Cooltura Issue 548 by Cooltura

cooltura.co.uk

20 września 2014

38 (548)

TAJEMNICĘ ŻYCIA

ODKRYTO W CAMBRIDGE

Szczegóły na stronach 42-43 548-COVER cs6.indd 1

16/09/2014 16:36:23

548-MAKIETA 1 01-23.indd 2

16/09/2014 16:38:34

548-MAKIETA 1 01-23.indd 3

16/09/2014 16:38:36

W NUMERZE 548.

POLISH WEEKLY

MAGAZINE

Unit 6, King Street Cloisters, Clifton Walk, London W6 0GY GODZINY OTWARCIA: 9.00 – 17.00 TEL: 020 8846 3615 FAX: 020 8741 9490 www.cooltura.co.uk, info@cooltura.co.uk REDAKTOR NACZELNY

KORDIAN KLACZYŃSKI kordian@cooltura.co.uk, wew. 256 DZIENNIKARZE

PIOTR DOBRONIAK dobroniak@cooltura.co.uk, wew. 261 SYLWIA MILAN sylwia@cooltura.co.uk MARCIN URBAN, wew. 248 m.urban@cooltura.co.uk KAROLINA ZAGRODNA karolina@cooltura.co.uk DARIUSZ A. ZELLER darek@cooltura.co.uk, wew. 255

013

DZIAŁ GRAFICZNY wew. 259 JAREK JORDAN jj@cooltura.co.uk TOMEK WOŹNICZKA sergei@cooltura.co.uk WSPÓŁPRACOWNICY

LIDIA BARC / TOMASZ BOREJZA / MAŁGORZATA DEMETRIOU / MAGDALENA GIGNAL / PIOTR GULBICKI / SERGIUSZ HIERONIMCZAK / ŁUKASZ MARCZEWSKI / ANDRZEJ ŚWIDLICKI / TOMASZ WILCZKIEWICZ / RADOSŁAW ZAPAŁOWSKI KOREKTA

MAGDALENA JORDAN m.jordan@cooltura.co.uk MARKETING I REKLAMA

marketing@cooltura.co.uk DYREKTOR DZIAŁU MARKETINGU I REKLAMY

KRZYSZTOF CHOWANIEC kc@cooltura.co.uk, wew. 244 MENADŻER DZIAŁU MARKETINGU I REKLAMY

JOANNA ROŻEK joanna@cooltura.co.uk, wew. 246 SPECJALIŚCI ds MARKETINGU I REKLAMY

EWA CHMIEL evach@cooltura.co.uk, wew. 250 GRZEGORZ URBANEK g.urbanek@cooltura.co.uk, wew. 249

060

052 006 W OBIEKTYWIE 008 NA WYSPACH 014 PRZEGLĄD PRASY BRYTYJSKIEJ 016 POLSKA + ŚWIAT 018 GOSPODARKA 022 PORADNIK 024 TEMAT NUMERU Tajemnicę życia odkryto w Cambridge

030 KOMENTARZ TYGODNIA Wojownicze żółwie NATO

034 FELIETON Wojna (od) pokoleń

036 DZIEJE SIĘ Wszyscy jesteśmy dłużnikami żołnierzy

038 NASZE SPRAWY Więcej polskich dzieci w londyńskich szkołach

040 SYGNAŁY Z listów do redakcji

548-MAKIETA 1 01-23.indd 4

DZIAŁ OGŁOSZEŃ I PRENUMERATA

EWA SUŁKOWSKA-LEŚNIARA drobne@cooltura.co.uk prenumerata@cooltura.co.uk ewa@cooltura.co.uk 0208 846 3614

042 WYDARZENIE Mleczko Summer End Festival

044 CAFÉ COOLTURA Wydarzenia nadchodzącego tygodnia

052 MUZYKA Tomasz Glazik: Mam potrzebę tworzenia muzyki

054 WYWIAD

KSIĘGOWOŚĆ

RADOSŁAW STASZEWSKI radek@cooltura.co.uk KATARZYNA CEGIEŁKA kate@cooltura.co.uk DYSTRYBUCJA distribution@cooltura.co.uk WYDAWCA Sara-Int Ltd. ISSN 1743-8489 Poglądy zawarte w felietonach i listach do redakcji są osobistymi przekonaniami ich autorów i nie zawsze pokrywają się z przekonaniami redakcji Cooltury. Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń. Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych i zastrzega sobie prawo do skracania i przeredagowywania tekstów. Publikowanie zamieszczonych tekstów i zdjęć bez zgody redakcji jest niezgodne z prawem. Strony depeszowe redagowane są w oparciu o materiały Polskiej Agencji Prasowej.

Robert Górski, Kabaret Moralnego Niepokoju

058 GUEST ROOM

Okładka: TOMEĆ WOŹNY

Zdjęcia i poezja

060 PODRÓŻE Szczyt dobroczynności

062 WIELKA BRYTANIA OD KUCHNI Kiełba we łbie

070 OGŁOSZENIA DROBNE

092 KRZYŻÓWKA

093 HOROSKOP 095 SPORT

coolturamagazine

#coolturaUK

issuu.com/cooltura

tablet / smartfon

16/09/2014 16:38:40

MIAŁEŚ WYPADEK?

Wybierz kancelarię, której możesz zaufać! Kancelaria prawna Osbornes już od 40 lat pomaga poszkodowanym w ubieganiu się o ich prawa. Jeśli miałeś wypadek w przeciągu ostatnich 3 lat, skontaktuj się z nami już dziś, by dowiedzieć się, czy możesz otrzymać odszkodowanie. Osbornes to kancelaria z tradycjami, której możesz zaufać. Nie współpracujemy z pośrednikami.

Pomogliśmy już niezliczonym osobom w następujących sprawach: } Wypadki w pracy } Wypadki na budowie } Potrącenia wózkiem widłowym } Upadki z drabiny/rusztowania

} Obrażenia głowy } Wypadki drogowe } Potknięcia/poślizgnięcia } Inne

Osbornes Solicitors Livery House, 9 Pratt Street, London NW1 0AE www.osbornes.pl

Osbornes jest kancelarią prawną działającą już od 40 lat. Aby dowiedzieć się, czy możemy Ci pomóc, skontaktuj się z naszym polskim zespołem:

Ebru, absolwentką UAM, Małgorzatą lub Barbarą

0207 482 8437 lub 020 7485 8450 lub 07860951518 polish@osbornes.net

548-MAKIETA 1 01-23.indd 5

Jesteśmy partnerem polskiego festiwalu! Zapraszamy 20 września do O2 Shepherd’s Bush Empire

16/09/2014 16:38:41

006

Zdjęcie tygodnia TAKI jest londyn

Igrzyska bohaterów Żołnierze z reprezentacyjnej Królewskiej Jazdy Konnej wzięli udział w ceremonii otwarcia pierwszych międzynarodowych igrzysk Invictus Games w Londynie. Do rywalizacji stanęło ponad 400 niepełnosprawnych żołnierzy z 14 krajów. Oprócz gospodarzy w zawodach uczestniczyli także żołnierze z innych państw NATO oraz reprezentacje Gruzji, Iraku i Afganistanu. Większość z nich to weterani konfliktów zbrojnych, którzy stracili pełną sprawność fizyczną w trakcie służby. Zawody mają promować integrację i rehabilitację społeczną przez sport oraz budować szacunek dla ludzi poświęcających swoje życie dla kraju. Pomysłodawcą Invictus Games jest książę Harry.

548-MAKIETA 1 01-23.indd 6

16/09/2014 16:38:43

Fot. PAP/EPA/Facundo Arrizabalaga 548-MAKIETA 1 01-23.indd 7

16/09/2014 16:38:45

008 Zmarł Ian Paisley – „dr No” WIADOMOŚCI NA WYSPACH

W wieku 88 lat zmarł w zeszły piątek Ian Paisley – radykalny unionistyczny polityk północnoirlandzki, protestancki kaznodzieja, długie lata nieprzejednany wróg wszelkiego kompromisu wobec irlandzkich nacjonalistów z IRA i jej politycznego skrzydła – Sinn Fein. W wieku 81 lat Paisley przekonał się do procesu pokojowego w Irlandii Płn. i po zwycięstwie jego partii w wyborach z 2007 r. stanął na czele koalicyjnego rządu unionistów z Sinn Fein, który firmował przez rok. W ostatnich latach życia ze względu na stan zdrowia nie był czynny w polityce. W 1971 r. założył Demokratyczną Partię Unionistów (DUP), którą kierował do 2008 r., a przez 57 lat stał na czele Wolnego Kościoła Prezbiteriańskiego w Irlandii Płn. Z powodu niechęci do negocjacji z organizacją paramilitarną Irlandzka Armia Republikańska (IRA) i uważaną za jej polityczną reprezentację partią Sinn Fein, którym nie ufał, przez długi czas był nazywany „dr No”. W wywiadzie dla BBC przed laty za swój polityczny sukces uznał „roztrzaskanie Sinn Fein”, przypisując sobie jako zasługę to, że partia ta z końcem lat 90. włączyła się w proces pokojowy w prowincji, zapoczątkowany obradami okrągłego stołu i tzw. Porozumieniem Wielkopiątkowym o podziale władzy i przywróceniu wewnętrznej autonomii. Politycznie Paisley zaistniał w 1964 r., prowadząc akcję na rzecz usunięcia irlandzkiej flagi z biur Sinn Fein w Belfaście. Żądanie to wywołało kilkudniowe zamieszki uliczne. W 1969 r., gdy katolicy wyszli na ulice, domagając się przyznania im pełni praw obywatelskich, zorganizował kontrdemonstrację i został aresztowany i uwięziony. Po wyjściu na wolność, na mocy amnestii, był posłem Izby Gmin, a następnie kierował założoną przez siebie partią. W 1972 r. protestował przeciwko rozwiązaniu autonomicznego parlamentu i rządu prowincji oraz przejęciu bezpośrednich rządów przez Londyn. W 1985 r. zrzekł się mandatu w Izbie Gmin, protestując przeciw przy548-MAKIETA 1 01-23.indd 8

Fot. PAP/EPA/Cathy Mcarthur

Ian Paisley

znaniu przez rząd Margaret Thatcher Dublinowi doradczej roli w Ulsterze. Jako poseł europarlamentu protestował przeciwko wizycie Jana Pawła II w Strasburgu. Był przeciwnikiem porozumień wielkopiątkowych z 1998 r., kładących kres krwawemu konfliktowi, popartych przez dwa największe ugrupowania polityczne po obu stronach: partię Unioniści Ulsteru Davida Trimble’a oraz Sinn Fein Gerry’ego Adamsa i McGuinnessa – i następnie zaaprobowanych w referendum przez 70 proc. mieszkańców prowincji. Paisley nie wierzył, że IRA złoży broń. W 2002 r. po upadku rządu Trimble’a, który podał się do dymisji w związku z brakiem gotowości republikanów do rozbrojenia, wyglądało na to, że może mieć rację. Mówił wówczas, że „Sinn Fein powróci do współrządzenia po jego trupie”. W 2007 r. po „odwieszeniu” autonomii prowincji przez Londyn przystał jednak na

nowe wybory, które wygrała jego partia. Zmianę stanowiska tłumaczył obawami, że Londyn i Dublin porozumieją się w sprawie Irlandii Płn. bez udziału sił politycznych prowincji. Znawca spraw prowincji Leo McKinstry uważa, że Paisley złagodniał z wiekiem, nie chciał, by wspominano go z goryczą, i zrozumiał, że proces pokojowy jest politycznie korzystny także dla unionistów. – Jeśli proces pokojowy w Irlandii Płn. uznać za równanie matematyczne, to Ian Paisley był z punktu widzenia jego końcowego wyniku niezbędnym elementem – zaznaczył McKinstry. McGuinness powiedział o nim: – Przez długi czas byliśmy politycznymi przeciwnikami i w wielu sprawach mieliśmy bardzo różne stanowiska, ale to, co nas łączyło, to niewzruszone przeświadczenie, że północnoirlandzcy protestanci i katolicy lepiej będą się rządzić sami, niż zrobi to za nich jakikolwiek brytyjski rząd. « 16/09/2014 16:38:47

548-MAKIETA 1 01-23.indd 9

16/09/2014 16:38:48

010

WIADOMOŚCI NA WYSPACH

Boris Johnson na zdjęciu archiwalnym

Burmistrz Londynu chce do parlamentu Burmistrz Londynu Boris Johnson, uważany za potencjalnego następcę premiera Wielkiej Brytanii Davida Camerona, został w piątek wybrany przez Partię Konserwatywną jako kandydat w wyborach do parlamentu w maju 2015 r.

548-MAKIETA 1 01-23.indd 10

Johnson był już deputowanym w latach 2001-2008, zanim zrezygnował z mandatu, by zostać burmistrzem stolicy. Teraz powrót do Izby Gmin mógłby stać się pierwszym krokiem w jego ewentualnych staraniach o zastąpienie Camerona na stanowisku szefa Partii Konserwatywnej. Dotąd burmistrz Londynu – jak twierdzi agencja Reuters – nieśmiało zaprzeczał, by był zainteresowany tą funkcją, co podsycało spekulacje medialne na ten temat. Niektórzy deputowani torysów uważają, że przyszłość Camerona może stanąć pod znakiem zapytania, jeśli referendum w Szkocji 18 września wygrają zwolennicy odłączenia się od Wielkiej Brytanii. Jak pokazał sondaż ośrodka YouGov z czerwca, wyborcy uważają Johnsona – jednego z najbardziej znanych polityków w kraju – za potencjalnego przywódcę, w razie gdyby Cameron ustąpił. Johnson ma bardziej eurosceptyczne poglądy od premiera i odwołuje się do silnej grupy wśród konserwatystów, krytykującej Camerona za jego politykę wobec UE. Zdaniem burmistrza Londynu Wielka Brytania z powodzeniem poradziłaby sobie poza Unią Europejską. Cameron zaś wielokrotnie powtarzał, że chce, by Wielka Brytania pozostała w UE, ale dąży do odebrania części kompetencji Brukseli w obszarach, w których – jak twierdzą konserwatyści – jej wpływ jest zbyt duży i szkodliwy. Do końca 2017 r. premier zamierza przeprowadzić referendum w sprawie brytyjskiego członkostwa w Unii, jeśli po wyborach w 2015 r. nadal będzie szefem rządu. «

16/09/2014 16:38:50

i eże mięso w ś e i n n e i z d Co Polska rzeźnia na Hanwell

124 Uxbridge Road, London W7 3SL tel. 020 8579 7300

z y s c a h n s o klepów d y m a z s a r Zap Acton ....................................................................................... 193-195 The High Street, London W3 9DD ................................ tel. 020 8752 1827 Cranford ............................................................................ 780-782 Bath Road, London TW5 9SL............................................... tel. 020 8759 9516 Greenford ....................................................................... 2 Eastmead Avenue, London UB6 9RA ............................................ tel. 020 8578 2777 Hanwell ............................................................................... 124 Uxbridge Road, London W7 3SL.................................................. tel. 020 8579 7300 Hounslow ........................................................................ 65-67 The High Street, London TW3 1RB...................................... tel. 020 8577 7880 Sudbury Hill ............................................................... 137-139 Greenford Road, Sudbury HA1 3QW ........................ tel. 0208 869 0605 South Ealing .............................................................. 84 South Ealing Road, London W5 4QB.......................................... tel. 020 8567 9917 Shepherd’s Bush................................................... 362 Uxbridge Rd, London W12 7LL ..................................................... tel. 020 8932 4487 Shepherd’s Bush Market ....................... 23-25 Uxbridge Rd, London W12 8LH .............................................. tel. 020 8743 5688

548-MAKIETA 1 01-23.indd 11

16/09/2014 16:38:51

012

WIADOMOŚCI Na Wyspach

Szkoły idą na wojnę z kryzysem nauczania języków obcych Wraz z nowym rokiem szkolnym w Wielkiej Brytanii powraca obowiązkowe nauczanie języków obcych już od 7. roku życia; uruchomiono też specjalne centra szkoleniowe dla nauczycieli. Wszystko po to, by wypełnić lukę w nauczaniu, na którą najbardziej narzekają pracodawcy.

Organizacja lobbująca na rzecz brytyjskich pracodawców, CBI, alarmuje, że w szkołach zdecydowanie zbyt mało czasu poświęca się nauce języków obcych. Z przeprowadzonego przez CBI badania w około 300 brytyjskich przedsiębiorstwach wynika, że to właśnie tego typu kwalifikacji najbardziej brakuje pracodawcom przy rekrutowaniu nowych pracowników. Według badania najbardziej poszukiwane są osoby ze znajomością języka francuskiego (50 proc.), niemieckiego (49 proc.) i hiszpańskiego (44 proc.). 31 proc. pracodawców chętnie zatrudniłoby pracownika znającego mandaryński, a 23 proc. – arabski. Na kolejnym miejscu znalazł się język polski (19 proc.), rosyjski (18 proc.), kantoński (16 proc.) i japoński (15 proc.). Według CBI zmiany wprowadzane w brytyjskim systemie edukacyjnym są krokiem w kierunku zapełnienia tej luki, ale nie gwarantują jeszcze sukcesu. Od tego roku szkolnego nauka języków obcych będzie obowiązkowa dla dzieci od 7. roku życia. Jest jednak pewien problem – zdaniem ekspertów duża część nauczycieli pracujących z najmłodszymi dziećmi zwyczajnie nie ma kwalifikacji pozwalających im uczyć języków obcych. Według tegorocznej edycji corocznej ankiety przeprowadzanej wśród brytyjskich nauczycieli szkół podstawowych przez CfBT Education Trust we współpracy z British Council prawie jedna czwarta tych szkół nie ma personelu z odpowiednimi kwalifikacjami. Tylko 30 proc. zbadanych szkół miało przynajmniej jednego nauczyciela z wykształceniem lingwistycznym. – Oczywiście, że nie jest to komfortowa sytuacja, kiedy nauczyciel dysponuje znajomością języka obcego na poziomie niewiele lepszym od swoich uczniów, ale taka jest niestety rzeczywistość – mówi pragnący zachować anonimowość nauczyciel z jednej z podlondyńskich szkół. Jego zdaniem obecna sytuacja jest wyni-

548-MAKIETA 1 01-23.indd 12

kiem przynajmniej dziesięcioletnich zaniedbań w brytyjskim szkolnictwie. – Jeszcze w 2002 r. około trzy czwarte uczniów szkół średnich zdawało egzamin GCSE (dla uczniów piątej klasy szkoły średniej) z języka obcego. Obecnie decyduje się na to mniej niż połowa uczniów. Jest to bezpośrednim skutkiem spadku poziomu nauczania języków obcych – tłumaczy nauczyciel. Także, jego zdaniem, sam obowiązek nauki języków nie rozwiąże sprawy. Potrzebne jest inwestowanie w dokształcanie nauczycieli. Rząd zauważył ten problem i postanowił przeznaczyć 1,8 mln funtów na powołanie regionalnych centrów szkoleniowych. Według planu mają one w ciągu dwóch najbliższych lat przeszkolić około dwóch tysięcy nauczycieli szkół podstawowych i średnich. Powstać ma osiem takich centrów sfinansowanych przez rząd i jedno z inicjatywy stowarzyszenia nauczycieli języków obcych w Wielkiej Brytanii – Association for Language Learning.

– Zdajemy sobie sprawę, że wykwalifikowani nauczyciele są niezbędnym elementem reformy, która ma przywrócić wysoki poziom nauczania języków obcych w angielskich szkołach. Dlatego będziemy wspierać funkcjonowanie tych centrów, prowadzonych przez nauczycieli dla nauczycieli, aby mogli oni znaleźć wsparcie niezbędne dla przygotowania młodych ludzi do życia we współczesnej Wielkiej Brytanii – mówi z kolei minister ds. oświaty Nicky Morgan. Zdaniem nauczyciela z podlondyńskiej szkoły jest to zaledwie początek drogi. – Odpowiedni poziom nauczania języków obcych mogą zapewnić jedynie nauczyciele z odpowiednim wykształceniem, najlepiej na poziomie uniwersyteckim. Aby takich nauczycieli przybywało, trzeba jednak najpierw zachęcić młodych ludzi do nauki języków już na poziomie szkoły podstawowej. Inaczej na długie lata pozostaniemy na poziomie daleko odbiegającym od standardów innych krajów europejskich – podkreśla. «

Brytyjskie wydawnictwo przeprasza Polaków Dzięki interwencji polskiej ambasady w Londynie wydawnictwo Routledge, Taylor & Francis Group przeprosiło za opublikowanie w podręczniku do nauczania historii błędnego i krzywdzącego wyrażenia „Polish death-camps”. „Bardzo przepraszamy za użycie nieprawidłowego zwrotu” – napisał Ben Denne z wydawnictwa Routledge w odpowiedzi na list interwencyjny polskiego ambasadora Witolda Sobkowa. Wadliwy kod pamięci znalazł się w podręczniku historii na poziomie maturalnym pt. „Britain in the Twentieth Century”. Polska ambasada interweniowała natychmiast po otrzymaniu informacji o błędzie, zaznaczając, że obozy były niemieckie, nazistowskie, na terenie okupowanej Polski. W wiadomości przesłanej polskiej ambasadzie wydawnictwo Routledge zapewniło także, że w kolejnych wydaniach podręcznika zamieści poprawne określenie. To kolejna w tym roku skuteczna interwencja Ambasady RP w Londynie. W 2013 r. polscy dyplomaci skutecznie interweniowali w 21 przypadkach użycia w brytyjskich mediach wadliwych kodów pamięci.

16/09/2014 16:57:01

Fot. PAP/EPA/Hannah Mckay

W urodziny Amy Winehouse Figurę przedstawiającą zmarłą 3 lata temu piosenkarkę Amy Winehouse odsłonięto w niedzielę, 14 września, w Stables Market na Camden Town w Londynie. Statua autorstwa Scotta Eatonaca jest naturalnych rozmiarów i mierzy 175 cm. Odsłonięcie figury nastąpiło w 31. urodziny artystki.

548-MAKIETA 1 01-23.indd 13

16/09/2014 16:38:53

014

WIADOMOŚCI Prasa na Wyspach mówienia o swoim problemie i rozmaitych aspektach życia. Terapeuta dzięki umiejętnie przeprowadzonemu wywiadowi znajdzie przyczynę lęku. Jako osoba z zewnątrz zobaczy nasze problemy z innej perspektywy. Ponownie stawimy im czoła, tyle że już nie w pojedynkę. Counselling może odbywać się „twarzą w twarz”, przez internet lub przez telefon.

Zioła

Wiele osób na uspokojenie i poprawę nastroju używa ziół. Te wykazują stosunkowo wysoką skuteczność, kiedy lęk jest łączony z depresją. Należy jednak pamiętać, że niektóre zioła wchodzą w reakcję z wybranymi lekami. Każdorazowe sięganie po nie powinno więc być konsultowane z lekarzem.

Joga

Znana od 5 tys. lat, dziś przeżywa renesans. Niektórym ludziom pomaga, a ośrodki naukowo-medyczne dysponują konkretnymi danymi potwierdzającymi jej skuteczność.

Pisanie

By lęk nie zdominował życia Strach jest normalny i potrzebny. Przygotowała: Sylwia Milan Źródło: Daily Mail

Natura obdarzyła nas strachem, byśmy w porę zauważali zagrożenia i usuwali je. Czujność powinna być obecna, ale nie wszechobecna. Chodzi o proporcje. Za dużo strachu wywołuje panikę, a ciągły niepokój i lęki prowadzą do destrukcji. O zbyt dużej czujności możemy mówić wtedy, gdy nasze myśli krążą wokół tematu wywołującego duży dyskomfort. Ten z kolei niesie ze sobą bezsenność, nerwowość i choroby. Oto kilka sprawdzonych sposobów utrudniających lękowi przejęcie nad nami kontroli. 548-MAKIETA 1 01-23.indd 14

Hipnoza Są różne metody hipnozy. Najlepiej zdaje ona egzamin, gdy jest częścią terapii. Wprowadzenie pacjenta w stan hipnozy umożliwia zlokalizowanie problemu poprzez dotarcie do zdarzeń tkwiących w naszej podświadomości.

Terapia

Finansowana także z państwowej służby zdrowia. Skierować na nią może lekarz rodzinny. Odbywa się ona indywidualnie lub grupowo. Pomocne będą strony www.fearfighter.com lub www.beatingtheblues.co.uk. Terapia zachęca do otwartego

Od 20 lat lekarze chętnie zalecają wyrażanie swoich lęków na papierze. Dr James Pennebaker z uniwersytetu w Teksasie poprosił pacjentów o przelewanie własnej traumy na papier przez 15 min dziennie przez 4 kolejne dni. Efekt był zaskakujący: mniejsza ilość zażywanych środków uspokających i redukcja liczby wizyt u lekarza. Dr Pennebaker mówi wprost o uregulowaniu ciśnienia krwi oraz lepszej pracy układu odpornościowego.

