Cooltura Issue 565 by Cooltura

cooltura.co.uk

17 stycznia 2015

03 (565)

POLIGLOTA JAK POLAK 565-COVER.indd 1

13/01/2015 15:41:12

565-MAKIETA 1 01-23.indd 2

13/01/2015 15:01:23

565-MAKIETA 1 01-23.indd 3

13/01/2015 15:01:26

W NUMERZE 565.

POLISH WEEKLY

MAGAZINE

Unit 6, King Street Cloisters, Clifton Walk, London W6 0GY GODZINY OTWARCIA: 9.00 – 17.00 TEL: 020 8846 3615 FAX: 020 8741 9490 www.cooltura.co.uk, info@cooltura.co.uk REDAKTOR NACZELNY

KORDIAN KLACZYŃSKI kordian@cooltura.co.uk, wew. 256 DZIENNIKARZE

PIOTR DOBRONIAK dobroniak@cooltura.co.uk, wew. 261 SYLWIA MILAN sylwia@cooltura.co.uk MARCIN URBAN, wew. 248 m.urban@cooltura.co.uk KAROLINA ZAGRODNA karolina@cooltura.co.uk DARIUSZ A. ZELLER darek@cooltura.co.uk, wew. 255

012

DZIAŁ GRAFICZNY wew. 260 JAREK JORDAN jj@cooltura.co.uk AGATA OLEWIŃSKA agata@cooltura.co.uk TOMEK WOŹNICZKA sergei@cooltura.co.uk WSPÓŁPRACOWNICY

LIDIA BARC / TOMASZ BOREJZA / MAŁGORZATA DEMETRIOU / MAGDALENA GIGNAL / PIOTR GULBICKI / SERGIUSZ HIERONIMCZAK / ŁUKASZ MARCZEWSKI / ANDRZEJ ŚWIDLICKI / TOMASZ WILCZKIEWICZ / RADOSŁAW ZAPAŁOWSKI KOREKTA

MAGDALENA JORDAN m.jordan@cooltura.co.uk MARKETING I REKLAMA

marketing@cooltura.co.uk DYREKTOR DZIAŁU MARKETINGU I REKLAMY

KRZYSZTOF CHOWANIEC kc@cooltura.co.uk, wew. 244 MENADŻER DZIAŁU MARKETINGU I REKLAMY

JOANNA ROŻEK joanna@cooltura.co.uk, wew. 246 SPECJALIŚCI ds MARKETINGU I REKLAMY

010 006 W OBIEKTYWIE 008 NA WYSPACH 014 PRZEGLĄD PRASY BRYTYJSKIEJ 018 GOSPODARKA 022 PORADNIK 024 TEMAT NUMERU Polacy coraz bardziej wielojęzyczni

030 KOMENTARZ TYGODNIA Barbarzyńcy u bram

034 FELIETON Że li papą tu mi?

036 DZIEJE SIĘ Boat Show 2015

038 ŚWIAT POLONII Wirtualny podręcznik dla polskich uczniów

040 SYGNAŁY Z listów do redakcji

044 CAFÉ COOLTURA Nadchodzące wydarzenia

565-MAKIETA 1 01-23.indd 4

062

EWA CHMIEL evach@cooltura.co.uk, wew. 250 GRZEGORZ URBANEK g.urbanek@cooltura.co.uk, wew. 249 DZIAŁ OGŁOSZEŃ I PRENUMERATA

EWA SUŁKOWSKA-LEŚNIARA drobne@cooltura.co.uk prenumerata@cooltura.co.uk ewa@cooltura.co.uk 0208 846 3614

048 POLACY NA ŚWIECIE Muzeum Emigracji apeluje o pamiątki i wspomnienia

054 KSIĘGARNIA Śnieg przykryje śnieg W Chinach jedzą księżyc Odpływ

056 WYDARZENIE Rekordowo-odjazdowy 23. Finał Wielkiej Orkiestry Świątecznej

KSIĘGOWOŚĆ

RADOSŁAW STASZEWSKI radek@cooltura.co.uk KATARZYNA CEGIEŁKA kate@cooltura.co.uk DYSTRYBUCJA distribution@cooltura.co.uk WYDAWCA Sara-Int Ltd. ISSN 1743-8489 Poglądy zawarte w felietonach i listach do redakcji są osobistymi przekonaniami ich autorów i nie zawsze pokrywają się z przekonaniami redakcji Cooltury. Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń. Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych i zastrzega sobie prawo do skracania i przeredagowywania tekstów. Publikowanie zamieszczonych tekstów i zdjęć bez zgody redakcji jest niezgodne z prawem. Strony depeszowe redagowane są w oparciu o materiały Polskiej Agencji Prasowej.

Pomocy w Londynie

058 GUEST ROOM Okładka: TOMEĆ WOŹNY

Poezja

060 FOTOREPORTAŻ Internetowa galeria słuchaczy radia PRL

062 WIELKA BRYTANIA OD KUCHNI Musztarda PO obiedzie

070 OGŁOSZENIA DROBNE 092 KRZYŻÓWKA 093 HOROSKOP 094 SPORT

coolturamagazine

#coolturaUK

issuu.com/cooltura

tablet / smartfon

13/01/2015 15:43:52

565-MAKIETA 1 01-23.indd 5

13/01/2015 15:01:32

006

Zdjęcie tygodnia Taki jest londyn

London is Charlie Tysiące ludzi wzięło udział w demonstracjach, do których doszło w zeszłym tygodniu na Trafalgar Square w Londynie. Zgromadzeni solidaryzowali się z ofiarami zamachów terrorystycznych we Francji, z których największym był atak na redakcję satyrycznego tygodnika „Charlie Hebdo”. Do podobnych manifestacji doszło w wielu miastach Europy. Symbolem solidaryzujących się z Francuzami stało się hasło „Je Suis Charlie” – „Jestem Charlie”. Czytaj więcej na str. 30, 34

565-MAKIETA 1 01-23.indd 6

13/01/2015 15:10:36

Fot. PAP/EPA/Hannah Mckay 565-MAKIETA 1 01-23.indd 7

13/01/2015 15:01:36

008

WIADOMOŚCI NA WYSPACH

Al-Kaida planuje masowe ataki Bojownicy Al-Kaidy w Syrii przygotowują ataki mające spowodować masowe ofiary w ludziach na Zachodzie; najprawdopodobniej chodzi o ataki na systemy transportowe lub tzw. kluczowe cele – ostrzegł w zeszły czwartek szef brytyjskiego kontrwywiadu MI5 Andrew Parker.

565-MAKIETA 1 01-23.indd 8

Nazajutrz po ataku terrorystów na francuski tygodnik satyryczny „Charlie Hebdo” w Paryżu, w wyniku którego zginęło12 osób, szef brytyjskiego kontrwywiadu ostrzegł, że atak w Wielkiej Brytanii jest bardzo prawdopodobny. – Grupa terrorystów z Al-Kaidy w Syrii planuje masowe ataki przeciwko Zachodowi – powiedział Parker w siedzibie MI5 w Londynie. Agencja Reutera zwraca uwagę, że szef kontrwywiadu wypowiada się niezwykle rzadko; jego ostatnie wystąpienie publiczne miało miejsce w październiku 2013 r. Czwartkowe przemówienie było planowane jeszcze przed atakiem w Paryżu. Szef MI5 zaznaczył, że wytrawni bojownicy Al-Kaidy w Syrii mają na celu „spowodować straty w ludziach na dużą skalę, często atakując systemy transportowe lub tzw. kluczowe cele” na Zachodzie. Wydaje się – jak wskazuje Reuters – że po zabiciu szefa Al-Kaidy Osamy bin Ladena przez amerykańskie siły specjalne w Pakistanie w 2011 r. zagrożenie dla Zachodu ze strony tej siatki terrorystycznej zmalało na przestrzeni ostatnich lat. Jednak – jak twierdzi dalej Reuters – służby wywiadowcze w Stanach Zjednoczonych i Europie są zaniepokojone, że w targanej wojną Syrii pojawili się bojownicy Al-Kaidy z Pakistanu. Niektórzy analitycy wywiadu twierdzą, że

może to być elementem spisku mającego na celu przygotowanie poważnego ataku na Zachodzie. Poważne ostrzeżenie z ust jednego z najbardziej wpływowych szefów wywiadów na Zachodzie odzwierciedla – jak zaznacza Reuters – rosnące zaniepokojenie wśród zachodnich przywódców politycznych i ich arabskich sojuszników w sprawie zagrożenia ze strony różnych grup bojowników w Syrii i Iraku. Szef MI5 poinformował, że do Syrii podróżowało około 600 brytyjskich ekstremistów. Wielu z nich przyłączyło się do dżihadystycznej organizacji zbrojnej Państwo Islamskie, która przejęła kontrolę nad znacznymi terenami w Syrii i Iraku i ustanowiła tam kalifat. – Mamy do czynienia z bardzo poważnym poziomem zagrożenia, które jest trudne do zwalczania – powiedział Parker, który zdecydowanie opowiedział się za większymi uprawnieniami służb w kwestii nadzoru nad komunikowaniem się terrorystów w internecie. Podkreślił, że służby bezpieczeństwa potrzebują dostępu do takiej komunikacji. Serwisy społecznościowe takie jak Twitter i Facebook są tak ważne dla bojowników, że firmy internetowe powinny dać służbom bezpieczeństwa większy dostęp do ich sieci – mówił w zeszłym roku szef brytyjskiej agencji wywiadu elektronicznego GCHQ Robert Hannigan. «

13/01/2015 15:10:05

565-MAKIETA 1 01-23.indd 9

13/01/2015 15:01:39

Fot. PAP/EPA/Andrew Cowie

010

WIADOMOŚCI NA WYSPACH

Ciuchy w sam raz dla faceta Model prezentuje kreację z kolekcji Men’s 2015 brytyjskich projektantów Agi Mdumulla i Sama Cottona podczas London Men’s Fashion Week. Impreza odbywała się w brytyjskiej stolicy w zeszłym tygodniu i skończyła się w ostatnią niedzielę.

Armia będzie pytać o gejów Zainteresowani wstąpieniem do armii brytyjskiej będą pytani, czy są gejami, ale będą mogli uchylić się od odpowiedzi. Ma to na celu uczynienie z sił zbrojnych instytucji bardziej różnorodnej i tolerancyjnej. Sprawę opisała Press Association. Gejów dopuszczono do służby w brytyjskiej armii w 2000 r. Podczas rozmowy kwalifikacyjnej kandydaci do wojska będą pytani o orientację seksualną. Jeśli nie wybiorą opcji „wolę o tym nie mówić”, będą indagowani o to, jak otwarci są w kwestiach swojej seksualnej orientacji. Odpowiedzi kandydatów zostaną zapisane do celów statystycznych, ale nie pod ich nazwiskiem, a dział kadr i przełożeni nie będą mieli wglądu do tej dokumentacji. – Ministerstwo Obrony z dumą promuje różnorodność na wszystkich szczeblach. Personel służby czynnej zachęca się obecnie do zadeklarowania seksualnej orientacji. Choć nie jest to obowiązkowe, gromadzenie tego typu danych pozwoli nam wyrobić sobie lepsze wyobrażenie o składzie naszych sił zbrojnych i zapewni, że personel będzie w pełni popierał naszą politykę i działania – powiedział rzecznik resortu cytowany przez agencję PA.

Term only calls web ports full t

565-MAKIETA 1 01-23.indd 10

13/01/2015 15:01:43

565-MAKIETA 1 01-23.indd 11

13/01/2015 15:25:37

012

WIADOMOŚCI Na Wyspach

Fot. PAP/EPA/Adrian Dennis

Dożywocie dla radykała z północnego Londynu

Abu Hamza al-Masri na zdjęciu archiwalnym

Sąd w Nowym Jorku skazał w piątek radykalnego muzułmańskiego duchownego Abu Hamzę al-Masriego na dożywocie za wspieranie terroryzmu, między innymi pomoc w uprowadzeniu zachodnich turystów w Jemenie i próbę stworzenia obozu szkoleniowego dla terrorystów w USA. Pochodzący z Egiptu 56-letni al-Masri, znany także jako Mustafa Kamal Mustafa, w maju został uznany za winnego pomagania sprawcom porwania 16 zakładników w Jemenie w 1998 r. Zginęło wówczas czworo turystów. Według prokuratury jednooki imam wysłał w 1999 r. do miejscowości Bly w stanie Oregon dwóch swoich zwolenników, którzy mieli tam założyć obóz szkoleniowy Al-Kaidy. Al-Masriego uznano też za winnego wysłania wspólnika do Afganistanu, gdzie miał on pomagać Al-Kaidzie i talibom w walce z USA. W 2012 r. dokonano jego ekstradycji z Wielkiej Brytanii do USA

w związku ze stawianymi mu tam zarzutami. Al-Masri był latach 90. imamem meczetu w londyńskim Finsbury Park, gdzie głosił radykalne, antyzachodnie kazania. Według prokuratorów w tym czasie „niestrudzenie zachęcał swych młodych, wrażliwych zwolenników do udziału w aktach przemocy i morderstwach na całym świecie”. W 2006 r. sąd w Londynie skazał go na siedem lat pozbawienia wolności, uznając za winnego 11 zarzutów, między innymi posiadania podręcznika „przydatnego dla terrorystów” i podżegania do nienawiści. Al-Masri po raz pierwszy przyjechał do Wielkiej Brytanii 30 lat temu. Był żonaty z obywatelką brytyjską. W latach 80. zwrócił się w stronę fundamentalistycznej interpretacji islamu. Odwiedził Pakistan i Afganistan, gdzie stracił oko i obie dłonie. Jak twierdzi, stało się to w 1993 r., gdy pomagał wojskom pakistańskim jako cywilny inżynier. «

To był najcieplejszy rok na Wyspach

Rok 2014 był najcieplejszym w Wielkiej Brytanii od rozpoczęcia prowadzenia statystyk w 1910 r. – poinformowały służby meteorologiczne. Okazał się też najcieplejszy w notowaniach dla regionu Midlands w środkowej Anglii, które zaczęto prowadzić w XVII wieku. Średnia temperatura w zeszłym roku w Wielkiej Brytanii wyniosła 9,9 st. Celsjusza – czyli o 0,2 st. więcej niż w poprzednim rekordowym roku, 2006. Przy czym w żadnym miesiącu nie odnotowano rekordowo wysokich temperatur, natomiast każdy miesiąc był stosunkowo ciepły. Temperatury w sierp565-MAKIETA 1 01-23.indd 12

niu były nawet poniżej przeciętnej. Rekordowo ciepło było we wszystkich regionach Zjednoczonego Królestwa poza Irlandią Północną, gdzie 2014 r. okazał się chłodniejszy od 2006 i 2007. Jak przypomniał w weekend portal BBC News, Światowa Organizacja Meteorologiczna (WMO) obwołała rok 2014 najcieplejszym na świecie, co potwierdza tendencję wzrostu temperatur w skali globu. W grudniu WMO podkreśliła, że odnotowano wiele ekstremalnych zjawisk pogodowych. I tak brytyjska zima okazała się najbardziej deszczowa od rozpoczęcia pomiarów. Na

Bałkanach we wrześniu spadło ponad dwa razy więcej deszczu niż średnio w miesiącu, a w Kulmim na południu Maroka w listopadzie w ciągu czterech dni spadło więcej deszczu niż średnio w ciągu roku. Na zachodzie Japonii w sierpniu odnotowano największe opady, od kiedy zaczęto prowadzić pomiary. Uporczywe susze dotknęły niektóre regiony na zachodzie USA, część obszaru Chin oraz Ameryki Centralnej i Południowej. Z drugiej strony mniej było w 2014 r. cyklonów tropikalnych – łącznie 72, podczas gdy w latach 1981 – 2010 było ich przeciętnie 89. « 13/01/2015 15:01:46

Torysi chcą ukrócić strajki

Brytyjska Partia Konserwatywna zmieni prawo strajkowe, utrudniając związkom zawodowym ogłaszanie strajku w służbach i placówkach użyteczności publicznej. Taki plan znajdzie się w manifeście wyborczym partii. Według Press Association ogłoszenie strajku w służbie zdrowia, oświacie, transporcie publicznym i straży pożarnej wymagać będzie nie tylko udziału w głosowaniu minimum 40 proc. uprawnionych związkowców, ale poparcia co najmniej 50 proc. głosujących. Takie rozwiązanie zapobiegałoby sytuacji, w której o strajku przesądza stanowisko radykalnie nastawionej związkowej mniejszości. Proponowane zmiany zostałyby wprowadzone w pierwszym roku nowej kadencji parlamentu, jeśli partia Davida Camerona wygra wybory powszechne planowane na 7 maja. PA szacuje, iż wprowadzenie w życie proponowanych rozwiązań oznaczałoby, że 86 na 119 większych strajków, do których doszło od sierpnia 2010 do grudnia 2014 r., w tym ubiegłoroczny strajk londyńskiego metra, byłoby uznanych za nielegalne. Inne rozwiązanie przewiduje zniesienie zakazu zatrudniania łamistrajków z agencji pośrednictwa pracy. Niewykluczone jest także nałożenie na strajkujących ustawowego obowiązku zapewnienia minimum niezbędnych usług. Największa centrala związkowa TUC jest oburzona tymi planami. Wskazuje, iż torysi chcą ograniczyć prawo do strajku, by zapobiec protestom przeciw cięciom wydatków na budżetówkę, które za drugiej kadencji obecnego rządu mogą być jeszcze głębsze niż za pierwszej. Przedstawiając plany torysów w sobotnim wywiadzie dla BBC, minister ds. transportu Patrick McLoughlin oskarżył związki zawodowe o to, że wszczynają strajki z powodów politycznych, paraliżując życie w kraju, a także o to, że radykalna w jego ocenie postawa ich kierownictwa nie zawsze jest reprezentatywna dla opinii szeregowych członków. – Prawo do strajku musi być zrównoważone przez prawo podatników do podstawowych usług publicznych – stwierdził. – W żadnym demokratycznym kraju nie ma takich ograniczeń. Torysi wiedzą, że ich propozycje faktycznie pozbawią prawa do strajku pracowników sektora publicznego, tym bardziej że odrzucili propozycję głosowania strajkowego online, co gwarantowałoby wysoki udział – zaznaczyła z kolei sekretarz generalna TUC Frances O’Grady. W ostatni wtorek w Londynie strajkowali kierowcy autobusów. Na ulice wyjechały jedynie nieliczne pojazdy. « 565-MAKIETA 1 01-23.indd 13

13/01/2015 15:01:47

014

WIADOMOŚCI Prasa na Wyspach

Przygotowała: Sylwia Milan Źródło: Daily mail

Sam Barton ogłosił bankructowo. Mieszkaniec Sutton Coldfield ma 35 tys. funtów debetu. Pieniądze poszły na operacje plastyczne. Po co 22-latkowi chirurg? Młody mężczyzna chciał zobaczyć, jak to jest być gwiazdą. Jego idolem jest Joe Essex, dlatego przeszedł wiele operacji, które miały mu pomóc upodobnić się do ulubionego aktora. Ogromne pieniądze wydał też na ubrania od projektantów, biżuterię i „życie na poziomie”. Na co dokładnie? Bawiąc się w klubie, potrafił jednej nocy wydać 2 tys. funtów na szampana po 300 funtów za butelkę. Nie żałował też swemu kotu. Na zwierzęce akcesoria wydał 1000 funtów. W sumie w ciągu czterech lat z jego konta ulotniło się 100 tys. funtów. Na szczęście debet to „tylko” 35 tys. Co teraz zrobi? Przede wszystkim ogłosił bankructwo. Zaraz potem dodał, że nie żałuje ani funta z tego, co wydał. Debet go nie dołuje, bo cały czas stara się myśleć o tym, ile radości sprawiło mu wydawanie. Poza tym uważa, że inwestycja w siebie jest najlepszą z możliwych. Efekt ogląda codziennie w lustrze. – Mam bzika na punkcie pieniędzy od 18. roku życia, a już przez ostatnie dwa lata szalałem bez umiaru. Chciałem poczuć, że to najlepszy moment mojego życia, i to mi się udało – mówi Barton. – Nie zastanawiałem się, ile coś kosztuje. Po prostu chciałem, to kupowałem – dodaje. Na poprawienie wyglądu lekką ręką wydał 55 tys. funtów: zęby – 20 tys., botoks – 5 tys., usuwanie zbędnego owłosienia za pomocą wosku – 2 tys., solarium – 2,5 tys., korekcja nosa – 10,5 tys. Reszta poszła na wakacje, spa i ciuchy. Skąd miał tyle pieniędzy? Pochodzi z zamożnej rodziny. Pierwszy raz zrobiło się o nim głośno, gdy zrobił operację nosa na koszt państwowej służby zdrowia. Podobno płakał przed lekarzami, zapewniając o swojej depresji spowodowanej wyglądem. Uważa, że ogłoszenie bankructwa rozwiąże jeso problem. – Zostawiam problemy za sobą i zaczynam od nowa – mówi. Matka uważa inaczej, ale na szczęście są też inni krewni. Na nich może liczyć, okazjonalnie wspierają go finansowo. Kiedy Sam był dzieckiem, jego rodzice mieli pokaźny majątek. Po jakimś czasie stracili go, ale udało im się odbudować fortunę. Z sytuacją „wszystko albo nic” zdążył się oswoić. Przeprowadzone 565-MAKIETA 1 01-23.indd 14

Ogłosił bankructwo I czuje się już lepiej.

zabiegi chirurgiczne i zasmakowanie życia gwiazdy miały mu pomóc w zbudowaniu pewności siebie i lepszym stracie w dorosłość. Do czego przydał się mniejszy nos? Barton był już barmanem na pół etatu, pracownikiem hipermarketu, uczestnikiem programu Big Brother. Niedługo ma

nadzieję poprowadzić program reality. Do tego czasu żyje na koszt rodziny i znajomych, którym obiecuje oddać wszystko, gdy znów wypłynie na powierzchnię. – Żeby odnieść sukces, trzeba się dobrze czuć i wyglądać, czyli większość już załatwiłem – mówi młody Brytyjczyk. « 13/01/2015 15:01:49

przegląd prasy »DAILY EXPRESS

Owsianka na depresję Jedząc regularnie owsiankę, zmniejszamy prawdopodobieństwo chorób serca. Popularny kleik zawiera sporo protein (dobre dla wegetarian), magnezu (na depresję i migreny), potasu, żelaza, wapna oraz witaminy E i B. Nie ma w nim soli i cholesterolu. Jeśli jednak dodamy syrop, dżem czy cukier, owsianka nie będzie tak zdrowa. Lepszym rozwiązaniem jest miód lub świeże owoce.

»DAILY MIRROR

Osobno chłopcy, osobno dziewczynki Chłopcy w wieku 11 – 16 lat nie powinni być edukowani razem z dziewczynkami. Lepsze wyniki osiągają, jeżeli uczą się w towarzystwie tej samej płci. Koleżankami czują się onieśmieleni zwłaszcza przeciętni uczniowie. Opinie ekspertów potwierdzają wyniki postępów w nauce zbierane przez Ministerstwo Edukacji.

»METRO

Gdzie to jest? W ciągu całego życia gubimy ok. 66 tys. rzeczy. Każdego dnia tracimy średnio 7 minut na odszukanie przedmiotów, które się zapodziały. Co gubimy najczęściej? Telefony komórkowe (średnio 3 razy w tygodniu). Zaraz po nich znajdują się przybory biurowe, klucze od domu, okulary i portfel. Częściej gubią panie niż panowie.

