Reviews Samyang 10mm f/3.5 XP | SIGMA fp | Olympus OM-D E-M5 MIII
DIGIFOTOPRO.NL
NUMMER 6
2019
PRIJS €5,95
WORKFLOW
Gebruik jij een externe monitor?
Een winters paradijs INTERVIEW
FUJIFILM X-Pro3 PREVIEW
In gesprek met Sven Broeckx
Anders dan anders
Liefde voor natuur en dier INTERVIEW
Natuurfotograaf Hans Stel
Compromisloos REVIEW
Nikon Z58mm f/0.98 S Noct
ZILVER
GOUD 2019
PLATINA PLAATTTIINA
2019
2019
De mooiste fotolocaties INSPIRATIE
Rondje Zuid-Nederland
NUMMER 6/2019
Welkom
Een uitgave van Clipboard Media & Content Delftweg 147 2289 BD Rijswijk, Nederland Tel: +31(0)15 7600.700 info@clipboardmedia.nl www.clipboardmedia.nl Uitgever Linda Oenema linda@clipboardmedia.nl Tel: +31(0)15-7600.700 Concept en idee Jascha Vink jascha@clipboardmedia.nl Tel: +31(0)15-7600.771 Redactie Christel de Wolff Dré de Man Eefke Burg Siem van Woerkom Sterre Hartjes Zsarisse Knol redactie@thecontentgroup.nl +31(0)15-7600.707 Medewerking van Aimée van Vuuren
Welkom!
Het is alweer de laatste editie van DIGIFOTO Pro van dit jaar, maar niet getreurd! Deze DIGIFOTO Pro staat weer bomvol moois waar je tijdens deze koude decembermaand van kan genieten. In de awardspecial van DIGIFOTO Pro zetten we nog eens alle awards van het afgelopen jaar op een rij. Mocht je nog wat zoeken voor de feestdagen, dan weet je zo precies waar je aan toe bent. aar er is meer. Ben je net zoals wij dat waren, benieuwd naar de nieuwe SIGMA FP, die zich zowel de kleinste als de lichtste full frame-systeemcamera mag noemen? Lees dan vooral de review van deze nieuwe aanwinst van SIGMA. Wat doe je als iemand onrechtmatig gebruikt maakt van jouw foto's en welke vergoeding kan je dan het beste eisen? Deze en andere vragen beantwoordt advocaat Hub Dohmen, expert op het gebied van auteursrecht. Toen we de foto’s van Sven Broeckx voor het eerst zagen, waren we verbijsterd over de winterse schoonheid die hij weet vast te leggen. We spreken hem over de mooie momenten die hij tijdens het fotograferen heeft meegemaakt en wat zijn favoriete plekjes zijn.
Over fotografielocaties gesproken: we lichten een aantal van de mooiste fotolocaties van ZuidNederland voor je uit, aan de hand van een prachtig fotoboek van Pixfactory. Benieuwd naar wie die mooie foto van de wolf hierboven heeft gemaakt? Fotograaf Hans Stel heeft een onvoorwaardelijke liefde voor natuur en dier en vertelt over zijn awardwinnende fotografie. Daarnaast zetten we het laatste nieuws voor je op een rij en lees je in onze boeken- en evenementenrubriek de leukste boeken en fotografie-evenementen die weten te inspireren. Kortom, er valt genoeg te zien en te lezen. Geniet van deze mooie editie! Redactie DIGIFOTO Pro
Met dank aan Hub Dohmen Annabel Oosteweeghel Chris de Bode Gabrielle van den Elshout Hans Stel Sven Broeckx Willem Kuijpers Job Burg Naomi Strik Fotografenpanel Workflow Marketing & PR marketing@clipboardmedia.nl +31(0)15-7600.700 Traffic Manager Lindsay van Veelen traffic@clipboardmedia.nl Tel: +31(0)15-7600.700 Sales Bart Arkesteijn Charmaine Pas Jascha Vink sales@clipboardmedia.nl +31(0)15 7600.770 Data Analist Sven de Heer Vormgeving Leroy de Roo Ron de Vos Coverfoto Hans Stel Drukkerij Senefelder Misset, Doetinchem Distributie Benelux Betapress BV, Gilze Imapress, Turnhout, België ISSN 2468-869X Copyright © Clipboard Media & Content Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd, gekopieerd of op andere wijze worden verspreid zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever. DIGIFOTO PRO IS POWERED BY
Abonnementen
Jaarabonnement Nederland (6 edities): € 29,75 Jaarabonnement Europa (6 edities): € 72,50 Losse edities: € 5,95
(prijswijzigingen voorbehouden) Telefoon: 015-7600700 E-mail: abo@clipboardmedia.nl
Het abonnement wordt automatisch verlengd. Opzeggen kan schriftelijk of per e-mail uiterlijk 2 maanden voor afloop van de abonnementsperiode.
DIGIFOTO PRO
Eerder verschenen edities zijn na te bestellen via digifotopro.nl/nabestellen of door een e-mail te versturen naar abo@clipboardmedia.nl
3
Over onze reviews
Over onze reviews
Elke editie testen we diverse camera’s, objectieven en accessoires. Maar hoe testen we deze producten precies en hoe beoordelen we ze? Op deze pagina geven we je een overzicht van onze criteria en testmethoden. We testen de producten grotendeels in de praktijk. Een objectief of camera gebruiken we op dezelfde manier waarop we ook onze eigen apparatuur gebruiken. Daardoor lopen we tegen praktische bezwaren of voordelen aan die minstens zo belangrijk zijn als alleen de droge cijfers en testresultaten. Daarnaast kijken we onder gecontroleerde omstandigheden naar de belangrijke aspecten.
