ER
E P ! SU K KTIE DIEDI
Objectieven Fujinon GF 250mm f/4 R LM OIS WR – Fujifilm XF 200mm f/2.0 R LM OIS WR
DIGIFOTOPRO.NL
NUMMER 6
2018
PRIJS 5,95
AMBASSADEURS UITGELICHT GOUD
Marsel Van Oosten Ruud van der Lubben Harmen Piekema Menno van der Veen Frits van Eldik
PLATINA 2018
2018
2018
AWARDS HÉT JAAROVERZICHT VAN DE BESTE CAMERA’S, OBJECTIEVEN EN ACCESSOIRES!
Review
SIGMA 40mm f/1.4 DG HSM Art
Een parel! Interview
WAD
Review
Fujifilm X-T3 Compacte topper!
Review
werd Ruben Smit bijna fataal
AF-S NIKKOR 500mm f/5.6E PF ED VR Lichter, kleiner en beter
R E TA I L E R S A A N H E T W O O R D
BEST VERKOCHTE GEAR VAN 2018
NUMMER 6/2018
18-400mm Di II VC HLD
100-400mm Di VC USD
SP 150-600mm Di VC USD G2
Op deze geselecteerde en award winnende Tamron objectieven voor uw Canon of Nikon camera nu tijdelijk tot € 100,- cashback. Actieperiode: 15 november 2018 t/m 15 januari 2019. Zie: www.transcontinenta.nl/promoties Transcontinenta B.V. • Tel: 0252 - 68 75 55 • tamron@transcontinenta.nl •
facebook.com/tamronnederland
SP 24-70mm Di VC USD G2
WELKOM
Welkom
Het jaar 2018 zit er weer bijna op. Het was een jaar vol met nieuwe en interessante producten én ontwikkelingen. Wanneer we inzoomen op die ontwikkelingen, dan kunnen we natuurlijk niet voorbijgaan aan de lancering van de Nikon Z7 en Z6 én de Canon EOS R. Nu ook deze twee grote spelers zich op de spiegelloze markt hebben begeven, mogen we stellen dat de fotografiewereld onomkeerbaar veranderd is. Moest het eerst allemaal groot, groter, grootst, en daarmee ook zwaar, vandaag de dag zijn licht en compact dé sleutelwoorden binnen de fotografie. Van spiegelreflex naar spiegelloze, compacte professionele camera's. Mogen we dit een aardverschuiving noemen? Vergelijkbaar met de transitie van analoge naar digitale fotografie? Wellicht overdrijven we nu, maar je moet soms chargeren om een punt te maken. Bovendien zijn wij serieus benieuwd naar het vervolg. Fotograferen we binnen enkele jaren allemaal spiegelloos, op een enkele romanticus na? Zoals we vandaag de dag ook nog wel eens zo'n “gekkie” treffen die nog analoog schiet? Met andere woorden: is de spiegelreflex, een uitstervend ras? Het is een vraag die we de voorbije tijd aan verschillende gezaghebbende partijen in de fotografie wereld hebben voorgelegd en eigenlijk is het antwoord steeds hetzelfde: 'De systeemcamera heeft zoveel gebruiksvoordelen dat hij de reflex met gemak kan vervangen.' Hoe het ook zij, wij blijven deze trend(s) en het laatste nieuws ook volgend jaar op de voet volgen. En daarover gesproken, het is niet ondenkbeeldig dat zowel Canon als Nikon hun vernieuwde systeem in 2019 verder zullen uitbreiden. Al is daarover nog niets bekend. Wel zeker is het feit dat ook Panasonic in 2019 de markt van de spiegelloze full frame camera's betreedt. Met liefst twee modellen, de S1R en de S1. Deze modellen zijn uitgerust met 's werelds eerste 4K 60p/50p video-opnamefunctie en het Dual I.S.-beeldstabilisatiesysteem. Zowel de S1R als de S1 worden volgend voorjaar wereldwijd geïntroduceerd. Wij kijken daar nu al erg naar uit.
Afgezien van de nieuwe systemen van Nikon en Canon verschenen er natuurlijk nog veel meer nieuwe camera’s, objectieven en accessoires op de markt in 2018. Om je de weg te wijzen in fotografieland hebben we in deze Award- en koopgidseditie de beste producten van 2018 voor je op een rij gezet. Zo kun je gemakkelijk zien welke camera’s, objectieven en accessoires het afgelopen jaar de moeite waard zijn gebleken. Is het alleen maar gear dat de klok slaat in deze editie? Natuurlijk niet! Zo staat dit nummer ook weer vol met inspirerende en leerzame achtergrondverhalen en tutorials en toffe interviews met onder andere Wildlife Photographer of the Year 2018 Marsel van Oosten, actiefotograaf en Canon-ambassadeur Frits van Eldik en met fotograaf en natuurfilmmaker Ruben Smit. Ruben vertelt onder andere dat zijn nieuwste film 'WAD! Overleven op de grens van water en land' hem bijna fataal werd.
Een uitgave van Clipboard Media & Content Delftweg 147 2289 BD Rijswijk Nederland Tel: +31(0)15 7600.700 info@clipboardmedia.nl www.clipboardmedia.nl Uitgever Linda Oenema linda@clipboardmedia.nl Tel: +31(0)15-7600.700 Concept en idee Jascha Vink jascha@clipboardmedia.nl Tel: +31(0)15-7600.771 Redactie Geert van der Klugt Dré de Man Jordi Smit Remco Stunnenberg Christel de Wolff redactie@thecontentgroup.nl +31(0)15-7600.707 Met dank aan Cees Visser Sonja van Driel Johan Elzenga Maarten van der Voorde Marketing & PR marketing@clipboardmedia.nl +31(0)15-7600.700 Traffic Manager Lindsay van Veelen traffic@clipboardmedia.nl Tel: +31(0)15-7600.700
Veel lees- én kijkplezier!
