DIGIFOTO Pro 3.2011 by Clipboard Media

www.dFpro.nl

NUMMER 3

2011

prijs € 4,95

Langverwacht fotomonster

Koos Breukel

Op bezoek bij de meester

Vakantiefoto’s bewerking, selectie en presentatie

Special objecnietuwieglavsewernk

‘CSI’-fotografie

gerard blankerts fotografeerde jarenlang voor de recherche. nu doet hij zijn verhaal

NUMMER 3/2011

Een uitgave van clipboard publishing

& verwensingen

complimenten

Bart Echt supernieuws allemaal.. André De @DFPro Masterclass lag vandaag op de mat. Leuk, lekker lezen. Maar, de cover! Weten die gasten niet dat ik kinderen onder de 18 heb?????? Arno Probeer al dagen post bij ons oude adres op te halen, maar telkens niemand thuis. Zie m’n @Dfpro-magazine al liggen, maar kan er niet bij. Jörgen BAM!! Nieuwe editie van @dfpro op de deurmat. Sweet!! Altijd lekker zo voor het weekend! Voorop Persoonlijk vind ik hem niet overzichtelijker geworden. En moet verder naar beneden scrollen om alles te zien. Layout items zin leuk en de kleuren goed. (over de nieuwe website) Dorine Hoe kan ik foto’s submitten voor de lezersgallery? Als ik op ‘foto uploaden’ klik kom ik direct weer op de homepage uit.. :( TCAT Leukste fotoblad op Social Media... MEEDOEN !!! RT @Dfpro: Fotoboek winnen? Stuur een foto in met het thema ‘kleur’. Remco Een tip: maak het DFPro logo op de nieuwe site linksboven klikbaar. Werkt veel makkelijker als het kleine knopje “Home”. Ramon Zit nu de nieuwe @dfpro te lezen. Wow wat een inspiratie.. Peter Ik vind de prijsstelling niet echt houdbaar t.o.v. de papieren versie! Alexander Gaan jullie toevallig nog de Olympus E-P3 testen in de komende uitgave? Anoniem De leden hebben zoals gewoon weer eens niet of nog niet, ik ga mijn lidmaatschap denk ik maar eens opzeggen. En de Post is al geweest. Robert Maar nu ligt de site er even uit denk ik ?

www.twitter.com/dfpro

w w w. d i g i f o t o p r o . n l n u m m e r 3 - 2 0 1 1

www.dfpro.nl/facebook

www.digifotopro.nl

Zij behaalden in totaal maar liefst 39 nominaties, 4 prijzen waaronder de publieksprijs, en een eervolle vermelding.

Inhoud Preview Sony NEX-7

Welkom, Het kan weken, zo niet maanden duren. Je kunt er nauwelijks iets aan doen, en je komt er maar moeilijk weer uit. Schrijvers en muzikanten kennen het, fotografen ook en Engelsen hebben er een lelijk woord voor: de beruchte ‘rut’. Nu ben ik zowel schrijver, muzikant als fotograaf, dus ik wist wat het was. Het gevoel dat je fotografisch niet verder komt, altijd maar in hetzelfde blijft hangen. Terugvalt op dezelfde trucs, altijd dezelfde invalshoeken kiest. De weg van de minste weerstand levert zeker niet de mooiste beelden. Raymond Luijbregts Hoofdredacteur raymond@digifotopro.nl

Het gevolg? Mijn camera lag al weken in de kast, smachtend naar een aanraking. Ik gunde hem nauwelijks een blik waardig. Dat lag niet aan het apparaat, maar aan mij. Zin en inspiratie ontbreken, ideeën had ik niet meer. Het was even op, alsof de grijze machine onder mijn vleespet hortend en stotend tot stilstand kwam. De Zilveren Camera zou dit jaar naar iemand anders gaan, dat wist ik zeker. Mijn kop kaalscheren, van deodorant wisselen, keihard muziek draaien, gamen, een boek lezen, mountainbiken, mijn behoefte doen in de handstand: niets leek te helpen om de zin en inspiratie terug te krijgen. Ondertussen lag de camera nog steeds werkeloos in de hoek. Tot vandaag. Want zoals altijd, eindigt zo’n periode altijd net zo snel als het komt opzetten. Licht schijnt weer aan het einde van de tunnel. Binnenkort ga ik er met een paar goede maten een dag op uit voor een mooie reportage. We hadden eindelijk weer goede ideeën opgedaan, we maakten elkaar weer scherp. Bier vloeide rijkelijk als beloning, de stemming was positief. Het gevolg? De sensor van m’n camera kriebelt, mijn objectieven jeuken. Het geluid van de sluiter, snel gelijk een ratelslang, kletterend om het mooiste licht te vangen en de sensor te kussen. Klik-klik-klak. Wereld, camera. Camera, wereld. Aangenaam. Het wordt een prettig weerzien. Raymond Luijbregts Hoofdredacteur

w w w. d i g i f o t o p r o . n l E DITI E 3 - 2 0 1 1

Inhoud

12 Olympus E-P3

Olympus komt beloftes inlossen

28 Statieven

Statieven uit diverse prijsklassen en voor diverse gebruiksdoelen getest

32 CSI-fotografie

Gerard Blankerts doet zijn verhaal

Review

Interview

Reportage

Is de Nikon P7100 de camera die de P7000 had moeten zijn?

utodidact Richard A Bakker heeft het liefst alles zelf in de hand

enno van Duijn doet M verslag van zijn reis

41 Samsung NX200 100 Workshop

Samsung luidt met de NX200 een nieuwe generatie NX-camera’s in.

