DIGIFOTO Pro 2.2016 by Clipboard Media

Camera’s Nikon D5 - Canon EOS-1D X Mark II - Sony A6300 - Fujifilm X-Pro2

DIGIFOTOPRO.NL

NUMMER 2

2016

PRIJS 5,95

THUISSTUDIO EEN FOTOSTUDIO BIJ JE THUIS

Stephan Vanfleteren Een groot interview met de Belgische meesterfotograaf

360º in 4K Kodak PIXPRO SP360 4K

DIGIFOTO PRO IS EEN UITGAVE VAN CLIPBOARD PUBLISHING

Objectieven Special

De beste reis-, portret- en studio-objectieven Objectieven Sony FE 85mm F/1.4 GM Panasonic 12-60mm 3.5-5.6 ASPH. O.I.S. | Tamron 85mm f/1.8 Di VC USD SP

NUMMER 2/2016

SP360 4K Actiecamera Maak kennis met de nieuwe KODAK PIXPRO SP360 4K actiecamera, ontworpen op jouw 360° VR video’s, artistieke creativiteit en passie naar grote hoogtes te brengen. Bereid je voor op intense details, helderheid en precisie welke deze compacte actiecamera te bieden heeft vanuit de palm van je hand. Bevestig 2 actiecamera’s aan elkaar voor volledige 360° beelden en je hebt slechts een fractie ontdekt van de gigantische mogelijkheden die deze actiecamera te bieden heeft. Kodak Pixpro – Vertel jouw verhaal.

Visit: www.kodakpixpro.com/Europe

INHOUD

Ruud Binnekamp

Portretten van de grootste voetbalhelden

Camera's 14 46

Sony A6300

Sony's nieuwste mirrorless aps-c-toestel

Canon EOS 80D

Nieuwe Canon voor serieuze amateurs en liefhebbers van video

102 Canon EOS-1D X Mark II Het nieuwe topmodel van Canon

114 Fujifilm X-Pro2

Langverwachte opvolger van de X-Pro1

Interviews 20 30 50 68

JoeyL

Portretten op de meest afgelegen plekken op aarde

Ruben Terlou

Langs de oevers van de Yangtze op zoek naar de Chinese droom

Stephan Vanfleteren

De evolutie van een Belgische topfotograaf

Ruud Binnekamp

Portretten van de grootste voetbalhelden

DIGIFOTO PRO 2

Nikon D5

Het nieuwe vlaggenschip van Nikon

20 9 MEGAPIXEL

10 BPS

FULL HD

EXPEED

ISO 51.200 ISO

ADVERTENTIE

I AM CONCENTRATED PERFORMANCE

I AM THE NEW NIKON D500. Mijn compacte behuizing zit boordevol professionele eigenschappen, zoals een fantastisch 153-punts AF-systeem en 4K UHD-filmfunctie. Ik heb een uitzonderlijke gevoeligheid van 51.200 ISO met een buitengewone AE-meetsensor van 180.000 pixels die bij elk licht superieure prestaties levert. Je kunt me bedienen via een kantelbaar touchscreen en moeiteloos beelden overbrengen via Wi-Fi en SnapBridge. Ik ben geconcentreerde kracht. Nikon.nl

INHOUD

Objectieven 16 Nikkor 20mm f/1.8

Ultragroothoek met grote diafragmaopening

18 Panasonic 12-60mm f/3.5-5

JoeyL

Portretten op de meest afgelegen plekken op aarde

Nieuw weerbestendig objectief voor Lumix-camera's

66 Sony FE 85mm f/1.4

Portretobjectief voor Sony fullframe-camera's

118 Zeis Milvus 100mm f/1.4

Lichtsterk prime-objectief

104

Inspiratie 12 Reisfotografie Interviews, gear & boeken zodat jij met

de mooiste foto's terugkomt van vakantie

48 Portretfotografie

Voor de mooiste portretfoto's

76 Thuisstudio

109

Bouw een fotostudio in je eigen schuur

104 Winnaar fotowedstrijd 'Extreem'

Nadja Geskus over haar winnende foto

Techniek 108 Eizo CS2420

Een 24-inch beeldscherm met precieze kleurweergave

109 LaCie Porsche Design externe opslag

Ruben Terlou

Langs de oevers van de Yangtze op zoek naar de Chinese droom

Flinterdunne externe harde schijf met verbluffend design

Fotowedstrijd 96 Fotowedstrijd: Technologie en Design

Maak kans op een LaCie Porsche Design harde schijf met 1TB-opslagruimte

12 80

DIGIFOTO PRO 2

Reisfotografie

Interviews, gear & boeken zodat jij met de mooiste foto's terugkomt van vakantie

AWARDS | UITLEG

Over onze reviews

Elke editie testen we diverse camera’s, objectieven en accessoires. Maar hoe testen we deze producten precies en hoe beoordelen we ze? Op deze pagina geven we je een overzicht van onze criteria en testmethoden. We testen de producten grotendeels in de praktijk. Een objectief of camera gebruiken we op dezelfde manier zoals we ook onze eigen apparatuur gebruiken. Daardoor lopen we tegen praktische bezwaren of voordelen aan die minstens zo belangrijk zijn als alleen de droge cijfers en testresultaten. Daarnaast kijken we onder gecontroleerde omstandigheden naar de belangrijke aspecten.

Camera's

Bij onze camera-reviews geven we scores voor vijf verschillende criteria. We beoordelen camera's per categorie, de scores van een compactcamera kun je dus niet direct met die van een spiegelreflexcamera vergelijken. Ook zijn beoordelingen tijdgebonden. Je kunt camera's van nu immers moeilijk vergelijken met camera's van een paar jaar geleden.

Awards

Wij kunnen niet bepalen hoeveel waarde jij hecht aan bepaalde eigenschappen van een objectief of camera, de ene persoon zal bijvoorbeeld snelheid belangrijker vinden dan een ander. Daarom geven we scores voor de afzonderlijke criteria. Wel vellen we een eindoordeel in de vorm van één van onderstaande awards.

BRONS

Beeldkwaliteit

De score voor de beeldkwaliteit beoordelen we aan de hand van de ruisprestaties, het dynamisch bereik en de kleurweergave van de camera.

Bediening

Bij de bediening beoordelen we niet alleen de ergonomie, maar ook de menustructuur van de camera.

Snelheid

Objectieven

De beoordeling van objectieven lijkt op die van camera's, maar we gebruiken hiervoor een aantal andere criteria.

Onder snelheid valt het autofocussysteem, maar ook de tijd die de camera nodig heeft om foto’s weg te schrijven.

Scherpte

Behuizing

scherpte. Bij zoomobjectieven

Alle objectieven testen we op

brandpuntsafstanden.

Prijs/kwaliteit

Onder vervormingen rekenen

Categorieën

Camera’s delen we in onderstaande (sub) categorieën in. De scores en de awards zijn alleen onderling te vergelijken bij camera’s in dezelfde subcategorie. Krijgt een compactcamera van ons een Goud Award, dan wil dat niet zeggen dat deze camera even goed presteert als een spiegelreflexcamera met diezelfde award.

Spiegelreflexcamera’s (dslr) • Instap • Geavanceerd • Professioneel

Compacte systeemcamera’s (CSC) • Instap • Geavanceerd • High-end

GOUD

Vervormingen we zaken zoals chromatische aberratie, vignettering, vertekening en flare. Een hoge score betekent bijvoorbeeld dat het objectief weinig vervormingen heeft.

Autofocus We kijken niet alleen naar de snelheid van de autofocus, ook de geluidsproductie en de nauwkeurigheid nemen we mee in de beoordeling.

Behuizing Steekt het objectief degelijk in elkaar, zijn er bijvoorbeeld stofen regenafdichtingen?

Prijs/kwaliteit Komen de prestaties van het objectief ook overeen met wat je op basis van de prijs mag verwachten?

Een product dat doet wat het moet doen, maar niet echt uitblinkt krijgt een bronzen award.

Zilver

Producten die een goede indruk op ons achterlaten krijgen een zilveren award.

Goud

Weet een product ons echt te overtuigen, dan belonen we het met een gouden award.

Platina PLATINA PLAATTTIINA

kijken we naar diverse

Bij de beoordeling van de behuizing kijken we naar de bouwkwaliteit, maar ook het lcd en de zoeker nemen we in ogenschouw.

Komen de prestaties van de camera ook overeen met wat je op basis van de prijs mag verwachten?

ZILVER

Brons

Voor de echt uitblinkende producten is er de platina award. Een product moet ons volledig weten te overtuigen willen we deze award toekennen.

Onderscheidingen

Sommige producten hebben een opvallende eigenschap, zeer goede prijs-kwaliteitverhouding of steken boven de rest uit dankzij hun ontwerp. Hiervoor delen we de volgende onderscheidingen uit. Deze kunnen ook gecombineerd worden met een award.

Innovatief

Hebben fabrikanten lef en komen ze met nieuwe technieken of toepassingen? Dan kunnen ze een innovatie award verwachten!

Budget

Is het product vriendelijk voor je portemonnee, dan krijgt het een budget award mee.

Design

Niets zo persoonlijk als smaak, maar voor een bovengemiddelde aandacht voor het ontwerp kennen we een design award toe.

DIGIFOTO PRO 2

Drone’s demonstraties

De Fotofair is hét foto, media en drone evenement voor foto- en videoliefhebbers van amateur tot professional. Meer dan 15 hectare met foto- en videobeleving met ruim 50 standhouders Naast de vele foto demonstraties, kunnen bezoekers terecht voor 50 lezingen, met 110 worshops/masterclasses van bekende fotografen en de foto ambassadeurs. Er kan de hele dag gefotografeerd worden in één van de vele gebouwde foto opstellingen. De nieuwste foto-apparatuur, met spectaculaire aanbiedingen bij onze verkooppartner. Alles over verrekijkers, telescopen en digiescopie Neem je camera meee en kijk voor meer informatie en tickets op:

WWW.FOTOFAIR.NL

Fotofair Masterclass Academie van 2½ en 3 uur. Coverpagina/coverfoto maken, Landschapsfotografie Macrofotografie, Levitatie, Meelfotografie met modellen, Creatieve natuurfotografie, Portretfotografie, Hondenfotografie. Zie de website voor alle info over de masterclasses. Prijs 49,50 en 59,50 inclusief toegangskaart Fotofair Workshops 1½ en 2 uur. Vanaf 12,50 Met professionele fotografen. Deze workshops worden in het veld of in de studio’s gegeven. Workshops: glamourfotografie, paardenfotografie, urban/urbex fotografie, landschapsfotografie. En vele andere workshops. 60 Standhouders zoals: Canon, Nikon, Sony, Olympus, Ricoh-pentax, FuijiFilm, Rollei, Sigma, Tamron, Tokina, Samyang, Zeiss, Benel, Disnet, Saal digital, Fotovideoretail, Degreef & Partner, Lamina, DJI, Yuneec, Vanguard. En vele andere standhouders met hun nieuwste producten.

Zie alle informatie de website www.fotofair.nl

Spectaculaire aanbiedingen tijdens het Fotofair weekend bij onze verkooppartner

www.kamera-express.nl

NIEUWS

SONY KOMT MET NIEUWE CAMERA EN TWEE NIEUWE OBJECTIEVEN Eind maart organiseerde Sony een wereldwijde 'conference call' voor allerlei partijen. Tijdens deze live-feed maakte Sony een nieuwe Cyber-shot compactcamera en twee nieuwe objectieven bekend. De camera die Sony aankondigde is de RX-10 III. Deze camera is de opvolger

van de RX-10 II en heeft een zoombereik van 24 tot 600mm met een maximale diafragmaopening van f/2,4 tot f/4.0. De camera beschikt over een 1-inch beeldsensor met 20 megapixels en heeft

OLYMPUS 300MM F/4.0 IS PR0 Het nieuwe M. Zuiko Digital ED 300mm f/4.0 IS PRO-objectief is ontworpen voor de EM-D-camera's met een Micro Four Thirds-sensor. Hierdoor heeft het objectief een brandpuntsequivalent van 600 mm. En door de beeldstabilisatie die goed samenwerkt met de beeldstabilisatie in de OM-D-body's is het mogelijk om uit de hand, haarscherpe beelden te maken met een sluitertijd van 1/10 seconde. Het objectief heeft een maximale diafragmaopening van f/4 en is bestand tegen stof, spatwater en kou. Het objectief bestaat uit 17 lenselementen die allemaal voorzien zijn van een nanocoating dat interne reflecties moet tegengaan. Prijs € 2599,- Info olympus.nl

een iso-bereik van 64 tot en met 12.800. Het is met deze camera ook mogelijk om in 4K te filmen zonder zogenoemde 'pixel binning' waardoor effecten als moiré tot het verleden behoren. Ook komt Sony met twee FE-objectieven: de FE 70300mm f/4.5-5.6 en de FE 50mm f/1.8. Het 70-300 mm objectief kan scherpstellen vanaf 90 centimeter en beschikt over Optical Steadyshot-beeldstabilisatie voor een snelle en stille

scherpstelling. Het 50mm prime-objectief is met een grootste diafragma van f/1.8 erg lichtsterk en de circulaire diafragmaopening zorgt voor een mooie, zachte bokeh. Met deze toevoeging komt het aantal Sony FEobjectieven in totaal op 20.

Prijs RX-10 III € 1599,FE 70-300 mm € 1450,FE 50 mm € 300,Info sony.nl

SIGMA MC 11 ADAPTER De nieuwe MC11-adapter van Sigma maakt het mogelijk om Sigmaobjectieven met een Canon-vatting te gebruiken op zowel fullframe- als aps-c-systeemcamera's van Sony. De adapter maakt het mogelijk om de autofocus en beeldstabilisatie van zowel de camera's als objectieven te blijven gebruiken. De adapter beschikt over een klein ledlampje dat aangeeft of het objectief goed zal werken en over een usb-poort om eventuele firmwareupdates te installeren.

Prijs € 299,Info sigmabenelux.com

DIGIFOTO PRO 2

INCL. 2 TICKETCES EK DRONE RA

€919

€1699

€1099

€599

€899 PHANTOM 3 STANDARD

57W Charger 25 minuten vliegtijd Panasonic Smart FSI Sensor 500 meter bereik Full HD, 30 fps

INCL. 2 TICKETCES EK DRONE RA

€1199

PHANTOM 3 ADVANCED

PHANTOM 3 PROFESSIONAL

57W Charger 23 minuten vliegtijd Sony Exmor BSI Sensor 2000 meter bereik Full HD, 60 fps Vision Positioning System Filter ring voor ND filters

100W Fast Charger 23 minuten vliegtijd Sony Exmor BSI Sensor 2000 meter bereik Full HD, 60 fps Vision Positioning System Filter ring voor ND filters 4K Ultra HD, 24 fps

28 & 29 MEI: EK DRONE RACE!

BIJ AANSCHAF VAN ÉLKE DJI PHANTOM 3 OF PHANTOM 4

NU 2 TICKETS VOOR HET EK DRONE RACE! + maak kans op VIP tickets & een masterclass van de Europees kampioen! PHANTOM 3 4K 57W Charger 25 minuten vliegtijd Sony Exmor BSI Sensor 500 meter bereik Full HD, 60 fps Vision Positioning System Filter Ring voor ND filters 4K Ultra HD, 24fps

INCL. 2 TICKETCES EK DRONE RA

€1159

€899

5 NIEUWE SUPERSTORES!

INCL. 2 TICKETCES EK DRONE RA

€1599

NIEUW!

PHANTOM 4

100W Fast Charger 28 minuten vliegtijd 1/2.3” CMOS sensor 3500 meter bereik Full HD, 120 fps Vision Positioning System Filter ring voor ND filters 4K Ultra HD, 30 fps Obstacle Sensing System

NIEUW!

VERHUISD!

TICKE5T0S

€12

Officiele verkooppartner

Hét foto, media en drone evenement voor foto- en videoliefhebbers!

SPOTLIGHT | NYNKE VAN HOLTEN

'Deze foto heb ik gemaakt in een dierenwinkel. Ik had deze hond een tijdje terug al op de foto gezet bij een hondenpark en toen ik een inloopshoot had kwam hij weer binnen. Als ik een shoot heb in een dierenwinkel, zorg ik altijd voor een afgesloten ruimte zodat de dieren wat rustiger zijn en niet snel worden afgeleid. Helaas was deze hond nog steeds erg druk, dus was het lastig om een goede foto te maken.' CAMERA CANON EOS 70D BRANDPUNT 35MM DIAFRAGMA F/7.1 SLUITERTIJD 1/200 ISO 200

Nynke van Holten (41), Rotterdam

'Drie jaar geleden kwam ik voor het eerst in aanraking met fotografie. Ik had een Facebook-pagina aangemaakt voor mijn kat en binnen de kortste keren had deze heel veel likes. Toen heb ik besloten om een spiegelreflexcamera te kopen en geen foto's meer te maken met mijn iPhone. Heel snel hierna werd ik door mensen gevraagd om hun huisdieren te fotograferen en twee jaar geleden heb ik besloten om hier mijn beroep van te maken. Nu sleep ik regelmatig mijn ministudio naar mensen thuis of naar een dierenwinkel om foto's van huisdieren te maken. Ik ben grotendeels autodidact, maar heb wel een minicursus bij de Fotoacademie gevolgd. Sinds een paar maanden ben ik ook ambassadeur voor FOKA.' C. Canon EOS 70D W. catchyimages.nl

'Dit is een foto van mijn eigen kat "Vlinder", al noem ik haar ook vaak Doutzen Poes, omdat ze zo goed kan poseren (of poezeren zoals ik dat noem). Ik ken mijn katten heel goed, dus weet precies hoe ze kijken vlak voordat ze gaan gapen. Voor deze foto heb ik wel heel veel geduld nodig gehad. Ik moest wachten tot Doutzen moest gapen en moest dan in een fractie van een seconde een lamp in haar bek richten.'

CAMERA CANON EOS 70D BRANDPUNT 35MM DIAFRAGMA F/7.9 SLUITERTIJD 1/200 ISO 200

'Dit is weer een foto van mijn katten. Met mijn eigen katten vind ik het leuk om wat meer te experimenteren en niet alleen de standaardfoto's te maken. Ik heb deze foto met een statief en afstandsbediening gemaakt en stond zelf met een kattenspeeltje aan de andere kant om hun aandacht te trekken. Ik liep al een tijdje rond met dit idee en ben erg tevreden met het resultaat.'

CAMERA CANON EOS 70D | BRANDPUNT 35MM | DIAFRAGMA F/9 | SLUITERTIJD 1/200 | ISO 200

DIGIFOTO PRO 2

REVIEW | PANASONIC LUMIX G VARIO 12-60 MM / F/3.5-5.6 ASPH

Panasonic 12-60mm

Flexibel en compact zoomobjectief Panasonic zet al een aantal jaren vol in op mirrorless, met de Micro Four Thirds camera’s en objectieven. De 12-60mm is één van de nieuwste aanvullingen op objectievengebied en wordt als standaardobjectief geleverd bij enkele Panasonic LUMIX-camera’s. We testen dit flexibel inzetbare objectief. TEKST EN FOTOGRAFIE JASPER VAN BLADEL

Met de 12-60mm f/3.5-5.6 komt Panasonic met een zeer bruikbaar en flexibel inzetbaar objectief. De 12mm (24mm op kleinbeeld) is een handige groothoek, terwijl het objectief op de uiterste zoomstand bij een zeer adequate 60mm (omgerekend 120mm) uitkomt. Kortom, een objectief dat voor veel situaties geschikt is. Fotograferen in een caravan gaat prima, maar ook een vogel op dertig meter afstand ligt binnen de mogelijkheden.

Compact Het nieuwe objectief maakt een zeer stevige en degelijke indruk. De materialen zijn van een goede kwaliteit en in- en

uitzoomen gaat soepel en met een fijne slag. De maat van het objectief is mooi in verhouding met de compacte camera’s van het merk. Met de 12-60mm en bijvoorbeeld een LUMIX GX8 heb je qua grootte een bescheiden systeem in je fototas. Ook past de combinatie gemakkelijk in een normale rug- of schoudertas.

Elementen Het objectief beschikt over drie asferische lenzen en één ED-lenselement (Extra-low Dispersion). Dit laatste element voorkomt vervorming en alle lenselementen zijn voorzien van meerdere coatings om dubbelbeelden

en schitteringen tegen te gaan. Dit alles samen zorgt voor optimale resultaten,

'De maat van het objectief is mooi in verhouding met de compacte camera’s van het merk' zelfs bij helder zonlicht. De zeven lamellen van het diafragma vormen een ronde opening, die zorgdragen voor een prachtige achtergrondonscherpte.

Optisch Optisch presteert het objectief goed. Verrassend zijn de prestaties bij weinig of moeilijk licht, die zijn meer dan voldoende. De 12-60mm heeft ingebouwde beeldstabilisatie, maar werkt ook samen met de sensorshift-beeldstabilisatie van de LUMIX-camera’s. Uit de hand fotograferen bij weinig licht is mogelijk met dit kitobjectief. CAMER A PANASONIC LUMIX GX8 DIAFRAGMA F/7.1 SLUITERTIJD 1/30 ISO 800

Conclusie

Alles bij elkaar optellend is de nieuwe 12-60mm f/2.55.6 van Panasonic een zeer bruikbaar objectief, voor uiteenlopende situaties. Het kitobjectief is compact, water- en stofbestendig en voelt kwalitatief meer dan goed aan. Kortom: een waardevolle uitbreiding.

Specificaties

Adviesprijs € 449,95 Diafragma f/3,5-f/22 Filtermaat 58 mm Min. Focusafstand 25 cm Opbouw 11 elementen in 9 groepen (3 asferische lenzen, 1 ED-lens) Geschikt voor Micro Four Thirds Info panasonic.nl

Beoordeling

Beeldkwaliteit Bediening Snelheid Behuizing Prijs / Kwaliteit

GOUD

CATEGORIE

OBJECTIEF

DIGIFOTO PRO 2

DE MICROFOONS VAN NU... DE URKER NO NONSENSE VAN TOEN!

VOOR 23:59 UUR BESTELD, MORGEN IN HUIS ZATERDAG BESTELD, ZONDAG IN HUIS

9,1

9,6

Alteed skarp!

REVIEW | SONY A6300

Sony A6300

Onderhuids vernuft

CAMERA SONY A6300 BRANDPUNT 19 MM DIAFRAGMA F/4,5 SLUITERTIJD 1/60 ISO 100

Op 4 februari dit jaar kondigde Sony de A6300-systeemcamera aan, twee jaar na de introductie van zijn voorganger, de A6000. Op het eerste gezicht lijkt de A6300 alleen cosmetische veranderingen te hebben ondergaan, maar bij dit nieuwe topmodel met aps-c-sensor zitten de grootste verbeteringen onderhuids. In deze review gaan we uitgebreid in op de verbeteringen en de prestaties van de A6300. TEKST EN FOTOGRAFIE PIETER MOLENAAR

Body van magnesium Het ontwerp van de A6300 is op een aantal punten aangepast. Allereerst heeft Sony de binnenzijde van de grip iets holling gegeven. Daardoor kan je de camera als het ware aan je vingers laten 'bungelen'. De voorganger, de A6000, had dat niet en de grip daarvan voelde daardoor wat gladder aan. Daarnaast maakt Sony voor de constructie nu gebruik van een magnesiumlegering in plaats van polycarbonaat. De A6300 is

daardoor iets steviger, al scheelt het niet veel. De behuizing van de A6300 is met een mat aanvoelende verf afgewerkt. Ook de bedieningselementen zijn getweakt. Zo draaien de modus- en instelwieltjes bovenop nu stroever zodat je minder snel per ongeluk de camerainstellingen wijzigt. Het instelwiel aan de achterzijde biedt onveranderd weinig grip. Daarnaast is de AEL-knop van de A6000 bij de A6300

vervangen door een kleine schakelaar waarmee je kan schakelen tussen MF/AF en AEL, met een drukknop in het midden. Ook andere functies zijn aan deze combinatieschakelaar toe te wijzen. Standaard wordt de knop gebruikt om direct in te zoomen op een genomen foto. Met het draaiwiel bovenop kan dan ingezoomd door andere foto's gebladerd worden. Handig voor bijvoorbeeld het checken van de focus.

DIGIFOTO PRO 2

De A6300-body wint het nog op een aantal andere punten van de A6000. Zo heeft A6300 er een microfoonaansluiting bijgekregen, kan de lcd verder naar beneden kantelen en – heel belangrijk – de camera kan nu ook gebruikt worden als deze via usb opgeladen wordt. Bij de A6000 moest de camera uit staan om opgeladen te worden. Jammer genoeg ontbreekt nog steeds een koptelefoonaansluiting.

Zoeker op oude niveau Sony past bij de A6300 een oled-evf toe met een resolutie van 2,36m beeldpunten (1024x768 pixels). Dit is hoger dan de zoekerresolutie van de A6000 (800 bij 600 pixels), maar evenveel als de NEX-6 die daarvoor kwam. Ook heeft Sony de maximale beeldverversingsfrequentie opgetrokken naar 100Hz. Goed zichtbaar is dat het zoekerbeeld bij een 'pan'-beweging er scherper uit ziet dan bij de A6000. Ook ogen bij de A6300 de kleuren door de zoeker 'frisser'. Een nadeel van de 100Hz-optie is dat in die stand het beeld met een lagere resolutie weergegeven wordt.

Betere AF-tracking De sensor in de A6300 heeft 24,2 megapixels, bijna evenveel als zijn voorganger. De A6300sensor is echter nieuw, want het aantal fasedetectie autofocuspunten is verhoogd van 179 bij de A6000 naar 425 bij de A6300. Ook zet Sony ze beter in. Zo kan je nu de focus gelockt houden op een onderwerp, waarna het af-systeem deze dan door het hele beeld volgt, zichtbaar in beeld met groene vierkantjes. Je hoeft het focuspunt of -gebied niet meer strak op het onderwerp gericht te houden. Nieuw is ook de Hi-continustand met 8fps. In die stand is de zoekerblackout tijdens het nemen van foto's minimaal. Het subject in beeld houden tijdens een burst is daardoor kinderlijk eenvoudig. In deze stand komt echter de beperkte buffergrootte om de hoek kijken. Na ongeveer 20 foto's (raw + jpeg) stokt de hoge schietsnelheid. Bij de 'Mid'-stand duurt de blackout langer, terwijl met de Hi+-stand (11fps) het beeld door de zoeker tijdens een burst een aanschakeling van previews lijkt. Serieus een onderwerp volgen is dan niet meer aan de orde. Het af-systeem werkt snel en vlot bij voldoende licht, maar bij minder licht werkt het volgen niet altijd even zuiver. De camera is trouwens voorzien van een elektronische sluiter voor compleet stil fotograferen. Handig voor bijvoorbeeld een concert. In de continustand ben je bij gebruik van de stille fotografiemodus overigens beperkt tot lagere schietsnelheden. De Hi- en Hi+-standen zijn alleen in combinatie met de mechanische sluiter mogelijk. We merkten overigens iets raars op bij het testen. Bij het focussen op onderwerpen wat dichterbij

DIGIFOTO PRO 2

zagen we het zoekerbeeld kort op een vreemde manier verspringen c.q. haperen bij het vlot de camera van links naar rechts draaien. Dit gebeurde zowel met de SteadyShot-beeldstablisatie aan of uit, terwijl het ook niet uitmaakte of AF-S of AF-C gebruikt werd.

Meer menuopties Sony heeft een aantal menuopties toegevoegd aan de A6300. Zo kan je nu een minimale sluitertijd instellen voor Auto ISO, is de virtuele horizon terug van weggeweest en kan je voor de zelftimer naast 2s en 10s nu ook kiezen voor 5s. Dat laatste betekent net het verschil tussen onscherpe beelden en tomeloze frustratie. Jammer is nog wel dat je nog steeds geen camerainstellingen in het menu kan wijzigen tijdens het legen van de buffer. Na een volledige burst duurt het, afhankelijk van de snelheid van je kaartje, ongeveer 16s voor je het menu weer kan oproepen.

Beeldkwaliteit en 4K Sony past bij de A6300 een verbeterde jpeg-engine toe die details bij hogere iso-waarden niet meer uitsmeert tot een aquarel. Foto's direct uit de camera zijn daardoor bruikbaar zonder dat er veel nabewerking nodig is. Om de details te behouden laat Sony nu wel iets meer chromatische ruis zitten, maar dat nemen we graag voor lief. Met het dynamisch bereik zit het bij deze A6300 wel snor.

Conclusie

De A6300 is een opvolger waar wij enthousiast van worden. Hij is nu van magnesium, de zoeker heeft een hoge resolutie en ververst sneller, de grip is beter, terwijl ook de foto's die eruit rollen van hogere kwaliteit zijn. 4K-video is een mooie toevoeging, maar oververhitting maakt die stand minder bruikbaar voor langere opnames.

Specificaties

Adviesprijs € 1250,- (Body) Type Digitaal, enkellens, spiegelloze camera Interne flits Ja File Type RAW & JPG Bruikbare resolutie 24,2 megapixels ISO Bereik 100 – 51.200 Scherm Kantelbare LCD, 3-inch met ongev. 921k beeldpunten Zoeker OLED, met ong. 2.360 beeldpunten en oogsensor Autofocus Fast Hybrid AF (fasedetectie + contrast) Focus modes AF-S (enkel) / AFF (flexibel) / AF-C (continu) Snelheid tot 11 bps Sluitertijd 1/4000s tot 30s Opslag MemoryStick PRO Duo / PRO-HG / SD / SDHC / SDXC (min. UHS-I) Gewicht ong. 487gr (Body + Batterij) Afmetingen 133,2 x 77,9 x 63,1mm Beeldstabilisatie Ja, beeldsensor shift type (Dual I.S. met gestabiliseerd objectief) Video 4K (XAVC-S, 25p), Full HD (XAVC-HD/AVCHD, 50p/25p), Connectiviteit USB / NFC / WIFI / HDMI / 2.5mm Microfoon ingang Info sony.nl

Beoordeling Nieuw bij de A6300 is de mogelijkheid 4K-video te schieten, met een bitrate van maximaal 100Mbps. Hierbij wordt de volledige sensor uitgelezen en gedownsampled naar 4K. Dat levert een scherper beeld op met minder moire, terwijl je niet inlevert op beeldhoek. Een nadeel van de 4K-modus is dat de camera al snel aangeeft dat deze oververhit. Ook heeft de camera in de 4K-modus behoorlijk veel last van rolling shutter.

Beeldkwaliteit Bediening Snelheid Behuizing Prijs / kwaliteit

GOUD

CATEGORIE

HIGH-END CSC

REVIEW | NIKON AF-S NIKKOR 20MM F/1.8G ED

Nikkor 20mm F/1.8G ED: een echte alleskunner

IDEAAL REPORTAGE- EN LANDSCHAPSOBJECTIEF Een 20mm-objectief heeft vooral twee toepassingen: enerzijds is het een ideale groothoek voor reportages wanneer je heel veel van de omgeving wilt laten zien, anderzijds is het objectief erg geschikt voor indrukwekkende landschappen en stadsbeelden. De nieuwe Nikkor 20mm F/1.8G ED blinkt uit in beide disciplines. TEKST DRÃ&#x2030; DE MAN

FOTOGRAFIE JASPER VAN BLADEL

Voor NRC-fotograaf Vincent Mentzel was de 20mm een soort standaardgroothoek. Hij maakte er veel portretachtige foto’s mee, die een persoon in zijn omgeving toonde - met veel nadruk op de omgeving. Jen-Loup Sieff, Eric Meola en anderen lieten zien hoe een twintig millimeter in staat is om landschappen en steden dramatisch in beeld te zetten. De 20mm als standaard ultragroothoek, die in de CAMERA NIKON D810 DIAFRAGMA F/9.0 SLUITERTIJD 1/500 ISO: 125

praktijk verrassend vaak te gebruiken is.

Afgerond Nikon heeft vanaf 1959 verschillende versies gemaakt, maar het ontwerp van de voorganger van de geteste versie dateert uit 1984 (de af-versie volgde in 1994). Dus na dertig jaar was het hoog tijd voor een update. Hij past mooi in de nieuwe serie van goedkopere vaste

‘De nieuwe Nikon blinkt uit in beide disciplines’ brandpunten van Nikon. Mechanisch wijkt het objectief niet af van de andere objectieven uit die serie. Dat wil zeggen dat het zeer degelijk maar relatief licht is, dankzij de toepassing van sterke kunststoffen. Gelukkig wordt het objectief geleverd inclusief zonnekap, een onmisbare accessoire voor een groothoek. Het diafragma heeft zeven lamellen, maar deze zijn mooi afgerond.

Kameleon Wanneer je als ontwerper een objectief een mooie bokeh wil meegeven, dan ben je er met afgeronde diafragmalamellen nog lang niet, maar daarover straks meer. In de test bleek de Nikon een prima objectief. Bij volle opening is er iets minder contrast en wat onscherpte in de hoeken en een lichte sferische aberratie. Met diafragmeren wordt het contrast in het centrum en tot in de hoeken heel snel heel goed, maar neemt de scherpte naar

de randen en hoeken toe vrij langzaam toe. Vanaf f/5,6 en f/8 worden uitstekende waarden behaald die nauwelijks te overtreffen zijn qua scherpte. De bokeh-test laat een verrassend fraaie bokeh zien. Kennelijk heeft de ontwerper ervoor gekozen om bij volle opening voorrang te geven aan de beeldweergave en bij de kleinere diafragma’s de uiterste scherpte te behalen. Daarmee is het objectief een soort kameleon: bij volle opening uitstekend geschikt voor het fotograferen van personen, gediafragmeerd zeer geschikt voor landschappen.

Tegenlicht Belangrijk voor een supergroothoek: het objectief is zeer ongevoelig voor tegenlicht: er treden nauwelijks reflecties op en ook is er geen overstraling te zien. In combinatie met het vrij beperkte gewicht is het dan ook erg geschikt voor dronefotografie, ook qua beeldhoek. Het is dan ook een favoriet van Geo- en dronefotograaf Stefan Forster. Concurrentie is er ook: de nieuwe 20mm F1.4 DG HSM. Mijn voorspelling: waarschijnlijk qua scherpte ook zeer goed, maar minder goed qua bokeh. Verder is er de Zeiss Milvus: uitstekend maar zonder AF. Waarschijnlijker als concurrent is een lichtsterke groothoekzoom als de AF-S Nikkor 14-24mm F/2.8G ED van Nikon zelf.

‘Een prima objectief dat zijn geld duidelijk waard is’

Conclusie

Voor wie het groothoekgebied met twee of desnoods drie vaste brandpuntsafstanden af kan doen, is het een welhaast ideale keuze. De vertekening is vrij beperkt, alleen de vignettering is bij volle opening vrij fors (3 EV) maar bij reportages stoort dat zelden en is soms zelfs gewenst. Kortom: een prima objectief dat zijn geld duidelijk waard is.