Sales Bart Arkesteijn Mitchell Koymans Jascha Vink sales@clipboardmedia.nl +31(0)15 7600.770
Redactie DIGIFOTO Pro
Data Analist Sven de Heer
Genoeg reden om door te lezen.
Content manager Martijn Herremans Vormgeving Lloyd Troost Ron de Vos Coverbeeld Harmen Piekema (NiSi/Transcontinenta) Drukkerij Senefelder Misset, Doetinchem Distributie Benelux Betapress BV, Gilze Imapress, Turnhout, België ISSN 2468-869X
Abonnementen Jaarabonnement Nederland (6 edities): € 29,75 Jaarabonnement Europa (6 edities): € 72,50 Losse edities: € 5,95 (prijswijzigingen voorbehouden) Telefoon: 015-7600700 E-mail: abo@clipboardmedia.nl
DIGIFOTO PRO 6
Het abonnement wordt automatisch verlengd. Opzeggen kan schriftelijk of per e-mail uiterlijk 2 maanden voor afloop van de abonnementsperiode. Eerder verschenen edities zijn na te bestellen via www.digifotopro.nl/nabestellen of door een e-mail te versturen naar abo@clipboardmedia.nl.
Copyright © Clipboard Media & Content Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd, gekopieerd of op andere wijze worden verspreid zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever. DIGIFOTO Pro is powered by
3
AWARDS | UITLEG
Over onze reviews
Elke editie testen we diverse camera’s, objectieven en accessoires. Maar hoe testen we deze producten precies en hoe beoordelen we ze? Op deze pagina geven we je een overzicht van onze criteria en testmethoden. We testen de producten grotendeels in de praktijk. Een objectief of camera gebruiken we op dezelfde manier zoals we ook onze eigen apparatuur gebruiken. Daardoor lopen we tegen praktische bezwaren of voordelen aan die minstens zo belangrijk zijn als alleen de droge cijfers en testresultaten. Daarnaast kijken we onder gecontroleerde omstandigheden naar de belangrijke aspecten.
Camera's
Awards
Wij kunnen niet bepalen hoeveel waarde jij hecht aan bepaalde eigenschappen van een objectief of camera. De een zal bijvoorbeeld snelheid belangrijker vinden dan de ander. Daarom geven we scores voor de afzonderlijke criteria. Wel vellen we een eindoordeel in de vorm van één van onderstaande awards.
Bij onze camera-reviews geven we scores voor vijf verschillende criteria. We beoordelen camera's per categorie, de scores van een compactcamera kun je dus niet direct met die van een spiegelreflexcamera vergelijken. Ook zijn beoordelingen tijdgebonden. Je kunt camera's van nu immers moeilijk vergelijken met camera's van een paar jaar geleden.
Brons
Een product dat doet wat het moet doen, maar niet echt uitblinkt krijgt een bronzen award.
Beeldkwaliteit
De score voor de beeldkwaliteit beoordelen we aan de hand van de ruisprestaties, het dynamisch bereik en de kleurweergave van de camera.
Bediening
Bij de bediening beoordelen we niet alleen de ergonomie, maar ook de menustructuur van de camera.
Snelheid
Zilver
Producten die een goede indruk op ons achterlaten krijgen een zilveren award.
Objectieven
Onder snelheid valt het autofocussysteem, maar ook de tijd die de camera nodig heeft om foto’s weg te schrijven.
Scherpte
Behuizing
scherpte. Bij zoomobjectieven
Prijs/kwaliteit
Onder vervormingen rekenen
Camera’s delen we in onderstaande (sub)categorieën in. De scores en de awards zijn alleen onderling te vergelijken bij camera’s in dezelfde subcategorie. Krijgt een compactcamera van ons een Goud Award, dan wil dat niet zeggen dat deze camera even goed presteert als een spiegelreflexcamera met diezelfde award.
Spiegelreflexcamera’s (dslr) • Instap • Geavanceerd • Professioneel
Compacte systeemcamera’s (CSC) • Instap • Geavanceerd • High-end
DIGIFOTO PRO 6
Platina
Voor de echt uitblinkende producten is er de platina award. Een product moet ons volledig weten te overtuigen willen we deze award toekennen.
kijken we naar diverse brandpuntsafstanden.
Categorieën
Weet een product ons echt te overtuigen, dan belonen we het met een gouden award.
Alle objectieven testen we op
Bij de beoordeling van de behuizing kijken we naar de bouwkwaliteit, maar ook het LCD en de zoeker nemen we in ogenschouw.
Komen de prestaties van de camera ook overeen met wat je op basis van de prijs mag verwachten?
Goud
De beoordeling van objectieven lijkt op die van camera's, maar we gebruiken hiervoor een aantal andere criteria.
Vervormingen we zaken zoals chromatische aberratie, vignettering, vertekening en flare. Een hoge score betekent bijvoorbeeld dat het objectief weinig vervormingen heeft.
Autofocus We kijken niet alleen naar de snelheid van de autofocus, ook de geluidsproductie en de nauwkeurigheid nemen we mee in de beoordeling.
Behuizing Steekt het objectief degelijk in elkaar, zijn er bijvoorbeeld stof- en regenafdichtingen?
Prijs/kwaliteit Komen de prestaties van het objectief ook overeen met wat je op basis van de prijs mag verwachten?
Onderscheidingen
Sommige producten hebben een opvallende eigenschap, zeer goede prijs-kwaliteitverhouding of steken boven de rest uit dankzij hun ontwerp. Hiervoor delen we de volgende onderscheidingen uit. Deze kunnen ook gecombineerd worden met een award.
Innovatief
Hebben fabrikanten lef en komen ze met nieuwe technieken of toepassingen? Dan kunnen ze een innovatie award verwachten!
Budget
Is het product vriendelijk voor je portemonnee, dan krijgt het een budget award mee.
