€50,-
BBijijeeeennTa Tam mro ro
nn1166-3 -30000m GGaannaaaarrw mm mVVCCPPZZDDM wwwww.t.tra MAACCRROO rannssccoonntiti AActctieiepper nneennta erioioddee va ta.n .nl/l/ppro vann 0210-0 rom mootitieess -150-2 -2001155 t/t/m m 1155-0 -081-2 -2001156
Inspiratie kent geen afstand
5 JAAR
16-300mm
GARANTIE
F/3.5-6.3 Di II VC PZD MACRO
Tamron zet met dit nieuwe 16-300mm objectief een nieuwe standaard in megazoom objectieven. Deze unieke en werelds eerste 18.8x zoom is voorzien van Tamron’s unieke prijswinnende beeldstabilisatie techniek (VC) en de Piezo AF motor (PZD), die geruisloze, nauwkeurige en extreem snelle autofocus garandeert. De Tamron 16-300mm F/3.5-6.3 Di II VC PZD MACRO geeft scherpe en trillingsvrije foto’s van ultra groothoek tot tele opnamen. De grote flexibiliteit, het compacte formaat en het lichte gewicht zijn in elke situatie een uitkomst. Het objectief kan ook nog eens zeer dichtbij scherpstellen met een macro afbeeldingsmaatsaf van bijna half ware grootte. Met dit objectief gaat dan ook geen enkel fotomoment verloren. Beschikbaar met Canon, Nikon en Sony vatting.
www.tamron.eu
Transcontinenta B.V. • Tel: 0252 - 68 75 55 • tamron@transcontinenta.nl •
facebook.com/tamronnederland
COLOFON | OVER ONS
Colofon Elke editie van digifoto Starter wordt gemaakt door een vast team van redacteuren, dat ook verantwoordelijk is voor zustermagazine DIGIFOTO Pro. Daarnaast maken we gebruik van freelancers en zetten we ons netwerk van expertfotografen in om jullie de kneepjes van het vak bij te brengen. Even voorstellen:
Een uitgave van Clipboard Publishing BV Delftweg 147 2289 BD Rijswijk Nederland Tel: +31(0)15 7600.700 info@clipboard-publishing.nl www.clipboard-publishing.nl Uitgever Linda Oenema linda@clipboard-publishing.nl Concept en idee Jascha Vink jascha@clipboard-publishing.nl Eindredacteur Thomas Kouveld thomas@thecontentgroup.nl
Thomas Kouveld
Joni Hendrix
Maarten Jacobi
Thomas zet onderwerpen uit, bedenkt thema's en stuurt de redactie en freelancers aan. Maar voor een diepgaand artikel of een technische review draait deze alleskunner z'n hand ook niet om.
Joni is gek op onze lezers en is niet alleen creatief met beeld, maar ook met woorden. Duidelijk overbrengen hoe een fotograaf te werk gaat? Dat laten we graag aan haar over.
Tijdens zijn studie filmwetenschappen heeft Maarten zich naast fotografie ondergedompeld in de wereld van digitale video. Schrijven over film en fotografie doet hij met volle overgave.
thomas@thecontentgroup.nl
joni@thecontentgroup.nl
maarten@thecontentgroup.nl
Eindredacteur
Redacteur
Redacteur
Redactie Lucas Boon Peter Güldenpfennig Joni Hendrix Mark Hofman Julian Huijbregts Maarten Jacobi Dalindcy Koolhoven Eveline Meijer Mark Moed redactie@thecontentgroup.nl Tel: +31(0)15 7600.707 Marketing & PR Tim Beemer Giancarlo Idili Eline de Korte Dena Nysten marketing@clipboard-publishing.nl Social Media & Community Laia de Ruijter
Mark Moed Redacteur
Redacteur
Peter Güldenpfennig
Laia de Ruijter
Mark heeft de digitale ontwikkelingen vanaf het begin gevolgd. Van de vele honderden camera’s die hij heeft getest, weet hij precies de sterke en minder goede punten te noemen.
Peter is een techneut eerste klas en doet graag een boekje open over opslag en printers. Daarnaast sturen we hem graag op pad om enthousiaste fotografen te interviewen.
Tags, hashtags en mentions hebben voor Laia geen geheimen. Zij is onze specialist op het gebied van social media en organiseert gave winacties voor onze lezers.
markmoed@thecontentgroup.nl
peter@thecontentgroup.nl
Social media & Community
Sales Bart Arkesteijn Guido van Belle Manon van den Enden Mitchell Koymans Jascha Vink sales@clipboard-publishing.nl Tel: +31(0)15 7600.770 Vormgeving Martijn Herremans Lloyd Troost Ron de Vos
laia@thecontentgroup.nl Coverfoto Monica van der Maden
Clipboard Publishing Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd, gekopieerd of op andere wijze worden verspreid zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever.
Drukkerij Senefelder Misset, Doetinchem digifoto Starter is powered by
Distributie Benelux Betapress BV, Gilze Imapress, Turnhout, België
DIGIFOTO STARTER
3
AWARDS
Awards Bij het testen van producten houden we altijd de beginnende fotograaf in ons achterhoofd. Zo beoordelen we camera’s en accessoires niet alleen op kwaliteit, maar ook op gebruiksgemak. Met plus- en minpunten geven we de belangrijke voor- en nadelen van het product aan. In ons eindoordeel maken we gebruik van de volgende awards.
