cooltura.co.uk
04 kwietnia 2015
14 (576)
Wszystkie błędy premiera Historia spod ziemi
576-COVER.indd 1
31/03/2015 11:44:30
576-MAKIETA 1 01-23.indd 2
31/03/2015 12:42:49
576-MAKIETA 1 01-23.indd 3
31/03/2015 12:42:52
W NUMERZE 576.
POLISH WEEKLY
MAGAZINE
Unit 6, King Street Cloisters, Clifton Walk, London W6 0GY GODZINY OTWARCIA: 9.00 – 17.00 TEL: 020 8846 3615 FAX: 020 8741 9490 www.cooltura.co.uk, info@cooltura.co.uk REDAKTOR NACZELNY
KORDIAN KLACZYŃSKI kordian@cooltura.co.uk, wew. 256 Z-CA REDAKTORA NACZELNEGO
PIOTR DOBRONIAK dobroniak@cooltura.co.uk, wew. 261 DZIENNIKARZE
SYLWIA MILAN sylwia@cooltura.co.uk MARCIN URBAN, wew. 248 m.urban@cooltura.co.uk DARIUSZ A. ZELLER darek@cooltura.co.uk, wew. 255
018
DZIAŁ GRAFICZNY wew. 260 AGATA OLEWIŃSKA agata@cooltura.co.uk TOMEK WOŹNICZKA sergei@cooltura.co.uk TOMEK WALECIUK tomasz.waleciuk@cooltura.co.uk WSPÓŁPRACOWNICY
LIDIA BARC / TOMASZ BOREJZA / MAŁGORZATA DEMETRIOU / MAGDALENA GIGNAL / PIOTR GULBICKI / SERGIUSZ HIERONIMCZAK / ŁUKASZ MARCZEWSKI / ANDRZEJ ŚWIDLICKI / TOMASZ WILCZKIEWICZ / KAROLINA ZAGRODNA/ RADOSŁAW ZAPAŁOWSKI KOREKTA
MAGDALENA JORDAN m.jordan@cooltura.co.uk MARKETING I REKLAMA
marketing@cooltura.co.uk DYREKTOR DZIAŁU MARKETINGU I REKLAMY
KRZYSZTOF CHOWANIEC kc@cooltura.co.uk, wew. 244 MENADŻER DZIAŁU MARKETINGU I REKLAMY
JOANNA ROŻEK joanna@cooltura.co.uk, wew. 246 SPECJALIŚCI ds MARKETINGU I REKLAMY
008
094
006 W OBIEKTYWIE
048 KSIĘGARNIA
008 NA WYSPACH
051 WYDARZENIA
014 PRZEGLĄD PRASY 020 GOSPODARKA 022 PORADNIK 024 TEMAT NUMERU Co Brytania dała światu?
030 KOMENTARZ TYGODNIA Kości z błękitnym nalotem
032 WYDARZENIA Brytyjczycy oddali teczki Polakom
034 FELIETON Pietruszka na poziomie „A”
036 O TYM SIĘ MÓWI Czy poprawność polityczna sprawia, że lunatykujemy w stronę społecznej segregacji?
038 WOKÓŁ NAS Historia spod ziemi
042 SYGNAŁY Z listów do redakcji + porady
044 CAFÉ COOLTURA Nadchodzące wydarzenia
576-MAKIETA 1 01-23.indd 4
Mleczko Cooltura Festival 2015
052 POLSKIE RADIO LONDYN Mind the Rap
056 WYDARZENIA Brytyjskie kina pokażą najlepsze polskie filmy
058 GUEST ROOM
EWA CHMIEL evach@cooltura.co.uk, wew. 250 GRZEGORZ URBANEK g.urbanek@cooltura.co.uk, wew. 249 DZIAŁ OGŁOSZEŃ I PRENUMERATA
EWA SUŁKOWSKA-LEŚNIARA drobne@cooltura.co.uk prenumerata@cooltura.co.uk ewa@cooltura.co.uk 0208 846 3614 KSIĘGOWOŚĆ
RADOSŁAW STASZEWSKI radek@cooltura.co.uk KATARZYNA CEGIEŁKA kate@cooltura.co.uk DYSTRYBUCJA distribution@cooltura.co.uk WYDAWCA Sara-Int Ltd. ISSN 1743-8489 Poglądy zawarte w felietonach i listach do redakcji są osobistymi przekonaniami ich autorów i nie zawsze pokrywają się z przekonaniami redakcji Cooltury. Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń. Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych i zastrzega sobie prawo do skracania i przeredagowywania tekstów. Publikowanie zamieszczonych tekstów i zdjęć bez zgody redakcji jest niezgodne z prawem. Strony depeszowe redagowane są w oparciu o materiały Polskiej Agencji Prasowej.
Wiersze i obrazy
060 WASZE IMPREZY Polonia na imprezie z Polish Village Bread
Okładka: TOMEĆ WOŹNY
062 WIELKA BRYTANIA OD KUCHNI Boska oliwa
064 ZDROWIE I URODA Poznaj najpopularniejsze zabiegi na wiosnę!
070 OGŁOSZENIA DROBNE 092 KRZYŻÓWKA 093 HOROSKOP 094 SPORT
coolturamagazine
#coolturaUK
issuu.com/cooltura
tablet / smartfon
31/03/2015 12:42:59
005
576-MAKIETA 1 01-23.indd 5
31/03/2015 12:43:01
006
Zdjęcie tygodnia Takie są wyspy
Graliśmy u siebie Transparent polskich kibiców zawisł na stadionie w Dublinie przed meczem eliminacyjnym piłkarskich mistrzostw Europy, który rozegrany został 29 marca. Biało-czerwoni zremisowali z Irlandią 1:1. Gospodarze zdołali zdobyć wyrównującego gola dopiero w pierwszej minucie doliczonego czasu gry.
576-MAKIETA 1 01-23.indd 6
31/03/2015 12:43:03
Fot. PAP/Bartłomiej Zborowski 576-MAKIETA 1 01-23.indd 7
31/03/2015 12:43:06
Fot. PAP/EPA/Koen Van Weel
008
WIADOMOŚCI NA WYSPACH
Jeremy Clarkson podczas realizacji jednego z archiwalnych odcinków Top Gear.
BBC wyrzuca Clarksona
»
BBC poinformowała w zeszłą środę, że nie odnowi kontraktu z Jeremym Clarksonem – niezwykle popularnym, ale i kontrowersyjnym prezenterem programu motoryzacyjnego Top Gear, który dopuścił się niesprowokowanego zaatakowania producenta.
576-MAKIETA 1 01-23.indd 8
54-letni Clarkson już w zeszłym roku usłyszał od BBC „ostatnie ostrzeżenie”, kiedy naraził się, używając rasistowskiego języka podczas nagrywania programu. – Z wielkim ubolewaniem powie działem dzisiaj Jeremy’emu Clarkso-
nowi, że BBC nie odnowi jego kontraktu – oświadczył dyrektor generalny tego brytyjskiego nadawcy publicznego Tony Hall. Clarkson nie wypowiedział się na razie na ten temat, choć ostatnio dawał do zrozumienia, że nie liczy na to, iż BBC będzie z nim chciała nadal współpracować. Program Top Gear, nadawany prawie na całym świecie, jest jedną z najbardziej dochodowych produkcji BBC. Jednak Clarkson, którego do grona przyjaciół zalicza między innymi premier David Cameron, nie przebierając w słowach obrażał już nieraz między innymi obrońców środowiska, organizacje charytatywne opiekujące się chorymi umysłowo, rowerzystów… W zeszłym roku program Top Gear był powodem incydentu dyplomatycznego między Wielką Brytanią a Argentyną, które w 1982 r. stoczyły wojnę o Falklandy. Ekipa Top Gear musiała uciekać z Argentyny, gdy zauważono, że korzystała tam ze sportowego samochodu z numerem rejestracyjnym H982 FKL, co wielu ludzi odczytało jako aluzję do tamtego konfliktu, przegranego przez Argentynę, która niezmiennie uważa, że Falklandy należą do niej. – Wiem, jak popularny jest ten program, i wiem też, że ta decyzja podzieli opinię publiczną – powiedział Hall. Na całym świecie ponad milion osób podpisało się pod petycją wzywającą BBC do ponownego przyjęcia do pracy Clarksona, który po awanturze z producentem Oisinem Tymonem został zawieszony. BBC ujawniła, że Clarkson bez powodu zaatakował w tym miesiącu Tymona zarówno słownie, jak i fizycznie. Skutkiem uderzenia w twarz była spuchnięta i rozcięta warga. «
31/03/2015 12:43:09
576-MAKIETA 1 01-23.indd 9
31/03/2015 12:43:10
Fot. PAP/EPA/Facundo Arrizabalaga
010
WIADOMOŚCI NA wyspach
David Cameron
Wszystkie błędy premiera
»
Premier Wielkiej Brytanii David Cameron przyznał podczas zeszłoczwartkowego wywiadu przedwyborczego, że w ciągu ostatnich pięciu lat sprawowania władzy popełnił wiele błędów. Zaapelował jednak do wyborców o dalsze poparcie, aby mógł dokończyć odbudowę gospodarki. Badania opinii publicznej pokazują, że ani Partia Konserwatywna Camerona, ani opozycyjna Partia Pracy nie uzyskają
576-MAKIETA 1 01-23.indd 10
większości w nowym parlamencie. Sondaże wskazują natomiast na rosnącą popularność przed zaplanowanymi na 7 maja wyborami eurosceptycznej Partii Niepodległości Zjednoczonego Królestwa (UKIP). W związku z rozpoczynającą się kampanią wyborczą premier Cameron wystąpił w specjalnym programie telewizyjnym wraz z przywódcą Partii Pracy – Edem Milibandem.
