Analyse #87 - Toekomst van de Economie by Contentway

Dit is een commerciële uitgave van European Media Partner bij deze krant. Nr. 87 Mei 2021

Toekomst van de Economie Lees meer interessante artikelen op analysenederland.nl

Met focus op Investeren & Beleggen en Smart Cities

Investeren in de toekomst We beleggen ons geld en verbeteren onze steden Bob Homan:

Beleggen als de rente heel laag is Lees meer op pagina 4

Smart Cities: | Doekle Terpstra

Smart Cities: | Saskia Bruines

Investeren & Beleggen: | Pieter Schoen

Steden worden slimmer

‘We zijn op weg naar een Smart Society’

Onze steden veranderen. Dat gebeurt sneller dan we denken en vaak zonder dat we er iets van zien of merken.

De tijd dat beleidsbeslissingen werden genomen op basis van een fingerspitzengefühl is voorbij. Althans, als het aan Saskia Bruines ligt.

‘De ondernemer zelf is het allerbelangrijkste’

Lees meer op pagina 20

Lees meer op pagina 26

Ondernemen doe je niet om geld verdienen, ondernemen doe je omdat je een idee hebt. Lees meer op pagina 10

Tijd voor een écht flexibele mobiliteitsaanpak!

Ga naar driven.nl

Partner Content Cyber Capital Toekomst van de- Economie - Investeren & Beleggen en Smart Cities analysenederland.nl

‘Zeggen dat het te laat is om te zo onzinnig als denken dat het te laat

Partner Content Cyber Capital

Cryptocurrencies zijn niet langer het exclusieve domein van de vroege instapper, maar worden steeds meer een onderdeel van onze economie, vertelt Justin Bons, oprichter en CIO van Cyber Capital. “Natuurlijk is het altijd een kwestie van tijd voordat de meerderheid hierin meegaat, maar het is overduidelijk dat ons monetaire systeem evolueert richting digitalisering. Cryptocurrencies passen volledig in deze trend.”

Cyber Capital kantoor gevestigd aan de Herengracht 416 in Amsterdam.

cyber.capital

Met blockchain technologie ben je sneller, efficiënter en veiliger. “Cryptocurrencies worden niet gehinderd door inflatie en transacties verlopen sneller en efficiënter vanwege het onderliggende decentrale systeem”, vertelt Bons. “Je hebt niet te maken met een tussenpersoon”. En omdat geen enkele instantie of persoon de controle heeft kan

ook niemand het systeem manipuleren en een vlekkeloze en veilige betaling is daarom gegarandeerd. Je bent hiermee werkelijk de baas over je eigen geld. Dat is juist wat cryptocurrencies de afgelopen tijd zo populair heeft gemaakt.” Is het niet te laat? De prijs van cryptovaluta is in de voorbije maanden enorm gestegen, zelfs ondanks de meest recente prijscorrectie. “De afgelopen tijd horen we dan ook vaak dat mensen zich afvragen of ze niet te laat zijn om nog te investeren in crypto”, stelt Bons. “Maar zeggen dat het nu te laat is om te investeren in cryptocurrencies is hetzelfde als denken dat het nu te laat is om te investeren in het internet: onzin dus. De fase waarin Crypto nu verkeerd is te vergelijken met wat het web was in 1994. “ Niet iedereen is overtuigd van de onderliggende technologie, maar wij verwachten dat ons monetaire systeem in de komende jaren een evolutie gaat doormaken waarin crypto een belangrijke rol zal spelen. Het is een opkomende technologie met een enorme impact op ons geldsysteen en daardoor is het meer dan alleen een investering. Door nu in te stappen in cryptovaluta sta je aan de oorsprong van ons toekomsti-

”

Als je een cryptomunt met een stabiele dollarwaarde vastzet in een smart contract, dan kan je hieruit ook een stabiel, vast rendement krijgen. ge monetaire systeem en heb je invloed op deze ontwikkeling.” Here to stay Een van de dingen die met crypto mogelijk zijn, en die volgens Bons laten zien dat de onderliggende blockchain technologie ‘here to stay’ is, is dat de munten kunnen worden opgezet binnen een smart contract. “Als je een cryptomunt met een stabiele dollarwaarde vastzet in een smart contract, dan kan je hieruit ook een stabiel, vast rendement krijgen. Nu is dit natuurlijk nooit voor honderd procent gegarandeerd, want de dollar zou onderuit kunnen gaan, of het onderliggende contract kan wegvallen. In plaats van te vertrouwen in een centrale overheid vertrouw je op de onderliggende technologie, en die is onverwoest-

Cyber Capital -van Partner Content Investeren & Beleggen en Smart Cities - Toekomst de Economie

analysenederland.nl

Cyber Capital - Partner Content

investeren in cryptocurrency is net is om te investeren in het internet’

baar. Omdat de technologie zo goed beveiligd is kan niemand daarop inbreken. Zodra iets in een blockchain is vastgelegd kan er niets meer aan veranderd worden en dat geldt niet alleen voor de waarde van een cryptomunt, maar voor alles wat in een blockchain kan worden opgenomen.”

”

per deﬁnitie nit onafhankelijk, terwijl gebruikmaken van cryptocurrency dat juist wel is. Daarmee stimuleer je vrijhandel en krijgt onze economie een nieuwe impuls. Je kunt de opkomst van blockchain vergelijken met de scheiding van kerk en staat in de zeventiende eeuw. De blockchain is een vrij systeem zonder censuur, waarin afspraken zowiezo worden nagekomen. Geen enkele partij heeft de ultieme zeggenschap.”

Lange termijn Echter, de markt van cryptocurrencies is nog wel erg volatiel. “We zien dat cryptocurrencies zich in cycli bewegen van drie tot vijf jaar”, vertelt Bons. “Dit zijn echte ‘boom and bust’ cycli. Mensen vragen zich af of ze te laat zijn om te investeren of dat het nu juist een goed moment is. De vraag dient echter te zijn of men gelooft in deze technologie. Boom and bust cycli zijn kenmerkend voor opkoBovendien is een cryptocurrency mende technologieen. Zelf ging ik volledig onafhankelijk, het wordt mij in 2014 fulltime bezighouden slechts aangestuurd door de onder- met cryptocurrencies en ik heb al liggende technologie en niet door verscheidene cycli meegemaakt. een overheid of centrale bank. En wat we nu zien is dat het vooral “Gebruikers van crypto munten belangrijk is om een lange adem hebben autonomie en onafhanke- te hebben. Cryptocurrencies zijn lijkheid”, vertelt Bons. “Doordat echt een investering voor de lange het gebruik van ons traditionele termijn en als je het meerdere cycli geldsysteem gemanipuleerd kan vol hebt gehouden zou je er nu worden door een instantie is het goed voor moeten staan. Cyber

Wij investeren in goed ontworpen crypotocurrencies met concrete business-modellen en marktpotentie en met tastbare economische voordelen.

Justin Bons Oprichter en CIO van Cyber Capital

Capital is het langstlopende en grootste cryptofonds in Nederland en verreweg het best presterende fonds. Sinds de start van het bedrijf in 2016 is het fonds met meer dan 24.000 procent gegroeid.” Cyber Capital Wat Cyber Capital als fonds zo

bijzonder maakt, is de grote focus op research. “Veel andere fondsen proberen de markt te voorspellen op de korte termijn”, vertelt Bons. “Wij doen dat niet. Wij proberen de onderliggende technologie te begrijpen en onze klanten de best mogelijke spreiding te geven. Wij investeren in goed ontworpen

cryptocurrencies met concrete businessmodellen en marktpotentie en met tastbare economische voordelen. Door een langetermijnbenadering te hanteren beschermen we investeerders tegen de volatiliteit van de munten en de kenmerkende boom and bust cycli.”

Toekomst van de Economie - Investeren & Beleggen en Smart Cities analysenederland.nl

IN DE PUBLICATIE Toekomst van de Economie 4. Opinie: Bob Homan 8. Waarom investeren in recreatievastgoed? 10. Profiel: Pieter Schoen 16. Recreatievastgoed: maak van uw vakantiewoning een opbrengstenpost

20. Opinie: Doekle Terpstra 22. Mobiliteit: niet omdat het moet maar omdat het kan 24. Het ‘waarom’ achter een slim gebouw 26. We zijn op weg naar een Smart Society

ANALYSENEDERLAND.NL Investeren met impact Vermogensbeheerders, pensioenfondsen en andere beleggers kijken niet langer alleen naar financieel rendement.

ANALYSENEDERLAND.NL Werken aan een digitale samenleving De digitalisering van steden brengt een aantal vraagstukken mee.

Beleggen als de rente heel laag is Opinie

Rentenieren is niet meer wat het geweest is. Ik heb vroeger, net als waarschijnlijk velen van u, wel eens zitten rekenen hoeveel geld je nodig zou hebben om te kunnen rentenieren. Als we die berekening nu doen, zijn we snel klaar. De rente op spaarrekeningen is al jaren aan het zakken en op dit moment is de rentevergoeding op de meeste spaarrekeningen rond de nul of daaronder. Van je rente leven, gaat dan niet meevallen. Foto: Persfoto & Scott Graham

er andere manieren om wel rendement op vermogen te maken, daar gaat deze bijlage over. En dan kom ik meteen bij het allerbelangrijkste punt dat u bij het lezen van alle investerings- en beleggingsmogelijkheden die geschetst worden, heel duidelijk voor ogen moet houden: hoe beter

ANALYSE #87 Toekomst van de Economie Disclaimer alle informatie in deze bijlage was actueel op het moment van schrijven.

de rendementsverwachting, hoe groter het risico is. meer krijgt dan het zogenoemde risicoloze rendement – en daarvoor wordt in Europa meestal de rente op (Duitse) staatsleningen genomen – is risico. En de rente op zulke obligaties is op dit moment nul of negatief. Alles wat u meer aan rendement krijgt, is een beloning voor te lopen risico. Het is vaak moeilijk in te schatten hoe groot dit risico is. Risico kent verschillende vormen. Bij beleggen wordt vaak traditioneel gerekend met de standaarddeviatie, oftewel de beweeglijkheid van uitkomsten, als mate van risico. Voor een aantal beleggingen, zoals Alles wat u

elukkig zijn

Alles wat u meer aan rendement krijgt, is een beloning voor te lopen risico. Het is vaak moeilijk in te schatten hoe groot dit risico is.

een goed gespreide aandelen- of obligatieportefeuille, is dat in mijn ogen een prima maatstaf. Het echte risico is dan dat je je geld nodig hebt op het moment dat koersen laag staan, of dat je psychisch slecht met een ‘papieren’ verlies kunt omgaan. Wanneer je de tijd hebt, is het extra rendement een prima compensatie voor dit risico. Voor andere beleggingen of investeringen is het misschien wel zo dat het risico bestaat dat je je inleg volledig kwijtraakt en het verlies dus niet meer in de loop van de tijd goedgemaakt kan worden. Hier geldt: hoe specifieker de belegging (en dat geldt dus ook voor het bezitten van één enkel aandeel) hoe sterker een dergelijk risico speelt. De positieve kant is uiteraard ook dat rendementen veel hoger kunnen zijn. Wanneer we over rendement spreken, gaat het over het algemeen over financieel rendement. Naast dit financiële rendement, kennen sommige investeringen ook een maatschappelijk rendement. Dit soort duurzame beleggingen komen in veel varianten, waarbij het

goede nieuws is dat duurzaam beleggen geen financieel rendement hoeft te kosten.

Wanneer we over rendement spreken, gaat het over het algemeen over financieel rendement. eerder genoemde risico’s geldt dat de historie aanwijzingen geeft voor de toekomst. Daarnaast verdient het aanbeveling om te kijken waar het toekomstige rendement vandaan moet komen. Is het de winstontwikkeling van een onderneming, zoals bij een aandeel? Is het schaarste, of is het puur vraag en aanbod? Ik raad u aan deze zaken rond risico en rendement in het achterhoofd te houden bij het lezen van deze campagne, zodat u kunt zien of een belegging bij u past. Voor beide soorten

Bob Homan, Hoofd ING Investment Office

Campagne Managers: Milou van Berlekom, Daisy Bos & Inssaf Honnit Managing Director: Amanda Ghidoni Redactie: Marjon Kruize en Féline van der Linde Graphic Design: Charlotte Hovenier Tekst: Jerry Huinder, Marjon Kruize, Féline van der Linde en Juliette van Neerijnen Coverfoto: Pexels & Annemiek van der Togt

European Media Partner Wij maken online en print campagnes met waardevolle, interessante content die gedistribueerd worden naar relevante doelgroepen om de business van onze klanten te laten groeien. Onze branded content en native advertising oplossingen zetten jouw verhaal op de eerste plaats.

Uitgegeven door: European Media Partner Nederland B.V Keizersgracht 424 NL-1016 GC Amsterdam

Partner content in deze campagne is tot stand gekomen in samenwerking met onze klanten. Dit zijn commerciële uitingen.

Web: www.europeanmediapartner.com

Gedistribueerd met: Het Financieele Dagblad 2021 Drukkerij: RODI Rotatiedruk

Dit is een commerciële uitgave. De FD-redactie heeft geen betrokkenheid bij deze productie.

Email: nl@europeanmediapartner.com redactie@europeanmediapartner.com

Tel: +31 20 808 82 00

ADVERTENTIE

Investeren in duurzame economie volgens Fair Capital Partners

“Er is geen andere optie” “Echt duurzaam beleggen gaat over welvaart én welzijn”, aldus Ernestine Schimmelpenninck, directeur vermogensbeheer bij Fair Capital Partners. Sinds 1990 heeft Fair Capital Partners als missie: duurzaam beleggen, zowel beursgenoteerd als rechtstreeks in duurzame, innovatieve ondernemingen (impact investing). Jan Willem Nieuwenhuys, oprichter en directeur van Fair Capital Partners: “We beleggen niet voor de kortetermijnwinst maar voor de lange termijn, met financiële én maatschappelijke toegevoegde waarde.” Kansen voor beleggers “Voor ons is duurzaam beleggen de minimumstandaard”, vertelt Schimmelpenninck. “Er is geen andere optie. Willen wij een leefbare aarde doorgeven, dan moeten we in het heden keuzes maken. Kiezen waarin we niet meer willen investeren. En positieve keuzes maken voor waarin we wél willen investeren om verandering mogelijk te maken. Gelukkig kan dat steeds meer. We hebben al ruim dertig jaar ervaring

in het vinden van de echte game changers. Dat inspireert mij enorm.” Nieuwenhuys: “Ondernemers die oplossingen bieden, nieuwe wegen inslaan om de duurzame economie van de toekomst te realiseren. Dat biedt kansen voor beleggers en investeerders. Financieel en maatschappelijk. Wij zetten deze kennis en ervaring graag in voor onze klanten.” Inclusieve economie In de visie van Fair Capital Partners moet de economie van de toekomst een andere, meer inclusieve oriëntatie hebben dan de huidige economie, die eenzijdig op financieel rendement is gericht. Schimmelpenninck: “We moeten een balans vinden tussen individuele welvaart en collectief welzijn. Biodiversiteit, klimaat en mensenrechten zijn de basis van ons bestaan. Daarop zijn onze duurzame selectiecriteria gebaseerd.” Nieuwenhuys: “Het is ongelooflijk onverantwoord als je als belegger, in het belang van je klanten en de samenleving, níet structureel aandacht besteedt aan duurzaamheid. Bedrijven

die duurzaamheid integreren in hun bedrijfsmodel doen het beter omdat ze minder risico’s lopen.” Realistische portefeuille “Met ruim dertig jaar ervaring zijn wij in staat realistische, transparante portefeuilles voor onze klanten samen te stellen. Samen met hen investeren wij in de economie van de toekomst: een duurzame economie waarin welvaart en welzijn hand in hand gaan”, besluit Schimmelpenninck. Ga voor meer informatie naar www.faircapitalpartners.nl

Ernestine Schimmelpenninck

Jan Willem Nieuwenhuys

LiteBit -van Partner Content Investeren & Beleggen en Smart Cities - Toekomst de Economie

analysenederland.nl

LiteBit - Partner Content

2021 is hét jaar van de crypto, verwachten cryptobroker LiteBit en trendwatcher Tom Palmaerts Partner Content LiteBit

Cryptomunten zijn ‘hotter’ dan ooit. Bitcoin breekt record na record en ook altcoins zoals Ethereum en Dogecoin leveren indrukwekkend rendement op. Tesla zette eerder de cryptosector op zijn kop toen het bedrijf bekendmaakte 1,5 miljard dollar aan Bitcoin te hebben aangeschaft. Nadat cryptobroker LiteBit vorig jaar zijn actieve Nederlandse gebruikers met 48% zag toenemen, lijkt 2021 een nog belangrijker jaar te worden. “Crypto gaat groot worden met de huidige jonge generatie Z”, aldus de Vlaamse trendwatcher Tom Palmaerts in het trendrapport dat hij in opdracht van LiteBit maakte. “In 2025 zal Bitcoin volgens de voorspellingen op basis van de evoluties die we nu gezien hebben een waarde hebben van meer dan een miljoen dollar en Ethereum zelfs misschien nog meer. Over vijf jaar zullen cryptobeleggers de nieuwe rijken zijn.” LiteBit voert continu verbeteringen door om de groeiende groep klanten goed te kunnen ondersteunen bij het handelen in crypto. Het feit dat de cryptobelegger letterlijk volwassener en meer ervaren wordt, is een indicatie dat crypto meer en meer mainstream wordt. LiteBit zag het aantal actieve klanten in Nederland vorig jaar al met 48% stijgen. CEO Olivier Van Duijn: “We zien het proﬁel van onze gebruikers steeds meer veranderen van vooral jongere beleggers die vanuit emotie reageren op de koers naar steeds meer rationele, ervaren ondernemers. Op dit moment bestaat 23% van onze klanten uit die laatste groep.” Het feit dat wereldbedrijven zoals Tesla in Bitcoin stappen, jaagt de populariteit extra aan. Meer en meer mainstream “Crypto kan met meer dan 101 miljoen gebruikers wereldwijd niet meer omschreven worden als een niche, enkel weggelegd voor nerds die geloven in een alterna-

”

Wij vinden het belangrijk om uit de anonimiteit te treden en onze klanten te ondersteunen met educatieve content en een veilig platform voor hun cryptotransacties. tief ﬁnancieel systeem. Het wordt meer en meer mainstream”, stelt trendwatcher Tom Palmaerts

in het trendrapport van LiteBit. Om de groeiende vraag aan te blijven kunnen en ook al deze nieuwe klanten zo goed mogelijk te kunnen ondersteunen bij het handelen in crypto, werkt LiteBit continu aan verbeteringen. Zo is het Customer Support Team, dat klanten persoonlijk te woord staat, de afgelopen weken enorm uitgebreid en wordt het systeem doorlopend verbeterd. Op die manier bereidt de cryptobroker zich voor op een veelbelovende toekomst waarin crypto naar verwachting een steeds grotere rol zal gaan spelen. De grootste uitdaging de komende jaren is het versterken van het vertrouwen van het grote publiek.

Inzetten op educatie In het trendrapport gaat LiteBit verder in op het vertrouwen in de digitale munten. Nog niet iedereen vertrouwt crypto en ziet de potentie in. Er heerst er zelfs nog ﬂink wat wantrouwen. Educatie is nodig, concludeert LiteBit. Van Duijn: “Wij vinden het belangrijk om uit de anonimiteit te treden en onze klanten te ondersteunen met educatieve content en een veilig platform voor hun cryptotransacties. Die veiligheid staat echt voorop.” Sinds november 2020 staat LiteBit oﬃcieel geregistreerd bij De Nederlandse bank. Het platform is dan ook voorstander van heldere regelgeving die het vertrouwen alleen maar verder verstevigt.

De toekomst van crypto Op basis van de afgelopen jaren wordt er in het trendrapport een aantal voorspellingen gedaan voor de toekomst: “Crypto zal samen groot worden met de huidige jonge generatie Z. Over vijf jaar zullen heel wat succesvolle cryptobeleggers die op een slimme manier omgaan met de volatiliteit tot de nieuwe rijken behoren.” Meer weten over de verwachtingen? Het volledige trendrapport kan gedownload worden via de website van LiteBit.

