Coverfoto
PORTRETFOTOGRAFIE
Lieselotte Claesens
Basiscursus
‘Het liefst fotografeer ik dieren, de band tussen dier en mens’
Expertfotograaf Rene de Haan geeft uitleg
BLIKSEM FOTOGRAFEREN
PANASONIC FZ1000
Zo maak je spectaculaire onweersfoto’s
Test
FLITSINSTELLINGEN Krijg je flitser onder de knie
Superzoom met grote sensor
NUMMER 3 - 2014
PRIJS €5,95
PIXUMKWALITEIT
GRATIS PIXUMQUALITÄT E J K E O B O FOT Jouw kortingscode*
STARTERBOEKJE end), Geldig voor 1 Pixum Fotoboek klein (ligg 9. 14,9 € . t.w.v 26 pagina’s, softcover
ADVERTENTIE
PIXUM FOTOBOEK
De ideale manier om je vakantiefoto’s te vereeuwigen · vernieuwde software · prachtige drukkwaliteit · hoogwaardige materialen · platliggende binding mogelijk · Lezers van Digifoto Starter ontvangen een gratis fotoboekje klein, liggend met softcover en 26 pagina’s. Of gebruik de code als € 15 korting op andere formaten.
Meer informatie: www.pixum.nl/starterboekje *Geldig t/m 15-10-2014. Excl. verzendkosten van € 4,99. De code geldt ook voor € 15,- korting op alle formaten.
WELKOM
Welkom, Julian Huijbregts Hoofdredacteur Julian@clipboard-publishing.nl
We maken vandaag de dag meer foto’s dan ooit. Niet alleen met onze camera’s, maar ook met onze smartphones. Zo’n camera in je broekzak is erg handig, je mist nooit meer een moment. De kwaliteit van telefooncamera’s is uiteraard minder dan die van een spiegelreflex, compacte systeemcamera of goede compactcamera, maar uiteindelijk ben jij als fotograaf verantwoordelijk voor het resultaat. Ook met de beperkingen van de camera in een smartphone kun je goede foto’s maken. In deze editie geven we tips om je mobiele foto’s te verbeteren. Naast praktische tips bespreken we diverse apps die het maken en bewerken van foto’s leuker en makkelijker maken. Als je serieus aan de slag gaat met fotografie, dan gebruik je natuurlijk liever een ‘echte’ camera. Maar hoewel we tegenwoordig vrijwel alles vastleggen, bekijken we onze foto’s voornamelijk op beeldschermen. De tijd waarin je rolletjes moest laten ontwikkelen en je zo vanzelf schoenendozen of albums vol met fysieke foto’s verzamelde ligt ver achter ons. Dat is zonde, want de ervaring van een mooie fotoprint, of een afdruk op ander materiaal, is heel anders dan het bekijken van een foto op een beeldscherm. Ik moet bekennen dat ik mij zelf ook schuldig maak aan het digitaal laten verstoffen van mijn foto’s. Mappen vol staan er op mijn computer, de collectie blijft zich uitbreiden, eerder gemaakte foto’s verdwijnen in het digitale archief. Een foto aan de muur of een fotoalbum in de kast met je mooiste werk blijft veel langer in het zicht en doet je foto’s veel meer eer aan. Daarom bespreken we in deze editie ook de nieuwste mogelijkheden voor het afdrukken van je fotowerk. Tegenwoordig gaat dat heel wat verder dan een standaard printje of vergroting. Wil je het zelf eens proberen? Op onze website organiseren we een leuke actie waarbij je foto’s in kunt sturen om kans te maken op een van de vele mooie fotoproducten. Julian Huijbregts Hoofdredacteur
f
Volg ons op Facebook www.digifotostarter.nl/facebook
t
Volg ons op Twitter www.twitter.com/digifotostarter
i
Volg ons op Instagram www.digifotostarter.nl/instagram
g+
Volg ons op Google+ www.digifotostarter.nl/google
DIGIFOTO STARTER
3
AWARDS
Awards Bij het testen van producten houden we altijd de beginnende fotograaf in ons achterhoofd. Zo beoordelen we camera’s en accessoires niet alleen op kwaliteit, maar ook op gebruiksgemak. Met plus- en minpunten geven we de belangrijke voor- en nadelen van het product aan. In ons eindoordeel maken we gebruik van de volgende awards.
Moeilijkheidsgraad
Aan praktische artikelen in dit magazine geven we een moeilijkheidsgraad mee, zodat je in een oogopslag kunt zien hoeveel kennis je nodig hebt om met de informatie aan de slag te gaan. Laat je niet direct ontmoedigen bij een hogere moeilijkheidsgraad, ook van deze artikelen kan iedereen - met of zonder ervaring - wat opsteken. We verdelen de artikelen in drie niveaus:
Voor artikelen in deze categorie heb je geen kennis nodig van het onderwerp. In deze artikelen leggen we stap voor stap de basis uit en helpen we je op weg.
Zie je deze afbeelding bij een artikel staan, dan maken we wat vaker gebruik van de gebruikelijke basistermen. Het is handig als je die onder de knie hebt.
GOED Presteert een product naar onze verwachtingen? Dan belonen we het met een Goed Award.
ZEER GOED Producten die ons echt weten te overtuigen geven we een Zeer Goed Award.
SUPER
Voor artikelen met dit niveau heb je enige basiskennis nodig voor het instellen van je camera of bepaalde handelingen in bewerkingsprogramma’s.
Basisbegrippen
Wil je meer leren over basisbegrippen zoals diafragma, sluitertijd en iso-waarde, of even je geheugen opfrissen? Kijk dan op onze website. Hier hebben we een verzameling leerzame artikelen voor je klaarstaan. Bovendien voegen we regelmatig nieuwe artikelen toe.