Moeilijkheidsgraad
Aan praktische artikelen in dit magazine geven we een moeilijkheidsgraad mee, zodat je in een oogopslag kunt zien hoeveel kennis je nodig hebt om met de informatie aan de slag te gaan. Laat je niet direct ontmoedigen bij een hogere moeilijkheidsgraad, ook van deze artikelen kan iedereen - met of zonder ervaring - wat opsteken. We verdelen de artikelen in drie niveaus:
Voor artikelen in deze categorie heb je geen kennis nodig van het onderwerp. In deze artikelen leggen we stap voor stap de basis uit en helpen we je op weg.
Zie je deze afbeelding bij een artikel staan, dan maken we wat vaker gebruik van de gebruikelijke basistermen. Het is handig als je die onder de knie hebt.
GOED Presteert een product naar onze verwachtingen? Dan belonen we het met een Goed Award.
ZEER GOED Producten die ons echt weten te overtuigen geven we een Zeer Goed Award.
SUPER
Voor artikelen met dit niveau heb je enige basiskennis nodig voor het instellen van je camera of bepaalde handelingen in bewerkingsprogramma’s.
Basisbegrippen
Wil je meer leren over basisbegrippen zoals diafragma, sluitertijd en iso-waarde, of even je geheugen opfrissen? Kijk dan op onze website. Hier hebben we een verzameling leerzame artikelen voor je klaarstaan. Bovendien voegen we regelmatig nieuwe artikelen toe.
De Super Award kennen we enkel aan de allerbeste producten toe.
www.digifotostarter.nl/de-basis
Onderscheidingen
Naast de awards zijn er nog een aantal andere onderscheidingen die we aan producten toekennen.
GOED Producten die een opvallend goede prijskwaliteitverhouding bieden, voorzien we van een budgetlogo. Bij deze producten krijg je zeker waar voor je geld.
4
DIGIFOTO STARTER
Sommige producten vallen op door hun fraaie ontwerp. Camera’s of accessoires die op dit gebied boven het maaiveld uitsteken belonen we met een design-onderscheiding.
Is een product opvallend gebruiksvriendelijk of een echte aanrader voor de beginnende fotograaf? Dan voorzien we dit van de ‘Startertip’.
Geven we een product één van deze onderscheidingen, dan voegen we die toe aan de Award.
DIGIF OTOSTARTER .NL/ I NSTAGRAM
16 34 54 68
Basiscursus
Beter itsen Zo maak je de mooiste foto's met flits
Interview
HondenfotograďŹ e Monica van der Maden vertelt over haar passie voor honden en fotografie
Aan de slag Interview
Een ongewone partyfotograaf Vladislav Solovov deelt zijn unieke blik op de partyscene
Basiscursus
Fotograferen met lange sluitertijd Lezers geven tips hoe je de beste foto's maakt met lange sluitertijd
INHOUD
10
Nieuws
22
Verslag: UrbexfotograďŹ e met Canon
42
Test: TransIP stack
Nieuwe camera's en accessoires
12
Test: Olympus OM-D E-M10 Mark II
28
Lezersinterview Rinus Lasschuyt
44
Lezersinterview Henk Pijnappels
Verbeterd succesmodel
Met Canon naar verboden terrein
Je foto's opslaan in de cloud
50
50
Fotowedstrijd: Lange sluitertijd
62
Winnaars fotowedstrijd 'Reisfun'
64
Test: FujiďŹ lm instax mini 70 vs. Polaroid Snap
76
Tips: foto's presenteren
86
Koopgids - Jaaroverzicht
Rinus verdiept zich in architectuurfotografie
'Mijn foto's krijgen steeds meer aandacht'
28
Maak kans op mooie prijzen
Irene de Jong over haar winnende foto
Twee instant camera's vergeleken
Jouw foto's mogen gezien worden
44
De beste camera's, lenzen en accessoires
DIGIFOTO STARTER
7
COVERFOTO | MONICA VAN DER MADEN
JOUW FOTO OP DE COVER? STUUR JE FOTO'S NAAR DE LEZERSGALLERY OP ONZE WEBSITE. KIJK VOOR MEER INFORMATIE OP PAGINA 98!
CAMERA NIKON D610 BRANDPUNT 24MM DIAFRAGMA F/8 SLUITERTIJD 1/100 ISO 100
Monica is hondenfotograaf en fotografeert viervoeters in de studio, maar ook buiten in het bos. Zelf heeft ze vier honden die ze geregeld op de foto zet. Deze coverfoto maakte ze thuis in haar studio. 'Ik zet mijn eigen honden maandelijks op de foto, totdat ze 1 jaar zijn. Zo kan ik mooi terugkijken hoe ze zich hebben ontwikkeld van pup tot volwassen hond. Dit is één van die foto's van mijn eigen Whippet pup Trijntje. Natuurlijk fotografeer ik haar nadat ze 1 jaar is geworden ook nog regelmatig. Mijn honden zijn namelijk mijn vaste modellen als ik iets nieuws wil proberen in de studio of buiten. Wil je meer weten over de passie van Monica? Blader dan door naar pagina 34.
8
DIGIFOTO STARTER
MONICA VAN DER MADEN (35) RIJEN Honden zijn voor Monica haar lust en haar leven. Van kleins af aan hebben de viervoeters haar hart veroverd. Omdat ze zo gek is op honden en op fotografie, besloot ze een aantal jaren geleden om als professioneel hondenfotograaf aan de slag te gaan. Ze richtte haar eigen bedrijf MoNoa Photography op. CAMERA NIKON D610 WEBSITE
WWW.MONOAFOTOGRAFIE.NL
ONTDEK DE WERELD VAN BOVENAF!
