e tips z n o t e M iste o o m e d ij j maak lentefoto’s
NIKON D5200
Getest
De wereld op zijn mooist Reisfotografie
Alles over urbex-fotografie Op avontuur in verlaten gebouwen
het leukste seizoen om te fotograferen!
LENTEKRIEBELS Getest
SACHA DE BOER CANON Presentator van het NOS-journaal POWERSHOT SX50 HS én fotograaf
50x zoom!
Schilderen met licht
Maak je eigen ‘light paintings’
NUMMER 1 - 2013
PRIJS €5,95
CAMERA : SIGMA SD15 : ISO100, F6.3, 1/80sec | LENS: SIGMA 18-250mm F3.5-6.3 DC MACRO OS HSM : 250mm
Eén lens. Alle mogelijkheden.
Landschap, sport, macro-fotografie... comfort bij hoge prestaties, groot zoombereik, extreem compacte lens, nu leverbaar.
SIGMA voor DIGITAAL NIEUW PRODUCT
SIGMA
18-250
mm
Van macro tot telefotografie; uitstekende prestaties bij fotografie uit de hand en dat bij alle brandpunten, compacte grootte en Optical Stabilization (*behalve voor Sony en Pentax vattingen), veel méér valt er voor een fotograaf niet te verwachten van één lens. Sigma biedt echte veelzijdigheid met deze alles-in-één lens, die net zo makkelijk landschap, sport of macrofotografie vastlegt. Zonder twijfel is hij perfect voor alle omstandigheden, vooral wanneer je op reis je uitrusting tot een minimum wilt beperken.
F3.5-6.3 DC MACRO OS HSM Incl. bloemvormige zonnekap
SIGMA BENELUX BV De Bouw 1B 3991 SX Houten I 030 - 6061070 I
Een lens om altijd bij je te hebben.
foto@sigmabenelux.com I www.sigmabenelux.com
WELKOM
Welkom, De steeds sneller piepende geigerteller zorgt ervoor dat de gids het gaspedaal van het busje nog wat harder intrapt. Met hoge snelheid razen we langs het rode bos. Hier daalden na de kernramp van Tsjernobyl op 26 april 1986 de meeste radioactieve deeltjes neer. De chauffeur ziet onze bezorgde blik en verzekert ons nogmaals dat er niks aan de hand is. 'Bij een bezoek aan Tsjernobyl kom je aan minder straling bloot te staan dan tijdens een intercontinentale vlucht of tijdens het maken van een rรถntgenfoto', lazen we al in Julian Huijbregts Hoofdredacteur Julian@clipboard-publishing.nl
de omschrijving van de tour. Toch zijn we pas echt gerust als de geigerteller zich weer koest houdt. Een paar minuten eerder stond ik samen met een aantal andere toeristen en bevriende fotografen op zo'n honderd meter van de ontplofte reactor 4, die is omgeven door een enorme betonnen sarcofaag. Er zijn waarschijnlijk weinig mensen die Tsjernobyl als de ideale vakantiebestemming zien, maar voor urbexfotografen (een samenvoeging van Urban Exploring) is dit een ware droombestemming. Het busje brengt ons naar Prypjat. Deze Sovjetstad werd in de jaren 1970 gebouwd, tegelijkertijd met de kerncentrale, en telde vijftigduizend inwoners. Na de ramp is iedereen hals over kop vertrokken, wat overblijft is een spookstad waar de natuur zijn vrije gang gaat. Hoewel de straling in de gebouwen niet of nauwelijks hoger is dan normaal, piept de geigerteller harder naarmate je deze dichter tegen begroeiing en mos aanhoudt. Deze stad zal nooit meer bewoond worden. Tsjernobyl is misschien wel 's werelds meest extreme locatie voor urbex-fotografie. Fotografen die deze discipline beoefenen begeven zich graag in de betonjungle van verlaten gebouwen. Het liefst op plekken waar vrijwel niemand komt. Gelukkig zijn er ook dichter bij huis diverse locaties te vinden waar je zonder geigerteller ervaringen op kunt doen met deze tak van de fotografie. Dat en nog veel meer, lees je in deze editie. Julian Huijbregts Hoofdredacteur
f
Volg ons op Facebook www.digifotostarter.nl/facebook
t
Volg ons op Twitter www.twitter.com/digifotostarter
DIGIFOTO STARTER
3
AWARDS
Awards
Bij het testen van producten houden we altijd de beginnende fotograaf in ons achterhoofd. Zo beoordelen we camera’s en accessoires niet alleen op kwaliteit, maar ook op gebruiksgemak. Met plus- en minpunten geven we de belangrijke voor- en nadelen van het product aan. In ons eindoordeel maken we gebruik van de volgende awards.
