Cooltura Issue 564

cooltura.co.uk

Nadchodzi wyborcza gorączka

564-COVER.indd 1

10 stycznia 2015

02 (564)

OBYWATELSTWO BRYTYJSKIE na wyciągnięcie ręki

06/01/2015 15:13:48

564-MAKIETA 1 01-23.indd 2

06/01/2015 15:12:27

564-MAKIETA 1 01-23.indd 3

06/01/2015 15:12:29

W NUMERZE 564.

POLISH WEEKLY

MAGAZINE

Unit 6, King Street Cloisters, Clifton Walk, London W6 0GY GODZINY OTWARCIA: 9.00 – 17.00 TEL: 020 8846 3615 FAX: 020 8741 9490 www.cooltura.co.uk, info@cooltura.co.uk REDAKTOR NACZELNY

KORDIAN KLACZYŃSKI kordian@cooltura.co.uk, wew. 256 DZIENNIKARZE

PIOTR DOBRONIAK dobroniak@cooltura.co.uk, wew. 261 SYLWIA MILAN sylwia@cooltura.co.uk MARCIN URBAN, wew. 248 m.urban@cooltura.co.uk KAROLINA ZAGRODNA karolina@cooltura.co.uk DARIUSZ A. ZELLER darek@cooltura.co.uk, wew. 255 DZIAŁ GRAFICZNY wew. 260 JAREK JORDAN jj@cooltura.co.uk AGATA OLEWIŃSKA agata@cooltura.co.uk TOMEK WOŹNICZKA sergei@cooltura.co.uk

048 036

WSPÓŁPRACOWNICY

LIDIA BARC / TOMASZ BOREJZA / MAŁGORZATA DEMETRIOU / MAGDALENA GIGNAL / PIOTR GULBICKI / SERGIUSZ HIERONIMCZAK / ŁUKASZ MARCZEWSKI / ANDRZEJ ŚWIDLICKI / TOMASZ WILCZKIEWICZ / RADOSŁAW ZAPAŁOWSKI KOREKTA

MAGDALENA JORDAN m.jordan@cooltura.co.uk MARKETING I REKLAMA

marketing@cooltura.co.uk DYREKTOR DZIAŁU MARKETINGU I REKLAMY

KRZYSZTOF CHOWANIEC kc@cooltura.co.uk, wew. 244 MENADŻER DZIAŁU MARKETINGU I REKLAMY

JOANNA ROŻEK joanna@cooltura.co.uk, wew. 246 SPECJALIŚCI ds MARKETINGU I REKLAMY

062 006 W OBIEKTYWIE 008 NA WYSPACH 014 PRZEGLĄD PRASY BRYTYJSKIEJ 022 PORADNIK 024 TEMAT NUMERU UK-20-15

030 KOMENTARZ TYGODNIA Grecka tragedia

036 EDUKACJA Trudne życie polonijnej szkoły

038 ŚWIAT POLONII Polak – człowiek sukcesu

040 SYGNAŁY Z listów do redakcji

042 PORADY Gosia Demetriou radzi

564-MAKIETA 1 01-23.indd 4

EWA CHMIEL evach@cooltura.co.uk, wew. 250 GRZEGORZ URBANEK g.urbanek@cooltura.co.uk, wew. 249 DZIAŁ OGŁOSZEŃ I PRENUMERATA

EWA SUŁKOWSKA-LEŚNIARA drobne@cooltura.co.uk prenumerata@cooltura.co.uk ewa@cooltura.co.uk 0208 846 3614

044 CAFÉ COOLTURA Nadchodzące wydarzenia

048 ROZMOWA COOLTURY J-Sonics – mocny groove i dobre melodie!

054 POLSKIE RADIO LONDYN Wiadomości muzyczne

056 KSIĘGARNIA Paragon z podróży. Poradnik taniego

KSIĘGOWOŚĆ

RADOSŁAW STASZEWSKI radek@cooltura.co.uk KATARZYNA CEGIEŁKA kate@cooltura.co.uk DYSTRYBUCJA distribution@cooltura.co.uk WYDAWCA Sara-Int Ltd. ISSN 1743-8489 Poglądy zawarte w felietonach i listach do redakcji są osobistymi przekonaniami ich autorów i nie zawsze pokrywają się z przekonaniami redakcji Cooltury. Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń.

Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych i zastrzega sobie prawo do skracania i przeredagowywania tekstów. Publikowanie zamieszczonych tekstów i zdjęć bez zgody redakcji jest niezgodne z prawem. Strony depeszowe redagowane są w oparciu o materiały Polskiej Agencji Prasowej.

podróżowania; Zjadłem Marco Polo.

Kirgistan, Tadżykistan, Afganistan, Chiny; Klątwa gruzińskiego tortu; Olo

Okładka: JAREK JORDAN

na Atlantyku. Kajakiem przez ocean

058 GUEST ROOM Poezja

062 FOTOREPORTAŻ Sylwester nad Tamizą

070 OGŁOSZENIA DROBNE 092 KRZYŻÓWKA 093 HOROSKOP 094 SPORT

coolturamagazine

#coolturaUK

issuu.com/cooltura

tablet / smartfon

06/01/2015 15:56:27

564-MAKIETA 1 01-23.indd 5

06/01/2015 15:12:34

006

Zdjęcie tygodnia TAKI JEST LONDYN

Wszyscy razem w Nowy Rok Członkowie amerykańskiego zespołu tanecznego Wildcat Wranglers z Lake Highlands High School z Dallas wykonują akrobacje podczas noworocznej parady, która przeszła przez centrum Londynu 1 stycznia. W tym tradycyjnym pochodzie, jak co roku, udział wzięły zespoły artystyczne reprezentujące kraje ze wszystkich stron świata.

564-MAKIETA 1 01-23.indd 6

06/01/2015 16:30:54

Fot. PAP/EPA/Hannah Mckay 564-MAKIETA 1 01-23.indd 7

06/01/2015 15:12:37

008

WIADOMOŚCI NA WYSPACH

Polityka już nie taka jak kiedyś Rok 2014 przyniósł w brytyjskim życiu politycznie ważną zmianę – na scenę weszły dwie nowe partie: antyeuropejski UKIP i nacjonalistyczna szkocka SNP, które przełamały tradycyjną dominację konserwatystów i laburzystów.

»

Zmiana zachodziła od pewnego czasu. Według miesięcznika „Prospect” w 1964 r. 2,3 proc. wyborców było członkami Partii Pracy, zaś w 2013 r. – tylko 0,4 proc. W przypadku partii konserwatywnej członkostwo zmniejszyło się z 3,1 proc. w 1970 do 0,3 proc. w 2013 r. Podobne zjawiska zachodzą także w innych krajach europejskich, co – jak pisze „Prospect” – dowodzi, że „gospodarka się globalizuje, ale życie politycznie przeciwnie – lokalizuje się”. Tracą na tym duże partie polityczne, a zyskują populiści.

Niektórzy mówią o paradoksie antypolitycznego nastawienia do polityki. Brytyjska opinia publiczna jest coraz mniej zainteresowana tym, co politycy dużych politycznych partii mają jej do powiedzenia, w dużym stopniu dlatego, że mimo przynależności do różnych partii to, co mówią wyborcom, niewiele się różni. „Komu by się chciało być dziś politykiem? W zachodnich demokracjach nastały ciężkie czasy dla polityków firmujących rządy. Życie polityczne w najbliższym roku sprowadza się do zarządzania rozczarowaniami” – napisał „Prospect” w komentarzu redakcyjnym.

564-MAKIETA 1 01-23.indd 8

„Problemem jest to, że Ministerstwo Finansów nie zrealizowało żadnego ze swoich świętych wskaźników deficytu i długu.

Stąd między wierszami napisane jest, że polityka zaciskania pasa będzie trwać, jak daleko by nie sięgać wzrokiem” – napisał z kolei publicysta „FT” Philip Stephens, dla którego siłą napędową brytyjskiego życia politycznego stał się strach.

Na tym upodobnieniu się głównych partii politycznych do siebie (polityka gospodarcza torysów i Partii Pracy rzadko kiedy była równie zgodna jak obecnie), ich bezsilności wobec niekorzystnych zjawisk społecznych, takich jak ubożenie klasy średniej, i niemożności zaoferowania wyborcom niczego poza wyrzeczeniami, zyskują mniejsze partie. „Można argumentować, że wyniesienie UKIP zmieniło Wielką Brytanię na gorsze, jednak urośnięcie w siłę Szkockiej Partii Narodowej (SNP) o mało jej nie rozsadziło” – stwierdził polityczny komentator Adam Bienkov.

Mimo negatywnego nastawienia mediów UKIP okazał się zwycięzcą majowych wyborów do Parlamentu Europejskiego, a dzięki przejściu na jego stronę dwóch konserwatywnych posłów ma repre-

zentację w Izbie Gmin. Sukcesem partii jest uczynienie z migracji pierwszoplanowej kwestii politycznej oraz wymuszenie na Partii Konserwatywnej poparcia dla referendum w sprawie członkostwa Wielkiej Brytanii w UE. SNP przegrała szkockie referendum niepodległościowe, ale pozostaje największą siłą polityczną w Szkocji. Z sondażu ICM dla „Guardiana” wynika, że SNP popiera obecnie 43 proc. wyborców – w porównaniu z 20 proc. w 2010 r.

UKIP uchodzi za największe zagrożenie dla torysów w okręgach angielskich, zaś SNP dla laburzystów w Szkocji. Innym konkurentem dla Partii Pracy jest zyskująca na popularności Partia Zielonych.

Czyni to wynik wyborów parlamentarnych w 2015 r. w Wielkiej Brytanii trudnym do przewidzenia. Weteran Partii Pracy Peter Mandelson nazywa wybory „przeciągniętym w czasie konkursem niepopularności”.

Według niego nie zanosi się na to, by któraś z partii mogła uzyskać bezwzględną większość. Może jej także nie mieć nawet obecna koalicja konserwatystów i liberałów.

– Po wyborach w maju 2015 r. Wielka Brytania nie tylko może znaleźć się pod rządami kolejnej koalicji, ale w dodatku takiej, której nie tylko trudno będzie uchwalać prawa, ale nawet zapewnić stabilne i przewidywalne rządy – obawia się Mandelson.

– Ironią jest to, że antyeuropejski, populistyczny UKIP przyciągający ludzi poszkodowanych przez globalizację i niewspółmiernie uderzonych przez rządową politykę cięć może stać się katalizatorem ułatwiającym przestawienie się Wielkiej Brytanii z systemu dwupartyjnego na wielopartyjny, co jest normą w Europie – ocenia zaś Stephens. « Czytaj więcej na s. 10, 12 i 16

06/01/2015 15:49:20

564-MAKIETA 1 01-23.indd 9

06/01/2015 15:12:40

010

WIADOMOŚCI NA WYSPACH

Cameron sugeruje przyspieszone referendum Premier Wielkiej Brytanii David Cameron dał w ostatnią niedzielę do zrozumienia, że byłby gotowy przyspieszyć zapowiedziane na 2017 r. referendum w sprawie członkostwa kraju w Unii Europejskiej, jeśli jego Partia Konserwatywna wygra majowe wybory parlamentarne.

»

Pod naciskami eurosceptycznego skrzydła we własnej partii oraz pod wpływem wzrostu popularności antyunijnej Partii Niepodległości Zjednoczonego Królestwa (UKIP) Cameron obiecał, że doprowadzi do renegocjacji

564-MAKIETA 1 01-23.indd 10

warunków brytyjskiego członkostwa w UE i przywróci Londynowi uprawnienia, których zrzekł się na rzecz Unii.

Zapowiadał też, że w razie wygranej konserwatystów w maju referendum w tej sprawie odbędzie się w 2017 r.

– Jeśli uznam, że uda się to przeprowadzić wcześniej, będę zachwycony.

Im szybciej będę mógł spełnić obietnicę renegocjacji i referendum, tym lepiej – powiedział w rozmowie z BBC. W środę Cameron rozmawiał o swoich planach reform z kanclerz Niemiec Angelą Merkel, między innymi o walce z wyłudzaniem świadczeń przez imigrantów. Brytyjski premier twierdzi, że planowane zmiany będą wymagały zmian w unijnych traktatach, jednak Merkel dała jasno do zrozumienia, że nie pozwoli na ograniczenie zasady swobodnego przemieszczania się ludności w ramach UE – przypomina agencja Reutera.

Szef UKIP Nigel Farage powiedział stacji Sky News, że sprawa referendum została odsunięta w cień, a obiecana renegocjacja członkostwa wydaje się obecnie „wysoce nieprawdopodobna”.

W niedzielę Cameron, którego centroprawicowa Partia Konserwatywna od 2010 r. rządzi w koalicji z Liberalnymi Demokratami, starł się z opozycyjną Partią Pracy w sprawie polityki gospodarczej i zdrowotnej.

Laburzyści zarzucają rządowi, że zadłużył państwo mocniej, niż zapowiadał, a teraz chce ograniczyć deficyt budżetowy, dokonując zbyt szybkich i zbyt radykalnych cięć z czysto ideologicznych względów. Z kolei Cameron oskarża Partię Pracy o to, że poprzez planowane zbyt duże zadłużenie państwa i zwiększenie jego wydatków zagroziłaby podnoszącej się brytyjskiej gospodarce.

Opozycja wytknęła też rządowi pogarszające się – jak ocenia – standardy w państwowej służbie zdrowia i ostrzegła, że zapowiedziane przez Camerona cięcia tylko pogorszyłyby sytuację. «

06/01/2015 15:12:43

564-MAKIETA 1 01-23.indd 11

06/01/2015 15:12:45

012

WIADOMOŚCI NA WYSPACH

To będą najważniejsze wybory od lat

Premier Wielkiej Brytanii David Cameron i jego minister finansów rozpoczęli kampanię wyborczą, publikując plakat nawołujący do kontynuacji obranego kursu w polityce gospodarczej. Wybory najważniejsze od lat, o wyniku trudnym do przewidzenia, oczekiwane są 7 maja.

»

Plakat przedstawiający Camerona na tle pagórkowatego krajobrazu, którego centralnym elementem jest pusta, asfaltowa szosa, niemal natychmiast został sparodiowany przez internautów. Rzecznik Liberalnych Demokratów nazwał go „ilustracją drogi do piekła”.

Innym elementem kampanii poprzedzającej wybory były wizyty Camerona i ministra finansów George’a Osborne’a w okręgach wyborczych reprezentowanych przez liberałów. Jest to podyktowane dążeniem torysów do przeciągnięcia na swoją stronę wyborców liberałów – koalicyjnego partnera premierowskiej Partii Konserwatywnej. Liberałowie mają 59 posłów w Izbie Gmin, ale stracili na popu564-MAKIETA 1 01-23.indd 12

larności, firmując niepopularne posunięcia w koalicji z torysami, i zapewne nie zdołają powtórzyć wyborczego sukcesu z 2010 r. W ocenie niektórych komentatorów spory odłam konserwatywnych wyborców nigdy nie pogodził się z tym, że ich partia była zmuszona do koalicji, co wiązało jej ręce, choćby w sprawach polityki wobec UE. Na wyborczym plakacie torysów napisano, że za rządów Camerona 1,75 mln ludzi znalazło zatrudnienie, powstało 760 tys. firm, a deficyt finansów publicznych zmniejszył się o połowę. Tym samym plakat sugeruje wyborcom, że gospodarka jest w dobrych rękach, a kontynuowanie obranego kursu umocni ją jeszcze bardziej.

POPulIŚCI DePCzą PO PIętACh Skoncentrowanie kampanii wyborczej torysów na tym temacie ma w intencji partyjnych strategów odwrócić uwagę od migracji, która jest głównym wątkiem poruszanym przez antyunijną Partię Niepodległości Zjednoczonego Królestwa (UKIP), grożącej odciągnięciem części konserwatywnego elektoratu. Sondaże opinii sugerują, że w sprawach gospodarczych wyborcy są bardziej przekonani do konserwatystów niż opozycyjnej Partii Pracy.

Nie ma jednak pewności, czy taktyka akcentowania poprawy sytuacji gospodarczej przełoży się na głosy wybor06/01/2015 15:12:48

ców oddane na torysów. Spora część brytyjskiej opinii publicznej nie jest przekonana co do ożywienia gospodarczego. Nawet życzliwy torysom tygodnik „Spectator” oskarżył kierownictwo partyjne o selektywne podejście do danych makroekonomicznych.

Według stosowanej w Wielkiej Brytanii miary deficytu – tzw. pożyczek sektora publicznego netto – deficyt zmniejszył się wprawdzie w proporcji do PKB (z około 10 proc. w szczytowym okresie bankowego kryzysu do 5 proc. obecnie), jednak w liczbach bezwzględnych obniżył się o około 1/3 – ze 153 mld funtów w roku finansowym 2009/2010 do 91 mld funtów w obecnym roku, kończącym się w marcu 2015 r.

Komentator BBC Robert Peston zauważył, że brytyjskie saldo obrotów bieżących od 15 miesięcy jest powyżej 5 proc. PKB, co jak dotąd nigdy się nie zdarzyło i oznacza, że kraj żyje ponad stan. Z wyliczeń McKinsey Global Institute wynika, że łączne zadłużenie kraju – uwzględniające dług rządowy, korporacyjny, hipoteczny i konsumpcyjny – sięga zawrotnego poziomu 500 proc. PKB, co jest drugim najgorszym wynikiem w grupie państw G7, po Japonii.

Centrala związkowa GMB wyliczyła ostatnio, że w przeliczeniu na jednego mieszkańca brytyjski PKB jest wciąż o 3 proc. poniżej poziomu sprzed bankowego krachu, a płace o 13 proc. niższe. Nowe miejsca pracy nie dają poczucia bezpieczeństwa i są nisko płatne – stwierdziła GMB w komunikacie.

Z kolei ośrodek badawczy Institute for Fiscal Studies ocenił, że realizacja rządowych planów fiskalnej konsolidacji wymagać będzie nowych cięć wydatków publicznych, których wartość ocenia się na 55 mld funtów.

DokąD zmierzasz, Brytanio?

Obecne wybory uważane są za ważne, ponieważ wytyczą kierunek polityki gospodarczej na wiele lat; w szczególności dotyczy to roli rządu w gospodarce, modelu systemu świadczeń socjalnych i sektora publicznego.

O ile torysi chcą „odchudzić państwo”, obcinając wydatki, o tyle laburzyści sądzą, że służby publiczne zostały „obcięte do kości” i są niedoinwestowane. Konserwatyści ostrzegają, że dojście laburzystów do władzy oznacza zwyżkę podatków i jest ryzykiem dla ożywienia w gospodarce.

Wynik wyborów rzadko kiedy jest równie trudny do przewidzenia ze względu na wzrost znaczenia mniejszych partii: UKIP, szkockich nacjonalistów (SNP) oraz Zielonych. Wielu komentatorów sądzi, że żadna z partii nie uzyska bezwzględnej większości.

Budżet wyborczy torysów jest trzy razy większy niż laburzystów. Wymusza to na Partii Pracy mobilizację aktywistów niskiego szczebla i przekonywanie wyborców w osobistym kontakcie na argumenty. « 564-MAKIETA 1 01-23.indd 13

06/01/2015 15:24:45

014

WIADOMOŚCI PRASA NA WYSPACH

1 stycznia 1985 roku Pierwszy telefon komórkowy w UK.

Przygotowała: SYLWIA MILAN Źródło: DAILY EXPRESS

»

Obchodzimy okrągłą, 30. rocznicę rozmowy, która miała miejsce w Nowy Rok 1985 r. pomiędzy sir Ernestem Harrisonem, szefem Racal Vodafone, i jego synem Michaelem. Rozmawiali przez olbrzymi aparat wielkości cegły. Po 30 minutach potrzebował on 10 godzin ładowania. Ile ważył? Równowartość sześciu toreb cukru. Firma Vodafone była jedynym operatorem na rynku tylko przez pierwszych 9 miesięcy.

Później pojawił się Cellnet, dzisiejsze O2. Tego samego roku sprzedawca telefonów Steve Philips został zaproszony do pałacu Buckingham, by zaprezentować gadżet, o jakim jeszcze niewielu miało pojęcie. Straż pałacowa myślala, że wnosi bombę. Ochroniarze nie potrafili odgadnąć, co to takiego. Aparat kosztował wówczas 1200 funtów.

564-MAKIETA 1 01-23.indd 14

Warto przy okazji przypomnieć, że pierwsza rozmowa na świecie miała miejsce w 1973 r. w Nowym Jorku. Odbył ją Martin Cooper, wynalazca Motoroli. Cooper do dziś uznawany jest za ojca telefonu komórkowego. Na początku telefony nie tylko wyglądały inaczej, ale miały też inne zastosowanie. Z racji drogiej eksploatacji – głównie biznesowe. Minęło 30 lat i 92 proc. Brytyjczyków ma co najmniej jedną komórkę.

Co ciekawe, najczęściej używają jej, by… sprawdzić, która jest godzina. Pierwszy telefon dostajemy średnio w wieku 13 lat.

2 proc. właścicieli komórek co roku pada ofiarą kradzieży. Kiedy do sprzedaży trafiły pierwsze telefony komórkowe, w Londynie było 5 masztów. Dziś jest ich 40 tys.

Z wiadomością tekstową mamy doczynienia dopiero od 21 lat.

4 na 10 osób przyznaje, że śpi z telefonem, by nie przegapić żadnego połączenia czy SMS-a. W USA ludzie idą nawet dalej: 15 proc. przerywa uprawianie seksu, gdy

zadzwoni komórka. Smartfony pojawiły się w 1993 r. Model IBM został zaprezentowany na międzynarodowej konferencji. Pokazano dotykowy ekran, możliwości korzystania z maila, elektronicznego pagera, kalendarza, książki telefonicznej i kalkulatora.

Dwa lata temu przeprowadzono pierwszą rozmowę ze szczytu Mont Everest. Najdroższe egzemplarze telefonu w historii sprzedano za 10 i 34 mln funtów. Były zrobione ze złota, platyny oraz wysadzane diamentami. Nabywcami okazali się majętni chińscy biznesmeni. Najwyższy rachunek na świecie zapłaciła klientka z Florydy. Kobieta wyjechała za granicę na 2 tygodnie. Nie była świadoma, że stawki za roaming są kilkukrotnie wyższe. Kiedy przyszedł jej rachunek na 142 tys. funtów, odmówiła jego zapłacenia.

Sprawa trochę się ciągnęła. W efekcie firma zredukowała należność do 1800 funtów.

Najpopularniejszym i najlepiej sprzedającym się modelem telefonu komórkowego była Nokia 1110. « 06/01/2015 16:26:02

przegląd prasy »DAILY EXPRESS

Co piłeś ostatnio?

Na świecie istnieje ponad 10 tys. różnych koktaili alkoholowych. Ich rosnąca popularność i wzrost spożycia napojów procentowych sprawiły, że pojawiła się potrzeba istnienia osoby zawodowo zajmującej się mieszaniem drinków. To już nie zwykły barman, a „mixologist”. Za najdroższego pojedynczego drinka zapłacono 8888 tys. funtów. Miał to miejsce w jednej z londyńskich restauracji na Mayfair. Przyjmuje się, że koktaile pochodzą z Francji, chociaż niektórzy spierają się, przytaczając dowody na ich meksykański rodowód.

»DAILY TELEGRAPH

Kiedy kobieta jest szczęśliwa?

Kiedy na świat przychodzi jej pierwsze dziecko, w dniu własnego ślubu i gdy zostaje babcią. Zapytana o najlepszy wiek, odpowiada: kiedy miałam 38 lat. Czego żałuje? Wybranego zawodu i niezrealizowanych marzeń.

»THE INDEPENDENT

Na wojnę w wakacje Trudno w to uwierzyć, jeszcze trudniej wytłumaczyć, ale to prawda. Afganistan i Pakistan cieszą się coraz większą popularnością jako miejsce na wakacje. W ciągu ostatniego roku liczba turystów w tych krajach podwoiła się. Ministerstwo Spraw Zagranicznych odradza, cena odstrasza (2 tygodnie to 5 tys. funtów plus przelot), warunki szokują (infrastruktura praktycznie nie istnieje). Co więc przyciąga ludzi do miejsc ogarniętych wojną?

»DAILY MAIL

Prośba o godną śmierć 80 wpływowych osób z różnych środowisk podpisało petycję skierowaną do partii rządzących. Dokument zawiera prośbę o rozpoczęcie prac nad zatwierdzeniem prawa, które zezwalałoby na eutanazję w Wielkiej Brytanii i zwolnienie z kary pozbawienia wolności osoby, która asystuje przy zakończeniu życia nieuleczalnie chorego pacjenta. W tej chwili grozi za to do 14 lat pozbawienia wolności. Tymczasem potrzeba legalizacji jest pilna, podają w oświadczeniu znane brytyjskie osobistości. Według danych co 2 tygodnie jeden Brytyjczyk udaje się w podróż do Dignitas, szwajcarskiego ośrodka, w którym nieuleczalnie chorzy i przewlekle cierpiący mogą zadecydować o zakończeniu własnego życia. (SM)

564-MAKIETA 1 01-23.indd 15

06/01/2015 15:12:51

016

WIADOMOŚCI NA WYSPACH

Pierwsze oznaki wyborczej gorączki David Cameron obiecał referendum ws. członkostwa w UE, a Partia Pracy ostrzegła przed takim plebiscytem.

Zapoczątkowując oficjalnie kampanię Partii Pracy przed majowymi wyborami powszechnymi, jej przywódca Ed Miliband nazwał obietnicę rozpisania referendum „ryzykowną i nieodpowiedzialną”.

– Wyjście z UE byłoby błędem o daleko idących konsekwencjach dla kraju i gospodarki – wskazał w przemówieniu w Manchesterze.

»

Miliband odrzucił twierdzenia konserwatystów, że w razie zwycięstwa Partii Pracy w wyborach jej rząd pogrążyłby kraj w chaosie, szkodząc ożywieniu gospodarki poprzez windowanie długu narodowego i podwyżkę podatków. Zaznaczył, że źródłem politycznego chaosu są wewnętrzne podziały wśród torysów, dotyczące UE. Lider Partii Pracy podkreślił, że laburzyści muszą wygrać „wojnę lądową” – czyli proces przekonywania wyborców do swych racji na najniższym szczeblu, w terenie. Torysi mają bowiem o wiele większe zasoby finansowe.