De Super Award kennen we enkel aan de allerbeste producten toe.
www.digifotostarter.nl/de-basis
Onderscheidingen
Naast de awards zijn er nog een aantal andere onderscheidingen die we aan producten toekennen.
GOED Producten die een opvallend goede prijskwaliteitverhouding bieden, voorzien we van een budgetlogo. Bij deze producten krijg je zeker waar voor je geld.
4
DIGIFOTO STARTER
Sommige producten vallen op door hun fraaie ontwerp. Camera’s of accessoires die op dit gebied boven het maaiveld uitsteken belonen we met een design-onderscheiding.
Is een product opvallend gebruiksvriendelijk of een echte aanrader voor de beginnende fotograaf? Dan voorzien we dit van de ‘Startertip’.
Geven we een product één van deze onderscheidingen, dan voegen we die toe aan de Award.
10% KORTING OP ALLE
GODOX ARTIKELEN GEBRUIK DE CODE
GODOX10%
IN UW WINKELWAGENTJE
U HEEFT AL EEN GODOX FLITSER VANAF €42,95 www.cameranu.nl
(0527) 690 404
info@cameranu.nl
Het Spijk 8 • 8321WT Urk
Colofon Een uitgave van Clipboard Publishing BV Delftweg 147 2289 BD Rijswijk Nederland Tel: +31(0)15 7600.700 info@clipboard-publishing.nl www.clipboard-publishing.nl Uitgever Linda Oenema linda@clipboard-publishing.nl
Over ons Elke editie van digifoto Starter wordt gemaakt door een vast team van redacteuren, dat ook verantwoordelijk is voor zustermagazine DIGIFOTO Pro. Daarnaast maken we gebruik van freelancers en zetten we ons netwerk van expertfotografen in om jullie de kneepjes van het vak bij te brengen. Even voorstellen:
Redactie
Concept en idee Jascha Vink jascha@clipboard-publishing.nl
Julian Huijbregts HOOFDREDACTEUR Als hoofdredacteur is Julian verantwoordelijk voor de inhoud van het magazine en de website. Naast het bepalen en uitzetten van de onderwerpen, het aansturen van de redactie en freelancers, kruipt hij ook regelmatig zelf in de pen.
Hoofdredacteur Julian Huijbregts julian@clipboard-publishing.nl Redactie Jooshua Franssen Peter Güldenpfennig Raymond Luijbregts Eveline Meijer Sanne Ruhaak Tel: +31(0)15 7600.707 Marketing & PR Tim Beemer tim@clipboard-publishing.nl Charise Geluk charise@clipboard-publishing.nl Giancarlo Idili giancarlo@clipboard-publishing.nl Karlijn Theeuwen karlijn@clipboard-publishing.nl
julian@clipboard-publishing.nl
Jooshua Franssen REDACTEUR Jooshua is al sinds zijn achtste in de weer met camera's. Wat begon met wegwerpcamera's nam al snel serieuze vormen aan. Op zijn dertiende wist Jooshua al zijn weg in Photoshop te vinden. Hij is niet alleen bezeten van techniek, gadgets en alles wat met fotografie te maken heeft, maar ook van motoren. jooshua@clipboard-publishing.nl
Sanne Ruhaak REDACTEUR
Traffic Manager Kim Stolk kim@clipboard-publishing.nl Sales Bart Arkesteijn Guido van Belle Manon van den Ende Mitchell Koymans Kick van Poeteren Jascha Vink sales@clipboard-publishing.nl Tel: +31(0)15 7600.770 Vormgeving Lloyd Troost Angelique van der Voort Ron de Vos Drukkerij Senefelder Misset, Doetinchem
Sanne sturen we regelmatig langs ons netwerk van expertfotografen. Zij haalt bij ieder interview het onderste uit de kan en zorgt ervoor dat de tips en trucs van de fotografen helder op papier komen te staan. sanne@clipboard-publishing.nl
Raymond Luijbregts EINDREDACTEUR Raymond was enkele jaren geleden hoofdredacteur van zustermagazine DIGIFOTO Pro. In het digifoto Starter-kamp zwaait hij de scepter over de eindredactie. Taalfouten ontkomen niet aan zijn strenge filter en verder voorziet hij zijn teamleden van journalistiek advies.
Distributie Nederland Betapress BV, Gilze Distributie België Betapress NV, Turnhout Copyright © Clipboard Publishing Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd, gekopieerd of op andere wijze worden verspreid zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever.
Peter Güldenpfennig REDACTEUR Verhalen en ingezonden artikelen verbouwen tot een leesbaar geheel is Peters expertise. Hij weet als geen ander hoe je een boodschap helder verwoordt en hoe je ingewikkelde zaken eenvoudig uitlegt.
KAMERA-EXPRESS.NL AL MEER DAN 20 JAAR INSPIRATIE VOOR FOTOGRAFEN!
Trusted Quality
DOSSIER X-T1 PHOTOGRAPHERS ONLY
“De premium camera’s van FUJIFILM beschikken over innovatieve en geavanceerde technologieën en een uitmuntende fotokwaliteit. Geschikt voor professionals en veeleisende amateurfotografen”
FUJINON XF LENZEN
Een collectie van hoge kwaliteits lenzen en perfect voor Fujifilm X vatting verwisselbare lens camera’s zoals de X-Pro en X-E series.