Disclaimer: Deze informatie bevat toekomstgerichte uitspraken die gebaseerd zijn op huidige inschattingen en veronderstellingen van Tom Palmaerts en het management van LiteBit. Dergelijke uitspraken mogen op geen enkele wijze worden opgevat als een garantie dat deze verwachtingen accuraat zullen blijken te zijn en mogen niet geïnterpreteerd worden als financieel advies.

Ga voor meer informatie naar www.litebit.eu/nl

Toekomst van de Economie - Investeren & Beleggen en Smart Cities analysenederland.nl

Rolf van Zanten Directeur van The Silver Mountain Als je een zilverbaar koopt wordt dat door de fiscus gezien als industrieel goed, waardoor deze ook met BTW belast wordt.

Veilig beleggen in zilver en goud Investeren en Beleggen

Door de lage of zelfs negatieve spaarrentes en een verminderd vertrouwen in de financiële systemen wordt er steeds vaker gekeken naar alternatieve belegginsopties. Edelmetaal kan voor deze groep mensen een interessante investering zijn.

koopt dat echt om de waarde te behouden en het weg te leggen voor langere tijd. De zilverkant is wel vrij volatiel en kan zowel hard stijgen als hard dalen. Zilver wordt ook veel gebruikt in de industrie, waardoor er jaarlijks een vaste vraag is naar zilver en een beperkt aanbod. Daarnaast heeft zilver ook anti-bacteriële eigenschappen en vele andere toepassingen zonder goedkopere alternatieven. Zilver is daardoor erg interessant.”

Tekst: Marjon Kruize Foto: Persfoto's & Unsplash

Echter, zilver wordt

men in fysiek edelmetaal om een deel van het vermogen te beschermen. “Men wil zijn of haar koopkracht behouden”, stelt Rolf van Zanten, directeur van The Silver Mountain. “Goud en zilver hebben altijd een bepaalde waarde en staan buiten het financiële systeem. Het grote voordeel van deze edelmetalen is dat ze liever waardevast zijn, goud en zilver kunnen niet zomaar worden bijgeprint, dus je weet dat het zijn waarde behoudt.” aak investeert

eigenlijk altijd vraag naar edelmetalen, vertelt Van Zanten. “De hoeveelheid goud en zilver is eindig, en de exacte hoeveelheid is niet altijd in zicht. Ook is goud vrij stabiel. Je Daarnaast is er

door de fiscus wel anders belast dan goud. “Als je een zilverbaar koopt wordt dat door de fiscus gezien als industrieel goed, waardoor deze ook met BTW belast wordt”, vertelt Van Zanten. “Voor de particulier is dat ongunstig. Zij kunnen beter uitwijken naar zilveren munten, dat is voordeliger.”

massaal op om fysiek zilver te kopen”, stelt Van Zanten. “Veel grote zakenbanken en commerciële banken werden daardoor in het nauw gedrongen omdat zij zonder onderpand speculeerden op een daling in de prijs. De enorme vraag zorgde er echter voor dat de prijs juist steeg. Het is een kleine markt die normaal gesproken vooral door de industrie aangesproken wordt, maar nu wordt het aandeel beleggers op de markt steeds groter waardoor de markt eerlijker wordt.”

iedereen die dat wil investeren in edelmetaal. Van Zanten: “Goud kan je al per één gram kopen, met een gramprijs van 47 euro. Nou is één grammetje goud niet zo heel interessant, maar je kan voor een paar honderd of een paar duizend euro dus al een mooie In principe kan

Goud kan je al per één gram kopen, met een gramprijs van 47 euro.

investering doen. Hoe meer budget je erin steekt, hoe voordeliger de oplossingen ook worden. Dat maakt het ook voor beginners een interessante optie. Echter, er zijn wel een paar zaken waar je rekening mee moet houden.” voornamelijk in de veiligheid en de echtheid van het edelmetaal. “Fysiek goud of zilver moet je natuurlijk veilig kunnen bewaren”, stelt Van Zanten. “Dat leg je niet zomaar op de schouw. Daarnaast moet je ook de Dat zit hem

echtheid van het edelmetaal kunnen vaststellen, en dat is voor veel leken lastig. Het belangrijkste is daarom dat je met een betrouwbare partij in zee gaat die enkel handelt in erkende munten en baren. Zij kunnen de echtheid vaststellen en veel munthuizen geven ook munten uit met een echtheidssymbool. Er wordt dan een klein icoontje in de munt geslagen waardoor je zeker weet dat het een echte munt is. Als je dat zeker weet, dan zijn goud en zilver absoluut interessante beleggingsopties.”

zilvermarkt begin dit jaar onder druk te staan. “Een groep Redditgebruikers riep mensen toen Ook kwam de

Zilver wordt ook veel gebruikt in de industrie, waardoor er jaarlijks een vaste vraag is naar zilver en een beperkt aanbod.

De hoeveelheid goud en zilver is eindig, en de exacte hoeveelheid is niet altijd in zicht. ADVERTENTIE

INVESTEER IN ZEKERHEID FYSIEK GOUD KOPEN? WELKOM BIJ ARGENTOR! T. +32 (0)3 303 72 72 | E. info@argentorshop.be | www.argentorshop.be

Investeren & Beleggen en Smart Cities - Toekomst van de Economie

analysenederland.nl

Het nieuwe beleggen: whisky’s Investeren en Beleggen

Investeren in wijn, onroerend goed of sieraden is hedendaags geen noviteit. De wereld van whisky als beleggingsobject is minder bekend, terwijl deze zich hier juist uitstekend voor leent. Tekst: Féline van der Linde Foto: Dylan de Jonge & Garrett Jones Productions

wijn kan whisky gewoon rechtop worden bewaard en is het niet afhankelijk van een recessie, zoals op de huizenmarkt. Ook een inbreker zal minder snel een ‘stoffige’ fles whisky onder de arm meenemen. Het investeren in whisky vereist geen enorm startkapitaal. Afhankelijk van het type n tegenstelling tot

whisky, kan je al vanaf een paar honderd euro beginnen met investeren. Daarnaast loopt de waarde van whisky enorm op. Daarom stellen wij vandaag de vraag: waarom is whisky onder het grote publiek dan nog zo onbekend als belegginsoptie? kenmerk van whisky is de gelimiteerde oplage”, vertelt Henrik Krijnen, expert op het gebied van wijn en whisky. “Veel whisky’s worden in beperkte batches gemaakt. Dat betekent dat er ieder jaar maar een selecte hoeveelheid flessen worden geproduceerd waarvan veel door connoisseurs worden opgedronken. Waar wijn bijvoorbeeld veelal in grote oplages wordt geproduceerd, een hoogtepunt kent waarna de kwaliteit en “Een belangrijk

waarde drastisch afnemen, veel eisen stelt aan het bewaren, is dat bij whisky niet het geval. Van specifieke whisky’s worden er bijvoorbeeld maar 400 flessen per jaar gebotteld en dan mogen er ook maximaal één a twee flessen per klant worden afgenomen.

Whisky wordt steeds zeldzamer doordat deze wordt genuttigd, waardoor de wereldwijde hoeveelheid altijd zal afnemen. In veel gevallen wordt er één opgedronken en de ander op een plank bewaard. Na een jaar heeft deze whisky

een rendement van minstens vijftig procent. Er zijn zelfs uitschieters die binnen een jaar tweehonderd procent rendement weten te behalen!” waarde van whisky ongevoelig voor recessie. Whisky wordt steeds zeldzamer doordat deze wordt genuttigd, waardoor de wereldwijde hoeveelheid altijd zal afnemen. De bestaande exclusieve markt van Schotse, Japanse, Taiwanese whisky’s en Ierse, Amerikaanse whiskey’s is ongevoelig voor trends. Whisky is wel afhankelijk van internationale handelsafspraken en politiek. Zo zie je momenteel de Amerikaanse bourbon whiskey opkomen, omdat naar alle waarschijnlijkheid vanaf juli de invoerrechten vanuit Europa naar Amerika zullen wijzigen. Een goede reden dus voor een Amerikaan om een exclusieve bourbon voor die tijd weer terug te halen. De run die hierdoor ontstaat zorgt voor een ongekende stijging in waarde van de Amerikaanse bourbon whiskey. Daarnaast is de

Henrik Krijnen in het Waldorf Astoria Amsterdam Expert op het gebied van wijn en whisky

maar belangrijker nog zijn de juiste contacten met (privé) verzamelaars, handelaren en importeurs, zowel nationaal als internationaal. Het is een kleine en hechte groep over de gehele wereld, gebaseerd op vertrouwen en gunfactor.” whisky’s is helaas ook interessant voor criminelen. “Naast dure horloges, wijn en kunst worden ook whisky’s vervalst. Mijn expertise om deze flessen eruit te pikken komt voort uit jarenlange ervaring. Maar ook advies inwinnen bij de experts, de juiste apparatuur gebruiken en vooral veel onderzoek doen. Online is wel informatie te vinden over het herkennen van een vervalste whisky maar je moet zo denken: als jij het kan vinden,

kan een vervalser dat ook. Daarom is veel kennis met betrekking tot de echtheid van flessen schaars en alleen bekend bij een selecte groep. Bij twijfel dus altijd een whisky-expert contacteren om te voorkomen dat je een vervalste fles koopt.”

De waarde van

whisky werd reeds aangewakkerd op de Hotelschool te Amsterdam, gaat Krijnen verder. “Ik raakte geïnteresseerd in de wereld van wijn en whisky. Ik kocht van mijn maandsalaris een fles whisky en liet deze een jaar staan. Ik was verbaasd over de snelle en hoge waardestijging en ben mij nog verder gaan verdiepen in het exclusieve segment. Het gaat niet om het simpelweg in- en verkopen en winst maken, Mijn liefde voor

Een belangrijk kenmerk van whisky is de gelimiteerde oplage

een bijzonder goede beleggingsoptie, besluit Krijnen. “Indien de whisky waarin je investeert bij een goede distilleerderij vandaan komt en op de juiste wijze bewaard is om ‘Sharing Angel’ (verdamping) te voorkomen, kan ik het eenieder zeker aanraden. Binnen een jaar heb je een hoog rendement waarbij de whisky enkel op de plank heeft hoeven staan en er geen enorm startkapitaal vereist is.” Whisky is dus

ADVERTENTIE

WAAROM BELEGGEN IN WHISKY’S WERKT! SCAN ME

Buying and selling the most exclusive wine & whisky www.worldwinewhisky.com +31 (0) 6 4666 8880 service@worldwinewhisky.com

Toekomst van de Economie - Investeren & Beleggen en Smart Cities analysenederland.nl

Vastgoed gaat over hoe wij invulling geven aan ons leven Investeren en Beleggen

Het was een bijzonder jaar vol onzekerheden. Dit dwingt ons fundamenteel anders na te denken, hierin staat creativiteit centraal. Tekst: Féline van der Linde Foto: Nastuh Abootalebi

“

de vastgoedmarkt voor bewustwording”, vertelt Jeroen Lokerse, CEO van Cushman & Wakefield in Nederland. “Als je gedwongen wordt om stil te staan ga je beter nadenken over de manier waarop je dingen doet. We vonden het inmiddels normaal om met zijn allen in de file te staan om acht uur ’s ochtends, laat aan te komen op kantoor en zomaar vier uur per dag kwijt te zijn aan reizen. Sinds vorig jaar kunnen we ineens acht uur lang thuiswerken zonder reistijd. Dat maakte dat we opnieuw – en ik denk vooral ook kritisch – zijn gaan nadenken over de functie van een kantoor. Mij is wel duidelijk geworden dat vooral collega’s en de creativiteit die ontstaat op kantoren werden gemist.” COVID-19 zorgde op

voor een versnelling van een aantal trends, gaat Lokerse verder. “Deze versnelling zien we heel sterk in ons winkellandschap. Door de verplichte sluiting van winkels veranderde onze manier van consumeren van fysiek naar online. Het zorgde voor een enorme versnelling van e-commerce, voor druk op de logistieke afhandeling daarvan en het versterkte de veeleisendheid van consumenten. Ook zorgde COVID-19

over huurprijzen of de stenen, zeg ik vaak”, aldus Lokerse. “Maar het gaat over hoe wij leven, het volgt de trends die wij belangrijk vinden. Maar ook wat toekomstige generaties belangrijk vinden. In de maatschappij is er volop aandacht voor ons klimaat en het besef dat vele aspecten in onze samenleving duur“Vastgoed gaat nooit

zamer moeten. Zo ook het vastgoed. De discussie rondom duurzame gebouwen zie ik dan ook niet zo snel naar de achtergrond verdwijnen door de coronapandemie. Al denk ik dat sommige deadlines die zijn opgesteld beter moeten worden aangesloten op de maatschappij. We zitten nu in een fase waarin iedereen begrijpt dat men zich kan onderscheiden door gebouwen duurzaam te maken en dat het investeren in duurzame gebouwen loont. De vastgoedmarkt volgt dan ook deze motivatie en is zich bewust van de impact.” voorop wat betreft duurzaam vastgoed. Lokerse: “Maar ik vind wel dat het duurzaamheidsvraagstuk eerlijker verdeeld mag worden. Bewoners die met moeite rond kunnen komen moeten niet de rekening van de verduurzaming dragen. Duurzaamheid gaat wat mij betreft dan ook samen met sociale aspecten. Bovenal is het een heel leerzame tijd. Leer van het moment dat we stil staan en stonden. Men heeft toch de neiging om stil te blijven zitten in tijden van crisis. Bedrijven zeggen nu geen kantoor meer nodig te hebben, maar hebben zij deze ook op de lange termijn niet meer nodig?” Nederland loopt zelfs

van een land is bepalend voor hoe we met elkaar omgaan, besluit Lokerse. “De kwaliteit van leven is hier ongekend hoog. We hebben bedrijven, huizen, gemeenten en steden zo ingericht dat dit het fundament is gaan vormen van het succes van Nederland. Niet voor niets is Nederland aantrekkelijk voor toeristen en expats. In de inrichting van onze ruimte en daarmee onze gebouwen moeten we de mensen zo optimaal mogelijk tot hun recht laten komen. Wanneer mensen én beleggers in vastgoed dit fundament blijven versterken zal vastgoed leiden tot een beter rendement voor een economisch en maatschappelijk duurzame toekomst.” De ruimtelijke inrichting

De grote vraag momenteel naar recreatiewoningen heeft niet alleen te maken met de huidige coronapandemie, maar ook met de lage rentestand.

Waarom investeren in recreatievastgoed? Investeren en Beleggen

Vakantie in eigen land. Sinds vorig jaar zijn we massaal onze vakantie in eigen land gaan vieren. De verre oorden werden ingeruild voor een vakantie in de achtertuin, plaatselijke camping of recreatiepark. Deze omslag heeft voor een grote verandering gezorgd op de markt voor recreatiewoningen. Tekst: Féline van der Linde Foto: Unsplash

er ruim 4300 recreatiewoningen verkocht in Nederlandt, dat is vijftien procent meer dan in 2018, meldt de website Gloudemans.nl. Tegelijkertijd is er een dalende trend te zien in het aanbod van recreatiewoningen en gaan de prijzen dus flink omhoog. De gemiddelde verkoopprijs van een recreatiewoning lag in 2019 twaalf procent hoger dan het jaar daarvoor. De grote vraag momenteel naar recreatiewoningen heeft niet alleen te maken met de huidige coronapandemie, maar ook met de lage rentestand. Geld wegzetten op de spaarrekening levert bijna niets meer op. Men gaat dan op zoek naar alternatieve beleggingsmogelijkheden. Het kopen van een tweede (recreatie)woning lijkt voor veel mensen een aantrekkelijk alternatief en wordt vaak verkocht als een relatief veilige belegging. Je ontvangt namelijk jaarlijks een rendement en kunt gebruik maken van de woning wanneer je dat zou willen. n 2019 zijn

vastgoed is redelijk waardevast. Aanbieders van recreatiewoningen bieden veelal een vast rendement aan voor een x aantal jaren, stelt Wereldwijdleven.com. Dat zorgt ervoor dat de vraag toeneemt. Maar een recreatiewoning aankopen verschilt met het kopen van een reguliere woning. Zo is het Beleggen in recreatief

We zitten nu in een fase waarin iedereen begrijpt dat men zich kan onderscheiden door gebouwen duurzaam te maken en dat het investeren in duurzame gebouwen loont.

belangrijk te weten dat het verkrijgen van een hypotheek voor een recreatiewoning verschilt ten opzichte van een reguliere hypotheek. In veel gevallen is een volledige financiering niet mogelijk en de te verwachten inkomsten uit de verhuur mogen niet worden meegenomen bij het bepalen van de hoogte van de hypotheek. Een tweede woning en bijbehorende hypotheek worden belast in box 3. De lening is aftrekbaar van het totale vermogen, de rente en kosten voor het onderhoud van de woning zijn niet aftrekbaar. nog andere factoren die een rol spelen bij de aankoop van recreatievastgoed. Denk bijvoorbeeld aan het feit dat de aanwezige Vereniging van Eigenaren van groot belang is, vooral voor het rendement op de lange termijn. Wat is doel van het vakantiepark met de recreatiewoningen? En check goed het parkregelement van het park waar de recreatiewoning staat. Het verhuren van woningen wordt niet op alle parken toegestaan of slechts deels. Ook zijn er parken waar de verhuur verloopt via het parkbestuur, waarbij het eigen gebruik juist zeer beperkt mogelijk is. Het is dus verstandig voor aankoop goed te checken wat van toepassing is. Het zou namelijk zonde zijn als je een recreatiewoning aankoopt en je er geen gebruik van mag maken op de momenten dat jij dat zou willen. Daarnaast zijn er

recreatievastgoed kan aantrekkelijk zijn. Beleggen biedt kansen, maar op voorhand is het belangrijk om goed op te letten op een aantal zaken. Lees de kleine lettertjes en bepaal wat het doel van de investering gaat zijn. Is de recreatiewoning een belegging of voor eigen gebruik? Dit kan de keuze bepalen voor het juiste vakantiepark en daarmee recreatiewoning voor een zo optimaal mogelijke investering. Het investeren in

ADVERTENTIE

Specialist in chalets en stacaravans Bekijk ons aanbod online

www.reinachalets.nl

DCMF -van Partner Content Investeren & Beleggen en Smart Cities - Toekomst de Economie

analysenederland.nl

DCMF - Partner Content

Het verhaal achter de financiering Partner Content DCMF

De vastgoedmarkt staat op zijn kop en er gaan zelfs geluiden rond die suggereren dat het te laat is om nog te investeren in vastgoed. Echter, door waarde toe te voegen en iets moois te creëren kun je met vastgoed nog een heel goed rendement maken. Om zo’n investering te realiseren is vaak financiering nodig. Met een kortlopende vastgoedfinanciering kan een ondernemer geld lenen voor de realisatie van een vastgoedproject. “Deze financieringen worden steeds meer gebruikt in de transformaties van vastgoed”, vertelt John van Gerwen, CEO bij DCMF. “Denk bijvoorbeeld aan het ombouwen van leegstaande kantoorpanden naar woningen, of van scholen naar luxe appartementen. Maar ook voor nieuwbouwprojecten kunnen wij als specialist een financiering op maat aanbieden waarbij we honderd procent van de bouwkosten financieren. Nadat het project gereed is wordt onze lening afgelost door de verkoopopbrengst van het project of wordt het project voor de lange termijn geherfinancierd bij een andere partij. Ook zijn er veel ondernemers met een behoorlijke vastgoedportefeuille met veel overwaarde die extra liquiditeit kunnen gebruiken voor een nieuw project. Ook hier is een kortlopende financiering vaak een goed instrument omdat er snel geld kan worden vrijgemaakt.”

”

Met een kortlopende vastgoedfinanciering kan een ondernemer geld lenen voor de realisatie van een vastgoedproject. Echter, bij veel banken hoef je voor zo’n kortlopende lening niet aan te kloppen. “Zij vinden dit soort projectﬁnancieringen te risicovol”, stelt Van Gerwen. “Je bent iets aan het bouwen en het staat er nog niet. Zodra het af is willen ze graag ﬁnancieren. Omdat wij specialisten zijn kunnen wij risico’s beter inschatten en door onze werkwijze ook beter monitoren. Daarom laten banken dit soort aanvragen vaak schieten en komen vastgoedondernemers vaak terecht bij partijen zoals DCMF.”