Specificaties

Adviesprijs € 819,Diafragma f/1,8- f/16 Filtermaat 77mm Min. Focusafstand 0,2m vanaf filmvlak Meegeleverd zonnekap en objectieftas Gewicht circa 355 gram Opbouw 13 elementen in 11 groepen (2 ED- en 2 asferische lenselementen, met Nano Crystalcoating) Geschikt voor fullframe, aps-c Beschikbaar voor Nikon-dslr's Info nikon.nl

Beoordeling

Beeldkwaliteit Bediening Snelheid Behuizing Prijs / kwaliteit

GOUD

CATEGORIE

OBJECTIEF

REISFOTOGRAFIE | INTRO

Fotografen, gear en boeken

Reisfotografie Reisfotografie is een discipline die al erg lang beoefend wordt. Waarschijnlijk zelfs al sinds het allereerste begin van de fotografie. Logisch, want iedereen wil de ervaringen en indrukken na een reis graag delen. Een verre cultuur of een schitterend landschap is bij uitstek geschikt om de camera te pakken en een mooie serie foto’s te maken. TEKST JASPER VAN BLADEL

FOTOGRAFIE MENNO VISSER

Fotografen We laten je werk van verschillende reisfotografen zien. Allereerst hebben we JoeyL gestrikt voor een interview. Deze Canadees, nu woonachtig in New York, reisde al op zeer jonge leeftijd de wereld rond om portretten te maken van inheemse stammen en volkeren. Verder spreken we met Ruben Terlou, bekend van het televisieprogramma ‘Langs de oevers

van de Yangtze’. Ruben reisde voor dat programma naar China, waar hij eerder een aantal jaren woonde. Hij portretteert het bijzondere land en haar volk op zijn eigen documentaire wijze.

Gear en boeken Fotograferen op reis kan natuurlijk met elke camera, toch zijn er technische en praktische zaken waar je op zou kunnen

letten bij het uitkiezen van je uitrusting. We stellen je diverse objectieven en accessoires voor die het fotograferen tijdens je reis fijner en makkelijker maken. Daarnaast presenteren we een aantal boeken over reisfotografie. Deze boeken kunnen je inspiratie bieden of juist praktisch helpen bij het maken van de mooiste reisfoto’s.

DIGIFOTO PRO 2

DIGIFOTOPRO.NL/FACEBOOK

REISFOTOGRAFIE | INTERVIEW - JOEYL

Joey Lawrence (26), New York

JoeyL, officieel Joey Lawrence, is een van oorsprong Canadese fotograaf, die al op jonge leeftijd bekendheid kreeg door zijn portretten van verre volkeren. Hij reist al bijna tien jaar de hele wereld over om eigen werk te maken. Ook werkt hij voor de Amerikaanse filmen televisieindustrie. C. Mamiya 645DF+ met Phase One P65+ digitale back W. Joeyl.com

JoeyL

Fotografie is een manier om de wereld te ontdekken Het is een bijzonder verhaal. Fotograaf JoeyL, eigenlijk Joey Lawrence, reisde al op zeer jonge leeftijd naar de verste uithoeken van de wereld om grootse portretten te maken. We praten met hem over zijn reizen, werk en gear. TEKST JASPER VAN BLADEL

FOTOGRAFIE JOEYL

DIGIFOTO PRO 2

Shallowgo controleert zijn visnetten, EthiopiĂŤ Eigen werk

DIGIFOTO PRO 2

REISFOTOGRAFIE | INTERVIEW - JOEYL

Er zijn wereldwijd niet veel fotografen te vinden die op jonge leeftijd al zo’n indrukwekkend oeuvre hebben opgebouwd als JoeyL. De jonge fotograaf heeft wereldwijd honderdduizenden volgers en zijn foto’s worden door vriend en vijand erg hoog gewaardeerd. ‘Mijn interesse in fotografie komt voort uit veel verschillende dingen, maar een van de belangrijkste was de Urban Exploring die ik deed. Samen met een vriend ging ik stiekem verlaten psychiatrische ziekenhuizen of lege fabrieken binnen in Canada. We maakten daar dan foto’s, van de plek en van elkaar. In die tijd deed ik ook weleens de fotografie voor bevriende bandjes. Die foto’s maakte ik dan ook op dat soort plekken. Leuk om te weten is dat we dat ook in Nederland en België gedaan hebben. Samen met een vriend van me, de Nederlandse dj Benjamin Bates, heb Adriano Mandira De Oliveira, Brazilië Uit de Lavazza kalender 2016

ik de meest bijzondere plaatsen bezocht. Gelukkig waren er nog geen social media in die tijd, anders waren we vast een aantal keer opgepakt! Ik ben opgegroeid in een klein Canadees stadje, maar ik heb altijd geweten dat ik daar niet heel mijn leven zou blijven. Opgroeiend als onderdeel van de eerste generatie kinderen die voortdurend verbonden zijn met het internet, kon ik heel de wereld op mijn computerscherm zien verschijnen. Ik voelde me onderdeel van een internationale maatschappij. Maar in plaats van al die plaatsen virtueel te bezoeken, wilde ik ze in het echt gaan zien en ontdekken!’

Plan-B ‘Ik was toen heel jong, maar ik wist dat ik de wereld wilde ontdekken. Na mijn middelbare school heb ik geen andere opleiding meer gedaan en ook een ‘normale’ baan heb ik nooit gehad. Ik denk

dat ik daarom ervoor gekozen heb mijn eigen weg te gaan. Er waren gewoon geen excuses te vinden om het niet te doen. Als je leven te comfortabel wordt, kan dat je persoonlijke groei in de weg gaan zitten. Doordat ik niet veel vaste waarden in mijn

‘Investeren. Leren. Beter worden, dat is het’ leven had, kon ik ervoor kiezen precies te doen wat ik wilde. Nooit heb ik een plan-b gehad naast de fotografie. In deze tijden moet je volledig focussen op één ding, om er echt heel erg goed in te worden. En als je dat doet, moet je bereid zijn er andere dingen voor op te offeren.’‘

Lal Baba, India Eigen werk 'Holy Men'

REISFOTOGRAFIE | INTERVIEW - JOEYL

Fotografie is een goed excuus om mensen te ontmoeten die je daarvoor niet kende. Natuurlijk ben ik serieus en geïnteresseerd in de uiteindelijke foto’s, maar ik zie mijn fotografie ook als een weg en een vrijbrief om de wereld te ontdekken. En dat kunnen plekken zijn die ik gewoon interessant vind, zonder dat daar een duidelijk aanwijsbare reden voor is. Zulke reizen geven je totaal nieuwe ervaringen en leren je dingen over de wereld die je daarvoor niet wist.’

ook in de expressie van de geportretteerde zitten, of in de compositie. In mijn werk zijn de inhoud en de esthetische kant in balans. Ik vind het mooi als die zaken ook opgemerkt worden. Ik besteed namelijk heel veel tijd aan de puntjes op de i, omdat ik dat gewoon heel belangrijk vind. Een foto voor tachtig procent goed krijgen, dat lukt me vrij makkelijk. Maar die laatste twintig procent, daar gaat echt tijd, passie en aandacht in zitten. Soms heeft het te maken met de balans tussen

Haat-liefdeverhouding Joey werkt met een digitale middenformaatcamera van het merk Phase One. Een erg duur en specialistisch apparaat, waarmee hij een haatliefdeverhouding heeft. De Phase One kampt regelmatig met kleine en grotere problemen. Joey: ‘Wanneer mijn Phase One werkt, produceert het toestel prachtige beelden. De manier van werken past erg bij mijn stijl. Maar

‘Ik heb een haatliefdeverhouding met mijn camera’

Toño, Mexico Campagne 'Dons of Tequila' voor Jose Cuervo

‘Ik vind het fijn om beelden te maken die door een grote en brede groep mensen worden gewaardeerd. Daarnaast hoop ik dat diegenen met een getraind oog de nuances in techniek opmerken. Zo probeer ik vaak een mooie balans te creëren tussen natuurlijk en kunstmatig licht. Maar de nuance kan

voorbereiding en het werk op locatie, of met toevalligheden die dat laatste beetje extra geven. Maar vaak komt het er toch op neer dat je gewoon uren heel kritisch moet werken en kijken naar je eigen werk. Investeren. Leren. Beter worden, dat is het. Dan komt die twintig procent vanzelf.’

doordat deze camera’s bedoeld zijn voor een heel kleine markt met professionele fotografen, is er niet veel concurrentie tussen de verschillende fabrikanten. Dat betekent helaas ook weinig innovatie. Dat is anders bij dslr-camera’s. Nikon en Canon zijn voortdurend in een strijd

DIGIFOTO PRO 2

‘Ik wil laten zien dat het ook anders kan, fris en nieuw’ Foto's uit de serie 'Guerrilla Fighters of Kurdistan'

verwikkeld om de beste camera van het moment te maken.’ ‘In de studio werkt mijn camera heel erg goed. Het gaat pas fout als ik hem meeneem naar ruige gebieden als het zuiden van Ethiopië, een afgelegen Indonesisch eiland of de oorlog in Irak en Syrië. In die omstandigheden, als snelheid en flexibiliteit gevraagd worden, komen de bugs naar voren. En toch gebruik ik hem, want uiteindelijk blijft de beeldkwaliteit mij overtuigen. Nikon en Canon hebben de laatste jaren natuurlijk camera’s uitgebracht met gigantisch hoge resoluties, maar voor mij zijn die echter niet vergelijkbaar. Middenformaat draait om meer dan alleen megapixels. Scherpte, toon en het objectievenaanbod maken dat middenformaat een heel eigen gezicht heeft. Ik hoop maar dat de fabrikanten van deze camera’s op een dag wat innovatiever worden. Tot die dag zal mijn ‘struggle’ doorgaan.’

DIGIFOTO PRO 2

IS Na vele reizen naar afgelegen gebieden en volkeren, bracht zijn interesse Joey onlangs naar Irak en Syrië. Daar ging hij wekenlang op pad met rebellen die vechten tegen IS. Het zijn mensen die vanuit een sterk verantwoordelijkheidsgevoel zijn gaan vechten tegen IS. Dood, geweld en gruwelen zijn nog nooit zo dichtbij geweest in het leven van Joey. Een draai in zijn werk, lijkt het. Zelf ziet hij deze stap niet als een grote verandering. ‘Ik beschouw mezelf nog steeds als een portretfotograaf. Mensen associëren mijn nieuwe beelden en werkgebied met thema’s die ze in het nieuws voorbij zien komen. De oorlog in het Midden-Oosten, IS en Koerdische strijders. Mijn werk gaat echter minder over het verslaan van urgente nieuwsfeiten, maar meer over het maken van iets dat tijdlozer is. Mijn versie van het verhaal, met mijn inzichten, zal langer blijven bestaan dan de losse nieuwsfeiten. Ik heb geprobeerd om in mijn beelden ook de context duidelijk te maken, maar in essentie draait ook deze

serie om de eenvoudige kracht van het portret. Deze ervaringen zullen ongetwijfeld invloed hebben op de rest van mijn werk. Je kunt niet in een oorlog stappen, veel gruwelen en angst zien en dat niet meenemen in je persoonlijkheid. Zeker omdat mijn werk en privéleven niet zo ver van elkaar staan.’ ‘Ik denk ook dat ik in de toekomst meer zal gaan doen met film. De laatste tijd heb ik veel gefilmd. Achter de schermen, tussen het maken van de foto’s door. Ook in Irak en Syrië heb ik gefilmd, de korte video ‘Guerrilla Fighters of Kurdistan’ is daar het resultaat van. Deze film heeft enorm veel geïnteresseerden naar mijn fotoserie geleid. Meer mensen dan ik ooit had gedacht, kwamen bij mijn werk uit. Dat filmen was eigenlijk helemaal niet gepland. Na mijn terugkomst heb ik de beelden van mijn GoPro gehaald, er persoonlijk commentaar onder gezet en aan het eind mijn foto’s bijgevoegd. Zo ontstond een soort document, bestaande uit verschillende media.

REISFOTOGRAFIE | INTERVIEW - JOEYL

Op die manier kan ik meer context geven bij mijn fotoserie, iets dat ik vaker wil gaan doen. Tijdens mijn tweede trip naar die regio, waarvan ik onlangs ben teruggekeerd, heb ik ook gefilmd in dezelfde stijl. Fotografie zal ik natuurlijk nooit loslaten, maar de combinatie met film is mij zeer goed bevallen.’

Verantwoordelijkheid ‘Vaak is het zo dat ik echt gebiologeerd raak door de mensen of culturele groepen die ik in mijn projecten ontmoet en fotografeer. Dat mondt dan vaak uit

in meerdere lange bezoeken, waarin ik die mensen echt beter leer kennen. Vooraf lees ik me dan goed in, of ik laat mij informeren door mensen die veel expertise hebben over bepaalde gebieden of volkeren. Dat is heel erg belangrijk. Het komt voor dat ik me pas tijdens het derde bezoek meer voel dan alleen maar een fotograaf die wat foto’s komt maken. Deze manier van werken zorgt er ook voor dat mijn foto’s beter worden. Als ik veel weet over een bepaald volk, kan ik beter met ze in contact komen. Dan ga je voorbij aan oppervlakkig geneuzel.’

‘Ik zeg het al lang, en ik blijf het zeggen: fotografen hebben een grote verantwoordelijkheid als het gaat om hoe ze hun geportretteerden aan het publiek presenteren. Dat wordt makkelijk vergeten, in deze tijd van snelle digitale fotografie. We moeten onthouden dat beelden over de hele wereld verspreid kunnen worden. Ieder mens is verschillend, daarom is het voor een fotograaf heel belangrijk om bij elke geportretteerde te weten hoe een boodschap overgebracht moet worden. Mensenkennis. Ik denk vaak: waarom is het voor mij belangrijk een foto te maken van deze persoon? Dat is een goed startpunt.

Don Sixto, Mexico Campagne 'Dons of Tequila' voor Jose Cuervo

The winner takes it all.

“Best DSLR telephoto zoom lens” AWARDS 2016

“Best Wide Angle Zoom lens” “Best Professional DSLR lens”

AWARDS 2016

www.sigmabenelux.com

REISFOTOGRAFIE | INTERVIEW - JOEYL

Ildaura Matos Calderon, Peru Voor de Lavazza kalender 2016

Mancilla familie, Peru Voor de Lavazza kalender 2016

Je kunt iemand ook betrekken bij het maken van de foto door hem of haar zelf suggesties te laten doen over hoe ze op de foto willen komen. Uiteindelijk moet de fotograaf beslissen, maar ik geloof sterk in het feit dat het maken van een portret een gezamenlijke weg is. Het is veel meer dan even een foto maken.’

Visuele band ‘Het portretteren van iemand die nog nooit een camera gezien heeft, verschilt ontzettend met het portretteren van een beroemdheid die elke dag op de foto gaat en daar maar vijf minuten tijd voor heeft. Maar het zijn beiden ook gewoon mensen, die reageren op je woorden, je uitstraling, zelfverzekerdheid en elk ander signaal dat je uitzendt. Vertel ze wie je bent, waarom je er bent en waarom je het

belangrijk vindt dat de foto goed wordt. Dan komt het goed. Het gaat niet over het indrukken van wat knoppen, maar om een langdurige visuele band die je aangaat met de geportretteerde.’ ‘Ik vind mezelf een portretfotograaf en geen fotojournalist. In dat licht kan ik werken met de materialen die ik nodig acht om mijn verhaal te vertellen. In de foto’s waarin ik werk met natuurlijk en met kunstmatig licht, probeer ik de geportretteerden op een totaal nieuwe manier te presenteren. Het liefst gebruik ik licht dat de geportretteerden op een waardige manier neerzet. De onderwerpen die ik in mijn werk gebruik, verre stammen en volkeren, worden wel vaker gefotografeerd. Maar vaak in maar één bepaalde stijl. Ik wil laten zien dat het ook anders kan, fris en nieuw. Soms lukt me dat, maar soms ook niet.’

In de cameratas van JoeyL

• Mamiya 645DF+ met Phase One P65+ digitale back • Mamiya Leaf Schneider Kreuznach 55mm f/2.8 • LS AF • Mamiya Leaf Schneider Kreuznach 80mm f/2.8 LS AF • Mamiya Sekor AF 150 MM 2.8 IF D • Canon EOS 5D Mark III

Vijay Nund, India Eigen werk 'Holy Men'

DIGIFOTO PRO 2

REISFOTOGRAFIE | INTERVIEW - RUBEN TERLOU

Ruben Terlou

‘WE HEBBEN HET VERHAAL VAN CHINA WETEN TE VERTELLEN’

Fotograaf Ruben Terlou reisde voor de VPRO langs de langste rivier van China, de Yangtze. In de serie legt hij de ziel van China bloot, aan de hand van persoonlijke verhalen. We spraken met hem over zijn werk, China en zijn plotselinge bekendheid. TEKST JASPER VAN BLADEL

FOTOGRAFIE RUBEN TERLOU

DIGIFOTO PRO 2

We vinden Ruben in zijn studio in de Amsterdamse Jordaan. Aan een lange tafel vertelt hij bewogen over zijn werk en over China. De bekendheid die hij opeens geniet verbaast hem dagelijks, zijn agenda is overvol en hij wordt overal en nergens uitgenodigd om te praten over zichzelf en zijn werk. Die plotselinge bekendheid komt door de vijfdelige televisieserie ‘Langs de oevers van de Yangtze’, die hij maakte voor de VPRO. De kijkcijfers stegen iedere aflevering, met een gemiddelde van ruim boven een miljoen. Veel kijkers dus, zeker voor een inhoudelijk sterk programma.

leggen, de wegen, dat zocht ik niet. Ik was op zoek naar het pure China. Toen ging dat nog, maar nu is dat nauwelijks meer mogelijk. Zo snel verandert het land. Dat is voor ons misschien wel pijnlijk om te zien, maar voor die mensen betekent het vaak iets goeds. Er gaan dingen verloren, maar tegelijkertijd neemt de welvaart enorm toe. Als je niets hebt is welvaart het belangrijkste goed om te verwerven, pas daarna ga je eisen stellen aan je immateriële leven en dingen als tradities. Ze wisselen hun oude waardevolle culturen heel makkelijk in. Dat is iets dat ik heel jammer vind, maar ik begrijp het wel.'

Ruben: ‘Ik wist niet goed wat ik kon verwachten, ik bagatelliseerde het eventuele succes totaal. Dat was ook een manier om met de druk om te gaan, want het was best eng. Ik heb geen presentatieles gehad. Naar men zegt deed ik het best goed, daar ben ik blij mee. Het is een lang traject geweest, een meerjarenplan. Drie jaar geleden ben ik benaderd en ik ben er in totaal twee jaar mee bezig geweest. De opnames hebben we gemaakt tijdens twee reizen van elk 32 draaidagen. Tijdens die reizen heb ik heel nauw samengewerkt met de regisseur Maaik Krijgsman. Het was een megaproject en ik heb het gevoel dat ik er enorm door gegroeid ben, zowel als fotograaf als televisiemaker. De reacties na afloop van de serie zijn overweldigend, het is absurd. Ik word constant aangesproken en krijg honderden mails met gevarieerde inhoud. Het is een aparte ervaring, maar ik klaag zeker niet.’

Geneeskunde

Binnenlanden

Amsterdam

Fotograaf Ruben Terlou kreeg bekendheid door de VPRO-televisieserie ‘Langs de oevers van de Yangtze’, waarin hij de rivier de Yangtze volgt en het verhaal van het moderne China vertelt. Ook is hij afgestudeerd arts. Ruben is bezig met het maken van een boek, met een nog uitgebreider verhaal over China. Uiteraard voorzien van zijn foto’s. In Galerie Noorderlicht in Groningen is momenteel een tentoonstelling waarin zijn China-foto’s getoond worden. C. Sony A7R II W. rubenterlou.com

'In China ben je nogal vervangbaar, dat is iets dat mij nog weleens emotioneerde'

‘Ik was 19 toen ik voor het eerst naar China ging. Ik wilde me daar als fotograaf vestigen, maar kende China toen niet zo goed. Het was vooral heel onbekend en onbereikbaar. Ik denk dat de moeilijkheidsgraad me aantrok. De binnenlanden spraken me vooral aan, daar zag ik allemaal dingen die ik niet kon plaatsen in mijn beeld van het land. De grote steden, daar had ik niks mee. Ik vond ze lelijk en oninteressant, daarom fotografeerde ik daar nauwelijks. Nu vind ik ze juist fascinerend, misschien omdat ik ouder ben. We zijn nu twaalf jaar verder, dat is best een lange tijd, zeker in China.’ ‘China is enorm veranderd in die tijd. De stad waar ik woonde is verdubbeld qua aantal inwoners en inmiddels totaal onherkenbaar in vergelijking met toen. Er staan nu talloze wolkenkrabbers, tegenover drie toen ik daar woonde. Dat is in heel China zo, al het oude wordt afgebroken en de steden worden uitgebouwd en vernieuwd. Het straatleven verdwijnt. Er is geen land waar je zoveel dure auto’s ziet, dat heeft me echt verbaasd.’ 'Tijdens mijn eerste China-reizen wilde ik de vooruitgang buiten beeld houden. De elektriciteit die ze aan begonnen te

DIGIFOTO PRO 2

Uiteindelijk is het Ruben niet gelukt om als fotograaf voet aan grond te krijgen in het vreemde China. ‘Dat zag ik echt als falen. Toen ben ik geneeskunde gaan studeren in Amsterdam. Mijn beeld daarvan was dat ik als arts ook de wereld rond kon reizen en mensen kon helpen. Ik heb te weinig rekening gehouden met een soort van medisch systeem waar je in terecht komt. Ik vind het een fantastisch vak, maar het bijbehorende keurslijf vind ik zo lastig. Dan word ik echt actief ongelukkig, dat weet ik van mezelf. Ik kan nog steeds terug de medische wereld in en ik sluit dat ook niet uit, maar ik voel me eigenlijk heel prettig in de culturele hoek.’ ‘Ik denk dat we met de serie het verhaal van China hebben kunnen vertellen. Vooral de manier waarop we dat gedaan hebben, door in persoonlijke interviews het verhaal van het land te laten vertellen, is goed gevallen. De ontmoetingen vertellen het verhaal en schetsen het beeld van een land in transitie. Daar ligt ook eindeloze research aan ten grondslag. Veel lezen, praten, reizen. Daardoor voelen we aan wat Chinezen belangrijk vinden en doormaken, met welke thema’s ze worstelen.’

Ruben Terlou (30),

Cultuur ‘In China is het collectief belangrijker dan het individu, het is moeilijk om daar een balans in te vinden. Mensen moeten luisteren naar wat de overheid over ze te vinden heeft. Toch verandert dat langzaam, het besef is er dat een middenklasse ontstaat die ook waarde hecht aan de immateriële zaken in het leven. Daar tegenover staat dat ze in de binnenlanden nog blij zijn met de vooruitgang. Concluderend denk ik dat de ontwikkelingen te snel gaan, dat kun je zien aan de offers die gebracht worden. Een oude cultuur krijg je maar heel moeilijk weer terug. En ook als je kijkt naar wat het met het milieu doet, kun je je afvragen of het nog omkeerbaar is. In China zie je de wereld in het klein, geconcentreerd. Het gaat om universele ontwikkelingen, alleen vinden ze sneller en meer geconcentreerd plaats.’ ‘In China ben je nogal vervangbaar, dat is iets dat mij nog weleens emotioneerde.

REISFOTOGRAFIE | INTERVIEW - RUBEN TERLOU

Wat ook indruk maakt is dat jonge mensen al zoveel verantwoordelijkheid en druk voelen. Tegelijkertijd is het niet allemaal negatief. Dingen veranderen heel snel, dat ligt aan de regeringsstructuur in China. Veranderingen kunnen heel snel doorgevoerd worden. Je krijgt het gevoel dat je op een plek bent waar geschiedenis wordt geschreven, waar het gebeurt. Een plek van vooruitgang met

eindeloze mogelijkheden. Daarom zijn die megasteden zo bruisend en positief. Er gebeurt zo veel, dat is echt fantastisch. Ik ben zeker niet pessimistisch over de toekomst van het land, maar ik denk wel dat er veel werk aan de winkel is.’

Tijdsgewricht ‘Er ontstaat nu een ander China. Dit tijdsgewricht is daarin heel belangrijk. Als

je dat kunt documenteren, is dat heel mooi. Er komt een moment dat de ontwikkelingen tot rust komen, dat er op dat vlak stabiliteit komt. Tot die tijd gaat het heel snel. Dat zie je ook aan Chinese kunstenaars en filmmakers, die vinden deze periode ook heel bruikbaar en inspirerend.’ Het fotograferen en interviewen in China ging Ruben makkelijker af dan hij vooraf gedacht had. Ruben: ‘Altijd was er een dame van de overheid op de achtergrond

DIGIFOTO PRO 2

ADVERTENTIE

aanwezig, maar ze heeft ons nooit gehinderd of ons ergens in tegengehouden. Dat heeft me erg verbaasd, want ik was bang voor censuur. Maar op den duur bleef ze gewoon in de auto zitten, er was een soort vertrouwen. Dat ze erbij was hielp ons enorm, want het

was voor mensen meteen duidelijk dat het goed zat, het was gecheckt en in orde. De mensen waren daardoor heel open. Tenzij het gaat over moeilijke onderwerpen, wat er eigenlijk maar eentje is: alles wat impliciet kritiek geeft of kan geven op de partij.

Vóór 18:00 uur besteld, dezelfde dag verstuurd!

DÉ CAMERA-ACCESSOIRE SPECIALIST VAN NEDERLAND!

CAMFI DRAADLOZE CAMERA BEDIENING

SOMS IS WAT

AFSTAND

WEL PRETTIG

CAMFI: DRAADLOZE CAMERABEDIENING! Gebruik uw tablet, smartphone of laptop in plaats van het kleine kijkvenster op uw DSLR camera voor de live weergave. U ziet direct de genomen foto’s en u kunt deze direct delen. Daarnaast biedt de CamFi een krachtige en gebruiksvriendelijke app, vol met unieke voordelen. Ga snel naar saake-shop.nl/camfi voor meer informatie!

ALLE CAMERA-ACCU’S OP VOORRAAD! Bij DE ACCUSPECIALIST VAN NEDERLAND vindt u altijd wat u zoekt. Van goede kwaliteit én voor een scherpe prijs. Daar kunt u op vertrouwen. Een kleine greep uit ons aanbod: ACCU LP-E6 1800mAh Voor Canon EOS 5D Mark II, 5D Mark III, 5DS, 5DS R, 60D, 60Da, 6D, 70D, 7D en 7D MarkII. € 27,95 ACCU EN-EL15 1900mAh Voor Nikon D7000, D7100, D7200, Nikon 1 (V1), D600, D610, D750, D800, D800E en D810. € 39,95

Kijk op www.saake-shop.nl voor meer informatie!

DIGIFOTO PRO 2

Afhalen in Haarlem op afspraak • info@saake-shop.nl T: 023-2302168

REISFOTOGRAFIE | INTERVIEW - RUBEN TERLOU

Soms willen de mensen dan niets zeggen. Maar ik wilde niet vertellen hoe het zat, ik wilde dat de geïnterviewden dat zouden doen. En soms zeiden ze dan niets, maar daaruit kon dan ook veel opgemaakt worden. Dan wordt ook iets blootgelegd. Ik wilde geen journalist zijn die met geheven vinger door het land reist. Het is sterker de realiteit van de mensen laten zien. Soms was het frustrerend als je het niet kon laten zien, maar over het algemeen lukte dat best. Je krijgt ook een bepaalde realiteit, daar moet je dan genoegen mee nemen. Zo waren er oude mannen die het niet erg vonden dat hun cultuur verdwijnt, ze vonden dat het toch maar een achterlijke cultuur was. Nu hebben ze tenminste infrastructuur, water en elektriciteit. Voor mij is het stuitend als ik dat hoor, dat sluit helemaal niet aan bij mijn gevoel. Ik vind die oude cultuur prachtig. Toch laten we dat zo zien in de serie, het is een valide denkwijze. Ons beeld hoeft niet het juiste te zijn. We hebben als buitenlanders ook veel vooroordelen over China en Chinezen. Ik ontkracht veel van die vooroordelen in de serie. We laten zien dat ze toch menselijk en gevoelig zijn, maar ook benaderbaar en humorvol.’

Belangen ‘Soms denk ik dat de fotografie een beetje heeft geleden onder het feit dat ik daar ook was om een televisieprogramma te maken. De tijd en aandacht ontbraken weleens. Tijdens andere reizen was het de hoofdzaak, nu praktisch gezien een bijzaak. Dat was soms vervelend. We waren met z'n drieën op reis met een gezamenlijk doel, maar soms met tegengestelde belangen. Maar de tijd was de grootste beperking. Twee keer vijf weken klinkt als een lange tijd, maar dat valt echt tegen. Je ben per dag zo vijf uur bezig met reizen in een groot land als China. ‘Ik heb ook veel goede reacties gehad over de fotografie in de serie. Je ziet maar zelden dat stilstaande beelden op tv worden gebruikt. We hebben er lang over nagedacht welke rol ze te vervullen hadden. De beelden tonen de essentie van de voorgaande informatie, waarbij de kijker wat kan reflecteren. Het zijn overgangen naar nieuwe scenes. De fotografie gaf ook een soort alibi, je reist met ons mee omdat ik als fotograaf langs de rivier reis. Het biedt een bepaalde gelaagdheid, die mij erg aanspreekt.’

‘Ik ontkracht veel van die vooroordelen in de serie’

Exposities

De foto’s die Ruben Terlou in China maakte zijn nu te zien in Galerie Noorderlicht in Groningen. Daarnaast is van 16 tot en met 30 mei een selectie van Rubens foto’s te zien in Hotel Droog in Amsterdam, dit als onderdeel van de Sony World Photography Awards. Ruben heeft met zijn foto's niet meegedaan met de internationale fotowedstrijd, maar is door Sony gevraagd om ambassadeur te worden, naar aanleiding van zijn werk.

DIGIFOTO PRO 2

REISFOTOGRAFIE | ACCESSOIRES

Vijf handige accessoires om mee te nemen op reis

Onmisbare accessoires voor een fototrip

'Alleen een slechte werkman geeft zijn gereedschap de schuld.' Maar het juiste materiaal kan het maken van een goede foto een stuk makkelijker maken. Hier tippen we vijf accessoires die fotograferen op reis net een beetje makkelijker en leuker kunnen maken.

Tamrac Hoodoo rugzak Neem al je apparatuur mee in stijl. De Hoodoo rugzak van Tamrac beschermt je apparatuur niet alleen tegen de elementen, maar ziet er ook nog eens goed uit. De rugzak komt in twee versies op de markt, de Hoodoo 18 en Hoodoo 20. De Hoodoo 20 is de grotere van de twee en heeft een afneembaar cameracompartiment voor een betere toegang. De rugzakken zijn waterdicht en verkrijgbaar in drie frisse kleuren. Prijs € 120,- / € 150,Info transcontinenta.nl

Dell Latitude Rugged tablet Wil je je foto's bewerken voordat je thuis bent? Dan ben je bij Dell aan het juiste adres. De Latitude Rugged-tablet is gemaakt om te overleven. Dit tablet is gemaakt uit schokabsorberende materialen en speciaal afgedicht tegen zand, stof en vloeistoffen. De tablet is zo stevig dat het aan militaire normen voldoet. Het touchscreen is voorzien van krasvrij glas en is zelfs met handschoenen goed te bedienen. De tablet is ook als laptop te gebruiken. Prijs € 1.779,Info dell.nl

Canon 70-200mm L thermosﬂes Steel de show tijdens je fotoreis door een slok koffie te drinken uit een thermoskan die sprekend lijkt op een Canon 70-200mm L-objectief. De fles heeft een isolerend binnenwerk die je warme drank op temperatuur houdt. Mocht je drank toch zijn afgekoeld, dan kan je deze met de bijgeleverde auto-adapter snel weer opwarmen. Prijs € 16,99 Info kamera-express.nl

Cullmann TITAN 935 statief Dit stevige statief van Cullmann is een echt werkpaard. Hij is gemaakt van stevig en roestvrij aluminium waardoor hij goed te gebruiken is in vochtige gebieden en heeft een intern klemsysteem waardoor problemen door modder verleden tijd zijn. Het statief beschikt over een luchtgeremde middenzuil om te voorkomen dat je camera opeens naar beneden zakt, heeft een werkhoogte van 74 tot 162 centimeter en een draagvermogen van maar liefst 21 kilo. Kom je vaak in zanderige of modderige gebieden, dan kan je de poten vervangen door metalen 'spikes' voor extra stevigheid. Prijs € 559,Info transcontinenta.nl

DIGIFOTO PRO 2

GoalZero Venture 30 Solar recharging kit. Met de GoalZero Venture 30 recharger is een lege batterij nooit meer een excuus om te stoppen met fotograferen. Deze kleine accu is bestand tegen alle weersomstandigheden, kan tegen een stootje en is via netstroom en zonnepanelen op te laden. Prijs € 119,Info kamera-express.nl

REISFOTOGRAFIE | OBJECTIEVEN

Reisfotografie

WELKE OBJECTIEVEN NEEM JE MEE?

Welke objectieven neem ik mee op reis? Het is een telkens terugkerend dilemma voor veel fotografieliefhebbers die op reis gaan. Je weet vaak van tevoren niet wat voor fotomomenten zich op locatie aandienen. Ook wil je niet met een loodzware tas met glaswerk slepen of de bagagelimiet voor de vlucht overschrijden. Je wilt dus zoveel mogelijk flexibiliteit in een klein pakvolume. In dit artikel geven we aan waarmee je bij de keuze voor reisobjectieven rekening moet houden. All-rounder

Ver inzoomen op details

Handig bij reisfotografie is een standaardzoom: een universeel objectief met een redelijk zoombereik. De trend bij de meeste, nieuwere objectieven in dit segment is meer groothoek. In plaats van 28mm beginnen de meeste allround objectieven bij 24mm in kleinbeeldformaat en dat geeft al een behoorlijk grote beeldhoek. Voorbeelden daarvan zijn de fullframe Canon 24-105mm L, de Nikkor AF-S DX 16-80mm f/2,8-4 en het nieuwe 12-60mm-MFT-objectief van Panasonic. Beeldstabilisatie is inmiddels gemeengoed.