W tym kontekście Miliband wskazał na poparcie finansowe dla torysów ze strony funduszy hedgingowych, odpowiedzialnych między innymi za spekulacyjny obrót akcjami banków w czasie kryzysu na rynkach finansowych z lat 2008 – 2009. Miliband skrytykował Camerona za obniżenie podatków dla najbogatszych (najwyższej stawki do 45 proc. z 50 proc.). Jak oświadczył, premier „idzie na rękę potężnym interesom korporacyjnym”.

Laburzyści opublikowali w niedzielę plakat wyborczy z podobizną premiera, odmłodzonego przy użyciu programu do obróbki 564-MAKIETA 1 01-23.indd 16

zdjęć (czytaj też str. 12). To parodia podobnego plakatu konserwatystów sprzed pięciu lat, na którym Cameron obiecywał, że obetnie deficyt budżetowy, ale nie wydatki na publiczną służbę zdrowia (NHS). Tymczasem na plakacie laburzystów podpis głosi: „NHS, jak wiecie, nie może przetrwać kolejnych pięciu lat (rządów) Camerona”.

O ile laburzyści akcentują swoje proeuropejskie nastawienie, obronę sektora publicznego – zwłaszcza służby zdrowia – i krytykują przywileje podatkowe dla najbogatszych, konserwatyści uwypuklają to, że przed pięcioma laty przejęli po laburzystach gospodarkę w opłakanym stanie, ale wyprowadzili ją na prostą. Ostrzegają, że Miliband nie zapanuje nad finansami publicznymi, zadłuży kraj i zdetonuje „podatkową bombę”, ponieważ ma zobowiązania wobec związków zawodowych, które w sektorze publicznym są liczącą się siłą. Laburzyści odpierają te zarzuty, twierdząc, że torysi mają „ideologiczną obsesję” na punkcie taniego państwa, co grozi cofnięciem Wielkiej Brytanii do lat 30. ubiegłego wieku.

Torysi obiecali wygenerować nadwyżkę budżetową przed upływem najbliższej kadencji parlamentu (do roku 2019 – 20),

Szef Partii Pracy Ed Miliband

głównie poprzez cięcia wydatków. Niezależni eksperci szacują je na około 35 mld funtów, a więc na skalę o wiele wyższą niż w latach 2010 – 15. Laburzyści chcą zrównoważyć wydatki na obecnym poziomie i zapowiadają inwestycje w infrastrukturę.

Minister finansów George Osborne przedstawił w poniedziałek na konferencji prasowej analizę planów finansowych Partii Pracy, z której wynika, że nie ma w nich pokrycia wydatków na sumę 20,7 mld funtów. Partia Pracy uznała te zarzuty za „całkowicie fałszywe”. Torysi odrzucili propozycję laburzystowskiego rzecznika ds. finansów Eda Ballsa, by niezależne biuro ds. prognoz i analiz finansowych (OBR) dokonało analizy zobowiązań finansowych, które partie polityczne biorą na siebie w programach wyborczych. Wcześniej niezależny ośrodek Institute for Fiscal Studies ocenił, że zobowiązania finansowe, które wziął na siebie Cameron w przemówieniu na ostatnim dorocznym zjeździe partii, wymagałyby dodatkowych 7 mld funtów rocznie do 2020 r.

Sondaże przedwyborcze dają niewielką przewagę Partii Pracy, ale wynik uznawany jest za trudny do przewidzenia z uwagi na wzrost znaczenia mniejszych partii. « 06/01/2015 16:17:22

564-MAKIETA 1 01-23.indd 17

06/01/2015 16:16:55

018

WIADOMOŚCI NA WYSPACH

Dziwne brytyjskie ożywienie gospodarcze Mimo ożywienia gospodarki poziom życia Brytyjczyków niemal nie wzrasta, a sytuacja finansów publicznych nie poprawia się tak szybko, jak chciałby rząd. Kondycja gospodarki wysuwa się na pierwszy plan przyszłorocznej kampanii wyborczej.

»

Lider Partii Pracy Ed Miliband na spotkaniu w Nottingham mówił ostatnio o „kryzysie rosnących kosztów życia”, wywołanym przez niskie płace i podwyżkę opłat za podstawowe usługi. Będzie to głównym punktem krytyki laburzystów pod adresem rządu w kampanii wyborczej przed majowymi wyborami parlamentarnymi. Według nich ożywienie generuje w większości nisko płatne miejsca pracy, przynoszące fiskusowi niewielki przychód podatkowy. Rząd uzupełnia niskie zarobki świadczeniami, głównie 564-MAKIETA 1 01-23.indd 18

ulgami podatkowymi i zapomogą mieszkaniową, co z kolei wymusza na nim zaciąganie pożyczek i zwiększanie długu. Same tylko koszty obsługi długu to dla brytyjskiego fiskusa blisko 50 mld funtów rocznie.

RząD sIę ChWAlI, Ale…

Obecna koalicja za jedno ze swych osiągnięć uznaje podniesienie kwoty wolnej od podatku PIT do 10 tys. funtów, ale rosnąca liczba pracowników opłacanych według

ustawowego minimum, samozatrudnionych i pracujących w niepełnym wymiarze godzin oznacza, iż ubocznym skutkiem jest spadek przychodów podatkowych i o wiele wolniejsza redukcja długu, niż przewidywał rząd.

Były szef największego lobby pracodawców CBI Digby Jones sądzi, że „nastroje w biznesie dawno nie były równie dobre”.

W wypowiedzi cytowanej przez BBC wskazał na obniżkę stawki podatku CIT, ulgi podatkowe dla sektora R&D (badań i rozwoju) i korzystne otoczenie dla gospodarki: niską inflację, niskie stopy procentowe i szybki wzrost.

Rząd uwypukla to, że w 2014 r. brytyjska gospodarka miała najwyższe tempo wzrostu w G7, o którym eurostrefa może tylko marzyć.

Do trwałości ożywienia nie jest przekonany były rzecznik liberałów ds. finansów Michael Oakeshott: – Obecne ożywienie przypomina wcześniejsze, oparte na łatwo dostępnym kredycie, rosnących cenach nieruchomości i konsumpcji napędzanej długiem. Tymczasem inwestycje są w stagnacji, a bilans płatniczy narasta. Największą różnicą jest to, że tym razem nie ma presji inflacyjnej.

Ożywienie nie przekłada się na redukcję deficytu brytyjskich finansów publicznych, który za pierwsze 7 miesięcy obec06/01/2015 15:12:58

019 nego roku obrachunkowego jest nawet o 6 proc. wyższy niż za cały poprzedni.

– Poskromienie deficytu zajmuje więcej czasu, niż zakładał minister finansów George Osborne. To samo można powiedzieć o drugim z jego celów: pobudzenie eksportu generowanego przez ożywienie w przemyśle, tak by Wielka Brytania mogła utrzymać się z tego, na czym zarabia – zaznacza Paul Johnson, dyrektor Institute for Fiscal Studies.

Najgorzej mają młodzi

Niedawny raport Fundacji Josepha Rowntree zwraca uwagę, że w ostatniej dekadzie pojęcie nędzy i ubóstwa uległo w Wielkiej Brytanii przeobrażeniu. Niegdyś za najbardziej materialnie upośledzoną grupę społeczną uważano emerytów w lokalach kwaterunkowych. Obecnie są to głównie młodzi ludzie wchodzący na rynek pracy, mieszkający w wynajętym lokum.

Potocznie mówi się o nich „generation rent”, czyli pokolenie, którego przez cały okres aktywności zawodowej może nie być stać na kupno własnego kąta.

Wskaźniki ubóstwa są wyższe w grupach wiekowych poniżej 60. roku życia, co sugeruje, że emeryci wyszli z rządowego programu cięć obronną ręką. Niewielu sądzi, że będzie tak po wyborach w razie wygranej obecnej koalicji.

– Rynek pracy wyraźnie zmienił się w ostatnich 10 latach. Znacznie wzrosła ilość prac niedających poczucia bezpieczeństwa – kontrakty zerowe (umowy śmieciowe), praca w niepełnym wymiarze i nisko opłacane samozatrudnienie. Oznacza to, że praca jako taka niekoniecznie oznacza wyjście z nędzy – stwierdziła fundacja w niedawnym raporcie.

Z raportu wynika, że 2/3 ludzi, którzy w ubiegłym roku finansowym przeszli z bezrobocia na rynek pracy, zarabia mniej, niż wynoszą podstawowe koszty życia (7,85 funta za godzinę w skali całego kraju, 9,15 funta w Londynie wobec ustawowego minimum 6,50 funta za godzinę), 13 proc. zarabia mniej niż przed recesją z lat 2008 – 2009, a 1,4 mln pracowników nie ma zagwarantowanego minimum godzin.

Z kolei z niedawnego raportu firmy ubezpieczeniowej LV wynika, że statystycznego Brytyjczyka wchodzącego obecnie na rynek pracy czeka perspektywa dziewięciokrotnej zmiany pracodawcy w trakcie zawodowej aktywności. To dwa razy częściej niż w pokoleniu jego dziadków.

Rosnące koszty życia, inflacja, zamrożenie płac, brak poczucia bezpieczeństwa i wycofanie się państwa z wielu wydatków oznaczają – w ocenie autorów raportu LV – że statystyczny Brytyjczyk ma się gorzej niż jego rodzice i musi liczyć się z tym, że jego zarobki będą realnie niższe niż jego rodziców, kiedy wchodzili na rynek pracy.

Według sondażu LV przeprowadzonego w 350 największych brytyjskich firmach średnia zarobków wynosi w nich 1534 funty miesięcznie, zaś średnia płac przyrosła w ciągu roku o 8 pensów (niecałe 50 gr) miesięcznie. « 564-MAKIETA 1 01-23.indd 19

06/01/2015 15:13:00

020

WIADOMOŚCI NA WYSPACH

A jeśli zgasną światła i nie będzie ogrzewania?

Wielka Brytania nie jest odpowiednio przygotowana nawet na regionalny kryzys w dostawach energii elektrycznej – wynika z tajnego raportu rządowego, do którego dotarły media. Zdaniem ekspertów ryzyko niedoboru energii grozi Brytyjczykom już tej zimy.

»

Fikcyjny scenariusz analizowany w raporcie przewiduje poważne awarie sieci energetycznej w południowo-zachodniej Anglii, spowodowane silnymi wiatrami i burzami w kwietniu 2015 r. – informuje portal internetowy The Telegraph.

Jedyna działająca w momencie kryzysu w regionie elektrownia – atomowa Hinkley Point B – zostaje odcięta od zewnętrznego zasilania i wygaszona. Dwie znajdujące się w regionie elektrownie konwencjonalne są w tym czasie w trakcie planowanego przestoju i nie dysponują możliwością uruchomie564-MAKIETA 1 01-23.indd 20

nia bez dostarczenia zasilania z zewnątrz.

Już w ciągu kilku godzin około 2 mln gospodarstw domowych zostaje odciętych od energii elektrycznej. Taki stan na większości dotkniętego kryzysem terenu utrzymuje się przez dwa tygodnie. W pozostałej części Anglii konsekwencje nie są aż tak poważne, pojawiają się jedynie lokalne problemy z zasilaniem. Większe miasta, gdzie linie energetyczne poprowadzone są w większości pod ziemią, niemal nie ucierpią.

Według raportu podsumowującego ćwiczebny scenariusz, nawet regionalne zakłócenia w dostawach energii elektrycznej mogą

jednak spowodować poważne problemy. Na pierwszym miejscu wymienione są szpitale, które co prawda dysponują awaryjnym zasilaniem, ale według raportu „jego wytrzymałość i zdolność do dostarczenia wystarczającej ilości energii są nieznane”. Problemy te mogą skutkować problemami w świadczeniu opieki medycznej nawet w przypadkach zagrożenia życia, co może spowodować wzrost śmiertelności.

Kolejne problemy mogą dotknąć służby ratownicze. Raport stwierdza potencjalne problemy z funkcjonowaniem linii alarmowych, które prawdopodobnie szybko zostaną 06/01/2015 15:13:02

021

Nieczynna elektrownia w Battersea w Londynie

przeciążone ze względu na dużą liczbę zgłoszeń. „Społeczeństwo nie jest dziś tak odporne jak kiedyś” – stwierdza raport.

Autorzy raportu zwracają też uwagę na potencjalne problemy z zachowaniem porządku publicznego i konieczności zapobieżenia poważniejszym niepokojom społecznym. Problemy mogą bowiem dotknąć więzień i ich zaopatrzenia w jedzenie i wodę.

Najprawdopodobniej przestaną funkcjonować sądy. Istnieje również ryzyko, że działające obecnie systemy dozoru elektronicznego nad mniej groźnymi przestępcami mogą przestać funkcjonować.

564-MAKIETA 1 01-23.indd 21

Mogą wystąpić również problemy z zaopatrzeniem w paliwa (pompy na stacjach paliw i bazach magazynowych zasilane są z sieci energetycznej), co postawi pod znakiem zapytania możliwość wykorzystania awaryjnych generatorów prądu.

Spodziewany jest także paraliż drogowy, gdyż wiele osób będzie chciało ewakuować się z dotkniętego kryzysem terenu.

Utrudni to także znacząco działanie służb ratowniczych oraz zespołów usuwających skutki awarii. „Istnieje duże ryzyko szybko rosnącego niepokoju publicznego, jeśli rządowi

nie uda się zapewnić poczucia bezpieczeństwa” – podsumowuje raport. Zwraca także uwagę, że wiele istniejących planów na wypadek takiego scenariusza opiera się na nieaktualnych lub tylko szacunkowych założeniach, a tym samym nie są one wiarygodne i wymagają pilnych zmian. W przeciwnym razie wszelkie próby podjęcia działań zapobiegawczych i naprawczych będą zbyt wolne.

– Rząd regularnie przeprowadza tego typu ćwiczenia, by przetestować zdolności reagowania na sytuacje awaryjne i upewnić się, że jesteśmy na nie przygotowani najlepiej, jak to możliwe. Ten konkretny scenariusz jest bardzo mało realny, co nie zmienia faktu, że staramy się przewidzieć wszelkie możliwe sytuacje – powiedział w komentarzu dla portalu rzecznik prasowy Departamentu ds. Energii w brytyjskim rządzie.

Według ekspertów wnioski z raportu są jednak bardzo niepokojące.

– Mówiąc w skrócie – jesteśmy nieprzygotowani. Jeśli takie ćwiczenia rzeczywiście odbywałyby się regularnie, wówczas jest mało prawdopodobne, że w jednym tylko raporcie udałoby się znaleźć aż tyle różnych uchybień – powiedział portalowi jeden z ekspertów.

Choć scenariusz zakłada, że przyczyną kryzysu będą gwałtowne burze i silne wiatry, to od kilku już lat brytyjscy eksperci przestrzegają przed potencjalnymi zakłóceniami w dostawach energii w okresie zimowym ze względu na malejące moce wytwórcze w brytyjskim systemie energetycznym.

W tym roku Ofgem, regulator rynku energii elektrycznej i gazu, ostrzegał, że wielkość mocy rezerwowych tej zimy może spaść do poziomu około 3 proc. szczytowego zapotrzebowania. Oznacza to, że większa awaria może doprowadzić do niedoborów energii w sieci przesyłowej.

Aby zapobiec tej sytuacji już tej zimy, rząd dał operatorowi sieci przesyłowej zgodę na zakontraktowanie dodatkowych mocy wytwórczych, które w zamian za stałe wynagrodzenie mają pozostać w gotowości do natychmiastowego uruchomienia na wypadek sytuacji kryzysowej.

W grudniu 2014 r. przeprowadzono również pierwszą aukcję w ramach tzw. rynku mocy, czyli mechanizmu, który ma zapewnić wystarczającą wielkość mocy rezerwowych w systemie energetycznym.

Mechanizm ten zacznie jednak w praktyce funkcjonować od zimy 2018 – 2019 r. Do tego czasu rynek musi radzić dobie za pomocą doraźnych rozwiązań. « 06/01/2015 16:29:43

022

WIADOMOŚCI PRAWO

Ubezpieczenie samochodu w Wielkiej Brytanii

»

Aby móc poruszać się samochodem w Wielkiej Brytanii, należy mieć ważny przegląd techniczny auta (MOT), opłacony podatek drogowy (Road Tax) oraz wykupione ubezpieczenie. Osoba, która nie posiada ważnych dokumentów, może ponieść różne konsekwencje prawne, do których należą między innymi wysoka kara pieniężna lub zabranie pojazdu.

Ubezpiczenia w Wielkiej Brytanii różnią się od tych, które dostepne są w Polsce.

Główną różnicą jest to, że w Wielkiej Brytanii ubezpieczenie kupuje się na osobę, a nie na samochód, w związku z czym pojazd może prowadzić tylko osoba, która jest na dane auto ubezpieczona.

W Wielkiej Brytanii dostępne są trzy rodzaje ubezpieczenia: comprehensive, third party fire and theft oraz third party.

Najtańszą polisą jest polisa third party.

Pokrywa ona straty poniesione wskutek kolizji przez osoby trzecie, aczkolwiek nie zajmuje się stratami, które poniósł posiadacz ubezpieczenia. Dlatego przy zakupie polisy należy się zastanowić, czy nie warto wydać trochę więcej i zabezpieczyć się przed potencjalnymi stratami.

Polisa third party fire and theft również pokrywa straty poniesione przez osoby trzecie wskutek kolizji z winy posiadacza ubezpieczenia, jednak dodatkowo ubezpiecza pojazd przed kradzieżą oraz pożarem.

Najbardziej korzystne jest ubezpieczenie comprehensive. Posiadacz takiego

ubezpieczenia może liczyć na to, że jego pojazd zostanie naprawiony nawet wskutek uszkodzenia spowodowanego z jego winy. Często takie ubezpieczenie oferuje dodatkowe przywileje, do których należą pojazd zastępczy, naprawa samochodu w wybranym przez ubezpieczonego garażu, pomoc drogowa itp.

Zawsze warto dokładnie zapoznać się z warunkami ubezpieczenia, aby móc korzystać ze wszystkich dostępnych przywilejów. W sytuacji gdy posiadacz ubezpieczenia nie jest pewnien, czy określone korzyści są dostępne w ramach wykupionej przez niego polisy, powinien niezwłocznie skontaktować się ze swoim ubezpieczycielem, który wszystko dokładnie wytłumaczy.

Koszt ubezpieczenia w Wielkiej Brytanii jest wysoki i uwarunkowany wieloma czynnikami. Należą do nich: wiek właściciela pojazdu, miejsce zamieszkania, miejsce, w którym samochód jest zazwyczaj garażowany, oraz model i wiek pojazdu.

Wykupując ubezpieczenie w Wielkiej Brytanii, możemy skorzystać ze zniżek, które przysługują nam w Polsce. Będziemy jednak potrzebować do tego odpowiednie dokumenty. O tym, jakie dokumenty będą potrzebne, zadecyduje firma ubezpieczeniowa w Wielkiej Brytanii.

Zanim zdecydujemy się na zakup ubezpieczenia, powinniśmy porównać ceny oferowane przez poszczególne firmy. Można do tego użyć porównywarek

dostępnych w internecie lub sprawdzić ceny bezpośerdnop na stronach samych firm ubezpieczeniowych. Warto też negocjować cenę przez telefon. W wielu przypadkach ubezpieczyciel jest przygotowany na negocjację ceny, aby nie stracić potencjalnego klienta. Alternatywnie można skorzystać z usług brokera, który znajdzie dla nas najlepszą ofertę, ale obciąży nas kosztami za wykonaną usługę. «

Masz więcej pytań na temat rejestracji pojazdu z polską tablicą rejestracyjną?

Zadzwoń do DNS Claims pod numer 0208 741 7762, a z przyjemnością udzielimy Ci wszystkich informacji.

teraz ju dostępna na twoim SMARTFONIE I TABLECIE! ı$*Ĉ("+ $00-563ĕ na tablet i kom rkę

564-MAKIETA 1 01-23.indd 22

06/01/2015 15:33:32

023

564-MAKIETA 1 01-23.indd 23

06/01/2015 15:13:07

024

TEMAT NUMERU społeczeństwo

Gospodarka, polityka, społeczeństwo. Te słowa kojarzone są z wielkimi rzeczami i przedsięwzięciami. Te z kolei działają jak odwrócony efekt motyla, który trafia potem rykoszetem w każdego z nas.

Pośród wielu horoskopów i wróżb na nowy rok są takie bardziej rzeczywiste.

To prognozy. Prezentujemy kilka z nich.

564-MAKIETA 2 24-43.indd 24

06/01/2015 14:45:40

025

564-MAKIETA 2 24-43.indd 25

06/01/2015 14:43:56

026

TEMAT NUMERU społeczeństwo PIOTR DOBRONIAK

»

W prognozach na najbliższy rok wydawca raportu „Britain in 2015” Nick Stevens (jest to wydawnictwo ekspertów z Economic & Social Research Council) jako główny punkt zwrotny wskazał m.in. zbliżającą się dużą zmianę w brytyjskiej polityce, którą określił jako „zamieszanie na tradycyjnej scenie”. Oczywiście główną rolę w owym „zamieszaniu” odegra partia niezadowolenia społecznego, czyli UKIP (United Kingdom Indepedent Party).

W ostatnich dniach Nigel Farage wziął na cel imigrantów, którzy pracują w brytyjskiej służbie zdrowia. Oczywiście oprócz zwykłego faktu, że mało który rdzenny Brytyjczyk garnie się do pracy, do której potrzebne jest bardzo specjalistyczne przygotowanie, dla Farage’a jest niepojęte, dlaczego NHS (służba zdrowia) nie zatrudnia więcej brytyjskich lekarzy i pielęgniarek. Przy okazji porusza też problem coraz bardziej starzejącego się brytyjskiego społeczeństwa. Tego, że nie jest to tylko przedwyborczy problem, nie ukrywa i rząd, próbujący nawet proponować pewne rozwiązania. Nie zawsze spotykają się one ze zrozumieniem pośród specjalistów. Jedno jednak jest pewne – kartą opieki medycznej zagra nie tylko UKIP, ale też i opozycja.

Kolejną kwestią rozbudzającą gorące dyskusje i dotyczącą absolutnie wszystkich jest poziom płac, jaki utrzyma się w tym roku. Autorzy raportu zastanawiają się, czy „potencjalna polityka fiskalna może spowodować kłopoty i czy można zapobiec ewentualnemu szokowi”, który może ona wywołać pośród brytyjskich pracowników.

Wszystko oczywiście zależy od stanu brytyjskiej gospodarki, która teoretycznie ma się dobrze. Analitycy serwisu Why Emerging Europe stawiają prostą diagnozę, która może być nie w smak właśnie Partii Niepodległości Zjednoczonego Królestwa (UKIP) – kołem zamachowym brytyjskiej gospodarki jest inicjatywa imigrantów.

Mało tego, mają na to dowody.

Jakie będą skutki odwrotnego efektu motyla, które przecież na końcu uderzą w nas? O tym poniżej.

POLITYKA

Eksperci z British Election Survey (brytyjski instytut badawczy nad wynikami

564-MAKIETA 2 24-43.indd 26

06/01/2015 17:00:02

027 W wynikach tych jednak nie ma nic niestosownego – badani wskazywali bowiem partię, na którą by zagłosowali, gdyby mogli.

Zatem wybierali czasem więcej niż jedną.

Badanie pokazuje też, że na chwilę obecną dalej możliwe są rządy obecnej koalicji Partia Konserwatywna – Liberalni Demokraci.

Oczywiście pamiętamy, że wyniki badań opinii publicznej stają się nieaktualne w momencie ich ogłoszenia, jednak można z nich odczytać pewną tendencję, a ta jest niekorzystna dla – jakby to powiedzieć językiem polskich tygodników tzw. opinii – starego układu partyjnego.

SpołeczeńStwo

wyborów) uważają, że UKIP mocno podzieli obecną scenę polityczną. Badacze próbują też na podstawie przeprowadzonych przez siebie badań pokazać, jak ten podział będzie wyglądał w najbliższych wyborach do House of Commons (brytyjski odpowiednik polskiego sejmu). Sytuację na scenie politycznej stawiają prawie na równi z efektami referendum na temat niepodległości Szkocji.

Pytaniem podstawowym jest to, czy na scenie starczy miejsca dla stałych graczy w brytyjskiej polityce – konserwatystów, laburzystów i Liberalnych Demokratów, jeśli dołączy do nich UKIP. Czy Nigel Farage wciśnie się do tego grona, urywając wszystkim po trochę, czy po prostu wyeliminuje którąś z partii? Oczywiście najbardziej zagrożeni są demokraci, ale co będzie, jeśli ich twardy elektorat się zmobilizuje? Kolejnym scenariuszem może być sytuacja, którą znamy z polskiego podwórka politycznego, czyli głosowanie na mniejsze zło. W tym przypadku notowania demokratów mogą 564-MAKIETA 2 24-43.indd 27

wzrosnąć, jeśli większość wyborców uzna, że nie po drodze im z UKIP, a konserwatyści i laburzyści już swoje zrobili i powinni odejść. Szkopuł w tym, że demokraci to dzisiaj też partia rządząca. Co prawda zaczyna się odcinać od konserwatystów, jednak nie wiadomo, czy to pomoże. Tym bardziej że to głównie konserwatyści ustalą termin nowych wyborów i będzie to na pewno termin najlepszy dla nich.

Jakkolwiek profesor Cees van der Eijk z uniwersytetu w Notthingham na podstawie przeprowadzonego badania podaje potencjalne wyniki wyborów do Izby Gmin: konserwatyści zgarną 34 proc., laburzyści 36 proc., liberałowie 17 proc., a UKIP 27 proc.

Jak nic wychodzi 114 proc.

Profesor podkreśla, że ta liczba i tak nie jest pełna, ponieważ nie wzięto pod uwagę innych partii „niezadowolenia społecznego” czy, jak kto woli, nacjonalistycznych: BNP w Anglii, SNP w Szkocji i Plaid Cymru w Walii. Nie mówiąc już o Partii Zielonych.

