Campagne Managers: Wolf van Nispen Managing Director: Jonathan Andersson Redactie: Eltjo Nieuwenhuis & Jamilla Kessler Graphic Design: Kiloe van Benthem Tekst: Jamilla Kessler, Fred Pals, Eltjo Nieuwenhuis & Edith Nordmann Gedistribueerd door: het Nederlands Dagblad Drukkerij: RODI. Content
stand gekomen in samenwerking met onze klanten. Dit zijn commerciële uitingen. Dit is een commerciële uitgave. De redactie van het Nederlands Dagblad heeft geen betrokkenheid bij deze productie.
Een serieuze oproep
VOORWOORD
Vorig jaar december sloten drie 3FM-dj’s zich op in het Glazen Huis in Zwolle om geld in te zamelen voor metabole ziekten. Dat zijn zeldzame, vaak erfelijke en aangeboren aandoeningen die al op jonge leeftijd kunnen leiden tot lichamelijke en verstandelijke handicaps en zelfs tot vroegtijdig overlijden.
Dr. Cor Oosterwijk, Directeur van de VSOP – Patiëntenkoepel voor zeldzame en genetische aandoeningen.
De dj’s van Serious Request deden een “serieuze oproep” tot donatie. De actie sloeg aan, want vrijgevige Nederlanders doneerden ruim 11 miljoen euro voor Metakids. Stichting Metakids is een kleine en professionele organisatie die fondsen werft voor onderzoek naar metabole ziekten. De organisatie wil dat iedereen weet wat metabole ziekten zijn en werft de noodzakelijke fondsen zodat deze ziekten geen doodvonnis meer zijn voor getroffen kinderen. Erfelijke metabole ziekten zijn namelijk de dodelijkste ziekten onder kinderen in Nederland. Duizenden kinderen ondervinden door deze ziekten ernstige lichamelijke en verstandelijke beperkingen. De oplossing ligt in onderzoek, en de stichting financiert onderzoek dat het verschil maakt tussen “ziekenhuis-in, ziekenhuis-uit” of je kind gezond en gelukkig zien opgroeien. Fantastisch!
Zeldzame aandoeningen
Toch vraag ik me ook af waarom veel mensen niet van het bestaan van deze ernstige aandoeningen wisten voordat deze actie plaatsvond. Komt het door de zeldzaamheid? Maar er zijn ruim een miljoen Nederlanders, zowel kinderen als volwassenen, die leven met een van de 7.000 vergelijkbare zeldzame aandoeningen. Als iedereen zich daarvan bewust zou zijn, zouden we dan als samenleving misschien meer belastinggeld over hebben voor betere zorg en meer wetenschappelijk onderzoek?
voor mensen met zeldzame en genetische aandoeningen. Het plan richt zich op snellere diagnostiek, innovatieve behandelingen en samenwerking tussen zorgverleners, onderzoekers en patiëntenorganisaties, zodat deze kwetsbare groep de aandacht en ondersteuning krijgt die zij nodig heeft. Op grond daarvan verwachtte ik zeker dat de overheid meer zorg- en onderzoeksgeld zou gaan aanwenden voor degenen die dit het hardst nodig hebben. Dit zijn namelijk de kinderen en volwassenen met de ernstigste aandoeningen, maar die veel te weinig aandacht krijgen.
Iedere Kamermotie is eigenlijk een “Serious Request” van onze volksvertegenwoordigers gericht aan de regering. Maar hoewel om een snelle reactie van de regering was gevraagd, is nog steeds onduidelijk of het Nationaal Plan er daadwerkelijk komt.
Het succes van Serious Request toont aan dat de samenleving veel over heeft voor ernstig zieke kinderen met botte pech. Daarom doe ik een serieuze oproep aan onze regering: “Laat deze kinderen en alle anderen met een zeldzame aandoening niet in de steek. Kom snel met een Nationaal Plan Zeldzame Aandoeningen, waarin een ambitieuze onderzoeksstrategie een belangrijke rol speelt.”
Ruim een miljoen Nederlanders leeft met een zeldzame aandoening
U zou dat er graag voor over hebben, mits ik u kan garanderen dat ons belastinggeld daaraan wordt besteed? Had u mij deze vraag vorig jaar zomer gesteld, dan had ik u een optimistisch antwoord gegeven: “Een meerderheid van ons parlement heeft de overheid in een motie gevraagd om een Nationaal Plan Zeldzame Aandoeningen.”
Nationaal Plan Zeldzame Aandoeningen
Het Nationaal Plan is een initiatief om betere zorg, onderzoek en beleid te realiseren
De samenleving heeft veel over voor ernstig zieke kinderen met botte pech
De VSOP zet zich in voor patiënten met zeldzame en genetische aandoeningen, hun naasten en toekomstige generaties. De organisatie behartigt hun belangen en brengt het patiëntenperspectief in bij onderzoek, zorg en beleid. Dit doet VSOP door samenwerking te stimuleren, expertise te bundelen en bij te dragen aan preventie, diagnostiek en therapieontwikkeling. Daarnaast bevordert de organisatie maatschappelijke bewustwording. Ook speelt de vereniging een rol in ethische vraagstukken rond genetica en medische biotechnologie. Van de hielprik bij pasgeborenen tot voorspellende genetische tests: VSOP streeft naar tijdige, toegankelijke informatie en het optimaal benutten van nieuwe mogelijkheden voor patiënten en de samenleving.
Kansen voor behandeling van zeldzame ziekten met bestaande medicijnen
Vandaag wordt wereldwijd centraal aandacht gegeven aan vele zeldzame ziekten waarvoor nog geen passende behandeling beschikbaar is. Een mogelijke oplossingsrichting kan een nieuwe toepassing voor een bestaand geneesmiddel zijn. Dit kan betekenen dat de relatief kleine patiëntgroepen sneller en vaak voor het eerst behandeld kunnen worden. Investeringen in deze zogenaamde repurposed drugs voor patiënten met zeldzame ziekten zijn hard nodig. Daarbij kan octrooibescherming voor de nieuwe toepassing van het bestaande middel als vliegwiel fungeren door het creëren van een levensvatbaar ontwikkeltraject.
Het aantal bekende zeldzame ziekten is enorm: zo’n 7.000. Voor minder dan 10% van deze zeldzame ziekten is een geschikte behandeling beschikbaar. Gelukkig vinden onderzoekers in bedrijven en universiteiten met regelmaat een nieuwe toepassing voor een bestaand medicijn, zogeheten drug repurposing ofwel de herbestemming van geneesmiddelen. Denk aan een medicijn voor de behandeling van hart- en vaatziekten dat ook blijkt te werken bij goedaardige gezwellen bij kinderen met deze zeldzame afwijking. Het positieve effect is dat patiënten hierdoor voor het eerst toegang tot een therapie krijgen. In andere gevallen kan de huidige behandeling worden verbeterd. Daarnaast kan het ontwikkeltraject sneller gaan dan voor een nieuw ontwikkeld geneesmiddel. Hiermee is de patiënt eerder geholpen.
Hoge investeringen, kansen maar ook risico‘s
Niettemin vergt de ontwikkeling van een geneesmiddel, ook van bestaande geneesmiddelen voor een nieuwe ziekte, grote investeringen. Het gaat hierbij om klinisch onderzoek waarbij de balans tussen veiligheid en effectiviteit voor de patiënt wordt vastgesteld. Ook de registratie van een geneesmiddel is een kostbaar traject. Alles bij elkaar gaat het om enkele tot soms honderden miljoenen euro’s. Daarnaast vergt de productie, logistiek, marketing en voorlichting over de middelen een inspanning voordat de therapie de patiënt bereikt. Doordat het zeldzame ziekten betreft met veelal een relatief kleine populatie patiënten, zal een geneesmiddel voor een nieuwe behandeling in een groot aantal landen beschikbaar gemaakt dienen te worden. Dit om de kosten per behandeling zo laag mogelijk te krijgen.
De benodigde investeringen vormen vaak een horde, vooral voor het ontwikkelen van een repurposed drug. Wanneer de actieve stof in het geneesmiddel nog onder een kennisbeschermend octrooi valt is dat vaak een voordeel bij de ontwikkeling van een nieuwe toepassing. Een octrooi biedt bescherming tegen anderen die het resultaat van de grote inspanningen en hoge investeringen willen naäpen. De situatie ligt veelal anders als dat octrooi na 20 jaar is afgelopen en het middel als generiek medicijn tegen relatief erg lage prijs op de markt is. Onderzoek naar herbestemming van het middel is ook dan nog steeds relevant voor universitaire onderzoekers en bedrijfsonderzoekers en hun geldschieters. Het is namelijk bijna zonder uitzondering mogelijk om een nieuwe toepassing van
een bestaand medicijn te beschermen door te octrooieren. Denk bijvoorbeeld aan octrooibescherming voor een tot nu toe nog onbehandelbare zeldzame ziekte, een andere toediendingsvorm of toepassing in een andere populatie van patiënten met een zeldzame ziekte. Het is belangrijk dat zowel geneesmiddelonderzoekers als artsen dit scala aan beschermingsmogelijkheden onderkennen en tijdig in hun voordeel benutten. Het vinden van een nieuwe toepassing voor een nieuwe patiëntengroep met een zeldzame aandoening is nagenoeg per definitie het startpunt voor octrooibescherming. Dat betekent comfort voor investeringen vanuit de overheid en het bedrijfsleven.
aan hoe een nieuwe toedieningsvorm voor een nieuwe behandeling van een zeldzame aandoening te beschermen is met een octrooi.
Strategie
Het voordeel van het octrooieren van een nieuwe toepassing voor een, daarvoor nog niet behandelbare, zeldzame ziekte, is het verkrijgen van een controlemogelijkheid. Het is met name voor een bestaand geneesmiddel lastiger om de investeringen voor het ontwikkelen van een herbestemming rond te krijgen. Dat komt deels door de soms lage prijsstelling van generieke medicijnen die door de overheid bepaald wordt en deels door de beperkte hoogte van de vergoeding door zorgverzekeraars. Dat maakt terugverdienen lastig, zo niet onmogelijk, als in ogenschouw genomen wordt dat bijvoorbeeld klinisch onderzoek naar veiligheid en werkzaamheid zeer kostbaar is, ook voor een reeds bestaand geneesmiddel. Maar wanneer de ontwikkelaar van het geneesmiddel voor de nieuwe toepassing bij een zeldzame ziekte ook octrooihouder is, kunnen copycats effectief op afstand gehouden worden; buiten de octrooihouder zitten er geen andere farmabedrijven om de tafel in het overleg over prijsstelling en vergoeding. Zo wordt met een octrooi de exclusiviteit en grip op de eigen vinding en nieuwe ontwikkeling in eigen hand gehouden.
Toegang tot medicijnen voor patiënten draait om de integratie van het beste klinische onderzoek, tijdige bescherming door een octrooi en marktcontrole
effectiviteitsonderzoeken met proefpersonen. Samenwerking tussen de verschillende partijen is daarbij essentieel, waarvoor inmiddels meerdere initiatieven zijn. Europese consortia zoals Repo4EU, Remedi4all, en ook het nationale kenniscentrum voor drug repurposing FAST, hebben als doel om drug repurposing, kennisdeling en samenwerking te stimuleren. In Nederland neemt ZonMW het initiatief met het programma ‘Goed gebruik geneesmiddelen’. Een overkoepelend EU-Pharma-programma heeft als doel om de gezondheidszorg te harmoniseren in alle EU-landen, waaronder concept-regelgeving om drug repurposing aan te moedigen.
Win-win-win
Bij het ontwikkelen van geneesmiddelen staat de patiënt steeds centraal. Investeringen en octrooibescherming zijn essentieel
Een voorbeeld is het middel propranolol dat ontwikkeld is als middel voor injectie tegen hoge bloeddruk. Het is ook op de markt gebracht als oraal in te nemen middel tegen een zeldzame aandoening die gepaard gaat met goedaardige gezwellen (hemangioom), onder een nieuw octrooi. Dit voorbeeld geeft
Het is belangrijk om vanaf het meest prille begin van het ontwikkeltraject van het geneesmiddel deze exclusiviteitsstrategie te bepalen en uit te voeren. Alleen zo kan de risiconemende geldschieter (overheid, bedrijfsleven) na markttoelating terugverdienen wat gedurende het vele jaren durende traject is geïnvesteerd voordat de therapie beschikbaar komt voor de patiënten. Bijvoorbeeld academische ziekenhuizen maken daarbij gebruik van een tech-transferbureau of kennisvalorisatiecentrum. Die nemen op hun beurt een octrooigemachtigde in de arm. Daarna worden in de regel investeerders gezocht omdat publieke middelen niet meer toereikend zijn voor het uitvoeren van de vaak kostbare veiligheids- en
Voor meer informatie of vragen kunt u contact opnemen met Barend Bouma via
nlo.eu
Het beschermen van een nieuwe therapie met een octrooi, of het nu gaat om een nieuwe actieve stof, toepassing of toedieningsvorm, heeft grote voordelen voor patiënten. Zij krijgen toegang tot goed onderzochte, veilige middelen die specifiek voor hen zijn ontwikkeld. Het kan gaan om een verbeterde therapie of zelfs om een nieuwe behandeling voor een zeldzame aandoening die voorheen niet te behandelen was.
De uitvinder van de nieuwe toepassing voor het bestaande middel, de onderzoeker, arts of een klein farmabedrijf, bereikt met het beschermen van de uitvinding het ultieme doel: het beschikbaar krijgen van nieuwe behandelopties voor patiënten met bijvoorbeeld een zeldzame ziekte. Dit resultaat is per slot van rekening de drijfveer van geneesmiddelonderzoek en het ultieme doel voor iedereen die betrokken is bij het lange en vaak moeizame traject, inclusief de patiënten die het betreft.
Tot slot is het voor investeerders interessant om te investeren in repurposed drugs, met name wanneer die beschermd zijn door een octrooi. Het risico op mislukking van het ontwikkeltraject is lager omdat voor het middel al veiligheidsstudies zijn gedaan. Het proces van de ontwikkeling van een geneesmiddel tot aan het geregistreerd en gecontroleerd op de markt brengen voor de patiënt faalt in het overgrote deel van de gevallen. Dat risico is voor repurposed drugs vaak wat kleiner. In veel gevallen hoeft een deel van de kostbare klinische onderzoeken niet meer gedaan te worden. Dat kan kosten besparen. Bovendien is de toegang tot de markt veel sneller. Een regulier traject kan 10 tot 15 jaar duren. Het op de markt brengen van een repurposed drug kan soms zelfs al in vijf jaar. Het beschermen van de uitvinding met een octrooi helpt enorm in dit proces.