Moeilijkheidsgraad
Aan praktische artikelen in dit magazine geven we een moeilijkheidsgraad mee, zodat je in een oogopslag kunt zien hoeveel kennis je nodig hebt om met de informatie aan de slag te gaan. Laat je niet direct ontmoedigen bij een hogere moeilijkheidsgraad, ook van deze artikelen kan iedereen - met of zonder ervaring - wat opsteken. We verdelen de artikelen in drie niveaus:
GOED Presteert een product naar onze verwachtingen? Dan belonen we het met een Goed Award.
Voor artikelen in deze categorie heb je geen kennis nodig van het onderwerp. In deze artikelen leggen we stap voor stap de basis uit en helpen we je op weg.
Zie je deze afbeelding bij een artikel staan, dan maken we wat vaker gebruik van de gebruikelijke basistermen. Het is handig als je die onder de knie hebt.
ZEER GOED Producten die ons echt weten te overtuigen geven we een Zeer Goed Award.
Voor artikelen met dit niveau heb je enige basiskennis nodig voor het instellen van je camera of bepaalde handelingen in bewerkingsprogramma’s.
SUPER
Basisbegrippen
Wil je meer leren over basisbegrippen zoals diafragma, sluitertijd en iso-waarde, of even je geheugen opfrissen? Kijk dan op onze website. Hier hebben we een verzameling leerzame artikelen voor je klaarstaan. Bovendien voegen we regelmatig nieuwe artikelen toe. www.digifotostarter.nl/de-basis
De Super Award kennen we enkel aan de allerbeste producten toe.
Onderscheidingen
Naast de awards zijn er nog een aantal andere onderscheidingen die we aan producten toekennen.
GOED Producten die een opvallend goede prijs-kwaliteitverhouding bieden, voorzien we van een budget-logo. Bij deze producten krijg je zeker waar voor je geld.
4
DIGIFOTO STARTER
Sommige producten vallen op door hun fraaie ontwerp. Camera’s of accessoires die op dit gebied boven het maaiveld uitsteken belonen we met een design-onderscheiding.
Is een product opvallend gebruiksvriendelijk of een echte aanrader voor de beginnende fotograaf? Dan voorzien we dit van de ‘Startertip’.
Geven we een product één van deze onderscheidingen, dan voegen we die toe aan de Award.
Topkwaliteit was nog nooit zó voordelig!
10 € korting op ál onze fotoposters met kortingscode:
starter30
Hoe werkt het? Heel makkelijk: Ga op internet naar webadres www.posterxxl.nl/starters www.posterxxl.nl/
Kies uw poster en upload uw foto snel en simpel online
Vul in het winkelmandje uw ´ kortingscode ´starter30´ in!
*Prijzen incl BTW, excl verzendkosten. Actie geldig tot 31.05.2013. Korting kan niet achteraf worden verrekend, max. één korting per bestelling, niet geldig icm andere acties.
COLOFON Een uitgave van Clipboard Publishing BV Delftweg 147 2289 BD Rijswijk Nederland Tel: +31(0)15 7600.700 info@clipboard-publishing.nl www.clipboard-publishing.nl
Over ons
Concept en idee Jascha Vink jascha@clipboard-publishing.nl
Elke editie van digifoto Starter wordt gemaakt door een vast team van redacteuren, dat ook verantwoordelijk is voor zustermagazine DIGIFOTO Pro. Daarnaast maken we gebruik van freelancers en zetten we ons netwerk van expertfotografen in om jullie de kneepjes van het vak bij te brengen. Even voorstellen:
Hoofdredacteur Julian Huijbregts julian@clipboard-publishing.nl
Redactie
Uitgever Linda Oenema linda@clipboard-publishing.nl
Redactie Peter Guldenpfennig Jesse Kraal Raymond Luijbregts Sanne Ruhaak +31(0)15 7600.707
Julian Huijbregts HOOFDREDACTEUR Als hoofdredacteur is Julian verantwoordelijk voor de inhoud van het magazine en de website. Naast het bepalen en uitzetten van de onderwerpen, het aansturen van de redactie en freelancers, kruipt hij ook regelmatig zelf in de pen.
Marketing & PR Tim Beemer tim@clipboard-publishing.nl Giancarlo Idili giancarlo@clipboard-publishing.nl Traffic Manager Kim Stolk kim@clipboard-publishing.nl Hoofd Sales Martijn Daalder martijn@clipboard-publishing.nl +31(0)15 7600.775 Sales Guido van Belle Sjoerd Blijleve Mitchell Koymans Kick van Poeteren Jascha Vink sales@clipboard-publishing.nl +31(0)15 7600.770 Vormgeving Chris Langstraat Lloyd Troost Ron de Vos
julian@clipboard-publishing.nl
Jesse Kraal REDACTEUR
SPECIALITEIT: TECHNIEK
Jesse is onze technische expert. Camera’s, objectieven en andere fotoapparatuur hebben geen geheimen voor hem. Naast uitgebreide apparatuurkennis beschikt Jesse over een stevige fotografische achtergrond. Hij schrijft dan ook in iedere editie over diverse onderwerpen, van compositie tot flitsen. jesse@clipboard-publishing.nl
Sanne Ruhaak REDACTEUR
SPECIALITEIT: INTERVIEWS
Sanne sturen we regelmatig langs ons netwerk van expertfotografen. Zij haalt bij ieder interview het onderste uit de kan en zorgt ervoor dat de tips en trucs van de fotografen helder op papier komen te staan. sanne@clipboard-publishing.nl
Webdevelopment Lars van der Schans Drukkerij Senefelder Misset, Doetinchem Distributie Nederland Betapress BV, Gilze Distributie België IMAPress NV, Turnhout Copyright © Clipboard Publishing Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd, gekopieerd of op andere wijze worden verspreid zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever.