Meer informatie op dcmf.nl

John van Gerwen, CEO bij DCMF

Wanneer een ondernemer bij DCMF aanklopt wordt het plan grondig doorgesproken, vertelt Van Gerwen. “Persoonlijk contact is daarin voor ons enorm belangrijk. We gaan het gesprek aan en stellen een aantal toetsvragen. Door onze deskundigheid kunnen we snel inschatten of het zin heeft om met elkaar in zee te gaan. Dat is geen traject van maanden. Nadat een klant een aanvraag heeft ingediend brengen wij een termsheet uit met de condities voor de financiering. Als de klant daarmee akkoord gaat, verzamelen we de benodigde stukken, komt er een offerte uit en boeken we het geld over. En dat kan allemaal in een aantal weken” Bij het beoordelen van een aanvraag gebruiken we geen standaard checklist. “We gebruiken echt ons gezond verstand om te bepalen of we een financiering willen verstrekken”, vertelt Van

”

Als het vastgoed niet perfect is, maar de ondernemer heeft wel een fantastisch idee en is ervaren, dan verstrekken wij alsnog een financiering, omdat we geloven in het verhaal van de ondernemer.

is ervaren, dan verstrekken wij alsnog een ﬁnanciering, omdat we geloven in het verhaal van de ondernemer. Natuurlijk nemen we niet alles aan, maar we kijken wel per casus wat we voor een ondernemer kunnen betekenen. Er is altijd een oplossing te verzinnen als je oog hebt voor het verhaal achter de aanvraag.”

De klanten van DCMF zijn dan ook niet zomaar investeerders, maar echte ondernemers. “Ze kijken niet naar de beren op de weg, maar kijken naar waar ze rendement kunnen maken”, vertelt Van Gerwen. “Zij zien net Gerwen. “Natuurlijk zijn er als wij in dat je door bijvoorbeeld bepaalde richtlijnen waar een een uitbouw, verduurzaming of project aan moet voldoen, maar het realiseren van appartementen we kijken naar het totaalplaatje en in commerciële gebouwen waardat maakt ons anders dan andere de toe kunt voegen aan bestaand partijen. Als het vastgoed niet vastgoed. Zij zien kansen om het perfect is, maar de ondernemer vastgoed aantrekkelijk te maken en heeft wel een fantastisch idee en we zien dan ook dat onze klan-

ten goede rendementen behalen. Die creativiteit wordt bij banken gezien als een risico, maar wij zien het juist als een kans en helpen deze ondernemers graag. Kansen creëren moet je zelf doen, ze realiseren doe je met DCMF.” Weten wat DCMF voor jou kan betekenen? Neem contact met ons en wij luisteren graag naar je verhaal of doe de Quickscan via de QR-code en check of wij je plan kunnen financieren.

Toekomst van de Economie - Investeren & Beleggen en Smart Cities analysenederland.nl

Feiten Pieter Schoen is een van de investeerders in het programma Dragons Den, waar startende ondernemers hun idee mogen pitchen. Schoen is een bekende Nederlandse ondernemer en onder meer medeoprichter van de Nederlandse Energie Maatschappij. Ondernemen zat er al vroeg in bij de Dragon: hij handelde tijdens zijn jeugd onder meer in aanstekers, waterbedden en horloges en tijdens zijn studententijd startte hij – samen met studievriend en compagnon Harald Swinkels – zijn eerste bedrijf op.

‘De ondernemer zelf is het allerbelangrijkste’ ADVERTENTIE

“Ondernemend investeren met een langetermijnhorizon” Lange termijn en betrokken

gebieden strategie, financiën, ESG en de ontwikkelingen in de markten

Al sinds de oprichting in 1991 investeert Teslin als onafhankelijke,

waarop zij actief zijn.

actieve en betrokken beheerder in kleine(re) beursgenoteerde bedrijven. In het volatiele beursjaar 2020 hebben onze fondsen

Duurzame waardecreatie

rendementen gerealiseerd tussen de 11,6% en 19,3%, inclusief

Aandacht voor ESG-factoren is een integraal onderdeel van

herbelegd dividend.

onze investeringsfilosofie. Wij zijn ervan overtuigd dat duurzame

Meer informatie over onze filosofie, werkwijze, kenmerken en risico’s van de fondsen vindt u op onze website. Maar liever nog spreken wij u persoonlijk. Neem daarvoor contact op met Ben-Kees Eeltink of Roderik Los. 0343 – 554449 beeltink@teslin.nl rlos@teslin.nl

www.teslin.nl

waardecreatie op de lange termijn alleen mogelijk is als een

Ondernemend aandeelhouderschap

onderneming fatsoenlijk zakendoet en dus rekening houdt met de

Wij oefenen invloed uit op de bedrijven waarin wij investeren om zo extra

belangen van alle betrokkenen, het milieu en de maatschappij.

waarde te creëren, voor het bedrijf en onze investeerders. Wij zien het als onze plicht om de Raad van Bestuur en Raad van Commissarissen

Ook iets voor u?

van onze investeringen aan te spreken en scherp te houden op de

Kijk voor meer informatie op www.teslin.nl of maak een afspraak.

Let op. Beleggen brengt risico’s met zich, u kunt (een deel van) uw inleg verliezen. Teslin Capital Management BV staat onder toezicht van de Autoriteit Financiële Markten. Teslin beschikt over een vergunning ex artikel 2:65, sub a van de Wet op het financieel toezicht en is in het register van de AFM opgenomen onder nummer 15001445. Deelname aan de fondsen die door Teslin beheerd worden is mogelijk vanaf € 150.000.

2021-05 Teslin adv 120x265.indd 1

20-05-2021 07:06

Investeren & Beleggen en Smart Cities - Toekomst van de Economie

analysenederland.nl

Profiel

Het idee kan perfect zijn, de cijfers geweldig en het plan tot in de puntjes uitgewerkt. Maar als Pieter Schoen het niet ziet zitten in de ondernemer zelf, zal hij nooit investeren. “Het verschil wordt gemaakt door de ondernemer, zonder twijfel.” Tekst: Jerry Huinder Foto: Annemiek van der Togt

een ideaal programma voor een ras-ondernemer als Pieter Schoen. Gedreven startende ondernemers pitchen hun idee, en als hij er als Dragon geld in ziet, biedt hij een bedrag voor een meerderheidsbelang. Beter wordt het bijna niet, zou je denken. Toch had hij zijn twijfels toen hij werd gevraagd. Ten eerste om persoonlijke redenen, want de vraag was of hij wel een Bekende Nederlander wilde worden. “Je komt toch op televisie, ik heb zes kinderen en woon in een klein dorp, mijn vrouw vroeg me serieus of ik dat wel wilde.” Maar toen die horde was genomen was er nog een tweede, en misschien nog wel veel belangrijkere, reden om het niet te doen: eigenlijk is investeren in startups helemaal niet de stiel van Pieter Schoen. Hij zoekt het met zijn investeringsmaatschappij Shoe Investements liever in scale-ups. “Met startups is het meer spray en pray: investeren in veel verschillende bedrijven en hopen dat je raak schiet. Dat kost heel veel tijd en energie, want je moet de ondernemers echt helpen om van idee naar product of dienst te komen.” ragons Den lijkt

Waarom heb je het uiteindelijk toch gedaan?

“Omdat dit echt mijn leven is, dit is wat ik al twaalf jaar onafgebroken met veel passie doe. Ondernemers helpen iets te creëren, is gewoon geweldig. Ik weet uit eigen ervaring hoeveel doorzettingsvermogen ondernemers moeten hebben. Om dan op deze manier een bijdrage te kunnen leveren aan ondernemend Nederland is heel erg leuk.” Op televisie lijkt het allemaal fingerspitzengefühl: het idee wordt gepitcht en enkele ogenblikken later wordt er met miljoenen gestrooid. Lijkt me een riskante investering.

“Wat je in acht tot tien minuten ziet op televisie duurt in werkelijkheid zo’n anderhalf uur. Soms ziet dat er inderdaad ook wel gek uit, zo snel van het idee naar biedingen, maar we vragen in die anderhalf uur dus veel meer waarop de ondernemers antwoorden formuleren. En we krijgen achteraf de cijfers ook te zien. In principe is een deal een deal, we hebben echt een mondelinge overeenkomst, maar als er iets niet klopt, dan kan het uiteraard nog afketsen. Van beide kanten overigens, want ondernemers krijgen na de uitzending soms zoveel aandacht dat andere investeerders betere voorstellen doen.” Toch lijkt me anderhalf uur nog steeds kort voor zulke investeringsbeslissingen. Hoe belangrijk is de ondernemer voor jou?

“Voor mij is de ondernemer zelf het allerbelangrijkste. We hebben bij Shoe Investments een aantal criteria waar we naar kijken bij

een investering en nummer één is: eerst de vent, dan de tent. Of: eerst de vrouw dan het gebouw. De meest succesvolle ondernemingen waar wij in investeren worden echt gedreven door de ondernemer. Het verschil wordt gemaakt door de ondernemer zelf, zonder twijfel. Hoe is hij of zij als persoon? Wat is zijn ervaring? Hoe is het ondernemingsplan opgesteld? Dat soort vragen zijn echt cruciaal.”

Ondernemen doe je niet om geld verdienen, ondernemen doe je omdat je een idee hebt. En wanneer ben jij dan onder de indruk van zo’n ondernemer?

“De passie is heel erg belangrijk. Een ondernemer moet er echt honderd procent voor gaan, het niet als ‘iets erbij’ zien. Dat geldt zowel qua investering in tijd en energie als financieel. Dus ik verwacht dat ze hun spaarcenten in hun eigen idee stoppen om het te laten slagen. Verder kijk ik ook naar wat ze hebben gedaan in hun leven. Met alle respect: ik heb nog nooit een succesvolle ondernemer van zestig gezien die daarvoor zijn hele leven in loondienst had gewerkt. Een echte ondernemer wil dat al eerder, die heeft zoveel leuke ideeën dat die dat al veel eerder gaat doen. Verder is doorzettingsvermogen natuurlijk onmisbaar voor een goede ondernemer, want niks gaat op rolletjes, je zal altijd tegenslagen ervaren. En tenslotte vind ik achtergrond belangrijk: waren zijn of haar ouders of

grootouders ondernemers, zit het in de familie? Wat dat betreft zat het bij jou wel goed: als kind kreeg je geen zakgeld, omdat je ouders je wilden stimuleren om zelf manieren te vinden om te ondernemen. Ben je je ouders daar dankbaar voor?

“Haha, ja, ik denk het wel, maar ik doe het nu zelf bij mijn kinderen niet. Ik kom uit een Zaanse familie waar het calvinisme hoog in het vaandel stond en het credo werken voor je geld was, en dat heeft mij zeker geholpen. Als kind vond ik het natuurlijk diep onredelijk, maar nu zie ik wel dat geld ook een soort gif kan zijn voor kinderen. Je ziet best vaak binnen families dat de ene generatie hartstikke succesvol is en dat de volgende generatie dan denkt: waarom zou ik hard moeten werken voor mijn centjes? Het is niet voor niets dat Napoleon ooit successierechten heeft ingevoerd. Al was dat misschien ook wel omdat hij geld nodig had, haha, maar het idee erachter, daar geloof ik wel in.” Waarom volg je het goede voorbeeld van je ouders dan niet bij je eigen kinderen?

“Nou, we geven dan wel zakgeld, maar onder bepaalde voorwaarden. We noemen dat de verdubbelaar. In beginsel krijgen ze niks, maar al het geld dat ze verdienen met werken, dat kan een auto wassen zijn of een ander klusje, dat verdubbel ik. Dus de ondernemersstimulans zit er zeker in: hoe meer ze werken, hoe meer zakgeld.”

“Omdat er altijd wel een mogelijkheid is, linksom of rechtsom, bovenlangs of onderlangs, om er een draai aan te geven en het wél succesvol te maken. Daarom zeg ik ook altijd dat ondernemers een stalen kin moeten krijgen van het vallen om daarna weer op te staan. En nog een keer. Totdat het wel lukt. De andere kant is namelijk: we gaan proberen er een succes van te maken. Oké, zeg ik dan, ga ik ook proberen jouw salaris over te maken. Dat is natuurlijk een beetje een flauwe opmerking maar zo moet je het wel zien als ondernemers. Het moet gewoon gebeuren, coute que coute.”

Een ondernemer moet er echt honderd procent voor gaan, het niet als ‘iets erbij’ zien. Is ondernemen geld verdienen of iets mooi opbouwen?

“Iets moois bouwen, dan komt het geld vanzelf. Dat meen ik serieus. Als geld je primaire drijfveer is, dan verlies je het daadwerkelijke doel. Ondernemen doe je niet om geld te verdienen, ondernemen doe je omdat je een idee hebt, een visie, een bepaald product of dienst, iets vernieuwends. Als je dat met hart en ziel uitbouwt, dan ga je daar uiteindelijk geld mee verdienen.” Tot slot: als ik morgen naar je toe kom met mijn briljante idee, wat moet ik dan als eerste tegen je zeggen om je

‘Failure is not an option’, is

te overtuigen?

een stelregel van je. Waarom

“Pieter, hier ga jij heel erg gelukkig van worden.”

niet?

ADVERTENTIE

Daytraden & Scalpen Swingtraden Investeren

Toekomst van de Economie - Investeren & Beleggen en Smart Cities analysenederland.nl

Bitcoin wordt steeds meer als een asset class beschouwd Investeren en Beleggen

et afgelopen jaar

heeft er op macroeconomisch vlak wereldwijd ontzettend veel plaatsgevonden, wat resulteerde in het feit dat er veel geld bijgeprint moest worden”, vertelt Madelon Vos, Bitcoin-analist, trader, podcast maker, YouTuber en oud docent technische analyse aan de HvA. “Dat brengt een angst voor inflatie met zich mee. In maart van 2020 was het er op of er onder voor Bitcoin, de koers viel in maart 2020 fors omlaag naar $4.500 echter wist de koers in mei van dit jaar een hoogtepunt van $64.000 te bereiken.” Bitcoin kent hyperinfla-

karakteristieken en reageert dus nog heftiger op de onderliggende gebeurtenissen in de economie. “Als het goed gaat met de Bitcoin dan gaat het niet per se goed in de wereld om ons heen.” tionaire

Berry Vrolijk

en dat kan niet bij Bitcoin. Bitcoin is gelimiteerd, op een hoeveelheid van 21 miljoen, dat maakt de digitale munt schaars en waardevol.”

Er is een bijzondere trend aan de gang. Steeds meer grote spelers, zoals grote Amerikaanse verzekeraars, tech bedrijven en ondernemers, zien Bitcoin als een store of value. Niet zozeer om er mee te betalen, maar als waardevol onderdeel ter diversificatie van de beleggingsportefeuille. Tekst: Féline van der Linde Foto: Persfoto

Vragen aan

dat de koers van Bitcoin behoorlijk volatiel is en hoge pieken, maar ook diepe dalen kent, heeft de adoptie van de munt nog veel potentie. “Allereerst omdat institutionele partijen, waaronder grote verzekeraars, vermogensbeheerders en beursgenoteerde bedrijven, de waarde inzien van Bitcoin en deze nu beschouwen als een asset class. Daarnaast heeft de beursgang van Coinbase wel een stempel gedrukt op de markt. Dit zorgt er ook voor dat nieuwe spelers de markt op andere manieren kunnen betreden. Uiteindelijk zijn er dan nog de retailers, die komen voor het grote geld, maar blijven voor de revolutie. Dat is waar de bubbel verandert in een revolutie”, besluit Vos. Bitcoin is geen get rich quick scheme, het is een don’t get poor slowly scheme. “De waarde van Bitcoin wordt voor steeds meer institutionele partijen en beursgenoteerde bedrijven duidelijk en dat is wat mij betreft meer dan terecht.” Ondanks het feit

Madelon Vos, Bitcoin-analist, trader, podcast maker, YouTuber en docent technische analyse aan de HvA

van de Bitcoin, en nog steeds bijvoorbeeld toen Turkije vorige maand betalingen met Bitcoin in de ban deed, werd het nogal eens negatief in het nieuws gezet. Zo werd het ook in verband gebracht met criminele activiteiten, terwijl slechts 0.034 procent van de transacties kan worden teruggeleid naar criminele activiteiten. Om even terug te komen op Turkije. De Turkse Lira is in waarde gedaald, met maar liefst zestien procent ten opzichte van vorig jaar. In plaats van met Lira te betalen wordt het dan interessanter om met de Bitcoin te betalen en om dat te voorkomen heeft de overheid betalingen met Bitcoin verboden om zo de al wankele economie niet nog verder te laten wankelen.” In de begintijd

ik het grootste voordeel van de Vos: “Persoonlijk vind

De waarde van Bitcoin wordt voor steeds meer institutionele partijen, beursgenoteerde bedrijven duidelijk. Bitcoin dat je je eigen bank kunt zijn. Er is niemand die je tegenhoudt om een bepaalde transactie te doen. En je hebt niet het risico van een derde partij. Zeker in deze tijden, waarin we bijna alles online doen is het toch eigenlijk raar dat we niet onze eigen bank kunnen zijn? Al helemaal nu de banken ons geld eigenlijk niet meer willen en ons laten betalen om te sparen. Bovendien wordt ons geld steeds minder waard, zeker nu er veel bijgeprint wordt,

Bitcoin is geen get rich quick scheme, het is een don’t get poor slowly scheme.

Berry Vrolijk Mede-eigenaar van Doopiecash

Investeren en Beleggen

Iedereen kan traden in cryptocurrencies, maar om ook winst te maken heb je een lange adem nodig en moet je weten wat je doet. En: je moet vooral niet in paniek raken. Ons doel is om mensen hier zo goed mogelijk bij te helpen. Tekst: Marjon Kruize Foto: Persfoto

Is traden moeilijk? “Eigenlijk niet, maar emoties en onwetendheid zorgen er vaak voor dat mensen verkeerd handelen. We zien dat veel mensen nu willen beginnen met traden, maar nog nooit eerder een exchange hebben aangeraakt. Ze gaan als een gek van start, met heel veel geld, maar begrijpen niet wat ze aan het doen zijn. Dan gaat het je juist geld kosten.” Welke kennis heb je dan nodig om goed te kunnen traden? “Dat begint natuurlijk bij het kennen van de basis. De exchange en de tools die daarbij horen. Je moet natuurlijk wel weten hoe je Bitcoins aankoopt en verkoopt en wat handelen met leverage bijvoorbeeld betekent. Veel mensen weten dat gewoon niet. Daarnaast is de basis van traden het begrijpen van kale prijsactie, begrijpen waarom een koers ergens stopt met stijgen of dalen en daarop te reageren.” “Iedereen is op zoek naar het gouden ei om snel geld te verdienen, maar snel geld verdienen is simpelweg een utopie. Voor je weet wat je doet, en dat is echt nodig als je geld wilt verdienen, ben je echt wel even bezig.” Wat is de sleutel tot succes? “Goed risicomanagement. Mensen vragen me vaak met hoeveel geld ze moeten beginnen, maar daar gaat het helemaal niet om. Je moet je focussen op zo min mogelijk verlies maken. Als je kan zorgen dat je je verlies beperkt, dan komt de winst vanzelf. Dat doe je bijvoorbeeld door altijd een stop loss in te stellen waardoor je investering op een gegeven moment ook afgekapt wordt. Als je per trade bijvoorbeeld één procent wil riskeren en je zet hier een stop loss op, dan weet je zeker dat je nooit meer riskeert dan die ene procent. Aan de hand van je entry en je stop loss ga je vervolgens je positie berekenen en dan weet je ook welke leverage je kan gebruiken. Uiteindelijk heb je dan een duidelijk plan liggen en is het zaak om daaraan vast te blijven houden. Als je niet in paniek raakt en vasthoudt aan je plan begint het account vanzelf te groeien. Maar daar gaat wel minstens één jaar overheen.” ADVERTENTIE

Investeer in Bitcoin

Download de Bitvavo app profiteer van de welkomstbonus

3,5 miljoen Nederlanders overwegen te investeren in Bitcoin De koers van Bitcoin is al jarenlang onderwerp

Bitvavo, de grootste cryptocurrency aanbieder

van gesprek en inmiddels kent bijna iedereen in

van Nederland, ziet dat de animo voor Bitcoin blijft

Nederland deze cryptomunt. Onderzoeksbureau

groeien. Zo vertelt Willem Jan Rutgers, Head of

Markteffect voerde eerder dit jaar een uitgebreid

Marketing bij Bitvavo: “Vanaf januari dit jaar zien

onderzoek uit naar de houding, het sentiment en het

wij een flinke toename in het aantal mensen dat

investeringsgedrag rondom Bitcoin en wat blijkt?

investeert in Bitcoin. Een hogere prijs zorgt voor

Bijna 700.000 Nederlanders hebben inmiddels

meer bekendheid en veel Nederlanders nemen

Bitcoin (of een deel daarvan) in bezit en daarnaast

nu de stap om te gaan investeren. Het rendement

overwegen ruim 3,5 miljoen Nederlanders om ook in

op spaargeld is er niet dus mensen zoeken een

te stappen, waarvan bijna de helft het komende jaar.

alternatief om vermogen op te bouwen en te behouden.”