Podczas telewizyjnego wywiadu Cameron przyznał, że w ciągu ostatniej kadencji nie udało mu się zrealizować niektórych obietnic wyborczych, wśród których wymienił między innymi ograniczenie imigracji i obniżenie deficytu. Mimo tego ostrzegł wyborców przed oddaniem głosu na opozycyjną Partię Pracy, ponieważ ta podwyższy podatki i zwiększy zadłużenie państwa. – Jeżeli mówisz (wywiad z premierem prowadził Jeremy Paxman – przyp. red.), że nie obniżyliśmy deficytu odpowiednio szybko, to muszę się zgodzić. Musimy dokończyć tę pracę. (…) Wszyscy moi polityczni konkurenci mówią, że powinniśmy bardziej się zadłużać i więcej wydawać, a także podwyższyć podatki. Taką alternatywę proponuje Ed Miliband (lider Partii Pracy – przyp. red.) – podkreślił Cameron. Miliband, odpowiadając na pytania z widowni, podkreślił, że wierzy w sukces wyborczy mimo ataków ze strony prawicowych mediów w Wielkiej Brytanii. Zauważył również, że jednym z najważniejszych zadań dla przyszłego rządu jest „kreowanie dobrobytu”. Zapowiedział także walkę „z kryzysowymi kosztami życia” i budowę społeczeństwa opierającego się na bardziej sprawiedliwych zasadach niż obecnie. Relację z tego wydarzenia prze prowadziły dwie brytyjskie telewizje – Channel 4 i Sky News. Format programu zakładał, że politycy będą odpowiadać na pytania dziennikarza i te kierowane z widowni w studiu. Z opublikowanego po programie sondażu wynika, że 54 proc. odbiorców uznało, że pierwsze starcie w rozpoczynającej się kampanii wyborczej wygrał premier Cameron. 46 proc. badanych wskazało natomiast na Milibanda. «
31/03/2015 12:43:13
576-MAKIETA 1 01-23.indd 11
31/03/2015 12:43:15
Fot. PAP/EPA/Matt Short
012
WIADOMOŚCI Na Wyspach
Pogrzeb króla Ryszarda III w katedrze w Leicester
Król spoczął w katedrze
»
Szczątki zmarłego w XV wieku króla Anglii Ryszarda III, odnalezione w 2012 r. pod parkingiem, zostały w zeszły czwartek złożone do grobu w Leicester podczas uroczystej ceremonii z udziałem rodziny królewskiej, dygnitarzy i przywódców religijnych. Powtórny pochówek króla, który zginął podczas bitwy w 1485 r. pod Bosworth w środkowej Anglii, kończy „ryszardomanię”, jaka rozpętała się w 2012 r. wraz ze znalezieniem szczątków monarchy pod parkingiem w Leicester. Uroczystej ceremonii w anglikańskiej katedrze św. Marcina przewodniczył arcybiskup Canterbury Justin Welby. Uczestniczyła w niej hrabina Wessex Sophie (małżonka księcia Edwarda, syna Elżbiety II), przedstawiciele różnych wyznań, a także 200 przedstawicieli społeczeństwa brytyjskiego wybranych w tajnym głosowaniu i osoby pracujące przy identyfikacji szczątków. Na nabożeństwo zaproszeni zostali także mieszkańcy Bosworth i znani potomkowie uczestników tamtej bitwy. Wiersz nadwornej poetki Carol Ann Duffy odczytał aktor Benedict Cumber576-MAKIETA 1 01-23.indd 12
batch, który – jak ustalili genealodzy – jest dalekim krewnym Ryszarda III. Monarcha zginął na polu bitwy w 1485 r., pokonany przez siły Henryka Tudora, który rządził później jako Henryk VII; bitwa ta nie tylko położyła kres rodowi Plantagenetów, ale też zakończyła Wojnę Dwóch Róż. Po bitwie Ryszard III został pochowany w Leicester w pospiesznie wykopanym grobie na terenie jednego z kościołów. Lokalizacja grobu pozostawała tajemnicą, a kościół został dawno zburzony. W 2012 r. na szczątki monarchy – ostatniego króla Anglii, który poległ w bitwie – natrafili archeolodzy prowadzący prace wykopaliskowe na terenie jednego z parkingów. – Od parkingu do katedry – dziś przychodzimy, by przywrócić królowi i jego doczesnym szczątkom godność i honor, których odmówiono im po śmierci – mówił podczas czwartkowego nabożeństwa biskup Leicester Tim Stevens. Szczątki złożono do dębowej trumny, na której wieku wyryto różę i napis: „Ryszard III 1452 – 1485”. Trumnę wykonał Michael Ibsen, potomek króla w 17.
pokoleniu, którego DNA pomogło w ustaleniu tożsamości szczątków monarchy. Tysiące ludzi gromadziły się w niedzielę, by zobaczyć karawan ze szczątkami Ryszarda III w drodze przez hrabstwo Leicester do miejsca pochówku. Przez kolejne trzy dni ponad 20 tys. chętnych ustawiało się w gigantycznych kolejkach, by przejść przed wystawioną na widok publiczny trumną. Ceremonii towarzyszyły też głosy krytykujące rozmach, z jakim została zorganizowana. W sztuce „Ryszard III” król został przez Szekspira przedstawiony jako garbaty złoczyńca, a wielu historyków oskarża go o zamordowanie dwóch młodych krewnych, potencjalnych rywali do tronu. Z tej właśnie sztuki pochodzą słynne słowa: „Konia! Konia! Królestwo za konia!”, które monarcha miał wykrzyknąć pod Bosworth. Inni wskazują tymczasem, że Ryszard III był jak na swoje czasy władcą stosunkowo oświeconym, na którego rządy (1483 – 1485) przypadły reformy, w tym zniesienie restrykcji na książki i prasy drukarskie. « Czytaj też na str. 30.
31/03/2015 12:43:17
Obrona jest zbyt słaba Strategia obronna Wielkiej Brytanii nie jest adekwatna do zagrożeń współczesnego świata i wyzwań, jakie niesie za sobą polityka Rosji – podkreślono w opublikowanym raporcie brytyjskiego parlamentarnego komitetu ds. obrony.
