NUMMER 4
2015
PRIJS 5,95
O PRO • A T O
RD WA
D I GI F
DIGIFOTOPRO.NL
PLATINA PLAATTTIINA
BLOEDSPETTERS EN ZWEETDRUPPELS IN DE BOKSRING MET PIEK FOTOGRAFEREN OP DE SNELSTE PLEK TER WERELD LIEVEN GEUNS VAN DANSER TOT FOTOGRAAF LITTLE SHAO
DOCUMENTAIREFOTOGRAFIE IN BINNEN- EN BUITENLAND ILVY NJIOKITJIEN
LEICA SL TYP 601 PREVIEW DIGIFOTO PRO IS EEN UITGAVE VAN CLIPBOARD PUBLISHING
CAMERA’S LEICA Q • SIGMA DP0 QUATTRO • SONY A7S II OBJECTIEVEN NIKON AF-S 200-500MM F/5.6E VR • PANASONIC LUMIX G 25MM F/1.7
NUMMER 4/2015
ADVERTENTIE
OVER ONS
Over ons
DIGIFOTO Pro wordt gemaakt door een vast team van redacteuren. Daarnaast maken we gebruik van freelancers en hebben we een aantal partners die op regelmatige basis artikelen aanleveren voor het magazine. Even voorstellen:
Thomas Kouveld
Mark Moed
Maarten Jacobi
REDACTEUR
REDACTEUR
Thomas zet onderwerpen uit, bedenkt thema's en stuurt de redactie en freelancers aan. Maar voor een diepgaand artikel of een technische review draait deze alleskunner z'n hand ook niet om.
Mark heeft de digitale ontwikkelingen vanaf het begin gevolgd. Van de vele honderden camera’s die hij heeft getest weet hij precies de sterke en minder goede punten te noemen.
Tijdens zijn studie filmwetenschappen heeft Maarten zich naast fotografie ondergedompeld in de wereld van digitale video. Schrijven over film en fotografie, doet hij met volle overgave.
thomas@thecontentgroup.nl
markmoed@thecontentgroup.nl
maarten@thecontentgroup.nl
EINDREDACTEUR
MET MEDEWERKING VAN O.A.
Minco den Heyer FREELANCER
Pieter Molenaar FREELANCER
Cees Visser FREELANCER
Dalindcy Koolhoven REDACTEUR
Dalindcy versterkt de redactie waar ze kan. Naast haar werk voor de DIGIFOTO Pro-community is ze ook zeer precies wanneer het aankomt op eindredactie. dalindcy@thecontentgroup.nl
Joni Hendrix REDACTEUR
Eveline Meijer REDACTEUR
Laia de Ruijter
SOCIAL MEDIA & COMMUNITY
PARTNERS
DutchPhotoZone Sinds 2008 werkt DIGIFOTO Pro samen met DutchPhotoZone (DPZ), hét forum voor de serieuze amateurfotograaf en (semi)professional. In elke editie tonen we je het werk van een van de DPZ-leden. www.dutchphotozone.com
WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 4-2015
3
Uitleg
Over onze reviews
Elke editie testen we diverse camera’s, objectieven en accessoires. Maar hoe testen we deze producten precies en hoe beoordelen we ze? Op deze pagina geven we je een overzicht van onze criteria en testmethoden.
BEDIENING
Bij de bediening beoordelen we niet alleen de ergonomie, maar ook de menustructuur van de camera.
Onder snelheid valt het autofocussysteem, maar ook de tijd die de camera nodig heeft om foto’s weg te schrijven.
BEHUIZING
Bij de beoordeling van de behuizing kijken we naar de bouwkwaliteit, maar ook het lcd en de zoeker nemen we in beschouwing.
D I GI F O
Brons
Een product dat doet wat het moet doen, maar niet echt uitblinkt krijgt een bronzen award.
Zilver
ZILVER
Producten die een goede indruk op ons achterlaten krijgen een zilveren award.
PR O • TO
Goud
Komen de prestaties van de camera ook overeen met wat je op basis van de prijs mag verwachten?
CATEGORIEËN
Camera’s delen we in onderstaande (sub) categorieën in. De scores en de awards zijn alleen onderling te vergelijken bij camera’s in dezelfde subcategorie. Krijgt een compactcamera van ons een Goud Award, dan wil dat niet zeggen dat deze camera even goed presteert als een spiegelreflex met diezelfde award.
SPIEGELREFLEXCAMERA’S (DSLR)
GOUD
PR O • TO
PLATINA
Instap Geavanceerd Professioneel
COMPACTE SYSTEEMCAMERA’S (CSC) Instap Geavanceerd High-end
Objectieven
De beoordeling van objectieven lijkt op die van camera's, maar we gebruiken hiervoor een aantal andere criteria. Scherpte Alle objectieven testen we op scherpte. Bij zoomobjectieven kijken we naar diverse brandpuntsafstanden.
Autofocus We kijken niet alleen naar de snelheid van de autofocus, ook de geluidsproductie en de nauwkeurigheid nemen we mee in de beoordeling.
Vervormingen Onder vervormingen rekenen we zaken zoals chromatische aberratie, vignettering, vertekening en flare. Een hoge score betekent dat het objectief weinig vervormingen heeft.
Behuizing Steekt het objectief degelijk in elkaar, zijn er bijvoorbeeld stof- en regenafdichtingen?
4
PR O • TO
ARD AW
SNELHEID
BRONS
ARD AW
De score voor de beeldkwaliteit beoordelen we aan de hand van de ruisprestaties, het dynamisch bereik en de kleurweergave van de camera.