Met medewerking van: Alle redacteuren van Clipboard Publishing helpen een handje bij de totstandkoming van digifoto Starter.
Raymond Luijbregts HOOFDREDACTEUR WINMAG PRO EN BAAZ
Peter Guldenpfennig REDACTEUR
AMSTERDAM
EINDHOVEN
GRONINGEN
NIJMEGEN
ROTTERDAM
CURSUSSEN & WORKSHOPS COMPACTE CURSUSSEN MET EEN NIEUWE OPBOUW: DE IDEALE MIX VAN TECHNIEK, INHOUD EN CREATIVITEIT • intensief en meer praktijkgericht • les van professionele en enthousiaste fotografen • alle theorie wordt direct toegepast • gerichte thuisopdrachten • tips & trics en individuele vragen • naar keuze uitbreidbaar met extra modules (kalibratie & introductie beeldbewerking, flitstechniek, seriematig werken, contrastbeheersing & HDR) • verdieping via themacursussen (werkgroep portret, studiotechniek, Photoshop basis en vervolg) • extra activiteiten zoals korte workshops, lezingen en photowalks INCLUSIEF LESMATERIAAL
WWW.FOTOSCHOOL.NL
14 26 52 90
Basiscursus
Schilderen met licht Zet je eerste stappen in de wondere wereld van 'light painting'
Basiscursus
Urbex-fotografie Op avontuur in verlaten gebouwen, wat moet je weten?
Basiscursus
Strobistfotografie Creatief verlichten met eenvoudige middelen
Basiscursus
Fotograferen in het voorjaar De lente is op komst! Met deze tips maak jij frisse voorjaarsfoto's
INHOUD
10
Test: Nikon D5200
44
Fotowedstrijd: Urbex-fotografie
46
Nabewerking
64
Sacha de Boer
72
Reisfotografie
82
Boeken
88
72
Grootse prestaties in een compacte behuizing
10
Trek zelf de betonjungle in en maak kans op mooie prijzen!
Geef je urbex-foto's meer pit!
Je kent haar van het journaal, maar ken je ook haar foto's?
Marco van Belleghem vaart voor zijn werk de wereld over en fotografeert alles
64
44
46
Drie nieuwe boeken over fotografie
Test: Canon Powershot SX50 HS
50x optische zoom, wat levert dat op?
LEZERSFOTO'S
88
Door het werk van anderen goed te bekijken kun je veel leren. Daarom laten we lezers aan het woord over hun werk. Ze tonen niet alleen hun foto, maar geven ook uitleg en tips. Jouw foto in dit magazine? Lees meer op pagina 98!
DIGIFOTO STARTER
9
TEST | NIKON D5200
Test: Nikon D5200 Een echte instapspiegelreflex kun je de Nikon D5200 niet noemen. Daar is de prijs niet naar, maar zeker de specificaties en mogelijkheden plaatsen het toestel in een hoger segment. Want hoewel de camera wel lijkt op de D3200, heeft dit model flink wat meer te bieden. Tekst en fotografie: Jesse Kraal
N
ikon richt de D5200 op de veeleisende beginner en de wat meer gevorderde fotograaf, het ĂŠchte instapmodel is immers de D3200. Ten opzichte van die camera heeft de D5200 een aantal interessante mogelijkheden zoals een kantelbaar scherm en geavanceerdere autofocus. Gelukkig gaat dit niet ten koste van het handzame formaat, want de D5200 is slechts een paar millimeter groter en slechts vijftig gram zwaarder. Voor de behuizing van de D5200 gebruikt Nikon duurzame kunststoffen die een goede indruk achterlaten. Natuurlijk zijn er verschillen in duurzaamheid tussen deze camera en duurdere professionele modellen, maar bij Nikon lijkt dat verschil gevoelsmatig kleiner dan bij sommige andere fabrikanten. Je hebt niet het idee een 'instapmodel' in je handen te hebben. Scherp kantelscherm Een van de meest opvallende eigenschappen van de D5200 is het kantelbare scherm. Het scherm is groot van formaat en heeft een hoge resolutie.