»DAILY MAIL

Poprawieni Rośnie popularność operacji plastycznych, którym poddają się Brytyjczycy. Niektórych zabiegów nawet o 250 proc. Najpopularniejsza nadal pozostaje operacja biustu. Niewiele mniejszym wzięciem cieszą się korekcja nosa i odmładzanie twarzy. (SM)

565-MAKIETA 1 01-23.indd 15

13/01/2015 15:01:50

016

WIADOMOŚCI NA wyspach

Przedwyborcze cięcia premiera Premier David Cameron w toku kampanii wyborczej zamierza skoncentrować się na zatrudnieniu, podatkach, oświacie, gospodarce mieszkaniowej i systemie emerytalnym. Wybory powszechne w Wielkiej Brytanii odbędą się w maju.

Na liście wyborczych priorytetów Cameron nie umieścił imigracji, co interpretowane jest obawami, że kwestia ta okaże się przysłowiową wodą na młyn antyeuropejskiej partii UKIP (Partii Niepodległości Zjednoczonego Królestwa). Nie uwzględnił też publicznej służby zdrowia (NHS), będącej głównym wyborczym wątkiem opozycyjnej Partia Pracy. W poprzedniej kampanii wyborczej z 2010 r. torysi obiecali zmniejszenie migracji netto do 100 tys. rocznie, ale nie zdołali tego osiągnąć. Prasa pisała ostatnio o niedociągnięciach w pogotowiu ratunkowym i o nieudanym eksperymencie prywatyzacyjnym jednego ze szpitali. W przemówieniu w Nottingham w poniedziałek brytyjski premier zaznaczył, że „bezpieczeństwo finansowe każdej rodziny zależy od kondycji finansów państwa”. Motywem jego przemówienia była „Wielka Brytania – kraj utrzymujący się z tego, co wytwarza”. Strukturalny deficyt budżetu szacowany na 90 mld funtów torysi zamierzają zredukować za kadencji następnego parlamentu (do roku obrachunkowego

565-MAKIETA 1 01-23.indd 16

2019 – 20) poprzez cięcia wydatków, powstrzymując się od zwyżek podatków przy równoczesnym zwiększeniu nakładów na NHS. Wymagać to będzie dodatkowych oszczędności na sumę 30 mld funtów: 12 mld mają wynieść cięcia w budżecie świadczeń socjalnych, 13 mld – oszczędności i cięcia wydatków w resortach rządowych, a 5 mld – skuteczniejsze zwalczanie oszustw podatkowych. Plany te nazwał Cameron „trudnymi, ale wykonalnymi”, stwierdzając, iż sprowadzają się do redukcji wydatków o 1 proc. rocznie w okresie pięciu lat. Brytyjski deficyt budżetowy wynosi obecnie ponad 5 proc. PKB. Wybór, przed którym stoją wyborcy, to jego zdaniem „utrzymanie kursu na ożywienie lub droga do ruiny”. – Przypatrzcie się dzieciom, które kochacie. Czy chcecie obarczyć je spuścizną ogromnych długów? Chcecie zmniejszyć życiowe szanse przyszłego pokolenia, czyniąc jego życie trudniejszym, dlatego że sami nie zdobyliście się na słuszne działania – mówił Cameron. Przemówienie było ripostą na stwierdzenia o spadku przychodów

i obniżającym się poziomie życia ludzi pracy, z którymi w niedzielnym wywiadzie dla BBC wystąpił Ed Miliband. Lider Partii Pracy mówił, iż cięcia wydatków same z siebie nie wystarczą do likwidacji deficytu. Przekonywał, że zwyżka ustawowej płacy minimalnej do 8 funtów za godzinę (z 6,50 funta obecnie) przyczyniłaby się do usunięcia deficytu, ponieważ mało zarabiający pracownicy mający niezaspokojone potrzeby wydaliby dodatkowe pieniądze, co zwiększyłoby przychód fiskusa i mniej trzeba by im płacić w formie świadczeń dla nisko zarabiających. Miliband dodał przy tym, że jego partia „jest otwarta” na proponowane przez torysów wprowadzenie maksymalnego pułapu świadczeń socjalnych, który przysługiwałby rodzinie, czemu wcześniej laburzyści byli przeciwni. Torysi chcą wprowadzić pułap w wys. 23 tys. funtów rocznie (nieznacznie poniżej średniej krajowej zarobków) w razie wyborczego zwycięstwa, ponieważ sądzą, że „praca w każdym przypadku powinna być bardziej opłacalna niż zasiłki i zapomogi”. «

13/01/2015 15:01:52

565-MAKIETA 1 01-23.indd 17

13/01/2015 16:01:11

Fot. PAP/EPA/Facundo Arrizabalaga

018

WIADOMOŚCI gospodarka

Jeden ze sklepów Tesco w Londynie

Tesco się kurczy Sieć supermarketów Tesco, największa w Wielkiej Brytanii, poinformowała o planach zamknięcia 43 sklepów i wycofaniu się z zaplanowanych inwestycji w 49 dalszych. Firma chce też zmniejszyć koszty o 30 proc.

Informację o planach ogłosił nowy dyrektor generalny Tesco Dave Lewis. – Zwyczajnie nie stać nas na działalność w takim zakresie jak dotychczas – powiedział mediom. – Tesco to wspaniała firma, która znalazła się pod silną finansową presją. Usiłujemy ożywić jej model i sprostać finansowym wyzwaniom – zaznaczył. Główna siedziba Tesco w Cheshunt w Hertfordshire zostanie zamknięta, a część pracowników uznanych za niezbędnych zostanie przeniesiona do Welwyn Garden City. Lewis nie ujawnił, jak decyzje te przełożą się na poziom zatrudnienia. Akcjonariusze nie otrzymają końcowej dywidendy za ostatni rok, a zakła565-MAKIETA 1 01-23.indd 18

dowy fundusz emerytalny, jeden z najbardziej szczodrych w kraju, zostanie zamknięty. Dział specjalistycznych badań konsumenckich i rynkowych Dunnhumby może zostać sprzedany. Niewykluczona jest też sprzedaż niektórych operacji zagranicznych w Azji i Europie Wschodniej, gdzie Tesco obecne jest na rynku polskim i węgierskim. – Jesteśmy zdecydowani utrzymać wszystkie zagraniczne operacje do czasu, aż zdecydujemy inaczej – zaznaczył Lewis. W zeszłym roku zmniejszył się udział Tesco w rynku brytyjskim z powodu ekspansji tańszych konkurentów Aldi i Lidla, a z drugiego, droż-

szego końca, Waitrose’a oraz Marksa & Spencera. Policyjna komórka do spraw ścigania przestępstw finansowych na dużą skalę (SFO – Serious Fraud Office) prowadzi dochodzenie przeciwko firmie w związku z nieprawidłowościami księgowymi, których efektem było uszczuplenie zysków o 263 mln funtów. Skutkiem tego było zawieszenie w czynnościach czterech wysoko postawionych dyrektorów firmy. Według informacji na stronie internetowej Tesco Polska sieć ma w naszym kraju ponad 450 super- i hipermarketów, zatrudnia 30 tys. osób i oferuje produkty 1500 polskich dostawców. « 13/01/2015 15:01:57

019

565-MAKIETA 1 01-23.indd 19

13/01/2015 15:01:59

020

WIADOMOŚCI gospodarka

Coraz więcej Brytyjczyków „idzie na swoje” 40 proc. nowych miejsc pracy na brytyjskim rynku, począwszy od 2010 r., powstało w efekcie samozatrudnienia. Według Institute for Public Policy Research (IPPR) jest to zarówno powód do optymizmu, jak i źródło obaw o kształt rynku pracy.

565-MAKIETA 1 01-23.indd 20

Według danych Eurostat, na które powołuje się think tank IPPR w swoim raporcie na temat skali samozatrudnienia w Europie, średnia unijna udziału osób samozatrudnionych w rynku pracy to 13,5 proc. Najwyższy wskaźnik jest w Grecji, gdzie samozatrudnionych jest ponad 30 proc. pracujących. Przed szereg wychodzą również Włochy, z niemal 22-proc. udziałem samozatrudnionych. Peletonowi krajów z kilkunastoprocentowym udziałem takich pracowników przewodzi Polska – 17,7 proc. osób samozatrudnionych. Na końcu listy znajduje się Norwegia, z udziałem ledwie 6,6 proc. W Wielkiej Brytanii wskaźnik ten wynosi nieco ponad 14 proc., a więc tylko nieznacznie powyżej średniej unijnej. Badaczy zastanawia jednak tempo wzrostu tej grupy zatrudnionych. Od 2010 r. stanowią oni bowiem aż 40 proc. wszystkich osób, które podjęły pracę. Takim wskaźnikiem nie może pochwalić się żaden inny kraj na kontynencie. Z danych wynika, że początek wzrostu udziału samozatrudnionych w rynku pracy przypada na 2007 r., czyli początek kryzysu gospodarczego. Oprócz Wielkiej Brytanii jeszcze tylko Holandia i Hiszpania mogą pochwalić się istotnym wzrostem udziału samozatrudnionych w rynku pracy. Pogorszenie sytuacji ekonomicznej jest oczywistą przyczyną tego stanu rzeczy – redukcje zatrudnienia często skłaniały te osoby do poszukania innej drogi zawodowej i założenia własnej działalności gospodarczej. Większych różnic pomiędzy krajami nie widać w przypadku rozkładu wiekowego samozatrudnionych. Takie różnice widoczne są już w przypadku ich wykształcenia. Dla przykładu w Niemczech blisko połowa osób prowadzących własną działalność ma wyższe wykształcenie. Podobnie jest w Belgii, a we Francji, Holandii czy Wielkiej Brytanii udział ten wynosi około 40 proc. Interesująco przedstawia się też podział tych osób na grupy zawodowe. W krajach takich jak Niemcy czy Holandia

wyraźnie widoczna jest przewaga zawodów, które wymagają wysokich kwalifikacji (w Niemczech stanowią one ponad 60 proc. samozatrudnionych). W Wielkiej Brytanii, Francji czy Szwecji stanowią one około połowy tego sektora, tymczasem w Polsce niecałe 30 proc. Za podstawowe ryzyko związane ze wzrostem skali samozatrudnienia w Wielkiej Brytanii raport uznaje spadające wynagrodzenia w tym sektorze. Sprawia to, że coraz większa liczba samozatrudnionych poszukuje dodatkowych źródeł przychodów w postaci drugiej pracy (około 6 proc. w porównaniu do 3 proc. w 2007 r.). To właśnie obniżania standardów życia osób prowadzących własną działalność gospodarczą najbardziej obawiają się autorzy raportu i apelują o rozważne prowadzenie polityki wobec tej grupy zatrudnionych. Oczywiście zauważają przy tym, że grupa ta jest bardzo niejednolita i obejmuje zarówno małych przedsiębiorców, którzy sami zatrudniają pracowników, jak też przedstawicieli różnego rodzaju wolnych zawodów czy wreszcie nisko wykwalifikowanych pracowników wchodzących na rynek pracy. IPPR stwierdza jednocześnie, że samozatrudnienie odgrywa bardzo dużą rolę w okresie wychodzenia europejskich gospodarek z kryzysu. W wielu przypadkach daje ono bowiem szansę na powrót na rynek pracy osobom, które wypadły z niego w czasie kryzysu lub z innych przyczyn miałyby problemy ze znalezieniem zatrudnienia na umowę o pracę. Taka sytuacja dotyczy między innymi imigrantów, o których również wspomina raport. Zdaniem autorów samozatrudnienie jest dla nich często jedyną szansą na ominięcie barier, które ograniczają dostęp do tradycyjnego zatrudnienia, i zdobycie zawodowego doświadczenia na nowym rynku pracy. Dla przykładu w Wielkiej Brytanii udział samozatrudnionych wśród imigrantów jest o 3 proc. wyższy niż rodowitych Brytyjczyków. W Niemczech ta różnica jest jeszcze większa i wynosi 5 proc. « 13/01/2015 15:02:00

021

565-MAKIETA 1 01-23.indd 21

13/01/2015 15:02:01

022

WIADOMOŚCI prawo

Miałeś wypadek drogowy z powodu rozlanego oleju lub rozsypanego piasku? Koniecznie przeczytaj

Osoba poszkodowana na skutek wypadku drogowego spowodowanego rozlanym olejem lub wysypanym na drodze żwirem/piaskiem ma możliwość starać się o odszkodowanie za uszczerbek na zdrowiu, którego doznała wskutek wypadku. Instytucją odpowiedzialną za wypłatę odszkodowania jest Motor Insurance Bureau (MIB). MIB zajmuje się sprawami, w których kierowca odpowiedzialny za wypadek zbiegł z miejsca zdarzenia. Dotyczy to rownież sytuacji, gdy kierowca odpowiedzialny za wyciek oleju na drodze lub wysyp piasku nie zatrzymał się, aby

wyczyścić nawierzchnię drogi. Tego typu sytuacje stwarzają poważne zagrożenie dla innych uczestników drogi, a zwłaszcza motocyklistów i rowerzystów. Aby jednak móc starać się o odszkodowanie, należy zgłosić zdarzenie na policję w ciągu 14 dni od dnia wypadku, gdy dana osoba doznała uszczerbku na zdrowiu, lub w ciągu 5 dni, jeśli mamy do czynienia wyłącznie ze zniszczeniem mienia. Wypadek należy zgłosić do councilu, który powinien wyczyścić nawierzchnię. Poszkodowany musi się udać do lekarza oraz, jeśli jest to możliwe, zrobić zdjęcia miejsca zdarzenia. «

Jeżeli miałeś wypadek spowodowany wyciekiem oleju lub wysypanym na nawierzchni drogi żwirem, zgłoś się do DNS Claims po należne odszkodowanie.

Zadzwoń do DNS Claims pod numer 0208 741 7762, a z przyjemnością udzielimy Ci wszystkich informacji.

UFSB[ KVƆ EPTUŖQOB OB UXPJN SMARTFONIE I TABLECIE! ı$*Ĉ("+ $00-563ĕ OB UBCMFU J LPNÕSLŖȷ

565-MAKIETA 1 01-23.indd 22

13/01/2015 15:02:05

023

565-MAKIETA 1 01-23.indd 23

13/01/2015 15:02:06

024

TEMAT NUMERU społeczeństwo

565-MAKIETA 2 24-43.indd 24

13/01/2015 15:26:07

025

Dla większości ludzi na świecie posługiwanie się na co dzień więcej niż jednym językiem jest naturalne. Ocenia się, że wielojęzyczni stanowią dwie trzecie światowej populacji.

565-MAKIETA 2 24-43.indd 25

13/01/2015 15:26:09

026

TEMAT NUMERU społeczeństwo

Hiszpan, który potrafi się porozumieć po angielsku na poziomie podstawowym, uważa się za osobę dwujęzyczną. W Polsce ci, którzy mówią biegle po angielsku, często twierdzą, że nie są dwujęzyczni.

565-MAKIETA 2 24-43.indd 26

13/01/2015 15:46:04

027 Magdalena Cedro, PAP

Coraz częściej posługiwanie się na co dzień więcej niż jednym językiem dotyczy także Polaków mieszkających za granicą. Dla ich dzieci nauczenie się polskiego często stanowi wyzwanie większe niż przyswojenie języka otoczenia. – Polska z powodu wojennej zawieruchy stała się krajem monolingwalnym i monokulturowym. Teraz zaczyna się to zmieniać: Polacy mieszkający za granicą, na stałe lub przez część życia, dołączają do zbiorowości ludzi wielojęzycznych – mówi Polskiej Agencji Prasowej dr Sonia Szramek-Karcz z Uniwersytetu Śląskiego, badająca rodziny wielojęzyczne oraz prowadząca warsztaty pod hasłem „Obalamy mity o wielojęzyczności”. Co tak naprawdę oznacza wielojęzyczność? – To zależy od szerokości geograficznej. Można to pokazać na przykładzie Europy, gdzie im bardziej na zachód, tym bardziej liberalnie podchodzi się do dwu- i wielojęzyczności. Na przykład Hiszpan, który potrafi się porozumieć po angielsku na poziomie podstawowym, uważa się za osobę dwujęzyczną, natomiast moi studenci w Polsce, którzy mówią biegle po angielsku, często twierdzą, że choć znają język angielski bardzo dobrze, nie są dwujęzyczni – podkreśla ekspertka. Na potrzeby badań przyjmuje się, że osobą dwujęzyczną jest ta, która w życiu codziennym posługuje się swobodnie dwoma językami, osoba wielojęzyczna mówi na co dzień więcej niż dwoma językami. – Rodzice mieszkający za granicą, którzy chcą, by ich dziecko nauczyło się biegle mówić po polsku, mogą wybrać jedną z wielu strategii pozwalających wychować dziecko dwujęzyczne – radzi ekspertka. Jedną z nich jest strategia miejsca. – Mówiąc z dzieckiem w domu przez pierwszych kilka lat jego życia po polsku, rodzice zbudują silny fundament, który pomoże w utrzymaniu znajomości języka polskiego, gdy już dziecko zostanie zanurzone w języku kraju, w którym dorasta. Ten fundament będzie na tyle silny, że znajomość polskiego zostanie utrzymana nawet po pójściu dziecka do przedszkola, w którym mówi się w innym języku – mówi dr Sonia Szramek-Karcz. W ten sposób dziecko przyswaja sobie w pierwszych latach życia język, którego w przyszłości prawdopodobnie nie będzie słyszeć na co dzień w swoim otoczeniu. Według niej gdy dziecko trafi do środowiska lokalnego, przedszkola czy szkoły, będzie w stanie bardzo szybko nauczyć się nowego języka. 565-MAKIETA 2 24-43.indd 27

Doktor zauważyła, że strategia domu może też działać w drugą stronę. – Badamy rodziny Polaków, które, mieszkając w Polsce, mówią ze swoimi dziećmi w języku obcym. Są wśród nich takie, w których oboje rodziców mówi do dziecka w języku angielskim, choć nie są jego rodzimymi użytkownikami. Ich dziecko poznaje dopiero język polski, idąc w wieku trzech lat do przedszkola. Przyswaja go tam i po kilku miesiącach staje się osobą dwujęzyczną ze stopniowo dominującym językiem polskim, językiem otoczenia – podkreśla dr Szramek-Karcz. Według niej to, w jaki sposób język polski jest postrzegany przez otoczenie dziecka, kolegów, szkołę, dorosłych, wpływa na rozwój kompetencji w tym języku. – Zdarzają się przecież, choć na szczęście coraz rzadziej, miejsca, w których mówienie w obcym języku jest źle widziane. To może być nawet kwestia dzielnicy, w której polska rodzina mieszka – tłumaczy specjalistka. Radzi, by pamiętać o tym, że najważniejsze dla dziecka jest zrozumienie, akceptacja i poczucie bezpieczeństwa. – Jeśli mówienie do dziecka po polsku w miejscu publicznym naraża je na śmieszność, możemy robić to dyskretniej, w domu tłumaczyć, czym jest język ojczysty, co dla nas znaczy, pozwolić dziecku na oswojenie się z tym – mówi doktor. Zwraca również uwagę na różnice w temperamentach dzieci: są dzieci, które lubią się wyróżniać, są i takie, które nie chcą zwracać na siebie uwagi. Ekspertka podkreśla, że język ma być wartością dodaną, korzyścią, powodem do dumy. W ramach strategii miejsca w domu mówimy cały czas po polsku, a na placu zabaw czy w przedszkolu, szczególnie jeśli dziecko się tego domaga, rozmawiamy z nim w lokalnym języku, pozwalając rówieśnikom na uczestniczenie w naszej rozmowie. – Należy pamiętać, że nauka języka polskiego na obczyźnie, tak jak każda nauka, przynosi najlepsze efekty, gdy kojarzy się dziecku z przyjemnością, zabawą, gdy jest doceniana. »

Nauka języka polskiego na obczyźnie, tak jak każda nauka, przynosi najlepsze efekty, gdy kojarzy się dziecku z przyjemnością, zabawą, gdy jest doceniana

13/01/2015 15:26:13

028

TEMAT NUMERU społeczeństwo

W małżeństwach mieszanych językowo rodzice mówią do dziecka w swoich ojczystych językach

565-MAKIETA 2 24-43.indd 28

Postawa rodziców jest tu kluczowa. Wspólne oglądanie bajek, czytanie książeczek, słuchanie opowiadań sprawią, że język polski kojarzy się pozytywnie – podkreśla specjalistka. Według niej do języka polskiego należy przede wszystkim dziecko zachęcać, chwalić za czynione postępy, zapewnić kontakt z tym językiem. Doktor odradza materialne nagradzanie dziecka za czynione postępy w nauce języka. – Możemy pójść na lody i rozmawiać po polsku, delektując się ich smakiem, ale nie fundujmy lodów za to, że dziecko pouczyło się języka polskiego – podkreśla. Zwraca uwagę, że możemy oczywiście zachęcić dziecko do samodzielnego kupna lodów podczas pobytu w Polsce, bo wtedy pokazujemy skuteczność i sens używania języka. – Gdy uczymy dziecko czytać, pokazujmy mu postępy, jakie robi, chwalmy, że teksty są coraz dłuższe, że ładnie wymawia i nabiera płynności. Możemy nawet nagrać jego pierwsze próby czytania na dyktafon, by po tygodniu czy miesiącu nagrać dziecko powtórnie. W ten sposób samo przekona się o swoich postępach – mówi. Zadaniem rodziców i nauczycieli jest uczynić z poznawania języka ciekawą

przygodę, stworzyć okazje do używania go, wzmocnić u dziecka poczucie własnej wartości. Specjalistka wskazuje również na strategię osoby, która polega na tym, że każdy członek rodziny mówi do dziecka zawsze w danym języku. W małżeństwach mieszanych językowo rodzice mówią do dziecka w swoich ojczystych językach. – W tej strategii, jak i w całym wychowaniu dzieci, polecam rodzicom kierowanie się własną intuicją. Jeśli maluch przybiega i opowiada, że zranił się w kolano, to mama nie będzie go karcić, że pod wpływem emocji wybrał zły język, tylko otrze łzy, wysłucha i jeszcze raz, w języku, w którym z dzieckiem rozmawia, opowie, co się stało – zapewnia doktor. Jako wada dwu- i wielojęzyczności przywoływane jest często „mieszanie języków”. Zdarza się, że osoby dorosłe, które przyswoiły w dzieciństwie więcej niż jeden język, mogą w sytuacji stresującej je mylić, wtrącać słowa w języku innym niż prowadzona jest rozmowa. – Gdy słyszę o mieszaniu języków u osób dwujęzycznych, odpowiadam, że bardzo chętnie chciałabym pomylić polski z japońskim, gdy się zdenerwuję. Niestety, nie zdarza mi się, bo nie znam japońskiego – 13/01/2015 15:26:15