»
Po zwycięstwie wyborczym w 2010 r. Partia Konserwatywna doprowadziła do cięć w wydatkach na obronność o około 8 proc. Dodatkowo nowy rząd podjął decyzję o redukcji kadry wojskowej o jedną szóstą. W swym raporcie parlamentarzyści zwracają uwagę, że takie działania „nie są już adekwatne” do sytuacji geopolitycznej na świecie. „Obecne założenia w kwestii bezpieczeństwa nie odpowiadają zmieniającemu się otoczeniu. Istnieje konieczność zapewnienia stabilności na wielu scenach i przeciwdziałania zagrożeniom konwencjonalnym i niekonwencjonalnym” – podkreślono w dokumencie krytykującym dotychczasowe założenia władz w Londynie, które nie widziały potrzeby utrzymywania potencjału wojskowego z czasów zimnej wojny. „Po raz pierwszy od 20 lat kraj o rozwiniętej armii rzucił wyzwanie granicom państw europejskich, a na Bliskim Wschodzie w Afryce i Azji Południowej dramatycznie spotęgowały się wyzwania i komplikacje. Wielka Brytania nie może sobie pozwolić na zignorowanie tych zagrożeń i izolację” – dodano w raporcie. Parlamentarny komitet zwraca też uwagę, że decyzja o zmniejszeniu wydatków na obronność poniżej 2 proc. PKB negatywnie wpłynie nie tylko na kraj, ale także na NATO. W dokumencie uznano, że brytyjska armia może w przyszłości nie być traktowana jako poważny sojusznik dla innych państw. Podkreślono, że Londyn musi położyć nacisk na ciągłą analizę sytuacji na morzach, szkolenia z zakresu wojny atomowej, biologicznej i chemicznej. Władze muszą też być gotowe na odparcie ataków komputerowych. Największe brytyjskie ugrupowania zgodnie zapowiadają rewizję dotychczasowej strategii obronnej kraju. Ma ona nastąpić po zaplanowanych na maj wyborach parlamentarnych. « 576-MAKIETA 1 01-23.indd 13
31/03/2015 12:43:18
014
WIADOMOŚCI Prasa na Wyspach
Czy pozwoliłbyś nieznajomemu… …zamieszkać w swoim domu podczas Twojej nieobecności? Przygotowała: Sylwia Milan Źródło: Daily Mail
»
Pewnie nie. Chyba że… Ty też wprowadziłbyś się do czyjegoś mieszkania w ramach wymiany. To się 576-MAKIETA 1 01-23.indd 14
nazywa „wakacyjna wymiana domów”. Holiday home swapping nie jest nowym wynalazkiem. Już w 1953 r. działała firma pomagająca kojarzyć zainteresowanych spędzeniem wakacji za półdarmo. Internet i portale społecznościowe sprawiły, że usługa ta cieszy się coraz większym zainteresowaniem. 71-letnia Marion i 73-letni Phil to emerytowane małżeństwo. Z wymiany domów korzystają od dwóch lat. Gdy wybierają się na wakacje, płacą jedynie
za bilet lotniczy i jedzenie. Noclegi mają za darmo. Jak obliczyli, przez ostatnie 2 lata zaoszczędzili tysiące funtów. W tym czasie byli w Australii, Republice Południowej Afryki i na południu Francji. Sami są posiadaczami posiadłości w Cotswolds, która również bywa domem letniskowym dla uczestniczących w HSH. Wiele osób uważa, że taka forma spędzania wakacji jest najatrakcyjniejsza, a na pewno dużo wygodniejsza niż wynajmowanie hotelu czy willi. O zaoszczędzonych pieniądzach nie wspominając. Starsze małżeństwo dowiedziało się o „home swapping” przypadkiem. Wracali samolotem z RPA. Rozmawiając z siedzącym obok pasażerem podczas bardzo długiego lotu, doszli do wniosku, że w zasadzie mogli skorzystać z czyjegoś domu zamiast z hotelu. Od tamtego czasu podróżują już inaczej. Istnieje wiele stron internetowych pomagających w kojarzeniu zainteresowanych. Ceny wahają się od 100 do 240 funtów za rok. Przed decyzją o wyjeździe w konkretne miejsce można zapoznać się z bogatą dokumentacją fotograficzną, porozmawiać z partnerami do wymiany przez telefon czy Skype. Zanim dojdzie do zawarcia umowy, następuje wymiana średnio 20 wiadomości. Niektórzy właściciele pozwalają korzystać również ze swojego samochodu. Wszystko zależy od rodzaju zawartej umowy. Niektórzy nie zgadzają się na obecność dzieci, inni zwierząt, jeszcze inni żądają depozytu. Ktoś chce, aby dokarmiać kota, kto inny, by podlewać kwiaty. Niektórzy zostawiają klucze znajomym, a ci z kolei przekazują je urlopowiczom, inni przekazują je przez sprzątaczkę, którą proszą, by miała oko na gości. W domu oczekującym na przyjazd letników należy pochować wszystkie kosztowności, napisać instrukcje obsługi do pilota telewizyjnego i innych pozostawionych urządzeń. Powinno się zostawić numery telefonów, pod które można zadzwonić w razie nagłej potrzeby. Jeśli nasz dom uczestniczy w wakacyjnej wymianie, musimy poinformować o tym fakcie naszego ubezpieczyciela. Niektóre firmy zmniejszają wtedy wysokość odszkodowania, które miałyby ewentualnie wypłacić. To jednak nie odstrasza właścicieli. Mimo wszystko w holiday home swapping widzą więcej korzyści niż strat. « 31/03/2015 15:47:29
576-MAKIETA 1 01-23.indd 15
31/03/2015 15:47:41
016
WIADOMOŚCI na wyspach
Sąd zezwolił na publikację listów księcia
»
Sąd Najwyższy w Wielkiej Brytanii orzekł w zeszły czwartek, że treść 27 listów napisanych przez księcia Karola do ministrów w latach 2004 – 2005 może zostać ujawniona, co według brytyjskich mediów może podać w wątpliwość polityczną neutralność przyszłego monarchy. Dziennik „Guardian” od 2005 r. zabiegał o uzyskanie dostępu do listów pisanych do siedmiu Ministerstw, w tym Zdrowia, Środowiska i Kultury w rządzie Tony’ego Blaira. Sąd Najwyższy wypowiedział się,
czy prokurator generalny postąpił niezgodnie z prawem, gdy uniemożliwił ich publikację w 2012 r. W związku z czwartkową decyzją Sądu Najwyższego Clarence House (rezydencja księcia Walii) wyraził „zawód niedotrzymaniem prawa do prywatności”. Książę Karol jest pierwszy w linii sukcesji do brytyjskiego tronu. Zgodnie z wyjaśnieniem strony internetowej brytyjskiej rodziny królewskiej jedną z podstawowych zasad jest polityczna neutralność panującego monarchy.
Listy nie są w dyspozycji Sądu Najwyższego, lecz rządu, i nie zostaną opublikowane w najbliższym czasie. Były prokurator generalny Anglii i Walii Dominic Grieve argumentował, że jakiekolwiek wnioski, iż książę nie zgadzał się z ówczesnym laburzystowskim rządem w latach 2004 – 2005, „przyniosłyby poważny uszczerbek jego roli jako przyszłego monarchy, ponieważ gdyby utracił reputację neutralnego politycznie jako następca tronu, nie będzie mógł łatwo jej odzyskać jako król”. «
proc.; Liberalni Demokraci osiągnęli w najnowszym badaniu wynik 9 proc., antyimigracyjna, populistyczna partia UKIP uzyskała 12 proc., a Zieloni – 5 proc. – Choć zapowiadają się niepewne, wyrównane wybory, z laburzystami i konserwatystami idącymi łeb w łeb, to długoterminowa tendencja wskazuje, że Partia Konserwatywna zaczyna umacniać swoje pozycje – oświadczył szef działu sondaży politycznych ośrodka ComRes, Tom Mludzinski. Agencja Reutera zwraca uwagę, że w innym, wcześniejszym sondażu, również opublikowanym w niedzielę, to Partia Pracy miała cztery punkty przewagi nad
ugrupowaniem premiera Camerona. Sondaż przeprowadzono po pierwszym w tej kampanii starciu telewizyjnym Camerona i przywódcy Partii Pracy Eda Milibanda w zeszły czwartek. W trakcie kampanii wyborczej David Cameron zamierza skoncentrować się na zatrudnieniu, podatkach, oświacie, gospodarce mieszkaniowej i systemie emerytalnym, unikając po części tematu imigracji, by nie dostarczać amunicji Nigelowi Farage’owi z UKIP, dla którego jest to główny motyw kampanii. Premier nie uwzględnił też kwestii publicznej służby zdrowia (NHS), będącej głównym wątkiem wyborczym Partii Pracy. «
Konserwatyści wyprzedzają laburzystów
»
Partia Konserwatywna brytyjskiego premiera Davida Camerona prowadzi czterema punktami procentowymi przed opozycyjną Partią Pracy w przeddzień oficjalnego rozpoczęcia kampanii przed wyborami planowanymi na 7 maja – wynika z sondażu opublikowanego w ostatnią niedzielę. Badanie przeprowadzone dla ITV News i dziennika „Daily Mail” daje konserwatystom największą przewagę od września 2010 r. Partia Konserwatywna uzyskała poparcie 36 proc., zyskując punkt proc. od ubiegłego tygodnia, podczas gdy laburzyści, z poparciem 32 proc., stracili trzy punkty
UFSB[ KVƆ EPTUŖQOB OB UXPJN SMARTFONIE I TABLECIE! ı$*Ĉ("+ $00-563ĕ OB UBCMFU J LPNÕSLŖȷ
576-MAKIETA 1 01-23.indd 16
31/03/2015 12:43:24
017
576-MAKIETA 1 01-23.indd 17
31/03/2015 12:43:26
Fot. PAP/EPA/Facundo Arrizabalaga, Andy Rain
018
WIADOMOŚCI na wyspach
Ruszyła kampania przed wyborami Premier Wielkiej Brytanii David Cameron spotkał się w ostatni poniedziałek z królową Elżbietą II po raz ostatni jako szef rządu w tej kadencji. Tym samym oficjalnie rozpoczęła się pięcioipółtygodniowa kampania przed wyborami parlamentarnymi rozpisanymi na 7 maja.