46 Masterclass

oos Breukel: Bij de K meester thuis

raadloos flitsen D met Nikon’s Creative Lightning System

116 Objectief

Carl Zeiss’ Distagon T* 35mm f/1.4 ZE heeft geen autofocus

58 Special

130 Talent

Wat te doen met met duizend vakantiefoto’s?

Olympus E-P3

Is er eigenlijk wel iets veranderd ten opzichte van de E-P1 en E-P2? Op het eerste gezicht lijken de camera’s hetzelfde, maar het nieuwe model blijkt bij nadere tests toch wat meer te kunnen.

I nge Stolwijk deed mee aan het project Voor de Lens: Crisis!

Forensische fotografie Gerard Blankerts fotografeerde een ongebruikelijk onderwerp: lijken. Geen onderwerp voor op een feestje, maar in dit magazine gaven we hem de kans. Hij vertelde ons er alles over.

Koos Breukel

Bij het zien van Koos Breukels foto’s denk je vaak ‘hoe doet hij dat toch?’. Wij gingen op onderzoek uit en lieten een van onze redacteuren voor de lens plaatsnemen. Een kijkje in de keuken van de meester.

16 Sony A77

Sony heeft onlangs de A77 uitgebracht. Hebben we voor niets gewacht of worden de hooggespannen verwachtingen waargemaakt?

Terug van vakantie

Sinds we niet meer per afdruk hoeven te betalen, schieten we in twee weken vakantie zonder moeite een paar duizend fotoâ&#x20AC;&#x2122;s. Maar wat doe je daar allemaal mee als je thuiskomt?

94 Reportage

Zijn er plaatsen op de aarde te vinden die nog niet zijn vastgelegd? Menno van Duijn ondernam een zes weken durende zeereis van Antarctica naar de Kaapverdische eilanden en doet verslag.

105

Special: objectieven

Vaak is niet een nieuwe camera, maar een nieuw objectief een investering die je direct terugziet in de beeldkwaliteit van je fotoâ&#x20AC;&#x2122;s. Bovendien zijn ze waardevast. Wij testen zeven nieuwe modellen.

Uitslag Fotowedstrijden

En de winnaars zijn...

Regelmatig organiseren we op onze website fotowedstrijden waar je toffe prijzen mee kunt winnen. Hier zie je een overzicht van de recente uitslagen. Op de hoogte blijven van nieuwe wedstrijden en zelf meedoen? Kijk op www.dfpro.nl/fotowedstrijden

Winnaars fotowedstrijd: Reizen In de vorige editie kondigden we de fotowedstrijd met het thema reizen aan. De uitslag is inmiddels bekend. Vier prijswinnaars maakten we blij met een Vanguard Alta Pro 283 carbonstatief, ter waarde van 449 euro per stuk. De vijfde winnaar beloonden we met een Clickfree (foto)backup-pakket.

Foto: Dirk Hoekstra

Foto: Eric T’Kindt

Foto: Frank van den Berg

Foto: Stefaan Willaert

Foto: Tom Rietveld

Winnaar fotowedstrijd: sport Stephan won met deze spectaculaire plaat onze fotowedstrijd op Facebook met het thema sport. Wij beloonden hem met een exemplaar van ‘Het Complete Fotografieboek’.

Foto: Stephan de Laat

Winnaar fotowedstrijd: Stedelijk landschap In de fotowedstrijd met het thema stedelijk landschap ging Laurens Kuipers er met de prijs vandoor. Het leverde hem een boekenpakket bestaande uit het naslagwerk ‘Moderne Architectuur A-Z’, het boek ‘Architecture Now! Shopping’ en de handige gids ‘Architectuur begrijpen’ op.

Foto: Laurens Kuipers

Met dank aan uitgeverij Pearson, Librero, Vanguard en Transcontinenta voor het beschikbaar stellen van de prijzen.

w w w. d i g i f o t o p r o . n l n u m m e r 3 - 2 0 1 1

I AM YOUR EYES

IK BEN NIKON. Al jarenlang zijn mijn NIKKOR objectieven wereldwijd de vaste keus van professionele fotografen; een kritische doelgroep die soms het onmogelijke van zijn apparatuur verwacht. Die verwachtingen zijn het uitgangspunt voor het ontwerp van ieder nieuw NIKKOR objectief. Niet als doelstelling om te halen, maar als grens om te verleggen. Meer mogelijkheden, ongekende consistentie en spectaculaire scherpte en helderheidâ&#x20AC;Ś Van een NIKKOR objectief mag u alles verwachten. iamnikon.nl

Review Pen E-P3 PreviewOlympus Sony NEX-7

Autofocus op steroïden

Camera Olympus E-P3 Objectief 12mm f/2 Diafragma f/2 Sluitertijd 1/160 ISO 400

Olympus Pen E-P3

Op papier lijkt de E-P3 nog veel op zijn voorganger en ook in levende lijve moet je goed kijken om verschillen te zien. Toch belooft Olympus op veel vlakken een verbetering. Zo is de autofocus sneller dan ooit en moeten de iso-prestaties zijn toegenomen door een nieuwe sensor. We kijken welke beloftes de E-P3 kan inlossen. Tekst en fotografie: Jesse Kraal