Op dit moment zijn 700.000 Nederlanders, ofwel Gebruik code TE2021 en handel € 1.000 zonder kosten

5% van de totale bevolking, in het bezit van Bitcoin.

Het onderzoek werd in maart 2021 uitgevoerd

Hiervan is 62% het afgelopen jaar ingestapt en iets

door onafhankelijk onderzoeksbureau Markteffect

meer dan de helft geeft aan minimaal € 1.000 te

onder een representatieve steekproef van 1.020

hebben geïnvesteerd. Nagenoeg alle Nederlanders

respondenten in de leeftijd van 18 jaar en ouder.

(91%) zijn bekend met Bitcoin en 25% geeft aan het

De koers van Bitcoin stond op het moment van het

investeren in Bitcoin te overwegen. Er wordt door

veldwerk rond de $ 55.000.

14% aangegeven het komende jaar zeker, dan wel waarschijnlijk de eerste belegging in Bitcoin te gaan doen.

Dit bericht is geen financieel advies maar een samenvatting van het onderzoek dat gedaan is door Markteffect.

Het Crypto Huis -van Partner Content Investeren & Beleggen en Smart Cities - Toekomst de Economie

analysenederland.nl

HET CRYPTO HUIS - Partner Content

Alle cryptocursussen onder één dak bij Het Crypto Huis tocurrencies een once in a lifetime opportunity. Met de toenemende vraag is er ook meer kennis nodig. Via onze verschillende cursussen en Het Crypto Huis is gestart met het ons YouTube kanaal bieden we een idee zoveel mogelijk mensen te aantal gratis cursussen aan omdat informeren en te helpen bij het inwij vinden dat iedereen toegang en uitstappen in cryptocurrencies. moet krijgen tot cryptocurrencies Zeker toen de cryptocurrencies net en met de juiste kennis in- en/of opkwamen was er niet voldoende uit moet kunnen stappen. Want hoe informatie voorhanden en was lees je bijvoorbeeld een grafiek af het aankopen en in- en uitstappen van altcoins en de Bitcoin? Zodra nog niet zo gemakkelijk als dat iemand meer kennis wil opdoen kan vandaag de dag is. hij of zij kiezen uit onze cursussen, waar in een online leeromgeving “Tijdens mijn studie begon ik wordt geleerd en de stof met een ten en heb ik van die diepen dalen len. Bovendien print ons huidige mij al te verdiepen in de financiprofessional wordt besproken. die ik heb meegemaakt enorm veel bancaire systeem nog altijd geld ele markten en mindset”, vertelt Vervolgens wordt er gekeken, door geleerd. Die kennis en ervaring bij met inflatie of misschien zelfs Elroy Heisterkamp, bedenker en middel van het stellen van vragen, geef ik graag door aan anderen.” hyperinflatie als gevolg. Van de eigenaar van Het Crypto Huis. of de stof ook echt beheerst wordt. “In 2014 kwam ik voor het eerst Bitcoin zijn er maar 21 miljoen Van te voren bepalen we eerst wat in aanraking met Bitcoin en ik De markt van cryptocurrencies stuks beschikbaar. Het is een voor persoon je bent. Ben je bijvoorheb toen flinke pieken, maar ook wordt steeds meer volwassen. schaars goed en daarmee blijft flinke dalen meegemaakt, maar Heisterkamp: “Waar je voorheen Bitcoin een interessante investering beeld een trader, investeerder of daghandelaar? Aan de hand daarik bekeek dit volledig vanaf de niet eens een cryptomunt kon voor de lange termijn.” van, en nadat we besproken hebben zijlijn. In 2017 kocht ik mijn aanschaffen met iDeal wordt de hoeveel tijd iemand heeft, kijken we eerste altcoins. Alleen toen zag ik techniek achter blockchain steeds De markt wordt dus volwassen, welke cursus of traject het beste bij maar is dat nog niet helemaal. Dat de waarde van de Bitcoin weer beter en daarmee ook sneller. Wat neemt niet weg dat cryptocurrencies iemand past. Naast de cursussen enorm dalen. Ik besloot om zoveel blockchain zo interessant maakt is momenteel ongekend populair zijn. is het ook mogelijk om één-op-één mogelijk kennis op te doen over dat het eigenlijk één grootboek is. sessies aan te vragen om zo meer te de werking van cryptocurrencies. Dat wil zeggen: blockchain is trans- “Het wordt steeds meer gezien als Uiteindelijk behaalde ik met een parant. Alles is goed vastgelegd en een investeringsmiddel en in combi- leren en een zo optimaal mogelijk natie met de schaarste zijn de cryp- rendement op te bouwen.” aantal altcoins hele mooie resulta- elke transactie is dus te achterhaPartner Content

Het Crypto Huis

Elroy Heisterkamp Bedenker en eigenaar van Het Crypto Huis

Meer informatie? Ga naar hetcryptohuis.nl of scan de QR-code voor meer video’s op ons YouTube kanaal.

hetcryptohuis.nl

VEILINGGEBOUW DE ZWAAN - Partner Content Veilinggebouw De Zwaan - Partner Content

Kunst voor iedereen: van jong tot oud, van liefhebber tot investeerder daald terwijl kunst uit de twintigste eeuw weer in de lift zit. Van den Brink: “Ook is er al lange tijd een lichte stijging te zien in de waarde Al meer dan tweehonderd jaar van het werk oude meesters. Zeker veilt Veilinggebouw De Zwaan in meer jonge generaties zijn hierin Amsterdam kunst en antiek in de geïnteresseerd. Juwelen doen het breedste zin van het woord: van bovendien altijd goed op de veiling. schilderijen en moderne kunst Juist antieke meubelen kan je nu tot design en etnografica. De voor een mooie prijs aanschaﬀen. Zwaan is vooral gespecialiseerd Dan heb je in plaats van een fain het veilen van particuliere brieksmatig gemaakt massaproduct collecties en nalatenschappen. een uniek duurzaam stuk waar het vakmanschap en de kwaliteit vanaf “Drie à vier keer per jaar houden straalt. We merken dat we steeds wij een uitgebreide Algemene meer (jonge) particuliere kopers Kunst- en Antiekveiling in ons fraaie krijgen die zich willen focussen op pand aan de Keizersgracht met kwaliteit in hun interieur. Tegenauthentieke sfeer”, vertelt Babette woordig verzamelt de koper vaak van den Brink, veilingmeester en eclectisch. Een combinatie van een leidinggevende van Veilinggebouw klassiek schilderij met een design De Zwaan. “Iedere veiling hebben fauteuil of moderne kunst met triwe een prachtig aanbod van stukbale kunst kan heel goed werken.” ken die vaak al generaties lang in familiebezit zijn en direct vanuit de Kunst als investering huiskamer bij het veilinghuis terecht Het mooie aan verzamelen is dat komen. Hierdoor kan je bij ons kunst zowel een investering is als iets echte pareltjes vinden.” waarvan je elke dag kan genieten. Naast een emotionele waarde heeft Populair kunst en antiek ook een commerciEr zijn altijd verschuivingen gaan- ele waarde. “In de afgelopen veiling de in de populariteit en daarmee bijvoorbeeld hebben we vier etsen de waarde van kunst en antiek. verkocht van David Hockney. OmNegentiende-eeuwse kunst is de dat Hockney internationaal gezien laatste jaren redelijk in waarde ge- de duurste nog levende kunstenaar Partner Content

Veilinggebouw De Zwaan

is, zijn deze in oplage bestaande etsen een goede investering. Veel verzamelaars hebben uit passie voor de kunstenaar op deze werken geboden maar zullen het idee van investeren zeker in hun achterhoofd gehouden hebben. Alleen een onderbieder uit Londen vertelde dat hij het werk speciﬁek wilde kopen als investering voor zijn kinderen.

”

Als je hart er sneller van gaat kloppen is het al snel een goede investering. Investeren in grote namen lijkt vanzelfsprekend maar juist het werk van minder bekende kunstenaars kan tot verassingen leiden. Om een goed beeld te krijgen is het belangrijk om je goed te informeren. Verdiep je in de kunstenaar en laat je adviseren door onze experts. Kunst kopen is een avontuur. Het belangrijkste is dat je koopt wat je mooi vindt of een bepaalde emotie opwekt. Als je hart er sneller van gaat kloppen is het al snel een goede investering.”

Voor meer informatie over aankomende veilingen, kosteloze taxaties en inbreng: www.dezwaan.nl

Toekomst van de Economie - Investeren & Beleggen en Smart Cities

Foto: Kelsey Knight

Foto: JanFillem

Foto: Dannie Jing

analysenederland.nl

Kunst voor kenners

Tijdloze horloges

Voor de cultureel onderlegde investeerder kan investeren in kunst een leuke en winstgevende optie zijn, maar er is wel een hoop kennis en kunde voor nodig. De waarde van kunst is immers enorm subjectief: wat de een prachtig vindt, is voor de ander een verschrikking. Als je je echter verdiept in kunst en leert hoe je hierin moet investeren kan dit een grote bron van inkomsten zijn.

Een horloge koop je in eerste instantie natuurlijk omdat je deze mooi vindt, maar horloges kunnen ook een mooie investering zijn, mits je de juiste kiest natuurlijk. En dat is niet altijd een makkelijke opgave. Er zijn immers vele nepexemplaren op de markt, maar ook veel merken die niet zo winstgevend zijn als je misschien zou denken.

Een goed glas wijn op zijn tijd is voor de meeste mensen iets om echt van te genieten, maar wist je dat je in wijn ook heel goed kunt investeren? Dat kan bijvoorbeeld door een indirecte belegging in een fonds of wijnchateau, maar ook door een aantal mooie flessen te kopen waarvan je verwacht dat de prijs in de komende jaren zal stijgen.

Daarom is het belangrijk van tevoren goed je onderzoek te doen, zo vermeldt Watchmaster.com. Boeken, fora en websites bieden een hoop informatie, maar ook de lokale horoloog, juwelier of horlogezaak kan je goed bijstaan in je zoektocht. Het is belangrijk te lezen over de geschiedenis achter horlogemodellen en merken, hoe je echt van nep kunt onderscheiden en om informatie in te winnen over de ontwikkelingen op de markt.

Ook hier geldt weer dat een gedegen kennis van wijn en de prijsontwikkeling hiervan van groot belang is. Niet elke wijn is immers een geschikte investering. In principe zijn alle soorten wijn geschikt, maar rood is over het algemeen de favoriet bij beleggers, zo stelt ViniDelMondo.nl. Een van de belangrijkste factoren bij het investeren in wijn is het oogstjaar. Dat betekent niet dat ouder per definitie beter is, maar wel dat wijnen uit een gunstig oogstjaar (met perfecte temperaturen, zonne-uren en het juiste plukmoment) vaak meer waarde hebben. Ook de grond waarop de druiven verbouwd zijn en het productieproces hebben invloed op de kwaliteit en dus de prijs van de wijn.

Dat begint bij gedegen onderzoek, zo wordt gesteld op Catawiki.nl. Lees je in over het leven van de kunstenaar en zijn oeuvre en verzamel zoveel mogelijk informatie om de kunst in de juiste context te plaatsen. Zijn er belangrijke prijzen gewonnen met het werk? Hangt het in musea? Stijgen de prijzen van de werken van deze kunstenaars? Hoe meer informatie, hoe beter je kunt bepalen of het werk op termijn in waarde zal stijgen. Ten tweede is het voor je investering belangrijk om te kiezen voor een origineel stuk. Een reproduceerbaar werk is immers zo opnieuw gemaakt en zal daardoor niet stijgen in prijs. Let bij het kopen hiervan op de aanwezigheid van de handtekening van de kunstenaar of een certificaat van echtheid, zodat je zeker weet dat je geen replica aanschaft. Ook de keuze tussen klassieke en hedendaagse kunst is een belangrijke, zo vermeldt Catawiki.nl. Immers, investeren in klassieke kunst kan een veiliger optie zijn dan investeren in hedendaagse kunst. Een schilderij van Rembrandt of Van Gogh zal in de komende jaren waarschijnlijk gestaag meer waard worden, terwijl sommige hedendaagse kunstenaar nu misschien populair zijn, maar over een aantal jaar weer volledig van de radar verdwenen kunnen zijn. Echter, ondanks het risico kunnen hedendaagse kunstwerken ook meer winsten opbrengen omdat ze sneller in waarde groeien. Al met al is het vooral ook van belang dat je het kunstwerk waar je in investeert mooi vindt. Het levert je immers geen rente of andere opbrengsten op en je zult het waarschijnlijk voor langere tijd in huis hebben. Dan is het allerbelangrijkste misschien nog wel dat het werk je ook echt inspireert.

Waardevolle wijnen

Natuurlijk zijn er een aantal merken die erom bekend staan hun waarde te behouden, maar er zijn nog andere factoren die een horloge van simpelweg een mooi item naar interessant beleggingsobject tillen. Denk bijvoorbeeld aan intrigerende achtergrondverhalen, unieke kenmerken en limited edition horloges, stelt Watchmaster.com. Schaarste is natuurlijk altijd een goed teken. Het is ook een goed idee om te investeren in gebruikte horloges, omdat hier sneller een hoger rendement gemaakt kan worden. Eenmaal gedragen kelderen horlogeprijzen behoorlijk, maar door tegen een goede prijs te kopen en te restaureren kan je een goed rendement behalen. Wel is het altijd goed om hierbij advies te vragen van een kenner. Daarnaast is het aan te raden om niet teveel van je portefeuille in horloges te investeren. Ga uit van zo’n tien procent van je investeringsportefeuille, dan verminder je het risico en kan je de investering langer vasthouden. Hou er daarnaast ook rekening mee dat de aankoopprijs van een horloge niet altijd garant staat voor een goede investering. Er zijn merken die altijd hun waarde behouden, maar ook luxere horloges die het grootste deel van hun waarde verliezen wanneer ze gedragen zijn. Een goede grens om aan te houden is tienduizend euro.

Daarnaast is het belangrijk om de wijn op de juiste manier te bewaren. Rood is vaak favoriet omdat deze soort het langst bewaard kan worden. Wijnen die te lang bewaard worden gaan achteruit in kwaliteit en dus ook in prijs, maar ook jonge wijnen die nog niet op dronk zijn leveren minder op. Bewaar de flessen liggend zodat de kurk niet indroogt, want dat kan ervoor zorgen dat de flessen gaan lekken. Ook is het belangrijk dat je geen sterk ruikende producten naast je wijnen legt. Ideaal is natuurlijk een wijnkelder waar je de luchtvochtigheid en temperatuur perfect op peil kunt houden. Ook ventilatie is van belang en de plek waar je de wijn bewaard moet trillingvrij zijn. Het perfecte moment om je wijn te verkopen is als deze op dronk zijn. Dit test je door regelmatig een fles te openen, maar ook door af te gaan op de mening van experts. Ook zijn er online bronnen waar je de jaren van je wijnen kunt volgen en de mening van anderen kunnt lezen. De juiste timing is essentieel, want te jonge of te oude wijn is minder lekker en dus minder waardevol. Zorg dus dat je goed op de hoogte bent van de perfecte timing. Tekst: Marjon Kruize ADVERTENTIE

S I N D S 17 0 7

Prestige-veilingen 2 – 9 juni 2021

Oude en 19de Eeuwse Meesters schilderijen Antieke meubels en verzamelobjecten Prestige-veilingen 22 – 25 juni 2021

Hedendaagse Kunst, Moderne Kunst Juwelen, Horloges Dorotheum Brussel, Honorine d’Ursel, +32-2-514 00 34 www.dorotheum.com Jacob van Ruisdael (1628/29-1682) Boslandschap met Waterval, (detail), 69.7 x 55.7 cm, € 90.000 – 120.000

Breitling -van Partner Content Investeren & Beleggen en Smart Cities - Toekomst de Economie

analysenederland.nl

Breitling - Partner Content

‘Een horloge koop je in de eerste plaats omdat je hem mooi vindt’ Partner Content Breitling

In het afgelopen jaar zijn de wensen van consumenten enorm veranderd, maar eigenlijk gebeurt dit continu. Als merk moet je je daar dan ook continu van bewust zijn. Voor horlogemerk Breitling is dit niet meer dan vanzelfsprekend. Want wat cool was voor de komst van COVID-19, is dat tegenwoordig niet meer, vertelt Georges Kern, CEO van Breitling. “In het afgelopen jaar hebben we meer dan ooit kunnen zien dat de behoeften van klanten continu veranderen. Het was ineens niet meer gepast om hele dure, opzichtige horloges te dragen, zeker nu we aan het begin van een economische crisis staan. Ook zagen we dat door het wegvallen van toerisme minder horloges verkocht werden dan voorheen, omdat de markt voor een groot deel gedragen werd Chinese toeristen. Als merk betekent dat dat je je anders moet gaan positioneren in de markt. Dit soort veranderingen gebeuren constant, maar door covid zijn ze wel in een stroomversnelling terechtgekomen.”

”

In het afgelopen jaar hebben we meer dan ooit kunnen zien dat de behoeften van klanten continu veranderen. De vraag is dan hoe je als merk deze uitdagingen de baas blijft. “Het mooie van Breitling is dat we een heel breed merk zijn”, vertelt Kern. “We maken professionele horloges voor piloten of speciﬁeke behoeften in sport en avontuur, maar ook meer traditio-

nele exemplaren zoals de Premier Heritage collectie die we onlangs lanceerden. Wij bedienen het gehele spectrum op een zeer unieke manier en op verschillende prijspunten. Daarnaast zijn er ook bepaalde waarden die we sterk meenemen in ons merk. We zijn inclusief en duurzaam en bieden eigenlijk ‘casual luxury’. Als merk zijn we dan ook heel informeel en dat past bij onze klanten. Daarnaast zijn we ook echt lokaal en dat maakt ons in Nederland en Duitsland heel sterk. Onze winkel in Amsterdam focust echt op de Amsterdammer en past bij hun behoeften en wensen.”

social media wat de liefhebbers van Breitling mooi vinden, maar we spreken ook jaarlijks af met journalisten, digital creators, leden van de Breitling Owners Club en andere betrokkenen om samen te discussiëren over het merk. Zo betrekken we de consument vanaf het begin.”

En daarnaast is het ook belangrijk om altijd goed je ogen open te houden, aldus Kern. “Twee maanden geleden lanceerden we een horloge met een mintgroene wijzerplaat. Dat idee kwam tot stand nadat ik een prachtige auto in die kleur had gezien. Je moet je inspiratie overal vandaan halen, want op straat Maar hoe weet je nou wat je klant wil? zie je wat de consument bezighoudt. Ook “Simpel”, zegt Kern. “Door echt met hen in duurzaamheid is daar een belangrijk ondergesprek te gaan. Natuurlijk zien we online op deel van waar je niet meer omheen kunt.