Design
Niets zo persoonlijk als smaak, maar voor een bovengemiddelde aandacht voor het ontwerp kennen we een design award toe.
5
INHOUD
91
DIGIFOTO Pro Awards
DE BESTE CAMERA'S, OBJECTIEVEN EN ACCESSOIRES VAN 2018
Interviews 60 Ruben Smit
WAD werd hem bijna fataal
10 Jansje Klazinga
Steeds op zoek naar juiste belichting
Objectieven 16 Fujinon GF 250mm f/4 R LM OIS WR
76
Voorbeeldige kwaliteit
AF-S Nikkor 500mm f/5.6E PF ED VR
Een echte aanwinst
74
Canon RF 50mm f/1.2
84
SIGMA 40mm f/1.4 DG HSM Art
Een parel voor de fijnproever
Lichtkanon
88
6
Fujifilm XF 200mm f/2.0 R LM OIS WR
Nieuwe standaard
DIGIFOTO PRO 6
Interviews 40
Ambassadeurs uitgelicht
Marsel Van Oosten Frits van Eldik Ruud van der Lubben Harmen Piekema Menno van der Veen
60
Ruben Smit
WAD werd hem bijna fataal
Camera 22
66
Fujifilm X-T3
Treedt moeiteloos in voetsporen van X-T2
Achtergrond 66 20 30 26
Flitsen met Kleurfilters
Van saaie muur naar hippe achtergrond
88
EIZO legt uit
Een kijkje in de toekomst
Retailers aan het woord
Best verkochte gear van 2018
20
Tutorial
Bewerken in Adobe Lightroom Classic
Gear 38
76
BenQ SW 240
Grootse prestaties, zachte prijs
10
74
Boeken 80 81
Scott Kelby
Hoe doe je dat in Lightroom Classic?
Theo Bosboom
Shaped by the sea
DIGIFOTO PRO 6
30
40 Ambassadeurs uitgelicht
7
NIEUWS
Het beste nieuws van de afgelopen tijd De cameramerken en fabrikanten hebben de afgelopen tijd weer niet stilgezeten. Op de redactie werden wij overspoeld door berichten over nieuwe producten. De belangrijkste nieuwsberichten zetten wij hier voor jou op een rij. TEKST REDACTIE
NIEUW: LEICA Q-P. EEN 'UNDERSTATEMENT' VAN EEN CAMERA Na de presentatie van de Leica M10-D eind oktober presenteerde Leica begin november nog een nieuw model van zijn zeer populaire compactcamera met een full frame sensor en lichtgevoelig prime objectief: de Leica Q-P. Zonder het rode Leica-logo, maar in plaats daarvan met een ingetogen, klassiek Leica-script gegraveerd op de bovenplaat, onderscheidt de Leica Q-P zich door het meest discrete design van alle bestaande LeicaQ modellen in zilver en zwart. De matzwarte lakafwerking van de camerabehuizing is bijzonder krasbestendig en onderstreept
het verfijnde en elegante uiterlijk. Een nieuw kenmerk van de Leica Q-P is ook een nieuw ontwerp van de ontspanknop, die ook terug te vinden is op de Leica M en CL camera's. De Leica Q-P camera wordt compleet geleverd met onder andere een draagriem in het fijnste bruine leer en een extra accu. De technische specificaties
van de Leica Q-P zijn identiek aan die van de seriematige productiemodellen van de Leica Q-camera. Het opvallende kenmerk van alle modellen is een bijzonder lichtgevoelig Leica Summilux 1:1,7/28 mm ASPH. objectief die de camera perfect geschikt maakt voor fotografie bij bestaand licht en voor straatfotografie, architectuur en landschappen. Voor een betrouwbare controle
van de beeldcompositie beschikt de Leica Q-P over een geïntegreerde zoeker met een uniek hoge resolutie van 3,68 MP. Zelfs de kleinste details van elke belichting worden zonder waarneembare vertraging weergegeven zodra de camera voor het oog van de gebruiker wordt gebracht. Prijs € 4.670,Info www.leica.com
ZEISS ZX1 CAMERA MET INGEBOUWDE LIGHTROOM APP
De ZEISS ZX1 is een spiegelloze full-frame camera die optische kwaliteit, software en connectivity met elkaar combineert onder de slogan: SHOOT. EDIT. SHARE. De ZEISS ZX1 beschikt over een geïntegreerde ZEISS Distagon 35mm f/2 objectief met autofocus in een compleet nieuw jasje. Het objectief is gebouwd om perfect aan te sluiten op de 37.4 megapixels ZEISS-sensor. Het bewerken van je foto's kun je al in je camera doen, met de speciaal aangepaste versie van Adobe Photoshop Lightroom CC die je eenvoudig bedient met het
8
multi-touch display van de camera. De camera beschikt over Wifi, Bluetooth en USB-C waardoor je je beelden rechtstreeks het internet kunt opsturen. Ook software updates kun je op deze manier installeren zonder een computer te gebruiken. De ZEISS ZX1 komt begin 2019 beschikbaar. Prijs n.n.b. Info zx1.zeiss.com
DIGIFOTO PRO 6
INTRODUCTIE NIEUWE NISI FILTER SETS
NiSi heeft liefst vijf nieuwe filter sets op de markt gebracht. Dit vijftal bestaat onder andere uit de NiSi Benelux Introduction Set en de NiSi Benelux Landscape Set voor 100mm systemen.
De sets zijn met zorg samengesteld in nauwe samenwerking met NiSi Benelux ambassadeurs en vormen de perfecte sets voor iedereen die kennis wil maken met het fotograferen met vierkante filters.