Als uitbreiding van de standaardzoom, kan een telezoom heel aantrekkelijk zijn. Eenvoudige varianten voor APS-C gaan tot 200 of zelfs 300mm. Heb je meer te besteden en is je zoombehoefte schier onuitputtelijk, dan kan je denken aan bijvoorbeeld de Nikkor 200-500mm van Nikon. Op een aps-c-camera (1,5x-crop) geeft dat een effectief bereik van 300-750mm.

Een zogenaamde reiszoom, zoals de Nikkor AF-S DX 18-300mm, kan voor sommigen aantrekkelijk zijn. Je hoeft dan niet steeds van objectief te wisselen. Een nadeel is dat het objectief relatief lang en zwaar is, en je die wel continu met camera om je nek hebt hangen. Daarnaast hebben objectieven met een supergroot zoombereik vaak wat minder goede optische prestaties dan objectieven met een gematigder zoombereik.

Prime erbij Als de zon op locatie gaat zakken, of je moet het in een restaurant doen met kaarslicht, dan ontkom je niet aan een lichtsterk prime-objectief. Een handige brandpuntsafstand is 50mm op fullframe of 35mm op aps-c. Dat geeft een beeldhoek die vergelijkbaar is met onze ogen en dus heel natuurlijk overkomt. Een diafragma van f/1,8 of lager is dan mooi. Dergelijke primes zijn niet alleen klein en licht, maar ook goedkoop. Meenemen dus!

Brandpuntsafstand

Bij welke brandpunts-afstand kan je spreken van een groothoek- of een telefotoobjectief? Het onderstaande lijstje met betrekking tot fullframe geeft hierover duidelijkheid (voor aps-c vermenigvuldigen met 1,6). Ultragroothoek 12-21mm Groothoek 24-35mm Normaal 45-58mm Tele 75-200mm. Supertele 300-800mm en verder

Landschappen Wil je breder gaan dan de groothoek van een allround objectief, bijvoorbeeld om een weids landschap helemaal op de foto zetten, dan is het verstandig om een ultra-groothoekobjectief mee te nemen. Een zoomobjectief geeft vrijheid bij de compositie van een foto, maar een prime-objectief heeft meestal een betere randscherpte en minder beeldvervorming. De lichtsterkte van het objectief is wat minder van belang. Gebruik je filters, kijk dan welke bevestigingsmogelijkheden er zijn.. En verwacht je veel regen, dan kan je uitkijken naar een weerbestendig objectief.

DIGIFOTO PRO 2

Landschap

AF-S Nikkor 16-35mm F/4G ED VR

Sigma 10-20mm f/3.5 EX DC HSM

Zeiss Milvus 21mm f/2.8

Dit fullframe objectief heeft een diafragma van f/4 over het gehele zoombereik, is voorzien van beeldstabilisatie en beschikt over de mogelijkheid om een 77mm-filter te plaatsen. Ideaal om weidse landschappen op de foto te zetten.

Het 10-20mm objectief van Sigma voor ap-c is aantrekkelijk vanwege de grootste diafragma van f/3,5 over het gehele zoombereik. De filtermaat van 82mm is aan de forse kant. Het objectief is erg goed bestand tegen overstraling.

Een compromisloze kwaliteit en een flink gewicht van 735g kenmerken deze lichtsterke ultragroothoek van Zeiss. De Milvus 21mm f/2,8 is opgebouwd uit 16 lenzen verdeeld over 13 groepen, accepteert 82mm-filters en is weerbestendig.

Prijs € 1439,-

Prijs € 539,-

Prijs € 1729,-

Universeel

Tamron 16-300mm

Canon 18-135mm

Sony FE 24-240mm

Er zijn meerdere 18-300mm superzoomobjectieven voor aps-c, maar Tamron is een van de weinige fabrikanten die dat telebereik koppelt aan een groothoek van 16mm. De lengte van net geen 10cm valt in dat opzicht wel mee.

De nieuwe Canon EF-S 18-135mm heeft een comfortabel zoombereik en is geschikt voor aps-c. Voor vloeiend zoomen tijdens video kan aan de onderzijde van dit objectief een optionele powerzoomaccessoire gemonteerd worden. De zoomsnelheid is instelbaar.

De Sony FE 24-240mm is vanwege zijn 10x-zoombereik met recht een allround objectief voor de Sony A7-serie. Daarbij is hij breder inzetbaar vanwege zijn 24mm groothoek. Het objectief beschikt over een 7-bladig diafragma en weegt 780g.

Prijs € 589,99

Prijs € 999,-

Prijs € 599,-

Voor veraf

Nikkor 70-300mm VR

Sigma 150-600mm Contemporary

Panasonic 100-400mm

De oudgediende Nikkor 70-300mm VR biedt voor de meeste doeleinden genoeg bereik, past nog gewoon in de meeste fototassen en is geschikt voor zowel fullframe als aps-c. En niet te vergeten: hij is goed betaalbaar.

Met de Sigma 150-600mm F5-6.3 | C heb je wat telebereik betreft eigenlijk geen wensen meer. Op een aps-c-body kom je vanwege de cropfactor zelfs uit op een effectieve 900mm! Nadelen zijn het gewicht, 1,98kg en het formaat.

De Panasonic 100-400mm op een MFT-body levert een zoombereik op van 200-800mm in kleinbeeldtermen. Het voor het bereik relatief kleine objectief is bestand tegen weersinvloeden als vocht en stof, en heeft een geïntegreerde, uitschuifbare zonnekap.

Prijs € 1099,-

Prijs € 1699,-

Prijs € 719,-

DIGIFOTO PRO 2

LUXE RONDREIS CHINA

17 dagen - De Geur van Chinese Jasmijn Deluxe vanaf € 2899 inclusief KLM vluc vluchten China heeft meer dan 2000 jaar rijke geschiedenis. Het Rijk van de Draak heeft een fascinerend cultureel erfgoed en onuitputtelijk veel bezienswaardigheden.

Belangrijkste Hoogtepunten: + + De panda’s in Chengdu + + Steile Karstgebergte + + Indrukwekkend Terracotta Leg er

Tijdens deze 17-daagse privé tour bezoekt u verschillende bestemmingen in China. Allereerst Chengdu bekend om zijn culinaire en pittige gerechten. Vervolgens naar Longshen, beroemd om zijn gigantische terrasvormige Drakensrug rijstvelden. Een sprookjesachtig decor! Daarna bezoekt u Guillin met zijn theeplantages en mooie natuur.

+ + Keizerlijk Beijing & trendy Sha nghai + + Entreegelden bij genoemde exc ursies inclusief

U maakt ook een indrukwekkende Li-cruise dwars door het Karstgebergte naar het sfeervolle plaatsje Yangshuo. Het centrum van Xian is nog ommuurd met muren uit de Ming-dynastie en u beleeft een hoogtepunt als u de 6000 stenen soldaten aanschouwt van het Terracotta leger. Per comfortabele nachttrein reis u naar de hoofdstad Beijing met zijn wereldberoemde Grote Muur en tempels, waar u kunt rondwandelen tussen rode pagodes, monniken en gebedshuizen en waar het moderne leven zich in een razend tempo ontwikkelt. Ten slotte Reiscode: R327 naar Shanghai, dé meest trendy stad van China. ca.

€ 2899 p.p.

Deze reis aanpassen of liever een andere China maatwerk reis?

Voor meer info en boekingen: 333travel.nl/R327

Vraag via 333TRAVEL.nl om een GRATIS offerte of bel 0348 - 44 19 51 met onze China landenspecialisten

Inclusief: • Retourvlucht Amsterdam - Chengdu en Shanghai Amsterdam met KLM • Binnenlandse vlucht Chengdu - Guilin • Xian - Beijing pe rcomfortabele trein in vierpersoons chouchette (softsleeper) • Express Trein Beijing - Shanghai • Engelssprekende gids en chauffeur tijdens alle bezienswaardigheden • Overnachtingen tijdens uw rondreis in 4* hotels met veelal een zwembad • Dagelijks ontbijt • Alle transfers • Bezoek aan het onderzoekscentrum van de reuzenpanda’s • Stadstour Chengdu • Stadstour door Guillin • Boottocht over de Li- rivier • Fietstocht Karstgebergte • Bamboe raften in Yangshou • Bezoek aan Drakensrugrijstvelden • Bezoek aan Terracotta leger • Bezoek aan Moslim wijk en Grote moskee • Kalligraﬁe les in Kleine Gans museum • Stadstour Beijing met o.a. Verboden Stad • Bezoek aan de Grote Muur • Kinderen krijgen een Chinese Vlieger voor op de Chinese Muur • Bezoek aan Olympisch dorp en Kongfu show • Bezoek aan het Zomerpaleis • Hutong tour per Rikshaw • Stadstour Shanghai ** Entreegelden op bovengenoemde excursies zijn inbegrepen (circa € 110,-)

REISFOTOGRAFIE | BOEKEN

Boeken Reisfotografie Marijn Heuts

Dré de Man

Dit boek uit oktober vorig jaar is een prachtig boek om je reis mee voor te bereiden. In dit boek behandelen zeven fotografen met tientallen jaren ervaring alle aspecten van reisfotografie. Het boek begint met twee theoretische hoofdstukken over de apparatuur en voorbereiding, en legt daarna haarfijn de ins en outs van landschaps-, wildlife-, straat-, architectuur-, nacht- en cultuurfotografie uit. In het laatste hoofdstuk worden veel tips gegeven over het vertellen van een verhaal met een foto. Hoewel het boek in eerste instantie gericht is op beginnende fotografen, heeft elk hoofdstuk een aantal verdiepingskaders waarin verder ingegaan wordt op de behandelde stof. Het boek staat vol prachtige en inspirerende foto's, die allemaal gepaard gaan met uitgebreide informatie over hoe de foto tot stand is gekomen. Dit boek is met een formaat van 23 cm x 23 cm niet heel compact en daarom wellicht wat minder handig om mee op reis te nemen, maar met de duidelijke uitleg ideaal om te lezen als voorbereiding op een mooie reis.

Parijs is één van de meest fotogenieke steden ter wereld. Het is ook de op drie na meest gefotografeerde stad ter wereld. Dit maakt het vrij lastig om nog nieuwe en unieke foto's van deze mooie stad te maken. In dit boek vertelt Dré de Man hoe hij, als fotograaf twaalf dagen in deze lichtstad doorbrengt. Tijdens deze twaalf dagen vertelt hij wat de beste locaties voor mooie foto's zijn en legt hij op een toegankelijke wijze uit hoe je met licht, schaduw en kleur moet omgaan. Hij geeft allerlei theoretische en praktische tips en laat je terloops kennismaken met de werkwijze van wereldberoemde fotografen als Henri Cartier-Bresson en Steve McCrurry. Hoewel dit boek zich richt op Parijs, kan je het gros van deze tips natuurlijk ook in andere steden toepassen.

Fotograferen in Parijs

Praktijkboek Reisfotografie

Verkrijgbaar in de boekhandel Auteur Marijn Heuts Uitgeverij Birdpix ISBN 9789079588121 Prijs € 27,90

DIGIFOTO PRO 2

Focus op Fotografie

Reisfotografie Focus op Fotografie: Reisfotografie richt zich op het hele proces van de reis. Bij de hoofdstukken over voorbereiding gaat het boek niet alleen in op apparatuur en bestemming, maar belicht het ook aspecten als lokale wetgeving, inentingen en hygiëne. De meer technische hoofdstukken van dit boek behandelen de gewenste instellingen in verschillende situaties, zoals op het strand of in de sneeuw en geven ruim vijftien belangrijke tips voor een betere compositie. Het volgende deel van het boek gaat diep in op wat je kan doen met je foto's als je weer thuis bent. Het organiseren van je foto's, bewerken van RAWbestanden en maken van een fotocollage of fotoboek komen allemaal uitvoerig aan bod. Het laatste hoofdstuk staat vol met cases. Hier wordt bij prachtige foto's van verschillende onderwerpen uitgebreid uitgelegd hoe deze tot stand zijn gekomen. Bij elke foto worden de instellingen van de camera vermeld. Verkrijgbaar in de boekhandel Auteur Marcel Scholing & Pieter Dhaeze Uitgeverij Van Duuren Media ISBN 9789059405431 Prijs € 29,95

‘Hij laat je kennismaken met de werkwijze van wereldberoemde fotografen.’

Verkrijgbaar in de boekhandel Auteur Dré de Man Uitgeverij Van Duuren Media ISBN 97890594075276 Prijs € 24,95

REISFOTOGRAFIE | FOTOREIZEN

Op reis om foto’s te maken

DE MOOISTE FOTOREIZEN

Als je een fototrip wil maken wil je zoveel mogelijk bezig zijn met het maken van mooie foto's. Helaas kan het vinden van de juiste locatie zeer tijdrovend zijn. Gelukkig worden er tegenwoordig steeds meer reizen aangeboden waar je met een professionele fotograaf op pad gaat die bekend is in de regio. Hij stuurt je naar de mooiste locaties en helpt je door middel van tips het beste uit je foto's te halen. Hier hebben we een aantal (foto) reisorganisaties op een rijtje gezet. TEKST MENNO VISSER

Nordic Vision fotoreizen In tegenstelling tot wat de naam doet vermoeden brengt Nordic Vision je niet alleen naar de koude noordelijke regionen van de aarde. Nordic Vision dankt zijn naam aan de wijze waarop Scandinaviërs tegen de wereld aankijken. De tijd nemen voor kwaliteit. Hierdoor blijf je bij reizen van Nordic Vision in een relatief klein gebied om meer tijd te nemen voor fotografie. Mocht je niet een hele reis willen maken, is het ook mogelijk om een workshop op locatie in Nederland of België te volgen. fotoreizen.net

SNP SNP is al sinds 1984 één van de grootste natuurreisbureaus van Nederland. Liefde voor de natuur, authenticiteit, rust, kleinschaligheid en deskundigheid staan aan de basis van de organisatie en van elke reis die ze aanbiedt. SNP biedt meerdere themareizen aan, waaronder fotografiereizen. Tijdens deze reizen word je begeleid door professionele fotografen en krijg je

oefenopdrachten. Mocht je niet een hele reis willen maken, dan kun je ook een workshop op locatie in Nederland volgen. snp.nl

Kaipara Kaipara is een klein bedrijf dat al sinds 1997 zelf reizen ontwerpt en uitvoert. Luxe en comfort staan bij de organisatie hoog in het vaandel. In samenwerking met Madelon Dielen organiseert Kaipara een aantal fotografiereizen naar Schotland. kaiparareizen.nl

Max Rive Max Rive heeft als fotograaf hoge ogen gegooid. Zo heeft hij al meerdere publicaties op zijn naam staan, won hij in 2015 de award voor beste landschapsfoto van het jaar op fotografieplatform 500px en staat hij twee keer in de tien bestverkopende foto's op 500px Prime. Rive organiseert speciale fotoreizen naar unieke locaties als Groenland en de Dolomieten, waarbij er veel tijd is voor uitleg, nabewerking en evaluatie. maxrivephotography.com

Madelon Dielen Bij een fotoreis van Madelon Dielen kun je er ook voor kiezen om een stad te bezoeken. Hoewel je met de meeste organisatoren van fotoreizen afreist naar de meest afgelegen plekken om de mooiste natuurbeelden op de gevoelige plaat te zetten, geeft Madelon Dielen je ook de mogelijkheid om luxere locaties te bezoeken. Zo kun je een fotoreis boeken naar New York, Venetië en Istanbul. Bezoek je toch liever wat meer afgelegen gebieden, dan kun je bij haar ook terecht voor reizen naar landen als Noorwegen of IJsland. madelondielen.nl

DIGIFOTO PRO 2

Fotoreisspecialist Fotoreisspecialist is een kleine organisatie die het hele jaar rond fotoreizen door heel Europa organiseert. Fotospecialist werkt samen met zeer ervaren, professionele fotografen die erg bekend zijn met de locatie. Hierdoor garanderen ze unieke fotoplekjes tijdens de beste periodes. De groepen zijn klein om de impact op het ecosysteem tot een minimum te beperken. fotoreisspecialist.nl

DIGIFOTO PRO 2

FotoClass Wil je graag de 'big 5' op de foto zetten? Dan kan je met FotoClass op Safari door Zuid Afrika. Je gaat met een lokale gids op pad die zijn uiterste best doet om te zorgen dat je olifanten, neushoorns, buffels, leeuwen en luipaarden op de foto kan zetten. Tijdens de reis overnacht je in luxe kamers die zijn voorzien van airconditioning, klamboes en een badkamer. Er worden veel safari's gemaakt tijdens zonsopkomst en zonsondergang voor de mooiste foto's. fotoclass.nl

Onze tips voor de mooiste fotoreizen KIES EEN PASSENDE REIS Sommige reizen zijn intensiever dan andere. Kies bijvoorbeeld niet voor een kampeerreis op Groenland als je erg op comfort gesteld bent. Tip

ZORG VOOR DE JUISTE APPARATUUR Het spreekt voor zich dat je een camera moet meenemen, maar zorg ook dat je andere apparatuur klopt. Bijvoorbeeld filters en een statief voor reizen die de nadruk leggen op landschappen Tip

en grote zoomobjectieven voor wildlifereizen. CONTROLEER JE VERZEKERING Ga even na of je cameraverzekering ook schade in het buitenland dekt. Het zou zonde zijn als er iets met je camera gebeurt en de verzekering niks wil vergoeden. Tip

GENIET Vergeet niet dat je op vakantie bent. Geniet van de omgeving, de cultuur en het lokale eten en drinken. Tip

FOTOACADEMIE | UIT DE SCHOOLBANKEN

DIGIFOTO PRO 2

Lizette Schaap

SIMPLISTISCH, SURREALISTISCH EN INHOUDELIJK

Lizette Schaap maakt foto’s met een boodschap. In een originele en zeer herkenbare stijl wil ze mensen aan het denken zetten: 'Ik kies expres voor een heel vriendelijke benadering van een heftig thema.' TEKST PETER RUNHAAR

Lizette Schaap W. lizetteschaap.com

FOTOGRAFIE LIZETTE SCHAAP

'Ik was altijd al degene met de camera', vertelt Lizette Schaap over haar allereerste kennismaking met de fotografie. Toch duurde het even voordat ze wist dat ze van de fotografie ook haar beroep wilde maken. Ze studeerde bouwkunde, maar ontdekte tijdens een korte periode op een architectenbureau dat daar niet echt haar passie lag. Ze meldde zich aan voor de Basisopleiding aan de Fotoacademie. Daar bleek dat de fotografie haar meer greep dan ze had verwacht. Tegen de aanvankelijke bedoelingen in besloot ze voor de bachelor-opleiding te gaan. Een schot in de roos: 'Ik vond het zo leuk allemaal. In de eerste twee jaar maak je kennis met allerlei verschillende disciplines en technieken. Ik vond het één grote speeltuin. Ik merkte al wel snel dat ik vond dat het ergens over moest gaan. Mijn foto’s moesten persoonlijk worden. Ik ging me richten op zelfportretten. Via die portretten vertelde ik negatieve verhalen. Ik heb als middelbare scholier een burn-out gehad en de foto’s waren een manier om die ervaring te verwerken. Ik vond dat twee jaar lang heel fijn, maar van de ene op de andere dag was ik er helemaal klaar mee. Mijn docenten vroegen me steeds vaker waarom mensen mijn werk moesten zien en ik ontdekte dat ik die foto’s eigenlijk vooral voor mezelf aan het maken was.'

Positief Lizette wilde een punt achter die ‘negatieve’ fase zetten en kreeg de behoefte om die persoonlijke verhalen om te zetten in iets positiefs. Ze ontdekte dat dat positieve vooral in

DIGIFOTO PRO 2

FOTOACADEMIE | UIT DE SCHOOLBANKEN

foto’s die een bewustwording op gang brachten, die mensen aan het denken zetten. Toen die keuze helder was, moest ze op zoek naar een stijl waarmee ze die positieve doelen kon verbeelden. Samen met haar docenten ging ze op zoek naar de sterke en onderscheidende elementen in haar werk. Lizette: 'Ik kan me nog goed herinneren dat ik een gesprek had met een beeldend kunstenaar. Zij was heel erg blijven hangen bij één beeld: een portret waarin ik iemand die reuma had gekregen had afgebeeld als iemand met afgebroken vleugels. Het beeld had iets surrealistisch en de kunstenares zei: “Dat is vernieuwend. Dit beeld heb ik nog niet eerder gezien en ik geloof het.” Dat was voor mij een omslagpunt. Ik ontdekte dat het goed werkt mensen te dwingen twee keer naar een beeld te kijken. Ik ging combinaties maken van dingen uit ons alledaagse leven, die normaliter niet samen voorkomen.' Lizette kwam uiteindelijk uit bij een beeldtaal die origineel en zeer herkenbaar is. Veel foto’s laten een soort fusie zien tussen twee elementen die samen een onverwacht en nieuw beeld

vormen. 'Simplistisch, surrealistisch en inhoudelijk', zo typeert ze haar eigen stijl.

Een hak zetten 'Ik wilde een beeldtaal hebben die ik zowel voor opdrachten als voor eigen werk kon gebruiken. En ik wilde een commerciële beeldtaal omdat ik eigenlijk de reclamewereld een beetje een hak wil zetten. Ik gebruik hun beeldtaal maar zeg eigenlijk het tegenovergestelde over consumeren. Ik heb bijvoorbeeld een serie gemaakt over het thema overconsumeren. Daarin zit een roze ijsje met een stuk vlees eraan. Het lijkt een reclamebeeld van een heel lekker ijsje, maar het is eigenlijk anti-reclame voor de manier waarop wij consumeren en met vlees omgaan.' De stijl waar ze uiteindelijk op uitkwam heeft ook wel een link met de studie bouwkunde die ze volgde, vindt Lizette: 'Ik maak vaak bouwwerkjes voor een beeld, net als ik tijdens die studie deed. En ik denk erg conceptueel.' Bovendien koos ze een stijl die ook functioneel bij haar past: 'Ik vind het heel fijn om alleen te werken en om in de studio te werken. En het allerleukste vind ik uiteindelijk het creëren van iets nieuws. En daarmee iets vertellen.

Meer info

Wil je weten of een opleiding fotografie iets voor jou is? Bezoek onze Open Dag op zaterdag 28 mei van 13:00 tot 16:30 uur in Amsterdam. Meld je aan via fotoacademie.nl/open-dagen-fotoacademie-amsterdam

Het begint bij mij altijd bij de vraag "Wat wil ik vertellen?" en daarna komt de vraag "Hoe kan ik dat doen?"' De inhoudelijke lading is voor Lizette erg belangrijk, benadrukt ze regelmatig. Ze wil geen 'grappige plaatjes die nergens over gaan' maken en ook niet uitsluitend denken vanuit de esthetiek. Ze houdt vast aan het doel dat ze in de opleiding formuleerde: bewustwording creëren. Lizette: 'Ik kies daarbij expres voor een heel vriendelijke benadering van een heftig thema. Er zijn wel eens mensen die zeggen dat ik mijn beelden heftiger moet maken, dat ik er bosbranden in moet verwerken of zo. Maar daar kies ik juist niet voor. Via alle media worden mensen al veel met heftige beelden geconfronteerd. Mensen worden daar immuun voor. Ik denk dat mensen sneller aan mijn beelden voorbijlopen als ik meega in die heftigheid. Ik wil mensen naar mijn beelden trekken door de onderwerpen heel vriendelijk en esthetisch te benaderen. Ik denk dat die beelden mensen veel meer tot denken aanzetten.'

Plastic soep 'Ik ben nu bezig met een nieuwe serie over de plastic soep. Ik probeer het gebruik van plastic te koppelen aan het gevolg. Dit sluit aan op een serie die ik vorig jaar heb gemaakt waarin een beeld zit van een veertje onder een plastic stolp. Dat is een heel rustig beeld, maar het onderwerp waarover het gaat is helemaal niet rustig. Het gaat over de manier waarop mensen met plastic afval omgaan en over de gevolgen die dat heeft voor dieren. Ik zou uiteindelijk heel graag een campagne voor een grote NGO als Greenpeace willen doen, vanwege het bereik en vooral de grote impact die een beeld dan teweeg kan brengen.'

DIGIFOTO PRO 2

Simpel. Snel. Sterk. Eenvoudig. Ontdek hoe de magnetische MagMod lichtvormers jouw leven gemakkelijker en je foto’s beter kunnen maken!

www.cameratools.nl/MagnetMod

Hét adres voor de liefhebber van fotograﬁe en video www.cameratools.nl

info@cameratools.nl

055 - 538 08 00

Paramariboweg 41, 7333 PA Apeldoorn

REVIEW | CANON EOS 80D

Canon EOS 80D

Opvolger van de zeer populaire 70D Drie jaar na de komst van de Canon EOS 70D is er eindelijk een opvolger. De EOS 80D is het nieuwe midrange spiegelreflexmodel van Canon en vervangt de EOS 70D. Over het vorige model waren we zeer enthousiast en dit nieuwe model heeft op papier een aantal veelbelovende nieuwe specificaties. We probeerden het nieuwe model uit en keken of hij alle verwachtingen waar weet te maken. TEKST & FOTOGRAFIE MENNO VISSER

De body van de EOS 80D bestaat uit een combinatie van polycarbonaat en glasvezel, zonder aluminium zoals zijn voorganger. Hierdoor komt de camera zo'n 25 gram lichter uit, maar voelt de body wel iets minder stevig dan de EOS 70D. Desondanks belooft Canon dat de body nog steeds stofen spatwaterbestendig is. Verder is er weinig verschil te merken wat betreft behuizing. De body is een paar millimeter kleiner geworden, maar alle knoppen liggen op dezelfde logische plek als bij de voorganger.

De camera ligt goed in de hand en tenzij je erg grote handen hebt, zal je de camera de hele dag comfortabel kunnen gebruiken. Het menu voelt erg vertrouwd en is overzichtelijk. Alle instellingen staan op logische plekken en kunnen makkelijk, met de fysieke knoppen én met het touchscreen, aangepast worden. De beeldprocessor in de camera is de DIGIC 6 en geeft de camera de mogelijkheid om 7 beelden per seconden te maken met een buffer van wel 25 foto's in de raw-stand. Als je alleen in jpeg schiet houdt de camera

deze snelheid zelfs vast tot 110 foto's. Als de buffer vol zit kan de camera nog ongeveer één foto per seconde maken. De snelle frequentie en grote buffer in combinatie met de aps-c-sensor maakt deze camera ook erg aantrekkelijk voor wildlife- en sportfotografen. De 1,6x-cropfactor geeft objectieven net een beetje extra zoom en de compacte water- en stofbestendige body zorgen dat je de camera makkelijk meeneemt zonder je zorgen te hoeven maken. De autofocus van deze camera is erg goed. De EOS 80D heeft maar liefst 45 focuspunten die allemaal kruisgevoelig zijn. Dit zorgt voor uitstekende focusprestaties, ook met weinig licht. De 'Dual Pixel'-autofocus tijdens het gebruik van Live-view

'De optische zoeker zit vol slimmigheden' werkt ook erg goed. Na het selecteren van een onderwerp, door simpelweg op het scherm te 'tappen', blijft de camera het onderwerp goed volgen en haarscherpe foto's maken. Wel had de camera af en toe moeite met het vinden van kleine objecten bij drukke achtergronden. Op deze momenten was de camera erg aan het zoeken en versprong het scherpstelpunt van het ene object naar het andere. Het touchscreen werkt heel soepel en intuïtief. Vrijwel alle instellingen die je via fysieke knoppen kan veranderen

DIGIFOTO PRO 2

van afdrukken in een 'burst' kort vertragen. De camera maakt dan alleen op de lichtste momenten een foto wat voor meer consistente foto's zorgt. Ook beschikt de camera over nfc en wifi. Na het installeren van de Canon Connect-app is het hiermee mogelijk om de camera vanaf je smartphone of tablet te bedienen en gelijk je mooiste foto's te delen via verschillende bedienen. Ook kan je hierdoor je foto's makkelijk bekijken op een tv en kan je in een handomdraai je favoriete foto's draadloos printen.

Video

CAMERA CANON EOS 80D | OBJECTIEF SIGMA 50-100 F/1.8 ART BRANDPUNT 50MM | DIAFRAGMA F/1.8 | SLUITERTIJD 1/250 | ISO 640

kunnen ook via het scherm aangepast worden. Een handige nieuwe functie van de camera is de komst van een kleine sensor die ziet wanneer je de camera aan je oog houdt, zodat je niet meer per ongeluk met je neus een foto maakt. Ook is het scherm uit te klappen en in veel verschillende posities te draaien. Heel handig als je bijzondere standpunten wil aannemen en ook zeer wenselijk als je wilt filmen.

Beeldkwaliteit De beeldkwaliteit van deze camera is erg goed. Door de 24-megapixel aps-c-sensor levert hij foto's die groot genoeg zijn om groot af te drukken en aan de muur te hangen. Ook is er nog genoeg ruimte om wat uit de foto te croppen zonder veel kwaliteitsverlies. De EOS 80D heeft een goed iso-bereik en ook de hogere iso-waarden zijn goed te gebruiken. Ideaal als je bijvoorbeeld in de schemer nog bewegingen vast wil leggen. Op iso 6400 is er wel wat ruis zichtbaar, maar de foto's zijn nog zeer goed bruikbaar.

DIGIFOTO PRO 2

Technische snufjes De camera zit vol slimmigheden. Zo zie je in de zoeker niet alleen de focuspunten en lichtmeting, maar geeft het ook aan als de camera niet-natuurlijk licht detecteert. Mocht dit het geval zijn, geeft de camera in de zoeker het advies om de anti-flicker functie in te schakelen. Deze functie registreert knipperingen in het licht, zelfs als het menselijk dat niet kan en kan het moment

De videofuncties van dit model zijn ook erg uitgebreid. Met deze camera is het mogelijk om in fullhd te filmen met een frequentie van maximaal 50 beelden per seconde. Helaas ontbreekt op deze camera de mogelijkheid om in 4K te filmen wat voor veel enthousiaste videografen wel echt een gemis is. Wel is het mogelijk om voor het nieuwe 18-135mmkitobjectief een powerzoom module aan te schaffen dat het mogelijk maakt om heel soepel in en uit te zoemen tijdens het filmen.

Conclusie

De Canon EOS 80D is een camera die precies doet wat het moet doen. Een fijne aps-csensormet goede beeldkwaliteit en uitstekende autofocus. Het ontbreken van de mogelijkheid om in 4K te filmen vinden we jammer, aangezien de camera erg aantrekkelijk is voor videografen, zeker met het powerzoom-accessoire. Het grote assortiment beschikbare objectieven maakt het een zeer veelzijdige camera en door de compacte maar toch waterdichte en stofbestendige body is het een ideale camera om mee te nemen op reis. Wil je een goede geavanceerde camera met een aps-c-sensor en is filmen in 4k voor jou geen must, dan ben je met de EOS 80D absoluut aan het juiste adres.

Specificaties

Adviesprijs â&#x201A;Ź 1299,- (Body) Type Digitale spiegelreflexcamera Sensor 24 MP CMOS APS-C sensor Interne flits Ja File Type RAW & JPG Bruikbare resolutie 24,3 megapixels ISO Bereik 100 â&#x20AC;&#x201C; 16.000 (ISO 25.600, uitgebreid) Scherm 3-inch variangle 32 Clear View II TFT-touchscreen met ongeveer 1.040k beeldpunten Zoeker Pentaprisma met 100% vergroting en een dekking van 95% Autofocus Dual Pixel AF-systeem Focus modes AI Focus/One Shot/ AI Servo Snelheid ong. 7 bps (RAW) Opslag SD / SDHC / SDXC Gewicht ong. 730gr (Inclusief Body & Batterij) Afmetingen 139,0 x 105,2 x 78,5 Beeldstabilisatie Nee Video Ja, FullHD max 50fps file type MOV of MP4 Connectiviteit USB / NFC / WIFI / 2.5mm Microfoon of afstandsbediening ingang Info canon.nl

Beoordeling

Beeldkwaliteit Bediening Snelheid Behuizing Prijs / kwaliteit

GOUD

CATEGORIE

GEAVANCEERDE DSLR

PORTRETFOTOGRAFIE | INTRO

Fotografen, gear en boeken

Portretfotografie Al eeuwen is het heel gewoon om onszelf en de mensen om ons heen te vereeuwigen op beeld. Verre voorvaderen en betovergrootmoeders kennen we nu nog van gezicht door de geschilderde portretten die bewaard zijn gebleven. Minutieus en precies probeerden de schilders de portretten zo echt mogelijk te maken. Goedkoop was dat niet, want de schilder had er enorm veel werk aan. Weken, zo niet maanden, kostte het om iemand te vangen op doek. TEKST EN FOTOGRAFIE JASPER VAN BLADEL

PORTRET JESSE DE HAAS / NCRV JORISâ&#x20AC;&#x2122; SHOWROOM

De intrede van de fotografie zorgde voor een behoorlijke revolutie. Opeens was het mogelijk om iemand in een oogwenk op beeld vast te leggen. In die tijd ging dat nog niet zo makkelijk als nu, maar toch. Het portret is nog steeds een ongekend populair genre in de fotografie, zowel voor de consument als voor de professionele fotograaf.

Hij wordt door vele fotografen gezien als een van de beste portrettisten van de lage landen. Voor vele fotografen is Vanfleteren een groot voorbeeld. Hij geeft zelden interviews, dit is dus een unieke kans om eens dieper in zijn wereld te duiken. Verder zien we de sportportretten van Ruud Binnekamp. Zijn fotoâ&#x20AC;&#x2122;s laten weer een totaal andere kant van het genre zien.

een goed objectief helpt enorm. We helpen je graag bij het kiezen, dus selecteren en presenteren we de beste portretobjectieven en accessoires. Ook hebben we de beste boeken geselecteerd om inspiratie te bieden en je op weg te helpen.

Fotografen In dit portretkatern leiden we je rond langs verschillende portretfotografen. Zo is er de Belg Stephan Vanfleteren.