Sport

Wybierz dyscyplinę, która najbardziej ci odpowiada, i regularnie ją uprawiaj. Nawet jeśli możesz pozwolić sobie jedynie na spacer, efekty są murowane. Ćwiczenia przynoszą zdrowie i spokój.

Rozwiąż problem

Od dawna wiadomo, że samo zamartwianie się nic nie daje. Problem trzeba zdefiniować i ustalić, w jaki sposób będziemy go rozwiązywać. Konsekwentne stawianie mu czoła sprawi, że pozbędziemy się go całkowicie, a w najgorszym razie częściowo. To duży sukces i poprawa jakości życia w porównaniu z tym, co było na początku. « 16/09/2014 16:38:54

przegląd prasy »METRO

Co godzinę 5 min przerwy Praca przy biurku powinna być przerywana co najmniej co godzinę. W tym czasie 5-min ruch zapobiegnie trwałym zmianom chorobowym powstającym podczas siedzenia. Dotyczy to wszystkich zajęć i osób, nie tylko zatrudnionych w biurze. Dane: Badania amerykańskich naukowców z Indiana University’s School of Public Health.

»DAILY EXPRESS

Księgowa kradła Ukradła prawie 800 tys. funtów z kasy firmy i pewnie szybko by się o tym nie dowiedziano, bo instytucja była duża, a ona odpowiadała za księgowość. Jednak przejęcie przedsiębiorstwa przez inne wymagało audytu, no i zaczęło się. Na jaw wyszło, że 48-letnia Colette Wilson dokonywała przelewów na konto swoje i córki. Z czasem zachłanność wzięła górę i mieszkanka West Yorkshire korzystała z finansów firmy bez opamiętania: 25 tys. na 16. urodziny dziecka w luksusowym hotelu, 70 tys. na samochód, 44 tys. na prace budowlane wokół domu. Z „pożyczonych” 788 340 funtów oddała jedynie 119 tys. i zadeklarowała bankructwo.

»DAILY MAIL

Pijana za kółkiem W ciągu ostatnich 15 lat podwoiła się liczba kobiet pijących alkohol i wsiadających za kierownicę. 55 proc. z nich broni się, że nie wie, jaki jest dopuszczalny limit spożycia. Co szósta przyznała, że w ciągu ostatniego roku jechała pod wpływem alkoholu. Dane: Direct Line.

»DAILY MIRROR

Zmieniają się mody Na każde 6 funtów przeznaczone na zakupy (gadżety, ubrania, meble – z wyjątkiem jedzenia) 1 funt jest już wydawany w internecie. Sporym zainteresowaniem cieszą się zakupy butów i ubrań. To zaskakujące, bo jeszcze nie tak dawno ludzie nie chcieli kupować bez przymierzania. Przyzwyczajenia klientów zmieniły takie firmy, jak John Lewis czy Next. Przekonały dostawą następnego dnia, bezpłatnym zwrotem czy zbieraniem punktów. Nie bez znaczenia było też pojawienie się smartfonów. Dane: British Retail Consortium. (SM)

548-MAKIETA 1 01-23.indd 15

16/09/2014 16:38:55

016

WIADOMOŚCI Polska + Świat

Nie było ustaleń w sprawie emigrantów

Nie zapadły żadne ustalenia z Wielką Brytanią ws. zgody Polski na obostrzenia socjalne dla polskich emigrantów w zamian za poparcie kandydatury Donalda Tuska na szefa RE – zapewnił w zeszły czwartek w Sejmie wiceszef MSZ Artur Nowak-Far, odpowiadając na pytanie posłów PiS. Posłowie PiS Jan Dziedziczak i Adam Kwiatkowski skierowali do polskiego rządu pytanie, czy w zamian za poparcie Wielkiej Brytanii dla kandydatury Donalda Tuska na stanowisko przewodniczącego Rady Europejskiej Polska nie ustąpiła w sprawie restrykcji socjalnych, jakie Brytyjczycy i inne kraje chcą wprowadzić dla imigrantów z pozostałych krajów UE, w tym dla Polaków. Doniesienia takie pojawiły się bowiem – jak mówili posłowie – w brytyjskiej i polskiej prasie. – Czy takie rozmowy miały miejsce? Czy podczas negocjacji były poruszane sprawy mogące skutkować zmianą praw i zmianą sytuacji Polaków mieszkających w Unii Europejskiej, czy takie rozmowy były prowadzone z premierem Davidem Cameronem, czy były prowadzone z innymi szefami rządów? Chcielibyśmy się dowiedzieć o szczegóły tych negocjacji w kontekście sytuacji naszych rodaków mieszkających w krajach Unii? – pytał Kwiatkowski.

Odpowiadający w imieniu rządu wiceszef MSZ Artur Nowak-Far zapewnił, że w trakcie negocjacji o obsadzie stanowisk unijnych żadnych uzgodnień w sprawie sytuacji Polaków mieszkających w innych krajach UE nie było. – Natomiast jest ciągłym tematem w rozmowie z Brytyjczykami zagadnienie szczelności systemu zabezpieczenia społecznego tych państw, które przyjmują polskich obywateli jako obywateli podejmujących w nich pracę – powiedział Nowak-Far. Przyznał, że Wielka Brytania od jakiegoś czasu wprowadza obostrzenia socjalne dla imigrantów z innych krajów UE, w tym dla Polaków. Wymienił między innymi odebranie prawa do zasiłku po 6 miesiącach bez pracy czy wprowadzenie prawa do świadczeń na dzieci dopiero po trzech miesiącach pobytu. Nowak-Far zaznaczył, że rząd polski zajmuje w tych sprawach niezmienne stanowisko – sprzeciwia się wszystkim tym regulacjom, które naruszają unijną zasadę swobodnego przepływu osób, czyli uderzają np. tylko w imigrantów z niektórych państw UE. – Natomiast jeśli Wielka Brytania będzie chciała wprowadzić przepisy uszczelniające swój system społeczny, które będą powszechne, ma do tego prawo, tak jak każdy inny kraj – mówił Nowak-Far. «

Broń dla Iraku Brytyjskie Ministerstwo Obrony poinformowało, że przekazuje Irakowi ciężkie karabiny maszynowe oraz amunicję, potrzebne do walki z bojownikami Państwa Islamskiego. Sprzęt wojskowy trafił do Iraku już w zeszłym tygodniu. Sekretarz obrony Michael Fallon powiedział, że wyposażenie ma łączną wartość 1,6 mln funtów. Minister tłumaczył, że Londyn czuje się zobowiązany do pomocy irackiemu rządowi i wsparcia sił kurdyjskich, broniących się przed Państwem Islamskim (IS). Dodał, że Wielkiej Brytanii zależy także na promowaniu „niepodległego i demokratycznego Iraku, który będzie potrafił odeprzeć ofensywę IS i przywróci stabilność oraz bezpieczeństwo w całym kraju”. – Siły kurdyjskie są o wiele słabiej wyekwipowane od IS i reagujemy, aby pomóc im się bronić, chronić obywateli i odeprzeć ataki IS – oświadczył Fallon. Od czerwca Irak stoi w obliczu ofensywy sunnickich dżihadystów z Państwa Islamskiego, którzy opanowali większość terytorium kraju na północy i zachodzie. Pod koniec czerwca islamiści ogłosili powstanie kalifatu na tych terenach, a także na okupowanych obszarach Syrii. W zeszłym tygodniu w Iraku sformowano nowy rząd, w którym szyicka większość podzieliła się władzą z sunnicką mniejszością. Na czele gabinetu stanął Hajder al-Abadi.

UFSB[ KVƆ EPTUŖQOB OB UXPJN SMARTFONIE I TABLECIE! ı$*Ĉ("+ $00-563ĕ OB UBCMFU J LPNÕSLŖȷ

548-MAKIETA 1 01-23.indd 16

16/09/2014 16:38:56

548-MAKIETA 1 01-23.indd 17

16/09/2014 16:56:10

018

WIADOMOŚCI GOSPODARKA

Wspaniały widok z „Tarki do sera” Kobieta ogląda panoramę Londynu z tarasu widokowego nowego wieżowca Leadenhall Building, ze względu na jego charakterystyczny kształt zwanego także Cheesegrater, czyli „Tarka do sera”. Budynek znajduje się w samym sercu City. Jego kształt zaprojektowano właśnie tak, żeby za bardzo nie przesłaniał widoku na katedrę św. Pawła.

Japoński atom chce wejść na Wyspy

Japoński koncern Hitachi może rozważyć przeniesienie do Wielkiej Brytanii centrali swojej spółki zajmującej się energetyką atomową w przypadku pozytywnej decyzji o inwestycji w brytyjskie elektrownie atomowe. Sprawę opisał dziennik „Daily Telegraph”. Dziennik poinformował, że taki sygnał miał wyjść od samego szefa japońskiego giganta Hiroaki Nakanishiego. Powiedział on gazecie, że Londyn byłby znakomitym miejscem ze względu na zlokalizowanie tam globalnego centrum sektora finansowego. Hitachi przejął w 2012 r. większościowy pakiet udziałów w projekcie 548-MAKIETA 1 01-23.indd 18

atomowym Horizon, który przewiduje budowę w Wielkiej Brytanii od czterech do sześciu nowych elektrowni atomowych. Pierwsza z nich ma powstać na wyspie Anglesey u północno-zachodnich wybrzeży Walii. Japoński koncern jest w trakcie konsultacji, których celem jest dopuszczenie do użytku na terenie Wielkiej Brytanii swojego reaktora ABWR, który miałby zasilać przyszłe elektrownie. Hitachi przewiduje, że ostateczna decyzja o inwestycji może zapaść w okolicach 2018 r., a elektrownia powstanie najwcześniej w 2024 r. Hitachi nie ukrywa, że w przypadku przeniesienia centrum swojej

działalności w sektorze atomowym do Wielkiej Brytanii, kraj ten stałby się źródłem eksportu technologii nuklearnych na całą Europę. Według prezesa koncernu byłoby to bardzo utrudnione, jeśli Wielka Brytania zadecydowałaby o wystąpieniu z Unii Europejskiej. Przeniesienie działalności w sektorze atomowym do Wielkiej Brytanii nie byłoby pierwszym takim przypadkiem w japońskim koncernie. Hitachi postanowił bowiem przenieść do Londynu swoją spółkę działającą w sektorze kolejowym po tym, jak wygrała ona wart 1,2 mld funtów przetarg na dostarczenie floty pociągów typu Inter City. « 16/09/2014 16:39:00

Fot. PAP/EPA/Will Oliver

Polskie firmy boją się odległości Polski drobny biznes rzadko decyduje się na eksport poza UE – wynika z badania przeprowadzonego na zlecenie UPS na ponad 8 tys. właścicieli albo dyrektorów małych i średnich przedsiębiorstw z Belgii, Francji, Niemiec, Włoch, Holandii, Polski i Wielkiej Brytanii. Jak podaje publikujący wyniki tych badań „Puls Biznesu”, tylko 13 proc. europejskich małych i średnich firm eksportuje poza Unię. Najwięcej takich eksporterów ma rynek belgijski – 16 proc. badanych firm, a najmniej polski – 9 proc. Małe i średnie przedsiębiorstwa z naszego kontynentu najchętniej eksportują do krajów UE – od 87 do nawet 100 proc. badanych eksporterów, a najrzadziej poza Unię. Najwięcej swoich towarów wysyłają na dużą odległość Brytyjczycy – 31 proc. badanych, a najmniej Polacy – 3 proc. Wśród rynków europejskich nienależących do UE popularnymi kierunkami eksportowymi są między innymi Szwajcaria, Turcja, Rosja i Białoruś, a dalej – Stany Zjednoczone oraz Chiny i Kanada.

548-MAKIETA 1 01-23.indd 19

16/09/2014 16:39:47

020

WIADOMOŚCI gospodarka

Przybywa zwolenników decentralizacji władzy Na fali zainteresowania szkockim referendum przybywa także zwolenników dalszej decentralizacji w Wielkiej Brytanii. Za rozszerzeniem kompetencji regionów skłonni są opowiedzieć się laburzyści, Liberalni Demokraci i Partia Niepodległości Zjednoczonego Królestwa.

548-MAKIETA 1 01-23.indd 20

Na początku tego tygodnia spore poruszenie wywołał w Wielkiej Brytanii raport Komisji ds. Rozwoju Miast (City Growth Commission), ciała powołanego przez największe brytyjskie miasta. Napisano w nim, że rozszerzenie kompetencji władz miejskich, głównie w sferze podatkowej, byłoby korzystne nie tylko dla miast, ale także dla całej brytyjskiej gospodarki. Raport nawiązywał do złożonej przez rząd obietnicy rozszerzenia kompetencji szkockich władz autonomicznych w przypadku opowiedzenia się Szkotów za pozostaniem w Wielkiej Brytanii w zakończonym właśnie referendum. Na reakcję pozostałych partii nie trzeba było długo czekać. Pozytywnie do propozycji rządu odniosła się opozycyjna Partia Pracy. W zeszłopiątkowym wystąpieniu decentralizację władzy poparł także przewodniczący Liberalnych Demokratów Nick Clegg, który odniósł się do opublikowanego tego dnia raportu think tanku IPPR (Institute for Public Policy Research). Wynika z niego, że tylko kilka największych brytyjskich miast rozwija się w tempie szybszym od krajowego PKB. Według Clegga Wielka Brytania znacząco odstaje pod tym względem od takich krajów, jak Niemcy, Włochy, Szwecja czy Francja, gdzie to właśnie średniej wielkości miasta rozwijają się najszybciej, często nawet w tempie szybszym niż stolice tych krajów. Jego zdaniem obecny stan rzeczy w Wielkiej Brytanii potęguje konflikty ze względu na poczucie zawłaszczania władzy przez „westminsterskie elity”. Zdaniem Liberalnych Demokratów rozwiązaniem tej sytuacji może być tylko dalsza decentralizacja, w tym przede wszystkim przekazanie władzom lokalnym większych uprawnień w zakresie pobierania podatków oraz wpływu na dysponowanie środkami publicznymi. Zmienić miałaby się również obecna struktura władz lokalnych, które miałyby obejmować większe niż obecnie obszary, co pozwoliłoby lepiej koordynować działania sąsiadujących miast. Na czele tych władz mieliby stanąć wybierani w bezpośrednich wyborach burmistrzowie. IPPR prezentuje w raporcie 10-letni plan przewidujący stopniowe przekazanie wła-

dzom lokalnym kompetencji w 40 wyszczególnionych obszarach, które obecnie zarządzane są centralnie. Z kluczowych dziedzin na czoło wysuwa się polityka podatkowa, która miałaby obejmować pełną swobodę w ustalaniu stawek podatku lokalnego (tzw. council tax) – mieści się w nim podatek od nieruchomości oraz na potrzeby usług lokalnych – a także stawek podatków korporacyjnych. Plan przewiduje także przekazywanie 10 proc. podatków dochodowych pozyskanych w danym rejonie na potrzeby lokalnych władz. – Niezależnie od tego, jakim wynikiem zakończy się szkockie referendum, Edynburg uzyska kompetencje, które jeszcze pogłębią różnice między Szkocją a innymi regionami Wielkiej Brytanii. Anglia była do tej pory poszkodowana, podczas gdy Szkocja, Walia i Irlandia Północna otrzymywały coraz szersze kompetencje. Czas odwrócić ten trend – skomentował sprawę jeszcze przed szkockim referendum Ed Cox, szef think tanku IPPR. Nick Clegg popiera propozycje zasygnalizowane w raporcie. – Nie będzie lepszej okazji do przeforsowania tych zmian. Wystarczy popatrzeć, jak bardzo debata towarzysząca szkockiemu referendum rozgrzała nastroje społeczne, by dostrzec, że nadszedł czas na rozwiązanie tej kwestii, która boli wielu obywateli naszego kraju – powiedział Clegg. Za decentralizacją władzy opowiada się również rosnąca w siłę Partia Niepodległości Zjednoczonego Królestwa (UKIP). Jej przywódca Nigel Farage wyraził publiczne poparcie dla dążeń lokalnych władz do uzyskania większej niezależności od Londynu. Opowiada się on za reformą brytyjskiego systemu administracyjnego. – Przez ostatnich kilkanaście lat bardzo wiele mówiliśmy o Szkocji, Walii i Irlandii Północnej, a tymczasem mieszkańcy Anglii czuli się coraz bardziej ignorowani. Konstytucyjne rozwiązanie w postaci przekształcenia Wielkiej Brytanii w państwo federalne byłoby na rękę wszystkim – mówił Farage na antenie radia BBC Four. Ale jednocześnie oświadczył, że jest przeciwny rozpadowi kraju i będzie przekonywał mieszkańców Szkocji do opowiedzenia się w referendum za pozostaniem w Wielkiej Brytanii. « 16/09/2014 16:39:03

Wię cej inf

3758_O

021 ø International Sim sponsoruje SummerEnd Festival, który odbę dzie się 20 września w Londynie. Wystąpią Doda, Norbi i Jacek Stachursky. W International Sim O2 uwielbiamy brać udział w uroczystościach polskich społeczności.

POLSKA

JEST TYLKO O

P Kup doładowanie za £15, aby dostać nieograniczoną liczbę minut i SMS-ów z ø do ø oraz 100 MB danych.

Wię cej informacji znajdziesz na stronie O2.co.uk/intsim lub w każdym sklepie O2

3758_O2INT_Summer End_200x280mm_V3.indd 1 548-MAKIETA 1 01-23.indd 21

11/08/2014 16:54 16/09/2014 16:39:03

022

WIADOMOŚCI prawo

Skarga na ubezpieczyciela w Anglii

Niejednokrotnie firma, która ubezpieczyła nam auto, nie wywiązuje się ze swoich zobowiązań. Wówczas zadajemy sobie pytanie, jakie kroki możemy poczynić, aby wyegzekwować nasze prawa. Często komunikacja z ubezpieczycielami jest trudna. Są to duże korporacje, dla których liczy się zysk, a nie klient. Na szczęście firmy ubezpieczeniowe są regulowane i nadzorowane przez instytucje niezależne, które monitorują działania ubezpieczycieli oraz mogą wpłynać na zmianę ich decyzji. Co zatem zrobić w sytuacji, gdy ubezpieczyciel zrobił coś, co niekorzystnie wpłynęło na nasze ubezpieczenie? Pierwszym etapem jest konieczność zgłoszenia się bezpośrednio do ubezpieczyciela. Każda firma ma swoją porcedurę dotyczącą rozpatrywania skarg i zażaleń. Ubezpieczyciel powinien nam wskazać drogę, jak taką skargę złożyć, oraz poinformować nas, jak szybko zostanie ona rozpatrzona. Bardzo ważne jest to, aby dokładnie udokumentować całą korespondecję z ubezpieczycielem, zapisywać treści rozmów, ich daty oraz imiona i nazwiska osób, z którymi rozmawialiśmy w ramach naszej skargi. Jeżeli odpowiedź ubezpieczyciela nie będzie satysfakcjonująca, wówczas możemy zgłosić się do instytucji nadrzędnej, która rozpa-

548-MAKIETA 1 01-23.indd 22

trzy naszą sprawę, czyli Financial Ombudsman. Do niego będziemy mogli wysłać całą zebraną dokumentację. Financial Ombudsman jest niezależną instytucją, która może wpłynąć na zmianę decyzji firmy ubezpieczeniowej. Skarga powinna być złożona na odpowiednim formularzu dostępnym na stronie internetowej Financial Ombudsman. «

Miałeś wypadek?

Zadzwoń na numer 0208 741 7762 lub 07500 300 600 – infolinia czynna całą dobę

Dane kontaktowe do Financial Ombudsman The Financial Ombudsman Service Exchange Tower London E14 9SR Tel.: 0800 023 4567 complaint.info@financial-ombudsman.org.uk financial-ombudsman.org.uk/ Financial Ombudsman rozpatrzy naszą sprawę i jeżeli uzna, że ubezpieczyciel postąpił niewłaściwie, nakaże mu zmianę decyzji.

16/09/2014 16:39:14

548-MAKIETA 1 01-23.indd 23

16/09/2014 16:39:16

024

TEMAT NUMERU nauka

1953 był wyjątkowym rokiem. Po raz pierwszy zdobyto Mount Everest. Zmarł Józef Stalin. Elżbieta II została królową. A do kiosków trafił „Playboy”. Na tym się jednak nie skończyło. Był to też rok jednego z najważniejszych naukowych przełomów XX wieku. Odkryto strukturę DNA – „tajemnicę życia”.

548-MAKIETA 2 24-43.indd 24

16/09/2014 16:30:55

025 Tomasz Borejza

Około południa 28 lutego 1953 r. do pubu The Eagle w Cambridge wpadło dwóch stałych bywalców. Jednym z nich był 25-letni Amerykanin James Watson, drugim o 12 lat starszy fizyk Francis Crick. Byli podekscytowani. Było widać, że stało się coś ważnego. Uwaga zebranych skupiła się na obu naukowcach. – Odkryliśmy tajemnicę życia! – zawołał Crick. W ten

548-MAKIETA 2 24-43.indd 25

sposób świat dowiedział się, że w laboratorium Cavendisha złamano jedną z najważniejszych zagadek XX wieku. Tajemnicę struktury „nukleiny”. To pozwoliło odkryć i opisać mechanizm dziedziczenia. Doprowadziło też do szybkiego rozwoju genetyki i pojawienia się nowych nadziei w dziedzinie medycyny oraz nowych zabawek dla policji, które dziś nie tylko pomagają zamykać przestępców, ale niekiedy także wypuszczać niewinnych. »

16/09/2014 15:32:05

026

TEMAT NUMERU nauka Brytania biologią stoi

Przełomy w naukach przyrodniczych były brytyjską codziennością i specjalnością wieków XIX i XX.

548-MAKIETA 2 24-43.indd 26

Deklaracja Cricka nie wywołała głupich uśmieszków i docinków. Raczej, jak to zwykle u naukowców, lekkie uczucie zazdrości. Nietrudno było uwierzyć, że akurat w tym miejscu ktoś mógł to zrobić. Po pierwsze wiedziano, nad czym trwają prace w laboratorium Cavendisha. Po drugie kolejne przełomy w naukach przyrodniczych były brytyjską codziennością i specjalnością wieków XIX i XX. Jeżeli działo się coś ważnego, to bardzo często działo się w Wielkiej Brytanii. A jak w Wielkiej Brytanii, to zwykle w Cambridge lub Oxfordzie. Niekiedy jeszcze w Londynie. Doskonale widać to na przykładzie Nagród Nobla. Tych osoby związane z University of Cambridge zebrały do dziś 90. W tym 29 w dziedzinie fizyki, 26 za odkrycia istotne dla medycyny i jeszcze 21 w „chemii”. Oxford miał ich niespełna 50. A i to przecież nie wszystko, bo równie dużo mówi znaczenie tych odkryć. To w Wielkiej Brytanii zaczęto stosować szczepionki. Tam po raz pierwszy wprowadzono nowoczesną higienę komunalną, która uchodzi za najważniejszy z przełomów w historii medycyny (czytaj więcej: „Wielki smród”, „Cooltura” nr 520), i cały szereg innych nowości. Jakby tego było mało, to przecież na Wyspach pracował Karol Darwin, którego teoria ewolucji była i jest zresztą nadal dla biologii mniej więcej tym, czym przewrót Kopernikański był dla astronomii. W XX wieku nie zwolniono tempa i w dziedzinie biologii oraz biotechnologii świat anglosaski zostawił resztę daleko w tyle. Jednym z powodów była właśnie teoria Darwina, która – odkryta na Wyspach – szybko przeniknęła do szkolnych i akademickich programów w Wielkiej Brytanii oraz USA i spowodowała, że najlepsi młodzi naukowcy bardzo chętnie szli w tym kierunku. Jednocześnie przez cały niemal XX wiek konkurencja była tutaj słabsza niż w takiej na przykład fizyce. Odpadał bowiem cały Blok Wschodni. Ten nadążał, a niekiedy wyprzedzał Zachód, gdy chodziło o matematykę, fizykę, a nawet teorie komputerowe, ale w naukach przyrodniczych i biotechno16/09/2014 16:31:11

027 logii pozostawał daleko w tyle. Wszystko za sprawą partyjnej wierchuszki czasów stalinowskich, która z całych sił popierała tzw. łysenkizm. Głównym punktem teorii stworzonej przez radzieckiego uczonego Trofima Łysenkę było zaprzeczenie istnieniu genów.

Z prawdą nie miało to nic wspólnego, za to z pustymi półkami znacznie więcej. Ważne było jednak to, że miało urzędową sankcję i finansowanie. Na dokładkę cenzurowano prace, które „łysenkizm” podważały. To na lata zatrzymało rozwój nauk przyrodniczych. Było trochę podobnie jak z historią. Takie podejście nie tylko utrudniało dostęp do wiedzy, ale też odstraszało najlepszych młodych naukowców. Ślady przymusowego wpajania „łysenkizmu” widać zresztą 548-MAKIETA 2 24-43.indd 27

do dziś. Choćby w szkolnych podręcznikach, w których wciąż trudno dostrzec Darwina.