1 op de 6 kinderen met autisme gaat niet naar school.
Wat als
dat jouw kind was?
Stel je eens voor: jouw kind is nieuwsgierig en vol potentieel. Maar elke schooldag is een strijd. De geluiden zijn te hard, lichten te fel en sociaal contact een onoplosbaar raadsel. Dit is de dagelijkse realiteit voor duizenden Nederlandse kinderen met autisme.
Een onzichtbare strijd
In Nederland zit 1 op de 6 kinderen met autisme noodgedwongen thuis – een schokkend feit dat de uitdagingen van autisme pijnlijk zichtbaar maakt. Achter dit schrijnende cijfer schuilen verhalen van kinderen die anders waarnemen, anders denken en anders reageren op de wereld om hen heen. Hun hersenen verwerken informatie op een unieke manier: waar anderen automatisch filteren wat belangrijk is, nemen zij alle details tegelijk waar. Een gesprek volgen terwijl er achtergrondgeluiden zijn, sociale signalen interpreteren tijdens een gesprek, of zich concentreren in een drukke omgeving - wat voor anderen vaak vanzelfsprekend is, vraagt van hen extra inspanning en energie.
Mijn zoon viel regelmatig huilend in slaap omdat hij het gevoel had dat hij een mislukt kind was.
Waarom kunnen deze kinderen niet naar school? Voor veel kinderen met autisme is de schoolomgeving overweldigend. In een gemiddelde klas worden ze overspoeld door prikkels: geroezemoes van klasgenoten, het krassen van pennen, felle TL-verlichting en onverwachte veranderingen in het lesrooster. Dit kan ervoor zorgen dat ze volledig uitgeput raken en blokkeren.
Daarnaast worstelen ze met de hoge werkdruk. Het tempo ligt vaak te hoog, taken zijn niet altijd duidelijk gestructureerd en het schakelen tussen verschillende vakken en opdrachten vraagt meer energie dan ze aankunnen.
Bovendien ontbreekt de juiste begeleiding. Veel scholen hebben onvoldoende kennis en middelen om kinderen met autisme de ondersteuning te bieden die ze nodig hebben. Extra
uitleg, een prikkelarme ruimte of voorspelbare dagstructuur kan het verschil maken, maar zonder deze aanpassingen wordt een schooldag een uitputtingsslag in plaats van een kans om te leren.
Mijn dochter heeft nu nog meer moeite met sociale contacten. Haar kwaliteit van leven is aanzienlijk lager dan toen ze nog naar school ging.
De harde werkelijkheid
Vooral tieners worden getroffen: 79% van de thuiszitters is tussen de 12 en 18 jaar oud. Uit onderzoek onder 15.000 leden van de Nederlandse Vereniging voor Autisme blijkt dat veel kinderen zich niet begrepen voelen. Het gevolg? Langdurige uitval – soms maanden, soms jaren.
Voor kinderen is thuiszitten meer dan alleen school missen – het heeft verstrekkende gevolgen. Zonder onderwijs lopen ze een ontwikkelingsachterstand op en missen ze de structuur die hen houvast geeft. Het gebrek aan sociale contacten vergroot hun eenzaamheid en tast hun mentale gezondheid aan. Zonder passende ondersteuning worden hun toekomstkansen beperkt, waardoor zelfstandigheid en werk minder bereikbaar worden.
dit percentage zelfs naar 90%. Gezinnen raken financieel en emotioneel uitgeput.
Een ouder aan het woord:
“Het raakt het hele gezin. Je wilt er zijn voor je kind, maar tegelijkertijd worstel je met uitputting en de zorg voor je andere kinderen.”
Hoe kun je helpen?
Het AutismeFonds zet zich in voor deze kinderen en hun gezinnen. Met de juiste ondersteuning kunnen meer kinderen met autisme passend onderwijs krijgen. Daarom werken we samen met scholen om specialistische kennis en begeleiding beschikbaar te maken. Ook zetten we ons in voor meer bewustwording en acceptatie van autisme, zodat de samenleving beter begrijpt welke uitdagingen deze kinderen dagelijks ervaren. Daarnaast ontwikkelen we samen met andere organisaties innovatieve lesmethoden en digitale tools die het leerproces toegankelijker maken
Hij wordt er depressief van, hij voelt zich eenzaam en geïsoleerd. Hij verveelt zich, heeft niets om naar uit te kijken. Hij wil leren, maar krijgt geen onderwijs. Zijn ontwikkeling staat grotendeels stil.
Een domino-effect op gezinnen
De impact reikt verder dan het klaslokaal. In 60% van de gezinnen moet minstens één ouder stoppen met werken of minder gaan werken. Bij jonge thuiszitters tot 12 jaar stijgt
De angst om naar buiten te gaan is groter geworden en omgaan met leeftijdgenoten is bijna onmogelijk. Alles buitenshuis levert hoe langer hoe meer spanning op.
Ieder kind verdient een kans. Samen creëren we een toekomst waarin kinderen met autisme meetellen, begrepen worden en zich kunnen ontwikkelen.
Jouw donatie maakt het verschil. Help deze kinderen weer naar school.
Wil je helpen? Doneer via IBAN NL23INGB 0 000 000 479 of scan de QR-code. Ook kleine bijdragen maken verschil.
Voor meer informatie: https://www.autismefonds.nl/doneer/
K k voor meer inform tie op utismefonds.nl
E-mail: info@autismefonds nl IBAN NL23INGB 0 000 000 479 Gel ke k nsen voor mensen
Excelleren in
ICON’s impact en toekomstvisie
Bijna iedereen gebruikt wel eens medicijnen, van een simpele pijnstiller tot een middel voor een ernstige aandoening. Maar nog steeds bestaan er ziekten zonder effectieve behandeling. Daarom is onderzoek naar nieuwe en verbeterde medicijnen cruciaal.
Koploper in klinisch onderzoek
Voordat een geneesmiddel beschikbaar komt voor artsen en patiënten, wordt het jarenlang getest op werking, effectiviteit en veiligheid. ICON, een van de grootste onafhankelijke klinische onderzoeksorganisaties ter wereld, speelt hierin een belangrijke rol. Met 90 vestigingen in 45 landen en ruim 40.000 professionals werkt ICON aan de ontwikkeling van nieuwe medicijnen.
De Nederlandse ICON-faciliteiten in Groningen, Assen en Utrecht vormen een onmisbare schakel in dit proces. De unieke combinatie van klinisch onderzoek, bioanalyse en medicijnproductie versnelt en optimaliseert het ontwikkeltraject. Farmaceutische ondernemingen, universiteiten, onderzoeksinstellingen en overheden uit de hele wereld besteden hun onderzoek graag uit aan de Nederlandse ICON-tak, vanwege de gebundelde expertise. Het onderzoekscentrum en het laboratorium zijn in Europa de grootste in hun soort, de eigen productiefaciliteit voor onderzoeksmedicatie is uniek en levert ICON een strategisch voordeel op ten opzichte van andere medicijnonderzoekers.
“De ontwikkeling van een nieuw geneesmiddel is een complex en langdurig proces”, vertelt Edith Romp, directeur van het bioanalytisch laboratorium. “Van laboratoriumtests tot onderzoek op mensen worden er verschillende stadia doorlopen. Ons laboratorium is bij al deze fasen betrokken.”
In de Nederlandse onderzoekscentra van ICON ligt de nadruk juist op Early Phase-onderzoek, waarbij nieuwe of verbeterde medicijnen voor het eerst op mensen worden getest. “De vroege testfase is cruciaal”, legt Perry de Jongh, directeur van het onderzoekscentrum, uit. “Wij onderzoeken of een stofje potentie heeft als medicijn en hoe we de effectiviteit kunnen maximaliseren, met minimale bijwerkingen. Zo zorgen we ervoor dat alleen veilige, bewezen middelen de markt bereiken.”
Nederland als specialist De sterke positie van ICON in Nederland is geen toeval. Het bedrijf heeft een lange historie, die begon onder de namen Pharma Bio-Research en PRA Health Sciences. “We behoren tot de eerste onderzoekscentra wereldwijd en blijven innoveren”, vertelt De Jongh. “Ziekten worden complexer en onze technieken steeds geavanceerder. We hebben faciliteiten die speciaal voor dit type onderzoek zijn ontwikkeld, daarmee zijn we een wereldwijd voorbeeld.”
Deskundigheid is daarbij cruciaal. “Onderzoek waarbij je een onbekend stofje aan mensen toedient, vraagt om absolute precisie”, zegt De Jongh. “Het gaat niet alleen om het voldoen
aan strikte eisen, maar ook om de juiste begeleiding van deelnemers. Ons team weet de balans te vinden tussen de commerciële eisen van opdrachtgevers en een veilige, gastvrije omgeving voor deelnemers.”
Onderzoek met impact
Het werk van ICON draait om de vooruitgang van de medische wetenschap en de verbetering van de gezondheidszorg. “Onze missie is helder”, vertelt Romp. “Ons werk helpt geneesmiddelen sneller beschikbaar te maken voor de mensen die ze nodig hebben.”
De impact van dit werk is groot. Het onderzoek leidt soms tot baanbrekende medicijnen. “Ik herinner me vooral de ontwikkeling van een medicijn tegen Cystic Fibrosis”, zegt Romp. “Kinderen met deze zeldzame longziekte hadden vroeger een korte levensverwachting. Dankzij baanbrekende medicijnen, waaraan wij een bijdrage hebben geleverd, kunnen ze nu een lang en volwaardig leven leiden. Dat maakt dit werk zo bijzonder.”
De toekomst van geneesmiddelenonderzoek ICON blijft zich ontwikkelen en vernieuwen. “De afgelopen veertig jaar hebben we enorme groei doorgemaakt, maar we blijven vooruitkijken”, zegt Romp. “Nieuwe klanten, geavanceerde technologieën en innovatieve methoden zorgen ervoor dat we steeds verder verbeteren.”
Romp beschrijft stevige groeiplannen voor het laboratorium in de komende jaren, om de markt optimaal te kunnen blijven bedienen. Ook De Jongh ziet een verschuiving in de markt. “Een belangrijke trend is Early Patient-onderzoek: al in een vroeg stadium medicijnen testen op patiënten in plaats van alleen gezonde deelnemers. Dit levert snellere en waardevollere inzichten op”, legt hij uit. “Daarom werken we steeds nauwer samen met academische centra zoals het UMCG.”
ICON blijft zich inzetten voor de toekomst van geneesmiddelenonderzoek. “We staan aan de vooravond van een nieuw tijdperk”, concludeert De Jongh. “Door te blijven investeren in technologie en samenwerkingen versnellen we de ontwikkeling van medicijnen en maken we wereldwijd impact.”
www.geneesmiddelenonderzoek.nl www.iconplc.com
Octrooien onmisbaar voor medicijnontwikkeling
JURIDISCH
Voor veel zeldzame ziekten ontbreekt nog een passende behandeling. Innovatieve therapieën bieden steeds meer perspectief, maar de ontwikkeling van medicijnen is een langdurig en kostbaar proces. Vooral gentherapie en celtherapie kennen doorlooptijden die kunnen oplopen tot dertig jaar. Farmaceutische bedrijven worden geconfronteerd met de uitdaging om hun intellectuele eigendom adequaat te beschermen, terwijl ze tegelijkertijd blijven innoveren. Een strategische benadering van octrooibescherming kan hierin een cruciale rol spelen.
Octrooigemachtigden, zoals Nederlands octrooi- en merkenbureau NLO, spelen een belangrijke rol bij de bescherming van intellectueel eigendom binnen de farmaceutische sector. Dit is met name relevant bij de ontwikkeling van geneesmiddelen voor zeldzame ziekten, waar innovaties langdurige bescherming nodig hebben. In Nederland lijden meer dan een miljoen mensen aan een dergelijke aandoening, vaak zonder passende behandeling. Het ontwikkelen van nieuwe geneesmiddelen is daarom essentieel. “Een combinatie van slimme oplossingen, zoals drug repurposing, en de mogelijkheid tot octrooibescherming, maakt de ontwikkeling van behandelingen voor zeldzame ziekten interessant voor ontwikkelaars en investeerders. Het is belangrijk dat ontwikkelaars en investeerders zich bewust zijn van deze mogelijkheden, omdat zij een cruciale rol spelen in het succesvol op de markt brengen van nieuwe behandelingen,” zegt Dr. Renske Schellens, Europees & Nederlands octrooigemachtigde trainee bij NLO.
Strategische octrooibescherming
Een effectieve strategie voor octrooibescherming richt zich op drie kernpunten. Ten eerste is het van belang dat onderzoeksresultaten al tijdens klinische onderzoeken beschermd worden. Daarnaast vraagt een dynamische octrooiaanpak om nauwe samenwerking tussen onderzoekers en octrooigemachtigden, zodat snel kan worden ingespeeld op nieuwe ontwikkelingen. Tot slot kunnen meerdere octrooien worden aangevraagd die verschillende aspecten van een medicijn beschermen, zoals de chemische samenstelling, productiemethoden en toepassingen.
“Wetgeving omtrent geneesmiddelontwikkeling en -vergoeding is traditioneel gericht op grote farmaceutische
bedrijven,” stelt Jaap Mannaerts, Europees & Nederlands octrooigemachtigde. “Voor academische start-ups en drug-repurposing projecten is het een uitdaging om binnen dezelfde wettelijke kaders tot een rendabel verdienmodel te komen. Dit vraagt om een doordachte en goed getimede octrooistrategie, al in een vroeg stadium van de ontwikkeling.”
Octrooien als stimulans voor innovatie De kosten van medicijnontwikkeling kunnen oplopen tot honderden miljoenen euro’s. Een gedegen octrooibescherming helpt bedrijven niet alleen om deze investeringen terug te verdienen, maar stimuleert ook verdere innovatie. “Door intellectueel eigendom te beschermen, wordt een belangrijke voorwaarde gecreëerd voor nieuwe behandelingen om uiteindelijk op de markt te komen. Octrooien zijn niet alleen juridische documenten maar spelen ook een belangrijke rol bij de financiering van geneesmiddelontwikkeling en kunnen
bijdragen aan medische vooruitgang,” zegt mr. ir. M. Korsten, Europees & Nederlands octrooigemachtigde.