AWARDS Wij kunnen niet bepalen hoeveel waarde jij hecht aan bepaalde eigenschappen van een objectief of camera. De een zal bijvoorbeeld snelheid belangrijker vinden dan de ander. Daarom geven we scores voor de afzonderlijke criteria. Wel vellen we een eindoordeel in de vorm van één van onderstaande awards.
Brons
BRONS 2019
Een product dat doet wat het moet doen, maar niet echt uitblinkt krijgt een bronzen award.
Tekst Redactie
Zilver CAMERA'S Bij onze camera-reviews geven we scores voor vijf verschillende criteria. De beoordelingen zijn tijdgebonden. Je kunt camera's van nu immers moeilijk vergelijken met camera's van een paar jaar geleden.
• Beeldkwaliteit
De score voor de beeldkwaliteit beoordelen we aan de hand van de ruisprestaties, het dynamisch bereik en de kleurweergave van de camera.
• Bediening
Bij de bediening beoordelen we niet alleen de ergonomie, maar ook de menustructuur van de camera.
• Snelheid
Onder snelheid valt het autofocussysteem, maar ook de tijd die de camera nodig heeft om foto’s weg te schrijven.
• Behuizing
Bij de beoordeling van de behuizing kijken we naar de bouwkwaliteit, maar ook het LCD en de zoeker nemen we in ogenschouw.
• Prijs/kwaliteit
Komen de prestaties van de camera ook overeen met wat je op basis van de prijs mag verwachten?
4
OBJECTIEVEN De beoordeling van objectieven lijkt op die van camera's, maar we gebruiken hiervoor een aantal andere criteria. Ook hier zijn de beoordelingen tijdgebonden.
ZILVER 2019
GOUD 2019
• Scherpte
Alle objectieven testen we op scherpte. Bij zoomobjectieven kijken we naar diverse brandpuntsafstanden.
Producten die een goede indruk op ons achterlaten krijgen een zilveren award.
Goud
Weet een product ons echt te overtuigen, dan belonen we het met een gouden award.
Platina PLATINA PLAATTTIINA 2019
Voor de echt uitblinkende producten is er de platina award. Een product moet ons volledig weten te overtuigen willen we deze award toekennen.
• Vervormingen
Onder vervormingen rekenen we zaken zoals chromatische aberratie, vignettering, vertekening en flare. Een hoge score betekent bijvoorbeeld dat het objectief weinig vervormingen heeft.
• Autofocus
We kijken niet alleen naar de snelheid van de autofocus, ook de geluidsproductie en de nauwkeurigheid nemen we mee in de beoordeling.
• Behuizing
Steekt het objectief degelijk in elkaar, zijn er bijvoorbeeld stof- en regenafdichtingen?
• Prijs/kwaliteit
Komen de prestaties van het objectief ook overeen met wat je op basis van de prijs mag verwachten?
DIGIFOTO PRO
ONDERSCHEIDINGEN Sommige producten hebben een opvallende eigenschap, zeer goede prijskwaliteitverhouding of steken boven de rest uit dankzij hun ontwerp. Hiervoor delen we de volgende onderscheidingen uit. Deze kunnen ook gecombineerd worden met een award.
INNOVATIEF Hebben fabrikanten lef en komen ze met nieuwe technieken of toepassingen? Dan kunnen ze een innovatie award verwachten!
BUDGET Is het product vriendelijk voor je portemonnee, dan krijgt het een budget award mee.
DESIGN Niets zo persoonlijk als smaak, maar voor een bovengemiddelde aandacht voor het ontwerp kennen we een design award toe.
sigmabenelux.com
Inhoud
DIGIFOTO PRO
AWARDS
91
2019
GOUD
PLATINA PLAATTTIINA 2019
ZILVER 2019
2019
DE BESTE CAMERA'S, OBJECTIEVEN EN ACCESSOIRES VAN 2019
INTERVIEWS
INSPIRATIE
14 Fotowedstrijd winnaar
10 Een jaar zonder spiegel
34 Gabrielle van den Elshout
18 De mooiste fotolocaties
In gesprek met Willem Kuijpers
Mysterieuze zwart-witfotografie
54 Generation Poor
Je zoeker is de toekomst
Rondje Zuid-Nederland
72 Bescherm je gear Voorbereiding op de winter
In gesprek met Annabel Oosteweeghel
60 Kinderen met dromen Interview Chris de Bode
64 Liefde voor natuur en dier
Natuurfotograaf Hans Stel
76 Winterwonderland
Landschapsfotograaf Sven Broeckx
6
REVIEWS
36 Fujifilm X Pro-3 Anders dan anders
40 Nikon Z 58mm f/0.95 S Noct Meest besproken objectief van 2019
46 SIGMA fp
Mini full frame met grote mogelijkheden
64
54 Foto: Annabel Oosteweeghel
Foto: Hans Stel
76
60
18
Foto: Chris de Bode
Foto: Sven Broeckx
REVIEWS
EN MEER…
8.