»
Audiencja odbyła się w pałacu Buckingham, trwała 10 minut i była przede wszystkim formalnością. Wcześniej premier udawał się do monarchini, by oficjalnie prosić ją o rozwiązanie parlamentu przed wyborami. Jednak w tym roku po raz pierwszy rozwiązanie parlamentu nastąpiło automatycznie na mocy ustawy ustanawiającej terminy wyborów powszechnych (FixedTerm Parliaments Act). Ministrowie pozostaną na czele swoich resortów do czasu sformowania nowego rządu, ale parlamentarzyści już teraz przestają pełnić swoje funkcje, a do wszystkich 650 okręgów wyborczych zostaną wysłane rozporządzenia w sprawie organizacji wyborów. Po spotkaniu z królową Cameron wystąpił przed dziennikarzami na Downing Street. Było to jego pierwsze wystąpienie od oficjalnego rozpoczęcia kampanii przed wyborami, określanymi przez komentatorów jako najmniej przewidywalne od kilkudziesięciu lat. 576-MAKIETA 1 01-23.indd 18
Cameron powiedział, że podczas pierwszej kadencji na stanowisku szefa rządu rozpoczął „przemianę kraju” i chciałby od wyborców uzyskać szansę na „dokończenie rozpoczętego dzieła”. Rząd konserwatywny chce „gospodarki, która się rozwija, tworzy miejsca pracy i generuje środki na właściwie zarządzany i coraz lepszy NHS (publiczna służba zdrowia)” – zadeklarował. Opozycyjną Partię Pracy i jej przywódcę Eda Milibanda oskarżył o ryzykowanie „gospodarczego chaosu”. – Miliband twierdzi, że dba o ludzi pracy, ale chce podwyższać podatki i zwiększać zadłużenie kraju – podkreślił. Wcześniej przywódca laburzystów wypomniał torysom, że dążąc do referendum w sprawie dalszego członkostwa Wielkiej Brytanii w Unii Europejskiej, stwarza zagrożenie dla brytyjskiego biznesu. Zaznaczył, że jego partia jest za pozostaniem kraju w UE i zamierza przywrócić mu pozycję przywódcy. Miliband wytknął też konserwaty-
stom, że brytyjska gospodarka co prawda podnosi się z kryzysu, ale w tempie najwolniejszym od ponad 100 lat, przy okazji windując koszty życia. Zadeklarował, że laburzystowski rząd podniesie standard życia „zwykłych ludzi pracujących” poprzez proporcjonalne rozłożenie ciężarów w społeczeństwie, a jednocześnie zmniejszy deficyt budżetowy i zachowa NHS. W poniedziałek z królową spotkał się jeszcze wicepremier Nick Clegg, szef współrządzących Liberalnych Demokratów, z racji pełnionej funkcji przewodniczącego Tajnej Rady (Privy Council), organu doradczego królów Anglii. Z uwagi na duże rozdrobnienie brytyjskiej sceny politycznej na wynik majowych wyborów mogą wpłynąć pomniejsze ugrupowania, w tym szkoccy czy walijscy nacjonaliści, Zieloni czy partie antyunijne, np. UKIP Nigela Farage’a. Analitycy spodziewają się, że kampania skupi się na kwestii brytyjskiego członkostwa w UE czy imigracji, choć na razie obie główne partie koncentrują się na gospodarce. « 31/03/2015 12:43:29
019
576-MAKIETA 1 01-23.indd 19
31/03/2015 12:43:31
Fot. Facebook / Mark Zuckerberg
020
WIADOMOŚCI gospodarka
Samolot dostarczy internet
»
Podczas zeszłoczwartkowej konferencji w San Francisco w USA Facebook zaprezentował projekt napędzanego energią słoneczną samolotu bezzałogowego, który z dużej wysokości ma dostarczać internet. Rozstaw skrzydeł maszyny ma być porównywalny do tego w Boeingu 767. Projekt bezzałogowca Aquila zaprezentował na konferencji dla programistów f8 Mike Schroepfer, który odpowiada w firmie za rozwój technologiczny i naukowy. Facebook poinformował, że samolot ma baterie słoneczne na skrzydłach, a masa maszyny jest mniejsza od
wagi małego samochodu. Samolot odbył już pierwszy lot w Wielkiej Brytanii. – Pomysł polega na krążeniu na dużej wysokości wokół obszaru przez około miesiąc i emitowaniu sygnału dostępu do internetu – powiedział Schroepfer, zapowiadając więcej informacji na temat maszyny w ciągu tego roku. – Samoloty tego typu pomogą połączyć z siecią cały świat, ponieważ posłużą 10 proc. populacji, która żyje poza istniejącą infrastrukturą internetową – podkreślił szef serwisu społecznościowego Mark Zuckerberg w oświadczeniu zamieszczonym na Facebooku.
Sygnał internetu ma być przekazywany z samolotów na Ziemię za pomocą laserów. Maszyny mają latać na wysokości 65 – 90 tys. stóp nad powierzchnią. W zeszłym roku Facebook pozyskał pięcioosobowy zespół inżynierów z Wielkiej Brytanii, który opracował projekt najdłużej latającego samolotu bezzałogowego napędzanego energią słoneczną – Zephyr. Dalsze loty testowe nowej maszyny planowane są na lato. Rozstaw skrzydeł w Boeingu 767 wynosi w zależności od wersji od ponad 47 metrów do prawie 53 metrów. «
Rosja wznowi turystyczne loty kosmiczne
»
Po latach wysyłania w przestrzeń kosmiczną jedynie zawodowych astronautów i kosmonautów, Rosja w 2018 r. planuje wznowić program turystycznych lotów kosmicznych – poinformowały władze rosyjskie. RKK Energia, rosyjski producent rakiet kosmicznych kontrolowany przez państwo, podała w raporcie opublikowanym w zeszły wtorek, że zauważalny w ostatnich latach spadek popytu na turystyczne loty kosmiczne zamierza nadrobić, wznawiając w 2018 576-MAKIETA 1 01-23.indd 20
r. załogowe loty turystyczne na orbitę okołoziemską. W latach 2001 – 2011 Rosja wysłała komercyjnie na Międzynarodową Stację Kosmiczną (ISS) siedmiu kosmicznych turystów. Program musiał zostać jednak zawieszony w lipcu w 2011 r. w związku z wyłączeniem przez Stany Zjednoczone z użycia wszystkich wahadłowców kosmicznych (Space Shuttle), czym NASA zakończyła trwającą trzy dekady erę amerykańskich wahadłowców. Od tego momentu loty załogowe na
stację kosmiczną odbywały się za pośrednictwem rosyjskich rakiet Sojuz. Rosjanie uczynią jednak wyjątek i we wrześniu br. zamierzają wysłać kolejnego turystę na Międzynarodową Stację Kosmiczną. Ma nim być brytyjska wokalistka i aktorka Sarah Brightman. Na stację poleci statkiem Sojuz, najpewniej ze stacji Bajkonur w Kazachstanie. Pierwszym kosmicznym turystą był Amerykanin Dennis Tito, który odbył podróż na przełomie kwietnia i maja 2001 r. « 31/03/2015 12:43:33
021
576-MAKIETA 1 01-23.indd 21
31/03/2015 12:43:35
022
WIADOMOŚCI prawo
Potknięcia i poślizgnięcia – czy możemy się starać o odszkodowanie?