029 mówi dr Szramek-Karcz. Osobom, które znają tylko jeden język, podczas stresującej wypowiedzi zdarza się jąkać, czasem głos więźnie im w gardle, wymykają się wulgaryzmy. – To jest normalna rzecz w sytuacjach, gdy emocje biorą górę. Osobom wielojęzycznym po prostu wymykają się słowa w językach obcych dla słuchaczy. Mieszanie języków normalnie nie występuje, zdarza się na skutek afazji – uszkodzenia mózgu wskutek wypadku, choroby, udaru – tłumaczy. Dwujęzyczne dzieci mieszają języki w sytuacjach, w których wiedzą, że ich rozmówcy są wielojęzyczni i są w stanie je zrozumieć. – Gdy spotykają się z osobą, która mówi tylko w jednym języku, mówią w tym języku. Dla ułatwienia sobie komunikacji starają się jednak przemycić te słowa, które w obu językach są podobne, lub na przykład spolszczają słowa z innego języka, które akurat przyszły im na myśl. Myśląc o biedronce, mówią „koksinela” (po francusku to „la coccinelle”) i czekają na reakcję rozmówcy. Na zasadzie prób i błędów chcą się porozumieć – mówi ekspertka. Doktor zachęca do tego, by dziecko miało kontakt z wieloma językami. – Słuchanie różnych języków uwrażliwia jego ucho na elementy, które dla dorosłych często nie są już słyszalne. Słuchanie bajek czy piosenek po węgiersku sprawi, że gdy w dorosłym życiu pracodawca zapyta, kto w miesiąc opanuje podstawy węgierskiego przed wyjazdem do tego kraju, osłuchany z tym językiem w dzieciństwie dorosły nauczy się go szybciej i lepiej niż ktoś, kto w wieku trzydziestu lat zetknie się z językiem węgierskim po raz pierwszy – mówi dr SzramekKarcz. Z dwujęzycznością wiąże się wiele korzyści: pomaga ona na rynku pracy, ułatwia podróżowanie, daje poczucie większej swobody w kontaktach z ludźmi. Płyną z niej też korzyści dla zdrowia. Badania pokazują, że u osób dwujęzycznych, które na co dzień posługują się dwoma języ565-MAKIETA 2 24-43.indd 29

kami, objawy demencji starczej opóźnione są o cztery do pięciu lat. – Każda aktywność mózgu, nawet codzienne rozwiązywanie krzyżówek czy uczenie się tekstów na pamięć, pozwala zachować sprawność umysłu na dłuższy czas. Posługiwanie się

Z dwujęzycznością wiąże się wiele korzyści: pomaga ona na rynku pracy, ułatwia podróżowanie, daje poczucie większej swobody w kontaktach z ludźmi. na co dzień dwoma językami jest swoistym treningiem dla naszych szarych komórek – uznała dr Sonia Szramek-Karcz. Dorosłych Polaków często zaskakuje łatwość, z jaką dzieci przyswajają nawet kilka języków naraz. – Dzieci nie mają tych wszystkich hamulców, które mamy my, dorośli. Nie przejmują się, że ktoś na nie krzywo popatrzy z powodu błędu w wymowie czy gramatyce, dla nich najważniejsza jest skuteczna komunikacja. Zdarzają się dorośli, którzy są otwarci i nie boją się zrobić z siebie przysłowiowego pajaca, tłumacząc drogę na stację benzynową. Tacy temperamentni dorośli szybciej uczą się porozumiewać w języku obcym – wyjaśnia dr Szramek-Karcz. Dzieci każdy dzień spędzają na nauce języka. – Dziecięcy świat zaprząta nazywanie świata. My, dorośli, nie zadajemy sobie ciągle wysiłku nazywania wszystkiego w obcym języku, dzień wypełnia nam mnóstwo obowiązków, wśród których staramy się odnaleźć czas na naukę języka, dla dzieci nauka jest wszystkim, co robią – konkluduje. «

13/01/2015 15:26:17

Fot. PAP/EPA/Facundo Arrizabalaga

030

KOMENTARZ TYGODNIA POLITYKA

Barbarzyńcy u bram Wydarzenia w Paryżu zaważą na politycznym krajobrazie 2015 r. Paryska masakra będzie wpływała na kształt polityki bezpieczeństwa i imigracji w Europie, określała relacje między postchrześcijańską większością a muzułmańską mniejszością oraz przewijała się w debacie na temat wolności słowa i krytyki religii. Wszyscy musimy powściągnąć emocje.

565-MAKIETA 2 24-43.indd 30

13/01/2015 15:26:18

031 Demonstracje solidarności z „Charlie Hebdo” pojawiły się w wielu miastach na świecie. W Londynie manifestowano na Trafalgar Square.

RADOSŁAW ZAPAŁOWSKI

Za każdym razem kiedy terroryści uderzają, zwyczajni ludzie zamieniają się w komentatorów, jasnowidzów i ekspertów. Natężenie emocji jest tak silne, że człowiek czuje potrzebę ich skanalizowania. Z pomocą przychodzi internet, który debatę publiczną zdemokratyzował. Problem w tym, że internet nie myśli. Internet reaguje. Reaguje natychmiastowo, bez zastanowienia, bez głębszej refleksji i bez poczucia jakiejkolwiek odpowiedzialności. I najczęściej interpretacje internetowych myślicieli są błędne. Podobnie jak dziennikarzy newsowych obracających się w 24-godzinnym cyklu. „Gorąca” wiado565-MAKIETA 2 24-43.indd 31

mość rozpala głowy. Chaos informacyjny wzmaga chaos myślowy. Łatwo wówczas o błędne analizy, nadinterpretacje i nieprzemyślane konkluzje. Po ataku na redakcję „Charlie Hebdo” i egzekucji dwunastu osób sądziliśmy, że zamachowcom chodziło o zemstę na satyrycznym piśmie, które bez pardonu szydziło z Mahometa i islamu. Uznaliśmy ten akt barbarzyństwa za zamach na wolność słowa, chorą nienawiść do karykatury, próbę uciszenia satyry. Ale już dwa dni później zastanawialiśmy się nad innymi motywami. Zamachowcy zabarykadowali się w koszernym supermarkecie i zabili cztery osoby. Może więc nie chodziło im o wizerunki Mahometa. Może zabijali ludzi za to, kim są, a nie za to, czym się zajmują? Może chodzi o wojny i inwazje, które Zachód rozpętuje w krajach arabskich? A może o cichy, pełzający kulturowy, społeczny, zawodowy i materialny apartheid, któremu coraz częściej poddawani są muzułmanie w Europie? A może to zbyt daleko idące dywagacje? Być może zamachowcy byli po prostu faszystami – nienawidzą w końcu wolności ekspresji i różnorodności myślenia. Nienawidzą satyry, nienawidzą Żydów. Jednak od ich kul padli również muzułmanie. Być może więc wszelkie analizy trzeba wyrzucić do kosza i stwierdzić, że wydarzenia w Paryżu były po prostu koszmarnym obłędem. Bo dziś, tydzień po masakrze, nic nie jest pewne – oprócz tego, z jak skomplikowaną sytuacją mamy do czynienia.

ŻĄDZA KRWI

Szukanie sensu w barbarzyńskich aktach jest często skazane na porażkę. Terror to nie ideologia, to broń. Jest techniką konfliktu, narzędziem, a nie systemem wartości, z którym można się zmierzyć myślowo. Terror ma zazwyczaj dwa cele: zastraszyć społeczeństwo i doprowadzić państwo do politycznej paranoi. Terroryści chcą sprowokować liberałów do nieliberalnych zachowań. Przez ostatnie 25 lat Zachód na wszelkie poważne i wątpliwe zagrożenia tak właśnie reagował. Zawieszał prawa, wolności i demokrację u siebie, wypowiadał wojny na zewnątrz. Tymczasem zagrożenia dla Zachodu były

znikome. 11 września był wyjątkiem od reguły. Odpowiedź Stanów Zjednoczonych i sojuszników była nieadekwatna do skali zagrożenia. Histeria USA udzieliła się wszystkim, czego konsekwencją jest dekada wojen i konfliktów. Żądza krwi psuje ludzkość. Od 2001 r. prowadzimy niekończącą się walkę, która kosztuje miliardy dolarów i setki tysięcy istnień. Destabilizujemy kraje arabskie, a demokratyczne rządy przechylają się w kierunku autorytaryzmu. Wolność słowa – zarówno w USA, jak i w Wielkiej Brytanii – została ograniczona. Inwigilacja, zaostrzenie procedur bezpieczeństwa – wszystko to zostało wprowadzone w imię walki z terroryzmem. Represyjne siły państw uzyskały zielone światło na najbardziej ohydne i paskudne działania. A Bin Laden święcił triumfy. Przez dekadę był w stanie z łatwością mobilizować zwolenników dla swojej sprawy. Wojowniczy zachodni liderzy stali się pożytecznymi idiotami Al-Kaidy. Dziś historia może się powtórzyć. I to jest największym zagrożeniem dla zachodnich społeczeństw. Nie multikulturalizm, nie narastająca frustracja mniejszości muzułmańskich, wreszcie nie terroryzm. Głosy, które coraz częściej przesiąkają do głównego nurtu, nawołujące do „ostatecznego rozwiązania kwestii islamskiej w Europie”, współgrają z agendą fanatyków z krajów arabskich. Bo jeśli zaczniemy dyskryminować, atakować czy wysiedlać muzułmanów z Europy, Stary Kontynent przestanie być liberalną demokracją. A do tego jeszcze islam już jest częścią naszej kultury i tradycji. We Francji żyje prawie 5 mln muzułmanów, w Europie 44 mln, a na świecie prawie 2 mld. Stanowią jedną czwartą ludzkości, żyją na wszystkich zamieszkałych kontynentach, w dziesiątkach krajów, posługują się setkami różnych języków. W ramach samej religii dzielą się na wiele różnych odłamów. Nieracjonalne uprzedzenia wobec jakiejś grupy, wyróżniającej się np. wiekiem, kolorem skóry, orientacją seksualną czy wyznaniem właśnie, zaczynają się od tego, że uważa się, iż znaczna większość jej przedstawicieli reprezentuje jakieś, zazwyczaj negatywne, cechy. To niebezpieczne myślenie, którego powinniśmy się wystrzegać.

ŚMIERĆ WIERNYM

Należy pamiętać, że jednorodna „islamska kultura” nie istnieje. Tak jak nie istnieje jeden islamski cel czy islamski » 13/01/2015 15:26:20

032

komentarz tygodnia polityka Świece palono podczas manifestacji w Berlinie

Religia jest faktem kultury i światopoglądem. Dlatego też w wolnym, demokratycznym państwie podlega takiej samej krytyce i kpinie jak wszystkie inne prądy myślowe

565-MAKIETA 2 24-43.indd 32

światowy spisek. Na marginesie każdej religii istnieją jej radykalne odłamy. Palestyński Hamas, Al-Kaida, sekta Boko Haram czy rebelianci z Państwa Islamskiego chociaż zlewają się nam w jedno, to jednak stanowią odrębne i różnorodne grupy. Z różnymi ideologiami, celami, aspiracjami. Łączy je przemoc oraz to, że funkcjonują w krajach politycznie niestabilnych, ogarniętych wojną domową i biednych. Państwo Islamskie wyewoluowało z grup terrorystycznych, które zaczęły swoją działalność po rozpoczęciu amerykańskiej okupacji Iraku. Al-Kaida powstała podczas wojny Afganistanu ze Związkiem Radzieckim. Boko Haram narodziło się w wykończonej latami krwawej dyktatury i biedy Nigerii. I chociaż wszystkie te organizacje budzą przerażenie na Zachodzie, to jednak wciąż należy powtarzać, że ich ofiarami najczęściej padają inni muzułmanie. Pamiętając o ofiarach w Paryżu, jednocześnie musimy zdecydowanie odrzucić charakterystyczną dla prawicy narrację, jakoby atak był skutkiem poprawności politycznej, idei multi-kulti czy postępującej sekularyzacji zachodnich społeczeństw. Powinniśmy się też wystrzegać pojawiających się po lewej stronie radykalnych głosów, że masakra w Paryżu to efekt bezpardonowego naśmiewania się ze słabszych, czyli humorystycznej postkolonialnej

przemocy. Religia jest w końcu faktem kultury i światopoglądem. Dlatego też w wolnym, demokratycznym państwie podlega takiej samej krytyce i kpinie jak wszystkie inne prądy myślowe. Terroryzm jest zwykłym przestępstwem. I jak przestępstwo powinien być traktowany. Odpowiedź państwa na przemoc powinna być policyjna i społeczna, nie polityczna. Policja powinna tropić terrorystyczne komórki, dokonywać aresztowań i podejmować działania prewencyjne. Politycy zaś powinni tworzyć warunki do ekonomicznej i społecznej integracji mniejszości. I szerzyć liberalne wartości. To wszystko nie spowoduje, że ulice naszych miast, siedziby naszych redakcji i nasze sklepy staną się bezpieczne, ale pozwoli uchronić nas przed paranoją. Brzydka prawda jest bowiem taka, że musimy nauczyć się żyć w pełnej przemocy codzienności globalizacji. Od czasu do czasu ktoś będzie dokonywał barbarzyńskich aktów. Czy będą to islamscy fanatycy, czy szaleńcy pokroju Breivika. Inaczej paryski mord faktycznie stanie się 11 września Europy. Tylko czy chcemy, żeby polityczne zmiany na kontynencie wyrażały się poprzez większe poparcie dla zbrojnych interwencji w krajach arabskich, zaostrzenie polityki imigracyjnej i autorytarne działania państwa? « 13/01/2015 15:26:24

033

565-MAKIETA 2 24-43.indd 33

13/01/2015 15:26:25

034

FELIETON ZNOWU DOBRONIAK

Że li papą tu mi? Ostatnio niektórzy są „że słi”, niektórzy są „not”, a niektórzy mają to w dupie. Oczywiście śmierć w każdym przypadku nie jest fajna, ale nie zrobiono nic, żeby zapobiec przyczynom. Każda przyczyna powoduje skutek, a skutki są takie, jak każdy widzi – śmierć, pożoga, histeria.

565-MAKIETA 2 24-43.indd 34

Wbrew temu, co powszechnie się sądzi, we Francji wcale nie ma aż tak dużo muzułmanów. Ich liczba oscyluje wokół 10 proc. całej populacji. Jednak na pewno są widoczni. Francuzi wcale też nie są znowu potulni. Po ataku dwóch debili na redakcję gazetki satyrycznej we Francji rozpoczęło się małe piekiełko – ponad pięćdziesiąt ataków odwetowych na meczety. I to tylko w ciągu kilku pierwszych dni po zabójstwie dwunastu osób w redakcji tygodnika. Podpalenia, ostrzeliwane budynki, oblewanie farbą itp. Cóż, muzułmanie nie będą mieli łatwo. Co jest przyczyną tego, że ludzie decydują się na przystąpienie do dżihadu? Odpowiedź jest bardzo prosta, jednak trudno się do niej przyznać francuskim władzom. Kiedy sprowadzali ze swoich kolonii pierwszych afrykańskich muzułmanów, byli im oni potrzebni do odbudowy kraju po wojnie. Tania siła robocza. Taki sam schemat był w Wielkiej Brytanii – mieszkańcy byłych kolonii właściwie bez problemów przyjeżdżali legalnie na Wyspy. Ograniczono to dopiero pod koniec lat 40. ubiegłego wieku, co nie oznacza, że zamknięto granice. Powiedzmy, że jedynie lekko wówczas ograniczono możliwość wjazdu. Do czego byli potrzebni „murzyni”? Do uzupełnienia stanu osobowego znacznie uszczuplonego po wojnie, a właściwie dwóch wojnach światowych. Ktoś musiał przecież zapieprzać, żeby „kraj w siłę rósł, a ludziom żyło się dostatniej”. Trzeba też zdać sobie sprawę, że na pierwszej linii frontów nie ginęli profesorowie, inżynierowie, magistrzy i lordowie, a zwykli ludzie, często oderwani „siłą od pługa”. Zatem można przypuszczać, że właśnie w tej grupie społecznej braki osobowe były największe. Uzupełniono je intelektualnie podobnym „substytutem”, tyle tylko że z innego kręgu kulturowego. I tu właśnie jest problem – inne kręgi kulturowe. Mogą one być zabawne i nawet ciekawe z punktu widzenia turystycznego, jednak jeśli nastąpi ich zderzenie, zaczynają lecieć iskry. A jak

las suchy, to mała iskra może zrobić z pięknego zagajnika dramat Kuźni Raciborskiej. Właśnie takie słabo wykształcone masy, z biednych dzielnic, często wręcz zamkniętych, w których idolami dzieci są gangsterzy i zwykłe rzezimieszki, są najbardziej podatne na pranie mózgu. O ile w biednych – białych – francuskich dzielnicach nie króluje islam, a chrześcijaństwo, to pół biedy. Jak na razie nikt jeszcze nie nawołuje do kolejnych wypraw krzyżowych. Jednak jeśli na dzielni muzułmańskiej pojawi się imam, który na dodatek przyjechał z biednego kraju i mało ogarnia otaczającą go rzeczywistość, bo nie widział jej nawet w TV (no bo gdzie?), wtedy w niezagospodarowanych masach ludzkich można przebierać, prać mózgi itd. Jednym słowem: dać tym ludziom alternatywę w postaci robienia czegoś, co na pierwszy rzut oka ma jakiś sens, co pozwala im wyrwać się ze stagnacji, co pozwala im poczuć, że są komuś potrzebni i komuś na nich w końcu zależy, że mają jakiś cel w życiu. To jest właśnie ta nieodrobiona lekcja władz niemieckich, francuskich, brytyjskich, belgijskich czy austriackich. Czy w Polsce jest możliwe to, co dzieje się we Francji albo w UK? Nie sądzę. Mamy bardzo mało imigrantów, a i tak mają już przesrane tylko dlatego, że nie są stąd. Ba! Za mieszkanie w innej dzielnicy miasta można dostać po ryju, a co dopiero kiedy ma się inny kolor skóry. Poza tym czy ktoś sobie wyobraża sytuację, że muzułmanie przejmują władzę w Polsce i wprowadzają prawo szariatu? OK, to jeszcze mogę sobie wyobrazić, ale co będzie, jak zaczną burzyć wszystkie pomniki, tak jak w Afganistanie? Wyobrażacie sobie, co by się z nimi stało, gdyby podnieśli rękę na jakikolwiek pomnik papieża? Polaka? Nieeee… Tego się nie da zrobić… Generalnie pozostaje tylko pytanie, które pozwolę sobie zacytować za Dwoma Sławami z ich najnowszej płyty „Ludzie Sztosy”: „Powiedz mi teraz, co to będzie z nami? Jedni po szkołach, drudzy przed szkołami”. « 13/01/2015 15:35:08

035

565-MAKIETA 2 24-43.indd 35

13/01/2015 15:26:29

036

DZIEJE SIĘ PULS MIASTA

Boat Show 2015

W Królewskich Dokach Londyńskich (Royal Docklands) odbywa się coroczne święto lubiących spędzać czas na wodzie i nad wodą. Jeszcze tylko w weekend macie okazję pozwiedzać ekskluzywne łodzie motorowe, których nie powstydziłby się nawet arabski szejk. Do tego łódki, łódeczki, kajaki, pontony, barki, skutery wodne i wiele, wiele innych atrakcji przygotowanych przez ponad stu wystawców z całego świata.

Boat Show Targi odbywają się w hali ExCel do 18 stycznia w godz. od 10.00 do 18.00. Dojazd: stacje kolejki DLR – Custom House i Prince Regent. Więcej na:

LondonBoatShow.com

565-MAKIETA 2 24-43.indd 36

13/01/2015 15:50:51

037

565-MAKIETA 2 24-43.indd 37

13/01/2015 15:26:38

038

Świat polonii Edukacja

Wirtualny podręcznik dla polskich uczniów Od września 2014 r. pierwszoklasiści w Polsce korzystają z darmowego elementarza przygotowanego przez rząd. Nieco dłuższy staż ma inna rządowa publikacja – skierowany do polskich uczniów za granicą internetowy podręcznik „Włącz Polskę”. Zawierająca prawie tysiąc modułów pomoc naukowa pozwala na samodzielne stworzenie online podręcznika dopasowanego do poziomu zaawansowania i stopnia wiedzy ucznia.

565-MAKIETA 2 24-43.indd 38

Magdalena Cedro, PAP

Uczniowie i nauczyciele z całego świata mogą pobrać darmowy podręcznik ze strony wlaczpolske.pl. Znajdą tam pakiety do nauki języka, literatury, geografii, historii. Można je dowolnie łączyć, w zależności od wieku i poziomu zaawansowania ucznia. Materiały są nieodpłatne i dostępne dla każdego, a serwis nie wymaga logowania. Podręcznik „Włącz Polskę” może być wykorzystywany w szkołach, a także w edukacji nieformalnej, nauczaniu domowym. – Materiały przygotowane w ramach podręcznika internetowego są zgodne z podstawą programową dla uczniów polskich uczących się za granicą i przeznaczone są dla uczniów migrujących o zróżnicowanym zakresie wiedzy i znajomości języka polskiego – mówi Grzegorz Cześnik z Ośrodka Rozwoju Polskiej Edukacji za Granicą (ORPEG). Według niego materiały nie są z zasady przeznaczone dla uczniów, dla których język polski 13/01/2015 15:26:42

039 jest językiem obcym, chociaż są również wykorzystywane do prowadzenia zajęć z dziećmi urodzonymi za granicą. Własny podręcznik może stworzyć każdy, kto chce doskonalić znajomość polskiego i podnosić poziom wiedzy o kraju. Jego tworzenie należy rozpocząć od wybrania odpowiedniej kategorii wiekowej: od 5 do 9 lat, od 10 do 13 lub 14 i więcej. Następnie wybieramy przedmiot i poziom zaawansowania językowego. Wybrane pakiety można dowolnie łączyć, komponując indywidualny podręcznik. Ekspert ORPEG podkreślił, że odrębna lekcja, zwana atomem, zawiera zróżnicowany pod kątem możliwości językowych materiał w zależności od poziomu językowego ucznia. – Wyboru takiego atomu może dokonać sam uczeń, jego rodzic, opiekun, a także nauczyciel – dodał. Publikacja została wydana w 2012 r. na licencji Creative Commons, co oznacza, że można ją kopiować i rozpowszechniać w dowolnym formacie. Powielony materiał należy tylko odpowiednio oznaczyć, podać link do licencji i wskazać, jeśli zostały dokonane w nim zmiany. – Moduły można szybko rozwijać, uaktualniać, błyskawicznie reagować na spostrzeżenia i uwagi użytkowników oraz dostosowywać je do bieżących potrzeb, zapewniając jednocześnie zgodność z podstawą programową – mówił ekspert ORPEG. Publikację „Włącz Polskę” przygotowała Maria Lorek, autorka rządowego podręcznika „Nasz Elementarz”, z którego korzystają od września pierwszoklasiści w polskich szkołach. Lorek mówi, że jest to jeden z pierwszych podręczników skierowanych do uczniów za granicą, który dzięki swojej modułowości pozwala na dostosowanie materiału do poziomu ucznia. – To nie jest podręcznik strona po stronie, lecz zbiór atomów poświęconych określonemu zakresowi wiedzy. To od użytkownika zależy, co znajdzie się w podręczniku – twierdzi Lorek. – Zaczęło się od napisania podstawy programowej dla dzieci polskich uczących się poza granicami kraju, potem powstały programy nauczania. Są to jedne z pierwszych na świecie programów nauczania skierowanych do wszystkich uczniów za granicą, niezależnie od tego, w jakim zakątku kraju mieszkają – mówi Lorek. Przyznaje, że niezwykle trudno było 565-MAKIETA 2 24-43.indd 39

stworzyć program skierowany zarówno do uczniów, którzy wyjechali z Polski kilka lat temu, jak i do tych, którzy za granicą się urodzili. – Ta różnorodność była bardzo wielka – podkreśla. Według Cześnika przeznaczeniem podręcznika internetowego jest głównie pomoc nauczycielom pracującym w szkolnych punktach konsultacyjnych – szkołach przy polskich placówkach dyplomatycznych należących do struktury ORPEG – oraz w szkołach społecznych we wszystkich krajach zamieszkania Polonii. – Jest to znaczące wsparcie, najczęściej bowiem nauczyciele ci mają ograniczony kontakt z polskim systemem edukacji. Dzięki zasobom cyfrowym mogą na bieżąco podnosić swoje kompetencje i wykorzystywać materiały opracowane według najlepszych wzorów metodyki i metodologii przedmiotów ojczystych. Mamy informacje zwrotne także o innych sposobach wykorzystywania zasobów zamieszczonych w podręczniku, takich jak edukacja nieformalna, która polega na pracy rodzica z dzieckiem w domu, czy samodoskonalenie uczniów – zaznacza. Cześnik dodaje, że równolegle z materiałami dla ucznia nauczyciel generuje poradnik dla siebie, pozwalający na przygotowanie lekcji. Dla polskich uczniów za granicą uruchomiono także portal Polska Szkoła oraz platformę e-learningową Otwarta Szkoła. Według Cześnika polscy uczniowie za granicą korzystają też z „Naszego elementarza”. – Podręcznik ten otrzymali wszyscy uczniowie klas pierwszych w szkolnych punktach konsultacyjnych oraz w zgłoszonych szkołach społecznych – podkreśla ekspert ORPEG. Zwraca także uwagę, że nauczyciele pracujący za granicą mogą korzystać z warsztatów praktycznego zastosowania podręcznika „Włącz Polskę” w pracy dydaktycznej, kursów stacjonarnych, m.in. w obszarze metodyki nauczania języka polskiego i wiedzy o Polsce, logopedii, zarządzania szkołami, a także kursów e-learningowych podnoszących kwalifikacje zawodowe, które organizuje Polonijne Centrum Nauczycielskie w Lublinie. Nauczyciele konsultanci zatrudnieni w ORPEG udzielają również na bieżąco porad nauczycielom ze szkół polskich za granicą w obrębie swoich kompetencji. «

Własny podręcznik może stworzyć każdy, kto chce doskonalić znajomość polskiego i podnosić poziom wiedzy o kraju.