Inclusief externe flitser
FUJIFILM FINEPIX X-T1 + FUJINON XF 18-55MM F/ 2.8-4.0
X-T1 VANAF
• 16MP X-Trans CMOS II sensor • Weerbestendige body • OLED electronische zoeker • 3 inch kantelbaar LCD scherm • Full HD Video • Dual view in EVF
€1199
€ 1599 Art. nr. 12193715
€449
€429 FUJIFILM FUJINON PANCAKE XF 27mm F/2.8 R Art. nr. 12186993
€999
€799 FUJIFILM XE-1 + XF18-55 mm + XC50-230 mm • 16MP APS-C “X Trans” CMOS sensor • X Mount verwisselbare objectieven • High res OLED zoeker • TTL Hot Shoe en Sync Terminal • Pop-up flitser • Volledig handmatige bediening Art. nr. 12197859
FUJIFILM X-Pro1 Body
FUJIFILM X-100S Black
• 16 MP APS-C X-Trans CMOS sensor • EVF / OVF hybrid zoeker • ISO 100-25600 • 3” Inch display • X Mount verwisselbare objectieven • Volledig handmatig instelbaar
• 16MP APS-C “X-Trans CMOS II” sensor • 23mm prime lens (135 equiv: 35mm) • F2 - F16 diafragma bereik • Hybride zoeker • RAW opnamen • Volledig handmatige bediening
€ 1199
€ 899
Art. nr. 12181709
Art. nr. 12177651
DOSSIER X-E2
€629
€599 FUJIFILM FUJINON XF 60mm F/2.4 R MACRO Art. nr. 12177654
HIGH SPEED RESPONSE
“Voor de ambitieuze fotograaf die kwaliteit als hoogste prioriteit heeft, biedt de X-E2 van Fujifilm perfect gebouwde kwaliteit, verwisselbare objectieven met een snel diafragma en de “look and feel” van een moderne klassieker.”
X-E2 VANAF €899
FUJIFILM FINEPIX X-E2 + FUJINON 18-55MM F/2.8-4.0 • 16,3 Megapixels APS-C X-Trans II cmos-sensor • Ingebouwde flitser • Full HD Video • 3 Inch display • OLED-EVF elektronische zoeker
€ 1299
€1099
€899 FUJIFILM FUJINON XF 14mm F/2.8 R
Art. nr. 12190383
Art. nr. 12179593
DEN HAAG AMSTERDAM ARNHEM ROTTERDAM J. van Stolberglaan 177 Rietbaan 5 Parnassusweg 202-206 Beekstraat 86 1076 AV Amsterdam 2908 LP Capelle a/d IJssel 6811DZ Arnhem 2595 CD Den Haag Kijk voor openingstijden winkels op onze website. Klantenservice 085-273 74 37 Aanbiedingen geldig t/m 28 september 2014 zolang de voorraad strekt. Kamera Express kan niet aansprakelijk gesteld worden voor eventuele (druk)fouten. Kijk voor de meest recente prijzen op onze website.
OPEN MEDIO
ZWOLLE AUGUSTUS 2014 George Stephensonstraat 5 8013 NL Zwolle
ANTWERPEN Boomsesteenweg 81 2610 Wilrijk België
WWW.KAMERA-EXPRESS.NL Voor 23.59 uur besteld, morgen in huis!*
13 18 46 61
Test
Panasonic FZ1000 Geavanceerde superzoom met alles erop en eraan
Basiscursus
Bliksem fotograferen Zo maak je spectaculaire onweersfoto’s
24
Basiscursus
Portretfotografie met Rene de Haan Loop mee tijdens een portretshoot
Flitsen
Welke instellingen? Tips om je flitser onder de knie te krijgen
Apps
Fotografie-apps voor smartphone en tablet Haal het maximale uit je telefooncamera
66
Stap-voor-stap
Nabewerking in Snapseed Geavanceerde fotobewerking op je smartphone of tablet
INHOUD
10 16
Coverfoto: Lieselotte Claesens
34
Test: Canon EF-S 10-18mm f/4.5-5.6 IS STM
Het verhaal achter de coverfoto
Test: Tamron 16-300mm f/3.5-6.3 VC PZD Nooit meer van lens wisselen
Goedkope ultragroothoek
40
Stap-voor-stap: gecombineerd portret
52 56 72
Modefotografie
78
Boekentips
88
40
36
36
Creëer zelf een optische illusie
Fotowedstrijd: Portretfotografie Maak kans op een Fujifilm XQ1!
Waar moet je aan denken bij een modeshoot?
Fotograferen met je smartphone Met deze tips maak je betere foto’s
Presenteer je foto’s Maak je mooiste foto’s tastbaar!
94
Leesvoer en inspiratie
94 Monitoren voor fotografen Het belang van een goed beeldscherm
Winnaar fotowedstrijd: Groen
Patricia van den Berg over haar winnende foto
DIGIFOTO STARTER
9
COVERFOTO | LIESELOTTE CLAESENS
JOUW FOTO OP DE COVER? STUUR JE FOTO’S IN NAAR DE LEZERSGALLERY OP ONZE WEBSITE. KIJK VOOR MEER INFORMATIE OP PAGINA 98!
LIESELOTTE CLAESENS (20), BORNEM (BELGIË) ‘Ik ben student toegepaste psychologie. Fotografie heeft mij altijd enorm geïnteresseerd en op mijn zestiende verjaardag kreeg ik mijn eerste spiegelreflexcamera: een Nikon D5000! Het liefst fotografeer ik dieren, de band tussen dier en mens, landschappen en ook een beetje macrofotografie. Onlangs heb ik mijn eerste cursus fotografie gedaan, waar ik veel heb geleerd en met glans ben geslaagd.’ WEBSITE
WWW.LCPHOTOGRAPHY.EU
CAMERA NIKON D5000 BRANDPUNT 85MM DIAFRAGMA F/5.6 SLUITERTIJD 1/60 ISO-WAARDE 800
FDRUK VAN WHITEWALL A Deze foto van Liselotte staat prachtig op onze cover, maar groot aan de muur is natuurlijk ook heel fraai! WhiteWall stelt een prachtige directdruk op alu-Dibond beschikbaar aan Lex, in het formaat 90x60 cm, ter waarde van 120 euro! Info: www.whitewall.nl
10
DIGIFOTO STARTER
‘De foto van deze eekhoorn maakte ik op reis in Canada. Een collega van mijn moeder gaf ons een rondleiding in een park in Montréal. Ik was meteen aangetrokken door deze kleine kereltjes die zo naar je toe kwamen gelopen. De collega van mijn moeder had bananenchips gekocht om aan de eekhoorns te geven; zo gezegd, zo gedaan. We deelden de chips uit en na een reeks leuke foto’s gingen we door. Ineens zag ik een eekhoorn ondersteboven aan een boom hangen. Ik haastte mij om zo snel mogelijk een foto te maken. Hoe ik de foto heb gemaakt moet echt een grappig gezicht zijn geweest. Zelf ben ik ook niet een van de grootsten en de eekhoorn hing vrij hoog in de boom. Ik kon niet ver genoeg inzoomen, dus met uitgestrekte armen met de camera in mijn handen maakte ik enkele foto’s na elkaar. Zo heb ik dit moment vast weten te leggen.’