»
Wypadki tego typu możemy podzielić na trzy kategorie: 1. Poślizgnięcia/potknięcia na ulicy lub chodniku – w większości przypadków chodniki i ulice są własnością miasta lub gminy, które mają obowiązek utrzymania standardu ich powierzchni na odpowiednim poziomie. 2. Wypadki w sklepie – właściciele sklepów są zobowiązani do utrzymania podłóg w sklepie w stanie, który nie zagraża bezpieczeństwu klienta. Jeżeli Twój wypadek wydarzył się na terenie sklepu na skutek rzeczy, która nie powinna znajdować się na podłodze, masz prawo starać się o odszkodowanie. 3. Poślizgnięcia/potknięcia w miejscach publicznych lub prywatnych (włączając prywatne domy) – obowiązkiem najemcy jest podjęcie odpowiednich kroków, które zapewnią wszystkim użytkownikom mieszkania bezpieczeństwo i zminimalizują ryzyko wystąpienia wypadku.
Jeżeli miałeś wypadek w wyniku potknięcia/poślizgnięcia, pamiętaj, aby: 1. Z anotować dokładne miejsce wypadku. 2. Zebrać dane wszystkich świadków. 3. Zrobić zdjęcie miejsca, w którym doszło do zdarzenia – najlepiej użyć miarki, która pokaże np., jak głęboka była dziura czy nierówna powierzchnia (linijka, moneta, gazeta). 4. Zatrzymać wszystkie rzeczy, które zostały w wyniku wypadku zniszczone, takie jak ubrania, okulary itp. 5. Udać się do lekarza (GP lub szpital) w celu zrobienia obdukcji. 6. Poinformować władze lokalne (np. Council) o wypadku oraz wypełnić formularz służący zgłoszeniu potknięcia/ poślizgnięcia (Tripping/Slipping Accident Report form). «
Jeśli byłeś ofiarą wypadku na terenie Wielkiej Brytanii, nie zwlekaj, tylko zadzwoń do
na numer 020 8741 7762. Gwarantujemy profesjonalną obsługę w języku polskim.
UFSB[ KVƆ EPTUŖQOB OB UXPJN SMARTFONIE I TABLECIE! ı$*Ĉ("+ $00-563ĕ OB UBCMFU J LPNÕSLŖȷ
576-MAKIETA 1 01-23.indd 22
31/03/2015 12:43:39
576-MAKIETA 1 01-23.indd 23
31/03/2015 12:43:40
024
TEMAT NUMERU społeczeństwo
Mogliście u nas ostatnio przeczytać dużo o czarnych kartach brytyjskiej historii. Jeszcze z nimi nie kończymy, bo jest to talia bardzo gruba, ale dziś mała odskocznia i 10 najlepszych rzeczy, które Brytyjczycy dali światu. A dali bardzo wiele i niemal w każdej sferze życia. Może poza jedzeniem… Tomasz Borejza
»
Choć i tutaj coś da się znaleźć. I to coś, co do wyspiarskiej kuchni przystaje doskonale – zamkniętą w metalowej puszcze konserwę mięsną, którą po raz pierwszy zaczęto produkować w Bermondsey. To dziwić nie powinno, bo patrząc na angielskie
576-MAKIETA 2 24-43.indd 24
popisowe dania, raczej pizzy, spaghetti i pierogów nie należało się spodziewać. Jedzenia zatem nie ma, ale za to coś do picia już na tej liście brytyjskich wynalazków znajdziecie. I nie, nie będzie to – uwierzcie, że pomyślałem o tym samym – piwo. Będzie to coś, co jest jeszcze popularniejsze. Otóż w 1767 r. w Leeds została wynaleziona… »
31/03/2015 12:55:27
025
576-MAKIETA 2 24-43.indd 25
31/03/2015 12:55:28
026
TEMAT NUMERU społeczeństwo woda gazowana (10)
Stany Zjednoczone Ameryki uznawane są zarówno za najlepsze, jak i najgorsze dzieło wyspiarskiego geniuszu
576-MAKIETA 2 24-43.indd 26
Autorem wynalazku był Joseph Priestley – duchowny, teolog, filozof polityczny i chemik, który w swoim życiu opublikował ponad 150 prac. Do historii nie przeszedł jednak dlatego, że przyłożył rękę do powstania nurtu teologicznego zwanego unitarianizmem. („Co to takiego?” – zapytacie. Właśnie…) Ani nawet dzięki pokaźnemu wkładowi w odkrycie tlenu, ale dzięki eksperymentowi z wodą, który przeprowadził w lokalnym browarze. Tam udało mu się nagazować wodę dwutlenkiem węgla, który powstawał w czasie warzenia piwa. Kiedy dał ją do spróbowania znajomemu – sam, trudno mu się dziwić, trochę się bał – okazało się, że ta smakuje wyjątkowo dobrze. Niewiele później z jego osiągnięcia skorzystał J.J. Schweppe, który opracował metodę gazowania napojów na skalę przemysłową i wdrożył ją w Genewie, by w 1792 r. przenieść się do Londynu i tam rozwijać Schweppes Company. Na samej wodzie się zresztą nie skończyło, bo dla tych, którzy lubią napoje ciepłe, a nie zimne, Brytyjczycy stworzyli jeszcze czajnik elektryczny, który sam się wyłącza (opracował go w 1955 r. Peter Hobbs, jeden z założycieli firmy Russell Hobbs). A także termos, który pozwala ciepło utrzymać. Ten w 1892 r. wynalazł chemik z Cambridge sir James Dewar. Co ciekawe, dla wielu z tych wynalazków prawdziwy rynek znaleziono dopiero, gdy rozkwitł inny z pomysłów Brytyjczyków, który jest uparcie wymieniany w przeróżnych zestawieniach tak najlepszych, jak i najgorszych dzieci wyspiarskiego geniuszu. Chodzi o
Stany Zjednoczone Ameryki (9)
Te przed wywalczeniem niepodległości podlegały koronie brytyjskiej, która zresztą niespecjalnie chciała się pożegnać z kolonią zbudowaną przez jej poddanych, bo ta doskonale rokowała na przyszłość. Dziś Stany Zjednoczone to najpotężniejsze i najbogatsze, co w dzisiejszym świecie na jedno wychodzi, imperium świata. Jest tak m.in. za sprawą ducha innowacji, który przywieźli tam ze sobą emigranci z Wysp Brytyjskich. To dzięki niemu Ameryka stała się światową mekką wynalazców i dała światu setki kolejnych praktycznych rozwiązań. Jak silny jest ten duch w obu krajach – a więc tam, gdzie
USA „wynaleziono”, ale też samym USA – najlepiej widać po liczbie Nagród Nobla, które do nich trafiają. Z 864 dotychczas przyznanych najwięcej otrzymali mieszkańcy USA – 350, a na drugim miejscu jest Wielka Brytania, która może pochwalić się 123 laureatami. Przy czym kiedy przeliczyć ich na milion mieszkańców, to na Wyspach szansa trafienia na noblistę jest… dwa razy większa niż w Ameryce. Czemu trudno się dziwić, gdy wie się, w jaki sposób William Addis wynalazł
szczoteczkę do zębów (8)
W roku 1770 młody handlarz trafił za udział w buncie do więzienia Newgate. Czas za kratami wykorzystał doskonale, bo nie mając co robić, doszedł do wniosku, że ludzie mogliby dokładniej czyścić zęby. Wówczas robiono to jeszcze za pomocą szmat i soli. Addis zaczął eksperymentować z małą miotłą. Wydrążył otworki w kości, a następnie zaczął wypełniać je zdobytą szczeciną. Po wyjściu na wolność został pierwszym masowym producentem szczoteczek do zębów. W dziedzinie zdrowia można zresztą wyliczać więcej wynalazków: od wodociągów i kanalizacji (to Londyn w XIX wieku – więcej w „Coolturze” nr 520) po współczesną strzykawkę, którą w 1853 r. opracował Alexander Wood z Edynburga. Do tej kategorii dałoby się też zapewne zaliczyć pierwszą gaśnicę – jej wynalezienie pozwoliło uratować wiele ludzkich żyć, a po raz pierwszy użyto jej w Londynie. Choć bardziej praktyczny, zbliżony pomysłem do dzisiejszych, model powstał w Edynburgu u zarania rewolucji przemysłowej, która – jak mogłoby być inaczej – rozpoczęła się na Wyspach, od wynalezienia
silnika parowego (7)
Tutaj brak jednego ojca, a – to ciekawostka – mechanizmy podobne do pierwszych nowoczesnych silników stosowali nawet antyczni Grecy, lecz ich technologia zaginęła wraz z nadejściem średniowiecza. Pewne jest jednak to, że za sprawą m.in. Thomasa Newcomena, Jamesa Watta i najbardziej niedocenianego z nich wszystkich Richarda Trevithicka współczesny silnik parowy narodził się na Wyspach. A po nim narodziła się tam też kolej, która znacząco obniżyła koszty podróży i z czasem sprawiła, że te stały się dostępne dla rzeszy ludzi, która wcześniej nie mogła nawet marzyć o tym, by opuścić miejsce, 31/03/2015 12:55:31
027
Karol Darwin
w którym się urodziła. O wakacjach nad morzem nie wspominając. Jednak brytyjskie silniki to nie tylko ten parowy. Także elektryczny, który po raz pierwszy został zbudowany przez Michaela Faradaya w 1821 r. Nieco później silniki przydały się do usprawnienia kolejnego z listy najważniejszych brytyjskich wynalazków, czyli kosiarki (dzieło Edwina Buddinga z Thrupp, 1830 r.). Z kolei dzięki niej dało się dużo łatwiej przygotowywać boiska, a na dobrych boiskach rozwijają się…