Przy tym zagadnieniu powstaje pytanie: czy inwestować ogromne pieniądze w starość?

Koszty utrzymania starszych ludzi w zdrowiu są ogromne – to fakt. Czy państwo może sobie pozwolić na taki wydatek? Oczywiście pod względem moralnym sprawa jest oczywista – TAK! Nie tylko może, ale wręcz musi!

W Wielkiej Brytanii pytanie to jednak stawiane jest trochę inaczej: jakie reformy strukturalne musi przeprowadzić oraz jakie koszty ponieść brytyjska służba zdrowia, żeby ludzie żyli dłużej? Stara się na nie odpowiedzieć Sarah Womack, była dziennikarka „Daily Telegraph”. – Wydaje się, że w reformie NHS to lekarze stali się pacjentami – wyrokuje Womack. Problemem jest bowiem skostniały system opieki zdrowotnej, którego kieszenie nie mają dna. Gazety często donoszą o finansowej ruinie brytyjskiego systemu zdrowia i jego zapaści finansowej. W tych doniesieniach pojawiają się statystyki. – W samej Anglii pacjenci w szpitalach umierają o 45 proc. częściej niż w Stanach Zjednoczonych (dane z 2013 r.) – podaje wyniki swojego śledztwa sir Brian Jarman, emerytowany profesor Imperial College London. Co ciekawe, ta sytuacja w sumie nie jest taka zła, ponieważ w 2004 r. ten wskaźnik wynosił… 58 proc.

Sarah Womack wskazuje też, że według badań z 2014 r., przeprowadzonych przez Commonwealth Fund, pozarządową instytucję, która monitoruje system opieki zdrowotnej na świecie, wynika, że NHS ma coraz sprawniejszy system, „dający optymalną ochronę zdrowia za stosunkowo niską cenę oraz dość szybki dostęp do specjalistów”.

W badaniu porównano wysoko rozwinięte kraje: Australię, Kanadę, Nową Zelandię, Francję, Niemcy, Holandię, Norwegię, Szwecję, USA i Szwajcarię. Inne badanie pokazuje, że mniej za pacjenta system zdrowotny płaci tylko we Włoszech. » 06/01/2015 14:44:01

028

TEMAT NUMERU społeczeństwo

Czy zatem w UK było aż tak źle? Czy to postęp technologiczny i reformy NHS dały takie efekty? Odpowiedź oczywiście nie jest prosta, jednak profesor Carol Propper z Imperial College London i uniwersytetu w Bristolu twierdzi, że wynika to z faktu, iż od kiedy pacjenci mają wybór, podążają za jakością. Jej słowa niejako potwierdza George

Machin, stawiają pytanie: czy spowodował to napływ pracowników z krajów wschodnioeuropejskich? Wskazują też inną przyczynę – kryzys. Statystyki, na które się powołują, rzeczywiście mogą przerażać. Prawie milion Brytyjczyków poniżej 25. roku życia pozostaje bezrobotnych, wielu na bezrobociu jest więcej niż rok. Te same statystyki pokazują, że takie osoby wolą też zatrudnić się na part-time, niż być pełnoetatowym pracownikiem, co z kolei jest spowodowane niskimi zarobkami.

Analitycy przewidują jednak – i to jest oczywiście dobra wiadomość – że płace w ciągu najbliższego roku wzrosną do poziomu sprzed kryzysu, a liczba bezrobotnych spadnie w ciągu najbliższych trzech lat. Oczywiście nie wszyscy podzielają tę opinię, jednak na pewno wszyscy wiążą ją ze wzrostem brytyjskiej gospodarki. Jeśli gospodarka będzie miała kłopoty, płace nie wzrosną. Wzrośnie natomiast liczba bez-

Stoye, badacz z Institute for Fiscal Studies.

– W 2010 r. 20 proc. funduszy zdrowotnych trafiło do prywatnych klinik. W 2003 r. ta liczba była bliska zeru.

To wskazuje, że pacjenci uciekają od tradycyjnych publicznych placówek, a te, żeby się utrzymać, muszą się zmieniać na lepsze.

robotnych. O bezrobocie mogą się nie bać jedynie dobrze wykwalifikowani pracownicy w branży nowych technologii czy opieki medycznej. A niestety z kwalifikacjami u młodych Brytyjczyków jest dość słabo.

Badacze Jonathan Cribb i Andrew Hood z Institute for Fiscal Studies są zgodni co do jednego – recesja uderzyła dużo mocniej w młodych pracowników niż tych w wieku średnim. Spowodowane było to właśnie brakiem umiejętności oraz napływem wydajniejszej – nie zawsze tańszej – siły roboczej.

To z kolei powoduje, że prognozy dla gospodarki wcale nie są takie złe. A to właśnie za sprawą „wykwalifikowanej i wydajniejszej siły roboczej”.

Między 2001 a 2011 r. imigranci zapłacili fiskusowi około 5 mld funtów.

Płace

Tu Brytyjczycy nie są pozbawiani złudzeń.

Płace w grupie wiekowej 25 – 29 lat spadły średnio o 12 proc. – i to w odniesieniu do płacy realnej. Jednak autorzy analizy, naukowcy David Blanchflower oraz Stephen 564-MAKIETA 2 24-43.indd 28

GOSPODARKA Według różnych prognoz w 2015 r. brytyjska gospodarka ma wzrosnąć o około 2,4 – 2,7 proc. Brytyjczycy po cichu liczą, że w tym roku po raz kolejny na wzrost gospodarczy spory wpływ będą mieli imigranci z Europy Środkowo-Wschodniej.

Z opublikowanego w listopadzie raportu prof. Christiana Dustmanna and dr. Tommasa Frattiniego wynika, że między 2001 a 2011 r. imigranci zapłacili fiskusowi około 5 mld funtów. Poza tym byli też tańsi dla budżetu – prawdopodobieństwo, że będą korzystać z zasiłków i kredytów podatkowych było o 43 proc. mniejsze, a tego, że będą mieszkać w mieszkaniach socjalnych – mniejsze o 7 proc. Byli też przeciętnie lepiej wykształceni i częściej aktywni zawodowo niż Brytyjczycy oraz bardziej przedsiębiorczy.

Według danych Centre for Entrepreneurs do końca 2012 r. tylko polscy imigranci założyli prawie 22 tys. firm. Brytyjski rząd zachęca kolejne firmy z Europy ŚrodkowoWschodniej do otwierania swoich oddziałów na Wyspach, kusząc dostępem do globalnych rynków, na których brytyjskie firmy są już od dawna obecne, oraz ogromną, międzynarodową, wysoko wykwalifikowaną siłą roboczą, bogatymi doświadczeniami w zakresie badań i rozwoju (B+R) oraz łatwością prowadzenia działalności gospodarczej (Wielka Brytania zajmuje ósmą pozycję w rankingu Doing Business).

Coraz więcej firm usługowych i produkcyjnych z Europy Środkowo-Wschodniej zerka na Wyspy. Licząc na wyższe wydatki i budżety, próbują dotrzeć do brytyjskich konsumentów poszukujących wysokiej jakości mebli, nieco innych produktów żywnościowych, tańszych usług medycznych, oprogramowania, a nawet usług fotograficznych czy drukarskich. Niestety, wiele firm musi jeszcze nauczyć się, jak poruszać się po wymagającym rynku na Wyspach.

Tymczasem dla brytyjskiego rządu Europa Środkowo-Wschodnia to również ogromne możliwości inwestycyjne oraz eksportowe. Najpierw stała się jednym z jedenastu priorytetowych rynków wzrostu dla brytyjskich firm.

– Polska to dynamicznie rozwijający się rynek, dlatego chcemy w jak największym stopniu wspierać brytyjskich przedsiębiorców w rozwijaniu tu potencjału. Ta wizyta to ważny element tego procesu – mówił lord Ian Livingston, minister ds. handlu i inwestycji, podczas tzw. Megamisji do Polski, Czech, Słowacji i Węgier, która odbyła się w marcu 06/01/2015 14:44:04

029 kim dlatego, że do tej pory – jak wynika z danych polskiego Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju – projekty współfinansowane przez Unię Europejską najczęściej realizowali Niemcy, Austriacy i Hiszpanie. Stawka jest spora, bo do 2020 r. do regionu ma trafić prawie 230 mld euro, z tego ponad 1/3 do Polski. «

2014. Na ten rok planowana jest kolejna – do Bułgarii i Rumunii.

Dodatkowo w sierpniu ubiegłego roku Daniel Kawczyński, poseł polskiego pochodzenia, został mianowany nowym przewodniczącym Ponadpartyjnej Grupy ds.

Polski oraz specjalnym doradcą premiera Davida Camerona ds. Europy ŚrodkowoWschodniej.

– Biorąc pod uwagę fakt, że w Wielkiej Brytanii żyje tylu Polaków – ponad 800 tys.

– chcemy zaangażować tę ogromną diasporę i wykorzystać ją bardziej efektywnie, zwiększając wymianę miedzy oboma krajami. Wielka Brytania wciąż za mało eksportuje. Jesteśmy piątą gospodarką na świecie i bodajże ósmym lub dziewiątym eksporterem. Chcemy pod względem eksportu osiągnąć pozycję, którą mamy, jeśli chodzi o wielkość gospodarki – mówił Kawczyński w wywiadzie dla serwisu Why Emerging Europe.

564-MAKIETA 2 24-43.indd 29

Już od prawie roku Brytyjczycy promują w regionie brytyjską żywność. Już chwalą się, że udaje im się eksportować ją do supermarketów, barów i restauracji w 150 krajach.

Tylko w 2014 r. rząd pomógł wysłać produkty żywnościowe ponad 2,5 tys. firmom.

Brytyjskie firmy chcą też działać w innych sektorach. Jesienią ubiegłego roku UK Trade and Investment zorganizował cztery konferencje z cyklu „Health and Life Sciences Exchanges”, m.in. w Warszawie, Pradze i Bukareszcie. Kolejne są przewidziane na pierwszy kwartał 2015 r. Na Wyspach sektor zatrudnia ponad 176 tys. pracowników w prawie 5 tys. firm, które generują około 50 mld funtów zysku rocznie. Firmy farmaceutyczne wydają rocznie na badania i rozwój około 4 mld funtów.

Brytyjczycy chcą teraz dzielić się swoimi doświadczeniami, jednocześnie korzystając z funduszy europejskich, które kierowane są do naszego regionu, przede wszyst-

Artykuł powstał we współpracy z serwisem Emerging-Europe.com oraz na podstawie raportu „Britain in 2015” wydawanego i opracowanego przez Economic & Social Research Council.

06/01/2015 14:44:09

030

KOMENTARZ TYGODNIA POLITYKA

Grecka tragedia Zwycięstwo radykalnej lewicy w Grecji może przełamać rządzące paradygmaty w Europie i być skuteczną szczepionką na szkodliwy system gospodarczy. To szansa na odejście od polityki zaciskania pasa dla wszystkich.

Radosław Zapałowski

»

Jeszcze nie opadł kurz po sylwestrowych szaleństwach pirotechnicznych, a w Europie już trwa nerwowe oczekiwanie na polityczne fajerwerki. Styczeń na Starym Kontynencie będzie głośny, kolorowy i interesujący.

W Europie można spodziewać się kolejnej wojny. Bez czołgów, armat i samolotów, ale z poważnymi konsekwencjami 564-MAKIETA 2 24-43.indd 30

dla milionów ludzi. Po sześciu latach od upadku Lehman Brothers i początku finansowego kryzysu u władzy mogą pojawić się odważni, którzy wypowiedzą wojnę wszechpotężnym rynkom finansowym i ekonomicznej dyktaturze Unii Europejskiej.

Jeśli, na co wskazują sondaże, przyspieszone wybory w Grecji wygra radykalnie lewicowa Syriza – skutki odczu-

jemy wszyscy. To w Grecji bowiem rozegra się bitwa, która określi polityczne i ekonomiczne mementum nie tylko na 2015 rok, ale także na kilka następnych lat. Kraj, który przez Unię potraktowany został jak królik doświadczalny, aby sprawdzić, czy przeżywający kryzys późny kapitalizm można zrestrukturyzować poprzez obniżki płac, emerytur, cięcia w służbie zdrowia, edukacji i socjalu 06/01/2015 14:44:10

031 – staje się dziś epicentrum wybuchu społecznego niezadowolenia i politycznego radykalizmu. To, co zaskoczyło europejskie i greckie elity, to fakt, jak szybko i z jaką determinacją Grecja przemienia się z bezwolnego obiektu targanego wiatrami historii i rynków finansowych w ostrego politycznego gracza, który uzyskał podmiotowość. Nie powinno to jednak dziwić. Narzucona „chorym członkom Europy” przez tzw. Trojkę (Komisja Europejska, Międzynarodowy Fundusz Walutowy i Europejski Bank Centralny) nieskuteczna i szkodliwa polityka ekonomiczna postawiła Grecję na krawędzi.

Wzrost poparcia dla Syrizy nie jest szaleństwem antysystemowych, oburzonych i nieuświadomionych wyborców, pobudzanych populizmem, lecz efektem coraz większego rozdźwięku między establishmentem a społeczeństwem. Ograniczaniem, a właściwie całkowitym zawieszeniem demokracji. Wolne wybory wciąż się odbywają, ale decyzje społeczeństw nie mają żadnego realnego wpływu na polityczną rzeczywistość, która podlega intelektualnej dyktaturze brukselskich elit. To musiało w końcu pęknąć.

I musiało pęknąć w Atenach.

SPODZIEWANA ZMIANA

Zawsze prędzej czy później przychodzi czas, kiedy system polityczny i ekonomiczny staje się przestarzały. Do zmiany potrzeba jeszcze przeświadczenia o dysfunkcjonalności systemu, kogoś przygotowanego do objęcia władzy i katalizatora, iskry, która rozpocznie rozpad starego porządku. Wszystkie te trzy czynniki zaistniały w Grecji. Po kilku latach od wybuchu kryzysu jasne jest, że narzucona Grecji przez Trojkę polityka gospodarcza nie przynosi żadnych efektów. Jedna na cztery osoby jest bez pracy. Poziom ubóstwa wzrósł do 40 proc. Liczba samobójstw wzrosła o 60 proc. Zadłużenie po wybuchu kryzysu wynosiło 120 proc. PKB, dziś po terapii szokowej Unii już 175 proc. Bezrobocie wśród młodych sięga zatrważających 60 proc. Grecja przeżywa społeczny Armagedon. Dr David Stuckler z Uniwersytetu w Oxfordzie razem z Sanjay Basu z Uniwersytetu Stanforda szczegółowo opisali skutki polityki Brukseli w książce „The Body Economics” i konkludują, że Grecji grozi humanitarna katastrofa.

Naukowcy przeanalizowali wskaźniki dotyczące zdrowia i ekonomicznych 564-MAKIETA 2 24-43.indd 31

kryzysów od czasów Wielkiej Depresji lat 30. Korelacja jest oczywista. Krajom, w których szalejący kryzys ekonomiczny był równoważony przez zmasowane państwowe wydatki (np. USA w latach 30., Wielka Brytania po II wojnie światowej, Islandia po kryzysie bankowym czy Szwecja) nie tylko na infrastrukturę i masowe roboty publiczne, ale także na potrzeby socjalne, edukacyjne i zdrowotne, w dłuższej perspektywie udało się wyjść na prostą, ze zdrowszą gospodarką, przy okazji redukując zadłużenie. Tam natomiast, gdzie cięcia były drastyczne, społeczne koszty były katastrofalne. Ta książka pokazuje, że skutki polityki oszczędności można oszacować w ludzkim wymiarze, a priorytetem rządów powinno być zawsze dobro społeczne. Tymczasem Grecję postanowiono leczyć ostrymi cięciami. Przedstawiciele Trojki zachowują się w Grecji jak namiestnicy okupacyjni i każą ze sobą konsultować każdy ruch, a recepty w postaci deregulacji, uelastycznień i programów oszczędnościowych duszą społeczeństwo i gospodarkę. Nie dziwi więc, że Grecja w powszechnej percepcji jawi się jako współczesna Republika Weimarska – bankrut i centrum politycznego chaosu. Różnica polega jednak na tym, że głosy niezadowolonych zagospodarowuje radykalna lewica zamiast radykalnej prawicy.

Bruksela i Berlin przystawiają Grekom pistolet do skroni.

Demokracja to tylko pusty frazes

PANIKA W BRUKSELI

Wyborcze sukcesy greckiej Syrizy są polityczną bajką. Partia sklecona z różnych lewicowych ruchów – od marksistów po ekologów, trockistów, alterglobalistów, feministek i pacyfistów, w sumie z 13 różnych ugrupowań – pojawiła się na politycznej scenie w 2009 r. z 4-proc. poparciem. W 2012 r. była już główną partią opozycyjną, a w zeszłym roku otrzymała 27 proc. głosów i wygrała wybory do Parlamentu Europejskiego.

Dziś ma szansę na rządy w Grecji i przełamanie ekonomicznego paradygmatu dominującego w Unii. Nie dziwi więc, że charyzmatyczny lider Syrizy Alexis Tsipras budzi zaniepokojenie w Berlinie oraz w Brukseli i spędza sen z powiek europejskim liderom. W końcu ekonomiczny imperatyw, którego nikt nie może kwestionować, niezmienność zasad, reguł i niezgoda na podważanie gospodarczych dogmatów zawsze były nieodłącznym » 06/01/2015 14:44:10

032

KOMENTARZ TYGODNIA POLITYKA

Charyzmatyczny lider Syrizy Alexis Tsipras budzi zaniepokojenie w Berlinie oraz w Brukseli i spędza sen z powiek europejskim liderom.

elementem Unii, od początku istnienia będącej tworem „oświeconych elit”, które prowadziły „ciemny, europejski lud” za rączkę.

Dla Brukseli i Berlina stabilność strefy euro, silna waluta i aplauz rynków finansowych mają pozycję nadrzędną w stosunku do mieszkańców zjednoczonej Europy. Tsipras cały ten układ neguje.

Lider Syrizy zapowiada redukcję wydatków na armię, renacjonalizację niektórych przedsiębiorstw, poddanie państwowej kontroli banków, zwiększenie płacy minimalnej, uszczelnienie systemu podatkowego i podwyższenie podatków dla najbogatszych Greków. Ale najbardziej odważny z pomysłów to całkowita rezygnacja z porozumień z Trojką albo przynajmniej renegocjacja zasad, na których ta współpraca się opiera. Tsipras proponuje zawiesić spłacanie zagranicznego zadłużenia na co najmniej trzy lata, co pozwoliłoby złapać oddech greckiej gospodarce. Chętnie widziałby umorzenie części długu i sporządzenie dla Grecji i innych południowych krajów nowego planu Marshalla, który zapewniłby wzrost 564-MAKIETA 2 24-43.indd 32

gospodarczy. Fundusze miałyby pochodzić z emisji euroobligacji. Spłata zadłużenia ma się dokonać dzięki wzrostowi gospodarczemu, a nie cięciom. Bruksela i Berlin nie chcą o tym słyszeć. Przewodniczący Komisji Europejskiej Jean-Claude Juncker jasno powiedział, że „nie życzy sobie, aby w Grecji wygrały siły radykalne”.

Nieoficjalnie mówi się, że w przypadku zwycięstwa Syrizy Grecja zostanie pozbawiona wszelkich funduszy europejskich. Wyborczy szantaż wzmacniają apokaliptyczne przestrogi o ucieczce zagranicznego kapitału i banków. Bruksela i Berlin przystawiają Grekom pistolet do skroni. Demokracja to tylko pusty frazes. Tym bardziej jednak rośnie znaczenie styczniowych wyborów w Grecji.

Stawka jest olbrzymia. Nie chodzi tylko o zmianę ekonomicznego kursu Unii, ale też o demokratyczne zasady i suwerenność. Greckiej lewicy udało się połączyć radykalizm polityczny, mobilizację społeczną i pragmatyzm wyborczy. Mały kraj na peryferiach Wspólnoty może zadecydować o przyszłości całego kontynentu. « 06/01/2015 16:54:56

033

564-MAKIETA 2 24-43.indd 33

06/01/2015 14:44:14

034

ŻYCIE NA WYSPACH PORADY

Obywatelstwo brytyjskie na wyciągnięcie ręki Choć wielu może się wydawać, że jest inaczej, brytyjskie obywatelstwo tak naprawdę jest na wyciągnięcie ręki. Wymagania, które trzeba spełnić, nie są na tyle wygórowane, żeby nie można było tego zrobić. Poniżej przedstawiamy ich listę.

»

Aby ubiegać się o obywatelstwo brytyjskie, trzeba spełnić kilka warunków. Najważniejszym z nich jest udokumentowanie co najmniej 6 lat legalnej pracy i pobytu na Wyspach Brytyjskich. Ważne jest też, żeby starający się o obywatelstwo był „a good character person”, a więc przykładnym obywatelem. W tym oczywiście mieści się wymóg niekarlności. Pod uwagę brane są również wyjazdy poza granice UK. Nie można opuścić kraju na dłużej niż 450 dni w ciągu ostatnich 5 lat, w tym 90 dni w ciągu ostatniego roku. No i oczywiście jest też formalność, która interesuje nas najbardziej: udokumentowanie znajomości języka angielskiego oraz zdanie testu Life in the UK.

ZNAJOMOŚĆ JĘZYKA

Obecnie osoby, które chcą ubiegać się o brytyjskie obywatelstwo, powinny posiadać 564-MAKIETA 2 24-43.indd 34

certyfikat potwierdzający znajomość języka angielskiego na poziomie B1 CEFR (Common European Framework of Reference for Languages). Jego odpowiednikiem jest kurs ESOL na poziomie Entry 3, który dla wielu Polaków jest jak najbardziej osiągalny. To pierwsza dobra wiadomość. Druga jest taka, że wymagany jest certyfikat jedynie z modułów Listening & Speaking, a więc nie z czytania i pisania. Kolejnym ułatwieniem jest to, że osoby, które posługują się komunikatywnym angielskim, mogą wziąć udział w przyspieszonym kursie i zdać wymagany egzamin w ciągu dwóch weekendów. Jest to duże udogodnienie, wziąwszy pod uwagę, że niektóre kursy ESOL trwają kilka tygodni, a czasem i miesięcy.

Firma Sara-Int Ltd organizuje kursy ESOL Entry 3 już od kilku lat. Naszym partnerem jest Training Connect, college doświadczony w przeprowadzaniu zajęć i egzaminów.

Wykładowcy są przyjaźni i służą pomocą oraz wsparciem przy opanowaniu wiedzy potrzebnej do zaliczenia egzaminu. Zajęcia odbywają się w siedzibie firmy Sara-Int na Hammersmith, w kameralnej grupie, która zwykle składa się z osób polskojęzycznych, co często jest postrzegane przez kursantów jako dodatkowy atut.

Co ważne, kursy i egzamin zgodne są z wszystkimi wymogami Home Office, a certyfikaty, które otrzymują uczestnicy, są uznawane przy ubieganiu się o brytyjskie obywatelstwo.

TEST LIFE IN THE UK

Kolejna dobra wiadomość jesta taka, że do testu z wiedzy o historii, kulturze i społeczeństwie brytyjskim można przygotować się z polsko-angielskiej książki. Do tej pory jedyną dostępną książką był angielski podręcznik „Life in the UK: A Guide for New Residents”. Nie wszystkim jednak odpowiada nauka w języku angielskim. Czasami łatwiej przyswoić wiedzę w swoim ojczystym języku, a następnie sprawdzić brzmienie pojęć, miejscowości czy nazw po angielsku. Taką właśnie możliwość daje polsko-angielskie wydanie książki „Life in the UK”, dostępne w biurze Sara-Int Ltd. Przypomnijmy jeszcze tylko, że test Life in the UK zdaje się w certyfikowanych centrach egzaminacyjnych. Aby to zrobić, należy zarejestrować się i zarezerwować sobie termin poprzez stronę internetową www.gov. uk, na której można znaleźć wszystkie informacje o tym egzaminie.

CO DALEJ?

Po zgromadzeniu wszystkich dokumentów dotyczących zatrudnienia i certyfikatów z egzaminów trzeba jeszcze wypełnić aplikację o obywatelstwo. W tym także może pomóc firma Sara-Int Ltd. Nasi specjaliści oferują pomoc w całym procesie starania się o obywatelstwo: od weryfikacji dokumentów, przez wypełnienie aplikacji, po pilotowanie całej sprawy aż do rozpatrzenia wniosku.

Zapraszamy do naszego biura. Ułatwimy proces zdobywania potrzebnych kwalifikacji i pomożemy Ci znaleźć rozwiązanie odpowiednie do Twoich potrzeb. « 06/01/2015 14:44:21

035

564-MAKIETA 2 24-43.indd 35

06/01/2015 14:44:23

036

Świat polonii EDUKACJA

Trudne życie polonijnej szkoły Szkoły polonijne borykają się z brakiem odpowiednich podręczników, ale to tylko otwiera listę problemów, które sprawiają, że edukacja ojczysta za granicą jest prawdziwym wyzwaniem – mówi prof. Dorota praszałowicz z instytutu amerykanistyki i Studiów polonijnych Uniwersytetu Jagiellońskiego.

564-MAKIETA 2 24-43.indd 36

Beata KołoDzieJ, PAP

»

Jak wyjaśnia profesor, listę problemów otwiera brak spójnego systemu szkolnictwa polskiego za granicą i brak analiz dotyczących oświaty polonijnej. – Szkoły polskie są na ogół prowadzone z inicjatywy oddolnej. Każdy prowadzi szkołę, jak chce i jak umie.

Stąd bierze się autonomia poszczególnych placówek. Z tego powodu trudno oszacować, ile dzieci i młodzieży polskiej uczy się przedmiotów ojczystych (język polski, literatura, historia, geografia, często religia) poza granicami Polski.

Gdyby wszystko było sterowane odgórnie, choćby przez MEN, to łatwiej byłoby ogarnąć sytuację – zwraca uwagę.