Nieuws Alle hoogtepunten verzameld
24. Workflow Externe monitor of niet? 48. Auteursrechten Advocaat Hub Dohmen aan het woord
58 Samyang 10mm f/3.5 XP Enorm subtiel en creatief
84 Olympus OM-D E-M5 III Lichtgewicht
84. Boeken Informatieve en creatieve fotoboeken 88. Fotografie Agenda Alle evenementen bij elkaar
7
Nieuws
De cameramerken en fabrikanten hebben de afgelopen tijd weer niet stilgezeten. Op de redactie werden wij overspoeld door berichten over nieuwe producten. De belangrijkste nieuwsberichten zetten wij hier voor jou op een rij. Tekst Christel de Wolff
POLAROID LAB
MAAKT POLAROIDS VAN SMARTPHONEFOTO'S Polaroid Originals heeft iets nieuws: het Polaroid Lab. Het kleine apparaat is geen printer die je smartphonefoto’s kan afdrukken. Het is een heuse donkere kamer die je digitale foto’s omtovert tot een Polaroidprint. Via een app op je telefoon selecteer en bewerk je de foto die je wilt afdrukken. Je kunt allerlei leuke effecten toevoegen en collage’s vormgeven. Ben je tevreden over de preview van je foto, dan leg je je telefoon in de opening van het Polaroid Lab. Dit doe je met het scherm naar beneden. Vervolgens wordt de foto via een aantal lenzen in het Polaroid Lab geprojecteerd op een Polaroid fotopapiervel. Kort daarop wordt jouw foto zichtbaar op als Polaroid.
TAMRON
ADVIESPRIJS € 129,INFO POLAROIDORIGINALS.COM
INTRODUCEERT 3 PRIMES VOOR SONY E-VATTING
Tamron heeft drie full frameobjectieven met vaste brandpuntsafstand voor Sony E-mount geïntroduceerd. Het gaat om de Tamron 20mm f/2.8 Di III OSD M1:2, 24mm f/2.8 Di III OSD M1:2, 35mm f/2.8 Di III OSD M1:2 met een vergrotingsmaatstaf van 1:2 en een scherpstelafstand van respectievelijk 11cm, 12cm en 15cm. Bijzondere kenmerken zijn de vochtbestendige constructie en fluorinecoating op het frontelement waardoor vingerafdrukken en ander vuil makkelijk verwijderd kan worden. Ook ondersteunen de objectieven diverse functies van de nieuwste Sony-camera's zoals Fast Hybrid AF en Eye AF. Door het lage gewicht van net iets meer dan 200 gram, en het stille AF, zijn ze ook zeer geschikt voor het filmen met een gimbal.
8
ADVIESPRIJS € 439,- p/s INFO TAMRON.EU
DIGIFOTO PRO
GGSFOTO SCARF STRAP CAMERARIEM EN SJAAL IN ÉÉN
De veelzijdige camerariem van GGSFoto is zowel een stijlvolle camerariem als een sjaal en een opbergmogelijkheid voor je camera. Hoe dan? Het is een comfortabele draagriem van zijde, afgewerkt met leren accenten. Het stoffen gedeelte van de GGSFoto Scarf Strap kan worden losgekoppeld van de riem en als je deze weer aan elkaar klikt met de gespiegelde, tweemaal gezekerde haken, kun je de ze vervolgens als sjaal of haarband dragen. De riem die aan de camera achterblijft gebruik je als handriem. Klaar met fotograferen? Dan gebruik je de Scarf Strap om je camera in op te bergen met een speciale vouwtechniek. De GGSFoto Scarf Strap is leverbaar in elf verschillende kleuren en designs. ADVIESPRIJS: € 39,95 INFO GSSFOTO.NL
'DE INNOVATIEVE SLINGS BOTH WAYS'FUNCTIONALITEIT STELT JE IN STAAT OM DE TAS OVER JE LINKER- OF RECHTERSCHOUDER TE PLAATSEN'
FUJIFILM X-T3
GROTE FIRMWARE UPDATE
De X-T3 van Fujifilm is voor veel mensen de ideale keuze voor video, vooral als de lichte body op een gimbal is geplaatst voor soepele beelden. Dankzij een aankomende firmwareupdate wordt dit gebruik een stuk makkelijker. Het bedrijf heeft samengewerkt met populaire gimbal-makers DJI en Zhiyung om zeer gedetailleerde controle over de X-T3 te geven met behulp van de Ronin S, Crane 2 en andere producten. Na de firmware-update kun je video-opnames starten en stoppen vanaf de gimbal zelf. Naast de functionaliteit voor de gimbals is er een mogelijkheid toegevoegd waarmee nu meerdere gezichten kunnen worden geselecteerd waarop scherpgesteld moet worden. Er kan tussen verschillende gezichten worden gewisseld door gebruik te maken van het aanraakgevoelige touchscreen of met de joystick op de camera. Het AF-algoritme is verder verbeterd wat resulteert in een verbeterde nauwkeurigheid van gezichtsen oogdetectie. Zo kunnen gezichten nu op grotere afstand worden waargenomen en is de autofocustracking verder verbeterd. De verbeteringen omtrent het autofocussysteem zijn toegevoegd aan zowel de fotografie, als videomogelijkheden van deze camera. De firmware update zal vanaf half december beschikbaar zijn en is gratis te downloaden. ADVIESPRIJS GRATIS INFO WWW.FUJIFILM.COM/SUPPORT