Crick, Watson i…

Jednak nie o Bloku Wschodnim miała być mowa, a o tym, kim byli oraz co zrobili Francis Crick i James Watson. A byli interesującą parą. Pierwszy był fizykiem, który nie zapowiadał się na wybitnego naukowca. „Urodził się w domu w Holmfield Way na obrzeżach Northampton, ulicy zamieszkanej przez klasę średnią, w średnim mieście w samym środku środkowej Anglii” – pisał o nim Matt Ridley. Nigdy nie był prymusem. Właściwie to uczniem był bardzo przeciętnym i nie mógł myśleć o przyjęciu na Oxford lub Cambridge. Skończył w Londynie na UCL. Później zaliczył dwa nieudane podejścia do doktoratu i udało mu się dopiero za trzecim razem. Ludzie, którzy mieli z nim kontakt, zapamiętywali zwykle dwie rzeczy. To, że był to najbardziej inteligentny człowiek, z którym się zetknęli, i to, że świetnie się ubierał. „W świecie nauki czymś nietypowym był człowiek, który miał prenumeratę »Vogue«” – pisał Ridley, który podkreślał też, że było to zasługą jego żony. Ta była bowiem historyczką mody. Jego partner, James Watson, było o 12 lat młodszy i w wielu aspektach stanowił przeciwieństwo Cricka. Na przykład w jego edukacji nic nie było średnie. Na Uniwersytet Chicagowski dostał się jako 15-latek, a doktorat obronił, mając 22 lata. Był bakteriologiem. Z pozoru mogłoby się wydawać, że to dość dziwna para do prowadzenia badań z dziedziny biologii. (Oczywiście bakteriolog był tutaj na miejscu, ale fizyk?). Jednak tylko z pozoru, bo w rzeczywistości nie było to niczym nadzwyczajnym. Aby to wyjaśnić, trzeba się cofnąć o kilka tysięcy lat, a później przenieść się jeszcze do XIX wieku. Tajemnica dziedziczenia była czymś, co od zawsze fascynowało ludzi. Jest na przykład słynna anegdota o Hipokratesie, do którego pewnego razu po poradę przyszła kobieta. Jej problem polegał na tym, że kolor skóry jej dziecka nie odpowiadał kolorowi skóry jej męża. Mąż zadowolony nie był – i trudno mu się dziwić – a kobieta szukała sposobu, żeby się z tego wytłumaczyć. Ponieważ nie wiedziano jeszcze wtedy, w jaki sposób odbywa się dziedziczenie cech, medyk mógł wybawić ją z opresji. » 16/09/2014 15:32:06

028

TEMAT NUMERU nauka Skorzystał z tzw. teorii zapatrzenia i powiedział, że kolor skóry dziecka wynika z tego, że w czasie ciąży zbyt długo patrzyła na wiszący na ścianie obraz, który przedstawiał Etiopczyka. Zadowolony mąż pokochał dziecko, a „teoria zapatrzenia” miała się w najlepsze przez następne 2 tysiące lat z okładem.

…Mendel

Wyjaśnienie tajemnicy dziedziczenia, o której wiedziano tyle, że coś jest na rzeczy, ale nie za bardzo – co, przyciągało najtęższe głowy. Zajmował się tym choćby Arystoteles, który uważał, że

Gregor Mendel odkrył, że niektóre cechy są dziedziczone dopiero w drugim pokoleniu.

548-MAKIETA 2 24-43.indd 28

cechy fizyczne człowiek otrzymuje od matki w krwi menstruacyjnej, a duszę wraz z nasieniem ojca. Jego domysły miały i zresztą nadal mają spore konsekwencje, ponieważ przekonanie o duchowym znaczeniu (sic!) nasienia przejął od niego św. Tomasz z Akwinu, a wraz z nim cały kościół katolicki. Ale to już zupełnie inna sprawa i zupełnie inny temat. Ważne jest to, że dociekania nie przynosiły efektu. Nie potrafiono sobie bowiem poradzić z pojawianiem się cech nieobecnych u rodziców, czyli na przykład dziedziczeniem po dziadkach i tym, jak to się może odbywać. To zmieniło się w wieku XIX, gdy skromny mnich z czeskiego Brna odkrył, w jaki sposób działa cały mechanizm. Gregor Mendel eksperymentował w klasztornym ogrodzie na grochu zwyczajnym. Przez osiem lat zapisywał siedem różnych cech każdej rośliny. Dzięki temu odkrył, że niektóre cechy są dziedziczone dopiero w drugim pokoleniu. Ustalił też proporcję (3:1), w jakiej są przenoszone te cechy, i w ten sposób pokazał, że musi istnieć coś takiego jak „gen recesywny”. Istniejący w organizmie,

ale nieaktywny, za to mogący się aktywować u potomstwa. Wprawdzie świat naukowy początkowo nie potraktował Mendla z uwagą, a nawet wyśmiał, ale kiedy trzy dekady później kto inny dokonał tego samego odkrycia i chciał przypisać sobie pierwszeństwo, biblioteczna kwerenda wskazała na skromnego czeskiego mnicha. Ale, ale… Co to ma wspólnego z tym, że fizyk zajmował się biologią? Po pierwsze wzory dziedziczenia przyciągały matematyków i zajmował się nimi choćby twórca komputera Alan Turing (czytaj więcej: „Wizjoner, który był gejem”, „Cooltura” nr 512), którego algorytm maszyny liczącej – to na marginesie – do złudzenia przypominał ewolucyjny mechanizm opisany przez Darwina. Po drugie w latach 40. XX wieku zajęło się tym całe pokolenie brytyjskich fizyków. Wszystko za sprawą Schrödingera, tego od kota, który podczas wykładów w Dublinie powiedział, że w procesie dziedziczenia musi chodzić o kwanty i zapewne w geny, o których wiedziano tyle, że prawdopodobnie istnieją, że zaplątana jest weń jakaś zupełnie nowa fizyka. A nowe w świecie nauki zawsze oznacza szansę na sławę, nazwisko i pieniądze. Dlatego ochoczo zabrano się za poszukiwania.

Tajemnica życia

Traf chciał, że do jednego z laboratoriów, w których to robiono, trafił Crick. Stało się też tak, że w 1944 r. udało się ustalić, że „tajemnica życia” tkwi w czymś, co wówczas nazywano „nukleiną”. Opisanie jej struktury stało się wyzwaniem dla naukowców. Tym większym że, jak zwykle w takich sytuacjach, pracowano na granicy wydolności dostępnych metod badawczych, a może i nieco poza nimi. W tym przypadku korzystano ze starych dobrych aparatów rentgenowskich. Jakość wykonywanych zdjęć była mizerna i więcej można było się z nich domyślać, niż być pewnym. Najlepsze robiła Rosalind Franklin z King’s College, gdzie ona i Maurice Wilkins przeprowadzili sporą część badań, które wykorzystali później Crick z Watsonem. Ich największą zasługą było bowiem zbudowanie dokładnego modelu tego, co mniej więcej (bardziej mniej niż więcej) wiedziano, jak może wyglądać i co powinno robić. Korzystając z prac przeprowadzonych w King’s College oraz podpowiedzi 16/09/2014 16:31:27

029 Wilkinsa, Franklin i jeszcze kilku innych, ale też oczywiście własnych badań oraz fenomenalnej wyobraźni przestrzennej (plotka głosi, że napędzanej za pomocą LSD) Francisa Cricka, dwaj panowie z metalowych rurek i kulek zbudowali model podwójnej helisy DNA. „Gdy w kwietniu 1953 r.

W procesie dziedziczenia musi chodzić o kwanty i zapewne w geny, o których wiedziano tyle, że prawdopodobnie istnieją, że zaplątana jest tu jakaś zupełnie nowa fizyka.

Crick i Watson opublikowali wnioski ze swoich badań, ich model podwójnej helisy okazał się oszałamiającym osiągnięciem, gdyż nie tylko opisywał strukturę DNA, lecz także sugerował, w jaki sposób może działać mechanizm dziedziczenia” – pisał Jon Queijo w „Przełomie!”. Dzięki przygotowanemu przez nich modelowi zrozumiano, w jaki sposób działają geny, czyli choćby to, dlaczego niektóre cechy dziedziczymy po rodzicach, a inne po dziadkach. Ale i to nie wszystko, bo praca Cricka i Watsona zapoczątkowała dynamiczny rozwój genetyki, który trwa w najlepsze. Ich odkrycie zostało w 1962 r. uhonorowane Nagrodą Nobla. Odebrali ją wraz z Maurice’em Wilkinsem, ale bez… Rosalind Franklin. Pominięcie kobiety spowodowało, że zaczęto się dopatrywać seksizmu i dyskryminacji. Badaczka trafiła na sztandary feministek i stała się symbolem tego, jak traktuje się osiągnięcia kobiet w świecie nauki. Ten przykład wciąż powraca. Jednak nie brak takich, którzy twierdzą, że w tym przypadku jest to jedynie teoria spiskowa, a powód był zupełnie inny. Taki mianowicie, że badaczka zmarła w 1957 r., w wieku zaledwie 37 lat, tymczasem najważniejszej naukowej nagrody nie przyznaje się pośmiertnie, więc nie mogła być brana pod uwagę. Choć można dywagować, jak byłoby, gdyby Rosalind Franklin żyła jeszcze w 1962 r. Z Nagrodą Nobla jest bowiem tak, że w każdym roku w jednej dziedzinie przyznaje się ją najwyżej trzem osobom. A tutaj chętnych było czworo. « 548-MAKIETA 2 24-43.indd 29

16/09/2014 16:33:52

030

komentarz tygodnia KONFLIKT

Wojownicze żółwie NATO Sojusz Północnoatlantycki po dwóch dekadach szukania tożsamości i prób znalezienia nowej roli w zmienionej rzeczywistości wraca na swoje dawne pozycje jako wojskowy pakt wymierzony w Rosję. Czy NATO stanie się siłą eskalującą międzynarodowe napięcie i wojnę?

548-MAKIETA 2 24-43.indd 30

16/09/2014 15:32:09

Foto: PAP/EPA/Sergey Dolzhenko

031 cjatę przeciwko terroryzmowi, a Europą, która wolała, aby Pakt nadal spełniał klasyczną rolę sojuszu obronnego. Amerykańska próba narzucenia mu doktryny prewencyjnych uderzeń, która zakładała wykorzystanie sojuszu do globalnej walki z terroryzmem na starym kontynencie, spotykała się z chłodnym przyjęciem. Siły Odpowiedzi – forsowane przez USA – które, według pierwotnych założeń, miały interweniować w dowolnym rejonie świata w przypadku kryzysu, w Europie odbierane były jako brutalna pałka amerykańskiego policjanta. I taką rolę pełniły. Od Iraku, przez Afganistan, a na Libii kończąc. Z tragicznymi skutkami. Dlatego też wszelkie reformy NATO – jak to ujął raport niemieckiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych, opublikowany przez „Spiegla” – postępowały w żółwim tempie. Kulała współpraca przy budowie tarczy antyrakietowej, rozmywały się koncepcje i strategie, brakowało pieniędzy na skuteczną politykę militarną. Konflikt na Ukrainie tchnął życie w tę, skompromitowaną i coraz bardziej tracącą na znaczeniu, organizację, która dziś znów pręży muskuły oraz gotowa jest do militarnych działań. Ślamazarny żółw wyszedł ze swojej skorupy i ponownie stał się wojowniczy.

Zbawca „Putler”

Radosław Zapałowski

Spotkanie przywódców państw NATO w walijskim Newport spełniło marzenia i oczekiwania jastrzębi po obu stronach Atlantyku. Sojusz militarny, który od czasu pierestrojki z trudem starał się zdefiniować siebie na nowo i nie potrafił uwierzytelnić swojego istnienia, wreszcie ma jasny, klarowny cel. Zapewnienie pokoju Europie przed szaleństwami autorytarno-oligarchicznego reżimu Vladimira Putina. Problem w tym, że NATO – wojskowy sojusz używany do egzekwowania zachodnich interesów politycznych, strategicznych i ekonomicznych – po latach ekspansjonizmu i interwencjonizmu nie jest już tylko sojuszem obronnym i stanowi 548-MAKIETA 2 24-43.indd 31

poważne zagrożenie dla światowego ładu i pokoju. Podobnie jak budzący się z letargu imperializm Moskwy.

Po co NA(m)TO?

Przez ponad 20 lat od zakończenia zimnej wojny NATO nie bardzo wiedziało, jaką ma pełnić rolę w zmienionej rzeczywistości. Cel, by „trzymać Rosjan z dala, Amerykanów w środku, a Niemców pod kuratelą” – jak ujął to pierwszy sekretarz generalny NATO lord Ismay – stał się nieaktualny najpóźniej wraz z upadkiem muru berlińskiego. Członkom paktu z wielkim trudem przychodziło ustalenie nowych zadań sojuszu. Spór toczył się między Stanami Zjednoczonymi, które próbowały wciągnąć NATO w swoją kru-

Walijski szczyt ma sporą szansę, aby przejść do historii jako początek nowej zimnej wojny. To w Newport wojownicza retoryka przemieniła się w konkretne działania. Zachodni politycy przez ostatnie tygodnie fachowo przygotowywali grunt. Podczas wizyty w Estonii prezydent USA Barack Obama oświadczył, że „NATO jest gotowe do obrony Europy przed rosyjską agresją”. Sekretarz generalny NATO Anders Fogh Rasmussen, który w 2003 r. przekonywał Europę, że Irak posiada broń masowego rażenia, jeszcze przed szczytem pokazał zdjęcia mające być dowodem na rosyjską inwazję na Ukrainie. Nie chcąc pozostać w tyle, premier Wielkiej Brytanii David Cameron podczas szczytu UE porównał Putina do Hitlera, a Europę do brytyjskiego premiera Neville’a Chamberlaina, który w 1938 r. w Monachium decydował się na politykę ustępstw wobec nazistowskich Niemiec. Wojownicza retoryka polityków skutkowała tym, że podczas spotkania w Newport nastroje były bojowe, a decyzje konkretne. » 16/09/2014 15:32:10

032

komentarz tygodnia KONFLIKT Ukrainie obiecano wsparcie w postaci czterech funduszy powierniczych o łącznej wartości 15 mln euro. Środki te mają być przeznaczone na wzmocnienie bezpieczeństwa systemów cybernetycznych, usprawnienie logistyki, struktury dowodzenia, kontroli

Powszechnie uważa się, że sojusz zapewniał światu pokój przez ponad cztery dekady, chociaż nie ma najmniejszych dowodów na to, że ZSRR kiedykolwiek planował atak.

i komunikacji. Najważniejsza jednak decyzja zapadła w kwestii tzw. szpicy, czyli znaczącego wzmocnienia wschodniej flanki NATO siłami natychmiastowego reagowania, oraz rozpoczęcia budowy baz logistycznych w krajach nadbałtyckich. Czyli w praktyce machanie bronią tuż pod rosyjskim nosem. Do tego jeszcze Wielka Brytania rozważa wysłanie wojska na terytorium Ukrainy „na ćwiczenia”, a amerykańskie jastrzębie w Kongresie domagają się „bardziej konkretnych działań”, które miałyby na celu „odparcie bojowych sił Rosji”. Stabilizacji nie pomaga też premier Ukrainy Arsenij Jaceniuk, który podpisując porozumienie o zawieszeniu broni z separatystami, mówił, że „Rosja to państwo terrorystyczne”, i zachęcany przez Rassmusena wyraził chęć wstąpienia do NATO. Tymczasem to właśnie rosyjskie obawy w kwestii rozszerzenia sojuszu – wyraźnie wrogiego Moskwie – bardziej na wschód były przyczyną wybuchu ukraińskiego konfliktu. Paradoksalnie NATO, będące w założeniu paktem na rzecz pokoju, podsycając ukraińskie marzenia o członkostwie, wywołało eskalację napięcia i w konsekwencji wojnę.

Militarne perpetuum mobile

Obie strony konfliktu nawzajem się inspirują i nakręcają spiralę niechęci. NATO, rozszerzając swoją strefę wpływów, mimo umów z lat 90. drażni Rosję i powoduje jej agresywne reakcje. Agresywne zachowanie Moskwy wzbudza obawy na wschodnich rubieżach Sojuszu, wzmaga paranoję i implikuje apele o znaczącą obecność natowskich wojsk na wschodzie Europy. Trzy państwa bałtyckie, 548-MAKIETA 2 24-43.indd 32

które są najsłabszym militarnie ogniwem NATO, w miarę rozwoju wojny rosyjskoukraińskiej czują się coraz bardziej zagrożone. Ich prezydenci, premierzy i ministrowie całkiem na serio podnoszą obawy, że także na ich terytorium dojdzie do putinady. Obawiają się desantu „zielonych ludzików”, którzy spróbują powtórzyć scenariusz z Donbasu, napisany w myśl doktryny Vladimira Putina o przyłączeniu do macierzy Rosjan żyjących w krajach sąsiadujących z Federacją Rosyjską. W histerię wpada także Polska, uparcie domagając się dużych baz NATO w Szczecinie. Dla sojuszu to powrót do przeszłości. To w końcu potencjalne zagrożenie ze strony Rosji było przyczyną utworzenia NATO w 1949 r. Sześć lat przed powołaniem przez drugą stronę Układu Warszawskiego. Powszechnie uważa się, że sojusz zapewniał światu pokój i bezpieczeństwo przez ponad cztery dekady, chociaż nie ma najmniejszych dowodów na to, że Związek Radziecki kiedykolwiek planował atak na Zachód. Kiedy Układ Warszawski po upadku ZSSR został rozwiązany, NATO pomimo braku przeciwnika pozostało. Gdyby faktycznie chodziło o zapewnienie globalnego pokoju, powołano by na miejsce sojuszu jakąś nową organizację pod auspicjami ONZ i z Federacją Rosyjską na pokładzie. O braku planu dla Rosji po upadku komunizmu mówi zresztą wielu komentatorów, wskazując na to, że niechęć do włączenia Moskwy w sojusz z Zachodem, za to ciągłe upokorzenia i przejmowanie jej byłych stref wpływów, jest źródłem dzisiejszych geopolitycznych problemów. Zachód przyjął filozofię poszerzania UE oraz NATO, co Rosja traktowała, podobnie jak Partnerstwo Wschodnie, jako otaczanie, osaczanie, czyhanie na jej interesy. Dziś Moskwa czuje się mocna na tyle, że nie boi się konsekwencji swojej agresji. Ta harda polityka Kremla spotyka się z ostrą reakcją NATO. Obie strony postawiły na konfrontację zamiast na kooperację, dialog i kompromisy. Dramat polega na tym, że jedynym rozsądnym wyjściem z ukraińskiego kryzysu jest uznanie autonomii wschodnich regionów, przekształcenie Ukrainy w państwo federalne i neutralność Zachodu w tym regionie. Innymi słowy, brak sił NATO w okolicach Kijowa. Alternatywą jest chaos na Ukrainie, wzrost poparcia dla skrajnie prawicowych sił politycznych, niekończąca się wojna domowa i rozpad państwa. Spotkanie przywódców państw NATO w walijskim Newport pokazuje, że Zachód nie ma zamiaru oddawać pola Rosji. Zderzenie wydaje się coraz bardziej prawdopodobne. Świat wyjdzie z niego mocno poobijany. « 16/09/2014 15:32:11

033

548-MAKIETA 2 24-43.indd 33

16/09/2014 15:32:12

034

felieton znowu dobroniak

Wojna (od) pokoleń Podejrzewam, że demencja starcza powoduje, iż niektórzy sami nie wiedzą, czego chcą. Od lat podnoszone jest larum, że takie instytucje jak POSK czy Ognisko Polskie cierpią na brak młodego pokolenia, jednak jeśli już ono się pojawia, to dochodzi do zgrzytów.

W POSK-u od kilku tygodni można obejrzeć mecze polskich siatkarzy w specjalnych strefach kibica. POSK jest duży i strefy umiejscowione są zazwyczaj w dwóch salach – Sali Malinowej oraz w POSKlubie. Sala Malinowa wykorzystywana jest w momencie, gdy korzystanie z lokalu na czwartym piętrze może kolidować z innymi wydarzeniami, takimi choćby jak sobotni dansing – legenda POSK-u. Czasem jednak zdarza się, że Sala Malinowa jest zajęta, i trzeba pogodzić różne wydarzenia – taka sytuacja miała miejsce w trzecią sobotę mistrzostw siatkarskich. Mecz Polska – Iran jak na złość przedłużył się do pięciu setów i towarzystwo kibicowsko-dansingowe wymieszało się totalnie. Efektem było to, że w przerwie meczu niektórzy kibice sobie potańczyli, a amatorzy dansingów z zapałem kibicowali. Oczywiście motywacje obu grup były różne, jednak cel jeden: zakończenie meczu. To, że strefy kibica są magnesem dla POSK-u, nikogo nie trzeba przekonywać. Popularność miejsca i emocji sportowych spowodowała nawet to, że zwyczajowo zamknięty w środy POSKlub otworzył swoje podwoje w środę meczową, a sala wypełniła się praktycznie w całości. Kibice, jak to kibice, przybywają na mecze z atrybutami, które nie zawsze podobają się osobom ze starym PESELEM. Takim punktem zapalnym jest na przykład bęben – znak rozpoznawczy Klubu Kibica Polonii Londyn. Oczywiście dla niektórych jest on problemem, u innych natomiast wywołuje tyle emocji, że sami sięgają po instrumenty i powstają utwory na bęben 548-MAKIETA 2 24-43.indd 34

i trąbkę. Na jednym z niedzielnych meczów oburzona starsza pani najpierw stanowczo zaprotestowała przeciwko hałasowi, a następnie stwierdziła, że „to nie Afryka, żeby walić w bęben”. Pominę ksenofobiczne porównanie. Innym znamiennym wydarzeniem było ostentacyjne opuszczenie sali POSKlubu przez członków „stolika brydżowego” i zainstalowaniu się w korytarzu naprzeciwko wejścia do sali. Jeśli dodam jeszcze bezczelnie podsłuchany przeze mnie komentarz dwóch pań na temat tego, że z Jazz Cafe dochodzi muzyka: „Niech się młodzi bawio, póki mogo”, bo przecież „wojna wisi na włosku” – już pięknie rysuje się obraz, delikatnie mówiąc, „różnicy pokoleń”. Refleksja nasuwa się jedna: starsze pokolenie potrzebuje młodych jedynie do celebracji własnych doświadczeń życiowych na różnego rodzaju akademiach, odznaczeniach i apelach poległych. Stara Polonia potrzebuje młodych wtedy, kiedy trzeba dokonać przewrotów pałacowych, żeby pokrzyczeli pod Ogniskiem Polskim, pod POSK-iem i innych tego typu instytucajch. Tylko jest jedno „ale”. Młodzi, którzy obecnie mieszkają w UK, to już zupełnie inna bajka. Macie pretensje, że kuleje ustawa lustracyjna, że agenci, że skandal i że komuna. Zastanawia mnie jednak, czego wy od tych biednych młodych chcecie? Przecież to WY – starsze pokolenie – spieprzyliście ustawy lustracyjne. Ludzie, którzy 16/09/2014 15:32:15

035 teraz mają po dwadzieścia pięć lat, w pieluchy walili bąki, jak układała się nowa Polska. Zupełnie nie znają komuny, socjalizmu czy też innego potworka ideologiczno-ustrojowego, jaki obowiązywał w PRL-u. Mało tego, część młodych, którzy mieli okazję urodzić się w Wielkiej Brytanii, jest z innego kosmosu, bo wychowywali się oni w oderwaniu od społecznej atmosfery Polski. Są nieskażeni polskim narzekaniem i wojenkami, a angielski jest ich pierwszym językiem. Cały czas mam w pamięci utyskiwanie jednej z działaczek, narzekającej na władze POSK-u, że ten budynek powinien być dla „milionów młodych Polaków”. Szkoda tylko, że jak już ci do niego przyjdą, to są wyzywani od „murzynów z bębnami” – przepraszam za ksenofobiczne porównania, ale to rozwinięcie cytatu. Zaznaczam, że nie bronię tutaj ani zarządu POSK-u, ani nie stawiam się za jego opozycją. Chciałbym zwrócić jedynie uwagę na pewien mechanizm. Zastanówcie się, czego sami chcecie. Chcecie młodych w POSK-u i Ognisku? To ich tam przyjmujcie z odrobiną serdeczności, a nie tylko z oczekiwaniami. Jeden z panów – w sobotę nazwany „milicjantem” przez „napływowy element kibicowski” – poczuł się urażony, ale właśnie zamknięcie na młodych powoduje, że tak „starsza Polonia” jest przez nich postrzegana. A teraz element ironiczny: taka wojna pokoleń trwa, odkąd tylko powstał ten budynek. Jak potwierdzają źródła, na każdym etapie pokoleniowym dochodziło do poróżnień – zarówno w POSK-u, jak i w Ognisku. Zawsze skutkowało to odejściem młodego pokolenia od instytucji mających służyć Polakom, a kończyło się na przykład próbą sprzedaży Ogniska. Zatem więcej elastyczności życzę wszystkim. Sobie oczywiście, tradycyjnie, również. «

548-MAKIETA 2 24-43.indd 35

16/09/2014 15:32:19

036

DZIEJE SIĘ WIELKA BRYTANIA

Wszyscy jesteśmy dłużnikami żołnierzy Dzień Żołnierza to dzień ludzi, wobec których wszyscy jesteśmy i zawsze będziemy dłużnikami. Mamy dług wobec tych, co walczyli za naszą wolność, wobec poległych, rannych na frontach i poza nimi. To także dzień tych, którzy poświęcili swoje zdrowie i życie wojsku. JOANNA DUDZIC

Właśnie w tym dniu warto przypomnieć sobie, że rola żołnierza to nie tylko walka i obrona, ale także gotowość do niesienia pomocy w czasie nawałnic i klęsk żywiołowych. Jak pięknie napisał w swoim liście prezes Stowarzyszenia Polskich Kombatantów Wiktor Moszczyński: „(…) Święto Żołnierza powstało, aby uczcić dzień zwycięski, kiedy cały naród: chłopi, robotnicy, ziemianie, inteligencja, ze wszystkich jednoczących się 548-MAKIETA 2 24-43.indd 36

dzielnic Polski stanęli murem za polskim żołnierzem, aby razem, pod wodzą Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego, obronić Ojczyznę przed najazdem bolszewickim”. W dzisiejszym świecie, wobec ciągłego realnego zagrożenia wojną, żołnierze powinni otrzymywać szczególne wsparcie i uhonorowanie, zwłaszcza od swoich najbliższych, ale także od całego narodu. Dzień Żołnierza to wspaniała okazja do wyrażenia wszystkim żołnierzom najwyższego hołdu, szacunku, i uznania. (…) Obchody Święta Żołnierza rozpo-

częły się mszą świętą z uroczystym wprowadzeniem sztandarów. Kazanie wygłoszone przez przybyłego gościnnie ks. Edwarda Soskę zawierało głębokie przesłanie i uświadamiało poświęcenie żołnierzy. Podczas kazania padły słowa: „(…) mamy dług wobec żołnierzy”. Podczas uroczystości wręczono Krzyże Zasługi Polskiego Stowarzyszenia Pamięci Kombatanckiej. Odznaczenia otrzymali: Norman Armstrong-Kersh, Jeremi Marczak, Henryk Sopala, Ewa Szegidewicz, Romana Pizoń, Jan Drozd i Bogdan Trybuchowski. (…) « (Skróty pochodzą od redakcji)

16/09/2014 15:32:20

037

548-MAKIETA 2 24-43.indd 37

16/09/2014 15:32:22

038

NASZE SPRAWY Edukacja

Więcej polskich dzieci w londyńskich szkołach Gdy rząd laburzystowski otworzył brytyjski rynek pracy w roku 2004 dla nowych członków Unii Europejskiej, liczono się z tym, że zjawią się pracownicy pojedynczy, że przyjadą, zarobią i ewentualnie wrócą, a liczba przyjezdnych ze wszystkich ośmiu krajów nie przekroczy 13 tys. rocznie.