Gdzie się uczą młodzi Polacy? Korzystają głównie ze szkół społecznych, zakładanych i prowadzonych przez samych migrantów. Znacznie mniej jest szkół finansowanych przez władze Polski, czyli Szkolnych Punktów Konsultacyjnych, które podlegają Ministerstwu Eduka06/01/2015 14:44:26

037 cji Narodowej. Nauczaniem w szkołach polonijnych może być objętych ok. 90 tys. uczniów (z czego 15 tys. uczęszcza do szkół finansowanych przez państwo polskie) i – jak powiedziała profesor – stanowią oni prawdopodobnie tylko 10 proc. dzieci i młodzieży polskiej za granicą. Najlepsza jest sytuacja w Wielkiej Brytanii, gdzie około jednej czwartej polskich dzieci chodzi do sobotnich szkół i uczy się przedmiotów ojczystych.

Także tam zarejestrowanych jest najwięcej takich placówek (ponad 110), dość dużo jest ich też w Niemczech (ok. 50).

W sumie w bazie internetowej prowadzonej przez Ośrodek Rozwoju Polskiej Edukacji za Granicą zarejestrowanych jest 336 szkół (2013), ale funkcjonują też takie, które się nie zarejestrowały.

Szkoły prowadzą nauczanie uzupełniające i zwykle działają w sobotę lub w godzinach popołudniowych (raz lub dwa razy w tygodniu). Ich kadra – jak mówi profesor – na ogół ma wysokie kwalifikacje. – Nie ma właściwie problemu z brakiem nauczycieli. Wielu dobrze wykształconych Polaków na co dzień pracuje za granicą poniżej swoich kwalifikacji. Z przyjemnością zatem zgłaszają się jako wolontariusze do sobotniej szkoły polonijnej.

Ich wynagrodzenie jest symboliczne i pokrywa jedynie koszty dojazdu do szkoły i skromnego posiłku. Przykładowo w jednej ze szkół w Wielkiej Brytanii nauczyciel przedmiotów ojczystych dostaje za sobotę 20 – 30 funtów, podczas gdy woźny otrzymuje za przebywanie w szkole w tym czasie 60 funtów – dla niego są to po prostu nadgodziny – opisuje Praszałowicz.

W przypadku dzieci urodzonych już za granicą, pochodzących z małżeństw mieszanych lub potomków dawnych imigrantów w coraz większym stopniu potrzebne są programy nauczania języka polskiego jako drugiego, czyli języka odziedziczonego. I tu szczególnie ważne – zauważa profesor – by państwo polskie kładło nacisk na kształcenie nauczycieli dla szkół polskich za granicą poprzez specjalistyczne studia na uczelniach krajowych i zagranicznych. Potrzebne jest także doskonalenie zawodowe nauczycieli uwzględniające oprócz metod nauczania także tematykę edukacji międzykulturowej oraz dwujęzyczności.

Poważnym problemem szkół polonijnych jest brak podręczników.

564-MAKIETA 2 24-43.indd 37

– Nie ma żadnej serii podręczników układających się w logiczną całość.

Nauczyciele często wykorzystują zatem podręczniki, które są przeznaczone dla szkół krajowych. Jednak te pisane są dla szkół ogólnych, w których zajęcia odbywają się przez pięć dni w tygodniu. Materiału w nich zawartego nie da się zmieścić w czasie nauczania szkoły sobotniej. Ponadto książki, przewidziane dla szkół za granicą, nie uwzględniają trudności, jakie mają z językiem polskim mali migranci – wyjaśnia prof. Praszałowicz.

I apeluje o pomoc państwa w przygotowaniu całych serii podręczników dla wszystkich grup wiekowych – od przedszkola do matury – oraz dla różnych poziomów znajomości języka. Przykładem podręczników, które powinny stać się początkiem takich serii, są – wskazuje Praszałowicz – prace Agnieszki Rabiej „Lubię polski!

Podręcznik do nauki języka polskiego jako drugiego dla dzieci” oraz Magdaleny Szelc-Mays „Piszę na A”.

Wyzwań jest więcej. Zadaniem polonijnej szkoły musi być nie tylko przekazanie dziecku znajomości języka i kultury polskiej, aby czuło ono związek z krajem rodziców, dziadków, ale i pomoc w integracji ze społeczeństwem przyjmującym.

– Często rodzic nie posyła dziecka do polskiej szkoły, ponieważ boi się „gettoizacji” – tego, że szkoła zamknie dziecku drogę do integracji z rówieśnikami w nowym kraju – zauważa profesor.

Dodatkowe obawy wynikają z misji, którą przyjmowały na siebie w przeszłości wszelkie instytucje stworzone w diasporze i skierowane przeciw procesom integracji ze społeczeństwem przyjmującym. W dobie poważnego zagrożenia kultury polskiej, jaką niosły ze sobą zabory, wojny oraz ucisk komunistyczny, walka o podtrzymywanie ciągłości kulturowej na obczyźnie wiązała się z lękiem przed nadmiernym wchodzeniem w nowe otoczenie. Dzisiaj – mówi

profesor – gdy tamte obawy są nieaktualne, integrację migrantów należy traktować jako proces naturalny, który w niczym nie zagraża poczuciu związku z krajem pochodzenia. Z badań migracyjnych wynika wręcz, że migranci wchodzą w nowe społeczeństwo poprzez własne struktury, wśród których ważne miejsce zajmuje szkoła przedmiotów ojczystych. «

Gdzie się uczą młodzi Polacy?

Korzystają głównie ze szkół społecznych, zakładanych i prowadzonych przez samych migrantów.

06/01/2015 14:44:30

038

ŚWIAT POLONII TAK NAS WIDZĄ INNI

Polak – człowiek sukcesu W Portugalii stereotyp Polaka jako ubogiego imigranta, pokutujący nadal w wielu państwach Europy Zachodniej, niemal całkowicie zanikł w ostatnich latach. Portugalczycy postrzegają dziś Polskę i jej obywateli w kategoriach sukcesu.

MARCIN ZATYKA, PAP

»

Lizbońska ekonomistka Henriqueta Sena przyznaje, że w ciągu ostatniej dekady drastycznie uległ zmianie wizerunek Polaków nad Tagiem. Jej zdaniem przyczyniło się do tego przede wszystkim wejście Polski do Unii Europejskiej oraz wzrost gospodarczy notowany w okresie powszechnego na Starym Kontynencie kryzysu.

– Trudnościom w wychodzeniu z problemów finansowych Portugalii

564-MAKIETA 2 24-43.indd 38

towarzyszy nieukrywana zazdrość jej mieszkańców wobec Polaków, którzy w 2009 r. jako jedyni w Unii Europejskiej mieli dodatni PKB. Informacja ta znacznie poprawiła opinię naszych obywateli o Polsce – powiedziała PAP ekonomistka.

Eksperci wskazują, że wpływ na pozytywny wizerunek Polski mogą mieć też sukcesy portugalskich spółek nad Wisłą, takich jak Jeronimo Martins, właściciela sieci Biedronka, czy Banco Comercial Portugues, nadzorującego Bank Millennium, a także

pochlebne opinie ich kierownictwa o polskim rynku. Wskazują też, iż licząca ponad tysiąc osób portugalska Polonia to osoby dobrze wykształcone, które w zdecydowanej większości przypadków świetnie radzą sobie na niełatwym rynku pracy w Portugalii.

Tymczasem portugalscy politolodzy dostrzegają rosnącą w Europie rolę Polski. Przypominają, że sprawowane w przeszłości przez Jerzego Buzka i obecnie przez Donalda Tuska ważne funkcje w instytucjach unijnych również dodają prestiżu Polakom.

Prof. Jose Espada z Portugalskiego Uniwersytetu Katolickiego w Lizbonie uważa, że wybór Polaka na przewodniczącego Rady Europejskiej wpłynie na umocnienie pozycji UE w niełatwych relacjach z Rosją, a także może pomóc w przeprowadzeniu wewnętrznych reform w unijnych strukturach.

Czołowy portugalski ekspert w dziedzinie nauk politycznych i stosunków międzynarodowych wskazuje, że Polska staje się przeciwwagą dla dystansującej się wobec UE Wielkiej Brytanii.

06/01/2015 14:44:32

039 – Polska to dziś dumny członek UE, a jednocześnie dumny, niezależny naród, który może zrozumieć brytyjski dyskomfort wobec dogmatu o „zawsze najważniejszej integracji ponadnarodowej”. Polska może skanalizować ten dyskomfort poprzez działania reformatorskie, unikając w ten sposób umacniania się skrajnych ugrupowań, z których część nie kryje sympatii wobec Putina – ocenił prof. Espada.

Rosnącą siłę i znaczenie Polski w UE dostrzega także dr Madalena Resende z Portugalskiego Instytutu Stosunków Międzynarodowych (IPRI).

564-MAKIETA 2 24-43.indd 39

– W ostatnich latach widzimy wyraźne zbliżenie na linii Warszawa – Berlin i oba te ośrodki zaczynają mieć decydujące znaczenie dla prowadzonej przez Unię polityki – mówi Resende.

Nie tylko elity, ale również portugalska ulica przestała patrzeć na Polskę jak na młodszego i biedniejszego członka Unii Europejskiej.

i coraz częściej robią to za granicą.

Nie dostrzegam, aby byli nadmiernie oszczędni podczas swoich wojaży.

Nawet taka placówka jak moja, gdzie za nocleg trzeba zapłacić ponad 70 euro, jest chętnie przez nich wybierana. To najlepiej dowodzi, że nie należą już do grona biednych Europejczyków – tłumaczy Carvalho.

– Jeszcze przed siedmiu, ośmiu laty Polska była kojarzona tu jako kraj bliższy Ukrainie. Wielu jej obywateli to emigranci zarobkowi w Portugalii. Minęło kilka lat i dziś o Polakach częściej mówi się jako o mieszkańcach Europy Środkowej, a nie Wschodniej. Polska kojarzona jest też jako sąsiad i sprzymierzeniec silnych gospodarczo Niemiec. Z drugiej strony Portugalczycy zdają sobie sprawę, że słabością Warszawy jest uzależnienie energetyczne od Rosji, z którą aktualnie Polska nie ma łatwych relacji – dodaje Sena.

Polak to coraz częściej również potencjalny klient dla portugalskiej gospodarki, głównie turystyki. Uruchomienie w 2009 r. przez TAP, największego przewoźnika lotniczego w tym kraju, regularnych lotów między Warszawą a Lizboną napędziło hotelarzom i restauratorom nowych gości.

Właściciel stołecznego hotelu The House Francisco Carvalho przyznaje, że Polacy coraz liczniej pojawiają się w Lizbonie i stanowią dobry cel dla placówek takich jak jego obiekt.

– Polacy są narodem bardzo pracowitym. Potrafią jednak odpoczywać

Stołeczny hotelarz oczekuje, że wraz z dwoma nowymi połączeniami między Warszawą a Lizboną, które ruszą wiosną, wzrośnie też liczba goszczących u niego Polaków.

– Nie przeraża mnie, że będą to pasażerowie tanich linii lotniczych. Z pewnością poza rozsądną ceną hotelu będą też szukać wygody – dodaje. «

Portugalscy politolodzy dostrzegają rosnącą w Europie rolę Polski.

Przypominają, że sprawowane w przeszłości przez Jerzego Buzka i obecnie przez Donalda Tuska ważne funkcje w instytucjach unijnych również dodają prestiżu Polakom.

06/01/2015 14:44:34

040

sygnaŁy Z LISTÓW DO REDAKCJI DziaŁo się coś zŁego…

Pomoc dla Mayi!

Każda diagnoza potwierdzająca nowotwór jest dla bliskich trudna do przyjęcia, ale wiadomość, że twoje dziecko jest chore na nowotwór, jest szczególnie wstrząsająca.

564-MAKIETA 2 24-43.indd 40

»

Maya urodziła się 13 maja 2010 roku – jako długo wyczekiwane, ukochane i jedyne dziecko Agnieszki i Rafała. Jak każde dziecko, dla swoich rodziców była pełną życia, bystrą, ruchliwą, zdrowo wyglądającą dziewczynką.

Niedługo po 3. urodzinach, w miesiącach poprzedzających diagnozę, Maya zaczęła narzekać na brak apetytu.

Stała się apatyczna i blada, często zmęczona, domagała się drzemek w ciągu dnia. Z braku energii nie chciała dużo chodzić i jeździć na rowerze, wózek ponownie stał się nieodłącznym elementem każdego wyjścia z domu.

Mama Mayi, Agnieszka, opowiada: „W ciągu dwóch tygodni kilkanaście razy odwiedzaliśmy pediatrę. Na początku powiedziano nam, że Maya ma infekcję dróg moczowych”. Samopoczucie Mayi pogarszało się z dnia na dzień i wkrótce dziewczynka nie chciała chodzić, narzekając na ból kolan, stała się płaczliwa. Nasilił się ból nóżek i brzuszka, zaczęły się niespokojne, nieprzespane noce. „Wiedzieliśmy, że z naszą małą córeczką dzieje się coś złego” – mówią Agnieszka i Rafał.

Testy krwi, a następnie USG i prześwietlenie wykazały guza w nadnerczu.

We wrześniu 2013 roku, po serii kolejnych badań, Agnieszka i Rafał otrzymali dewastującą wiadomość. U ich ślicznej, małej dziewczynki został zdiagnozowany rak – neuroblastoma wysokiego ryzyka, dziecięcy nowotwór o bardzo dużej agresywności.

Podobnie jak w większości przypadków dzieci zdiagnozowanych z tą chorobą, zdążyła ona rozprzestrzenić się w organizmie Mayi przed postawieniem diagnozy. W tym stopniu zaawansowania NB jest jednym z najtrudniejszych do leczenia nowotworów wieku dziecięcego.

Rodzice Mayi przyznają, że nigdy wcześniej nie słyszeli o tym rodzaju raka. „To, co przydarzyło się naszej córce, było dla nas kompletnym szokiem” – mówi Agnieszka. „Żadne słowa nie są w stanie opisać kompletnej, bezdennej rozpaczy, która ogarnęła nas na wieść o diagnozie. Był to także ogromny szok dla rodziny i przyjaciół”.

Neuroblastoma to nowotwór najczęściej spotykany u dzieci do 5. roku życia. W wielu przypadkach jest diagnozowana w zaawansowanym stopniu jako neuroblastoma wysokiego ryzyka.

Maya przeszła bardzo wyczerpujące leczenie, 8 cykli chemioterpii, operację usunięcia guza, megachemię wraz z przeszczepem własnego szpiku, radioterapię, otwartą biopsję płuca, która niesie ze sobą duże ryzyko powikłań, oraz immunoterapię, która nie została zakończona, gdyż nastąpił nawrót choroby.

Agnieszka i Rafał przyznają: „Czasami czuliśmy, że tracimy naszą córeczkę, ale nawet w tych traumatycznych momentach pokazywała nam, jaka potrafi być silna!”.

06/01/2015 15:46:38

041 „Obawa przed utratą dziecka była przerażająca i paraliżująca” – mówi Agnieszka. „Na każdym etapie leczenia Maya jest zdumiewająco odważna” – lekarze i pielęgniarki podziwiają jej odwagę. „Bardzo rzadko płacze, bez narzekań poddaje się każdej terapii. Jest cudowną wojowniczką”.

Prawdopodobieństwo nawrotu choroby związane z NB wysokiego ryzyka jest większe niż w przypadku innych nowotworów wieku dziecięcego. Kiedy choroba powraca, nie ma określonej standardowej procedury leczenia. Niestety, pod koniec leczenia, gdy Maya zaczęła wracać do swojej wagi, badania obrazowe ujawniły obecność nowego guza za oczkiem dziewczynki oraz nowe zmiany w brzuszku i nóżkach.

WITAM, potrzebuję pomocy, a tak naprawdę wsparcia finansowego. Utraciłem pracę, a czeka mnie operacja, zresztą druga – wszczepienia implantów tytanowych między kręgi szyjne. Dwa już mam wszczepione i mam na wszystko dokumentację polsko-angielską.

Chciałem, pracując, zarobić na operację, lecz nie udało się, ponieważ zwolniono mnie, kiedy zobaczyli, jak na przerwie założyłem kołnierz.

Apel kieruję do ludzi z dobrym sercem i chęcią pomocy finansowej.

Mój numer kontaktowy 07513658338, dane konta: Barclays Bank, Krzysztof Horchel, 20-09-03, 53427013.

Nastąpił Nawrót choroby Mayi…

Jej rodzice podkreślają: „Nasza cudowna mała dziewczynka walczy z tą okrutną chorobą z całych sił, jak dotychczas znakomicie znosi wszelkie jej niedogodności. Energia Mayi oraz jej uśmiech sprawiają, że uwielbia ją każda osoba zaangażowana w leczenie. Jako rodzicom jest nam naprawdę ciężko widzieć nasze dziecko tak bardzo chore. Maya jest bardzo dzielną małą dziewczynką…”.

Z pomocą NCCA UK (Neuroblastoma Children’s Cancer Alliance) rodzina założyła fundację, aby pomóc Mayi oraz innym dzieciom z tą chorobą, aby zapewnić jej kosztowną opcję leczenia, która nie jest dostępna w UK. NCCA UK zapewnia, że każda możliwa droga leczenia będzie dla Mayi otwarta.

Agnieszka prosi: „Proszę, dajcie Mayi szansę na życie poprzez dotacje, pomóżcie zebrać fundusze, pomóżcie, dzieląc się jej historią z przyjaciółmi, znajomymi. Im większe grono osób, do których uda się dotrzeć, tym większa szansa na zebranie pieniędzy na przyszłe leczenie Mayi. Nie poradzimy sobie bez waszej pomocy. Proszę wszystkich czytających tę historię o każdą możliwą pomoc, aby dać szansę dorosnąć naszej małej dziewczynce”. Maya jest pogodną, energiczną dziewczynką o zawadiackim uśmiechu i bogatej osobowości. „Mamy ogromną nadzieję – mówią rodzice Mayi – że będzie jej dana możliwość przetrwania i pokonania tej okropnej choroby”. Prosimy, pomóżcie nam uratować Mayę. « 564-MAKIETA 2 24-43.indd 41

06/01/2015 14:44:37

042

PORADY GOSIA DEMETRIOU RADZI

Gosia Demetriou radzi DROGA GOSIU, długo zastanawiałem się, czy do Ciebie napisać, ale najwyraźniej zdrowy rozsądek przeważył szalę.

Od kilkunastu lat cierpię na depresję jednobiegunową, taką zwykłą smutną depresję. 2 lata temu wraz z żoną i dzieckiem przyjechaliśmy do Anglii, znalazłem pracę, no i się zaczęło; w chwilach zwątpienia zaciskałem zęby i mruczałem pod nosem, że to przejściowe, że przecież jestem facetem, więc nie wolno mi się poddać. Niestety, jestem jedyną osobą, której nie potrafię oszukać, więc zdecydowałem się zamówić antydepresanty za pośrednictwem strony internetowej. Antydepresanty były angielskim odpowiednikiem tych, które tak niechętnie łykałem w Polsce.

Prawdziwy facet nie łyka antydepresantów, prawdziwy facet łyka łzy w ubikacji, aby żony nie martwić. Tabletki tylko maskowały problem, więc pomyślałem, że świetnym pomysłem będzie wypijać 2 butelki czerwonego wina jako suple-

ment… Boże, jak ja się świetnie czułem…

Koniec końców wylądowałem na komisariacie z zarzutem pobicia żony, co nigdy się nie zdarzyło wcześniej!

Tej samej nocy zamówiłem bilet do Polski, następnego dnia zgłosiłem się do Poradni Zdrowia Psychicznego i z uporem w oczach poprosiłem o skierowanie do szpitala psychiatrycznego… Nie wiem, czy pisałem, że moja żona jest moim najlepszym przyjacielem, jeśli nie, to… tak, mam w swojej żonie kumpla i przyjaciela.

Wróciłem pełen wiary i energii, jest lepiej, zdarzają mi się tzw. słabsze dni (zasłonięte okno i 12 – 15 godzin snu, ponieważ nie jestem w stanie w taki dzień normalnie funkcjonować). Do dzisiaj łykam leki, zajmuję się dzieckiem, domem, gotuję, sprzątam, ale przestałem wychodzić z domu. Miałem świetną pracę – nadszedł dzień, w którym po prostu nie wstałem do pracy.

Jesteśmy normalną rodziną; no może ja nie do końca się kwalifikuję; ale jesteśmy ambitnymi, inteligentnymi ludźmi. Niestety, ja chyba bez terapii sobie dalej nie poradzę.

Czy byłaby Pani tak uprzejma i mogła mi coś doradzić?

Pozdrawiam CZYTELNIK

KSIĄŻKA GOSIA DEMETRIOU – Dip SW, BA (Hons) in Social Work, AMHP. Gosia jest zarejestrowanym pracownikiem społecznym w General Social Care Council i członkiem BASW. Jest wydawcą książki „Dear Gosia/Droga Gosiu”, napisanej na podstawie listów czytelników jej poradnika w tygodniku Cooltura. Książkę można zamówić na www. deargosia. com.

Cena: £7.49

Przesyłka za darmo

564-MAKIETA 2 24-43.indd 42

DROGI CZYTELNIKU, Twój list bardzo mnie poruszył. Twoja historia i problemy, z jakimi się zmagasz, muszą zostać przykładem dla nas wszystkich, że o zdrowie psychiczne trzeba koniecznie cały czas dbać.

Prośba o pomoc w momentach kryzysu i choroby to ogromny wysiłek, na który nie wszystkich wtedy stać. Chyba że to ta męska duma, o której piszesz, czasami kieruje mężczyzn w stronę samobójstwa zamiast leczenia? Według statystyk o wiele więcej mężczyzn niż kobiet wybiera takie tragiczne rozwiązanie.

Problem dotyczy nie tylko naszego społeczeństwa; my jako mniejszość narodowa w UK mamy dodatkowe trudności, choćby z powodu nieznajomości systemu opieki i bariery językowej. Czas to zmienić i dlatego Twój list, Czytelniku, potraktowałam jako wyzwanie i otwarcie Kampanii na rzecz poprawy zdrowia psychicznego Polaków żyjących na Wyspach.

Do Czytelników Jeśli trapi Cię jakiś problem, znalazłeś się w sytuacji bez wyjścia, potrzebujesz informacji i wiedzy na specjalistyczny temat, napisz do nas. Nadesłane listy będą ukazywały się w Coolturze wraz z próbą rozwiązania i wyjaśnienia problemu. Zachęcamy do pisania. Na Wasze pytania odpowiada Gosia Demetriou.

Listy prosimy wysyłać na adres e-mailowy: gosia@cooltura.co.uk Na życzenie Czytelników listy będziemy drukować anonimowo.

Po pierwsze będziemy walczyć o to, żeby przebić osłonę tabu i dyskryminacji, która uniemożliwia chorym i cierpiącym prosić o pomoc.

Po drugie zaangażujemy innych czytelników, żeby podzielili się swoimi doświadczeniami i uwagami, tak aby mogli korzystać z tego forum i źródła wsparcia. Po trzecie odszukamy, gdzie i jakie pomocne organizacje i usługi istnieją już na terenie UK oraz nauczymy innych, by poszli w ich ślady. Po czwarte będziemy kreatywni i pomożemy głównej opiece zdrowia szerzej otworzyć drzwi oraz zachęcić Polaków mieszkających w UK do lepszego zadbania o zdrowie psychiczne.

Na początek radzę Ci, Czytelniku, udać się do Twojego rodzinnego lekarza (GP), gdzie będziesz mógł leczyć się nie tylko farmakologicznie, ale i otrzymasz terapię.

Ja z kolei – na początek – zobowiązuję się zorganizować w Luton spotkanie przedstawicieli z różnych organizacji i dziedzin, żeby zaczęli dzielić się doświadczeniami na temat problemów Polaków i rozważyli, co trzeba zrobić, żeby łatwiej nam było dbać o zdrowie psychiczne.

Mam nadzieję, że czytelnicy również będą wspierać moją Kampanię na rzecz poprawy zdrowia psychicznego Polaków żyjących na Wyspach i będą zgłaszać swoje rady, uwagi i pomoc. Z niecierpliwością czekam na odpowiedź.

Pozdrawiam i życzę zdrowia GOSIA

06/01/2015 14:44:40

043

564-MAKIETA 2 24-43.indd 43

06/01/2015 14:44:42

044

CAFÉ COOLTURA LONDYN

London International Mime Festival

LONDON INTERNATIONAL MIME FESTIVAL Sztuka cyrkowa, balet, teatr tańca i japońskie lalki to tylko niektóre środki wyrazu, jakie zobaczymy podczas londyńskiego festiwalu pantomimy. LIMF 2015 oferuje widzom przegląd nowoczesnej sztuki teatralnej w wykonaniu grup z całego świata.

564-MAKIETA 3 44-63.indd 44

Przygotowuje MarcIn Urban 8-31.01. Barbican, Jacksons Lane, Platform Theatre, Royal Opera House, Sadler’s Wells, Soho Theatre, Southbank Centre www.mimelondon.com Tylko na tym festiwalu zobaczycie połączenie baletu z popisami

06/01/2015 12:35:43

Circus Ronaldo © Benny De Grove 12

045 Wystawy

Curiosities of war

» THE LONDON CLASSIC CAR SHOW 8-11.01. ExCeL, Londyn E16 1DR. Stacja: Custom House (DLR). Otwarte: czwartek: 17.30 – 21.30, piątek 10.00 – 19.30, sobota 10.00 – 18.00, niedziela 10.00 – 17.00. Bilety: £22.00 www.thelondonclassiccarshow.co.uk

ławka zbudowana z ogrodzenia brytyjskiej bazy w Afganistanie.

» EGON SCHIELE: THE RADICAL NUDE

Egon Schiele

Porsche 962b z wyścigów Le Mans – jedna z atrakcji The London Classic Car Show

Do 18.01. The Courtauld Gallery, Somerset House, Strand, Londyn WC2R 0RN. Stacja: Temple, Charing Cross, Embankment, Covent Garden. Otwarte codziennie 10.00 – 18.00.

Wstęp: £8.50 www.courtauld.ac.uk

Na pierwszej takiej wystawie w Excell zobaczymy najdroższe, najszybsze i najbardziej oryginalne zabytkowe auta.