Ron Timmermans
ADVERTENTIE
Ronny Brits
2
0
0
4
-
2
0
1
4
10
Jan van Kleij
DÉ CAMERA-ACCESSOIRE SPECIALIST VAN NEDERLAND! Lis van Donge
ALLE CAMERA-ACCU’S OP VOORRAAD!
Peter Heins
HALFVOL OF HALFLEEG?
ens David Pesk
voor de beginnende fotograaf www.digifotostarter.nl
Pessimist of optimist, bij DE ACCUSPECIALIST VAN NEDERLAND vindt u altijd wat u zoekt. Van goede kwaliteit én voor een scherpe prijs.Daar kunt u op vertrouwen. Een kleine greep uit ons aanbod: ACCU BN-VG114 1200mAh Voor vele JVC Everio videocamera’s. Met nieuwste data-chip! Slechts: € 29,95 ACCU LP-E6 1800mAh Voor Canon EOS 5D Mark II, 5D Mark III, 60D, 60Da, 6D, 70D en 7D. Slechts: € 27,95 ACCU EN-EL15 1900mAh Voor Nikon D7000, D7100, Nikon 1 (V1), D600, D610, D800 en D800E. Slechts: € 39,95
oek
Hans van den Br
GEHEUGENKAARTEN OP ZOEK NAAR EEN GEHEUGENKAART? Dick Carlier
Tjeerd Visser
Tanja Nijhof
Hedwig Pothof-Gademan
Bij ons bent u aan het juiste adres. In onze webshop vindt u alle groottes en snelheden voor de scherpste prijs. Voor alle merken camera’s, smartphones en tablets.
Kijk op www.saake-shop.nl voor meer informatie! Afhalen in Haarlem op afspraak • info@saake-shop.nl T: 023-2302168
Pentax 645Z kit
beeld
•
verwisselbare lens
•
D-FA 645 55mm 2.8
•
CMOS sensor 51mp, ISO 204.800
•
Full HD video
•
sensor 1.7 maal groter dan fullframe kleinbeeld
De eerste betaalbare medium format digitale systeem camera met de modernste technieken. De grotere sensor geeft veel creatieve mogelijkheden met bedieningsgemak van een gewone reflex! € 8.999,00 (inc. btw) € 7.437,19
(excl. btw)
photo video retail wholesale
beeld
varia
informatie
Nikon D810
Fuji X-T1
Lytro Illum
Sigma DP1/2/3 Merrill
36.3 mp, 1080P 60fps, 4:2:2
magnesium body, 16 mp, Wi-Fi,
40 megaray light field sensor, 2.0,
Foveon X3 46mp sensor, 19 of 30
HDMI output, geen lowpass filter
max ISO 51.200, OLED zoeker
30 - 250mm, 0 mm tot oneindig
of 50mm, 2.8
€ 3.299,00 (inc. btw)
€ 1.199,00 (inc. btw)
€ 1.599,00 (inc. btw)
€ 489,00 (inc. btw)
€ 2.726,45
€ 990,91
€ 1.321,49
€ 404,13
ADVERTENTIE
(excl. btw)
(excl. btw)
(excl. btw)
(excl. btw)
Olympus OM-D E-M10
Olympus OM-D E-M5
Olympus OM-D E-M1
Lumix FZ1000
compact DSLR, kleinste OM-D
compact DSLR, spat waterdicht,
de beste compact DSLR, weather
deze Panasonic heeft Leica DC
camera, 14-42mm IIR
micro four third, 12-50mm
proof, micro four third, 12-40mm
25-400mm zoom, DSLR-vervanger
€ 699,00 (inc. btw)
€ 999,00 (inc. btw)
€ 2.199,00 (inc. btw)
€ 849,00 (inc. btw)
€ 577,68
€ 825,61
€ 1.817,35
€ 701,65
(excl. btw)
(excl. btw)
(excl. btw)
(excl. btw)
Haarlemmerdijk 114
info@nivo-schweitzer.nl
t + 31 20 623 31 59
voor up-to-date prijzen
1013 JH Amsterdam
nivo-schweitzer.nl
f + 31 20 420 30 16
zie onze website
TEST | PANASONIC FZ1000
Panasonic FZ1000
Spectaculaire superzoom Veel fabrikanten maken superzoomcamera’s. De ene met nog meer zoom dan de ander. Er zijn modellen met meer dan 60x optische zoom. De Panasonic FZ1000 heeft met 16x optische zoom een minder groot bereik, maar levert dankzij een grote sensor véél betere beeldkwaliteit dan de meeste concurrenten. Tekst en fotografie: Julian Huijbregts
S
uperzoomcamera’s hebben over het algemeen een kleine sensor, een lens met 20x, 30x of zelfs 60x optische zoom zou enorm groot worden bij een gebruik van een grote sensor. Panasonic heeft met de FZ1000 een uitstekende middenweg gevonden door een 1-inchsensor BRANDPUNT 400MM
DIAFRAGMA F/4
te gebruiken in combinatie met een 16x optische zoomlens met bereik van 25mm tot 400mm. De camera is wat afmetingen betreft vergelijkbaar met een spiegelreflexcamera. Een forse handgreep zorgt voor prettige houvast. Ook de bediening van de FZ1000 doet denken aan een reflex, bovenop vind je een draaiwiel met de instelopties. Je
SLUITERTIJD 1/100
ISO 3200
Ook bij weinig licht kun je nog goede foto’s maken met de FZ1000.