PRIJS/KWALITEIT
D I GI F O
BEELDKWALITEIT
PR O • TO
ARD AW
Bij onze camera-reviews geven we scores voor vijf verschillende criteria. We beoordelen camera's per categorie, de scores van een compactcamera kun je dus niet direct met die van een spiegelreflex vergelijken. Ook zijn beoordelingen tijdsgebonden. Je kunt camera's van nu immers moeilijk vergelijken met camera's van een paar jaar geleden.
Wij kunnen niet bepalen hoeveel waarde jij hecht aan bepaalde eigenschappen van een objectief of camera, de ene persoon zal bijvoorbeeld snelheid belangrijker vinden dan de andere persoon. Daarom geven we scores voor de afzonderlijke criteria. Wel vellen we een eindoordeel in de vorm van één van onderstaande awards.
ARD AW
Camera's
Awards
D I GI F O
We testen de producten grotendeels in de praktijk. Een objectief of camera gebruiken we op dezelfde manier zoals we ook onze eigen apparatuur gebruiken. Daardoor lopen we tegen praktische bezwaren of voordelen op, die minstens zo belangrijk zijn als alleen de droge cijfers en testresultaten. Daarnaast kijken we onder gecontroleerde omstandigheden naar de belangrijke aspecten.
D I GI F O
AWARDS
Prijs/kwaliteit Komen de prestaties van het objectief ook overeen met wat je op basis van de prijs mag verwachten?
Weet een product ons echt te overtuigen, dan belonen we het met een gouden award.
Platina
Voor de echt uitblinkende producten is er de platina award. Een product moet ons volledig weten te overtuigen willen we deze award toekennen.
Onderscheidingen
Sommige producten hebben een opvallende eigenschap, zeer goede prijs-kwaliteitverhouding of steken boven de rest uit dankzij hun ontwerp. Hiervoor delen we de volgende onderscheidingen uit. Deze kunnen ook gecombineerd worden met een award. Innovatief
INNOVATIEF
Heeft een fabrikant lef en komen ze met nieuwe technieken of toepassingen? Dan kunnen ze een innovatie-award verwachten! Budget
BUDGET
Is het product vriendelijk voor je portemonnee, dan krijgt het een budget-award mee. Design
DESIGN
Niets zo persoonlijk als smaak, maar voor een bovengemiddelde aandacht aan het ontwerp kennen we een design-award toe.
WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 4-2015
Masters of full-frame Het allerbeste van full-frame in een behuizing waarvan het gewicht de helft is van traditionele spiegelreflexcamera’s. Ontworpen voor de behoeften van serieuze liefhebbers, professionele foto- en videografen. Maak kennis met de
Superieur detail voor professionals
-serie van Sony
Full-frame perfectie voor iedereen
Ultragevoelig voor professionals
Ontdek meer op: www.sony.nl/a7-series ‘Sony’, ‘a‘ en hun logo’s zijn geregistreerde handelsmerken of handelsmerken van Sony Corporation. Alle andere logo’s en handelsmerken behoren toe aan hun respectieve eigenaars.
INHOUD
22 PIEK
Lordess of the rings
47
ILVY NJIOKITJIEN
De ziel van de wereld blootleggen
70
LIEVEN GEUNS
De snelste plaats ter wereld
100
LITTLE SHAO
Danser en fotograaf
CAMERA'S 11 Sony A7S II
Gestabiliseerde nachtbraker
INSPIRATIE fotowedstrijd: 62 Winnaar Close-up Rosalie van den Kerckhove
16 Sigma dp0
Eigenzinnig met puike groothoek
38 Hands-on: Leica SL
82
Uit de Schoolbanken Rogier van het slot
32
De kunst om uitersten te combineren
Fullframe-systeemcamera voor professionals
40
Praktijktest: Leica Q
94 Alexander Krack
Winnaar IFL 2015
De nieuwe ster van de straatfotografie
TECHNIEK 88 Video: Stabilisatie
Maak perfect gestabiliseerde films
111 Terugblik
De ontwikkelingen van het afgelopen jaar
Willem Kuijpers
OBJECTIEVEN
40
Nikon 200-500mm 32 f/5.6E ED VR Betaalbare supertelezoom
114
Vooruitblik
Wat kunnen we in 2016 verwachten?