PHANTOM 3
PHANTOM 3
PHANTOM 3
STANDARD
€ 819
PHANTOM 3
ADVANCED
GRAT
IS T.W .V. €1
79!
€ 1099
PROFESSIONAL
GRAT
IS T.W .V. €1
79!
€ 1399
GRAT
IS T.W .V. €1
79!
• Standard Remote Controller
• Advanced Remote Controller
• Advanced Remote Controller
• 57W Charger
• 57W Charger
• 100W Fast Charger
• 25 minuten vliegtijd
• 23 minuten vliegtijd
• 23 minuten vliegtijd
• Panasonic Smart FSI Sensor
• Sony Exmor BSI Sensor
• Sony Exmor BSI Sensor
• 500 meter bereik
• 2000 meter bereik
• 2000 meter bereik
• Full HD, 30 fps
• Full HD, 60 fps
• Full HD, 60 fps
• Vision Positioning System
• Vision Positioning System
• Filter ring voor ND filters
• Filter ring voor ND filters • 4K Ultra HD, 24 fps
DJI CHRISTMAS SALE: BIJ ELKE DJI PHANTOM 3 GRATIS HARDSHELL BACKPACK T.W.V. €179! VOOR 23.59 BESTELD, MORGEN GRATIS THUISBEZORGD! *
HET GROOTSTE ASSORTIMENT MET DE SCHERPSTE PRIJZEN!
NIEUWS
NIEUWS Canon EOS M10 Canon heeft zoveel succes met haar spiegelreflexcamera’s, dat het er op leek dat het bedrijf niet zo veel belang bij systeemcamera’s had. Dat is behoorlijk veranderd, de EOS M uit 2012 heeft dit jaar eindelijk serieuze opvolgers gekregen. Naast de al eerder besproken EOS M3 introduceert Canon nu ook een wat eenvoudiger model. De EOS M10 beschikt over een beeldsensor met 18 miljoen pixels, bij de M3 zijn dat er 24 miljoen. Je kunt de camera via het aanraakscherm bedienen en het scherm is zo omhoog te klappen, dat het maken van een selfie een fluitje van een cent is. De camera heeft geen ingebouwde elektronische zoeker en er is – in tegenstelling tot de EOS M3 – ook geen aansluiting voor een optionele zoeker. De autofocus heeft maar liefst 49 scherpstelpunten en door de hybride-techniek werkt de scherpstelling zeer snel. Met de ingebouwde wifi kun je de camera vanaf een mobiele telefoon of tablet bedienen en kun je de opnamen naar bijvoorbeeld Facebook verzenden. De camera beschikt over een nieuwe inschuifbare EF-M 15-45mm f/3.6-6.4-zoomlens, waardoor de camera compacter is in uitgeschakelde stand.
Prijs: € 600,- (body), € 700,- (inclusief 18-55mm) Info: www.sony.nl
Sony A68 Enkele jaren geleden heeft Sony een alternatief voor de spiegelreflex ontwikkeld, de SLT (Single Lens Translucent), waarbij de opklapbare spiegel is vervangen door een vaste semitransparante versie. Hierdoor werkt de autofocus, in tegensteling tot een dslr, ook razendsnel bij live view en de filmmodus. De Sony A68 heeft 24 miljoen pixels en een aantal kenmerken van de semiprofessionele A77 II, zoals een extra statusscherm op de bovenkant. Op zo'n (zwart-wit) scherm kun je de instellingen zelfs bij uitgeschakeld lcd-scherm controleren. Het lcd-scherm is uitklapbaar, maar de resolutie is bescheiden met 460.800 beeldpunten. Het aantal beeldpunten van de elektronische zoeker is met 1,44 miljoen ook aan de lage kant als je het vergelijkt met concurrerende camera's. De A68 beschikt over ingebouwde beeldstabilisatie, waardoor je bij elk objectief met een lagere sluitertijd kunt fotograferen. Volgens Sony blinkt de camera vooral uit door de verbeterde autofocus met 4D-AF en 79 scherpstelpunten.
Panasonic Post Focus Panasonic introduceert de revolutionaire Post Focus-technologie. Met deze techniek is het mogelijk om na de opname het scherpstelpunt te kiezen. Panasonic kon Post Focus realiseren door het combineren van de DFD (Depth From Defocus) autofocustechnologie met de 4K-technologie. De camera maakt een serie opnamen in 4K-resolutie (acht megapixels) met een seriesnelheid van dertig beelden per seconde. Tijdens deze serie wordt er scherp gesteld op 49 verschillende plaatsen van het beeld. Tijdens het bekijken van een opname kan de fotograaf heel eenvoudig op het gewenste deel van het onderwerp scherpstellen door het plaatsen van een vinger op het scherm. Er zijn hierbij verschillende hulpfuncties zoals focus peaking en 5x zoom. Het is ook mogelijk om door de hele serie te bladeren waarbij steeds het gebruikte scherpstelpunt wordt getoond. De gewenste foto wordt opgeslagen, maar meerdere beelden opslaan is ook mogelijk. Post Focus is via een firmware-update beschikbaar voor de Lumix DMC-GX8, DMC-G7 en de DMC-FZ300. Later volgt de professionele DMC-GH4.
10
DIGIFOTO STARTER
Prijs: € 385,- (body), € 509,- (inclusief kitlens) Info: www.canon.nl
Info: www.panasonic.nl
DE CAMERA’S VAN NU... DE URKER NO-NONSENSE VAN TOEN!
VOOR 23:59 UUR BESTELD, MORGEN IN HUIS ZATERDAG BESTELD, ZONDAG IN HUIS
9,1
9,6
Alteed skarp!
