COLOFON
OVER ONS
Colofon Elke editie van digifoto Starter wordt gemaakt door een vast team van redacteuren, dat ook verantwoordelijk is voor zustermagazine DIGIFOTO Pro. Daarnaast maken we gebruik van freelancers en zetten we ons netwerk van expertfotografen in om jullie de kneepjes van het vak bij te brengen. Even voorstellen:
Een uitgave van Clipboard Publishing BV Delftweg 147 2289 BD Rijswijk Nederland Tel: +31(0)15 7600.700 info@clipboard-publishing.nl www.clipboard-publishing.nl Uitgever Linda Oenema linda@clipboard-publishing.nl Tel: +31(0)15-7600.700 Concept en idee Jascha Vink jascha@clipboard-publishing.nl Tel: +31(0)15-7600.771
Thomas Kouveld
Joni Hendrix
Maarten Jacobi
Thomas zet onderwerpen uit, bedenkt thema's en stuurt de redactie en freelancers aan. Maar voor een diepgaand artikel of een technische review draait deze alleskunner z'n hand ook niet om.
Joni is gek op onze lezers en is niet alleen creatief met beeld, maar ook met woorden. Duidelijk overbrengen hoe een fotograaf te werk gaat? Dat laten we graag aan haar over.
Tijdens zijn studie filmwetenschappen heeft Maarten zich naast fotografie ondergedompeld in de wereld van digitale video. Schrijven over film en fotografie doet hij met volle overgave.
thomas@thecontentgroup.nl
joni@thecontentgroup.nl
maarten@thecontentgroup.nl
Eindredacteur
Redacteur
Redacteur
Redactie Senta Bemelman Jonas Bloemen Peter Güldenpfennig Joni Hendrix Mark Hofman Maarten Jacobi Thomas Kouveld Foppe Lycklama à Nijeholt Mark Moed Bart Remmers Daan de Winter redactie@thecontentgroup.nl Tel: +31(0)15-7600.707 Marketing & PR Ouassim Alahyane Tim Beemer Sven de Heer Giancarlo Idili marketing@clipboard-publishing.nl Tel: +31(0)15-7600.700 Sales sales@clipboard-publishing.nl Tel: +31(0)15-7600.770 Traffic manager Lindsay van Veelen traffic@clipboard-publishing.nl Tel: +31(0)15-7600.700
Mark Moed Redacteur
Redacteur
Peter Güldenpfennig
Senta Bemelman
Mark heeft de digitale ontwikkelingen vanaf het begin gevolgd. Van de vele honderden camera’s die hij heeft getest, weet hij precies de sterke en minder goede punten te noemen.
Peter is een techneut eerste klas en doet graag een boekje open over opslag en printers. Daarnaast sturen we hem graag op pad om enthousiaste fotografen te interviewen.
Senta heeft een neus voor nieuws en laat haar pen graag spreken. Zowel de kleine nieuwtjes als de grote verhalen grijpt ze aan om digifoto Starter tot een hoger plan te tillen.
markmoed@thecontentgroup.nl
peter@thecontentgroup.nl
senta@thecontentgroup.nl
Redacteur
Vormgeving Martijn Herremans Lloyd Troost Ron de Vos Coverfoto Bertina Bartlett Drukkerij Senefelder Misset, Doetinchem Distributie Benelux Betapress BV, Gilze Imapress, Turnhout, België Coverfoto Bertina Bartlett
Clipboard Publishing Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd, gekopieerd of op andere wijze worden verspreid zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever.
Drukkerij Senefelder Misset, Doetinchem digifoto Starter is powered by
Distributie Benelux Betapress BV, Gilze Imapress, Turnhout, België
DIGIFOTO STARTER
3
AWARDS
Awards Bij het testen van producten houden we altijd de beginnende fotograaf in ons achterhoofd. Zo beoordelen we camera’s en accessoires niet alleen op kwaliteit, maar ook op gebruiksgemak. Met plus- en minpunten geven we de belangrijke voor- en nadelen van het product aan. In ons eindoordeel maken we gebruik van de volgende awards.
Moeilijkheidsgraad
Aan praktische artikelen in dit magazine geven we een moeilijkheidsgraad mee, zodat je in een oogopslag kunt zien hoeveel kennis je nodig hebt om met de informatie aan de slag te gaan. Laat je niet direct ontmoedigen bij een hogere moeilijkheidsgraad, ook van deze artikelen kan iedereen - met of zonder ervaring - wat opsteken. We verdelen de artikelen in drie niveaus:
Voor artikelen in deze categorie heb je geen kennis nodig van het onderwerp. In deze artikelen leggen we stap voor stap de basis uit en helpen we je op weg.