hebt keuze uit de handmatige PASMstanden, een intelligente automatische stand en er zijn twee ‘C’-opties (Custom), die je kunt gebruiken om je favoriete instellingen op te slaan. Foto’s maak je met behulp van het uitklapbare scherm, dat dankzij de hoge resolutie haarscherp beeld geeft, of de elektronische zoeker. Ook deze is van hoge kwaliteit: de zoeker geeft een groot en zeer scherp beeld, zonder zichtbare vertraging. De zoeker is vergelijkbaar met de elektronische zoekers van geavanceerde compacte systeemcamera’s. Panasonic heeft de FZ1000 van de nieuwste technische snufjes voorzien. Zo beschikt de camera over nfc en wifi. Heb je een smartphone of tablet met nfc, dan kun je de camera eenvoudig verbinden door je mobiele apparaat er tegenaan te drukken. Met behulp van een gratis app kun je vervolgens je telefoon of tablet draadloos via wifi gebruiken als afstandsbediening voor de camera. Het beeld krijg je live te zien op het scherm van je apparaat. Beeldkwaliteit Hoe groter de sensor, hoe beter de beeldkwaliteit van je foto’s. Vooral als je fotografeert bij weinig licht
DIGIFOTO STARTER
13
TEST | PANASONIC FZ1000
Dankzij de grote sensor en de lichtsterke lens is het mogelijk om foto’s met fraaie achtergrondonscherpte te maken.
op een hogere iso-waarde valt dat op. Daarom maken spiegelreflexen en compacte systeemcamera’s veel betere foto’s dan compactcamera’s. In de Panasonic FZ1000 vinden we een 20-megapixelsensor van het 1-inchformaat. Dat is hetzelfde formaat als de beeldsensor in de
14
DIGIFOTO STARTER
Nikon 1-camera’s, Sony RX100compactcamera’s en de Sony RX10 superzoom. De beeldkwaliteit is daarmee bijna net zo goed als die van spiegelreflexcamera’s. De foto’s zijn zeer gedetailleerd en ook bij hogere iso-waarden blijft de beeldkwaliteit goed. Je kunt de camera instellen van iso 125 tot 12.800, dit is nog uit te breiden naar 80-25.600 via een optie in het menu. Tot iso 800 is ruis nauwelijks te zien in je foto’s. Bij iso 1600 neemt het ook nog geen storende vormen aan en op iso 3200 kun je nog goede foto’s maken, al gaan er dan wel meer details verloren. Bij iso 6400 en hoger wordt de ruis erg duidelijk zichtbaar en verlies je veel details. De FZ1000 presteert echter vele malen beter dan de superzooms die een kleine sensor gebruiken. Daarbij zie je vanaf iso 400 de beeldkwaliteit al sterk afnemen. De 25-400mm-lens is ontwikkeld in samenwerking met de beroemde camerafabrikant Leica en dat is te zien. De lens levert scherpe foto’s af met hoog contrast. De grootste diafragmaopening is f/2.8 in de 25mm-stand en f/4 in de 400mm-
BRANDPUNT 235MM DIAFRAGMA F/4 SLUITERTIJD 1/640 ISO 125
stand. In combinatie met de grote sensor zorgt dat ervoor dat je mooie achtergrondonscherpte kunt krijgen in je foto’s. Belangrijk is ook het geavanceerde beeldstabilisatiesysteem. Door optische stabilisatie te combineren met elektronische stabilisatie weet
CONCURRENTIE: SONY CYBERSHOT RX10 Er is momenteel één camera op de markt die je direct kunt vergelijken met de Panasonic FZ1000. Dat is de CyberShot RX10 die eveneens over een grote 1-inch 20-megapixelsensor beschikt. De Sony heeft een 24-200mm f/2.8-lens, deze is wel iets lichtsterker, maar heeft een veel minder groot zoombereik. De filmfunctie van de Sony is ook erg goed, maar de RX10 kan niet in ultra-hd filmen en heeft geen slow-motion-functie. Met een prijskaartje van 999 euro is de Sony duurder dan de FZ1000. Wat ons betreft biedt de Panasonic het meeste waar voor je geld.
TEST | PANASONIC FZ1000
VEEL WAAR VOOR JE GELD De Panasonic FZ1000 kost 849 euro. Dat lijkt duur als je bedenkt dat je voor veel minder geld tegenwoordig al een spiegelreflex koopt. Bedenk echter dat je voor dit bedrag ook een uistekende 25-400mm f/2.8-4 Leica-lens met indrukwekkende beeldstabilisatie krijgt. Zou je een vergelijkbare lens voor je spiegelreflex moeten kopen, dan ben je meer geld kwijt. Ook beschikt de FZ1000 een ultra-hd- en slow-motionfilmfunctie, er zijn geen andere camera’s in deze prijsklasse die dat bieden.