Isaac Newton
rower (5)
Aż do 1885 r., kiedy John Kemp Sterley po raz pierwszy zastosował w pojeździe łańcuch, co pozwoliło zamontować dwa koła równej wielkości i zacząć sprzedawać „bezpieczny rower”. Nowy pojazd szybko podbił świat. Tym bardziej że jeździć można było nawet w deszczu, bo w 1823 r. Charles Mackintosh wyprodukował wodoodporny materiał, a już dwa lata później koła mogły być nie tylko równej wielkości, ale też „ubrane” w pneumatyczne opony, które w 1887 r. wynalazł weterynarz z Belfastu John Boyd Dunlop. Mężczyzna zrobił to, bo jego syn cierpiał z powodu bólów głowy wywoływanych przez „wstrząsy na nierównych drogach”, które doskwierały mu w czasie jazdy na trójkołowcu. Z pomysłów dotyczących drogowego bezpieczeństwa wypada dodać jeszcze przynajmniej tarczowe hamulce. A z wielkich Brytyjczyków, których pomysły świat otrzymał w prezencie, nie można pominąć co najmniej…
Ten wprawdzie nie zrodził się na Wyspach, ale na Wyspach nabrał nowoczesnej formy. Znacie z pewnością bardzo wysokie rowery, w których jedno koło było ogromne, a drugie malutkie. Były one gwiazdami wielu niemych filmów – przede wszystkim slapsticków, a wszystko za sprawą tego, że bardzo łatwo i spektakularnie się wywracały. Jeździło się na nich źle, niewygodnie i niebezpiecznie.
Idee tych dwóch naukowców pchnęły fizykę (podziękowania idą do Newtona) i biologię (tutaj ukłony dla Darwina) w kierunku ich współczesnej formy. Dwumian, prawa dynamiki, prawo powszechnego ciążenia i kilka jeszcze innych pomysłów człowieka urodzonego w Woolsthorpe‑by‑Colsterworth rozpoczęły »
sporty (6)
Być może dlatego większość z najważniejszych dzisiaj sportów zespołowych swój rodowód ma na Wyspach. Są wśród nich: piłka nożna i rugby (więcej o tym w „Coolturze” nr 542), krykiet, tenis, futbol amerykański, który wyrósł z rugby, i baseball – jego przodkiem jest brytyjska gra „rounders”. Zestaw uzupełnia jeszcze…
576-MAKIETA 2 24-43.indd 27
Idee Newtona i Darwina pchnęły fizykę i biologię w kierunku ich współczesnej formy
Isaaca Newtona i Karola Darwina (4)
31/03/2015 12:55:34
028
TEMAT NUMERU społeczeństwo
Pierwszy radiowy sprzęt nadawczy zainstalowano na dachu londyńskiego budynku brytyjskiej poczty
576-MAKIETA 2 24-43.indd 28
rewolucję naukową, dzięki której możemy się dziś cieszyć np. z lotniczych podróży, samochodowej nawigacji i ludzkich kroków na Księżycu. Z kolei genialny biolog sformułował teorię ewolucji, która umożliwiła niezwykle szybki rozwój nauk biologicznych, wliczając w to genetykę i medycynę – dziedziny nauki, z których dorobku korzystamy dziś wszyscy. Jednak to oczywiście tylko część z tych, którzy powinni zostać tutaj wymienieni, bo wierne grono fanów – ci mogliby się obrazić z powodu przeoczenia – mają też…
The Beatles (3)
Gdy rzecznik prasowy Władimira Putina nazwał Wielką Brytanię „małą wyspą, z którą nikt się nie liczy”, David Cameron zareagował emocjonalnym przemówieniem. – To mała wyspa, która jest szóstą największą gospodarką świata, jest czwarta pod względem wydatków na wojsko, ma najlepszych dyplomatów, historię, z której może być dumna, i jeden z największych wkładów w literaturę, sztukę i światową cywilizację – mówił i dodawał: – To my daliśmy światu Beatlesów, Elgara i One Direction. A przecież to nie tylko The Beatles, ale też The Rolling Stones, Radiohead, The Who, The Sex Pistols, Led Zeppelin, Queen, Van Morrison, Pink
Floyd, Joy Division, Elton John, Oasis i… wstaw dowolne, bo jest z czego wybierać. Jest też ich na czym oglądać i gdzie słuchać, bo…
Radio (2)
też narodziło się w Londynie. Choć Marconi wynalazł je w Italii, w jego rodzinnych stronach nikt nie wierzył, że Włoch może zrobić coś przełomowego. Wsparcie znalazł dopiero w brytyjskiej poczcie, która natychmiast dostrzegła możliwości wykorzystania nowego urządzenia i pierwszy na świecie sprzęt nadawczy zainstalowano na dachu jej londyńskiego budynku. Marconiego przyjęto ciepło, ponieważ – inaczej niż we Włoszech – w Anglii wierzono już wtedy, że „sky is the limit”, a przeszłość przyniosła dobre doświadczenia z telekomunikacją. Takie jak choćby pierwszy w pełni działający telegraf, który połączył Paddington z West Drayton. Później zresztą też nie spuszczono z tonu. Telefon zawdzięczamy urodzonemu w Edynburgu Alexandrowi Bellowi. A wśród ludzi, którzy dołożyli swoją rękę do powstania telewizora, jest John Logie Baird, który przeprowadził pierwszą międzykontynentalną transmisję. Zrobił to w 1928 r., a sygnał biegł z Londynu do Nowego Jorku. 31/03/2015 12:55:38
029 Jednak jeżeli myślicie, że radio, telegraf, telefon i telewizor to wszystko, to się mylicie. Na Wyspach powstała idea komputera. To wspaniały Alan Turing (więcej: „Cooltura” nr 512) stworzył koncepcję maszyny uniwersalnej, która w 1943 r. znalazła zastosowanie w pierwszym działającym elektronicznym komputerze. Tommy Flowers zbudował go po to, by łamać niemiecki szyfr Lorenza. Do tego z komputerów można dorzucić jeszcze… WWW i jedyną rzecz, która zasięgiem może się równać z najważniejszym wkładem Brytyjczyków z ostatnich lat. Chodzi o bankomat, który został wymyślony przez Johna Shepperda-Baronna, gdy ten kąpał się, myśląc jednocześnie, skąd wziąć pieniądze, skoro bank jest zamknięty. Robił to w 1965 r., a dwa lata później pierwszy bankomat pojawił się w oddziale Barclaysa w Enfield. A co jest najważniejszym wkładem ostatnich lat? Jest nim…
język angielski (1)
Mówi nim 1,2 mld ludzi na całym świecie. Więcej posługuje się jedynie mandaryńskim, ale mimo to ten nie ma i nigdy nie będzie miał takiego znaczenia jak angielski. Nie będzie, bo o ile Chińczycy mogą się dość łatwo nauczyć języka europejskiego, to dla nas toniczny mandaryński jest często nie do opanowania. Wiem, co mówię – próbowałem. Nawet na koszt chińskiej ambasady, która robi, co może, by w języku Państwa Środka mówiło jak najwięcej ludzi, a ludziom i tak idzie to ciężko. Angielski to dziś prawdziwa lingua franca i najczęściej używany drugi język świata. Jego prostota, brak zbędnych odmian i, last but not least, praktyczność wielu zwrotów, których odpowiedników np. w polskim próżno szukać – zobaczcie choćby na fair enough i good for you – powodują, że stał się uniwersalnym językiem nauki i międzynarodowego biznesu. W świecie, który staje się coraz „mniejszy”, to ogromna wartość. Jednak o angielskim, tym, skąd się wziął, i jak został współczesną łaciną, dopiero u nas przeczytacie. * * *
Brytyjczycy to nacja innowatorów. Swoją skłonność do ulepszania świata tłumaczą na różne sposoby, ale najczęściej tak jak sir James Dyson, który wynalazł bezworkowy odkurzacz, dzięki czemu dorobił się majątku wartego ponad 1 mld funtów. Otóż sir James Dyson mówi, że wszystko dlatego, iż Wielka Brytania jest wyspą. To odseparowało jej mieszkańców od zgubnych wpływów Europy i pozwoliło zajmować się rzeczami praktycznymi, gdy na kontynencie skupiano się na tych mniej ważnych. Jednak to nie wszystko, bo Anglicy lubią o czymś zapominać. Po pierwsze o tym, jak wiele skorzystali na swoich koloniach. I jeszcze o tym, że dynamika Wysp to także zasługa imigrantów i tego, że te od dawna są miejscem, które przyciąga niezliczoną ilość talentów i ludzi bardzo otwartych, pomysłowych i odważnych. (więcej: „Cooltura” 418). « 576-MAKIETA 2 24-43.indd 29
31/03/2015 12:55:39
030
WIELKA BRYTANIA społeczeństwo
Fot. PAP/EPA/Will Johnston
Uroczystości pogrzebowe króla Anglii Ryszarda III w katedrze w Leicester.