Gear & boeken Het oog van de fotograaf blijft natuurlijk het belangrijkste gereedschap, maar

DIGIFOTO PRO 2

Winnaar van de TIPA-Awards

Alle prijzen zijn incl. btw en excl. verzendkosten. Alle rechten, veranderingen en fouten zijn voorbehouden. Ruimte: ©living4media/Annette & Christian. Getoonde werk ‘Mount Rainier National Park’ is verkrijgbaar op WhiteWall.com. AVENSO GmbH, Ernst-Reuter-Platz 2, 10587 Berlijn, Duitsland

“Best Photo Lab Worldwide” Geselecteerd door redacteuren van 28 toonaangevende, internationale fotomagazines

Maak niet alleen foto’s. Toon ze ook. In galeriekwaliteit. 70 keer testwinnaar. Made in Germany. Galeriekwaliteit waarop 21.500 professionele fotografen vertrouwen. Ontdek ons nu op WhiteWall.com

WhiteWall.com

PORTRETFOTOGRAFIE | INTERVIEW - STEPHAN VANFLETEREN

Stephan Vanfleteren

‘Ik ben een man van evolutie’ De vogels fluiten en de zon schijnt, toch is het nog geen lente rondom landhuis Oud Amelisweerd. De kou zit nog in de voegen en de dikke muren laten nog geen warmte toe in de oude kamers. Die kamers zijn het toneel van de tentoonstelling Stil Leven, van de Belgische fotograaf Stephan Vanfleteren en kunstenaar Armando. We kregen de kans om uitgebreid met Stephan Vanfleteren te praten. TEKST JASPER VAN BLADEL

FOTOGRAFIE STEPHAN VANFLETEREN

PORTRET JASPER VAN BLADEL

We staan op de eerste verdieping van het eeuwenoude landhuis. Stephan Vanfleteren zit diep weggedoken in zijn donkere jas op de vensterbank. Het is diezelfde vensterbank die toebehoort aan de kamer van wijlen Madame de Coudray, de maîtresse van Lodewijk Napoleon. Zij bewoonde een klein appartement, met een deur grenzend aan de slaapkamer van Lodewijk. Lodewijk, de broer van de grote Napoleon en enkele jaren koning van ons land, was een man met het hart op de goede plek. Hartelijk en vriendelijk, net zoals de bekende Belgische fotograaf.

Lokken Stephan kijkt naar buiten, op de plek waar Madame de Coudray dat eeuwen geleden ook gedaan zal hebben. Het landgoed strekt zich uit voor zijn donkere ogen en glimmende lokken. Altijd heeft hij zijn haren op die manier, al zijn ze voor zijn doen nu wat kort geknipt. Ver is hij van zijn familie, zijn vrouw en kinderen. Zijn tentoonstelling inrichten, de kamers klaarmaken voor de grote bezoekersstroom die ongetwijfeld zal komen. Stephan Vanfleteren is een van de grootste fotografen van de lage landen. Zijn kenmerkende zwart-witfoto’s zijn van een afstand te identificeren. Zoals hij ze maakt, maakt hij ze alleen. Vanfleteren heeft bewonderaars, fans. MOA, Museum Oud Amelisweerd, vroeg hem een tentoonstelling in te richten op hun landgoed. Verguld waren ze toen hij ja zei. Oorspronkelijk was het idee om foto’s uit zijn serie ‘Atlantic Wall’ op te hangen, met foto’s van betonnen Duitse verdedigingsforten. Maar toen Stephan eenmaal op het landgoed was geweest, ontstond het idee om nieuw werk te maken, speciaal voor deze plek.

DIGIFOTO PRO 2

Stephan Vanfleteren, 46, Veurne, BelgiĂŤ De Belgische fotograaf Stephan Vanfleteren werkte voor diverse kranten in BelgiĂŤ en Nederland en kreeg bekendheid door zijn kenmerkende karaktervolle zwart-witportretten. Stephan heeft diverse boeken en tentoonstellingen op zijn naam staan. C. Hasselblad H4D-40 W. stephanvanfleteren.com

PORTRETFOTOGRAFIE | INTERVIEW - STEPHAN VANFLETEREN

Atypisch ‘Ik wist het eigenlijk al toen ik terugliep naar mijn auto', zegt Stephan. ‘Nog voor de parking was het duidelijk. Maar toen dacht ik, wanneer ga ik dat doen? Je kunt wel een idee hebben, maar er moet wel tijd voor zijn. Maar ik heb gezegd, ik wil dit. Dus heb ik tijd gemaakt’. Zijn nieuwe werk is speciaal gemaakt voor in het landhuis. De plek en haar achtergrond hebben hem geïnspireerd tot het maken van werk dat op het eerste gezicht atypisch is. Zijn foto’s, afgewisseld met werk van

man van evolutie. Het zijn geleidelijke processen, die voor mij tenminste heel vloeiend verlopen. Voor de buitenwereld misschien niet. Dat ik nu ook af en toe in kleur werk, is voor veel mensen een verrassing. Maar omdat ik er al zo lang mee bezig ben voelt het voor mij niet meer raar. De sprong van zwart-wit naar kleur is op zich opmerkelijk, maar de geest van de foto’s blijft hetzelfde. Kleur is gewoon een facet, de signatuur verandert niet. Ik denk dat ik zwart-wit foto’s zou kunnen maken die verder van deze kleurenfoto’s afstaan dan dat deze kleurenfoto’s van mijn kenmerkende zwart-witwerk afstaan. Kleur geeft mijn werk een nieuwe dimensie. Het is fijn om de kracht van kleur te ontdekken, iets dat ik maar weinig ken. Het is zeker niet gezegd dat ik nu verder ga in kleur, zeker niet. Ik zie dit project als een zijsprong, waarvan er in mijn werk diverse te vinden zijn. Het boek Elvis & Presley was een zijsprong, net zoals Façades & Vitrines en nu dit werk ook weer. Het staat op sommige plekken wel dichtbij mijn zwart-witfotografie. Ook de naakten, een discipline waar ik me

‘Ze stuurden mij naar Rwanda of naar Kosovo, terwijl er eigenlijk geen budget voor was’ kunstenaar Armando, vormen een rode draad dwars door het oude pand. Enkele portretten in zwart-wit, in zijn kenmerkende stijl, worden afgewisseld met bijna abstracte observaties uit de omringende natuur. En daarbij zijn sommige foto’s ook nog in kleur.

Facet Een grote stap, zou je kunnen opmerken. Toch niet, vindt Stephan: ‘Ik ben een

niet vaak aan waag. Maar het voelt wel heel natuurlijk aan. Alles wat ik hier gemaakt heb, staat in functie tot de plaats, daarom vallen die naakten zo op hun plek.’

Hildo Die naakten hangen in de kamer naast ons, de kamer met de deur naar de slaapkamer van Lodewijk Napoleon. Zo is heel de tentoonstelling ingericht, al het getoonde werk heeft een relatie met een specifieke kamer of het landgoed in het algemeen. Zo is er een portret van huisbewaarder Hildo. Een typische man, geen doorsnee type. Lang haar, een twinkeling in de ogen. Stephan: ‘Je voelt direct de verbintenis met de natuur bij hem. Hij kan ook prachtige boeketten maken van bloemen en takken, hij is absoluut ook een kunstenaar. Het is fijn dat ik hem kan fotograferen, dat ik hem erbij kan betrekken. Hij hoort bij het landgoed.’ Samen met Hildo stond Stephan een half uur in een uitloper van de rivier op het landgoed. Het was ijzig koud, het koele water liep in hun duikpakken naar binnen. Maar ze hadden het er beiden voor over. Het is tekenend voor de werkwijze van Stephan. Aardig, geduldig, empathisch. Maar de foto in zijn hoofd komt er, ook al moet hij er een half uur voor in ijskoud water staan. Hard werken, dat is wat hij doet. Het brengt hem veel: bekendheid, roem, erkenning. Maar hij is ook vaak van huis, dat is de andere kant van

DIGIFOTO PRO 2

je leven. Gelukkig weten de goede slimme mensen waar de kracht vandaan komt.’ ‘Diep van binnen hebben we allemaal wel iemand die ons verder helpt in het leven. Dat is heel fijn. Zo iemand wil ik ook zijn voor andere fotografen, ik geef in Gent wat les op het KASK, de kunstacademie daar. Die lessen zijn gebundeld tot een reis, waarin we samen een week op pad gaan. Er wordt dan weinig geslapen, veel gefotografeerd en gepraat. Het is heel intens, heel emotioneel. Sommige fotografen komen daar heel goed uit, met een schop onder hun kont. Ik ben als docent niet bezig met de techniek, want daar weet ik relatief weinig van. Meer met gevoel, insteek en inzet. Inzet, daar hamer ik op. Je moet hard willen werken, echt willen wroeten. Het is een ambacht, het vergt en geeft veel energie. Het is fijn om jonge knapen verder te helpen in het vak. Dat maakt mij ook blij. Ik heb zelf ervaren dat die ervaringen je verder kunnen helpen. Zo was er de schilder Paul Delvaux, van wie ik een portret heb gemaakt als beginnend fotograaf. Ik liet hem de foto zien en ondanks dat hij blind was ging hij met zijn handen over het papier en zei dat hij de foto mooi vond. Dat moment is voor mij heel belangrijk geweest.’ het verhaal. ‘Ik mis mijn familie vaak', zegt Stephan. ‘Maar dat verlangen is ook mooi. Als je dan thuis bent besef je het geluk en de schoonheid van je familie misschien wel meer. Als je dagelijks om half zes thuis bent, is het een evidentie. Dan zie je dat niet meer. Maar ik zou toch ook eens meer thuis moeten zijn eigenlijk. Mijn kinderen en mijn vrouw weten dat ik gepassioneerd ben in hetgeen ik doe. De kinderen hebben ook nooit anders geweten, dus ze kunnen niet vergelijken. Aan de andere kant, ze hebben ook vaak de voordelen ervan. Ze komen op plaatsen waar andere kinderen zelden komen. Ze gaan mee op reis, of naar openingen. Mijn zoon is gek van geschiedenis, dan is een opening in Berlijn natuurlijk prachtig. Of anders: laatst moest ik Stromae fotograferen, toen heb ik mijn zoon meegenomen als assistent. Ik werk normaal nooit met assistenten, maar zo kon ik hem de mogelijkheid geven een grootheid als Stromae te ontmoeten. Dat was wel bijzonder. Hij is een van onze grootste Belgen. Later zag ik dat mijn zoon nonchalant een praatje met hem aanknoopte. Dat zijn heel mooie ervaringen voor zo’n jongen, hij vond dat vast heel cool.’

Vrouw ‘En ik heb een sterke vrouw. Ik zou weleens met potlood de naam van mijn vrouw

DIGIFOTO PRO 2

naast die van mij willen zetten, onder een foto. Ik heb dat nooit echt gedaan, maar in gedachten zeer zeker. Ik eer haar regelmatig, ze is heel belangrijk in mijn leven. Ik ben heel dankbaar dat zij mij de kansen geeft om de dingen te doen die ik zou willen doen. Ze is ook mijn grootste criticus, ze kan heel streng zijn over mijn werk. Ze staat niet in bewondering toe te kijken. Ze kent me nog van voor dat ik echt fotograaf was, vanaf het allereerste begin. We leerden elkaar kennen toen ik fotografie studeerde. Ze kent me door en door. Ze is niet verliefd geworden op een beroemde fotograaf, maar op een jongen die fotografie studeerde. Dat maakt het soms weleens makkelijker. Ze respecteert me wel, maar is niet altijd onder de indruk van wat ik maak. Ik houd mijn werk heel dicht bij me. Het is niet zo dat als ik iets naar buiten breng, dat daar vooraf al zes man naar gekeken hebben. Maar ik laat mijn vrouw weleens wat zien. Als zij het goed vindt, dan ben ik gerust. Ik ben niet altijd akkoord met haar, maar ze is mijn klankbord. Ik doe wat ik nu doe ook dankzij haar.’ ‘Dat wordt weleens vergeten. Als iemand succesvol wordt, komt dat niet alleen uit of door die persoon zelf. En het hoeft niet altijd de partner te zijn, degene die inspireert of vrijheid geeft. Het kan ook een leraar zijn, of een andere persoon in

Vrijheid Nog steeds diep weggedoken in zijn dikke zwarte jas, komt het gesprek op de ouders van Stephan. Ze hebben hem vertrouwen gegeven in zijn jeugd. Maar misschien nog wel belangrijker, ze gaven hem vrijheid. De vrijheid om te doen wat hij wilde doen. Maar dan, zegt Stephan, gaat het erom wat je daar vervolgens mee doet. ‘Die vrijheid moet je goed benutten. Hard werken, beter worden in wat je doet. Je vrijheid kun je ook benutten in het café, dat is een andere keuze. Kijk, ik vind drinken en praten ook leuk. Maar ik wil dat pas doen als het werk af is, als er ontspannen mag worden. Er moet eerst gewerkt worden. Ik ben geen trieste man die alleen maar werkt, zo is het ook weer niet. Ik kan af en toe ook heel erg wild gaan. En dat moet ook kunnen. Maar de fotografie gaat voor, dat is duidelijk.’ Stephan is nu ongeveer zesentwintig jaar fotograaf. In de eerste jaren werkte hij vooral als persfotograaf voor de grote Belgische krant De Morgen. Sindsdien is er veel veranderd in zijn leven, maar het is allemaal heel geleidelijk gegaan. Stephan: ‘Mijn geluk is dat ik heel lang heel intens heb kunnen werken zonder dat ik naar buiten kwam met mijn werk. Ik had mijn publicaties in De Morgen, dat was een fantastische tijd. We hadden geen geld, de krant was zo goed als failliet.

PORTRETFOTOGRAFIE | INTERVIEW - STEPHAN VANFLETEREN

Maar we deden de meest gekke dingen. Ze stuurden me naar Rwanda of naar Kosovo, terwijl er eigenlijk geen budget voor was. We moesten zelfs een keer terugkomen omdat ons zakgeld op was. We wilden wel blijven, maar het ging echt niet. Toen was er een transportvliegtuig in de Congolese stad Goma, dat daar net hulpgoederen had afgeleverd. Dat vliegtuig vloog terug naar Oostende en wij mochten mee. Toen zaten

meegemaakt, want we konden gewoon gaan liggen in dat lege ruim. Daar lagen we, op het metaal met wat antislipmatten. Zalig was het. We hadden keihard gewerkt, maar toch hadden we daar een moment om te rusten. Toen we in Oostende kwamen, stond mijn vrouw ons gewoon bij het vliegtuig op te wachten. Geen gates en geen gedoe met koffers. En toen hup, de donkere kamer in. Zo was het leven toen.’

jaar komen bepaalde zaken terug. Ieder jaar is het IJzerbedevaart, of de zegening van de automobielen. Gelukkig had ik een paar goede vrienden bij de krant, met wie ik brainstormde en plannen bedacht voor in de weekendbijlage. We bedachten iets, en gingen op pad. Dat heb ik ook vijf jaar met heel veel plezier gedaan. Dat was heel intens. We kwamen op ontzettend veel plekken.Ik denk dat er maar weinig mensen

we plots in het ruim van dat vliegtuig. Met een slaapzakje en een deur die eigenlijk niet goed dicht kon. Je had net zoveel gruwel en dood gezien, dat je daar niet naar omkeek. We stonden niet stil bij mogelijke gevaren. Als ik nu met mijn kinderen op reis ga en ik zie zo’n ondeugdelijke deur, dan ga ik niet de lucht in. Maar toen, tja. We deden het gewoon. We leverden ons over aan de Nigeriaanse piloot, met zijn feilloos witte overhemd. Het was de mooiste en meest aangename vlucht die ik ook heb

Verdieping

zijn die België zo goed kennen als ik. Dat klinkt wat raar om zoiets te zeggen, maar ik denk het echt. In België kun je vanuit Brussel binnen twee uur in alle uithoeken van het land zijn. Of het nu Charleroi of Luik is, in twee uur ben je zeker op die plaats. In Nederland is dat anders, Amsterdam naar Sluis lukt niet in zo’n tijdsbestek. In Nederland heeft iedere fotograaf zijn eigen gebied. Maar wij Belgen, we kwamen overal. Wij konden ons land behappen, dat is een gigantisch voordeel. En dan de variatie.

DIGIFOTO PRO 2

‘Zo kon ik heel lang in de luwte werken. Sommige mensen kenden mijn naam en ik had ook een boekje uitgebracht, Flandrien. Dat ging over wielrennen. Maar dat was een heel klein bescheiden boekje, in een niche. Daar had ik echt mijn ziel in gestoken, maar het grote publiek heeft dat boekje pas later gezien. Ik heb genoeg tijd gehad om te rijpen, om me te ontwikkelen. Dan komt op den duur de verdieping, want je doet vaak hetzelfde werk. Ieder

PORTRETFOTOGRAFIE | INTERVIEW - STEPHAN VANFLETEREN

Van de obligate zaken tot de zaak Dutroux, of de sluiting van autofabrieken en verschillende regeringscrises. Het was heel leuk om te doen, maar wel gek. Het was soms onverantwoord, de snelheid waarmee je dingen deed. Met honderdtachtig over de weg, in een kleine Renault Clio van de krant. Om maar op tijd bij het nieuws te zijn. Dat zou ik nu niet meer kunnen doen. Het is de leeftijd, het verstand. Maar ook het hart voor de krant. We zaten in de problemen, iedereen buiten de krant was zo’n beetje de vijand. We moesten overleven. We waren een heel hechte bende. Ik zal het niet romantiseren, maar het was wel zo. We wilden, ondanks de lage verkoopcijfers, de beste krant maken. Wij tegen de rest. We dachten anders na over het nieuws. Ook de opmaak was anders en fotografen kregen hun plaats.’ Nog steeds leunend op de vensterbank van Madame de Coudray, vertelt Stephan

vol enthousiasme en met een twinkel in de ogen over die tijd. Het waren de jaren negentig en hij werkte in de ochtend, in de middag en in de avond. En soms ook in de nacht. Er was, memoreert hij, een tijd dat de krant om zes uur in de avond sloot. ‘Het was onmogelijk, maar we deden het. We waren creatief, die beperkingen maakten ons inventief.

weg. Vijf over twaalf. Nog snel hebben we een onnozele polaroid gemaakt, voor de deur van de Volkskrant. Toen zijn we weer naar België gereden, we moesten immers weer werken de dag daarna. Ik zou die polaroid nog weleens willen zien. Mijn vrouw en ik, ‘s nachts voor het kantoor van de Volkskrant. Welke foto het precies was, die eerste voor de Volkskrant, dat weet ik helaas niet meer.’

Volkskrant

Langzaam kreeg Vanfleteren in die jaren enige bekendheid in beide landen. Echt bekend werd hij halverwege het eerste decennium van de nieuwe eeuw. Zijn boek Belgicum, met daarin portretten van onbekende Belgen, werd gezien. Met zijn karakteristieke en krachtige portretten van Belgen aan de rand van de samenleving weet hij rond die tijd veel mensen te raken. De onnozelen van de nacht en de eenvoudigen van de dag, hij portretteerde ze allemaal. Verval, duister, dood, weemoed. Het zijn thema’s van Vanfleteren. Maar ook optimisme en vrolijkheid. Een ode aan de mens en het land België, dat is het.

Zijn bekendheid in Nederland dankt Stephan ook aan de tijd dat hij foto’s mocht gaan maken voor de Volkskrant. Zo kwamen ook wij zijn naam tegen onder de krachtige zwart-witportretten van beroemde of beruchte Nederlanders. Stephan herinnert zich nog de eerste foto die hij voor die krant maakte: ‘Ik weet nog dat ik samen met mijn vrouw, midden in de nacht, naar Amsterdam reed om mijn print af te geven in de Wibautstraat. De fotoredacteur nam de foto aan en toen konden we weer

PORTRETFOTOGRAFIE | INTERVIEW - STEPHAN VANFLETEREN

Stephan: ‘Op sommige dagen zou ik zeggen dat ontroering de essentie van mijn werk is, maar op andere dagen is dat weer verschillend. Ik heb een zekere donkere kant in mij, die is er en die zal wel nooit weggaan. Ik wil bijna zeggen helaas, maar dat woord past daar eigenlijk niet. Want ik gebruik die donkere kant in mijn werk. De fotografie is voor mij een uitlaatklep. Ik heb een ventiel gevonden waardoor ik de donkere en duistere lucht kan laten ontsnappen. Zo kan er frisse lucht in mij

komen. Het is een uitlaatklep die ervoor zorgt dat ik mij kan handhaven in de maatschappij. Ik kan mijn werk maken, mijn geld verdienen en ik kan de dingen doen waar ik gelukkig van word. Dat is een waar cadeau. Totale vrijheid heeft niemand, maar ik ben heel erg blij dat ik kan beslissen over mijn eigen werk en leven.’

Genieten ‘Soms zou ik meer willen kunnen genieten van mijn bestaan. Ik zie collega’s vaak

meer genieten dan dat ik doe. Voor mij is genieten vaak ook gewoon werken. Maken wat ik wil maken en doen wat ik wil doen. Vergeet niet, ik verdien mijn brood, maar ik moet ook knokken. Als je alle uren gaat optellen en gaat kijken hoe het mijn leven domineert, is het geen goed betaalde baan. Maar zo lang ik kan overleven is het goed. Ik ben elk weekend bezig, tenminste driekwart van de zondagen ben ik aan het werk. En ik houd het nog vol, maar je wordt ook ouder. Tien jaar geleden vroeg ik me af

DIGIFOTO PRO 2

Stephan Vanfleteren totaal analoog werkte. Hij was een van de laatsten der Mohikanen. Toch is hij sinds een aantal jaar overgestapt naar de digitale fotografie. Een erg grote stap, zo vertelt hij. ‘Ik had heel veel schrik om de overgang te maken, maar ik vond het wonderbaarlijk gemakkelijk. Ik verschoot me een bult dat het zo soepel ging. Met de Hasselblad heb ik een toestel gevonden waarmee het klikt. Vanaf het moment dat ik hem in mijn handen had, werd ik getroffen door een perfecte balans. Het voelde meteen goed. Zoals voor een slager de balans in zijn hakmes van levensbelang is, of voor een westernheld de grip van zijn revolver, zo belangrijk is de balans in een camera voor mij. Bij de eerste foto was ik verkocht. De Hasselblad is wel wat trager dan andere moderne toestellen, maar je krijg er zoveel andere zaken voor terug. Voor mij is er geen betere camera.’

Streep ‘De donkere kamer was een heel belangrijke plaats in mijn leven. Ik dacht ook dat ik het ontwikkelen heel erg zou gaan missen, maar dat is niet zo. Ik heb hem nog wel, maar zou hem moeten opbouwen. Ik ben verhuisd en twee keer heb ik hem nog opgebouwd in mijn nieuwe huis, maar ik ben er gewoonweg uit gelopen. Het was over, het was op. Het ging niet meer. Het laboratorium waar ik altijd kwam, stopte ook. Ik was nog zijn enige klant. Hij heeft nog even voortgedaan, maar het was niet houdbaar. Een ander labo was donderdag en vrijdag gesloten. Voor mij is dat geen optie, want ik verzamelde alle films om ze aan het eind van de week weg te brengen. Toen heb ik gedacht, het moet maar afgelopen zijn. Die verhuizing is echt een omslagpunt geweest in mijn leven, een streep onder een tijdperk. Ik kan nog exact zeggen wanneer dat was: begin september 2012.’

Tentoonstelling

De tentoonstelling Stil Leven van Stephan Vanfleteren en Armando is nog te zien tot 18 september. Meer informatie over de tentoonstelling is te vinden op de website van het Museum Oud Amelisweerd, moa.nl

zwaardere, fragiele werk. Atlantic Wall heb ik ook met mijn Nikon gemaakt, omdat ik dat vanwege de moeilijke weersomstandigheden niet durfde met mijn dure Hasselblad. Ik ben tijdens het maken van Atlantic Wall ook overspoeld geraakt, mijn hele fototas is verdwenen in de golven. Alles was weg. Dan ben ik toch wel blij dat het niet mijn twee Hasselblads waren. Die Nikons blijven gaan, ook tijdens de regen en in de wind. Ik stond ook vaak in het water. Dat zou ik met mijn Hasselblad niet zo snel doen, in het koude zoute zeewater. De zee blijft oncontroleerbaar. Maar die Nikon blijft maar doorgaan. Dat zo’n fototas in zee verdwijnt, is heel pijnlijk. Ik was zelf ook bijna verdronken. In die zin was ik heel blij dat ik er nog was, maar er was wel heel veel geld verdwenen. De foto’s heb ik gelukkig kunnen redden. De body hing om mijn nek en het kaartje was nog intact. De camera zelf was helemaal in het zoute water ondergedompeld geweest, dat is funest. Ik heb in mijn hotel nog geprobeerd hem te redden, maar dat mocht niet baten. Het was niet zomaar wat water wat over me heen is gekomen, we zijn echt overspoeld. De body staat nu op mijn bureau, als een soort relikwie.’

‘Kleur is gewoon een facet, de signatuur verandert niet’

hoe lang ik dit allemaal nog vol zou kunnen houden. Het gaat nog, maar het is heavy. Men ziet vaak de schoonheid, het succes en de erkenning. Toch gaat er meer achter schuil. Maar als je het in algemeenheid bekijkt, valt de balans in mijn leven toch zeer positief uit.’ Tot enkele jaren geleden was er in het leven de zekerheid dat

DIGIFOTO PRO 2

‘Laatst belandde ik in een ietwat beschamende situatie. Ik ben een analfabeet op cameratechnisch gebied, dat moet je weten. Een van mijn twee Hasselblads was bij de dealer geweest voor onderhoud, waar ze hem op de automatische stand gezet hadden. Ik werk altijd manueel, dus ik moest dat weer terug gaan zetten. Maar ik wist echt niet hoe ik dat moest doen, heel beschamend. En maar kijken in die menu’s, maar van schaamte heb ik met mijn dealer moeten bellen om te vragen hoe dat het moest. Het gaat in mijn fotografie niet zozeer om de techniek, maar soms zou ik willen dat ik wat handiger was.’ ‘Naast de Hasselblad heb ik ook een kleinbeeldcamera van Nikon. Voor het snellere werk, reportages. De foto’s in Charleroi heb ik bijvoorbeeld met mijn Nikon gemaakt. Dat was heel fijn. Een heel mooi contrast met het

Afscheid ‘Het had zomaar afgelopen kunnen zijn. Het is ook daarom dat ik niet te veel over de toekomst nadenk. Je kunt wel allerlei plannen hebben, maar als morgen mijn vrouw ziek wordt, of als je getroffen wordt door een verwoestende kanker heb je niets te zeggen. Dan verandert alles. Ik leef in het nu, wat in de toekomst staat te gebeuren weet niemand. Daarom geniet ik ook zo van zulke momenten, vlak voor een nieuwe tentoonstelling. De aandacht, het samenkomen van alle facetten, dan ben ik op mijn plek. Aan de andere kant is het ook een soort afscheid, want na de opening is het project voor mij klaar, afgesloten. Maanden werk, mijn hele ziel verdwijnt in een project. Mijn speech is dan ook een afscheidsspeech, terwijl het voor het publiek nog helemaal moet gaan beginnen. Afscheid en een nieuw begin, zo dicht bij elkaar. Dat is een mooie gedachte, maar tegelijkertijd ook wel wat treurig.’

PORTRETFOTOGRAFIE | OBJECTIEVEN

Portretfotografie

Wat is het geheim van een goed portretobjectief? Wat is het geheim van een goed portretobjectief? Welke brandpuntsafstand is ideaal voor portretfotografie en wat is het belang van een groot diafragma voor deze tak van sport? In deze special behandelen we de belangrijkste aspecten waaraan een dergelijk objectief moet voldoen en komen een aantal interessante portretobjectievenobjectieven aan bod. TEKST PIETER MOLENAAR

Groot diafragma

Brandpuntsafstand Als je aan de gemiddelde liefhebber vraagt welke brandpuntsafstand een portretobjectief moet hebben, kom je al snel uit op 85mm voor een fullframe-body. En inderdaad mag een dergelijke portretobjectief niet ontbreken in het productaanbod van een fabrikant. Maar ook bijvoorbeeld 105mm en 135mm zijn populaire brandpuntsafstanden voor portretobjectieven. De keuze van de brandpuntsafstand heeft vaak grote consequenties voor de weergave van het gezicht. Voor een ‘head and shoulders’ heb je bij full frame een afstand van ca. 15 x de brandpuntsafstand nodig. Bij een 20mm is dat 30 cm, wat een sterk

eihoofd-effect zal geven. Bij 50mm is het nog steeds te dichtbij (75 cm) en bij 85mm is het ca. 1 m 30, zo ongeveer de minimale afstand voor een natuurlijke weergave van een gezicht. Bij 135mm is het twee meter en dat is gemiddeld de bovengrens. Kom je dan uit op meer dan twee meter, dan zal het gezicht weer platter dan gewenst worden weergegeven. Bij brandpuntsafstanden van meer dan 135mm wordt vanwege de afstand ook lastiger te communiceren met een model. Ieder gezicht is echter weer anders en ook de positie van de camera speelt een rol. In de praktijk kan dus de ene keer een wat langere brandpuntsafstand te prefereren zijn en de andere keer een wat kortere.

Een ander kenmerk van portretobjectieven is dat deze meestal een groot diafragma hebben voor een kleine scherptediepte. Hierdoor kan je bijvoorbeeld een gezicht of een deel ervan scherp eruit laten springen, terwijl de achter- of voorgrond mooi onscherp is. Voor een fullframe-objectief bedraagt de maximale diafragma-opening meestal f/1,8 of liever nog f/1,4. Er zijn uitzonderingen op deze regel. Zo heeft Canon een 85mm objectief voorzien van een grootste diafragma van f/1,2! Een nadeel daarvan is dat de scherpstelling wel heel nauw luistert. Ook camera's met een kleinere sensor zijn vanwege de cropfactor gebaat bij een groter diafragma van f/1,4. Subjectisolatie is maar een aspect in relatie tot het diafragma van een portretobjectief. Ook heb je een groter diafragma nodig als de lichtomstandigheden ongunstiger zijn. Een onderwerp bijlichten met een flitser is soms niet mogelijk of wenselijk. Soms wil je namelijk voor het eindresultaat alleen gebruikmaken van beschikbare lichtinval. Een objectief dat veel licht kan vangen is dan handig om de isowaarde te drukken.

Prime of zoom? De noodzaak voor een groter diafragma bij portretfotografie betekent ook vaak dat een fotograaf eerder naar een speciaal voor dit doel ontworpen primeobjectief zal grijpen, dan naar een zoomobjectief. Het is namelijk extreem lastig om een zeer lichtsterk zoomobjectief te ontwikkelen dat over het gehele zoombereik een goede beeldkwaliteit af kan leveren. Alleen Sigma waagt zich daar momenteel – met succes – aan met zijn Art-objectievenserie. Zo heeft het bedrijf een 18-35mm f/1,8-objectief voor aps-c op de markt gebracht en kwam het recent met de 24-35mm f/2 geschikt voor fullframe. Voor

DIGIFOTO PRO 2

portretfotografie zijn die echter vanwege het bereik niet echt geschikt. Voor het schieten van portretten vanaf wat grotere afstand wordt echter wel geregeld een 70-200mm f/2,8-objectief gebruikt. Met genoeg afstand tussen subject en achtergrond is een diafragma van f/2,8 daarvoor voldoende voor subjectisolatie.

Niet te scherp Voor een goed portretobjectief is het verder van belang dat deze niet alle details even scherp weergeeft. Daarmee bedoelen we dat minuscule oneffenheden en texturen van bijvoorbeeld de huid bij de uiteindelijke foto niet negatief in het oog springen. Daarentegen moet de algemene scherpte wel zeer hoog zijn. Portretfoto's moeten aantrekkelijk ogen en portretobjectieven zijn met dat doel ontworpen. Dit is ook meteen de reden dat professionals voor portretten geen gebruik maken van bijvoorbeeld macro-objectieven. Hoewel de brandpuntsafstanden overeenstemmen, benadrukken objectieven voor macrofotografie juist de texturen en kleine details. Daarnaast hebben de meeste macro-objectieven een maximale diafragma van f/2,8. Groter is voor macro ook niet nodig, omdat je dan vanwege de korte afstand tot het subject juist in de problemen komt met de kleine scherptediepte.

Bokeh Over de kwaliteit van de zogeheten 'bokeh' van een objectief zijn vele boeken geschreven. De bokeh geeft hoe 'zacht'

een onscherpe achter- of voorgrond wordt weergegeven. Deze moet niet druk ogen, anders leidt dat af van het subject dat je scherp wilt hebben. Kleuren moeten vloeiend in elkaar overlopen. In dat licht bezien is het ook van belang hoe portretobjectieven omgaan met puntlichtbronnen in onscherpe gebieden. Het mooiste is als een dergelijke lichtbron er bij een groot diafragma als een egale, ronde schijf uit ziet zonder 'uienringen' of andere onvolkomendheden. Voor een mooie bokeh maken de meeste portretobjectieven van een diafragma met negen afgeronde diafragmalamellen. De meeste kitobjectieven en nietprofessionele objectieven beschikken over zeven lamellen, maar er zijn ook objectieven met vijf diafragmabladen, terwijl het Russische KMZ TAIR-11a 135mm f2.8-objectief met M42-vatting opgebouwd is uit maar liefst twintig lamellen.

Overstraling Bij het fotograferen van bijvoorbeeld bruiloften hebben fotografen geregeld te maken met zon. Foto's van een bruidspaar met de zon op de achtergrond zijn gewild, dus het is van belang dat een objectief voor portretten uitstekend bestand is tegen 'flare', ook wel overstraling genoemd. Om interne reflecties, die dit fenomeen veroorzaken, tot een minimum te beperken zijn dergelijke objectieven meestal voorzien van een speciale coating met miniscule deeltjes. Flare zorgt voor onder meer ongewenste lichtvlekken op de foto, maar het kan ook het contrast

verminderen, waardoor er een soort waas over de foto komt.

Beeldstabilisatie? De meeste portretobjectieven hebben geen ingebouwde beeldstabilisatie. Het argument van fabrikanten is dat daarmee de beeldscherpte geweld aangedaan zou worden en dat wordt door veel tests op internet onderschreven. Ook kan de beeldstabilisatie ervoor zorgen dat er enige vertraging is tussen het indrukken van de sluiterknop en het afdrukken.

Constructie Professionele objectieven voor het nemen van portretten zijn vaak zwaar en stevig geconstrueerd. Ook kan bijna altijd een – vaak grote – filter bevestigd worden. Bijvoorbeeld voor fotograferen met zonlicht van de zijkant. Portretobjectieven kenmerken zich vaak verder door de grotere slag die de focusring maakt. Hierdoor is het mogelijk om nauwkeuriger scherp te stellen. Door de nauwkeuriger scherpstelling zijn dergelijke objectieven vaak wel wat trager met focussen en daardoor minder geschikt om subjecten te tracken. Bij oudere objectieven met handmatige scherpstelling moet je de focusring zelfs nog verder draaien dan bij recentere modellen met autofocus. Als laatste stippen we de focusring zelf aan. Deze moet het liefst soepel bewegen, zonder vergrote draaiweerstand bij het begin en einde van de draaibeweging, terwijl de beweging zelf wat gedempt is. Bovenstaande punten worden allemaal meegenomen bij de beoordeling van portretobjectieven.