Een goed voorbeeld van een succesvolle octrooistrategie is het medicijn Eculizumab, dat voor meerdere zeldzame ziekten effectief bleek te zijn. Oorspronkelijk ontwikkeld voor een enkele aandoening, werd het medicijn later erkend als weesgeneesmiddel voor meerdere toepassingen. Dit illustreert hoe een goed getimede en strategisch uitgevoerde octrooiaanpak kan bijdragen aan zowel wetenschappelijke als economische vooruitgang.
“De timing van octrooiering ten opzichte van productontwikkeling is een zeer delicaat proces,” benadrukt Dr. Aleksandra K. Zwolinska, senior octrooigemachtigde bij NLO. “Octrooigemachtigden begeleiden en adviseren farmaceutische bedrijven wereldwijd om optimaal gebruik te maken van hun intellectuele eigendom.”
De balans tussen innovatie en toegankelijkheid
Een doordachte octrooistrategie biedt niet alleen bescherming, maar kan ook bijdragen aan de financiering van nieuwe onderzoeken. Door licenties te verlenen op gepatenteerde technologieën, kunnen farmaceutische bedrijven extra inkomsten genereren. Dit bevordert de concurrentie en stimuleert nieuwe innovaties op het gebied van geneesmiddelontwikkeling. Tegelijkertijd moeten deze patenten de publieke toegang tot nieuwe medicijnen niet belemmeren.
“Bescherming van intellectueel eigendom stimuleert innovatie,” stelt Christina Moraal, Europees octrooigemachtigde trainee bij NLO. “Het zorgt ervoor dat farmaceutische bedrijven blijven investeren in de ontwikkeling van nieuwe therapieën, terwijl tegelijkertijd het potentieel bestaat om bestaande medicijnen voor nieuwe toepassingen te benutten.”
Dynamische
strategie
Door een dynamische octrooistrategie toe te passen, kunnen farmaceutische bedrijven blijven innoveren en tegelijkertijd hun investeringen beschermen. Deze strategie is een flexibele en continue benadering van octrooibescherming waarbij bedrijven hun intellectuele eigendom actief beheren en aanpassen aan de ontwikkelingen in hun vakgebied. Dit is essentieel voor de ontwikkeling van baanbrekende behandelingen, vooral voor patiënten met zeldzame ziekten die afhankelijk zijn van nieuwe medische doorbraken. NLO speelt hierin een sleutelrol door bedrijven te adviseren over de optimale bescherming van hun intellectueel eigendom, zowel nationaal als internationaal.
Een goed uitgewerkte octrooistrategie ondersteunt zowel innovatie als de beschikbaarheid van geneesmiddelen. Met strategische octrooibescherming kunnen bedrijven investeren in medicijnontwikkeling en wordt de beschikbaarheid van behandelingen voor patiënten vergroot.
Met de Nanomi Technologie bijdragen aan de toekomst: duurzame gezondheidszorg en een hoge kwaliteit van leven voor alle patiënten
De regio Twente ontpopt zich met een bloeiende medtechsector tot een hotspot op het gebied van farmaceutische technologie. Een van de innovatieve en internationale bedrijven is Nanomi, een ontwikkelingstak van een middelgroot farmaceutisch bedrijf, het Indiase Lupin.
Samen en internationaal
Nanomi heeft met moederbedrijf Lupin een internationaal farmabedrijf als steunpilaar. Tegelijkertijd wordt met meerdere bedrijven gesproken om door middel van samenwerking de volledige potentie van de Nanomi-technologie versneld te benutten. Nanomi werkt samen met gerenommeerde farmaceutische bedrijven om oplossingen te ontwikkelen die alleen mogelijk zijn met onze technologie, voor ziektes waar de behoefte groot is.
De Nanomi technologie brengt langdurige, gerichte medicatie dichterbij
Het Nederlandse Nanomi heeft een technologie ontwikkeld waarmee een medicijn na injectie over een langere periode werkzaam is. De werkzame stof zit in microdeeltjes die geleidelijk de actieve stof afgeven, variërend van enkele weken tot een jaar, afhankelijk van de behoefte van de patiënt. Daarbij zijn effectiviteit, precisie, veiligheid, kosten en kwaliteit essentieel.
“Voor veel patiënten, zoals mensen met chronische schizofrenie, is dit een enorme vooruitgang”, zegt Anneke Blom, hoofd Research & Development van Nanomi. “Mensen
vergeten minder snel hun medicatie en artsen kunnen beter controle houden over de behandeling. Dit vermindert het risico op complicaties en verlaagt de druk op de zorg.”
Naast toepassingen bij chronische ziekten kijkt het bedrijf ook naar lokale toediening van medicatie om met minder invasieve technologie de microdeeltjes toe te dienen voor specifieke behandelingen.
Bijvoorbeeld het goed toedienen van medicijnen aan hersentumoren is op dit moment bijna niet mogelijk, omdat het medicijn vaak ineffectief is. Het voordeel van geavanceerde Nanomi-technologie is dat de deeltjes zo klein zijn, dat deze via kleine naaldjes op een heel precieze plek in het lichaam zoals
het brein of het oog kunnen worden ingebracht. “Met onze technologie kunnen we medicijnen direct op de juiste plek in het lichaam afleveren en langdurig laten werken”, legt Ankie Geuke, hoofd van de analytische afdeling uit. “Dat verhoogt de effectiviteit en vermindert bijwerkingen.”
Inmiddels zijn met de Nanomi-technologie geslaagde klinische resultaten behaald. Het bedrijf bevindt zich momenteel in een spannende fase omdat hun eerste commerciële product naar verwachting dit jaar wordt goedgekeurd voor de Amerikaanse geneesmiddelenmarkt.
Een dynamische werkomgeving
Achter de innovaties staat een ambitieus en gepassioneerd team van onderzoekers, ontwikkelaars en ingenieurs die zich dagelijks bezighouden met de ontwikkeling en optimalisatie van deze technologie. Het bedrijf biedt een multidisciplinaire werkomgeving waarin technologie en impact op patiënten samenkomen.
“Nanomi is een relatief klein team en daardoor flexibel en wendbaar”, zegt Blom. “We schakelen snel en hebben korte lijnen, waardoor we vlot kunnen inspelen op nieuwe inzichten.”
De internationale samenstelling van het team versterkt die dynamiek. “We werken in een hechte, informele setting en met collega’s uit verschillende landen”, vult Geuke aan. “Dat zorgt voor een open cultuur en een brede blik op innovatie.”
Anneke Blom, Hoofd Research & Development, Nanomi
Groeien binnen een ontwikkelingsgerichte cultuur
De geavanceerde technologieën waarmee Nanomi werkt, vragen om een werkomgeving waarin ontwikkeling en kennisdeling centraal staan. “Iedereen krijgt hier de kans om zich te ontwikkelen, zowel professioneel als persoonlijk”, zegt Hanne Bahar, Process Development Engineer. “Elk jaar wordt een individueel ontwikkelplan opgesteld, zodat je je carrière kunt sturen in de richting die jij wilt.”
Daarnaast investeert het bedrijf in training en opleidingen en stimuleert de interdisciplinaire samenwerking. “Of je nu in het laboratorium werkt, in procesontwikkeling of bij de commerciële strategie betrokken bent – iedereen heeft een rol in het grotere geheel”, zegt Blom. “Dat maakt het werk uitdagend en betekenisvol.”
Flexibiliteit en kwaliteit van leven
Naast inhoudelijke uitdagingen speelt ook een prettige werkcultuur een grote rol. “We zijn toegewijd en werken hard, maar er is veel aandacht voor een goede werk-privébalans”, zegt Bahar. “Flexibele werktijden en thuiswerkmogelijkheden zijn bespreekbaar, afhankelijk van de functie. In het laboratorium is fysieke aanwezigheid vereist, maar we zorgen ook daar voor flexibele roosters.”
Nanomi is onderdeel van het internationale farmaceutische concern Lupin, wat extra mogelijkheden biedt voor samenwerking en groei. “Lupin heeft vestigingen in onder
andere India en de VS, en wij kunnen gebruik maken van hun expertise op gebieden zoals regelgeving en klinische studies”, zegt Geuke. “Dat betekent dat we hier niet alleen op lokaal niveau werken, maar ook meebouwen aan mondiale farmaceutische ontwikkelingen.”
Tegelijkertijd behoudt het bedrijf zijn eigen cultuur en identiteit. “We hebben de structuur en het netwerk van een groot farmaceutisch bedrijf, maar werken nog steeds als een scale-up”, zegt Blom. “Dat betekent dat we snel beslissingen kunnen nemen en direct invloed hebben op de innovaties die we ontwikkelen.”
zoekt ambitieuze medewerkers om samen de volgende stap te zetten. “Ons bedrijf is een leuke mix van een professioneel farmabedrijf met de sfeer van een high-tech campus. We ontwikkelen producten onder de vleugels van een moederbedrijf, maar tegelijkertijd hebben we onze innovatieve startup/ scale-up-cultuur weten te behouden. Dat willen we graag zo houden. Initiatief en teamwork zijn daarbij heel belangrijk. Onze ambitie is bij te dragen aan een wereld waarin medicijnen van hoge kwaliteit voor iedereen beschikbaar zijn. De regio Twente betekent veel ruimte en veel meer huis voor je geld met een rustige leefomgeving. De kwaliteit van leven is hoog. Het is meer ontspannen. Er is meer aandacht voor de mens, en meer tijd voor elkaar.”
Bij Nanomi draait het om innovatie in medicijnafgifte met impact op patiënten en de zorg
Toekomstgericht samenwerken
Door de groei van Nanomi zijn er regelmatig vacatures, zoals (analytisch) chemici, biofarmaceuten en procesingenieurs. “We zoeken mensen die niet alleen willen werken aan geavanceerde technologie, maar ook snappen wat de impact ervan is op patiënten”, zegt Geuke. “Hier werk je aan innovatieve technologieën met directe impact op de zorg.”
Blom vult aan: “De toekomst van medicijnafgifte wordt hier ontwikkeld. Dat draagt bij aan zowel betere zorg als een stimulerende werkomgeving.”
Inspirerende werkplek
Nanomi is een inspirerende, inclusieve werkplek en
Werken bij Nanomi betekent medicijnen ontwikkelen met innovatieve platformtechnologie, van laboratorium tot commerciële schaal. Ambitieus, getalenteerd en op zoek naar een uitdagende werkplek? We maken graag kennis met je: www.nanomi.com
Meer weten over Nanomi? Dat kan via: www.nanomi.com
Tofan Willemsz, PhD Head of Business Development & Alliance Management +31 8 800 40 800 (Algemeen) Tofan.Willemsz@Nanomi.com
Ankie Geuke, Hoofd van de analytische afdeling, Nanomi
Hanne Bahar, Process Development Engineer, Nanomi
Testosteron: de sleutel tot vitaliteit bij mannen
Testosteron is de motor van het mannelijk lichaam. Dit hormoon speelt een cruciale rol in spiermassa, botsterkte, energie, libido en algeheel welzijn. Hoewel het normaal is dat de testosteronspiegel met de leeftijd daalt, kan een tekort serieuze klachten veroorzaken die het dagelijks leven beïnvloeden. Steeds meer mannen herkennen deze symptomen en zoeken naar manieren om hun energie en levenslust terug te krijgen.
De impact van een testosterontekort
Naarmate mannen ouder worden, daalt hun testosterongehalte jaarlijks met ongeveer één à twee procent. Hoewel dit een normaal proces is, kunnen bij een te laag niveau klachten ontstaan zoals vermoeidheid, spierverlies, toename van lichaamsvet, minder libido en erectieproblemen. Veel mannen kampen daarnaast met depressieve gevoelens, prikkelbaarheid en slaapproblemen. Deze klachten worden soms onterecht toegeschreven aan stress of ouderdom, terwijl een mogelijk tekort aan testosteron een erkende en goed behandelbare medische aandoening is.
Hoe vaak komt het voor?
We spreken met Jack Beck, uroloog bij het St. Antonius Ziekenhuis in Nieuwegein. “Testosterontekort is geen zeldzaam probleem. Ongeveer 40% van de mannen boven de 45 jaar ervaart een aanzienlijke daling, en dan wordt het wel iets om in de gaten te houden. Mannen met diabetes type twee, obesitas, hart- en vaatziekten, chronische longaandoeningen zoals COPD of langdurig gebruik van opioïden lopen een nog hoger risico. Veel mannen herkennen hun klachten echter niet of schamen zich ervoor, waardoor ze onnodig lang zonder behandeling blijven.”§§
Wat kun je eraan doen?
Een testosterontekort kan vastgesteld worden met een bloedtest. Als de test na herhaling een tekort bevestigt en er klachten aanwezig zijn, kan na diagnostiek van de mogelijke oorzaak een arts een passende behandeling aanbevelen. Een testosterontekort kan op verschillende manieren worden behandeld, bijvoorbeeld via injecties of gel. De meest gebruikte methode in Nederland is testosterongel. Deze bootst het natuurlijke verloop van testosteron in het lichaam na, met een piek in de ochtend en een geleidelijke afname gedurende de dag. De keuze voor de juiste behandeling hangt af van verschillende factoren, zoals leefstijl, medische voorgeschiedenis en persoonlijke voorkeur. Een arts kan hierin adviseren en begeleiden.
Misverstanden over testosterontherapie
Jack Beck stelt: “Er bestaan veel misverstanden over testosterontherapie. Een veelvoorkomend misverstand is dat testosterontherapie alleen voor oudere mannen is, maar het kan ook jongere mannen met een tekort helpen. Ook denken veel mensen dat testosterontherapie agressie veroorzaakt, maar bij een goed gereguleerde behandeling komt dit nauwelijks voor. De risico’s van extreem hoge doseringen, zoals bij misbruik in de sportwereld, hebben niets te maken met het veilig herstellen van een gezond testosteronniveau.” Het is belangrijk om goed geïnformeerd te zijn en eventuele zorgen met een arts te bespreken.