THINK TANK
URBAN ACCESS SLING 8 EN 10
Naast de recent geïntroduceerde Think Tank Urban Access 13 en 15 rugzakken, zijn er nu ook twee sling-varianten van de populaire tas binnen de Urban Access serie: de Urban Access Sling 8 en Urban Access Sling 10. Met de nieuwe Urban Access Sling tas kom je snel bij je spullen zonder dat je de tas hoeft af te doen. De innovatieve 'Slings Both Ways'functionaliteit stelt je in staat om de tas over je linker- of rechterschouder te plaatsen, afhankelijk van je voorkeur. Door de schouderband eenvoudigweg aan weerszijden van de tas te verwisselen, kun je de gewichtsverdeling aanpassen voor meer comfort tijdens lange tochten. De panelen aan beide zijden bieden toegang tot je camera-uitrusting. Beschikbaar in dezelfde trendy 'graphite' kleurstelling die je ook al kent van de Urban Access rugzakken. ADVIESPRIJS € 109,99 (SLING 8) & € 119,99 (SLING 10) INFO THINKTANKPHOTO.COM
DIGIFOTO PRO
BELANGRIJKSTE KENMERKEN VAN DE THINK TANK URBAN SLING 8 EN 10 • Direct toegang van twee kanten • Speciaal tablet vak • Statief bevestiging aan de voorzijde voor een klein portable statief • Diep voorvak voor bijvoorbeeld je handschoenen • Robuuste schouderharnas met gewichtverstellers om draagpositie van de rugzak aan te passen • Afneembare heupriem • Aanpasbaar intern verdeelsysteem • De interne opbergvakken geven snel toegang tot accu’s, mediakaarten et cetera. • Inclusief gesealde regenhoes
9
Achtergrond De toekomst is spiegelloos
BRANDPUNTSAFSTAND 58 MM SLUITERTIJD 1/60 S DIAFRAGMA F/1,4 ISO 900 CAMERA: NIKON Z6
10
DIGIFOTO PRO
DE TOEKOMST IN JE ZOEKER
EEN JAAR ZONDER SPIEGEL Het is meer dan een jaar geleden dat Nikon en Canon de arena van de full frame-systeemcamera’s betraden. Wat is er sindsdien gebeurd, zijn de beloften waargemaakt en hoe zal het verder gaan? Wat is de toekomst van reflexcamera’s en systeemcamera’s? Tekst en fotografie Dré de Man
De camera’s die we nu met de term systeemcamera’s aanduiden, zijn de opvolgers van reflexcamera’s. Die zijn op hun beurt weer de opvolgers van de meetzoekercamera’s. Die laatste camera’s waren vrij onhandig als je moest scherpstellen, vooral wanneer je onderwerp bewoog. Bovendien was de zoeker klein met daarin nog kleine kadertjes voor verschillende brandpuntsafstanden én heel erg onnauwkeurig. Ook was het systeem niet geschikt voor objectieven met een brandpuntsafstand langer dan 135 mm, vandaar dat tot in de jaren tachtig 135 mm dé telebrandpuntsafstand was. Vanaf circa 1960 vervingen reflexcamera’s de
BRANDPUNTSAFSTAND 24 MM SLUITERTIJD 1/100 S DIAFRAGMA F/11 ISO 100 CAMERA: NIKON Z6
meetzoekercamera’s. Het voordeel dat je door de zoeker zag wat je op de foto kreeg, bleek een enorme aantrekkingskracht te hebben. De reflexcamera’s hadden ook nadelen: ze waren zwaarder en groter, ze maakten meer geluid en door de opklappende spiegel ontstond ook bewegingsonscherpte. Toen de digitale fotografie opkwam zag je aanvankelijk camera’s die wel leken op de huidige systeemcamera’s. Ze hadden niet de nadelen van reflexcamera’s. Maar ze hadden wel een groot ander nadeel: ze maakten gebruik van contrastgebaseerde scherpstelling en dat ging dus erg langzaam, temeer daar
de verwerkingschip in de camera ook nog langzaam was. Omdat die scherpstelling niet aan professionele eisen voldeed, begonnen Kodak, Nikon en Canon bestaande reflexcamera’s geschikt te maken voor digitaal. Dat was in het licht van de camera-evolutie een stap terug. Bovendien werden de reflexcamera’s daardoor ook steeds groter en zwaarder want er moest veel extra techniek ingebouwd worden.