Zie je deze afbeelding bij een artikel staan, dan maken we wat vaker gebruik van de gebruikelijke basistermen. Het is handig als je die onder de knie hebt.
GOED Presteert een product naar onze verwachtingen? Dan belonen we het met een Goed Award.
ZEER GOED Producten die ons echt weten te overtuigen geven we een Zeer Goed Award.
SUPER
Voor artikelen met dit niveau heb je enige basiskennis nodig voor het instellen van je camera of bepaalde handelingen in bewerkingsprogramma’s.
Basisbegrippen
Wil je meer leren over basisbegrippen zoals diafragma, sluitertijd en iso-waarde, of even je geheugen opfrissen? Kijk dan op onze website. Hier hebben we een verzameling leerzame artikelen voor je klaarstaan. Bovendien voegen we regelmatig nieuwe artikelen toe.
De Super Award kennen we enkel aan de allerbeste producten toe.
www.digifotostarter.nl/de-basis
Onderscheidingen
Naast de awards zijn er nog een aantal andere onderscheidingen die we aan producten toekennen.
GOED Producten die een opvallend goede prijskwaliteitverhouding bieden, voorzien we van een budgetlogo. Bij deze producten krijg je zeker waar voor je geld.
4
DIGIFOTO STARTER
Sommige producten vallen op door hun fraaie ontwerp. Camera’s of accessoires die op dit gebied boven het maaiveld uitsteken belonen we met een design-onderscheiding.
Is een product opvallend gebruiksvriendelijk of een echte aanrader voor de beginnende fotograaf? Dan voorzien we dit van de ‘Startertip’.
Geven we een product één van deze onderscheidingen, dan voegen we die toe aan de Award.
16 32 74 84
Basiscursus
Studio portret
Fotograaf Gerard Henninger legt alles uit over portretfotografie in de studio
Interview
Humans of Amsterdam De fotograaf achter de populaire pagina vertelt
Aan de slag Basiscursus
Portetfoto's retoucheren Wij leren je om een portret helemaal af te maken
Interview
Bertina Bartlett
Bertina haalde binnen no time haar eerste opdrachten binnen
INHOUD
10
Nieuws
14
Test: Canon PowerShot G5 X
De nieuwste camera's uitgelicht
Compacte alleskunner met grote sensor
28
42
12
Preview: Olympus Pen F
Test: Nikon Coolpix P900
Zoommonster
Terugkeer van een klassieker
51
Test: Panasonic GX8
54
Panasonic Post Focus
64
Fotowedstrijd: Zelfportet
Maak kans op mooie prijzen
42
Geavanceerde systeemcamera met grote zoeker
Bepaal pas na het fotograferen je scherpstelpunt
Starten met vloggen
Maak je eerste videoblog
68
Lezersinterview
92
360 graden video
Sandra van der Star
De opkomst en ontwikkeling van een nieuwe trend
44
44
44
Basiscursus Gezinsfotografie
DIGIFOTO STARTER
7
COVERFOTO | BERTINA BARTLETT
JOUW FOTO OP DE COVER? STUUR JE FOTO'S NAAR DE LEZERSGALLERY OP ONZE WEBSITE. KIJK VOOR MEER INFORMATIE OP PAGINA 98!
BERTINA BARTLETT (28) ERMELO
Bertina is pas sinds 2011 serieus met fotografie bezig, maar ze heeft de afgelopen jaren hele grote stappen gezet. Binnen een jaar had ze haar eerste opdracht binnen, een bruiloftsreportage. Dat beviel haar zo goed, dat ze besloot om het professioneler aan te pakken. Ze waagde de sprong in het diepe en sinds een jaar is ze voltijd fotograaf. Bertina richt zich met haar bedrijf Bemind Fotografie op bruiloften, loveshoots en fine art-fotografie. CAMERA Canon EOS 5D Mark III WEBSITE www.bemindfotografie.nl
CAMERA CANON EOS 6D LENS SIGMA 35MM F/1.4 DG HSM ART BRANDPUNT 35MM SLUITERTIJD 1/250 DIAFRAGMA F/2 ISO 100
Werp een blik op het portfolio van Bertina en je ziet vooral bruiloften en verliefde stellen. Dat is echter niet alles, want Bertina maakt ook kunstzinnige foto's, zoals deze van Marieke, haar zusje. 'Ik wil nog meer van dit soort werk gaan maken, maar het is nog heel pril, en ik kom er nog te weinig aan toe. Het kost veel tijd, met deze foto was ik tien uur bezig', legt ze uit. 'Ik wil het wel meer gaan doen, want ik moet mijn creatieve ei ook kwijt. Portretten en bruiloften zijn dan niet voldoende.' Lachend geeft ze toe dat ze voor deze foto flink aan de knoppen heeft gedraaid. 'Er is behoorlijk in geknipt en geplakt in Photoshop', vertelt ze. Dat is natuurlijk helemaal niet erg, want het resultaat mag er zijn. 'Met dit soort foto's vind ik het belangrijk dat er veel diepte in de foto zit, daarom heb ik de foto op locatie gemaakt. Studiofoto's zijn ook leuk, maar ik merk dat ik op deze foto veel meer positieve reacties krijg. Het is ook de bedoeling dat deze foto's uiteindelijk groot afgedrukt worden om bijvoorbeeld aan de muur te hangen.'