118 Awards
innaar fotowedstrijd: 98 WTegenlicht
Panasonic Lumix G 34 25mm f/1.7 ASPH Lichtsterke standaardprime
Het beste van 2015 op een rij
Tamron SP 35mm 80 f/1.8 Di VC
Indrukwekkende prime met modern uiterlijk
62
82
66
FOTOWEDSTRIJD
EXTREME FOTOGRAFIE Maak kans op een weekendje weg
98
NIEUWS
SONY
SONY A68 Sony blijft onverminderd nieuwe camera’s ontwikkelen. Naast de vernieuwde A7-serie introduceerde het bedrijf ook een SLT-camera. SLT is de afkorting van Single Lens Translucent waarbij een vaste, semitransparante spiegel en een elektronische zoeker worden gebruikt. Door de vaste spiegel presteert de autofocus veel beter dan een dslr bij Live View en in de filmmodus. De A68 is de opvolger van de A65, die echter nooit in Nederland op de markt is gekomen. De camera deelt diverse kenmerken met de high-end A77 II, zoals het extra statusscherm op de bovenkant van de camera. De A68 heeft een Exmor-sensor met
aps-c-afmetingen en 24 miljoen pixels. Door de ingebouwde Steadyshot heb je beeldstabilisatie bij elk objectief. De A68 beschikt over het geheel nieuw ontwikkeld 4D Focus-scherpstelsysteem. Hierbij wordt het beeld tweeen driedimensionaal gescand en voorspelt een algoritme de bewegingen van het onderwerp. Dankzij de nieuwe autofocus met 79 scherpstelpunten, waarvan 15 van het kruistype, kan de camera bij zeer weinig licht (tot EV-2) scherpstellen. Er is autofocustracking tot een maximale snelheid van 8 bps. Het uitklapbare 2,7-inchscherm beschikt over 460.800 beeldpunten en bij de elektronische
zoeker is dat 1,44 miljoen. De A68 is vanaf maart 2016 verkrijgbaar. Prijs € 600,- (body) Info www.sony.nl
SIGMA
SIGMA 20MM F/1.4 DG HSM ART Sigma heeft de laatste jaren verschillende opvallend lichtsterke objectieven geïntroduceerd, zoals de 18-35mm f/1.8 DC HSM Art en de 24-35mm f/2 DG HSM Art. De 20mm f/1.4 DG HSM Art - de lichtsterkste 20mm-groothoek ter wereld - is een ultragroothoekobjectief met een ongelooflijk hoge lichtsterkte van f/1.4, waardoor je bij weinig licht kunt fotograferen en een zeer kleine scherptediepte
kunt bereiken. Sigma belooft, door toepassing van onder meer FLD- en SLD-glas en een geavanceerd ontwerp, uitstekende beeldkwaliteit en een minimale hoeveelheid lensfouten. Het fullframe-objectief is leverbaar voor dslr's van Canon, Nikon en Sigma. Prijs € 949,Info www.sigmabenelux.com
CANON
CANON EOS M10 Na de EOS M3 die begin 2015 werd geïntroduceerd komt Canon nu met een relatief voordelige compacte systeemcamera in de EOS-M-serie. De EOS M10 is een camera met een compacter kitzoomobjectief en de nodige beperkingen ten opzichte van de EOS M3. De beeldsensor heeft 18 miljoen pixels (M10: 24 mp) en het is niet mogelijk om een elektronische zoeker of flitser te gebruiken. Toch heeft de M10 een aantal interessante eigenschappen, zoals een ingebouwde pop-up-flitser, een selfiescherm met aanraakfunctionaliteit
8
en een snel hybride autofocussysteem met 49 scherpstelpunten. Door de ingebouwde wifi kun je draadloos opnamen naar computer en mobiele apparaten verzenden en de camera vanaf een smartphone of tablet bedienen. Het nieuwe EF-M 1545mm f/3.6-6.3 IS STM-objectief met ingebouwde beeldstabilisatie is inschuifbaar, waardoor hij compacter is wanneer de camera uit staat. Prijs € 385,- (body), € 509,(inclusief 15-45mm) Info www.canon.nl
WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 4-2015
KAMERAEXPRESS DÉ FOTO- EN VIDEOSPECIALIST VAN NEDERLAND! HET GROOTSTE ASSORTIMENT MET DE SCHERPSTE PRIJZEN! DESKUNDIG ADVIES IN AL ONZE 8 CITY- EN SUPERSTORES IN NEDERLAND EN BELGIË! GRATIS VERZENDING VANAF € 100! VOOR 23.59 BESTELD, MORGEN IN HUIS! OCCASIONS, VERHUUR, INRUILKORTING & WORKSHOPS!
PRESS.NL
X WWW.KAMERA-E
LAAGSTE PRIJS GARANTIE!
LAAGSTE PRIJS GARANTIE!
DEEL JE MOOISTE WINTERMOMENTEN.
LAAGSTE PRIJS GARANTIE!
Geniet van winters voordeel bij Canon. Ontvang tot € 250,- Canon-Tegoed of tot € 180,- Cashback op geselecteerde producten. tot
€175
CANON-TEGOED tot
€125
€125
OF CASHBACK
CANON-TEGOED
€80
tot
€75
OF CASHBACK
CANON-TEGOED
€45
OF CASHBACK
tot
€60
CANON-TEGOED
€30
tot
€60
CANON-TEGOED
€30
OF CASHBACK
Meer informatie op canon.nl/winterpromotie Actieperiode: 1 november 2015 t/m 31 januari 2016.
OF CASHBACK
DE CAMERA’S VAN NU... DE NO NONSENSE VAN TOEN!
VOOR 23:59 UUR BESTELD, MORGEN IN HUIS ZATERDAG BESTELD, ZONDAG IN HUIS
9,1
9,6
Alteed skarp!