Wiktor Moszczyński

Nie tak wyszło. Obecnie liczba polskojęzycznych dzieci w szkołach w samym tylko Londynie dwukrotnie przekracza tę prognozowaną. Nie tylko nie przewidziano, że Polacy przyjadą tu tak licznie i że będzie nas tu niemal milion (tak jest w tej chwili), ale również że większość będzie chciała tu zostać na stałe i ma zamiar zakładać rodziny lub sprowadzać je z Polski. 548-MAKIETA 2 24-43.indd 38

Najnowsze statystyki dotyczące liczby dzieci polskojęzycznych w państwowych szkołach londyńskich (w tym również free schools i academies, ale nie w szkołach prywatnych) wykazują jej dramatyczny wzrost od roku 2007, kiedy po raz pierwszy tak licznie zaczęły się osiedlać na terenie Londynu polskie rodziny i kiedy wśród polskojęzycznych dzieci jeszcze niemal połowa była dziećmi urodzonymi tu z drugiego czy trzeciego pokolenia. Ale – jak widać – wyż demograficzny robi swoje. Przeszło 20 tys. dzieci rodzi się co roku polskim matkom w Wielkiej Brytanii. W roku 2014 mamy już trzykrotnie więcej dzieci w szkołach londyńskich niż w roku 2007, a zaledwie chyba jedną szóstą stanowią dzieci pochodzące ze starszej Polonii. To równa się założeniu 30 nowych szkół powszechnych w Londynie. Oczywiście nie tylko nasze dzieci dokładają się do potrzeby powstania nowych budynków szkolnych. Inne narodowości też mają tu swój wkład – szczególnie dzieci hinduskie i karaibskie – ale nasz udział w tym jest ważny i sprawia niemały kłopot logistyczny i finansowy władzom lokalnym. Nawet porównując z zeszłym rokiem, statystyki wskazują wzrost w wysokości 14

proc., głównie wciąż w szkołach powszechnych, co oznacza potrzebę założenia 5 czy 6 nowych szkół tego typu. Dyrektorzy szkół, inspektorzy szkolni i urzędnicy w dziale edukacji już nie załamują rąk z tego powodu. Choć na początku trzeba inwestować więcej w uzupełnienie znajomości języka angielskiego wśród dzieci, które często przychodzą do szkół, nie znając go, jednak z czasem daje to lepsze wyniki na egzaminach końcowych, ponieważ tradycyjnie już dzieci imigracyjne, nie tylko polskie, pilnie się uczą, jako że ich rodzice są zazwyczaj bardziej wymagający. Polskie dzieci często też podnoszą poziom szkoły w dziedzinie nauk ścisłych i muzyki. Poza tym im więcej jest polskich dzieci mówiących płynnie po angielsku, tym szybciej nowa fala Polaków integruje się w życiu społecznym i kulturalnym Wielkiej Brytanii. Tradycyjnie największe ośrodki polskie znajdowały się na Ealingu i w południowym Londynie (Wandsworth), ale już w roku 2007 można było zauważyć, że największe skupiska są, jak poprzednio, na Ealingu, ale również na Hounslow (które obejmuje m.in. Chiswick) i Barnet, gdzie nie było poprzednio żadnego polskiego środowiska. Natomiast w 2014 r. największy wzrost nastąpił nie tylko w zachodnim Londynie, w okolicah Ealingu (Harrow, Hounslow, Hillingdon), ale i na południu (Kingston, Richmond, Merton) oraz przylegających do niego Sutton (33% wzrostu) i Croydon (wzrost o 25%). Najmniejszy wzrost mamy w centrum Londynu (Kensington, Hammersmith, Cam16/09/2014 15:32:24

den, Lambeth, Tower Hamlets), z jedynym dużym wyjątkiem – Westminster (wzrost o 24%), mimo że poprzednio tam też zanotowano spadek. Wiemy ze statystyk elektoralnych, że znacznie wzrosła liczba nowo osiedlonych Polaków we wschodnim Londynie. Choć Polacy w tej części dopiero zakładają rodziny, jednak widać już wzrost liczby dzieci w Havering, Newham, a przede wszystkim w Greenwich (20%) i Barking (27%). Ciekawe jest też porównanie między Haringey (obejmującym Tottenham – w 2007 r. na 4. miejscu) i Merton (obejmującym Wimbledon – w 2007 r. na 9.) – oba magistraty podają teraz tę samą liczbę dzieci (1419) i są razem na czwartej pozycji, po Ealingu, Hounslow i Barnet. Zastanawiające są też statystyki z Hammersmith and Fulham, gdzie znajduje się POSK, kościół św. Andrzeja Boboli, siedziba ZHP i wydawnictwo Veritas. Jest to jedyna dzielnica, w której nie było żadnego wzrostu liczby polskich dzieci od roku 2007. Wtedy była na 6. miejscu, a teraz jest na 20. Powyższymi statystykami interesują się nie tylko samorządy i służba zdrowia, ale również Konsulat RP, Polska Misja Katolicka i Macierz Szkolna. W końcu muszą się zastanawiać nad przyszłością polskich punktów wyborczych, polskich parafii i polskich szkół sobotnich. Co roku polscy rodzice w danych rejonach podejmują decyzję, aby zakładać nowe szkoły sobotnie, a decyzje te są oparte nie tylko na przyroście dzieci w obecnych szkołach, ale obejmują również kalkulację, gdzie nowe szkoły powinny zostać ulokowane. Te statystyki, które zbieram osobiście, obejmują tylko Londyn i zdobywanie ich zawsze trwa szereg miesięcy, bo urzędnicy nie zawsze spieszą się z ich udostępnieniem. Również co roku zbieram podobne statystyki o liczbie polskich wyborców w Londynie. Uważam jednak, że któraś instytucja polonijna z pomocą komercyjnego inwestora powinna zająć się zbieraniem podobnych statystyk na całą Wielką Brytanię. Byłoby to również pomocne dla polskich przedsiębiorstw, nie tylko zajmujących się zaopatrywaniem w polską żywność, ale i usługi lecznicze, prawnicze czy księgowe. Wtedy moglibyśmy podejmować bardziej konkretne decyzje na temat przyszłości polskiego środowiska w Wielkiej Brytanii i najefektywniej inwestować w jego przyszłość. « 548-MAKIETA 2 24-43.indd 39

Fot.o: Małgorzata Bugaj-Martynowska

039

Wiktor Moszczyński z nauczycielami i rodzicami w polskiej szkole sobotniej w Hanwell. London Borough

Maj-07

Lis.09

Kwi.11

Maj-13

Lip.-14

Barking & Dagenham

175

260

351

447

Barnet

654

750

1058

1413

1629

Bexley

111

147

173

Brent

205

714

866

1095

1270

Bromley

119

129

Camden

101

184

188

221

228

City of London

Croydon

246

368

468

735

919

Ealing

1,277

2088

2536

3297

3678

Enfield

289

452

713

1026

1127

Greenwich

218

301

309

371

Hackney

275

402

511

641

719

Hammersmith & Fulham

417

348

370

409

404

Haringey

552

757

1047

1285

1419

Harrow

254

449

528

720

823

Havering

106

148

214

248

Hillingdon

159

399

503

741

901

Hounslow

640

764

1178

1701

2002

Islington

135

192

210

239

271

Kensington & Chelsea

129

138

167

173

183

Kingston

105

172

237

219

257

Lambeth

194

473

509

795

838

Lewisham

173

293

332

480

555

Merton

269

630

833

1237

1419

Newham

304

525

674

823

926

Redbridge

118

249

304

404

455

Richmond

141

189

237

326

403

Southwark

127

146

210

325

353

Sutton

164

205

328

436

Tower Hamlets

117

170

209

224

Waltham Forest

324

503

578

1087

1254

Wandsworth

420

523

637

806

926

Westminster

112

117

104

129

Total for all Boroughs

7,958

12,694

16,275

21,980

25,118

© Wiktor Moszczynski ` Stan na lipiec 2014 jest wzrostem o 309% w stosunku do maja 2007 i kolejnym, wynoszącym 14,7%, w stosunku do maja 2013 roku. Statystyki są zbierane przez poszczególne councile w styczniu każdego roku.

16/09/2014 15:32:25

040

sygnały z listów do redakcji

Napisz do nas Moje refleksje Chcę podzielić się swoimi przemyśleniami po uroczystości z okazji Święta Żołnierza, które zorganizowało 17 sierpnia Koło SPK nr 451 Bradford. Skłoniły mnie do tego liczne dowody sympatii od osób biorących udział w tych obchodach, wyrażane w rozmowach bezpośrednich i telefonicznych oraz mailach. Wszyscy dziękowali za wspólne spotkania, za wspomnienia i pozytywne przeżycia, za łzy i wzruszenia, które im towarzyszyły. Bardzo mnie rozczuliły słowa córki długoletniego naszego prezesa śp. Zbyszka Pniewskiego adresowane do mnie. Danusia powiedziała: „Tato, patrząc z góry, cieszy się, że coroczna tradycja obchodów Święta Żołnierza jest kontynuowana, a to było jego marzeniem”. Podsumowując, stwierdzam, że na sukces tego naszego przedsięwzięcia mieli wpływ wszyscy uczestnicy. W imieniu swoim oraz koła SPK 451 Bradford pragnę serdecznie podziękować wszystkim przybyłym gościom z innych kół kombatanckich oraz przedstawicielom innych organizacji, którzy zawsze nas we wszystkich przedsięwzięciach wspierają i dopingują do działania. Szczególne podziękowania składam prezesom Kół SPK ze sztandarami: Koło SW11 Londyn, Koło 232 Oldham, Koło 246 Bury, Koło 181 Manchester. SPK Bradford reprezentował pph Daniel Hopwood ze sztandarem Związku Harcerstwa Polskiego za Granicą. W czasie mszy świętej w kościele pod wezwaniem Matki Boskiej Częstochowskiej panowała bardzo podniosła atmosfera. Ksiądz proboszcz Wiesław Duracz wprowadził pod ołtarz przybyłe na uroczystość poczty sztandarowe i wygłosił homilię poświęconą żołnierzom. Kościół zapełniony był wiernymi. Wszyscy weterani bardzo osobiście przeżywali tę cere548-MAKIETA 2 24-43.indd 40

monię. Po mszy świętej sztandary zostały odprowadzone do sali POK-u, gdzie odbyła się dalsza część programu, rozpoczęta odśpiewaniem „Marszu legionów” przez wszystkich obecnych wspólnie z zespołem Biesiada z Manchesteru oraz odczytaniem przez kol. Czesława Misiaczka inwokacji. Naszą uroczystość uświetnili znakomici goście, wśród nich Konsul RP z Manchesteru Marek Jaremek, który w swoim wystąpieniu podkreślił wagę społecznej działalności naszego Koła SPK Nr 451 z Bradford i jego ogromne znaczenie dla środowiska Polaków na emigracji. Czuliśmy się zaszczyceni obecnością gości z Londynu: prezesa Zarządu Głównego SPK Limited Wiktora Moszczyńskiego oraz dyrektorów ZG dr Marka Wróbla, Jacka Szafińskiego i Krystyny Dereszewskiej. Pan Wiktor Moszczyński w swojej wypowiedzi podkreślał, że oprócz przypominania społeczeństwu polskiemu dumnej historii Polski należy zrobić wszystko, żeby przyszłe pokolenia emigracyjne kontynuowały polskość, nasze tradycje, kulturę i obyczaje. Dziękując za owocną działalność Koła SPK Nr 451, podkreślił, że tylko organizacje społeczne są w stanie te wszystkie wartości przekazywać z pokolenia na pokolenia. Serdecznie dziękujemy obu prelegentom za przybycie do nas oraz docenienie naszej działalności. Ciepłe słowa dopingują nas do dalszej pracy, a pozytywna ocena świadczy o tym, że nasze wysiłki dają efekty, są zauważalne więc, warto to kontynuować. Wielkie zainteresowanie wszystkich wzbudziło wystąpienie naszego weterana seniora pana Stanisława Stępnia, który był świadkiem wydarzeń pamiętnej bitwy z roku 1920. Pięknie, ze znawstwem tematu omówił znaczenie zwycięstwa Polski w bitwie warszawskiej, podkreślając jednocześnie, jaka to była ciężka walka o wolność, okupiona krwią żołnierza polskiego. Wysłuchaliśmy tego w ciszy i skupieniu oraz z podziwem. Nasz 102-latek został nagrodzony oklaskami na stojąco oraz odśpiewaniem życzeń długich lat. To wielkie wydarzenie dla nas wszystkich, zapamiętamy je na zawsze, przecież Pan Stanisław to historia Polski. Mam okazję podziękować również wszystkim członkom naszego Koła za wsparcie oraz wkład w przygotowanie tego przedsięwzięcia. Chciałabym podkreślić, że mimo małych środków finansowych, którymi dysponowaliśmy, ciasnej sali parafialnej, sami swoimi siłami przy-

gotowaliśmy imprezę na 131 osób. Przygotowanie sali, stołów, podawanie posiłków, sprzątanie – wszystko to robiliśmy sami. Świadczy to o tym, jak nasze środowisko potrzebuje takich spotkań, jak to wszystko wpływa na integrację nas, Polaków, i mimo że większość z nas ma ponad 70 lat i różne dolegliwości, prawie całą niedzielę spędziliśmy razem, rozstać się było trudno, a i nie chciało się wracać do domu, najczęściej pustego. Dlatego więc warto było ponieść trud zorganizowania Święta Żołnierza, które jest tradycją obchodzoną co roku od początku, jak tylko powstało Stowarzyszenie Polskich Kombatantów w Bradford. Weterani, choć są coraz starsi i ich szeregi maleją, tym razem również stawili się w komplecie. Dziękuję bardzo Remigiuszowi Nowakowi za rejestrowanie tych wspaniałych chwil aparatem fotograficznym oraz udostępnienie nam zdjęć. Romana Pizoń Prezes Koła SPK Nr 451

16/09/2014 16:00:55

041

548-MAKIETA 2 24-43.indd 41

16/09/2014 15:32:28

548-MAKIETA 2 24-43.indd 42

16/09/2014 15:32:31

043

548-MAKIETA 2 24-43.indd 43

16/09/2014 15:32:34

044

CAFÉ COOLTURA WIELKA BRYTANIA

LONDON INTERNATIONAL TATTOO CONVENTION Zbudowany na polskiej prowincji, jedyny na świecie wytatuowany motocykl będzie jedną z największych atrakcji międzynarodowego konwentu tatuażystów w Londynie. Podczas imprezy będzie można zapoznać się z najnowszymi trendami w malowaniu na ciele, a także nowinkami technicznymi, które zainteresują osoby zawodowo zajmujące się tatuowaniem.

Wytatuowan atrakcją L 26 – 28.09. Tobacco Dock, 50 Porters Walk, Londyn E1W 2SF. Stacja: Shadwell, Tower Hill. Otwarte: pt. – sob. 11.30 – 2.00, niedz. 11.30 – 20.00. Bilety: od £20 www.thelondontattooconvention.com Działający w podkarpackiej miejscowości Lisie Jamy, producent motocykli typu custom, ujawni maszynę, nad którą pracuje od kilku miesięcy. Wyjątkowość projektu o nazwie „Cheyenne Bike The Recidivist” polega na tym, że cała konstrukcja motoru będzie pokryta skórą, na której artyści ze Stalowej Woli wykonają najprawdziwsze tatuaże. Premiera motocykla będzie mieć miejsce podczas drugiego dnia konwentu.

wystawy » THE ART OF THE BRICK 26.09.2014 – 4.01.2015. Old Truman Brewery, Loading Bay 91, Brick Lane, Londyn E1 6Q. Stacja: Shoreditch High Street Station, Aldgate East Station, Liverpool Street Station, Old Street Station.

548-MAKIETA 3 40-63.indd 44

Czynne: niedz. – śr. 10.00 – 18.00, czw. 10.00 – 20.00, pt. i sob. 10.00 – 19.00. Bilety: £14.50 artofthebrick.co.uk Do przygotowania tej wystawy Nathan Sawaya potrzebował miliona klocków LEGO, od klasycznych po specjalnie przygotowane na jego potrzeby. Stworzył z nich ponad 80 postaci, które są prezentowane na całym świecie i wszędzie budzą zachwyt. Pochodzący z Nowego Jorku Nathan Sawaya jest pierwszym na świecie artystą, który stworzył z klocków LEGO prace uznawane za dzieła sztuki. Objazdową wystawą „The Art of The Brick”, zdobył uznanie krytyków i opinię jednego z najciekawszych współczesnych twórców. Sewaya łączy popart z surrealizmem, a jego prace są formą zabawy materiałem, światłem, kolorem i perspektywą.

To pierwsza wystawa tak głęboko eksplorująca historię Chin. Zebrano na niej wiele nieprezentowanych wcześniej w Wielkiej Brytanii eksponatów pokazujących bogactwo kulturowe Państwa Środka w czasach jego rozkwitu, czyli panowania dynastii Ming.

» MING: 50 YEARS THAT CHANGED CHINA 18.09.2014 – 5.01.2015. British Museum, Great Russell St, Londyn WC1B 3DG. Stacja: Holborn, Tottenham Court Road. Otwarte codziennie 10.00 – 17.30, w pt. do 20.30. Bilety: £16.50 www.britishmuseum.org

Waza z dynastii Ming

» LATE TURNER – PAINTING SET FREE 10.09. – 25.01. Tate Britain, Millbank, Londyn SW1P 4RG. Stacja: Pimlico, Vauxhall,

16/09/2014 15:58:44

045 COOLTUR POLECA A

120 prac, w tym obrazów Paula Nasha, Percy'ego Wyndhama Lewisa, CWR Nevinsona i Stanleya Spencera, jak również mniej znanych, ale równie ciekawych artystów, takich jak Anna Airy, George Clausen czy Gilbert Rogers.

teatr » BALLYTURK Do 11.10.2014 National Theatre, South Bank, Belvedere Road, Londyn SE1 9PX. Stacja: Waterloo. Bilety: od £15 www.nationaltheatre.org.uk Kim są? Gdzie są? Co jest za murem? W ciągu 90 minut poznajemy prawdę o dwóch mężczyznach zamkniętych w ciasnym pomieszczeniu. „Ballyturk” to pełna zwrotów akcji komedia, której reżyserką jest Enda Walsh.

Ballyturk

» BRING UP THE BODIES Wytatuowany motocykl polskiej konstrukcji będzie atrakcją London International Tattoo Convention Westminster. Bilety: £15 www.tate.org.uk To pierwsza tak obszerna wystawa prezentująca dorobek brytyjskiego malarza J.M.W. Turnera. Zebrane tu prace pochodzą z okresu od 1835 r. do jego śmierci w 1851. Wśród najciekawszych są rzadko prezentowane razem „ Ancient Rome; Agrippina Landing with the Ashes of Germanicus” i „Modern Rome – Campo Vaccino”, obraz przedstawiający pożar Tower of London w 1841 r., a także zachwycające akwarele.

TRUTH AND MEMORY. BRITISH ART OF THE FIRST WORLD WAR

Do 8.03. IWM London, Lambeth Road, Londyn SE1 6HZ. Stacja: Lambeth North, Elephant & Castle. Otwarte codziennie 10.00 – 18.00. Wstęp wolny. iwm.org.uk IWM London prezentuje największą w swojej historii wystawę poświęconą sztuce tworzonej podczas I wojny światowej. Retrospektywa składa się z ponad

548-MAKIETA 3 40-63.indd 45

Do 4.10. Aldwych Theatre, Aldwych, Londyn, WC2B 4DF. Stacja: Temple, Holborn. Przedstawienia: wt. śr. i pt. – sob. 19.30. Bilety: od £10 www.aldwychtheatre.com Historia błyskotliwej kariery politycznej Thomasa Cromwella, który z pomocnika kowala awansował do roli prawej ręki króla Henryka VIII.

» DIRTY ROTTEN SCOUNDRELS Do 3.2015. Savoy Theatre, Savoy Court, Strand, Londyn WC2R 0ET. Stacja: Charing Cross. Przedstawienia: pon. – sob. 19.30, dodatkowo wt. i sob. 15.00. Bilety: od £24.50 www.savoytheatre.org Akcja musicalu rozgrywa się na francuskiej riwierze, gdzie dwóch oszustów – Lawrence i Freddy, rywalizuje o względy spadkobierczyni fortuny Christine Colgate.

» SHAKESPEARE IN LOVE Do 01.2015. Noel Coward Theatre, St Martin’s Lane, Londyn WC2N 4AH. Stacja: Leicester Square. Przedstawienia: pon. – sob. 19.30, dodatkowo śr. i sob. 14.30. Bilety: od £15 www.noelcowardtheatre.co.uk

16/09/2014 15:58:46

046

CAFÉ COOLTURA wielka brytania jest dużo poważniejsze, niż początkowo przypuszczał.

koncerty Shakespeare In Love Nękany długami i brakiem twórczej weny Will Shakespeare w końcu odnajduje muzę, która da mu natchnienie do dalszej pracy. Niebezpieczny romans staje się inspiracją do napisania najwspanialszej historii miłosnej wszech czasów – romansu „Romeo i Julia”.

» MLECZKO SUMMER END FESTIVAL:

NORBI, STACHURSKY, DODA

20.09., godz. 19.00. O2 Shepherds Bush Empire, Shepherds Bush Green, Londyn W12 8TT. Stacja: Shepherds Bush. Bilety: od £25. www.summerend.co.uk

» PETER ANDRE 06.10., godz. 19.00. Royal Albert Hall, Kensington Gore, Kensington, Londyn SW7 2AP. Stacja: South Kensington. Bilety: od £31

» ED SHEERAN 12-15.10., godz. 18.30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn SE10 0DX. Stacja: North Greenwich.