Kości z błękitnym nalotem Uroczystości pogrzebowe Ryszarda III pokazały brzydszą twarz Wielkiej Brytanii. Niezdrowa nostalgia za przeszłością uświadamia, że republikańskiej rewolucji na Wyspach nie będzie. Radosław Zapałowski
»
Zeszłotygodniowy pogrzeb Ryszarda III w katedrze w Leicester wyglądał jak satyra antyrojalistów. Schlebianie monarchii osiągnęło szczyt absurdu. Transcendentalność wydarzenia, pompa i fanfary przypominały groteskę. Chociaż były jak najbardziej realne. Farsa zaczęła się tydzień przed uroczystością. Najpierw kondukt pogrzebowy wyruszył z Fenn Lane Farm, uważanego za najbliższe miejsca, w którym poległ król, a potem objechał wszystkie mniej lub bardziej historyczne miejsca hrabstwa, jakby był pokazem relikwii pospól576-MAKIETA 2 24-43.indd 30
stwu. Na koniec trumna ze szczątkami króla Ryszarda III przybyła do katedry w Leicester, a przy wjeździe do miasta orszak został powitany przez burmistrza Petera Soulsby’ego, arcybiskupa Canterbury, księcia i księżną Gloucester, hrabinę Wessex oraz najbliższych krewnych. Inny daleki krewny króla, znany z serialowej roli Sherlocka Holmesa aktor Benedict Cumberbatch, podczas głównych uroczystości w katedrze przeczytał wiersz napisany specjalnie na tę okazję przez szkocką poetkę Carol Ann Duffy. Osobną, trochę mniej groteskową imprezę zorganizowano także w Yorku – bo to historyczne miasto na północy długo walczyło o to, by
pochówek odbył się w katedrze Minster. Tego bowiem podobno życzył sobie sam król. I chociaż nie można odmówić włodarzom obu miast próby wykorzystania starych, półwiecznych królewskich kości do celów turystycznych, to jednak skala uroczystości oszałamiała. 20 tys. osób patrzyło na dębową trumnę ze szczątkami monarchy, a reporter BBC informował o łzach wielebnego Davida Monteitha, który uroczystości określił jako nadzwyczajne i wzruszające, co udzieliło się wszystkim uczestnikom, którzy byli „pokorni i pełni czci”. W tym groteskowym przedstawieniu można było dostrzec brytyjską fantazję o namaszczo31/03/2015 12:55:41
031 nych genach, cudownej błękitnej krwi, uprzywilejowanych z urodzenia, zrozumienie dla hierarchii i nierówności oraz fascynację celebrytyzmem. To brzydki obraz, bo pokazuje, że Brytyjczycy wciąż nie mogą lub nie chcą uwolnić się od feudalnego stanu umysłu. A to ma konsekwencje polityczne i społeczne.
Wybielanie despoty
Ryszard III od lat rozpalał wyobraźnię Brytyjczyków i prowokował gorące spory oraz dyskusje. Z jednej strony szekspirowski pokraczny łotr-dzieciobójca, z drugiej ikona popkultury za sprawą książki Josephine Tey „Córka czasu”, która zrewidowała w niektórych kręgach opinię o ostatnim władcy Anglii z linii Plantagenetów. Największy schwarzcharakter w historii Anglii albo ofiara propagandy Tudorów. Jako ósme dziecko księcia Ryszarda z Yorku miał marne szanse na koronę, nawet gdy w 1461 r. sięgnął po nią jego starszy brat, późniejszy Edward IV. Anglia była wtedy zmęczona wojną stuletnią z Francją. Lokalną, angielską częścią tego morderczego konfliktu była Wojna Dwóch Róż, nazwana tak od symboli potężnych rodzin walczących o angielską koronę: Lancasterów i Yorków (odpowiednio czerwona i biała róża). W 1483 r. nadarzyła się okazja, której Ryszard III nie mógł nie wykorzystać. Król Edward przeziębił się podczas krótkiego rejsu i zmarł po kilku tygodniach choroby. Z Walii do Londynu wyruszyli wtedy dwaj jego synowie: 12-letni następca tronu i jego 9-letni brat. Ryszard III, który wolą zmarłego króla miał zostać lordem protektorem (interrexem) na czas ich dorastania, umieścił ich w Tower. Wówczas była to jeszcze królewska rezydencja, w której następcy tronu zwyczajowo czekali na koronację. Synowie Edwarda nigdy już jednak nie wyszli poza jej mury. Dwa tygodnie później w wyreżyserowanym nabożeństwie przed katedrą św. Pawła miejscowi kanonicy ogłosili Ryszarda prawowitym następcą tronu, a trzy tygodnie później włożył on koronę jako król Ryszard III. Jednak przedstawiciele fanklubu Ryszarda III twierdzą, że „przechwytując koronę”, uchronił królestwo od katastrofy i zasłużył się na wielu innych polach. Ufundował np. słynne King’s College i Queen’s College w Cambridge, założył system bezpłatnej pomocy prawnej dla biednych poddanych, wprowadził 576-MAKIETA 2 24-43.indd 31
zasadę kaucyjnego zwolnienia z aresztu, praktycznie zniósł też cenzurę. Wszystko w ciągu zaledwie dwóch lat sprawowania władzy. Według brytyjskiego historyka Iana Mortimera zwolennicy Ryszarda III są dziś na fali wznoszącej, bo „muszą odreagować lata upokorzeń, których ich król doznał od Szekspira i tudorowskich historyków”. I chociaż historia Wielkiej Brytanii jest niezwykle interesująca, pełna akcji i zwrotów akcji – idealnie portretowana przez współczesną popkulturę (ostatnio choćby w znakomitej książce Hillary Mentel „Wolf Hall”) – to jednak
podatników prawie 300 mln funtów rocznie, ale nie są to największe i najważniejsze koszty posiadania królowej i dworu. Najbardziej dotkliwe są koszty społeczne i polityczne. Bo zbiorowa ślepota na to, że monarchia jest niesprawiedliwa, elitarna, antydemokratyczna, jest reliktem epoki imperialnej, a także dewaluuje system parlamentarny i jest źródłem etnicznej, społecznej oraz płciowej dyskryminacji, osłabia instynktowne oburzenie na galopującą chciwość brytyjskiej kleptokracji. Szacunek do korony przekłada się na akceptację nierówności społecz-
nostalgia Brytyjczyków za przeszłością jest zastanawiająca. I z punktu widzenia współczesnego, demokratycznego państwa trochę niebezpieczna.
nych. Wpływa na powszechne pogodzenie się z tym, że każdy ma swoje, przypisane miejsce. Implikuje to niemożliwość zmiany systemu politycznego i grup sprawujących władzę. Hamuje gwałtowne i fundamentalne przeoranie substancji społecznej, zmianę hierarchii ekonomicznych i kulturowych, masowe przełamanie dotychczasowych stosunków własności. Wreszcie współtworzy statyczne społeczeństwo – skostniałe, opierające się na bezpiecznej hierarchii i „dziedzicznym” podziale ról. Awans klasowy na Wyspach jest dziś praktyczne niemożliwy. Potwierdza to raport Alana Milburna z 2010 r. o mobilności społecznej w UK. Droga do dobrych posad i atrakcyjnych zarobków dla wielu jest zamknięta. Zjednoczone Królestwo jest obecnie krajem, w którym dochody i wykształcenie rodziców najbardziej rzutują na dochody i wykształcenie dzieci. A według OECD ten stan społecznego bezruchu szkodzi rozwojowi gospodarczemu. W raporcie „Family Affair” poświęconym międzypokoleniowej mobilności społecznej w najbogatszych krajach świata OECD opisuje Wielką Brytanię jako miejsce, w którym drabina społeczno-ekonomiczna pozostaje niezmienna. Uroczystości pogrzebowe Ryszrda III pokazują dlaczego. «
Wyspiarze wciąż mają koronę wdrukowaną w głowę. Szacunek, cześć i hołdy składane osobom wysoko urodzonym są nieodłącznym elementem brytyjskiego DNA.