Georges Kern CEO van Breitling

Dus ook dat voeren we door in bijvoorbeeld onze verpakkingen en in de projecten die wij met Breitling ondersteunen.” Al die zaken bij elkaar vormen de merkidentiteit van Breitling. “We hebben een lange geschiedenis, maar maken wel moderne horloges”, vertelt Kern. “Modern retro noemen we dat zelf. We zien onszelf echt als het coole, relaxte alternatief voor de meer conservatieve merken. De producten zijn van hoge kwaliteit en op een klassieke manier gemaakt, maar hebben wel moderne elementen die ook in de marketing doorgevoerd worden.” Als je investeert in een Breitling horloge, draag je dus ook een bepaalde stijl uit. “Een horloge koop je in de eerste plaats altijd omdat je deze mooi vindt”, vertelt Kern. “Niet omdat deze op termijn misschien meer waard wordt of omdat je hem echt nodig hebt. De kleren maken de man en datzelfde geldt natuurlijk ook voor horloges. Die kopen we tegenwoordig echt niet meer omdat we de tijd willen weten, want daar hebben we onze telefoons voor. Je koopt een horloge omdat deze bij je past en als je dan toch wilt investeren kan je het beste gaan voor een van de merken uit de top tien, want deze zullen sowieso niet in waarde dalen.”

www.breitling.com/nl-en

Toekomst van de Economie - Investeren & Beleggen en Smart Cities analysenederland.nl

Recreatievastgoed: maak van uw vakantiewoning een opbrengstenpost Investeren en Beleggen

Niets mooiers dan rendement halen uit recreatievastgoed. Recreatievastgoed is een extra mogelijkheid om geld in te investeren. Maar is het ook een interessante belegging? Wordt er ook rendement mee behaald? Tekst: Féline van der Linde Foto: Rowan Heuvel

“

Als recreatievastgoed

aangeschaft om deels of geheel te verhuren dan wil je natuurlijk ook rendement creëren”, vertelt Cor Duteweerd, aankoopmakelaar recreatiewoningen. “Daarnaast is het belangrijk de vraag te stellen wat de definitie van rendement is. Is het rendement over de bruto of netto huuropbrengsten? En zitten daar ook de waardestijgingen bij? Veel mensen investeren in recreatievastgoed, maar verdiepen zich hier vervolgens niet goed of te weinig in en kunnen dan voor verrassingen komen te staan.” wordt

te maken met een incomplete voorlichting, gaat Duteweerd verder. “De aankoop van een vakantiewoning is sentimenteel. Mensen kopen vaak een vakantiehuis vanwege de mooie locatie, maar gaan vervolgens Deels heeft dat

Een recreatiewoning kan een prachtig bezit zijn, ook financieel gezien.

Mensen gaan steeds vaker doelen stellen voor hun geld. En niks is mooier dan je geld in een recreatiewoning investeren, maar dan wel met de juiste kennis voorhanden.

Echter wordt men bij een woonhuis vaak voor het eerst lid van een VvE en moeten de nutsvoorzieningen zelf worden geregeld. Bij de aankoop van een vakantiewoning is dit anders. Daar komen hele andere zaken bij kijken, zoals parkkosten. Bovendien wordt de eerste vijf jaar vaak een bepaald percentage rendement gegarandeerd. Maar wat gebeurt er daarna? Hoeveel rendement wordt er ná die vijf jaar behaald?” recreatiewoning wordt verhuurd, wordt er ook veel in ‘geleefd’, aldus Duteweerd. “En niet elke huurder gaat even netjes om Wanneer de

onvoldoende in op de materie. De aankoop wordt dan ook vaak op dezelfde manier gedaan als hun woonhuis.

met de woning. De woning zal dan ook sneller dan normaal gerenoveerd moeten worden. En wat als er op het vakantiepark iets gerenoveerd moet worden? Als er ergens in de kleine lettertjes van het contract staat dat de eigenaren van het recreatievastgoed hier verantwoordelijk voor zijn, kun je ineens voor hoge bedragen komen te staan. Dat kan erg vervelend zijn mocht je die kleine letters gemist hebben. Zo wordt je recreatievastgoed ineens een kostenpost in plaats van een opbrengstenpost.” greed neemt toe. “Mensen gaan steeds vaker doelen stellen voor hun De need for

geld. En niks is mooier dan je geld in een recreatiewoning investeren, maar dan wel met de juiste kennis voorhanden. Helaas gaat het in de praktijk wel eens anders en krijgen mensen spijt van de aankoop van een recreatiewoning. In sommige gevallen gaat het al voor de aankoop mis. Dan is er een optie gekocht na vijf dagen, want er bleek ergens te staan dat na drie dagen de optie moeten worden opgezegd als men het niet wil kopen. aparte wereld, waarbij de huuropbrengsten afhangen van het vraag en aanbod per seizoen. Wanneer er meer recreatiewoningen Het is een

aangeboden worden, kan het zijn dat de huuropbrengsten lager worden. Als vervolgens blijkt dat het vaste rendement dat vijf jaar lang gegeven is niet meer hetzelfde blijft, voldoet het niet meer aan de verwachtingen. Als gevolg wordt de recreatiewoning vaak weer verkocht. Mensen verkopen de recreatiewoning net zoals ze een woning verkopen, via Funda. Want zolang het op Funda staat zal het wel snel verkocht worden, is de gedachte. Maar in de praktijk is dat niet hoe de recreatiewoning verkocht moet worden en kan de gemiddelde doorlooptijd van verkoop gemakkelijk oplopen. Een recreatiewoning kan het snelst aangekocht of verkocht worden door makelaars die gespecialiseerd zijn in de aan- en of verkoop van recreatiewoningen.” Een recreatiewoning kan

een prachtig bezit zijn, ook financieel gezien, besluit Duteweerd. “Met de zomervakantie in zicht willen op dit moment niet alleen Nederlanders, maar ook Duitsers en Belgen vakantiewoningen in Nederland huren met het gevolg dat verhuurprijzen omhoog schieten. Zorg ervoor dat je je goed laat voorlichten of een professional je begeleidt bij aankoop of verkoop van een vakantiewoning zodat je recreatievastgoed niet een kostenpost wordt in plaats van een mooie opbrengstenpost.” ADVERTENTIE

Investeren & Beleggen en Smart Cities - Toekomst van de Economie

analysenederland.nl

Een huis wordt op de lange termijn gemiddeld meer waard waardoor het vaak tenminste een inflatiebestendige investering is.

Stabiliteit en rendement op de vastgoedmarkt Investeren en Beleggen

Nu de rentes op spaarrekeningen het nulpunt genaderd zijn zoeken veel mensen naar alternatieve manieren om hun vermogen te vergroten. Investeren in vastgoed kan hierbij een aantrekkelijke optie zijn. Tekst: Marjon Kruize Foto: Max Vakhtbovych & Pexels

termijn al een deel van je investering terug. Deze combinatie maakt vastgoed een interessant beleggingsobject.” vastgoed ook erg concreet en zit er volgens Brons ook een menselijke kant aan. “Je investeert in iets tastbaars en zeker met woningen zit er een maatschappelijke component aan verbonden omdat je mensen voorziet in hun primaire behoefte aan huisvesting. Je levert echt iets aan je huurders.” Als laatste is

geld en moeite. Dat onderschat men wel eens.” Ook zit er een groot juridisch aspect aan het verhuren van vastgoed, denk bijvoorbeeld aan het opstellen van contracten en de notariskosten. er ook het beleid van de overheid waar je als verhuurder rekening mee moet houden. “Er wordt ontzettend veel beleid gemaakt rondom de woningmarkt en Tot slot is

nieuwe regelgeving kan een grote impact hebben op de belegging. Daar moet je heel waakzaam voor zijn als je investeert in vastgoed. Momenteel wordt er veel ingegrepen omdat er veel druk staat op de woningmarkt, dat speelt natuurlijk ook mee bij het investeren in vastgoed.” in de huidige crisis op zoek bent naar zekerheid, dan lijkt vastgoed Echter, als je

een goede keuze te zijn als je weet waar je moet zijn. “Natuurlijk merken we ook dat de crisis de vastgoedmarkt raakt, maar de vraag naar huurwoningen zal niet snel terugvallen. Als je dus wilt investeren in vastgoed kan nu een goed moment zijn, omdat er veel vraag is naar huurhuizen. Daarnaast blijft het feit dat vastgoed stabiel en waardevast is natuurlijk ook aantrekkelijk.”

eleggen in vastgoed

heeft namelijk een aantal grote voordelen, aldus Lucas Brons, beleidsmedewerker bij brancheorganisatie voor particuliere verhuurders Vastgoed Belang. “Enerzijds is beleggen in vastgoed een van de meer waardevaste investeringen die je kunt doen. Het is relatief goed bestand tegen economische schommelingen en het risico is daarom laag. Kortom, vastgoed kent een goede risico-rendementverhouding.” voordeel aan investeren in vastgoed is het feit dat veel vastgoed op de lange termijn waardevast is. “Een huis wordt op de lange termijn gemiddeld meer waard waardoor het vaak tenminste een inflatiebestendige investering is. Daarnaast heb je het directe rendement in de vorm van de huurstromen die je maandelijks binnenkrijgt. Daardoor krijg je op korte Een ander uniek

In de huidige crisis op zoek bent naar zekerheid, dan lijkt vastgoed een goede keuze te zijn als je weet waar je moet zijn. niet dat iedereen nu gelijk de vastgoedmarkt op moet stormen. Zonder kennis van zaken kan je je hier namelijk flink op verkijken. “Het is niet zo dat je een woning koopt voor de verhuur en je daarna achterover kan leunen”, vertelt Brons. “Er komt echt veel werk bij kijken. Het beheer moet op orde zijn, je moet je pand onderhouden, zorgen dat de duurzaamheidsregels worden nageleefd. Daarnaast moet je ook de huurders zoeken. Dit kost allemaal tijd, Dat betekent echter

Het is niet zo dat je een woning koopt voor de verhuur en je daarna achterover kan leunen.

Natuurlijk merken we ook dat de crisis de vastgoedmarkt raakt, maar de vraag naar huurwoningen zal niet snel terugvallen.

Beleggen met 6% rente, zekerheid & zonder gedoe Briqwise is een platform waar investeerders en ondernemers elkaar ontmoeten voor vastgoedfinancieringen. Investeerders lenen ondernemers geld om hun onderneming te versterken en te laten groeien, het vastgoed dient als onderpand. Voor wie?

Investeerders die €100.000 of meer willen inleggen, met een veel beter rendement dan ze op een spaarrekening of deposito krijgen. Ze willen een veilige, maandelijks uitgekeerde rente ontvangen, en zich verder zo weinig mogelijk met hun investering bezighouden. Het geld moet voor hen werken en niet andersom. Dat zijn Briqwise-investeerders. Vaak zijn ze zelf ondernemer geweest en vinden ze het prettig om andere ondernemers te helpen.

Mooi rendement

Via Briqwise ontvangt een investeerder een vaste, gegarandeerde rente. De hoogte hangt af van het door de investeerder zelf gekozen vastgoed maar ligt meestal tegen de 6% per jaar. Dat is veel, nu spaarrentes vaak al negatief zijn. Ondernemers zijn bereid om deze rente te betalen omdat ze met hun bedrijf meer winst denken te kunnen maken. Daar komt bij dat traditionele banken minder ﬂexibel zijn en steeds minder bereid zijn om vastgoedﬁnancieringen te verstrekken.

Veilige belegging

Via Briqwise financiert men ondernemers met vet op de botten, met het vastgoed als onderpand. De investeerder heeft altijd het eerste recht van hypotheek op zijn eigen naam staan, en de hoogte van de leensom staat in een veilige

verhouding tot de waarde van het vastgoed. Ook garandeert Briqwise de maandelijkse rentebetalingen. Dat maakt het tot een veilige belegging. In een portefeuille met aandelen, obligaties en vastgoed, draagt zo’n vastgoedfinanciering via Briqwise uitstekend aan de spreiding bij!

Geen gedoe

Een vastgoedfinanciering via Briqwise verloopt soepel en zonder gedoe. Investeerder en ondernemer hebben er geen omkijken naar. Briqwise zit organisatorisch goed in elkaar, is flexibel en regelt alles wat nodig is. Ze zoeken zelf een vervanger als je als investeerder je lening onverwachts eerder liquide wil maken. Het team zorgt op de juiste momenten voor persoonlijk contact en wordt ondersteund door het online platform.

Typisch Briqwise

Of je nu investeerder of ondernemer bent, Briqwise zet altijd een stap extra om de financiering naar ieders tevredenheid voor elkaar te krijgen. Daarbij gaan transparantie en zorgvuldigheid hand in hand. Het team werkt in een prettige, persoonlijke sfeer met zowel de investeerders als de ondernemers samen. Briqwise biedt afwisselende financieringen aan, waarin men alleen of ook met anderen kan investeren.

Investeerder Robert Alberts (zelf ook ondernemer) ziet Briqwise als mooie aanvulling op zijn beleggingsportefeuille. Wat vindt hij belangrijk? “Locatie, en de Loan-to-Value, want die staat voor veiligheid. Uiteindelijk gaat het natuurlijk om het rendement. Dat is bij Briqwise prima en het is ook nog eens bijzonder prettig dat ze de maandtermijnen garanderen. Het zit organisatorisch heel goed in elkaar. Ze regelen echt alles!” “Het model van Briqwise is transparant. Hier investeren is niet spannend, maar heel constant. Die zekerheid vind ik rustgevend. Uiteindelijk heb je maar één doel met beleggen: zorgen voor kwaliteit van leven.” "Ondernemers met voldoende onderpand help ik graag, daarom investeer ik bij Briqwise in verschillende projecten. Zo kan ik ook mijn risico’s nog beter spreiden. Mijn vertrouwen is groot, ik tip ook anderen in mijn netwerk voor Briqwise."

Aantrekkelĳke vaste rente

Recht van 1ste hypotheek

Gegarandeerde maandtermĳnen

Investering liquide te maken

Vastgoed als onderpand www.briqwise.com/investeren

Gemeente Hilversum | Atos | P2 -van Partner Content Investeren & Beleggen en Smart Cities - Toekomst de Economie

analysenederland.nl

Gemeente Hilversum | Atos | P2 - Partner Content

‘Smart City Hilversum bereiken we samen’

Inwoners van Hilversum vertellen over hun ideeën voor Open Hilversum tijdens een Meet up met de stad.

zoek gegaan naar partijen die deze gezamen- bedrijfsleven op één plek samenbrengt, comlijke ontdekkingsreis aan durfden te gaan.” bineert en de stad daarmee in staat stelt om de leefbaarheid te vergroten. Ook is Atos het Digitalisering gaat een steeds belangrijke- Marinda Gaillard, projecten procesmaaanspreekpunt voor de andere consortiumre rol innemen in onze samenleving. Het nager bij P2. “Voor alle betrokken partijen partijen in deze innovatieve samenwerking. zorgt er ook voor dat er een andere rol betekende het namelijk dat de uitkomst niet van de gemeente wordt gevraagd, want bekend was en dat alleen maar een dataKansen gezamenlijk pakken het inzetten van nieuwe technologieën en platform inkopen niet voldoende zou zijn. Gaillard: ”De lokale kennis van de gemeendata bij het oplossen van vraagstukken is Bewust werd er bij de start van Smart City te en betrokkenen, de regie op de samenvoor vele gemeenten een nieuwe aanpak. Hilversum een samenwerking ‘ingekocht’. Er werking door P2 en de expertise vanuit Atos is daarom gekozen voor samenwerking met en haar partners is allemaal nodig om tot “Het was voor ons duidelijk dat digitalisering een consortium, onder leiding van Atos, dat resultaten te komen. “Die samenwerking een grote rol gaat spelen in onze toekomst”, drie zaken kan leveren: meewerken aan het moet gebaseerd zijn op vertrouwen”, vult vertelt Gaston Crolla, projectmanager ontwikkelen van nieuwe diensten, een geLute Klein, Client partner Local GovernSmart City bij de gemeente Hilversum. “We meente-breed dataplatform en de hardware ment bij Atos aan. “Al doende leren we in konden twee dingen doen. Doorgaan met en infra.” dit project, en zeker in dit project moesten de bestaande werkwijze waar per gekowe ergens gaan beginnen. En dat vraagt zen oplossing een afzonderlijke toepassing om lef en vertrouwen van de betrokken gerealiseerd wordt of een meer integrale partijen, want het was helemaal niet zeker manier met data omgaan. Voor dat laatste is of het project zou gaan lukken.” Crolla: gekozen en daar is het Smart City program“Data en technologie gaan ons steeds vaker ma uitgekomen.” helpen bij het oplossen van vraagstukken. Het gemakkelijk verzamelen en combineren Innovatieve werkwijze van data van inwoners, overheid en bedrijWat daarbij op nummer één moest komen ven stelt ons in staat om aan een leefbare te staan, waren de inwoners van Hilversum. stad te werken. Klein: “Het is duidelijk dat Crolla: “We kozen voor een actieve rol, maar we in een andere wereld leven. Een wereld daar moesten de inwoners een belangrijk die steeds meer door data en technologie onderdeel van gaan worden. De gemeente P2 is de partij die de totstandkoming, ingedreven is. Daar horen ook andere conis er om maatschappelijke vraagstukken van richting en uitvoering van de samenwerking tracten bij. Waar de traditionele bilaterale de inwoners op te lossen en wat betreft het tussen het consortium, gemeente en andere contracten de norm waren, zijn samenwergebruik van nieuwe technologieën wisten we betrokken partijen realiseert binnen het pro- kingscontracten, zoals we die hebben met al snel zeker dat we dat niet alleen konden. gramma Smart City Hilversum. Atos zorgt het consortium, nu noodzakelijker. Deze Het betrekken van de inwoners, maar ook binnen het programma voor onder andere vorm van samenwerken zorgt voor een bedrijven en kennisinstellingen was dan ook het MyCity platform. Een platform dat de constante stroom van energie en ideeën en de eerste stap voor ons. Met P2 zijn we op beschikbare data van burgers, overheid en persoonlijk ben ik daar erg trots op.” Partner Content Gemeente Hilversum | Atos | P2

”

Data en technologie gaan ons steeds vaker helpen bij het oplossen van vraagstukken.

Ga voor meer informatie over Smart City Hilversum naar https://open-hilversum.hub.arcgis.com/

Samen met inwoners En daar gaan we steeds meer de vruchten van plukken. Zo gebruiken gemeente en bewoners in de Snelliuslaan camerametingen om de slimste manier om de verkeersveiligheid in de straat te vergroten. Nadat bewoners zelf met een lasergun metingen hadden verricht bleek inderdaad dat een groot aantal automobilisten het gaspedaal te ver indrukten. De bewoners hebben toen aan Smart City gevraagd of we samen niet konden kijken hoe de situatie veiliger kan worden gemaakt. Samen met de inwoners is er over oplossingen nagedacht. Door de eﬀecten van verschillende maatregelen steeds te meten via slimme cameratechnologie, krijgen we inzicht in de meest eﬀectieve oplossing. Van de resultaten van dit project leren wij en we kunnen deze kennis vervolgens weer inzetten voor volgende projecten.” Vertrouwen in elkaar We werken meer en meer met de eindgebruiker aan slimme toepassingen. Waarbij we echt uitgaan van elkaars toegevoegde waarde en elkaar scherp houden op de onderlinge rolverdeling. Dat vraagt om lef, goede samenwerking en onderling vertrouwen. De neuzen staan niet altijd dezelfde kant op, maar door duidelijke communicatie, denken vanuit het gedeelde belang, goede begeleiding en vertrouwen in elkaar zijn we in staat om altijd stappen te zetten in de goede richting voor een leefbaarder en digitaal Hilversum.”

20 Toekomst van de Economie - Investeren & Beleggen en Smart Cities analysenederland.nl

Steden worden slimmer Opinie

Onze steden veranderen. Dat gebeurt sneller dan we denken en vaak zonder dat we er iets van zien of merken. Talloze sensoren nemen waar hoe bewoners, ondernemers en bezoekers zich binnen de stad bewegen, wat ze doen en waar ze behoefte aan hebben. Foto: Persfoto & Paul Einerhand

e fysieke inf ra-

reageert op die informatie - en daar merken we wél iets van. Doordat verschillende systemen met elkaar communiceren, neemt de kwaliteit van wonen, werken en ontspannen in de stad toe. We verplaatsen ons sneller en comfortabeler. We creëren economische groei. En ondertussen wordt het leven in de stad steeds duurzamer. structuur

wel de ‘artist’s impressions’ van toekomstige steden. Gebouwen hebben de meest uitzinnige vormen, vreemdsoortige apparaten bepalen het straatbeeld en de bewoners verplaatsen zich bij voorkeur door de lucht. De technieksector is weliswaar druk bezig met innovatie, maar niet met dergelijke futuristische dagdromen. Integendeel; het slimmer maken van steden is gebaseerd op systemen die praktisch toepasbaar zijn en concrete voordelen bieden voor mensen en bedrijven. Onze slimme technieken zijn gericht op de reële uitdaginU kent vast

gen in snelgroeiende steden. Denk aan geavanceerde rioolsystemen die ervoor zorgen dat bij extreme regenbuien (die steeds vaker voorkomen) de straat niet meer blank staat. Of aan lantaarnpalen die hun lichtsterkte afstemmen op de verkeersdrukte en daarnaast geluidsniveau en luchtkwaliteit meten, camerabeelden maken en elektrische auto’s opladen. Steden verbruiken én

produceren steeds meer energie. Een slim energienetwerk (‘smart grid’) kan ervoor zorgen dat een bedrijf in de ene wijk gebruik maakt van de elektriciteit die huishoudens in een andere wijk opwekken met hun zonnepanelen. Verkeersregelsystemen voorkomen files. Sensoren bij bruggen en tunnels signaleren tijdig dat er onderhoud nodig is, zodat er geen storingen en vertragingen ontstaan. kan ons helpen op gebieden als mobiliteit, afvalinzameling, duurzaamheid en circulariteit, veiligheid en zorg. Connectivity, Internet of Things en sensoring zijn relatief nieuwe technieken, maar de bedrijven die zijn aangesloten bij Techniek Nederland passen ze al iedere dag in de praktijk toe. De smart city is geen futuristisch fenomeen, maar een omgeving waar we nu al in rondlopen. Slimme technologie

ring hebben een uitstekend loopbaanperspectief. Ook voor ondernemers liggen er enorme kansen. Door te investeren in de ontwikkeling van smart cities kunnen we dan ook sterker én groener uit de huidige crisis komen.