» ONEREPUBLIC 22.10., godz. 18.30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn SE10 0DX. Stacja: North Greenwich.

» LADY GAGA 23, 25-26.10., godz. 18.30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn SE10 0DX. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £42

kino » HUMAN CAPITAL Od 26.09. Czarna komiedia, Włochy. Reż. Paolo Virzi, wyst.: Valeria Bruni Tedeschi, Fabrizio Bentivoglio, Valeria Golino

BLUEFEST – LEVEL42, VAN MORRISON, SHERYL CROW I INNI

26-31.10. Royal Festival Hall, Belvedere Road, Southbank, SE1 8XX Londyn. Stacja: Charing Cross, Embankment, Temple.

Losy dwóch nieznajomych rodzin nieoczekiwanie splatają się ze sobą po wypadku, do którego dochodzi tuż przed wigilią Bożego Narodzenia.

» IDA Od 26.09. Dramat, Polska. Reż. Paweł Pawlikowski, wyst.: Agata Kulesza, Aneta Trzebuchowska, David Ogrodnik www.ida-movie.com Anna, sierota wychowywana w klasztorze, po odkryciu swojego żydowskiego pochodzenia rozpoczyna podróż, która pozwoli odkryć tragiczną przeszłość jej rodziny. Film zdobył Grand Prix ubiegłorocznego Londyńskiego Festiwalu Filmowego, a także nagrody na festiwalach w Toronto, Mińsku, Gdyni i Warszawie.

» MAPS TO THE STARS Od 26.09. Komediodramat, USA, Kanada. Reż. David Cronenberg, wyst.: Julianne Moore, Mia Wasikowska, John Cusack, Robert Pattinson, Olivia Williams, Sarah Gadon, Evan Bird mapstothestarsfilm.com Gorzka komedia o tym, jak sława i Hollywood potrafią dać chwilowe szczęście, by zniszczyć całe życie.

» THE EQUALIZER Od 26.09. Sensacyjny, USA. Reż. Antoine Fuqua, wyst.: Denzel Washington, Chloe Grace Moretz, Melissa Leo www.equalizerthemovie.com Robert McCall pomaga młodej kobiecie ściganej przez rosyjskich gangsterów. Zagrożenie

548-MAKIETA 3 40-63.indd 46

w POSK-u JAZZ CAFÉ POSK

ITUNES FESTIVAL – DAVID GUETTA, MAROON 5, PHARRELL WILLIAMS, MAROON 5, LENNY KRAVITZ, RUDIMENTAL I INNI

» Magda Piskorczyk Blues Band

1-30.09. Roundhouse, Chalk Farm Road, Camden, Londyn NW1 8EH. Stacja: Chalk Farm.

Magda Piskorczyk to wokalistka śpiewająca dojrzałym, niskim głosem. Kompozytorka, instrumentalistka i aranżerka w jednej osobie, w swej twórczości czerpie inspiracje z muzyki afroamerykańskiej i afrykańskiej. Jest dwukrotną półfinalistką międzynarodowego konkursu International Blues Challenge w Memphis, USA. Siedmiokrotnie została wybrana Bluesową Wokalistką Roku przez czytelników kwartalnika „Twój Blues”.

» JOAN BAEZ 20-21.09., godz. 19.30. Royal Festival Hall, Belvedere Road, Southbank, SE1 8XX Londyn. Stacja: Charing Cross, Embankment, Temple. Bilety: od £25

» LAURYN HILL

20.09., godz. 20.30. Bilety: £8

20.09., godz. 19.00. O2 Academy Brixton, 211 Stockwell Road, Brixton, Londyn SW9 9SL. Stacja: Brixton. Bilety: od £47

» Willie Garnett Big Band

» KYLIE MINOGUE

Jeden z najlepszych londyńskich big-bandów, kierowany przez weterana jazzowego, saksofonistę Williego Garnetta, którego kariera muzyczna trwa już ponad 50 lat. W Jazz Cafe POSK występuje w każdy ostatni piątek miesiąca, prezentując brawurowo wykonany program znanych standardów jazzowych. Wokalistką zespołu jest znakomita Leslie Christianne, która ma w swoim repertuarze utwory najwybitniejszych światowych piosenkarek jazzowych, takich jak Ella Fitzgerald, Nina Simone czy Sarah Vaughan.

29, 30.09. i 01.10., godz. 19.00. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn SE10 0DX. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £59

» SOPHIE ELLIS-BEXTOR 01.10., godz. 19.00. O2 Shepherds Bush Empire, Shepherds Bush Green, Londyn W12 8TT. Stacja: Shepherds Bush. Bilety: od £25

26.09., godz. 20.30. Bilety: £6

16/09/2014 16:06:21

047 » PRZEMEK STRĄCZEK QUARTET

» „HALKA”

27.09., godz. 20.30. Bilety: £7

4.10., godz. 19.30 i 5.10., godz. 17.00 Bilety: od £20

Przemysław Strączek – wybitny polski gitarzysta jazzowy, kompozytor, aranżer, producent i nauczyciel gitary. Dwukrotny finalista konkursu „Mistrz gitary” im. Marka Blizińskiego. W styczniu 2011 r. jako jedyny Europejczyk wziął udział w Konkursie Gitarzystów Solowych w Tajlandii na uniwesytecie Mahidol, Salaya – jednej z najlepszych szkół muzycznych w Azji. W Jazz Café POSK zaprezentuje swój najnowszy projekt muzyczny wraz z międzynarodową grupą w składzie: Przemek Strączek – gitara, Michał Wierba – fortepian, Francesco Angiuli – kontrabas, Flavio Li Vigni – perkusja.

» POSK – DNI OTWARTE

Opera Stanisława Moniuszki w czterech aktach to kolejny mocny akcent obchodów 50-lecia POSK-u. Reżyserem spektaklu jest Richard Fawkes, orkiestrę poprowadzi Stephen Ellery.

Klub Orła Białego » DISCO 27.09., godz. 21.00 – 02.00 Bilety: £5 Zagra DJ Lukasz. Obowiązuje elegancki strój

20-21.09

Poniedziałki Line Dancing 19.30 - 22.30 Salsa Cubana 20.00 - 22.00

» PROMOCJA KSIĄŻKI

Wtorki Klub brydżowy 18.30 - 22.30

26.09., godz. 19.00 Promocja książki „Johannes Hevelius and His Gdańsk” oraz koncert gdańskiego zespołu Baltic Kwartet. Imprezie towarzyszyć będzie wystawa malarstwa i grafiki około 30 gdańskich artystów.

Teraz już dostępna na twoim smartfonie i tablecie!

Środy Gimanastyka przy muzyce dla seniorów 11.30 – 13.30 Zumba po polsku 19.30 - 20.30

Ściągaj Coolturę na tablet i komórę!

Czwartki Denart Art Theatre - zajęcia dla dzieci: balet, śpiew, tap, jazz 16.30 - 20.00

CZYTAJ MAGAZYN WCZEŚNIEJ! W wersji na aplikację Cooltura dostępna jest już w czwartki!

Valeria Bruni Tedeschi w ﬁlmie „Human Capital”

» PRZESŁUCHANIA DO TEATRU SYRENA 27.09., godz. 15.00. Więcej informacji: tel. 0777 076 598

» KABARET MORALNEGO NIEPOKOJU 26.09., godz. 20.00; 27.09., godz. 17.00 i 20.00; 28.09., godz. 17.00 i 20.00 Bilety: od £23. Rezerwacje i dodatkowe informacje: tel. 0787 804 7013

548-MAKIETA 3 40-63.indd 47

Ceroclondon - szkoła tańca nowoczesnego 20.00 - 23.00 Piątki Denart Art Theatre - zajęcia dla dzieci: balet, śpiew, tap, jazz 16.30 - 19.00 Zumba po polsku 19.30 - 20.30 Soboty Denart Art Theatre - zajęcia dla dzieci: balet, śpiew, tap, jazz 9.00 – 15.00 Niedziele Kulinarne podróże przez centralną Polskę w klubowej restauracji 12.00 - 20.00

16/09/2014 15:58:47

048

CAFÉ COOLTURA WYDARZENIA EVA BECLA PREZENTUJE...

5 października (niedziela) godz. 17.00 oraz 20.00 EALING TOWN HALL, New Broadway W5 2BY (Stacja M Ealing Broadway) BILETY: £27 (zniżki dla grup) REZERWACJA / ZAKUP BILETÓW TEL: 07788 4101 22 lub 020 8997 3629 eva@evabeclapresents.com (akceptpujemy karty)

31 grudnia 2014 roku Kabaret Limo kończy swoją działalność. Z tej okazji grupa wyrusza w swoją ostatnią trasę koncertową, by pożegnać się z widzami. W programie znajdą się najbardziej popularne skecze i piosenki w historii kabaretu oraz tzw. piwniczniaki - takie, które ostatni raz widziały człowieka ponad dziesięć lat temu. Nie zabraknie także numerów powstałych w ostatnim okresie, które nie były dotąd prezentowane w telewizji i internecie. Wszystko to okraszone improwizacją, głupawką i seksapilem. Jeśli więc chcesz zobaczyć łysiejącego Blachę albo Hitlera na żywo, bądź po prostu spędzić dwie godziny z Kabaretem Limo - przyjdź, bo to ostatnia taka szansa. https://www.facebook.com/eva.becla www.evabecla.com

CREATIVE CRICKLEWOOD PRESENTS

ELZBIETA ADAMCZYK

2 SEPTEMBER – 28 SEPTEMBER

THE WINDMILL Opening Night:

Thursday Sept 4th from 7pm

Open Mic with music and poetry:

Thursday Sept 4th, 8 pm - 11pm

Location:

The Windmill,

Windmill opening times:

Mon-Fri: from 4 pm,

57 Cricklewood Broadway, NW2 3JX Sat-Sun: check with venue 020 8450 4422

548-MAKIETA 3 40-63.indd 48

16/09/2014 16:20:14

049

548-MAKIETA 3 40-63.indd 49

16/09/2014 15:58:52

050

Sept 3pm 7.30pm Sept

Booking : Tickets: £15 members £18 non-members £10 students Trnsfer Bank: Allied Irish Bank Sort Code: 23-83-97 Account: 45616239 Ref.The Misanthrope tel.020 7589 4670 email: m&mstudios@eclusier.com Cheques payable to The Polish Hearth Club send to the club address

548-MAKIETA 3 40-63.indd 50

16/09/2014 16:19:44

051

548-MAKIETA 3 40-63.indd 51

16/09/2014 16:19:56

052

CAFÉ COOLTURA MUZYKA

Niedawno obchodziłeś 10-lecie swojej oficjalnej dyskografii. Twój saksofon usłyszeć można na dwóch, trzech, a czasami nawet czterech wydawnictwach płytowych rocznie. Jesteś tak bardzo pracowity czy po prostu nie potrafisz żyć bez stawiania sobie kolejnych wyzwań? Będę nieobiektywny, oceniając swoją pracowitość. Z perspektywy minionych lat wiem, że miałem okresy bardzo aktywne i, delikatnie mówiąc, mniej pracowite. Tak naprawdę to większość tych wydawnictw powstała niezależnie ode mnie. Nie podchodzę do muzyki na zasadzie stawiania sobie nowych wyzwań. Mam ogromną potrzebę tworzyć muzykę i to robię. Grasz dla dwóch całkowicie różnych publiczności. Jak myślisz, jaki procent fanów Kultu ma świadomość twojego drugiego oblicza muzycznego? Kim czujesz się bardziej – instrumentalistą jazzowym czy muzykiem Kultu? Myślę, że znikomy procent fanów Kultu ma świadomość mojego „drugiego oblicza”. Czuję się po prostu muzykiem – twórcą.

Twoja współpraca z Kazikiem Staszewskim to nie tylko Kult. Razem współtworzyliście także formację Buldog. Jak postrzegasz postać Kazika i jaką rolę odegrał on w twoim życiu artystycznym? Oprócz współpracy zawodowej również stosunkowo dużo czasu prywatnego spędzamy razem. Tak jakoś wyszło i bardzo się z tego cieszę, bo to super kolega. Że Kazik wielkim artystą jest, to zapewne każdy wie. Ja mogę dodać, że to wielki człowiek. Oczywiście ma swoje słabości, jak każdy, ale darzę go ogromnym szacunkiem i nic nie wskazuje na to, żeby to się zmieniło. Na pewno odegrał wielką rolę w moim życiu artystycznym. Najbardziej dziękuję mu za to, że w ważnym momencie życia pomógł mi uwierzyć w siebie. Poza twoimi podstawowymi zespołami grywasz także w kilku grupach bydgoskiej sceny improwizowanej: Spejs, Sami Szamani, Contemporary Noise Quintet, Glabulator. Miałeś także epizod

548-MAKIETA 3 40-63.indd 52

Mam potrzebę tworzenia muzyki TOMASZ GLAZIK – muzyk jazzowy, saksofonista, klarnecista, kompozytor, producent. Na co dzień członek zespołu Kult. Na kilka pytań odpowiada Sławkowi Orwatowi. w sesji nagraniowej dla projektu Kasia i Wojtek. Jak znajdujesz czas na to wszystko i czym jeszcze zamierzasz nas zaskoczyć? Od kiedy urodziła mi się druga córka, czasu mam coraz mniej. Również odległość z Warszawy, w której mieszkam z rodziną, od kilku lat coraz bardziej utrudnia kontynuację tworzenia nowych rzeczy z tymi zespołami. W sumie przez ostatnie miesiące tak naprawdę tylko z Glabulatorem prężnie działamy. Reaktywowaliśmy się po 7 latach przerwy i wszystko wskazuje na to, że czas przerw dobiegł końca. Wydaliśmy dwie płyty, mamy nagrany

materiał na kolejną i pomysły na następne. Mam nadzieję, że będziemy grać coraz więcej koncertów, chociaż najbardziej zależy mi na kolejnych płytach.

Pamiętasz może jakieś szczególnie zabawne wydarzenie w historii twoich występów w grupie Kult? Pamiętam taką jedną historię, szczególnie zabawną, ale nie opowiem, bo jest niecenzuralna. « Pełny zapis wywiadu na:

FB/MuzykaKulturaBUCH

16/09/2014 15:58:54

053

Czyta się

LEKSYKON NAUCZYCIELI SZKÓŁ PRZEDMIOTÓW OJCZYSTYCH W LONDYNIE W LATACH 1950-2010

Emigracja polska znajdująca się w Wielkiej Brytanii po II wojnie światowej szybko zauważyła konieczność kształcenia nowego pokolenia nie tylko w szkołach angielskich, ale – dla zachowania polskości i wynikających stąd korzyści – również w polskich szkołach sobotnich. Od 1950 r. powstawały w Londynie szkółki polskie, głównie przy parafiach, z których aż dziewięć przetrwało do chwili obecnej. Po 2004 r. ich liczba podwoiła się i ciągle rośnie. W książce pt. „Leksykon nauczycieli polskich szkół ojczystych w Londynie w latach 19502010” autorka Ewa Adamiak-Pawelec – długoletnia nauczycielka i działaczka oświatowa – opisuje, jak te szkoły pracują i kim są ich nauczyciele. Książka stanowi pewnego rodzaju informator dla dyrektorów szkół, rodziców, a także naukowców o zainteresowaniach socjologicznych, pedagogicznych i historycznych. Jest to wydawnictwo unikalne, które pojawiło się po raz pierwszy od ponad 60 lat istnienia szkół polskich w Londynie. «

548-MAKIETA 3 40-63.indd 53

redaguje Piotr Dobroniak

PĘKNIĘTE MIASTO BIESŁAN

WYSPA NA PRERII

Biesłan – małe miasteczko u podnóża gór Kaukazu. Rozpoczęcie roku szkolnego zawsze było tu radosnym świętem. W 2004 r. stało się inaczej. Do szkoły wtargnęli zamaskowani i doskonale przygotowani bojownicy. Zginęły 334 osoby, w tym połowa – dzieci. Do dzisiaj był to największy i najokrutniejszy zamach terrorystyczny w Europie. Miasto pękło i podzieliło się na tych, którzy stracili wszystko, i na tych, którzy nigdy ich nie zrozumieją. Zbigniew Pawlak był w Biesłanie kilka dni po tragicznych wydarzeniach. Odwiedził ponad setkę osetyjskich rodzin. Mieszkał w ich domach, słuchał ich historii. Po 10 latach wrócił, by zobaczyć, jak zmieniło się ich życie. „Pęknięte miasto” opowiada o tragedii, która dotknęła jego mieszkańców. O bezradności rodziców, którzy nie mogli pomóc swoim dzieciom. O odwecie i nienawiści bojowników, którzy wcześniej stracili swoich bliskich. O odwadze tych, którzy na własne życzenie pozostali z dziećmi w szkole. Ta poruszająca historia nie pozwala zapomnieć, że w każdej wojnie po obu stronach barykady są ludzie. Pozwala też zrozumieć Kaukaz – nieokiełznany, barwny, ale od wielu lat rozszarpywany przez krwawe konflikty. «

Wojciech Cejrowski tak pisze o swojej książce: „Dotychczas pisałem książki o Indianach z Amazonii – było dziko i egzotycznie. Ta jest o kowbojach z Arizony, i też będzie dziko i egzotycznie. Południe Stanów Zjednoczonych oraz dawny Dziki Zachód są zupełnie inne niż Nowy Jork, Chicago czy Kalifornia. Styl życia na prerii zadziwia nawet tych, którzy dobrze znają Amerykę. Gdyby ktoś chciał sprawdzić osobiście, jak tam jest, drogę znajdzie łatwo: wystarczy zjechać z autostrady, potem jeszcze raz zjechać i znów zjechać, i tak do skutku – aż skończy się mapa i wylądujesz na polnej drodze, prowadzącej na jakieś rancho. Rzecz dzieje się współcześnie, w Arizonie, przy granicy z Meksykiem. Dziki Zachód dawno przestał być dziki, ale mieszkańcy prerii wciąż o tym zapominają. Posłuchajcie…”. «

16/09/2014 16:14:29

054 Mamy wdzięk nabyty

CAFÉ COOLTURA kabaret

W dniach 26-28 września scena teatralna POSK-u będzie świadkiem niezwykłego wydarzenia. Właśnie wtedy swój najnowszy program zatytułowany „Jerzyk dzisiaj nie pije” zaprezentują artyści z Kabaretu Moralnego Niepokoju. Z liderem zespołu Robertem Górskim rozmawiał Dariusz A. Zeller.

Już niebawem dacie kolejną serię występów przed londyńską widownią. Wydaje się, że ta scena cieszy się waszą szczególną sympatią (zresztą z wzajemnością)… Przyjemnie od czasu do czasu odwiedzić Londyn i zagrać w POSK-u. Już nie liczymy, który to raz występujemy dla londyńskiej Polonii, ale zawsze byliśmy

zadowoleni, tak samo jak zawsze jesteśmy źli, kiedy okazuje się, że po występie nie ma gdzie pójść na piwo, bo wszystko już zamknięte. Cieszymy się, że dobre rzeczy się nie zmieniają, ale dlaczego nie zmieniają się złe?

Czy uważasz publiczność – nazwijmy ją „polonijną” – za jakoś szczególnie wymagającą, czy nie ma to znaczenia, czy gracie w Polsce, czy poza jej granicami? Kiedyś to miało znaczenie, pewne rzeczy dla Polaków za granicą były niejasne, choć oczywiste w kraju. Teraz, w dobie internetu, niczego nie trzeba dopowiadać, wyjaśniać, bo wszyscy wszystko wiedzą. Z oczywistych powodów szczególnym zainteresowaniem cieszą się takie tematy jak emigracja.

Tym razem zaprezentujecie nowy program, zatytułowany „Jerzyk dzisiaj nie pije”. Będzie to jego prapremiera. Zdradzisz jakieś szczegóły? Jest to do tego stopnia nowy program, że żaden jego fragment nie był jeszcze emitowany w telewizji. Same nowości, z czego co najmniej trzy skecze już oficjalnie uznane przez specjalną UMCIS Jokes Federation za międzynarodowe i nieśmiertelne przeboje. Odnieśliście niewątpliwy sukces komercyjny, jesteście rozpoznawalni. Czy dziś, po wielu latach kariery scenicznej, popularność z tym związana męczy, czy bar-

dziej pobudza do działania? Weszliśmy na ścieżkę, z której nie ma powrotu. Każdy nasz program musi być lepszy niż poprzedni, bo inaczej będziemy skończeni. Jest to i paraliżujące, i podniecające, więc jesteśmy podniecająco sparaliżowani.

Jak myślisz, czy można napisać, że aktualnie zauważalny jest renesans sztuki kabaretowej w Polsce? Skąd to się bierze? Widzę taki renesans. To proste. Ludzie zawsze lubili się śmiać, kabaret jest tani w realizacji, a w telewizji nie mają czego puszczać, to puszczają kabaret. Dlatego my na scenie gramy coś, czego jeszcze nie puścili w telewizji, bo po co oglądać coś, co się widziało. Wasza popularność wynika tak z dobrej gry aktorskiej, jak i z tekstów, których autorem w większości jesteś ty. Skąd czerpiesz pomysły? Z Podkarpacia (śmiech).

A polityka? Pytam, gdyż w skeczach nieczęsto zaczepiacie ten temat, a przecież już w waszej nazwie zawarty jest niepokój moralny… ;) Graliśmy od czasu do czasu cykl „Posiedzenie rządu”, z premierem w roli głównej, ale prawdziwy premier (wylansowany w dużej mierze naszym cyklem) dostał kopniaka w górę, a moja podróba dostała kopniaka w dół. Jestem w tej chwili na etapie rozmasowywania się, potem zobaczę, co dalej. Powiedz jeszcze zatem, kiedy i gdzie polska publiczność będzie mogła was zobaczyć w Londynie? Zapraszamy polską i niepolską widownię na nasze występy do POSK-u 26, 27 i 28 września. Po występie nie zwracamy za bilety, można za to zwrócić sam bilet.

Czekamy zatem z niecierpliwością na wasze występy i na was! Bardzo serdecznie pozdrawiamy czytelników „Cooltury”. Zdrowia i dużo funtów! «

548-MAKIETA 3 40-63.indd 54

16/09/2014 15:58:57

055 TEATR POSK

KABARET MORALNEGO NIEPOKOJU Najnowszy program. Prapremiera w Londynie. Piątek 26 września 2014, godz. 20:00 Sobota 27 września 2014, godz. 17:00 i 20:00 Niedziela 28 września 2014, godz. 17:00 i 20:00 Bilety w cenie £28, £25 i £23 do nabycia w kasie POSK od 5 września. Tel.: 020 8741 1887 lub 020 8741 0398. Kasa czynna w godzinach 18:00 – 20:00. POSK, 238-246 King Street, London W6 0RF. Wcześniejsze rezerwacje i informacje – Pan Jurek, tel: 0747 657 3860 Patronat medialny

} 548-MAKIETA 3 40-63.indd 55

teraz już dostępna na twoim smartfonie i tablecie!

ściągaj Coolturę na tablet i komórkę!

16/09/2014 16:18:31

056

CAFÉ COOLTURA sport

548-MAKIETA 3 40-63.indd 56

16/09/2014 15:59:03

057

To już ostatni weekend sportowych emocji podczas siatkarskich mistrzostw świata. Zapraszamy do naszych stref kibica w Klubie Orła Białego oraz Polskim Ośrodku Społeczno-Kulturalnym. To już ostatnia szansa na wygranie nagród związanych z siatkówką oraz otrzymanie gadżetów od sponsorów Siatkarskich Stref Kibica. Biuro prawne Levenes Solicitors oraz polska piekarnia Polish Bakery serdecznie zapraszają. «

SPONSORZY STREFY KIBICA

Finały Mistrzostw Świata w Siatkówce

Bartek Łuszcz z CBL Polonia Londyn przekazuje nagrody siatkarskim kibicom

Tabela meczów SOBOTA, 20 WRZEŚNIA godz. 12:40 (Atlas Arena) godz. 15:40 (Katowicki Spodek) godz. 19:25 (Katowicki Spodek) NIEDZIELA, 21 WRZEŚNIA godz. 15:40 – walka o trzecie miejsce (Katowicki Spodek) godz. 19:25 – walka o pierwsze miejsce (Katowicki Spodek)

Andrzej Makulski prezes POSKlubu

Tomek Lasocki CBL Polonia Londyn

Kibice podczas meczu Polska – Francja

548-MAKIETA 3 40-63.indd 57

16/09/2014 16:32:08

058

CAFÉ COOLTURA guest room

Guest room

Zrobiliście fajne zdjęcie? Napisaliście krótką historyjkę? Na tej stronie możecie zaprezentować swoje talenty. Swoje prace wysyłajcie na info@cooltura.co.uk, z dopiskiem: „GueSt Room”.