To prawdziwa gratka dla miłośników motoryzacji. Główną atrakcją pokazu jest Grand Avenue, ulica, przy której stoi 40 najbardziej atrakcyjnych samochodów. Wśród nich popularne przed laty auta sportowe, bolidy Formuły I oraz klasyki szos.

» LONDON BOAT SHOW Do 18.01. ExCeL, Londyn E16 1DR. Stacja: Custom House (DLR). Otwarte: pt. – śr. 10.00 – 18.00, czw. 10.00 – 20.00, ostatni pt. – niedz. 10.00 – 18.00. Bilety: £15.00 (przy wejściu £20.00) www.londonboatshow.com Odbywające się od 61 lat targi London Boat Show to największa na świecie impreza, na której są prezentowane najnowsze osiągnięcia techniki w zakresie sprzętu pływającego.

W halach i w przylegającym do nich basenie będzie można zobaczyć luksusowe jachty, najszybsze motorówki świata, przygotowane do komfortowego podróżowania i mieszkania barki rzeczne, a także różnego rodzaju żaglówki i pontony. Podczas licznych prezentacji swoimi doświadczeniami będą dzielić się największe autorytety żeglarstwa, sportów motorowodnych oraz inżynierowie konstruujący te wszystkie niesamowite maszyny.

» CURIOSITIES OF WAR niesamowitych żonglerów Sean Gandini, kilkadziesiąt ręcznie malowanych japońskich lalek „dogugaeshi" oraz operę cyrkową w wykonaniu prezentowanego na zdjęciu Circus Ronaldo. Swój debiut w Wielkiej Brytanii będzie mieć Peeping Tom z Belgii. Po raz pierwszy w Londynie wystąpi też japońska tancerka Kaori Ito w nominowanym do Olivier Award spektaklu „Plexus - Aurélien Bory".

564-MAKIETA 3 44-63.indd 45

Imperial War Museum London, Lambeth Road, Londyn SE1 6HZ. Stacja: Lambeth North, Waterloo, Elephant and Castle. Otwarte codziennie 10.00 – 18.00. Wstęp wolny www.iwm.org.uk IMV prezentuje najbardziej oryginalne, a czasem nawet kuriozalne przedmioty stworzone lub wykorzystywane w brytyjskiej armii. Wśród nich jest część baru, przy którym relaksowały się załogi bombowców biorące udział w słynnym nalocie na tamy w III Rzeszy z użyciem skaczących bomb, oraz

Before the Mirror, 1913 Pierwsza w Wielkiej Brytanii tak szeroka, indywidualna retrospektywa twórczości znakomitego austriackiego malarza, który został oskarżony o propagowanie pornografii.

Na ekspozycji zobaczymy wybór aktów jego autorstwa.

Teatr » DONKEY HEART Od 8.01. Trafalgar Studios 2, 14 Whitehall, Londyn SW1A 2DY. Stacja: Charing Cross.

Spektakle: pon. – sob. 19.45, dodatkowo czw. i sob. 15.00. Bilety: od £15 www.trafalgar-studios.co.uk Akcja rozgrywa się współcześnie w jednym z mieszkań w Moskwie. Jedna rodzina, trzy pokolenia i odwieczne problemy między młodymi i starszymi.

06/01/2015 12:35:45

046

CAFÉ COOLTURA LONDYN

» LIBERIAN GIRL Od 13.01. Royal Court Theatre, Jerwood Theatre Upstairs, Sloane Square, Londyn SW1W 8AS. Stacja: Sloane Square. Spektakle: pon. – sob. 19.45, dodatkowo wt. i sob.

15.00. Bilety: £20 www.royalcourttheatre.com

liczą na spontaniczne i żywiołowe reakcje publiczności. Reżyserką jest Soutra Gilmour, zdobywczyni Evening Standard Award 2012 za „Inadmissible Evidence” (Donmar Warehouse) oraz „Antigone” (National Theatre), a także nominowana do Olivier Awards.

Kino » LONDON SHORT FILM FESTIVAL Do 18.01. ICA Cinema, Hackney Picturehouse, Oval Space shortfilms.org.uk

Liberian Girl Między 1989 i 2003 rokiem wojna domowa w Liberii pochłonęła ponad 200 tys. ofiar, a milion osób trafiło do obozów dla uchodźców. 15 tys. dzieci wcielono do militarnych oddziałów Small Boys Units.

Sztuka „Liberian Girl” opowiada historię nastolatki, która przeżyła wojenną gehennę.

» MY NIGHT WITH REG Od 23.01. Apollo Theatre, Shaftesbury Avenue, Londyn W1D 7ES. Stacja: Piccadilly Circus. Spektakle: pon. – sob. 19.45, dodatkowo wt. i sob. 14.30. Bilety: od £10 www.apollotheatrelondon.co.uk Osadzona w latach 80. tragikomedia o przyjaźni, miłosnych wzlotach i upadkach, rozgrywająca się w środowisku londyńskich gejów. Niepokój w beztroskie życie zaczynają wprowadzać coraz częściej pojawiające się informacje o śmiertelnych skutkach zakażenia AIDS.

» TREASURE ISLANDS Do 8.04. National Theatre, South Bank, Londyn SE1 9PX. Stacja: Waterloo.

Spektakle: pon. – niedz. 19.00, dodatkowo śr., sob. i niedz. 14.00. Bilety: od £15 www.nationaltheatre.org.uk

Organizowany od 12 lat festiwal w tym roku dostał rekordową liczbę 1500 zgłoszeń, w tym po raz pierwszy spoza Wielkiej Brytanii. Będzie to przegląd najlepszych brytyjskich produkcji krótkometrażowych z wielu gatunków. Zobaczymy dramaty, komedie, horrory, dokumenty i filmy reklamowe. Zostaną przyznane nagrody dla m.in. dla najlepszego filmu festiwalu, najlepszego dokumentu, najlepszego filmu niskobudżetowego oraz nagrody dla aktorów.

» LAGUNALONGA 20.01., godz. 18.30. Italian Cultural Institute, 39 Belgrave Square, Londyn SW1X 8NX. Stacja: Hyde Park Corner. Wstęp wolny www.icilondon.esteri.it Kolejny seans z cyklu, w którym są prezentowane najlepsze włoskie filmy dokumentalne. Francesco Calzolaio przedstawia Wenecję, jakiej nie znamy, pokazując bogactwo ekosystemu i plany rozwoju laguny, wspomnienia mieszkańców i historyków. Po projekcji odbędzie się dyskusja z reżyserem. Film z angielskimi napisami.

» PAPER SOULS Od 16.01. Komediodramat, Belgia/Francja/ Luxemburg. Reż. Vincent Lannoo, wyst.: Julie Gayet, Stephane Guillon, Pierre Richard Paul jest pisarzem, który nie może pogodzić się ze śmiercią żony. Sens życia widzi jedynie

w pomaganiu staremu sąsiadowi, który jest zdruzgotany po stracie brata. Życie Paula zmienia się, gdy na swojej drodze spotyka owdowiałą Emmę.

» TESTAMENT OF YOUTH Od 16.01. Dramat, UK. Reż. James Kent, wyst.: Alicia Vikander, Emily Watson, Hayley Atwell, Miranda Richardson, Colin Morgan Adaptacja wspomnień Very Brittain, która w trakcie I wojny światowej zawiesiła studia na Oxford University, by służyć na ochotnika jako sanitariuszka w Londynie, na Malcie i we Francji. Po wojnie została pisarką i pacyfistką.

» WILD Od 16.01. Dramat, USA. Reż. Jean-Marc Vallée, wyst.: Reese Witherspoon, Laura Dern W 1995 roku amerykańska pisarka Cheryl Strayed odbyła pieszą wyprawę, podczas której przeszła samotnie ponad 1,5 tys. km szlakiem Pacific Crest Trail. Była to jej autoterapia po rozwodzie i śmierci matki, a także forma pokuty za całe lata egoistycznego życia.

» WHIPLASH Od 16.01. Dramat, USA. Reż. Damien Chazelle, wyst.: Miles Teller, Melissa Benoist, J.K. Simmons Miles Teller gra młodego perkusistę jazzowego, który uczy się w jednej z najlepszych amerykańskich szkół muzycznych pod okiem surowego mistrza tego gatunku. Film otwierał tegoroczny festiwal w Sundance.

Koncerty » QUEEN + ADAM LAMBERT 17-18.01. Godz. 18.30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn.

Stacja: North Greenwich. Bilety: od £57.00

» ANASTACIA 23.01. Godz. 19.00. O2 Shepherd’s Bush Empire, Shepherd's Bush Green, Londyn W12

Paper Souls

Olivier Theatre zamienił się w wyspę skarbów, na której rozegra się wciągający spektakl będący adaptacją sceniczną powieści Roberta Louisa Stevensona.

Opowieść o morderstwie, żądzy posiadania i buncie.

» BULL 8.01. – 7.02. The Maria, Young Vic, 66 The Cut, Waterloo, Londyn SE1 8LZ. Stacja: Waterloo.

Spektakle: pon. – czw. i sob. 19.45, pt. 19.00, dodatkowo śr. i sob. 14.45. Bilety: od £10 www.youngvic.org Pełna sytuacyjnego humoru czarna komedia biurowa, której głównymi bohaterami są trzej koledzy desperacko walczący o utrzymanie się na stanowiskach. Twórcy

564-MAKIETA 3 44-63.indd 46

06/01/2015 12:35:46

047 8TT. Stacja: Shepherd’s Bush. Bilety: £39.37

» HOZIER 31.01. i 1.02. Godz. 19.00. O2 Shepherd’s Bush Empire, Shepherd's Bush Green, Londyn W12 8TT. Stacja: Shepherd’s Bush.

Bilety: sprzedane

» STRICTLY COME DANCING LIVE 7.02. Godz. 14.30 i 19.30 8.02. Godz.

13.30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich.

Bilety: od £29.75

» JASON MRAZ 8.02. Godz. 19.00. Eventim Apollo, 45 Queen Caroline Street, Hammersmith, Londyn. Stacja: Hammersmith. Bilety: £46.25

» MACY GRAY 14.02. Godz. 19.00. O2 Shepherd’s Bush Empire, Shepherd's Bush Green, Londyn W12 8TT. Stacja: Shepherd’s Bush. Bilety: od £36.56

» THE X FACTOR LIVE TOUR

Way Out West to unikalna organizacja zrzeszająca muzyków i kompozytorów od lat 21 do 85, reprezentujących wszystkie gatunki jazzu, od beebopu, poprzez mainstream, free jazz, muzykę latynoską, po fusion i nowoczesny jazz. W ciągu 10 lat istnienia zespół zagrał ponad 400 koncertów.

W Jazz Café POSK występuje raz w miesiącu, prezentując muzyków wybranych z najlepszych londyńskich zespołów.

» „UWAŻAJCIE NA DZIECKO” 10.01., godz. 20.30. Bielety: £7 Pod tą dziwną i zabawną nazwą kryje się zespół międzynarodowych muzyków prezentujących koktail różnych stylów i brzmień. W zespole grają: Barabas Lorinc – trąbka, Nim Sadot – kontrabas, Hamish Balfour – instrumenty klawiszowe, Bence Bolygo – perkusja.

»

NOC JAZZOWA JANET MCCUNN POŁĄCZONA Z JAM SESSION

16.01., godz. 20.30. Bilety: £6

24.03. Godz. 19.00. O2 Shepherd’s Bush Empire, Shepherd's Bush Green, Londyn W12 8TT. Stacja: Shepherd’s Bush. Bilety: £18

Wokalistka jazzowa Janet McCunn i Steven O’Goodson zapraszają na cykliczny wieczór muzyczny z udziałem zespołu w składzie: Allison Neale – saksofon, Terence Collie – fortepian, Richard Sadler – kontrabas i Chris Nickolls – perkusja. Gość specjalny wieczoru: Vasilis Xenopoulos – saksofon. W programie znane i lubiane standardy jazzowe. Po koncercie zapraszamy wszystkich muzyków na wspólne jam session.

» PLACEBO

» DZIECKO DLA ODWAŻNYCH

25.03. Godz. 19.00. Eventim Apollo, 45 Queen Caroline Street, Hammersmith, Londyn. Stacja: Hammersmith. Bilety: £38.25

17.01., godz. 19.00. Sala Teatralna

20.03. Godz. 18.30 i 21.03. Godz. 12.30.

O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £24.25

» KIESZA

» JAMES BAY

Spektakl komediowy dla wszystkich, którzy chcą mieć dzieci. Występują: Beata i Tomasz Schimscheinerowie.

8 i 9.04. Godz. 19.00. O2 Shepherd’s Bush Empire, Shepherd's Bush Green, Londyn W12 8TT. Stacja: Shepherd’s Bush. Bilety: od £17.43

SCENA POEZJI: PAN TADEUSZ REMIX 2015

Inne » WIELKA ORKIESTRA ŚWIĄTECZNEJ POMOCY Scala, 275-277, Pentonville Road, Kings Cross, Londyn N1 9NL. Stacja: King’s Cross.

Wstęp wolny www.wospuk.com 10.01., godz. 19.30 – koncert Czesław Śpiewa (obowiązuje rezerwacja biletów) 11.01., godz. 12.00 – 16.00 część dziecięca: Bal Smerfne Hity i wiele atrakcji godz. 16.30 – 22.30 część dla dorosłych (od 18 lat): koncert zespołów: OUT, Kabanos, Czarno-Czarni, Big Cyc, Hunter

w POSK-u » WAY OUT WEST PREZENTUJE: KATE

Ściągaj OO na tablet i komórę

CZYTAJ MAGAZYN :&=(ģ1,(- : ZHUVML QD DSOLNDFMĐ &RROWXUD GRVWĐSQD MHVW MXİ Z F]ZDUWNL

»

24.01., godz. 11.00 i 19.00, 25.01., godz.

16.00. Bilety: £16 i £14

Klub Orła Białego » DYSKOTEKA 10 i 25.01, 7.02., godz. 21.00 – 2.00.

Wstęp: £10

» BAL KARNAWAŁOWY

Z KOLACJĄ

17.01., godz. 21.00 – 2.00. Wstęp: £19.99

»

BAL KARNAWAŁOWY DLA NAJMŁODSZYCH

25.01., godz. 14.00 – 16.00. Wstęp: dzieci £5, rodzice £2. Konkursy z nagrodami, wybór królowej i króla balu!

» KONCERT ZESPOŁU SWAY 31.01., godz. 21.00 – 2.00. Wstęp: £10

WLLIAMS TRIO I GARY WILLCOX TRIO

» IMPREZA WALENTYNKOWA

9.01., godz. 20.30. Bilety: £8/£5

14.02., godz. 21.00 – 2.00. Wstęp: £25

564-MAKIETA 3 44-63.indd 47

Teraz już dostępna na twoim smartfonie i tablecie

Z KOLACJĄ

06/01/2015 12:35:46

048

CAFÉ COOLTURA ROZMOWA

TOMASZ FURMANEK

»

Mike, czy możesz przedstawić się w kilku słowach i opowiedzieć o genezie twojej grupy J-Sonics?

Zacząłem grać na basie, kiedy miałem 12 lat, i w zasadzie jestem niemalże samoukiem. 10 lat temu przeprowadziłem się z Brighton do Brixton w Londynie. Pomimo że grałem na basie już jakiś czas, dopiero w Londynie naprawdę „rozwinąłem skrzydła”, mając możliwość grania u boku najlepszych jazzmanów. Muzyków, z którymi gram obecnie w J-Sonics, poznałem właśnie tu, w Brixton, na lokalnych jam sessions, podczas których zaprzyjaźniliśmy się ze sobą. Clement Regert, francuski gitarzysta z J-Sonics, przyjechał do Londynu mniej więcej w tym samym czasie co ja. Przez kilka lat graliśmy w różnych zespołach: funkowych, world music, a nawet rockowych – ale równocześnie zawsze kochałem jazz, więc J-Sonics jest swojego rodzaju wypadkową wszystkich stylów, które w muzyce uwielbiam. Usłyszycie w naszym graniu sporo funku, trochę rocka, odrobinę dubu, a także brazylijskie i afrykańskie rytmy. Nasza grupa to zarówno piorunująca mieszanka stylistyczna, jak i tygiel, w którym mieszają się nasze osobowości! Przed J-Sonics zawsze byłem częścią projektów i grup prowadzonych przez innych muzyków, lecz jakieś 2 lata temu poczułem, że tak naprawdę chciałbym stworzyć coś własnego, prowadzić swój własny zespół, tak więc założyłem J-Sonics i z pomocą saksofonisty Matta Telfera zadebiutowaliśmy w The Spice of Life podczas London Jazz Festival 2012!

Czy gitara basowa była pierwszym instrumentem, który cię zafascynował, i jacy basiści wywarli na ciebie największy wpływ?

Zawsze kochałem gitarę basową, chociaż na początku, kiedy miałem 7 lat, brałem lekcje fortepianu i nauczyłem się czytać nuty… Zawsze uważałem, że bas jest bardzo ważnym instrumentem. To nie tylko groove i rytm, ale także melodia! Doskonały basista potrafi odmienić każdy zespół… Byłem zapatrzony, a w zasadzie zasłuchany w takich artystów, jak Jaco Pastorious, Victor Wooten. Uwielbiam też Stanleya Clarke’a, jednak największy wpływ

564-MAKIETA 3 44-63.indd 48

J-Sonics

mocny groove i dobre melodie!

Mike Flynn to lider i basista jazzowej supergrupy J-SONICS, której zeszłoroczny koncert w Jazz Café POSK został owacyjnie przyjęty przez rozgrzaną pulsującymi rytmami i porywającymi solówkami publiczność.

W sobotę, 17 stycznia, muzycy powrócą na scenę Café POSK, aby zaprezentować swój nowy program. Z artystą, specjalnie dla „Cooltury”, rozmawia Tomasz Furmanek.

06/01/2015 12:35:47

049 wywarli na mnie Jaco Pastorious i Victor Wooten, dzięki nim ukształtował się mój sposób grania na instrumencie.

Jeżeli ktoś posłucha którejś z moich kompozycji, jakie wykonujemy, np. kawałka zatytułowanego „Push”, to szybko zorientuje się, że chodzi mi o naprawdę mocny groove i równocześnie o dobrą melodię – obydwie te rzeczy definiują to, co naprawdę kocham w muzyce.

J-Sonics to swego rodzaju supergrupa jazzowa, złożona z wielu indywidualności…

Każdy z muzyków w J-Sonics jest indywidualnością i wybitnie utalentowanym instrumentalistą! Saksofonista Matt Telfer jest dobrze znany na londyńskiej scenie jazzowej, ma fenomenalne brzmienie, trębacz Andy Davies w każdą środę gra w Ronnie Scott’s ze swoim zespołem i jest po prostu wybitnym i charyzmatycznym instrumentalistą, moim zdaniem jednym z najlepszych! Węgierski perkusista Gabor Dornyei to jeden z najlepszych muzyków w swoim kraju, który zaczął robić międzynarodową karierę, perkusista o niezwykłej technice i niesamowitej wyobraźni rytmicznej. Clement Regert, który ma swój własny zespół Wild Card, to fantastyczny kompozytor i niezwykle utalentowany gitarzysta.

Jest też oczywiście grający na wielu instrumentach Jon Newey! Poza tym, że gramy razem, Jon pracuje ze mną w „Jazzwise”. To bardzo doświadczony perkusista, prawdziwa legenda, ma za sobą długą karierę muzyka, rozpoczątą jeszcze w latach 70. Gra na kon-

J-Sonics wystąpią w Jazz Café POSK 17 stycznia (sobota) w ramach cyklu koncertów „Tomasz Furmanek zaprasza…”

Skład zespołu: Andy Davies – trąbka; Matt Telfer – saksofon; Clement Regert – gitara; Mike Flynn – gitara basowa; Sophie Alloway – perkusja; Jon Newey – instrumenty perkusyjne Drzwi otwarte: godz. 19.30 Rozpoczęcie koncertu: godz. 20.30 Bilety: £8 przy wejściu lub na www.wegottickets.com www.jazzcafeposk.org

564-MAKIETA 3 44-63.indd 49

gach w sposób niezrównany, wnosi do zespołu dużo energii swoją ekscytującą grą! Każdy jest mocną indywidualnością i wirtuozem swojego instrumentu, ale fajne jest to, że naprawdę dobrze nam się razem pracuje i lubimy się też poza sceną.

Silne osobowości, wybitni instrumentaliści, a jednak jako zespół stawiacie na wspólne brzmienie…

Chodzi też o to, że nie rywalizujemy ze sobą w zespole, nie ścigamy się, kto zagra lepszą solówkę, chcemy grać razem i robić to tak dobrze, jak to tylko możliwe. Jeśli zbierzesz razem doskonałych muzyków w celu wspólnego grania, nie chodzi przecież o to, żeby mówić im, co mają robić, dajesz im po prostu możliwość zagrania ze sobą – i to w pewnym sensie jest pomysł i idea naszego zespołu. Każdy nasz koncert to nowa możliwość improwizowania, nowa energia. Energia, która powstała podczas naszego pierwszego koncertu w Café POSK, to było coś naprawdę nowego, ten koncert był niemalże punktem zwrotnym dla nas. Świetna sala, doskonała atmosfera – to wszystko razem wydobyło z nas to, co najlepsze!

Co jest dla was najważniejsze w waszej muzyce i w waszym podejściu do muzyki w ogóle?

Nasz bardzo dobry przyjaciel i doskonały kolega Chris Phillips, który jest DJ-em w stacji radiowej JazzFm, określił nas jako „groove jazz o napędzie rakietowym”. Moim zdaniem chciał przez to powiedzieć, że uwielbiamy groove – który, nota bene, wydaje się niemalże niedoceniany w obecnej chwili… Wiele osób skupia się na intelektulanej zawartości muzyki, na przesadnie skomplikowanych koncepcjach harmonicznych czy rytmicznych… Mam wrażenie, że mamy mnóstwo niesamowitych muzyków dookoła, grają doskonale, ale kiedy słuchasz ich jako zespołu, to groove jest jakoś… słaby.

Wydaje się wręcz, że wibracja zespołowego grania jest dla nich sprawą drugorzędną w porównaniu z tym, jak skomplikowane solo może zagrać każdy z nich. Nie chcielibyśmy, aby tego typu zjawisko dotyczylo J-Sonics.

Chodzi też przecież o czucie, uczucie. Muszę przyznać, że między muzykami w zespole jest niezła „chemia”.

Nasze koncerty gramy zawsze w tym samym składzie, to prawdziwy zespół.

Robimy to, co robimy, ponieważ to kochamy. Można też grać prosto – co nie oznacza nudno – ale każdy dźwięk ma swoje znaczenie, liczy się. Ważne też jest, żeby była w tym odrobina ekscytacji, spełnienia, emocji… Wszyscy znamy ten rodzaj muzyków, którzy są technicznie doskonali, potrafią zagrać perfekcyjnie praktycznie wszystko, ale jakoś, jeżeli nie grają tego z sercem i duszą, nie czujesz tego… Wielokrotnie słyszeliśmy, że nasza energia porywa publiczność – naprawdę wspaniale to usłyszeć i cieszy nas to przeogromnie, ale wiemy, że wkładamy serce w to, co gramy i kiedy gramy.

Wspomniałeś wcześniej o „Jazzwise”, prestiżowym brytyjskim magazynie muzycznym, dla którego pracujesz jako assistant editor…

Zacząłem pisać o muzyce już w połowie lat 90., a po przyjeździe do Londynu najpierw pracowałem dla „Time Out”, gdzie byłem edytorem sekcji jazzowej. Pracowałem też jako freelancer, m.in. dla „Jazzwise”, dla którego pisałem recenzje i prowadziłem sekcję informacji o koncertach. W pewnym momencie zapytano mnie, czy nie chciałbym pracować dla „Jazzwise” jako assistant editor. To było 2,5 roku temu, przyjąłem tę propozycję.

Jak zachęciłbyś publiczność Jazz Café POSK, aby przyszła na wasz koncert w sobotę, 17 stycznia?

Tym, co nas motywuje, a więc powinno również zachęcić publiczność, aby wybrała się na nasz koncert, jest fakt, że do tego, co gramy, podchodzimy z pasją. Jest w naszym graniu prawdziwe zaanagażowanie, jest uczucie. Będą świetne kawałki i porywające rytmy, zagrane z zaraźliwą radością!

Chciałbym tutaj wspomnieć, że podczas tego koncertu na perkusji zagra z nami zdumiewająca perkusistka Sophie Alloway – młoda, atrakcyjna blondynka, która zdumiewa najwybitniejszych perkusistów mężczyzn swoją techniką i niezwykłą muzykalnością! Wszystko, co mogę powiedzieć, to: proszę, przyjdźcie na nasz koncert, będzie wam się podobał. Będzie świetna zabawa, zabawa w stylu funk! «

06/01/2015 12:35:47

050

CAFÉ COOLTURA WYDARZENIA

564-MAKIETA 3 44-63.indd 50

06/01/2015 15:42:22

051

564-MAKIETA 3 44-63.indd 51

06/01/2015 15:42:41

052

ROZMOWA COOLTURY WYDARZENIA

564-MAKIETA 3 44-63.indd 52

06/01/2015 12:35:55

053

564-MAKIETA 3 44-63.indd 53

06/01/2015 12:35:57

054

CAFÉ COOLTURA POLSKIE RADIO LONDYN

N LOZ GNR Z DBO RYCH

O GR E

ZAPRASZA

AL

T

TOP 20

01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

You’re Never Fully Dressed Without a Smile Sia

Korzenie Dzikiego » „Korzenie” to album zachowany w klimatach ulicznych, pełen mocnych rapowych zwrotek oraz melodyjnych refrenów. Nie zabraknie na nim również refleksyjnych i pozytywnych utworów. Jest to piąta w dorobku i pierwsza legalna płyta Dzikiego, która ukaże się już wkrótce nakładem RPS Enterteyment.

Na albumie gościnnie pojawią się: Peja jako RPS, Bonus RPK, Dono (TEWU), Zabski (Szajka), FuriatNH, Ola Wasiak, Wasiak, Wiecznie Wkurwiony (Elkace), Klechu.