8
DIGIFOTO STARTER
NIEUWS
NIEUWS Sony A6300 Sony heeft eindelijk de langverwachte A6300 aangekondigd. Het wachten lijkt de moeite meer dan waard, want de specificaties liegen er niet om. De camera is de opvolger van de succesvolle A6000, hoewel die camera voorlopig leverbaar blijft. De A6300 is net zoals de A6000 een systeemcamera in de A-serie. De camera heeft een APS-C-beeldsensor met 24 miljoen pixels, een uitklapbaar lcd-scherm en een elektronische zoeker. Aan de buitenkant zie je niet veel verschil met de voorganger, maar bijna elk onderdeel is vernieuwd. Zoals de beeldsensor, die nu voorzien is van bedrading van koper, waardoor de lichtgevoeligheid en de uitleessnelheid verbeterd zijn. De gevoeligheid reikt nu tot iso 51.200, bij de A6000 was dat iso 25.600. De autofocus heeft een behoorlijke verbetering ondergaan. Het Fast Hybrid AF-systeem beschikt nu over maar liefst 425 fasedetectie scherpstelpunten, die bijna het gehele beeldveld afdekken. De autofocus is met 0,05 seconde extreem snel en volgens Sony is de scherpstelsnelheid bij filmen zelfs
tweemaal sneller dan bij de al behoorlijk snelle A6000. Nu we het toch over filmen hebben, de A6300 heeft een geavanceerde 4K-filmmodus. In tegenstelling tot veel andere camera’s gebruikt de camera de gehele sensor in plaats van een uitsnede, waardoor er veel meer kwaliteit overblijft. Er is nu ook een directe aansluiting voor een microfoon. De OLED-zoeker heeft nu 2,4 miljoen beeldpunten (A6000: 1,4 miljoen) en er is een modus waarbij het zoekerbeeld 120x per seconde wordt ververst, zodat ook snelle bewegingen vloeiend worden weergegeven. De camera heeft een snelle seriemodus van 11 beelden per seconde met autofocus bij elke opname, of 8 bps met live view. Het uitklapbare lcdscherm heeft geen aanraakfunctionaliteit. De A6300 is uiteraard wel voorzien van wifi/nfc/qr, zodat je de camera vanaf een smartphone of tablet kunt bedienen. De Sony A6300 is vanaf maart 2016 leverbaar.
Fujifilm X-nieuws Fujifilm introduceert maar liefst drie nieuwe X-camera’s. De camera’s zijn allen voorzien van de bijzondere Fujifilm X-Trans beeldsensor met APS-C-afmetingen. De X70 is een hoogwaardige compactcamera met 16 megapixels en een vast aangebouwde lens. Deze 18.5mm f/2.8-lens komt overeen met 28mm op een fullframecamera. De camera is zo plat dat hij in de binnenzak van een jas past. Het scherm is uitklapbaar, zodat je gemakkelijk selfies kunt maken. De XE2S is een update van de X-E2, een systeemcamera met een ingebouwde elektronische zoeker. Er is een aantal verbeteringen, zoals een verbeterd autofocussysteem met 77 scherpstelpunten en de toevoeging van een stille elektronische sluiter met maximaal 1/32.000s. De geavanceerde XPrijzen X70 € 699,-, X-E2S € 699,(body), X-Pro2 € 1799,-(body) Info www.fujifilm.eu/nl
10
DIGIFOTO STARTER
Pro2 is de langverwachte opvolger van de X-Pro1, in 2012 was dit de eerste systeemcamera van Fujifilm. De bijzondere kenmerken zijn gebleven maar verbeterd, zoals de unieke hybride optische-elektronische zoeker, die nu over 2,36 miljoen beeldpunten beschikt. De beeldsensor heeft nu 24 megapixels en er zijn 273 scherpstelpunten. De camera is veel sneller geworden en beschikt nu over wifi. De camera’s zijn vanaf februari en maart (X-Pro2) 2016 leverbaar.