Slimme technologie kan ons helpen op gebieden als mobiliteit, afvalinzameling, duurzaamheid en circulariteit, veiligheid en zorg. maken van onze steden zijn samenwerking en co-creatie essentieel. Ik vind het mooi om te zien dat er overal ecosystemen ontstaan waarin techniekbedrijven samen optrekken met gemeenten, burgers, wetenschappers en softwareleveranciers. Bij het slimmer

een groot aantal aansprekende ontwikkelingen zien die plaatsvinden in de steden van vandaag. Ik denk dat de voorbeelden een inspiratie zijn voor wie nu al de weg kent in de smart city, maar óók voor iedereen die er voor het eerst rondloopt. Deze campagne laat

Slimme steden bieden

ook economische mogelijkheden, voor werknemers en bedrijven. Jonge technici met kennis van ict en digitalise-

Doekle Terpstra, Voorzitter Techniek Nederland ADVERTENTIE

‘Slimme gebouwen zorgen voor gezonde steden’ Alles wat te maken heeft met energie, van de stopcontacten in huis tot aan energie in grote distributiecentra, daar levert Schneider Electric oplossingen voor. Het is de leider in de digitale transformatie van energiemanagement en industriële automatisering. En ze zijn dit jaar uitgeroepen tot het meest duurzame bedrijf ter wereld. Duurzaam is ook slim “De benoeming tot meest duurzame bedrijf van de wereld komt voor een groot deel door onze klanten die onze oplossingen gebruiken”, vertelt Debby Slofstra, Country President Netherlands bij Schneider Electric. “Zij hebben in totaal 130 miljoen ton CO2 minder uitgestoten ten opzichte van vorig jaar. Dat kun je vergelijken met dertig miljoen auto’s die een jaar lang in de Verenigde Staten rondrijden. Daarnaast besteden we intern veel aandacht aan onder andere duurzame verpakkingen en het produceren van minder afval. Zo zorgen we ervoor dat niet alleen de gebouwen van onze klanten, maar ook ons eigen bedrijf slim én duurzaam wordt.” Net Zero Carbon Cities Om duurzame steden te realiseren die zo min mogelijk CO2 uitstoten is het zaak de gebouwen en logistiek in steden uitstootvrij te maken, gaat Slofstra verder. “Voor gebouwen is het van belang eerst in kaart te brengen hoeveel er wordt uitgestoten. En wat er precies wordt uitgestoten. Zo kan er ook tijdig worden geconstateerd wanneer iets moet worden vervangen. Met behulp van artiﬁcial intelligence kunnen we op tijd actie ondernemen. Op deze manier vindt preventief onderhoud plaats bij installaties van onze klanten.”

Smart City programma Het initiatief van het World Economic Forum om steden CO2 neutraal te maken ondersteunt Schneider Electric door steden richtlijnen te geven hoe dit te bereiken. Ook op nationaal niveau zijn we bezig om via het Smart City programma Net Zero Buildings te creëren, besluit Slofstra. “Een slim gebouw is niet alleen duurzaam, maar ook nog eens interessant voor gebouweigenaren. Het kan hogere huurprijzen opleveren en gelukkigere gebouwgebruikers. Via de app op de telefoon krijgen alle betrokken partijen inzicht in de gegevens die voor de partij relevant zijn. Voor gebouwgebruikers is het namelijk interessant om te weten waar er werkplekken beschikbaar zijn en wat de luchtkwaliteit is in een bepaalde ruimte. Het bieden van dit soort data zorgt ervoor dat gebouwen gerichter kunnen worden verduurzaamd en slim gebruikt kunnen worden. Alleen zo kunnen we heel bewust slimme gebouwen en daarmee ook slimme steden van de toekomst creëren.” Meer weten over een smart building? Scan de QR-code of ga naar www.se.com/nl/smartbuilding

Debby Slofstra,

Country President Netherlands bij Schneider Electric

BTG -van Partner Content Investeren & Beleggen en Smart Cities - Toekomst de Economie

analysenederland.nl

BTG - Partner Content

Smart connectivity voor een slimme en duurzame toekomst met BTG

Partner Content BTG

‘Connected impact’ is het jaarthema van BTG, de Branchevereniging ICT en Telecommunicatie Grootgebruikers, en dit staat in nauw verband met smart connectivity. De BTG aanpak sluit in die zin perfect aan bij het Actieplan Digitale Connectiviteit van het ministerie van Economisch Zaken en Klimaat. Voor de uitwerking van dit thema werkt BTG in speciale Expertgroepen nauw samen en in co-creatie met haar leden, partners en klanten van TGG op diverse strategische thema’s. Daar waar gewenst zoekt BTG de samenwerkingsverbanden op om doelstellingen te realiseren. De BTG Vereniging is een onafhankelijke knowledge driven organisatie die samen met het groeiende aantal leden de juiste digitale snaar weten te raken. De focus ligt dit jaar op thema’s, waar we allemaal mee te maken hebben; namelijk 5G, smart society inclusief smart cities & smart industries, artiﬁcial intelligence, data analytics & science, cyber security en de circulaire economie. Ook op het vlak van ICT en Telecom wil BTG dit jaar de verbinding gaan maken met andere branches zoals, agri en logistiek en een verdiepingsslag maken op gezondheidszorg.

industrie, educatie en gezondheidszorg hebben allemaal te maken met digitale connectiviteit. Een smart city is een slimme stad waarbij informatietechnologie en het Internet of Things ingezet worden om de stad te beheren en te besturen. De stad moet hierdoor duurzamer en eﬃciënter zijn, ervoor zorgen dat inwoners, forensen en bezoekers eenvoudig binnen de stad

”

Een smart society is een benaming die veel beter past bij de innovatieve ontwikkelingen omtrent digitalisering die met elkaar verbonden zijn.

kunnen reizen, waar economische groei kan plaatsvinden, openbare veiligheid als de veiligheidsbeleving wordt gewaarborgd en de stad voortdurend werkt aan het verbeteren van het imago en de reputatie. Maar van alleen het realiseren van een ‘smart city’ kunnen we niet meer spreken. De ontwikkeling gaat veel verder. Als BTG werken wij samen met solution partners om oplossingen te realiseren om onze doelstelVan een smart city naar smart society lingen te realiseren en die gaan veel verder “Van een smart city kunnen we eigenlijk al dan alleen het nastreven van een smart city. niet meer spreken”, vertelt Petra Claessen, Een smart society is een benaming die veel directeur van branchevereniging BTG en beter past bij de innovatieve ontwikkelinservice organisatie TGG. “Aspecten omtrent gen omtrent digitalisering die met elkaar mobiliteit, duurzaamheid, stadsreputatie, verbonden zijn.”

Dochteronderneming TGG “Onze dochteronderneming TGG zorgt voor het leveren van digitale services”, gaat Claessen verder. “En die services hebben allemaal te maken met ICT en telecom. Denk ook aan data science en cyber security en hiervoor maakt BTG samen met haar solution partners, de business proposities en lost daarmee marktimperfecties op! Het is daarbij voor ons van belang dat we mensen bij elkaar kunnen brengen. Steeds meer onderdelen van onze samenleving worden slimmer, denk daarbij aan de gezondheidszorg, maar ook scholen en universiteiten. Het bij elkaar brengen van vraag en aanbod, de leden van BTG en het leveren van diensten rondom de inkoop van telecommunicatieproducten en –diensten, van levering tot aan administratieve verwerking, neemt BTG voor haar rekening om zo bij te kunnen dragen aan een samenleving die digitaler steeds slimmer wordt en slim verbonden is. BTG/TGG werken stevig aan digitale connectiviteit.”

geving naleven. Digitale infrastructuur houdt namelijk niet op aan de grens. In de toekomst is het over de grenzen kijken echt noodzakelijk voor het beter benutten van digitale infrastructuur en verder doorontwikkelingen op dit vlak.”

Floriade Het terrein van Floriade in Almere is wat mij betreft smart connectivity pur sang, gaat Claessen verder. “Almere organiseert in 2022 de Floriade. Een halfjaar durende tentoonstelling die één keer in de tien jaar plaatsvindt in Nederland. Bedrijven zetten tijdens het evenement paviljoens op waar zij laten zien hoe zij innoveren op het gebied van land- en tuinbouw. Almere werkt al geruime tijd toe naar dit evenement, onder andere door de COVID-19 pandemie, met het doel om Almere als groene en duurzame stad op de kaart te zetten. De Floriade moet een unieke kijk gaan bieden op de huidige oplossingen voor de Groene Stad van de Toekomst. Het draait op het terrein daarbij om digitale innovatie. Vele toepassingen hebben daarbij te maken met een Internationaal hoge mate van connectiviteit, zoals sensoNog altijd zijn teveel innovatieve ontwikren, 5G, AI, Internet of Things apparaten kelingen op het gebied van telecom teveel etc.. Voor de Floriade werken we nauw intern gericht, vertelt Claessen. “Het is mooi als Nederland digitaal slimmer wordt, samen in een de BTG exportgroep Smart Society met alle betrokken partijen om maar als we op internationaal niveau niet aansluiten gaan we echte smart connectivity zo een duurzaam Almere te creëren, die op een slimme manier verbonden is, een doelstellingen niet behalen. Door COVID-19 is Nederland nog meer gefocust prachtig voorbeeld van hoe digitale toepassingen met elkaar verbonden kunnen zijn op de interne markt, maar willen we met en vele voordelen op kunnen leveren. BTG/ onze digitale infrastructuur echt iets gaan betekenen op de internationale markt, dan TGG Building bridges in a smart society.” moet Nederland zich gaan aansluiten bij wereldwijde richtlijnen en weten regel-

Ga voor meer informatie naar www.btg.org of neem contact op met Petra Claessen via petraclaessen@btg.org

22 Toekomst van de Economie - Investeren & Beleggen en Smart Cities analysenederland.nl

Mobiliteit: niet omdat het moet maar omdat het kan

Achterblijven is geen optie Smart Cities

Smart Cities

in Nederland hebben draagt daar niet aan bij. Bovendien zijn deze veiligheidstechnieken soms nog dure extra’s. Door deze uit bijvoorbeeld de BPM te houden, wat ook bij de ABS (antiblokkeersysteem) is gebeurd, kunnen we de implementatie versnellen.”

Onze mobiliteit ontwikkelt zich langzaam maar zeker naar een veiliger, duurzamer en schoner systeem. De coronacrisis heeft veel van deze ontwikkelingen een boost gegeven. Samengevat zullen we steeds meer mobiel zijn, niet meer zozeer omdat het moet (zakelijk verkeer), maar kan (vrije tijd). Tekst: Féline van der Linde Foto: Unsplash

“

zijn we waar het kon zoveel mogelijk gaan thuiswerken”, vertelt Carlo van de Weijer, hoofd Smart Mobility aan de Technisch Universiteit Eindhoven. “Uiteindelijk zullen we wel weer deels terug naar kantoor en de universiteit gaan, maar dat we meer dan voorheen thuis blijven werken is een feit. Afhankelijk van hoe vaak dit kan is de verwachting dat we gemiddeld één a twee keer per week thuis blijven. Maar ook als we wel op pad gaan kan dat een stuk slimmer met een paar simpele aanpassingen. Voor tien uur ’s ochtends geen live meetings meer, bijvoorbeeld. Zo zullen we niet meer met z’n allen in de file staan of in een overvolle trein om acht uur ’s ochtends.” Het afgelopen jaar

een illusie te denken dat we niet meer de auto gaan pakken. Van de Maar het is

we vooral de fiets niet vergeten. De nieuwe fietsen zijn wereldwijd niet aan te slepen en is inmiddels het nieuwe toiletpapier geworden, besluit Van de Weijer. “We zijn het afgelopen jaar massaal gaan wandelen en fietsen. Je wilt er elke dag toch even uit en ‘onderweg’ zijn. Aan de andere kant werd het reizen met het openbaar vervoer afgeraden en konden veel mensen niet anders dan zich verplaatsen met de (elektrische) fiets. En dat bleek een goed alternatief te zijn. Veel mensen zullen dan ook de fiets blijven gebruiken en dat bespaart veel kosten, ruimte en draagt bij aan een goede volksgezondheid. Waar we veertig jaar geleden alleen maar auto’s zagen in de dorpen en steden is de fiets nu helemaal terug. In de toekomst is de mobiliteit niet het gevolg van op de weg moeten zijn, maar van op de weg kunnen zijn. De (elektrische) fiets is hierbij een goed alternatief voor de auto. Investeren in de fietspaden in plaats van de snelwegen verbreden heeft dan ook de toekomst. De overheid mag en moet daar wat mij betreft veel meer aandacht aan besteden!” Ten slotte moeten

We zijn het afgelopen jaar massaal gaan wandelen en fietsen.

Weijer: “In tegendeel. Gedurende de coronacrisis hebben zelfs meer mensen een eigen auto gekocht, oftewel de Corona Occasion. Maar voor de coronacrisis was deze trend ook al zichtbaar. Dit omdat de auto goedkoper is geworden. Net als ooit bij TV’s of de mobiele telefoon, is deze bij introductie duur en alleen voor de rijken beschikbaar. Maar al snel wordt deze door het toenemende volume ook goedkoper en daarmee beschikbaar voor steeds meer mensen. Dit is nu ook gaande met de elektrische auto. We zitten nu in de fase dat de elektrische auto steeds goedkoper wordt en daarom is het ook goed dat er nog subsidies zijn, die de aanschaf van de relatief duurdere elektrische auto mogelijk maken voor veel meer mensen. De aanschafkosten zijn misschien voor sommigen nu nog hoog, maar al gauw is het rijden van een elektrische auto

goedkoop. De onderhoudskosten zijn veel goedkoper puur omdat er minder onderdelen inzitten.” mobility rijdt er al ontzettend veel rond op de weg, gaat Van de Weijer verder. “Denk bijvoorbeeld aan de verkeersinformatie in de navigatie. Vijftien jaar geleden had bijna niemand een navigatiesysteem, laat staan de verkeersinformatie bij de hand en wist niemand hoe laat hij of zij ergens zou arriveren. De volgende stap is de zelfrijdende auto. Het gaat wat ver om te denken dat de mens bij wijze van spreken straks kan slapen achter stuur, maar op dit moment mag er meer vaart gezet worden in de technieken die ongevallen kunnen voorkomen. In de meeste gevallen zijn deze technieken al op de markt, maar is het wachten tot de auto’s deze gaan implementeren. Het relatief oude wagenpark wat wij Wat betreft smart

In transport en logistiek is digitale innovatie vandaag de dag een absolute noodzaak. En niet alleen voor de koplopers. E-commerce groeit hard en neemt veel over van fysieke winkels. Tekst: Juliette van Neerijnen, coördinator digitale innovatie bij Transport en Logistiek Nederland (TLN)

Alles is verbonden, data worden ontsloten via apps en platforms. Door gebruik van digitale technologieën veranderen businessmodellen en er ontstaan nieuwe inkomstenbronnen. Kritische ketenpartijen vragen daarnaast om transparantie en meer duurzame oplossingen. Zo kunnen we inmiddels concluderen dat onze sector een enorme digitaliseringstransitie doormaakt, waarbij achterblijven geen optie is. Tot pak ‘m beet tien jaar geleden moesten veel bedrijven kritische beslissingen nemen op onderbuikgevoel. Meer zekerheid dan eigen intuïtie was maar mondjesmaat voorhanden. Digitalisering levert echter schatkamers aan data op. En meer dan ooit helpen data organisaties tactische en strategische keuzes te maken en ambities te realiseren. Digitalisering zorgt daarnaast voor een nooit eerder behaald niveau van verbondenheid in ketens - horizontaal, verticaal en met (lokale) overheden - met alle voordelen van dien. De toekomst van smart cities laat niet lang op zich wachten. Het zal radicaal andere logistieke concepten brengen: door de opkomst van stadshubs en ‘mobility as a service’ zal de beladingsgraad worden geoptimaliseerd en zal de binnenstedelijke distributie duurza(a) m(er) plaatsvinden. Mainports streven naar beschikbaarheid van actuele data van containers om daarmee een integrale en naadloze verbinding met het achterland, de zeevaart, de douane en de NVWA te creëren. Alles met het doel om congestie te voorkomen. Onze sector laat op het vlak van digitalisering gelukkig ook een enorme beweeglijkheid en wendbaarheid zien. E-commerce maakt mede door de coroanapandemie explosieve ontwikkelingen door. De snelle opmars van robots in warehouses, de aandacht voor duurzaamheid bij de bouw van vastgoed, CO2-registratie door middel van Big Mile: het zijn allemaal tekenen dat we niet alleen mee kunnen, maar ook werkelijk meegáán. Nu is het zaak om het peloton te stimuleren door te pakken en de achterblijvers te motiveren om een inhaalslag te maken. Voor wie niet meegaat in deze transitie, is de kans op overleven stukken kleiner. Maar ondernemers zijn niet voor niets ondernemers, altijd op zoek naar manieren om te innoveren en zich te onderscheiden door het leveren van toegevoegde waarde. Datagedreven werken en digitale oplossingen helpen daarbij. Ketenoptimalisatie ligt voor het grijpen. Voor wie mee wil is er werk genoeg aan de winkel. ADVERTENTIE

Strijden tegen zwerfafval met een slimme afvalbak Steeds meer steden en gemeenten maken gebruik van slimme afvalbakken. Door deze te leasen kunnen ze ook als er even

elektrische pers op zonne-energie. Door het afval samen te persen, creëer je meer volume per afvalbak, je kunt er

geen budget is direct de strijd aanbinden met het zwerfafval.

tot wel vijf keer meer afval in kwijt dan in een gewone afvalbak, De voordelen daarvan verklaren volgens Kik het wereldwijde succes van de Mr. Fill; “Je hebt veel minder tot

Dat er een aanhoudende vraag is naar de lease van zijn slimme afvalbakken verbaast Theo Kik, managing director van Mr. Fill, niet. Kik: “Zeker in corona-tijd hebben heel veel gemeenten last van zwerfafval. Omdat budgetten een

geen zwerfafval meer, en je hoeft ook minder afvalbakken in de openbare ruimte te plaatsen.”

jaar van tevoren moeten zijn geregeld, is er vaak geen geld om daar direct op te anticiperen.” De oplossing ervoor is

75% besparen Bijzonder is de optie van een Sensor Fill. Daarmee geeft de

misschien wel even slim als het product. “Door slimme afvalbakken te leasen,” zegt Kik, “kun je ook zonder budget direct de strijd aanbinden met het zwerfafval. Met een vast bedrag per maand zijn alle kosten gedekt.

afvalbak zelf via het mobiele netwerk op het ‘Smart City Manager’-platform een seintje dat de container bijna vol is. “Zo hoef je niet alleen minder te legen,” zegt Kik, “je weet ook precies wannéér je moet legen. Minder autobewegingen dus, en weer een besparing op de CO2-uitstoot. Uiteindelijk kun je als stad of gemeente tot 75% op afvalinzameling besparen.”