Wycieczka do Windsoru Zdjęcie nadesłała pani Violetta Jóźwiak

Poezja Artur Wysocki

śpij w nocy gdy zamkniesz oczy przyśnię ci się jako kudłaty wampir w pomarańczowych spodniach ukąszę cię w szyję i wyssam co moje

548-MAKIETA 3 40-63.indd 58

w nocy gdy zamkniesz oczy przyśnię ci się niczym przystojny lucyfer w czarnym fraku i czerwonych butach będę cię wodził na pokuszenie szampanem i długim kabrioletem z aksamitnym wykończeniem w nocy gdy zamkniesz oczy przyśnię ci się odważnym męskim strażakiem z gaśnicą pełną adrenaliny ugaszę twój ogień

16/09/2014 15:59:07

059 każdy szmer każdy szelest to melodia lubię milczeć lubię milczeć dla ciebie wtedy gram tobie najpiękniejszą muzykę wtedy kwiaty pachną intensywniej wtedy nawet słychać jak pająk tka swą sieć jak nuci swą melodię podczas pracy każda cisza ma swój charakter każda cisza ma swój humor i grymas każda cisza jest inna lubię milczeć o tobie

Karolina Joniak Artur Wysocki

w nocy gdy zamkniesz oczy przyśnię ci się jako przystojny poeta w pomarańczowych spodniach i czerwonych butach będę cię wodził na pokuszenie czytając me wiersze ukąszę cię w szyję na tylnym siedzeniu w mym kabriolecie i wyssam całą duszę a ty ugasisz mój pożar gaśnicą pełną namiętności śpij…

sza jak piękna jest cisza jak barwna i namiętna jak pełna i obfita podczas ciszy poczujesz każdy zapach każdy smak podczas ciszy dostrzeżesz własne myśli jak wielkie jest nicniemówienie jak szlachetne ust nieotwieranie i trwanie i trwanie w ciszy każdy kolor jest wyraźniejszy jak pełną dźwięków może być cisza każda nuta głębsza bo w ciszy

548-MAKIETA 3 40-63.indd 59

Tato, nigdy nie zapomnę Kiedy czasem zapatrzę się w niebo Lubię myśleć że się do mnie uśmiechasz Że jesteś ze mnie dumny Szczęśliwy, wypoczęty I czasem kiedy tak patrzę w to niebo Próbuję sobie przypomnieć twoją twarz Twoje zmęczone oczy i głębokie rysy Bo jednak bardzo mi ich brak Czasem wydaje mi się że czuję twoją obecność Że chcesz mnie wspierać w trudnych chwilach Lecz być może to tylko moje wędrujące myśli I zwykła tęsknota

Kasia Janowska

To co zostaje za nami okrywa leciutka rosa, Spoglądając na drzewa i kwiaty już wiem, że idzie wiosna, A z wiosną idą w parze marzenia, Nie tylko zima jest czasem kiedy wszystko się zmienia. Patrzę na słowa ukryte w chmurach, I nie wiem kiedy dostrzegam to co ważne, Bo chcę być przy tobie blisko już na zawsze. Chcę dać Ci to, co najlepsze, Chcę przeżywać z Tobą złe chwile Doceniać to co los mi daje I czuć się jak gdyby mi w brzuchu latały motyle. Chcę otrzymywać od Ciebie uśmiechy I budzić się przy nich codziennie, Gdyż wiem, że my nie tylko tu, lecz zawsze, Będziemy żyć blisko siebie. Z kolei kiedy to stając przed domem Spoglądam na drzewa, a z nich lecące liście, Kolejna jesień przychodzi, A z nią nasza miłość wciąż tli się. Nie odchodzi wtedy nadzieja. Ona umiera ostatnia, Tak jak uczucie Romea do Julii, Które towarzyszy nam już od dawna. Ile dałabym za to co było. Te słowa to tylko słowa, Niczego nie warte literki na kartce, Bo dziś wszystko się zmyło. Zniknęło niczym kurz. Jak grzmoty ucichły podczas bardzo ulewnych burz Ile razy miało być dobrze? Ile razy coś się waliło? Teraz Ciebie już nie ma, Tylko ty byłeś ma siłą. Bezmyslność ludzka zabrała mi Cb Wpdałeś wprost pod pędzące auto Niech wszyscy na świecie się zastanowią. Czy warto? Czy warto po alkoholu prowadzić auto?

Wspomnienia z tobą przerodziły się w historie A każde twoje zdjęcie nabrało większej wartości Ale czasu cofnąć się nie da, losu odwrócić też nie I już się z tym pogodziłam Minie mnóstwo dni i nocy Zanim przyjdę do ciebie Lecz życie jest tego warte Więc cierpliwie czekaj na mnie w niebie

16/09/2014 15:59:08

060

CAFÉ COOLTURA podróże

Szczyt dobroczynności Marcin Urban

Dwóch Polaków mieszkających w Wielkiej Brytanii zamierza zdobyć szczyt Kilimandżaro, a dzięki wyprawie zebrać pieniądze na rzecz organizacji Barka UK pomagającej osobom bezdomnym w Wielkiej Brytanii. Maciej Gołąbek (43 l.) i Robert Żywczyk (56 l.) będą wspinać się w międzynarodowej grupie. Poprowadzi ją alpinista i podróżnik Jerzy Kostrzewa, który zawodowo zajmuje się organizacją podobnych wypraw. Kilimandżaro pomógł zdobyć już kilkudziesięciu osobom. – To nie jest trudna góra. Kilimandżaro potrafią zdobyć nastolatkowie i ludzie po 60. roku życia. Trzeba jednak uważać, bo każdy organizm inaczej reaguje na panujące tam warunki – mówi Maciej Gołąbek. Największym problemem będzie oddychanie w warunkach wytężonego wysiłku i obniżonej zawartości tlenu

w powietrzu, dlatego ważne jest opanowanie odpowiedniej techniki podejścia. Uczestnicy wyprawy odbędą kilkudniowe zgrupowanie w Tatrach. Przygotowują się do niej także indywidulanie – pracując nad kondycją oraz studiując materiały o Kilimandżaro. Wyprawa rozpocznie się 1 lutego 2015 r. Jeśli wszytko pójdzie zgodnie z planem, szczyt zostanie zdobyty po trwającym tydzień podejściu. Dla obu Polaków będzie to najwyższa góra, na jaką dotąd się wspinali. Jak mówią, wyzwania fizyczne i logistyczne, z jakimi przyjdzie im się zmierzyć, będą jednak niewspółmierne do ogromnego przeżycia duchowego, jakie czeka ich po wejściu na wierzchołek liczącej 5895 m n.p.m. góry. – Będę mógł w zamyśleniu spojrzeć prosto w niebo i podziękować za swoje życie. Poczuć spełnienie i radość. Myślę, że te kilka sekund ciszy będzie dla mnie najważniejszym przeżyciem – mówi Maciej Gołąbek.

Panowie Maciej i Robert liczą, że wyzwanie, jakie podejmują, zainspiruje do życiowej „wspinaczki” także ludzi, którzy znaleźli się na dnie. Równocześnie z przygotowaniami zbierają pieniądze na rzecz Barki UK – organizacji pomagającej osobom bezdomnym. Według szacunków w samym Londynie bez dachu nad głową żyje ok. 6,5 tys. osób, a co dziesiąta z nich to Polak. Datki można przekazywać za pośrednictwem strony justgiving.com. Celem jest zebranie £3500. Kilimandżaro nie po raz pierwszy jest celem organizowanej przez Polaków wyprawy charytatywnej. W 2008 r. szczyt zdobyła grupa niepełnosprawnych, a w styczniu tego roku osoby po przeszczepie szpiku, dawcy oraz grupa polskich lekarzy transplantologów. « Więcej na:

justgiving.com/maciej-golabek/

Robert Żywczyk (z lewej) i Maciej Gołąbek z Ewą Sadowską z Barki UK

548-MAKIETA 3 40-63.indd 60

16/09/2014 15:59:10

061

548-MAKIETA 3 40-63.indd 61

16/09/2014 15:59:11

062

CAFÉ COOLTURA WIELKA BRYTANIA OD KUCHNI

Kiełba we łbie SERGIUSZ HIERONIMCZAK sergiusch72@yahoo.co.uk

Polacy na brytyjską kuchnię mają długie zęby. Jako naród nie jesteśmy zbytnio tolerancyjni i to jest fakt. Dlatego też często powodowani stereotypami nie potrafimy otworzyć się na nowe smaki. Ciągłe utyskiwania na angielskie kiełbaski są stałym elementem wszelkich kulinarnych dysput. Wiadomo, że nic nie jest w stanie zastąpić smaków dzieciństwa. Nasza wędzona wędlina jest naszym narodowym skarbem i jest, moim zdaniem, nie do uzyskania w żadnych innych warunkach niż tylko na polskiej ziemi. Dobrze jest jednak spróbować czegoś innego, co nie zmieni naszych tradycyjnych posiłków, ale na pewno wprowadzi nowe elementy do naszych jadłospisów. Być może nie zdobędę wielu popleczników, ale mimo to zaryzykuję angielską kiełbaskę, cieszącą się dużą niesławą. Cumberland sausage – najbardziej rozpowszechniony rodzaj w Wielkiej Brytanii. Historia Cumberland sausage sięga XVI w., kiedy to na tereny Cumbrii przybyły rzesze niemieckich górników. Wiadomo, że Niemiec bez wursta nie przeżyje, a więc postanowili oni produkować swój specyfik tam, gdzie aktualnie przebywali. Przez wieki kiełbaski tak się spopularyzowały, że stały się regionalnym przysmakiem. Ich specyfika polega na kilku charakterystycznych cechach, za pomocą których łatwo odróżnić je od innych tego rodzaju specjałów. KSZTAŁT – wyglądają jak spirala i są znacznie dłuższe od klasycznych kiełbasek. SKŁAD – to mieszanina grubo mielonego mięsa wieprzowego, pieprzu, tymianku, szałwii, majeranku, gałki muszkatołowej i macy. Dlaczego tak zachwalam? Ponieważ znam różnicę pomiędzy byle jakim produktem z marketu a tym zgodnym 548-MAKIETA 3 40-63.indd 62

z normami Protected Geographical Indication. Komisja Europejska, przyznając ten certyfikat, miała wiele pracy. Wielu rzeźników postulowało, aby zawężyć obowiązywanie go do terenów ze starego porządku administracyjnego z lat 70. Oryginalne kiełbaski Cumberland z Cumbrii uzyskały prawo do miana produktu regionalnego w 2011 r. Nie powiodła się również próba przeforsowania, aby produkować je mogli rzeźnicy pochodzący z Cumbrii niezależnie od tego, gdzie znajdowałby się zakład. W efekcie tylko te z certyfikatem mogą być uznane za prawdziwe, a różnica jest ogromna. Przede wszystkim zawartość mięsa to minimum 80 proc., a w tych podrabianych znaleźć można go ledwie 45 proc. Kiedyś używano do ich produkcji specjalnego gatunku świni, znanego jako Cumberland pig, ale niestety gatunek ten zniknął w latach 50. Dzisiaj świnia to świnia, byle była zdrowa. Prawdziwe kiełbaski z Cumbrii to naprawdę dobry produkt. Świetnie pasują na grilla, bo sprzedawane są oczywiście surowe. Każdy rzeźnik ma swoje tajne receptury i dzięki temu różnią się one delikatnie od siebie – coś jak bigos czy sałatka w naszych domach. Zawsze będę powtarzał, że należy mądrze czytać etykiety. Takie kiełbaski ze względu na minimum 80-proc. zawartość mięsa są też znacznie droższe. Skąpcom zawsze powtarzam, że jesteśmy tym, co jemy, więc nie warto iść w tej dziedzinie na kompromis, bo w dłuższej perspektywie stracimy więcej na lekarzy. «

CUMBERLAND SAUSAGE DOMOWYM SPOSOBEM POTRZEBNE SKŁADNIKI: 2,6 kg tłustego mięsa wieprzowego (karkówka) 300 g boczku (posiekanego w miarę drobno) 30 g soli (6,5 łyżeczki) 15 g czarnego pieprzu 10 g gałki muszkatołowej 200 ml przegotowanej chłodnej wody 200 ml wrzącej wody 90 g bułki tartej jelita wieprzowe kaliber 34/26 (długość 6-9 m) SPOSÓB PRZYRZĄDZENIA: Schłodzoną karkówkę mielimy w maszynce do mięsa, używając sitka o otworach średniej wielkości (5 mm). Mięso wkładamy do lodówki, a w tym czasie odmierzamy i starannie mieszamy przyprawy oraz inne składniki w dużej misce. Wstawiamy je, podobnie jak mięso, do lodówki na około 30 minut. Kolejny krok to połączenie bułki tartej z wrzącą wodą. Oba składniki dobrze ze sobą mieszamy i odstawiamy na 5 minut. Następnie dolewamy chłodnej wody, ponownie mieszamy i wstawiamy do lodówki na 30 minut. Dodajemy przyprawy, boczek oraz mięso. Farsz wyrabiamy do momentu, kiedy masa będzie kleista i jednorodna. Następnie wstawiamy farsz do lodówki na co najmniej godzinę. Wypłukane w zimnej wodzie jelito napełniamy małą ilością wody i naciągamy na lejek nadziewarki – woda wewnątrz jelita ma na celu zwilżenie go oraz pozwala na stwierdzenie ewentualnych uszkodzeń. Ściśle wypełniamy jelita, ustawiając formowane kiełbaski na wybraną długość (około 45 cm). Uformowane kiełbasy wkładamy do szczelnie zamkniętego pojemnika, a następnie do lodówki na całą noc, co ułatwi przejście smaku i aromatu przypraw do mięsa. Kiełbasę, której nie mamy zamiaru zjeść w ciągu dwóch najbliższych dni, należy zawinąć w plastikową folię, włożyć do szczelnych torebek i zamrozić. Kiełbasę przed podaniem należy upiec.

16/09/2014 15:59:16

REKLAMA zdrowie i uroda

548-MAKIETA 3 40-63.indd 63

063

16/09/2014 15:59:18

064

REKLAMA ARTYKUŁ SPONSOROWANY

Kolagen – sposób na zachowanie młodości na dłużej

Pierwsze oznaki starzenia się zaczynamy dostrzegać w lustrze – przesuszona skóra pokryta drobnymi zmarszczkami i linie, głównie na czole, oraz tzw nosowo wargowe. Chociaż starzenie się najlepiej widać na skórze, te najbardziej niebezpieczne degeneracyjne zmiany zachodzą wewnątrz naszego ciała. Mówiąc więc o zachowaniu młodości nie powinniśmy skupiać się na likwidacji zmarszczek i siwizny, które są tylko jej wizualną oznaką. Niewątpliwie ogromny wpływ na stan naszego organizmu ma niewłaściwe odżywianie. Zbyt małą wagę przywiązujemy do składu posiłków dbając o to, w jakim stopniu pokrywa zapotrzebowanie na niezbędne składniki, które budują i chronią nasz organizm. Naukowcom udało się zidentyfikować substancje, które chronia nasz organizm. Młody i sprawny organizm wytwarza je bez problemu, ale z wiekiem ich produkcja zmniejsza się. Jedną z najważniejszych jest glutation. Jego zadaniem jest blokowanie uszkodzeń tkanek oraz pośrednio rozmnażania bakterii, pasożytów i wirusów, jest odpowiedziałny za odtruwanie i produkcję koenzymów oraz przetwarzenie witamin C i E. Przy niewłaściwym poziomie glutationu komórki „popełniają samobójstwo”, ulegają samozniszczeniu. Niedobór glutationu ma liczne konsekwencje np. spadek odporności, nasilenie uczucia zmęczenia, problemy z trawieniem oraz przedwczesne starzenie. W celu podniesienia jego poziomu należy dostarczać z pożywieniem niezbędne składniki do syntezy czyli witaminę C oraz aminokwasy. Skąd je brać? Co jest ich najlepszym źródłem?Jedynym sposobem jest właściwa dieta. Jednak z powodu niskiej jakości żywności, warto zastosować preparaty uzupełniające. Jednym z najlepszych możliwych dostępnych suplementów dostarczających cenne aminokwasy, mikro i makroelementy oraz Vitaminę E jest Colvita®. Bioprzyswajalny kolagen zawarty w Colvicie® dostarcza aminokwasów. Jest jedynym dostępnym na rynku niehydrolizowanym kolagenem. W większości, preparaty kolagenowe, które możemy kupić 548-MAKIETA 4 64-91.indd 64

w sklepach z suplementami to tzw. hydrolizat, czyli dobrze nam znana żelatyna - przetworzone wołowe lub wieprzowe skóry, kości, chrząstki, nawet jelita. Colvita® to nie tylko inna technologia wytwarzania (liofilizacja) która nie niszczy białka, ale je zachowuje, ale również kompletnie inny materiał użyty do jej produkcji. Kolagen w Colvicie® jest pozyskany z rybich skór tołpygi hodowanej w ekologicznych warunkach. Colvita® ma unikalny i nieprzypadkowy skład - to połączenie kolagenu, alg morskich, oraz biologicznie aktywnej witaminy E, pozyskanej z ziaren zbóż.Poszczególne elementy są ze sobą skomponowane tak, aby dać najlepszy mozliwy efekt odżywienia tkanek. Dlaczego algi są w jej składzie? Zawierają witaminy, makro i mikroelementy, w tym również pierwiastki śladowe, peptydy i aminokwasy. Taki skład m.in. sprzyja prawidłowemu nawilżeniu, wyglądowi i kondycji naszej skóry. Rola mikro i makroelementów oraz aminokwasów w ustrojowej przemianie materii jest zdecydowanie szersza niż rola witamin. Są niezbędne dla celów budulcowych (szczególnie w tkance kostnej), wchodzą w skład płynów ustrojowych i enzymów. Wywierają również wpływ na regulację czynności narządowych i ogólnoustrojowych oraz na utrzymaniu homeostazy, czyli wewnętrznej równowagi organizmu. Szczególną uwagę należy zwrócić na jod, który występuje w algach morskich naturalnie i który najważniejsze swoje zadanie spełnia jako składnik hormonów tarczycy oraz wpływa na utrzymanie właściwej struktury włosów, paznokci i skóry. Dlaczego witamina E? Między innymi dlatego, że jest najlepiej poznanym i bardzo skutecznym antyutleniaczem. Chroni przed degeneracją najważniejszy bastion młodości i witalności – kod genetyczny komórek skóry – DNA. Z tego też względu witamina ta uznawana jest za istotny czynnik hamujący proces starzenia się. Colvita® to jeden z najlepszych dostepnych na rynku suplementów diety. « Więcej na:

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej, zaprszamy na spotkanie organizowane przez Collagen Colway „Zatrzymaj Młodość”, restauracja First League, 268 King Street, Hammersmith

25 września, godz. 18:30, wstęp wolny, dla gości kawa i herbata oraz niespodzianki.

Colway – firma powstała w Polsce, która od 10 lat promuje z wielkim sukcesem Kolagen – polski przełomowy wynalazek – teraz w UK! SKORZYSTAJ Z NIESAMOWITEJ PROMOCJI! Zarejestruj się jako dystrybutor lub klient ze zniżką! Aby skorzystać z promocji wejdź na stronę www i zarejestruj się www.collagen-colway.com/cooltura (lub zadzwoń 077 0760 9041 podając hasło Cooltura).

polskikolagen.biz/cooltura

 077 07609041 16/09/2014 15:24:06

REKLAMA

548-MAKIETA 4 64-91.indd 65

065

16/09/2014 15:24:08

066

REKLAMA

UFSB[ KVƆ EPTUŖQOB OB UXPJN SMARTFONIE I TABLECIE!

Ściągnij Coolturę i czytaj już we czwartki!

ı$*Ĉ("+ $00-563ĕ OB UBCMFU J LPNÕSLŖȷ

548-MAKIETA 4 64-91.indd 66

16/09/2014 15:24:09

REKLAMA

067

LOGOPEDA Nauczyciel dyplomowany jÄ&#x2122;zyka polskiego Pedagog specjalny Qualified Teacher Status, Ref. 1032391

Zarejestrowana czasowo w Health Care Professions Council, temp 01878

WIOLETTA WIERZBICKA

077 9482 7886

info@wiolettawierzbicka.co.uk

548-MAKIETA 4 64-91.indd 67

www.WIOLETTAWIERZBICKA.co.uk

16/09/2014 15:24:11

068

OGŁOSZENIA

wynajęcia Jak zamieścić ogłoszenie domieszkania UWAGA! Ogłoszenia przyjmowane są do PONIEDZIAŁKU DO GODZ. 15.00. Ogłoszenia przesłane po godzinie 15.00 opublikowane będą w następnym wydaniu Cooltury (decyduje godzina otrzymania ogłoszenia przez redakcję, w związku z tym prosimy o wcześniejsze wysyłanie ogłoszeń).

sms 81616 Koszt ogłoszenia

£1

Jeśli masz problem z zamieszczeniem ogłoszenia drogą SMS – zadzwoń pod nr 020 8846 3614

Kody działów:

0 1 mieszkania wynajmę 02 mieszkania szukam

03 praca dam 04 praca szukam 05 kupię

internet

CL CL CL CL

06 sprzedam 07 auto-moto 08 randka w ciemno 09 inne

www.cooltura.co.uk

Uwaga! Ogłoszenia drobne (£1) reklamujące jakąkolwiek działalność usługową lub handlową, nie będą zamieszczane. Ten typ ogłoszeń można zamieścić, jako ogłoszenie ramkowe (szczegóły poniżej), kontaktując się z DZIAŁEM MARKETINGU.

ramkowe (usługi) Telefonicznie:

020 8846 3614 cooltura.co.uk lub online:

(postępuj według instrukcji) płatność Moneybookers

Warunki:

Ramka do 15 słów

£25 + vat

Ramka do 25 słów

£30 + vat

1. Wszystkie ogłoszenia drobne przyjmowane są do poniedziałku do godziny 15.00. Każde ogłoszenie wysłane po tej godzinie zostanie zamieszczone w następnym numerze. 2. Ogłoszenia wysłane z innego numeru niż podany w ogłoszeniu zostaną odrzucone, ogłoszenia napisane drukowanymi literami zostaną odrzucone (OPŁATA ZA OGŁOSZENIE NIE PODLEGA ZWROTOWI). 3. Dopuszczalna długość ogłoszeń drobnych to 160 znaków. 4. Gdy treść ogłoszenia jest obraźliwa lub przekracza zasady powszechnie przyjętych norm społecznych, redakcja zastrzega sobie prawo do nie umieszczania ogłoszeń. Prosimy o prawidłowe podawanie numerów telefonów. W przypadku podania niepełnego numeru (czyli zawierającego mniej niż 11 cyfr) ogłoszenie nie zostanie wydrukowane. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść ogłoszeń i zastrzega sobie prawo do ich skracania oraz do nie umieszczania bez podawania przyczyny. 5. Wszelkie ogłoszenie dot. usług towarzyskich nie będą zamieszczane. 6. Ogłoszenia (szczególnie te przesłane SMS-em) drukowane są w oryginalnej treści i pisowni.

548-MAKIETA 4 64-91.indd 68

SMS:

81616 KOD: 01

Szukasz mieszkania,domu lub pokoju do wynajęcia w północnym Londynie?