25MM
iets minder hoge snelheid kiezen van 7 bps, de camera kan dan meer foto’s maken voordat de snelheid inzakt. Dit zijn indrukwekkende cijfers voor een camera in deze klasse. De FZ1000 is veel sneller dan de meeste instapspiegelreflexen. Ook de autofocus werkt indrukwekkend snel en nauwkeurig, wat de camera ook geschikt maakt voor sportfotografie. Ultra HD-filmfunctie De FZ1000 blinkt niet alleen uit wat fotokwaliteit betreft, de filmfunctie is nog imposanter. Bijna alle camera’s filmen tegenwoordig in full-hdresolutie, de FZ1000 kan echter ook in ultra-hd-resolutie, ofwel 4K, filmen. Full-hd (1920 x 1080 pixels)
met een hoge resolutie. Heb je over een paar jaar zo’n scherm in huis, dan kun je al je gemaakte video’s in de beste kwaliteit bekijken. Het enige minpuntje van filmen in de ultrahd-resolutie is dat je de groothoek verliest. Omdat de camera een iets kleiner deel van de sensor gebruikt is het bereik 37mm tot 592mm in deze stand; je kunt dus wel een stuk verder inzoomen. De Panasonic FZ1000 heeft meer interessante filmmogelijkheden, zo kun je ook in full-hd filmen met 100 beelden per seconde. De resultaten worden automatisch afgespeeld met 25 bps, dit zorgt voor een overtuigend slowmotion-effect met 4x vertraging. Ook bij het filmen doet de beeldstabilisatie zijn werk zeer goed, je kunt probleemloos uit de hand stabiele video’s maken, ook als je volledig inzoomt.
400MM
SUPER CONCLUSIE De Panasonic FZ1000 is de beste superzoomcamera die we tot nu toe in onze handen hebben gehad, de concurrentie zal er een zware taak hebben om dit toestel te overtreffen. Met 16x optische zoom en een bereik van 25mm tot 400mm kun je in vrijwel alle situaties uit de voeten. De uitstekende beeldstabilisatie zorgt voor scherpe foto’s en dankzij de grote sensor kun je ook bij minder licht nog goede foto’s maken. Als je graag filmt met je camera is de FZ1000 helemaal een feest: de 4K-filmfunctie levert beeldkwaliteit die niet eerder mogelijk was met een camera in deze prijsklasse.
Deze twee foto’s zijn vanaf dezelfde plek gemaakt en laten goed het grote zoombereik zien. De linkerfoto is gemaakt in de 25mmstand, voor de rechterfoto hebben we ingezoomd naar 400mm.
Panasonic beweging over vijf assen te compenseren. Als je ver inzoomt is goede stabilisatie een must en de FZ1000 presteert uitstekend op dat gebied. Snelheid Superzoomcamera’s zijn vaak langzamer dan spiegelreflexen of compacte systeemcamera’s. Bij de FZ1000 is dat niet het geval. Je kunt fotograferen met maar liefst twaalf beelden per seconde. Fotografeer je in jpg, dan houdt de camera dat 41 foto’s vol voordat de snelheid afneemt. Werk je in raw, dan kun je precies één seconde op volle snelheid werken. Na het maken van de eerste twaalf foto’s neemt de snelheid af. Je kunt echter ook een
staat gelijk aan twee megapixels. Ultra-hd (3840 x 2060 pixels) komt overeen met 8 megapixels en is dus vier keer gedetailleerder. Waarschijnlijk heb je thuis nog geen 4K-televisie staan, toch heeft deze extreem hoge resolutie ook nut als je filmpjes op een full-hd-tv bekijkt. De beelden zien er nog scherper uit dan wanneer je in full-hd-resolutie filmt en krijg je de mogelijkheid om de video’s uit te snijden zonder kwaliteitverlies. Bovendien maakt het de FZ1000 toekomstgericht: 4K is in opkomst, steeds meer televisies en computermonitoren worden uitgerust
KENMERKEN 20-megapixelsensor 16x optische zoom (25-400mm) 12 beelden per seconde Ultra-hd-filmfunctie Vijf-assige beeldstabilisatie Zeer goede beeldkwaliteit Groot zoombereik Ultra-hd-filmfunctie Snelle autofocus Geen groothoek bij ultra-hd-video Adviesprijs: € 849,Info: www.panasonic.nl
DIGIFOTO STARTER
15
TEST | TAMRON 16-300MM F/3.5-6.3 VC PZD MACRO
Tamron 16-300mm f/3.56.3 VC PZD Macro
ALLES-IN-ÉÉN Tamron’s nieuwste superzoom breekt records: niet eerder was er een lens met zo’n groot zoombereik en het is de eerste in zijn soort met een 16mm-groothoekstand. Vanuit daar kun je inzoomen tot maar liefst 300mm, zodat je ook de verste onderwerpen dichtbij kunt halen. Tekst en fotografie: Julian Huijbregts
CAMERA NIKON D5300 BRANDPUNT 16MM DIAFRAGMA F/3.5 SLUITERTIJD 1/500 ISO 100
16MM 16
DIGIFOTO STARTER
TEST | TAMRON 16-300MM F/3.5-6.3 VC PZD MACRO
D
e Tamron 16-300mm is de opvolger van de populaire 18-270mm. Kijk je naar de cijfers, dan valt vooral op dat je met de nieuwe versie verder kunt inzoomen, tot 300mm maar liefst! Toch is het juist de groothoekstand die op ons de meeste indruk maakt. Het verschil tussen 270mm en 300mm is in de praktijk erg klein. Tussen een groothoekstand van 16mm en 18mm zit merkbaar meer verschil. Het betekent dat je met de nieuwe superzoom nog wijdere perspectieven kunt fotograferen, handig voor landschapsen architectuurfotografie. Met de bouwkwaliteit zit het wel goed: de lens voelt zeer solide aan en is vrij compact. Totdat je inzoomt: dan verdubbelt de lengte bijna. Toch is het fijn dat de lens weinig ruimte inneemt in je tas. De autofocus is erg stil en vlot in gebruik, de zoomring laat zich soepel bedienen. Op de lens vind je een schakelaar waarmee je de zoomfunctie kunt vergrendelen. Die is bedoeld om te voorkomen dat de lens uitschuift als je de camera aan je schouder hebt hangen. In de praktijk hebben we deze ‘lock’ echter niet nodig gehad; de zoomlens schuift niet zomaar vanzelf uit. Tamron heeft de 16-300mm voorzien van VC-beeldstabilisatie (Vibration Control) en dat is zeker als je inzoomt geen overbodige luxe. Hoe meer je het inzoomt, hoe sterker alle trillingen worden uitvergroot met potentiële onscherpe foto’s tot gevolg. De
helemaal in te zoomen krijg je flinke close-ups.