De E-P3 lijkt op het eerste gezicht als twee druppels water op de E-P1 en E-P2. Als je een tweede keer kijkt, dan zijn er toch een aantal dingen veranderd. Zo heeft de nieuwe Pen een ingebouwde flitser en is het gripje afneembaar. Je kunt dat gripje desgewenst ook vervangen voor een groter exemplaar. We zien gelukkig ook weer de goede bouwkwaliteit van de voorgaande E-P-modellen terug. Bediening Op de achterkant van de E-P3 zien we knoppen in dezelfde lay-out als bij de E-P2, druk ze in en je ziet dat de functies die eronder zitten wel anders zijn. Olympus heeft voor haar nieuwste Pen gekozen voor een bediening die dichter bij de E-PL2 ligt dan bij de E-P2. Geen slechte keuze, want de meer conventionele bediening went sneller als je nog niet eerder met

w w w. d i g i f o t o p r o . n l E DITI E 3 - 2 0 1 1

een Olympus Pen hebt gewerkt. Het scherm op de achterkant van de camera is niet gegroeid maar heeft er wel touch-bediening bij gekregen. Het scherm vervangt niet zozeer de knoppen naast het scherm maar voegt vooral extra functionaliteit toe. Zo kun je nu door een enkele aanraking aangeven waar de camera moet scherpstellen. Dit kun je doen door het scherpstelpunt met je vingertop over het scherm te verslepen, of door gewoon daar te drukken waar jij wilt dat de camera

scherpstelt. De ‘ouderwetse’ knopjes om het scherpstelpunt te selecteren zul je in de praktijk nog maar weinig gebruiken, het aanraakscherm voldoet prima en is sneller te bedienen. Oled-scherm Een lcd is moeilijk is af te lezen in fel zonlicht en omdat de camera ook niet over een elektronische of optische zoeker beschikt, heeft Olympus bij de E-P3 gekozen voor een oled-scherm. Het scherm oogt helderder en blijft inderdaad beter afleesbaar als er zonlicht opvalt. Wel ‘overdrijft’ het display de kleuren van de foto’s, de verzadiging van de beelden ligt een stuk lager dan het scherm je doet geloven. De camera heeft ook een aansluiting voor een externe zoeker. Je kunt zowel de optische zoeker VF-1 als de elektronische zoekers VF-2 en VF-3

â&#x20AC;&#x2DC;Veel instellingen zitten diep verborgen in de meerlaagse menustructuurâ&#x20AC;&#x2122;

w w w. d i g i f o t o p r o . n l E DITI E 3 - 2 0 1 1

Review Pen E-P3 PreviewOlympus Sony NEX-7

Art Filters

Net als bij de eerdere Pen’s heb je bij de E-P3 de mogelijkheid digitale effectfilters aan je foto toe te voegen. Je kunt kiezen uit bijvoorbeeld ‘pop-art’ (extra gesatureerde kleuren), miniature (een kunstmatig verloop in scherptediepte als bij een tilt-objectief) en grainy black and white (een korrelig zwart-wit filter, dat doet denken aan klassieke hooggevoelige zwart-witfilm). Handig voor gevorderde gebruikers is het feit dat je de art-filters niet alleen in de automatische ‘art’-stand kunt gebruiken, maar ook in de handmatige PASM-modi. Ook kun je ‘raw + jpg’ schieten met art filters, waarbij je altijd een ‘onaangetast’ bestand voorhanden hebt. Nieuw is de mogelijkheid om te ‘bracketen’ met art filters. Je schiet één foto, de Olympus PEN E-P3 maakt daar vervolgens versies van met verschillende filters naar keuze. Je kunt zoveel filters aanvinken als je wilt.

Nieuw kleurtje

De Olympus Pen E-P3 is verkrijgbaar in drie verschillende kleuren. Naast het bekende zilver en zwart kun je nu ook kiezen voor een wit exemplaar. Olympus biedt met de camera ook de vernieuwde 14-42mm f/3.5-5.6 II R aan. Optisch is het gelijk aan zijn voorganger, maar het ontwerp van het objectief past nu beter bij de retro-uitstraling van de E-P3.

monteren. Omdat je deze zoekers in de accessoireschoen moet schuiven kun je dan geen externe flitser meer monteren. Ondanks de eenvoudigere layout van de knoppen is het menu nog steeds een doolhof, zeker als je voor het eerst met een Olympus Pen werkt. Veel instellingen zitten diep verborgen in de meerlaagse menustructuur. Olympus heeft wel geprobeerd het menu te versimpelen door standaard alleen de basisinstellingen te tonen. Wil je ook de geavanceerdere instellingen kunnen beheren, dan moet je eerst het uitgebreide menu activeren. Veel te kiezen De vele instelmogelijkheden gaan ten koste van de overzichtelijkheid. Het is de vraag of je bijvoorbeeld wel wíl kunnen kiezen of je een foto 6 of 7 seconden terugkijkt (alles tussen de 0 en 20 seconden is in te stellen). Misschien had de E-P3 iets overzichtelijker kunnen zijn door juist iets minder keuzes te bieden. Het is natuurlijk vooral een kwestie van wennen, alleen heb je daar bij de E-P3 net iets langer voor nodig als je geen ervaring hebt met Pen-camera’s. Nieuwe sensor De 12,3-megapixelsensor is geheel nieuw ontworpen, maar behoudt hetzelfde aantal pixels als de eerdere Pen-camera’s. De resolutie van de Olympus is aan de lage kant, Samsung biedt al een compacte systeemcamera aan met een 20-megapixelsensor en ook andere concurrenten halen een hogere resolutie. Nu hoeft dit geen probleem te zijn, het kan zelfs voordelig uitpak-