De voordelen van een testosteronbehandeling
Testosterontherapie biedt verschillende voordelen voor mannen met een tekort aan dit hormoon. Het kan het libido verhogen en helpen bij erectieproblemen, wat leidt tot een verbeterde seksuele functie. Een verbetering van het libido is
vaak binnen twee maanden te merken, voor betere erecties dient een man zeker zes maanden de gel te gebruiken. Tevens stimuleert de therapie spiergroei, verbetert het fysieke prestaties en kan het lichaamsvet afnemen. Mannen ervaren vaak een beter humeur, stabielere emoties en scherpere concentratie. Daarnaast kan het de botdichtheid en -sterkte verbeteren, wat helpt osteoporose te voorkomen. Ook verbetert het de insulinegevoeligheid, wat kan bijdragen aan een betere beheersing van diabetes.
Raadpleeg een specialist
Urologen en endocrinologen zijn de artsen die gespecialiseerd zijn in hormonale therapieën. Ga met hen in gesprek als je denkt een testosterontekort te hebben. Jack Beck: “Als bij herhaalde controle wordt geconstateerd dat je een tekort hebt, gaan we eerst kijken naar je lifestyle. Overgewicht is een grote boosdoener. Bij een testosterontekort en overgewicht kan gewichtsverlies van 15% het testosteronniveau mogelijk verdubbelen en terugbrengen naar een gezonde waarde. Maar ook overmatig alcoholgebruik en slechte kwaliteit van slaap (vaak door alcoholmisbruik) zijn boosdoeners. De grootste veroorzaker van testosterontekort is het metabool syndroom, een verzameling van klachten die de stofwisseling betreffen. Het bestaat uit een combinatie van factoren: een hoog cholesterolgehalte, hoge bloeddruk, overgewicht (vooral rond de buik) en een verhoogde bloedsuikerspiegel. Het metabool syndroom verhoogt tevens het risico op hartaanvallen en beroertes.
Een praktijkvoorbeeld
Paolo Martini (63) en zijn vrouw Hyacinta hadden 45 jaar een bevredigende relatie, tot bij Paolo prostaatkanker werd vastgesteld. Nadat zijn prostaat operatief werd verwijderd, verdween zijn libido, kreeg hij ernstige erectieproblemen en ging zowel zijn levenskwaliteit als energieniveau achteruit. Op advies van zijn arts startte hij onder medische begeleiding met een testosteronbehandeling. Aanvankelijk merkte hij weinig verschil, maar na bijna een jaar ervoer hij dat zijn libido en energie weer voorzichtig terugkeerden. Met begeleiding van een seksuoloog hervonden Paolo en Hyacinta langzaam hun intimiteit. Hij blijft onder controle en zijn bloedwaarden blijven stabiel, waardoor de behandeling wordt voortgezet. Paolo’s ervaring bewijst dat herstel mogelijk is, zelfs na een ingrijpende ingreep zoals een prostaatverwijdering.
Terug naar een energiek leven
Testosterontekort is een serieus probleem, maar gelukkig hoeft niemand er onnodig onder te lijden. Jack Beck legt uit: “Door tweemaal een bloedtest kan een tekort worden vastgesteld en met een effectieve behandeling kunnen mannen hun energie en levenslust terugkrijgen.”
Testosteron is een hormoon dat een belangrijke rol speelt in het lichaam van de man. Met het ouder worden, neemt het testosterongehalte geleidelijk af. Dit is een normaal proces. Het vormt pas een probleem als er klachten ontstaan. Een tekort aan testosteron kan grote impact hebben op het welzijn én op de gezondheid van de man.
Testosteron neemt af vanaf 35 jaar
Testosteron daalt met 1,5% per jaar
De afname van testosteron kan leiden tot klachten 1,5%
moeheid
Bijna 40% van de mannen van 45 jaar en ouder heeft een tekort aan testosteron. Bij mannen met overgewicht en/of diabetes komt het zelfs vaker voor
afname libido spierzwakte
gebrek aan energie en motivatie
stemmingswisselingen slaapstoornissen
slechte concentratie en geheugen
depressieve gedachten
erectie stoornissen
5% wordt behandeld
Er wordt geschat dat slechts 5% van de mannen met Testosteron Deficiëntie wordt behandeld met testosteron therapie
Afvallen en een gezonde levensstijl zijn belangrijk
Wil je weten of je last hebt van testosteron tekort, scan dan de QR code of ga naar testosterontekort.nl en doe de test en krijg direct de uitslag TEST JE OP EEN TESTOSTERON TEKORT
MEEST VOORKOMENDE KLACHTEN
Voorop in de AI-revolutie in de gezondheidszorg
In een tijd waarin technologie de gezondheidszorg transformeert, staat DeepHealth aan de frontlinie.
Waar staat DeepHealth voor?
Wij zijn een wereldwijde leider in AI-gestuurde gezondheidszorg ICT en stimuleren doorbraken in de zorg via diagnostische beeldvorming. Vandaag de dag gebruiken meer dan 800 klinische locaties en meer dan 3.000 radiologen wereldwijd de oplossingen van DeepHealth om de zorgverlening te verbeteren. Als volledige dochteronderneming van RadNet, een toonaangevende aanbieder van diagnostische zorgverlening in de VS, kan DeepHealth innovaties snel testen en valideren in de klinische praktijk. Dit maakt snelle prototyping en grootschalige feedback mogelijk, evenals toegang tot radiologische gegevens en inzichten in grote volumes.
Onze AI-gestuurde innovaties bouwen voort op de capaciteiten van bedrijven die we hebben geïntegreerd, waaronder twee uit Nederland – Aidence (long-AI) en Quantib (prostaaten brein-AI) – en zijn ontworpen om klinisch vertrouwen, operationele efficiëntie en zorgverlening in borst-, long-, prostaat- en breingezondheid te verbeteren. Elk jaar helpen onze oplossingen bij het verwerken van meer dan 20 miljoen beeldvormende onderzoeken, waarvan meer dan 1,3 miljoen gebruikmaken van onze klinische AI om diagnoses te verbeteren.
Hoe maakt DeepHealth het verschil in zorgverlening?
zorgt voor een soepele integratie van klinische en operationele gegevens en werkprocessen. Dit platform biedt gepersonaliseerde, AI-gestuurde werkruimtes waarmee radiologen, radiodiagnostisch laboranten en zorgteams direct toegang hebben tot de juiste informatie. Hierdoor kunnen taken worden geautomatiseerd, wat de efficiëntie verhoogt en de focus terugbrengt naar patiëntenzorg. Een concreet voorbeeld is de mogelijkheid tot zelfplanning van afspraken. In de VS zag een grote zorgverlener een afname van 7% in inkomende telefoongesprekken doordat 20% van de patiënten zelfstandig een afspraak kon plannen. Dit vermindert niet alleen de werkdruk voor administratief personeel, maar zorgt ook voor een betere patiëntervaring.
Hoe transformeert DeepHealth de opsporing van kanker?
Bij DeepHealth zijn we gepassioneerd over de betekenisvolle rol die we kunnen spelen bij de vroege opsporing van kanker. In borstkankerscreening ondersteunt onze AI-oplossing radiologen door verdachte afwijkingen snel te markeren. Dit leidt tot een verbeterde detectiegraad van 21%.1 Bij prostaatkanker is aangetoond dat met hulp van onze AIoplossing2 een radioloog een diagnostische gevoeligheid van 97% kan halen, vergeleken met 92% voor een radioloog zonder AI-ondersteuning.3 De prestatieverbetering is vooral van grote waarde voor minder ervaren radiologen. Dankzij AI kunnen zij nauwkeurigheidsniveaus behalen die vergelijkbaar zijn met die van ervaren experts.4 Dit zorgt ervoor dat meer patiënten toegang krijgen tot hoogwaardige diagnostiek, onafhankelijk van de ervaring van hun radioloog.
Hoe maakt AI grootschalige kankerprogramma’s mogelijk?
Hoe ziet de toekomst eruit voor AI-gestuurde beeldvorming?
Kees Wesdorp, CEO van DeepHealth, deelt zijn inzichten over de cruciale rol van kunstmatige intelligentie (AI) en geavanceerde informatica bij het revolutioneren van beeldvormende zorg met tastbare resultaten in de echte wereld. deephealth.com
Traditionele radiologie kent een gefragmenteerd proces: verschillende systemen, applicaties en gegevensstromen zijn vaak niet met elkaar verbonden. Dit leidt tot inefficiënties, waarbij kostbare tijd verloren gaat. Wat ik van radiologen en zorgteams hoor, is dat ze te veel tijd besteden aan niet-klinische taken. De juiste gegevens zijn niet altijd op het juiste moment beschikbaar en er is weinig integratie tussen verschillende systemen. Wat als we deze uitdagingen niet proberen te adresseren met losse technologische puntoplossingen, maar met een meer geïntegreerde benadering? Dat is precies wat we bij DeepHealth doen. We maken gebruik van AI om elke stap binnen de workflow te ondersteunen – van het plannen van patiënten, het maken van beelden en het stellen van diagnoses tot rapportage, klinische samenwerking en follow-up. Centraal hierin staat DeepHealth OS, ons cloud-native platform dat
Onze technologie ondersteunt nu al grote kankerscreeningsprogramma’s op meer dan 350 klinische locaties, waarbij geavanceerde AI helpt om de werklast te verbeteren die gepaard gaat met grote bevolkingsonderzoeken. In de VS speelt DeepHealth’s AI-technologie een centrale rol binnen het Enhanced Breast Cancer Detectionprogramma van RadNet waar jaarlijks meer dan een miljoen borstkankeronderzoeken worden uitgevoerd. In het Verenigd Koninkrijk wordt DeepHealth’s Long AI-oplossing5 ingezet in het Targeted Lung Health Check-programma van de NHS, een van de grootste longkankerscreenings ter wereld. Daar werd 76% van de ontdekte kankergevallen in vroegere, beter behandelbare stadia ontdekt. Zonder AI lag dit percentage historisch rond de 29%.6 Deze programma’s laten zien dat AI niet alleen de werkdruk van radiologen verlicht, maar ook zorgt voor snellere en accuratere diagnoses.
DeepHealth ziet mogelijkheden om met AI de volledige zorgervaring te verbeteren. Door de inzet van AI kunnen radiologen en andere zorgverleners meer patiënten behandelen, met een hogere nauwkeurigheid en binnen kortere tijd. AI stelt ons in staat om zorgprocessen efficiënter en effectiever te maken, en dat heeft directe impact op zowel zorgverleners als patiënten. Radiologen kunnen zich richten op de meest complexe vraagstukken en de patiënt, terwijl AI routinematige taken ondersteunt. Dit is niet alleen een verbetering voor de dagelijkse zorg, maar het kan ook levens redden door vroegere en nauwkeurigere diagnoses, alsmede de patiënt ervaring verbeteren. In een tijd waarin de zorgvraag blijft stijgen en de beschikbare middelen beperkt zijn, biedt de technologie van DeepHealth veelbelovende oplossingen.
Kees Wesdorp, CEO, DeepHealth
Zeldzame ziekten zijn niet zeldzaam
“Mijn dochter is geboren met NF-1. Vanaf heel jonge leeftijd had ze ernstige epilepsie, vlekken op haar huid en problemen in haar ontwikkeling. De kinderarts stond voor een raadsel en diagnosticeerde haar met een andere ziekte. We wisten zo weinig; Google of lotgenotencontact bestonden nog niet. Het duurde vijf jaar voordat we eindelijk wisten wat er aan de hand was”, vertelt Ine Israel, voorzitter van de Neurofibromatose Vereniging Nederland (NFVN).
Neurofibromatose type 1 (NF-1) is een erfelijke aandoening die onder andere huidafwijkingen, goedaardige tumoren en neurologische problemen veroorzaakt. Patiënten kunnen ook te maken krijgen met botafwijkingen, leerproblemen en in sommige gevallen kwaadaardige tumoren. Ondanks de ernst van NF-1 is er, zelfs onder artsen, weinig over bekend. Hierdoor duurt het lang voordat er een diagnose wordt gesteld en moeten patiënten en hun naasten lang wachten op de juiste behandeling.
Het belang van een tijdige diagnose “Een diagnose lost de ziekte niet op, maar de ziekte kan wel beter onder controle blijven. Ook is er toegang tot goede hulp en ondersteuning. Het kan heel eenzaam zijn om niet te weten wat er aan de hand is”, vertelt Suzan Caron, algemeen directeur van Alexion, maker van medicijnen voor mensen met bepaalde zeldzame ziekten. De impact van NF-1 gaat verder dan alleen de medische symptomen. “Angst voor afwijzing en onzekerheid komen veel voor, net als moeilijkheden in sociale interacties,” zegt Ine. “Daarom bieden we onze leden de mogelijkheid voor lotgenotencontact.”
Een Nationaal Plan geeft zeldzame ziekten de aandacht die ze verdienen
In Nederland zijn er naar schatting 6000 mensen met NF-1.1 Zij zijn onderdeel van een groep van 1 miljoen mensen in Nederland2 met één van 7000 zeldzame ziekten.3 Toch is de bekendheid over deze aandoeningen beperkt. Ine: “Niet alleen artsen moeten beter geïnformeerd worden, ook werkgevers, gemeenten, scholen en zorginstanties moeten beter begrijpen wat het betekent om met een zeldzame ziekte te leven. Een voorbeeld: veel patiënten kunnen niet of maar gedeeltelijk werken. Heel vaak, soms zelfs jaarlijks, moet dat opnieuw uitgelegd en aangetoond worden. Dat soort bureaucratische obstakels kosten veel energie en zijn ontzettend pijnlijk.”
Daarnaast zijn er ook praktische zaken die aandacht verdienen, zoals zorgverlof voor ouders en mantelzorgers. “Werken en zorg combineren is een enorme uitdaging. En ook wetenschappelijk onderzoek moet veiliggesteld worden. Veel initiatieven worden particulier gefinancierd, maar als dat wegvalt, stopt ook het onderzoek. Structurele onafhankelijke financiering voor onderzoek en patiëntenorganisaties is daarom essentieel”, zo vertelt Suzan.