TWAALF JAAR SYSTEEMCAMERA’S
Twaalf jaar geleden introduceerde Panasonic de G1, de eerste moderne systeemcamera. Het zou tot 2018 duren voordat de systeemcamera’s ook voor
'EEN REFLEXCAMERA LAAT EXACT ZIEN WAT ER OP DE FOTO KOMT, EEN SYSTEEMCAMERA LAAT OOK NOG EENS ZIEN HOÉ HET OP DE FOTO KOMT'
DIGIFOTO PRO
11
Achtergrond De toekomst is spiegelloos
de grote producenten van reflexcamera’s, Canon en Nikon, zo belangrijk werden dat ze er een heel nieuw systeem voor opzetten. Op het eerste gezicht zien de Nikon Z 7, de Canon EOS R, of Sony A7R IV er niet zo heel anders, zelfs wat bescheidener, uit dan reflexcamera’s. Toch vertegenwoordigen de full framesysteemcamera’s de volgende stap in de evolutie van de camera. Deze camera’s hebben niet meer de nadelen van de reflexcamera’s. Ze zijn kleiner, lichter en vooral veel stiller. Ze hebben echter ook nog een ander voordeel: ze hebben objectiefvattingen die geen rekening hoeven te houden met een spiegel. De laatste elementen van de objectieven zitten daarom op zeer korte afstand van de sensor en dat heeft grote voordelen bij het ontwerp van lichtsterke objectieven met middellange tot korte brandpuntsafstanden.
BELOFTES
Toen Nikon en Canon vorig jaar hun full frame-systeemcamera’s introduceerden, was dat een belangrijk moment. Het was duidelijk dat Canon en Nikon zich door de markt tot deze stap gedwongen zagen. Maar was het ook het moment waarop systeemcamera’s een serieuze vervanging waren voor reflexcamera’s? En wat is er van de beloftes van Nikon en Canon terechtgekomen, voor wat betreft de kwaliteiten van de nieuwe objectieven? Verbazingwekkend veel. Zelden zijn marketingclaims zozeer waargemaakt als in dit geval. Zowel Nikon als Canon hebben in een hoog tempo een reeks uitstekende objectieven op de markt gebracht. Nikon koos ervoor om vooral objectieven te introduceren die een compacter systeem zouden mogelijk maken en tegelijk met zeer goede optische prestaties. De nieuwe Nikon Z-objectieven zijn een homerun: allemaal zonder enige uitzondering zijn ze van exceptioneel hoge kwaliteit. Ze zijn bij volle opening al uitstekend en bereiken een zeer hoge hoekscherpte en dan veel eerder dan de objectieven voor reflexcamera’s. Ze zijn samen met de camera compacter en lichter dan hun pendanten in de F-vatting. Canon bewandelde vooral een andere weg. Met objectieven als de 28-70mm f/2.0 en de 50mm f/1.2 en de 85mm’s liet Canon zien dat ze lichtsterke objectieven konden bouwen die veel beter waren dan de objectieven voor de oude EF-vatting uit 1987 (de F-vatting is zelfs uit 1959). Het was
12
BRANDPUNTSAFSTAND 105 MM | SLUITERTIJD 1/4000 S | DIAFRAGMA F/3,2 | ISO 100 | CAMERA NIKON Z6
SCHERPSTELLEN
echter aan Nikon om het ultieme bewijs van de potentie van de nieuwe camera’s te leveren: de Nikkor 58mm f/0.95 S Noct. Dat bleek een kleine revolutie. Een ander punt waar Canon en Nikon hun belofte helemaal waargemaakt hebben, betreft de compatibiliteit met de objectieven voor reflexcamera’s van het eigen merk. De Canon EF- en Nikon F-objectieven blijken uitstekend scherp te stellen met de spiegelloze camera’s. Bovendien werken die oude objectieven ook beter omdat ze geen AF-fijninstelling behoeven. Bij Nikon komt daar dan ook nog eens bij dat die objectieven nu ineens over stabilisatie kunnen beschikken. Dat betekent ook dat er voor de systeemcamera’s van Nikon en Canon meteen honderden objectieven beschikbaar zijn. Voor Nikon is er zelfs al een adapter voor objectieven met Sony E-vatting.
DIGIFOTO PRO
De scherpstelling was traditioneel altijd het sterke punt van reflexcamera’s. Het was zelfs, zoals we gezien hebben, de reden dat reflexcamera’s na zo’n vijf jaar aan het begin van de digitale fotografie weer populair werden. De eerste jaren waren spiegelloze camera’s op dit punt dan ook tamelijk hopeloos, vooral bij weinig licht. Maar geleidelijk werden ze beter en de in 2017 geïntroduceerde Sony a9 liet zien dat spiegelloze camera’s op dat punt volwassen waren geworden. Waarschijnlijk is dat ook het moment geweest waarop Nikon en Canon besloten hebben dat ze niet langer konden wachten met het op de markt te brengen van hun spiegelloze fullframesystemen. Bij alle drie de merken zien we dat ze bij eenmalig scherpstellen (AF-S, one shot) het beter en exacter doen dan reflexcamera’s. Bij continue scherpstelling is het ingewikkelder en verschilt het ook per merk. Tracking is in vergelijking met de beste reflexcamera’s misschien niet in alle gevallen net zo snel, maar het komt er wel al akelig dicht bij in de buurt. Maar dan hebben we het over vergelijkingen waarbij we de sterkste punten van de nieuwste meest professionele reflexcamera’s direct vergelijken met de traditioneel zwakste punten van systeemcamera’s.