13/01/2015 15:26:43

040

sygnaŁy z listów do redakcji

Napisz do nas

Nigdy się, synku, nie poddamy Wiele razy zastanawiałam się, skąd matki, których codzienność jest walką z niepełnosprawnością dziecka, z jego chorobą, czerpią siłę na radość, na życie w uśmiechu pomimo trudnych dni. Bolesną odpowiedź dało życie. Diagnoza w październiku jak wyrok dla mojego 3-letniego synka – nowotwór pnia mózgu. Skrajne objawy obrzęku mózgu, niedowładu lewej połowy ciała wraz z brakiem odruchu źrenic. W ciągu jednego dnia wtórne wodogłowie i zagrożenie przemieszczenia się masy mózgowej przez uciskający guz. Nie chorował, nie miał nawet kataru, jak bycza odporność, a jednak „coś” miał. Mając 7 miesięcy, kilka godzin po szczepionce, dosięgła nas 41-stopniowa gorączka i przeraźliwy krzyk trwający wiele godzin. Szczepionka ze zwykłego kalendarza szczepień dzieci w UK, w eksperymentalnym połączeniu 7 w 1, nowej kombinacji, jak się okazuje rok później, wycofanej DTaP/IPV/Hib z Meningitis C z Pneumococcal, którą szczepiono dzieci 16-tygodniowe. To, co nie istnieje dla

565-MAKIETA 2 24-43.indd 40

chwalących dobroczynność immunizacji, zaistniało w naszym życiu dotkliwie. Nie można go było wziąć na ręce, jakby dotyk sprawiał ból. Brak reakcji na głos, na znajome twarze, układ nerwowy przeżył wstrząs. Przespał dzień późniejszy, sądząc, że dochodzi do siebie, żyliśmy spokojnie, nie wiedząc, że każdy objaw brany później za konsekwencje odczynu poszczepiennego, był objawem wzrostu guza. Jak życie do dnia szczepionki i po. (…) To, z czym zmierzyliśmy się przez długie godziny i wiele dni później po szczepieniu, było prawdopodobnie zapaleniem mózgu, obrzękiem, który uszkodził komórki glejowe struktur mózgu, stając się źródłem nowotworu. Dwa lata po szczepieniu, nie słuchając muzyki i chodząc na palcach, mój przytulaśny Adaś dotknął dnia, gdy całowałam jego ciałko centymetr po centymetrze na pożegnanie. 10 dni po tym, gdy złapał się pierwszy raz za głowę, mówiąc: „Mamuś, ała”, mrużąc z bólu oczka, zaczęły

Grupa wsparcia dla Adasia na FB https://www.facebook.com/groups/13 97246697237358/139786948717 5079/?notif... https://www.facebook.com/POLLONUS/posts/678434618943888

13/01/2015 15:26:45

041 się wymioty. Jaki to był ból, dowiedziałam się potem. Mój silny synek znosił przez 10 dni uderzenia młotkiem w głowę. Trzy razy odsyłano nas ze szpitala, bo to normalne, że dziecko boli głowa. Normalne, że wymiotuje. Na pytanie o tomograf głowy – z uśmiechem na ustach tłumaczenie o niepotrzebności badania. Nie ma dla nich niepokojących objawów, które zauważyłam sama, gdy już tracił przytomność. Wezwana karetka i wyproszone 3 minuty na tomograf głowy. Potem szybkość działania personelu, zamieszanie, łzy lekarki przechodzącej szybko przez korytarz, bym nie zatrzymała i słowa neurologa – po prostu mu przykro, że guz jest głęboko, nieoperacyjny i że wciąż mu przykro. Znalazłam się na podłodze, krzycząc, że to nie może być prawda. Zły sen, że się pomylili, okrutna bezsilność. Ze szpitala w Basildonie w Essex przewieziono nas karetką w asyście neurologa do Great Ormond Hospital w Londynie. Łzy ciszy, półprzytomny Adaś, ledwo ruszał lewą stroną. W półuśmiechu, który znalazł pomimo tak złego stanu i wciąż wymiotów, mówił: „Mamuś, to nic, to nic…”. Smutne ściany oddziału, niejedną przeżyły tragedię. Nie wiem, jak żyłam w tamte dni. Nie jadłam, nie piłam, nie spałam. Do łazienki rzadko, byleby nie opuścić pokoju, gdy oczy otworzy, a mamy nie będzie. Pierwsza operacja kilkanaście godzin po przyjęciu na oddział. 4-godzinne endoskopowe przebicie III komory. Wrócił bez części czaszki, obszar przykryty jedynie skórą, spuchnięty od płaczu. Po 3 dniach druga operacja. 7 najgorszych godzin, gdy godziłam się z jego niepełnosprawnością. Może nie widzieć, nie mówić, nie wstać. Nie przeżyć… Jedynie 10% bez komplikacji. Jeśli znaleźliśmy się w małym procencie, który dla koncernu farmaceutycznego znaczy tyle, co nic. Jesteśmy wyjątkiem, dla dobra ogółu, przypadkiem w ruletce na kogo wypadnie, na tego… przykro mi. Jednostka wpisana w koszty, dla której reakcja na toksoidy, adiuwanty kończy się trwałym uszczerbkiem na zdrowiu. Tak, jest w ulotce drobnym druczkiem, że może się „coś” wydarzyć, ale przecież nie Twojemu dziecku. List wysłany do NHS o odczynie poszczepiennym pewnie leży w stercie innych listów matek i ojców pełnych niepokoju. Może gdyby nie uspokoił nas ortopeda, na własny koszt wykonalibyśmy tomograf głowy rok wcześniej, może guz nie wrósłby w pień mózgu, może usunęlibyśmy go w całości, może…

565-MAKIETA 2 24-43.indd 41

Kaplica przyszpitalna św. Krzysztofa pełna łez. Siostra zakonna zapala świeczkę na ołtarzu, odmawiając modlitwę za Adasia. Jest telefon z oddziału o końcu operacji. Jak w amoku na korytarzu sal pooperacyjnych, byleby być, kiedy się obudzi, słychać tylko krzyk szarpiącego się wśród rurek z głowy, niewidzącego jeszcze Adasia. Mówi, rusza się, wdzięczność dla neurochirurga Kristiana Aquilina, któremu wieszam się na szyi. Na intensywnej terapii przechodzimy przez poliurię, drgawki, obrzęki, Adaś przestaje się ruszać, wodzi jedynie wzrokiem, w bólu przekładam go na różne strony. Bolesna głowa, kark, ledwo oczy widać. Puchnie, sinieje, niemiarowość pulsu, ciśnienia, ale z godziny na godzinę coraz lepiej. Nie ma leku, który dostałby z innych rąk niż moje. Pompa z morfiną, antybiotyki, rurki z głowy z płynem mózgowo-rdzeniowym, kolejna narkoza i rezonans, wycięto ponad połowę guza. Neurochirurg złożył szczęśliwie ręce do modlitwy, gdy zobaczył go stojącego na szpitalnym korytarzu trzeciego dnia. Jak cud. Po tak skomplikowanej operacji niewiarygodna siła. Guz zaburzał mu percepcję, powodował nieprawidłową integrację sensoryczną. Teraz godzinami słucha muzyki, godzinami czytane bajki, mniej chodzi na palcach, jakbyśmy nadrabiali, co guz nam zabrał. Wróciliśmy do domu. Po dwóch tygodniach pierwszy dotyk powietrza nowego życia. Inny świat, z walki na oddziale do codzienności, gdzie trzeba zrobić zakupy, trzeba jeść, choć nic nie smakuje. Zaburzony rytm snu, chodzimy spać o 3, o 4… o 7. Zmiana diety, która pochłania cały domowy budżet. Organiczne warzywa i owoce, bezmięsne, skondensowane dawki antyoksydantów, koktajle proteinowe, tylko naturalne składniki. Miód manuka i agawy, olej lniany, budwigowy, z czarnuszki, owoce noni, granatu, pasty z pestek dyni i nerkowca, dieta bogata w wysoką zawartość polifenoli, alkaloidów oksoindolowych, tanin, steroli i acetogenin. Ekstrakty z wilcacory, pestek moreli, owoców grawioli, grzybków reishi i schitake. Cudowni ludzie stanęli na naszej drodze. Pomoc z różnych stron, wsparcie, otwarte serca z myślą o Adasiu. Za miesiąc pozytonowa tomografia, która powie o prognozach. O remisji czy progresji, o biochemiczności guza i jego stadium. 2 dni po tomografii badania psychologiczne, miesiąc później ocena okulisty dotycząca stopnia uszkodzenia nerwu wzroku. Problemy endokrynologiczne, konsekwencja brania silnych sterydów, są niczym w porównaniu z umiejscowieniem

guza w pniu mózgu, gdzie każdy milimetr więcej z tych 40%, które zostało, jest zagrożeniem życia i ośrodków umiejscowionych w pniu. Jeszcze niedawno śledziłam losy 5-letniego chłopca Ashya z nowotworem mózgu, którego rodzice porwali ze szpitala w Southampton, tracąc zaufanie do lekarzy. Również nie zgodzimy się na radioterapię tradycyjną, jedynie protonową, która nie jest obarczona tak ogromnym ryzykiem powikłań i utraty sprawności przez Adasia, niemożliwa niestety w UK. Zostaje Floryda, Monachium, Praga. Sześć tygodni po operacji przyszło zakażenie paciorkowcem, zagrożenie sepsą, antybiotyki i kolejna wygrana walka. Walczymy dalej. Wróciliśmy do sprawności. Nie przejdzie więcej niż 50 metrów, ale rozwija się doskonale. Względny spokój, gdy radosny Adaś zaczytany w bajki, z mową jak niejeden czteroletni przedszkolak, wyciska każdą minutę. Nie pójdzie do przedszkola. Uderzenie w miejsce pozbawione czaszki grozi utratą życia. Monitor oddechu prezentem na święta. Dostaliśmy czas. Żywa modlitwa, błagalna nadzieja o więcej… ale życie ma smak – uśmiechu Adasia w radości, która nie widzi ran pooperacyjnych. Mamy siłę, bo Kochamy. Każdy dzień bez bólu i symptomów, cudem i wiara, że ten zły sen się skończy. Radością nadzieja, w teście na wiarę. Matczynym sercem proszę o modlitwę, o dobre myśli dla Adasia, by wygrać najważniejszą bitwę. Nigdy się, synku, nie poddamy… Magdalena Undro

Konta bankowe Dla wpłat z UK: Barclays Bank, Sort code: 20-34-69, Numer konta: 73347621 z dopiskiem: FOR ADAM Do wpłat z zagranicy na nr: IBAN: GB05 BARC 2034 6873 3476 21 SWIFT CODE: BARCGB22 Magdalena Undro Barclays Bank 9 High Street Grays Essex RM17 6LN Great Britan

e-mail:

mundro@hotmail.co.uk

13/01/2015 15:26:45

042

wielka brytania nasze sprawy

zaginiona Lucyna Wolska Morris 1 października 2013 r. w miejscowości Bristol w Walii (Wielka Brytania) zaginęła Lucyna Wolska Morris. Zaginiona ma 33 lata, 176 cm wzrostu i niebieskie oczy. Ktokolwiek widział Lucynę Wolską Morris lub ma jakiekolwiek informacje o jej losie, proszony jest o kontakt z ITAKĄ – Centrum Poszukiwań Ludzi Zaginionych pod całodobowym numerem +48 22 654 70 70. Można również napisać w tej sprawie do ITAKI: itaka@zaginieni.pl. Naszym informatorom gwarantujemy dyskrecję. Zdjęcie Lucyny Wolskiej Morris oraz innych zaginionych: www.zaginieni.pl.

565-MAKIETA 2 24-43.indd 42

zaginiona Izabela Zabłocka 29 sierpnia 2010 roku w Derby (Wielka Brytania) zaginęła Izabela Zabłocka. Ma 34 lata, 176 cm wzrostu i szare oczy. Znaki szczególne: tatuaż w kształcie słońca na ramieniu. Ktokolwiek widział Izabelę Zabłocką lub ma jakiekolwiek informacje o jej losie, proszony jest o kontakt z ITAKĄ – Centrum Poszukiwań Ludzi Zaginionych pod całodobowym numerem +48 22 654 70 70. Można również napisać w tej sprawie do ITAKI: itaka@zaginieni.pl. Naszym informatorom gwarantujemy dyskrecję. Zdjęcia Izabeli Zablockiej oraz innych zaginionych: www.zaginieni.pl.

zaginiony Artur Olczyk W sierpniu 2006 r. zaginął Artur Olczyk. Ma 39 lat, 178 cm wzrostu i brązowe oczy. W Wielkiej Brytanii przebywa od 2006 r. – prawdopodobnie w okolicach Wolverhampton. Znak szczególny: tatuaż w kształcie skorpiona na przedramieniu. Ktokolwiek widział Artura Olczyka lub ma jakiekolwiek informacje o jego losie, proszony jest o kontakt z ITAKĄ – Centrum Poszukiwań Ludzi Zaginionych pod całodobowym numerem +48 22 654 70 70. Można również napisać w tej sprawie do ITAKI: itaka@zaginieni.pl. Naszym informatorom gwarantujemy dyskrecję.

13/01/2015 16:02:07

043

565-MAKIETA 2 24-43.indd 43

13/01/2015 16:02:20

044

CAFÉ COOLTURA Londyn

RUBENS AND HIS LEGACY: VAN DYCK TO CEZANNE

Poleca Marcin Urban

To pierwsza tak duża wystawa analizująca wpływ twórczości Rubensa na historię sztuki. Zebrano tu zarówno prace holenderskiego mistrza, jak i artystów, których inspirował aż po czasy współczesne – Picassa, Rembrandta, Van Dycka i Delacroix.

565-MAKIETA 3 44-63.indd 44

24.01 – 10.04. Royal Academy of Arts, Burlington Gardens, 6 Burlington Gardens, Londyn W1S 3ET. Otwarte: niedz. – czw. 10.00 – 18.00, pt. – sob 10.00 – 22.00. Bilety: £15 royalacademy.org.uk/rubens Lista artystów, którzy tworzyli natchnieni twórczością Rubensa, jest długa. Ze znanych nazwisk warto wymienić także takich

13/01/2015 15:52:51

045 Peter Paul Rubens, Tiger, Lion and Leopard Hunt, 1616

Wystawy » HENRY WESSEL

Tate Modern, Bankside, Londyn SE1 9TG. Stacja: Otwarte: niedz. – czw. 10.00 – 18.00, pt. i sob. 10.00 – 22.00. Wstęp wolny

Henry Wessel, Incidents 021 Od autostrad po domy na przedmieściach. Henry Wessel przemierzył z aparatem USA, by lepiej poznać i pokazać nam rzeczywistość Stanów Zjednoczonych.

» CURIOSITIES OF WAR Imperial War Museum London, Lambeth Road, Londyn SE1 6HZ. Stacja: Lambeth North, Waterloo, Elephant and Castle. Otwarte codziennie 10.00 – 18.00. Wstęp wolny www.iwm.org.uk IMV prezentuje najbardziej oryginalne, a czasem nawet kuriozalne przedmioty stworzone lub wykorzystywane w brytyjskiej armii. Wśród nich jest część baru, przy którym relaksowały się załogi bombowców biorące udział w słynnym nalocie na tamy w III Rzeszy z użyciem skaczących bomb oraz ławka zbudowana z ogrodzenia brytyjskiej bazy w Afganistanie.

Teatr » LONDON INTERNATIONAL MIME FESTIVAL

COOLTUR POLECA A

Do 31.01. Barbican, Jacksons Lane, Platform Theatre, Royal Opera House, Sadler’s Wells, Soho Theatre, Southbank Centre www.mimelondon.com Sztuka cyrkowa, balet, teatr tańca i japońskie lalki to tylko niektóre środki wyrazu, jakie zobaczymy podczas londyńskiego festiwalu pantomimy. LIMF 2015 oferuje widzom przegląd nowoczesnej sztuki teatralnej w wykonaniu grup z całego świata.

» MY NIGHT WITH REG malarzy, jak Constable i Gainsborough. Rubens zasłynął naturalistycznie wyglądającymi portretami korpulentnych, nagich kobiet, ale tematyka jego twórczości była znacznie szersza – od scen religijnych po krajobrazy. Prezentowane na wystawie prace podzielono na sekcje tematyczne: władza, żądza, miłosierdzie, elegancja, poezja i przemoc.

565-MAKIETA 3 44-63.indd 45

Od 23.01. Apollo Theatre, Shaftesbury Avenue, Londyn W1D 7ES. Stacja: Piccadilly Circus. Spektakle: pon. – sob. 19.45, dodatkowo wt. i sob. 14.30. Bilety: od £10 www.apollotheatrelondon.co.uk Osadzona w latach 80. tragikomedia o przyjaźni, miłosnych wzlotach i upadkach, rozgrywająca się w środowisku londyńskich gejów. Niepokój w beztroskie życie

13/01/2015 12:01:15

046

CAFÉ COOLTURA Londyn

zaczynają wprowadzać coraz częściej pojawiające się informacje o śmiertelnych skutkach zakażenia AIDS.

» LIBERIAN GIRL Do 31.01. Royal Court Theatre, Jerwood Theatre Upstairs, Sloane Square, Londyn SW1W 8AS. Stacja: Sloane Square. Spektakle: pon. – sob. 19.45, dodatkowo wt. i sob. 15.00. Bilety: £20 www.royalcourttheatre.com

publiczności. Reżyserką jest Soutra Gilmour, zdobywczyni Evening Standard Award 2012 za „Inadmissible Evidence” (Donmar Warehouse) oraz „Antigone” (National Theatre), a także nominowana do Olivier Awards.

Kino » LAGUNALONGA 20.01., godz. 18.30. Italian Cultural Institute, 39 Belgrave Square, Londyn SW1X 8NX. Stacja: Hyde Park Corner. Wstęp wolny www.icilondon.esteri.it Kolejny seans z cyklu, w którym są prezentowane najlepsze włoskie filmy dokumentalne. Francesco Calzolaio przedstawia Wenecję, jakiej nie znamy, pokazując bogactwo ekosystemu i plany rozwoju laguny, wspomnienia mieszkańców i historyków. Po projekcji odbędzie się dyskusja z reżyserem. Film z angielskimi napisami.

Liberian Girl Między 1989 i 2003 r. wojna domowa w Liberii pochłonęła ponad 200 tys. ofiar, a milion osób trafiło do obozów dla uchodźców. 15 tys. dzieci wcielono do militarnych oddziałów Small Boys Units. Sztuka „Liberian Girl” opowiada historię nastolatki, która przeżyła wojenną gehennę.

» MORTDECAI Od 23.01. Komedia sensacyjna, USA. Reż. David Koepp, wyst.: Johnny Depp, Gwyneth Paltrow, Ewan McGregor, Olivia Munn, Paul Bettany mortdecaithemovie.com

» EX MACHINA Od 23.01. Science fiction, UK. Reż. Alex Garland, wyst.: Domhnall Gleeson, Alicia Vikander, Sonoya Mizuno, Oscar Isaac Programista komputerowy dostaje od swojego szefa propozycję spędzenia tygodnia w jego domu w górach. Przyjmując atrakcyjną ofertę, zostaje nieświadomie uwikłany w eksperyment związany z pracami nad stworzeniem sztucznej inteligencji.

Koncerty » QUEEN + ADAM LAMBERT 17 – 18.01., godz. 18.30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £57.00

» ANASTACIA 23.01., godz. 19.00. O2 Shepherd’s Bush Empire, Shepherd’s Bush Green, Londyn W12 8TT. Stacja: Shepherd’s Bush. Bilety: £39.37

» HOZIER 31.01. i 1.02., godz. 19.00. O2 Shepherd’s Bush Empire, Shepherd’s Bush Green, Londyn W12 8TT. Stacja: Shepherd’s Bush. Bilety: sprzedane

» STRICTLY COME DANCING LIVE

» CONTACT.COM

7.02., godz. 14.30 i 19.30; 8.02., godz. 13.30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £29.75

Do 14.02. Park Theatre, Clifton Terrace, Finsbury Park, London N4 3JP. Stacja: Kings Cross, Oxford Circus. Spektakle: wt. - sob. 19.30, dodatkowo czw. i sob. 15.00. Bilety: od £15 parktheatre.co.uk

» JASON MRAZ 8.02., godz. 19.00. Eventim Apollo, 45 Queen Caroline Street, Hammersmith, Londyn. Stacja: Hammersmith. Bilety: £46.25

Matthew i jego żona Naomi szukając nowych doznań zapraszają poznana przez ogłoszenie młodszą od siebie parę na noc seksu bez ograniczeń. Nie wiedzą, że młodzi mają swój plan…

» MACY GRAY Macy Gray

» TREASURE ISLANDS Do 8.04. National Theatre, South Bank, Londyn SE1 9PX. Stacja: Waterloo. Spektakle: pon. – niedz. 19.00, dodatkowo śr., sob. i niedz. 14.00. Bilety: od £15 www.nationaltheatre.org.uk

» BULL Do 7.02. The Maria, Young Vic, 66 The Cut, Waterloo, Londyn SE1 8LZ. Stacja: Waterloo. Spektakle: pon. – czw. i sob. 19.45, pt. 19.00, dodatkowo śr. i sob. 14.45. Bilety: od £10 www.youngvic.org Pełna sytuacyjnego humoru czarna komedia biurowa, której głównymi bohaterami są trzej koledzy desperacko walczący o utrzymanie się na stanowiskach. Twórcy liczą na spontaniczne i żywiołowe reakcje

565-MAKIETA 3 44-63.indd 46

Charlie Mortdecai musi lawirować między rosyjskimi i brytyjskimi agentami, by zdobyć skradziony obraz zawierający kod do konta w banku, w którym zostało zdeponowane złoto nazistów. Fot. Shutterstock

Olivier Theatre zamienił się w wyspę skarbów, na której rozegra się wciągający spektakl będący sceniczną adaptacją powieści Roberta Louisa Stevensona. Opowieść o morderstwie, rządzy posiadania i buncie.