10
DIGIFOTO STARTER
Foto's worden dan ook haarscherp weergegeven. Helaas is het scherm niet aanraakgevoelig, zoals bij de Canon 650D. Je moet het dus doen met de knoppen achterop de camera, maar die liggen gelukkig goed onder handbereik. Alleen de menuknop zit op een wat vreemde plek links van de zoeker. Door het slim combineren van functies onder sommige knoppen houdt Nikon de camera overzichtelijk. Zo kun je met dezelfde knop waarmee je de kleine pop-upflitser laat opklappen, ook de flitsinstellingen veranderen en in combinatie met de knop voor de belichtingscompensatie ook de flitscompensatie aanpassen. Dat klinkt wellicht lastig, in de praktijk werkt het snel en eenvoudig. Een punt waarop de D5200 het moet afleggen tegen duurdere modellen is de zoeker. Net als bij andere 'eenvoudige' spiegelreflexcamera's is het zoe-
kerbeeld vrij klein en moet je je oog dicht tegen de vrij harde oogschelp drukken om het hele zoekerbeeld goed te kunnen zien. In de zoeker zie je wat beknopte informatie over je instellingen, zoals de sluitertijd en het diafragma. Een oogsensor ontbreekt, het scherm schakelt dus niet automatisch uit als je de camera naar je oog haalt. Dat gebeurt wel als je de ontspanknop half indrukt. Laat je de knop weer los, dan springt het scherm weer aan. Dit zie je in je ooghoeken en kan soms storend werken. Wat zeer positief opvalt als we door de zoeker kijken, is het grote aantal focuspunten. Dit zijn er maar liefst 39 en dat is voor deze klasse ongehoord veel. Nikon heeft de D5200 voorzien van een geavanceerd autofocussysteem uit een duurder toestel en dat maakt de camera ook erg geschikt voor het fotograferen van snel bewe-
TEST | NIKON D5200
WELKE AUTOFOCUSINSTELLINGEN? Er zijn bij deze Nikon D5200 (en ook bij veel andere camera's) twee instellingen die van belang zijn voor het goed instellen van de autofocus. Als eerste moet je instellen of je wilt dat de camera de scherpstelling wel of niet aanpast als je de ontspanknop half indrukt. Bij stilstaande onderwerpen, zoals gebouwen, hoeft de camera de scherpstelling niet aan te passen. Bij bewegende onderwerpen is dit wel handig, omdat er tussen half en helemaal indrukken van de ontspanknop vaak een klein moment zit. Daarnaast moet je ook kiezen op welk van de 39 punten de camera scherpstelt. Wil je dit punt zelf selecteren, of laat je de camera op basis van beweging bepalen wat er scherpgesteld moet worden? Dat laatste doe je in de zogenaamde 3D-stand, handig voor bijvoorbeeld het fotograferen van jonge kinderen die heel bewegelijk zijn. Beide instellingen kun je op de D5200 aanpassen met de i-knop. Weet je niet welke instelling je het beste kunt kiezen? De camera heeft voor beide instellingen ook een automatische stand, dan beslist de camera voor jou.
gende onderwerpen. Rondrennende kinderen weet de camera bijvoorbeeld goed te 'herkennen' en vervolgens ook scherp in beeld te houden. Wat je niet ziet, maar waar je wel profijt van hebt, is het slimme lichtmeetsysteem van Nikon. Een speciale sensor in de camera herkent het onderwerp dat je fotografeert en past daar de belichting op aan. Niet alleen zal de camera minder snel over- of onderbelichten, ook zal de camera in automatische stand een zo ideaal mogelijke combinatie van sluitertijd en diafragma kiezen. Detecteert de camera beweging, dan zal hij de sluitertijd zo kort mogelijk proberen te maken om een bewogen onderwerp te voorkomen. Beeldkwaliteit Nikon voorziet de D5200 van 24,1 megapixels. Met zo'n hoge resolutie kun je sterk inzoomen op je foto's, deze rigoureus bijsnijden of zeer grote af-
drukken maken. Wat opvalt is dat bij sterk inzoomen de details nog steeds haarscherp ogen. Een nadeel is dat de foto's meer ruimte op je geheugenkaart en harde schijf innemen. Een jpg-bestand neemt zo'n 6MB in beslag, een raw-bestand zelfs 25MB. Gelukkig kosten sd-geheugenkaartjes, want die gebruikt de D5200, tegenwoordig niet veel meer. Bovendien nemen we die grote bestanden graag voor lief als we de beeldkwaliteit verder onder de loep nemen. Ook als er wat minder licht is, weet de D5200 namelijk uitstekend te presteren. Tot en met iso 1600 zul je geen of amper ruis zien, de foto's ogen zelfs volledig ingezoomd nog bijzonder goed. Schroef je de iso-waarde wat hoger op, dan merk je bij sterk inzoomen dat je wat gaat inleveren op de details. We zouden echter niet bang zijn om iso 3200 of 6400 te gebruiken. Zelfs iso 12800 en 25600 zijn nog toe-
SNELHEID MET SANDISK EXTREME PRO 95MB/S 8GB
We meten de snelheid waarmee de camera vijftien foto’s in jpg of raw maakt én wegschrijft. De tijd gaat in bij het maken van de eerste opname, we stoppen als alle vijftien foto’s zijn weggeschreven naar de geheugenkaart. 15 beelden (RAW): 13,1 sec. 15 beelden (JPG): 11,7 sec.