Patiëntenverenigingen en medicijnbedrijven pleiten daarom voor een Nationaal Plan voor Zeldzame Ziekten om zorg en ondersteuning structureel te verbeteren. “Nederland heeft een plan uit 2013 en dat is dringend aan vervanging toe. Wat we nodig hebben is een goed zorgnetwerk per ziekte, snellere diagnostiek en sneller toegang tot innovatieve behandelmogelijkheden.” Momenteel duurt het in Nederland gemiddeld 1000 dagen voordat een in Europa goedgekeurd medicijn voor een zeldzame ziekte wordt vergoed.4
En dat is gemiddeld; zo duurde het recent drie en een half jaar5 voordat een nieuw medicijn voor een zeldzame ziekte beschikbaar kwam voor patiënten in Nederland. Terwijl het wel beschikbaar was voor andere patiënten in Europa. “Het is zo jammer dat het zo lang duurt. Dat zou veel sneller moeten kunnen,” stelt Ine.
Samenwerken aan betere zorg Ine en Suzan blijven strijden voor betere zorg en ondersteuning. Met initiatieven zoals Zeldzame Ziektendag, die jaarlijks op de laatste dag van februari plaatsvindt, wordt wereldwijd aandacht gevraagd voor mensen met een zeldzame aandoening. Suzan en Ine zijn het eens: “We moeten laten zien dat zeldzame ziekten niet zeldzaam zijn. Iedereen kan ermee te maken krijgen, en het is onze verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat patiënten de zorg en ondersteuning krijgen die ze verdienen.”
Meer weten over neurofibromatose?
Bezoek de website van de Neurofibromatose Vereniging Nederland (NFVN) voor uitgebreide informatie over NF-1 en NF-2.
Ine Israel, Voorzitter, Neurofibromatose Vereniging Nederland
Suzan Caron, Algemeen directeur van Alexion
Innovatie en groei in Nederlandse life sciences
In het hart van de Nederlandse technologie-economie heeft de life sciences sector een fundamentele rol in het verbeteren van gezondheid en welzijn wereldwijd. Deze sector, die bijdraagt aan het redden van levens door de ontwikkeling van nieuwe medicijnen, therapieën en medische technologieën, wist ondanks economische uitdagingen in 2024 een indrukwekkende € 3,1 miljard aan venture capital investeringen aan te trekken. Dit illustreert de veerkracht en de voortdurende innovatie binnen deze branche.
Dynamiek binnen de sector
Volgens het State of Dutch Tech Report 2025 liet het jaar 2024 een sterke groei zien van scale-ups naar 268 bedrijven, een toename van 12%. Tegelijkertijd daalde het aantal startups dat significante financiering kreeg van 172 in 2023 naar 104. Deze verschuiving toont aan dat de sector “volwassener” wordt, met een focus op het versterken van al succesvolle bedrijven.
Uitblinkers in innovatie
Diverse Nederlandse bedrijven lopen internationaal voorop in de life sciences sector. Tot de echte uitblinkers behoort bijvoorbeeld ONWARD, Inc. Het bedrijf is gevestigd in Eindhoven en richt zich op het herstellen van bewegingsvermogen bij mensen met ruggenmergletsels door hun innovatieve ARC Therapie. Recent kreeg het bedrijf goedkeuring van de FDA voor zijn ARC-EX systeem, wat een belangrijke stap vooruit betekent in de behandeling van chronische dwarslaesies. Ook Vico Therapeutics uit Leiden draagt bij aan medische innovatie met hun RNA-modulerende therapieën voor genetische neurologische aandoeningen. Recente onderzoeksresultaten met VO659 laten zien dat deze behandeling de hoeveelheid schadelijke eiwitten in de hersenvloeistof aanzienlijk kan verlagen, wat mogelijk de progressie van ziektes zoals Huntington vertraagt. In Wageningen werkt Sophie’s BioNutrients aan de ontwikkeling van duurzame eiwitbronnen uit microalgen, waarmee het bedrijf innovatieve oplossingen biedt voor voedselallergieën en duurzaamheidsproblemen.
Investeringslandschap
Het State of Dutch Tech Report 2025 berekende dat de Nederlandse venture capitalmarkt voor life sciences in 2024 met 47% is gegroeid tot € 3,1 miljard. Dit overtreft de groei in de VS en staat haaks op de Europese trend, waar een daling van 5%
werd waargenomen. Deze groei laat zien dat Nederlandse bedrijven aantrekkelijk blijven voor internationale investeerders.
Het ecosysteem, vooral gevestigd in Noord-Holland, Zuid-Holland en Utrecht, met een belangrijk cluster rond Brainport Eindhoven, speelt een sleutelrol in het oplossen van complexe problemen en bevordert technologische innovatie. Deep tech, een verzamelnaam voor geavanceerde technologieën zoals kunstmatige intelligentie, robotica, blockchain, biotechnologie en quantum computing, beslaat 12% van dit ecosysteem. Dat is een hoog aandeel en bevestigt de Nederlandse positie als een centrum van technologische vooruitgang.
Diversiteit en talentontwikkeling
de financiering benadrukt. Ook op het gebied van diversiteit en inclusie is dus verdere vooruitgang gewenst.
De sector wordt volwassener, met een focus op het versterken van al succesvolle bedrijven
Hoewel scale-ups maar een klein deel van de markt vormen, vertegenwoordigen zij toch 15% van de werkgelegenheid in de sector. De stijging van 22% in het aantal vrouwelijke oprichters is opmerkelijk, hoewel de financiering voor door vrouwen geleide bedrijven terugliep tot 14% in 2024, wat de noodzaak voor meer genderdiversiteit binnen
De life sciences sector wist een indrukwekkende € 3,1 miljard aan venture capital investeringen aan te trekken
Nederland, een leidend centrum voor life sciences
Met grote bedrijven zoals Merck, Amgen en Philips is Nederland een belangrijk centrum voor life sciences en gezondheid in Europa. De samenwerkingen binnen het “Quadruple Helix”-model, dus tussen overheid, industrie, kennisinstellingen en samenleving, zijn sterk. Deze kracht, gecombineerd met kennis in therapieontwikkeling, gezondheidstechnologie, digitale gezondheid, klinisch onderzoek,
EDITH NORDMANN
productie en distributie, maakt Nederland een vooraanstaande speler op het wereldtoneel.
Uitdagingen voor de sector
Terwijl Nederland een prominente rol speelt in de wereldwijde life sciences sector, brengen recente bezuinigingen door het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) nieuwe uitdagingen met zich mee voor de wetenschappelijke gemeenschap. Specifiek zal de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) de komende jaren ruim 21 miljoen euro minder budget ontvangen, bovenop de eerder aangekondigde bezuinigingen.
Deze financiële inkrimpingen kunnen diepgaande gevolgen hebben voor het onderzoekslandschap in Nederland, met mogelijke belemmeringen voor innovatie en ontwikkeling in de sector. Dit kan het vermogen van Nederland om aan de voorhoede te blijven van belangrijke wetenschappelijke en technologische doorbraken ondermijnen en het concurrentievermogen van het land op de internationale markt schaden.
Bezuinigingen door het ministerie van OCW brengen nieuwe uitdagingen met zich mee
In deze kritieke periode is het essentieel voor beleidsmakers, academici en de industrie om samen te werken en alternatieve financieringsmodellen en samenwerkingsverbanden te verkennen om de continuïteit van hoogwaardig onderzoek en ontwikkeling in de life sciences te waarborgen. Dit zal niet alleen helpen om de huidige uitdagingen het hoofd te bieden, maar ook om een duurzame toekomst voor de sector te verzekeren.
Tekst: Edith Nordmann Foto: Suzan Alberts
Flexchair: De Dynamische zitoplossing voor een gezonde en duurzame werkplek met vitale mensen.
We zitten te veel en bewegen te weinig. Het is een probleem waar steeds meer mensen de gevolgen van ondervinden: rugklachten, stijfheid en een gebrek aan energie. En op den duur verdere uitbreiding van klachten zoals diabetes type 2 en hart-vaatziekten. Ondanks alle adviezen en beweegcampagnes blijft de werkplek een statische omgeving. Maar wat als zitten zelf de oplossing kan zijn? Dat is precies waar de Flexchair om draait: een innovatieve oplossing die je lichaam in beweging zet en je houding verbetert terwijl je werkt.
Van Therapie naar innovatie en toepassing Fysiotherapeut Willem Don zag het probleem decennia geleden in zijn praktijk. Patiënten met rug, nek en schouderklachten kregen oefeningen mee, knapten op, maar vielen vaak terug zodra ze stopten met bewegen. Traditionele bureaustoelen boden geen oplossing; ze beperkten juist de natuurlijke dynamiek van het lichaam. Dat moest anders vond Don.
Het idee voor de Flexchair ontstond in 2001 vanuit de behoefte om beweging te integreren in het zitten. Met twee onafhankelijke kantelpunten, zonder rugleuning en armsteun, stimuleert de stoel een natuurlijke, vloeiende bewegingsvrijheid van het bekken en de lage rug. Dit bootst de bewegingen van het lichaam na en activeert diepe spiergroepen rondom de wervelkolom zonder dat je er bewust aan hoeft te denken. Met andere woorden: de oefeningen vanuit bekken en rug zijn verwerkt in het beweeggedrag van de Flexchair. De Flexchair is inmiddels wetenschappelijk onderbouwd en heeft zich in de praktijk meer dan bewezen.
Er is zelfs een speciale uitvoering van de Flexchair voor de fysiotherapeut. Deze is voorzien van een bewegingssensor die de hoeveelheid beweging en de kwaliteit van het beweeggedrag van het bekken en de lage rug in beeld brengt. Fysiotherapeuten hebben hiermee een innovatief concept, waarmee de therapeutische behandel- en adviesmogelijkheden op een efficiënte manier worden vergroot.
Bewegen zonder moeite
In tegenstelling tot statische stoelen, die als een soort gipscorset werken, geeft de Flexchair je lichaam de vrijheid om te bewegen zoals het bedoeld is. Het resultaat? Minder spanning, een sterkere core en een vitaler gevoel tijdens en na het werk. Veel gebruikers ervaren al binnen enkele weken een merkbare verbetering in beweeglijkheid en vitaliteit.
Ervaringen uit de praktijk:
“In verband met regelmatige schouder- en nekklachten heb ik, na veel positieve reacties, een Flexchair aangeschaft. Inmiddels gebruik ik hem al meer dan vijf jaar en mijn neken rugklachten zijn nagenoeg verdwenen. Toen ik tijdens de coronaperiode tijdelijk op een eetkamerstoel zat, merkte ik direct het verschil. Gelukkig kon ik de Flexchair
van kantoor ophalen, en sindsdien werk ik gelukkig weer zonder klachten.”
— Frank Zuiderwijk, zelfstandig projectmanager
We zitten te veel en bewegen te weinig
Flexchair wordt niet alleen gebruikt op statische werkplekken zoals kantoren, maar ook in beroepen waarbij precisie en stabiliteit cruciaal zijn, zoals bij tandartsen, oogartsen en andere microchirurgische specialisten. Juist in deze vakgebieden biedt de Flexchair ondersteuning en helpt het om de kleine, noodzakelijke bewegingen beter te beheersen zonder overbelasting.
“Ik had een lage rughernia. Tijdens de lange operaties die ik doe, zit ik soms uren achter elkaar voorovergebogen of in andere onhandige posities. De Flexchair houdt mijn rug fit en stabiel, ik zou echt niet meer zonder kunnen. Ik heb er zelfs drie, op al mijn werkplekken één.”
— Emma Paes, plastisch chirurg
De voordelen op een rij:
Voor de gebruiker:
• Meer bewegingsvrijheid – stimuleert de natuurlijke dynamiek van bekken en onderrug.
• Vermindering van fysieke klachten – helpt bij het voorkomen en verminderen van rug-, nek- en heupklachten.
• Meer energie en focus – ondersteunt een actieve werkhouding, wat vermoeidheid en concentratieverlies tegengaat en vitaliteit bevordert.
Voor het bedrijf:
• Minder ziekteverzuim – door het verminderen van werkgerelateerde klachten.
• Hogere productiviteit – medewerkers blijven langer scherp en energiek.
• Positieve werkcultuur – een moderne, vitale werkomgeving draagt bij aan welzijn en werkplezier.
Voor de maatschappij:
• Vermindering van bewegingsarmoede – integreert beweging in de dagelijkse werkpraktijk.
• Duurzaam inzetbare werknemers –voorkomt vroegtijdige uitval door fysieke klachten.
• Gezondere samenleving – draagt bij aan een vitalere bevolking met minder zorgkosten.
Meer dan een stoel – een beweging De Flexchair heeft een geschiedenis van meer dan 20 jaar en wordt inmiddels door enkele duizenden tevreden gebruikers toegepast: van zelfstandige professionals tot bedrijven die investeren in de gezondheid van hun medewerkers, en van sporters die hun core willen verbeteren tot ouderen die vitaal en stabiel willen blijven. Het is niet zomaar een stoel, het is een manier om structureel gezonder en vitaler te werken en bewegen.
Veel gebruikers merken binnen enkele weken een verbetering in hun beweeglijkheid en vitaliteit
Benieuwd hoe de Flexchair voor jou kan werken? Ervaar het zelf met een proefplaatsing en ontdek de kracht van dynamisch zitten. De Flexchair is verkrijgbaar vanaf €1300 incl. BTW, een investering in jezelf en menselijk kapitaal.
Dit is niet zomaar een stoel – dit is de toekomst van gezond werken!
Preventie als sleutel tot inzetbaarheid met de werkgevers aan zet
In een tijd waarin de arbeidsmarkt steeds krapper wordt en verzuimpercentages blijven stijgen, staat het thema duurzame inzetbaarheid hoog op de agenda van werkgevers. Toch blijkt dat het in de praktijk lastig is om deze ambities om te zetten in effectieve strategieën.
Verzuim is meer dan alleen een kostenpost. Het heeft directe impact op de productiviteit, continuïteit en bedrijfscultuur. Volgens Robert Wondaal, directeur van Robidus, vraagt duurzame inzetbaarheid om een andere kijk op het personeelsbeleid. “Veel organisaties zien verzuimbeheer als een verplichting, terwijl het eigenlijk een kans biedt om langdurige inzetbaarheid te waarborgen”, zegt hij. “Als je als werkgever investeert in preventie, voorkom je niet alleen uitval, maar versterk je ook het vertrouwen en de betrokkenheid van je medewerkers.” Met ruim 400 professionals ondersteunt Robidus dagelijks meer dan 600 klanten bij de uitvoering van sociale zekerheid.