Prijs € 1250,- (body), € 1400,(met 16-50mm kitlens) Info www.sony.nl
Nikon KeyMission 360 Ook Nikon begeeft zich op de markt van de populaire actioncamera’s en ze doet dat met de opvallende KeyMission 360. Deze camera kan 4Kvideo in 360 graden opnemen, omdat hij over een objectief op de voor- en achterkant beschikt. De resulterende beelden kunnen op veel verschillende manieren worden bekeken, zoals met een vr-bril. De KeyMission 360 is waterdicht, schokbestendig en hij kan tegen extreme temperaturen. Trillingen en schokken worden gestabiliseerd door de elektronische beeldstabilisatie.
Prijs nog niet bekend Info www.nikon.nl
TEST
NIKON COOLPIX P900
Test
NIKON COOLPIX P900
TERUGKEERZOOM Zo'n enorm zoombereik is natuurlijk ontzettend leuk, maar wanneer je op 2000mm zit, is het soms lastig om je compositie te bepalen. Met de 'terugkeerzoom'knop, die zich op de lens bevindt, zoomt de camera even uit. Zo heb je weer wat overzicht. Laat je de knop los, dan zoomt de camera weer in.
Nikon heeft de Coolpix P900 uitgerust met een wel heel bijzonder objectief. Het bereik van 4,3-357mm komt namelijk overeen met maar liefst 24-2000mm op een fullframe spiegelreflexcamera. En je kunt er ook nog mee vanuit de hand fotograferen. Is dit de ultieme reiscamera? Tekst en fotografie: Thomas Kouveld
C
amerafabrikanten troeven elkaar graag af op het gebied van megapixels en innovatieve functies. Sinds kort is daar ook de oorlog om het grootste zoombereik bijgekomen. Met de snelle opkomst en ontwikkeling van smartphone-camera's zijn compactcamera's een bedreigde diersoort geworden. Echter, er is steeds meer vraag naar compactcamera's met een speciale functie, zoals een grotere beeldsensor of, in het geval van de Nikon Coolpix P900, een enorm zoombereik. Dat kan je smartphone immers (nog) niet. Anders dan zijn naam doet vermoeden, ziet de Nikon Coolpix P900 eruit als een kleine spiegelreflexcamera. De camera is voorzien van een stevige, kunststof behuizing en de enorme zoomlens aan de voorkant springt meteen in het oog. Dankzij een flinke grip ligt de camera uitstekend in de hand, zodat je hem stabiel en stevig vast kunt houden. Dat is natuurlijk geen overbodige luxe bij het fotograferen bij 2000mm. Verder beschikt de P900 over een 3-inch lcdscherm op de achterzijde en een elektronische zoeker. Die zorgt ervoor dat je in de zoeker precies ziet hoe je foto gaat worden. Beiden geven een helder beeld, al zijn topmodellen vaak voorzien van schermen met meer beeldpunten, waardoor ze meer detail bieden.
12
DIGIFOTO STARTER
Superzoom De Nikon P900 mag met recht een 'superzoom' genoemd worden. Geen andere compactcamera kreeg het tot nu toe voor elkaar om het ontzagwekkende zoombereik van de P900 te evenaren. De camera heeft, net als compactcamera's, een relatief kleine sensor, wat ertoe leidt dat de 4,3-357mm-lens overeenkomt met 24-2000mm f/2.86.5 op een spiegelreflexcamera met fullframe-sensor. Het fotograferen met de P900 is een hele ervaring: je kunt objecten die zich op honderden meters afstand bevinden, zonder problemen beeldvullend naar je toe halen. Net als je denkt dat de camera niet verder kan, zoomt hij rustig nog even door. Dit zorgt ervoor dat de P900 eindeloos flexibel is. Of je nu een landschap wilt fotograferen of een vogel wilt vastleg-
gen, het is allemaal mogelijk. De maximale diafragmaopening van f/2.8 bij het groothoekbereik zorgt er bovendien voor dat de P900 behoorlijk lichtsterk kan zijn. Stabilisatie Met al dat zoombereik is een goed stabilisatiesysteem essentieel om nog uit de hand te kunnen fotograferen. De algemene stelregel is namelijk dat de sluitersnelheid minstens gelijk moet zijn aan de ingestelde brandpuntsafstand. Wil je dus op 2000mm fotograferen, dan moet je minstens een sluitersnelheid van 1/2000e seconde gebruiken! In de meeste gevallen is dat onmogelijk en zul je de iso-waarde omhoog moeten schroeven, met ruis tot gevolg. Nikon heeft de P900 daarom uitgerust met een geavanceerde beeld-
TEST
NIKON COOLPIX P900
CAMERA NIKON COOLPIX P900 BRANDPUNT 50MM DIAFRAGMA F/6.3 SLUITERTIJD 1/160 [ISO 100]
Deze twee foto's, vanaf dezelfde locatie gemaakt, geven duidelijk het zoombereik van de Nikon Coolpix P900 weer.