Sony A7S II
Sony A7S II
Gestabiliseerde nachtbraker Toen Sony in 2014 de A7S introduceerde, maakte de fabrikant voor de zoveelste keer indruk met de A7-serie. De compacte systeemcamera met 12-megapixel fullframe-sensor was met zijn extreem hoge iso-bereik en uitgebreide filmfunctie een unieke verschijning. De Sony A7S II lijkt in veel opzichten op zijn voorganger, maar is voorzien van een aantal flinke verbeteringen. TEKST EN FOTOGRAFIE THOMAS KOUVELD
ony is met de A7-serie een duidelijke weg ingeslagen. De compacte systeemcamera's met fullframe-sensor komen allemaal in dezelfde verpakking. Zo ook de A7S II, die de magnesiumbehuizing en oled-zoeker met 2,36 miljoen beeldpunten van de A7R II heeft gekregen. Het grote voordeel van deze strategie is dat fotografen naadloos kunnen overstappen tussen camera's. Werk je als fotograaf doorgaans met een A7R II en moet je 's avonds filmopnames maken, dan kun je met een gehuurde A7S II direct aan de slag. Er is daardoor
' De beeldkwaliteit is ongekend bij deze lichtgevoeligheid' nauwelijks sprake van een leercurve, want de behuizing, bediening en menustructuur zijn nagenoeg identiek. De stevige behuizing is weliswaar niet afgedicht tegen weersinvloeden, maar kan duidelijk tegen een stootje en ligt uitstekend in de hand. Achterop de camera vinden we een 3-inch kantelscherm, deze heeft ook een upgrade gekregen en beschikt nu over 1,2 miljoen beeldpunten. Naast de vernieuwde behuizing heeft Sony de A7S II ook van binnen onder handen
WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 4-2015
11
REVIEW
REVIEW
Sony A7S II
genomen. Zo is de sensor van de nieuwe camera voorzien van vijf-assige beeldstabilisatie, wat 4,5 stops aan winst oplevert. Het stabilisatiesysteem werkt zowel tijdens het fotograferen als het filmen, waardoor je dus ook vloeiendere filmbeelden produceert. Daarnaast is het sluitermechanisme vernieuwd, dit zorgt voor minder geluid en vibraties tijdens het fotograferen. Een slimme zet, want de sluiter van de Sony A7S vonden we nogal luidruchtig. De A7S II is nog steeds hoorbaar, maar absoluut minder duidelijk aanwezig. Bovendien kun je gebruikmaken van de elektronische sluiter en in volledige stilte fotograferen, mocht de situatie daarom vragen. Beeldkwaliteit De Sony A7S II is voorzien van dezelfde 12-megapixelsensor als zijn voorganger. Deze heeft een iso-bereik van 100 tot 102.400, dat opgerekt kan worden tot 50-409.600. Tijdens het filmen in 4K-resolutie kan de hele sensor uitgelezen worden, dit voorkomt fouten zoals artefacten en moiré. Voor de fotograaf lijken 12 megapixels misschien
wat weinig, maar daar staat tegenover dat de enorme lichtsterkte ervoor zorgt dat je bij vrijwel complete duisternis nog kunt fotograferen of filmen. Tot iso 6400 is ruis eigenlijk niet waarneembaar en zelfs bij hoge waarden als iso 102.400,
zien we nauwelijks kleurfouten optreden in de aanwezige ruis. Er is zeker sprake van detailverlies, maar waar veel concurrerende camera's groene en paarse pixels vertonen, blijft de A7S II stoïcijns de juiste kleuren weergeven.
ADVERTENTIE
ENJOY ENJOY
4K 4K Vier keer meerViermal zien. Demehr nieuwe 4K-monitor van EIZO met 4xvon Full-HD-resolutie. sehen. Die neuen 4K-Monitore EIZO mit 4 x Full-HD-Auflösung. Kies voor de CG248-4K of zelfs de nog grotere CG318-4K en zie meer. Vieroder keer das meer. Want met meer dan Entscheiden Sie sich für den 24-Zoll-UHD-Monitor CG248-4K 31-Zoll-DCI-Modell CG318-4K von EIZO 8 miljoen pixels und zorgen de nieuwe 4K-modellen uit de ColorEdge-serie van EIZO ervoor dat ieder klein detail sehen Sie mehr. Viermal mehr. Denn mit über 8 Mio. Pixeln stellen die neuen 4K-ColorEdge-LCDs jedes kleinste absoluut realistisch en absolut hoge resolutie is. Ideaal dus voor z. professionals in de fotografie, en film- en Detail hochauflösend dar. Perfekt B. für professionelle Anwenderbeeldbewerking aus Fotografie, Bildbearbeitung oder televisie productie. Zoals alle CG-modellen zijn ook de 4K-monitoren uitgerust met zudem een geïntegreerde sensor voor zur farbverbindFilmproduktion. Wie alle CG-Modelle bieten Ihnen die 4K-Monitore einen integrierten Sensor zelf-kalibratie enlichen absolute kleurnauwkeurigheid. Meer informatie: Selbstkalibrierung. Wenn auch Ihnen einfacheseizo.nl/4K Sehen viel zu wenig ist: eizo.de/4k