Gemiddeld ligt het verzuimpercentage rond de 5 procent, maar in sectoren zoals zorg en onderwijs ligt dit aanmerkelijk hoger. In Nederland hebben werkgevers een belangrijke verantwoordelijkheid bij het begeleiden van werknemers die uitvallen. De Wet verbetering poortwachter legt strikte verplichtingen op, maar de focus ligt vaak op het ‘genezen’ van verzuim, in plaats van het voorkomen ervan. “We moeten van een reactieve naar een proactieve aanpak”, benadrukt Wondaal. “Preventie moet een integraal onderdeel worden van het HR-beleid.”
Wat preventie kan opleveren Het belang van preventie is evident, zowel op menselijk als financieel vlak. Werknemers die vitaal en betrokken blijven, verzuimen minder en zijn productiever. Maar hoe kunnen werkgevers preventie effectief inzetten? Wondaal licht toe: “Preventie begint bij inzicht. Begrijp waar de risico’s in je organisatie liggen. Dat kan variëren van fysieke belasting op de werkvloer tot psychosociale druk bij leidinggevenden.”
Hij vervolgt: “Zodra je weet waar de knelpunten zitten, kun je gericht beleid maken en passende interventies inzetten.” Volgens Wondaal moet preventie een cultuurverandering teweegbrengen. “Het gaat erom dat je als werkgever een omgeving creëert waarin werknemers zich veilig voelen om problemen aan te kaarten, voordat ze onoverkomelijk worden. Dit vraagt om goed leiderschap en een open dialoog.”
De weg naar duurzame inzetbaarheid Een belangrijk concept dat Wondaal introduceert, is arbeidsperspectief. “Het gaat om het vermogen van een werknemer om nu en in de toekomst zelfstandig inkomen te kunnen genereren. Dit perspectief is niet statisch; het verandert continu door persoonlijke en professionele omstandigheden.”
Werkgevers kunnen arbeidsperspectief ondersteunen door te investeren in de
ontwikkeling en weerbaarheid van hun medewerkers. “Een werknemer heeft zijn eigen weg, vol obstakels en kansen. Als werkgever kun je tools en begeleiding bieden om die weg begaanbaar te houden. Denk aan trainingen, vitaliteitsprogramma’s en periodieke checks die inzicht geven in de gezondheid en mentale fitheid van medewerkers.”
De praktijk: van inzichten naar actie Robidus werkt met een holistische aanpak om werkgevers te ondersteunen bij duurzame inzetbaarheid. “We begeleiden bedrijven bij het opstellen van een strategie die preventie centraal stelt. Dit omvat alles, van inzicht in verzuimdata tot het opzetten van interventieprogramma’s en beleid rondom werk-privébalans”, legt Wondaal uit.
Een goed voorbeeld is het gebruik van data om trends te signaleren. “Vaak ligt er een kloof tussen het aanbod van interventies en de daadwerkelijke behoefte van werknemers. Door data te verzamelen en te analyseren, kunnen bedrijven gericht inspelen op specifieke risico’s. Bijvoorbeeld, als blijkt dat onregelmatige werktijden leiden tot verhoogd uitvalrisico, kun je daar actie op ondernemen”, aldus Wondaal.
De rol van leiderschap
Duurzame inzetbaarheid begint bij de top van een organisatie. Wondaal benadrukt dat directies en leidinggevenden een cruciale rol spelen. “Het management moet de toon zetten. Als een werkgever duidelijk laat zien dat het welzijn van medewerkers prioriteit heeft, straalt dat door naar de hele organisatie. Een leidinggevende die luistert en ondersteunt, kan veel verzuim voorkomen.”
Een voorbeeld dat Wondaal noemt, is het belang van flexibele werktijden en een aangepaste werkdruk voor werknemers met specifieke uitdagingen. “Een open gesprek kan vaak al veel betekenen. Denk aan een jonge ouder die worstelt met de balans tussen werk en gezin. Door flexibiliteit te bieden, kun je deze werknemer ondersteunen en langdurig behoud binnen je organisatie realiseren.”
Obstakels op weg naar preventie Hoewel het belang van preventie breed wordt erkend, zijn er ook obstakels. Wondaal noemt onder andere het gebrek aan duidelijke wet- en regelgeving. “Werkgevers hebben vaak niet het gevoel dat ze genoeg ruimte krijgen om echt te investeren in preventie. Er is behoefte aan meer helderheid en ondersteuning vanuit de overheid.”
Een leidinggevende die luistert en ondersteunt, kan veel verzuim voorkomen
Daarnaast speelt financiering een rol. “Preventie vraagt om een lange adem. Je ziet niet altijd direct resultaat. Toch is het
cruciaal om vol te houden, want op de lange termijn wegen de voordelen altijd op tegen de kosten. Het sociale zekerheidsstelsel in Nederland legt veel verantwoordelijkheden bij werkgevers, maar biedt tegelijkertijd kansen om inzetbaarheid echt te verbeteren”, zegt Wondaal. Ondanks de uitdagingen is Wondaal optimistisch over de toekomst. “De beweging naar meer preventie is al ingezet. Steeds meer werkgevers zien de waarde van een integrale aanpak, waarin de werknemer centraal staat.”
Hij sluit af met een oproep: “Als werkgevers de moed hebben om verder te kijken dan verplichtingen en echt inzetten op arbeidsperspectief, kunnen we samen een gezondere en productievere arbeidsmarkt creëren. Het is een investering in mensen, en dat betaalt zich altijd terug.”
Robidus
Robert Wondaal, Directeur, Robidus
De toekomst van medische innovatie in Nederland
Nederland speelt een steeds grotere rol in genetisch onderzoek en medische innovatie. Door de groeiende vraag naar gepersonaliseerde behandelingen en de razendsnelle technologische ontwikkelingen is precisiegeneeskunde relevanter dan ooit. Dankzij een sterke combinatie van academische kennis en ondernemerschap groeit Nederland uit tot een koploper op dit gebied.
Dat deze innovatie zich steeds meer kan ontwikkelen, komt door het ontstaan van sterke science clusters en ecosystemen. Van belang hierbij is dat er verschillende factoren aanwezig zijn zoals kennis, talent, kapitaal en specialised assets. Juist door dit in elkaars nabijheid te brengen kan de ontwikkeling van technologieën en innovaties blijven versnellen. Twee science clusters waar dit goed te zien is, zijn het Rotterdam Science Cluster en het Amsterdam Medical Business Park. Kadans Science Partner biedt hier ook ruimte in innovatieve gebouwen en creëert een omgeving waarin bedrijven toegang hebben tot talent, financiering en hoogwaardige onderzoeksfaciliteiten om te groeien op het gebied van precisiegeneeskunde.
Genetische innovatie in Rotterdam
In Rotterdam ligt de focus sterk op genetische onderzoeken met een brede impact. Het Erasmus MC is hierin belangrijk, onder meer met de ERGO-studie. Sinds 1989 worden DNA-gegevens van duizenden inwoners van Ommoord geanalyseerd. Professor André Uitterlinden, een van de leidende wetenschappers achter dit project, benadrukt het belang van deze grootschalige datasets: “We zijn steeds beter in staat om genetische factoren te identificeren die de ontwikkeling van ziekten beïnvloeden. Dit doen we in samenwerking met tal van onderzoeksinstituten wereldwijd.”
Een belangrijke doorbraak is het Europese project ‘1+ Million Genomes’, waarbij het Erasmus MC een leidende rol speelt. Dit initiatief richt zich op het verzamelen van genetische data van ruim een miljoen Europeanen om zo de medische zorg verder te personaliseren. Uitterlinden vat de Rotterdamse aanpak kernachtig samen: “We vergaderen niet eindeloos, we steken de handen uit de mouwen en gaan aan de slag.”
De kracht van samenwerking en technologie
Naast het Erasmus MC biedt de stad Rotterdam een dynamisch ecosysteem voor medische innovatie. Faciliteiten zoals de Rotterdam Science Tower, beheerd door Kadans Science Partner, spelen hierin een belangrijke rol. Dit gebouw functioneert als innovatiehub waar bedrijven, onderzoekers en start-ups samenwerken aan baanbrekende ontwikkelingen op het gebied van life sciences en gezondheidszorg. Dankzij de strategische ligging hebben bedrijven in de Rotterdam Science Tower toegang tot de expertise van het Erasmus MC en andere kennisinstellingen. Dit versnelt innovatie.
Dit wordt verder versterkt door initiatieven zoals het Medical Delta-netwerk, waarin naast het Erasmus MC onder andere TU Delft, Universiteit Leiden en diverse hogescholen samenwerken met bedrijven, zorginstellingen en overheden. Hier worden innovaties niet alleen bedacht, maar ook direct toegepast.
In Rotterdam wordt kunstmatige intelligentie en big data steeds vaker ingezet in medisch onderzoek. De combinatie van genetische gegevens met AI-gestuurde analyses maakt het mogelijk sneller en preciezer diagnoses te stellen en behandelingen op maat te ontwikkelen. Dankzij deze samenwerkingen worden innovaties niet alleen ontwikkeld, maar ook effectief toegepast in de zorgpraktijk.
De Rotterdam Science Tower bevordert deze samenwerking en creëert zo een inspirerende omgeving voor deze medische innovaties. Kadans Science Partner ondersteunt deze community, waarin start-ups, gevestigde bedrijven, kennisinstellingen en investeerders elkaar versterken. Kadans biedt bedrijven in de Rotterdam Science Tower niet alleen een community van gelijkgestemden die gedreven zijn door wetenschappelijk succes, maar stimuleert samenwerking actief. Dit gebeurt door de juiste mensen bij elkaar te brengen, waardoor waardevolle gesprekken plaatsvinden en duurzame relaties worden opgebouwd.
Meer informatie over Rotterdam Science Tower? Scan de QR-code
Amsterdam als centrum voor medische vooruitgang Amsterdam is uitgegroeid tot een internationaal centrum voor genetisch en medisch onderzoek. Met het Amsterdam UMC als kloppend hart van de stad wordt hier gewerkt aan o.a. precisiegeneeskunde en genetische sequencing. Zo richten onderzoekers binnen het Amsterdam Life Sciences District zich op gepersonaliseerde behandelingen en innovatieve therapieën. Een mooi voorbeeld hiervan is het onderzoek naar het RS-virus, dat leidde tot de ontwikkeling van het vaccin Nirsevimab voor pasgeborenen.
Ook speelt Amsterdam een belangrijke rol in de toepassing van 3D-printtechnologie in de medische wereld. Onderzoekers en bedrijven ontwikkelen innovatieve implantaten en protheses die nauwkeurig kunnen worden afgestemd op individuele patiënten. Dankzij de samenwerking tussen academisch onderzoek en bedrijven worden nieuwe behandelingen sneller ingevoerd. Dit verbetert de zorgkwaliteit.
Daarnaast herbergt deze regio een groot aantal bedrijven die zich bezighouden met genetische innovatie, AI-toepassingen in de medische sector en farmaceutisch onderzoek. Bedrijven profiteren hier van de nabijheid van kennisinstellingen, innovatieve laboratoria en een sterk netwerk van investeerders en ondernemers.
In het Medical Business Park vinden bedrijven en wetenschappers elkaar om nieuwe medische technologieën te ontwikkelen. Faciliteiten zoals Plus Ultra Amsterdam helpen innovatieve bedrijven in de life sciences-sector vooruit. Onderzoekers, ondernemers en investeerders werken hier samen om nieuwe medische technologieën te ontwikkelen en op te schalen. De combinatie van geavanceerde laboratoria, onderzoeksfaciliteiten en netwerkmogelijkheden maakt Plus Ultra Amsterdam tot een unieke troef in het ecosysteem van
medische innovatie. Met het Amsterdam UMC, locatie AMC, letterlijk om de hoek is dit de ideale plek om samenwerkingen aan te gaan.
Kadans Science Partner streeft ernaar om open innovatie in Plus Ultra Amsterdam te bevorderen. Door het samenbrengen van bedrijven die aan vergelijkbare problemen en producten werken – zoals het verbeteren van diagnostiek, het afstemmen van behandelingen op individuele patiënten en het verbeteren van de efficiëntie in de gezondheidszorg – ontstaat een omgeving waarin kennisdeling en samenwerking centraal staan.
Meer informatie over Plus Ultra Amsterdam? Scan de QR-code
Toekomst van de gezondheidszorg gestimuleerd door science clusters Zowel Rotterdam als Amsterdam laten zien dat samenwerking tussen wetenschap, industrie en overheid essentieel is om de gezondheidszorg te vernieuwen. In beide steden wordt gewerkt aan interdisciplinaire projecten waarbij genetisch onderzoek, big data en medische toepassingen samenkomen. Het doel? Een toegankelijkere, effectievere en persoonlijkere gezondheidszorg.
Nederland heeft zich ontwikkeld tot een belangrijke speler in life sciences en gezondheidsinnovaties. Dankzij sterke onderzoeksfaciliteiten en ondernemerschap worden nieuwe medische technologieën in Nederland steeds sneller toegepast. De rol van Kadans Science Partner met locaties zoals de Rotterdam Science Tower en Plus Ultra Amsterdam versterkt het innovatie-ecosysteem door bedrijven toegang te bieden tot sterke science clusters. Dankzij deze nabijheid kunnen bedrijven zich verbinden met kennisinstellingen en investeerders.
GenDx: 20 jaar innovatie in transplantatiediagnostiek
Op 1 maart 2025 viert GenDx een mijlpaal: twintig jaar toewijding aan precisiediagnostiek binnen transplantatiegeneeskunde. Wat begon als een ambitieus idee in 2005, groeide uit tot een wereldwijd toonaangevend bedrijf op het gebied van transplantatiediagnostiek. Met het hoofdkantoor op het Utrecht Science Park en een vestiging in Chicago speelt GenDx een sleutelrol in het verbeteren van transplantatie-uitkomsten door middel van innovatieve technologie, hoogwaardige educatie en sterke samenwerkingen.