Inhoud NiSi Benelux Landscape Set voor 100mm: SHAPE
WERKEN IN EEN VIERDE DIMENSIE MET NIEUWE SIRUI KOP
Een vier-dimensionale statiefkop in een 3D wereld. Klinkt gek, maar het is superhandig. Met Sirui’s nieuwe 4-assige FD01 fotografeer en film je altijd onder de juiste hoek. En razendsnel. Een ‘normale’ statiefkop kent drie assen: centraal, horizontaal en verticaal. De centrale as vormt traditioneel het draaipunt van de kop boven de middenzuil van het statief. Sirui voegt een vierde as toe, helemaal bovenop de kop. En dat is bijzonder handig, want als het statief op een helling staat, kan met deze as alsnog een perfecte – waterpas – horizon worden gemaakt. Dat is werken in een vierde dimensie.Wie graag panorama’s maakt, maar niet over een leveller beschikt, moet variëren met de beenlengte om de middenzuil loodrecht te stellen. Sirui’s vierde as functioneert nu als leveller en maakt het tijdrovende zoeken naar de perfecte statiefopstelling overbodig. Compositie, hoek en horizon zijn in enkele snelle verstellingen op elke ondergrond razendsnel ingesteld dankzij twee waterpassen op de vierde as. Of je nu fotografeert of filmt, met de FD01 maak je in een handomdraai een opstelling waarmee je 360 graden om je heen fotografeert. Een ander
DIGIFOTO PRO 6
voordeel is dat de hendels kunnen worden ingeklapt in een transportstand. Het kopje is dan mooi gestroomlijnd en niet veel breder dan de meeste statieven zelf. Dat kopje kan, ondanks het feit dat het klein en compact is, een riante 10 kilo dragen. De camera wordt er met een arca-swiss compatibel snelkoppelingsplaatje op bevestigd. Ook nog eens voorzien van een safety-lock.
Prijs € 229,Info www.sirui.eu
• • • • • • • •
NiSi Glass 100x100mm Nano Multicoated IR ND1000 (10 stop) NiSi Glass 100x150mm Nano Multicoated Medium GND8 (3 stop) NiSi V5 Pro metalen filterhouder met 82mm hoofdadapterring NiSi Filter adapterringen van 77, 72 en 67mm NiSi PRO CPL filter (polarisatie) NiSi ALL-In-One opberg etui voor zowel de V5 Pro houder, CPL filter, set adapterringen en maximaal 8 filters. NiSi filterreinigingsdoek NiSi Filterhandboekje met tips De adviesverkoopprijs van deze losse items is normaal € 586,99. De NiSi Benelux Landscape Set koop je echter voor een adviesverkoopprijs van € 449,99.
Inhoud NiSi Benelux Introduction Set voor 100mm:
• V5 Alpha filterhouder inclusief 82mm adapter • Adapterringen 67mm, 72mm en 77mm • NiSi100x150mm Nano Multicoated Medium GND8 (3 stops) filter • NiSi filter etui (vierkant) met statiefbevestiging • NiSi reinigingsdoek met lange sluitertijden rekentabel • NiSi Filter Guide book met handige tips voor het gebruik.
De adviesverkoopprijs van deze losse items is normaal € 319,99. De NiSi Benelux Introduction Set koop je echter voor een adviesverkoopprijs van € 249,99. De overige drie nieuwe sets zijn de NiSi ND base Kit, de NiSi ND Long Exposure Kit en de NiSi ND Extreme Kit. Al deze NiSi Benelux Sets en NiSi ND Kits zijn uit voorraad leverbaar. Info www.nisifiltersbenelux.com
9
INTERVIEW | JANSJE KLAZINGA
Jansje Klazinga, Amsterdam
Jansje Klazinga is professioneel interieurfotograaf. Zij werkt in opdracht van magazines, ontwerpers, architecten, fabrikanten etc. Daarnaast maakt ze lifestyle producties in eigen beheer en in samenwerking met verschillende stylisten voor woon- en lifestyle magazines. Haar fotoproducties worden maandelijks gepubliceerd in een zeer uiteenlopend scala van bladen: van Vtwonen en Eigenhuis&InterieurMagazine tot Volkskrantmagazine. www.jkf.nl
Steeds weer op zoek naar de juiste belichting Een stoel, tafel en kast in een ruimte fotograferen, hoe ingewikkeld kan het zijn? Maar interieurfotografie is werken op de vierkante meter onder niet altijd de beste lichtomstandigheden. Jansje Klazinga, werkzaam voor toonaangevende woonbladen en architectenbureaus, beoefent het vak al zo’n vijftien jaar uit. 'Mijn passies zijn fotografie, interieurontwerp en design; de combinatie heet interieurfotografie.' TEKST CEES VISSER | FOTOGRAFIE JANSJE KLAZINGA
Erwin Olaf nam haar ooit apart om uit te leggen dat er twee soorten fotografen bestaan. De eerste is technisch goed geïnformeerd, maar moet nog leren kijken. Dat zijn de meeste amateurs en die hebben een probleem omdat je kijken nauwelijks kunt leren. De tweede kan wel goed kijken, maar is technisch minder onderlegd. Tot die categorie behoort Jansje Klazinga (55). Maar, onderwees Olaf, de techniek van fotograferen kun je wel leren. Ga eens langs bij de Fotoacademie en ga veel fotografie kijken. 'Olaf heeft me het beslissende duwtje gegeven', zegt Jansje op een middag in haar woning in Amsterdam. Ze gaat terug naar 1998, het jaar dat ze twee avonden een workshop volgt bij één van de
10
grootste fotografen van Nederland - en de ambitie ontwikkelt om zelf een carrière als fotograaf te beginnen. Opmerkelijk. Want wat heeft ze eigenlijk bij Olaf te zoeken? Hoeveel fotograaf is zij nu helemaal? Jansje kan in die dagen bogen op ‘reiskiekjes’, foto’s geschoten tijdens haar trips naar onder andere Zuidoost-Azië, en een cursus hier en daar. Maar Olaf ziet het goed. Zo komt tijdens een leergang bij Fotogram aan het licht dat Jansje een prima ontwikkeld gevoel heeft voor kader, compositie en camerapositie, wat haar vervolgens op de Fotoacademie doet belanden. Ze wordt toegelaten op basis van foto’s waarover ook Olaf enthousiast is. Jansje: 'Ik kreeg bij mijn toelating wel te horen dat mijn ‘Aziëplaatjes’