TEST | OLYMPUS OM-D E-M10 MARK II
Verbeterd succesmodel
OLYMPUS OM-D E-M10 MARK II De OM-D E-M10 die Olympus in 2014 introduceerde was een regelrecht verkoopsucces. Olympus wil dit succes graag voortzetten met een opgefrist model. De E-M10 Mark II is net zo betaalbaar als zijn voorganger, maar er zijn verschillende verbeteringen en nieuwe functies. Tekst: Julian Huijbregts Fotografie: Mark Moed
D
e OM-D E-M10 is lekker compact en de retrobehuizing van kunststof en metaal voelt zeer degelijk aan. De camera heeft de looks en handligging van een spiegelreflex, maar is een stuk kleiner. In combinatie met de extreem platte 1442mm pancake-kitlens ligt de camera goed in de hand. Links van de zoeker vind CAMERA OLYMPUS OM-D E-M10 MARK II
12
DIGIFOTO STARTER
je bovenop de camera een nieuwe aan/uit-schakelaar, je gebruikt deze ook om de ingebouwde flitser omhoog te klappen. Zoals alle OM-Dcamera's beschikt de E-M10 Mark II over een zeer uitgebreide menustructuur met talloze mogelijkheden om de camera naar wens te configureren. Het vinden van een bepaalde instelling is niet altijd even eenvoudig in het begin. Wel is er een handig snelmenu aanwezig, dat je BRANDPUNT 14MM
DIAFRAGMA: F/3.5
SLUITERTIJD 1/8
ISO: 1600
TEST | OLYMPUS OM-D E-M10 MARK II
oproept door op de OK-knop te drukken. Dankzij ingebouwde wifi en de bijbehorende app, kun je de camera ook op afstand bedienen met je smartphone of tablet. Verbeteringen Het aanraakgevoelige en uitklapbare scherm van de E-M10 Mark II beschikt over iets meer dan een miljoen beeldpunten. De elektronische zoeker is flink verbeterd: het beeld is groter en de resolutie ging omhoog naar 2,36 miljoen beeldpunten. Door toepassing van oled- in plaats van lcd-techniek is er een betere kleurweergave en minder stroomgebruik. De zoeker heeft een groot en scherp beeld, zonder merkbare vertragingen. Voor een camera in deze prijsklasse beslist indrukwekkend! Alle Olympus OM-D-camera's hebben beeldstabilisatie in de body. De E-M10 heeft nu een effectieve vijf-assige beeldstabilisatie waarmee je met een 4 stops lagere sluitertijd kunt fotograferen. Het lukte ons om met sluitertijden van 1/3e seconde nog haarscherpe foto's te maken, zonder stabilisatie hadden we 1/60e aan moeten houden.
NIEUWE FUNCTIES AF Targeting Pad Terwijl je door de zoeker kijkt, kun je het uitgeschakelde aanraakscherm gebruiken om met je vingers het focuspunt te verplaatsen. 4K Time Lapse Movie Met deze functie maak je maximaal 999 foto's met een interval naar keuze. Het resultaat wordt verwerkt tot een time lapse-filmpje in 4K-formaat. Focus Bracketing Je kunt de camera automatisch een serie foto's laten maken, waarbij de scherpstelafstand steeds iets wordt verplaatst. Handig om bij macrofotografie een grote scherptediepte te krijgen.
Beeldkwaliteit De E-M10 Mark II heeft een 16,1-megapixelsensor, met een gevoeligheidsbereik van iso 100-25.600. Tot iso 800 is ruis vrijwel niet zichtbaar. Vanaf iso 1600 is er wat ruis te zien, maar de resultaten blijven erg goed. Ook op iso 3200 en 6400 zijn de raw-bestanden nog goed bruikbaar. De hoogste waarden van iso 12.800 en met name 25.600 leveren veel detailverlies op door de nadrukkelijk aanwezige ruis. De resultaten doen echter niet of nauwelijks onder voor camera's met een grotere sensor. Snelheid en autofocus Met een maximale snelheid van 8,5 beelden per seconde is de E-M10 Mark II behoorlijk snel. Het is opvallend dat je bij gebruik van een snelle geheugenkaart wel 22 raw-opnames kunt maken voordat de snelheid terugloopt. Dat is zelfs meer dan de duurdere Olympus E-M5 Mark II, waarbij na zestien foto's de snelheid inzakt. Kies je voor jpg, dan kun je door fotograferen tot je accu leeg of je geheugenkaartje vol is. De maximale snelheid is overigens alleen beschikbaar bij gebruik van single autofocus. Wil je een bewegend onderwerp scherp in beeld houden, dan daalt de snelheid naar vier bps. De autofocus werkt op basis van contrastdetectie met 81 scherpstelvelden. Gebruik je S-AF, dan is de focus supersnel gevonden. Handig is de gezichts- en oogdetectie. Maak je portretten, dan zorgt de camera ervoor dat je exact op het oog van je model kunt scherpstellen. Het volgen van onderwerpen gaat redelijk goed, al is de gebruikte techniek hier in het nadeel ten opzichte van spiegelreflexen of systeemcamera's met fasedetectie. Nieuw is de elektronische sluiter, die snelheden tot 1/16.000e seconde mogelijk maakt. Dit biedt bovendien de mogelijkheid om volledig
geruisloos te fotograferen. De mechanische sluiter heeft een maximale sluitertijd van 1/4000e seconde. Filmfunctie De filmfunctie van de E-M10 Mark II is enorm verbeterd ten opzichte van het vorige model. Met de E-M10 kun je alleen filmen in 1080p-resolutie met 30 fps. Net als de E-M5 Mark II, biedt de E-M10 Mark II uitgebreide keuzeopties: 60, 50, 30, 25 of 24 fps. Een aansluiting voor een externe microfoon ontbreekt helaas. Volledig nieuw is de slowmotion-modus voor mooie vertraagde beelden. De beeldkwaliteit van de filmbeelden is vrij goed, maar haalt het op gebied van scherpte niet bij de beste 1080p-camera's van het moment. Daar staat echter de uitstekende beeldstabilisatie tegenover. Je kunt probleemloos uit de hand stabiele filmopnames maken. Bij het filmen kun je ook nog eens digitale stabilisatie inschakelen. Het beeld wordt dan iets uitgesneden, maar de opnamen zijn nog stabieler. De continu-autofocus werkt zeer goed tijdens het filmen. De combinatie van beeldstabilisatie en goede autofocus maakt de E-M10 Mark II een camera waar je eenvoudig een mooi filmresultaat mee kunt neerzetten.