CAMERA NIKON COOLPIX P900 BRANDPUNT 1800MM DIAFRAGMA F/6.3 SLUITERTIJD 1/500 ISO 100
Ingezoomd tot 1800mm. Dit is geen uitsnede, maar een volledige 16-megapixelfoto.
stabilisatie, die ervoor zorgt dat je uitstekend uit de hand kunt fotograferen, ook wanneer je inzoomt. Natuurlijk heeft het stabilisatiesysteem zijn grenzen: bij volledig inzoomen blijft het een uitdaging om een scherpe foto te maken, zeker als het begint te schemeren. Dan is een statief onmisbaar. Echter, de prestaties die het systeem neerzet, zijn zonder meer indrukwekkend. Beeldkwaliteit Nikon heeft de Coolpix P900 uitgerust met een 16-megapixelsensor. Deze is van hetzelfde formaat als de sensoren die je in veel compactcamera's tegenkomt. In de praktijk is de beeldkwaliteit bij goede lichtomstandigheden en niet al te veel zoombereik prima en zijn de foto's scherp en kleurrijk. Begint het te schemeren of zoom je verder in dan 1000mm, dan begint de kwaliteit terug te lopen. De scherpte wordt minder en de iso-waarde moet omhoog, wat zorgt voor ruis, vooral vanaf iso 1600. Helaas is het niet mogelijk is om te fotograferen in raw-formaat. Foto's verschijnen als jpg-bestanden op de geheugenkaart en zijn daardoor niet tot nauwelijks na te bewerken. Dit is jammer, want minder goede foto's zijn dus niet meer te redden. Het zijn problemen waar elke
camera met een kleine sensor tegenaan loopt en de P900 doet op het gebied van beeldkwaliteit zeker niet onder voor andere compactcamera's. WiďŹ en gps Door middel van wifi en nfc kun je de P900 verbinden met je smartphone of tablet. Zo is het mogelijk om je mobiele apparaat als afstandsbediening te gebruiken, erg handig als je een foto wilt maken vanaf een statief. Ook kun je gemaakte foto's downloaden en delen op sociale media. Tot slot is de P900 voorzien van een gps-module, zodat alle foto's zijn voorzien van locatiegegevens, die je later weer kunt terugplaatsen op een kaart.
CONCLUSIE Al met al heeft Nikon met de Coolpix P900 een bijzondere camera neergezet. Het enorme zoombereik zorgt voor veelzijdigheid en flexibiliteit, daarnaast doet de beeldstabilisatie goed zijn werk. Bovendien is het zo goed als onmogelijk om een dergelijk bereik op een spiegelreflexcamera te toveren, laat staan dat je de combinatie kunt tillen. Het bereik heeft echter een schaduwzijde. Door het gebruik van een kleine sensor gaat de beeldkwaliteit bij volledig inzoomen achteruit en ook bij slechte lichtomstandigheden heeft de camera het moeilijk. Toch is de P900 als alleskunner een prima reisgenoot. Als je rekening houdt met de beperkingen van de kleine sensor, zijn de mogelijkheden eindeloos. KENMERKEN 83x optische zoom 16 megapixels Geavanceerde beeldstabilisatie Wifi-functionaliteit + Enorm zoombereik + Flexibel en veelzijdig + Lichtsterk bij groothoekbereik - Geen raw ADVIESPRIJS â‚Ź 639,INFO www.nikon.nl Wil je zelf de testfoto's van de Nikon P900 bekijken op volledige resolutie? Kijk dan op www.digifotostarter.nl/p900 en download de onbewerkte testfoto's!