OBJECTIEF NIKKOR 18-55MM VR BRANDPUNT 22MM SLUITERTIJD 1/500 DIAFRAGMA F/7,1 ISO 200
DIGIFOTO STARTER
11
UW NIEUWE BELEGGINGSADVISEURS?
U zoekt een veilige bestemming voor uw spaargeld. Een beleg-
uw belegging nog honderden jaren door als nieuw tehuis
ging waar u uiteindelijk een stuk rijker van wordt. Het advies
voor Koala’s en inheemse vogels. En bent u zelf een ervaring
van onze specialisten: “Stop met geld in onzekere landen te
van onschatbare waarde rijker.
stoppen. Beleg in u zelf.” De Australische Aborigines geven met
Kiest u voor een uitstekende belegging in u zelf ?
resultaten uit het verleden garanties voor de toekomst.
Kijk op www.travelessence.nl of bel voor een afspraak, dan
Hun geschiedenis gaat al 40.000 jaar terug. Hun verhalen en
komen we bij u langs. 030 -272 53 35.
tradities worden al even lang van vader op zoon doorgegeven. En als u slim in uzelf belegt, binnenkort ook aan u.
Om een idee te geven: 12 dgs. self drive van Adelaide naar Melbourne incl. tocht met Graeme, Barrossa Valley wine region,
Zo neemt Graeme Clarke u, tijdens uw reis langs The
Grampians National Park, Twelve Apostles, Great Ocean Road and
Great Ocean Road, mee op een tocht door Mungo National
Melbourne. Nu met 4 dagen Sydney, één week Great Barrier Reef
Park. Letterlijk de geschiedenis van zijn volk in. En u mag
en retourvlucht Cathay Pacific: v.a. € 4.880,– p.p.
hem helpen de toekomst van zijn leefomgeving veilig te stellen, want u mag daar uw eigen bomen planten. Zeven in getal; zes voor ieder Aboriginal seizoen, en een voor u zelf. Zo groeit
TEST | NIKON D5200
reikend voor kleine afdrukken, zeker als je in raw fotografeert en de foto's van hun kleurruis ontdoet. Wat Nikon ook goed voor elkaar heeft is het dynamische bereik. Daarmee bedoelen we hoe goed de camera overweg kan met het contrast tussen lichte en donkere partijen. Met een venijnig zonnetje en wat dunne bewolking wordt een lucht al snel sneeuwwit. Je kunt met de D5200 echter in de nabewerking nog heel veel van de details uit zo'n overbelichte lucht terughalen als je in raw werkt. Hetzelfde geld voor schaduwen: is het onderwerp op je foto te donker, dan kun je deze op de computer nog flink oplichten, zonder dat de beeldkwaliteit sterk achteruit gaat. Filmen Zoals alle moderne spiegelreflexcamera's kan de Nikon D5200 ook filmen. Het gebruik van de filmfunctie is eenvoudig: schakel live view in met de speciale hendel en druk op de rode opnameknop. Filmen kan volautomatisch en volledig handmatig. Ook automa-
WELKE NIKON MOET IK KIEZEN? Nikon maakt het je niet bepaald makkelijk. Behalve de gloednieuwe D5200 en de eveneens recente D3200, zijn hun voorgangers ook nog steeds op de markt. We hebben ze op een rijtje gezet, met daaronder de belangrijkste eigenschappen en kenmerken.
tisch scherpstellen is mogelijk, maar dat gaat niet erg vlot. Voor landschappen of andere statische onderwerpen is het toereikend, wil je bewegende onderwerpen filmen, dan kan de camera dat vaak lastig bijhouden. Door handmatig scherp te stellen kun je echter prachtige resultaten behalen. De filmpjes ogen scherp en helder, ook als je ze in de volledige full hd-resolutie bekijkt. Let er wel op dat de optie die het hoogst staat in de lijst met filmstanden: het zogenaamde 1080i met 60 beelden per seconde, minder fraaie resultaten geeft dan 1080p met 30 of 24 bps. Iets om rekening mee te houden als je gaat filmen!
