Puppy’s kijken

Echografie bij de hond

Wanneer een vrouw zwanger is, wordt de baby regelmatig gecontroleerd door middel van een echo. Bij mensen zijn echo’s tijdens de zwangerschap heel normaal, maar wist je ook dat er bij dieren echo’s kunnen worden gemaakt tijdens de dracht?

Dierenarts Marina Dolfing is afgestudeerd voor de opleiding Diergeneeskunde in 1996 aan de universiteit Utrecht. In 1997 heeft zij samen met haar man Dierenkliniek Twente opgericht in Enschede. Sindsdien is zij zich gaan specialiseren in de echografie. Ze maakt al sinds 2001 regelmatige echo’s van drachtige dieren. Zij ziet vooral honden tijdens de drachtecho’s, maar ook katten en soms zelfs knaagdieren. Met ruim 20 jaar ervaring, een zeer geschikte expert voor het beantwoorden van een paar vragen.

Waarom heeft u ervoor gekozen om te specialiseren op echografie?

Ik vond als jonge dierenarts de beeldvormende onderzoekstechnieken al erg interessant. De stap naar echografie was dus niet zo groot. Met de röntgen maak je van een driedimensionaal dier een tweedimensionaal plaatje, waarbij alles over elkaar heen projecteert. Met de echo kijk je in plakjes door het dier en kun je in organen kijken. Met echografie kun je met behulp van geluidsgolven in het dier kijken zonder dat dit voor het dier een ingrijpend onderzoek is. Het doet geen pijn en is niet belastend voor het lichaam van het dier.

Hoe maak je een echo?

Bij echografie maakt men gebruik van geluidsgolven om in de buik van een dier te kijken. Deze geluidsgolven zijn niet hoorbaar voor mens en dier. Tijdens de echo moet het dier op zijn rug liggen. Hiervoor zijn speciale kussens waarbij het dier wordt ondersteund. Daarnaast is een echo pijnloos en hoeft het dier er niet voor onder narcose. Het is dus een zeer onschadelijk onderzoek voor het dier en de meeste dieren vinden het niet vervelend. Voordat de echo gemaakt kan worden, moet de buik van het dier wel geschoren. De geluidsgolven kunnen namelijk niet door de lucht heen die de vacht vasthoudt.

Wanneer laat je een drachtecho maken van de hond?

Je wilt graag een nestje fokken met je hond, dus laat je haar dekken. Om er zeker van te zijn dat de dekking is gelukt en dat de teef drachtig is, kun je vanaf 21 dagen na de dekking vruchtblaasjes zien met de echo. Vanaf dag 26-27 beginnen de hartjes te kloppen. Tot 4 weken na de dekking kunnen de embryo’s echter geresorbeerd worden. Dit houdt in dat de baarmoeder alle embryo’s weer opneemt in het lichaam en de dracht dus afbreekt. Aangeraden wordt dus om pas vanaf 28 dagen een echo te maken. Op deze echo kan er dus een hartslag worden gezien bij de foetussen. Wanneer de dierenarts tijdens de echo de hartslag ziet, weet de eigenaar dat zijn teef drachtig is van levende puppy’s. Wanneer er na die datum nog een afbreking van de dracht plaats heeft, zie je een abortus en worden de puppy’s niet meer volledig geresorbeerd in de baarmoeder. De eigenaar kan er ook voor kiezen om de echo pas rond de 35 dagen uit te laten voeren. Op de echo zal dan behalve een kloppend hart ook al een volledige gevormde puppy te zien zijn.

Wat kan er allemaal vastgesteld worden op een drachtecho?

Het belangrijkste wat er kan worden vastgesteld op de echo is of de hond dragend is en of het een levende dracht is. Daarnaast kan er met de echo gekeken worden of de dracht overeenkomt met het tijdstip van de dekking. Bij een onbekende dekdatum kan de dierenarts een inschatting maken van de leeftijd van de foetussen en met behulp daarvan inschatten wanneer de hond moet bevallen. De dierenarts kan ook zien of de hond drachtig is van slechts 1 pup of van meerdere puppy’s. Dit is van belang aangezien er bij 1 pup vaak meer complicaties optreden tijdens de bevalling, aangezien deze pup vaak groter is dan bij een nest met meerdere puppy’s. Hierdoor kan de puppy bijvoorbeeld vast komen te zitten in het geboortekanaal, waardoor de bevalling vastloopt. Het inschatten van 1 of meerdere pups is na de 40ste drachtdatum lastig, aangezien de puppy’s dan niet meer netjes achter elkaar liggen en daardoor slecht te tellen zijn. Voor het tellen van het precieze aantal puppy’s kan er tussen dag 55 en 60 een röntgenfoto gemaakt worden. Met de echo is dit precieze aantal namelijk niet goed te tellen.

Is het maken van een drachtecho noodzakelijk?

Nee, in principe niet. Op de echo kun je met zekerheid vaststellen of de hond daadwerkelijk drachtig is en geen schijnzwangerschap heeft. Een schijnzwangerschap houdt in dat de teef alle signalen vertoont van een echte zwangerschap, maar niet daadwerkelijk zwanger is. De eigenaar van de hond begint meestal met het bijvoeren van de teef vanaf 6 weken dracht, zodat de puppy’s voldoende voedingsstoffen binnenkrijgen. Wanneer de teef echter schijnzwanger is, leidt het bijvoeren tot vervetting en dus tot overgewicht. Overgewicht kan serieuze gezondheidsproblemen veroorzaken. Daarnaast zal het niet de eerste keer zijn dat wij een schijnzwangere teef kregen op het spreekuur met de vraag of er een keizersnede gedaan kan worden omdat er geen puppy’s kwamen na 65 dagen. Aan het einde van de dracht kan de echo ook ingezet worden om te kijken of de teef een spoedkeizersnee nodig heeft of dat er nog gewacht kan worden op de natuurlijke bevalling.

Wat is het bijzonderste dat u heeft meegemaakt tijdens een drachtecho?

Wat ik zelf altijd heel bijzonder vind is wanneer je een ongeboren puppy ziet bewegen. Soms zie je ze sabbelen op een van hun voetjes, een beetje alsof ze aan het duimen zijn. Het grappigste wat ik ooit heb meegemaakt is dat ik een keer een ongeboren puppy heb zien plassen in de baarmoeder. Verder blijft het natuurlijk altijd heel bijzonder dat je naar een levende, bewegende puppy kunt kijken die nog veilig in zijn moeder zit.