Er zijn ook situaties waarin systeemcamera’s het heel veel beter doen dan reflexcamera’s. In alle situaties waarbij je moet scherpstellen op een punt ver buiten het centrum van het beeld, zal een reflexcamera niet of alleen op een heel onhandige manier kunnen scherpstellen. Als je met een systeemcamera gaat fotograferen, zie je ineens dat dat veel vaker voorkomt dan je zou denken. Eye AF, het automatisch en zelfs continu scherpstellen op de ogen, functioneert ook bij alle grote merken systeemcamera’s heel veel beter dan bij reflexcamera’s. AF-S, eenmalig scherpstellen, werkt altijd beter en laat dat nu net de manier zijn waarop in de meeste gevallen scherpgesteld wordt. We mogen ook niet vergeten dat alle partijen hier gebruik maken van kunstmatige intelligentie, meer in het bijzonder machine learning. Dat betekent dat het vrij gemakkelijk is om software te verbeteren: je hoeft de software alleen allerlei foto’s te laten zien en aan te geven of daar goed of slecht bij scherpgesteld is en het algoritme wordt automatisch herschreven. Om diezelfde reden wordt tracking ook heel snel steeds beter. Kortom: spiegelloze camera’s zijn voor 95% van de foto’s al beter of even goed als reflexcamera’s en ze worden in hoog tempo beter. Dat geldt zelfs voor bestaande camera’s: wie nu een van de hier genoemde camera’s koopt, mag verwachten dat de scherpstelling over een jaar weer een stuk beter zal zijn.
ZOEKER
Het grootste verschil met reflexcamera’s zit in de zoeker. In de loop der jaren is de resolutie van elektrische zoekers flink gestegen. De Panasonic Lumix G1 had 1.400 beeldpunten. De nieuwe spiegelloze camera’s van Nikon en Canon hebben 2,1 miljoen beeldpunten, dus 1.500 maal zoveel. De scherpte van het zoekerbeeld is zodanig dat je niet meer kunt zeggen dat het zoekerbeeld van een reflexcamera scherper is. De elektronische zoeker is niet langer een nadeel, maar een voordeel.
Systeemcamera’s zijn in hoge mate compatibel met oudere objectieven voor reflexcamera’s, maar soms zelfs met objectieven voor andere systeemcamera’s.
'HET IS IN FEITE EEN TIJDMACHINE: JE ZIET DE TOEKOMST IN JE ZOEKER' Een reflexcamera laat exact zien wat er op de foto komt, een systeemcamera laat ook nog eens zien hoé het op de foto komt. Dat blijkt een heel groot voordeel. Bij een reflexcamera heeft het zoekerbeeld bijna nooit de juiste helderheid. Het is altijd óf te licht, óf te donker. Het contrast van het beeld klopt ook nooit, buiten veel te groot en binnen veel te klein. Het matglas laat ook de echte achtergrondonscherpte bij grote diafragma’s niet zien. Het zoekerbeeld van een reflexcamera lijkt eigenlijk helemaal niet op de foto die je gaat maken.
Met een moderne systeemcamera zie je het beeld in de helderheid en met het bokeh zoals hij er echt uit zal zien op de foto. Alle donkere en lichte vlakken staan ineens in de goede verhouding en dat maakt het maken van een compositie veel gemakkelijker. Het is de volgende stap in de evolutie van de camera. Met een digitale camera kun je de foto al zien meteen nadat je hem gemaakt hebt. Maar met een digitale systeemcamera met een goede zoeker kun je de foto al zien vóórdat je hem gemaakt hebt. Het is in feite een tijdmachine: je ziet de toekomst in je zoeker!
'ZELDEN ZIJN MARKETINGCLAIMS ZOZEER WAARGEMAAKT'
Als we kijken naar de evolutie van de camera’s dan is de systemcamera de opvolger van reflexcamera. In dit jaar heb ik heel veel parallel met reflexcamera’s en systeemcamera’s gewerkt. Steeds vaker greep ik in zo’n geval naar de systeemcamera in plaats van naar de reflexcamera. Na een tijdje begon ik te begrijpen waarom.
DIGIFOTO PRO
13
Interview Winnaar Fotowedstrijd Straatfotografie
WINNAAR FOTOWEDSTRIJD STRAATFOTOGRAFIE
‘SOMMIGE FOTO’S MOETEN NOU EENMAAL IN KLEUR’ Fotograaf Willem Kuijpers won met zijn prachtige plaat onze Fotowedstrijd Straatfotografie. Naast de eer, won hij de Godox Speedlite V860II waarbij hij de variant voor Fujifilm koos ter waarde van € 259,-. Onlangs bracht hij aan ons een bezoek om zijn prijs op te halen en vertelde ons over zijn foto. Tekst: Eefke Burg
Fotografie: Willem Kuijpers
Oaxaca, Mexico
Winnende foto wedstrijd straatfotografie
OPVALLEND KLEURRIJKE PLAAT
De foto van fotograaf Willem Kuijpers viel op ten opzichte van andere inzendingen door de technische kwaliteit, maar ook omdat het een heel ander soort beeld was. ‘De foto heb ik gemaakt in Oaxaca Mexico tijdens Día de los Muertos, de dag van de doden, hier Allerzielen genoemd,’ vertelt de fotograaf. Waar de meeste inzendingen in zwart-wit waren ingezonden was dit een opvallende plaat in kleur. ‘Straatfotografie is heel vaak zwart-wit, alsof dat zo zou moeten zijn, maar natuurlijk is dat niet het geval. Fotograaf Martin Parr werkt bijvoorbeeld ook in kleur. Het hangt een beetje van het onderwerp, maar in dit geval móest het gewoon kleur zijn dat kon niet anders, onder andere door de kleur van de kleding die eromheen was.’