CONCLUSIE De nieuwe E-M10 Mark II is een flinke upgrade ten opzichte van zijn voorganger, maar heeft zijn lage prijs behouden. De behuizing biedt een verbeterde bediening en een scherpere, grotere zoeker. Ook de fotokwaliteit is verbeterd en de vijf-assige beeldstabilisatie is nu nog effectiever. Positief is ook de geavanceerde filmfunctie, het instapmodel krijgt dezelfde mogelijkheden als de duurdere E-M5 Mark II. Bovendien is de seriesnelheid en het aantal te maken opnames heel hoog. Voor een instapmodel in deze prijsklasse biedt de camera zeer veel mogelijkheden en waar voor je geld. KENMERKEN 16 megapixels Compact formaat Elektronische zoeker Opklapbaar aanraakscherm 8,5 bps seriesnelheid Vijf-assige beeldstabilisatie Zeer goede beeldkwaliteit Klein maar degelijk Scherpe en grote zoeker Stabilisatie werkt uitstekend Prima prijs/kwaliteit Prijs: vanaf â‚Ź 599,Info: www.olympus.nl
SUPER
DIGIFOTO STARTER
13
Pentax 645Z kit en lenzen
beeld
D-FA 645 55mm 2.8, CMOS 51mp, ISO 204.800 De beste medium format digitale systeem camera van 2015, nu tot 31 december 2015, 1000 euro kassakorting! -
€ 7.999,00 (inc. btw)• € 6.610,74
(excl. btw)
Bij aankoop van één 645Z + 55mm korting op 1 lens 10%, 2 lenzen 15% of bij 3 lenzen 20% korting (lens/lenzen naar keuze)! -
Profoto flitsers De professionele keus voor monobloc tot accuflitsers Het meest uitgebreide pakket lightshapers! Voor touch and try maak een afspraak met ons! -
Zeiss Milvus serie Voor DSLR’s met zeer hoge resolutie! 6 objectieven van 21mm tot en met 85mm, voor de nieuwste Canon en Nikon full frame bodies! En op voorraad: Battis, CP.2, Loxia, Otus en Touit series! -
Video devices PIX-E serie Top monitor- recorders 4K, ProRess 4444XQ 5 en 7 inch recorders in HDMI en HDMI/SDI uitvoeringen, uit te breiden met XLR ingangen voor audio opnamen! vanaf € 1.445,95 (inc. btw) € 1.195,00
(excl. btw)
photo video retail wholesale
informatie
Haarlemmerdijk 114
info@nivo-schweitzer.nl
t + 31 20 623 31 59
voor up-to-date prijzen
1013 JH Amsterdam
nivo-schweitzer.nl
f + 31 20 420 30 16
zie onze website
• na verrekening kassakorting en alleen geldig voor eindgebruikers in Nederland!
TEST | RICOH THETA S
Ricoh Theta S
Unieke sferische camera Als je het effect van een groothoeklens niet voldoende vindt, kun je een fisheye-lens met een beeldhoek van wel 180 graden gebruiken. Met de Ricoh Theta S ga je nog een flinke stap verder, omdat hij fotografeert en filmt met een beeldhoek van 360 graden. Tekst: Mark Moed
D
e Ricoh Theta S is een opvallende camera die je eerder op Kickstarter zou verwachten. Het is echter geen prototype van een 'startup', maar alweer de derde versie van de Thetaserie. De Theta S heeft een fisheye-lens aan de voorkant en eentje aan de achterkant. Elke lens heeft een beeldsensor met 12 miljoen pixels. Meteen na de opname worden de beelden samengevoegd tot een sferische 14-megapixelfoto met een beeldhoek van 360 graden. Ten opzichte van het vorige model zijn er veel verbeteringen. De resolutie is verdubbeld, de lenzen hebben nu een lichtsterkte van f/2.0 en er is een verbeterde ruisonderdrukking. Het opslaggeheugen is vergroot tot 8 GB, zodat je nu meer opnames kunt maken. De filmkwaliteit is verhoogd tot 1920x1080 pixels, met een maximale opnametijd van 25 minuten. Theta S app De Theta S heeft geen beeldscherm, omdat alles rondom de camera wordt vastgelegd. Als je toch het beeld wilt checken, dan kan dat via je smartphone of tablet. Je downloadt de Theta S-app, waarna je de camera via wifi aansluit. De camera heeft weinig knoppen: een ontspanknop en drie knopjes voor aan/ uit, wifi en foto/video. Via de app kun je de sluitertijd, lichtgevoeligheid en witbalans instellen. Het is ook mogelijk om de gps-informatie van je smartphone op te slaan, zodat je later weet waar de opname is gemaakt. Je ziet een live-beeld waar je doorheen kunt scrollen en je kunt afdrukken vanuit de app. Glazen bol Na de opname wordt de foto meteen naar de smartphone verzonden. Als de opname in het telefoonscherm verschijnt, kun je naar links of rechts en naar boven en beneden scrollen en inzoomen, alsof je de wereld bekijkt vanuit een glazen bol. Vanuit de app kun je jouw opnamen op Facebook en Twitter plaatsen. Als je daar op de foto klikt, kom