Portret

AF-S Nikkor 85mm F/1.4G

Fujinon XF90mmF2 R LM WR

Panasonic 42.5mm F1.2 Asph

De AF-S Nikkor 85mm F/1.4G is de opvolger van de, vanwege zijn mooie bokeh, vermaarde AF-D-voorganger. Het nieuwe G-model is voorzien van Nikon's Nano Crystal-coating om beeldschaduwen en lichtvlekken te verminderen en stelt geruisloos scherp.

Fujfilm heeft recent de Fujinon XF90mm uitgebracht met een grootste diafragma van f/2. Vanwege de aps-c-sensor van Fujifilm X-systeemcamera's is dit model vergelijkbaar met een 137mm objectief in kleinbeeldformaat. Het objectief verdraagt ook regen en stof.

De naam van de Leica DG Nocticron 42.5mm F1.2 Asph doet al vermoeden dat we hier te maken hebben met een serieuze portretobjectief. Op een Micro Four Thirds-body levert dit objectief een klassieke 85mm op in kleinbeeldformaat.

Prijs € 1649,-

DIGIFOTO PRO 2

Prijs € 899,-

Prijs € 1499,-

PORTRETFOTOGRAFIE | ACCESSOIRES

Portretfotografie

De handigste accessoires voor portretfotografie Het nemen van een mooie, intrigerende portretfoto is een ware kunst. Naast een dosis kennis en ervaring, een goede interactie met de persoon voor de camera, en een geschikte camera en objectief, heb je soms wat hulpmiddelen nodig om te komen tot een boeiend portret.

Nikon Speedlight SB-500 Een reportageflitser is een van de goedkoopste manieren om licht te werpen op een gezicht, zodat beweging gevangen kan worden. De Speedlight SB-500 is een mid-range flitser van Nikon met een richtgetal van 24. De kop van de SB-500 kan gedraaid en gekanteld worden voor indirect, diffuus flitsen. Bijzonder is dat de SB-500 ook voorzien is van een ingebouwde led-lamp zodat je deze flitser ook kan gebruiken voor video. Prijs € 249,-

G odox LED 500C met barndoors Continulicht had altijd als nadeel de hoge warmteobrengst van de lampen, maar met led is dat verleden tijd. Het Godox LED 500X-ledpaneel heeft een traploos instelbare lichtopbrengst tot 2900 Lux op een meter afstand en is opgebouwd uit 500 ledlampjes. Het led-paneel is draaibaar gemonteerd in een bracket voor bevestiging op statief, terwijl het tevens voorzien is van 'barndoors' om het licht te sturen. Prijs € 299,-

L astolite 2431 Ezybox Speed-Lite Kit Om met een reportageflitser zachter licht te krijgen, kan je deze bijvoorbeeld voorzien van een softbox. De Lastolite 2431 Exybox Speed-Lit Kit is invouwbaar om makkelijk op te bergen biedt een redelijk lichtoppervlak van 40cm lang en breed. De softbox wordt met klittenband bevestigd op een opzetflitser. Deze kan in de hotshoe van de camera geschoven worden, of er kan bijvoorbeeld op een statief vanuit een andere hoek mee geflitst worden. Prijs € 99,-

F alcon Eyes MQK-600 Portretten maak je niet alleen in een studio, maar soms ook op locatie. Onder meer Elinchrom en Profoto zijn de topmerken op het gebied van mobiele flitssets en met een navenante prijs. Iets goedkoper is deze set van Falcon Eyes. Deze bestaat uit twee flitskoppen met elk een flitsvermogen van 600Ws, een instellamp van 5W en een ingebouwde li-ionaccu van 60.000mAh. De accu is goed voor 500 flitsen op vol vermogen. De flitskoppen hebben een metalen behuizing en de set wordt geleverd met stevige rolkoffer. Prijs € 1199,-

PocketWizard Plux X Wil je je flitsopstelling draadloos aansturen, dan heb je een radiotrigger nodig. De PocketWizard Plux X is het goedkopere broertje van de PocketWizard Plus III. Voor een overzichtelijke flitsopstelling voor portretfotografie heb je echter meestal niet de extra features nodig van de Plus III-versie. De bediening van de PocketWizard Plux X is bizar eenvoudig en is met korting ook per twee te koop om direct aan de slag te gaan met camera en (opzet)flitser. Prijs € 78,-

Sekonic L-478DR LiteMaster Pro Hoewel lichtmeters steeds minder in zwang zijn, kunnen ze nog steeds een zeer handig hulpmiddel in de studio zijn, vooral als het licht van meerdere lichtbronnen gebalanceerd moet worden. De nieuwe Sekonic l-478DR LiteMaster Pro is voorzien van een 2,7"-touchscreen en kan zowel invallend als gereflecteerd licht (ambient en flits) meten. De lichtmeter is er in een PocketWizard- en een Elinchrom Skyport-versie voor het instellen van de flitsintensiteit. Prijs € 459,-

DIGIFOTO PRO 2

karakter en visie

Fotografie: Noustha Koeckhoven

Wil je weten of de Opleiding tot Fotograaf iets voor jou is? Bezoek onze Open Dag op zaterdag 28 mei.

Wij bieden aankomende fotografen een motiverend en stimulerend platform om zich te ontplooien gebaseerd op persoonlijke talenten en ambities. Maak persoonlijk kennis met studenten, docenten en mentoren van de Fotoacademie tijdens de Open Dag. Bekijk het programma en meld je vooraf aan via: fotoacademie.nl/aanmelden-open-dag Sarphatistraat 35, 1018 EV Amsterdam, 020 - 530 92 60

IMMERSE VIRTUAL REALITY BRIL

VIRTUAL REALITY BRIL VOOR JE SMARTPHONE Wil je even weg van de drukte van alledag en in een andere wereld stappen? Dan is deze virtual reality bril van Immerse misschien wel wat voor jou! Als je de bril opzet, kun je gewoon vanaf de bank of in de trein een kijkje bij de dinosaurussen nemen of in een achtbaan zitten. Of wil je je liever net als Neil Armstrong voelen? Zet dan een stap op de maan met deze 3D-experience. Via YouTube kun je 3D-filmpjes bekijken en in de appstore en Google Play kun je een aantal 3D-apps downloaden. Dit product is geschikt voor bijna elke smartphone en werkt erg eenvoudig. Je klikt je telefoon erin en sluit de bril. Vervolgens kun je deze nog afstellen voor de ultieme belevenis. Dus hup op naar die andere wereld!

Kenmerken: • Compatible met de meeste Smartphones (Android en iPhone) • Draadloos • Merk Immerse • 360 graden beeld • Intense 3D-view • Verstelbare lens • Zachte schuimrand voor comfort • Veel apps in de AppStore en Google Play store • Bekijk 3D-films, video’s en beleef virtual realities • Zoek op video ‘Side by Side 3D’ op YouTube of apps in de appstore • Geschikt voor smartphone afmetingen van 3.5” - 5.7” • Afmetingen: 16 x 11 x 9,5 cm Meer dan 600 gadgets op voorraad. Vóór 20:00 besteld is morgen in huis. √ Koop op rekening √ Verzending binnen 24 uur √ Binnen 30 dagen retour √ Gratis verzenden vanaf € 50

PORTRETFOTOGRAFIE | BOEKEN

Boeken Portretfotografie Digitale Fotografie

3e Editie

Flitsen

Handboek Beter Fotograferen Dit boek is gericht op iedere fotograaf die al een hoop kennis in huis heeft, maar zijn niveau nog net een tandje hoger wil tillen. De auteurs hebben alle aspecten van wat men mooie foto's noemt onder de loep gelegd, volledig uitgerafeld en gestructureerd in tien aandachtspunten opgeschreven. Dit boek gaat uitgebreid in op alle aspecten van fotografie. Niet alleen compositie en apparatuur worden behandeld, maar het boek legt ook haarfijn de nuances van kleur en witbalans uit. Hoewel het boek vrij theoretisch is, wordt het nooit droog en zit het vol met duidelijke voorbeelden. Het boek bestaat niet alleen maar uit theorie. De laatste acht hoofdstukken zitten bomvol casussen waarin niet alleen de standaardvormen als landschapen portretfotografie aan bod komen, maar ook wat meer obscure vormen zoals bijvoorbeeld urbex- en theaterfotografie. Hier worden foto's getoond en haarfijn uitgelegd hoe deze tot stand zijn gekomen. Het boek is goed geïllustreerd en zit vol mooie en inspirerende foto's.

Verkrijgbaar in de boekhandel Auteurs Pieter Dhaeze & Johan van de Watering Uitgeverij Van Duuren Media ISBN 9789059408883 Prijs € 29,95

DIGIFOTO PRO 2

Stephan Vanfleteren

Charleroi, il est clair que le grisest noir

De afgelopen jaren heeft Stephan Vanfleteren dagenlang rondgedwaald in ‘le pays noir’. De fotograaf heeft een haat-liefdeverhouding met de industriestad aan de Samber, waar de steenkoolmijnen reeds lang gesloten zijn en waar de tanende staalindustrie kraakt onder de mondiale crisis. Soms is Vanfleteren geschokt door de armoede, de criminaliteit en de verloedering, maar anderzijds wordt hij vaak ontroerd door de solidariteit, openheid en gastvrijheid van de Carolo's. De stad verbaast door veerkracht en nieuwe initiatieven die Charleroi goede hoop geven voor de toekomst. 'Charleroi, Il est clair que le gris est noir' is niet alleen een visueel testament van een stad in verval, maar ook de persoonlijke neerslag van impressies, mijmeringen en gedachten van een man die kijkt, luistert en schrijft over het zwarte spook van een grijze stad. Het boek zelf is prachtig gebonden in linnen, met zwarte opdruk. De papiersoort doet de foto’s eer aan en het is een fijn document over een zeer interessante Belgische stad. Verkrijgbaar in de boekhandel Auteur Stephan Vanfleteren Uitgeverij Hannibal ISBN 9789492081414 Prijs € 35,00

Digitale Fotografie: Flitsen richt zich vooral op 'off-camera' flitstechnieken. Het boek begint met theoretische basiskennis over natuurlijk- en flitslicht, zowel 'oncamera' als 'off-camera', maar al na een paar hoofdstukken wordt het boek steeds meer praktijkgericht en geeft zelfs een 'vrijwel onfeilbaar stappenplan' waarmee elke beginner een goede flitsfoto kan maken. Het boek geeft ook uitleg over het nabootsen van een echte fotostudio op locatie en uiteindelijk belicht het boek ook geavanceerde flitstechnieken zoals kleurflitsers, softboxen en lichtomvormers. Het boek zit vol met casussituaties waarbij Van Den Eynde zowel de instellingen, opstellingen en de resultaten laat zien. Hierdoor zit het boek vol met prachtige foto's die allemaal door Van Den Eynde zelf zijn gemaakt. Het boek is gericht op gevorderde amateurfotografen. Er wordt verwacht dat je al vlekkeloos met ISO-waarden, diafragma instellingen en sluitertijden om kunt gaan, maar nog weinig over flitslicht weet.

Verkrijgbaar in de boekhandel Auteurs Piet van den Eynde Uitgeverij Pearson ISBN 9789043025201 Prijs €20,95

PORTRETFOTOGRAFIE | INTERVIEW - RUUD BINNEKAMP

Ruud Binnekamp (1968)

Ruud Binnekamp (1968) studeerde in 1992 af aan de Koninklijke Academie in Den Haag (KABK) om daarna verschillende topfotografen, onder wie Carli Hermès, te assisteren. In 1996 startte hij zijn professionele carrière. Sindsdien verzorgt hij internationale reclamecampagnes voor grote sportmerken. Binnekamp woont in Amsterdam. C. Hasselblad H3D, Canon 5D Mark II, Nikon D3X W. ruudbinnekamp.nl

Sportportret

De portretten van Ruud Binnekamp Voor de lens van Ruud Binnekamp verschijnen de grootste sporters, veelal voetballers. Doel: portretten maken als onderdeel van wereldwijde reclamecampagnes. In zo’n setting is een portret meer dan zomaar een portret. ‘Dan sta je op een voetbalveld met een sterspeler en vijftig man crew - en moet er een foto gemaakt worden.’ TEKST CEES VISSER

FOTOGRAFIE RUUD BINNEKAMP

DIGIFOTO PRO 2

“Onder de vlag van Adidas heeft Messi zijn eigen kledinglijn gelanceerd. Zie die ‘M’ op het trainingspak. Messi heeft er een hekel aan om gefotografeerd te worden en komt het liefst met een balletje onder de voet de set op. Eigenlijk is het nog altijd dat kleine jongetje dat de hele dag alleen maar wil voetballen. Door een lager standpunt te kiezen, komt hij wat stoerder en groter over; hij is nog geen één meter zeventig.”

DIGIFOTO PRO 2

PORTRETFOTOGRAFIE | INTERVIEW - RUUD BINNEKAMP

Toeval of talent? Profileerde Ruud Binnekamp zich aanvankelijk als modefotograaf, werkzaam voor kledingmerken als Levi’s en G-Star, nu is hij een welkome gast op de marketingafdelingen van grote sportmerken als Nike, Adidas en KSwiss. Dat ging zo. Voor een campagne van een schoenenmerk moest Binnekamp schoenen van onderen fotograferen. Hij kwam op het idee van een

twee meter hoge stellage met bovenop een glasplaat. Daarop het model met de schoenen, daaronder Binnekamp in een zwarte box, in zwarte kleding en zijn camera zo goed als bedekt om elke weerspiegeling te ontwijken. De oplossing pakte fantastisch uit, geweldige foto’s. Via-via belandden de beelden op de reclameafdeling van Nike International; dit was precies wat zij zocht voor de lancering voor een nieuwe lijn

Nike-hardloopschoenen. Niet veel later rinkelde de telefoon van Binnekamp. “Toen heb ik die stellage doodleuk opnieuw gebouwd. Voor de Nikecampagne ging het om de zool van de sportschoen, die op een of andere reden revolutionair was. Wat het er niet gemakkelijker op maakte, was dat het niet modellen waren die de schoenen droegen, maar drie hardloopatleten.

'Als de voetballer arriveert, staat er een supergeoliede machine klaar'

“Gemaakt voor de Linda, aan de vooravond van het WK in Brazilië in 2014. Ontstond nog een leuk relletje over. Daley plaatste de foto op Instagram, waarna ELLE Online de foto gebruikte voor een artikel over elf redenen (voor vrouwen) om naar het WK te kijken. Dat vond Linda weer niet leuk, waarna een ophef ontstond en de foto de wereld rondging en zelfs in de New York Times belandde. Geen cent voor gekregen natuurlijk, maar wel leuk.”

ADVERTENTIE

Graphite Silver

“Gefotografeerd in Brussel, waar Nike een nieuwe kledinglijn lanceerde. Kompany speelde sinds een jaar bij Manchester City en vertelde dat hij daar ruim tien kilo aan spiermassa had opgebouwd. Kun je ook wel zien, echt een beest. Een van ’s werelds beste verdedigers, groot in naam en postuur. Maar ook een ontzettend aardige gozer.”

Die moesten dan ook nog eens hardlopend gefotografeerd worden, de voeten zwevend boven de grond. En er was een foto nodig, waarop ze alle drie tegelijk te zien waren… Ingewikkeld allemaal, maar ook nu was de opdrachtgever blij met het eindresultaat. Ja, toen was ik binnen en ging het balletje rollen. Heel gaaf.” Dat balletje rolde via Nike naar Adidas en vanuit daar naar KSwiss en Asics. Binnekamp was modefotograaf-af en genoot - niet in de laatste plaats tot zijn eigen verbazing - opeens bekendheid als ‘sportreclamefotograaf’. Hij was er niet minder gelukkig om. Weliswaar ademde zijn portfolio, zoals hij het zegt, mode uit, Binnekamp besefte dat hij een richting had gevonden die hem meer lag. “De wereld van de modefotografie is er één van gunnen en gekend worden. Ik wil niet zeggen dat het oppervlakkig is, maar het was niet echt mijn wereldje. Dus de overstap naar de sportreclame was niet alleen toevallig, maar ook welkom.”

DIGIFOTO PRO 2

Sterren Nike en Adidas, dan zit je niet verkeerd. Want dat is ook voetbal, met afstand de grootste sport ter wereld. Zowel qua kijkers als beoefenaars. En daarmee een sport waar het geld zit. Daarom krijgt hij veel opdrachten uit de voetbalwereld, zegt hij er zelf over. Hoe dan ook, die wereld, waar sterren als Messi, Ronaldo en Ibrahimovic rondlopen, stapte Binnekamp in 2002 binnen – om die sterren vervolgens ook te ontmoeten en te portretteren. Hij vertelt dat hij altijd al een zwak heeft gehad voor de portretfotografie – tenslotte de reden waarom we hem over zijn vak spreken. Nu moeten we wel begrijpen dat hij zich geen documentaire portretfotograaf voelt. Weliswaar portretteert hij graag mensen, maar hij gaat niet de straat op om ze te zoeken en voor de camera te zetten omdat hij moet, omdat hij niet anders kan.

www.fujifilm.eu/nl/

PORTRETFOTOGRAFIE | INTERVIEW - RUUD BINNEKAMP

In de cameratas van Ruud Binnekamp • Hasselblad H3D met verschillende objectieven, waaronder een 50- 110 mm (één bonk glas) • Canon 5D Mark II, • EF 100mm f/2.8L IS USM • Nikkor 24-70mm F/2.8 G • Nikon D3X • EF 24-70mm f/2.8L II USM

Zijn belangstelling gaat uit naar sporters, omdat hij sport leuk vindt, zonder daarvoor een bovenmatige interesse aan de dag te leggen. “In mijn jeugd heb ik veel aan sport gedaan. En niet onverdienstelijk. Dat verklaart misschien mijn affiniteit met dit vak." Lijken sportreclame- en portretfotografie op het eerste oog weinig met elkaar te van doen te hebben, een tweede blik leert dat in de sportreclame de sporthelden het product van de sponsor verkopen. Volgens Binnekamp hebben sponsors goed in de gaten dat ze die helden in hun nieuwe kledingcollecties moeten hijsen. En niet alleen de kleding moet goed op de foto, ook de sporter

'Ik heb de entourage van Messi ook weleens weggestuurd' zelf moet er goed én herkenbaar op staan. Wat Binnekamp maar wil zeggen, is dat het portret van de sportheld een cruciaal onderdeel van een campagne is. “Wat mijn artistieke inbreng voor een campagne is?” herhaalt Binnekamp de vraag. “Dat varieert. Maar ik word vaak benaderd vanwege mijn ervaring. Ik zit al een tijdje in deze nichemarkt en dat weten ze. Vaak hebben opdrachtgevers een ruw idee en zeggen ze: ‘Ruud, we gaan met jou werken, jij moet het voor ons doen, dus doe maar.’ Ze komen niet naar de briefings met een volledig plan van aanpak en allerlei storyboards, maar laten veel aan mij over. Ze willen alleen maar mooie portretten en dan zeg ik: ‘Dat komt goed.’”

Voetstuk Tijdens het maken van zijn portretten hanteert Binnekamp een even relevante als oude standaardtruc. Hij maakt van de sporters altijd een beetje helden door ze net even hoger dan hijzelf te plaatsen, alsof ze op een voetstuk staan (“Het zijn de gladiatoren van deze tijd”). De geportretteerde vanuit een lager standpunt nemen, gebeurde al in de jaren dertig, zegt Binnekamp, waarna ook de naam van Leni Riefenstahl valt, de controversiële Duitse cineaste en fotografe die Hitler twintig centimeter langer maakte dan hij werkelijk was.

PORTRETFOTOGRAFIE | INTERVIEW - RUUD BINNEKAMP

“Foto’s die onderdeel uitmaakten van een serie ter promotie van het EK Volleybal in 2015 in Den Haag. Gekkenwerk. Ik moest tussen de trainingen door foto’s maken en kreeg echt een prikklok voor mijn neus. Per volleybalster, zestien in totaal, had ik maar acht minuten. Moet je nagaan, voor een portret en een actiebeeld. Ik kreeg niet eens de tijd om een lampje te verschuiven.”

PORTRETFOTOGRAFIE | INTERVIEW - RUUD BINNEKAMP

Voortgaand op zijn signatuur wijst hij erop dat zijn beelden ‘altijd een beetje gloeien’. “Ik maak veel gebruik van tegenlicht. Deze vul ik aan de voorkant - is de schaduwkant - in met flitsers. Zo ontstaat er een soort flare, waardoor de huid een mooie tint krijgt en lijkt te gloeien. Dat is dus niet toevallig, maar zoek ik echt op.” Nu is Binnekamp een fotograaf die niets

' Toeval bestaat voor mij niet' aan het toeval overlaat; hij sleept ook op locatie ontzettend veel materiaal met zich mee om het beeld zoveel mogelijk te kunnen sturen. Standaard aanwezig bijvoorbeeld is de butterfly, een scherm van circa vier bij vier meter dat hij boven zijn onderwerp plaatst om weersomstandigheden als regen en zon te blokken, om vervolgens met een aantal flitslampen het beeld op te

bouwen. Hij gebruikt de achtergrond daardoor eigenlijk meer als een backdrop, en kan sturen of die achtergrond donkerder of lichter moet worden. Dat heeft ook een praktische reden. Als de Amsterdammer aan een campagne werkt, waarin een aantal voetballers figureert, dan komen die voetballers niet naar zijn studio in Amsterdam, maar zal Binnekamp toch echt een paar keer op het vliegtuig moeten stappen. Met als resultaat de complicerende factor dat hij sporters op verschillende momenten en locaties fotografeert – dan in de regen van Manchester en daarna in de zon van Madrid. Toch moet hij de indruk wekken dat iedereen op enig moment in dezelfde studio stond. “Ik fotografeer vaak buiten, niet zelden op een voetbalveld, omdat het me vaak ook gaat om de omgeving en ik de voetballer niet voor een grijs wandje wil zetten. Maar op dat veld bouw ik wel een soort studio op om een zo goed als steeds dezelfde lichtsituatie te creëren.” Hij voegt eraan toe dat dergelijke shoots al een jaar van tevoren zijn gepland. Wij willen volgens

Wereldbeker

“Ik werkte voor Fuji, een van de hoofdsponsors van het WK Voetbal in 2006. Zij mocht als sponsor drie dagen beschikken over de Fifa Wereldbeker. Die beker moest ik ook fotograferen, als onderdeel van de campagne. Dus dat ding in een kist met een beveiligd transport vanuit de kluis van de Fifa in Zürich naar mijn studio in Amsterdam. Tijdens de pre production meeting (PPM: finale bespreking) vroeg mijn klant waar de beker zou zijn tijdens de nacht. De shoot zou namelijk twee dagen in beslag nemen en de beker mocht niet onbeheerd zijn. Dus heb ik ‘m maar mee naar huis genomen en een paar vrienden gebeld. Hebben we biertjes gedronken, terwijl dat ding op de keukentafel stond. Geweldig toch?”

hem niet weten wat voor schema’s de grote jongens hebben. Adidas bijvoorbeeld mag Messi volgens het sponsorcontract niet meer dan tien dagen per jaar gebruiken. Dat betekent weer dat Binnekamp de spits van Barcelona niet meer dan een kwartiertje tot zijn beschikking heeft. “Ik moet supergoed geprepareerd zijn. Al het materiaal heb ik dubbel bij me, omdat ik ter plekke wat dan ook moet kunnen vervangen.

Als de voetballer arriveert, staat er een supergeoliede machine klaar.” Binnekamp meldt zich het liefst een dag van tevoren op locatie om de shoot tot in de puntjes voor te bereiden. “Ik probeer elk risico uit te sluiten, ook reisvertraging. Van tevoren test ik alle spullen en doe met een stand-in een uitgebreide prelight. Dat als Messi komt, ik niet hoef te zeggen: ‘Nou, eens even proberen, hoor.’ Dat kan niet.” Het fotograferen zelf gaat bij Binnekamp altijd supersnel. Daarin zit ook zijn kracht. Hij kan in een paar minuten een prima portret maken. Dat betekent niet dat hij niet meer tijd voor een portret zou willen hebben. “Liever tune ik eerst in op de persoon die voor de camera staat, om een klik te maken en te vragen hoe het gaat. Graag leg ik van tevoren uit wat ik wil gaan doen en hoe ik dat wil aanpakken. Ik maak ook altijd een moodboard. Op die manier probeer ik de geportretteerde in een bepaalde sfeer te krijgen. Pas dan ga ik fotograferen.” Bij Messi lukt die aanpak niet? “Nee, omdat het altijd ontbreekt

aan tijd. En omdat hij geen woord Engels spreekt.”

Habitat Gevraagd of de ‘gladiatoren van onze tijd’ het op de set hoog in de bol hebben, reageert Binnekamp ontkennend. Zowel de sporter als hij zijn daar voor de sponsor, dus moeten ze wel een beetje meewerken. “Vergeet niet dat ik ze in hun eigen

is geen professioneel model, dus die moet ik soms een beetje porren en dat porren gaat beter als het rustig is.” Binnekamp haalt herinneringen op aan een shoot met Luis Figo, de Portugese stervoetballer die toen bij Real Madrid speelde. “Figo had z’n hele bemanning mee, er was een flinke afvaardiging van Nike en ik was daar met zes, zeven assistenten. Daaromheen liep nog eens een horde van wie ik niet wist waar ze vandaan kwam... Dan sta je op een voetbalveld met een sterspeler en vijftig man crew – en moet er een foto gemaakt worden.” Niet dat Binnekamp daar zenuwachtig van word. Ook al staat iedereen in zijn nek te hijgen, hij blijft cool. “Ik wist helemaal niet dat ik dat kon. Maar op enig moment raak je in zo’n situatie verzeild en los je het gewoon op. Er zijn niet veel fotografen die dat kunnen: je in een chaotische situatie aan de opdracht houden, een goede plaat maken en niet flippen.” Nee, ook de angst om het te verkloten, speelt nooit door zijn hoofd. Maar, pareert Binnekamp, er is gelukkig nog nooit een shoot van hem afgekeurd. Het woord valt weer: toeval. Daar laat hij niets aan over. “Bij mij is niets gebaseerd op toevalligheid, ik stuur alles aan. Ik ben ook geen registrerende, maar een regisserende fotograaf. Toeval bestaat voor mij niet.”

'Ze willen alleen maar mooie portretten en dan zeg ik: "Dat komt wel goed"' habitat zet: ze mogen bij mij vaak even tegen een bal trappen en hebben voetbalkleding aan. Ze doen precies wat ik vraag. Eigenlijk zijn het eerder de medewerkers eromheen die nerveus doen. Soms stuur ik iedereen weg, anders krijg je gekte op de set en die heb ik niet nodig. Om relaxed te werken, heb ik de entourage van Messi ook weleens weggestuurd. Kijk, Messi

REVIEW | SONY FE 85MM F/1.4 GM

Sony FE 85mm F/1.4 GM

Meesterlijk in portretten In februari introduceerde Sony zijn G Master-lijn van professionele objectieven. Sony heeft kosten nog moeite gespaard om iets speciaals af te leveren. Eén van de nieuwe modellen is een 85mm f/1,4-portretobjectief. Is dit objectief echt zo bijzonder als Sony het doet voorkomen? TEKST PIETER MOLENAAR EN DRÉ DE MAN

Een camerasysteem wordt door professionele fotografen doorgaans pas serieus genomen als er tenminste de volgende objectieven voor te krijgen zijn: een 24-70mm f/2,8, een 70-200mm f/2,8 en een 85mm f/1,4 voor onder meer portretfotografie. Met de nieuwe G Master-lijn heeft Sony nu in een klap aan die voorwaarde voldaan. Het objectief is opgebouwd uit 11 lenselementen verdeeld over 8 groepen. Van die 11 zijn er drie van het ED-type om interne reflecties tegen te gaan, terwijl het eXtreme Aspherical (XA)-lenselement en de 11 diafragmabladen zorgen voor een gelijkmatige bokeh. De Sony FE 85mm F1.4 GM heeft afgedichte naden tegen weersinvloeden en stof. Een zonnekap wordt meegeleverd die via een snelsluiting te bevestigen is.

Optische prestaties

Bediening

Het eerste door ons geteste exemplaar van de serie Sony G-objectieven maakt meteen een uitstekende indruk in onze test. Opvallend is de combinatie van hoge scherpte met een fraaie beeldoverdracht. Al bij volle opening is er een hoog contrast en dito scherpte tot ver in het midden van het beeld. Daarna wordt de scherpte in een klein gebied weer duidelijk minder om naar de uiterste hoeken weer toe te nemen. Dat lijkt het gevolg van een voor de gebruiker minder belangrijk compromis bij het ontwerp, ook al heb je weinig aan een hoge hoekscherpte wanneer de rand van het beeld (nog) niet scherp is. Bij diafragmeren strekt de scherpte en het contrast zich snel uit over het gehele beeldveld en al bij f/5,6 bereikt hij de hoogste waarde, wat in verband met de hoge resolutie van de Sony-sensor en de dus al snel zichtbaar wordende diffractie ook wenselijk is.

De Sony FE 85mm F1.4 GM is het eerste Sony E-objectief met een heuse diafragmaring. Deze loopt van f/1,4 met stapjes van 1/3e-lichtstops op naar f/16, waarbij alleen de gehele lichtstops genummerd zijn. De ring is van rubber dat een uitstekende grip biedt, maar de klikjes zijn wel erg licht. Je kan het diafragma ook via de camera regelen. Dan draai je de diafragmaring op de 'A'-positie. Bijzonder is dat de ring ook 'gedeclicked' kan worden met een schuifje. Vooral voor video is een traploze aanpassing van de diafragmaopening van belang. De brede focusring van rubber houdt goed vast. Deze draait over de gehele slag vloeiend, gelijkmatig en voelt fijn gedempt aan. Verder is het objectief voorzien van een focus lock-knop aan de zijkant en kan met het AF/MF-schuifje snel geschakeld worden tussen automatisch en handmatig scherpstellen, zonder dat je in het (snel-)menu van de camera moet duiken.

Tot ca. f/4 is er een rest van sferische aberratie te zien. Sferische aberratie is een beeldfout die bij portretobjectieven vaak bewust iets ondergecorrigeerd blijft, omdat hij weliswaar de scherpte iets vermindert maar ook zorgt voor een fraai bokeh en een mooie beeldoverdracht. Het bokeh is dan ook voorbeeldig: met name op de achtergrond wordt de onscherpte mooi vloeiend weergegeven en lichten worden zonder krans afgebeeld. Er is nauwelijks sprake van astigmatisme en het objectief is zeer goed gecorrigeerd op zowel laterale als longitudinale chromatische aberratie. Het objectief lijkt verder zeer degelijk opgebouwd, iets wat ook bevestigd wordt door een verslag van een demontage door lensrentals.com. Klein minpuntje: het objectief dat wij ontvingen had de neiging het diafragma niet altijd mooi rond te sluiten, één van de lamellen leek wat trager dan de andere.

‘Opvallend is de combinatie van hoge scherpte met een fraaie beeldoverdracht’

Conclusie

De Sony FE 85mm F1.4 GM is een indrukwekkende portretobjectief. Niet alleen de constructie is bovengemiddeld, ook wat betreft de optische prestaties hoeft Sony zich niet te schamen. Sony heeft zich veel moeite getroost de bokeh zo aantrekkelijk mogelijk te maken en is daar volgens ons uitstekend in geslaagd. Bijzonder voor een dergelijk objectief is de diafragmaring die voor video ook trap- en klikloos te bedienen is. De adviesprijs van € 2.000,is stevig, maar voor de echte professional niet onoverkomelijk.

Specificaties

Adviesprijs € 2.000,Diafragma f/1,4 Filtermaat 77mm Min. focusafstand 80cm Afmetingen 89,5 x 107,5 mm Gewicht 820g Opbouw 11 elementen in 8 groepen Beeldstabilisatie nee Accessoires zonnekap, draagtas Geschikt voor Sony FE Info sony.nl

Beoordeling

Beeldkwaliteit Bediening Snelheid Behuizing Prijs / Kwaliteit

PLATINA PLAATTINA

CATEGORIE

OBJECTIEF

DIGIFOTO PRO 2

R E V I E W | TA M R O N S P 8 5 M M F / 1 . 8 D I V C U S D

Tamron SP 85mm F/1.8 Di VC USD

Hoeveel is beeldstabilisatie waard bij een 85mm-objectief? Op het eerste gezicht is de Tamron SP 85mm F/1.8 Di VC USD een vreemde eend in de bijt. Normaliter is een dergelijk objectief bedoeld als goedkoper alternatief voor de f/1,4-versies. De Nikon 85mm f/1.8 is een derde goedkoper, terwijl Sigma zelfs een f/1,4-versie aanbiedt voor dezelfde prijs als deze Tamron. Aan de andere kant heeft het objectief iets wat geen van de concurrenten heeft: beeldstabilisatie. Is dat de meerprijs waard?

Conclusie

TEKST DRÉ DE MAN

Voor wie kan dit objectief aantrekkelijk zijn? Waarschijnlijk vooral voor degenen die een grote behoefte hebben aan beeldstabilisatie, omdat ze een wat minder vaste hand hebben. Dat geldt nog meer voor wie met een aps-c-camera werkt (85mm is voor aps-c óók een populaire, maar dan juist wat langere brandpuntsafstand voor portretten). Het 2/3 stops verschil tussen f/1,8 en f/1,4 is slechts een fractie van het aantal stops dat met beeldstabilisatie te winnen is (drie à vier), dus in die zin heeft het ook bestaansrecht. Het objectief heeft ook een fraaie bokeh wanneer het enigszins gediafragmeerd is. Kortom: aan te bevelen voor wie bij portretten niet de allergrootste opening zoekt én afhankelijk is van beeldstabilisatie.

Beeldstabilisatie is bij een 85mm f/1,8objectief een noviteit. Bij macro-objectieven is beeldstabilisatie niets bijzonders meer, maar deze objectieven hebben meestal een iets langere brandpuntafstand en vooral: een lagere lichtsterkte (f/2,8). Bij zoomobjectieven die 85mm binnen hun bereik hebben is beeldstabilisatie zelfs standaard, maar ook daar is f/2,8 het maximum. Uitzondering: de Sigma 50-100mm F1.8 DC HSM | Art, maar dat objectief heeft nu juist weer geen beeldstabilisatie.

Stabilisatie Wie wel eens met een zoomobjectief met beeldstabilisatie bij 85mm gewerkt heeft, zal beamen dat beeldstabilisatie ook voor deze brandpuntsafstand al heel zinnig is. In die zin is het dus een vrij voor de hand liggende keuze van Tamron. De beeldstabilisatie verklaart ook de vrij beperkte lichtsterkte: stabilisatie is met de behoorlijk grote elementen van een 85mm f/1,4-objectief moeilijk te verenigen. In dit geval heeft Tamron in het midden van de Sonnar-achtige constructie een klein, dun en redelijk licht a-focaal doublet toegevoegd.