‘ Niet eerder was een compacte systeemcamera zo snel’ ken als de lagere pixeldichtheid zich uitbetaalt in goede ruisprestaties. Tot iso 800 is er bijna geen ruis te zien en ook op iso 1600 kan de E-P3 zijn de beelden nog bruikbaar. Je kunt de gevoeligheid instellen op maximaal iso 12.800, maar de beeldkwaliteit heeft daar duidelijk onder te lijden. Details gaan verloren en de kleurruis is zelfs bij een sterk verkleinde afbeelding nog waar te nemen. Het dynamisch bereik is vergelijkbaar met dat van de andere mft-camera’s, maar blijft achter bij de Sony NEX-camera’s met hun grotere aps-c-sensoren. Voor een compleet nieuw ontworpen sensor lijken de resultaten helaas sterk op die van de oude 12,3-megapixelsensor. De concurrentie is op dit vlak duidelijk een stuk verder. Camera’s als de Sony NEX-C3 en de Panasonic G3 bieden een hogere resolutie én betere iso-prestaties. De gestabiliseerde sensor zorgt er wel voor dat je, ongeacht het objectief, altijd profijt hebt van de stabilisatie. Zo kun je de iso-waarden iets lager houden. Razendsnelle autofocus Op het gebied van autofocus en sluitervertraging is de E-P3 de concurrentie wel de baas. Niet eerder was een compacte systeemcamera zo snel. Zowel de ontspanvertraging als de snelheid van het scherpstellen laten je niet snel meer verlangen naar een spiegelreflexcamera en dat is een groot compliment. Was de langzamere contrastautofocus voorheen een groot struikelblok bij een even-

w w w. d i g i f o t o p r o . n l E DITI E 3 - 2 0 1 1

tuele overstap van dslr naar compacte systeemcamera, nu kun je dat punt rustig van je lijstje halen. Volgens Olympus maakt FAST-technologie (Frequency Acceleration Sensor Technology) de autofocus de snelste ter wereld. Het maakt hierbij natuurlijk wel uit welk objectief je op de E-P3 schroeft. De nieuwe 12mm f/2 is duidelijk rapper dan het standaard meegeleverde 14-42mm kitobjectief, maar beiden presteren prima. Door het gebruik van een nieuwe TruePic VI-processor is ook de verwerkingssnelheid van de camera toegenomen. Zo kun je tot 17 raw-foto’s achter elkaar schieten. Daar heb je net iets meer dan vijf seconde voor nodig, de snelheid van het fotograferen ligt namelijk op ruim drie beelden per seconde. Het is wel jammer dat bij gebruik van sommige digitale effectfilters het beeld nog steeds wat schokkerig kan worden, hier hadden de E-PL1 en E-PL2 ook al last van. Video De grootste vooruitgang wat betreft video is de overstap naar avchd-formaat. Je kunt nu maximaal 29 minuten aan een stuk filmen, wat voorheen een stuk korter was. Naast de bekende 720p-filmmogelijkheid kun je nu ook kiezen voor 1080i met een snelheid van 60 beelden per seconde. De maximale bitrate blijft bij beide instellingen wel gelijk: 17 mbps. In de praktijk zie je dan ook weinig verschil in detail tussen beide instellingen.

Conclusie

‘De grootste vooruitgang wat betreft video is de overstap naar avchd-formaat’

Olympus Pen E-P3

Snel kunnen scherpstellen was een van de redenen om te kiezen voor een spiegelreflexcamera in plaats van een compacte systeemcamera. De razendsnelle E-P3 hoef je om die reden niet meer te laten staan; de autofocus kan zich goed meten met dslr’s. Het is dan ook jammer dat Olympus er niet in geslaagd is om de beeldkwaliteit bij hogere iso-waarden op het niveau van de concurrentie te krijgen. Gelukkig helpt de in de camera ingebouwde stabilisatie je de iso-waarden iets lager te houden. Als je denkt de hoge iso-waarden niet heel vaak nodig te hebben, dan heb je met de E-P3 een geavanceerde en snelle camera in handen.

Specificaties Prijs ca. € 750,- (body) Resolutie 12,3-megapixels Beeldsensor Hi-Speed Live MOS (4/3-inch) ISO-bereik 100-12,800 Scherm 3-inch oledaanraakscherm Scherpstelling Contrast-AF, 35 zones Snelheid 3 beelden per seconde Opslag SDXC Afmetingen 122 x 69 x 34 mm Gewicht Ca. 321 gram (excl. batt.) Beeldstabilisatie Ja, in de sensor Filmfunctie 1080i @ 60 fps

Waardering Supersnelle autofocus Goede bouwkwaliteit Ingebouwde beeldstabilisatie Uitgebreid in te stellen Te uitgebreid in te stellen Matige ruisprestaties

8.5 score

VAN 1-10

Olympus Pen

Camera Olympus E-P3 Objectief 12mm f/2 Diafragma f/8 Sluitertijd 1/400 ISO 640

De originele Olympus Pen kwam in 1959 op de markt. De kleine camera maakte gebruik van standaard 35mm-film, maar gebruikte per foto maar een half negatief. Je kon op die manier tweemaal zoveel foto’s maken als met een normale kleinbeeldcamera. De camera werd een groot succes en met diverse modellen hield de Pen het tot begin jaren ‘80 vol. De nieuwe Pen-camera’s hebben met hun 2x-cropfactor een sensor die ongeveer twee keer kleiner is dan dan die van een fullframe-camera en zijn op die manier waardige opvolgers van de camera’s uit de vorige eeuw.

w w w. d i g i f o t o p r o . n l E DITI E 3 - 2 0 1 1

workshop + Jaarabonnement voor

€99

t.w.v. €220,55% Korting!