» THE GAMBLER Od 23.01. Kryminał, USA. Reż. Rupert Wyatt, wyst.: Mark Wahlberg, John Goodman, Brie Larson, Michael Kenneth Williams, Jessica Lange Uzależniony od hazardu profesor literatury zapożycza się u gangsterów, którzy ruszają za nim w pościg.

14.02., godz. 19.00. O2 Shepherd’s Bush Empire, Shepherd’s Bush Green, Londyn W12 8TT. Stacja: Shepherd’s Bush. Bilety: od £36.56

13/01/2015 12:01:16

047 » THE X FACTOR LIVE TOUR 20.03., godz. 18.30 i 21.03., godz. 12.30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £24.25

KIESZA

24.03., godz. 19.00. O2 Shepherd’s Bush Empire, Shepherd’s Bush Green, Londyn W12 8TT. Stacja: Shepherd’s Bush. Bilety: £18

» PLACEBO

londyńskiej scenie jazzowej jako wrażliwa artystka obdarzona interesującym głosem, łącząca w swym repertuarze elementy jazzu i folku. Śpiewa w trzech językach: polskim, francuskim i angielskim. W Jazz Café POSK artystka zaśpiewa swoje nowe i nieco starsze utwory w towarzystwie swej znakomitej grupy muzycznej, w skład której wchodzą: Kristian Borring – gitara, Mark Rose – kontrabas, Chris Nickolls – perkusja, Shirley Smart – wiolonczela oraz gość specjalny Shez Raja – gitara basowa.

25.03., godz. 19.00. Eventim Apollo, 45 Queen Caroline Street, Hammersmith, Londyn. Stacja: Hammersmith. Bilety: £38.25

» DZIECKO DLA ODWAŻNYCH

» JAMES BAY

Spektakl komediowy dla wszystkich, którzy chcą mieć dzieci. Występują: Beata i Tomasz Schimscheinerowie.

8 i 9.04., godz. 19.00. O2 Shepherd’s Bush Empire, Shepherd’s Bush Green, Londyn W12 8TT. Stacja: Shepherd’s Bush. Bilety: od £17.43

w POSK-u JAZZ CAFE

» J-SONICS 17.01., godz. 20.30. Bilety: £8 Zeszłoroczny koncert grupy J-Soncs w Jazz Café POSK został owacyjnie przyjęty przez publiczność. Muzycy powracją na scenę Café POSK, aby zaprezentować swój nowy, równie ekscytujący program, określany często jako „groove jazz o napędzie rakietowym”. Zespół gra muzykę opartą na dynamicznym rytmie, wykorzystując dwa instrumenty perkusyjne. Każdy z członków grupy jest wirtuozem swego instrumentu, co daje w efekcie perfekcyjne brzmienie.

» MONIKA LIDKE BAND 24.01., godz. 20.30. Bilety: £7 Polska wokalistka Monika Lidke w ciągu ostatnich lat ugruntowała swoją pozycję na

5FSB[ KVƆ EPTUŖQOB OB UXPJN TNBSUGPOJF J UBCMFDJFȷ

17.01., godz. 19.00. Sala Teatralna

SCENA POEZJI: PAN TADEUSZ REMIX 2015

24.01., godz. 11.00 i 19.00; 25.01., godz. 16.00. Bilety: £16 i £14

Klub Orła Białego

ıDJŉHBK $00-563ĕ OB UBCMFU J LPNÕSŖȷ

» BAL KARNAWAŁOWY Z KOLACJĄ 17.01., godz. 21.00 – 2.00. Wstęp: £19.99

» DYSKOTEKA 25.01 i 7.02., godz. 21.00 – 2.00. Wstęp: £10

BAL KARNAWAŁOWY DLA NAJMŁODSZYCH

25.01., godz. 14.00 – 16.00. Wstęp: dzieci £5, rodzice £2. Konkursy z nagrodami oraz wybór królowej i króla balu!

CZYTAJ MAGAZYN :&=(ģ1,(- : ZHUVML QD DSOLNDFMĐ &RROWXUD GRVWĐSQD MHVW MXİ Z F]ZDUWNL

» KONCERT ZESPOŁU SWAY 31.01., godz. 21.00 – 2.00. Wstęp: £10

» IMPREZA WALENTYNKOWA Z KOLACJĄ 14.02., godz. 21.00 – 2.00. Wstęp: £25

J-Sonics

565-MAKIETA 3 44-63.indd 47

13/01/2015 12:01:17

048

CAFÉ COOLTURA Polacy na świecie

Międzylesie, 21.11.1948. Przyjazd na dworzec kolejowy repatriantów z Francji, polskich górników, którzy opuścili kraj podczas emigracji zarobkowej w latach międzywojennych. Reemigracja do Polski odbywała się na podstawie umów polsko-francuskich podpisanych w 1946 i 1948 r.

Muzeum Emigracji apeluje o pamiątki i wspomnienia O udostępnienie pamiątek, listów, dokumentów itp. przedmiotów apeluje do Polonii powstające w Gdyni Muzeum Emigracji. Placówka, która ma zostać otwarta późną wiosną, czeka też na filmowe, fotograficzne lub spisane w formie tekstu opowieści: stworzą one Archiwum Emigranta.

565-MAKIETA 3 44-63.indd 48

Anna Kisicka, PAP

Zbiórka pamiątek odbywa się pod hasłem „Emigracja w rzeczy samej”. „Poszukujemy wszystkiego, co ma związek z emigracją z Polski i ziem polskich – tą dzisiejszą i tą dawną. Czekamy na listy przesyłane niegdyś z zagranicy, stare pocztówki, fotografie rodzinne, ulotki, pamiętniki, rękopisy, dokumenty, a także wszystkie świadectwa rozległej działalności Polaków poza granicami kraju, również ich aktywności podejmowanej dla ojczyzny. Wartość mają też przedmioty związane bezpośrednio z podróżą, jak paszporty, bilety i stare kufry” – apeluje na swojej stronie internetowej muzeum. Pracownicy gdyńskiej placówki podkreślają, że zależy im nie tyko na pozyskaniu eksponatów, ale też na poznaniu ich historii. Jak zaznaczyła dyrektor placówki Karolina Grabowicz-Matyjas, dla muzeum

największą wartość mają przedmioty osobiste. – Ludziom często wydaje się, że np. rodzinne fotografie nie będą miały żadnej wartości dla Muzeum Emigracji, a dla nas one właśnie są bardzo cenne, bo mogą nam one pomóc opowiedzieć społeczną historię emigracji. Bardzo zależy nam także na przedmiotach pokazujących życie emigrantów w nowym kraju – wyjaśniła. W ciągu dwóch lat od utworzenia placówki w jej zbiorach znalazło się już około 3 tys. eksponatów, z których duża część została podarowana muzeum przez emigrantów. Ostatnio do Muzeum Emigracji trafił niezwykły dar w postaci zbioru obrazków przedstawiających Matkę Boską, które to wizerunki zabierali ze sobą w drogę polscy emigranci. Opiekująca się zbiorami w gdyńskiej placówce Arleta Gałązka wyjaśnia, że zbiór Madonn składa się z 38 obrazków różnej wielkości: od tych niewielkich, noszonych w portfelach, po te większe – 13/01/2015 12:01:18

049 w ramkach, a niektóre z nich pochodzą nawet z końca XIX wieku. – Obrazki przekazał nam pan Jerzy Jakubów z Kowar, który zbierał je przez wiele lat, rozpuszczając wici wśród znajomych. Pan Jerzy spisał też historię każdego z tych świętych obrazków. Gdy usłyszał o naszym muzeum, postanowił nam je przekazać – opowiada Gałązka. Madonny podróżowały z Polakami do Stanów Zjednoczonych, Belgii czy Niemiec, teraz będą prezentowane na wystawie czasowej w gdyńskim muzeum. Oprócz pamiątek i dokumentów muzeum zbiera też polonijne opowieści, które wchodzą w skład Archiwum Emigranta. Dotąd zebrano już wspomnienia około 150 Polaków mieszkających m.in. w USA, Australii, Francji, Wielkiej Brytanii, Czechach, na Węgrzech i w Rumunii. – Czekamy na kolejne opowieści filmowe, zdjęciowe czy te spisane. Liczymy na relacje o współczesnych emigrantach: na ich opowieść o tym, czym jest dla nich emigracja, jak sobie z nią radzą, ale też podobne wspomnienia dotyczące przodków – emigrantów – mówi Grabowicz-Matyjas. Historie emigrantów będą sukcesywnie zamieszczane na stronie internetowej

565-MAKIETA 3 44-63.indd 49

muzeum (pierwsza partia wspomnień została już umieszczona pod adresem www.muzeumemigracji.pl). Muzeum Emigracji zostanie otwarte późną wiosną przyszłego roku. Na wystawie głównej placówki, urządzonej na powierzchni około 2,5 tysiąca m kw., za pomocą plansz i multimediów, ale też dokumentów, listów, pamiętników, zdjęć itp. pokazana zostanie historia polskiej emigracji, począwszy od XIX wieku po czasy współczesne. Serce wystawy stanowić będzie makieta statku MS „Batory” – jednego ze słynnych transatlantyków, który, poczynając od lat 30. po lata 60. ubiegłego wieku, pływał do Nowego Jorku, Halifaksu czy Bombaju. Ekspozycja zawierać będzie informacje o początkach emigracji z polskich ziem, o tym, kto wyjeżdżał, z jakich powodów i w jaki sposób opuszczał ojczyznę. Opowie też o najważniejszych wydarzeniach, jakie towarzyszyły polskiej emigracji, zaprezentuje różne skupiska Polonii rozsiane na całym świecie oraz to, w jaki sposób przenosiła ona polską kulturę na nowy grunt. Pokaże też dokonania Polaków mieszkających za granicą: zarówno osób znanych, jak i tych zwykłych emi-

grantów. Częścią wystawy będzie także opowieść o zjawisku emigracji z punktu widzenia społecznego: o tym, z jakimi emocjami i zmianami w życiu wiąże się podjęcie decyzji o wyjeździe. Uzupełnieniem wystawy głównej będą ekspozycje czasowe, a także projekcje filmów wyświetlanych w kinie studyjnym, spektakle teatralne, koncerty. W muzeum znajdzie się też czytelnia. Placówka urządzona zostanie kosztem około 49 mln zł, z czego prawie 24 mln zł pochodzą z programu „Jessica” Unii Europejskiej. Muzeum Emigranta będzie miało swoją siedzibę w Dworcu Morskim w Gdyni i przylegającym do niego Magazynie Tranzytowym, ulokowanych na terenie miejscowego portu, z którego od lat 30. do lat 80. ub. wieku wypływały transatlantyki. Na ich pokładach ojczyznę opuściły tysiące Polaków. Także dziś przy Nabrzeżu Francuskim od maja do września cumują potężne statki pasażerskie, które przywożą do Gdyni turystów z różnych zakątków świata. – Taka lokalizacja sprawia, że nasze muzeum ma niepowtarzalny klimat. Liczymy, że będzie chętnie odwiedzane przez turystów i Polonię – mówi Grabowicz-Matyjas. «

13/01/2015 16:07:12

050

CAFÉ COOLTURA Wydarzenia

565-MAKIETA 3 44-63.indd 50

13/01/2015 12:01:21

051

565-MAKIETA 3 44-63.indd 51

13/01/2015 12:01:22

052

CAFÉ COOLTURA Wydarzenia

565-MAKIETA 3 44-63.indd 52

13/01/2015 14:11:34

053

565-MAKIETA 3 44-63.indd 53

13/01/2015 12:01:27

054

CAFÉ COOLTURA KSIĘGARNIA

Czyta się

Odpływ

I. Funder zwany Chaplinem ma 15 lat, właśnie wyjechał z matką na wakacje. Jest lipiec 1969 r., za kilkanaście dni Neil Armstrong stanie na powierzchni Księżyca. Funder chce napisać o tym wiersz, ale nie uda mu się stworzyć niczego poza tytułem. II. Kiedy w amerykańskim miasteczku Karmack liczba nieszczęśliwych wypadków wzrosła o 18 proc., szeryf postanawia zatrudnić pośrednika, który będzie przekazywał tragiczne wieści rodzinom poszkodowanych. Posadę otrzymuje Frank Farelli. Niektórzy twierdzą, że Farelli przynosi nie tylko wiadomości o nieszczęściach, ale również same nieszczęścia. III. Funder jest już po pięćdziesiątce, właśnie opuścił ośrodek terapeutyczny w stanie Maryland. Jest cenionym pisarzem, ale po śmierci ojca przeżył załamanie nerwowe. Te trzy historie są misternie połączone na bardzo wielu poziomach. Pisarz powraca do swoich ulubionych wątków i tematów: relacji dziecko – rodzice, dojrzewania i drobnych niedoskonałości fizycznych, które definiują osobowość. Książka została uznana przez prasę za arcydzieło i jest uważana za najlepszą powieść autora. «

redaguje Piotr Dobroniak

Śnieg przykryje śnieg

W Chinach jedzą księżyc

37-letni Dan (Daniel) Kaspersen wraca do małej rodzinnej wioski Skogli niedaleko Kongsvinger na pogrzeb brata. Właśnie odsiedział dwuletni wyrok za przemyt narkotyków i szuka dla siebie nowego miejsca w życiu. Jego brat zmarł w tragicznych okolicznościach: został znaleziony martwy w swoim samochodzie na podwórzu małego gospodarstwa, które odziedziczyli po rodzicach. Dana dręczy pytanie, czy miał jakiś wpływ na samobójstwo brata, ale nie potrafi znaleźć na nie odpowiedzi. Podczas ostatniego widzenia z Jakobem nic nie wskazywało na to, żeby brat cierpiał na depresję. Dan nie radzi sobie z żałobą, ponieważ łączyła go z bratem wyjątkowo silna więź emocjonalna – tym silniejsza że wiele lat temu w wypadku samochodowym stracili oboje rodziców. Zamierza sprzedać gospodarstwo i wyjechać ze Skogli, jednak w jego życie niespodziewanie wkracza Mona Steinmyra. «

A może przeprowadzka do Chin? Miriam i Tobias chcą zmienić swoje europejskie poukładane życie i doświadczyć szalonej przygody. Gdy pewnego dnia pojawia się oferta pracy w Szanghaju, postanawiają zaryzykować. Kilka tygodni później lądują w betonowej orientalnej dżungli, w której żyje ponad 20 mln ludzi. Ich oczom ukazuje się niesamowity obraz: parę osób wychodzi na ulicę w piżamach, przez okno wylatuje kosz ze śmieciami, a dojrzałe kobiety paradują po mieście z torebkami Hello Kitty i ogromnymi lizakami. Czują się, jakby wylądowali na Księżycu. Jak przetrwać w świecie, w którym wszystko jest made in China? Dzięki poczuciu humoru, miłości i chińskiemu piwu! To historia o zderzeniu dwóch kultur, fascynująca, miejscami niepoprawna politycznie i bardzo zabawna. «

Wszystkie książki do kupienia w formie elektronicznej na: BookTo.pl

Więcej na:

Wydawnictwo Literackie.pl

565-MAKIETA 3 44-63.indd 54

Więcej na:

SmakSlowa.pl

Więcej na:

Pascal.pl

13/01/2015 14:21:34

055

565-MAKIETA 3 44-63.indd 55

13/01/2015 12:01:31

056

CAFÉ COOLTURA WYDARZENIA

Festiwal miłości, radości i dobrej woli!!! Szalona, nieokiełznana, pozytywna energia ogarnęła salę koncertową SCALA na King’s Cross podczas właśnie zakończonego 23. Finału Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy w Londynie.

ANNA CIECIERSKA

Fantastyczne wydarzenie z plejadą polskich gwiazd rocka przyciągnęło w tym roku prawie 4000 osób! Rekordowa była także liczba 217 wolontariuszy kwestujących na ulicach angielskiej stolicy. Jednak to, co nas cieszy najbardziej, to Wasze wielkie serca i głębokie zaangażowanie w tegoroczną zbiórkę funduszy, które zaowocowały wystrzałową sumą £32,127.01, bijąc na głowę zeszłoroczny wynik £27,193.42. Kwota ta zasili konto Fundacji WOŚP, która w tym roku grała: „Dla podtrzymania wysokich standardów leczenia dzieci na oddziałach pediatrycznych i onkologicznych oraz dla godnej opieki medycznej seniorów”. Zaczęliśmy już w sobotę – od koncertu Czesława Mozila. Artysta w swoim specyficznym stylu zaprosił nas do „rozmowy” na temat istoty polskości. Fantastyczne poczucie humoru naszego gościa nadało lekkości temu jakże trudnemu tematowi. W niedzielne popołudnie na wszystkie dzieci czekała Smurfna Dyskoteka, 565-MAKIETA 3 44-63.indd 56

na której najmłodsi mogli wyszaleć się za wszystkie czasy. Kto miał ochotę na więcej atrakcji, mógł razem z rodzicami uczestniczyć w licznych konkursach i zabawach ruchowych przygotowanych przez rodziców uczniów Polskiej Szkoły im. św. Franciszka w Erith. Zabawa była wyśmienita. Część dla dorosłych rozpoczęliśmy składanką hitów „wiecznie żywych” w wykonaniu grupy OUT. Fantastycznie wypadł też młody i prężnie budujący swoją renomę zespół Kabanos. Niesamowita energia artystów w połączeniu z łatwo wpadającymi w ucho melodiami i często abstrakcyjnymi tekstami stworzyła mieszankę wybuchową. W głównym holu szalały korowody tańczących, rozbujanych wirtuozerią naszych wspaniałych DJ-ów z Maciejem Subsarem na czele. Są takie zespoły, których piosenki po prostu się zna. Nie wiadomo, gdzie i kiedy słowa i melodia przyczepiają się do nas. Jednym z takich zespołów są Czarno-Czarni, których największe hity zostały chóralnie odśpiewane przez zgromadzonych.

Wyjątkowy moment koncertu, jakim jest zawsze Światełko do Nieba, został okraszony pięknie zaśpiewanym utworem „Moja i twoja nadzieja” w wykonaniu znakomitej Niki Boon. W tej niezapomnianej chwili czuć było ducha Orkiestry, która zbierając fundusze na szczytne cele, gra dla nas od ponad 20 lat. Zdolność nadzwyczaj szybkiego wyrzucania z siebie słów przez Krzysztofa Skibę jest już legendarna. Było zatem niezwykłą przyjemnością uczestniczenie w aukcji prowadzonej przez tego znakomitego showmana. Tort w kształcie cyca (w odniesieniu do naszej z gwiazdy) został wylicytowany za kwotę £1000! Zespołu Big Cyc nie trzeba było przedstawiać. Publiczność zgotowała im entuzjastyczne przyjęcie. Muzycy nie zawiedli i dali odjazdowe show, w którym nie zabrakło hitów, takich jak „Rudy się żeni”, „Kręcimy pornola” czy „Każdy facet to świnia”. Hurricane of Hearts miało już raz ogromną przyjemność gościć Michała Jelonka na Finale WOŚP w Londynie. Tym razem przyleciał on do nas jako członek zespołu Hunter, który uwieńczył swoim występem nasze wydarzenie. Niebywała siła muzyki Huntera momentalnie dała o sobie znać, wypełniając salę energetyzującymi dźwiękami. Finał nie odbyłby się w takiej postaci bez ciężkiej pracy, entuzjazmu oraz wyobraźni organizatorów przedsięwzięcia – Dagmary Chmielewskiej i Kuby Smolarka z Hurricane of Hearts. Był to dla nas wszystkich dzień pełen emocji, niezapomnianych wrażeń oraz świetnej zabawy! Będziemy grali z Orkiestrą do końca świata i jeden dzień dłużej! Sie ma! « 13/01/2015 12:01:32

057

Wybierz aplikację

Redaguje PIOTR DOBRONIAK

Zapraszamy do naszego nowego działu – aplikacje na twojego smartfona. Zaczynamy od aplikacji, które pozwolą ci zaplanować weekend albo wolny czas po pracy. Nie wiesz, co się dzieje w pobliżu? Koniecznie musisz pobrać poniższe aplikacje.

YPlan Co robisz dziś wieczorem? Pobierz Yplan, by zarezerwować bilety na najlepsze imprezy w mieście. Aplikacja dostępna jest na razie tylko w Nowym Jorku, San Francisco oraz Londynie. Przypadła do gustu Ashtonowi Kutcherowi, który powiedział, że „YPlan to dobry program do zarządzania ciekawymi wydarzeniami, które możesz zarezerwować w sekundę. Jest też doskonałą odpowiedzią na pytanie: »Co robię dzisiaj wieczorem?«. Plan imprez tworzony jest przez »zespół ekspertów imprezowych«, którzy swoją pracę traktują jako misję. Dzięki aplikacji możemy dostać też informację o rabatach oraz promocjach”.

London Official Events Guide Nieważne, czy jesteś w Londynie gościem, czy mieszkasz tu na stałe, ta aplikacja pomoże ci w pełni skorzystać z wolnych chwil i najlepszych imprez w mieście – od takich hitów, jak Notting Hill Carnival do mniejszych imprez – teatrów, pokazów, koncertów, wystaw i wielu innych imprez kulturalnych.

565-MAKIETA 3 44-63.indd 57

Bądź na bieżąco z najnowszymi wydarzeniami w Londynie. Dowiedz się, co możesz za darmo zobaczyć w pobliżu miejsca, w którym się znajdujesz. Dzięki rekomendacjom użytkowników dowiesz się, czy warto odwiedzić jakieś miejsce. Możesz też zapisać swoje ulubione na później lub dodać je bezpośrednio do swojego kalendarza. Aplikacja może też wysyłać do ciebie powiadomienia o zbliżających się wydarzeniach i ofertach specjalnych na terenie Londynu.

Twoje Miasto Jest to obecnie jedyna aplikacja na rynku, która w całości jest w języku polskim i przeznaczona specjalnie dla Polaków na terenie Wielkiej Brytanii. Aplikacja jest dostosowana do codziennego i szybkiego wyszukiwania potrzebnych informacji oraz miejsc w dowolnej okolicy lub w tej, w której się właśnie znajdujesz. Wystarczy jedno kliknięcie i w prosty sposób znajdziesz wydarzenia kulturalne: koncerty, przedstawienia, spektakle, kabarety i imprezy klubowe. W aplikacji dostępna też jest garść informacji z UK oraz ogłoszenia drobne. Wygodą i nowością jest to, że sam też możesz dodać ogłoszenie bezpośrednio ze swojego smartfona, które jest natychmiast widoczne dla wszystkich użytkowników. Poprzez aplikację odnajdziesz także polskie sklepy, ﬁrmy i instytucje oraz punkty usługowe znajdujące się wokół ciebie. Osobny dział z atrakcyjnymi promocjami i ofertami pozwoli szybko znaleźć przysłowiową „okazję”.