Degelijk Bij het uit de doos halen van het Tamronobjectief zijn we aangenaam verrast. Het objectief maakt een zeer degelijke indruk. We beginnen met het maken van een paar portretten, tenslotte is dat waar het objectief gezien de brandpuntsafstand voor bedoeld is. De autofocus van het objectief heeft een fijnafstelling nodig, maar verder ziet het beeld er goed uit. Laterale chromatische aberratie is niet meteen te zien en het contrast is niet hoog, maar de bokeh is fraai. De beeldstabilisatie werkt goed.

Specificaties

Voor de testwand is de indruk wat minder positief dan de MTF-curven van de fabrikant beloven. Tot en met f/5,6 is de scherpte goed, maar lang niet zo goed als bij de parallel geteste ZEISS Milvus 2/100, en zelfs bij f/8 is hij minder dan dat objectief.

‘Het objectief maakt een zeer degelijke indruk’

DIGIFOTO PRO 2

De prestaties zijn voor een portretobjectief echter meer dan goed genoeg, ook in reportagesituatie zou het objectief kunnen voldoen. De laterale chromatische aberratie is redelijk hoog, maar die kan weer eenvoudig via software gecorrigeerd worden, de longitudale chromatische aberratie is weer beter gecorrigeerd.

Aantal diafragmalamellen 9 Filtermaat 67mm Min. Focusafstand 80cm Afmetingen 84,8 x 91,3cm Gewicht 700g Opbouw 13 lenselementen in 9 groepen Geschikt voor Sony E, Canon EF/EF-S, Nikon F Info transcontinenta.nl

Beoordeling

Beeldkwaliteit Bediening Snelheid Behuizing Prijs / Kwaliteit

ZILVER

CATEGORIE

OBJECTIEF

SR TU UB DR II OE FKO |T OA GR RT IAKFEI EL | I N T R O

Uitleg, gear en boeken

Thuisstudio Fotograferen in een studio is tegenwoordig niet alleen maar weggelegd voor professionele fotografen. Een studio thuis is ook voor de serieuze amateur relatief makkelijk en betaalbaar in te richten. Je moet er natuurlijk wel de ruimte voor hebben, maar als dat zo is kun je thuis een heel eind komen als het gaat om studiofotografie. We helpen je op weg. TEKST JASPER VAN BLADEL

Fotografen

Gear en boeken

Om te laten zien hoe je de beste en mooiste studiofotoâ&#x20AC;&#x2122;s maakt, laten we fotograaf Gerard Henninger aan het woord. Hij vertelt en laat zien hoe hij een portret maakt in de studio. Zijn verhaal wordt verduidelijkt met duidelijke tekeningen over zijn open instellingen.

Apparatuur is natuurlijk van groot belang als het gaat om het maken van een thuisstudio. Of je het nu eenvoudig houdt of juist complexer, er is heel erg veel keuze in apparatuur. Een kleine greep uit de spullen die je nodig kunt hebben: flitsers, softboxen,

reflectieschermen, statieven, lichtmeters, achtergronden en rolsystemen. We schieten te hulp en laten je verschillende opties in verschillende prijsklassen zien. Ook hebben we in dit katern een reeks boeken voor je uitgezocht die je kunnen helpen bij het fotograferen in je eigen studio.

DIGIFOTO PRO 2

Begin het voorjaar goed met een nieuwe Canon lens of ﬂitser TOT

€200 CASHBACK

Proﬁteer nog tot en met 15 mei 2016 van deze actie

Bekijk alle actieproducten op www.fotokonijnenberg.nl/digifoto

Specialist in foto & video Blijf via onze website op de hoogte van de nieuwste producten, acties en cursussen. Of breng een bezoek aan Foto Konijnenberg in Den Ham of Turnhout.

STUDIOFOTOGRAFIE | UITLEG

CAMERA CANON EOS 5D MKIII OBJECTIEF EF 50MM F/1.4 USM DIAFRAGMA F/2.8 SLUITERTIJD 1/160 ISO 100

Fotograaf Gerard Henninger laat zien hoe hij te werk gaat

Fotograferen in de studio: het portret

Een portret maken in de studio kan op vele manieren. Je kunt werken met daglicht, of juist met veel flitsers en andere apparatuur. Fotograaf Gerard Henninger laat in dit artikel zien hoe hij het doet. TEKST EN FOTOGRAFIE GERARD HENNINGER

MODEL / MAKE-UP / NABEWERKING JOSEFIEN HOEKSTRA

Gerard: ‘Mensen zijn het meest gefotografeerde onderwerp ter wereld. Dat is ook niet gek als je bedenkt dat iedereen uniek is op zijn of haar manier. Iedereen heeft een andere expressie, uitstraling en vorm. De mogelijkheden qua belichting zijn zo goed als eindeloos, ook in een studio. Daarom wilde ik deze keer iets anders proberen.’

Op deze afbeelding is de opstelling te zien

‘Op de dag van deze fotoshoot kwam toevallig een grote 150cm octabox binnen in de studio. Wat de meeste studiofotografen doen, zeker in het begin, is hun flitser met softbox recht op het model richten. Maar juist als je de softbox net naast je onderwerp richt, krijg je zachter

‘Het vreemde is dat ik eigenlijk op mezelf flitste met m’n softbox’ licht, je richt dan niet de hotspot, maar juist de rand van je softbox op het model. Doordat je zachter licht creëert heb je minder schaduwval op het model en zacht licht is vaak erg aangenaam bij portretfotografie.’ ‘In deze foto stond de grote softbox links van de camera, waarbij de randen van de softbox het model nog wel raakten. Het vreemde is dat ik eigenlijk op mezelf flitste met m’n softbox. Om het contrast nog wat meer uit het model te halen, stond links van Josefien een grote witte reflector die het licht terugkaatste naar de andere kant van haar gezicht.’

DIGIFOTO PRO 2

Gerard richt de softbox niet direct op het model

STUDIOFOTOGRAFIE | UITLEG

‘Maar juist als je de softbox net naast je onderwerp richt, krijg je zachter licht’

De situatie van bovenaf gezien

‘Omdat studioflitsers vaak te krachtig zijn dien je vaak met een klein diafragma te fotograferen, in dit geval f/5,6. Dat wilde ik juist niet, ik wilde een extra zacht portret met een beperkte scherptediepte, maar de flitsers stonden al op hun laagste stand, dus ik kon niet voor een lager diafragmagetal kiezen. In dat geval zijn ND-filters een uitkomst. Ze zorgen dat er minder licht op je sensor terechtkomt waardoor je je diafragma open kan gooien. In dit geval kon ik met behulp van een ND-filter op mijn objectief fotograferen op f/2,8.’ ‘Ondanks dat de achtergrond in werkelijkheid wit is, kreeg ik door de grote afstand tussen Josefien en de achtergrond en doordat de octabox zover weggedraaid stond, een mooie donkergrijze achtergrond, die goed werkte bij de zwart-wit conversie.’

‘Met behulp van een ND-filter op mijn objectief kon ik fotograferen op f/2,8’ De witte achtergrond wordt door gebruik en plaatsing van flitsers uiteindelijk donkergrijs

‘Om Josefien iets meer te onderscheiden van de achtergrond heb ik een flitser van rechtsachter op haar rug gericht, met een kleine striplight. Hierdoor krijgt ze een mooie highlight aan de zijkant van haar lichaam, waardoor ze net iets meer uit de foto springt.’

ADVERTENTIE

Now Buy a B1 or B2 kit. Get the OCF Beauty Dish for free.

DEEL JOUW MOOISTE FOTOâ&#x20AC;&#x2122;S MET ONS

GA SNEL NAAR DE WEBSITE, LOG-IN OF MAAK EEN GEBRUIKERS ACCOUNT AAN EN UPLOAD JOUW BESTE & MOOISTE FOTO'S!

digifotopro.nl

CHOOSE EIZO. SEE REALITY. WORK BETTER.

U vergeet dat u voor een monitor zit, omdat het beeld zo ongelooflijk realistisch is? Dan werkt u met een van de nieuwe 24 inch grafische LCDâ&#x20AC;&#x2DC;s van EIZO. Met hun unieke kleurdifferentiatie geven de CG2420 en de CS2420 alle kleuren en details absoluut natuurgetrouw en zuiver weer. En natuurlijk profiteert u ook bij de nieuwste ColorEdge-generatie van onze unieke garantie van 5 jaar. Kijk voor meer informatie op www.eizo.nl/coloredge

STUDIOFOTOGRAFIE | GEAR

Met een kleine beurs of groot geld

Thuisstudio voor elk budget Als je een eigen fotostudio wilt opzetten hoef je niet per se een dure locatie, ver van huis, te zoeken. Sterker nog, je hoeft misschien niet verder dan je eigen woonkamer. Een thuisstudio is erg handig. Het enige wat je nodig hebt is een kamer waar je genoeg ruimte hebt voor jouw uitrusting. Wij bieden drie mogelijkheden voor de inrichting van jouw thuisstudio, gebaseerd op het gewenste budget. Voor elk wat wils. Van € 500,- tot € 2100,- of nog meer, alles is mogelijk. TEKST SENTA BEMELMAN

Budget € 500,TOEGANKELIJKE THUISSTUDIO VOOR WEINIG Nadat je de keuze hebt gemaakt om je werkkamer om te toveren tot een thuisstudio, komt een belangrijk moment: het bepalen van het budget. Weet je nog niet zeker of je hart bij de studiofotografie ligt? Begin met een klein budget van € 500,-.

Savage Economy Background Kit Dit achtergrondsysteem met polyester achtergrondrol is een goede basis voor jouw thuisstudio. Door de afmeting van 152 x 274 centimeter is het geschikt voor kleine studioruimtes. Het achtergronddoek is gemaakt van rimpelbestendig mat polyester en door de witte kleur geschikt voor elk type fotoshoot. Je kunt bij het scherm kiezen voor een hoogte tussen de 120 en 240 centimeter. De dwarsligger is in breedte instelbaar van 160 tot 300 centimeter. Prijs € 89,95

Godox Speedlite TT660 II De Speedlite TT660 II is een upgrade ten opzichte van haar voorganger de TT660. De flitser past op de hotshoe-aansluiting van diverse camera’s, waaronder Canon, Nikon en Olympus. Met een richtgetal van 58 op 105 millimeter blijft de prijskwaliteitverhouding goed bewaard. De flitser heeft twee standen. In de S1 stand wordt de flitser getriggerd door de master-flitser en in de S2 stand wordt de TT660 II getriggerd door de tweede flits in een TTL-flitsopstelling. Prijs € 91,99

DIGIFOTO PRO 2

Godox RT-16 Studio Flash Trigger Bestuur je flitser gemakkelijk op afstand met de RT-16-triggerset. Zoals de naam al verklapt heeft de aansturing zestien kanalen en werkt op een frequentie van 433MHz. In het open veld heeft de set een bereik van ongeveer 30 meter en je kunt meerdere ontvangers aansturen. Zowel de ontvanger als de zender zijn voorzien van een led ter controle. De zender wordt gevoed door een12V23A batterij en de ontvanger door twee AAAbatterijen. Prijs € 29,95

Benro Adventure Statief TAD28A Dit klassieke statief is naast veelzijdig ook stevig en kan tot 12 kilogram dragen. Benro heeft bij dit type gekozen voor een lichte aluminium stok met magnesium verbindingsstukken. De werkhoogte ligt tussen 31 en 156 centimeter. Je verstelt het statief door middel van de flip-lock sluitingen. Door de rubberen voetjes blijft het statief goed staan en door de drie pootsecties blijft de Adventure stevig staan. Meer secties op een statief vermindert de stabiliteit. Prijs € 139,-

PocketWizard PlusX De Pocket Wizard Plus is een andere optie op het gebied van aansturing van de flitsers. Dit instapmodel beschikt over enkele handige functies zoals Auto-Sensing Transceiver Technology en een Auto Relay-modus. Tijdens het fotograferen zit de transceiver niet in de weg omdat deze zijdelings op de dslr geplaatst wordt. Wisselen tussen de 10 beschikbare kanalen gaat via het draaiwiel aan de zijkant van het apparaat. De triggers zijn compatibel met andere zenders en ontvangers van PocketWizard. Prijs € 82,99

STUDIOFOTOGRAFIE | GEAR

Budget € 2100,Falcon Eyes SPK-2 Ophangsysteem + 1 rol wit + 1 rol zwart GOEDE UITRUSTING VOOR EEN REDELIJK BEDRAG Met een budget van € 2100,- ben je al een flink eind bij het inrichten van jouw thuisstudio. Deze studio-inrichting is iets uitgebreider dan de eerste set-up.

Het Falcon Eyes SPK-2-ophangsysteem wordt geleverd met een zwarte en witte achtergrondrol, waardoor je direct kan wisselen van achtergrond. De ophangbeugel met houders en bijgeleverde ketting zijn een voordeel omdat je de rollen daardoor gemakkelijk uit- en oprolt. De B-Reel-assen houden de papierrollen secuur op hun plaats. Prijs € 149,99

Sirui snap Carbon S-1205-N Profoto OCF Softbox 1x3' en Profoto OCF Speedring De Profoto-softbox heeft een afmeting van 30x90 centimeter en wordt gebruikt als striplight voor een zachte, egale belichting. Je kunt deze softbox aansluiten op Profoto B1- en B2-flitskoppen. De bijbehorende OCF Speedring is noodzakelijk en wordt niet bijgeleverd. Deze sluit aan op de B1- en B2-koppen en de lichtgewicht siliconenring zorgt ervoor dat de flitskop niet beschadigd raakt. Prijs € 164,- | € 94,95

Het Sirui Snap Carbon S-1205-N-statief siert even makkelijk je thuisstudio en is vergelijkbaar met de Gitzo GT2542. Zo heeft ook de Carbon S-1205-N een afneembare, omkeerbare middenkolom. Bovendien kun je het statief ombouwen tot monopod. Het poortvergrendelsysteem biedt extra zekerheid voor een stabiele ondersteuning. Met een transportlengte van 45 centimeter is dit compacte statief handig op te bergen. De Carbon S-1250-N weegt slechts 1,1 kilogram, maar kan tot 12 kilogram dragen. Prijs € 379,-

Gitzo GT2542 De Gitzo GT2542 komt uit de Carbon eXact Serie 2 en is een lichtgewicht krachtpatser. Door het gebruik van koolstofvezel voor de onderste pootsecties, blijft het gewicht laag (1,68 kilogram) en de draagkracht hoog (18 kilogram). De statiefpoten kun je individueel afstellen op een hoek van 24, 55 of 80 graden. De afneembare en omkeerbare middenkolom is een handige toevoeging. Daarnaast heeft het statief een handige draaivergrendeling. Prijs € 629,-

Godox Witstro AD360II ﬂitser Kit De complete flitserset bestaat uit een AD360II barebulb reportageflitser met ingebouwde 2.4GHz X-ontvanger en de PB960 Propac Power Pack en extra accessoires. Het voordeel van de ontvanger is het draadloze Godox 2.4GHz X-systeem met de Godox X1-N- en PT-16trigger. Daardoor werken de flitsers tot op een afstand van 100 meter. De sets zijn verkrijgbaar voor zowel Nikon- als Canon-gebruikers. De set is vooral handig omdat deze ook op locatie gebruikt kan worden, niet enkel in de (thuis)studio. Prijs € 749,-

Profoto Air Remote TTL Canon/Nikon De Air Remote TTL voor Canon of Nikon ondersteunt de draadloze triggering. De aansturing van Profoto werkt op 2,4GHz en de zender acht kanalen met drie groepen per kanaal. De kanalen hebben ieder een voedingsverhouding van plusminus twee stops. Bij handmatig gebruik wordt plusminus negen stops aangeraden. Het maximale bereik reikt tot 100m voor ttl-triggering en 300m voor normale triggering. De remote heeft een mini-USB aansluiting voor firmware updates. Prijs € 369,-

DIGIFOTO PRO 2

Wat heb je nodig?

Voor de drie studio-inrichtingen hebben wij een aantal basisproducten gekozen. Met een achtergrondsysteem, statief, flitser en flitsaansturing kom jij namelijk al een flink eind als je een thuisstudio opzet. Daarnaast hebben wij in de hogere budgetklassen handige accessoires toegevoegd voor jouw studio.

Meer budget? DROOMSTUDIO VAN GOEDE KWALITEIT Heb je nog wat geld in een oude sok? Dan zou je kunnen denken aan de volgende twee producten.

P rofoto D1 Studio Kit 500/500 Air De D1 studio kit 500/500 Air werkt op een digitaal Profoto-radiosysteem, waarmee je vanaf je camera het fitsvermogen bepaalt en de twee bijgeleverde flitskoppen over acht kanalen aanstuurt. Het doel van Profoto met de D1 Studio Kit is dat iedere flitsontlading op elk vermogen constant is zonder kleurafwijking. De langste flitsduur is 1/700 seconden en de kortste is 1/3700s. Daarnaast zijn de ingebouwde reflectoren meegeleverde paraplu's een fijne bijkomstigheid. Prijs € 2348,-

eally Right Stuff TVC-24 R Versa series 2 De dunne en sterke poten van carbonfiber bieden een daagkracht van 18 kilogram, het statief zelf weegt slechts 1,5 kilogram. De TVC-24 Versa series 2 heeft een handige grip en druppelvormige rubberen voeten ter bescherming van de poten. Het statief van Really Right Stuff bestaat uit vier secties en is compact met een transportlengte van 47,5 centimeter. Het is nog onbekend wanneer dit nieuwe statief exact beschikbaar is in Nederland. Prijs € 1399,-

Fotostudio apparatuur ADVERTENTIE

voor elk budget!

Studioverlichting

SETS

Achtergronden

F VANA

00 , 9 € 19

S FLIT

Accessoires

Photostudio Equipment and Optics

T Oi PrRnO o2 f f s t r a a t 8 - 7 9 0 3 A X H o o g e v e e n - 0 5 2 8 2 3 2 4 7 6 - i n f o @ f o l u x . n l - w w w. f o l u x . n l 87 F o l u x b .v. D -I G ISF Om

STUDIOFOTOGRAFIE | OBJECTIEVEN

Thuisstudio

OBJECTIEVEN VOOR ALS ER MEER LICHT IS

Objectieven zijn er in alle soorten en maten, maar bij een thuisstudio heb je vaak te maken met speciale omstandigheden en wensen die de keuze voor een geschikt objectief bepalen. In dit artikel gaan we hiervoor nader in op een aantal aandachtspunten en behandelen we een drietal objectieven. TEKST PIETER MOLENAAR

Maakbaar licht Het grote voordeel van een thuisstudio met bijvoorbeeld een flitsopstelling is dat je niet afhankelijk bent van de aanwezigheid van voldoende omgevingslicht. Heb je niet genoeg licht, dan draai je het vermogen van de flits of het continulicht wat hoger. Of je breidt je flitsopstelling uit met extra lampen of

je past het aanwezige licht aan met lichtvormers. Waar het op neerkomt is dat de lichtsterkte van een objectief bij een thuisstudio daarom wat minder van belang is. Niet alleen heb je daardoor meer keuze uit geschikte objectieven, maar door de bank genomen zijn objectieven met een meer gematigde lichtsterkte ook beduidend goedkoper in aanschaf.

Scherptediepte Ook wat betreft scherptediepte stelt een thuisstudio minder hoge eisen aan objectieven. Bij pure portretfotografie wil je vaak een vage achtergrond met het onderwerp scherp in beeld. Bij fotograferen in een thuisstudio wil je meestal dat ook de achtergrond scherp op de foto staat. Vanwege de hoeveelheid licht en het feit dat je voor het beste resultaat een lagere

DIGIFOTO PRO 2

iso-waarde wilt gebruiken, word je vaak zelfs gedwongen het diafragma dicht te knijpen. Een objectief met een zo groot mogelijke diafragmaopening is overigens wel aan te raden. De meeste objectieven bereiken hun maximale scherpte namelijk pas na het enigszins terugschroeven van deze opening. Dus een f/2,8-objectief presteert vaak pas echt goed op f/4. Zoomobjectieven beginnen echter vaak pas bij f/3,5 of f/4, terwijl dit bij inzoomen al snel oploopt naar f/5,6. Dan moet je meestal naar f/8 gaan voor een optimale scherpte.

Zoom of prime? Heb je per se een primeobjectief nodig om foto's in een thuisstudio te maken of kan je toe met een zoomobjectief? Voor een optimale scherpte en een minimum aan beeldvervorming is een primeobjectief voor dit soort werk zeker te overwegen. Maar door de gecontroleerde belichtingssituatie en het feit dat bijvoorbeeld bij het fotograferen van modellen absolute randscherpte niet altijd vereist is, kan je vaak uitstekend toe met een kwalitatief goed zoomobjectief. Kies daarbij wel voor een bereik waarmee valt te werken in de ruimte die je tot je beschikking hebt.

Modellen Wil je in je thuisstudio aan modelfotografie gaan doen, dan moet je wel een behoorlijke ruimte tot je beschikking hebben. Softboxen en achtergronden nemen al veel plaats in beslag. Ook wil je

je modellen natuurlijk niet intimideren door vlak voor hun neus te gaan staan met een groothoekobjectief. Daarbij is een brandpuntsafstand van 35mm, 24mm of nog korter voor portretfotografie niet echt flatteus te noemen. Wil je het model in haar volle lengte met een 85mm (-equivalent) op de plaat vastleggen, heb je een minimaal een ruimte van zes bij vier meter nodig.

En dat is ook niet nodig, want vanwege de relatief korte afstand tot je onderwerp, heb je eerder behoefte aan meer dan aan minder scherptediepte, helemaal wanneer je een onderwerp van voor tot achter scherp in beeld wil krijgen. Kom je echter boven de f/8 bij aps-c of f/11 bij full frame uit, dan krijg je te maken met diffractie, waardoor de scherpte van je beeld weer achteruit gaat.

Food for thought

In zo'n geval is het raadzaam om je te verdiepen in focus stacking. Daarbij maak je meerdere foto's, uiteraard vanaf statief en met een voor optimale scherpte ingestelde diafragma, waarbij je telkens de focus met de focusring wat verlegt. Via nabewerking kan je deze verschillende foto's samenvoegen tot een scherp beeld. Sommige nieuwere camera's als de E-M1-systeemcamera van Olympus kunnen focus stacking ook in-camera uitvoeren, waarbij de camera zelf automatisch de focus aanpast. Het resultaat is een bewegingsvrije foto waarbij het onderwerp van voor tot achter scherp is.

Een ander voor thuisfotografie geschikt genre is het fotograferen van voedsel. Dit kunnen bijvoorbeeld bruidstaarten zijn, of gebak en gerechten voor in een kookboek. Bij eerstgenoemde wil je meestal de gehele taart scherp in beeld hebben voor bijvoorbeeld een portfolio met taarten, terwijl je voor afbeeldingen in een kookboek best mag spelen met een geringere scherptediepte.

Productfotografie Productfotografie is voor veel mensen een belangrijke toepassing voor een thuisstudio. Hierbij kan je het zo gek maken als je zelf wilt. Belangrijk is in ieder geval de aanschaf van een goed macroobjectief, het liefst met de mogelijkheid voor 1:1-vergroting. Deze objectieven hebben als kenmerk dat de vertekening verwaarloosbaar is, zodat rechte lijnen niet krom afgebeeld worden. Een macroobjectief is tevens geoptimaliseerd voor maximale scherpte bij korte opnameafstanden. De meeste macroobjectieven zijn gematigd lichtsterk. Een grotere diafragmaopening dan f/2,8 zie je eigenlijk niet.

Bij macro-objectieven met korte brandpuntsafstand heb je vaak maar weinig ruimte tot je onderwerp als je deze het beeld wilt laten vullen. Een goede belichting zonder slagschaduwen is dan vaak een probleem. De oplossing hiervoor is eenvoudig. Neem een macroobjectief met grotere brandpuntsafstand. Een veelgebruikte is 90mm, maar 105mm is ook populair. Professionals gebruiken ook vaak een 200mm-macro-objectief, maar die zijn wel flink wat duurder.

Thuisstudio

Canon EF 24-105mm F/4 L USM IS

Nikon AF-S Nikkor 70-200mm f/4G ED VR

De EF 24-105mm van Canon is echt een universeel werkpaard in een compacte thuisstudio. Het objectief kan een stootje hebben en heeft een handig zoombereik. Het is tevens een L-objectief en dat staat bij Canon voor kwaliteit.

Heb je wat ruimte betreft iets meer speling, dan is de Nikkor 70-200mm f/4 een mooi objectief voor bijvoorbeeld portretten. Het objectief heeft een grootste diafragma over het gehele zoombereik van f/4 en is stevig geconstrueerd.

Model F017 is de nieuwe versie van dit 90mm f/2,8-macro-objectief van Tamron. De nieuwe versie is herkenbaar aan de lichte band bij de vatting en de geheel metalen constructie. Door de fluorine coating is de frontlens van het objectief minder gevoelig voor vuil of druppels.

Prijs € 1199,-

Prijs € 1499,-

Prijs € 729,-

DIGIFOTO PRO 2

Tamron SP 90mm F/2.8 Di VC USD

STUDIOFOTOGRAFIE | BOEKEN

Boeken Studiofotografie Focus op Fotografie

John Freeman

Creatieve workouts voor fotografen

Fotografiegids Licht Zonder licht geen foto's. En hét grote voordeel van een studio is dat je dit zelf volledig in de hand hebt. In dit boek van John Freeman worden alle aspecten van licht informatief en zonder jargon behandeld. Zo legt Freeman bijvoorbeeld haarfijn uit hoe verschillende lichtsoorten invloed hebben op de kleurbalans en hoe je dit naar je eigen hand kan zetten. Het boek gaat diep in op studioverlichting en legt goed uit hoe je, onder andere met invulflits, softboxen en andere apparatuur, het beste uit je foto's kan halen. Het boek zit vol met mooie foto's aan de hand waarvan Freeman duidelijk uitlegt wat de invloed van kleine aanpassingen op de sfeer van je foto's is. 'Fotografiegids Licht' is een duidelijk en informatief boek en hoewel het boek vooral is gericht op beginners, kunnen ook de wat meer ervaren fotografen er nog veel informatie uithalen. Dit boek maakt deel uit van een serie van vier fotografiegidsen. Freeman heeft ook gidsen geschreven over landschappen, compositie en portretten.

Verkrijgbaar in de boekhandel Auteur Auteur John Freeman Uitgeverij Veltman Uitgevers ISBN 9789059203150 Prijs € 14,95

Focus op Fotografie

Praktische Studiofotografie 'Focus op Fotografie: Praktische studiofotografie' is voor iedereen die alle geheimen van de studio wil kennen. Een thuisstudio, professionele studio of een studio op locatie, alles komt aan bod. In dit boek komen zowel de algemene technische aspecten van studiofotografie, zoals lichten, flitsers en camera-instellingen als tips voor specifieke onderwerpen zoals mensen, dieren en producten aan bod. Het boek leert je niet alleen hoe je bepaalde foto's maakt, maar helpt je ook bij het ontwikkelen van een soepele workflow. Het boek maakt veel gebruik van voorbeeldfoto's waarbij uitgebreid wordt uitgelegd hoe deze tot stand zijn gekomen. Er wordt hierbij niet alleen gekeken naar de instellingen van de camera, maar er worden ook schematische weergaven van de studio getoond. Ook bevat het boek een hoofdstuk gericht op creatieve technieken als windeffecten en spiegelen, en bevat het boek een bijlage met vijftien veelgebruikte voorbeeldopstellingen om je goed op weg te helpen. Verkrijgbaar in de boekhandel Auteurs Joke Beers-Blom & Carola Rood-van Diepen Uitgeverij Van Duuren Media ISBN 9789059406216 Prijs € 19,95

In 'Focus op Fotografie: Creatieve workouts voor fotografen' geeft Joke Beers-Blom tips om je creativiteit een nieuwe boost te geven. Door middel van verschillende projecten wordt uitgelegd hoe je bijvoorbeeld druppels kunt fotograferen en de mooiste gekleurde afbeeldingen kunt maken door middel van rook. Voor sommige projecten kunnen bepaalde dure materialen gewenst zijn, maar in het boek worden goede tips gegeven om met een beetje knutselwerk met huis-, tuin- en keukenmiddelen vergelijkbare resultaten te krijgen. De kern van dit boek is dan ook 'met beperkte middelen een zo leuk en professioneel mogelijk resultaat behalen.' Het boek is zeer praktijkgericht en staat vol duidelijke illustraties en foto's. Dit, samen met de heldere uitleg, maakt het zeer uitnodigend om gelijk met een project aan de slag te gaan. Dit is een handig boek als je merkt dat je fotografie een beetje in een sleur komt en geeft je tips om met een frisse kijk en nieuwe technieken verder te gaan.

Verkrijgbaar in de boekhandel Auteurs Joke Beers-Blom Uitgeverij Van Duuren Media ISBN 9789059405400 Prijs € 29,95

DIGIFOTO PRO 2

BOVEN ALLE TWIJFEL VERHEVEN

Sebastian Vervenne

MULTI-PURPOSE De Universal serie, een van de zeven families van Sirui, blinkt uit in ergonomie en praktisch gebruiksgemak. Het is een stevige, trillingsdempende constructie van acht lagen carbon ﬁbre en koud geperst aluminium. Scharnieren en bouwdelen zijn in RVS uitgevoerd. De vier of vijf beensegmenten passen extreem nauwkeurig in elkaar, waardoor één rigide been ontstaat en de twist-lock maar een korte slag nodig heeft.

Sirui Universal N2205 met K20X

Eén van de benen is bovendien afneembaar, zodat die als eenbeenstatief dienst kan doen. Cameraplaat en polsband worden standaard meegeleverd. Dat is Sirui. Perfect, compleet en boven alle twijfel verheven.

imported by:

www.sirui-photo.nl

info@tse-imaging.nl

STUDIOFOTOGRAFIE | SOFTWARE

Software

BEELDBEWERKING IN JE THUISSTUDIO

Het bewerken van je gemaakte beelden is van groot belang. Het is natuurlijk zo dat de originele foto al zo goed mogelijk moet zijn, want een slecht genomen foto wordt na bewerking niet zomaar ineens een wereldfoto. Als het originele beeld echter van goede kwaliteit is, kan nabewerking wel degelijk bepalen of een foto net dat beetje extra kwaliteit en uitstraling krijgt. TEKST JASPER VAN BLADEL

Als het aankomt op beeldbewerking, zijn er diverse keuzes die je moet maken. Het is allereerst van belang dat je voor een passend softwarepakket kiest. Een goede en duidelijke workflow is heel erg belangrijk, zeker als je met grote aantallen foto’s werkt. Daarnaast is het natuurlijk van belang dat het programma al je gewenste bewerkingen makkelijk, snel en betrouwbaar uitvoert. We zetten een aantal opties op een rij.

Adobe Photoshop CC Photoshop is uiteraard een van de programma’s waar je als eerste aan denkt bij beeldbewerking. Dit softwarepakket is al sinds het eind van de jaren tachtig beschikbaar en heeft sindsdien miljoenen mensen de mogelijkheid gegeven hun beelden te verbeteren. Het veranderen van kleur, scherpte, contrasten en gegevens kan uitstekend in het programma. Doordat het programma ontzettend veel functies heeft, kan het voor sommigen moeilijk zijn om het te doorgronden. Alle fotobewerkingsfuncties zijn aanwezig, maar het programma is geen één-op-één kopie van de aloude donkere kamer. Je zou het beter een allround beeldbewerkingsprogramma kunnen noemen. Goed geschikt voor het bewerken van enkele foto’s, maar minder geschikt voor het onderhouden van een gestroomlijnde workflow. Prijs Als onderdeel van Adobe Creative Cloud €24,19 per maand bij een jaarcontract

Adobe Photoshop Lightroom CC Veel fotografen zijn de laatste jaren overgestapt op Adobe Lightroom. Het programma heeft veel functies die ook in Photoshop te vinden zijn, maar is specifieker gericht op het bewerken van raw-foto’s en het creëren van een overzichtelijke workflow. Door foto’s te importeren in het systeem maak je albums, ook wel verzamelingen geheten, aan. Zo zijn al je foto’s makkelijk en overzichtelijk terug te vinden. Bewerkingen hebben dan ook geen effect op je originele bestanden, zodat die ongeschonden blijven. Lightroom is eenvoudig gezegd een digitale versie © Alexander Flemming van de donkere kamer. Alle mogelijkheden betreffende contrast, kleur, curves en scherpte zijn aanwezig. Met voorinstellingen kun je makkelijk dezelfde aanpassingen op een groot aantal foto’s loslaten. Ook kun je, heel handig, specifieke delen van je beelden bewerken.

Prijs Als onderdeel van Adobe Creative Cloud € 12,09 per maand bij een jaarcontract Er is ook een speciale fotografieversie van Adobe Creative Cloud. Die bevat Photoshop CC en Photoshop Lightroom CC en kost € 12,09 per maand. Meer informatie over Adobe Creative Cloud is te vinden op adobe.com/nl/creativecloud.html

Capture One Pro 9.1 Het programma Capture One is de grote concurrent van Adobe Lightroom. Oorspronkelijk is de software ontwikkeld voor de middenformaatcamera’s van Phase One, maar tegenwoordig is de software ook te gebruiken met de meeste andere cameramodellen. Capture One wordt door veel professionals gebruikt, maar ook de serieuze amateur en

professional met een kleinbeeldcamera kunnen uitstekend met Capture One aan de slag. Het programma is enorm uitgebreid en kan voor de nieuwkomer overweldigend overkomen. Zoals verwacht mag worden zijn alle opties aanwezig die je als fotograaf wensen kunt. Het pakket bevat een zeer uitgebreide raw-converter, tethering-opties en een gestroomlijnde workflow.

Prijs € 279,12 euro per maand bij een jaarcontract Op de site is een 30-dagen proefversie te vinden Info www.phaseone.com

DIGIFOTO PRO 2

STUDIOFOTOGRAFIE | BEELDBEWERKING

Beeldscherm

Beeldschermen voor beeldbewerking Een goed beeldscherm is van groot belang bij het bewerken van je fotoâ&#x20AC;&#x2122;s. Kleur, contrast, details en toon moeten goed zijn, zodat je het beste uit je foto kunt halen. Je beeldscherm is je referentie, daar moet je op kunnen vertrouwen. Maar waar moet je op letten? TEKST REDACTIE

De meeste goedkope lcd-monitoren hebben een zogenaamd tn-paneel. Deze 'twisted nematic'-techniek heeft als voordelen de lage productiekosten en een snelle responstijd. Nadelen zijn de slechte inkijkhoek en de matige kleurweergave. Lcd-panelen op basis van de 'in plane switching'-techniek, kortweg ips, zijn duurder om te produceren maar hebben een veel betere kleurweergave en kijkhoek. Daarentegen is de responstijd van een ipsscherm een stuk lager. Minder goed voor games, maar veel beter voor fotografie.

