BENT U AANSPRAKELIJK?
... OF NIET?
ZAKBOEKJE VOOR BESTUURDERS VAN VENNOOTSCHAPPEN
René Van den Bosch Paul Marck
Bent u aansprakelijk? ... of niet? Zakboekje voor bestuurders van vennootschappen
RenĂŠ Van den Bosch Paul Marck in samenwerking met Prof. dr. Herman Braeckmans
Dit is een praktisch en compact boek voor bestuurders van vennootschappen van ADD, de verzekeringsarchitect van bedrijven. Uitgegeven door ADD nv Verzekeringsmakelaar Geldenaaksebaan 470, 3001 Heverlee (+32) 16/43 11 00 www.add.be Copyright Š ADD, Compact Publishing Eerste editie, september 2013 V.U.: ADD, RenÊ Van den Bosch Dit boek is een realisatie van Compact Publishing, www.compactpublishing.be Vormgeving: M-idea, www.m-idea.be Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een digitaal gegevensbestand of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op elke andere wijze zonder voorafgaande, schriftelijke toestemming van de uitgever.
Inhoudstafel INLEIDING Voorwoord
Ken de juridische grondslag. Bent u een ‘bestuurder’?
5 12 14
RISICO’S Welke risico’s loopt u als bestuurder?
18
Doe de balanstest.
36
Wie kan bestuurders aansprakelijk stellen?
33
OPLOSSINGEN Hoe beperkt u uw aansprakelijkheid?
40
Over ADD, verzekeringsarchitect van bedrijven.
48
Wat moet een goede verzekering bevatten?
46
Voorwoord Wat doet u wanneer u uw droomhuis wil bouwen? Wanneer het bedrijf waarin u bestuurder bent een nieuw bedrijfspand wil optrekken? Dan zoekt u een architect die de situatie mee helpt analyseren, uw wensen kan inschatten, de plannen uittekent en het project realiseert.
Net zo onderscheidt ADD zich van andere verzekeringsmakelaars. We overdonderen u niet met verzekeringen. Wel analyseren we de risico’s die u loopt, ontwerpen we het verzekeringsplan dat u past, selecteren we hiervoor de beste partners en realiseren we dit samen met u. Want laat ons eerlijk zijn. In uw enthousiasme vergeet u vaak dat u als bestuurder grote verantwoordelijkheden draagt.
Dit leren we uit ons onderzoek in het najaar 2012 naar hoe bedrijven omgaan met hun risico’s. Bovendien vergeet u dat u voor die verantwoordelijkheden afgerekend kunt worden. Bijvoorbeeld w anneer het eigen personeel, een aandeelhouder of de maatschappij zich benadeeld voelen door een bestuurdersfout. Ze kunnen persoonlijk bij u verhaal komen halen, en vaak een financiële vergoeding eisen. Staat u hier bij stil?
inleiding
5
Het gevaar en de draagwijdte van de bestuurdersaansprakelijkheid kunnen ver reiken. Meestal duren procedures lang en kosten ze handenvol geld. Bij een eventuele veroordeling kan de bestuurder persoonlijk aangesproken worden om de veroorzaakte schade te vergoeden. Met andere woorden: wist u dat u met uw privévermogen borg staat voor de beslissingen die u als bestuurder neemt? Met dit zakboekje willen we u niet bang maken. Wel helpen we m isvattingen de wereld uit. Dit boekje wil de ogen openen van elke o ndernemer die een bestuursmandaat heeft of overweegt op te nemen. In een korte en duidelijke taal en op basis van een wetenschappelijk onderbouwd juridisch kader, in overleg met Prof. dr. Herman Braeckmans van Braeckmans Lossy Advocaten en Universiteit Antwerpen schetst het boek : • de risico’s van het bestuursmandaat; • maakt het komaf met enkele belangrijke misvattingen; • adviseert het hoe de risico’s kunnen geneutraliseerd worden; • geeft het een handige checklist om maximaal de overblijvende gevaren correct af te dekken. Zo kunt u zich met een gerust gemoed focussen op de essentie van het zakendoen: de core business van het bedrijf waarin u bestuurder bent. Met risicoloze groeten René Van den Bosch, ceo van ADD Paul Marck, technisch & commercieel directeur van ADD 6
Bent u aansprakelijk ? ... of niet ?