14
DIGIFOTO PRO
Prijs:Godox Speedlite V860II
Willem Kuipers won met zijn foto de Godox Speedlite V860II. Dit is een reportageflitser die heel intuïtief te bedienen is met de duidelijke knoppen en het centrale instelwiel. De reportageflitser heeft een goede grip en heeft een zowel kantel- als roteerbare knop. Voor extra betrouwbaarheid is er een beveiliging tegen oververhitting toegevoegd en de flitser kan als master dienen voor andere flitsers maar is ook compatibel met het draadloze Godox X-systeem waarbij je flitsers in vijf groepen kunt opdelen en kunt beschikken over 32 kanalen voor eindeloos veel creatieve mogelijkheden. Met dank aan Disnet voor het beschikbaar stellen van deze prijs.
De fotograaf kiest niet voordat hij gaat fotograferen voor kleur of zwart-wit, maar past het wel bewust toe. ‘Zo heb ik een aantal foto’s die per definitie in kleur moeten, daar is geen discussie over. Als kleur wat meer stoort dan zet je een foto in zwart-wit om, maar ik kan dat nooit van tevoren zeggen. Ik fotografeer op straat en zie dingen zoals ik ze zie. Soms werkt een beeld dan wel en een andere keer werkt het niet.’
‘DE OPTOCHT ZELF IS MINDER INTERESSANT, DAN KLOPT HET ALLEMAAL EN DAT IS NU NÉT WAT WE NIET MOETEN HEBBEN.’
DIGIFOTO PRO
De foto lijkt haast geposeerd, maar is dit zeker niet. ‘Het was een bijzonder toeval. Echt een kadootje. Vooral omdat één iemand de andere kant op kijkt dan de andere twee, dat past echt perfect.’ Willem werkt vaak voor een langere tijd aan een onderwerp. ‘Het heet Día de los Muertos, maar het is eigenlijk een week. Je hebt daar allerlei kleine optochtjes met doodskoppen en geraamtes en dit was zo’n plek waar zo’n optochtje zou gaan starten. Ik ben bij voorkeur altijd een paar
15
Interview Winnaar Fotowedstrijd Straatfotografie
Sicilie, Trapani
uur van tevoren op een plek aanwezig, want dan gebeurt er van alles op straat.’ Meestal is de optocht zelf minder interessant. ‘Dan klopt het allemaal en dat is nu nét wat we niet moeten hebben.’
PASSIE VOOR HET WERK
Waar Willem ooit begon met fotografie als zijn hobby, werd het voor hem al snel zijn werk. Hij maakte trouwrapportages en familieportretten en bouwde uiteindelijk zijn portfolio door naar product-, studio- en bedrijfsfotografie. ‘Eind jaren negentig kwam digitale fotografie opzetten en dat was nét op tijd, want vlak daarvoor begon het me een beetje te vervelen, omdat ik altijd in de studio bezig was met stilstaande objecten. Met de digitale camera kwam er een nieuwe uitdaging waar ik vol in ben gedoken.’
Romeria, del Rocio
In de fototas
Meer weten over Willem Kuijpers?
In de podcast vertelt Willem Kuijpers nog meer over zichzelf en zijn projecten. Beluister alle podcasts op www.digifotopro.nl/podcast-0
16
• Nikon D800e • Nikkor f/2.8 / 17-35 mm • Nikkor f/2.8 / 24-70 mm • Nikkor tilt/shift f/2.8 / 24 mm • Nikkor f/2.8 / 70-200 mm • Fuji XH-1 • Fuji Pro-1 • Fuji f/2.0 / 35 mm • Fuji f/2.8 / 14 mm • Fuji f/2.8-4 / 18-55 mm • Genoeg accu's • Flitsers wanneer nodig.
DIGIFOTO PRO
De fotograaf maakte twee verschillende (zelfprint)boeken, waaronder Sicilly with passion, over de bijzondere evenementen rondom de kruisweg in Sicilië, waar verschillende culturen samenkomen zoals Grieks orthodox, Noors, Spaans, Europees katholiek en allerlei heidense varianten. Inmiddels is de fotograaf met pensioen, maar heeft hij nog steeds freelance een aantal klussen.
Achtergrond De mooiste fotolocaties van Zuid-Nederland
MAAK DE MOOISTE FOTO'S IN HET ZUIDEN VAN HET LAND
DRIE VAN DE MOOISTE FOTOLOCATIES VAN ZUID-NEDERLAND Als je het winterse landschap wil fotograferen beschikt Nederland gelukkig over een heleboel fotogenieke plaatsen waar je prachtige foto's kan maken. In het boek De mooiste fotolocaties editie Zuid-Nederland komen maar liefst 180 natuurgebieden en 700 fotolocaties aan bod waar je naar hartenlust kan fotograferen. We zetten onze drie favoriete fotografielocaties voor je op een rij, met daarbij wat je er kan fotograferen en wanneer je het beste aan de slag kan gaan. Tekst Marcel Klootwijk
Zonsopkomst vanaf de westelijke kant van de brug. Fotograaf: Marcel Klootwijk BRANDPUNTSAFSTAND 70MM SLUITERTIJD 3,2 SEC DIAFRAGMA F/14, ISO 100
ZEELANDBRUG
De Zeelandbrug is in 1965 opgeleverd en was toen met 5022 meter lengte de langste brug van Europa. Tegenwoordig zijn er al langere bruggen, maar het blijft nog steeds een icoon in Zeeland. De schoonheid van de brug wordt pas duidelijk als je aan de aanzet op Noord-Beveland of Schouwen staat.