Kleurruimte De kleur van een pixel wordt omschreven als de som van een waarde voor blauw, voor rood en voor groen. Door deze waarden 'te mengen' kun je vrijwel alle kleuren maken. Om te zorgen

DIGIFOTO PRO 2

dat verschillende apparaten, zoals je camera, je computer, je beeldscherm en je printer de kleur hetzelfde weergeven zijn er standaarden nodig. Zo'n standaard bepaalt welke kleur een pixel krijgt met bijvoorbeeld de waarden rood: 234, groen: 145 en blauw: 42. De kleurruimte kun je weergeven met een driehoek. Alle kleuren die binnen die driehoek vallen kunnen worden weergegeven door de monitor. Een ideale monitor zou een kleurruimte hebben die exact overeenkomt met de kleurruimte van je camera, zodat alle kleuren die een foto kan bevatten, ook daadwerkelijk kunnen worden weergegeven door het scherm. Hoe goed de kleurweergave van een computerscherm is, drukken we uit in procenten van de AdobeRGB- en sRGB-kleurruimte.

Wide gamut

Je komt de term 'wide gamut' regelmatig tegen als het gaat om schermen met een goede kleurweergave. De term gamut komt oorspronkelijk uit de muziek, maar wordt vaak gebruikt om de kleurruimte te omschrijven die een beeldscherm kan weergeven. Een wide gamut-scherm heeft een zeer grote kleurruimte. Het moet echter niet verward worden met Wide Gamut-RGB, een door Adobe ontwikkelde kleurruimte die alle drie de primaire kleuren kan weergeven.

REVIEW | NIKON D5

Nikon D5: fotograferen bij unavailable light

DE LAT IS NU WEL HEEL HOOG GELEGD

Een nieuw topmodel van Nikon is tegelijkertijd groot nieuws en aan de andere kant nauwelijks van zijn voorganger te onderscheiden. Zo ook met de D5: de sensor is van een geheel nieuwe generatie en ook het scherpstelsysteem is compleet vernieuwd, maar op één knopje na is het uiterlijk niet veranderd. TEKST EN FOTOGRAFIE DRÉ DE MAN

Voor de professionele Nikongebruiker is dat uiteraard erg belangrijk: die moet meteen met zijn nieuwe camera aan de slag kunnen. De ergonomie van de professionele Nikon-camera’s is in de loop der jaren in hoge mate afgestemd op de wensen van de gebruikers. Daarmee begon Nikon al in de Korea-oorlog in 1950 door aan de fotojournalisten in Tokio op het vliegveld een cameraservicebeurt aan te bieden en bij die gelegenheid te vragen wat ze van de Nikon-camera's en -objectieven vonden: 'tell us what you like and especially what you don’t

like’. De ergonomie is oppervlakkig gezien ook meteen het grootste verschil met concurrent Canon EOS 1D X Mark II: waar Nikongebruikers met knoppen, een multi-selector (soort joystick) en twee kleinere instelwielen werken, doen Canongebruikers het met knoppen en een grote draaischijf, het snelinstelwiel. Persoonlijk heb ik een grote voorkeur voor de Nikon-ergonomie, maar misschien is het een kwestie van persoonlijke voorkeur en gewenning. Er zijn ook andere gevolgen van de gebruikersinterviews. Zo beschikt de D5 net als zijn voorgangers over een

gigantische batterij (2500 mAh) maar het aantal opnamen is toegenomen: van 3020 tot 3780 volgens CIPA-normen – waarmee de afstand tot Canon bijna een factor drie bedraagt.

ISO-knop De belangrijkste ergonomische wijziging bij de D5 betreft de iso-knop: die is nu verhuisd van het ‘klaverblad‘ linksboven naar een positie meteen achter de ontspanknop. Een echte verbetering omdat deze zeer vaak gebruikte instelling nu met één hand te bedienen is, zodat je het objectief kunt blijven ondersteunen (erg belangrijk bij een zwaar en groot teleobjectief.) Voorheen was een dergelijke bediening alleen mogelijk via het toewijzen van een speciale functie aan bijvoorbeeld de Fn-knop en dan was het nog steeds minder handig dan nu (overigens zit bij de Canon EOS 1D X Mark II de iso-knop op een vergelijkbare plaats). Doordat de iso-knop is verplaatst, is de modusknop naar het ‘klaverblad’ verhuisd en is de aparte flitsknop van het ‘klaverblad’ verdwenen. Dat laatste is niet erg omdat die functie ook via een knop naar keuze of via de flitser/afstandsbediening bediend kan worden. Technisch gezien zijn er vooral twee veranderingen: de maximale iso-waarde en de scherpstelling. Bij de kleinere veranderingen hoort een 4K-filminstelling bij 30/25 bps (maximaal 3 minuten maar dat schijnt voor de doelgroep van de D5 geen bezwaar te zijn) en een lcd met 2,3 miljoen subpixels.

Praktijk De maximale gevoeligheid van de D5 is zo hoog dat die een tester voor problemen stelt. Nadat ik de camera had ingesteld op Hi5 was zelfs 1/8000s en f/16 niet genoeg om te voorkomen dat ik een overbelichte foto zou maken. In een raamloos toilet waar ik geen hand voor ogen kon zien, kon ik bij 1/60s en f/5,6 eindelijk een foto maken die niet overbelicht was. De camera kan in zo’n geval overigens gewoon scherpstellen met het onzichtbare infraroodlicht van een Nikonflitser. Met livebeeld kun je dan zien wat er op de foto komt, in feite wordt de camera dan een nachtzichtapparaat. Ideaal dus voor observatie waarbij je dan ook nog foto’s kunt maken, of voor heel speciale fotojournalistieke klussen. Verder alleen aan te bevelen in noodgevallen: Hi4 gaat nog net, maar Hi3 (iso 819.200 is al bruikbaar voor foto’s in print (tot ca. 20cm breed) of online. De Hi 5-stand (iso 3.280.000) is maar liefst drie stops (acht keer) lichtgevoeliger dan de hoogste iso-waarde van zijn voorganger, de D4s (iso 409.600) en grootste concurrent (de Canon EOS 1D X MKII, ook iso 409.600). De officiële iso-waarde (dus zonder de Hi-instellingen) van de D5 is twee stops hoger dan die van zijn voorganger: 102.400 in plaats van 25.600 voor de D4s respectievelijk 51.200 voor de Canon. Om het enthousiasme over deze astronomische waarden meteen wat te temperen: de camera is weliswaar

DIGIFOTO PRO 2

lichtgevoeliger dan zijn voorganger, maar de ruis bij vergelijkbare iso-waarden is niet met een factor acht afgenomen. Bij jpg’s lijkt het eerder anderhalve stop, bij raw's één stop. Dat klinkt uiteraard bescheidener, maar gezien het feit dat we daarmee dicht in de buurt komen van wat er theoretisch haalbaar is, toch een hele prestatie.

Dynamiek en ruis Technisch interessant: het lijkt erop dat Nikon een andere weg kiest dan Canon bij de vermindering van de ruis. Waar Canon zich gericht heeft op een zo laag mogelijke ruis vóór versterking, richt Nikon zich sinds de D3 op het met zo weinig mogelijk verlies versterken van het sensorsignaal. Nieuw is eigenlijk alleen dat DPReview een iso-invariantietest op de D5 losgelaten heeft, waardoor de indruk ontstond dat de D5 een kleinere dynamiek had dan zijn voorgangers. Dat is dus niet het geval; wel is de dynamiek kleiner dan die van een landschapscamera als de D810.

Multi-CAM 20K De nieuwe scherpsteleenheid van de D5 is historisch gezien groter nieuws dan de nieuwe sensor. De D3/D3s/D4/D4s hadden 51 scherpstelsensoren waarvan 15 kruissensoren; nu zijn het er 153 waarvan maar liefst 99 kruisgevoelig zijn. Vanwege het grote aantal sensoren heeft Nikon ervoor gekozen de gebruikers steeds een groepje van vier sensoren te laten kiezen, waarbij de camera dan afhankelijk van het contrast daar weer een keuze uit maakt. Die 99 kruissensoren werken ook bij -4 EV en de andere bij -3 EV, bij de D4s was dat voor beide soorten sensoren -2 EV. Om een indruk te geven: -4 EV is 30s bij f/1,4 en iso 100, oftewel 1/15s bij f/1,4 en de maximale gevoeligheid van de D5, iso 102.400. Om van de snellere en gevoeligere scherpsteleenheid optimaal te kunnen profiteren, heeft Nikon er een eigen processor aan toegewezen. Samen met de scherpstelsensoren en de 180K-pixel rgb-sensor voor onderwerpherkenning en het volgen van de objecten bij dynamische scherpstelling is er een scherpstelsysteem ontstaan dat waarschijnlijk de komende jaren niet overtroffen zal worden. Het scherpstelsysteem is zo goed, dat in de normale fotografische praktijk er nauwelijks situaties te vinden zijn, waarin deze tegen de grenzen van zijn kunnen aanloopt. Daarom heb ik de camera meegenomen naar de Nürburgring, om daar motorraces te fotograferen, naar de Metzeler Reinoldus Langstrecken-Cup om precies te zijn. Uit de praktijk wist ik dat dit een enorme belasting is voor het scherpstelsysteem. Om het de camera nog lastiger te maken, heb ik hem bovendien gecombineerd met een objectief dat eigenlijk niet bedoeld is voor professionele sportfotografie: de Nikon AF-S VR 200-500mm f/5,6. Daarnaast heb ik een Nikkor 300mm f/4 FD gebruikt. Het resultaat heeft u al aan het begin van het artikel gezien.

Conclusie

In de praktijk is de Nikon D5 gewoon hetzelfde uiterst betrouwbare en snelle werkpaard van de fotojournalist, sport- of natuurfotograaf, dat nu weer een stuk beter is geworden. Enige nadeel: voor een eventuele spiegelloze opvolger is de lat nu wel heel hoog gelegd…

Specificaties

Adviesprijs € 7109,Resolutie 21,3 megapixels Beeldsensor fullframe cmos ISO-bereik 100-102.400 is uit te breiden tot 3.280.000 (Hi 5) Scherm 8cm touchscreen lcd Zoeker pentaprisma Scherpstelling Multi-CAM 20K-autofocussensormodule met DDL-fasedetectie, fijnafstelling en 153 scherpstelpunten (waaronder 99 kruissensoren en 15 sensoren die f/8 ondersteunen) waarvan er 55 (35 kruissensoren en 9 f/8-sensoren) kunnen worden geselecteerd Snelheid 12 fps (14 met de spiegel opgeklapt) Opslag 2 XQD-sleuven Afmetingen 160 x 158,5 x 92mm Gewicht 1235 gram (alleen camerabody) Filmfunctie 4K 30p (progressief), 25p, 24p, 1920 x 1080: 60p, 50p, 30p, 25p, 24p Info nikon.nl

Beoordeling Scherpte Vervormingen Autofocus Behuizing Prijs/kwaliteit

PLATINA PLAATTTIINA

CATEGORIE

PROFESSIONELE DSLR

FOTOWEDSTRIJD

Fotowedstrijd

Technologie en design Technologie is overal om ons heen en niet meer weg te denken uit onze wereld. Onze camera’s, smartphones, computers, auto’s en huizen, allemaal zitten ze bomvol met technologie om het leven makkelijker, mooier, comfortabeler of gewoon leuker te maken. Voor deze wedstrijd vragen wij jullie om technologie op een creatieve wijze in beeld te brengen. We bedoelen technologie in de breedste vorm, dus dit kan moderne draadloze technologie zijn, maar ook een oude stoommachine. Aan jou de keuze, zolang het maar met technologie te maken heeft. Voor de beste drie inzendingen hebben wij een hele mooie prijs, die alles te maken heeft met het onderwerp technologie.

LaCie Porsche Design Mobile 1TB Al sinds 2003 werken LaCie en Porsche Design samen om stijlvolle externe harde schijven te produceren. De auto’s van de Zuid-Duitse sportwagenfabrikant spreken al decennia tot de verbeelding. De 911 is een icoon en ook bekend onder niet-autoliefhebbers. Die sportwagen heeft een design dat al sinds begin jaren zestig meegaat, maar dat bij elke nieuwe editie verder wordt geperfectioneerd en gemoderniseerd. Porsche weet als geen ander hoe je een ontwerp maakt dat imponeert en geschiedenis schrijft. Het is dan ook niet gek dat LaCie, als fabrikant van high-end technologie, samenwerkt met de Duitse autobouwer. Die twee namen samen op één product betekent dat je iets bijzonders in handen hebt. Een bijzonder stuk design én technologie. Een harde schijf om trots op te zijn! De LaCie Porsche Design-reeks is één van de favorieten

bij veel Apple-fans, fotografen en veeleisende gebruikers. Het nieuwste wapenfeit is een extreem dunne harde schijf, uitgerust met usb-c, die dubbel zo snel is als de vorige generatie. Afgewerkt met de mooiste materialen en voorzien van een slank uiterlijk en afgeronde hoeken. De harde schijf is uiteraard weer prachtig om naar te kijken, een echt sieraad voor je bureau. De drie mooiste inzendingen belonen we met zo'n flinterdunne LaCie

Porsche Design Mobile-harde schijf met 1 terabyte aan opslagruimte. Elke Porsche Design-harde schijf komt met een garantie van twee jaar, inclusief technische ondersteuning en wereldwijde dekking voor reparatie en/of vervanging. Voor meer informatie zie lacie.com

t.w.v. € 124,95

Meer informatie en mee doen:

www.digifotopro.nl/technologie 96

INZENDEN IS MOGELIJK TOT EN MET 31 JULI 2016 DIGIFOTO PRO 2

Met dank aan LaCie voor het beschikbaar stellen van de prijzen.

DIGIFOTO PRO 2

SPOTLIGHT | JEROEN MURRÃ&#x2030;

How It Was or How It Should Be 'Deze foto heb ik gemaakt in een kerk in Angers, Frankrijk. Het licht scheen heel mooi naar binnen. Helaas was de kerk dicht, dus moest ik door een klein raampje schieten. De foto lijkt vrij sterk op HDR, maar in werkelijkheid ligt het heel dicht bij het originele bestand.' CAMERA NIKON D90 DIAFRAGMA F/4 SLUITERTIJD 0,4 SEC ISO 100

End of reflection 'Vijf jaar geleden was ik bij de PreSail IJmond in IJmuiden. Hier verzamelen alle boten voordat ze naar SAIL Amsterdam gaan. Het is meestal een groot circus. Vorig jaar was ik goed voorbereid en had ik mijn camera en statief mee. Toen ik aankwam was het echter helemaal verlaten.' CAMERA NIKON D610 DIAFRAGMA F/8 SLUITERTIJD 2 SEC ISO 400

Back Entrance Deze foto heb ik gemaakt bij een kasteel in Oostenrijk. De foto maakt deel uit van een serie waar ik kastelen en oude gebouwen vanuit andere perspectieven laat zien. Ik schoot deze plaat op een klein dood hoekje waar de meeste mensen ongemerkt langslopen.' CAMERA NIKON DIAFRAGMA SLUITERTIJD 0,4 ISO

D90 F/4 SEC 100

JeRoen MurrĂŠ, Beverwijk

ÂŠ Mark Welagen

'Ik ben illustrator en tijdens mijn opleiding heb ik veel met fotografie gedaan. Ik heb een tijdje de audiovisuele richting gevolgd, maar vond de rompslomp eromheen niet zo leuk. Je moest te veel met mensen en apparatuur werken. Ik heb mij daarna gericht op illustreren. Sinds kort ben ik weer meer met fotografie bezig, maar dit staat los van mijn werk als illustrator. Het zijn aparte twee werelden. Ik vind het heel belangrijk om een foto een goede titel te geven. Met een beetje kennis en geduld kan iedereen een mooie foto maken, maar om met een foto een verhaal te vertellen is een stuk lastiger. Een goede titel kan hier bij helpen.' W. www.jeroenmurre.nl - www.facebook.com/JeRoenMurreDigitalImaging

DIGIFOTO PRO 2

Koop nu een geselecteerd Nikon objectief bij City Foto en ontvang tot €200 cashback!

Exclusief bij City

Foto: Koop bij ons een Nikon D5 of D500 en krijg een gratis Masterclass Natuurfotografie in de Biesbosch met wildlife fotograaf Lars Soerink!

rkt Bepe tsen, a al pla ! t n a a p op=o

PROFESSIONAL Dealer

Stratumsedijk 3 • Eindhoven

www.cityfoto.nl

REVIEW | SIGMA 50-100MM F/1.8 ART

Sigma 50-100mm F/1.8 Art

Snel zoomobjectief voor aps-c camera's De 50–100mm F1.8 is een nieuw objectief in de Art-lijn van Sigma. Met deze lijn belooft Sigma objectieven van de hoogste kwaliteit. Met een diafragmawaarde van f/1,8 en negen ronde diafragmabladen klinkt het in ieder geval als een veelbelovend objectief. TEKST MENNO VISSER

Het objectief voelt door de metalen behuizing erg stevig aan en de interne focus, waardoor de lengte van het objectief bij zoomen gelijk blijft, geeft de indruk dat het objectief behoorlijk duurzaam is. Wel is het objectief erg zwaar en zou beeldstabilisatie zeer gewenst zijn. Helaas zit dit niet in het objectief ingebouwd, waardoor je eerder gedwongen wordt om een statief te gebruiken of de isowaarde op te krikken om bewogen beeld te voorkomen. De zoomen focusringen zijn van een zacht rubber voor veel grip en lopen soepel. Maar niet té soepel, je moet de ringen wel bewust draaien. Hierdoor verander je niet snel per ongeluk de waarden en heeft de zwaartekracht ook geen invloed op je brandpuntsafstand. Wat opvalt is dat het objectief, op de body gemonteerd, wat speling heeft. Wij hebben het objectief getest met twee camera's van Canon en bij beide camera's was dit het geval. Of dit ook het geval is bij objectieven met een Nikon- of Sigma-vatting hebben we helaas niet kunnen checken.

Beeldkwaliteit

CAMERA CANON EOS 80D | OBJECTIEF SIGMA 50-100 F/1.8 ART DIAFRAGMA F/1.8 | SLUITERTIJD 1/250 | ISO 640

De ART-objectieven van Sigma zijn de toplijn van het bedrijf en de objectieven worden met de hand in elkaar gezet. Het is dus geen verrassing dat het objectief erg mooie beelden oplevert. De ronde diafragmabladen en het lage f-getal van f/1,8 over het hele zoombereik zorgen voor mooie achtergrondonscherpte ofwel bokeh en de geschoten beelden zijn erg scherp. Het objectief heeft drie 'F Low Dispersion'-elementen, één 'Special Low Dispersation'-element en één 'High Dispersion'-element met een hoge refractie-index. Dit alles zorgt ervoor dat chromatische aberratie tot een minimum beperkt blijft.

Conclusie

Dit objectief is ongetwijfeld één van de beste aps-c-objectieven op de markt. Het zoombereik van 50–100mm in combinatie met de fijne diafragmawaarde maakt dit objectief zeer geschikt voor veel fotografen, zeker voor degene die zweren bij aps-c. Mocht je ooit willen overstappen naar een fullframecamera is een ander objectief misschien een betere keus, want voor € 1.199,- wil je eigenlijk wel een objectief waar je jaren mee toe kan. Ook is het objectief door het hoge gewicht misschien wat minder geschikt voor reisfotografie, maar de brandpuntsafstanden in combinatie met de mooie diafragmawaarde maakt dit een zeer goed objectief voor portretof evenementenfotografie.

Specificaties

Adviesprijs € 1.199,Diafragma f/1,8 - 16 Filtermaat 82mm Min. Focusafstand 95cm Afmetingen 9,39 x 17,02cm Gewicht 1,49kg Opbouw 21 elementen in 15 groepen Accessoires zonnekap, tas & lenskap Geschikt voor aps-c-camera's Beschikbaar Canon, Nikon & Sigma met MC-11 Adapter ook Sony Info sigmabenelux.nl

Beoordeling

Beeldkwaliteit Bediening Snelheid Behuizing Prijs / kwaliteit

GOUD

CATEGORIE

OBJECTIEF

101

HANDS ON | CANON EOS-1D X MARK II

Snelheidsmonster

Stunts fotograferen met de nieuwe Canon EOS-1D X Mark II In Denemarken konden we kennismaken met de nieuwe Canon EOS-1D X Mark II. Aan de buitenkant lijkt er niet veel veranderd, maar aan de binnenkant is bijna alles nieuw. Zo haalt de camera tot 16 beelden per seconde. Hoe bevalt dit snelheidsmonster in de praktijk? TEKST EN FOTOGRAFIE JASPER VAN BLADEL

De Canon EOS-1D X Mark II is bedoeld voor fotografen die het uiterste vergen van hun apparatuur. Snelheid, betrouwbaarheid en degelijkheid staan daarbij voorop. Net als de voorganger EOS-1D X is de Mark II uitermate geschikt voor het fotograferen van snelle en bewegende zaken. Of het nu dieren, autoâ&#x20AC;&#x2122;s, vliegtuigen of sporters

zijn, met de Canon EOS-1D X Mark II schiet je niet snel mis. De eigenschappen die de 1D X een populaire camera maakten zijn uitvergroot en verbeterd in de Mark II.

Intelligent Tracking Om deze kwaliteiten in de praktijk te testen nam Canon ons mee naar een

stuntschool net buiten Kopenhagen. Op die plek worden stuntmannen opgeleid en worden talloze filmstunts opgenomen. Een ideale gelegenheid om de snelheid van de EOS-1D X Mark II te testen. Vooral de autofocus maakt indruk. Met 61 scherpstelpunten, waarvan 21 van het kruistype, kan de

Snelheid Qua snelheid was het met de 1D X al niet behelpen, de Mark II gooit daar nog een schepje bovenop. Met standaard veertien beelden per seconde is het moeilijk om een beeld te missen. Dit is uit te breiden naar zestien beelden per seconde, maar dan blijft de spiegel opgeklapt en wordt de autofocus vastgezet. De camera kan bij gebruik van een CFast-geheugenkaart tot 170 beelden bufferen, waardoor je in de praktijk continu kunt blijven schieten. De EOS-1D X Mark II heeft gps ingebouwd en kan gebruikt worden met de optionele Canon wifi-adapter WFT-E8A.

Film Ook als het op video aankomt staat de EOS-1D X Mark II zijn mannetje. De camera filmt in 4K, met 25 of 50 beelden per seconde. Dit houdt de Canon bijna een half uur lang aan één stuk vol. 100 of 120 beelden per seconde is ook mogelijk, maar dan film je in fullhd. Handig is de mogelijkheid om stills uit je filmbeelden op te slaan als foto. Dergelijke 'frame grab'-beelden hebben een resolutie van 8,8 megapixels.

‘Het autofocussysteem kan de door de Deense politie achtervolgde BMW op het terrein van de stuntschool perfect in focus houden’

Conclusie

Alles bij elkaar maakt het de Canon EOS-1D X Mark II tot een uiterst flexibel inzetbare camera. Het topmodel van Canon is traditioneel een snelheidsmonster en de EOS-1D X Mark II maakt deze term volledig waar. De camera is een uitstekende keuze voor fotografen die vaak te maken hebben met snel bewegende onderwerpen. Met de verbeterde ruisprestaties, een beter dynamisch bereik en de 4K-videomogelijkheden is de EOS-1D X Mark II echter veel breder inzetbaar. Deze combinatie maakt het topmodel van Canon veelzijdiger dan ooit.

Specificaties

Adviesprijs € 6.399,Resolutie 20,2 megapixels Beeldsensor fullframe cmos Iso-bereik Auto 100 - 51200 Uitbreidbaar tot Lo: 50, H3: 409600 Scherm 8,11cm Clear View LCD II Zoeker Pentaprisma Scherpstelling TTL secundaire beeldvorming, faseverschildetectie met speciale AF-beeldsensor, 61 punten / 21 kruistype Snelheid 14 (16 in Live View) fps Opslag 1x CompactFlash Type I (UDMA 7 compatibel) (niet compatibel met Type II en Microdrive) 1x CFast 2.0™ Afmetingen 158 x 167,6 x 82,6mm Gewicht Ca. 1340g Filmfunctie 4K en fullhd Info canon.nl

camera bewegende onderwerpen uitstekend in focus houden. Fijn is dat je nu altijd het volledige aantal scherpstelpunten tot je beschikking hebt, zelfs bij f/1,8. En inderdaad, het autofocussysteem met ‘Intelligent Tracking and Recognition’ kan de door de Deense politie achtervolgde BMW op het terrein van de stuntschool perfect in focus houden. Ook een springende man tegen een exploderende achtergrond weet de camera zonder moeite vast te houden. Het resultaat is in beide situaties een haarscherpe foto.

Ruis Ook beschikt de camera over een nieuwe sensor met 20,2 megapixels. De sensor is totaal nieuw ontwikkeld door Canon zelf en zet vooral stappen op het gebied van dynamisch bereik. De fabrikant zegt dat de ruisprestaties verbeterd zijn en dat het nu nog beter mogelijk is om zwarte partijen op te halen zonder ruis tevoorschijn te toveren. Dat betekent beter bruikbare beelden.

DIGIFOTO PRO 2

103

FOTOWEDSTRIJD | WINNAAR

Nadja Geskus

Winnaar fotowedstrijd 'Extreem' Voor de fotowedstrijd Extreem vroegen we jullie naar de meest bijzondere, rare, ongewone en excentrieke foto’s. Dat hebben we geweten. Dit beeld trok meteen onze aandacht, omdat het zo afweek van de rest van de inzendingen. Tijdens de prijsuitreiking vertelt Nadja ons meer over de winnende foto. TEKST JASPER VAN BLADEL FOTOGRAFIE NADJA GESKUS

'Dit is een beeld uit een serie van vijf foto’s. Die serie was mijn afstudeerwerk aan de Willem de Kooning-academie. Door de jaren heen is het schoonheidsideaal van de vrouw enorm veranderd. Bepaalde aspecten worden als erg vrouwelijk gezien, die heb ik in het extreme getrokken. Lange wimpers, puntige borsten. Dat soort beelden heb ik proberen te maken, als een

bizar toekomstbeeld.' 'Ik heb vijf verschillende modellen gebruikt. Alle foto’s zijn verschillend van tijdsbeeld, make-up en sfeer. Het zijn compleet verschillende beelden, maar deze vond ik de mooiste. Hij staat ook op mijn visitekaartje, deze foto blijft een van mijn favorieten. Voor mijn afstuderen heb ik de beelden enorm groot af laten drukken en mijn leraren vonden dit ook het mooiste beeld.'

Prijs WEEKENDJE WEG NAAR KEUZE Inclusief ontbijt en drie activiteiten bij GroenUit www.groenuit.nu | ter waarde van € 500,-

Met dank aan GroenUit voor het beschikbaar stellen van de prijs.

Nadja Geskus (26), Soest

'Nadja is druk met haar eigen bedrijf. Ze doet veel fotoshoots en is ook bezig met een visagieopleiding. Daarnaast is ze altijd bezig met het maken van eigen werk, veel in de beauty- en fashionhoek. ‘Ik ben altijd op zoek naar nieuwe mensen om mee samen te werken, om mooie beelden te creëren.' C. Nikon D800 W. nadjageskus.com

104

DIGIFOTO PRO 2

CAMERA NIKON D800 BRANDPUNT 85MM DIAFRAGMA F/16 SLUITERTIJD 1/100 SEC ISO 100

SPOTLIGHT | ALAND DE WIT

CAMERA CANON EOS 5D MARK II BRANDPUNT 24MM DIAFRAGMA F/14 SLUITERTIJD 1.8 SEC. ISO 100

Canary Spring 'Deze foto heb ik gemaakt in Yellowstone National Park in de Verenigde Staten. Ik heb een passie voor reizen, ben een groot liefhebber van de Verenigde Staten. Ik kom hier elke twee รก drie jaar. In mijn reizen staat fotografie altijd centraal. Meestal zoek ik overdag naar mooie plekken waar ik later, tijdens zonsopkomst en zonsondergang met mijn camera terugkom.'

Home Alone 'Ook deze foto is gemaakt tijdens een fototrip in oktober, ditmaal in Schotland. We waren in het dorpje Ullapool, in het noordwesten van Schotland en gedurende de tien dagen dat we er waren, was het bijna continu slecht weer. Op de laatste avond werd het weer wat beter en reden we naar plekken die we al eerder gescout hadden. Ik maakte deze foto en ging naar de volgende locatie, zo'n vijf minuten lopen. Ik was net een heuvel opgelopen toen het weer heel hard begon te regenen en hagelen.' CAMERA CANON EOS 5D MARK II BRANDPUNT 23MM DIAFRAGMA F/14 SLUITERTIJD 3.2 SEC ISO 200

Aland de Wit (1967)

'Ik ben louter hobbyist. Ik fotografeer al sinds 1982 met een spiegelreflexcamera. Eerst analoog met een Minoltacamera en toen Canon in 2003 de EOS 300D op de markt bracht heb ik de overstap naar digitale fotografie gemaakt. Ik heb jarenlang alleen maar kiekjes gemaakt. Als ik daar nu op terugkijk is de compositie meestal al vrij goed, maar technisch was ik nog niet zo sterk. De laatste vijf jaar ben ik veel meer de mogelijkheden van moderne digitale camera's aan het ontdekken en bewuster foto's gaan maken.' C. Canon EOS 5D Mark II W. alanddewitphotography.nl

CAMERA CANON EOS 5D MARK II BRANDPUNT 19MM DIAFRAGMA F/13 SLUITERTIJD 1 SEC. ISO 200

Snow Mountain 'Ik ben lid van een fotografieclub en twee keer per jaar maken wij met z'n vijven een fototrip. In februari vorig jaar gingen wij naar de Lofoten in Noorwegen. Het is hier rond deze tijd maar een paar uur per dag licht en doordat de zon gedurende de dag laag aan hemel blijft, is het licht de hele dag erg mooi. Bij deze foto wilde ik heel graag de berg als onderwerp hebben en het water in de voorgrond mooi glad hebben. Ik heb bewust voor een verticaal beeld gekozen om de berg en het water de ruimte te geven.'

107

REVIEW | EIZO COLOREDGE CS2420

EIZO ColorEdge CS2420

Ideaal voor fotografen Een goed beeldscherm is voor een fotograaf onontbeerlijk. De kleuren, tonen, scherpte en het contrast moeten gewoon kloppen. We testen de nieuwe EIZO ColorEdge CS2420, een beeldscherm dat aan al deze eisen voldoet en een prima indruk achterlaat. TEKST JASPER VAN BLADEL

Monitoren van EIZO staan al jaren garant voor topkwaliteit, talloze fotografen en beeldprofessionals vertrouwen op het merk. Dat is natuurlijk niet voor niets. Kan deze nieuwe monitor, de CS2420, trots staande blijven binnen de line-up van het merk? De CS2420 is een relatief betaalbare monitor, geschikt als instapmodel in de wereld van professionele grafische beeldschermen. De monitor heeft, de naam zegt het al, een diameter van 24-inch. Een mooi formaat: niet te groot en zeker niet te klein. Het scherm, een 'wide gamut' ips-lcd-scherm, levert zoals de specificaties doen vermoeden erg goede kleuren af. De kleurruimte is groot en de verschillende tonen komen sprekend naar voren op het scherm. De monitor

108

kan maar liefst 99 procent van de AdobeRGB-kleurruimte weergeven.

Afgesteld Een EIZO-beeldscherm wordt in de fabriek helemaal afgesteld. De gammacurve wordt gekalibreerd om een zo goed mogelijk beeld te leveren. Via verlichte sensortoetsen kun je, mocht je dat willen, het beeldscherm zelf instellen. Kleurtemperatuur, helderheid en kleurruimte zijn zo heel gemakkelijk aan te passen. Switchen tussen AdobeRGB, sRGB of de voorinstellingen van EIZO gaat via een overzichtelijk menu. De EIZO ColorEdge CS2420 maakt gebruik van een 16-bit Look-Up Table (LUT ), waarmee vaak herhaalde berekeningen

worden opgeslagen. Zo hoeft het beeldscherm niet alle berekeningen steeds opnieuw te doen, waardoor de prestaties worden verhoogd. Weergavefouten, zoals een niet vloeiend grijsverloop, kunnen zo vermeden worden.

Degelijk Het beeldscherm maakt een zeer degelijke indruk. De materialen zijn goed en stralen kwaliteit uit. Installeren, het aanklikken van de voet en het aansluiten op je computer en het stroomnet, gaat gemakkelijk en snel. Als je eenmaal met het scherm werkt, zijn de uitgebreide verstelmogelijkheden een groot pluspunt. Of je het scherm nu graag kantelt, draait of in hoogte verstelt, het is allemaal zonder problemen mogelijk.

Conclusie

Met de ColorEdge CS2420 levert EIZO een indrukwekkend beeldscherm af. De kleurruimte en â&#x20AC;&#x201C; weergave zijn erg goed. Beelden worden weergegeven hoe je ze als maker bedoeld hebt. Kortom, de monitor overtuigt in dagelijks gebruik. Tel daarbij op dat EIZO deze monitor aanbiedt voor een relatief betaalbaar bedrag. Resumerend is de ColorEdge CS2420 zeker aan te bevelen.

Specificaties

Adviesprijs â&#x201A;Ź 699,Diagonaal 23,8-inch Resolutie 1920 x 1200 pixels Paneel wide-gamut Backlight led Kijkhoek 178 graden Helderheid 350 cd/m2 Contrastratio 1000:1 Aansluitingen dvi-d 24 pin, displayport, hdmi Garantie 5 jaar Info eizo.nl

GOUD

CATEGORIE

MONITOR

DIGIFOTO PRO 2

REVIEW | LACIE PORSCHE DESIGN MOBILE DRIVE

LaCie Porsche Design Mobile Drive

Jouw foto's veilig en in stijl geparkeerd Opslag is er in allerlei soorten en maten, maar zo mooi als de LaCie Porsche Design Mobile Drive hebben we ze nog niet vaak gezien. Het is echter meer dan enkel mooi design, want deze mobiele schijf biedt meer. TEKST PETER GĂ&#x153;LDENPFENNIG

Het idee klinkt op het eerste gezicht bizar: mobiele opslag dat met name op het gebied van design slagen maakt. Toch is het niet zo gek als je er langer over nadenkt. Immers, hoe vaak ergeren we ons niet aan afzichtelijke hardware die je het liefst afdekt of wegwerkt in een kast? Met de LaCie Porsche Design Drive hoeft dat dus niet meer.