NIKON D3100 MEGAPIXELS: 14,2 ADVIESPRIJS: € 499,- (INCL. 18-55MM VR) + Goedkoop – Mindere beeldkwaliteit dan D3200 – Minder scherp scherm
NIKON D3200 MEGAPIXELS: 24,1 € 659,- (INCL. 18-55MM VR) + Zeer goede beeldkwaliteit + Aantrekkelijker prijskaartje
NIKON D5100 MEGAPIXELS: 16,2 ADVIESPRIJS: € 809,- (INCL. 18-55MM VR) + Kantelbaar scherm + Zeer goede beeldkwaliteit
SUPER
CONCLUSIE Anders dan het uiterlijk doet vermoeden is de techniek in de Nikon D5200 de instapcamera ontgroeid. Je krijgt bijna professionele autofocus, zeer goede foto- en video-eigenschappen en een handig kantelbaar scherm. Alleen aan de kleinere behuizing en de zoeker is nog te zien dat we te maken hebben met een toestel uit het middensegment. Aan de foto's zul je het in ieder geval níet zien.
eer goede beeldkwaliteit Z Handig en scherp uitklapscherm Zeer geavanceerde autofocus Goede prestaties bij weinig licht Nikon D5200 kenmerken 24,1 Megapixels 3-inch kantelbaar scherm 39 scherpstelpunten Optionele wifi-module Verwisselbare objectieven Sdxc-geheugenkaart
NIKON D5200 MEGAPIXELS: 24,1 ADVIESPRIJS: € 919,- (INCL. 18-55MM VR) + Kantelbaar scherm + Zeer goede beeldkwaliteit + Geavanceerde autofocus
Adviesprijs: € 919,- (incl. 18-55mm VR) Info: www.nikon.nl
DIGIFOTO STARTER
13
XXX | XXX BASISCURSUS | LIGHT PAINTING
Foto © Hans Peter Debets
14
DIGIFOTO STARTER
BASISCURSUS | LIGHTXXX PAINTING | XXX
2
BASISCURSUS
LIGHT PAINTING
Light painting – oftewel: schilderen met licht – is makkelijker dan je misschien denkt. Met een camera die je zelf kunt instellen, een statief en wat lampjes kom je al een heel eind. Hans Peter Debets is een expert op dit gebied. In deze basiscursus legt hij uit hoe hij te werk gaat, waarom hij welke instellingen kiest en waar je allemaal rekening mee moet houden. Tekst: Sanne Ruhaak en Hans Peter Debets
Foto: Eveline Huisman
NIVEAU
HANS PETER DEBETS (LELYSTAD) Al van jongs af aan houdt Hans Peter van fotograferen, maar pas tijdens een jaar Grafische- en Audiovisuele vormgeving op de Hoge School voor de kunsten in Utrecht werd zijn interesse in de fotografie écht gewekt. Hij volgde een aantal cursussen bij Han Sieveking en begon hij zelf te experimenteren. In dat pre-digitale tijdperk fotografeerde Hans Peter met een Rolleiflex en een Nikon FE, tegenwoordig zijn die ingewisseld voor een Nikon D80. Als de zon ondergaat en de kunstverlichting aan, toont de wereld zich heel anders en komt Hans Peter tevoorschijn. 'Gewapend met een statief wordt de lengte van mijn nachtrust regelmatig omgekeerd evenredig aan de sluitertijden', vertelt de fotograaf. 'Via de groepen op Flickr waarin ik mijn foto’s plaatste kwam ik voor het eerst in aanraking met het fenomeen ‘light painting’. Het idee om een foto te maken van iets dat er eigenlijk niet is, of alleen in de tijd bestaat wekte een onweerstaanbare fascinatie op en het leerproces begon. Na heel veel oefening en gemiste slaap begon het lichtschilderen vorm te krijgen.' WEBSITE
WWW.FLICKR.COM/HAPPYDAYS08 WWW.FACEBOOK.COM/HPDPHOTOGRAPHY
DIGIFOTO STARTER
15
BASISCURSUS | LIGHT PAINTING
MAANLICHT Op mijn desktop heb ik een programma'tje waarmee ik in de gaten kan houden wanneer het volle maan of nieuwe maan is. Maanlicht kan een heel bijzondere sfeer aan de foto’s geven, voor zover we daar in dit schijnbaar meest bewolkte landje van kunnen genieten. Het tijdstip van vertrek hangt een beetje van de maanfase af en hoeveel waarde je hecht aan het maanlicht. De maan staat niet altijd om dezelfde tijd even hoog en onder dezelfde hoek. En natuurlijk is het ook niet altijd even laat donker. Kun je ’s winters om 19:00 al aan de slag, in de zomer lukt dat vaak pas vanaf 1:00 uur. Ook iets om in je planning rekening mee te houden.