DIGIFOTO STARTER
13
TEST
CANON POWERSHOT G5 X
Canon PowerShot G5 X
LICHTSTERK EN VEELZIJDIG Met de PowerShot G5 X biedt Canon een veelzijdige compactcamera. Door de aanwezigheid van een hoogwaardige oled-zoeker, een relatief grote 1 inch-beeldsensor en een lichtsterke zoomlens, is de camera geschikt voor serieuze doeleinden. Tekst en fotografie: Mark Moed
O
p dit moment vinden we niet minder dan vier G-camera’s op de website van Canon. Ze beschikken allen over een relatief grote 1-inch sensor met 20 miljoen pixels en een raw-modus. De modellen zijn wel behoorlijk verschillend wat betreft de lens en het lcd-scherm. De PowerShot G5 X is het meest complete en wat ons betreft het interessantste model. Door het handgreepje ligt de G5 X goed in de hand. De camera beschikt over een degelijke behuizing met een vormgeving als een miniatuur dslr. In uitgeschakelde toestand is de camera behoorlijk plat, na inschakelen komt de lens een centimeter of vier naar buiten. Door het zoombereik van omgerekend 24200mm en de hoge lichtsterkte van f/1.8 (bij 24mm) tot f/2.8 (bij 200mm), is de lens bijzonder veelzijdig.
Door de hoge lichtsterkte hoef je in combinatie met de optische beeldstabilisatie niet snel te flitsen. In de praktijk De zoeker en het lcd-scherm presteren uitstekend. De zoeker heeft een scherp zoekerbeeld met maar liefst 2,36 miljoen beeldpunten en een groot zoekerbeeld. Het lcd-scherm is niet alleen uitklapbaar, maar ook draaibaar. We vinden het wel een nadeel dat de automatische omschakeling tussen zoeker en scherm niet uit te schakelen is. Tijdens het gebruik van het scherm moet je ervoor zorgen dat de camera niet te dicht bij je buik komt, omdat hij dan naar de zoeker overschakelt. Zoals het een actuele camera betaamt, beschikt de G5 X over een aanraakscherm en wifi-bediening vanaf je smartphone of tablet. De camera heeft nog meer handige mogelijkheden, zoals een draaiknop op de voorkant en een handige instelring rondom de lens. Je kunt er zelf een functie aan toewijzen. De G5 X presteert goed, de autofocus werkt ook prima bij wat minder licht, maar heeft soms wat moeite met snel bewegende onderwerpen. De opnamen zijn scherp, maar bij de grootste opening worden de beelden wat zachter. In kritische omstandigheden is soms wat chromatische aberratie (kleurrandjes) te zien. Door de grotere sensor is er in vergelijking met een conventionele compactcamera minder ruis waarneembaar. Tijdens het verwerken van de raw-bestanden kun je ze nog behoorlijk verbeteren. BRANDPUNTAFSTAND 8.8MM (24MM) DIAFRAGMA F/6.3 SLUITERTIJD 1/5 SEC ISO-WAARDE 125
14
DIGIFOTO STARTER
CONCLUSIE De Canon PowerShot G5 X is een compleet uitgevoerde compactcamera met een veelzijdige lens, een uitstekende zoeker en dito aanraakscherm. De camera is een stuk compacter dan een spiegelreflex. Dat is naast de lichtsterke lens dan ook het grote verkoopargument, want voor een adviesprijs van 799 euro koop je ook een mooie spiegelreflex of systeemcamera. KENMERKEN 20 megapixels 24-200mm f/1.8-2.8 lens 1-inch sensor Elektronische zoeker met 2,36 megapixels + Goede beeldkwaliteit + Veelzijdige lens, scherm en zoeker - Geen 4K-video - Stevige adviesprijs ADVIESPRIJS â‚Ź 799,INFO www.canon.nl
BASISCURSUS
PORTRETFOTOGRAFIE IN DE STUDIO
Basiscursus
Je eerste stappen als studiofotograaf Zoals je elders in deze uitgave kunt lezen, hoeft het inrichten van een thuisstudio niet moeilijk te zijn. Maar als alles klaar is, hoe begin je dan met fotograferen? Waar zet je de lampen en je model? We geven je een aantal tips en voorbeelden. Tekst: Mark Moed Fotografie: Gerard Henninger Model: Lesley May
J
Je kunt achtergronden in veel soorten en kleuren kopen of er zelf eentje maken. Maar wat doet zo'n achtergrond, wanneer kun je beter een witte achtergrond gebruiken en wanneer een zwarte? Kun je met een enkele flitser al een bruikbaar portret maken of heb je meteen twee of drie flitsers nodig? Welke accessoires heb je echt nodig? Deze vragen stellen we aan professioneel fotograaf Gerard Henninger. Welke achtergrond? Je kunt je keuze van verschillende dingen af laten hangen. Ten eerste kun je kiezen voor high key of low key. Bij high key wil je een lichte foto zonder veel contrast. Dit werkt heel goed bij een blond model met witte kleding. Als je dan een witte achtergrond gebruikt, zal dit het high key karakter van de foto versterken. Bij low key streef je juist naar een donkere foto met veel contrast en schaduw. Het helpt als je model donkerharig is, donkere kleding draagt ĂŠn als je een zwarte achtergrond gebruikt. Fotograaf Gerard Henninger heeft zelf een voorkeur voor het gebruik van een witte achtergrond.