Dziki, czyli Grzegorz Idzik, pochodzi z Trzebinii, rapem interesuje się od połowy lat dziewięćdziesiątych, aktywnie rapuje i produkuje od 2000 r. Pierwsze zachowane kawałki Dzikiego pochodzą z roku 2005. W 2010 r. raper nagrał drugą płytę, zatytułowaną „Na serca bicie”, która odbiła się głośnym echem w środowisku. W tym samym roku Dziki nagrał jeszcze jeden nielegal, zatytułowany „OutTracks”. W roku

2012 ukazała się trzecia nieoficjalna płyta Dzikiego, zatytułowana „Niezależnie”, do której bity raper kupił od wielu producentów z całego świata. W tym samym roku poznał też chłopaków ze składu RPK – Dudka i Bonusa – i został przyjęty do ekipy Ciemnej Strefy. Z końcem 2012 r. Dziki wziął udział w programie Żywy Rap. Po występie w nim został pozytywnie zaopiniowany przez Peję. – Był to ważny dzień dla mnie!

– mówi Dziki. – Usłyszeć pochlebne słowa z ust legendy polskiego rapu, na którego rymach się wychowałem. Z kilku powodów osobistych postanowiłem zrezygnować z udziału w programie i wysłałem płytę „Niezależnie” do Peji, który przyjął mnie w szeregi RPS Enterteyment. I tak spełnia się moje marzenie! – dodaje. « Więcej na:

FB/DzikiRapGra

Glow On Edyta Górniak T hes e D a y s Ta ke Tha t Up O l l y Mur s f e a t . D e m i L ovato Z a p a mi ęta j B l ue C a f e W i s h Y o u W er e M i n e Phi l i p G e o r g e Blank Space Ta y l o r S w i f t F a d e O u t L i n es The Av e n e r R ea l L o v e Clean Bandit feat. Jess Glynne

7/11 Beyoncé

T he D a y s Av i c i i f e a t . R o b b i e William s Y o u & I ( F o r ev er ) J e s s i e Wa r e

S weet T a l ker Jessie J E v er y B r ea ki n g W a v e U2

K a wa Ma j a H y ż y W r a p p ed Up O l l y Mu r s f e a t . Tr a v ie M c Coy W i c ked G a mes Parra for Cuva feat. Anna Naklab

H er o es ( we c o u l d b e) Alesso feat. Tove Lo

You Got it All U ni o n J

564-MAKIETA 3 44-63.indd 54

Black Widow Ig g y Az a l e a f e a t . R ita Ora

06/01/2015 16:59:41

055

UFSB[ KVƆ EPTUŖQOB OB UXPJN SMARTFONIE I TABLECIE! ı$*Ĉ("+ $00-563ĕ OB UBCMFU J LPNÕSLŖȷ

564-MAKIETA 3 44-63.indd 55

06/01/2015 12:35:59

056

CAFÉ COOLTURA KSIĘGARNIA

Czyta się Zjadłem Marco Polo. Kirgistan, Tadżykistan, Afganistan, Chiny

Redaguje PIOTR DOBRONIAK

nież w samochodzie. Niespokojny duch: pracował w radiu, prasie i telewizji, ale nigdzie nie zagrzał zbyt długo miejsca.

Z charakterem nomady bardziej pasuje do kirgiskich jurt niż warszawskich korporacji. Preferuje boczne drogi, główne pozostawiając turystom. Lubiący przystanąć przy jurcie, spróbować kumysu czy ajranu. Od lat organizuje wyjazdy motocyklowe do Kirgizji, Afganistanu, Tadżykistanu i Chin. «

Paragon z podróży.

Poradnik taniego podróżowania

»

Dwadzieścia lat azjatyckiej włóczęgi. Krzysztof Samborski zabiera nas w podróż do Azji Centralnej, która jest jego miłością i celem wypraw od ponad dwudziestu lat. Pokazuje nam Kirgistan, Tadżykistan, Afganistan i Chiny takimi, jakimi je poznał i jakie go urzekły. Dzikie i autentyczne.

Warto sięgnąć po tę książkę. Usiąść wygodnie w fotelu i podążyć szlakiem azjatyckiego stepu, dalej na wschód, w stronę niedostępnych gór, w odwiedziny do serdecznych ludzi, którzy tam mieszkają. Kto wie? Może autor zachęci nas do wyruszenia we własną podróż do Azji – śladami Marco Polo?

Dziś, teraz, póki jest jeszcze czas. Bo za dwadzieścia lat te miejsca zmienią się bezpowrotnie.

Krzysztof Samborski – dziennikarz; już nie turysta, ale jeszcze nie podróżnik. Od lat zauroczony Azją Centralną.

Latem łatwiej spotkać go w Biszkeku i Kaszgarze niż w Warszawie czy Krakowie. Najczęściej na motocyklu, ale rów-

564-MAKIETA 3 44-63.indd 56

»

Podróże dodają życiu smaku, pozwalają odkryć nowe światy i przeżyć przygodę. Wiele osób poprzestaje jednak na marzeniach o wyprawie, wzdychając: „To luksus dla bogaczy!”. A przecież podróżować można

za przysłowiowe parę groszy. „Paragon z podróży” udowadnia, że często wystarczy znaleźć trochę czasu na zaplanowanie eskapady, poznać kilka trików i już – można wyruszyć choćby na koniec świata. „Poradnik taniego podróżowania” zawiera wiele porad dla początkujących podróżników, którzy choć nie dysponują zasobnym portfelem, są ciekawi świata i nie boją się go poznawać. Wskazówki autorów – zapalonych obieżyświatów i gospodarzy bloga „Paragon z podróży” – pomogą wyruszyć w podróż każdemu, niezależnie od dochodów, wieku czy znajomości języków.

Patryk Świątek – podróżnik, harcerz, wodzirej, fotograf, promotor podróżowania na własną rękę. Absolwent geografii na Uniwersytecie Jagiellońskim ze specjalizacją GIS. Zwolennik niekonwencjonalnych rozwiązań, nieznający zwrotu „nie da się”. „Przygoda” to słowo klucz towarzyszące jego podróżom. Wspinał się na szczyty Kaukazu, Atlasu i Himalajów. W 2013 r. w ramach swojego projektu „Pać-man na rowerze” przejechał rowerem Polskę, uzależniając kierunek jazdy od wyniku rzutu kostką – za realizację tego przedsięwzięcia otrzymał nagrodę główną Rowertouru 2013.

Gdziekolwiek pojedzie, koniecznie musi sprawdzić smaki lokalnej kuchni oraz sposób produkcji miejscowej… pizzy.

Gorliwy katolik, który swoim podejściem do religii łamie stereotypy kojarzące się z osobami głęboko wierzącymi.

Bartek Szaro – podróżuje, bo uważa, że poznawanie nowych miejsc i ludzi to najbardziej wartościowa rzecz, jaką można robić w wolnym czasie. Jego ulubionym środkiem transportu jest stary, rozklekotany autobus. Podejrzewa, że nigdy nie zamieni ulicznych straganów na eleganckie restauracje. Konserwę turystyczną zabiera na trasę już tylko z sentymentu. Jest przekonany, że dobre uczynki wracają. Nigdy nie narzeka na pogodę. Zafascynowany Polską wschodnią realizuje projekt „Polska Be?”, którym chce promować niedoceniane miejsca, folklor oraz tradycje rzemieślnicze. «

06/01/2015 12:36:02

057 Klątwa gruzińskiego tortu

o niepodległość i własną tożsamość.

Może pewne podobieństwo losów jest jednym z powodów, dla których Gruzini mają tak wiele sympatii dla Polaków? Jednak my sami niewiele wiemy o Gruzji i Gruzinach. Warto to zmienić, zwłaszcza że ten kaukaski kraj staje się coraz popularniejszym celem wakacyjnych wyjazdów. A przecież wstyd nie znać zwyczajów, jakie panują w domu gospodarza… Zatem: Salami! Witajcie w Gruzji! «

Olo na Atlantyku.

Kajakiem przez ocean

»

Góry, wino, śpiew. Gruzini wierzą, że kraj podarował im Bóg.

Gdy Stwórca dzielił ziemię między narody, oni przyszli ostatni.

– Spóźniliście się – rzekł do nich z wyrzutem Pan. – Przepraszamy, ale piliśmy wino za Twoje zdrowie – tłumaczyli Gruzini.

– Cóż mam z wami począć, nie mam już ziemi, wszystko rozdałem – zatroskał się Pan Bóg. Gruzini pokornie pochylili głowy i trwali w milczeniu. Bóg pogładził swoją długą, siwą brodę, uśmiechnął się i rzekł: – Weźcie więc tę część, którą przygotowałem dla siebie.

I tak Gruzini dostali we władanie maleńki kawałeczek ziemi wciśnięty między brzeg Morza Czarnego a góry Kaukazu.

Gruzja – mały, piękny kraj leżący u stóp Kaukazu. Niemal azjatycki, a jednak bardzo europejski. Kraj ludzi i wilków, któremu przed wiekami powierzono rolę obrońcy chrześcijaństwa przed zagrożeniem ze strony Persów, Arabów i Turków. Nie bez racji: Gruzini jako drugi naród, po Ormianach, już w VI wieku przyjęli chrześcijaństwo jako religię państwową. Ich średniowieczny król Dawid Budowniczy tytułował się „Mieczem Mesjasza”. Dzieje tego dzielnego i niezależnego kraju to historia wojen z sąsiadami oraz najeźdźcami ze wschodu i zachodu, walki

564-MAKIETA 3 44-63.indd 57

»

Opowieść o Transatlantyckiej Wyprawie Kajakowej Aleksandra Doby. Podróżnik jako pierwszy człowiek na świecie samotnie przepłynął kajakiem Ocean Atlantycki z kontynentu na kontynent (z Senegalu do Brazylii) wyłącznie dzięki sile własnych mięśni. W książce opisuje swoje zmagania z naturą, techniką, a także własną wytrzymałością i silną wolą. „Wychyliłem się przez właz. Blask światła nawigacyjnego obejmował kajak i przestrzeń dookoła. Na powierzchni oceanu pustka. Znowu poczułem ude-

rzenie w tył kadłuba, w okolicy steru. »Na pewno rekin«, pomyślałem. Kiedyś już miałem podobne spotkanie. Siedziałem wtedy w kokpicie z wiosłem w ręku i walnąłem rekina dwa razy w łeb. Teraz wiosło leży przywiązane krawatami do pokładu, a ja wychyliłem się z kabiny do połowy. Chwyciłem jednak aparat fotograficzny, by ewentualnie zrobić zdjęcie nocnemu gościowi. Po chwili pokazał się.

Podpływał z prawej burty na wysokości kokpitu. Łeb obły. Oczy małe. Spojrzeliśmy na siebie (…)”.

Transatlantycka Wyprawa Kajakowa to 3200 km pokonanej odległości, prawie 5400 przewiosłowanych kilometrów i niemal 100 dób na oceanie, ale przede wszystkim pierwsze w historii przepłynięcie Atlantyku przez samotnego kajakarza. To osiągnięcie, które wymagało od autora niesamowitego wprost optymizmu, hartu ducha i wytrwałości w zmaganiach zarówno z obiektywnymi trudnościami, jak i ze słabościami własnego ciała. Wyczyn jedyny w swoim rodzaju, dokonanie, które z pewnością nieprędko zostanie przez kogoś powtórzone.

Co powoduje, że człowiek stawia sobie takie wyzwania? Co zmusza go do codziennej walki z samym sobą? Co sprawia, że mimo przeciwności podejmuje kolejne próby? Odpowiedzi na te i wiele innych pytań znajdziecie w książce Aleksandra Doby. Za całokształt osiągnięć kajakarskich i konsekwentne dążenie do realizacji coraz bardziej ambitnych celów eksploracyjnych otrzymał on nagrodę podróżniczą Super Kolos 2011. Z tej relacji dowiecie się dlaczego. Zdobędziecie też wiedzę o przygotowaniach do transoceanicznych wypraw kajakowych i ich organizacji, a także o tym, jak przetrwać na oceanie, i to z pierwszej ręki — jednej z tych, których siła pozwoliła autorowi przepłynąć kajakiem z Afryki do Ameryki Południowej! «

Wszystkie książki dostępne na:

Bezdroża.pl

06/01/2015 12:36:05

058

CAFÉ COOLTURA GUEST ROOM

Guest room

Zrobiliście fajne zdjęcie? Napisaliście krótką historyjkę? Na tej stronie możecie zaprezentować swoje talenty. Swoje prace wysyłajcie na info@cooltura.co.uk, z dopiskiem: „GUEST ROOM”.

Fot. Shutterstock

My Hammersmith Bridge Story

564-MAKIETA 3 44-63.indd 58

06/01/2015 12:36:08

059 PROLOG Tak naprawdę to odkryłem jego urokliwą i żywotną starość dopiero wtedy, gdy przywalony dostarczonymi online z Polski problemami wkroczyłem na niego pewnego najzwyklejszego dnia, idąc – o ironio! – po własnych wielokrotnych już śladach.

Tamtego ranka zobaczyłem go przez jakiś do dziś niepojęty dla mnie pryzmat, by po kilku chwilach kontemplacji w marszu zostać ponownie zaskoczonym, tym razem refleksyjnym pytaniem: a może to właśnie on, ten most, odkrył mnie, moje olbrzymie przygnębienie na starcie dnia i w drodze do pracy? Bez dociekania prawdy zawarliśmy wtedy sztamę. Dzięki temu przez trzy kolejne dni wzajemnie podtrzymywaliśmy się na duchu: on racząc mnie obrazami i doznaniami ze swojej wokółmostowej galerii, ja, w rewanżu, wynikłymi z tego a łechtającymi jego stoicką próżność odkryciami na miarę zachwytu ślepca po odzyskaniu wzroku, przeróżnymi skojarzeniami i fantasmagoriami.

Ten dziwny dialog-monolog przeciągnął się ponad wyobrażalną miarę, jakby nie oczekując zakończenia. I trwa do dziś. O tym moja opowieść.

WaszeR Londyński

Trzy dni przez most idąc Idąc każdego dnia przez most Hammersmith, tak stary jak ja, właściwie to dużo starszy, nie wydaje mi się, że ten mój doczesny świat jest taki złajdaczony, taki straszny.

** * Tamiza raz wznosi się, to znów opada, jak przypływ uczuć do kochanej kobiety i odpływ gotówki z konta.

Sinusoidalnie.

Trzeba będzie się wynosić niedługo z tego świata, jeszcze tylko posprzątać po bałaganienia latach.

Jak najidealniej. * Za dziwaka robię, bo słowa przyciągam lekkie piorąc nimi często cudze brudy bure.

Tę rzekę pod tym mostem na świadka biorę, niech opowie jakim jest Księżyc hochsztaplerem tłocząc bezkarnie takie masy cywilizacyjnych śmieci pod prąd i pod górę.

30 września 2014 r.

564-MAKIETA 3 44-63.indd 59

Droga od mostu do Harrod’s Village brzegiem Tamizy – szutrowa, naznaczona jęzorami wylewów przepełnionego koryta, rozbiegana i rozjeżdżona, jak to lokalna trasa turystyczno-sportowa.

Taki – nadrzecznym zadupiem, nieasfaltowy skrót stąd do tamtąd albo znikąd donikąd.

Lub do buta w psiej kupie.

Z rana nieśmiało deszczy…

Na niedospania, na zamyślenia, roztargnienia, zapętlenia.

I zapędzenia w kozi róg.

Morka mądre namaszcza głowy, ale też i łby puste i głupie, i całą chłonną resztę, co od tych głów do stóp.

Mży na wymuskany taras na wieżowcowym szczycie, na szyby dopiero co przetarte, i na chłam wstecz płynący korytem.

I wiekiem rozedrganą konstrukcję, choć coraz mniej tego warta.

I na czaplę siąpi, co to widać, że już bardzo siwa, a nadal w zadumie kontempluje życie.

Jak po kaczce luzak deszcz po wszystkim spływa, bo i tak ma to gdzieś, zapewne w nosie, i wie, że nawet gdyby był wodą święconą lub szczerym złotem, wcale nie będzie po nim jaśniej i prościej ani na jotę.

1 października 2014 r.

06/01/2015 12:36:09

060

CAFÉ COOLTURA GUEST ROOM Fot. Shutterstock

*** Nic mi ten most nie uczynił.

A może jednak doświadczył skrycie, że idąc nim na drugi brzeg Tamizy czuję, jakbym przekraczał linię życia, a nie jedynie graniczny punkt między światami dwoma – z tyłu, to, co już było, przede mną, co zaraz będzie – za chwilę miał pokonać.

I tylko ta lękliwa myśl, by się kurczowo chwycić tej między bezmiarami wód jego napowietrznej krawędzi, by strząsnąć przygnębienie, dać odpór beznadziei, nie poddać się jeszcze ten jeden raz!

I nadal być oparciem w matni, nadal nadziei zaspokajać głód, ona – mówią – odchodzi ostatnia.

2 października 2014 r. *** Hammersmith Bridge w rzęsistym deszczu Most w deszczu – ten mnie dziś zaskoczył – Choć i zawieszony pomiędzy skarpami, a ociężałość stali wsparta na podporach, czasami nie jest zwykłym mostem.

Wicher kroplami chłoszcze, przymykam oczy…

Ni to sunę napowietrznym traktem, ni to jakimś tunelem zawilgoconym płynę rytmiką drgań cyklicznych naglony, jak życie kiełkujące, gdy wybije godzina, ku nieznanemu rozkwitowi bez pardonu parte, bo nie ma przyzwolenia w ukryciu pozostać, choćby i warto.

564-MAKIETA 3 44-63.indd 60

Na Hammersmith Bridge jesiennym rankiem

»

Niezły dzień się zapowiada: z rana przysmak – mój Polish breakfast pod postacią na patelni odsmażonej kaszanki, a BBC w tym czasie wieszczy wschód słońca, akurat gdy będę na moście. Może w drodze do pracy zrobię kilka niezłych zdjęć przy tej porannej, jak mniemam, fotograficznej ostrości, więc pędem w buty i kurtkę. I plecak. Aparat! Jadę.

Ach ten most – jakże on dziś mógł, przekorny złośnik – powitał mnie „właśnieodchodzeniem” szarówki w poświacie stylowych latarń, stosownym do majestatu i pory dnia ruchem pieszo-kołowym i od rzeki ciągnącą z wrzaskiem rybitw i mew rześkością.

A słońce tuż tuż, jeszcze tylko kilka z wysiłkiem podciągnięć i kapkę odsapnie na lewobrzeżnych dachach.

Vis-à-vis, na przeciwległym brzegu, ciągle w mrocznym półdrzemaniu Harrod’s Village. W dole ptactwo żeruje zawzięcie breakfast swój łowiąc w poodpływowych łachach. Pomiędzy nimi, środkiem, rzeczka kajaka-

rzy – śmiechu warte – co to ją w bród można w tej chwili.

Czas nagli. Ja, nie zatrzymując się, pstrykam w marszu.

Niestety, nie wzeszła dziś dla mnie dzienna gwiazda na moście. Nie mogę czekać. I choć korci strasznie, składam podwójny zakręt w błotnistą ostatnią prostą.

Po drodze spotkanie: w cieplejsze dni dżogingująca do pracy, dziewczyna znajoma z widzenia. Dziś miała zaliczenie slalomu wokół rozlewisk po deszczu. Na rondzie sporej kałuży pierwszeństwo wymusiłem zamyśleniem, choć to ona chciała pod prąd, a ja tam byłem ociupinkę wcześniej.

Niesłychane!

A dla mnie to już prawie meta. Jeszcze tylko w prawo po kilku kamiennych schodkach. Za mną on skryty w lekko pojesienniałych koronach, na wprost – najwyższy czas popracowanie spotkać.

Jak co dzień. No więc… do przedeptania, moście, w powrotnej drodze.

Czym zafascynował mnie ten ogrom żelastwa, z niegdysiejszym złożony mistrzostwem, zsyłając pakiet aż tylu doznań, przemyśleń i emocji? Że mogłem mu puls krokami mierzyć co dnia i wprost namacalnie kontrolować ten jego stalowy kościec?

Pełen podziwu przy tym jak to dzielnie trzyma się staruszek? Że w zapatrzeniu, zasłuchaniu, zdrożeniu zająć mógłbym ławeczkę na śródmościu?

I zadumaniu… że to chyba jedyny most londyński, który ma swoją mostową duszę. «

06/01/2015 12:36:11

061 Bajdurzenie już ostatnie, czyli Jesienne rendez-vous z Królową

Coda – It is a great honor for me, Your Majesty. And I ask for forgiveness Your Majesty, that my knowledge of Your Majesty’s country is insufficient. My head is already old and learns very slowly, and despite the fact that I’ve been in London for almost ten years, I don’t speak English good enough.

– So how do you want to talk with me on that bridge?

– That’s just a poetic fantasy, Your Majesty.

Październik – listopad 2014 r.

Fot. Shutterstock

Królowa to ma chyba życie nieklawe, takie bez poufałości i wyskoków, takie nazbyt oficjalne i monotonne.

I pewnie nie wie jak wiele do odkrycia wokół jest zakątków i zjawisk pełnych uroku. Że tylko wspomnę, o czym głowę daję nie ma zielonego pojęcia Jej Królewska Mość Elżbieta II, o pewnym matuzalemie moście, który polubiła siwa czapla-rezydentka.

Za nic mając granice, umowy, traktaty przybyła tu w poprzedniej rzeczywistości.

I nikt jej przez spokojnej rezydencji lata nigdy i nigdzie nie zawracał głowy praw tutejszych i obyczajów znajomością, jak również dzioba nie obgadywał z powodu nieopanowania rdzennej mowy.

A gdybym tak, mówiąc jak najprościej, na Hammersmith Bridge w poważnej sprawie umówił się z Jej Królewską Mością, na przykład o wschodzie słońca lub może lepiej o wczesnym zmierzchaniu, zaprowadził na ławeczkę pod stylową latarnią na śródmościu, i jeszcze uprzejmie poprosił o ruchu kołowego niezatrzymywanie, żeby poczuła Królowa Elżbieta II te drgania, ten puls starego acz krzepkiego nadal mostu w przypływie oddechu dalekiego oceanu.

– Czytała może Wasza Królewska Mość – spytałbym próbując zabawić rozmową dostojnego Gościa (Królowa ponoć bardzo lubi czytać) – Orwella „Na dnie w Paryżu i w Londynie”?

Jeśli nie, polecam, książeczka znakomita, o czasach traktuje, gdy Waszej Królewskiej Mości dopiero oczekiwano w królewskiej rodzinie.

O świecie niby bardziej prostym, lecz życiu w nim, z powodu biedy, okrutnie nieraz skomplikowanym.

O patologiach, szukaniu pracy, wyzysku, nędzy, czyli tym samym, czego i dziś mamy dosyć, tyle że w kosmicznie innej skali, łatwo tedy o porównanie ludzkich losów…

I tak to minuta za minutą trwałaby pewnie długo ta rozmowa na moście, póki chłód nie przywiałby pasmem mgły znad rzeki stanowczą sugestię pożegnania z najznakomitszym Gościem.

Królowa wsiadłaby więc do poczwórnie zaprzężonej karety, ja do Piccadilly Line train service to Cockfosters.

564-MAKIETA 3 44-63.indd 61

06/01/2015 12:36:12

062

CAFE COOLTURA fotoreportaż

Sylwester nad Tamizą

»

FOT. PAP-EPA-HANNAH MCKAY

Big Ben wybił północ i nadejście 2015 roku

Blisko pół miliona osób powitało Nowy Rok, oglądając na żywo efektowny pokaz sztucznych ogni nad Tamizą.

Po raz pierwszy wprowadzono bilety w sektorach z najlepszą widocznością, ale mimo to 100 tys. wejściówek sprzedano już kilka tygodni przed godziną zero. Nie brakowało też bardziej oryginalnych pomysłów na powitanie Nowego Roku. Słuchacze radia PRL opublikowali na profilu stacji na Facebooku zdjęcia m.in. z imprezy na barce płynącej po Tamizie, zabawy w stylu lat prohibicji i filmowego party. Aż trzy sylwestrowe bale jednocześnie odbywały się w Polskim Ośrodku Społeczno-Kulturalnym w Londynie. Więcej zdjęć można zobaczyć w mediach społecznościowych radia PRL i tygodnika „Cooltura”. «

564-MAKIETA 3 44-63.indd 62

06/01/2015 16:17:14

063

Byłeś na polskim weselu, urodzinach, dyskotece w Wielkiej Brytanii?

Pokaż innym, jak bawi się Polonia! Czekamy na Wasze zdjęcia z polskich imprez odbywających się w Wielkiej Brytanii.

Najciekawsze opublikujemy w „Coolturze" i nagrodzimy! Zdjęcia wysyłajcie na: foto@cooltura.co.uk W każdym mailu z materiałem musi być zawarty, podpisany imieniem i nazwiskiem, tekst: „Jestem autorem załączonego zdjęcia/ artykułu/materiału wideo i zgadzam się na wykorzystanie go w tygodniku »Cooltura«".

Nie zapomnij do przesyłanego materiału dodać opisu.

564-MAKIETA 3 44-63.indd 63

06/01/2015 16:17:31

064

CAFÉ COOLTURA MAGAZYN

Misie panda, czyli prawdziwe pupile Pandy to ulubione zwierzęta Chińczyków, ich „skarb narodowy”.

Sympatyczne misie są też chińskim pamiątkarskim hitem – podobizny pand zdobią pałeczki, porcelanę do picia herbaty, a w Syczuanie, gdzie żyje większość chińskich pand, działa nawet pandowa poczta.

564-MAKIETA 4 64-91.indd 64

zjada nawet 40 kg liści tego bambusa (podobno za innymi odmianami pandy nie przepadają).

Dokładnie nie wiadomo, dlaczego żyjąca wolno populacja pand się zmniejsza. Prawdopodobnie ma na to wpływ

JOANNA WOJCIECHOWSKA, PAP

»

Populacja pandy wielkiej maleje od lat. Wedle szacunków chińskich przyrodników w naturalnych warunkach żyje teraz ok. 1400 tych zwierząt, z czego 90 proc. zamieszkuje górskie lasy prowincji Syczuan w zachodniej części kraju.