DIGIFOTO Pro workshop Naaktfotografie Meld je nu aan voor de DIGIFOTO Pro workshop Naaktfotografie voor €99,- en krijg een gratis jaarabonnement t.w.v. €24,95 * Een middag met een professioneel model en een prof-glamourfotograaf de fijne kneepjes van naaktfotografie bijgespijkerd krijgen? Patrick Kaas (o.a. Playboy, Panorama) leert je in een drieuur-durende workshop alle do's en dont's van deze discipline. Hij zal je daarbij van alles leren over bijvoorbeeld camerastandpunten, houdingen en expressies om daarmee het mooiste in de modellen naar boven te halen. Ook correct gebruik van studiolicht komt aan de orde. In de prachtige high-end-omgeving van John Geven Studio's krijg je de kans alles uit je camera te halen. Enige (basis)kennis van fotografie wordt wel van je verwacht, want de nadruk zal niet specifiek op techniek komen te liggen. Meld je aan op www.dfpro.nl/workshop

Meld je aan op www . dfpro . nl / workshop * ben je al abonnee dan word je abonnement met een jaar verlengt!

w w w. d i g i f o t o p r o . n l n u m m e r 3 - 2 0 1 1

& organiseren unieke vogel- en natuurfotoreizen onder leiding van ervaren gidsen en fotografen. Kijk voor alle informatie op:

www.birdpix.nl/fotoreis.php Foto © Theo de Jong

3 t/m 6 november 2011

Fotofestival aan de Maas

Winnaars DIGIFOTO Pro-fotowedstrijd exposeren

Begin november vindt in Rotterdam het tweejaarlijkse Fotofestival aan de Maas plaats. Het is het grootste evenement op gebied van vrijetijdsfotografie in Nederland. Wij organiseren een fotowedstrijd, het werk van de vijf winnaars wordt tentoongesteld op het festival. De hoofdtentoonstelling van ruim 75 foto’s bestaat uit het werk van leden van de twintig regionale fotoclubs. Een jaar lang werkten ze aan beelden voor het thema ‘Raw Zone’. Een deskundige jury selecteerde het beste werk uit alle inzendingen. Activiteiten Tijdens het fotofestival worden verschillende activiteiten georganiseerd. Er zijn presentaties door beroeps- en amateurfotografen, waaronder: Willem Wernsen, Rommert Boonstra en Hans van der Meer. Verder zijn er fotoworkshops (alleen voor leden van de Fotobond/BNAFV) van SKVR-BeeldFabriek met uiteenlopende thema’s, lezingen, portfoliobesprekingen en rondleidingen in het Nederlands Fotomuseum. In de filmzaal op het festival worden diverse film-documentaires vertoond.

2-18 december 2011 Indrukwekkende fotoreis naar India: Tijgers en vogels € 2745,1-16 februari 2012 Vogels en cultuur van Gambia € 1985,-

Fotowedstrijd Inzenden tot 5 oktober Op onze website organiseren we een fotowedstrijd met het thema ‘raw’. De vijf winnende foto’s worden geëxposeerd op de hoofdtentoonstelling van het fotofestival. Op het moment dat dit magazine verschijnt loopt de wedstrijd bijna af, inzenden kan nog tot en met 5 oktober. www.dfpro.nl/raw

Gratis portfoliobespreking Iedere fotograaf kan zich aanmelden voor een gratis portfoliobespreking. Je mag maximaal vijf foto’s laten zien, de bespreking duurt vijftien minuten per deelnemer. Aanmelden kan via de website. Ook kun je meedoen aan de foto-’flits’-bespreking. Hier mag je maximaal drie foto’s laten zien, die in vijf minuten zullen worden beoordeel en besproken. Voor de flits-bespreking kun je je uiterlijk een half uur voor aanvang bij de infodesk aanmelden. www.fotofestivalaandemaas.nl

Fotofestival aan de Maas • Data: 3 t/m 6 november 2011 • Locatie: Evenementenhal LP2 in Las Palmas, naast het Nederlands Fotomuseum in Rotterdam • Programma en meer informatie: www.fotofestivalaandemaas.nl • Toegang: 5 euro (gratis met Fotobond Lidmaatschappas), 3 euro toeslag voor toegang tot het Nederlands Fotomuseum

20-28 april 2012 Lesbos: ‘the place to be’ voor vogelfotografie € 1345,2-9 mei 2012 Varangerfjord: arctische natuurfotografie € 1695,1-8 juni 2012 Spitsbergen: Onvergetelijke Poolnatuur € 2295,10-17 juni 2012 Farne Islands: Papegaaiduikers en Jan van Genten € 1175,22-26 juni 2012 Fotoworkshop Helgoland: Zeehonden en Klifvogels € 595,-

Review Lensbaby Composer Pro en Sweet 35 Optics

Terug met duizend vakantiefoto’s...Wat nu? Het lot van veel vakantiefoto’s is dat ze in een donker hoekje van een harde schijf belanden, of erger nog, in een lawine worden uitgestort over familie en vrienden. Dat kan ook anders. Met de juiste organisatie en software kun je snel een selectie van je beste foto’s maken waar iedereen met plezier naar kijkt. Tekst: Jan Luursema | Fotografie: Shutterstock.com / Jan Luursema

Het klinkt afgezaagd, maar is wel waar: een goed begin is het halve werk. Dat kan al prima in het vliegtuig terug. Als je niks te doen hebt tijdens de vlucht naar huis kan je alvast beginnen met het selecteren van je foto’s, door ze te ‘locken’ op je camera. Bijna alle camera’s bieden wel de mogelijkheid om foto’s te beveiligen. Hierdoor kan je die beelden niet meer per ongeluk wissen, maar belangrijker, ze worden als ‘alleen lezen’ (read-only) gemarkeerd. Zo kan je deze

foto’s eenmaal thuis snel selecteren en in een aparte map op je computer zetten. Gebruik je Windows 7, dan moet je hiervoor wel weergaveoptie ‘Kenmerken’ aanzetten. Een ‘alleen lezen’-bestand zal ‘RA’ als kenmerk krijgen. Op die manier zie je meteen welke foto’s je op je camera al hebt uitgekozen.