Sony lijkt hiermee het onmogelijke klaar te spelen, de A7S II biedt namelijk nog betere ruisprestaties dan de A7S, zeker bij de extreme uitersten. Voor concertof toneelfotografen zou de camera een ideale metgezel kunnen zijn. Daar komt bij dat Sony de sensor van de A7S II heeft geoptimaliseerd, waardoor er 14 stops aan dynamisch bereik uit de camera geperst kunnen worden. Bij hoge iso-waarden loopt dit bereik uiteraard terug, maar de lichtsterke systeemcamera laat de concurrentie in deze situaties ver achter zich. Ook heeft de fabrikant, na lang aandringen door de fotografiegemeenschap, een update uitgebracht waardoor het mogelijk is om te fotograferen in uncompressed rawformaat. Hiermee heb je de beschikking over de volledige 14-bit raw-bestanden die de camera produceert, in plaats van de gecomprimeerde bestanden die eerder beschikbaar waren. Vooral bij felle contrasten zie je hier minder kleurfouten in de ruis wanneer die optreedt. Wel zorgt de update ervoor, vanwege de extra hoeveelheid data, dat raw-bestanden ongeveer twee keer
zo groot worden. Mocht je dit als een probleem ervaren, dan kun je er alsnog voor kiezen om te fotograferen met compressie. Snelheid en autofocus Met een maximale reeksopname van vijf beelden per seconde, blinkt de A7S II niet uit in snelheid. Fotografeer je in uncompressed raw, dan houdt de camera dit vijf seconden vol; na 25 foto's zakt de snelheid in tot de buffer geleegd is. De A7S II is dan ook minder geschikt voor fanatieke sport- en actiefotografen. Ook het contrastautofocussysteem is onder handen genomen. Moest de A7S het nog doen met 25 scherpstelpunten, de nieuwe telg heeft er maar liefst 169. Dit zorgt ervoor dat de camera sneller scherpstelt, al behoren de prestaties nog niet tot de top. Wel blijft het indrukwekkend om te zien hoe accuraat de camera weet scherp te stellen in donkere situaties. Zelfs wanneer het menselijk oog moeite heeft met het vinden van een aanknopingspunt, weet de A7S II feilloos focus te vinden, of je nu gebruikmaakt van de oled-zoeker of
het lcd-scherm. Hierbij moet opgemerkt worden dat Sony de batterijduur van de A7S niet heeft aangepakt en dat is wel een beetje jammer. Een volle accu is binnen 370 foto's leeg en nog veel sneller wanneer je filmt. Sony levert een tweede accu mee, maar om een dag te fotograferen of een evenement vast te leggen, heb je meer accu's nodig. Filmfunctie Waar het bij de Sony A7S II natuurlijk echt om draait, is de filmfunctie. Net als zijn voorganger is de camera voorzien van zeer geavanceerde opties voor filmmakers. Ook hier zijn de nodige verbeteringen doorgevoerd. Zo heb je meer controle over zebra-patronen en is de A7S II voorzien van Sony's S-log 3-gamma en S-gamut 3.cine. Dit zorgt voor nog meer dynamisch bereik dan S-log 2, waardoor er tijdens het nabewerken meer detail uit schaduwpartijen gehaald kan worden. Een ander speerpunt van de A7S II is de mogelijkheid om te filmen in 4K-resolutie zonder aangewezen te zijn op een externe recorder. Maak je
ADVERTENTIE
WORK WORK BETTER BETTER
CONCLUSIE Met de A7S II laat Sony weer eens zien de A7-serie uiterst serieus te nemen. De nieuwe camera heeft weliswaar dezelfde sensor als zijn voorganger, maar is op bijna alle andere vlakken flink onder handen genomen. De toevoeging van vijf-assige beeldstabilisatie en de mogelijkheid om 4K-materiaal rechtstreeks op een sd-geheugenkaart op te nemen zijn wat ons betreft enorme stappen vooruit. Daarnaast zijn de ruisprestaties enorm verbeterd ten opzichte van de A7S. Dit is met name zichtbaar bij extreem hoge iso-waarden, waardoor je ook bij deze uitersten nog bruikbaar materiaal overhoudt. We kunnen dan ook met recht spreken van een opvolger van de bijzondere filmcamera. Voor rasfotografen zal de A7S II waarschijnlijk minder interessant zijn, de camera blijft relatief traag ten opzichte van zijn concurrenten, zowel op het gebied van autofocus en reeksopnames. Voor filmmakers en fotografen die vaak werken bij weinig licht is de A7S II echter een uitkomst.
14
wordt niet alleen beter onderdrukt, maar oogt ook rustiger. Zeker bij iso 409.600 is het een wereld van verschil. Erg bruikbaar zijn de resultaten niet, maar vergeleken met de concurrentie is de beeldkwaliteit ongekend bij deze lichtgevoeligheid. Wel is het duidelijk dat Sony de A7S II heeft uitgerust met dezelfde sensor als de A7S: het rolling shutter-effect is namelijk nog steeds een probleem. Maak je een snelle horizontale beweging, dan zie je verticale lijnen behoorlijk schuin staan. Hoewel de vijfassige beeldstabilisatie helpt om ongewenste trillingen in het beeld te verminderen, kan het hier niet zoveel aan veranderen. In de aps-c-cropmodus komt het probleem veel minder voor, maar dit is alleen te gebruiken wanneer je filmt in hd-resolutie. Tot slot kun je met 100 bps slowmotion-opnames maken in 1080p, de A7S kon dit alleen in 720p. Dit zorgt voor spectaculaire vertragingen in uitstekende beeldkwaliteit.