18
DIGIFOTO PRO
Zonsopkomst met laagwater aan de oostkant van de brug. fotograaf marcel klootwijk: BRANDPUNTSAFSTAND 24MM SLUITERTIJD 4 SEC DIAFRAGMA F/18, ISO 100
Locatie 1
COLIJNSPLAAT
Het beste zicht op de Zeelandbrug heb je vanaf dit punt. Vooral tijdens zonsopkomst. Als je doorloopt onder de brug door naar het oosten is het licht wat anders maar heb je tijdens laagwater wel een droogvallende oesterbank als voorgrond. Let even op het beroemde 'Gat van Zeeland' op het moment dat je precies onder de brug staat en recht vooruit kijkt. Dit gat werkt het beste op bewolkte momenten, omdat zon en schaduwen de symmetrie doorbreken. Dit weertype is ook perfect als je gaat voor heel minimalistische beelden.
Het 'Gat van Zeeland' recht onder de brug. Fotograaf Marcel Klootwijk: BRANDPUNTSAFSTAND 400MM SLUITERTIJD 1/400 SEC DIAFRAGMA F/8 ISO 250
Locatie 2 Parkeerplaats 1 Colijnseplaat Groeneweg 2, Kats
Parkeerplaats 2 De Val, Zierikzee
PIER BIJ DE VAL
Vanaf de parkeerplaats De Val is het even om het haventje lopen om op de punt van de pier te komen. Vanaf daar heb je mooi zicht op de brug tijdens de zonsondergang. Helaas zit er in het eerste deel van de brug een ophaalbrug die de mooie bogenstructuur onderbreekt. Ook hier geldt dat je tijdens laagwater iets meer onderwerpen op de voorgrond hebt om mee te spelen.
DIGIFOTO PRO
19
Achtergrond De mooiste fotolocaties van Zuid-Nederland
BROUWERSDAM
De Brouwersdam, de afscheiding tussen de Noordzee en het Grevelingenmeer, is in de jaren na de aanleg uitgegroeid tot een van de meest geliefde vogelgebieden. Als de noordwesterstorm loeit en het zoute
water hoog opspat, is dat het moment om naar de Noordzeekant te gaan. Zeevogels die normaal niet onder de kust komen, zitten tijdens de storm binnen lensbereik. IJseend, zeekoet, voorbijvliegende kleine
jager, Pontische meeuw en jan-vangent zijn op zo'n winderige dag allemaal mogelijk om te fotograferen. Tekst Jannie Timmer & Bob Luijks
Schuim vormt een dankbare aanleiding voor semi-lange sluitertijden. Fotograaf Bob Luijks,
Locatie 2
Locatie 1
NOORDZEEZIJDE
BROUWERSSLUIS Om verzoeting van het Grevelingenmeer tegen te gaan, is er een doorlaatsluis in de dam gebouwd, de zogenoemde Brouwerssluis. Door de ingebouwde vissluis kunnen vissen weer ongehinderd heen en weer zwemmen. Dit levert voor de twee in Nederland voorkomende zeehonden, de grijze en de gewone zeehond, een mogelijkheid om op gemakkelijke wijze een visje te vangen. Dit tot groot vermaak van de omstanders. Maar ook aalscholvers, diverse meeuwen en sternsoorten maken er dankbaar gebruik van. Let even op het tij. Het moment met veel stroming vormt het moment dat er veel gevist wordt, met doodtij valt er minder te zien. Door de spijlen van het hek is het spektakel met minimaal 300 millimeter vast te leggen. In de winter zie je in het gebied net buiten de inlaatsluis diverse soorten duikeenden zoals eider, (grote) zwarte zee-eend en soms ijseenden, maar ook roodkeelduiker en af en toe een ijsduiker. Ook zij maken dankbaar gebruik van het grote visaanbod. Om deze soorten vast te leggen is een lens vanaf 500 millimeter met een statief een must.
20
DIGIFOTO PRO
Aan de dijkvoet komt met laagwater een rand vrij waar vogels zoals scholeksters, kanoeten en paarse, drieteen- en bonte strandlopers dankbaar gebruik van maken om samen met steenlopers en de bontbekplevieren hun kostje bij elkaar te zoeken. De plasjes water die er blijven staan worden gebruikt om een bad te nemen. Als je rustig naar beneden loopt en een laag profiel houdt, is het mogelijk dat de vogels op aanraakafstand komen, een mooie gelegenheid voor een portretfoto. Bij hoogwater rusten de vogels op de beschoeiing van de Brouwersdam, je kunt ze dan vanuit de auto fotograferen met relatief weinig millimeters. In de wintermaanden is dit ook de locatie waar diverse zee-eenden zich redelijk gemakkelijk laten fotograferen, als ze met hoogwater aan de voet van de dijk aan het foerageren zijn.