VOOR WELKE CAMERA’S? Tamron maakt lenzen voor camera’s van verschillende merken. Deze nieuwe 16-300mm is verkrijgbaar in uitvoeringen voor spiegelreflexen van Nikon en Canon. Later volgt nog een variant voor Sony Alpha-camera’s met A-lensvatting. Deze zal niet over VC-beeldstabilisatie beschikken, omdat de Sony-camera’s een gestabiliseerde sensor hebben.
beeldstabilisatie weet dit grotendeels te voorkomen. Ook vinden we de aanduiding ‘Macro’ in de naam. Je kunt niet zo dicht bij je onderwerp komen als met een echte macrolens, maar scherpstellen is mogelijk vanaf een afstand van 39 centimeter. Door op die afstand
Beeldkwaliteit Het voordeel van een superzoomlens zoals deze 16-300mm is dat je niet hoeft te wisselen, je krijgt simpelweg alles in één: van groothoek tot telezoom. Het nadeel is dat de beeldkwaliteit van zo’n lens minder goed is dan wanneer je bijvoorbeeld een losse groothoek en een losse telezoom zou kopen. De kritische fotograaf die zijn foto’s op de computer op honderd procent weergave bekijkt zal zien dat de foto’s die je maakt met deze lens in de hoeken wat minder scherp zijn. De scherpte in het midden van de foto’s is echter altijd van een goed tot zeer goed niveau. Bij het fotograferen van rechte lijnen valt ook op dat de lens wat vervorming heeft, zeker in de maximale groothoek- en telestanden van 16mm en 300mm. In architectuurfoto’s zie je dit snel terug, bij landschappen en natuurfoto’s valt het echter niet of nauwelijks storend op. Bovendien kun je deze vervormingen corrigeren. Als je Adobe Lightroom of Photoshop gebruikt kun je een automatisch profiel kiezen waarmee je de vertekening en andere beeldfouten oplost.
GOED CONCLUSIE We zijn onder de indruk van de Tamron 16-300mm. Niet eerder was zo’n groot zoombereik beschikbaar in zo’n klein formaat. De scherpte in het midden van de foto’s is in alle gevallen goed, in de hoeken neemt de scherpte iets af, maar het enorme bereik maakt veel goed. Concurrerende modellen beginnen allemaal bij 18mm, de extra groothoek die deze Tamron biedt in de 16mm-stand is prettig en geeft je nieuwe creatieve mogelijkheden.
300MM
KENMERKEN Filtermaat: 67mm Min. scherpstelafstand: 39 cm Afmetingen: 75 x 99,5 mm Gewicht: 540 gram Verkrijgbaar voor: Canon, Nikon, Sony
CAMERA NIKON D5300
BRANDPUNT 300MM
DIAFRAGMA F/8
SLUITERTIJD 1/1000
ISO 320
Prijs: € 599,Info: www.tamron.eu/be_nl/
DIGIFOTO STARTER
17
BASISCURSUS | BLIKSEM FOTOGRAFEREN
NIVEAU
2
PETER KORT (51) Peter werkt met een Nikon D5000 en gebruikt de Nikon 18-55mm kitlens om bliksem te fotograferen. Peter legt uit hoe hij het aanpakt: ‘Ik kies voor een lage iso-waarde, een diafragmawaarde rond f/11 en een sluitertijd van 5 tot 15 seconden. Vervolgens selecteer ik de intervalmodus om een serie fotos te maken met een tussenpoos van één seconde. Wat ik persoonlijk handig vind is de optie ‘spiegel voorspanning’. Dit zorgt ervoor dat de spiegel eerst omhoog gaat als je de sluiterknop indrukt, pas bij de tweede keer indrukken wordt de foto gemaakt en zakt de spiegel weer. Zo voorkom ik trillingen die veroorzaakt kunnen worden door het opklappen van de spiegel. Als ik alles heb ingesteld monteer ik mijn camera op een statief en kies ik de richting waarin ik wil fotograferen. Deze foto’s zijn gemaakt tijdens een onweersbui in de omgeving van Hoofddorp en Rijsenhout.’
Basiscursus
Bliksem fotografen Het vastleggen van een onweersbui met flitsende bliksemschichten is geen eenvoudige opgave. Als je weet hoe je te werk moet gaan dan wordt het een stuk makkelijker. Wat heb je nodig en wat moet je precies doen om de bliksemflitsen in beeld te krijgen? In deze basiscursus leggen we het je uit, zodat je er de volgende keer als de bliksem bij bent! Tekst: Jooshua Franssen Fotografie: Peter Kort en Robin Fähnrich
18
DIGIFOTO STARTER
BASISCURSUS | BLIKSEM FOTOGRAFEREN
P AS OP: ONWEER IS GEVAARLIJK! Laat het vanzelfsprekend zijn dat het fotograferen van onweer niet ongevaarlijk is. Het veiligste is om binnen vanuit huis te werk te gaan, door je camera bijvoorbeeld op het balkon te zetten. Besluit je buiten te gaan fotograferen, ga dan voorzichtig te werk. Kom niet te dicht in de buurt van het onweer: als je de donderklap minder dan tien seconden na de bliksemschicht volgt is het onweer gevaarlijk dichtbij. Ga nooit in het veld naast een bosrand, alleenstaande boom of andere hoge objecten staan. Ben je buiten aan het fotograferen en komt het onweer gevaarlijk dichtbij, dan zit je veilig in je auto, mits deze afgesloten is.