Jan Luursema Expert

Jan Luursema is freelance fotograaf en gewend om met vele foto’s thuis te komen, of dat nu voor een opdracht is of van een paar weken buitenland. Hij legt uit wat te doen in je digitale donkere kamer na een geslaagde fotovakantie. Met Windows 7 kun je sorteren op je ‘gelockte’ foto’s, mits je deze weergaveoptie ‘Kenmerken’ aanzet.

Specialiteit: portretten, documentair Camera: Canon 5D Mark II www.janluursema.nl

Je kan ze echter ook selecteren met de software die je gebruikt om foto’s uit te zoeken, mits deze functie ondersteund wordt. Met Aperture en Photo Mechanic kan je er bij het importeren ervoor kiezen om alleen de beveiligde bestanden te downloaden. BreezeBrowser heeft een knop om read-only bestanden te selecteren, waarna je ze kan taggen of

w w w. d i g i f o t o p r o . n l n u m m e r 3 - 2 0 1 1

verplaatsen naar een andere map. De programma’s van Adobe gaan helaas minder goed om met beveiligde bestanden. Bij het importeren verwijderen zowel Lightroom als Bridge de ‘alleen lezen’-status, waarschijnlijk omdat deze software uitgaat van verdere bewerkingen. Bridge laat de beveiligde status van foto’s wel zien middels een slotje, maar kan er geen

selectie van maken. Ook Lightroom kan standaard niks met beveiligde bestanden. Wel kan je de Locktastic-plugin aanschaffen voor zes Engelse Pond. Hiermee kun je een selectie van beveiligde bestanden maken in Lightroom, maar dan kan je de foto’s dus niet met Lightroom op de harde schijf zetten.

Feature Vakantiefoto’s

Selecteren & ordenen 1

Lightroom

De eerste stap in Lightroom is het importeren. Daarbij moet je kiezen wat voor voorvertoning Lightroom laat zien. Standaard wordt er een kleine voorvertoning getoond. Je kunt ook kiezen voor een 1:1-weergave. Daarbij zal het importeren langer duren, maar inzoomen naar volledig formaat gaat daarna een stuk sneller. Ook neemt deze optie meer schijfruimte in, maar je kan in de catalogusinstellingen aangeven om de 1:1-voorvertoningen na dertig dagen te verwijderen. Ook kan je hier alvast trefwoorden invoeren, of als je wilt zelfs uitgebreide IPTC-gegevens. Nadat je de foto’s geïmporteerd hebt kan je ze het beste uitzoeken in de Bibliotheek-module, dat gaat namelijk sneller dan in de Ontwikkelen-module omdat die elke foto steeds helemaal rendert. Er zijn drie methodes om foto’s te selecteren, met sterren, kleurenlabels of vlaggen. De handigste methode is om je foto’s sterren te geven, bijvoorbeeld één ster voor een aardige foto, twee voor een goede en drie voor een portfoliowaardige. Je kunt hiervoor de numerieke toetsen 1 tot en met 5 op je toetsenbord gebruiken. Ook de kleurenlabels corresponderen met numerieke toetsen, 6 tot en met 9 (zie afbeelding). Van het vlagsysteem is vooral de X-toets handig, daarmee markeer je een foto als geweigerd. Alle geweigerde foto’s kun je na de selectie in één keer verwijderen, uit de Lightroom-Bibliotheek, of helemaal van de harde schijf. Als je de Caps Lock-toets aan zet spring je gelijk na het geven van een waardering naar de volgende foto, dat scheelt weer een druk op het pijltje naar rechts. Wil je met Lightroom aan de slag, zorg dan wel voor een vlotte pc of Mac. Het programma zet je foto’s in een catalogus en maakt voorvertoningen, een voor je systeem arbeidsintensief klusje.

I n Lightroom kun je snel je foto’s classificeren met sterren en zo de goede platen van de mindere onderscheiden.

www.adobe.com/nl/products/ photoshoplightroom I n Lightroom kun je selecteren hoe je foto’s wil laten voorvertonen nadat je ze geïmporteerd hebt.

‘Je kunt in het vliegtuig terug al starten met de selectie’ Jan Luursema 2

Bridge heeft een speciale Review mode, waarbij de foto’s op elkaar gestapeld worden zodat je ze snel kunt beoordelen.