Pionier in transplantatiediagnostiek
GenDx behoort tot de wereldwijde top vier in transplantatiediagnostiek. Dankzij een continue focus op research & development loopt het bedrijf voorop in de ontwikkeling van sequencing-gebaseerde oplossingen. In 2013 introduceerde GenDx de baanbrekende NGSgoreagentia en NGSengine-software, waarmee Next Generation Sequencing (NGS) werd geoptimaliseerd voor HLA-typering. Sindsdien heeft het bedrijf het portfolio verder uitgebreid met producten voor chimerisme-monitoring, zoals NGStrack en TRKengine. In 2024 werd hieraan NGS-Pronto toegevoegd, een innovatieve oplossing die high-resolution HLA-typering versnelt en vereenvoudigt.
De voortdurende innovatie en toewijding aan kwaliteit werden in 2022 beloond met het behalen van het nieuwste EU-kwaliteitsmanagementcertificaat onder de In Vitro Diagnostic Regulation (IVDR). GenDx was hiermee de eerste in de transplantatiediagnostiek die aan deze strikte regelgeving voldeed, een bevestiging van de hoge standaarden op het gebied van veiligheid, kwaliteit en prestaties.
Kennis delen als kernwaarde
Naast technologische vooruitgang speelt kennisdeling een cruciale rol bij GenDx. Vanuit een professionele studio in Utrecht verzorgt het bedrijf maandelijks webinars die vrij toegankelijk zijn voor professionals wereldwijd. Deze sessies, vaak geleid door toonaangevende Key-Opinion Leaders
(KOLs), bieden inzichten in de nieuwste ontwikkelingen binnen de transplantatiediagnostiek. Ook organiseert GenDx workshops en trainingen, zowel fysiek als online, om laboratoriumspecialisten te ondersteunen bij het optimaliseren van hun werkprocessen.
Deze educatieve missie reikt verder dan alleen trainingen. GenDx biedt ook op maat gemaakte diensten voor onderzoeksinstellingen, klinische laboratoria en farmaceuten, waarmee het bedrijf actief bijdraagt aan innovatie en verbetering binnen het vakgebied. Door deze ondersteuning worden laboratoria geholpen bij het implementeren van geavanceerde sequencingtechnieken, wat bijdraagt aan snellere en accuratere diagnostische resultaten.
Wereldwijde aanwezigheid en samenwerking Sinds 2022 maakt GenDx deel uit van de Eurobio Scientific Group, een toonaangevend Frans bedrijf met vestigingen in onder andere België, Duitsland, Zwitserland, Italië, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten. Binnen deze groep fungeert GenDx als R&D-centrum en draagt het de verantwoordelijkheid voor wereldwijde marketing en communicatie. Binnen Eurobio Scientific richt GenDx zich niet alleen op transplantatiediagnostiek, maar draagt het ook bij aan innovaties op het gebied van infectieziekten en oncologie.
Met een netwerk van 40 distributeurs en een eigen salesteam in de Benelux, Nordics en de VS, is GenDx wereldwijd actief. Het bedrijf telt momenteel 110 medewerkers van 20 verschillende nationaliteiten, wat een diverse en dynamische werkomgeving creëert. Dit internationale karakter stelt het bedrijf in staat om expertise uit verschillende landen te bundelen en wereldwijd impact te maken op de kwaliteit van transplantatiediagnostiek.
Focus op onderzoek
Met twintig jaar ervaring en een sterke focus op onderzoek en ontwikkeling, werkt GenDx continu aan innovaties. De uitbreiding naar Companion Diagnostics (CDx) en de oncologiemarkt onderstreept de ambitie om gepersonaliseerde geneeskunde verder te ontwikkelen en een impact te maken op een nog breder medisch terrein. Het streven is om precisiegeneeskunde toegankelijker te maken en nieuwe technologieën te ontwikkelen die de zorgstandaarden blijven verbeteren.
Naast wetenschappelijke en zakelijke groei, blijft GenDx zich inzetten voor maatschappelijk verantwoord ondernemen. Een goed voorbeeld hiervan is de jaarlijkse GenDx Tulip Run, een informele hardloopwedstrijd tijdens de ASHI- en EFI-congressen. Dit evenement brengt professionals uit de transplantatiegemeenschap samen om te netwerken, kennis te
delen en fondsen te werven voor initiatieven die de kwaliteit van leven en overleving van transplantatiepatiënten verbeteren.
Daarnaast werkt GenDx actief samen met universiteiten en onderzoeksinstituten om de nieuwste ontwikkelingen in moleculaire diagnostiek te bevorderen. Door in te zetten op samenwerkingen met academische instellingen en ziekenhuizen, draagt het bedrijf bij aan de ontwikkeling van baanbrekende technieken die de toekomst van transplantatiediagnostiek vormgeven.
Blijvende impact door innovatie
Terwijl GenDx terugblikt op twintig jaar innovatie, blijft het bedrijf zich richten op de toekomst. De missie om de overlevingskansen en levenskwaliteit van transplantatiepatiënten te verbeteren, staat nog steeds centraal. Door middel van technologische innovatie, hoogwaardige educatie en sterke internationale samenwerkingen blijft GenDx werken aan nieuwe diagnostische oplossingen voor transplantaties en gerelateerde medische toepassingen.
General manager Maarten Penning licht toe: “GenDx blijft zich inzetten voor de vooruitgang van de transplantatiediagnostiek, met een sterk team en waardevolle samenwerkingen. We blijven ons inzetten om de patiëntenzorg te verbeteren en een blijvende impact te maken binnen de transplantatiegemeenschap.”
Meer informatie over GenDx en onze diagnostische oplossingen is te vinden op gendx.com.
Flexibele oplossingen voor elke cleanroom omgeving
Het bouwen van (specialistische) cleanrooms vereist een aanpak die maatwerk en innovatie combineert. Voor bedrijven in sectoren zoals biotech, farmacie, gezondheidszorg en hightech industrie is het essentieel dat hun werkomgevingen niet alleen voldoen aan de vereiste normen, maar ook flexibel en toekomstbestendig zijn.
Cleanrooms zijn essentieel in tal van industrieën, van de gezondheidszorg tot geavanceerde technologische omgevingen. Geen enkele cleanroom is echter hetzelfde: elke klant stelt unieke eisen. Voor een biotechbedrijf, gespecialiseerd in farmaceutische productie, zijn de specificaties bijvoorbeeld compleet anders dan die voor een bedrijf zoals SRON, SRON is the Dutch national expertise institute for scientific space research. Of neem ASML, de gigant uit Veldhoven die van groot belang is voor de wereldeconomie. Ook haar toeleveranciers vragen om flexibele cleanroom oplossingen.
Hier komt de werkwijze van Cleanroom
Combination Group uit Bergeijk in beeld, een bedrijf dat al decennialang cleanrooms ontwerpt, bouwt en onderhoudt voor een breed scala aan toepassingen. De diversiteit in toepassingen is groot: operatiekamers, bereidingsapotheken, centrale sterilisatieafdelingen en BSL-laboratoria (laboratoria die werken met pathogenen en bio-gevaarlijke stoffen) zijn enkele voorbeelden binnen de gezondheidszorg. Daarnaast is het bedrijf actief in de hightech industrie.
Hier ligt de nadruk vaak op flexibiliteit en aanpasbaarheid, zoals bij SRON, waar een cleanroom is ontwikkeld die eenvoudig demonteerbaar en herbruikbaar is. “Het ontwerpen en bouwen van een cleanroom is altijd maatwerk”, zegt CEO Michiel van Kooten. “Dit betekent dat we voor elk project opnieuw kijken naar de eisen van de klant en hoe we daar het beste op kunnen inspelen. Het is heel belangrijk om goed te luisteren naar onze opdrachtgevers. Wat er nodig is voor hun productieproces en wat de impact daarvan is op de ruimte die wij maken.”
De sleutel tot succes: nauwe samenwerking en voorbereiding Het proces begint met een intensieve voorbereidingsfase waarin projectteams – bestaande uit projectleiders, engineers, werkvoorbereiders en 3D modelleurs – nauw samenwerken met de klant. In deze fase worden niet alleen de technische eisen, maar ook klant specifieke elementen uitgewerkt. “De voorbereiding en het ontwerptraject zijn cruciaal”, benadrukt Van Kooten. “Als dat niet goed verloopt, kost het direct tijd en efficiëntie tijdens de realisatie.” Een belangrijke factor is het gebruik van prefabelementen, zoals wand- en plafondsystemen. Deze worden in een gecontroleerde omgeving geproduceerd en vervolgens naar de bouwplaats gebracht. Hierdoor kan de realisatie efficiënter plaatsvinden en is de bouwtijd aanzienlijk korter.
Duurzaamheid en aanpasbaarheid centraal
Een cleanroom moet niet alleen voldoen aan de eisen van vandaag, maar ook voorbereid zijn op de toekomst. Flexibiliteit is daarom een belangrijk speerpunt in de werkwijze van CCG. Dit betekent dat
cleanrooms zodanig worden ontworpen dat ze eenvoudig kunnen worden aangepast aan nieuwe processen of technologieën. Bij CCG hebben ze daar een term voor: Fit for Purpose. “Met onze fit-for-purpose benadering en aandacht voor detail spelen we in op de groeiende vraag naar innovatieve cleanrooms in diverse sectoren”, aldus Van Kooten. Het gebruik van duurzame materialen die herbruikbaar zijn, speelt hierin een belangrijke rol. “Onze oplossingen zijn ontworpen met oog op de toekomst”, zegt Van Kooten. “Het gaat erom dat onze cleanrooms niet alleen voldoen aan de huidige eisen, maar ook meegroeien met de ontwikkelingen in de industrie.”
goed ontworpen cleanroom draagt ook bij aan energiebesparing tijdens het gebruik. Bijvoorbeeld door de luchtwisselingen aan te passen aan het productieproces.”
Innovatie als motor van groei “De markt voor cleanrooms is continu in ontwikkeling. Innovaties in de gezondheidszorg, zoals biologische afbreekbare implantaten of geavanceerde gentherapieën, stellen nieuwe eisen aan cleanroom omgevingen”, aldus Van Kooten. Daarnaast zorgt de groei in hightech industrieën, zoals chipproductie en nanotechnologie, voor een toenemende vraag naar hypermoderne cleanrooms. Steeds vaker krijgen we te maken met combinaties van technieken, waarbij er sprake is van een combinatie aan eisen en wetgeving. Denk hierbij aan healthcare en nanotechnologie, GMP productie en radionuclide.”
Het gaat erom dat onze cleanrooms niet alleen voldoen aan de huidige eisen, maar ook meegroeien met de ontwikkelingen in de industrie
Duurzaamheid beperkt zich echter niet tot de bouwfase. In een farmaceutische omgeving kan dit betekenen dat gesloten processen een lagere cleanroom classificatie vereisen, wat leidt tot een lagere energieconsumptie. Dit soort innovatieve oplossingen zorgt ervoor dat cleanrooms niet alleen functioneel, maar ook milieuvriendelijker zijn. “Een
Ook in de hightech industrie wordt voortdurend gezocht naar innovatieve oplossingen. Zo realiseerde CCG een technische cleanroom voor SRON, gericht op satellietcomponenten. Hierbij was de uitdaging om een ruimte te creëren die niet alleen voldoet aan de huidige eisen, maar ook voorbereid is op toekomstige ontwikkelingen in lucht- en ruimtevaarttechnologie. Met een focus op duurzaamheid, innovatie en samenwerking is CCG goed gepositioneerd om in te spelen op de veranderende behoeften van klanten. “De combinatie van maatwerk, technische expertise en een klantgerichte aanpak is wel iets waar we trots op zijn. Voor elke sector vinden we een oplossing.”
Michiel van Kooten, CEO, Cleanroom Combination Group
Temperatuurbewaking: verplicht maar nog niet overal goed geregeld
De regelgeving in de farmaceutische industrie en gezondheidszorg wordt steeds strenger. De GDP-, GMPen GAMP5-richtlijnen worden regelmatig aangescherpt, en dat is niet zonder reden. De veiligheid van geneesmiddelen, vaccins en andere gevoelige producten hangt direct af van de omstandigheden waarin deze worden geproduceerd, opgeslagen en vervoerd. Van een te hoge of te lage temperatuur, een onverwachte luchtvochtigheidsverandering, of een deur die te lang openstaat kunnen de gevolgen al groot zijn.
Toch zien we in de praktijk dat dit nog niet overal goed geregeld is. Handmatige controles, eenvoudige dataloggers en niet-gevalideerde systemen worden nog steeds ingezet, terwijl ze niet voldoen aan de hedendaagse normen. Regelmatig komen we situaties tegen waarin temperatuurafwijkingen pas achteraf worden ontdekt of waarin gebruik wordt gemaakt van een systeem dat niet gevalideerd is. Daardoor kan de stabiliteit en werkzaamheid van medicijnen niet meer gegarandeerd worden. Soms wordt dit pas opgemerkt bij een audit of, erger nog, pas nadat een patiënt een product heeft gebruikt waarbij de werkende stoffen niet meer effectief zijn.
Strenger toezicht, hogere eisen
Overheden en regelgevende instanties scherpen de richtlijnen continu aan om deze risico’s te beperken. Er wordt meer nadruk gelegd op volledige traceerbaarheid, realtime bewaking en gevalideerde processen. Dit betekent dat organisaties niet alleen de temperatuur moeten meten, maar ook moeten aantonen dat:
• Alle data correct en continu worden vastgelegd – zonder dataverlies en met constante toegang tot de gegevens.
• Het systeem aantoonbaar gevalideerd is - volgens GDP en GMP richtsnoeren met bijbehorende documentatie en herleidbare processen.
• Alle meetgegevens beveiligd en onveranderlijk zijn - met een sluitende audit-trail en naleving van o.a. 21 CFR Part 11.
Organisaties die hier nog niet aan voldoen, lopen niet alleen risico’s bij een inspectie, maar brengen ook de kwaliteit en veiligheid van producten in gevaar.
De realiteit: veel systemen schieten tekort Hoewel de regels helder zijn, wordt in de praktijk nog gewerkt met systemen die niet volledig voldoen aan de eisen, met alle mogelijke risico’s van dien. Handmatige controles worden nog steeds uitgevoerd, terwijl ze foutgevoelig en niet waterdicht zijn. Sommige organisaties vertrouwen op losse dataloggers, die wel meten, maar achteraf pas uitgelezen kunnen worden. Dat betekent dat afwijkingen worden opgemerkt als het al te laat is. Andere organisaties maken gebruik van een systeem dat wel automatisch meet, maar niet voldoet aan de gestelde eisen op het gebied van validatie.