Foto © Hans Peter Debets
L
ight painting in een notendop Wat heb je nodig voor een mooie light paintingplaat? In feite heb je alleen een camera nodig waarop je de sluitertijd kunt instellen of waar een vuurwerkfunctie op zit die je sluitertijd langer maakt. Verder is een statief aan te raden, heb je een donkere omgeving nodig en kleine lichtbronnen zoals LED-fietslampjes of een zaklampje. Welke kleur je gebruikt maakt niet veel uit, maar een laserlampje kun je beter niet nemen. Je zet je camera op een statief, stelt een lange sluitertijd in (afhankelijk van hoeveel tijd je wilt nemen om de tekening te maken) en drukt op de afdrukknop. Vervolgens heb jij de sluitertijd lang de tijd om met je lampje een tekening te maken. Vanwege de lange sluitertijd zullen de lichtsporen zichtbaar zijn in het resultaat. De voorbereiding Light painting begint met het vinden van een plek waar het relatief donker is en die liefst ook nog een enigszins interessante achtergrond biedt. Het makkelijkste is om die in de buurt te zoeken, dat bespaart je veel reistijd voor sessies die vooral in het begin weinig of onbevredigend resultaat op zullen leveren. In het begin ging ik, gewapend met alleen een kleine zaklamp, op de bonnefooi op pad. Tegenwoordig besteed ik wat meer tijd aan de voorbereiding en gaat er ook een
16
DIGIFOTO STARTER
'Ik zwaai niet zomaar wat met lichtjes' DOOR WEER EN WIND Het is wel fijn als het droog is en ook niet te mistig, zodat je apparatuur (en jezelf) droog blijft en de lens niet beslaat tijdens het maken van de opname. Harde wind maakt het vaak ook niet makkelijker. Niet alleen omdat er van alles in je omgeving beweegt, maar ook omdat light painten met rondslingerende lampjes een stuk lastiger is. Aan de andere kant, als je langs het water fotografeert geeft een beetje wind over het water wel weer een heel mooi zacht effect aan het water. De ideale omstandigheden hangen dus ook een beetje af van de plek en de foto die je in gedachten hebt. Een warme zomernacht in de buurt van water is ook weer niet alles aangezien muggen ook ’s nachts actief zijn.
redelijk arsenaal aan lampen, lichtjes enzovoort mee. Vaak verken ik eerst overdag een locatie voordat ik er 's avonds aan de slag ga. Zo kom je erachter wanneer een weg is afgesloten, en bespaar je ’s nachts veel kostbare tijd in het donker door direct een andere route kiezen. Tijdens mijn verkenningstocht bij daglicht let ik op de ruimte die de locatie biedt, kijk ik alvast wat een mooie hoek kan zijn voor de foto's en waar ik mijn statief neer zou kunnen zetten. Ook heel belangrijk is of er veel kunstlichtbronnen op de plek aanwezig zijn. Dat hoeft geen probleem te zijn, maar het is wel belangrijk om te weten. Soms neem ik zelfs al wat foto’s bij daglicht om te zien hoe het er uit kan gaan zien. Dan begint het proces van pre-visua-
BASISCURSUS | LIGHT PAINTING
Foto © Mark J Sebastian Je kunt natuurlijk ook abstracte kunst maken
Foto © Hans Peter Debets
lisatie: welke kleuren ga ik gebruiken, wat zou ik willen doen op en met die plek. Ik maak als het ware al een paar foto’s in mijn hoofd die ik ga proberen uit te voeren. Ik probeer niet zomaar wat met lichtjes te zwaaien op een leuke plek maar echt de plek en de sfeer daarvan te betrekken in de foto. Techniek Hoe donker het ook lijkt buiten, ISO 100 met f/5 is vaak al genoeg voor de meeste shots. Althans, met de sluitertijden van twee tot drie minuten (of langer) waar ik meestal op uitkom. Drie minuten is best lang. In het begin liep ik me vreselijk te haasten om vervolgens een te kort belichte foto te krijgen waar ik ook nog eens ontevreden over was. Je kunt ervoor kiezen om te timen, maar ik ga meestal meer op mijn gevoel af. Neem vooral
rustig de tijd om de tekening die je wilt maken uit te voeren. Uiteindelijk zal het een veel beter resultaat opleveren. Bovendien: bij zulke lange sluitertijden komt het niet zo nauw aan op een halve minuut.