je op theta360.com terecht met alle opties, zoals scrollen en inzoomen. Je kunt daar ook het werk van andere Theta-fotografen bekijken. Je kunt je sferische video's ook op het 360 graden-videokanaal van YouTube (youtube.com/360) plaatsen. Zo'n 360 gradenfilmpje heeft een nog mooier effect. Je scrolt en zoomt door een filmscène waardoor je het gevoel hebt dat je live aanwezig bent. Via de officiële Facebook-app kun je de sferische video's rechtstreeks op je smartphone bekijken. Dit maakt het delen met vrienden nog makkelijker. In de praktijk Het maken van foto- en filmopnamen is een fluitje van een cent, in de automatische stand zijn de opnamen al heel goed. Zorg er wel voor dat je de lenzen schoonhoudt, vingerafdrukken geven al snel overstraling. Je kunt de camera uit de hand gebruiken, maar dan kom je wel zelf in beeld. Wil je dat (een keertje) niet, plaats de Theta dan op een tafel of statief en gebruik de smartphone om af te drukken. Er is ook een modus waarbij de camera automatisch opnamen maakt, met een zelf in te stellen interval van acht seconden tot zestig minuten. Het is niet nodig om de camera waterpas te houden, want de horizon wordt automatisch rechtgezet.
De Ricoh Theta-familie, rechts de Theta S, links de kleurrijke Theta m15.
ZEER GOED CONCLUSIE De Ricoh Theta S is een geweldig leuke camera met een hoog gadget-gehalte. Het maken van sferische opnamen was nog nooit zo gemakkelijk. De beeldkwaliteit is niet vergelijkbaar met moderne camera's, maar ruimschoots voldoende voor gebruik op internet. De Theta S is veelzijdig en je kunt er geweldige fun-opnames mee maken, maar er zijn ook voldoende serieuze toepassingen te bedenken. Denk aan een makelaar die er eenvoudig interactieve opnames van een woning mee kan produceren. Adviesprijs: € 399,Info: ricoh-imaging.nl
DIGIFOTO STARTER
15
BASISCURSUS | BETER FLITSEN
Basiscursus
Verbeter je flitsfoto's In het winterseizoen ben je meestal aangewezen op flitslicht als je binnen fotografeert. De resultaten vallen echter vaak tegen. De foto's vertonen overbelichte gezichten, harde schaduwen en rode ogen. We geven een aantal tips hoe jij je flitsfoto's kunt verbeteren. Hoewel je ook buiten goed gebruik kunt maken van flitslicht, concentreren we ons gezien het jaargetijde op het binnen gebeuren. Tekst en fotografie: Mark Moed
CAMERA NIKON D7100
Carina Dumais maakt gebruik van een externe flitser om bijzondere portretten te maken. Tijdens het maken van deze foto heeft ze de ingebouwde flitser afgedekt met een zwarte panty. Carina: 'Zo werkt hij als een soort softbox en je krijgt bij gebruik van een glanspanty een zachte glans in de foto.' De ingebouwde flitser stuurt de op een statief geplaatste externe flitser aan die via het plafond flitste. www.carinadumais.com
16
DIGIFOTO STARTER
N
u de dagen korter zijn, kun je fantastische foto's maken van winterse landschappen. Of er een winter met sneeuw en ijs komt blijft afwachten, maar ook ijzel en mist kunnen sfeervolle foto's opleveren. Toch zul je in dit jaargetijde vooral binnenshuis fotograferen, al was het alleen maar om tijdens de feestdagen familiefoto's te maken. Omdat er in de
winter veel minder daglicht is, ontkom je er bijna niet aan om flitslicht te gebruiken. Flitslicht heeft een slechte naam bij veel fotografen, waardoor ze het liever niet gebruiken. Door een aantal regels in acht te nemen, kun je toch goede resultaten krijgen. Flitsers zijn - even afgezien van studioflitsers - in twee soorten te verdelen: de ingebouwde flitser en de externe (repor-
ADVERTENTIE
De ingebouwde flitser is heel geschikt als invulflits (rechts).