'Onscherpte en tegenlicht vind ik heel fijn, maar het moet wel bruikbaar blijven'
DIGIFOTO PRO 6
leuk waren, maar dat ik nou maar eens moest proberen mijn eigen straat spannend in beeld te brengen. Want ja, Azië is exotisch, dus dat levert bij voorbaat knappe foto’s op.' Gevraagd naar met welke insteek ze aan de Fotoacademie begon, noemt Jansje het blad Living, waarop ze destijds een abonnement had. Als ze voor dit tijdschrift zou werken, dan zou haar fotografieleven geslaagd zijn. Reportages, lifestylefotografie, daar wilde ze naartoe. Elke foto die ze maakte, moest een foto zijn die zo in Living kon. Pas op de academie kwam ze in de ban van interieurs, of meer precies hotel- en restaurantinterieurs. Jansje, in een vorig leven werkzaam als communicatieadviseur,
DIGIFOTO PRO 6
vertelt dat ze aanvankelijk geen bijzondere belangstelling voor interieurfotografie voelt, maar dat haar portfolio stilletjes volloopt met interieurfoto’s. Pas tijdens haar examens aan de Fotoacademie valt op dat het vastleggen van interieurs op een lifestyleachtige manier haar goed afging. 'Ik ving mensen in hun omgeving. Vorm was belangrijk, het lijnenspel. Maar het bijna gedwongen gebruik van een groot diafragma in donkere situaties, waarin ik in restaurants en hotels vaak belandde, bracht spanning in de beelden die te ver af stonden van echte interieurfotografie.' Toevallig genoeg – of juist niet – is haar eerste opdrachtgever Living. Voor deze
opdracht moet ze naar het Italiaanse Verona om een door een reisorganisatie gesponsorde reisreportage te maken over de opera aldaar. Mensen op straat, in winkeltjes, scootertjes, maar ook het orkest, het publiek, de voorstelling. Dat is in 2004. Nu, bijna vijftien jaar later, staat ze te boek als een gearriveerde interieurfotograaf. Ze werkt niet meer voor Living, dat blad bestaat niet meer, maar wel voor bladen als Eigen Huis & Interieur en VT Wonen. Ook doet ze commercieel werk in opdracht van bijvoorbeeld interieurarchitecten en ontwerpers van interieurproducten. Hoe is ze daar gekomen? Door zelfvertrouwen te hebben. Na haar afstuderen, inclusief een stage bij Quote,
11
In de cameratas van Jansje
Ik werk met de Canon 5d mark IV. Die gebruik ik in combinatie met een groot aantal Canon objectieven. Voor mijn werk maak ik echter vooral gebruik van de Canon EF 16-35mm f/2.8L III USM, de Canon EF 24-70mm f/2.8 L II USM, en een tilt shift, de Canon TS-E 24mm F/3.5 L II. Daarnaast maak ik veelvuldig gebruik van een snoerloze Bowens Gemini flitsset. Last but not least heb ik altijd een laptop bij me.
12
DIGIFOTO PRO 6
'Erwin Olaf heeft mij het beslissende duwtje gegeven'
INTERVIEW | JANSJE KLAZINGA
loopt ze bij Elle Wonen naar binnen om haar portfolio te showen, gevolgd door een telefoontje om te zeggen dat ze in een tijdschrift een mode-shoot had gezien en dat die shoot had plaatsgehad in een prachtig huis. Of ze dat huis mocht fotograferen voor Elle? Ook benadert ze VT Wonen om te vertellen dat ze zo leuk woont en dat ze haar eigen woning wil fotograferen. Plus de woning van haar buurvrouw, die over exact hetzelfde huis beschikte, maar met een totaal andere inrichting. Jansje: 'Van een stylist kreeg ik de tip gewoon zelf te produceren en deze producties aan te bieden. Daarmee bleven dan ook de foto’s in mijn bezit. Zo ben ik in het circuit gekomen en zo is het eigenlijk nog steeds.'
Binnenkijker Een begrip in de interieurfotografie is de binnenkijker, een productie die inspirerend moet zijn voor lezers en daarom interieuren stijlideeën prijsgeeft. Maar de lezer ook vertelt hoe dat te bereiken en waar je de spullen daarvoor kan kopen. Jansje heeft al honderden van dit soort shoots verzorgd. 'De binnenkijker moet een eigen stijl hebben. Wat je op de foto’s ziet, hebben de bewoners zelf verzonnen. Zij hebben elementen aangebracht waardoor een uniek interieur is ontstaan.
14
Of het pand zelf is uniek. Een voormalige melk- of tabaksfabriek, waarmee de bewoners iets aardigs hebben gedaan.' Jansje voegt er aan toe dat interieurdesign zo mogelijk haar grootste passie is. Dat raakt heel erg aan architectuur, waarin ik geïnteresseerd ben, of interieurontwerp. 'Mijn passies zijn fotografie, interieurontwerp en design, en dan vooral meubels. De combinatie heet interieurfotografie.' Het doel van het laatste is volgens Jansje tweeledig. Als je voor een blad een binnenkijker maakt, dan ligt het accent op de leefbaarheid van de ruimte. Werk je voor een architect, dan is de esthetiek belangrijk – en zijn de meubels eerder ruis. Bij de eerste laat je de combinatie van meubels en indeling zien, bij de andere is het lijnenspel van belang en is de ruimte dikwijls zo gestileerd dat zij niet geschikt is om in te leven. Bij een binnenkijker mag er wat Jansje betreft (dus) weleens een mens door het beeld lopen of een kledingstuk rondslingeren, om te laten zien dat er ook ‘echt mensen’ wonen op die locatie. Juist dat integreren van een ‘mensbeeld’ in interieurs is voor haar de manier om zelfs een saai interieur interessant te maken. Misschien heeft ze daar ergens school gemaakt, want, zo merkt ze op, ook in de bladenwereld is daarin een duidelijke verandering te zien.