Według informacji przekazywanych przez syczuańskich przewodników turystycznych powodem występowania pandy wielkiej właśnie w tej okolicy jest specjalna odmiana bambusa, która jest przysmakiem pand.

Dziennie jeden dorosły osobnik 06/01/2015 12:39:22

065 ekspansja człowieka i zanieczyszczenie środowiska, które z jednej strony ograniczają przestrzeń życiową pand, a z drugiej pogarszają warunki ich życia.

Pandom nie sprzyja też to, że przez większą część roku żyją samotnie, a spotykają się tylko raz w roku na gody. Po kryciu samiec zostawia samicę, która musi sama zajmować się małymi, gołymi po urodzeniu misiami (rodzi najczęściej 1 – 2 młode). Zdarza się, że szukająca pożywienia matka zostawia w gnieździe młode, gołe jeszcze potomstwo, które pada ofiarą górskich chłodów lub innych zwierząt.

– Mięso pand jest smaczne, dlatego inne zwierzęta chętnie na nie polują.

Dopiero gdy panda jest dorosła, nie ma w naturze żadnego przeciwnika, nikt jej nie zagraża – powiedział PAP przewodnik, który przedstawiał się imieniem Jack (Chińczycy w kontaktach z cudzoziemcami często przybierają imiona „europejskie”).

Aby ochronić charakterystyczne biało-czarne misie od zagłady, w 1987 r. w pobliżu stolicy prowincji Syczuan, miasta Chengdu, utworzono Bazę Badawczo-Hodowlaną Pandy Wielkiej, w której z sukcesem prowadzi się sztuczny rozród tych zwierząt (dotąd urodziło się tu już ponad 100 pand). Obecnie w stacji żyje kilkadziesiąt misiów – zarówno dorosłych, jak i urodzonych tu maluchów, które za zgodą chińskiego rządu są sprzedawane do ogrodów zoologicznych na całym świecie.

Stacja pand w Chengdu jest udostępniona zwiedzającym i przyciąga rzesze

Pamiątkarska „pandowa mania” Pamiątkarska „pandowa mania” udziela się też obcokrajowcom przyjeżdżającym do Chengdu w celach wystawowych czy biznesowych. Podczas niedawnych targów moto-eko Michelin Challenge Bibendum wielu wystawców przyciągało oglądających do swoich stoisk, wystawiając maskotki z wizerunkiem misia czy umieszczając na stoisku zdjęcie tych zwierząt.

564-MAKIETA 4 64-91.indd 65

zarówno Chińczyków, jak i turystów ze świata. Okres od jesieni do wiosny jest najlepszym do odwiedzenia tego miejsca, ponieważ pandy większość czasu spędzają wtedy na wybiegach i można je do woli oglądać czy fotografować. Gdy późną wiosną i latem temperatura w Chengdu i okolicach przekracza 30 stopni, pandy z ośrodka hodowli chowają się w klimatyzowanych pomieszczeniach i zobaczenie ich graniczy z cudem.

– W naturalnych warunkach pandy latem przemieszczają się w wyższe partie gór, bo nie lubią upałów – wyjaśnił PAP przewodnik po stacji.

Wydaje się, że na pandach z Chengdu tłumy turystów nie robią wrażenia. Misie całe godziny spędzają na jedzeniu bambusowych liści, gdy czują pragnienie, dostojnie człapią do wodopoju, nawet nie spoglądając przy tym na fotografujących je ludzi. Napojone i nakarmione zasypiają. Często w przedziwnych pozycjach: przewieszone przez żerdź zbudowanego dla nich tarasu, na plecach z łapami skierowanymi każda w inną stronę czy zwinięte w kulkę.

Sympatyczna panda jest nie tylko powodem troski Chińczyków o dalsze istnienie tych zwierząt, ale i chińskim hitem pamiątkarskim. Nie tylko w Chengdu, ale i w Pekinie działają „pandowe sklepy”, w których można kupić nie tylko pluszowe misiowe maskotki, ale i czapki w kształcie misia, kamizelki, które na kieszeniach mają naszyte pandowe łapki; wizerunek pandy jest na skarpetkach, majtkach, rękawiczkach, ołówkach, a nawet pałeczkach i przeznaczonej do picia herbaty porcelanie.

W samym Chengdu działa też pandowa poczta, z której można wysłać kartkę z wizerunkiem misia.

Szacuje się, że w ogrodach zoologicznych i ośrodkach badawczych, głównie w Chinach, mieszka 370 pand. Urodziny każdej pandy w niewoli to wielkie wydarzenie związane np. z ogłaszaniem konkursów na imiona dla misiowych malców. «

Misie całe godziny spędzają na jedzeniu bambusowych liści, gdy czują pragnienie, dostojnie człapią do wodopoju, nawet nie spoglądając przy tym na fotografujących je ludzi.

06/01/2015 13:23:07

066

564-MAKIETA 4 64-91.indd 66

06/01/2015 12:39:25

REKLAMA URODA I ZDROWIE

564-MAKIETA 4 64-91.indd 67

067

06/01/2015 12:39:28

068

REKLAMA URODA I ZDROWIE

564-MAKIETA 4 64-91.indd 68

06/01/2015 12:39:29

REKLAMA URODA I ZDROWIE

UFSB[ KVƆ EPTUŖQOB OB UXPJN SMARTFONIE I TABLECIE!

069

Ściągnij Coolturę i czytaj już we czwartki!

C Coolturę OB UBCMFU J LPNÕSLŖȷ

564-MAKIETA 4 64-91.indd 69

06/01/2015 12:39:30

070

OGŁOSZENIA DROBNE

jAK ZAMIEścIć

OGŁOsZENIE UWAGA! Ogłoszenia przyjmowane są do PONIEDZIAŁKU DO GODZ. 15.00. Ogłoszenia przesłane po godzinie 15.00 opublikowane będą w następnym wydaniu cooltury (decyduje godzina otrzymania ogłoszenia przez redakcję, w związku z tym prosimy o wcześniejsze wysyłanie ogłoszeń).

sms

SMS:

81616 KOD: 01

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

Szukasz mieszkania?

Sprawdź najnowsze oferty na portalu www.elondyn.co.uk

Agencja Nieruchomosci ETB PROPERTY SERVICES

Szukasz mieszkania,domu lub pokoju do wynajęcia w północnym Londynie?

020 7272 8615 075 2145 2860 077 1567 7401 Paulina / Aneta info@etbproperty.co.uk

81616

jeśli masz problem z zamieszczeniem ogłoszenia drogą sMs – zadzwoń pod nr 020 8846 3614

Koszt ogłoszenia £1 + standardowa opłata operatora Wpisz: cL (spacja) kod (spacja) treść ogłoszenia.

Przykład: cL 01 Wynajmę pokój... 079 111X111X Koniecznie podaj numer telefonu w treści smsa taki sam jak ten z którego wysyłasz!

Kody działów: cL 01 cL 02 cL 03 cL 04 cL 05

mieszkania do wynajęcia

mieszkania wynajmę mieszkania szukam praca dam praca szukam kupię

internet

cL 06 cL 07 cL 08 cL 09

sprzedam auto-moto randka w ciemno inne

cooltura.co.uk

Uwaga! Ogłoszenia drobne (£1) reklamujące jakąkolwiek działalność usługową lub handlową, nie będą zamieszczane.

Ten typ ogłoszeń można zamieścić, jako ogłoszenie ramkowe (szczegóły poniżej), kontaktując się z DZIAŁEM MARKETINGU.

ramkowe Telefonicznie:

(usługi) Ramka do 15 słów

020 8846 3614 £ 25 +vat lub online: cooltura.co.uk (postępuj według instrukcji) płatność Moneybookers

Warunki:

Ramka do 25 słów

£ 30 +vat

1. Wszystkie ogłoszenia drobne przyjmowane są do poniedziałku do godziny 15.00. Każde ogłoszenie wysłane po tej godzinie zostanie zamieszczone w następnym numerze.

2. Ogłoszenia wysłane z innego numeru niż podany w ogłoszeniu zostaną odrzucone, ogłoszenia napisane drukowanymi literami zostaną odrzucone (OPŁATA ZA OGŁOsZENIE NIE PODLEGA ZWROTOWI).

3. Dopuszczalna długość ogłoszeń drobnych to 160 znaków.

4. Gdy treść ogłoszenia jest obraźliwa lub przekracza zasady powszechnie przyjętych norm społecznych, redakcja zastrzega sobie prawo do nie umieszczania ogłoszeń. Prosimy o prawidłowe podawanie numerów telefonów. W przypadku podania niepełnego numeru (czyli zawierającego mniej niż 11 cyfr) ogłoszenie nie zostanie wydrukowane. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść ogłoszeń i zastrzega sobie prawo do ich skracania oraz do nie umieszczania bez podawania przyczyny.

5. Wszelkie ogłoszenie dot. usług towarzyskich nie będą zamieszczane.

6. Ogłoszenia (szczególnie te przesłane sMs-em) drukowane są w oryginalnej treści i pisowni.

564-MAKIETA 4 64-91.indd 70

P O L S K A O B S Ł U G A , AT R A K C Y J N E C E N Y

> Acton west / north duża

jedynka blisko metra do wynajęcia, dla spokojnej niepalącej osoby Zadbany, duży dom £115 na tydzien. Tel 07879467303

> Barking pokój jednoosobowy 60£ w czystym, zadbanym domu +ty 07964537030 > Bounds Green , N22 8NW: Pokoj jedynka £85 dostepny od zaraz . Do kazdego pokoju rachunki za gaz i prad do podzialu z lokatorami .Mieszkanie we Flacie Tel : 074 3679 2779 > Camberwell Pokoje do wynajecia na Camberwell dwójka lub jedynka Tel 07903134593

w w w. e t b p r o p e r t y. c o . u k

> Norbury wynajme od zaraz pokoj dwójkę. Do stacji 3 min, 07472558055 > Oakwood, N14 4HH, 4 bed flat. £335/tydz. 3 podwojne sypialnie, 1 pojedyncza sypialnia, umeblowane, ogrod komunalny, (linia metraPiccadilly Line)-od zaraz.

02072728615, 07436582104, 07715677401 > Ogloszenie , pokój to wynajecia , jedno osobowy dla kobiety 07939906484

> Dalston Pokoj do wynajecia blisko stacji Dalston Kingsland tel 07951755163

> Perivale Pokoj dwuosobowy na Perivale w spokojnym domu.

Mozliwosc korzystania z internetu oraz polskiej telewizji. 8 minut pieszo od stacji metra £120 07523995217

> Duza dwojka dla jednej osoby od zaraz. Pokoj posiada wszelkie udogodnienia. 110 za tydzien wszystko wliczone w cene. wymagane 165 depozytu Gosia 07713456466 ,

> Podwojny pokoj dla pary z wlasna kuchnia i ubikacja wyłącznie dla nie palących. £150p/w. Internet i rachunki wliczone. NW- london.Tel 07479955480 wieczorem. ,

> East Ham Ham wynajme duzy pokój dla spokojnej pary lub dziewczyn, w domu jest ogród, internet, duza kuchnia tel 07852329777

> Pojedynczy duzy Pokoj do wynajecia Od Zaraz, £115 za tydzien tel 07738304582 2 lazienki odnowiona Kuchnia ,

> Enfield, EN3 5QD, Kawalerka, £167/tydz. Podwojna sypialnia na poddaszu, oddzielna kuchnia, nowoczesna lazienka z wanna, 2 pietro. Dostepne od 19 stycznia.

02072728615, 07436582104, 07715677401 > Hayes Town Do wynajęcia pokój dwuosobowy dla jednej osoby w ładnym domu z ogrodem w dzielnicy Hayes Town, cena £110 za tydzień plus depozyt tel.

07825627243 > Hounslow West 1 lub 2-osobowy pokój w domu z ogrodem. blisko komunikacji i sklepow.tel. 07523510272

> Seven Sisters pokój do wynajęcia od zaraz lokalizacja Seven Sisters londyn polnocny.tel 07778870942 violetta , > Seven Sisters, N17 6EE: Pokoj jedynka £ 90+ rachunki za gaz i prad do podzialu z lokatorami .

W domu 7 pokoi , 2 toalety , wspolna kuchnia , ogrod . Dostepny od zaraz! Tel : 074 3679 2779 > Totenham Hale , N17 9DT : Dom z ogrodem , £1950 + rachunki . W domu 3 podwójne sypialnie , 1 pojedyncza , kuchnia z jadalnia , 2 toalety . TEL : 074 365 82103 > Turnpike Lane , N15 3PR , Pokoj jedynka £ 90+ rachunki za gaz i prad do podzialu z lokatorami .

06/01/2015 12:39:30

OGŁOSZENIA DROBNE W domu 7 pokoi , 3 lazienki , ogrod .

TEL : 074 3679 2779

> Turnpike Lane / Wood Green : Bedsit £145tyg + rachunki za gaz i prad do podzialu z lokatorami .

Mieszkanie w domu z ogrodem ,wspolne 2 lazienki TEL : 074 365 82103 > Turnpike Lane / Wood Green : Pokoj dwojka £130 + rachunki za gaz i prad do podzialu z lokatorami .

Mieszkanie w domu z ogrodem , wspolna lazienka z 1-pokojem, TEL : 074 365 82103

Piekarnia w zachodnim Londynie poszukuje kierowców z doświadczeniem pracy w UK. Osoby zainteresowane proszone są o kontakt: info@ polishvillagebread.co.uk

> Zaklad szycia zaslon poszukuje mlodej, energicznej, niepalacej dziewczyny do prostego szycia na maszynie I sprzatania. Acton Tel 07879467303

> Walthamstow Central pokój 1

> Poszukujemy dziewczyn do sprzatania w pubie oraz pomocy kucha 07849898391

> Walthamstow wynajme dwie

> Praca dla ogólnobudowlanca ze znajomoscia stolarki budowlanej 07850349387

osobowy i 2 osobowy blisko metra 07832288251 jedynki na Walthamstow blisko metra lub autobusy bardzo dobre warunki plus internet rachunki wliczone 07586588577,

> Wembley Park - pokój 1-os, £100/ tydz, blisko metra, autobusów i sklepów. W domu jest internet, polska tv, 2 łazienki. Tel: 07719882212, 07745203968 > Wood Green , N22 6QS:Piekny Duzy Dom z Ogrodem ,£2300 / miesiac +bills. Dom jest odswiezony , posiada 2 toalety ,salon , kuchnie z jadalnia oraz ogrod .Tel : 0208 885 1890, 074 367 92779, 07436582103 > Wood Green , N22 5LT , Pokoj jedynka £75 + rachunki za gaz i prad do podzialu z lokatorami .

W domu 6 pokoi , 2 lazienki , kuchnia , patio , ogrod . TEL : 074 3679 2779

praca dam

SMS:

81616 KOD: 03

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

Dental nurse required in North West London.

Qualification or experience not needed. Help with training will be given. 07714633000 or 07039351115 Cukiernia w zachodnim Londynie poszukuje doświadczonych cukierników. Tel: 07809432768.

564-MAKIETA 4 64-91.indd 71

071

> Avon - zostan konsult na super zasadach, od zaraz I bez ryzyka!

Potrzeb wiecej info? Wyslij SMS AVON oddzwonię! Magda 07727062239 Www. buyorsellcosmetics.co.uk > Full time hairdresser wanted 02086725619 > Full time hairdresser or part time to work in salon in tooting neokutz 146 mitcham road tooting sw17 9nh telephone Vera 02086725619 mobile 07813484218 > Experienced garment machinists wanted.High quality designer clothing made at our factory in North London. Very good salary. 07964623055, 02088077744 > Zaklad szycia zaslon poszukuje mlodej, energicznej, niepalacej dziewczyny do prostego szycia na maszynie I sprzatania. Acton Tel 07879467303 > Zatrudnie pomocnika na budowe, mlody, wymagane self employer 07775430624 > Angielska agencja sprzątająca poszukuje dziewczyn do pracy. SW I NW londyn. Miesieczne wyplaty.

Self employed. Tel. 07837377303, 07405635382. > Pizzeria na Clapham Junction poszukuje kierowcow z kat. A. Elastyczne godziny pracy. Stawka nawet do £8/h (£6.5/h+bonusy) Tel. 07950715204 > Model Company poszukuje nowych twarzy 1-55 lat do reklam tv I katalogów od £500 za dzien!

02037005311 info@ planetofmodelling.co.uk 18 King William St EC4N 7BP

06/01/2015 16:15:39

072

REKLAMA PRACA / USŁUGI

564-MAKIETA 4 64-91.indd 72

06/01/2015 16:19:37

REKLAMA usługi > Szukam osoby który rozsprzeda mi kilkaset egzemplarzy książek 07580763830

praca szukam

SMS:

81616 KOD: 04

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

> Plastrarz szuka pracy. Uczciwy

i solidny. Gwarancja jakosci. 8 lat praktyki w UK. Tel. 07708613844 Grzegorz.

> Malarz dekorator szuka pracy wlasne narzedzia doswiadczenie i solidnosc 07591534894 Krzysztof > Malarz bez nalogow, uczciwy

i solidny szuka pracy. Wysoki standard pracy. 8 lat doswiadczenia w UK. Pracuje dla firm i osob prywatnych. Rafal. 07545600591.

> Elektryk z dlugoletnim

doswiadczeniem zawodowym, szukam pracy. Pomoge przy awariach i problemach zwiazanych z pradem 07883974669

564-MAKIETA 4 64-91.indd 73

> Szukam prac malarskich w soboty i niedziele . Teren południowo wschodni londyn najchetniej Croydon.

07818115608 . 07404412673.

Po godz. 19-ej

> Krawcowa, osoba utalentowana z wieloletnim doświadczeniem szuka pracy; przeróbki, naprawy, realizacja pomysłów klientów,. Kontakt telefoniczny 07522043231

> Hydraulik 20 lat doświadczenia wszystkie naprawy z wlasnymi narzedziami szuka pracy 07968023856

> Hydraulik uprawnienia Gas Safe. Piece gazowe, kuchenki, kominki. Montaz, naprawa. I nstalacja centralnego ogrzewania.

Megaflow. Szuka pracy,.

07925296104

> Młody 30 lat szuka pracy przy

roznoszeniu ulotek Harrow i okolice 07930248400

> Elektryk 12 lat w UK. Instalacje

zgodne z 17 Edition. Fuseboxy.

Automatyka HW CH. Certyfikat NICEIC. Referencje. Insurance Policy.

Szuka pracy.

Pawel 07469234481

> Hydraulik (Gas Safe Register), szuka pracy. Montaz boilerow, mega-flo, central heating. Posiadam uprawnienia domestic i commercial.

Tel. 07702267525 > Malarz dekorator szuka pracy.

07858104731 Janek > Szukam pracy jako pomocnik budowlany, mężczyzna 30 lat. tel 07928589782

> Kobieta 58 lat, bez nałogów,

073

> Elektryk Londyn i okolice ,nowe oraz rozbudowa istniejących instalacji elektrycznych, wymiana Fuse Boarda dodatkowe oświetlenia i gniazdka szuka pracy tel 07783510659

TERAZ ogłoszenie

uczciwa, szuka pracy jako opiekun – pomoc do starszej osoby w polskiej rodzinie bez zamieszkania.

Maria 07442304692

drobne

> Elektryk- Hydraulik z 12 letnim doświadczeniem w angielskiej firmie z własnymi narzędziami i vanem. Certyfikaty NICEIC i Gas Safety. Tel. kontaktowy 07707717053

TYLKO

> Plastrarze z długoletnim doświadczeniem szukają pracy na terenie całego Londynu i okolic, wysoka jakość i czystość, własne narzędzia.

Jacek 07523550213 ,

KOSZTUJE

£1

06/01/2015 16:28:51

074

OGŁOSZENIA DROBNE

> Doswiadczony budowlaniec podejmie prace. Malowanie, stolarka - prace wykonczeniowe, ogolno budowlane "Lofty" w Poludniowo Zachodnim Londynie. Darek 07796156494 > Szukam zleceń. Lofty, dachy, konstrukcje drewniane. tel.

07437013463., > 50 -letnia kobieta z zawodu pielęgniarka podejmie pracę jako opiekunka ,pomoc domowa, sprzątanie.Jestem miłą sumienną, odpowiedzialną osobą.07887271409., > Elektryk- Hydraulik z 12 letnim doświadczeniem w angielskiej firmie z własnymi narzędziami i vanem szuka pracy. Certyfikaty NICEIC i Gas Safety. Tel. kontaktowy 07707717053

sprzedam SMS:

81616 KOD: 06

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

auto-moto SMS:

81616 KOD: 07

> Wozek dla dziecka, 4 kolowy full

set, okazja tanio £55 Hounslow tel.

07523510272

> Duzy polsko-angielski slownik 2 tomy, nowy.£45.00 tel.07523510272 > Zawartość domu rodzinnego: do

stołowego, kuchni, dziecinnego. wysoka jakość. zapraszamy. zachodni londyn. tel.

07523510272

> Duzy słownik naukowo techniczny, dwujezyczny, nowy, cena 45.00 tel.07523510272 > Sprzedaje kolekcje plyt winylowych – 100 winyli z muzyka house. Super okazja dla Dja. Plyty sa w stanie b.dobrym i idealnym Cena £120 ono Piotr 07904301368 > Do sprzedania: Notebook Samsung biały (NP370R5E) używamy 2kg, Ram: 6 GB, 15’6, AMD Radeon HD 8750M,500 GB, Windows 8 Warty ponad £500, cena: £300 odbior Hammersmith: 078 7987 1032

564-MAKIETA 4 64-91.indd 74

SMS:

81616 KOD: 09

cooltura.co.uk

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 64

Auto-Mechanika, diagnostyka komputerowa, hamulce, sprzęgła, zawieszenie, serwis, paski rozrządu, serwis/ napełnianie klimatyzacji. Dojazd do klienta.

07812071816 MOT – pomogę

randka w ciemno SMS:

81616 KOD: 08

cooltura.co.uk

Nauka gry na pianinie z profesjonalistą – po polsku i angielsku.

Wszystkie grupy wiekowe, wszystkie poziomy zaawansowania, przygotowanie do egzaminów, opracowywanie utworów, dojazd.

07943817747

> Szukam osoby ktora jedzie na pusto lub posiada wolne miejsce i jedzie vanem z UK w okolice Szczecina 07788844330

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

> Szukam normalnej dziewczyny. kawaler 38 lat.07770933889 > Wysoki 40l po rozwodzie bez

> Kotki do sprzedania 6 tygodniowe. Cena do negocjacji.

Croydon 07908300927

inne

dzieci. Szukam kobiety z Londynu z zamknieta przeszloscia otwartej szczerej pragnacej stalego spokojnego zwiazku 07772387104

> Witam szukam dyskretna

kobietę z zachodniego Londynu 07932432389

> 35 lat przystojny brunet pozna starsza pania w wieku 50 -60 lat która pomorze mi finansowo 07930248400 > Successful English gentleman would like to meet attractive Polish lady for fun filled days and romantic evenings . John 07928079252 > Mężczyzna 36 lat. biseksualny. pozna panie, pary, panów. kontakt 07845567637 > Szukam normalnej dziewczyny. kawaler 38 lat.07770933889

usługi różne zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

Angielski Dla Dorosłych Skuteczne kursy dzienne, wieczorowe, weekendowe. 33 Hanger Lane W5 3HJ www.linkschool. co.uk 07590309608, 02035815806 Architekt rejestrowany w Anglii wykonuje projekty: lofts, extensions. Usługi: Planning Applications and Building Control mob.: 07708696377 stasch@stasch.co.uk

zadzwOń i zapyTaj

O OgłOszenie

RAMKOWE

020 8846 3614

Pest Control Dezynsekcja Londyn.

Zwalczamy Pluskwy, Karaluchy, Myszy, Szczury. Szybko Skutecznie Bezpiecznie Dyskretnie i Niedrogo.

Cos Cię Gryzie?

Dzwon nie zwlekaj!!! www.robaki.co.uk 07783278836 02083100344

zdrowie i uroda zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 68

Polskie Kursy Kosmetyczne, 5 dniowy kurs Stylizacji Paznokci tylko £399, Przedłużania rzęs, Przedłużania, Włosów, MakeUpu – Akredytowane Certyfikaty 0784-9203526 Szczegóły Na www.PolskieKursy.co.uk

Teraz OgłOszenie

DROBNE TYLKO

£1 06/01/2015 12:39:35

OGŁOSZENIA DROBNE

telewizja satelitarna zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

Anteny satelitarne.

Montaż, fachowe ustawienie sygnału, akcesoria, Telewizja na kartę, nc+, polsat.

9 letnie doświadczenie Niskie ceny.

Mariusz Domaradzki.

07523486296, mariusz-cyfra@wp.pl

Satelitarna Telewizja Najszybsze i najlepsze rozwiązanie wszystkich twoich problemów.

Ustawienia, montaż, polskie zestawy TNK Andrzej 07840650509 07423602647

Polska Telewizja Londyn NC+ , Cyfrowy Polsat Zestawy na umowę Montaż anten Zapraszamy do punktu 19 Finchley Lane NW4 1BN Hendon Sklep: 02082033162 Instalacje: 07779631401 www. polskatelewizja.co.uk

564-MAKIETA 4 64-91.indd 75

075

komputery serwis zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

Naprawa: laptopy, tablety, konsole, zipmotelefony.

Zmiana języka, wirusy, przegrzewanie się, wymiana ekranu / klawiatury, rok gwarancji na nowe części, oferujemy laptop zastępczy 07411123340 H-Tech Serwis Komputerowy.

Rozwiązywanie wszelkich problemów z Laptopami i PC. Odzyskiwanie Danych, Instalacje, Administracja, Zabezpieczanie Sieci, CCTV. Dojazd do Klienta.