Bent u op de hoogte van de risico’s die u persoonlijk loopt wanneer u een bestuursmandaat opneemt?
FOUT Wat bestuurders vaak denken:
We zijn ons altijd bewust van de gevaren. Als het slecht uitdraait, kunnen we ons onttrekken aan onze verantwoordelijkheden als bestuurder. Dure processen komen enkel voor bij grote internationale of beursgenoteerde bedrijven. Een verzekering bestuurders aansprakelijkheid is een overbodige luxe.
8
Bent u aansprakelijk ? ... of niet ?
juist Wat de realiteit vaak aantoont:
Wij zijn ons als bestuurders vaak niet bewust van de gevaren. U kunt zich nooit onttrekken aan de verantwoordelijkheden als bestuurder. Dure processen komen zowel voor bij kleine als grote internationale en beursgenoteerde bedrijven. Een verzekering bestuurders aansprakelijkheid beschermt mijn privévermogen.
9
Ken de juridische grondslag Als bestuurder moet u weten welke wetgeving op u van toepassing is. Maar dat u vaak niet volledig op de hoogte bent van alle regels en kleine lettertjes kunnen we u niet kwalijk nemen.
De wetboeken in ons land nemen al lang schrikwekkende proporties aan en lijken hun eigen groei niet onder controle te hebben. In grote bedrijven neemt de risk manager de uitdaging aan om zijn mensen goed te beschermen. Maar in de KMO? Als Prof. Dr. in de Rechten aan de Universiteit Antwerpen, is Herman Braeckmans een autoriteit in het vennootschapsrecht. Als advocaat bij Braeckmans Lossy behandelt hij dossiers in dit domein. 12
Bent u aansprakelijk ? ... of niet ?
Prof. Dr. Herman Braeckmans schreef voor dit boek een academische tekst over dit onderwerp. Het team van ADD bracht voorbeelden aan steunend op zijn ervaring met concrete casussen en schaafde aan de tekst zodat hij voor elke leek toegankelijk is. De drempel om actie te ondernemen tegen bestuurders van vennootschappen rond verkeerd ingeschatte beslissingen verlaagt steeds meer. Ook in België. Dat betekent dat iedereen die een bestuursmandaat opneemt persoonlijk kan worden afgerekend op zijn beslissingen, zowel bij
een mandaat in een familiale onderneming, een beursgenoteerd bedrijf of de plaatselijke voetbalclub of muziekacademie. U werkt in een vredevol familiebedrijf waar er nooit rechtzaken zullen zijn? Wie zou wie aanklagen in een familiebedrijf? Toch niet vader tegen zoon of dochter? “Natuurlijk niet”, denkt u.
En toch. De situatie kan soms zodanig veranderen dat u zich beter op voorhand indekt. Zoals de vader-zaakvoerder die nooit had kunnen vermoeden dat hij zijn dochter ooit zou moeten aanklagen. Een sekte bracht er verandering in, lezen we wat verder. Elke derde die zich benadeeld voelt, kan u als bestuurder aanklagen, net zoals de fiscus en de RSZ dat kunnen.
Wist u dat u met uw persoonlijk vermogen borg staat voor uw beleidsbeslissingen?
inleiding
13
U bent een geweldige bestuurder MAAR… Staat u erbij stil dat een gewone beleidsbeslissing zware gevolgen kan hebben voor u persoonlijk? Weet u wie u allemaal voor de rechtbank kan dagen omwille van uw beleidsbeslissingen? Wist u dat u met uw persoonlijk vermogen borg staat voor uw beleidsbeslissingen? Dit zijn maar drie vragen die het leven van u als bestuurder danig overhoop kunnen gooien. U zet zichzelf in voor een sportclub of onderneming waarin u gelooft, maar loopt meteen ook het risico om met uw privévermogen op te draaien voor fouten en ongevallen die in de organisatie gebeuren. Dit zakboekje vertelt u welke risico’s u loopt en hoe u ze kunt beheersen.