Adobe bridge

Als je Photoshop koopt, krijg je Bridge er gratis bij. Vroeger was dit een log en langzaam programma, maar tegenwoordig werkt het al een stuk beter. Moet worden gezegd: het is nog steeds geen snelheidsduivel. Net als Lightroom heeft Bridge uitgebreide mogelijkheden om je foto’s uit te zoeken. Het belangrijkste verschil met Lightroom is dat Bridge de foto’s niet in een database opslaat. Het bewerken doe je bovendien in Photoshop (of Camera Raw voor raw-foto’s). Je kan in Bridge de weergave op ‘filmstrip’ zetten en de foto’s sterren of een kleurlabel geven. Helaas werkt dat alleen met de Ctrl-knop in combinatie met de numerieke toetsen, of natuurlijk de muis. Maar niet getreurd, want Bridge heeft een speciale Review Mode (Ctrl + B). Daarbij

worden de foto’s als het ware op elkaar gestapeld en kan je er snel doorheen bladeren. Door op het pijltje naar beneden te drukken haal je een foto uit de selectie. Van de foto’s die je overhoudt kan je een Collection maken, zoals Lightroom die ook kent. Je kan natuurlijk ook de foto’s beoordelen met sterren of kleurenlabels. Gelukkig kan dit in de Review Mode wel ‘gewoon’ met de numerieke toetsen. Met de Delete-knop markeer je een foto als afgewezen.

www.adobe.com/nl/ products/bridge.html

I n Adobe Bridge kun je de weergave op ‘filmstrip’ zetten en de foto’s voorzien van sterren en kleurlabels.

w w w. d i g i f o t o p r o . n l n u m m e r 3 - 2 0 1 1

Review P7100 PreviewNikon Sony NEX-7

High-end

compact met klapscherm Nikon P7100 Nikon’s P7000 werd geroemd om zijn beeldkwaliteit en bediening maar viel op het gebied van snelheid helaas door de mand. De nieuwe P7100 lijkt veel op zijn voorganger maar is volgens Nikon een stuk sneller. Ook is er gesleuteld aan de bediening. Is de P7100 de camera die de P7000 had moeten zijn? Tekst en fotografie: Jesse Kraal

De buitenzijde van de P7100 is bezaaid met knoppen, maar het is Nikon desondanks gelukt om aan de voorkant van het toestel nog een extra draaiwiel toe te voegen. Dit wieltje maakt het gemakkelijker om snel instellingen zoals diafragma en sluitertijd te veranderen. De functie is gelijk aan die van het draaiwiel rond de pijltjestoetsen, alleen is het nieuwe draaiwiel veel gemakkelijker te bedienen met je wijsvinger. De camera is duidelijk meer gericht op functionaliteit dan op design en dat is absoluut een pluspunt. De metalen behuizing van de camera ligt goed in de hand en alle knoppen zitten op de plek waar je ze verwacht. Nieuw is het kantelbare lcd, dat

w w w. d i g i f o t o p r o . n l E DITI E 3 - 2 0 1 1

naar boven en beneden uit kan klappen. Het maakt het schieten uit moeilijke hoeken gemakkelijker en je kunt ook vervelende reflecties van direct zonlicht enigszins verminderen door het scherm te kantelen. Voor de narcisten onder ons: het scherm is niet 180 graden te draaien, zelfportretten schieten terwijl je jezelf ziet is er dus niet bij. De camera heeft net als zijn voorganger een optische zoeker, die gekoppeld is aan de zoom van het objectief. Het is een van de weinige compactcamera’s die deze functie nog heeft. De zoeker heeft een dekking van ongeveer tachtig procent en is daardoor vooral handig om een grove compositie te

maken als fel zonlicht het lcd lastig afleesbaar maakt. Het lcd geeft uiteraard de volle honderd procent van het beeld weer. Beeldkwaliteit De 10,1-megapixel ccdsensor bleef behouden en dat is geen schande, de beeldkwaliteit van de P7000 was al behoorlijk goed. De sensor is met 1/1.7-inch groter dan die in de meeste compactcamera’s maar nog steeds een behoorlijk stuk kleiner dan de beeldchips in spiegelreflexcamera’s. Schiet je op 100 of 200 iso, dan zijn de beelden rijk aan detail, bij 400 en 800 merk je dat het detail afneemt maar is de kwaliteit nog voldoende. Bij 1600 en 3200 iso zijn de beelden nog wel

Conclusie

Nikon P7100

Brandpunt 28mm Sluitertijd 1/640 Diafragma f/5,6 ISO100

Nikon heeft goed geluisterd naar de commentaren op de P7000 en de camera waar nodig wat bijgeslepen. Het resultaat is een fijn toestel, dat gemakkelijk te bedienen is en een goede beeldkwaliteit levert. De bediening en de afwerking doen denken die van een digitale spiegelreflexcamera. Voor gebruikers van een dslr is de Nikon een fijne tweede camera, terwijl je de P7100 ook zeker op je shortlist moet zetten als je een geavanceerde compactcamera zoekt. Helaas is snelheid, hoewel deze is toegenomen, nog steeds niet het sterkste punt van de P7100. Het zorgt er voor dat je nog wel eens een moment kan missen, zeker bij het fotograferen van actie. Al met al klopt het totaalplaatje wel een stuk beter dan bij de P7000.