Tel.: 07723012148, email: halskyt@yahoo.co.uk www.halskytech.co.uk HL-Computer Service; Profesjonalne naprawy; Reinstalacja Windows; Usuwanie wirusów; Instalacja Internetu; Technik-Informatyk; Olgierd 07961222932

ZadZwoń I ZAPYTAJ o oGŁoSZENIE RAMKOWE 020 8846 3614

06/01/2015 12:39:37

076

OGŁOSZENIA DROBNE / TRANSPORT

transport przewozy, paczki zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

Tanio przeprowadzki (transport wszelkiego rodzaju).

Największy VAN Pomoc w załadunku i rozładunku. Cały Londyn i UK. www. goldeneagle-removals. co.uk Tel 07969629456 Daniel

Lotniska Van 9 osobowy i Przeprowadzki – największy van Licencja PCO i ubezpieczenie.

Odpowiedzialny kierowca.

Taniej kontakt 07985600960

564-MAKIETA 4 64-91.indd 76

Przeprowadzki, wywóz śmieci Londyn i cała Anglia, duży van z windą, profesjonalna obsługa.

Przewóz na lotniska, dziewięcioosobowy van.

Piotr, 07749174695

ZadZwoń I ZAPYTAJ

o oGŁoSZENIE

RAMKOWE

020 8846 3614

06/01/2015 12:39:38

REKLAMA TRANSPORT

077

Najnowsze

ogłoszenia na portalu elondyn.co.uk Zawsze aktualne ogłoszenia ze wszystkich kategorii!

564-MAKIETA 4 64-91.indd 77

06/01/2015 16:14:25

078

REKLAMA TRANSPORT

APOLONIA

TRANS

PACZKI

PRZESYŁKI

t 13;&1308"%;,* 6, 1t 357 "(% .&#-& t "%6/,* )"/%-08&

£ 2 0 = 2 0 KG (bez u k r yt ych op łat ) Co czwarta przesyłka GRATIS!!! Codzienny odbiór paczek.

Tel UK :

079 72 72 72 78 020 8144 8032 Tel/Fax PL:

515-515-190 (22) 219 5360

564-MAKIETA 4 64-91.indd 78

Ceny negocjowalne!

Door to door! skype: apoloniatrans

apoloniatrans.co.uk

06/01/2015 16:43:13

REKLAMA TRANSPORT

564-MAKIETA 4 64-91.indd 79

079

06/01/2015 16:43:31

080

REKLAMA SKUP ZŁOMU

Dojazd do klienta.

Kupujemy każdą ilość.

Ważymy na wagach elektronicznych.

Miedź,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, £3.30-£3.80 Mosiądz ,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, £2.00-£2.40 Kable ,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,£0.70-£2.10 Ołów ,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, £0.70-£1.00 Aluminium,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, £0.50-£0.80 Stal nierdzewna ,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, £0.50-£0.80 Złom stalowy (tona),,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, £80-£100

564-MAKIETA 4 64-91.indd 80

06/01/2015 12:39:49

REKLAMA SKUP ZŁOMU

564-MAKIETA 4 64-91.indd 81

081

06/01/2015 12:39:51

082

REKLAMA WYWÓZ ŚMIECI

564-MAKIETA 4 64-91.indd 82

06/01/2015 12:39:53

REKLAMA BUDOWNICTWO

564-MAKIETA 4 64-91.indd 83

083

06/01/2015 12:39:55

084

REKLAMA BUDOWNICTWO

ZNAJDŹ

PRACĘ z portalem

Najnowsze ogłoszenia na portalu elondyn.co.uk Zawsze aktualne ogłoszenia ze wszystkich kategorii!

Zawsze aktualne ogłoszenia!

Ściągnij COOLTURĘ i czytaj już we czwartki!

564-MAKIETA 4 64-91.indd 84

06/01/2015 12:39:57

REKLAMA BUDOWNICTWO

085

Najwyższa jakość okien i drzwi firmy

Okna, drzwi, ganki, ogrody zimowe, szklane dachy, balustrady, prysznice, świetliki, drzwi rozsuwane

Wysokiej jakości podwójne szklenie w uPVC, Aluminium i Drewnie U NAS OKNA

A-RATED W STANDARDZIE

Drewniane okna typu SASH już od

£300/m2

Nowy salon firmowy

622 Greenford Road, UB6 8QT Greenford

Tel/Fax: 020 8578 2281

Biuro: 077 0360 1325 Mob: 079 1636 9230 Email: info@windowsglasssolutions.co.uk

564-MAKIETA 4 64-91.indd 85

06/01/2015 12:39:59

086

REKLAMA BUDOWNICTWO

564-MAKIETA 4 64-91.indd 86

06/01/2015 12:40:01

REKLAMA BUDOWNICTWO

087

Profesjonalny montaż

#F

TU

wszelkiego rodzaju rusztowań na terenie całego Londynu i okolic.

RV

BMJ

Î szybkie

UZ

Zapraszamy do współpracy!

HV

BSB

terminy realizacji Î darmowe wyceny Î wysokie rabaty dla stałych klientów

OUF F

E t

$P

NQ

ATD Structures Scaffolding

079 21831429 Dawid

atdstructure@hotmail.co.uk

www.atd-scaffolding-london.co.uk

FUJ

UJW F Q

atdscaffoldinglondon

SJD F

T

SCAFFOLDING PROPER SCAFFOLDING Ltd. Bezpieczne i solidne wykonywanie rusztowań.

Profesjonalny montaż.

Szybki termin realizacji!

Najtaniej w Londynie!

Sebastian:

0787 14 24 077

properscaffolding@yahoo.co.uk

564-MAKIETA 4 64-91.indd 87

06/01/2015 12:40:03

088

REKLAMA BUDOWNICTWO

P

Pr

1

U

K

564-MAKIETA 4 64-91.indd 88

06/01/2015 16:38:21

wersja: FREE

komercyjna *

t

kompleksowe kalkulacje prac budowlanych PL i EN

;

;

t

edycja R, M, S, narzutów

:

;

t

generowanie harmonogramu prac

:

;

t

tworzenie własnych pozycji kosztorysowych

:

;

t

zapis kosztorysu do archiwum

;

;

t

zapis do pliku PDF i EXCEL

:

;

t

reklama wykonawców w poszczególnych działach

;

;

t

najniższe ceny zakupu materiałów!

:

;

t

“zarabiaj z nami” - networking program - NIE PRZEGAP!** ;

;

aplikacja kosztorysowa

t

dostępność APP na smartphone

2014

online

* Subskrypja 500.00 GBP + VAT/rok. Szkolenie i informacje szczegółowe w każdą sobotę po uprzednim umówieniu. ** Zarejestruj się w serwisie online www.ibbconstruction.co.uk, zarekomenduj nas, zarabiaj prowizję od zakupów rekomendowanych 1110 osób lub firm 7/24 - program dla każdego.

IBB ESTIMATOR

2014

Poczuj moc IBBEstimatora ... teraz 40% upustu dla wszystkich Promocja ograniczona czasowo do 10.01.2015 na produkty prezentowane poniżej - tylko dla budowlańców zarejestrowanych w serwisie www.IBBconstruction.co.uk

1

Papa dachowa Extradach Top 5.2 rolka 5 m

2

4 POZIOMY CENOWE

Papa podkładowa

1. REGULAR

Baza PYE PV250 S

tj. cena detaliczna

10% upustu

2. TRADE

rolka 7,5 m2

dla zarejestrowanych na naszej stronie budowlańców

20% upustu

3. GOLD CARD dla posiadaczy złotej karty

40% upustu dla wszystkich1 REGLAR

TRADE

£ 39.92

£35.92

£23.95

REGLAR

TRADE

£ 33.25

£ 29.92

Worki na śmieci 1 szt

dla subskrybentów komercyjnej wersji aplikacji

30% 40% upustu na produkty polskie

upustu na produkty brytyjskie

dla wszystkich1

GOLD CARD ESTIMATOR

£31.93

4. IBBESTIMATOR

40% upustu GOLD CARD ESTIMATOR

£ 26.60

£ 19.95

POWYŻSZE ZASADY DOTYCZĄ WSZYSTKICH PRODUKTÓW OFEROWANYCH PRZE IBB

Gładź tynkowa ŚMIG

Uni-grunt KT 17

20 kg

Szybkoschnąca emulsja gruntująca 5 kg

40% upustu 30% upustu dla wszystkich REGLAR

TRADE

£ 0.24

£ 0.21

GOLD CARD ESTIMATOR

£ 0.19

40% upustu

dla wszystkich1

1

£ 0.16

REGLAR

TRADE

£ 13.25

£ 11.92

GOLD CARD ESTIMATOR

£ 10.60

£ 7.95

dla wszystkich1

REGLAR

TRADE

£ 11.25

£ 10.12

UWAGA !!! =D NDľGH Z\GDQH e QHWWR

Kurtka odblaskowa GRATIS

GOLD CARD ESTIMATOR

£ 9.00

£ 6.75 ceny netto

£14.90

IBB Park Royal, 18 Gorst Road, Park Royal, London NW10 6LE, 020 8965 7972, kontakt@ibb.pl IBB Croydon, ZK Park, Unit 6, 23 Commerce Way, Croydon CR0 4ZS,, 020 8680 9026, kontakt@ibb.pl IBB Birmingham, 425 Walsall Road, Birmingham B42 1BT, 0121 356 8655, kontakt@ibb.pl

www.IBBestimator.co.uk 564-MAKIETA 4 64-91.indd 89

06/01/2015 12:40:08

090

REKLAMA BUDOWNICTWO / MOTORYZACJA

564-MAKIETA 4 64-91.indd 90

06/01/2015 12:40:09

REKLAMA MOTORYZACJA

} 564-MAKIETA 4 64-91.indd 91

091

UFSB[ KVƆ EPTUŖQOB OB UXPJN TNBSUGPOJF J UBCMFDJFȷ

ŲDJʼnHBK $PPMUVSŖ OB UBCMFU J LPNÕSLŖȷ

06/01/2015 12:40:11

092

WIADOMOŚCI KrzyżówKa + HorosKop

564-MAKIETA 5 92-100.indd 92

06/01/2015 14:44:27

093 KOZIOROŻEC

BYK

PANNA

Ostatnio trochę się pogubiłeś. Zastanów się, co tak naprawdę chcesz osiągnąć w życiu, a następnie rozpisz kolejne swoje kroki na drodze do celu. Bądź odważny, zdyscyplinowany i odpowiedzialny za własne życie. Nikt Cię w tym nie wyręczy, od Ciebie zależy, jak potoczy się Twoja przyszłość.

Wszystko wskazuje na to, że będziesz żył bardzo intensywnie, w ciągłym ruchu i bieganinie. Czeka Cię wiele spotkań i ciekawych wydarzeń. Będziesz pełen inicjatywy i dobrych pomysłów, na czym oprócz Ciebie skorzysta także Twoje najbliższe otoczenie.

Będziesz się znakomicie bawić, biegając z randki na randkę, z zabawy na zabawę. Planety dodadzą Ci animuszu w miłosnych podbojach i ochoty na przygody. Niezależnie od wieku Panny będą teraz w kokieteryjnym nastroju, skłonne do flirtów na lewo i prawo.

BLIŹNIĘTA

WAGA

Nie przepuścisz teraz żadnej okazji, aby się pokazać i zaprezentować. I słusznie, bo emanować będziesz zniewalającym wręcz urokiem osobistym. Wokół Ciebie będzie wielu adoratorów. Bliźnięta w stałych związkach mogą liczyć na rozkwit uczuć i namiętności. Będzie gorąco!

Przed Tobą czas istotnych zmian, które przyniosą zarówno korzyści materialne, jak i duchowe. Poczujesz, jak się odradzasz oraz jak zmieniasz się w świadomego i pewnego siebie człowieka. Pozbędziesz się dotychczasowych lęków i ograniczeń.

Nie bój się zmian!

RAK

SKORPION

Pomyślny czas w sprawach osobistych. Jeśli jesteś w stałym związku, możesz liczyć na lepsze porozumienie na płaszczyźnie uczuć, emocji, ale i fizyczności. Będziecie mieli szansę dostroić się wzajemnie do siebie.

Jeśli jesteś singlem – nowa znajomość może być obiecująca.

Korzystny dla Ciebie układ gwiazd sprawi, że wstąpią w Ciebie siły witalne i pozytywna energia. Z dużym optymizmem i ufnością możesz spojrzeć w przyszłość. Podjęte teraz przez Ciebie postanowienia mają szansę się spełnić, będziesz bowiem zdeterminowany i zafiksowany na osiągnięcie sukcesu.

LEW

STRZELEC

W nowy rok wejdziesz z uśmiechem na twarzy. Gwiazdy obdarzą Cię pozytywną energią, siłą i humorem. Będziesz duszą towarzystwa na niejednej imprezie. Wykorzystaj swoją dobrą passę i nie odmawiaj propozycjom zabawy karnawałowej. Czeka Cię dobra zabawa, a może i coś więcej…

Gwiazdy natchną Cię i sprawią, że staniesz się zrównoważony wewnętrznie. Zaczniesz znajdować przyjemność w codziennych czynnościach. To, co jeszcze do niedawna wydawało się Twoim ograniczeniem i czynnikiem zabierającym Ci wolność, teraz będzie wywoływać uśmiech na Twojej twarzy.

(22.12–19.01)

WODNIK (20.01–18.02)

Nowy rok rozpocznie się dla Ciebie korzystnie. Odczujesz powodzenie w sprawach zawodowych i prywatnych. Nie bój się nowych wyzwań i inwestycji.

Przede wszystkim słuchaj swojej intuicji, a wszystkie sprawy ułożą się dla Ciebie korzystnie.

RYBY

(19.02–20.03) Gwiazdy będą Ci sprzyjać. Będziesz wesoły, pełen sił i bardzo łatwo zjednasz sobie ludzi. Wszystko uda Ci się teraz od nowa poukładać i ponaprawiać. Odważnie patrz w przyszłość, nie unikaj nowych wyzwań i zobowiązań. Dobry moment na oświadczyny albo decyzję o powiększeniu rodziny.

BARAN (21.03–20.04)

W okresie świątecznym wypocząłeś i nabrałeś zapału i chęci do dalszych działań. Twoje życie towarzyskie będzie teraz kwitło. Zapragniesz urządzać u siebie spotkania i imprezy. Świetnie sprawdzisz się jako gospodarz.

564-MAKIETA 5 92-100.indd 93

(21.04–20.05)

(21.05–21.06)

(22.06–22.07)

(23.07–22.08)

(23.08–22.09)

(23.09–22.10)

(23.10–21.11)

(22.11–21.12)

06/01/2015 14:44:28

094

SPORT PIŁKA NOŻNA + TeNIs zIemNy

Puchar Anglii – potentaci grają dalej Piłkarze Chelsea Londyn, Manchesteru City, Manchesteru United i Arsenalu są wśród drużyn, które wygrały mecze trzeciej rundy Pucharu Anglii. Najwięcej kłopotów mieli zawodnicy City – mistrzowie kraju pokonali drugoligowy Sheffield Wednesday 2:1.

Zawodnicy Arsenalu awansowali do czwartej rundy Pucharu Anglii.

„The Citizens” do 66. minuty przegrywali u siebie 0:1 z grającą na zapleczu angielskiej ekstraklasy ekipą Wednesday (gol austriackiego napastnika Atdhe Nuhiu w 14. minucie). Dopiero wówczas wyrównał James Milner, a w doliczonym czasie gry ten sam zawodnik ustalił wynik spotkania, przy okazji sprawiając sobie prezent na 29. urodziny.

Co ciekawe, oba zespoły spotkały się w tym sezonie również w trzeciej rundzie Pucharu Ligi Angielskiej. Wówczas, 24 września, Manchester City pokonał „Sowy” aż 7:0. Po tej wysokiej porażce piłkarze Sheffield Wednesday nie potrafili wygrać dziesięciu kolejnych meczów ligowych.

Oprócz mistrzów Anglii awans do kolejnej rundy rywalizacji o puchar kraju wywalczyli w niedzielę m.in. piłkarze Chelsea i Manchesteru United. Londyńczycy pokonali u siebie drugoligowy Watford 3:0

Fot. PAP/EPA/KIERAN GALVIN

»

(Willian, Loic Remy, Kurt Zouma), a „Czerwone Diabły” wygrały na wyjeździe z trzecioligowym Yeovil Town 2:0 po golach Andera Herrery i Angela Di Marii.

Wieczorem Arsenal Londyn, bez Wojciecha Szczęsnego w składzie, wygrał na Emirates Stadium z Hull City 2:0.

W bramce „Kanonierów” wystąpił Kolumbijczyk David Ospina, a gole zdobyli nie-

miecki mistrz świata Per Mertesacker i Chilijczyk Alexis Sanchez.

Niespodzianką tej rundy była porażka występującego w Premier League Queens Park Rangers u siebie 0:3 z trzecioligowym Sheffield United, który spisywał się rewelacyjnie już w poprzedniej edycji Pucharu Anglii. Wówczas dotarł niespodziewanie aż do półfinału tych rozgrywek. «

korcie w miejsce Matthew Ebdena (231.).

Temu drugiemu kontuzja łydki dawała się już we znaki podczas spotkania singlowego z Janowiczem i nie był w stanie później kontynuować gry.

Biało-czerwoni byli pewni zwycięstwa już po wygranej 43. na światowej liście łodzianina z Ebdenem 3:6, 7:5, 6:0. Wcześniej szósta w rankingu WTA krakowianka rozprawiła się z Dellacquą 6:2, 6:3.

Zarówno Radwańska, jak i Janowicz bardzo rzadko mają okazję spróbować sił w grze mieszanej.

W kolejnym spotkaniu grupy B Polacy zmierzą się w środę z Brytyjczykami Andym Murrayem i Heather Watson. Dwa dni później zaś czeka ich pojedynek z Francuzami Alize Cornet i Benoit Paire’em.

Biało-czerwoni w nieoficjalnych MŚ par mieszanych zadebiutowali rok temu. Wówczas Radwańska i Grzegorz Panfil, który zastąpił kontuzjowanego Janowicza, dotarli do finału. Australia ma na koncie jeden tytuł, wywalczony w 1999 r. «

Polska pokonała Australię

»

Agnieszka Radwańska i Jerzy Janowicz pokonali w Perth Australijczyków 3:0 w pierwszym meczu grupy B tenisowego Pucharu Hopmana. Pojedynek mikstów zakończył się walkowerem gospodarzy nieoficjalnych mistrzostw świata drużyn mieszanych.

Co prawda kibice zgromadzeni na trybunach obejrzeli na zakończenie rywalizacji, jak Radwańska i Janowicz pokonują Casey Dellacquę i Benjamina Mitchella 8:4, ale był to tylko mecz pokazowy. Australijczyk (238. ATP) pojawił się bowiem na

564-MAKIETA 5 92-100.indd 94

06/01/2015 14:44:29

095

564-MAKIETA 5 92-100.indd 95

06/01/2015 14:44:31

096

SPORT RAJDY

Polacy w 37. Rajdzie Dakar W minioną niedzielę w Buenos Aires rozpoczął się 37. Rajd Dakar. Do dwutygodniowej rywalizacji w najtrudniejszej na świecie imprezie terenowej przystąpiło 406 pojazdów i 665 zawodników z 53 krajów. W tym gronie jest 15 Polaków, a także 11 kobiet.

Najliczniejszą grupę stanowią motocykliści. Wśród 161 pasjonatów jazdy jednośladami po raz piąty wystartował na trasę tych zawodów warszawiak Jakub Przygoński (szósty w ubiegłorocznej edycji), a zadebiutowali: lublinianin Jakub Piątek, krakowianie Michał Hernik i Paweł Stasiaczek oraz mieszkający w Londynie Maciej Berdysz.

W gronie 137 załóg samochodowych po raz dziesiąty przystąpił do dakarowej rywalizacji Krzysztof Hołowczyc, który dwukrotnie był piąty (2009, 2011), a rok temu szósty. Jego pilotem w Mini All4Racing jest Francuz Xavier Panseri, który od 2008 r. mieszka w Warszawie.

SMG Buggy poprowadził Adam Małysz z Rafałem Martonem, BMW – Piotr Beaupre z Jackiem Lisickim, a Toyotę Hilux – Marek Dąbrowski z Markiem Powellem. Brytyjski kierowca crosscountry w ostatniej chwili zastąpił Jacka Czachora, który nie przyleciał do Argentyny z powodu śmierci syna.

Jedynym Polakiem wśród 45 quadowców jest zdobywca Pucharu Świata Rafał Sonik. – Dakar to dla mnie życie, które przeżywa się w dwa tygodnie. Po wielkich przygotowaniach zaczyna się od wiel-

Fot. PAP/EPA, FELIPE TRUEBA

»

Krzysztof Hołowczyc na trasie rajdu

kich nadziei, później przychodzą kłopoty, złe i dobre decyzje, radości, smutki, czasem rozczarowania i zawsze ponownie nadzieje – przyznał krakowianin.

W klasie ciężarówek rywalizują Jarosław Kazberuk i Robin Szustkowski, których w Tatrze Jamal tradycyjnie wspomoże Czech Filip Skrobanek. To jedyny biało-czerwony pojazd w „wadze ciężkiej”. Natomiast do holendersko-belgijskiego teamu po raz kolejny zaproszony został mechanik z Olesna Dariusz Rode-

wald, pierwszy Polak, który wygrał Rajd Dakar, w styczniu 2012 r.

Po dwóch dniach rajdu Rafał Sonik był liderem klasyfikacji generalnej quadowców. Krzysztof Hołowczyc zajmował czwarte miejsce w kategorii samochodów, natomiast swój start zakończył Adam Małysz. Jego SMG Buggy doszczętnie spłonęło tuż przed metą drugiego odcinka. Najlepszy z polskich motocyklistów, Jakub Przygoński, zajmował w klasyfikacji generalnej 21. lokatę. «

Klub karate Polonia zaprasza!

»

Klub karate Polonia wychodzi z propozycją zajęć karate do wszystkich rodaków mieszkających w zachodnim Londynie. Zapraszamy do udziału w bezpłatnych zajęciach – tylko w styczniu! Łącznie 7 bezpłatnych treningów, które wznowiliśmy już 7 stycznia. Każdy z chętnych otrzyma tymczasową kartę uczestnictwa w treningu. Zapraszamy dzieci, młodzież i dorosłych (karate można uprawiać rodzinnie) do uczestnictwa w 1,5-godzinnym treningu. Zajęcia odbywają się w poniedziałki i środy od 18.30 do 20.00 w sali sportowej szkoły The Ellen Wilkinson School for Girls, Queens Drive, W3 0HW. «

564-MAKIETA 5 92-100.indd 96

06/01/2015 14:44:32

097 Polska Liga Piątek Piłkarskich „Sami Swoi” w Londynie terminarz I ligi – sezon 2014/2015 10. KOLEJKA, 25.01.2015 10:00 White Wings Seniors – PCW Olimpia 10:50 Piątka Bronka – Warriors of God 11:40 Joga Bonito – Scyzoryki 12:30 FC Cobalt – Inter Team 13:20 KS04 Ark – The 12 Team 11. KOLEJKA, 01.02.2015 10:00 Inter Team – White Wings Seniors 10:50 FC Cobalt – Warriors of God 11:40 Joga Bonito – PCW Olimpia 12:30 Scyzoryki – KS04 Ark 13:20 Piątka Bronka – The 12 Team 15. KOLEJKA, 01.03.2015 10:00 Inter Team – Scyzoryki 10:50 Joga Bonito – White Wings Seniors 11:40 FC Cobalt – KS04 Ark 12:30 PCW Olimpia – Piątka Bronka 13:20 Warriors of God – The 12 Team

18. KOLEJKA, 22.03.2015 10:00 White Wings Seniors – KS04 Ark 10:50 Warriors of God – Scyzoryki 11:40 The 12 Team – PCW Olimpia 12:30 Joga Bonito – FC Cobalt 13:20 Piątka Bronka – Inter Team

13. KOLEJKA, 15.02.2015 10:00 Scyzoryki – Piątka Bronka 10:50 Joga Bonito – Inter Team 11:40 KS04 Ark – Warriors of God 12:30 The 12 Team – White Wings Seniors 13:20 FC Cobalt – PCW Olimpia

16. KOLEJKA, 08.03.2015 10:00 FC Cobalt – Scyzoryki 10:50 Piątka Bronka – White Wings Seniors 11:40 PCW Olimpia – KS04 Ark 12:30 Warriors of God – Inter Team 13:20 Joga Bonito – The 12 Team

14. KOLEJKA, 22.02.2015 10:00 The 12 Team – Inter Team 10:50 Joga Bonito – KS04 Ark 11:40 Warriors of God – White Wings Seniors 12:30 FC Cobalt – Piątka Bronka 13:20 PCW Olimpia – Scyzoryki

17. KOLEJKA, 15.03.2015 10:00 White Wings Seniors – Scyzoryki 10:50 FC Cobalt – The 12 Team 11:40 KS04 Ark – Inter Team 12:30 Warriors of God – PCW Olimpia 13:20 Piątka Bronka – Joga Bonito

III RUNDA (grupa mistrzowska & spadkowa) 1. kolejka – 29.03.2015, 2. kolejka – 12.04.2015, 3. kolejka – 19.04.2015, 4. kolejka – 26.04.2015, 5. kolejka – 03.05.2015, 6. kolejka – 10.05.2015, 7. kolejka – 17.05.2015; Anders Cup – 24.05.2015, 8. kolejka – 31.05.2015, 9. kolejka – 07.06.2015, 10. kolejka – 14.06.2015; Puchar ligi (runda finałowa) – 21.06.2015; bankiet na koniec sezonu – 26.06.2015

12. KOLEJKA, 08.02.2015 10:00 Scyzoryki – The 12 Team 10:50 Warriors of God – Joga Bonito 11:40 KS04 Ark – Piątka Bronka 12:30 Inter Team – PCW Olimpia 13:20 FC Cobalt – White Wings Seniors

564-MAKIETA 5 92-100.indd 97

06/01/2015 14:44:33

564-MAKIETA 5 92-100.indd 98

06/01/2015 14:44:35

564-MAKIETA 5 92-100.indd 99

06/01/2015 14:44:37

564-MAKIETA 5 92-100.indd 100

06/01/2015 14:44:39