Foto: Peter Kort CAMERA NIKON D5000 OBJECTIEF 18-55MM F/3.5-5.6 DIAFRAGMA F/11 SLUITERTIJD 13 SECONDEN ISO-WAARDE 320
B
liksemschichten zijn in een oogwenk voorbij, gemiddeld duurt een flits 30 milliseconden. De gemiddelde reactiesnelheid van de mens bedraagt 215 milliseconden, precies op het juiste moment afdrukken om de bliksem in je foto te vangen is dus een onmogelijke taak. Om bliksem te fotograferen gaan we juist met een lange sluitertijd werken en wachten we de flits simpelweg af. Dit werkt het beste in een donkere omgeving, bijvoorbeeld ‘s avonds na zonsondergang. Het is dan eenvoudig om een lange sluitertijd te krijgen en de flits springt duidelijk uit het beeld omdat de omgeving helemaal donker is. Wat heb je nodig? Het fotograferen van bliksem kan met elke camera die beschikt over
handmatige instelmogelijkheden. Het belangrijkste is dat je de sluitertijd zelf kunt instellen. Dit is mogelijk met alle spiegelreflexcamera’s en compacte systeemcamera’s. Sommige geavanceerde compactcamera’s bieden ook deze mogelijkheid, al is de lengte van de sluitertijd hierbij vaak beperkt tot een paar seconden. Het beste werk je met een camera waarin je alles handmatig kunt instellen, zodat je zelf controle hebt over de sluitertijd, isowaarde en het diafragma. Omdat je met een lange sluitertijd gaat werken is een statief geen overbodige luxe. Heb je dit niet, dan kun je de camera ergens stevig neerzetten. Een statief is echter zeker aan te raden, het maakt het een stuk makkelijker om de camera op de juiste plek te richten. Tot slot is een afstandsbediening voor je camera (met draad of draadloos) handig. Fotografeer je met een lange
sluitertijd, dan kan het indrukken van de knop op de camera zorgen voor beweging in de foto. Met een afstandbediening raak je de camera niet aan en is er geen kans op onscherpte. En misschien wel het belangrijkste: geduld. Dat zal je nodig hebben. Het kan zijn dat een enkele flits de lucht oplicht, maar het is ook mogelijk dat meerdere flitsen elkaar opvolgen, of dat er een lange tijd geen enkele flits verschijnt. De natuur is onvoorspelbaar, een beetje geluk moet je hebben! Voorbereiding Houd het weerbericht goed in de gaten. Onweer zie je vaak al ruim van tevoren aankomen. Als het nog niet helemaal donker is, zie je aan de lucht welke kant de onweersbui opgaat en waar de bliksem waarschijnlijk vandaan zal komen. Is het te donker om dit te zien? Maak dan gebruik van
DIGIFOTO STARTER
19
BASISCURSUS | BLIKSEM FOTOGRAFEREN
CAMERA NIKON D5000
OBJECTIEF 18-55MM F/3.5-5.6
DIAFRAGMA F/11
SLUITERTIJD 13 SECONDEN
ISO-WAARDE 320
Foto: Peter Kort ‘Meestal wordt het redelijk van tevoren aangegeven als er onweer op komst is. Als het zover is, dan kijk ik op Buienradar om te zien waar het vandaan komt, waar het nu is en waar ik de bui kan onderscheppen voor mijn foto’s. Als ik de plek heb gevonden waar ik de bui kan onderscheppen zoek ik een locatie uit waar ik de ruimte heb, maar toch beschut sta tegen de regen. Je wilt niet dat je fotoapparatuur beschadigt. Vaak is dit in de buurt van een viaduct zodat ik daar kan schuilen als het nodig is.’
de Buienradar-app of website. Zo kun je bepalen naar welke kant je moet kijken en waar je de camera klaar moet zetten om een bliksemschicht te fotograferen. Zie je in de verte de eerste bliksems, B LIKSEMRADAR Op de website van Buienradar is een speciale bliksempagina te vinden. Je ziet hier waar in Nederland op dit moment onweert. Op bliksemdetectie.nl vind je een soortgelijk overzicht. Rode stippen geven aan waar bliksem is gezien en dit kan je helpen voorspellen waar de onweersbui naartoe trekt. De website noodweer.be geeft blikseminslagen in de hele Benelux weer. www.buienradar.nl/bliksem www.bliksemdetectie.nl www.noodweer.be/onweer
20
DIGIFOTO STARTER
Foto: Peter Kort CAMERA NIKON D5000 OBJECTIEF 18-55MM F/3.5-5.6 SLUITERTIJD 13 SECONDEN ISO-WAARDE 320
richt dan je camera die kant op. Hoewel het verleidelijk is om in te zoomen op het onweer, kun je beter wat uitzoomen en een ruime compositie nemen waarbij je veel van de lucht in beeld hebt. De kans dat je zo de bliksem in je foto vangt is groter. Je kunt eventueel later de foto bijsnijden. Stel nu de camera scherp en zet de lens vervolgens op handmatige scherpstelling. Het laatste wat je wilt is dat de camera gaat scherpstellen bij
DIAFRAGMA F/11
het maken van de foto en je daarmee de bliksem mist. Is het te donker om scherp te stellen met autofocus? Stel dan handmatig scherp. Sluitertijd Voor het fotograferen van bliksem in het donker heb je een lange sluitertijd nodig, zo tussen de 5 en 30 seconden. De omgeving en de hoeveelheid bliksemflitsen bepaalt de optimale sluitertijd. De lange sluitertijd geeft je