Adviesprijs (body) â‚Ź 3400,Resolutie 12,2 megapixels Beeldsensor fullframe cmos ISO-bereik 100-102.400 (uitbreidbaar tot 50-409.600) Zoeker Oled-evf (2,36 miljoen beeldpunten) Scherm 3-inch kantelscherm (1,2 miljoen beeldpunten) Scherpstelling Contrast-AF Snelheid Max 5 fps Opslag SDXC Afmetingen 127 x 96 x 60 mm Gewicht 627 gram (incl. accu) Filmfunctie 4K @ 30/24 fps, 1080p @ 120/60/50/30/25/24 fps, 720p @ 120/100 fps
BEOORDELING
CATEGORIE
Beeldkwaliteit Bediening
HIGH-END CSC
Snelheid Behuizing Prijs/kwaliteit
PR O • TO
GOUD
ARD AW
gebruik van een snelle class 10 uhs3 sdgeheugenkaart, kan de camera simpelweg op de geheugenkaart opnemen. Hierdoor is de A7S II ook vanuit financieel oogpunt een stuk interessanter, een externe 4K-recorder kost al gauw tweeduizend euro. Wel blijven we de plaatsing van de videoknop wat onhandig vinden. Houd je de camera normaal vast, dan valt de knop moeilijk te bereiken met je duim. Dit voorkomt het per ongeluk indrukken van de knop, maar juist de A7S II zou gebaat zijn bij een makkelijk bereikbare knop. De films die uit de A7S II rollen, zijn zonder meer indrukwekkend. Bij de 'native' iso-waarde van 3200 heb je de volle 14 stops aan dynamisch bereik tot je beschikking en maak je zonder moeite haarscherpe 4K-opnames. Schroef je de iso-waarde op, dan blijft het beeld uitstekend van kwaliteit. Bovendien valt bij de extreem hoge waarden op hoeveel beter de A7S II presteert dan zijn voorganger op het gebied van ruis. Dit
SPECIFICATIES
D I GI F O
Camera Sony A7S II Objectief Sony FE 55mm f/1.8 Diafragma f/2.8 Sluitertijd 1/80 ISO 6400
WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 4-2015
Bijzondere vogels spotten... ...à la TravelEssence. Natuurlijk: Nieuw Zeeland heeft bijzondere vogels die u nergens anders ter wereld tegen komt. Op Kapiti Island ziet u ze allemaal. Maar als u een ontmoeting wil hebben met een stel écht heel bijzondere vogels, dan moet u ons nodig bellen. Wij brengen u in contact met de oorspronkelijke bewoners van Nieuw Zeeland, de Maori. Zij zijn al sinds mensenheugenis de bewakers van natuurschatten als deze. Niet alleen Kapiti Island, maar ook Kaikoura, met haar vele walvissen, of het Urewera regenwoud, bijvoorbeeld. Met tochten, rondleidingen en verhalen laten de Maori graag die bijzondere kant van Nieuw Zeeland zien. Met kleren aan weliswaar, maar daarom niet minder puur natuur. Nieuw-Zeeland
met echte Nieuw-Zeelanders, net als wij; wij komen er immers vandaan en weten u precies die plaatsen te laten zien die u bij niemand anders te zien krijgt. Daarom maken deze exclusieve ontmoetingen een onmisbaar onderdeel uit van de rondreis die we voor u, en vooral met u, organiseren. Daarbij regelen we kleinschalige accommodaties en activiteiten voor u, en een uitgekiend rustig reisschema, met eigen vervoer, zodat u optimaal van Nieuw Zeeland kunt genieten. Voorproefje? Bel 030-27 25 335 voor een afspraak bij ons of bij u thuis. U bent ook welkom op één van onze presentatiedagen op de Oudegracht in Utrecht. Of kijk op www.travelessence.nl.
Onze lokale kennis maakt het verschil ...
REVIEW
Sigma dp0 Quattro
Sigma dp0 Quattro
EIGENZINNIGE CAMERA MET FLINKE GROOTHOEK In 2014 bracht Sigma de eigenzinnig vormgegeven dp Quattroserie op de markt. Er verschenen varianten met 19mm-, 30mmen 50mm f/2.8-objectief. Dit jaar werd de dp0 met 14mm f/4objectief toegevoegd aan de serie. De ultragroothoek maakt dit misschien wel de interessantste dp-camera tot nu toe. TEKST EN FOTOGRAFIE JULIAN HUIJBREGTS
De Sigma DP-camera's kennen een lange geschiedenis. In 2007 was de Sigma DP1 's werelds eerste compactcamera met een grote aps-c-sensor. Sinds die tijd verschenen er verschillende iteraties, altijd in drie uitvoeringen met brandpuntequivalenten van 28mm, 45mm en 75mm. In 2014 stapte Sigma voor de naamgeving af van hoofdletters en werd de dp Quattro-serie in het leven geroepen. Traditiegetrouw kwamen de dp1, dp2 en dp3 met een groothoek-, standaard- en macro-objectief. Sigma doorbreekt de lange traditie met de dp0, door voor het eerst een ultragroothoek toe te voegen aan het assortiment. Voor een 14mm-ultragroothoek is het objectief opvallend smal en lang. Net als
16
de eerdere Quattro-camera's is de dp0 een opvallende verschijning met zijn zeer langwerpige behuizing. Ten opzichte van de oude 'vierkante' DP-camera's liggen de Quattromodellen beter in de hand. Het deel van de behuizing dat uitsteekt aan de rechterkant en plaats biedt voor de accu, geeft simpelweg meer grip. Met de mode-knop bovenop de camera kies je in het menu voor de PASMstanden, ook zijn er drie 'Custom'settings aanwezig, zodat je de camera kunt voorprogrammeren. Bovenop de handgreep vind je twee draaiknoppen voor het instellen van sluitertijd en diafragma. De belangrijkste instellingen zijn snel op te roepen via de 'QS'-knop.