'Als er veel beeld gemaakt moet worden binnen afzienbare tijd, stijgt het stressniveau. Als ik dan ook nog eens gestrest zou zijn...'
DIGIFOTO PRO 6
De praktijk van interieurfotografie
'De meeste shoots doe ik met een assistent en/of met een stylist. Neem een beddengoedproductie voor een blad. Dan shopt de stylist een busje vol met lakens, kussenslopen, dekbedovertrekken en soms hele bedden bij elkaar en laat deze op de locatie bezorgen. Zo’n locatie kan iemands huis zijn of een plek in een of ander pand. Soms huren we een daglichtstudio, waar we een decor opbouwen. Is iemands huis het decor, dan gaat alles van de bewoner aan de kant, omdat die spullen vaak niet in de productie passen. En die locaties vind je weer door een locatiebureau in te schakelen. Maken we daarentegen een binnenkijker, dan fotografeer ik het bestaande interieur, waaraan ik zo goed als niets verander omdat we laten zien hoe iemand woont - en niet wat ik ervan vind. Soms neem ik bloemen mee, heel soms verander ik een stoel, maar dan komt er geen busje voorrijden. Ja, ik ben niet alleen fotograaf maar heb ook gevoel voor hoe iets er interieur-wise uit moet komen te zien. Voor de stylist is mijn mening wel lekker, hoor. Zelfs de ingewikkeldste shoot is doorgaans binnen een dag te doen: opbouwen, fotograferen, afbreken. Vaak is daarvoor nog een opbouwassistent aanwezig.' Fotograferen 'Op locatie schiet ik via live-view op de laptop, zodat de stylist de foto meteen in grootbeeld kan bekijken en de kleinste details ziet. En ik kan de foto eventueel ter plekke bewerken. Per shoot schiet ik gemiddeld zo’n honderdvijftig foto’s. Wat preciezer: voor een productie van zeg vijf pagina’s, ongeveer vijf keer twintig foto’s. Voor een binnenkijker gaat de teller al gauw naar de tweehonderd.' Stijl 'Mijn fotografie heeft een bepaalde stijl, maar daarin ben ik niet de enige. Er zijn meer fotografen met die insteek. Het is ook een beetje een tijdsbeeld. Ik werk nu minder met een groot diafragma. Wel voor sfeerdetails in een ruimte of bij producten. Maar om de ruimte goed te laten zien, is dat onhandig. Onscherpte en tegenlicht vind ik heel fijn, maar het moet wel bruikbaar blijven. Spelen met licht zoals de oude schilders dat deden. Wat ik mooi aan mijn interieurfoto’s vind, is het tegenlicht. Technisch natuurlijk heel onhandig, maar ik hou ervan dat er een soort randje om de onderwerpen ontstaat waardoor ze lijken te zweven.' Licht 'Ik heb een goed gevoel voor licht. Ik moet stylisten regelmatig vertellen dat ze ergens een laken omhoog houden of een reflectiescherm plaatsen. Het is alsof ik dan aan het lesgeven ben, omdat zij niet snappen hoe dat werkt. Liever gebruik ik geen lampen, want die veroorzaken snel schaduwen – een drama voor interieurfoto’s. Bladen willen dat ook niet, dat ik met lampen werk. Bovendien kost het werken met lampen in de praktijk doorgaans veel tijd, hoewel ik die tijd ook met nabewerken kwijt ben. Het grootste probleem in interieurfotografie, zijn de contrastverschillen. Om die op te heffen, wil ik weleens een lampje buiten beeld plaatsen. Verder vertrouw ik op reflectieschermen. Maar dat zeg ik nu wel, en contrasten zijn een Photoshop-dramaatje, maar stiekem ben ik gek op een beetje contrast in een interieurfoto.' Postproductie 'Thuis neem ik veelal de laatste foto van een serie foto’s binnen een shoot om te bewerken. De vijfsterrenfoto, dat weet ik op locatie al. Al die beelden ben ik vervolgens nog een halve dag tot een dag aan het nabewerken. Nee, ik ben geen professioneel beeldbewerker, maar ik weet hoe ik mijn doel moet bereiken. Wat ik vaak doe, is twee of meerdere foto’s over elkaar heen leggen; dezelfde beelden, zelfde camerastandpunt, maar met verschillende belichting of zelfs verlichting. Dan ontstaat een foto die technisch helemaal niet kan, maar wel bijzonder is. Het is spelen met licht. De stylisten die ter plekke zijn, snappen vaak
DIGIFOTO PRO 6
niet wat ik moet uithalen om dat voor elkaar te krijgen. Maar dat is het lastigste van interieurfotografie, steeds zoeken naar de juiste belichting. Ja, je zou kunnen zeggen: gebruik high dynamic range om contrasten in een interieur op te heffen. Maar dat werkt voor mij niet, het heeft niet de juiste lichtbalans en is te onrealistisch. De tools van high dynamic range zijn niet wat ik nodig heb. Tenminste, ik heb het nog niet gevonden.' Vaardigheden 'Ik ben nieuwsgierig naar mensen en hoe ze wonen. Dat helpt. Verder heb ik verstand van styling en ben ik punctueel en relaxed. Als er veel beeld gemaakt moet worden binnen afzienbare tijd, dan stijgt het stressniveau in een studio af en toe wel. Als ik dan ook nog eens gestrest zou zijn, is dat niet fijn.' Opdrachtgevers 'Ik maak regelmatig producties op eigen titel, shoots die ik niet van tevoren verkocht heb. Daarvoor ga ik ook naar het buitenland. Soms met een compagnon die de begeleidende teksten verzorgd en – zoals dat heet - de productie doet. Vaak zijn het binnenkijkers waarvan ik denk dat ik ze kan verkopen. De meeste producties verkoop ik in Nederland; een aantal daarvan komt terecht bij mijn agent (Taverne Agency), die ze vervolgens aan het buitenland verkoopt; aan bijvoorbeeld de Poolse Elle Wonen of de Duitse VT Wonen. Er is veel concurrentie, in die zin dat er veel fotografen zijn die hetzelfde werk doen. Maar er zijn ook heel veel woonbladen. Voor mij werkt het om zelf te produceren én tegelijkertijd in opdracht commercieel werk te doen.'