tage) flitser. De ingebouwde flitser heeft duidelijke beperkingen. Door het kleine formaat is de flitskracht beperkt, waardoor je hem in een wat grotere ruimte alleen kunt gebruiken als je de lichtgevoeligheid van je camera flink verhoogt. De ingebouwde flitser is vooral geschikt voor gebruik in kleine kamers en als invulflitser. Daarmee bedoelen we dat we het flitslicht gebruiken om het onderwerp op te helderen bij tegenlicht. Veel fotografen besluiten vroeg of laat een externe flitser aan te schaffen. Gebruik een reportageflitser Een externe flitser heeft veel meer power, zodat je hem ook in grotere ruimtes, zoals een zaal, kunt gebruiken. Omdat de flitskop verder van de lens zit is de lichtval beter en is er nauwelijks kans op rode ogen. Kies een type met een draaibare flitskop, waardoor je via een plafond of zijwand kunt flitsen. Een extra voordeel is dat een externe flitser een veel effectievere scherpstelhulpverlichting dan de camera heeft. Als er zo weinig licht is dat de camera moeilijk scherp kan stellen, projecteert de flitser een patroon van rood licht over het onderwerp. Kies je een flitser die voor jouw camera is gemaakt, dan schakelt de camera automatisch naar de goede instellingen en wordt de belichting aangepast. Kies een flitser van het cameramerk of van onafhankelijke fabrikanten, zoals Metz en Sigma. In de typenaam zit meestal het richtgetal verborgen. Hoe hoger het
SIGMA EF-610 DG ST De Sigma EF-610 DG ST is een betaalbare opsteekflitser met veel power en de mogelijkheid om via het plafond te flitsen. De flitser is leverbaar voor spiegelreflexcamera's van Canon, Nikon, Pentax en Sony. De prijs ligt tussen honderd en 130 euro. Info: www.sigmabenelux.com
getal, hoe hoger de flitskracht. Een ingebouwde flitser heeft een richtgetal van ongeveer 10, waarmee je bij een gevoeligheid van iso 400 een meter of vier kunt flitsen. Een opsteekflitser heeft al snel een richtgetal van 52 waardoor je tot een meter of 14 komt!
BASISCURSUS | BETER FLITSEN
Zorg dat de flits niet in glanzende oppervlaktes reflecteert.
Let op de achtergrond Of je nu met de ingebouwde of een externe flitser werkt, zorg er altijd voor dat je niet recht tegenover een raam of bijvoorbeeld een glanzende deur of kast staat te flitsen. De flits zal in het glanzende oppervlak reflecteren waar-
door je foto waarschijnlijk verknoeid wordt. De oplossing is heel eenvoudig: doe een flinke stap opzij zodat je niet meer loodrecht tegenover het glas of de glimmende deur staat. Om zwarte slagschaduwen en een donkere achtergrond te
Rechtstreeks flitsen levert de beste detailscherpte, vaak te scherp voor portret. Flitsen via het plafond levert een veel zachter resultaat zonder schaduwen.
18
DIGIFOTO STARTER
vermijden kun je het onderwerp – als je rechtuit flitst beter zo dicht mogelijk tegen de muur plaatsen. Flits via het plafond of de zijwand Zoals gemeld kun je bij de meeste externe flitsers de flitskop verdraaien om via een plafond of zijwand te 'bouncen'. Je maakt van het plafond of de zijwand een enorme lichtreflector waardoor je een natuurlijkere lichtval hebt. Flits alleen via plafond of zijwand als deze een neutrale tint, zoals wit of grijs heeft. Flits je via een gele muur of bijvoorbeeld het rode plafond in een Chinees restaurant, dan krijg je een foto met een enorme kleurzweem. Omdat flitsen via het plafond veel stroom kost, is het verstandig om een extra setje batterijen bij de hand te houden. Corrigeer het flitslicht Voor de beste resultaten zul je het flitslicht af en toe moeten corrigeren. Bij een externe flitser is deze correctiefunctie vaak redelijk gemakkelijk te vinden, maar bij de ingebouwde flitser zit hij meestal behoorlijk diep in het cameramenu verstopt. Zorg dat je weet waar je hem kunt vinden, zodat je hem snel kunt gebruiken als het nodig is. Correctie is nodig als het onderwerp of de achtergrond te veel afwijkt van een gemiddelde helder-
BOUNCE TRUC Met de ingebouwde flitser van sommige systeem- en compactcamera's kun je in kleine ruimtes met enige handigheid ook bouncen. Het gaat om het uitklapbare type dat je met je vingers verder kunt verdraaien zodat hij naar het plafond, of als je de camera verticaal houdt, de zijwand gericht is. Het vereist enige oefening om de opname te maken, want je moet de flitser in deze stand fixeren met je vinger(s). Het resultaat is de moeite waard: je krijgt, vooral als je via de zijwand flitst, een zeer gelijkmatige verlichting zonder enige schaduw.
heid. Bij het fotograferen van een groepje feestvierders met zwarte kleding, is de kans groot dat de gezichten overbelicht worden door de flits. Hetzelfde probleem kan ontstaan als personen op een zwarte bank zitten of voor een zwarte achtergrond staan. Je moet dan een correctie van -1 of zelfs -2 instellen. Andersom kun je ook onderbelichting krijgen als de personen witte kleding dragen, je moet de flitscor-
BASISCURSUS | BETER FLITSEN
NIKON SB-910 De Nikon SB-910 is een professionele flitser voor Nikon-camera's. Veel power en mogelijkheden, zoals draadloos flitsen. Adviesprijs: â‚Ź 399,Info: www.nikon.nl
Rechtstreeks flitsen (links) geeft hard licht met schaduwen, flitsen via een witte zijwand (rechts) is veel mooier. (Sony NEX F3 met verdraaide ingebouwde flitser)
OLYMPUS FL 600R De Olympus FL 600R is een systeemflitser die ook draadloos kan flitsen. De flitser heeft daarnaast een ledlamp voor filmopnamen. Adviesprijs: â‚Ź 329,Info: www.olympus.nl
rectie dan bijvoorbeeld op +1 zetten. Als je via het plafond flitst, hoef je door de egale belichting meestal niet te corrigeren. Plaats onderwerpen op dezelfde afstand Vermijd het fotograferen van verschillende onderwerpen die zich op ongelijke afstanden van de camera bevinden. Als de ene persoon zich op een meter van de camera bevindt en de andere op drie meter, zal een van de twee onherroepelijk onder- of juist overbelicht
'Maak van het plafond of de zijwand een enorme lichtreflector'
voorgrond. Door indirect flitsen heb je geen last van deze problemen. Verhoog de gevoeligheid Het gebruik van een hogere gevoeligheid heeft verschillende voordelen bij flitsfotografie. Ten eerste wordt het bereik van de flitser vergroot. Schakel OMNIBOUNCE Er bestaan veel accessoires voor reportageflitsers. Zoals de Sto-fen Omnibounce, een doosje van matwit plastic dat je op je flitser bevestigt, zodat het licht en de schaduwen zachter worden. Zulke accessoires zijn verkrijgbaar vanaf twintig euro.
