Een BIJzonder diertje

Auteur: Delano Vrachtdoender

We kennen hem allemaal wel, dat vliegende diertje in een Daltons gevangenispak; de bij! Niet te verwarren met de hommel of de wesp die allemaal erg lijken op dit efficiënte dier. Helaas hebben de bijen het op dit moment erg zwaar en is het een bedreigde diersoort. Momenteel zijn er 20.000 bijensoorten bekend, waarvan er 349 soorten in Nederland voorkomen. Ruim 60% van alle bijensoorten is bedreigd in hun voortbestaan. Dit zijn schokkende getallen aangezien de bij belangrijk is.

Bijen leven vaak in grote kolonies, deze worden ook wel een bijenvolk genoemd. Een volk bijen bestaat uit Darren, een koningin, werkbijen en verzamelbijen. De Darren zijn de mannelijke bijen en zorgen ervoor dat de koningin bevrucht wordt. Hiervoor vliegt de koningin eenmalig uit en blijft daarna weer in de kas. Wanneer de bevruchting van de koningin is gelukt, hebben de Darren verder geen functie meer in de kolonie.

De werkbijen zorgen voor de koningin en alle larven in de kolonie. Daarnaast zorgen zij voor de bouw van de raten (de structuur in een bijenkorf of kast) en het verwerken van de nectar. De werkbijen hebben alleen de functie om te werken in de kast en zullen dus niet gaan zoeken naar voedsel. De verzamelbijen zorgen voor de bestuiving van de planten en zorgen ervoor dat er nectar in de kast komt.

Wanneer een volk in een kast wordt gehouden kan een volk een grootte bereiken van wel 80.000 bijen. Hoe groter dit volk is, hoe actiever de bijen zoeken naar nectar en stuifmeel. Wanneer er zich een grote populatie in een bepaald gebied bevindt, bestuiven deze volken ook een groot aantal planten. Hierbij geldt; hoe aantrekkelijker een bloem is voor de bij, hoe sneller deze bestoven wordt.

“ Hoe aantrekkelijker een bloem is voor de bij, hoe sneller deze bestoven wordt. ”

Het bestuiven van planten

Doordat verschillende insecten planten bestuiven, kunnen verschillende fauna zich voortplanten. Zo bestuift de knut, een muggensoort, cacao en bestuiven snuitkevers oliepalmen. De bij heeft de grootste rol van het bestuiven van planten en is hiermee ook de belangrijkste factor over heel de wereld. Deze functie kan niet worden overgenomen door andere insecten, omdat de planten de andere insecten niet aantrekken.

Maar wat nou als de bijen er niet zouden zijn en dus de planten niet meer kunnen bestuiven? Deze situatie is de realiteit in de provincie Sichuan in China. In deze streek zijn de bijen uitgestorven als gevolg van het overmatig gebruik van pesticide. Doordat er geen bijen meer zijn die de planten kunnen bestuiven, moeten de boeren handbestuiving toepassen, wat inhoudt dat zij de bloemen moeten bestuiven met een kwastje. Doen zij dit niet dan kunnen verschillende planten niet groeien of kunnen oogsten mislukken.

Het uitsterven van bijen is niet alleen een probleem voor onze eigen gewassen, groente en fruit, maar ook voor de natuurlijke flora in de wereld. Wanneer er geen bijen meer zijn zoals in Sichuan het geval is, kunnen wilde planten ook niet meer bestoven worden. Dit zal resulteren in een grote plantensterfte en een verstoring van het ecosysteem, waar niet alleen dieren, maar ook de mens last van zal hebben.

Het behouden van bijenpopulaties

Er zijn veel instanties die graag bijen populaties in stand willen houden, zodat de bij niet uitsterft en er in de wereld niet hetzelfde gebeurt als in China. Hiervoor zijn er organisaties over de hele wereld bezig met studies en onderzoeken over bijen, zoals de Wageningen Universiteit.

Een oplossing voor de sterfte van bijen is een geïsoleerde kolonie door middel van natuurlijke barrières. Deze kolonies worden gehouden op bijvoorbeeld eilanden of valleien. Op deze manier krijg je zuivere bijen rassen die ongestoord hun werk kunnen doen en is de kans op uitsterven minimaal. Daarnaast is een oplossing om een beleid te maken waarin boeren over de hele wereld geen insecticiden en pesticiden meer gebruiken, zodat bijen hier niet meer door kunnen sterven.

Maar wat kan en doet de gemiddelde Nederlander aan het behoud van bijen? Momenteel zijn er steeds meer hobby imkers en wordt het houden van bijen steeds populairder. Hierdoor groeit de populatie van bijen al flink. Daarnaast is er veel aandacht voor in tijdschriften en magazines.

“ Maak de wereld blij en red een bij! ”

Tips van een imker

• Gebruik geen bestrijdingsmiddel in je tuin, oprit en huis

• Heb je een wild bijenvolk in je tuin of huis gevonden, bel een plaatselijke imker. Die komt het volk scheppen en zet het in een bijenkast.

Maak het volk dus niet dood!

• Plaats in je tuin veel bloemen en planten die aantrekkelijk zijn voor bijen.

• Plaats bijen- en insecten-onderkomens in je tuin, zoals een insecten-hotel!

• Bijen zijn belangrijke dieren en heel nuttig voor de natuur. De mens moet de bijen populaties behouden omdat wij niet zonder de bij kunnen en zonder de bij ontstaat er grote schade in het ecosysteem. Dus maak de wereld blij en red een bij!