16
DIGIFOTO STARTER
FOTO 1
ZONDER LICHTVORMER Deze foto werd gemaakt met een enkele flitser, zonder softbox of paraplu, links van het model. Het licht is behoorlijk hard, er zijn donkere schaduwen en scherpe overgangen tussen schaduw en licht te zien.
Gerard: 'Door het verder of dichterbij plaatsen van je lampen en je model ten opzichte van de achtergrond, kun je de helderheid van de achtergrond mooi beïnvloeden. Je kunt de achtergrond ook doelbewust verlichten met een flitser, waardoor deze echt wit zal worden. Bij een zwarte achtergrond heb je die mogelijkheid niet, zwart is zwart.' Het is ook mogelijk, door het plaatsen van een hulpstuk, om lichteffecten op de achtergrond te krijgen. Gebruik je bijvoorbeeld een 'snoot', dan krijg je een ronde lichtspot. Een snoot bundelt je licht tot een kleine spot, handig om heel selectief je model te belichten. Hoeveel flitsers heb je nodig? Veel fotografen kopen een complete set met twee studioflitsers, lampstatieven en lichtvormers, zoals een softbox en een flitsparaplu. Logisch, want zo'n set is voordeliger dan alle losse componenten samen. Ook weet je zeker dat alles op elkaar past en er zit vaak een tas bij waar het allemaal in past.
FOTO 2
MET GRID Hier werd een enkele flitser met een grid zonder paraplu of softbox gebruikt. Een grid is een lichtvormer waarbij de lichtstralen alleen rechtuit kunnen gaan, waardoor het licht extreem hard wordt.
Toch adviseert Gerard om eerst met een enkele flitser aan de slag te gaan. 'Dat geldt vooral als je een kleine huiskamerstudio hebt. Laat die tweede flitser maar even ingepakt in de doos, want met één flitser en een paar reflectieschermen leer je beter hoe je met studioflitslicht werkt.' Reflectieschermen zijn heel betaalbaar, maar je kunt ook gebruikmaken van platen piepschuim en met
DIGIFOTO STARTER
17
BASISCURSUS
PORTRETFOTOGRAFIE IN DE STUDIO
aluminiumfolie beplakt karton. Maak eerst opnames met de flitser zonder paraplu of softbox. Je krijgt dan heel hard licht met harde schaduwen, waardoor de opnamen – vooral als je het model tegen de achtergrond zet – een paparazzi-achtige sfeer krijgen. Om een idee van het resultaat te krijgen, kun je op de site van modeen portretfotograaf Terry Richardson (terryrichardson.com) kijken, hij is er beroemd mee geworden. Heb je dit eenmaal geprobeerd, maak dan later de foto nog eens, maar dan met een paraplu, en bekijk het resultaat. Zo leer je vanzelf welk effect deze 'lichtvormers' hebben . Voorbeelden Gerard heeft samen met model Lesley May een aantal voorbeeldfoto’s in onze studio gemaakt. Je kunt het effect zien van één of meerdere flitsers en lichtvormers zoals softboxen en paraplu’s. Hij maakte gebruik van meerdere studioflitsers, een softbox en een transparante flitsparaplu.
FOTO 3
MET TRANSPARANTE FLITSPARAPLU Eén flitslamp met een transparante flitsparaplu, links van het model. De schaduwen zijn minder donker, het licht is veel zachter en dat geldt ook voor de overgangen tussen lichte en donkere partijen. Door het zachte licht is de scherpte-indruk wat lager, maar dat is meestal juist gewenst bij portretfotografie.
FOTO 4
MET EEN SOFTBOX Bij deze opname werd een flitslamp met softbox gebruikt. Een softbox heeft nauwelijks ‘lichtlekkage’ omdat het, in tegenstelling tot een flitsparaplu, een gesloten geheel is; het licht kan er alleen aan de voorkant uit. De lichtopbrengst, het contrast en de scherpteindruk zijn daarom iets hoger.