Aplikacja jest swego rodzaju lokalizatorem, który może stać się również twoim GPS-em, pokazującym dokładną trasę dojścia lub dojazdu do miejsca, w którym znajduje się wybrany przez ciebie sklep albo miejsce jakiegoś koncertu. Wraz z aplikacją działa też portal o tej samej nazwie, przez który możesz dodać swoje wydarzenie bądź ogłoszenie lub zareklamować swoją firmę, a reklamodawcy posiadają specjalny, osobny panel do zarządzania swoimi wpisami i reklamami, gdzie widać aktualne raporty i statystyki.

Twoja mapa – Your maps To aplikacja oparta na mapie globalnej, wysokiej jakości OpenStreetMap (OSM). Oto niektóre z podstawowych funkcji aplikacji: - road map (klasyﬁkacja dróg, ulice jednokierunkowe, strefy dla pieszych) - transport publiczny (autobus, tramwaj, metro, pociągi podmiejskie, pociągi regionalne, intercity, przystanki autobusowe i dworce kolejowe) - mapy rowerowe i piesze - mapa pogody z nałożeniem aktualnych danych pogodowych - rozpoznawanie lokalizacji - wyszukiwanie według adresu - OSM – mapy obejmujące zakupy, zakwaterowanie, restauracje, bary, banki, lekarzy, apteki, hotele, skrzynki pocztowe, budki telefoniczne…

13/01/2015 12:01:34

058

CAFÉ COOLTURA Guest room

Guest room

Zrobiliście fajne zdjęcie? Napisaliście krótką historyjkę? Na tej stronie możecie zaprezentować swoje talenty. Swoje prace wysyłajcie na info@cooltura.co.uk, z dopiskiem: „Guest Room”.

Autorem prac jest Mariusz Augustyn z Pool

Goat Island

Autorem wierszy jest Krzysztof R. Marciniak

1. Niewielka miłość niewiele potrzebuję wolności starczy by miała kształt twoich dłoni miękkość daną twoim wargom płynność gestów którymi smakujesz powietrze

Facet z gazetą i kobieta w żółtej sukni

565-MAKIETA 3 44-63.indd 58

niewiele potrzebuję wolności jeśli będzie to krok równy z twoim krokiem ujrzysz mnie obok jeśli będzie to miłość pokocham

13/01/2015 12:01:35

059 2. W oczekiwaniu milczenie jest moją pajęczyną, wysnuwam z niego wersy, miraże, pejzaże, sny. czekam na człowieka. niech cień dłoni przygasi reﬂeksy na osnowie złych chwil, chcę nabrać powietrza w płuca

4. Skradziony czas (wiersz o świcie) zasłona niechętnie oddaje się dłoni. nie ma świata za oknem, gdzieś głęboko w mroku drży światło miasta. piętro autobusu zastępuje mi dom w drodze do dworca świtu. zniechęcony obcymi głosami ukrywam swój świat w dźwiękach.

i powiedzieć: jesteś. niepotrzebnie. 3. O moich demonach tak, lubię piwo bardziej, niż opowieści o balkonie Julii i gwintach Titanica, a nawet bardziej, niż ikony socjalizmu, o tak. w tym bursztynie dostrzegam więcej niż w telewizji i niedzielnych podnietach, kiedy zanurzony po granice Europy snuję wieczorne opowieści w gronie wiktoriańskich przepychów.

POSKlub wraz z tygodnikiem „Cooltura” zapraszają wszystkich na nastrojowy

WIECZÓR PRZY POEZJI I ŚPIEWIE

świat milczy, nadal nie przemawia skrzydłem, gałęzią, wodą. w głębokiej ciszy wciąż falują okręty domów z żaglami zasłon.

do bólu przejrzysz powietrze. zachłyśniemy się świadomością.

6. Liżę rany jesieni niebo i liście zaczną przypominać mi ciebie. za jakiś czas będę myśleć o tobie z sympatią. odejdziesz. zły sen minie, otrzepię się jak pies z naszych prawd, zaczną się jakieś nowe. by nie być wpół, przez chwilę będę sobą. zatrę ślad, zmienię zamki, choć raz rozbiję samochód na szczęście. co będzie to będzie, z widokiem na moje niebo. przecież mam nowe życie.

5. Odetchnąć

Hull 2013 sznur latarń rozwiążę. zachwycisz się rozwojem światła. kłopoty jak zabawki rozrzucisz. zapomnimy.

Wieczór Twórczości Wszelakiej Gwiazda wieczoru

Alex Miliczek

Jeśli chcesz posłuchać twórczości poetów, literatów czy muzyków, koniecznie musisz nas odwiedzić. Zapraszamy również do współpracy wszystkich chcących zaprezentować swoją twórczość.

Wieczór Twórczości Wszelakiej pod patronatem tygodnika „Cooltura”

POSK, 238-246 King Street Hammersmith London W6 0RF

565-MAKIETA 3 44-63.indd 59

22 stycznia (czwartek) godz. 19.00 POSKlub, 4 piętro

13/01/2015 12:01:38

060

CAFÉ COOLTURA WASZE IMPREZY

FOTKA TYGODNI A

Internetowa galeria słuchaczy radia PRL

Tydzień temu publikowaliśmy Wasze zdjęcia z polskich imprez sylwestrowych, a w tym wydaniu pokazujemy, jak Polonia bawi się na weselach, urodzinach i spotkaniach organizowanych z innych okazji lub tak po prostu bez okazji. Zachęcamy do wspólnej zabawy, którą organizujemy razem z Polskim Radiem Londyn. Czekamy na Wasze relacje. Pokażcie, jak bawi się Polonia! Fotki z wszelkiego

565-MAKIETA 3 44-63.indd 60

rodzaju imprez można wysyłać e-mailem na adres foto@cooltura.co.uk lub publikować na profilach radia PRL i „Cooltury” na Facebooku. Wśród wszystkich, którzy nadeślą zdjęcia, rozlosujemy podwójne zaproszenie na koncert Hetty Kate, która wystąpi 6 lutego w Jazz Cafe POSK. W tym tygodniu podwójne zaproszenie na spektakl „Pan Tadeusz” dostaje Magdalena za zdjęcie z zabawy w stylu retro. Gratulujemy! «

13/01/2015 12:01:41

061

565-MAKIETA 3 44-63.indd 61

13/01/2015 12:01:43

062

CAFE COOLTURA Wielka Brytania od kuchni

Musztarda PO obiedzie Musztardówka – wspomnienie dzieciństwa, symbol pijących tatusiów epoki Gierka. Ten klejnot stołowej zastawy na stałe wpisał się w krajobraz kulinarnej Polski. Bez musztardy żadna parówka czy kiełbasa grillowa nie mogła osiągnąć stanu doskonałości. A najlepsza nawet wódka bez musztardówki nie byłaby kompletna.

Sergiusz Hieronimczak sergiusch72@yahoo.co.uk

Wszystko zaczęło się dużo wcześniej, zanim Jezus porównał ziarnko gorczycy do Królestwa Niebieskiego. Za Jego czasów rzeczywiście gorczyca była powszechnie uprawianą rośliną. Znano ją już w czasach prehistorycznych. Wykorzystywano w celach leczniczych oraz jako przyprawę, a liści używano do sałatek. Najważniejszym dla nas produk-

565-MAKIETA 3 44-63.indd 62

tem pochodnym od gorczycy jest musztarda. Wyrabiali ją Grecy, Persowie i Rzymianie. Ziarna gorczycy mieszali z miodem, octem oraz oliwą i stosowali niemal do wszystkiego – musztarda nie tylko bowiem dodawała smaku potrawom, ale pomagała również w trawieniu tłustych dań. Bizantyjczycy chętnie natomiast używali musztardy do sosów. Polepszała ich konsystencję oraz pomagała wątrobie zmagać się z tłuszczami. Dzięki Rzymianom musztarda dotarła

do północnej Europy i stała się dodatkiem na pańskich i chłopskich stołach. Do ok. XIII wieku wytwarzano ją na potrzeby domowe, była bowiem doskonałym konserwantem do mięsa. Później jednak pojawili się zawodowi musztardnicy, wytwarzający musztardę na wszystkie okazje. W średniowieczu musztarda była mocno doprawiona rozmaitymi przyprawami, z czasem jednak jej smak ewoluował. W następnej epoce dominowała już papryka, nieco później wanilia, a nawet likier pomarańczowy lub fiołkowy. W XVIII wieku musztardę mieszano z kaparami, anchois, a dla pań specjalnie przygotowywano ją na szampanie. Związek musztardy z chrześcijaństwem ma w sobie coś tajemniczego. Ziarno gorczycy posiane przez Jezusa dało nie tylko początek nowej wierze, ale również podniosło musztardę do godności przysmaku. A stało się to za sprawą papieża Jana XXII (pontyfikat 1316 – 1334), który chcąc zapewnić swemu niezbyt rozgarniętemu bratankowi jakąkolwiek posadę, mianował go oficjalnym papieskim musztardnikiem, nobilitując tym samym zarówno zawód, jak i samą przyprawę. W XVI wieku posiadanie własnego musztardnika było już w modzie i żaden bogacz nie przeszedł koło musztardy obojętnie. Ta niezwykła posada stała się w Watykanie źródłem wielu przepychanek. W XIII wieku n.e. Francja stała się największym producentem musztardy,

13/01/2015 15:17:56

063 a jej stolicą zostało miasto Dijon. To właśnie w Dijon opracowano specjalną recepturę, w której gorczycę połączono nie z octem, ale z moszczem winnym. Charakterystyczny smak musztardy z Dijon przetrwał niezmieniony do dnia dzisiejszego. W dzisiejszych czasach naukowcy udowodnili, że musztarda stymuluje aktywność mózgu i pomaga trawić tłuszcze. Oleje i gorzkie substancje zawarte w musztardzie powodują zwiększenie produkcji kwasów żołądkowych. Spożywanie ziarenek gorczycy może wspomóc układ odpornościowy i zapobiec chorobie. Co więcej, okłady z gorczycy mają właściwości przeciwbólowe, a ich stosowanie działa kojąco na bolące mięśnie i zapobiega reumatyzmowi. Od początku XVII wieku drugą „musztardową potęgą” została Anglia. Nawet William Szekspir zachwycał się smakiem i aromatem tej przyprawy w „Henryku IV”. Obecnie na świecie w ciągu roku spożywa się ponad 340 mln kg musztardy. Jej największymi konsumentami są Francuzi. Ponad 1,5 kg przypada na jednego Francuza w skali roku.

565-MAKIETA 3 44-63.indd 63

Ciekawostką jest, że sama gorczyca, mimo że jest rośliną jadalną (jako przyprawa) i leczniczą, jest też bardzo niebezpieczna dla zdrowia przy niewłaściwym użyciu. Przedawkowanie przy spożyciu doustnym może spowodować podrażnienie żołądka, uszkodzenie wątroby, nerek i dróg moczowych. U kobiet może spowodować silne przekrwienie macicy i poronienie. Wdychanie olejku gorczycznego może spowodować oparzenie błon śluzowych gardła, krtani i uszkodzenie układu oddechowego poprzez porażenie jego mięśni gładkich. Musztarda zawsze była dodatkiem poprawiającym smak innych potraw, dlatego przysłowie mówi, że jeżeli coś jest po czasie, to jak „musztarda po obiedzie”. « Wieprzowe Polędwiczki z miodem i angielskĄ musztardą

Składniki: polędwiczki wieprzowe 3 – 5 szt. miód musztarda angielska (najlepiej w proszku)

100 ml białego wytrawnego wina masło oliwa z oliwek, ale nie virgin słodka śmietanka ząbek czosnku sól i pieprz

Sposób przyrządzenia: Polędwiczki natrzeć solą i pieprzem. Zrobić marynatę z miodu i musztardy oraz rozgniecionego czosnku. Obtoczyć w niej dokładnie polędwiczki i wstawić do lodówki na parę godzin. Na patelni rozgrzać oliwę oraz masło. Smażyć polędwiczki na mocnym ogniu. Gdy będą rumiane, wlać na patelnię wino, dusić pod przykryciem, aż mięso będzie miękkie, a połowa wina wyparuje. Mięso położyć na talerzu, a do pozostałego na patelni wina dodać odrobinę musztardy i odrobinę słodkiej śmietanki. Sos zagotować i polać nim pokrojone polędwiczki. Uwielbiam te polędwiczki podane z kluskami śląskimi, ale dla bardziej tradycyjnych mogą być młode ziemniaki. Smacznego!

13/01/2015 15:18:39

064

CAFÉ COOLTURA Zdrowie

Leki

przedłużające życie już są dostępne Uczeni poszukują „pigułek młodości”, tymczasem leki przedłużające życie są już dostępne. Wielu ludzi stosuje je codziennie, nie zdając sobie z tego sprawy – twierdzi amerykański gerontolog prof. Brian K. Kennedy na łamach „New Scientist”.

Zbigniew Wojtasiński, PAP

Dotychczas wydawało się, że zatwierdzone do użycia leki pomocne są jedynie w leczeniu schorzeń. Jeśli mówiono o tym, że przedłużają życie, to jedynie dlatego, że leczą choroby. Przykładem są leki obniżające ciśnienie tętnicze krwi, chroniące przed zawałem serca i udarem mózgu. Szef Buck Institute for Research on Aging w Novato w Kalifornii prof. Brian K. Kennedy przekonuje, że niektóre farmaceutyki mogą bezpośrednio wpływać na procesy starzenia się. Takie działanie jest skutkiem ubocznym tych leków, w tym przypadku bardzo pozytywnym.

565-MAKIETA 4 64-91.indd 64

– Niektórzy specjaliści już zaczęli je zażywać wyłącznie po to, żeby przedłużyć sobie życie – powiedział prof. Kennedy podczas międzynarodowego sympozjum na ten temat, które odbyło się w wrześniu 2014 r. w Bazylei. Dodatkową zaletą niektórych z tych leków jest to, że są tanie. Jednym z takich preparatów jest metformina, stosowana od dawna w leczeniu cukrzycy typu 2. Przede wszystkim pomaga diabetykom, obniża poziom glukozy i zmniejsza ryzyko powikłań cukrzycowych oraz przedwczesnego zgonu. Wykazano jednak, że zdrowym gryzoniom o 5 proc. wydłuża życie. – Działa podobnie jak niskokaloryczna dieta spowalniająca procesy

starzenia się – twierdzi dr Rafael de Cabo z National Institute on Ageing w Baltimore na łamach „Nature Communications”. Czy podobnie jest u ludzi? Nikt takich badań jeszcze nie przeprowadził i wątpliwe jest, by ktokolwiek się na nie odważył. Brytyjscy specjaliści porównali jednak diabetyków zażywających metforminę z osobami w podobnym wieku, które nie były chore na cukrzycę typu 2. Tak jak tego oczekiwano, chorzy zażywający metforminę żyli dłużej niż pozostali diabetycy przyjmujący inne leki przeciwcukrzycowe. Jednak przeciętna długość ich życia była również o 15 proc. dłuższa w porównaniu do osób bez cukrzycy, które tego leku nie stosowały. Prof. Kennedy twierdzi, że życie mogą przedłużać również leki kardiologiczne, takie jak statyny oraz aspiryna. Statyny obniżają we krwi cholesterol, co hamuje rozwój choroby wieńcowej i zmniejsza ryzyko zawału serca oraz udarów mózgu. Z kolei aspiryna, a właściwie kwas acetylosalicylowy, który jest

13/01/2015 12:36:36

065 Życie może przedłużyć nawet zastosowanie niektórych leków przeciwwirusowych. jej głównym składnikiem, działa przeciwzakrzepowo i przeciwzapalnie. Statyny również działają przeciwzapalnie i zmniejszają ryzyko kamicy żółciowej. Być może chronią przed rakiem. „New England Journal of Medicine” opublikował w czerwcu 2014 r. badania duńskich specjalistów sugerujące, że osoby zażywające te leki o 15 proc. rzadziej umierają na nowotwory. Działanie przeciwnowotworowe wykazuje kwas acetylosalicylowy. W licznych badaniach stwierdzono, że zmniejsza ryzyko raka jelita grubego. W tym roku „Cancer Epidemiology, Biomarkers & Prevention” pisał, że regularne przyjmowanie tego leku zmniejsza również ryzyko raka trzustki. Profilaktyczne zażywanie statyn i aspiryny jest jednak nadal sporne. Na razie nie ma jednoznacznych dowodów na to, że zażywane w małych dawkach chronią ludzi przed zawałem serca lub udarem. Obydwa leki są przepisywane przez lekarzy jedynie w zapobieganiu wtórnym zawałom i udarom. Bardziej obiecujące są badania nad rapamycyną, lekiem stosowanym u ludzi po transplantacjach, gdyż zapobiega odrzuceniu przeszczepu. Badania na zwierzętach wykazały, że działa również jak „pigułka młodości”: pozwala zachować dobrą kondycję fizyczną, zmniejsza ryzyko chorób nowotworowych oraz schorzeń sercowo-naczyniowych, poprawia nawet funkcje poznawcze. W każdym razie myszy karmione rapamycyną żyły znacznie dłużej niż inne gryzonie. – Rapamycyna może stanowić nie tylko sposób na przedłużenie życia, ale również na zapobieganie chorobom związanym ze starzeniem się i poprawę ogólnego stanu zdrowia – twierdzi jedna z autorek tych badań, Viviana Perez z Uniwersytetu Stanu Oregon (USA), na łamach „Journals of Gerontology: Biological Sciences”.

565-MAKIETA 4 64-91.indd 65

Niektórzy badacze myślą już o pigułce złożonej, zawierającej metforminę oraz rapamycynę, która chroniłaby przed chorobami i przedłużała życie. Na razie prowadzone są testy nad lekiem zawierającym statynę, aspirynę oraz środek obniżający ciśnienie tętnicze. Życie może przedłużyć nawet zastosowanie niektórych leków przeciwwirusowych. Przekonuje o tym dr Paul Moss z University of Birmingham. Uczony przez 18 lat prowadził obserwacje 500 osób powyżej 65. roku życia. Stwierdził, że 70 proc. z nich było zakażonych cytomegalowirusem (CMV). – Ustaliliśmy, że ludzie z CMV żyją średnio o 4 lata krócej – stwierdził specjalista na łamach „New Scientist”. Dla porównania: podobnie skraca życie palenie papierosów i nadużywanie alkoholu. Cytomegalowirusy to powszechnie występujące na świecie herpeswirusy. Na ogół są one niegroźne, wywołują jedynie ból gardła i lekką gorączkę, nie powodując powikłań. Większość osób nie jest nawet świadoma zakażenia, ale zarazek często pozostaje w organizmie w uśpieniu do końca życia. Dr Moss zapowiedział, że zamierza wkrótce potwierdzić swoje ustalenia w badaniach klinicznych na ludziach powyżej 65. roku życia. «

13/01/2015 12:36:37

066

REKLAMA uroda i zdrowie

565-MAKIETA 4 64-91.indd 66

13/01/2015 15:38:33

REKLAMA uroda i zdrowie

565-MAKIETA 4 64-91.indd 67

067

13/01/2015 15:38:47

068

REKLAMA uroda i zdrowie

565-MAKIETA 4 64-91.indd 68

13/01/2015 12:36:41

REKLAMA URODA I ZDROWIE

069

ZNAJDŹ

PRACĘ z portalem Zawsze aktualne ogłoszenia!

565-MAKIETA 4 64-91.indd 69

13/01/2015 15:42:34

070

OGŁOSZENIA drobne

jak zamieścić

ogłoszenie UWAGA! Ogłoszenia przyjmowane są do PONIEDZIAŁKU DO GODZ. 15.00. Ogłoszenia przesłane po godzinie 15.00 opublikowane będą w następnym wydaniu Cooltury (decyduje godzina otrzymania ogłoszenia przez redakcję, w związku z tym prosimy o wcześniejsze wysyłanie ogłoszeń).

sms

SMS:

81616 KOD: 01

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

Szukasz mieszkania? Sprawdź najnowsze oferty na portalu www.elondyn.co.uk

Agencja Nieruchomosci ETB PROPERTY SERVICES

Szukasz mieszkania,domu lub pokoju do wynajęcia w północnym Londynie?

020 7272 8615 075 2145 2860 077 1567 7401 Paulina / Aneta info@etbproperty.co.uk

81616

Jeśli masz problem z zamieszczeniem ogłoszenia drogą SMS – zadzwoń pod nr 020 8846 3614

Koszt ogłoszenia £1 + standardowa opłata operatora Wpisz: CL (spacja) kod (spacja) treść ogłoszenia. Przykład: CL 01 Wynajmę pokój... 079 111X111X Koniecznie podaj numer telefonu w treści smsa taki sam jak ten z którego wysyłasz! Kody działów: CL 01 CL 02 CL 03 CL 04 CL 05

mieszkania do wynajęcia

mieszkania wynajmę mieszkania szukam praca dam praca szukam kupię

internet

CL 06 CL 07 CL 08 CL 09

sprzedam auto-moto randka w ciemno inne

cooltura.co.uk

Uwaga! Ogłoszenia drobne (£1) reklamujące jakąkolwiek działalność usługową lub handlową, nie będą zamieszczane. Ten typ ogłoszeń można zamieścić, jako ogłoszenie ramkowe (szczegóły poniżej), kontaktując się z DZIAŁEM MARKETINGU.

ramkowe Telefonicznie:

(usługi) Ramka do 15 słów

020 8846 3614 £ 25 +vat lub online: cooltura.co.uk (postępuj według instrukcji) płatność Moneybookers

Warunki:

Ramka do 25 słów

£ 30 +vat

1. Wszystkie ogłoszenia drobne przyjmowane są do poniedziałku do godziny 15.00. Każde ogłoszenie wysłane po tej godzinie zostanie zamieszczone w następnym numerze. 2. Ogłoszenia wysłane z innego numeru niż podany w ogłoszeniu zostaną odrzucone, ogłoszenia napisane drukowanymi literami zostaną odrzucone (OPŁATA ZA OGŁOSZENIE NIE PODLEGA ZWROTOWI). 3. Dopuszczalna długość ogłoszeń drobnych to 160 znaków. 4. Gdy treść ogłoszenia jest obraźliwa lub przekracza zasady powszechnie przyjętych norm społecznych, redakcja zastrzega sobie prawo do nie umieszczania ogłoszeń. Prosimy o prawidłowe podawanie numerów telefonów. W przypadku podania niepełnego numeru (czyli zawierającego mniej niż 11 cyfr) ogłoszenie nie zostanie wydrukowane. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść ogłoszeń i zastrzega sobie prawo do ich skracania oraz do nie umieszczania bez podawania przyczyny. 5. Wszelkie ogłoszenie dot. usług towarzyskich nie będą zamieszczane. 6. Ogłoszenia (szczególnie te przesłane SMS-em) drukowane są w oryginalnej treści i pisowni.