worden. Zet personen daarom naast elkaar zodat ze een gelijke hoeveelheid flitslicht krijgen. Zorg er ook voor dat je geen voorwerpen op de voorgrond in beeld hebt. Normaliter is dat vaak wel aan te bevelen, omdat het diepte in je foto brengt. Bij flitsen is het resultaat echter een sterk overbelicht en daardoor bijna onherkenbaar object in de
DIGIFOTO STARTER
19
BASISCURSUS | BETER FLITSEN
Plaats de personen op dezelfde afstand van de flitser.
verwijdering van rode ogen, waarbij de camera de rode ogen meteen na de opname opspoort en corrigeert. Wat je verder zelf kunt doen: doe meer lampen aan en laat je onderwerp in een lamp kijken. De ultieme oplossing is ook hier de aanschaf van een externe flitser.
Verdiep je in de instellingen van je camera en flitser.
je van iso 200 over naar iso 400 dan krijg je anderhalf keer meer bereik en bij iso 800 reikt het flitslicht zelfs tweemaal verder. Het tweede voordeel is dat je door een hogere gevoeligheid meer voordeel van het omgevingslicht hebt. Het licht van de aanwezige verlichting is dus ook zichtbaar op de foto waardoor je minder zwarte schaduwen hebt. Je maakt hier optimaal gebruik van als je een relatief lage sluitertijd, zoals een 1/60 of 1/30 gebruikt. Moderne camera's maken prima foto's bij de hogere iso-waarden, iso 800 is bijvoorbeeld bijna altijd goed. Vermijd rode ogen Rode ogen bij flitsfotografie ontstaan, doordat de ingebouwde flitser in feite te dicht bij de lens geplaatst is. Bij weinig licht opent de oogpupil zich meer, waardoor de binnenkant van het oog door het flitslicht wordt verlicht. Fabrikanten hebben jaren geleden een methode ontwikkeld om dit effect te verminderen. Door het af laten gaan van een of meerdere voorflitsen sluit de oogpupil zich een beetje. Het nadeel is dat veel mensen de voorflitsjes vervelend vinden. Sommige camera's hebben een ingebouwde softwarematige
20
DIGIFOTO STARTER
Stel camera en flitser goed in Verdiep je in de instellingen van je camera en de (externe) flitser. Schakel de volautomatische modus eens uit en experimenteer met de instellingen. Kijk tot welke gevoeligheid en sluitertijd je kunt gaan. Als de ruis storend zichtbaar is of als je bewogen foto's krijgt, ben je te ver gegaan. Camera's met ingebouwde flitser hebben een aantal speciale flitsinstellingen, zoals 'invulflits' en 'slow flash'. Beide zijn bedoeld om het flitslicht met het bestaande licht te combineren. Invulflits kun je gebruiken bij veel licht of buiten, maar ook als er bijvoorbeeld zonlicht in de kamer valt. Het flitslicht zal voornamelijk de schaduwen ophelderen. Bij slow flitsmodus meet de camera het licht en verlaagt de belichtingstijd. Daardoor komt omgevingslicht beter tevoorschijn in je foto. Bij snelle actie is er kans op bewegingsonscherpte. Samenvattend Door het gebruik van flitslicht kun je gemakkelijk goed belichte opnames in donkere ruimtes maken. Door het toepassen van eenvoudige tips en aanwijzingen zullen de bekende problemen, zoals harde schaduwen, overbelichting en rode ogen worden verminderd. Door gebruik van een reportageflitser worden de meeste problemen automatisch opgelost. Bovendien krijg je meer mogelijkheden, meer power en een veel mooiere belichting.
STUDIO Wil je een flinke stap verder gaan, denk dan aan studioflitsers. Je kunt het licht helemaal naar je eigen hand zetten en de lichtval met het instellicht controleren. Een set bestaat bijvoorbeeld uit twee flitsers met lampstatieven, een flitsparaplu en een softbox. Zo'n setje is er al vanaf een paar honderd euro. De flitskracht is bescheiden, maar voldoende voor een kleine huiskamerstudio. Wil je meer power en degelijkheid, betaal dan iets meer voor een bekend merk zoals Metz of Godox.
De Metz MecaStudio BL-200 SB/UM Kit II is een handige studioflitsset met twee flitsers, een flitsparaplu, een softbox, twee luchtgeveerde statieven en een draagtas. Adviesprijs: â‚Ź 299,Info: www.transcontinenta.nl/metz.html
DRAADLOOS Er zijn verschillende camera's die een flitser (van het eigen merk) draadloos aan kunnen sturen. Dit kan bijvoorbeeld met de systeemcamera's van Olympus. Je kunt verschillende flitsers tegelijk draadloos aan de camera koppelen, handig als mobiele studioverlichting. Het werken met meerdere kleine flitsers die los van de camera worden gebruikt, noemen we strobistfotografie.