18
DIGIFOTO STARTER
FOTO 5
MET EEN SOFTBOX EN REFLECTIESCHERM Ook een opname met één flitser met softbox, maar er staat nu een reflectiescherm rechts van het model. Je ziet duidelijk dat de schaduwen opgehelderd worden.
BASISCURSUS
FOTO 6
PORTRETFOTOGRAFIE IN DE STUDIO
CAMERA-INSTELLINGEN Gerard maakte deze foto's met een Canon EOS 5D Mark III en een 50mmlens. Hij gebruikte steeds dezelfde belichting:
MET TWEE FLITSERS Dit is de eerste opname waar twee flitsers zijn gebruikt. Eentje links van voren en de andere van rechts achter. Dit wordt wel de Rembrand-verlichting genoemd, omdat de wereldberoemde schilder ook deze belichting toepaste. Door de aan de achterkant geplaatste flitser komt het model los van de achtergrond en wordt de vorm van het gezicht benadrukt.
SLUITERTIJD: 1/160 DIAFRAGMA: F/3.5 OF F/5 ISO: 100
Er zijn twee soorten flitsparaplu's: witte transparante paraplu’s en reflectieparaplu’s. Het transparante type is bedoeld om doorheen te flitsen; het licht is zacht, maar je verliest ongeveer de helft van de flitskracht. De binnenkant van een reflectieparaplu is wit, zilver- of goudkleurig, je flitst tegen de paraplu in plaats van er doorheen. Je verliest veel minder licht, maar het licht is minder zacht.
FOTO 7
MET DRIE FLITSERS WAARVAN TWEE 'RIMLIGHTS' Hier werd één flitser met transparante flitsparaplu boven de camera als hoofdlicht gebruikt. Links en rechts van achter verlichten twee zogenaamde rimlights de contouren van het model, zodat het loskomt van de achtergrond.
FOTO 8
MET DRIE FLITSERS Hier zijn de twee flitsers naar de achterwand gericht, zodat deze echt wit is. Zo kun je de helderheid van een witte achterwand aanpassen door er minder of meer licht op te laten vallen.
19
BASISCURSUS
THUISSTUDIO
De thuisstudio
Wat heb je nodig? Hoewel je fijn kunt fotograferen in de vrije natuur ben je wel afhankelijk van het weer en het daglicht. Daarom kiezen vakfotografen en ook steeds meer hobbyfotografen voor een thuisstudio waar ze alles in eigen hand hebben. Klinkt goed, een studio aan huis, maar wat moet je aanschaffen en waar moet je aan denken? We zetten het op een rijtje. Tekst: Mark Moed
20
DIGIFOTO STARTER
B
edenk eerst of je een ruimte hebt die je als studio in kunt richten. Een niet te kleine, ongebruikte ruimte is de beste optie, je kunt je spullen dan laten staan zodat je snel klaar bent voor de volgende ‘shoot’. Als je geen ongebruikte kamer hebt, zit er niets anders op om – elke keer als je wilt fotograferen - de meubels aan de kant te schuiven en je apparatuur in elkaar te zetten. Hoe groot de ruimte moet zijn, hangt helemaal af van het gebruiksdoel. Wil je macro- of productfoto’s gaan maken, dan heb je voldoende aan een kleine ruimte ter breedte van een eetkamertafel. Bij portretfotografie is het aantal mensen de belangrijke factor; als je meestal een enkel persoon fotografeert, is een breedte van een meter of twee ruim voldoende. Om ook kleine groepjes van drie of vier personen te kunnen fotograferen,
moet je al snel aan een breedte van vier of vijf meter denken. De lengte van de ruimte is (nog) belangrijker. Ten eerste wil je met een wat langer brandpunt werken, zodat geen vertekening ontstaat en de achtergrond onscherp wordt. Daarom moet je wat verder van je model af kunnen staan. Er moet ook voldoende ruimte tussen het model en de achtergrond zijn, zodat je geen last van schaduwen hebt en je de achtergrond apart kunt verlichten. Ten slotte nemen ook de lampstatieven de nodige ruimte in, waardoor je in de praktijk zeker een minimale afstand van een meter of zes aan moet houden. Neutrale kleuren Heb je eenmaal de juiste ruimte in je huis gevonden, kijk dan eerst kritisch naar de muren. Gekleurde wanden zijn uit den boze, omdat die een kleurzweem