Behuizing Uiteraard is de buitenkant het meest opvallende aspect van het apparaat. Niet gek natuurlijk, maar er steekt meer achter de strakke lijnen van de buitenkant. De behuizing is namelijk voorzien van zeer stevig aluminium. Dit ziet er ontzettend mooi uit, maar geeft de drive tegelijkertijd ook een laag bescherming die je verder vooral in rugged opslag tegenkomt (minus het mooie design). Het aluminium is drie millimeter dik en dat voel je. Het geeft de opslag een redelijk gewicht mee en daar zal niet iedereen even blij mee zijn. Toch geeft het de opslag wel meteen de premium uitstraling waar je naar op zoek bent als je kiest voor Porsche Design.

Specificaties De drive komt in drie varianten: een model met 500GB aan opslag, 1TB aan opslag (tevens het model dat wij getest hebben) en 2TB aan opslag. De 500GB-variant is iets kleiner dan de 1TB- en 2TB-variant, respectievelijk 77x130x15mm en 77x130x18mm. Ook het gewicht

DIGIFOTO PRO 2

verschilt, hoewel de 500GB-variant slechts 20 gram lichter is dan de 260 gram-tellende 1TB- en 2TBdrives. Daarmee komen we eigenlijk meteen bij het nadeel van de opslag. De drive is namelijk relatief zwaar door de aluminium behuizing. Dit zal niet iedereen prettig vinden, omdat je een drive als deze ook mee wilt nemen. Het gewicht mag dan best flink zijn, het formaat is juist wel weer aantrekkelijk, wat ons betreft zelfs perfect. Je steekt de drive gemakkelijk in je tas of borstzak en het ziet er niet eens gek uit. Het is dus echt mobiele opslag waar je mee gezien mag worden.

Functies Je kunt de drive vanzelfsprekend gebruiken om er jouw bestanden naar toe te slepen en het daarbij te laten, maar dan

mis je wat de drive ook erg de moeite waard maakt: de software die LaCie bij de drive levert. Zo zit er standaard een suite bij waarmee je gemakkelijk backups maakt van je werk. Deze software wordt geleverd voor zowel Windows als OSX, dus ook Mac-gebruikers kunnen met de Mobile Drive aan de slag. Prettig is ook de EcoModus, waarmee je het energiegebruik door de drive verlaagt wanneer je deze niet gebruikt. Je bestanden zijn op deze drive ook beveiligd, want de drive is voorzien van de Private-Public-software van LaCie. Hiermee versleutel je je bestanden met een wachtwoord. Deze software draait vanaf de drive zelf, waardoor je niets hoeft te installeren en je bestanden in principe altijd veilig zijn.

Conclusie

De LaCie Porsche Design Mobile Drive is extreem stijlvol. Zo stijlvol zelfs dat je ermee gezien wilt worden. Daarnaast biedt het apparaat dankzij de softwareoplossingen van LaCie ook genoeg functionaliteit om je bestanden te kunnen backuppen en deze ook te beveiligen.Zoek je opslag en zoek je een drive die er mooi uitziet en functioneel is, dan is de LaCie Porsche Design Mobile Drive een hele goede keuze.

Specificaties

Adviesprijs â&#x201A;Ź 88,24 Info lacie.com

GOUD

CATEGORIE

OPSLAG

109

ADVERTORIAL

BEHIND THE SHOT: MAGMOD, HET GEHEIME WAPEN VAN EPPEL

Voor heel veel stellen is de trouwdag de mooiste dag van hun leven. Als fotograaf is het een hele uitdaging om daar bijzondere, creatieve, romantische en intieme beelden van vast te leggen. Iets dat Ralf Czogallik van Eppel Fotografie maar al te goed weet. In 2013 werd hij verkozen tot Beste Trouwfotograaf van Nederland, en ook in 2016 heeft hij alweer meerdere prijzen in de wacht gesleept - waaronder maar liefst 21 awards voor zijn foto’s tijdens de Masters of Dutch Wedding Photography. Ralf legt ons uit hoe één van zijn prijswinnende beelden tot stand is gekomen; de techniek, het plan en zijn geheime wapen: MagMod.

LIEFDE IN TOSCANE 'Deze foto is genomen in Italië; Todi, Toscane om precies te zijn. Na de ceremonie en toost nam ik het gelukkige bruidspaar nog even mee voor wat extra foto’s. Je zou het misschien niet direct denken als je naar dit beeld kijkt, maar het is op dit moment midden op de dag, rond een uur of drie ‘s middags! Achter het bruidspaar heb ik een Canon 600EX-RT flitser geplaatst, met daarop een MagMod MagSphere. De kop van de flitser is naar boven gericht, zodat de combinatie van de MagSphere en het bouncen vanaf het plafond een mooi diffuus licht geeft op het

DIGIFOTO PRO 2

bruidspaar naast het al aanwezige daglicht. Ik heb mijn belichting aangepast op de lucht, en daarna met de flitser het dramatische effect gecreëerd. In de nabewerking heb ik het beeld nog opgeschoond en de kleuren naar smaak nog licht gewijzigd. Deze eenvoudige setup kost ongeveer twee a drie minuten om te schieten: ideaal, want zo wordt het bruidspaar niet ongeduldig, en kunnen ze alleen nog maar genieten van de prachtige foto's!' HET LICHT NAAR JE HAND ZETTEN MET MAGMOD 'Ik heb op al mijn flitsers standaard MagMod zitten.

Je zou kunnen zeggen dat het een geheim wapen is, maar als je het gebruikt word je er zo enthousiast van dat je iedereen dit

systeem wil laten zien. De kracht van MagMod zit hem in het gemak en de modulaire opbouw. Je hoeft maar één keer de rubberen MagGrip om je flitser te doen, die op vrijwel iedere opzetflitser past, waarna je nooit meer hoeft te klooien met klittenband of elastiekjes. MagMod maakt namelijk gebruik van krachtige magneten, waardoor je de lichtvormer die je wil gebruiken er zonder gedoe op zet. Het is zelfs mogelijk om meerdere lichtvormers tegelijk te plaatsen! Zo combineer je in een handomdraai je favoriete kleur gel met bijvoorbeeld een snoot of grid. Ideaal als je snel wilt kunnen schakelen en verschillende lichtvormers wilt uitproberen.' MagMod komt in een kant-enklare Basic Kit waar een MagGrip, de MagGrid en MagGelhouder met kleurengels zodat je direct aan de slag kunt. Deze kun je vervolgens eenvoudig uitbreiden met de verschillende losse lichtvormers van MagMod.

MEER WETEN? Kijk dan op www.cameratools.nl/MagMod. En ben je nieuwsgierig naar het werk van Eppel Fotografie en wil je meer zien? Neem dan vooral een kijkje op zijn blog: www.eppel.nl/blog.

111

SPOTLIGHT | DENNIS POLMAN

Dennis Polman (40), Leusden

'Twaalf jaar geleden werkte ik in de marketing en PR. Hier moest ik foto's bewerken van andere fotografen en op deze manier heb ik geleerd hoe ik met Photoshop moet werken. Ik was in die tijd ook kunstschilder. Negen jaar geleden heb ik de overstap van kunstschilder naar fotograaf gemaakt. Sinds een jaar werk ik volledig zelfstandig als fotograaf. Ik geef veel workshops en doe veel woningfotografie, maar ik blijf genoeg tijd hebben voor vrij werk. Hierbij richt ik mij vooral op landschaps-, HDR- en stadsgezichtfotografie. Ik zoek mooie locaties op via Google Maps, houd het weer goed in de gaten en als alles goed samenvalt zet ik de wekker om vroeg op pad te gaan.' C. Canon EOS 5DR W. dennisartfotografie.nl

CAMERA CANON EOS 5DR BRANDPUNT 16MM DIAFRAGMA F/11 SLUITERTIJD 2,5 / 1,3 / 0.8 SEC ISO 100

112

'Toen ik deze foto maakte was ik toevallig vroeg wakker. Ik keek naar het weer en zag dat er een mooie mist hing. Twee weken geleden is de verlichting van de Koppelpoort in Amersfoort vernieuwd en wilde ik deze graag in de mist op de foto zetten. Toen ik in Amersfoort aankwam zag ik dat er in de hele stad helaas geen mist hing. Ik ben toen de weilanden ingereden in de hoop nog iets te vinden. Geheel toevallig kwam ik op deze locatie waar het lijnenspel perfect was.'

DIGIFOTO PRO 2

CAMERA: CANON EOS 5DR BRANDPUNT: 29MM D I A F R A G M A : F / 9 SLUITERTIJD: 30 / 10 / 20 SEC ISO: 100

'Twee weken geleden is de verlichting van de Koppelpoort vernieuwd, waardoor er een prachtige weerspiegeling op het water ontstaat. Om dit mooi op de foto te zetten ben ik er op een heldere avond met al mijn apparatuur naartoe gegaan. Ik heb niet alleen meerdere foto's op elkaar geplaatst, maar ook veel gewerkt met HDR-bracketing. Ik heb ook meerdere foto's gestackt om te zorgen dat de Koppelpoort mooi reflecteert. Ik vind dit veel mooier dan de poort in Photoshop spiegelen.'

CAMERA CANON EOS 7D BRANDPUNT 15MM DIAFRAGMA F/13 SLUITERTIJD 120 SEC ISO 100

'Afgelopen zomer besloot ik een fotoreis te maken. Met een piepklein tentje heb ik negen dagen gekampeerd in Normandië. Van de negen dagen dat ik er was, was de lucht zes dagen egaal grijs. Gelukkig kwam de zon af en toe nog een beetje door, zodat ik nog wat mooie foto's kon maken.'

113

PREVIEW | FUJIFILM X-PRO2

Fujifilm X-Pro2

De langverwachte opvolger van de Fujifilm X-Pro1 De opvolger van de Fujifilm X-Pro1 is eindelijk uitgebracht. De X-Pro2 is in veel opzichten verbeterd, maar het retro design is gelukkig gebleven. Lees er alles over in deze Fujifilm X-Pro2 preview. TEKST REDACTIE

De Fujifilm X-Pro2 heeft een X-Trans CMOS III apsc-sensor met 24 miljoen pixels, bij de X-Pro1 was dat 16 megapixels. De zoeker is nog steeds van het unieke hybride (elektronisch-optisch) type, maar er wordt nu oled in plaats van lcd toegepast en er zijn nu 2,36 miljoen beeldpunten in plaats van de 1,44 miljoen bij de X-Pro1.

Verbeteringen Fujifilm X-Pro2 De X-Pro1 beschikte over 49 AF-punten, bij de nieuwe X-Pro2 zijn dat er niet minder dan 273 waarvan 77 van het fasedetectietype. Hierdoor wordt snelheid en nauwkeurigheid gecombineerd. Het is mogelijk om handmatig een van de scherpstelpunten met de nieuwe mini joystick te selecteren.

Gevoeliger en sneller De Fujifilm X-Pro2 heeft een hogere gevoeligheid gekregen, met iso 12.800 en in de Extended Mode is dat iso 51.200. Er is nu een directe toets voor het instellen van de gevoeligheid. De camera

114

heeft ook een snellere sluiter gekregen met een maximale sluitertijd van 1/8000s en een snelste flitstijd van 1/250s. Je kunt ook de elektronische sluiter met maximaal 1/32.000s gebruiken.

UHS-II Het lcd-scherm is nog steeds niet uitklapbaar, maar de resolutie is wel verhoogd naar 1,62 miljoen beeldpunten. Het scherm heeft nu een 3:2 beeldverhouding, bij de X-Pro1 was dat 4:3. Fujifilm heeft de X-Po2 van twee slots voor sd-geheugenkaarten voorzien, waarvan er één geschikt is voor de snelle UHS-II geheugenkaarten.

Stevige behuizing De Fujifilm X-Pro2 is van een stevige behuizing voorzien die beter bestand is tegen invloeden als spatwater en stof. Naast de bovengenoemde zaken is de Fujifilm X-Pro2 ook op veel kleinere punten verbeterd. De camera is al beschikbaar en heeft een adviesprijs van € 1799,-.

Specificaties

Adviesprijs € 1799,- (Body) Type Digitale systeemcamera Sensor X-Trans CMOS III apsc-sensor met 24 megapixels Interne flits Nee File Type raw & jpg Bruikbare resolutie 24,3 megapixels Iso-bereik 100 – 51.200 Scherm 3-inch lcd touchscreen met ongeveer 2,36 miljoen beeldpunten Zoeker Hybride (optisch/ elektronisch) Autofocus Intelligent Hybrid AF Focus modes AI Focus/One Shot/ AI Servo Snelheid ong. 8 bps raw Opslag sd / sdhc / sdxc Gewicht ong. 495gr (Inclusief Body & Batterij) Afmetingen 140,5mm x 82,2mm x 45,9mm Beeldstabilisatie Nee Video Ja, fullhd max 60fps file type .mod of .mp4 Connectiviteit usb / nfs / wifi / 2,5mm-ingang (microfoon/ afstandsbediening) Info fujifilm.eu/nl

DIGIFOTO PRO 2

ADVERTENTIE

BenQ SW2700PT Beeldbewerking van topkwaliteit in WQHD-resolutie Deze LED-monitor met een hoge resolutie is door de authentieke kleurweergave en verﬁjnde techniek grensverleggend in digitale beeldbewerking. Door een slank frame omlijste foto’s worden weergegeven in 68,58 cm (27")-formaat. De monitor beschikt over IPS-technologie, geïntegreerde hardwarekalibratie en een uiterst stabiele gezichtshoek in WQHD-resolutie (2560 x 1440 pixels). De dekking van 99% Adobe RGB of 100% sRGB en een speciale zwart-wit- en foto-modus zorgen voor indrukwekkende kleurgetrouwheid. Met het grote aantal aansluitmogelijkheden, slimme ergonomie met traploze hoogteverstelbaarheid tot 130 mm, een geïntegreerde SD Card Reader en de praktische OSD Controller biedt de BenQ SW2700PT onmisbare features – voor veeleisende amateur- en beroepsfotografen.

Meer lezen op BenQ.nl BenQ Benelux B.V. · Meerenakkerweg 1-17 · 5652 AR, Eindhoven

Technische wijzigingen, kleurafwijkingen en fouten voorbehouden.

KLEUR BEKENNEN!

HANDS-ON | FUJIFILM X70

Fujifilm X70

Kleine camera met een groot hart Compacte camera's met een grote sensor zijn erg in trek. Veel cameraproducenten ontwikkelen kleine camera's met een 1-inch sensor. Fujifilm gaat nog een stap verder en brengt met de X70 een kleine camera met een heuse aps-c-sensor. TEKST MENNO VISSER

Conclusie

Zodra je de camera in je handen neemt valt het op hoe degelijk de camera gebouwd is. De volledig metalen behuizing voelt erg stevig aan, ook alle knoppen geven een solide indruk. Alleen het scherm voelt iets fragieler, maar eigenlijk alleen als het is uitgeklapt. De camera heeft een kleine rubberen grip aan de voorkant, maar deze is wel een beetje aan de kleine kant. Door de grote sensor is de camera wat zwaarder dan je voor het formaat zou verwachten en met de kleine grip is het lastig om deze camera met één hand comfortabel vast te houden.

Vast objectief Deze camera heeft een vast primeobjectief met een brandpuntsafstand van 18,5mm (28mm fullframe-equivalent) met een grootste diafragma van f/2,8. Wel komt Fujifilm met een teleconverter op de markt om de brandpuntsafstand naar keuze om te zetten naar 35mm of 50mm.

116

Fujifilm X-Trans De camera beschikt over een X-Trans aps-csensor. Deze heeft geen laagdoorlaatfilter voor de beeldsensor dat voor scherpere foto's moet zorgen, en door een unieke opstelling van de pixels moet deze camera geen last krijgen van moiré of andere aanverwante beeldfouten.

Autofocus De camera heeft 3 autofocusmodes: Single AF, Continuous AF en MF. Single AF en MF lijken heel goed te werken. In de Single AF-stand stelt de camera erg goed scherp. Zelfs met weinig licht weet de camera op het juiste punt scherp te stellen. In de MF-stand is het heel makkelijk om scherp te stellen door aan de instelring van het objectief te draaien en op het scherm te kijken wanneer het beeld scherp is. De Continuous AFstand lijkt wel een beetje problemen te hebben. In deze modus blijft het objectief heen en weer bewegen en stelt hij nergens lang genoeg op scherp om zeker af te kunnen drukken.

Met de groeiende trend van compactcamera's met een grotere sensor maakt Fujifilm een grote stap in de goede richting. Het kleine formaat en het uitklapbare scherm maken het makkelijk om heel subtiel foto's te maken en de grote sensor belooft foto's van goede kwaliteit. De Continuous AF-stand loopt nog niet helemaal soepel, maar al met al lijkt dit een prima camera te zijn om mee te nemen als je wat lichter bepakt op pad wilt. Het lijkt nog geen echte vervanger van een grote spiegelreflex, maar als tweede body is het een prima camera.

Specificaties

Adviesprijs € 699,Resolutie 16,3 megapixels Beeldsensor X-Trans aps-c cmos ISO-bereik Iso 200 – 6400, uitbreidbaar tot Lo 100, H3 51200 Scherm 3-inch tft-scherm met ongeveer 1040k beeldpunten Interne Flits Ja, richtgetal 5,5 bij iso 100 Hot schoe Ja Zoeker geen Scherpstelling SAF / CAF / MF Intelligent Hybrid AF Snelheid 8 beelden per seconde (na vullen buffer 3 beelden per seconde) Opslag sd / sdhc / sdxc Afmetingen 158 x 167,6 x 82,6mm Gewicht Ca. 340g Filmfunctie Fullhd met maximaal 60p Info fujifilm.eu/nl

DIGIFOTO PRO 2

Mitsubishi K60 DWS ‘bundel’ nu:

€850,-

GOED NIEUWS voor evenement& bruidsfotografen!

Met de Mitsubishi K60 DWS printer en PS studio of PS events kunt u snel en eenvoudig foto’s bewerken, te voorzien van een logo of frame en direct af te drukken (ook draadloos). Ideaal voor gebruik in studio, evenementen en/of feesten.

SPECIALE BUNDELPRIJS Mitsubishi K60 DWS printer incl. PS studio of PS events € 850,- (excl. BTW) € 1.028,50 incl. BTW)

Mitsubishi support: 100.000 prints en/of 2 jaar garantie

Complete commerciele foto bewerkings software voor de fotograaf en retailer • Plug-and-Play • Afdrukken of verschillende formaten incl 6x6 • Pasfoto’s • Easy Gift wenskaarten • Easy gift kalenders • Easy Gift Albums (foto boeken)

Perfecte oplossing voor festivals, partijen, conferenties, vakbeurzen en elk evenement. • Zeer eenvoudig in gebruik • Kaders en tekst toevoegen • Filters toepassen • Beeldbewerkingen uitvoeren • Meerdere lay-out-templates • Diverse afdrukformaten • Foto’s draadloos overzetten • #hashtag-functie voor Instagram en Twitter • Eenvoudig uploaden naar Facebook

Mitsubishi K60 DWS Printer voor professionals die hoge kwaliteit wensen in een klein en compact ontwerp. • Resolutie: 300 dpi / 256 (8bit) voor elke kleur • Snelle printtijd / USB 2.0 • Zonder papierwisselen afdrukken op: 10x15 cm, 15x15 cm en 15x20 cm • Printprijs: 10x15 cm €0,08 (excl. BTW) €0,10 (incl. BTW) 15x20 cm €0,16 (excl. BTW) €0,20 (incl. BTW)

Op zoek naar een A4 printer?

GRATIS

De Mitsubishi CP3800 hoge snelheid Dye sublimatie printer is dé oplossing. Kijk op onze website voor meer info.

Download de testsoftware op:

www.rittz.com

Rittz.com | Kerkstraat 7 - 4273 CA Hank, Nederland | www.rittz.com

REVIEW | ZEISS MILVUS 2/100M

ZEISS Milvus 2/100M

ARENDSOOG Heeft u zich ook wel eens afgevraagd wat al die ZEISS-namen nu precies betekenen? Welnu, voor de Milvus-serie is het simpel: Milvus betekent adelaar. Adelaars zijn vermaard vanwege hun gezichtsvermogen dus het moge duidelijk zijn wat ZEISS ermee wil zeggen. Je zou het objectief echter ook een ZEISS Makro-Planar T* 100mm f/2 kunnen noemen, want optisch is er geen verschil met dat objectief, afgezien van de coating.

Conclusie

TEKST DRÉ DE MAN

De coating is echter een van de meest belangrijke eigenschappen van een objectief, dus in die zin is het objectief wel degelijk veranderd. Een coating beïnvloedt direct het microcontrast en dat is nu juist een van de bijzondere eigenschappen van ZEISSobjectieven. Je zou dus kunnen zeggen dat het objectief meer ZEISS geworden is. De ‘oude’ MakroPlanar stond bekend als een uitstekend objectief, dus er was ook weinig reden om de optische opbouw aan te passen. Het objectief verenigt twee functies in zich. Enerzijds is het zoals de oude naam al zegt, een macro-objectief. Anderzijds is het echter een portretobjectief, zowel qua brandpuntsafstand, beeldoverdracht als qua lichtsterkte. 100mm is zelfs een min of meer ideale brandpuntsafstand.

Symmetrie Op zich is een lichtsterkte van f/2 bij een macroobjectief al een prestatie van de ontwerpers. Het Planar-ontwerp is daar ook geschikt voor: het verenigt lichtsterkte en symmetrie in zich, en symmetrie is een voorwaarde voor goede afbeeldingseigenschappen op alle afstanden. Een klein nadeel is er ook: interne scherpstelling (IF) is bij deze constructie niet zonder meer mogelijk, dus het gehele lenzenstelsel beweegt in de behuizing bij het scherpstellen. Dat maakt een 1:1-uitvoering wel heel erg lang. Anderzijds heeft de gebruiker nu het voordeel dat de scherpstelring bijna 360 graden kan draaien.

Fraai Scherpte en contrast van het objectief zijn bijzonder hoog. Al bij volle diafragmaopening is het centrum uitstekend en de randen en hoeken al heel erg goed

118

‘Het was altijd al een prachtig objectief, dat nu nog beter geworden is’

en al bij één stop diafragmeren wordt het objectief over het gehele beeldvlak uitstekend. Wat het objectief echter noch meer bijzonder maakt, is dat de afbeeldingseigenschappen zo goed zijn, het heeft een heel fraai contrast, maar tekent nooit te hard.

Bokeh Dat brengt ons meteen op de bokeh: die is zeer fraai, alleen een enkel lichtpuntje krijgt soms een wat hardere rand. Vertekening is, zoals dat bij een macro-objectief hoort, afwezig en de vignettering is eveneens erg gering. Chromatische aberratie is wat de Engelsen een 'mixed bag' noemen, geen oude wijn in nieuwe zakken, maar zowel goed als niet goed. Zeer goed is de correctie van de laterale chromatische aberratie. Zoals veel andere lichtsterke Gaussobjectieven (een Planar is een Gaussobjectief per slot van rekening) is er echter wel sprake van longitudinale chromatische aberratie, wat wil zeggen dat de voorgrondonscherpte een andere (groenige) kleur heeft dan de achtergrondonscherpte (magenta).

De longitudinale chromatische aberratie is meteen ook vrijwel de enige fout van het objectief, zodat we in de conclusie kort kunnen zijn. Het was altijd al een prachtig objectief, dat nu nog beter geworden is. Wel is het – zoals vrijwel alle ZEISSobjectieven - vrij prijzig, maar het is wel zijn geld waard – tenzij je niet zonder autofocus kunt natuurlijk.

Specificaties

Adviesprijs € 1729,Diafragma f/2- f/22 Filtermaat 67mm Min. Focusafstand (1:2) Afmetingen ZF.2 117,5mm ZE 119,5mm Gewicht ZF.2: 807g ZE 843g Opbouw 9 lenselementen in 8 groepen Geschikt voor Nikon F, Canon EF(-S), Sony (F)E Info transcontinenta.nl

Beoordeling

Beeldkwaliteit Bediening Snelheid Behuizing Prijs / Kwaliteit

PLATINA PLAATTINA

CATEGORIE

OBJECTIEF

DIGIFOTO PRO 2

SAFARI IN AFRIKA? Ruim 100 inspiratiereizen vindt u op jambo.nl en in onze brochure of bel met onze Afrika specialisten op 020-2012740 voor een reis op maat. De mogelijkheden zijn eindeloos, privé reizen geheel conform uw wensen! A DÈ AFRIK T! IS L SPECIA

Tanzania • Kenia • Madagaskar • Seychellen Mauritius • Zuid-Afrika • Oeganda • Zimbabwe Namibië • Mozambique • Zambia • Botswana

AL 30 JAAR DÉ SPECIALIST

RUSLAND BALTISCHE LANDEN MONGOLIË CHINA GEORGIË

VRAAG NU DE GRATIS BROCHURE AAN!

ARMENIË FINLAND

INDIVIDUELE- EN GROEPSREIZEN • MAATWERK CITYTRIPS • RIVIERCRUISES • FLY & DRIVES TRANS SIBIRIË EXPRESS EN ANDERE TREINREIZEN

020 – 2012777 | INFO@BOLSJOJ.NL | WWW.BOLSJOJ.NL

EVENEMENTEN

Evenementenkalender

De mooiste fotografie events op een rij Jaarlijks worden er veel interessante fotografie-events georganiseerd. Welke mag jij absoluut niet missen? Wij hebben er een aantal voor je op een rij gezet! World Press Photo Datum: 16 april -10 juli Locatie: Nieuwe Kerk Amsterdam Info: worldpressphoto.org Sinds 1955 een begrip in de fotografiewereld. Elk jaar maakt de organisatie van de World Press Photo de winnende foto's van deze prestigieuze wedstrijd bekend die gedurende twaalf weken te bezichtigen zijn in de Nieuwe Kerk in Amsterdam, waarna de expositie de hele wereld rond gaat.

Fotofair Datum: 28 - 29 mei Locatie: Beekse Bergen Info: fotofair.nl Op zaterdag 28 en zondag 29 mei vindt in de Beekse Bergen de jaarlijkse Fotofair plaats. Op deze beurs kan je meedoen aan 110 workshops en masterclasses, 40 lezingen bezoeken en een spectaculaire fotobeurs van 8.500 vierkante meter bezoeken. Toegangskaarten kosten in de voorverkoop €12,50.

Urban Photo Race Datum: 11 juni Locatie: Amsterdam Info: urbanphotorace.com De Urban Photo Race is een eendaagse fotowedstrijd, waarbij je samen met andere fotografen door de stad trekt op zoek naar unieke foto’s. Doel is het verzamelen van achttien foto’s, verdeeld over zes series. Inschrijven is mogelijk via de

120

website en via de facebookpagina van Urban Photo Race.

IBC (International Broadcasting Convention)

Photo+ Adventure festival

Datum: 8 - 12 september Locatie: RAI Amsterdam Info: ibc.com

Datum: 11 - 12 juni Locatie: Landschaftspark Duisburg (Duitsland) Info: photoadventure.eu Op zaterdag 11 en zondag 12 juni kun je net over de grens in Duitsland naar het Photo+Adventure-festival in het Landschaftspark in Duisburg. Dit evenement brengt de drie spannende thema's reizen, outdoor en fotografie samen. Tijdens dit evenement kun je, onder andere, deelnemen aan workshops, seminars volgen en meedoen met een fotowalk. Kaarten kosten €10,- in de voorverkoop en €12,- aan de deur.

Veluwse fotodagen Datum: 3 - 4 september Locatie: Radio Kootwijk Info: veluwsefotodagen.nl

De IBC kan gezien worden als een kleinere versie van de NAB Show. De IBC richt zich vooral op professionele videografen en wordt door grote merken vaak gebruikt om nieuwe producten te introduceren.

Photokina 2016 Datum: 20 - 25 september Locatie: Koelnmesse Keulen. (Duitsland) Info: photokina.org In september is het weer tijd voor de grootste fotografieen videobeurs ter wereld. Tijdens deze tweejaarlijkse beurs in Keulen worden meestal veel nieuwe producten geïntroduceerd. Tickets zijn vanaf 2 mei beschikbaar.

Unseen Photo Fair De Veluwse fotodagen staan in het teken van de natuurfotografie. In vier zalen kun je lezingen bijwonen van bekende Veluwse natuurfotografen als Geurt Besselink, Theo Bosboom, Ernst Dirksen, Jan Huttinga en Jan Vermeer. In de inspirerende omgeving rondom Radio Kootwijk worden diverse workshops gehouden. Ook is er een markt waar je de nieuwste producten kunt uitproberen en veelal met korting kunt kopen.

Datum: 23-25 september Locatie: Westergasfabriek, Amsterdam Info: unseenamsterdam.com Heb je even geen zin in pixels en millimeters, maar zoek je juist inspiratie, ga dan naar Unseen, de internationale fotografiebeurs met aandacht voor werk van onbekende fotografen. Unseen biedt de fotografie van 54 internationale galeries.

DIGIFOTO PRO 2

Internationaal Fotofestival Leiden Datum: najaar 2016 Locatie: centrum van Leiden Info: photofestivalleiden.com Het Internationaal Fotofestival Leiden richt zich op fotografen die maximaal vijf jaar geleden afgestudeerd zijn om zo hun carriĂ¨re een impuls te geven. Fotografen uit binnen- en buitenland kunnen hun werk insturen. Uit alle inzendingen selecteert een jury twintig genomineerden die een expositie krijgen in het centrum van Leiden en kans maken

DIGIFOTO PRO 2

op de prijs: een cheque van duizend euro en een soloexpositie op het festival tijdens de volgende editie. Het festival is een initiatief van Stichting Talentvolle Fotografen. Deze stichting werd in 2013 opgericht door Hans Gillis en Pierre Luiten.

Fotoweek Datum: najaar 2016 Locatie: in het hele land Info: defotoweek.nl

alles te beleven voor iedereen die van foto's en fotograferen houdt. Fotoweek wil mensen anders en beter naar fotografie laten kijken. Het is een initiatief van Foam Fotografiemuseum Amsterdam en het Nederlands Fotomuseum. Ook wordt er ieder jaar door Fotoweek een talentvolle Nederlandse fotograaf tot Fotograaf des Vaderlands uitgeroepen. Vorig jaar was dat Ahmet Polat.

Lowland Photo Festival Tien dagen lang staat Nederland in het teken van fotografie tijdens Fotoweek. Er is van

Datum: 10 en 11 december Locatie: Kinepolis Antwerpen Info: landschapvzw.be

Dit evenement is bedoeld voor natuur-fotografen uit Vlaanderen en Nederland. Er worden inspirerende lezingen gegeven door natuurfotografen uit Nederland, BelgiĂŤ en enkele andere landen. Ook kun je een wandeling maken over de beursvloer, waar je op de hoogte komt van alles wat reilt en zeilt in natuurfotografieland: van fototoestellen tot accessoires en van workshops tot natuurreizen. Er is ook de mogelijkheid om verschillende objectieven uit te testen.

121

COLOFON

Een uitgave van Clipboard Publishing BV Delftweg 147 2289 BD Rijswijk Nederland Tel: +31(0)15 7600.700 info@clipboard-publishing.nl www.clipboard-publishing.nl

6 EDITIES

€ 29,75

Uitgever Linda Oenema linda@clipboard-publishing.nl Tel: +31(0)15-7600.700 Concept en idee Jascha Vink jascha@clipboard-publishing.nl Tel: +31(0)15-7600.771 Redactie Martijn Bastianen Senta Bemelman Jasper van Bladel Jonas Bloemen Peter Güldenpfennig Joni Hendrix Mark Hofman Dré de Man Pieter Molenaar Bart Remmers Wouter de Vink Cees Visser Menno Visser Daan de Winter redactie@thecontentgroup.nl +31(0)15-7600.707 Marketing & PR Ouassim Alahyane Tim Beemer Sven de Heer Giancarlo Idili marketing@clipboard-publishing.nl +31(0)15-7600.700 Traﬃc Manager Lindsay van Veelen traffic@clipboard-publishing.nl Tel: +31(0)15-7600.700 Sales Bart Arkesteijn Manon van den Enden Mitchell Koymans Jascha Vink sales@clipboard-publishing.nl +31(0)15 7600.770 Vormgeving Martijn Herremans Lloyd Troost Ron de Vos

DIGIFOTOPRO.NL/ABO

Coverfoto JoeyL Drukkerij Senefelder Misset, Doetinchem Distributie Benelux Betapress BV, Gilze Imapress, Turnhout, Belgie

Abonnementen Jaarabonnement Nederland (6 edities): € 29,75 Jaarabonnement België (6 edities): € 72,50 Losse edities: € 5,95 Prijswijzigingen voorbehouden Telefoon: 015-7600700 E-mail: abo@clipboard-publishing.nl

122

Het abonnement wordt automatisch verlengd. Opzeggen kan schriftelijk of per e-mail uiterlijk 2 maanden voor afloop van de abonnementsperiode. Eerder verschenen edities zijn na te bestellen via www.digifotopro.nl/nabestellen of door een e-mail te sturen naar abo@clipboard-publishing.nl.

Copyright © Clipboard Publishing Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd, gekopieerd of op andere wijze worden verspreid zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever. DIGIFOTO Pro is powered by

DIGIFOTO PRO 2

TAMRON CASHBACK

Foto: Tenroc

s l e b e i r k e t Len

€50,Tamron 16-300mm Di II VC PZD Macro

€70,Tamron SP 24-70mm Di VC USD

€100,Tamron SP 150-600mm Di VC USD

Koop nu een geselecteerd Tamron objectief met award winnende beeldkwaliteit voor uw Canon, Nikon of SONY camera én ontvang tot maximaal € 100,- cashback. jaar garantie

Actieperiode: 15 maart 2016 tot en met 31 mei 2016. Zie: www.transcontinenta.nl/promoties

www.tamron.eu

Transcontinenta B.V. • Tel: 0252 - 68 75 55 • tamron@transcontinenta.nl •

facebook.com/tamronnederland

Masters of full-frame Het allerbeste van full-frame in een behuizing waarvan het gewicht de helft is van traditionele spiegelreflexcamera’s. Ontworpen voor de behoeften van serieuze liefhebbers, professionele foto- en videografen. Maak kennis met de

Superieur detail voor professionals

-serie van Sony

Full-frame perfectie voor iedereen

Ultragevoelig voor professionals

Ontdek meer op: www.sony.nl/a7-series ‘Sony’, ‘a‘ en hun logo’s zijn geregistreerde handelsmerken of handelsmerken van Sony Corporation. Alle andere logo’s en handelsmerken behoren toe aan hun respectieve eigenaars.