565-MAKIETA 4 64-91.indd 70

P O L S K A O B S Ł U G A , AT R A K C Y J N E C E N Y

> Acton west / north duża

jedynka blisko metra do wynajęcia, dla spokojnej niepalącej osoby Zadbany, duży dom £115 na tydzien. Tel 07879467303

> Bruce Grove/ Tottenham Hale, N17 9AP, £1950+ rachunki, 5-cio pokojowy dom ( 2 podwojne i 3 pojedyncze sypialnie), kuchnia, jadalnia, ogrod. Dostepny od 19/01,- 02088851890, 07436582103, 07436792779 > Catford SE6, mam do wynajęcia pokój jedynkę za 100f tyg. wszystkie media wliczone po wiecej info prosze dzwonic 07581443063

> Duza umeblowana 2 ka w domu. PL TV z dekoderem w pokoju & intern 07988114251 > East Ham - pojedynczy pokoj w polskim domu z ogrodem, living, tvp, internet, darmowe miejsce parkingowe. tel 07935190016, > Enfield do wynajecia na Enfield pokoj dwojka 135 lub jako jedynka za 120 rachunki wliczone w domu z ogrodem, czystym i spokojnym blisko sklepy i komunikacja 07508560146 > Enfield do wynajęcia na Enfield pokój jedynka z podwójnym łóżkiem za 120 wszystkie rachunki wliczone w czystym i spokojnym blisko sklepy i komunikacja miejska 07508560146 > Enfield, Bounds Green,

Turnpike Lane – pokoje do wynajęcia dla jednej osoby lub pary, cena od £85 plus energia i gaz, internet wliczony, pokoje od zaraz 07825459367, 07756340316

> Enfield, EN3 5QD, Studio, £167/tydz. Podwojna sypialnia na poddaszu, oddzielna kuchnia, nowoczesna lazienka z wanna, 2 pietro. Dostepne od zaraz. 02072728615, , 07715677401, 07436582104

w w w. e t b p r o p e r t y. c o . u k

> Hayes Wynajme duza jedynke z podwojnym łóżkiem, łazienką do dzielenia tylko z jedna osoba, dom z ogrodem w dzielnicy Hayes, £110 za tydzień plus depozyt tel.07825627243 > Hounslow West 1 lub 2-osobowy pokój w domu z ogrodem. blisko komunikacji i sklepow.tel. 07523510272 > Lower Edmonton, N9 9SH, £750+ rachunki, studio flat z oddzielna kuchnia. Mieszkanie na pietrze w bloku. Mila i spokojna okolica. Dostepne od 16/01. 02088851890, 07436582103, 07436792779 > Norbury Pokoj 1 Norbury, dla spokojnej osoby, cena £100 / tydz w tym wszystkie rach i internet. Depozyt 2 tyg wypowiedzenie 2 tyg. 07912105252 9:00-19:00 potem sms , > Pokoj dla nie palącej pary z oddzielna kuchnia i ubikacja. Internet, rachunki wliczone. £150p/w. NW2. 07479955480 po 7mej wieczorem > Seven Sisters wynajmę pokój jednoosobowy z dostępem do Internetu umeblowany blisko metro tesco pl sklepy mila atmosfera tyg 100f +depozyt tel.07712137527 > Stockwell, wynajmę miejsce w pokoju dla mężczyzny we flacie czystym i spokojnym Tel.07940186730 lub 07448409376 po 16-tej > Sudbury Hill wynajmę pokój dwuosobowy dla dziewczyny lub starszej pani tel 07783385257 > Tottenham Hale duża jedynka(20m2)105ft.tyg.+tyg. dep.5 min. od stacji metra. W spokojnym trzy pokojowym flacie. Tel. 07828440709

13/01/2015 12:36:43

OGŁOSZENIA drobne > Turnpike Lane, N22 6AJ, £150 + rachunki, bedsit w domu z ogrodem. Dostepny od 31/01/2015- tel. 07436582103 > Walthamstow Central pokój 1 osobowy i 2 osobowy blisko metra 07832288251 > Walthamstow Wynajme Pokoj Jedynke w ladnym domu z ogrodem, podjazd, internet,10 minut od metra Walthamstow w strone Chingford Mount. £105 za tydz.+2 tyg. depozytu, 07778052463 > Walthamstow Wynajme Pokoj Jedynke w ladnym domu z ogrodem,podjazd,internet,10 minut od metra Walthamstow w strone Chingford Mount.£105 za tydz.+2 tyg. depozytu, 07778052463

Poszukuje doświadczonych Pań do sprzątania. Doświadczenie i referencje wymagane. Możliwość stałej współpracy lub prace dorywcze. Magdalena proszę dzwonić 9.00 – 18.00 07985427487 Zostań księgowym z kwalifikacjami AAT. Wieczorowe kursy księgowości dla poczatkujących i zaawansowanych, połączone z praktyką w profesjonalnym biurze księgowym. www. kursyksiegowosci.co.uk tel. 07850 650 699 (Małgosia).

> West Norwood Wynajme pokój duży dla jednej osoby na West Norwood. Rachunki wliczone Dostep do internetu. £100 za tydzien + deposit 2 tyg. tel.07886215341

Cukiernia w zachodnim Londynie poszukuje doświadczonych cukierników. Tel: 07809432768.

> White City Do wynajęcia pokój dwu osobowy od zaraz. Blisko metra White City (Central line oraz Hamersmith&city) sklepy 3 Polskie. Prosze dzwonić po 18 tel.07957003394 Pa

Piekarnia w zachodnim Londynie poszukuje kierowców z doświadczeniem pracy w UK. Osoby zainteresowane proszone są o kontakt: info@ polishvillagebread.co.uk

> Wood Green Pokój dwójka do wynajęcia w domu z ogrodem Wood Green 07894460379 , > Wynajmę pokój 2 z 2-woma podwójnymi łóżkami, dom z podjazdem, ogrodem, dostępem do internetu. Po więcej info proszę dzwonić 07466039560

praca dam

SMS:

81616 KOD: 03

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

Dental nurse required in North West London. Qualification or experience not needed. Help with training will be given. 07714633000 or 07039351115

565-MAKIETA 4 64-91.indd 71

071

> Zaklad szycia zaslon poszukuje młodej, energicznej, niepalącej dziewczyny do prostego szycia na maszynie I sprzątania. Acton Tel 07879467303

> Zatrudnię fryzjerkę do salonu fryzjerskiego w Watford. Wymagane doświadczenie i j.angielski 07966377198. Łukasz , > Restauracja Wsch Londyn poszukuje Pani do produkcji pierogów 07894878576 > Full time hairdresser or part

time to work in salon in tooting neokutz 146 mitcham road tooting sw17 9nh telephone Vera 02086725619 mobile 07813484218

> Avon - zostan konsult na super zasadach, od zaraz I bez ryzyka! Potrzeb wiecej info? Wyslij SMS AVON oddzwonie! Magda 07727062239 www. buyorsellcosmetics.co.uk

13/01/2015 15:39:49

072

REKLAMA PRACA / USŁUGI

> Poszukiwany technik mechanik urzadzen chlodniczych i klimatyzacji 07852991499

Fryzjer Solarium w wschodnim Londynie - Leytonstone. 07746962153

> Zatrudnie pomocnika na budowe, młody, wymagane self employed, 07775430624

> Model Company poszukuje nowych twarzy 1-55 lat do reklam tv I katalogow od £500 za dzien! 02037005311 info@ planetofmodelling.co.uk 18 King William St EC4N 7BP

> Mechanik samoch ciezarowych i przyczep. Praca stala. Angelski komunikatywny. Wschodni Londyn Belvedere DA17 Osoba kontak Bruno 07968587489

praca szukam

SMS:

81616 KOD: 04

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

> Stolarz szuka pracy zamontuje;

drzwi, podlogi, kuchnie, schody, szafy 07549422722

> I am looking for experience

> Szukam osoby który rozsprzeda mi kilkaset egzemplarzy książek 07580763830

> Poszukuje dziewczyny do cafe

> Zatrudnie pomocnika budowlanego do pracy w okolicy Earlsfield SW18. Wynagrodzenie 60 funtow dziennie. Praca w godz 9h-16h. Tel. 07863579495,

> Team Malarsko -Tapeciarski poszukuje prac cena / dniowki doswiadczenie 07463227169

> Pomoc kucharza potrzebna do polskiej Restauracji w East London 07894878576

> Poczatkujacy malarz szuka pracy w zachodnim Londynie. Nie pije i nie pale . Tel-07549335708

> Sprzedawca - Chlopak do sklepu Polskiego w East London, 07894878576

> Plastrarze 8 lat doswiadczenia w Londynie szukaja pracy. Wlasne narzedzia i transport. Wysoka jakosc wykonania. 07999963477 Andrzej

> Fryzjre/ka z doswiadczeniem do salonu w rejonie SW14. Praca full/ part time od zaraz. Szczegóły pod nr tel 07712654433, prosic Joe..

> Plastrarze z wlasnymi narzedziami szukuja pracy wysoka jakosc i czystosc Marcin 07515464677

hair stylist (hairdressers) this salon is nice era and friendly people , this is director number : 07737 967627 shopu od 10:30 do 15:30 od Poniedzialku do Piatku. Dobry angielski oraz doswiadczenie wymagane.07944961546

> Szukam osoby który rozsprzeda mi kilkaset egzemplarzy książek 07580763830 > Zatrudnie pomocnika

budowlanego do pracy w okolicy Earlsfield SW18. Wynagrodzenie 60 funtow dziennie. Praca w godz 9h-16h. Tel. 07863579495,

> Tipserka - Manikiurzystka ,

stanowisko do wynajęcia w salonie

565-MAKIETA 4 64-91.indd 72

> Uczciwy, spokojny 31 letni mezczyzna szuka pracy w zachodnim Londynie . Tel-07549335708

> Murarz solidny i doswiadczony szuka pracy. 07719778386

> Odkupie sprzatania. (Prosze nie dzwonic w zadnych innych sprawach!) Tel. 07849482982 Monika > 30 latek szuka pracy przy rozwożeniu ulotek londyn tel 07930248400 > Kobieta 39 lat szuka pracy jako opiekunka starszej osoby z zakwaterowaniem londyn - tel 07930248400 > Uczciwy ,spokojny 31 letni mezczyzna szuka pracy w zachodnim Londynie . Tel07549335708 > Szukam pracy sprzątanie domów oraz biur . Tel : 07969328661 > Doświadczony murarz tynkarz szuka pracy. Bloki, cegla pointing klinkier Przybudowy murki ozdobne. Prace ogólnobudowlane tel 07930111620 > Elektryk 12 lat w UK. Instalacje zgodne z 17 Edition. Fuseboxy. Automatyka HW CH. Certyfikat NICEIC. Referencje. Insurance Policy. Szuka pracy. Pawel 07469234481 > Stolarz szuka pracy zamontuje; drzwi, podlogi, kuchnie, schody, szafy 07549422722

13/01/2015 13:13:43

REKLAMA usługi > Elektryk z dlugoletnim doswiadczeniem zawodowym, szukam pracy. Pomoge przy awariach i problemach zwiazanych z pradem tel. 07883974669 > Hydraulik Corgi gas safe szuka

pracy naprawa serwis montaż boilerow kominki megaflo central heating power flush Certyfikaty Domestic Commercial C 07545707457

> Malarz bez nalogow, uczciwy

i solidny szuka pracy. Wysoki standard pracy. 8 lat doświadczenia w UK. Pracuje dla firm i osob prywatnych. Rafal. 07545600591.

> Plastrarz szuka pracy. Uczciwy i solidny. Gwarancja jakosci. 8 lat praktyki w UK. Tel. 07708613844 Grzegorz. > Elektryk- Hydraulik z 12 letnim doświadczeniem w angielskiej firmie z własnymi narzędziami i vanem. Certyfikaty NICEIC i Gas Safety. Tel. 07707717053 , > Kobieta 58 lat, bez nałogów,

uczciwa, szuka pracy jako opiekun – pomoc do starszej osoby w polskiej rodzinie bez zamieszkania. Maria 07442304692

sprzedam SMS:

81616 KOD: 06

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

> Sprzedam telewizor toshiba 32" cena 70 funtow tel 07725865026 > Duzy polsko-angielski slownik 2 tomy, nowy. £45.00 tel.07523510272

> Team Malarsko -Tapeciarski

> Plastrarze z długoletnim doświadczeniem szukają ofert pracy, cały Londyn i okolice, wysoka jakość i czystość, wlasne narzędzia. Jacek 07523550213

> Do sprzedania: Notebook Samsung biały (NP370R5E) używamy 2kg, Ram: 6 GB, 15’6, AMD Radeon HD 8750M,500 GB, Windows 8 Warty ponad £500, cena: £300 odbior Hammersmith: 078 7987 1032

> Plastrarze z wlasnymi narzedziami szukaja pracy wysoka jakosc I czystosc Marcin 07515464677

> Szukam pracy. Lofty, dachy, konstrukcje drewniane. tel. 07437013463 . ,

> Duzy słownik naukowo techniczny, dwujęzyczny, nowy, cena 45.00 tel.07523510272

> Malarz dekorator szuka pracy

> Accept orders cleaning homes and offices tel 07969328661.

> Tapeciarz Malarz wszystkie

> Konkretny i uczciwy pomocnik budowlany szuka pracy w zachodnim Londynie. Potrafię dobrze malować. Tel-

> Do sprzedania gotowa strona internetowa dla hydraulika www. plumbersolution.co.uk cena do uzgodnienia 07879871032

poszukuje prac cena / dniowki doswiadczenie 07463227169

wlasne narzedzia doswiadczenie i solidnosc 07591534894 Krzysztof gatunki tapet 7lat doswiadczenia szuka pracy 07463227169

565-MAKIETA 4 64-91.indd 73

07549335708

> Zawartosc domu rodzinnego: do stolowego, kuchni, dziecinnego. wysoka jakosc. zapraszamy. zachodni londyn. tel. 07523510272

073

> Duzy polsko-angielski slownik 2

tomy, nowy. £45.00 tel.07523510272

> Wozek dla dziecka, 4 kolowy full set, okazja tanio £55 hounslow tel. 07523510272

auto-moto SMS:

81616 KOD: 07

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

Auto-Mechanika, diagnostyka komputerowa, hamulce, sprzęgła, zawieszenie, serwis, paski rozrządu, serwis/ napełnianie klimatyzacji. Dojazd do klienta. 07812071816 MOT – pomogę

> Ford Focus , 2002, 100 tys m., b. dobry stan. Nowe opony, nowe klocki ham.,nowy timing belt, nowa pompa do a/c.MOT is RD do 05. Tylko £ 400! 078 7558 2522

13/01/2015 12:36:46

074

OGŁOSZENIA drobne

randka w ciemno SMS:

81616 KOD: 08

cooltura.co.uk

usługi różne zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

> Witam szukam dyskretna kobiete z Londynu 07932432389

> Szukam kobiety do spotkań towarzyskich wycieczki rowerowe, Kino, przyjemnie spędzić czas, jesteś szczupła, spokojna, tylko poważne oferty, tylko sms na 07513788209

> Szukam normalnej dziewczyny. kawaler 38 lat.07770933889

> Mężczyzna 31 lat pozna atrakcyjna mila panią chętnie starsza w celu towarzyskim. Mariusz.Tel-07549335708

> Przystojny zadbany facet 35lat pozna Atrakcyjnà! dziewczyne z londynu 07554520053

> Successful English gentleman would like to meet attractive Polish lady for fun filled days and romantic evenings . John 07928079252

inne SMS:

81616 KOD: 09

cooltura.co.uk

Profesjonalne sesje fotograficzne: fotografia noworodkowa, dziecięca, rodzinna i okolicznościowa. Zapraszam na moja stronę www. fairyworldphotography. co.uk Super niskie ceny. Zapraszam 07736217120 Architekt rejestrowany w Anglii wykonuje projekty: lofts, extensions. Usługi: Planning Applications and Building Control mob.: 07708696377 stasch@stasch.co.uk Pest Control Dezynsekcja Londyn. Zwalczamy Pluskwy, Karaluchy, Myszy, Szczury. Szybko Skutecznie Bezpiecznie Dyskretnie i Niedrogo. Cos Cię Gryzie? Dzwon nie zwlekaj!!! www.robaki.co.uk 07783278836 02083100344

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 64

Nauka gry na pianinie z profesjonalistą – po polsku i angielsku. Wszystkie grupy wiekowe, wszystkie poziomy zaawansowania, przygotowanie do egzaminów, opracowywanie utworów, dojazd. 07943817747

> I am looking for experience hair stylist (hairdressers) this salon is nice era and friendly people , this is director number : 07737 967627

565-MAKIETA 4 64-91.indd 74

Angielski Dla Dorosłych Skuteczne kursy dzienne, wieczorowe, weekendowe. 33 Hanger Lane W5 3HJ www.linkschool. co.uk 07590309608, 02035815806 Architekt z uprawnieniami, wieloletnia praktyka, specjalizacja konserwacja zabytkow, wszelkie prace architektoniczne, kontakt: 0790 3034463; szymon@ dylewski.fsnet.co.uk

13/01/2015 12:36:47

OGŁOSZENIA drobne Pomagamy w pozbyciu się długów. Pożyczki bankowe, karty kredytowe i inne Będziesz mógł wszystko zacząć od nowa z czystym kontem. Kontakt 02075109681 07584317557

075

Polska Telewizja Londyn NC+ , Cyfrowy Polsat Zestawy na umowę Montaż anten Zapraszamy do punktu 19 Finchley Lane NW4 1BN Hendon Sklep: 02082033162 Instalacje: 07779631401 www. polskatelewizja.co.uk

zdrowie i uroda zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 68

Masażysta od 1980r. profesjonalnie leczy schorzenia kręgosłupa, ustawianie kręgów, dojeżdżam do klienta ze stołem. Mirosław Frąckowiak tel.07725469656. www.frackowiak.co.uk

telewizja satelitarna zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

Anteny satelitarne. Montaż, fachowe ustawienie sygnału, akcesoria, Telewizja na kartę, nc+, polsat. 9 letnie doświadczenie Niskie ceny. Mariusz Domaradzki. 07523486296, mariusz-cyfra@wp.pl Satelitarna Telewizja Najszybsze i najlepsze rozwiązanie wszystkich twoich problemów. Ustawienia, montaż, polskie zestawy TNK Andrzej 07840650509 07423602647

565-MAKIETA 4 64-91.indd 75

komputery serwis zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

HL-Computer Service; Profesjonalne naprawy; Reinstalacja Windows; Usuwanie wirusów; Instalacja Internetu; Technik-Informatyk; Olgierd 07961222932

H-Tech Serwis Komputerowy. Rozwiązywanie wszelkich problemów z Laptopami i PC. Odzyskiwanie Danych, Instalacje, Administracja, Zabezpieczanie Sieci, CCTV. Dojazd do Klienta. Tel.: 07723012148, email: halskyt@yahoo.co.uk www.halskytech.co.uk

Naprawa: laptopy, tablety, konsole, zipmotelefony. Zmiana języka, wirusy, przegrzewanie się, wymiana ekranu / klawiatury, rok gwarancji na nowe części, oferujemy laptop zastępczy 07411123340

£1

13/01/2015 16:04:25

076

OGŁOSZENIA drobne / transport

transport przewozy, paczki zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

Lotniska Van 9 osobowy i Przeprowadzki – największy van Licencja PCO i ubezpieczenie. Odpowiedzialny kierowca. Taniej kontakt 07985600960

Przeprowadzki, wywóz śmieci Londyn i cała Anglia, duży van z windą, profesjonalna obsługa. Przewóz na lotniska, dziewięcioosobowy van. Piotr, 07749174695

565-MAKIETA 4 64-91.indd 76

Tanio przeprowadzki (transport wszelkiego rodzaju). Największy VAN Pomoc w załadunku i rozładunku. Cały Londyn i UK. www. goldeneagle-removals. co.uk Tel 07969629456 Daniel

Zadzwoń I zapytaj

O OGŁOSZENIE

RAMKOWE

020 8846 3614

13/01/2015 15:13:20

REKLAMA transport

565-MAKIETA 4 64-91.indd 77

077

13/01/2015 12:36:52

078

REKLAMA TRANSPORT

APOLONIA

TRANS

PACZKI

PRZESYŁKI

t 13;&1308"%;,* 6, 1t 357 "(% .&#-& t "%6/,* )"/%-08&

£ 2 0 = 2 0 KG ( b ez u k r y t yc h opłat ) Co czwarta przesyłka GRATIS!!! Codzienny odbiór paczek. Tel UK :

079 72 72 72 78 020 8144 8032 Tel/Fax PL:

515-515-190 (22) 219 5360

565-MAKIETA 4 64-91.indd 78

Ceny negocjowalne! Door to door! skype: apoloniatrans

apoloniatrans.co.uk

13/01/2015 16:10:29

REKLAMA TRANSPORT

UFSB[ KVƆ EPTUŖQOB OB UXPJN SMARTFONIE I TABLECIE!

079

Ściągnij Coolturę i czytaj już we czwartki!

ı$*Ĉ("+ $00-563ĕ OB UBCMFU J LPNÕSLŖȷ

565-MAKIETA 4 64-91.indd 79

13/01/2015 16:10:40

080

REKLAMA SKUP ZŁOMU

Dojazd do klienta.

Kupujemy każdą ilość. Ważymy na wagach elektronicznych.

Miedź,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, £3.30-£3.80 Mosiądz ,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, £2.00-£2.40 Kable ,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,£0.70-£2.10 Ołów ,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, £0.70-£1.00 Aluminium,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, £0.50-£0.80 Stal nierdzewna ,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, £0.50-£0.80 Złom stalowy (tona),,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, £80-£100

565-MAKIETA 4 64-91.indd 80

13/01/2015 12:36:57

REKLAMA SKUP ZŁOMU

565-MAKIETA 4 64-91.indd 81

081

13/01/2015 12:36:58

082

REKLAMA WYWÓZ ŚMIECI

565-MAKIETA 4 64-91.indd 82

13/01/2015 12:37:00

REKLAMA BUDOWNICTWO

565-MAKIETA 4 64-91.indd 83

083

13/01/2015 12:37:02

084

REKLAMA BUDOWNICTWO

Najwyższa jakość okien i drzwi firmy

Okna, drzwi, ganki, ogrody zimowe, szklane dachy, balustrady, prysznice, świetliki, drzwi rozsuwane

Wysokiej jakości podwójne szklenie w uPVC, Aluminium i Drewnie U NAS OKNA

A-RATED W STANDARDZIE

Drewniane okna typu SASH już od

£300/m2

Nowy salon firmowy

622 Greenford Road, UB6 8QT Greenford

Tel/Fax: 020 8578 2281

Biuro: 077 0360 1325 Mob: 079 1636 9230 Email: info@windowsglasssolutions.co.uk

565-MAKIETA 4 64-91.indd 84

13/01/2015 15:18:17

REKLAMA BUDOWNICTWO

565-MAKIETA 4 64-91.indd 85

085

13/01/2015 15:18:31

086

565-MAKIETA 4 64-91.indd 86

13/01/2015 15:45:20

REKLAMA BUDOWNICTWO

565-MAKIETA 4 64-91.indd 87

087

13/01/2015 15:19:01

088

REKLAMA BUDOWNICTWO

SCAFFOLDING PROPER SCAFFOLDING Ltd. Bezpieczne i solidne wykonywanie rusztowań. Profesjonalny montaż. Szybki termin realizacji! Najtaniej w Londynie! Sebastian:

0787 14 24 077

properscaffolding@yahoo.co.uk

Profesjonalny montaż

wszelkiego rodzaju rusztowań na terenie całego Londynu i okolic.