15
REVIEW | FUJINON GF250MM F/4 R LM OIS WR
Zoomen met je benen Tegenstanders van zoomobjectieven roepen nog wel eens dat je ook kunt zoomen met je benen. Bij groothoeken en standaardbrandpuntsafstanden is dat onzin, maar in het telegebied is dat wel degelijk een mogelijkheid. Voor de GF-serie van fujifilm is er daarom naast twee kortere teles nog een 250mm. Samen met de 1,4x-converter voorziet hij in een flink deel van de telebehoefte van de gebruikers. Maar dan moet hij wel echt goed zijn. Is de 250mm zo goed? TEKST EN FOTOGRAFIE DRÉ DE MAN
250mm voor het GF-systeem is als 200mm voor full frame. Een klassieke telebrandpuntsafstand dus. Bij landschapsfotografie en mode kun je er aardig mee uit de voeten. Combineer je hem met de 1.4x converter van Fujifilm, dan zit je op 350 mm, ca. 280 mm full frame equivalent. Wanneer je zooms gewend bent, dan is het aanvankelijk een vreemd idee om maar één brandpuntsafstand te hebben in een vrij groot gebied. Maar ga je met het objectief op stap, dan valt op hoeveel onderwerpen toch bij het objectief passen. Toegegeven, je moet dan meestal wel een meter of tien vooruit of achteruit lopen of croppen, maar dat kan vaak wel. Bij een close encounter met het objectief, schrik je wel enigszins. Het is een stuk groter dan de meeste 300mm-objecieven met een vergelijkbare lichtsterkte voor full frame. Zet je het op de camera, dan valt het allemaal erg mee: het is zeer goed hanteerbaar en uit de hand fotograferen gaat prima. Sterker nog, behalve voor het testen van de resolutie heb ik het objectief nauwelijks op statief gezet.
stoten. Ook met de hand scherpstellen gaat heel goed. Het evenwicht met de camera is voorbeeldig en dat zorgt ook voor de goede hanteerbaarheid, ondanks het vrij hoge gewicht van bijna anderhalve kilo. Gecombineerd met de voorbeeldige stabilisatie – die waarschijnlijk ook geholpen wordt door de massa van camera en objectief – kun je er beter mee uit de hand werken dan met een kleine lichte camera en een zoom. Fujifilm heeft veel moeite gedaan bij het ontwerpen van het objectief. Zestien elementen in tien groepen, waarvan twee ED-elementen en een super-ED-element is behoorlijk veel voor een tele met een beperkte lichtsterkte. Dat verklaart meteen ook de grootte en het gewicht van het objectief.
De lichtsterkte is ook ruim voldoende voor een vlotte scherpstelling. Wat daarbij ook helpt is het hoge contrast van het objectief. Er is ook een knop waarmee je de scherpstelling kunt beperken van vijf meter tot oneindig én er zijn knoppen waarmee je de scherpstelling kunt vasthouden of juist de scherpstelling kunt activeren. Het objectief is mechanisch zeer goed uitgevoerd en biedt een goede bescherming tegen stof, spatwater en
16
DIGIFOTO PRO 6
‘Het is zeer goed hanteerbaar; uit de hand fotograferen gaat prima’
CAMERA FUJIFILM GFX 50S BRANDPUNT 250 MM DIAFRAGMA 1/105 S SLUITERTIJD F/5,6 ISO 100
Conclusie
Net zoals de andere objectieven voor het GFX-systeem is dit objectief niet goedkoop. Daar staat een voorbeeldige kwaliteit tegenover. Combineer dat met een prima hanteerbaarheid en je hebt een objectief dat een van de hoogtepunten van het GFXsysteem vormt.
Specificaties
Wanneer je wat foto’s maakt en ze bekijkt op de monitor, dan valt meteen het mooie contrast en de zeer goede scherpte op. Het bokeh is ook mooi en al is de lichtsterkte beperkt, bij 250 mm is de scherptediepte toch al vrij klein. De achtergrond kan dus al mooi vaag worden – met de nadruk op mooi. Verder zijn er op het eerste gezicht weinig bijzonderheden bij dit objectief, dus het wordt tijd om het in het lab nader aan de tand te voelen.
LAB Hoe leuk het ook is om met het objectief te fotograferen, in het lab blijkt het een erg saaie persoonlijkheid te zijn. Het levert meteen al bij volle opening uitstekende prestaties tot aan de rand. De uiterste hoeken zijn heel goed en worden uitstekend bij f/5.6 en dan is het objectief
DIGIFOTO PRO 6
op zijn best. Sowieso zijn de prestaties op afstand beter dan dichtbij, alhoewel die verschillen klein zijn. Vanaf f/8 worden de prestaties weer minder ten gevolge van diffractie. We zien geen chromatische aberratie, deels ook vanwege de uitschakeling ervan in software. Ook verder zijn nergens fouten te zien. Binnen het GFX-systeem staat het op eenzame hoogte, niet omdat de andere objectieven zo slecht zijn maar omdat dit objectief zo goed is (vergelijk onze grafieken of de MTF’s van Fujifilm van de GF 63mm f/2.8 R WR maar eens met die van dit objectief ). Wij hadden de converter helaas niet tot onze beschikking, maar je kunt op basis van deze resultaten ervan uitgaan dat het objectief bij gebruik van de converter nauwelijks zal inboeten aan kwaliteit, ook omdat de converter speciaal is berekend voor dit objectief.