Hightech antwoord Kik noemt zwerfafval een wereldwijd probleem: “Dat het een aanslag is op het milieu is overduidelijk, maar het opruimen en verwerken kost ook handenvol geld. In een stad als Amsterdam moet je soms in één straat tot wel vijf keer per dag de afvalbakken legen.” Het hightech antwoord daarop is de Mr. Fill, een slimme afvalbak met een ingebouwde

Mr. Fill heeft voor steden en gemeenten een lease-aanbieding vanaf € 89,- per maand. KIJK OP ONZE WEBSITE WWW.MR-FILL.COM

Vialis -van Partner Content 23 Investeren & Beleggen en Smart Cities - Toekomst de Economie analysenederland.nl

Vialis - Partner Content

Samen werken aan een leefbare toekomst

Partner Content Vialis

De leefbaarheid in stedelijke omgevingen wordt steeds belangrijker. Het stedelijk gebied groeit en ook het platteland verandert daardoor ook sterk. Vialis, specialist op het gebied van mobiliteit onder de vlag van VolkerWessels, zorgt voor beschikbaarheid en een veilige en duurzame doorstroming in het verkeer, zodat iedereen met plezier kan blijven reizen. Door gebruik te maken van sensoren die onder andere geluiden uitstoot meten kunnen we prioriteiten geven aan bijvoorbeeld fietsers, voetgangers maar ook vrachtwagens. Via onder andere apps werkt Vialis aan een veilige en duurzame leefomgeving. Geen gemakkelijke opgave, maar ook dit is onderdeel van het DNA van Vialis en VolkerWessels. Vialis levert, samen met partners, in de stad en op het platteland een actieve bijdrage aan het verbeteren van de leefomgeving. “Het afgelopen jaar was bijzonder. In de eerste lockdown zagen we de mobiliteit wegvallen en rond de zomer van vorig jaar was de drukte op de weg ongeveer op hetzelfde niveau als voor de coronapandemie”, vertelt Willem Hartman, directeur Portfolio & Ontwikkeling bij Vialis. “Het was dan wel weer druk op de weg, maar de drukte had een grote spreiding. Dit probeerden we voor de coronapandemie ook al te bereiken, door bijvoorbeeld de projecten met Spitsmijden, maar dat hield mensen niet tegen om rond spitstijd in de auto te stappen. Nu is het ge-

Ga voor meer informatie naar www.vialis.nl

lukkig heel normaal geworden om eerst thuis mails te beantwoorden en om pas later op de dag te gaan rijden. Alleen als dat kan natuurlijk. Deze acceptatie, om later op je werk te verschijnen of sommige dagen helemaal vanuit huis te werken, is wat mij betreft een hele mooie en blijvende ontwikkeling.”

”

De verstedelijking gaat verder en zorgt voor uitdagingen op het gebied van mobiliteit in het stedelijk gebied. Drukte “Dat neemt niet weg dat het in de toekomst niet minder druk gaat worden op de weg en in de steden”, gaat Hartman verder. “De verstedelijking gaat verder en zorgt voor uitdagingen op het gebied van mobiliteit in het stedelijk gebied. COVID-19 heeft voor een tijdelijke trendbreuk gezorgd in alledaagse mobiliteitsvraagstukken.” “In onze ambitie om Nederland nog leefbaarder te maken en te houden, staan we gelukkig niet alleen”, geeft Hartman aan. “Wij werken hiervoor nauw samen met andere VolkerWessels-ondernemingen en externe partijen. Zo zijn we samen met VolkerWessels Telecom in het recente verleden in Eindhoven succesvol gestart

met het slimmer maken van straatlantaarns. Deze expertise is weer gebruikt in de pilot die nu draait in Almere met milieusensoren, sensoren die uitstoot/emissie meten. Dit is een nieuwe manier van het regelen van het verkeer op basis van het omgevingsklimaat. Maar we denken ook mee in andere vraagstukken. Hoe gaan we ervoor zorgen dat we toenemende drukte goed kunnen managen? Dat kunnen we doen door bijvoorbeeld vrachtwagens prioriteit te geven bij een verkeerslicht zodat deze niet hoeven te stoppen en weer op te trekken, waardoor er minder roet en CO2 worden uitgestoten. We zien in Nederland ook steeds meer elektrische voertuigen. Wanneer bestuurders van elektrische voertuigen tijdig gewaarschuwd worden dat ze hun snelheid kunnen aanpassen en hierdoor wel door groen kunnen rijden, zorgt dit ervoor dat steeds meer voertuigen schoon en eﬃciënt kunnen gaan rijden. Dit is positief voor het realiseren van de klimaatdoelstellingen binnen een regio.”

staan. Door hier een sensor aan te koppelen is dit wel mogelijk. Daarnaast wordt informatie als bijvoorbeeld het gewicht van een vrachtwagen en de snelheid waarmee deze een verkeerslicht nadert van belang voor sensoren die met elkaar gecombineerd kunnen worden om ervoor te zorgen dat de stad schoner en leefbaarder wordt.”

Privacy Maar het verzamelen en gebruiken van sensoren en daarmee data brengt ook de vraag met zich mee of er wel veilig met die data wordt omgegaan? Hartman: “Voor een verbetering van de leefbaarheid van een stad wil je dat sensoren kunnen detecteren, wie waar naartoe gaat. Maar je wilt natuurlijk niet dat die informatie, dat jij met je auto bij een bepaald verkeerslicht arriveert, bekend is. We werken daarom met geanonimiseerde data. Zo ook met de fiets-app Schwung, deze weet wanneer er gefietst wordt en doordat Schwung in verbinding staat met de verkeerslichten kan Schwung groen aanvragen op de gewenste Combineren richting. Om de privacy te waarborgen Nieuwe mogelijkheden van sensoren en ‘halen’ we het eerste en laatste stuk van de connectiviteit maken veel meer diensten rit eraf en wordt dit dus niet opgeslagen in mogelijk. “En kunnen veel diensten ook met elkaar verbonden worden. Zo heeft een de historie. Privacy en cybersecurity zijn verkeerslicht als doel dat er geen fietsers, belangrijke voorwaarden in het gebruik van data. Vialis is continu alert op de uitdaginvoetgangers en auto’s op elkaar botsen. Tegelijkertijd willen we dit op een zo efficiënt gen die digitalisering met zich meebrengt. Duidelijke afspraken maken en zorgvuldig mogelijke manier doen. Lussen in de weg omgaan met dit soort informatie zal zorgen worden geactiveerd wanneer er een fietser voor een verbetering van de leefbaarheid, of auto op komt te staan, zodat het licht doorstroming en veiligheid in onze mobiliop groen kan springen. Maar een lus in de teit en infrastructuur.” weg of verkeersknop waar een fietser op drukt kan niet bepalen hoeveel mensen daar

24 Toekomst van de Economie - Investeren & Beleggen en Smart Cities analysenederland.nl

Het ‘waarom’ achter een slim gebouw Mobiliteit wordt anders ingevuld Smart Cities

Onze gebouwen worden steeds slimmer. Ze zitten vol vernuftige technologieën waarmee van alles gemeten en gereguleerd kan worden. Maar wat doen we nou echt met die data? En wanneer is een gebouw echt slim?

Smart Cities

Onze mobiliteit verandert continu en in de komende decennia zijn er dan ook een aantal trends die je goed in de gaten moet houden. Tekst: Marjon Kruize

Allereerst is er de opmars van de e-bike. “Deze is niet meer weg te denken uit het straatbeeld”, stelt Antoinette Benning, directeur van Driven. “Van stadsfiets tot bakfiets en van vouwfiets tot een speed pedelec. Met de aanleg van snelle fietspaden in gebieden rondom grote steden zal hiervoor nog meer ruimte komen.”

Tekst: Marjon Kruize Foto: Benjamin Child

“

Slimme gebouw-

data”, stelt Nicholas White, mede-oprichter van Smart Building Certification. “Maar alleen het implementeren van technologie is niet genoeg. Het gaat er uiteindelijk om wat je met die technologie doet. Je ziet vaak dat mensen een slim gebouw maken en zich vervolgens afvragen waar hun waarde blijft. Dan heb je het dus niet op de juiste manier aangepakt. Een slim gebouw heeft technologie en is gemaakt met technologie die geïntegreerd is in het bedrijfsproces, alleen dan kan het waarde leveren.” en leveren

Een slim gebouw is dus niet enkel een gebouw waar technologie ingezet is, maar een gebouw dat daarmee ook extra waarde levert.

dat is, is daarom ook volledig afhankelijk van de wensen die je hebt. Wil je een energieneutraal gebouw of wil je meer services bieden voor je mensen? Uiteindelijk gaat het over gebruik, performance, environment, gezondheid, veiligheid, gedrag, design en connectiviteit. Als je niet de juiste data uit je sensoren kunt halen, heb je er niet zoveel aan. Dus het moet wel met elkaar verbonden worden en de juiste data leveren voor jouw doelstellingen.”

Is de technologie onderdeel van de bedrijfsstrategie? We bedenken als het ware het minimum als het gaat om goed building usage management en building environment management en de methodologie, maar slimme gebouwen zijn flexibel, dus er is ook ruimte voor nieuwe innovaties. Het is een technisch verhaal over wat het is en hoe het werkt, maar belangrijker nog is dat je de brug slaat en gaat kijken waarom we het doen.” een aantal uitdagingen waar gebouweigenaren momenteel mee kampen. “Denk alleen al aan het hele COVID-19 verhaal”, stelt White. “Een gebouw dat niet slim is kan in de huidige tijd eigenlijk niet openblijven, want je moet informatie hebben over social distancing, ventilatie, luchtkwaliteit en hygiëne en dit ook kunnen managen. Daarnaast moeten we ook na gaan denken over de periode na corona, waarin een groot deel van de bedrijven minder Er zijn namelijk

is dus niet enkel een gebouw waar technologie ingezet is, maar een gebouw dat daarmee ook extra waarde levert. “De gebruiker van de gebouwen moet iets kunnen met de data die uit het gebouw komt”, stelt Wouter Truffino, tevens mede-oprichter van Smart Building Certification. “Zij moeten hier inzichten uit kunnen halen om het gebouw beter te laten werken voor de gebruikers, het bedrijf en de wereld eromheen. Wat Een slim gebouw

tonen dat een gebouw slim is, wordt daarom op dit moment certificering uitgerold. “Nicholas en ik zijn hier samen met Elizabeth Nelson mee begonnen om de bouw slimmer te maken en gebouwen te kunnen vergelijken, zodat we sneller kunnen leren wat een slim gebouw is”, stelt Truffino. White: “Hierbij wordt niet alleen gekeken naar de aanwezige technologie, maar ook naar hoe deze gebruikt wordt. Hebben de juiste mensen toegang tot de data? Om aan te

kantoorruimte wil gaan gebruiken. Hoe kan je er dan voor zorgen dat het kantoor slim en efficiënt ingezet kan worden waardoor het toegevoegde waarde blijft bieden.” er natuurlijk ook nog het duurzaamheidsverhaal. Truffino: “We willen in 2030 voldoen aan het klimaatakkoord en dan kan je wel gaan roepen dat je gebouw duurzaam is, maar je moet dat ook met data inzichtelijk kunnen maken. Slimme bouw kan daarin echt iets toevoegen. Momenteel is dit nog vrij kostbaar, maar door de exploitatie slimmer aan te pakken en tech in te zetten om bedrijfsprocessen te ondersteunen kan dat in de toekomst veel goedkoper. Daar ligt de toekomst, maar ook de uitdaging. Uiteindelijk gaat het om de procestransformatie waarin gebouwen niet alleen de nieuwste snufjes bezitten, maar ook echt een toegevoegde waarde leveren voor mens, bedrijf en milieu.” En dan is

Daarnaast gaan we ook multimodaal reizen, stelt Benning. “Vandaag de (deel)auto, morgen de fiets en overmorgen de trein, of zelfs meerdere vervoersmiddelen per dag. Waar het tot nu toe gangbaar was om vooral één soort vervoersmiddel te gebruiken en te vergoeden voor een werknemer, is het vandaag de dag normaler geworden om flexibele om te springen met mobiliteit. De gebruiker kiest wat hem het beste uitkomt en gebruikt het middel om dat moment het snelste van A naar B te komen.” Ook wordt mobiliteit steeds slimmer. “De zelfrijdende auto klinkt nog als toekomstmuziek, maar slimme mobiliteit is dichterbij dan je denkt”, vertelt Benning. “Denk aan high tech informatievoorzieningen om autorijden veiliger te maken, of aan apps voor autodeelconcepten.”

De zelfrijdende auto klinkt nog als toekomstmuziek, maar slimme mobiliteit is dichterbij dan je denkt. Een ander groot thema is natuurlijk duurzaamheid. “Fossiele brandstoffen worden schaarser en mede daardoor worden e-bikes en elektrische auto’s populairder”, stelt Benning. “Bedrijven gaan daarnaast vaker betalen voor de CO2-uitstoot die ontstaat bij het produceren van producten, waardoor het raadzaam is om de minst vervuilende oplossing te kiezen voor mobiliteit en hiermee het milieu en kosten te besparen.” Als laatste neemt het autogebruik af en winnen deelconcepten aan terrein. Benning: “Uit cijfers van het CBS blijkt dat vooral jongeren die grootstedelijk wonen minder vaak een eigen auto hebben. Door schaarser wordende ruimte, het terugdringen van vervuilend verkeer, stijgende parkeerkosten en de wens om in stedelijke gebieden het openbaar vervoer in de stad en regio verder te optimaliseren is het de verwachting dat het gebruik van de auto verder zal dalen. Dit scheelt kosten en heeft als andere voordelen dat het vervoersmiddel efficiënter wordt gebruikt en de hoeveelheid auto’s in een straat kan worden teruggedrongen.” ADVERTENTIE

Wij brengen jouw merk naar de juiste doelgroep

Neem contact met ons op om te weten hoe www.europeanmediapartner.com | nl@europeanmediapartner.com | +31 20 808 82 00

Hoe slim gebouwbeheer kan bijdragen aan een veilige en gezonde werkomgeving Hoe ziet het samenkomen eruit in het post-corona tijdperk? Eén van de grote maatschappelijke vraagstukken van deze tijd. De nieuwe manier van werken en mensen bij elkaar brengen vraagt om een nieuwe visie op de huisvesting- en vastgoedstrategie.

Beyond Eyes, een innovatieve dienstverlening van Heijmans en CSU, maakt nieuwe én bestaande gebouwen slim en daarmee duurzaam en toekomstbestendig. Meerdere diensten voor slim gebouwbeheer zijn geïntegreerd in één uniek platform, waardoor het mogelijk is om de dienstverlening volledig af te stemmen op de behoeften en wensen van de pandgebruiker. Slimme sensoren zien waar moet worden schoongemaakt, welke ruimtes bezet zijn, waar de luchtkwaliteit geoptimaliseerd moet worden of waar energie bespaard kan worden. Door realtime data te combineren en analyseren, tezamen met gebruikersfeedback over de beleving van het pand, volgen concrete verbeterplannen. Zo kunnen gebouweigenaren en -beheerders onderbouwde beslissingen nemen over hun huisvesting. Met als resultaat een besparing op budget, stijging in productiviteit en een lager verzuim door een gezondere werkomgeving.

Benieuwd wat Beyond Eyes voor jouw gebouw kan betekenen? www.beyondeyes.com

DE EEUW VAN DE STEDEN Aan het begin van de negentiende eeuw woonde slechts twee procent van de wereldbevolking in steden. Halverwege de twintigste eeuw was dat al dertig procent. De voorspelling is dat binnen vijftien jaar zestig procent van alle mensen in een metropool woont. Aan ons de uitdaging om deze megasteden zo te creëren dat we er met zoveel mogelijk mensen gezond en comfortabel kunnen wonen. Welkom in de eeuw van de steden.

Doordat het merendeel van de bevolking straks in een metropool woont, sluit landelijk beleid steeds minder aan op wat er nodig is in de megasteden. Mensen, bedrijven en organisaties willen in schone, groene gebouwen wonen en werken en lokaal en efficiënt voedsel produceren. Vanuit deze behoeftes ontstaan de smart cities van de 21e eeuw. Steden van de toekomst Hier ligt de perfecte kans voor Nederland om uit te groeien tot de ‘groenste stad ter wereld’. Als leverancier van Duurzame Urban Delta’s creëert Priva prachtige, efficiënte en duurzame woon- en werkomgevingen. Steden met slimme logistieke systemen waar decentrale energie oplossingen worden toegepast in smart grids en afvalwater uit de stad wordt hergebruikt voor onder andere het produceren van voedsel. Want slimme steden zijn duurzame steden. Steden waar het gaat over het creëren van een leefbaar en groen klimaat. Waar het gaat over cohesie, over gezond, veilig en actief ouder worden. Slimme steden zijn steden met oplossingen die ervoor zorgen dat energie en natuurlijke hulpbronnen optimaal worden gebruikt en waar processen circulair zijn. Is dat de utopische visie van een individu? Nee. Dat bewijzen alle mooie, innovatieve maar vooral groene

initiatieven die we nu al zien. Overal in Nederland zie je dat mensen zich inzetten voor een beter klimaat. Voor een smart omgeving waar processen met slimme oplossingen op elkaar zijn afgestemd. Altijd gericht op bijdragen aan een meer duurzame toekomst. Priva gaat verder Bij Priva dragen we iedere dag bij aan een wereld waar een groeiende wereldbevolking een gezond en comfortabel leven kan leiden. Wij geloven in een duurzame wereld. Met onze unieke combinatie van hardware, software en services bieden we oplossingen voor de uitdagingen waar de steden van de toekomst voor staan. Onze focus ligt op lokale en efficiënte voedselproductie. Maar we creëren ook groene en schone gebouwen en buurten en zetten ons in voor minimaal gebruik van fossiele brandstoffen en schaarse natuurlijke hulpbronnen zoals zoet water. Doordat we al jaren duurzame oplossingen bieden binnen deze verschillende aandachtsgebieden, zijn we dé expert van de steden van de toekomst. Smart buildings Onze slimme, gezonde gebouwen - die we smart buildings noemen - liggen ten grondslag aan een betere leefomgeving. Traditionele gebouwen zijn verantwoordelijk voor 40 procent van het energieverbruik en 36 procent van de CO2-emissies in Europa. Dat moet anders. En het kan: Door onze gebou-

wen slimmer en schoner te maken verminderen we de CO2-uitstoot en dragen we bij aan een duurzame wereld. En smart buildings zijn niet alleen beter voor ons klimaat. Onder mensen die er werken is de productiviteit 5 procent hoger en het ziekteverzuim 15 procent lager. Daarmee maken onze gebouwen het verschil. Klein verschil, groot effect Zelfs kleine veranderingen kunnen de grootste gevolgen hebben. En kleine veranderingen zijn relatief makkelijk in te voeren. Zoals een smart grid met gebouwsensoren die zorgen voor een optimaal energieverbruik. Of de mogelijkheden van voorspellend regelen van gebouwverwarming en -koeling op basis van de weersvoorspellingen. Of het toewijzen van werkplekken aan gebouwgebruikers op basis van hun individuele comfortwensen. Allemaal slimme oplossingen om schoner, gezonder en comfortabeler te leven. Bij Priva werken we, samen met onze partners, dagelijks aan innovaties die nodig zijn om deze verbeteringen te realiseren. Wij creëren klimaat voor groei. Nu en in de toekomst. Is Nederland over vijftien jaar nog steeds de groenste stad ter wereld? Als het aan Priva ligt wel. Meer leren over ons? Kijk op priva.com