wat last van ‘amp-glow’: een rozige gloed in de hoeken die ontstaat bij sluitertijden grofweg langer dan dertig seconden. Dit wordt gelukkig redelijk gecompenseerd door de ruisonderdrukking. Je kunt dit meestal van het menu van je camera instellen. Het na-
'Een geavanceerde spiegelreflex heb je voor light painting niet nodig' Ruisonderdrukking Wat heel belangrijk is, vooral bij oudere camera’s zoals die van mij, is ruisonderdrukking. De modernere varianten presteren een stuk beter op het gebied van ruis, maar een oud beestje zoals die van mij heeft nogal
deel van het instellen van ruisonderdrukking is dat je iets langer moet wachten totdat het resultaat op je camera verschijnt. Dit heeft ermee te maken dat je camera een 'zwarte' foto maakt met precies dezelfde instellingen om aan de hand daarvan de afwijkingen uit de foto te halen. Je geduld wordt echter be-
DIGIFOTO STARTER
17
BASISCURSUS | LIGHT PAINTING
loont want de ruisonderdrukkingsfunctie scheelt je behoorlijk wat croppen en nabewerken bij thuiskomst om de lelijke hoeken kwijt te raken. Het schilderen zelf Het is belangrijk om een gevoel te hebben voor de ruimte waarin je te werk gaat. Het uiteindelijke resultaat mag dan tweedimensionaal zijn, je werkt in vier dimensies. Let op dat je bewegingen gelijkmatig zijn zodat lijnen allemaal even dik worden, of juist niet. Maar let ook op waar je camera staat en of de dingen die je maakt en tekent elkaar niet ongewenst overlappen. Kortom: bedenk zoveel mogelijk van te voren wat je waar wilt doen. Een licht net buiten beeld kan voor vervelend flare zorgen en een uv-filter kan voor ‘ghosting’ zorgen. Hoe gek het ook mag klinken, maar het beste kun je toch een zonnekap gebruiken en je lens zonder filters gebruiken. Wat neem je mee? Allereerst je camera natuurlijk. Dit hoeft helemaal geen dure, uitgebreide spiegelreflex met veel lenzen en andere toeters en bellen te zijn. Ikzelf schiet met een inmiddels al weer wat verouderde Nikon D80, met standaard
18-55mm-kitlens. In principe voldoet elke camera die je handmatig in kunt stellen en met een afstandbediening kunt bedienen. Zeker in het begin. Een statief is onontbeerlijk, net als een afstandbediening voor de camera. Ook deze hoeven niet duur of geavanceerd te zijn, als het statief maar stevig staat en verstelbaar en de afstandbediening zo ingesteld kan worden dat de lens open blijft. Veilig op pad Zoals bij iedere vorm van fotografie zijn er dingen waar je rekening mee moet houden, maar bij nachtfotografie en helemaal bij light painting komen daar nog wat extra dingen bij. Ik ben vaak alleen op pad,’s nachts in het donker en op afgelegen plekken. Daarom zorg ik er altijd voor dat er mensen zijn die weten waar ik ben of naartoe ga en dat mijn mobiel opgeladen is. Je weet maar nooit; het is vaak pikkedonker dus je kunt je verstappen of struikelen. Overigens moet je ook uitkijken op plekken die niet afgelegen zijn. Je bent immers alleen en als jij geconcentreerd aan het schilderen bent, zijn je cameraspullen onbewaakt. Gelukkig kom je met gezond verstand en een beetje opletten al een heel eind.
IN DE TAS VAN HANS PETER • Nikon D80, met 18-55mm-kitlens • Statief • Een led-zaklamp met een zo hoog mogelijke output (in mijn geval een Varta die 160 lumen geeft, maar er zijn er die zelfs een veelvoud daarvan opbrengen). Het mooiste is als je de lichtbundel kunt verstellen. • Een super goedkoop led-zaklampje dat ik ooit bij een speelgoedwinkel vond. • Een dimbare led-campinglamp van de plaatselijke prullenwinkel. • Light strings in diverse kleuren. Dit zijn zelfgemaakte snoeren met aan het uiteinde led’s die voor allerlei effecten gebruikt kunnen worden. Je kunt ze helemaal zelf maken maar bijvoorbeeld ook (vooral rond de kerst) in diverse winkels kopen. • Bij sommige projecten staalwol, een garde aan een draad om in het rond te zwaaien en een 9 volt batterij om de staalwol te ontsteken. • Voor de koude nachten een thermosfles met warme koffie of thee.
'Je werkt vaak in het pikkedonker dus pas op dat je niet struikelt'
Foto © Hans Peter Debets
18
DIGIFOTO STARTER
,
KOM, WE DOEN HET HEEL ANDERS... Aan de hele andere kant van de wereld ligt het mooiste wat u ooit zult meemaken; Nieuw Zeeland.
,
Ver weg? Welnee, als je vandaag vertrekt, kun je er morgen zijn. En gaat u dan toch naar de andere kant van de wereld, kijk dan door hele andere ogen: die van de oorspronkelijke bewoners, zoals bijvoorbeeld deze Maori, Honé. Boek daarom nu uw reis bij TravelEssence, dé specialist op Nieuw Zeeland. Heel anders, met echte Nieuw Zeelanders. Dan krijgt u van ons 12 flessen topwijn uit Nieuw Zeeland. Om alvast op te warmen. Kijk, dat is alvast heel anders.
NIEUW ZEELAND(ERS), M A A R DA N H E E L A N D E R S . Nu: 5 weekse self-drive door Nieuw Zeeland. c 5.950,– p.p. incl. luxe huurauto en retourvlucht met Emirates (+1 nacht Dubai). 32 Nachten (2 á 3 nachten per locatie) in comfortabele uniek gelegen lodges, cottages, boutique B&B’s en boomhutten. Overnight cruise op Doubtful Sound, wandelen in Urewera Rainforest, walvissen spotten, op pad met Maori Hone in zijn “war canoe”. x
W W W. T R A V E L E S S E N C E . N L • 0 3 0 2 7 2 5 3 3 5