BMJ

Zapraszamy do współpracy!

Î szybkie

BSB

terminy realizacji Î darmowe wyceny Î wysokie rabaty dla stałych klientów

OUF F

E t

ATD Structures Scaffolding

079 21831429 Dawid

atdstructure@hotmail.co.uk

www.atd-scaffolding-london.co.uk

565-MAKIETA 4 64-91.indd 88

FUJ

UJW F Q

atdscaffoldinglondon

SJD F

13/01/2015 12:37:12

REKLAMA BUDOWNICTWO

565-MAKIETA 4 64-91.indd 89

089

13/01/2015 16:00:19

090

REKLAMA budownictwo / MOTORYZACJA

565-MAKIETA 4 64-91.indd 90

13/01/2015 12:37:17

REKLAMA MOTORYZACJA

091

T-talk

2p 7 za min

na tel, komórkowy w Polsce

PROMOCJA!

10% EXTRA!

Super sposób na rozmowy

z Polską z twojej komórki 1.Wyślij SMS-a na numer 81616 o treści QPDN Twoje konto telefonu komórkowego zostanie obciążone kwotą £5. W tym samym czasie automatycznie utworzy się unikalne konto T-Talk, które będzie doładowane kwotą £5 kredytu na rozmowy międzynarodowe. Otrzymasz wiadomość zwrotną o treści: „Dziękujemy T-Talk. Opłata 5GBP. Aby zadzwonić za granicę wybierz 03700410041 i nr docelowy.”

2. Wybierz numer 03700 41 0041, a następnie 0048xx i numer docelowy do Polski *Koszt połączenia z numerem 03700 41 0041 to standardowy koszt poł. z numerem stacjonarnym w Wielkiej Brytanii. Jeśli posiadasz darmowe min. opłata będzie pobierana z darmowych minut. Infolinia po polsku 020 8497 4622

Aby dowiedzieć się więcej zadzwoń na polską infolinię 020 8497 4622 pn-pt 9.30-17.30

565-MAKIETA 4 64-91.indd 91

Załaduj konto za £10 wy SMS-a na numer

81616 o treści QP

a dostaniesz extra £1 kre

Super sposób na rozm

1.Wyślij SMS-a na numer 81616 o treśc

Twoje konto telefonu komórkowego zostanie obciążon konto T-Talk, które będzie doładowane kwotą £5 kredy „Dziękujemy T-Talk. Opłata 5GBP. Aby zadzwonić za gra Ask bill payer’s permission before using the service. SMS costs or £10 02084974698.” Więcej info o£5 serwisach + standard sms. Calls billed per minute, include VAT & apply from the moment of connection. The charge is incurred even if the destination 2. Wybierz numer 03700 41 0041, a nas number is engaged or the call is not answered, please replace the handset after a short period if your calls are engaged or unanswered. *Koszt połączenia z numerem 03700 41 0041 to standardo Connection fee varies between 0p & 25p dependingJeśli on the destination. posiadasz darmowe min. opłata będzie pobierana z d Calls to 03 number cost standard rate to a landline and can be used as part of the bundled minutes. To ensure that yourAby calldowiedzieć is not disconsię więcej zadzwoń na polską infolinię 0 nected, we will automatically top-up your T-Talk account with the initial top-up amount when you will have 3 minutes talk time remaining. To cancel Automatic Top-Up feature, text AUTOOFF *T&Cs: Ask bill payer’s permission. Service provided by to 81616. Credit expires 90 days from the last charge is incurred even if the destin top-up. Rates are subject to change without calls are unanswered or engaged. C as a part of bundled minutes. Text A prior notice. Prices correct at 17/04/2012. This the latest top-up. This service is pro service is provided by Auracall Ltd.

13/01/2015 12:37:18

092

WIADOMOŚCI Krzyżówka + Horoskop

565-MAKIETA 5 92-100.indd 92

13/01/2015 14:45:19

093 WODNIK

BLIŹNIĘTA

WAGA

Poczujesz się duszą towarzystwa. Na zabawach karnawałowych będziesz zwracał na siebie uwagę płci przeciwnej, a partnerzy do tańca będą się o Ciebie kłócić. Wykorzystaj ten czas na dobrą zabawę i relaks, bo już niedługo czeka Cię okres wytężonej pracy.

Sam wpędzasz się w niepotrzebne kompleksy i niemoc sprawczą. Przestań sobie wmawiać, że czegoś nie potrafisz, nie jesteś zbyt dobry, za mało sprawny. W ten sposób zamykasz sobie drogę do szczęści i spełnienia. Spróbuj, a zobaczysz, że nie jest to takie trudne.

Nastaw się na aktywny, a nawet chwilami stresujący i nerwowy czas. Możesz mieć problemy z ogarnięciem wszystkich swoich obowiązków. Aby się nie pogubić, planuj wszystko dokładnie. Skup się i nie podejmuj żadnych dodatkowych zobowiązań.

RYBY

RAK

SKORPION

Przybyło Ci kilka kilogramów? Koniecznie zadbaj o swoją kondycję fizyczną. To od niej zależy Twoje samopoczucie psychiczne. Zapisz się na zorganizowane zajęcia, wtedy łatwiej będzie Ci się zmobilizować i być systematycznym. Już po kilku poczujesz, że łapiesz bakcyla.

Powinieneś poświęcić więcej czasu swoim przyjaciołom. Tym bardziej że któryś z nich ma poważny problem i bardzo potrzebuje rozmowy z Tobą. Jak najszybciej zorganizuj wspólne spotkanie i wybadaj, w czym możesz pomóc. Już niebawem będzie Ci się mógł odwdzięczyć.

Jeśli ociągałeś się z podjęciem decyzji, to właśnie nadszedł najlepszy czas, abyś pomyślał poważnie o małżeństwie. Jesteście wspaniałą parą i macie szansę na stworzenie szczęśliwej rodziny. Jeśli jesteś samotny, rozglądaj się teraz uważnie, żebyś nikogo nie przeoczył.

BARAN

LEW

STRZELEC

Przed Tobą czas intensywnego życia towarzyskiego. Będziesz uczestniczył w kilku ciekawych spotkaniach, poznasz nowe osoby, będziesz się dobrze bawił. Gwiazdy obdarzą Cię optymizmem i poczuciem humoru, dzięki czemu staniesz się duszą towarzystwa na niejednej imprezie.

Nieporozumienia, które bardzo Cię ostatnio męczyły, mają szansę się wyjaśnić. Najprawdopodobniej nastąpi jakiś zwrot, który spowoduje, że sprawy zaczną wyglądać diametralnie inaczej. Może to być początek wielkich i znaczących zmian w Twoim życiu.

Koniecznie pomyśl o zimowym wypoczynku. Jesteś zmęczony i zniechęcony. Nawet weekendowy wypad za miasto może sprawić, że wrócisz do równowagi i odzyskasz stracony humor i zapał. Powinieneś też uzupełnić swoją dietę o warzywa i soki, a ograniczyć spożywanie słodyczy.

BYK

PANNA

KOZIOROŻEC

Nawet jeśli do tej pory nie miałeś szczęścia w miłości, teraz nastaną lepsze dni. Staraj się nie popełniać błędów z przeszłości. Wystrzegaj się zbytniej zazdrości i zaborczości. Udany związek zbudujesz jedynie na wzajemnym zaufaniu, daj partnerowi przestrzeń.

Za bardzo ostatnio bujasz w obłokach. Twoje zamyślenie i roztrzepanie odbija się na Twoich obowiązkach w pracy. Twoi współpracownicy zaczynają to zauważać. Nie zaniedbuj swoich bliskich. Przynajmniej jeden dzień w tygodniu poświęć rodzinie, organizując ciekawe zajęcie.

Jeśli wsłuchasz się w swoje serce i intuicję, zrozumiesz, co jest Twoim celem numer jeden. Wszystkie dotychczasowe wątpliwości znikną, a Ty poczujesz, jak wstępuje w Ciebie pozytywna energia. Gwiazdy będą Ci sprzyjać w wypełnianiu noworocznych postanowień.

(20.01–18.02)

(19.02–20.03)

(21.03–20.04)

(21.04–20.05)

565-MAKIETA 5 92-100.indd 93

(21.05–21.06)

(22.06–22.07)

(23.07–22.08)

(23.08–22.09)

(23.09–22.10)

(23.10–21.11)

(22.11–21.12)

(22.12–19.01)

13/01/2015 14:45:20

094

SPORT PLEBISCYT „PS” I TVP + TENIS ZIEMNY

Kamil Stoch sportowcem 2014 roku Skoczek narciarski Kamil Stoch został najlepszym sportowcem Polski w 2014 r. w plebiscycie „Przeglądu Sportowego” i Telewizji Polskiej. W lutym w Soczi jako pierwszy reprezentant kraju zdobył na jednych zimowych igrzyskach dwa złote medale.

Drugie miejsce w plebiscycie zajął przedstawiciel drużyny mistrzów świata w siatkówce Mariusz Wlazły, najlepszy gracz turnieju, który we wrześniu odbył się w Polsce, a trzecie – mistrz świata w kolarstwie Michał Kwiatkowski. W roku wielkich osiągnięć polskiego sportu dopiero czwartą i piątą pozycją musiało się zadowolić dwoje innych mistrzów olimpijskich z Soczi: biegaczka narciarska Justyna Kowalczyk oraz panczenista Zbigniew Bródka. Kowalczyk triumfowała w pięciu poprzednich edycjach plebiscytu. Najlepszych polskich sportowców wybierali czytelnicy „PS” i telewidzowie, a oddawanie głosów odbywało się w dwóch etapach. W pierwszym – za pomocą wysyłanych pocztą kuponów oraz drogą internetową – wyłoniono czołową dziesiątkę, którą ogłoszono na początku gali w Warszawie. O ostatecznej kolejności decydowały wysyłane następnie przez kibiców SMS-y. Kolegium redakcyjne „Przeglądu Sportowego” przyznało też dodatkowe wyróżnienia. Owacją na stojąco 565-MAKIETA 5 92-100.indd 94

nagrodzono drużynę roku – reprezentację siatkarzy. Tytułem trenera roku uhonorowani zostali selekcjoner tego zespołu Francuz Stephane Antiga oraz opiekujący się kadrą skoczków narciarskich Łukasz Kruczek. Odkryciem roku został siatkarz Mateusz Mika, a statuetkę „Superczempiona” otrzymała legenda lekkiej atletyki Irena Szewińska. W przesłaniu do uczestników Gali Mistrzów Sportu prezydent Bronisław Komorowski podziękował za to, że ubiegły rok był szczególny po względem sukcesów sportowych. – I za to, że Polska stała się potęgą w sportach zimowych. Za te wspaniałe emocje związane z sukcesami lekkoatletów, kolarzy, wioślarzy, piłkarzy i w wielu, wielu innych dziedzinach sportu – powiedział i życzył, by rok 2015 był kolejnym wspaniałym rokiem dla polskiego sportu. «

Kamil Stoch

Dziesięciu najlepszych sportowców Polski 2014 r. w plebiscycie „Przeglądu Sportowego” i TVP 1. Kamil Stoch (skoki narciarskie) 2. Mariusz Wlazły (siatkówka) 3. Michał Kwiatkowski (kolarstwo) 4. Justyna Kowalczyk (biegi narciarskie) 5. Zbigniew Bródka (łyżwiarstwo szybkie) 6. Anita Włodarczyk (lekkoatletyka) 7. Rafał Majka (kolarstwo) 8. Krzysztof Kasprzak (żużel) 9. Robert Lewandowski (piłka nożna) 10. Paweł Fajdek (lekkoatletyka)

Wyróżnienia Wydarzenie medialne – zimowe igrzyska olimpijskie w Soczi w TVP Impreza roku – mistrzostwa świata w siatkówce mężczyzn Impreza masowa roku – Orlen Warsaw Marathon Sportowiec niepełnosprawny – Renata Kałuża (parakolarstwo) Animator sportu masowego – CocaCola Odkrycie roku – Mateusz Mika (siatkówka) Trener roku – Łukasz Kruczek (kadra skoczków narciarskich) i Stephane Antiga (reprezentacja siatkarzy) Drużyna roku – reprezentacja siatkarzy Superczempion – Irena Szewińska

13/01/2015 14:45:23

Fot. PAP/EPA/Tony Mcdonough

095

Pierwszy triumf Polski w Pucharze Hopmana! Agnieszka Radwańska i Jerzy Janowicz pokonali w Perth Amerykanów Serenę Williams i Johna Isnera 2:1 w finale tenisowego Pucharu Hopmana. To pierwszy triumf Polski w nieoficjalnych mistrzostwach świata drużyn mieszanych. O sukcesie przesądziła wygrana w mikście.

Radwańska i Janowicz ostatnią odsłonę finału imprezy, która tradycyjnie odbywa się w australijskim Perth, wygrali 7:5, 6:3. Biało-czerwoni już we wcześniejszych meczach 27. edycji Pucharu Hopmana potwierdzili, że dobrze wychodzi im gra w duecie. Na początku rywalizacji w mikście lepiej radzili sobie jednak rywale. W dużym stopniu dzięki Isnerowi Amerykanie prze565-MAKIETA 5 92-100.indd 95

łamali serwis Janowicza i po chwili wygrali gema przy własnym podaniu, obejmując prowadzenie 4:2. Mogło być ono jeszcze wyższe, ale z trudnej sytuacji Radwańska i łodzianin tym razem wyszli obronną ręką. W wygrywaniu kolejnych gemów pomogła im… Williams, która popełniała proste błędy (ekipa USA w całym spotkaniu miała 15 niewymuszonych pomyłek przy sześciu po stronie Polaków).

Nie tylko potężnie zbudowani tenisiści (Janowicz – 203 cm, Isner – 208 cm) dobrze radzili sobie z serwisem. Błyszczała w tym elemencie również krakowianka. Białoczerwoni byli skoncentrowani, a w końcówce Janowicz popisał się udaną akcją przy siatce i – ku uciesze licznie zgromadzonych na trybunach polskich kibiców – objęli prowadzenie w meczu. Świetną passę kontynuowali w kolejnym secie. W czwartym gemie doszło do zamieszania. Prowadząca spotkanie sędzia cofnęła decyzję przyznającą punkt Polakom. Ci protestowali, na korcie pojawił się supervisor, który utrzymał decyzję o powtórzeniu akcji. Radwańskiej i Janowicza nie wytrąciło to z rytmu, zdobywali kolejne punkty, a dopingować zaczęło ich także wielu miejscowych fanów, którzy zasiedli w Perth Arena. Po ostatniej wymianie (Williams nie przyjęła serwisu Janowicza) krakowianka rzuciła się w ramiona partnera z drużyny. Piąta w rankingu WTA zawodniczka dała biało-czerwonym prowadzenie w meczu, pokonując pierwszy raz w karierze młodszą z sióstr Williams, liderkę światowej listy 6:4, 6:7 (3-7), 6:1. Do remisu doprowadził 18. wśród tenisistów Isner, który pokonał 43. w tym zestawieniu łodzianina 7:6 (12-10), 6:4. Ten ostatni w pierwszej odsłonie nie wykorzystał pięciu piłek setowych. Polska w Pucharze Hopmana zadebiutowała rok temu. Wówczas Radwańska i Grzegorz Panfil, który zastąpił kontuzjowanego Janowicza, dotarli do finału. W nim ulegli 1:2 Francji. Williams tym razem nie wykorzystała szansy zostania pierwszą w historii trzykrotną zwyciężczynią Pucharu Hopmana. Cieszyła się z sukcesu już w 2003 i 2008 r. (partnerowali jej wówczas – odpowiednio – James Blake i Mardy Fish). Ekipa USA ma w dorobku łącznie sześć tytułów (w składzie zespołu, który triumfował w 2011 r., był Isner). « Wynik finału Pucharu Hopmana Polska – USA 2:1

gra pojedyncza Agnieszka Radwańska – Serena Williams 6:4, 6:7 (3-7), 6:1 Jerzy Janowicz – John Isner 6:7 (10-12), 4:6 gra mieszana Radwańska, Janowicz – Williams, Isner 7:5, 6:3

13/01/2015 14:45:25

096

SPORT Piłka nożna

Szczęsny na ławce Wojciech Szczęsny był tylko rezerwowym w meczu 21. kolejki angielskiej ekstraklasy piłkarskiej, w którym jego Arsenal pokonał Stoke City 3:0. Polski bramkarz naraził się wcześniej Arsene’owi Wengerowi, gdy trener nakrył go na paleniu papierosów.

Szczęsny musiał zapłacić 20 tys. funtów po tym, jak francuski szkoleniowiec „Kanonierów” przyłapał go z papierosem w pomieszczeniu z prysznicami. Miało to miejsce w Nowy Rok, po przegranym 0:2 spotkaniu z Southampton, w którym Szczęsny popełnił błędy przy obu golach. Media informowały wówczas, że Wenger był wściekły na 24-letniego bramkarza i zagroził mu, że nie zagra do końca sezonu. Między słupkami gospodarzy stanął zatem Kolumbijczyk David Ospina, co może być związane z tymi wydarzeniami. Fakt, że uczestnik mundialu w Brazylii zachował czyste konto, na pewno nie poprawił pozycji Szczęsnego. Te zawirowania nie przeszkodziły jednak „Kanonierom” w zdobyciu trzech punktów w meczu z wyraźnie słabszym rywalem. Bohaterem spotkania był znakomicie spisujący się w tym sezonie Chilijczyk Alexis Sanchez, który zdobył dwie bramki i zaliczył asystę przy trafieniu Francuza Laurenta Koscielnego. W pierwszym kwadransie gospodarze stracili jednak obrońcę Mathieu Debuchy’ego. Po starciu z rywalem Francuz został zniesiony na noszach z placu gry, a później 565-MAKIETA 5 92-100.indd 96

okazało się, że ma wybity bark. 29-letni piłkarz opuścił już trzy miesiące w tym sezonie z powodu kontuzji kostki. Co zaś się jeszcze tyczy „Kanonierów” – brytyjski dziennik „The Guardian” poinformował, że Arsenal jest bliski sprowadzenia 17-letniego Krystiana Bielika z Legii Warszawa. „Kanonierzy” mogą zapłacić za pomocnika nawet 2,5 mln funtów. Arsenal awansował na piąte miejsce z dorobkiem 36 punktów. O jeden więcej ma Manchester United. „Czerwone Diabły” straciły w późniejszym spotkaniu trzecią pozycję w tabeli po porażce przed własną publicznością z Southampton 0:1. Była to ich pierwsza porażka po serii 10 zwycięstw lub remisów. Jedyną bramkę dla „Świętych”, którzy wbrew wszelkim przewidywaniom utrzymują się w pierwszej czwórce z dorobkiem 39 punktów, zdobył w 69. minucie rezerwowy Dusan Tadic. Serb posłał piłkę do pustej siatki po tym, jak w słupek trafił z bliska Włoch Graziano Pelle. Po meczach tej kolejki samodzielne prowadzenie ponownie objęła Chelsea (49), która pokonała przed własną publicznością Newcastle United 2:0. O 2 punkty mniej,

po remisie z Evertonem 1:1, ma wicelider Manchester City. Leicester City, z Marcinem Wasilewskim w składzie, pokonało u siebie Aston Villę 1:0. „Lisy” wciąż zajmują ostatnie miejsce w tabeli, ale do lokaty gwarantującej utrzymanie tracą już tylko 3 punkty. Raz piłkę z siatki musiał wyciągnąć Łukasz Fabiański. Jego zespół – Swansea City – zremisował u siebie z West Ham United 1:1. Francuski piłkarz Swansea Bafetimi Gomis zamanifestował podczas tego meczu solidarność z ofiarami zamachów terrorystycznych w swojej ojczyźnie. Grał z czarną opaską, a po strzeleniu gola otulił się podaną mu z ławki rezerwowych narodową flagą. W 74. minucie po rzucie rożnym posłał piłkę do siatki strzałem głową, ustalając wynik meczu na 1:1. W innym spotkaniu tej kolejki ekstraklasy angielskiej, w derbach Londynu Crystal Palace – Tottenham (2:1), wszyscy zawodnicy z obu jedenastek wystąpili z czarnymi opaskami, w tym dwaj francuscy piłkarze gości: bramkarz Hugo Lloris i Benjamin Stambouli. « 13/01/2015 14:45:26

097 Polska Liga Piątek Piłkarskich „Sami Swoi” w Londynie terminarz – II liga – sezon 2014/2015 10. kolejka - 25.01.2015 10:00 RSVM - JJ Construction 10:50 Wima Team - Power Rangers 11:40 FC Polska - IFX FC 12:30 FC Cosmos - FC Piona pauza: Bianca FC

14. kolejka - 22.02.2015 10:00 RSVM - Power Rangers 10:50 Wima Team - Bianca FC 11:40 FC Piona - FC Polska 12:30 FC Cosmos - IFX FC pauza:JJ Construction

18. kolejka - 22.03.2015 10:00 IFX FC - Wima Team 10:50 FC Piona - Power Rangers 11:40 FC Cosmos - Bianca FC 12:30 FC Polska - JJ Construction pauza: RSVM

11. kolejka - 01.02.2015 10:00 JJ Construction - Power Rangers 10:50 RSVM - FC Piona 11:40 Wima Team - FC Cosmos 12:30 FC Polska - Bianca FC pauza: IFX FC

15. kolejka - 01.03.2015 10:00 RSVM - FC Cosmos 10:50 FC Piona - JJ Construction 11:40 Bianca FC - IFX FC 12:30 FC Polska - Wima Team pauza:Power Rangers

12. kolejka - 08.02.2015 10:00 JJ Construction - Wima Team 10:50 IFX FC - FC Piona 11:40 RSVM - Bianca FC 12:30 Power Rangers - FC Cosmos pauza: FC Polska

16. kolejka - 08.03.2015 10:00 Power Rangers - IFX FC 10:50 FC Polska - RSVM 11:40 JJ Construction - FC Cosmos 12:30 Bianca FC - FC Piona pauza:Wima Team

III RUNDA (GRUPA MISTRZOWSKA & SPADKOWA) 1. kolejka - 29.03.2015 2. kolejka - 12.04.2015 3. kolejka - 19.04.2015 4. kolejka - 26.04.2015 5. kolejka - 03.05.2015 6. kolejka - 10.05.2015 7. kolejka - 17.05.2015

13. kolejka - 15.02.2015 10:00 RSVM - Wima Team 10:50 IFX FC - JJ Construction 11:40 FC Polska - FC Cosmos 12:30 Power Rangers - Bianca FC pauza:FC Piona

17. kolejka - 15.03.2015 10:00 RSVM - IFX FC 10:50 FC Piona - Wima Team 11:40 Bianca FC - JJ Construction 12:30 FC Polska - Power Rangers pauza: FC Cosmos

565-MAKIETA 5 92-100.indd 97

ANDERS CUP - 24.05.2015 8. kolejka - 31.05.2015 9. kolejka - 07.06.2015 Baraże o 1 ligę - 14.06.2015 PUCHAR LIGI (RUNDA FINAŁOWA) - 2 1.06.2015 BANKIET NA KONIEC SEZONU - 26.06.2015

13/01/2015 15:18:32

565-MAKIETA 5 92-100.indd 98

13/01/2015 14:45:29

565-MAKIETA 5 92-100.indd 99

13/01/2015 14:45:31

565-MAKIETA 5 92-100.indd 100

13/01/2015 14:45:33