Essentieel voor betrouwbare temperatuurbewaking
Validatie bevestigt dat een systeem nauwkeurig en consistent functioneert, voldoet aan de geldende regelgeving en dat alle functionaliteiten aantoonbaar zijn getest. Dit wordt vastgelegd via verschillende documentatie als de installatiekwalificatie (IQ), operationele kwalificatie (OQ) en prestatiekwalificatie (PQ).
Validatie is bij veel systemen een zwakke plek. Regelmatig komen we situaties tegen die niet of slechts deels gevalideerd zijn. Zonder een herleidbaar en gedocumenteerd validatieproces kan niet worden aangetoond dat het systeem betrouwbaar werkt, wat een groot probleem vormt bij audits en inspecties.
De juiste aanpak
Om aan de strengere eisen te voldoen en de veiligheid van geneesmiddelen en vaccins te garanderen, is een andere manier van werken nodig. Temperatuurbewaking moet realtime, betrouwbaar en volledig gevalideerd zijn. Dit betekent dat temperatuur, relatieve luchtvochtigheid en andere kritische grootheden continu bewaakt moeten worden en dat bij afwijkingen direct wordt gealarmeerd.
Daarnaast moet het proces, van de meting van een sensor tot het weergeven van de data, volledig herleidbaar en compliant zijn.
Geen compromissen op kwaliteit en veiligheid
De regelgeving zal de komende jaren alleen maar verder aangescherpt worden. Organisaties die nu al werken met de volledig gevalideerde en realtime oplossing van Dyzle, zijn voorbereid op de toekomst en lopen geen risico’s bij audits of inspecties. Maar belangrijker nog: zij zorgen ervoor dat hun producten altijd onder de juiste omstandigheden worden bewaard en vervoerd.
Goede temperatuurbewaking is geen optie, het is een vereiste. Wie werkt in de farmaceutische industrie of gezondheidszorg, kan zich geen fouten veroorloven. De enige manier om grip te houden op productkwaliteit en compliance, is door een gevalideerde oplossing in te zetten die realtime inzicht geeft en direct ingrijpt wanneer het nodig is.
Executive search als motor voor innovatie in life sciences
De life sciences- en farmaceutische industrie in de Benelux is voortdurend in ontwikkeling. Wetenschappelijke doorbraken, digitalisering en strengere regelgeving veranderen het speelveld en stellen bedrijven voor nieuwe uitdagingen. Om te blijven innoveren en concurreren, is strategisch leiderschap essentieel. Maar hoe vinden organisaties de juiste mensen om die rol te vervullen?
In deze specialistische sector vol complexe regelgeving en technologische vooruitgang is het aantrekken van leiders met de juiste expertise geen eenvoudige opgave. Een diepgaand begrip van de sector en een breed netwerk zijn cruciale factoren bij het invullen van sleutelposities. Executive search-bureaus die zich specifiek richten op deze industrie spelen hierin een belangrijke rol.
De groeiende vraag naar gespecialiseerd leiderschap
Bedrijven in de farmaceutische en medtechsector hebben behoefte aan leiders die niet alleen beschikken over wetenschappelijke en medische kennis, maar ook strategisch inzicht en managementvaardigheden meebrengen. De snelle opkomst van personalised medicine, biotechnologie en AI in medicijnontwikkeling vereist daarnaast een vooruitstrevende aanpak. Dit vraagt om bestuurders en managers die niet alleen reageren op ontwikkelingen, maar ook proactief kansen benutten en innovaties doorvoeren.
De Benelux-regio speelt hierin een unieke rol. België, Nederland en Luxemburg vormen samen een belangrijk knooppunt binnen de wereldwijde farmaceutische en medtech-industrie. Dankzij een combinatie van hoogwaardige onderzoeksinstituten, innovatieve start-ups en gevestigde multinationals blijft de sector zich hier sterk ontwikkelen. Dit creëert een grote vraag naar ervaren executives die zowel nationale als internationale marktkennis bezitten.
Daarnaast brengen de verschillende wetgevingen en zakelijke culturen in de Benelux extra uitdagingen met zich mee. In
Nederland is er bijvoorbeeld een sterke nadruk op samenwerking tussen overheid, wetenschap en industrie, terwijl België bekendstaat om zijn geavanceerde biotech-clusters en fiscale stimulansen voor R&D. Luxemburg, hoewel kleiner, speelt een steeds belangrijkere rol in de financiële en juridische aspecten van de sector. Het succesvol plaatsen van leidinggevenden vereist daarom niet alleen sector-specifieke kennis, maar ook een diepgaand inzicht in de lokale en internationale marktdynamiek.
Expertise in strategisch talent voor life sciences
Met deze uitdagingen in gedachten is Kennedy Executive Benelux ontstaan, een samenwerking tussen Lens Executive Search uit Amsterdam en Tavernier & Van De Vijver uit Gent. Carl Lens en Kris Schellens brengen samen tientallen jaren ervaring mee in executive search voor de life sciences, medtech, (bio-)farma en gezondheidszorg. Hun expertise en netwerk maken hen een belangrijke schakel voor bedrijven die op zoek zijn naar strategische leiders. Door de combinatie van regionale kennis
en internationale dekking binnen het wereldwijde Kennedy Executive-netwerk, kunnen zij bedrijven helpen om de juiste kandidaten te vinden voor veeleisende en specialistische functies. Het bureau richt zich op maatwerkoplossingen en een grondige selectieprocedure, waarbij de nadruk ligt op de lange termijn en de specifieke uitdagingen van de sector.
Een belangrijk aspect van hun werkwijze is dat zij niet alleen kijken naar de ervaring en kwalificaties van een kandidaat, maar ook naar culturele fit en strategische ambities. Dit is cruciaal in een sector waar innovaties elkaar in hoog tempo opvolgen en bedrijven snel moeten kunnen schakelen. Een leider die vandaag de juiste keuze lijkt, moet ook over vijf of tien jaar nog relevant zijn binnen een veranderend speelveld.
Bovendien wordt binnen executive search steeds vaker gekeken naar diversiteit en inclusie als essentiële pijlers binnen leiderschapsteams. Het samenstellen van een managementteam met diverse achtergronden en expertisegebieden kan een organisatie veerkrachtiger maken in een veranderende markt. Kennedy Executive Benelux helpt bedrijven om diversiteit te omarmen en de juiste balans te vinden tussen ervaring, innovatie en leiderschapsstijlen.
Leiderschap en talentontwikkeling in een dynamische markt
De behoefte aan hoogopgeleid en ervaren leiderschap zal de komende jaren alleen maar toenemen. Door de toenemende digitalisering en globalisering, maar ook door strengere regelgeving en maatschappelijke verwachtingen, worden de eisen aan bestuurders steeds complexer. Executive search-bureaus met diepgaande kennis van de sector en een breed netwerk spelen een steeds belangrijkere rol bij het invullen van deze posities.
Naast het vinden van de juiste kandidaat,
ondersteunen gespecialiseerde bureaus zoals Kennedy Executive Benelux bedrijven ook bij strategische vraagstukken rondom leiderschap. Hoe zorg je ervoor dat je managementteam divers en inclusief is? Op welke manier kan een nieuwe leider bijdragen aan een cultuur van innovatie? En hoe kunnen bedrijven anticiperen op de steeds strengere eisen op het gebied van duurzaamheid en compliance?
Daarnaast speelt talentretentie een steeds grotere rol in de strategie van organisaties. Het aantrekken van toptalent is slechts één kant van de medaille; het behouden en ontwikkelen van leiders binnen een organisatie is minstens zo belangrijk. Kennedy Executive Benelux ondersteunt bedrijven niet alleen bij de zoektocht naar geschikte kandidaten, maar ook bij strategische vraagstukken omtrent leiderschapsontwikkeling en langetermijngroei.
Kennedy Executive Benelux biedt bedrijven in de sector de mogelijkheid om in deze dynamische markt de juiste mensen op de juiste plek te krijgen. Daarmee leveren zij een bijdrage aan de toekomst van de life sciencesen farmaceutische industrie in de Benelux en daarbuiten.
Carl Lens, Medeoprichter, Kennedy Executive Benelux
De uitdagingen en kansen van life sciences
TOEKOMST
De ontwikkelingen in biotechnologie, farmaceutische innovaties en digitale gezondheidszorg gaan razendsnel, maar de sector kampt ook met aanzienlijke uitdagingen. Terwijl de vraag naar innovatieve behandelingen en gepersonaliseerde geneeskunde toeneemt, staan bedrijven en onderzoekers voor complexe regelgeving, hoge kosten en ethische vraagstukken.
Uitdagingen in de sector
Een van de grootste obstakels in de life sciences-sector is de toenemende complexiteit van regelgeving en goedkeuringsprocessen.
Nieuwe medicijnen en therapieën moeten strenge klinische tests doorlopen voordat ze op de markt komen. Dit kan innovatie vertragen en hoge kosten met zich mee brengen. Daarnaast neemt de druk op prijzen in de sector toe. Overheden en verzekeraars zetten farmaceutische bedrijven onder druk om kosten te verlagen, waardoor er minder ruimte is voor investeringen in risicovolle innovaties, wat de vooruitgang in onderzoek en ontwikkeling bemoeilijkt.
Een andere uitdaging is de financiering van baanbrekend onderzoek. Hoewel investeringen in biotechnologie en farmaceutische bedrijven toenemen, blijft het voor startups en kleinere bedrijven lastig om voldoende kapitaal op te halen om innovatieve therapieën naar de markt te brengen. De afhankelijkheid van investeerders en subsidieprogramma’s maakt de sector kwetsbaar voor economische schommelingen. Hierdoor wordt het lastiger om innovaties op te schalen en patiënten snel van nieuwe behandelingen te voorzien.
De globalisering van de markt brengt extra uitdagingen met zich mee. De regelgeving verschilt per regio, en bedrijven moeten voldoen aan uiteenlopende eisen en procedures. Dit maakt het lastig om snel nieuwe behandelingen wereldwijd beschikbaar te stellen. Verder brengt de digitale transformatie in de gezondheidszorg zorgen met zich mee over dataveiligheid en privacy. Het verzamelen en analyseren van patiëntgegevens biedt veel potentieel voor gepersonaliseerde geneeskunde, maar roept ook vragen op over ethiek en eigenaarschap van medische data.
Kansen en innovaties
Ondanks deze obstakels blijft de vraag naar innovatieve oplossingen groeien, en technologische vooruitgang biedt nieuwe perspectieven voor de sector. Zo transformeert de progressie in kunstmatige intelligentie en data-analyse de manier waarop ziektes worden gediagnosticeerd en behandeld. AI-gestuurde modellen versnellen het ontwikkelingsproces van medicijnen en helpen bij het identificeren van nieuwe therapeutische doelen. Hierdoor kunnen behandelingen sneller en efficiënter op de markt komen. Bovendien maken machine learning en geavanceerde algoritmes het mogelijk om patronen in grote datasets te ontdekken, waardoor diagnoses nauwkeuriger en eerder gesteld kunnen worden. Dit biedt mogelijkheden voor vroegtijdige interventies en preventieve geneeskunde.
Ook gepersonaliseerde geneeskunde is een groeiend gebied binnen de life sciences. Door
genetische profielen te analyseren, kunnen behandelingen beter worden afgestemd op individuele patiënten. Dit vergroot niet alleen de effectiviteit van therapieën, maar verlaagt ook het risico op bijwerkingen. Daarnaast biedt synthetische biologie nieuwe mogelijkheden, zoals het ontwikkelen van op maat gemaakte biologische therapieën en duurzame productiemethoden voor farmaceutische producten. Met name cel- en gentherapieën maken een opmars, waarbij op DNA-niveau ingegrepen kan worden om erfelijke ziektes en bepaalde vormen van kanker te behandelen.
Wetenschappers zetten steeds vaker organoïden en bioprinting in. Dit stelt wetenschappers in staat om miniatuurorganen in het laboratorium te kweken, waardoor medicijnontwikkeling efficiënter wordt en dierproeven kunnen worden verminderd. De combinatie van biotechnologie en nanotechnologie biedt eveneens perspectieven, zoals precisiegeneeskunde waarbij medicatie exact op de juiste plaats in het lichaam wordt afgeleverd. Dit verhoogt de effectiviteit van behandelingen en vermindert bijwerkingen.
Barrières en oplossingen
Om de potentie van de sector volledig te benutten, moeten enkele structurele
barrières worden aangepakt. Versnelling van goedkeuringsprocedures zonder concessies te doen aan veiligheid is een belangrijke stap. Regulatoire instanties kunnen meer gebruikmaken van geavanceerde data-analyse en AI om klinische onderzoeksgegevens sneller te beoordelen en besluitvorming te optimaliseren. Hierdoor worden medicijnen en therapieën sneller beschikbaar voor patiënten, zonder concessies aan kwaliteit en veiligheid.
Daarnaast is samenwerking tussen academische instellingen, biotechbedrijven en overheden essentieel. Door publiekprivate partnerschappen te versterken, kunnen innovatieve projecten beter worden gefinancierd en opgeschaald. Ook moet de sector aantrekkelijker worden gemaakt voor talent, onder meer door te investeren in onderwijsprogramma’s en flexibele loopbaanpaden. De opleiding van nieuw talent en het behoud van ervaren wetenschappers zijn cruciaal om de concurrentiepositie van de sector te waarborgen.
Digitalisering speelt daarnaast een sleutelrol in de toekomst van de life sciences-sector. Het opzetten van geïntegreerde dataplatforms kan helpen bij het efficiënter delen van onderzoeksresultaten en het stroomlijnen van klinische proeven. Dit zou niet alleen de samenwerking tussen onderzoekers bevorderen, maar ook de tijd en kosten van medicijnontwikkeling aanzienlijk verlagen. Daarnaast is er behoefte aan een robuust juridisch kader voor de verwerking van gezondheidsdata, zodat innovatie hand in hand kan gaan met ethische en privacyoverwegingen.
Een sector met toekomst De life sciences-sector staat voor grote uitdagingen, maar de vraag naar innovatieve oplossingen blijft groeien, en met de juiste strategieën kan life sciences een drijvende kracht blijven achter medische vooruitgang en economische groei. De integratie van technologie, interdisciplinair onderzoek en proactief beleid is cruciaal voor de toekomstige groei van deze sector.