WWW.PRIVA.COM

Croonwolter&dros - Partner Content CROONWOLTER&DROS - Partner Content

Slim vastgoed met Truestate voor een optimale exploitatie en gebruikerservaring installaties wordt gegenereerd. Tussen de informatiebehoefte en de bestaande data die gegenereerd wordt, zit veelal een ‘gap’. Op basis Met slimme gebouwtechnologie hiervan bepalen we gezamenlijk kunnen eigenaren en beheerders welke toevoegingen, bijvoorbeeld in van vastgoed slim inspelen op Stuurinformatie belangrijke ontwikkelingen, zoals “Onze aanpak begint altijd met het de vorm van sensoren, er nodig zijn om te komen tot de juiste stuurinduurzaamheidseisen, flexibiliteit in kaart brengen van de informaformatie. Dit hoeft lang niet altijd te en coronaproof werken. tiebehoefte van de klant. Wij zien Technologisch dienstverlener hierbij een drietal centrale thema’s; gaan om grote investeringen. Veel vastgoedeigenaren zijn zich niet Croonwolter&dros loopt al ﬂexibiliteit, gezondheid en duurbewust van welke data er al in het meer dan 140 jaar voorop in zaamheid”, gaat Van de Velde ontwikkelingen die aansluiten op verder. “Bij Flexibiliteit staat het op- vastgoed wordt gegenereerd. Door maatschappelijke thema’s. timaal inzetten van de beschikbare deze data te ontsluiten, samen te vierkante meters centraal. Gezond- brengen en te analyseren ontstaan de eerste waardevolle inzichten. “Truestate, onderdeel van heid gaat over het creëren van een Daarnaast kijken wij ook naar Croonwolter&dros, is een integraal gezonde en inspirerende werkomnatuurlijke vervangingsmoment dataplatform waarmee wij klanten geving. Human capital is voor veel door bijvoorbeeld bij een geplande in staat stellen om hun vastgoed op- organisaties immers hun grootste vervanging van de verlichting direct timaal te exploiteren”, vertelt Joyce asset. Ook heeft een groot aantal over te gaan naar verlichting met van onze klanten zich gecommitvan de Velde, Manager Smart geïntegreerde sensoren. Met de teerd aan de Paris Proof duurBuildings bij Croonwolter&dros. inzichten op basis van de bestaande zaamheidsdoelstellingen en willen “Allemaal met als doel om zowel het gebouw als haar gebruikers zo deze concretiseren. Wij merken dat installaties brengen wij ook direct het verbeterpotentieel in kaart. optimaal mogelijk te laten presorganisaties het lastig vinden om Dit is overigens geen eenmalige teren. Vastgoedeigenaren staan hun informatiebehoefte concreet te maken. Met behulp van business actie, maar wordt opgevolgd door voor een complexe opgave, door innovaties en nieuwe technologieën cases ondersteunen wij onze klanten continue monitoring van het pand hierbij. Wanneer de informatiewaarbij wij ook externe factoren kan enorm veel data gegenereerd en het gebruik meenemen in worden. Maar hoe zorg je dat je als behoefte helder is, beoordelen wij welke data er al door de bestaande onze analyses.” vastgoedeigenaar in control blijft? Partner Content

Croonwolter&dros

Wij zetten onze klanten weer in de ‘driver’s seat’ met stuurinformatie afgestemd op de doelstellingen van de organisatie.“

Wilt u ook uw vastgoed klaarmaken voor een duurzame toekomst? Ga dan voor meer informatie naar www.truestate.nl

Belang van de werkomgeving Een beweging die al langer zichtbaar is, maar mede door Corona is versneld, is het belang van een gezonde en inspirerende werkomgeving. Van de Velde: “Naast de uitdaging om medewerkers op den duur weer veilig naar kantoor te kunnen laten komen, ervaren organisaties ook hoe uitdagend het is om talent aan te trekken en te behouden. Zij zien inmiddels in dat zij zich als werkgever kunnen onderscheiden met een gezonde en inspirerende werkomgeving. Daarnaast is aangetoond dat een gezonde werkomgeving het ziekteverzuim doet afnemen en de productiviteit kan verbeteren. Wanneer je je beseft dat de gemiddelde kosten voor een organisatie voor 1% bestaat uit energiekosten, voor 9% uit huisvestingskosten en voor 90% uit personeelskosten dan begrijp je dat organisatie hierop willen kunnen sturen. De inzet van data en technologie maar zeker ook de interactie met de gebruikers is van belang om beoogde doelstellingen te behalen. Wij faciliteren niet alleen de interactie van de

Joyce van de Velde Manager Smart Buildings bij Croonwolter&dros

gebruikers met het gebouw, maar ook tussen de gebruikers onderling. Door de inzet van een app voor de kantoorgebruikers zorgen wij niet alleen dat zij hun werkplek kunnen reserveren en personaliseren, maar ook dat zij aan kunnen geven hoe zij een bepaalde ruimte hebben ervaren. Ook zorgt de app voor verbinding tussen de medewerkers, zelfs wanneer zij niet op kantoor zijn. Vanuit één app zijn gebruikers op deze manier in staat om hun werkzaamheden optimaal te faciliteren.”

26 Toekomst van de Economie - Investeren & Beleggen en Smart Cities analysenederland.nl

Leefbare steden in de toekomst op basis van data en technologie Smart Cities

Digitalisering en technologisering gaan de steden, dorpen en regio’s enorm veranderen de komende jaren. Maar wat is er nodig om deze transitie zo goed mogelijk te laten verlopen om zo de leefbaarheid in de steden te vergroten en democratische waarden te kunnen waarborgen? Tekst: Féline van der Linde Foto: Pixabay

“

zorgen dat steden ook in de toekomst leefbaar blijven dan moeten we gebruik gaan maken van de nieuwste technieken”, vertelt Jan-Willem Wesselink, programmamanager bij de Future City Foundation. “En wel op een democratische manier. Want we willen profiteren van de voordelen die nieuwe technologie ons brengt, maar willen er geen last van krijgen.” Willen we ervoor

hebben we altijd met iedereen contact. “Dat maakt ons flexibel. Voor de steden betekent dit dat plaats en afstand een andere betekenis hebben gekregen. Zeker het afgelopen jaar, waarin we noodgedwongen veel thuis moesten blijven en het door digitale middelen niet uitmaakte waar we waren. Een afspraak hoeft niet meer altijd op een kantoor plaats te vinden maar kan ook vanuit huis via een digitale verbinding. Dit laat tegelijkertijd ook zien dat nieuwe technologieën niet altijd ‘eng’ hoeven te zijn. Ze bieden ook voordelen, ook voor de leefbaarheid in steden. Er kan bijvoorbeeld heel precies de luchtkwaliteit en hoeveelheid CO2 gemeten worden. Door dit precies te meten kunnen hieruit de juiste conclusies worden getrokken en kan beleid worden aangepast of gemaakt.” Door het internet

vele voordelen opleveren, maar wat daarbij niet mag worden vergeten is de autonomie. Wesselink: “We moeten er voor waken dat de autonomie wordt gewaarborgd, want we moeten met elkaar in contact blijven en niet het gevoel Nieuwe technologieën kunnen

hebben dat we continu in de gaten worden gehouden. Het inzetten van data en nieuwe technologieën biedt kansen en die moeten we ook goed benutten, maar mogen niet ten koste gaan van onze privacy of autonomie. Ook de rol van de inwoners van de leefbare stad mag niet worden vergeten. Zij hebben een groot aandeel in de leefkwaliteit van de omgeving en kunnen tijdig problemen signaleren en deze aangeven bij bijvoorbeeld de gemeente. Door inwoners ook zelf metingen te laten verrichten of gebruik te laten maken van deelconcepten, als bijvoorbeeld deelscooters dragen zij ook bij aan een leefbare stad. Wat dat betreft zijn we eigenlijk al veel verder dan de meeste mensen denken. In grote steden worden bijvoorbeeld scooters, maar ook auto’s al volop gedeeld.” en smartcityontwikkelingen kunnen niet los van elkaar worden gezien. “Steden hebben te maken met duurzaamheidsdoelstellingen die gehaald moeten worden en bij moeten dragen aan een circulaire maatschappij. Dat steden daardoor gaan veranderen is een feit en digitalisering en technologisering kunnen helpen om problemen in het sociale domein op te lossen. Maar daarvoor zijn wel duidelijke afspraken, kaders en wetten nodig. Het beschikbaar stellen van data en die aan elkaar koppelen voor een smart city betekent ook dat met al die informatie goed moet worden omgegaan. Tegelijkertijd moeten ze bijdragen aan een samenleving waarin iedereen in vrijheid kan leven en dat moet leiden tot een versterking van de democratie. De samenleving moet veilig zijn met een betrouwbaar maatschappelijk verkeer. Ontwikkelingen in digitalisering of technologie kunnen dat belemmeren en daarom werken in de City Deal ‘Een slimme stad, zo doe je dat’ professionals samen om over de uitdagingen na te denken en de veiligheid en vrijheid te waarborgen in een samenleving die zich ontwikkelt. Alleen zo kan er echt een bijdrage worden geleverd aan de toekomst van steden die prettig en leefbaar zijn voor hun inwoners en die daarbij de privacy van haar inwoners waarborgt.” De duurzaamheidsdoelstellingen

‘We zijn op weg naar een Smart Society’ Smart Cities

De tijd dat beleidsbeslissingen werden genomen op basis van een fingerspitzengefühl is voorbij. Althans, als het aan Saskia Bruines ligt. “Het doel is dat wij als overheden zorgen dat onze steden zo goed mogelijk functioneren en dat wij daar de technologie voor gebruiken die beschikbaar is.” Tekst: Jerry Huinder Foto: Martijn Beekman

van Living Lab Scheveningen was 2020 een succesvol jaar voor Smart City Den Haag. Zeker gezien het feit dat dit niet het enige wapenfeit was. Want naast het succesverhaal van het Living Lab werd ook de intentieovereenkomst ‘Impact Coalitie Safety en Security voor Smart Society’ vorig jaar getekend door de gemeente Den Haag en de landelijke politie. Binnen deze coalitie willen de gemeente en de politie van elkaar te leren als het gaat om veiligheid in de openbare ruimte met gebruik van slimme technologische oplossingen. Saskia Bruines, als wethouder verantwoordelijk voor het Smart City beleid van de hofstad, moet dus haast wel een trotse wethouder zijn. “Ik ben zeker trots, omdat wij in staat zijn gebleken samen te werken met meerdere partijen. Zo hebben we met het Living Lab echt een omgeving gecreëerd waar bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheden samen smart toepassingen kunnen ontwikkelen en daarvan kunnen leren.” et de opening

Wat merken de inwoners van Den Haag anno 2021 van het Living Lab?

“Veel. Sowieso zijn de bewoners enthousiast: ze komen kijken en worden ook meegenomen in de ontwikkelingen. Belangrijk, want de bewoners zijn onze ambassadeurs. Een mooi voorbeeld van een echte toepassing zijn de slimme lantaarnpalen, of eigenlijk noem ik het liever multifunctionele palen, waar allerlei sensoren inzitten die specifieke dingen meten. Dan moet je denken aan geluidssensoren die het soort geluid en de hardheid van het geluid detecteren. Deze sensoren worden gecombineerd met sensoren op andere plekken, bij strandtenten bijvoorbeeld, en daarmee krijgen we een goed inzicht in geluidsoverlast in bepaalde gebieden. Maar we krijgen ook inzicht in hoe de bewoners dat ervaren, de geluidsbeleving, want die doen mee in het project. Als je al die data aan elkaar koppelt, kan je er bijvoorbeeld voor kiezen om op een gegeven moment aan de strandtent te vragen om het geluid bij een bepaalde windrichting wat zachter te zetten. Maar er zit veel meer in de palen. Onder meer sensoren die de luchtkwaliteit meten: op basis van die informatie zouden we ervoor kunnen kiezen om op een bepaald moment van de dag auto’s te weren uit de stad. Of stoplichten in bepaalde straten op rood zetten.” En als we kijken naar veiligheid, een speerpunt van de gemeente Den Haag?

“Daar is ook aan gedacht. Er zitten sensoren in de palen die op basis van geluiden en beelden incidenten kunnen herkennen en dit doorgeven aan handhavers. Simpel gezegd: als er ergens opeens heel hard geschreeuwd wordt, krijgen handhavers een melding

Steden hebben te maken met duurzaamheidsdoelstellingen die gehaald moeten worden en bij moeten dragen aan een circulaire maatschappij.

Het gehele artikel leest u op: analysenederland.nl

Saskia Bruines Wethouder Economie, Internationaal, Dienstverlening en verantwoordelijk voor het Smart City beleid van de gemeente Den Haag

om daar even te gaan kijken. Daarnaast is crowd control is natuurlijk een hele belangrijke, vooral voor Scheveningen, zeker nu in coronatijd. Dus zitten er ook sensoren in die kunnen meten hoe druk het ergens is, en hoe zich dat ontwikkelt. Waar komen de mensen vandaan? Wanneer wordt het gevaarlijk? Dan moet je denken aan verwijzingsborden, maar een directe melding via een app op je telefoon is ook een slimme oplossing. Dit is iets dat we samen met de politie ontwikkelen in de Safety en Security Coalitie.” Wanneer is een city smart?

“Een Smart City is natuurlijk een term die je zo breed en zo smal kan interpreteren als je wil. Ik interpreteer ‘m als het gebruik van digitale technologie in stedelijke vraagstukken. Het doel is dat wij als overheden zorgen dat onze steden zo goed mogelijk functioneren en dat wij daar de technologie voor gebruiken die beschikbaar is. En dat de ontwikkeling van die technologie ons kan helpen om dat beter, sneller en gerichter te doen. Een city is smart als het beleid niet lukraak is, maar gebaseerd op data, feiten en gegevens, zodat je gerichter, effectiever en met zo min mogelijk kosten de goede dingen kan doen.” En wat zijn die goede dingen dan?

“Dat kan heel breed zijn, maar belangrijk is dat een slimme stad daar over nadenkt. Wat wil je? Denk bijvoorbeeld aan scanauto’s die rondrijden om te controleren of mensen hebben betaald voor parkeren. Nu kun je die auto’s ook gebruiken om te constateren of er vuilnis naast de vuilcontainer is geplaatst. Dan kan er automatisch een bericht worden gestuurd naar een handhavingsauto die dat kan oplossen. Dat zijn wel vraagstukken waar je over moet nadenken, want je wil niet te veel in de persoonlijke leefsferen van mensen komen. Privacy van de inwoners is belangrijk. Daar maken we spelregels voor.” Zoals?

“Nou, we hebben in Nederland natuurlijk de AVG (de Algemene verordening gegevensbescherming, red.) en die zorgt voor een goede bescherming van de privacy. Daarnaast hebben wij in Den Haag gezegd: de toepassingen en algoritmes die wij gebruiken mogen niet terug te voeren zijn naar privépersonen. En we hebben ook besloten dat we altijd alle resultaten openbaar maken en het proces willen uitleggen: wat doet het algoritme dat we gebruiken en waar is het voor bedoeld? We zijn daar op onze website databanken en registers voor aan het aanleggen. Mensen moeten kunnen zien wat we doen.”

SDK Vastgoed -van Partner Content 27 Investeren & Beleggen en Smart Cities - Toekomst de Economie analysenederland.nl

SDK Vastgoed - Partner Content

Nieuw Bergen: Iconisch, groen en duurzaam middenin in de stad Eindhoven Partner Content SDK Vastgoed

Eind 2016 schreef de stad Eindhoven een tender uit. Het was belangrijk dat voor de herontwikkeling van het gebied rondom de Deken van Somerenstraat in Eindhoven drie thema’s duidelijk naar voren zouden komen, namelijk Techniek, Design en Kennis (TDK). “We kregen een wit vel en mochten daar invulling aan geven”, vertelt Ferdinand Gremmen, directeur van gebiedsontwikkelaar SDK Vastgoed (VolkerWessels) “Het was de taak om de drie thema’s mee te nemen, maar tegelijkertijd een onderscheidend plan te maken. En samen met architectenbureau MVRDV zijn we daar goed in geslaagd.”

“De afsnijdingen doen denken aan een berg en dat is met een reden. Het gebied ligt namelijk bij de Kleine en Grote Berg. Nieuw Bergen vonden wij dan ook een toepasselijke naam voor het project”, aldus Jacob van Rijs, mede-oprichter van MVRDV. “Daarnaast is er gekozen om vijf nieuwe gebouwen te ontwikkelen, waarvan één sloop-nieuwbouw. Het voormalige politiekantoor, twee panden aan de Grote Berg en de Deken van Somerenstraat worden gerenoveerd. Het project Nieuw Bergen zal uiteindelijk

Impressies: WAX

Duurzaamheid “Wij nemen het woord duurzaamheid bewust heel breed”, gaat Van Eijkeren verder. “De primaire focus ligt niet op de techniek, maar op een duurzaam gebruik van de ruimte. Uiteindelijk draait het om ‘hoe ﬁjn mensen kunnen wonen’ in Nieuw Bergen. Deze mix van kwaliteiten luistert heel nauw. Het ontwerp van MVRDV is vertaald in een divers woonprogramma. Dit aangevuld met een goed doordacht landschapsontwerp en een sterke visie op de commerciële ruimtes, maakt dat je een duurzame basis hebt waarop je kan gaan ontwerpen en bouwen.” “Nieuw Bergen is ook zichtbaar duurzaam. Met 3.200 m2 nieuw

blijven wonen.” Van Eijkeren: “De ambitie is om van Nieuw Bergen een nieuw stuk centrumgebied te maken, waar mensen graag wonen en verblijven vanwege de kwaliteit.

Een centrumgebied wordt interessant als er voldoende contrast aanwezig is. Dit is in Nieuw Bergen het geval. Van woningtypologie tot vorm, inrichting openbare ruimte Inclusiviteit en invulling van commerciële Bijna geen enkel gebouw én geen ruimtes. Ook de groene dakterenkele woning is hetzelfde in dit rassen van bewoners en grote project, onder andere door de afsnijdingen in de gebouwen, verschillen in woninggroottes van aldus Van Rijs. “Die zorgen er zowel het koop- als huursegment, tegelijkertijd voor dat de lagere zorgen voor de toegankelijkheid gebouwen een open karakter en het contrast. Dit maakt Nieuw hebben naar de straatkant. Met dit Bergen straks interessant.” project willen we niet alleen een bijzonder, innovatief en duurzaam Naast de verschillen in hoogte woongebied aﬂeveren, maar er en afsnijdingen, verschillen de ook voor zorgen dat mensen er gebouwen van Nieuw Bergen ook met veel plezier voor een lange tijd van kleur en materiaalgebruik. “Dit hebben we gedaan met een reden”, aldus Gremmen. “Hoe verder je van het centrum gaat van Eindhoven, hoe moderner en witter de buitenmaterialen van de gebouwen worden. Zo ontstaat er een mooie overgang van oud naar nieuw. Eind dit jaar start de bouw van Nieuw Bergen en dat zal ongeveer drie jaar gaan duren. In de tussentijd gaan we gefaseerd de gebouwen opleveren die gerenoveerd zijn. Eind 2024 moet Nieuw Bergen afgerond zijn en hopen we dat de bewoners en bezoekers van dit nieuwe iconische en duurzame stukje Eindhoven kunnen gaan genieten!”

Bent u geïnteresseerd in het project Nieuw Bergen ga dan naar www.nieuwbergen.com/nl. Nieuwsgiering naar SDK Vastgoed en haar visie op duurzame gebiedsontwikkelingen? Ga dan naar www.sdkvastgoed.nl voor meer informatie.

groen op zowel de schuine daken als bomen en struiken die in de wijk worden geplant, zal dit deel van Eindhoven aanzienlijk vergroenen. Het aantal woningen per gebouw is met 12 tot maximaal 66 relatief laag, wat zorgt voor geborgenheid en versterking van het buurtgevoel.”

raaf: Otto Snoe

uit 238 woningen bestaan, zowel huur als koop, voor verschillende doelgroepen.”

Fot og

Hergebruik en nieuw Het project heeft een groot bouwvolume en hoogstedelijke dichtheid, maar bevat geen massieve, grote woontorens. Het ontwerp kent zijn oorsprong in het stedenbouwkundig grid van de omgeving. Dit grid deﬁnieert de bouwvlakken, hierop zijn de bouwvolumes omhoog getrokken, die vervolgens onder hoeken van 45-50 graden zijn afgesneden. Dit geeft de wijk een opvallend, open silhouet.

Jacob van Rijs Mede-oprichter MVRDV

Ferdinand Gremmen Directeur SDK Vastgoed

Joep van Eijkeren Ontwikkelingsmanager SDK Vastgoed

WIE VOORUITDENKT, LAAT ZICH NIET VERRASSEN Een goed pensioen in een leefbare wereld: wie wil dat nou niet? Met Aegon Cappital weet je zeker dat je het goed geregeld hebt voor je medewerkers. En op tijd klaar bent voor het nieuwe pensioenakkoord. Zo is een deel van de nieuwe regels nu al onderdeel van onze pensioenregelingen. Natuurlijk denken we ook met je mee over de juiste keuzes voor het uitvoeren van de overige wijzigingen. We beleggen altijd duurzaam. En we bieden je medewerkers een eigen online omgeving waarin ze alle opties voor hun persoonlijk pensioenvermogen zelf kunnen beheren. Zo helpen we ze op een innovatieve manier na te denken over hun pensioen. Vooruitdenken met een hart voor later, noemen we dat. En wie vooruitdenkt, laat zich niet verrassen. Meer weten? Ga naar aegoncappital.nl/vooruitdenken