ZASADY ZAMIESZCZANIA OGŁOSZEŃ – STR. 68

020 7272 8615 Szukasz mieszkania? Sprawdź najnowsze oferty na portalu www.elondyn.co.uk

075 2145 2860 077 1567 7401 Paulina / Aneta info@etbproperty.co.uk P O L S K A O B S Ł U G A , AT R A K C Y J N E C E N Y

w w w. e t b p r o p e r t y. c o . u k

+ standardowa opłata operatora

Wpisz: CL (spacja) kod (spacja) treść ogłoszenia. Przykład: CL 01 Wynajmę pokój... 079 111X111X Koniecznie podaj numer telefonu w treści smsa taki sam jak ten z którego wysyłasz! CL CL CL CL CL

www.cooltura.co.uk

Agencja Nieruchomosci ETB PROPERTY SERVICES

> Acton Vale pokoj 2os. TV inter. parking. 2 tyg. depoz. 07875024389 > Bruce Grove, N17 6RU, Pokoj dla pary £120/tyg. + gaz i elec. w domu duza kuchnia, duzy ogrod ,jedna lazienka + 2 toalety. Tel : 0208 885 1890, 075 2145 2860 > Edmonton, N17 8HB, Studio z oddzielna kuchnia, 800+rachunki (woda wliczona)- w bloku, na parterze, duze studio flat, sypialna+maly salon, oddzielna kuchnia. 02072728615, 07436582104, 07715677401 > Enfield, EN3 5JX, Studio flat- £730/mies. +energia. Sypialnia polaczona z kuchnia, lazienka z wanna, mieszkanie znajduje się na 1 pietrze. Dostepne od zaraz. 02072728615, 07436582104, 07715677401

> Greenford jedynka do wynajecia dla dziewczyny w zadbanym domu z ogrodem, parking, internet £100/2tyg depozytu. 07501015586 > Greenford, wynajme 1 osobowy pokoj, osobie bez nalogow, spokojnej, pracującej. Blisko polskie sklepy, Tesco i autobusy. Cena £110 za tydz.+2tyg.depozytu. 07737287026 , > Leyton 100/tydz Duza jedynka w domu z ogrodem na Leyton. Leyton Midland Station (overground), 69; 97; W16; W15 (Bus) w miejscu. tel 07476361610; 07868664889 po 19, > Leytonstone pokoj do wynajecia ok 16m na Leytonstone dla mężczyzny spokojnego i pracujacego 100f tydzien plus 1 tydzien depozytu 07719778386

> Finchley Central, N3 2LH: Ladne 1 bedroom bungalow z prywatnym ogrodem,£1150 miesiecznie.Council i woda-£40/ miesiecznie +energia I gaz. Dostepne od zaraz. 02072728615, 07436582104, 07715677401

> Manor Hause 2 strefa Czysty jednoosobowy pokój L 130+2 tyg depozytu W mieszkaniu tylko 1 osoba Polska TV i internet w pokoju Rachunki wliczone 07921760750

> Gladstone Avenue, N22 6LA, £1250 miesiecznie plus rachunki: Ladne 2 pokojowe mieszkanie na parterze z ogrodem. Dostepne od 17go pazdziernika. 02072728615, 07715677401, 07436582104

> New Barnet, EN5 1QJ, £1400 miesiecznie plus rachunki, 3 pokojowy flat na poddaszu, salon, kuchnia, dobra lokalizacja. Tel : 0208 885 1890, 075 2145 2860, 07436792779

> Green Lanes, N4 1BN £ 910 + rachunki, 1bed na 2gim pietrze na poddaszu, Sypialnia osobny salon, duza kuchnia, umeblowane. Tel : 0208 885 1890, 075 2145 2860, 07436792779

> North Acton pokoj 2os dla pary lub dziewczyn £130 tyg rachunki wliczone internet tel 07768736090

> Green Street EN3 7JU, Duzy pokoj dla jednej osoby,rachunki wliczone. £90 tyg, 07756340316 > Greenford jedynka do wynajecia

dla dziewczyny w zadbanym domu z ogrodem, parking, internet £100/2tyg depozytu. 07501015586

> North Acton pokój 2os dla pary lub dziewczyn £130 tyg rachunki wliczone internet tel 07768736090 > Perivale Pokoj dwuosobowy na Perivale w spokojnym domu. Mozliwosc korzystania z internetu oraz polskiej telewizji. 8 minut pieszo od stacji metra Cena £110 07754843919

16/09/2014 15:24:12

OGŁOSZENIA

> Perivale Pokoj dwuosobowy na Perivale w spokojnym domu. Mozliwosc korzystania z internetu oraz polskiej telewizji.8 minut pieszo od stacji metra Cena £110 07754843919 > Streatham / Norbury wynajme pokoj dwojke. Do stacji Norbury 10 min piechota. Koszt 150 f tyg plus 2 tyg depozytu. Wynajme tylko osobom pracujacym , 07472558055 > Wood Green ,N17 6AG : Pokoj srednia jedynka : £100 tyg+ rachunki za gaz i prad do podzialu z lokatorami , w mieszkaniu 6 pokoi, Dostepne od zaraz , Tel : 0208 885 1890, 075 2145 2860,07436792779 > Wood Green,

N22 5LY, Mieszkanie 3bed, £1450/miesiac, sypialnie 2x dbl, 1x single room, osobny salon, kuchnia z jadalnia, maly ogrod, dobra kondycja Tel : 0208 885 1890, 075 2145 2860,07436792779

> Wynajme 2 dwójki bez depozytu dobra lokalizacja rachunki wliczone 07572792974 se25 6ay

mieszkania szukam

www.cooltura.co.uk SMS:

81616 KOD: 02

ZASADY ZAMIESZCZANIA OGŁOSZEŃ – STR. 68

> Spokojny męzczyzna bez nałogów, poszukuję jednoosobowego pokoju z tenancy agreement (DSS) do wynajęcia od zaraz.Najlepiej z dogodnym dojazdem do Hammersmith. Cenie sobię spokój i zdrowy rozsądek. 07902705706

praca dam

www.cooltura.co.uk SMS:

81616 KOD: 03

Poszukuje doświadczonych Pań do sprzątania. Doświadczenie i referencje wymagane. Możliwość stałej współpracy lub prace dorywcze. Magdalena proszę dzwonić 9.00 – 18.00 07985427487

We are looking for experienced sample machinist for our busy sample room. ladies garments. Zatrudnię szwaczkę z wieloletnim doświadczeniem do szycia wzorów. Contact Dorothy: 07423 763 128

ZASADY ZAMIESZCZANIA OGŁOSZEŃ – STR. 68

Multi skilled tradesmen wanted For upcoming loft conversion and refurbishment Call Stephen 07939979237

Praca dla kobiet i mężczyzn w ochronie osób i mienia, w monitoringu przemysłowym i w ochronie VIP. Stawki £10-£35 zależnie od stanowiska Szczegóły na stronie: www.symbiosec.co.uk/pl Niewykwalifikowanym oferujemy szybkie szkolenia 07825397161

Polska piekarnia na Hayes zatrudni koordynatora w sprawach Health & Safety and HACCP. Prosimy o przesłanie CV na adres: manager@polishvillagebread.co.uk

548-MAKIETA 4 64-91.indd 69

069

Piekarnia w zachodnim Londynie poszukuje kierowców z doświadczeniem pracy w UK. Osoby zainteresowane proszone są o kontakt: info@polishvillagebread.co.uk

> Thornton Heath - niania do zaprowadzania i odbierania dzieci ze szkoły, od 06/10 praca od poniedziałku do czwartku z możliwością zamieszkania.07879773143 > Zatrudnimy doświadczonego kierowce na ciezarowke 7.5t. Wiek powyzej 25 lat , znajomosc Londynu , prawo jazdy C . Szukamy osoby uczciwej , punktualnej i bez problemu alkoholowego. Wymagana sprawnosc fizyczna. Kontakt 07886625106 > Looking for hairdresser. Part time 20 hours £150 cash or Full time 40 hours £300 cash in Richmond. Please call on 07712654433. Ask for ( Joe ) thank you . > Firma Kamieniarska Zatrudni operatora / programiste maszyny CNC wymagane podstawowe doswiadczenie kontakt email: Christina@livra.co.uk, > Praca w zakladzie rybnym w Chessington; 12-sto godz zmiany. Darmowy transport do zakladu z Southall i Slough. Podstawowy angielski wymagany.Info na 07539065801 > Opiekunki z zamieszkaniem. Wymagana znajomość j. angielskiego. Wynagrodzenie:70-85 GBP dziennie.CV w j. ang: rekrutacja@mbmbwork.eu Szczegóły:www.mbmbwork.eu ,

16/09/2014 15:24:12

070

OGŁOSZENIA

548-MAKIETA 4 64-91.indd 70

16/09/2014 15:24:14

OGĹ OSZENIA

071

0DV] GÂ?XÂ&#x203A;QLND" 1LH FKFH SÂ?DFLĂ&#x201A;" 8NU\ZD VLĂ&#x2020;" 2QNCPI .VF ĹżTOC \ RQPCF NGVPKĂŚ VTCF[ELĂŚ RQOQÄžG %K PKG V[NMQ IQ QFU\WMCĂ¨ CNG UMWVGE\PKG FQRTQYCF\K FQ QF\[UMCPKC FÄ&#x2018;WIW 5RTCYF\KO[ FNC %KGDKG LGIQ LGL MQPVQ DCPMQYG UCOQEJĂ&#x17D;F FQO KVF

<CWHCL PCO Ĺ&#x152; RQPCF NCV PC T[PMW VQ RQPCF V[UKĂşE[ \CFQYQNQP[EJ MNKGPVĂ&#x17D;Y

08 44 55 55 915, 020 8735 6550 Polang Ltd. Britannia House, 11 Glenthorne Road, Hammersmith London W6 0LH e-mail: info@polang.com www.polang.com

> Fryzjerka Damsko-Meska z doĹ&#x203A;wiadczeniem do salonu Fryzjer-Solarium w wschodnim Londynie. 07746962153 ,

> Online retailer needs part/full time worker in Leyton E10 7QP for packaging & shipping of items. Must speak fluent english. Email CV to recproducts@gmail.com ,

> Beautician needed to new salon in Leyton, must have experience. Selfemployment or contract. Call Kasia on 07969502259 or CV on glowbeautysalon@mail.com

> Przyjme fryzjerke damsko meska z doĹ&#x203A;wiadczeniem i komunikatywnym angielskim tel 07894331139 > Zatrudnie Plastrarzy Malarzy PomocnikĂłw od zaraz praca zlokalizowana jest na Hackney 07507649178 > Zatrudnie mechanika samochodowego znajÄ&#x2026;cego sie na mechanice ogĂłlnie oraz na blacharce i lakiernictwie do warsztatu na ilford w londynie tel 07775440041

548-MAKIETA 4 64-91.indd 71

praca

szukam

www.cooltura.co.uk SMS:

81616 KOD: 04

ZASADY ZAMIESZCZANIA OGĹ OSZEĹ&#x192; â&#x20AC;&#x201C; STR. 68

> Malarz bez nalogow, uczciwy i solidny szuka pracy. Wysoki standard pracy. 7 lat doĹ&#x203A;wiadczenia w UK. Pracuje dla firm i osob prywatnych. Rafal. 07545600591. > Elektryk z dlugoletnim doĹ&#x203A;wiadczeniem zawodowym szukam pracy. pomoge przy awariach i problemach zwiazanych z pradem. Tel.07883974669 > Plastrarze 8 lat doswiadczenia w Londynie szukaja pracy. Wlasne narzedzia i transport. Wysoka jakosc wykonania. 07999963477 Andrzej > Ogolnobudowlaniec szuka pracy tel.07964835798

Automatyka HW CH. Certyfikat NICEIC. Referencje. Insurance Policy. Szuka pracy. Pawel 07891730162

Oferujemy wysokÄ&#x2026; jakoĹ&#x203A;Ä&#x2021; pracy, posiadamy narzÄ&#x2122;dzia i transport. Tel:07525348994 Waldek ,

> Plastrarze z wlasnymi narzedziami szukaja pracy wysoka jakosc i czystosc Marcin 07515464677

> Szukam Pracy od zaraz: murarz, tynkarz, pointing - 07553 749628

> Malarz dekorator szuka pracy wlasne narzedzia doswiadczenie i solidnosc 07591534894 Krzysztof > Plastrarz szuka pracy. Uczciwy i solidny. Gwarancja jakosci. 8 lat praktyki w UK. Tel. 07708613844 Grzegorz. > Informatyk - nawiÄ&#x2026;Ĺźe wspĂłĹ&#x201A;pracÄ&#x2122; w dziedzinie sprzÄ&#x2122;tu komputerowego, oprogramowania i sieci. PodejmÄ&#x2122; staĹ&#x201A;Ä&#x2026; pracÄ&#x2122; oraz realizacjÄ&#x2122; zleceĹ&#x201E; serwisowych. Tel. 07468415064 email:geloszafr@ gmail.com > Doswiadczony malarz podejmie wspolprace, dobra jakosc wykonania 07742836232 > Plastrowanie, malowanie, dekoratorka, plytki, tynki cementowe, murarka, podjazdy... wlasne narzedzia i samochod nr.07793030508 szukam pracy Mariusz , > Stolarz szuka pracy na stolarke meblowa.szafy (sprey), garderoby, schody, kuchnie, drzwi, itp. tel.07988683016 > Plastrarze duze doĹ&#x203A;wiadczenie szuka pracy, czysto tanio i solidnie, wlasne narzedzia i transport.pracuje na szczudlach, 07946462164 Piotr

szuka pracy. Montaz boilerow, mega-flo, power flush, central heating, ogrzewania podlogowe, certyfikaty. Tel. 07702267525

> Elektryk- Hydraulik z 12 letnim doswiadczeniem w angielskiej firmie z wlasnymi narzedziami i vanem szuka pracy. Certyfikaty NICEIC i Gas Safety. Tel. 07707717053

> Elektryk 11 lat w UK. Instalacje zgodne z 17 Edition. Fuseboxy.

> Plastrarze szukajÄ&#x2026; pracy. Wykonujemy plaster, bonding i tynk.

> Hydraulik (Gas Safe Register),

> Malarz dekorator ale rĂłwnieĹź elektryk, hydraulik ,stolarz itp 34 lata szuka pracy, wlasne narzedzia, van ,cscs nin, utr konto, referencjemozliwosc spradzenia 07873608707

Teraz ogĹ&#x201A;oszenie drobne kosztuje tylko

ÂŁ1 16/09/2014 15:24:15

072

OGŁOSZENIA mies TAX. Park Royal 07508907195 od 8-4 ,

> Szukam normalnej dziewczyny. kawaler 38 lat.07770933889

> Saab 93 1,9TID rok 2005 przebieg 92000 mil po wym. oleju. I filtrow. Nowe ham opony akumulator cena podlega negocjacji tel 07526688487

> Wysoki 39l po rozwodzie bez dzieci. Szukam kobiety z Londynu z zamknieta przeszloscia otwartej szczerej pragnacej stalego spokojnego zwiazku 07772387104

> Ford Focus Combi 2l TDCI 2006,przebieg 80 tys. mil. Nowe MOT. Stan bardzo dobry .Cena £3000 tel. 07817778023

> Plastrarze z dlugoletnim doswiadczeniem szukaja ofert pracy, caly Londyn i okolice, wysoka jakosc i czystosc, wlasne narzedzia. Jacek 07523550213 > Plastrarze 8 lat doswiadczenia

w Londynie szukaja pracy. Wlasne narzedzia i transport. Wysoka jakosc wykonania. 07999963477 Andrzej

sprzedam

www.cooltura.co.uk SMS:

81616 KOD: 06

ZASADY ZAMIESZCZANIA OGŁOSZEŃ – STR. 68

> Sprzedam restauracje więcej informacji pod numerem 07564383960 > Duzy slownik naukowo techniczny, dwujęzyczny, nowy, cena 45.00 tel.07523510272 > Sprzedam pojemnik samochodowy na dach cena £60, 2 rowery 07827914353 > Sony tv set bravia 30” screen digital plasma, bardzo nowy. £ 260 tel.07523510272 > Zawartosc domu rodzinnego: do

stolowego, kuchni, dziecinnego. wysoka jakosc. zapraszamy. zachodni londyn. tel. 07523510272

> Duzy polsko-angielski slownik 2 tomy, nowy. £45.00 tel.07523510272 > Laptop dell c2duo 2.5ghz. pam.

4gb.dysk 250gb. Wi-Fi.dvd-rw. kamera. win7 PL. stan bdb. 140£. Laptop dell c2duo 2ghz. pam.2gb. dysk160gb. Wi-Fi. Dvd. VistaP 07593298590

auto-moto

www.cooltura.co.uk SMS:

81616 KOD: 07

ZASADY ZAMIESZCZANIA OGŁOSZEŃ – STR. 68

> BMW x5 2003 automatic,

instalacja gazowa, pelne wyposażenie, stan bardzo dobry, cena £3700 wiecej informacji 07459602503

> VW Golf 2003, 56k mil, pelna historia VW, blacharka/ mechanicznie stan idealny. Czysty w srodku i z zewnatrz, rok MOT i 6

> Rover Sprzedam samochod Rover 220,diesel,1997,na polskich blachach,ubezpieczenie oc do 26.03.2015,roczny akumulator,ekonomiczny,w ciaglym uzytku 07511295637 > Citroen Sprzedam Citroen Xsara Picasso 2000, manual, Motoryzacja i Tak do 30.03.2015 stan dobry cena £450. Brentford, tel.07827914353 > Citroen Sprzedam Citroen Xsara Picasso 2000, manual, Motoryzacja i Tak do 30.03.2015 stan dobry cena £450. Brentford, tel.07827914353

> I am 42 years old looking for a girl between 40 to 48. I am educated and dont drink nor smoke. Peter, 07827481095 > Successful English gentleman would like to meet attractive Polish lady for fun filled days and romantic evenings. John 07928079252 > Kawaler, katolik, szczery lat 32 z Londynu. Powaznie myslacy o zyciu, szuka kobiety z ktora moglby sie zaprzyjaznic i stworzyc staly, szczesliwy zwiazek.07772544347

inne

www.cooltura.co.uk

randka

w ciemno

www.cooltura.co.uk SMS:

81616 KOD: 08

ZASADY ZAMIESZCZANIA OGŁOSZEŃ – STR. 68

> Poznam Pania z regionu Kent wiek bez znaczenia. Pozdrawiam. 07935410774 > London 56 latek pozna Pania z ktora moglby spedzi radosne chwile. 07561496673 > Szukam dyskretnej kobiety z zachodniego Londynu 07932432389

SMS:

81616 KOD: 09

ZASADY ZAMIESZCZANIA OGŁOSZEŃ – STR. 68

Wykład: Rosja i Trzecia Wojna Światowa Dr Marek Laskiewicz Nadchodzi chyba ta wojna, która zniszczy Polskę i może WB, zwł. Londyn. Ostrzegałem od 1990 r. i opublikowałem „Russia WW3?” ISBN 978 1 871771 95 4. Sala Prób, POSK, 18.30, 25.IX.14 (czwartek), wstęp wolny, PANO: www.pwwb.co.uk

UFSB[ KVƆ EPTUŖQOB OB UXPJN SMARTFONIE I TABLECIE!

Ściągnij Coolturę i czytaj już w czwartki!

ı$*Ĉ("+ $00-563ĕ OB UBCMFU J LPNÕSLŖȷ

548-MAKIETA 4 64-91.indd 72

16/09/2014 15:24:16

REKLAMA

Nie wiesz ũĂŬ ƌŽǌǁŝČǌĂđ ƉƌŽďůĞŵ ǌ ŵŝĞƐǌŬĂŶŝĞŵ ůƵď ƉƌĂĐŽĚĂǁĐČ͍ EŝĞ ƉŽƚƌĂĮƐǌ ǁǇƉĞųŶŝđ ƵƌǌħĚŽǁǇĐŚ ĨŽƌŵƵůĂƌǌǇ͍

073

SKORZYSTAJ

WB dE :

POMOCY DORADCY ĂĚǌǁŽŷ ĚŽ ^ƚŽǁĂƌǌǇƐǌĞŶŝĂ W ZdK ŝ Ƶŵſǁ Ɛŝħ ŶĂ ƐƉŽƚŬĂŶŝĞ͘

dĞů͘ Ϭ ϳϰϰ ϴϱϰ Ϯϯ Ϯϰ ǁǁǁ͘ĂƉĞƌƚŽ͘ŽƌŐ͘Ɖů

WƌŽũĞŬƚ ũĞƐƚ ǁƐƉſųĮŶĂŶƐŽǁĂŶǇ ǌĞ ƑƌŽĚŬſǁ ĮŶĂŶƐŽǁǇĐŚ ŽƚƌǌǇŵĂŶǇĐŚ ǌ DŝŶŝƐƚĞƌƐƚǁĂ ^ƉƌĂǁ ĂŐƌĂŶŝĐǌŶǇĐŚ ǁ ƌĂŵĂĐŚ ŬŽŶŬƵƌƐƵ ŶĂ ƌĞĂůŝǌĂĐũħ ǌĂĚĂŶŝĂ ͣtƐƉſųƉƌĂĐĂ ǌ WŽůŽŶŝČ ŝ WŽůĂŬĂŵŝ ǌĂ ŐƌĂŶŝĐČ ǁ ϮϬϭϰ ƌ͘͟

548-MAKIETA 4 64-91.indd 73

16/09/2014 16:08:08

074

REKLAMA

Filmowanie (operator telewizyjny)

i fotografia

śluby, chrzciny, imprezy rodzinne konferencje, spoty i ﬁlmy promocyjne dla ﬁrm

rec

0759 28 79 122

usługi różne ZASADY ZAMIESZCZANIA OGŁOSZEŃ – STR. 68

Architekt rejestrowany w Anglii wykonuje projekty: lofts, extensions. Usługi: Planning Applications and Building Control mob.: 07708696377 stasch@stasch.co.uk

Reklama wizualna i poligraﬁa. Reklama na samochodach. Szyldy. Banery. Foldery. Ulotki. tel. 07908815306

Architekt z uprawnieniami, wieloletni staż w Anglii, specjalizacja konserwacja zabytków, wszelkie prace architektoniczne w Londynie i okolicy. Tel Szymon: 07903034463; email: szymon@dylewski. fsnet.co.uk

548-MAKIETA 4 64-91.indd 74

zdrowie

i uroda

ZASADY ZAMIESZCZANIA OGŁOSZEŃ – STR. 68

Masażysta od 1980r. profesjonalnie leczy schorzenia kręgosłupa, ustawianie kręgów, dojeżdżam do klienta ze stołem. Mirosław Frąckowiak tel.07725469656. www.frackowiak.co.uk

Polskie Kursy Kosmetyczne, 5 dniowy kurs Stylizacji Paznokci tylko £349, Przedłużania rzęs, Przedłużania, Włosów, MakeUpu – Akredytowane Certyﬁkaty 0784-9203526 Szczegóły Na www.PolskieKursy.co.uk

Ogłoszenie drobne kosztuje tylko

£1

telewizja

satelitarna

ZASADY ZAMIESZCZANIA OGŁOSZEŃ – STR. 68

Anteny satelitarne. Montaż, fachowe ustawienie sygnału, akcesoria, Telewizja na kartę, nc+, polsat. 9 letnie doświadczenie Niskie ceny. Mariusz Domaradzki. 07523486296, mariusz-cyfra@wp.pl

Satelitarna Telewizja Najszybsze i najlepsze rozwiązanie wszystkich twoich problemów. Ustawienia, montaż, polskie zestawy TNK Andrzej 07840650509 07423602647

komputery

serwis

ZASADY ZAMIESZCZANIA OGŁOSZEŃ – STR. 68

HL-Computer Service; Profesjonalne naprawy; Reinstalacja Windows; Usuwanie wirusów; Instalacja Internetu; Technik-Informatyk; Olgierd 07961222932

Naprawa: laptopy, tablety, konsole, zipmotelefony. Zmiana języka, wirusy, przegrzewanie się, wymiana ekranu / klawiatury, rok gwarancji na nowe części, oferujemy laptop zastępczy 07411123340

H-Tech Serwis Komputerowy. Rozwiązywanie wszelkich problemów z Laptopami i PC. Odzyskiwanie Danych, Instalacje, Administracja, Zabezpieczanie Sieci, CCTV. Dojazd do Klienta. Tel.: 07723012148, email: halskyt@yahoo.co.uk www.halskytech.co.uk

16/09/2014 15:24:20

1. 2. 3. ( z 4. 5. 6. o p 7. m s 8.

28 Ea

ZAWSZE BYŁO, JEST i BĘDZIE:

£14,95/32 kg 1. Dostarczenia do 3-4 dni roboczych 2. Usługa door to door. 3. GWARANCJA najniższej ceny na rynku (jeżeli klient znajdzie tańszą ofertę zwrócimy mu różnicę). 4. Usługa śledzenia paczki (online oraz SMS). 5. Codzienny odbiór paczek. 6. JEDYNA firma oferująca możliwość odbioru paczki w 3 godzinnym przedziale czasowym. 7. Przesyłki zgłoszone do godz. 13.00 mogą zostać odebrane jeszcze tego samego dnia. 8. ZERO UKRYTYCH KOSZTÓW.

Obsługujemy wszystkie kraje EU Bezpieczeństwo

Futuro Fashion LTD 28/29 The Broadway, Ealing, London W52NP

Szybki czas dostawy

0123 673 1262 0123 672 5740

Z A M ÓW O N L I N E LU B Z A DZ WO Ń

www.sendi.co.uk 548-MAKIETA 4 64-91.indd 75

16/09/2014 15:24:21

076

REKLAMA

! " #

548-MAKIETA 4 64-91.indd 76

16/09/2014 15:34:23

REKLAMA

548-MAKIETA 4 64-91.indd 77

077

16/09/2014 15:24:25

078

REKLAMA

transport przewozy, paczki ZASADY ZAMIESZCZANIA OGŁOSZEŃ – STR. 70

Tanio przeprowadzki (transport wszelkiego rodzaju). Największy VAN Pomoc w załadunku i rozładunku. Cały Londyn i UK. www.goldeneagleremovals.co.uk Tel 07969629456 Daniel

Regularne połączenia autokarowe z Wielkiej Brytanii do Polski

Sindbad Travel Ltd 18 Colonnade Walk



125 Buckingham Palace Road London SW1W 9SH



Victoria



Tel. 02078289008  Tel. 08708502054 Fax 0207 828 7070  e-mail: london@sindbad.pl MO-FR 08.30-19.00  SA 08.30-14.00  SU and Bank Holidays 10.00-14.00 

Możliwość płatności kartami:

sindbad_travel_od461_1x8.indd 1

2013-01-29 12:12:08

Tani Transport od £15/h. Przeprowadzki od £30, odbiór, dostawa towarów od £20. Duzy Van Londyn i okolice 24h/7. Nasza Lokalizacja Tooting Broadway tel po angielsku 07442287778

Ogłoszenie drobne kosztuje tylko

£1

Przeprowadzki, wywóz śmieci Londyn i cała Anglia, duży van z windą, profesjonalna obsługa. Przewóz na lotniska, dziewięcioosobowy van. Piotr, 07749174695

TANIE do Polski ROZMOWY

tylko

/min.

z telefonu stacjonarnego na stacjonarny WYBIERZ

Najnowsze ogłoszenia na portalu elondyn.co.uk Zawsze aktualne ogłoszenia ze wszystkich kategorii!