Met de vierpuntsdruktoets achterop de camera navigeer je door de opties, met de draaiwieltjes kies je de gewenste waarde. De plaatsing van de sd-kaart is wat onhandig: onder een rubberen klepje waar ook de usb-aansluiting te vinden is. Foto's maak je met behulp van het 3-inch beeldscherm, dat met zijn 920.000 beeldpunten scherp beeld geeft. Een elektronische zoeker ontbreekt en is ook niet optioneel aan te sluiten. Wel heeft Sigma een accessoire uitgebracht: de LVF-01. Met dit hulpstuk scherm je het licht af en zie je het lcd 2,5x uitvergroot door een loupe. Beeldkwaliteit Foto's die uit de dp0 komen meten 5424 bij 3616 pixels, ofwel 19,6 megapixels. De camera registreert echter meer beeldinformatie, dankzij de twee onderliggende lagen. Daardoor kun je het aantal megapixels niet vergelijken met andere camera's, die allemaal over een Bayer-ontwerp beschikken. Volgens Sigma levert de Quattrosensor foto's op die vergelijkbaar zijn met 39-megapixelresolutie bij gebruik
WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 4-2015
Camera Sigma dp0 Quattro Brandpunt 14mm Diafragma f/5 Sluitertijd 1/125 ISO 100
WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 4-2015
17
Camera Sigma dp0 Quattro Brandpunt 14mm Diafragma f/8 Sluitertijd 1/250 ISO 100
QUATTRO-SENSOR
Sinds de lancering van de eerste DP-camera in 2006 maakt Sigma gebruik van Foveon X3-sensoren. Een bijzondere beeldchip bestaande uit drie lagen. Tussen 2006 en 2013 bracht Sigma diverse nieuwe DPcamera's uit, maar op het aantal megapixels na veranderde er in deze periode niets aan het basisprincipe van de gebruikte Foveon X3-sensor. Daar kwam met de introductie van de dp Quattro-camera's verandering in. De X3 Quattro-sensor bestaat ook uit drie lagen, maar heeft een andere opbouw. Niet langer is het aantal megapixels per laag gelijk, de bovenste laag bestaat uit nu uit vier keer zoveel pixels, 19,6 megapixels om precies te zijn. De onderste twee lagen bestaan ieder uit 4,9 megapixels. Dat brengt het totaal op 29,4 megapixels, minder dan de 44,4 megapixels waarover de vorige DP Merill-camera's beschikten (drie lagen van 14,8 megapixels). De bovenste laag van het Quattro-ontwerp registreert zowel luminantie (helderheid) als kleur. De onderste twee lagen registreren enkel kleur. Omdat deze lagen minder pixels bevatten, maar wel hetzelfde oppervlak beslaan, zijn de afzonderlijke pixels groter. Dit zou de ruisprestaties ten goede moeten komen. De luminantie-informatie die geregistreerd wordt door de bovenste laag, wordt door de beeldverwerking in de camera toegepast op de andere twee lagen. Ondanks het lagere totale aantal pixels, hebben de foto's die uit de dp2 Quatrro komen een hogere resolutie (19,6 vs 14,8 megapixels) dankzij het nieuwe sensorontwerp.
18
van een Bayer-sensor. Eerder hebben we de resultaten van de dp2 getest en geconcludeerd dat de sensor duidelijk meer details laat zien dan de 21-megapixel Canon EOS 5D Mark II en zich kan meten met de 36-megapixelresolutie van de Nikon D810. De detailweergave van de sensor is uitstekend, maar de Foveon-sensor is niet geschikt voor fotografie bij weinig licht. Foto's gemaakt op iso 100 en 200 leveren uitstekende kwaliteit, vanaf iso 400 treedt er wat detailverlies op, maar de resultaten blijven erg goed. Ook iso 800 levert nog bruikbare resultaten op. Vanaf iso 1600 lever je veel details in. Hoewel je de camera tot iso 6400 kunt instellen, is het af te raden om dat ook echt te doen. Optische prestaties Het belangrijkste wapenfeit van de dp0 is het 14mm f/4-objectief, dat in combinatie met de aps-c-sensor goed is voor een brandpuntequivalent van 21mm. Het optische ontwerp, bestaande uit elf elementen in acht groepen, bevat tal van speciale lenselementen. Dat betaalt zich uit in zeer goede optische prestaties. De scherpte is in het midden vanaf f/4 direct op het hoogste niveau en ook in de hoeken presteert de dp0 meteen erg goed. In de hoeken neemt de scherpte wel
wat af. Door op f/5.6 of f/8 te fotograferen haal je de beste resultaten in de hoeken. De uiterste hoeken worden nooit net zo scherp als het midden van het beeld, maar voor een ultragroothoek zijn de prestaties erg goed. Diffractie begint vanaf f/8 al zichtbaar te worden, maar is bij f/11 en kleinere diafragma's echt duidelijk zichtbaar. De scherpte neemt dan flink af. Wat zeer positief opvalt is de minimale hoeveelheid vervorming. Het is vrijwel niet nodig om correcties uit te voeren. Ook chromatische aberraties blijven beperkt. Bij felle contrasten zijn in de hoeken van het beeld wat kleurverschuivingen zichtbaar, maar deze laten zich eenvoudig verwijderen. Vignettering is vrijwel altijd aanwezig en verdwijnt ook niet bij kleinere diafragma's. Het neemt in de praktijk echter meestal geen storende vormen aan. Hoewel je met het 14mm f/4-objectief in de meeste gevallen foto's zult maken die van voor tot achter scherp zijn, is de 'bokeh' behoorlijk fraai. Dankzij de korte minimale scherpstelafstand, 18 centimeter gemeten vanaf het sensorvlak, kun je de camera bijna op het onderwerp drukken en nog scherpe foto's maken. Het diafragma beschikt over negen lamellen en dat zorgt voor rustige achtergrondonscherpte met ronde hooglichten.
WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 4-2015
Alle prijzen zijn incl. btw en excl. verzendkosten. Alle rechten, veranderingen en fouten zijn voorbehouden. Ruimte: ©living4media/Annette & Christian. Getoonde werk ‘Das Zebra’ is verkrijgbaar op WhiteWall.com. *Prijs is exclusief afwerking en lijst. AVENSO GmbH, Ernst-Reuter-Platz 2, 10587 Berlijn, Duitsland
Winnaar van de TIPA-Awards
“Best Photo Lab Worldwide” Geselecteerd door redacteuren van 28 toonaangevende, internationale fotomagazines
Uw foto als galerieprint in 120 x 90 cm, €43,95*
Maak niet alleen foto’s. Toon ze ook. In galeriekwaliteit. 60 keer testwinnaar. Made in Germany. Galeriekwaliteit waarop 12.000 professionele fotografen vertrouwen. Ontdek ons nu op WhiteWall.com
WhiteWall.com
Sigma dp0 Quattro
Bladsluiter Een groot voordeel van de dp0 Quattro is het ontbreken van een spiegel en de aanwezigheid van een bladsluiter in het objectief. Het maken van foto's gaat daardoor vrijwel geruisloos, maar belangrijker: zonder enige vorm van trilling veroorzaakt door de camera. Uit de hand perfect scherpe foto's maken met een spiegelreflex of compacte systeemcamera met extreem hoge resolutie is een behoorlijke opgave. De trillingen van de spiegel, maar ook die van de sluiter, krijg je al snel terug te zien in je foto's. Werken vanaf statief, met opgeklapte spiegel en eventueel met gebruik van de elektronische (mits aanwezig) is bij dergelijke camera's aan te bevelen om bewegingen in de camera volledig uit te sluiten. Bij de Sigma dp0 Quattro is dat allemaal niet aan de orde. Uiteraard moet je als je uit de hand fotografeert een redelijke sluitertijd gebruiken om je eigen trillingen te compenseren, maar vibraties veroorzaakt door de spiegel of sluiter kom je niet tegen in de resultaten. Dat zorgt er voor dat ook al je snelle snapshots haarscherp zijn. Snelheid Ten opzichte van de oudere DP Merillcamera's heeft Sigma flinke stappen gemaakt wat betreft snelheid. De hoeveelheid ruwe data die verwerkt moet worden is dan ook lager dankzij het nieuwe sensorontwerp. Daarnaast is de beeldprocessor sneller geworden. Het wegschrijven naar de camera kost nog wel wat tijd, maar je kunt ondertussen gewoon de menu's bedienen of een volgende foto maken. Fotografeer je in raw, dan is er in de buffer plaats voor zeven foto's. De maximale
snelheid bedraagt zo'n 3,5 beelden per seconde. Autofocus werkt op basis van contrastdetectie, het werkt zeer nauwkeurig en betrekkelijk snel. Je hebt keuze uit negen scherpstelpunten. Voor landschapsen architectuurfotografie, waar de dp0 met name voor ingezet zal worden, is de snelheid en autofocus ruim voldoende. Software Fotografeer je in raw, wat we zeker aanraden om het maximale uit de camera te halen, dan zit je vast aan de Sigma Photo Prosoftware. Andere software, zoals die van Adobe, kan niet overweg met de rawbestanden uit de Sigma-camera. Gezien het speciale sensorontwerp lijkt de kans dat daar verandering in komt ook klein. De Sigma-software blinkt niet uit wat snelheid betreft. Bekijk je de raw-bestanden tijdens het bewerken in de hoogste kwaliteit, dan neemt het maken van iedere aanpassing flink wat tijd in beslag. Wil je liever met je eigen software aan de slag, dan raden we aan om de raw-bestanden zo neutraal mogelijk (laag contrast, geen verscherping) om te zetten naar 16-bits tiff-bestanden. Dit resulteert in bestanden zonder compressie, die je flink kunt nabewerken in een softwareprogramma naar keuze. De software biedt ook de mogelijkheid om de bestanden in groter formaat te exporteren. De S-Hi-stand levert 39-megapixelfoto's op en de 'double size'-stand exporteert je foto's in 78-megapixelresolutie. In de praktijk blijkt het vergroten van de foto's in Photoshop echter een vergelijkbaar resultaat op te leveren. Je kunt de bestanden dus gerust in origineel pixelformaat exporteren en ze opschalen op het moment dat je een grote afdruk gaat maken waarbij dat nodig is.
SIGMA DP1, DP2 EN DP3 QUATTRO
De dp0 is het nieuwste model in de Quattro-serie. Eerder verschenen al de dp1, dp2 en dp3. Respectievelijk met 19mm, 30mm en 50mm f/2.8-objectief. Dit levert brandpuntequivalenten van 28mm, 45mm en 90mm op. Op het objectief na zijn alle Quattro-camera's identiek. Info www.sigmabenelux.com
CONCLUSIE Net als de eerdere dp Quattro-camera's levert de dp0 haarscherpe foto's bij lage iso-waarden met verbluffende detailweergave. De ruisprestaties blijven de achilleshiel van de Foveonsensor, maar bij landschaps- en architectuurfotografie zullen de meeste fotografen op lage iso's werken. In deze twee genres komt de dp0 uitstekend tot zijn recht. Het 14mm f/4objectief presteert zeer goed en levert in combinatie met de innovatieve sensor haarscherpe en gedetailleerde beelden op. Om foto's van vergelijkbare kwaliteit te maken met een spiegelreflex of systeemcamera en los objectief zou je duizenden euro's moeten investeren. Dat maakt de dp0 wat ons betreft de meest interessante camera in de dp Quattro-serie.
SPECIFICATIES
Adviesprijs â‚Ź 969,Resolutie 29,4 megapixels (19,6 + 4,9 + 4,9) Beeldsensor Foveon X3 Quattro Objectief 14mm f/4 Scherm 3-inch (920.000 beeldpunten) Scherpstelling contrast-AF (9 punten) Snelheid ca. 3.5 bps Opslag SDXC Afmetingen ca. 161,5 x 67 x 126 mm Gewicht ca. 550 gram (incl. accu) Beeldstabilisatie Nee Filmfunctie Nee
BEOORDELING
CATEGORIE
Beeldkwaliteit Bediening Snelheid
Prijs/kwaliteit
PR O • TO
GOUD
ARD AW
Behuizing
HIGH-END COMPACTCAMERA D I GI F O
REVIEW
INNOVATIEF
20
WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 4-2015