Adviesprijs € 3.299,Brandpuntsafstand 250 mm Aantal diafragmabladen 9 (afgerond) Maximaal diafragma f/4 Lengte 204 mm Breedte 108 mm Gewicht 1425 g Opbouw (elementen/groepen) 16/10 Kortste scherpstelafstand 1,4 m Lensvatting Fujifilm GF Info www.fujifilm.eu/nl
Beoordeling
Beeldkwaliteit Bediening Snelheid Prijs / kwaliteit
GOUD 2018
CATEGORIE
OBJECTIEF
17
Model AnaĂŻs Dek Visagie Camilla Verweij da Silva Santos CAMERA NIKON D610 BRANDPUNT 50MM DIAFRAGMA F/2.8 SLUITERTIJD 1/160 SEC ISO 500
'Je kunt ook bij me terecht voor een koppelshoot of bruidsreportage en dan is de partner natuurlijk aanwezig, maar als ik boudoir-fotografeer, werk ik in een strikt Girls Only-team van visagisten en stylisten. Ik vind het ongepast dat iemand van buitenaf bij een shoot aanwezig is. Ik wil niet dat iemand op mijn vingers kijkt, maar nog belangrijker is dat mijn modellen zich op hun gemak kunnen voelen. Het is best een stap voor een vrouw om een boudoirshoot te boeken dus ik wil dat als het eenmaal zover is, alle aandacht naar haar uit kan gaan. Ook vergt het nogal wat lef van een vrouw om zichzelf bloot te geven. En dat gaat nu eenmaal beter als er geen mannen aanwezig zijn. Een van de eerste vragen die ik krijg is namelijk: moet ik naakt en zijn er mannen bij?' Het antwoord is: nee.'
SPOTLIGHT | PASCALE DEKKER
DIGIFOTO PRO SPOTLIGHT
Pascale Dekker | Rotterdam
'Ik fotografeer sinds 2015, wat dat betreft ben ik een laatbloeier. Voor die tijd had ik niet veel met fotografie, ondanks dat het in mijn familie zit. Ik was altijd al wel creatief bezig, maar het heeft lang geduurd voordat ik wakker werd en dacht: “fotografie, dat ga ik doen”. Om mijn camera goed te leren kennen, heb ik een cursus gevolgd. Tijdens een workshop naaktfotografie was ik de enige van de groep die het écht leuk vond. Na wat experimenteren, ook met mannelijke modellen, kwam ik uiteindelijk uit op boudoirfotografie.' Fotografie Marga Nieboer Visagie Luna van Herwijnen
Model Jade CAMERA NIKON D7200 BRANDPUNT 35MM SLUITERTIJD 1/1600 SEC DIAFRAGMA F/2.8 ISO 100
'Het is niet altijd makkelijk om een locatie te vinden voor mijn fotoshoots. In de zomer kan het ook buiten, zoals op het strand, dat is wat ik altijd al eens wilde doen. Maar vaker fotografeer ik in hotelkamers. Niet alle hotels staan daar voor open, Boudoirfotografie doet, volkomen onterecht, toch vaak denken aan pornografie. Gelukkig zijn er wel een aantal hotels waar ik terecht kan. Ik heb wel eens een koppel gefotografeerd in hun eigen slaapkamer, maar dat was best lastig. Er staan dan allemaal spullen in de weg, dus de helft van de tijd ben je aan het opruimen in plaats van te fotograferen! De meeste vrouwen geven ook de voorkeur aan een hotelkamer, dan ben je er echt even lekker helemaal uit.’
19
ACHTERGROND | EIZO HDR
HDR-video
EEN KIJKJE IN DE TOEKOMST In de vorige editie voelden we EIZO Europe's productspecialist Patrick Lemmens aan de tand over de specifieke videoworkflow functies op een beeldscherm, waaronder het kunnen vertalen van videosignalen zonder tussenkomst van een besturingssysteem en het kunnen berekenen van 3D-LUT profielen. Monitoren met 3D-LUT zijn niet nieuw, er is nog veel meer gaande op het gebied van video. Wat dacht je van de komst van HDR in video? Wat is dat eigenlijk? We kennen HDR uit de fotografie, maar zien het nu ook steeds vaker terug als feature op onze televisieschermen. TEKST CHRISTEL DE WOLFF
Standaard kleurruimte De kleurruimte van een gemiddelde televisie is REC 709. Dit zou je kunnen zien als wat sRGB voor fotografie is. De huidige standaard staat al sinds de jaren tachtig. Maar de ontwikkeling van kleurruimtes staat niet stil. Er zijn tegenwoordig meer kleurruimtes beschikbaar waaronder REC 2020 en REC 2100. Deze nieuwe waardes
20
benaderen of overstijgen wat fotografen kennen als Adobe RGB. Het mooi en/of realistisch weergeven van een beeld gaat niet alleen over het kleurenspectrum, maar valt ook samen met het dynamisch bereik. Dat is het verschil tussen het donkerste en lichtste punt op een beeld dat een apparaat kan weergeven zonder kwaliteitsverlies. Apparaten met
een standaard dynamisch bereik (SDR) kan slechts een helderheidsbereik reproduceren, van 0.05 tot 100 cd/m2. Dat is een klein bereik, ervan uitgaande dat de 'standaard' helderheid van onze natuurlijke omgeving 2000 cd/m2 heeft. Het menselijk oog heeft een veel groter dynamisch bereik en in de filmindustrie worden daarom regelmatig de koppen
DIGIFOTO PRO 6