0 844 862 4141

tylko

/min.

z telefonu stacjonarnego na komórkę WYBIERZ

0 844 545 4141 Ask bill payer’s permission. SMS costs £5 or £10 + std. SMS. Call charged per minute, from the time of connection to the service. The charge is incurred even if the destination number is engaged or the call is not answered. Please replace the handset after a short period if the calls are unanswered or engaged. Connection fee varies between 1.5p & 20p. Calls to 020 number cost std. rate to a landline or may be used as a part of bundled minutes. Text AUTOOFF to 81616 (std. SMS rate) to stop auto top-up, when the credit is low. Credit expires 90 days from the latest top-up. This service is provided by Auracall Ltd. Helpline: 0208 4974 622.

548-MAKIETA 4 64-91.indd 78

16/09/2014 15:34:42

REKLAMA

079

WYWÓZ ŚMIECI #6%08-"/:$) t (30%08:$) t #*6308:$) t ; ("3"ő6 03"; ,"ő%:$) *//:$)

THE RUBBISH GUYS 0744 3600 080 0744 3600 090 rubbishguys@hotmail.com

VANY DO 16 YRD

24/7

Pomoc przy załadunku

Zabieramy więcej niż skip - za mniejsze pieniądze

UFSB[ KVƆ EPTUŖQOB OB UXPJN SMARTFONIE I TABLECIE! ı$*Ĉ("+ $00-563ĕ OB UBCMFU J LPNÕSLŖȷ

ZNAJDŹ PRACĘ z portalem Zawsze aktualne ogłoszenia!

548-MAKIETA 4 64-91.indd 79

16/09/2014 15:46:58

080

REKLAMA

Skip 40 yard

Dla Firm wyższe ceny ! MIEDŹ (Copper) £3.30 - £3.80 MOSIĄDZ (Brass) £2.00 - £2.40 KABLE (Cable) £0.70 - £2.10 OŁÓW (Lead),,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,£0.70 - £1.00 ALUMINIUM (Aluminum),,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,£0.50 - £0.80 KWASÓWKA (Stainless Steel) ,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, £0.50 - £0.80 ZŁOM STALOWY (Scrap Metal),,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, £60 - £100 / tona ,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, ,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,

,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,

ciężarówka 7.5t

Podana cena może ulec zmianie w zależności od notowań giełdowych danego surowca

Kupujemy wszystkie auta! Załatwiamy wszystkie formalności DVLA. Obsługujemy całe UK!!!

PRZEBIJEMY KAŻDEGO, ZAWSZE DAMY NAJLEPSZĄ CENĘ, DZWOŃCIE DO NAS! Magda

079 17 300 600 Biuro

0193 257 0757

SCRAP METAL

/FPK UÖJHP i metali kolorowych MIEDŹ (Copper) MOSIĄDZ (Brass) KABLE (Cable) OŁÓW (Lead) ALUMINIUM (Aluminum) KWASÓWKA (Stainless Steel) ZŁOM STALOWY (Scrap Metal)

£3.30 - £3.80 £2.00 - £2.40 £0.70 - £2.10 £0.70 - £1.00 £0.50 - £0.80 £0.50 - £0.80 £60 - £100 / tona

Podana cena może ulec zmianie w zależności od notowań giełdowych danego surowca

0788 66 25106 548-MAKIETA 4 64-91.indd 80

ZŁOMOWANIE AUT ZAŁATWIAMY FORMALNOŚCI DVLA

Płacimy najlepsze ceny za kabel! Pracujemy 7 dni w tygodniu. Obsługujemy cały Londyn. Cena ustalona przez telefon to cena ostateczna!

16/09/2014 15:24:30

REKLAMA

081

Dojazd do klienta.

Kupujemy kaĹźdÄ&#x2026; iloĹ&#x203A;Ä&#x2021;. WaĹźymy na wagach elektronicznych.

MiedĹş,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, ÂŁ3.30-ÂŁ3.80 MosiÄ&#x2026;dz ,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, ÂŁ2.00-ÂŁ2.40 Kable ,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,ÂŁ0.70-ÂŁ2.10 OĹ&#x201A;Ăłw ,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, ÂŁ0.70-ÂŁ1.00 Aluminium,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, ÂŁ0.50-ÂŁ0.80 Stal nierdzewna ,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, ÂŁ0.50-ÂŁ0.80 ZĹ&#x201A;om stalowy (tona),,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, ÂŁ80-ÂŁ100

5RGELCNKÉŽEK od brudnej roboty 9[YČ&#x2022;\ ÉŽOKGEK DWFQYNCP[EJ 1DUÂ?WIWLGO[ ECÂ?[ .QPF[P 7UÂ?WIK FNC ÉŽTQFQYKUMC

<CYU\G PC E\CU 24/7

.+%'0%' 07/$'4 %$ /2 ,'

<CF\YQÉ&#x203A;

E W

LONDON SE

SW KT SM

548-MAKIETA 4 64-91.indd 81

16/09/2014 15:24:31

082

REKLAMA

TANIE ROZMOWY do Polski

1p tylko

za minutę

z telefonu stacjonarnego na stacjonarny

>>>>>>>>>>>>>>>>> wybierz:

0 844 862 4141 z telefonu stacjonarnego na komórkowy

>>>>>>>>>>>>>>>>>

wybierz:

0 844 545 4141

1p tylko

za minutę!

5p tylko

za minutę!

Ask bill payer’s permission. SMS costs £5 or £10 + std. SMS. Call charged per minute, from the time of connection to the service. The charge is incurred even if the destination number is engaged or the call is not answered. Please replace the handset after a short period if the calls are unanswered or engaged. Connection fee varies between 1.5p & 20p. Calls to 020 number cost std. rate to a landline or may be used as a part of bundled minutes. Text AUTOOFF to 81616 (std. SMS rate) to stop auto top-up, when the credit is low. Credit expires 90 days from the latest top-up. This service is provided by Auracall Ltd. Helpline: 0208 4974 622.

548-MAKIETA 4 64-91.indd 82

16/09/2014 15:46:30

OGŁOSZENIA SKUP ZŁOMU

548-MAKIETA 4 64-91.indd 83

083

16/09/2014 15:24:36

084

REKLAMA

548-MAKIETA 4 64-91.indd 84

16/09/2014 15:24:38

REKLAMA

085

Najwyższa jakość okien i drzwi firmy

Okna, drzwi, ganki, ogrody zimowe, szklane dachy, balustrady, prysznice, świetliki, drzwi rozsuwane

Wysokiej jakości podwójne szklenie w uPVC, Aluminium i Drewnie U NAS OKNA

A-RATED W STANDARDZIE

Drewniane okna typu SASH już od

£300/m2

Nowy salon firmowy

622 Greenford Road, UB6 8QT Greenford

Tel/Fax: 020 8578 2281

Biuro: 077 0360 1325 Mob: 079 1636 9230 Email: info@windowsglasssolutions.co.uk

548-MAKIETA 4 64-91.indd 85

16/09/2014 15:24:40

086

REKLAMA

NATHAN SCAFFOLDING LTD

owy!

Najlepszy serwis scaffolding

Gwarantujemy t XT[FMLJFHP SPE[BKV SVT[UPXBOJB t EBSNPXF XZDFOZ t T[ZCLJF UFSNJOZ SFBMJ[BDKJ t CF[QJFD[FƏTUXP J TPMJEOPƙŲ XZLXBMJmLPXBOZDI QSBDPXOJLØX t QVCMJD BOE MJBCJMJUZ JOTVSBODF t BEWBODF UJDLFUT

www.nathanscaffolding.co.uk Profesjonalny montaż

wszelkiego rodzaju rusztowań na terenie całego Londynu i okolic.

BMJ

Zapraszamy do współpracy!

Î szybkie

BSB

terminy realizacji Î darmowe wyceny Î wysokie rabaty dla stałych klientów

OUF F

E t

079 21831429 atdstructure@hotmail.co.uk

www.atd-scaffolding-london.co.uk

548-MAKIETA 4 64-91.indd 86

lub wyślij e-mail: office@nathanscaffolding.co.uk

SCAFFOLDING PROPER SCAFFOLDING Ltd. Bezpieczne i solidne wykonywanie rusztowań. Profesjonalny montaż.

ATD Structures Scaffolding

Dawid

Zadzwoń (Robert): 07850691001 02030922124

Szybki termin realizacji!

FUJ

Najtaniej w Londynie!

UJW F Q

atdscaffoldinglondon

Sebastian:

SJD F

0787 14 24 077

properscaffolding@yahoo.co.uk

16/09/2014 15:24:42

REKLAMA

548-MAKIETA 4 64-91.indd 87

087

16/09/2014 15:24:44

088

REKLAMA

548-MAKIETA 4 64-91.indd 88

16/09/2014 15:24:46

548-MAKIETA 4 64-91.indd 89

16/09/2014 15:24:47

090

REKLAMA

SERWIS MOTOCYKLI I SKUTERÓW SERWIS, MOT DIAGNOSTYKA NAPRAWY, MECHANICZNE I ELEKTRYCZNE IE LAKIEROWAN

SPRZEDAŻ MOTOCYKLI I SKUTERÓW SPRZEDAŻ CZĘŚCI ORAZ AKCESORIÓW BLUE STAR MOTORS

SERWIS - NAPRAWA MOTOCYKLI I SKUTERÓW

259/A WATER ROAD, WEMBLEY, LONDON, HA0 1HX

T: 079 720 22 515 02089974508 OFFICE@BSWM.EU

BlueStarMotorsLondon

548-MAKIETA 4 64-91.indd 90

16/09/2014 15:24:49

REKLAMA

091

Najnowsze ogłoszenia na portalu elondyn.co.uk Zawsze aktualne ogłoszenia ze wszystkich kategorii!

548-MAKIETA 4 64-91.indd 91

16/09/2014 15:24:51

092

WIADOMOŚCI Krzyżówka + Horoskop

548-MAKIETA 5 92-100.indd 92

16/09/2014 16:40:06

093 WAGA

WODNIK

BLIŹNIĘTA

Pilne sprawy niecierpiące zwłoki szybko sprowadzą Cię na ziemię. Powinieneś zmobilizować wszystkie swoje siły na osiągnięciu celu, los będzie Ci bowiem płatał różne figle. Myśl szybko i działaj energicznie, nie tracąc czasu na dzielenie włosa na czworo, a wszystko ułoży się korzystnie.

Pewna błaha sprawa może zburzyć spokój panujący między Tobą a partnerem. Ważne, abyście byli dla siebie wyrozumiali i słuchali siebie nawzajem. Od tego zależy, jak uda Wam się zakończyć to nieporozumienie. Nie staraj się na siłę przekonywać partnera do swoich racji.

Nareszcie powinno dopisać Ci szczęście w sprawach osobistych. Zapowiadają się zmiany. Ty zdecydujesz, jak duże i poważne. Jedno jest pewne: gwiazdy wesprą Cię teraz w dążeniu do szczęścia i realizacji marzeń o udanym związku. Nie bój się podążać za głosem serca.

SKORPION

RYBY

RAK

Najbliższe dni będą zdominowane przez sprawy finansowe. Aby wywiązać się ze zobowiązań, a przy okazji nie zaciągnąć długów, będziesz musiał porządnie się nagimnastykować. Przeanalizuj swoje wydatki i poszukaj oszczędności w mniej ważnych sprawach.

Pogorszy się Twoja forma psychofizyczna, przez co będziesz miał tendencje do komplikowana sobie życia na własne życzenie. Postaraj się, aby Twoje działania i myśli były bardziej elastyczne, oraz nabierz do siebie poczucia humoru i dystansu. Łatwiej i milej będzie Ci się żyło.

Korzystny czas w rozwoju kariery. Spodziewaj się sukcesów w sprawach zawodowych i finansowych. Dobry czas na służbowe podróże oraz rozpoczynanie stażu naukowego lub zagranicznego stypendium. Nie bój się odważnych decyzji dotyczących spraw, w których wiesz, że jesteś dobry.

STRZELEC

BARAN

LEW

Zapowiada się dobry okres w sferze uczuciowej. Jeśli jesteś w związku, czekają Cię dni spokojne, ale bogate w ciepłe i miłe chwile oraz pozytywne emocje. Poczujesz, że żyjecie harmonijnie, wzajemnie się uzupełniając. To da Ci siłę na najbliższe miesiące.

Niespodziewane zmiany w pracy, choć nie będą szokujące, wprowadzą nastrój wzajemnej podejrzliwości i niepokoju. W firmie zapanuje nerwowa atmosfera. Postaraj się nie roznosić plotek i bądź bardziej powściągliwy w wygłaszaniu własnego zdania.

Najbliższe dni wykorzystaj na pozałatwianie ważnych i pilnych spraw. Wrzesień to miesiąc, w którym życie nabiera tempa. Znajdź czas na spokojne spisanie i zaplanowanie kolejnych kroków, tak abyś w biegu nie zapomniał o sprawach najistotniejszych.

KOZIOROŻEC

BYK

PANNA

Możliwe, że dawno zapomniana przez Ciebie przypadłość zdrowotna da o sobie znowu znać. Nie bagatelizuj jej. Koniecznie pójdź do specjalisty i przebadaj się. Tym razem zdiagnozuj się poważnie i zastosuj się do wskazówek dotyczących leczenia.

Zmęczy Cię stagnacja i przewidywalność. Zapragniesz czegoś nowego, co sprawi, że poczujesz powiew świeżości. Mogą to być zmiany szokujące Twoje otoczenie, jak decyzja o dalekim wyjeździe czy zmianie pracy, ale i zrobienie remontu, zmiana samochodu czy fryzury. Wsłuchaj się w swoje potrzeby.

Na Twojej drodze stanie nowo poznana osoba, która bardzo Cię zaintryguje, a nawet zafascynuje. Nie angażuj się zbyt szybko w tę znajomość, postaraj się podejść do niej racjonalnie i z dystansem, gwiazdy bowiem ostrzegają przed złymi intencjami drugiej strony.

(22.09–22.10)

(20.01–18.02)

(23.10–21.11)

(22.11–21.12)

(22.12–19.01)

(21.05–21.06)

(19.02–20.03)

(22.06–22.07)

(21.03–20.04)

(23.07–22.08)

(21.04–20.05)

(23.08–22.09)

COMMERCIAL OFFICE

CLEANING

SARA-INT Ltd Unit 6, King Street Cloisters, Clifton Walk, London W6 0GY

548-MAKIETA 5 92-100.indd 93

16/09/2014 16:40:07

094

DZIAŁ Speedway + Kolarstwo

Kasprzak trzeci w Vojens sposób dziesiąte zwycięstwo w zawodach Grand Prix, ale pierwsze od trzech lat. Zaimponował startujący z „dziką kartą” Kildermand, który zdołał wyprzedzić Kasprzaka oraz Australijczyka Troya Batchelora. W drugim półfinale groźnie wyglądający wypadek miał Kenneth Bjerre. Nie wiadomo, czy Duńczyk będzie w stanie rywalizować w niedzielnym meczu Fogo Unii Leszno z Grupą Azoty Unią

Tarnów w półfinale mistrzostw Polski. Do zakończenia cyklu GP pozostały dwa turnieje: 27 września w Sztokholmie i 11 października w Toruniu. Czołówka klasyfikacji generalnej GP 1. Greg Hancock (USA) 112 pkt 2. Tai Woffinden (W. Brytania) 105 3. Krzysztof Kasprzak (Polska) 104 4. Nicki Pedersen (Dania) 101

Fot. PAP/EPA, Lech Muszyński

Szwed Andreas Jonsson wygrał w Vojens zawody o Grand Prix Danii, dziesiątą eliminację żużlowych mistrzostw świata. Trzecie miejsce zajął najlepszy z Polaków Krzysztof Kasprzak, wyprzedzony jeszcze przez reprezentanta gospodarzy Petera Kildermanda. Prowadzenie w cyklu utrzymał Amerykanin Greg Hancock, mimo że w Vojens nie wystartował z powodu kontuzji, której nabawił się podczas Grand Prix Polski w Gorzowie Wielkopolskim. Była to jego pierwsza absencja w zawodach Grand Prix w historii po serii 178 kolejnych startów. Hancock był jedynym zawodnikiem mogącym się pochwalić taką passą. W klasyfikacji MŚ Amerykanin z dorobkiem 112 punktów wyprzedza broniącego tytułu Brytyjczyka Taia Woffindena, który w Vojens zajął 10. miejsce (jego start stał do końca pod znakiem zapytania ze względu na uraz palca) – 105 oraz Kasprzaka – 104. Drugi z polskich żużlowców, ubiegłoroczny wicemistrz świata Jarosław Hampel zgromadził w pięciu wyścigach tylko trzy punkty i został sklasyfikowany dopiero na 15. pozycji. W finałowym wyścigu od startu do mety prowadził Jonsson, odnosząc w ten

Wielkie emocje w Tour of Britain

Michał Kwiatkowski (Omega Pharma-Quick Step) zajął drugie miejsce w silnie obsadzonym kolarskim wyścigu Tour of Britain. Triumfatorem ośmioetapowej imprezy został mało znany Holender Dylan van Baarle (Garmin-Sharp), do którego Polak stracił dziesięć sekund. Ostatni etap, rozgrywany w stolicy Wielkiej Brytanii, składał się z dwóch części. Najpierw jazdę indywidualną na czas wygrał mistrz olimpijski z Londynu w tej konkurencji i zwycięzca Tour de France 2012 Brytyjczyk Bradley Wiggins (Sky). Kwiatkowski uzyskał szósty rezultat, ale na krótkim odcinku (8,8 km) odrobił tylko część z 18 sekund straty do Van Baarle’a i nie zdołał odzyskać koszulki lidera. 548-MAKIETA 5 92-100.indd 94

Wieczorny odcinek ze startu wspólnego nie wniósł już zmian w klasyfikacji generalnej. Do mety dojechał peleton, a najszybciej finiszował Niemiec Marcel Kittel (Giant-Shimano), wyprzedzając kolegę klubowego Kwiatkowskiego Brytyjczyka Marka Cavendisha. Pozostali polscy kolarze zajęli w wyścigu dalsze miejsca: Michał Gołaś był 23., Marcin Białobłocki 31., a Sylwester Szmyd – 42. Ten ostatni, jeden z najlepszych polskich kolarzy ostatnich lat, wspomniał dzień wcześniej na swoim blogu o możliwości zakończenia kariery. „Jest duża szansa, że jutro Lastras (hiszpański kolarz Pablo Lastras – PAP) i ja pojedziemy ostatni wyścig w karie-

rze… Śmiałem się, że kryterkę pojadę bez kasku, tak jak mój pierwszy wyścig w 2001 roku” – napisał 36-letni Szmyd, rekordzista wśród Polaków pod względem startów w wielkich tourach (Giro d’Italia – 11 razy, Tour de France – czterokrotnie, Vuelta a Espana – siedmiokrotnie). Kolarzowi z Bydgoszczy kończy się kontrakt z hiszpańską grupą Movistar. « Klasyfikacja końcowa Tour of Britain 1. Dylan Van Baarle (Holandia/Garmin-Sharp) 30:32.17 2. Michał Kwiatkowski (Polska/Omega Pharma-Quick Step) 10 s 3. Bradley Wiggins (Wielka Brytania/Sky) 22 s

16/09/2014 16:58:40

095

548-MAKIETA 5 92-100.indd 95

16/09/2014 16:40:10

096

SPORT RAJD + Piłka nożna

Pierwsze zwycięstwo Manchesteru United Piłkarze Manchesteru United odnieśli pierwsze zwycięstwo w tym sezonie angielskiej ekstraklasy. Podopieczni Holendra Louisa van Gaala, który pozwolił w minioną niedzielę zadebiutować trzem piłkarzom, pokonali w czwartej kolejce Queens Park Rangers 4:0.

nalu Londyn, z bramkarzem Wojciechem Szczęsnym, przeciwko Manchesterowi City padł remis 2:2. W 28. minucie na prowadzenie wyszli goście. Argentyńczyk Sergio Aguero wykończył kontratak mistrzów Anglii, nie dając Szczęsnemu żadnych szans. Po przerwie Arsenal potrafił skonstruować składniejsze akcje, co przyniosło efekt w 63. minucie. Wówczas sprytnym strzałem Joe Harta pokonał Jack Wilshere i było 1:1. Nieco ponad kwadrans przed ostatnim gwizdkiem piłka trafiła w polu karnym do sprowadzonego latem z Barcelony Chilijczyka Alexisa Sancheza, który popisał się technicznym strzałem z woleja. Gospodarze objęli prowadzenie i wydawało się, że będą kontrolować wydarzenia na boisku. Jednak kilka minut później był już remis. Po rzucie rożnym skutecznie główkował Argentyńczyk Martin Demichelis. Ciekawie było również w innym meczu rozgrywanym tego dnia w Londynie, w którym zmierzyły się dwie dru-

żyny z kompletem zwycięstw po trzech kolejkach – Chelsea i Swansea City z Łukaszem Fabiańskim w bramce. Serię podtrzymali gospodarze, którzy wygrali 4:2, a hat-trickiem popisał się Diego Costa. Podopieczni trenera Jose Mourinho przegrywali od 11. minuty, kiedy samobójcze trafienie zanotował John Terry. Później jednak przejęli kontrolę nad wydarzeniami na boisku. Costa wyrównał tuż przed przed przerwą, a do 67. minuty zdobył kolejne bramki. Czwartego gola strzelił Loic Remy, a w końcówce rozmiary porażki zmniejszył Jonjo Shelvey. Prowadzący w tabeli „The Blues” imponują w tym sezonie skutecznością. W czterech meczach wbili rywalom 15 goli. Autorem siedmiu był Costa. Pierwsze zwycięstwo odniosła drużyna Marcina Wasilewskiego. Leicester City pokonał na wyjeździe Stoke City 1:0. Jedyną bramkę w 65. minucie zdobył Jose Leonardo Ulloa, a Polak całe spotkanie przesiedział na ławce rezerwowych. «

„Czerwone Diabły” rozpoczęły rozgrywki od porażki przed własną publicznością 1:2 ze Swansea City, a w trzech kolejkach zgromadziły tylko dwa punkty. Na domiar złego pożegnały się z Pucharem Ligi już w pierwszej rundzie, po porażce 0:4 z trzecioligowym MK Dons. Pod koniec okienka transferowego zespół z Old Trafford sprowadził jednak Kolumbijczyka Radamela Falcao, Holendra Daleya Blinda oraz Argentyńczyka Marcosa Rojo. Dwaj ostatni rozpoczęli spotkanie w wyjściowym składzie, natomiast Falcao wszedł na boisko w 67. minucie. Dobrze zaprezentowali się inni sprowadzeni latem zawodnicy, którzy debiutowali już wcześniej. W 24. minucie bramkę zdobył Argentyńczyk Angel di Maria, który asystował też przy ostatnim golu Hiszpana Juana Maty. Trafienie i asystę zanotował także Ander Herrera – w 36. minucie Hiszpan wpisał się na listę strzelców po podaniu Wayne’a Rooneya, a kilka minut później zawodnicy zamienili się rolami. Van Gaal może świętować pierwszy triumf w roli szkoleniowca United w meczu o stawkę. W sobotę w hitowym meczu Arse548-MAKIETA 5 92-100.indd 96

16/09/2014 16:40:13

dns_A4

MIAŁEŚ

WYPADEK W PRACY?

Pomożemy Ci uzyskać odszkodowanie f f f f

za wypadek w pracy za wypadek na budowie odszkodowanie zdrowotne odszkodowanie za utracone zarobki i inne wydatki

Kontakt całą dobę Przemek:

07500 300 600 info@dnsclaims.co.uk

dns_A4_05-2014_2.indd 1 548-MAKIETA 5 92-100.indd 97

ZADZWOŃ! 0208 741 7762 www.dnsclaims.co.uk

Unit 6, King Street Cloisters, Clifton Walk, Hammersmith, London W6 0GY

19/05/2014 16:40:13 10:36:40 16/09/2014

548-MAKIETA 5 92-100.indd 98

16/09/2014 16:40:15

548-MAKIETA 5 92-100.indd 99

16/09/2014 16:40:17

www.dnsclaims.co.uk info@dnsclaims.co.uk 548-MAKIETA 5 92-100.indd 100

16/09/2014 16:40:18