Specificaties Resolutie 10,1-megapixels Beeldsensor 1/1.7-inch ccd-sensor Objectief 28-200mm f/2.8-5.6 ISO-bereik 100-6400 LCD Kantelbaar, 3-inch (920.000 beeldpunten) Snelheid 1,2 beelden per seconde Opslag SDXC Gewicht 395 gram (incl. batterij) Beeldstabilisatie Ja, in het objectief Filmfunctie 720p @ 24 fps

Waardering Uitstekende bediening Goede beeldkwaliteit Kantelbaar lcd Toegenomen snelheid t.o.v. P7000 Nog steeds geen snelle camera Beperkte filmfunctie

8.6 score

VAN 1-10

bruikbaar, maar valt de hoeveelheid beeldruis duidelijk op. Deze standen kun je dan ook beter alleen gebruiken als de lichtomstandigheden echt niets anders toelaten. De camera heeft de mogelijkheid om in raw te fotograferen en deze optie heeft zeker een toegevoegde waarde. Door het voor een compactcamera relatief grote dynamische bereik, kun je uit de rawbestanden nog wat informatie in donkere en lichte partijen terughalen. Je kunt desgewenst op de camera zelf aanpassingen uitvoeren op de raw-bestanden en ze omzetten naar jpg’s. Objectief Het Nikkor 7.1x-zoomobjectief heeft een bereik dat overeenkomt met 28200mm op kleinbeeld. Het maakt de P7100 een veelzijdige camera. Met de prestaties van het objectief zit het ook wel goed, van groothoek tot tele laat de Nikkor een goede scherpte zien. Wel heeft het objectief in de groothoekstand wat last van tonvormige vervorming. Inzoomen naar 35mm laat het probleem al grotendeels verdwijnen. Overigens kun je met de in-camera-raw-conversie de vervorming bijna geheel verwijderen, ook de raw-converter op je computer zal deze mogelijkheid waarschijnlijk

hebben. De camera heeft een filmfunctie maar deze biedt weinig instelopties. De kwaliteit is maximaal 720p bij 24 fps en controle over iso, sluitertijd of diafragma is er niet. Wel is het mogelijk om de zoom te blijven gebruiken tijdens het opnemen. Het in- en uitzoomen gaat zachter en stiller dan tijdens het fotograferen, wat het zoomen tijdens het filmen bruikbaar maakt. De videobeelden die de P7100 aflevert zijn scherp en rijk aan detail. Helaas verspringt de belichting af en toe tijdens het filmen. Vreemde overgangen van licht naar donker zijn het gevolg.

dus, de camera maakt dan iets meer dan een foto per seconde als je de ontspanknop ingedrukt houdt. Heb je de reeks afgesloten, dan duurt het helaas een behoorlijke tijd voordat je weer kunt fotograferen. In raw-kwaliteit kun je vijf foto’s achter elkaar nemen. We klokten net geen tien seconden (bij gebruik van een Sandisk Extreme Pro 45MB/s geheugenkaart) voordat de camera weer klaar was om foto’s te nemen.

Snelheid De snelheid van de P7100 is ten opzichte van zijn voorganger merkbaar toegenomen. Vooral het instellen van menu’s gaat soepeler, maar ook de tijd die de camera nodig heeft voordat hij klaar is voor de volgende opname is afgenomen. Helaas is de P7100 nog steeds geen snelheidsmonster, de camera heeft nog steeds een seconde of twee nodig voordat je de volgende foto kunt nemen. Een oplossing is het schieten in continue-mo-

w w w. d i g i f o t o p r o . n l E DITI E 3 - 2 0 1 1

Samsung NX200 met objectieven t.w.v. â&#x201A;Ź1700,De gelukkige winnaar van deze wedstrijd belonen we met een Samsung NX200. Je krijgt niet alleen de compacte systeemcamera met 18-55mm kitlens maar ook een 60mm f/2.8 Macro en de 50200mm f/4.0-5.6. Beide objectieven zijn voorzien van optische beeldstabilisatie. www.samsung.nl

w w w. d i g i f o t o p r o . n l n u m m e r 3 - 2 0 1 1

Samsung heeft de NX200 geïntroduceerd. De compacte systeemcamera heeft een nieuwe 20,3-megapixelsensor met iso-bereik van 100 tot 12800 zodat je ook bij weinig licht probleemloos kunt fotograferen. Jij kan hem winnen, inclusief een mooie set objectieven, als je ons weet te overtuigen met je beste foto met het thema ‘licht’. Kijk voor meer informatie en de wedstrijdvoorwaarden op:

www.dfpro.nl/licht

Lowepro Pro Roller Attaché x50 t.w.v. €399,Met deze modulaire tas neem je zorgeloos en comfortabel je apparatuur mee op reis. De Roller Attaché x50 mag mee als handbagage in het vliegtuig en eenmaal op je bestemming kun je het cameracompartiment uitnemen en gebruiken als schoudertas. www.loweprofessionals.nl

Vanguard Skyborne 51 t.w.v. €329,My Pocket Studio 135 t.w.v. €329,Met deze opnametent inclusief twee lampen en statief bouw je in enkele minuten je eigen ministudio op. De My Pocket Studio is uitermate geschikt voor productfotografie en stillevens. Met deze uitvoering van 135 cm hoog en diep heb je behoorlijk wat ruimte tot je beschikking. www.degreef-partner.nl

In deze degelijke en veelzijdige tas kun je een flinke hoeveelheid apparatuur meenemen. Zelfs je 15,4-inch laptop en je statief hoef je niet thuis te laten. Voor de eerste is een handige sleeve aanwezig, de tweede kun je aan de buitenkant bevestigen. www.vanguardworld.com

Meer fotowedstrijden, meer fun Wil je ook kans maken op mooie prijzen, maar is het thema ‘licht’ nou net iets waar je niets mee kunt? Geen nood. Op onze website houden we regelmatig fotowedstrijden, met allerlei thema’s. Daar zit vast ook wat voor jou bij! Kijk op www.dfpro.nl/fotowedstrijden.

w w w. d i g i f o t o p r o . n l n u m m e r 3 - 2 0 1 1