Korona w głowie
Pokora, o której podczas uroczystości pogrzebowych Ryszarda III mówił wielebny David Monteith, jest kluczem do zrozumienia brytyjskiej fiksacji na punkcie monarchii. Wyspiarze wciąż mają koronę wdrukowaną w głowę. Szacunek, cześć i hołdy składane osobom wysoko urodzonym są nieodłącznym elementem brytyjskiego DNA. Mimo krytyki różnych środowisk i całej masy skandali monarchia w Wielkiej Brytanii wciąż darzona jest olbrzymią sympatią. Co prawda XIXwieczny mistycyzm, jakim otaczano dwór królewski w ostatnich latach, znacznie osłabł i dziś mało który Brytyjczyk śni o królowej, co było niemal powszechne jeszcze w latach 50. zeszłego wieku, jednak za republiką na Wyspach według badań instytutu Mori opowiada się zaledwie 19 proc. ankietowanych. I takie poparcie utrzymuje się od 1969 r., z wyjątkiem dwóch tygodni po śmierci księżnej Diany, kiedy to zwolenników republiki nieco przybyło (25 proc.). Monarchia kosztuje
31/03/2015 12:55:42
Fot. Archiwum Ambasady Polskiej w Londynie
032
WIELKA BRYTANIA WYDARZENIA
Minister Robert Kupiecki, ambasador Witold Sobków i minister Juian Brazier
Brytyjczycy oddali teczki Polakom Zbiór około 10 tys. teczek personalnych po żołnierzach Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie, którzy zginęli bądź zmarli podczas II wojny światowej, trafi do Polski. Symboliczne przekazanie kilku teczek odbyło się w Ambasadzie RP w Londynie.
»
Teczki były dotąd w zasobach Ministerstwa Obrony Wielkiej Brytanii. – Ponieważ po zakończeniu II wojny Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie rozformowano, archiwalia, dokumenty kadrowe po żołnierzach zostały przejęte przez brytyjskie Ministerstwo Obrony. Były przez wiele lat wykorzystywane do celów praktycznych, tzn. służyły do wydawania rodzinom czy zainteresowanym informacji poświadczających przebieg służby, odznaczeń. Jednak z upływem czasu te dokumenty tracą charakter praktyczny, natomiast mają walor historyczny, dlatego strona brytyjska zdecydowała się na przekazanie ich do Polski – wyjaśnił historyk polskiego MSZ Piotr Długołęcki. W polskiej ambasadzie odbyło się symboliczne przekazanie kilku teczek na ręce podsekretarza stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej Roberta Kupieckiego. Materiały docelowo trafią do Centralnego Archiwum Wojskowego w Warszawie, gdzie już znajdują się dokumenty dotyczące 576-MAKIETA 2 24-43.indd 32
historii wojska polskiego, w tym teczki osobowe, ale głównie dotyczące okresu przed 1939 r. Jak podkreślają historycy, przekazanie dokumentów żołnierzy z okresu II wojny pozwoli na wypełnienie tej luki w polskim zasobie archiwalnym i umożliwi historykom lepsze zbadanie, bardziej szczegółowe opisanie historii wojska polskiego z tego okresu. Teczka personalna zawiera informacje na temat konkretnego żołnierza, czyli datę i miejsce jego urodzenia, a także śmierci. Znajdują się tam informacje na temat wykształcenia i odbytych szkoleń żołnierza oraz przede wszystkim o przebiegu służby, a więc w jakich jednostkach i miejscach służył. Są tam także noty na temat przebiegu walk i bitew, w jakich uczestniczył, czyli jego szlak bojowy. Są też informacje o odznaczeniach. W teczkach mogą się również znajdować pamiątki po żołnierzach, prywatne fotografie i dokumenty, ordery. Czasami mogą być to też tzw. depozyty zawierające jakieś pamiątki materialne, np. sza-
blę. W przypadku gdy zgłoszą się spadkobiercy danego żołnierza, zostaną im przekazane. Archiwum przewiduje oczywiście opracowanie zbioru i udostępnianie go historykom, badaczom i członkom rodzin. Planowana jest także digitalizacja materiałów i udostępnianie w formie elektronicznej, jednak, jak podkreśla profesor Długołęcki, dokumentów jest mnóstwo, więc zapewne będzie to proces dłuższy. Warto nadmienić, że już wcześniej Brytyjczycy przekazali depozyty do Polski, a w ubiegłym roku kopie teczek wyższych polskich wojskowych, m.in. generałów Władysława Andersa, Antoniego Chruściela, Stanisława Maczka czy Stanisława Sosabowskiego. Cały czas trwają też rozmowy prowadzone zarówno przez MSZ, jak i MON, dotyczące przekazania do Polski zasadniczego zbioru, czyli teczek personalnych żołnierzy, którzy przeżyli II wojnę i zostali w Wielkiej Brytanii bądź wyemigrowali do innych krajów. Szacuje się, że tych teczek jest ok. 300 tys. « 31/03/2015 12:55:43
033
576-MAKIETA 2 24-43.indd 33
31/03/2015 12:55:44
034
FELIETON ZNOWU DOBRONIAK
Pietruszka na poziomie „A” Dziwi mnie wszelkie pospolite ruszenie, a z efektem stadnym w tle w szczególności. Trochę dziwnie się czuję, gdy patrzę na to, co się dzieje w kwestii likwidacji brytyjskiej matury z języków obcych.
»
Sprawą, która „rusza pospolite ruszenie”, jest fakt, że jednym z tych języków obcych ma być język polski. Wtedy klapki spadają na oczy, Polak od razu pada na kolana, zaczyna śpiewać „Boże coś Polskę”, a ręka podnosi mu się do góry ze złożoną z palców victorią. Może i większość nie rozumie, co właściwie owa likwidacja matur oznacza, jednak rozumie słowo „polska” i „likwidować”, a to już się kojarzy. Kojarzy się z wozem Drzymały i tekstem: „Nie będzie Niemiec pluł nam w twarz ni dzieci nam germanił”. Kojarzy się z lekcjami języka rosyjskiego – przymusowymi, bo innej możliwości przed 1989 r. większość uczniów polskich szkół nie miała. Zaborami, zniewoleniem i całą tą martyrologią, która trzyma polski patriotyzm w ryzach, a na stadionach karze palić race – oczywiście wszystko w kontekście miłości do ojczyzny. Jestem ciekawy, ile osób tak naprawdę zagłębiło się w cały proces brytyjskich egzaminów A-Level? Ile z tych osób w ogóle ma dzieci, które będą zdawać tutaj maturę? A ile z osób, które podpisywały listy społeczne „z poparciem dla…”, w ogóle wie, co podpisywały? Osobiście 576-MAKIETA 2 24-43.indd 34
widziałem przypadki, które raczej wołały o pomstę do nieba, a nie o świadomą decyzję pt. „TAK, chcę polskich matur na brytyjskich maturach”… Pomijam już fakt, że co ci biedni Brytyjczycy mają zrobić, gdy w ich kraju ktoś chce wprowadzać na siłę egzaminy z języka, który, delikatnie mówiąc, nie jest tu językiem urzędowym. Jak oni się czują? Nie dziwi mnie także to, co zdarzyło się w zeszłym tygodniu w pociągu linii District Line, w którym jedna z pasażerek zaczęła krzyczeć na dwóch młodych mężczyzn tylko dlatego, że ci rozmawiali w swoim języku, którego ona nie rozumiała. Jednym z jej „argumentów” było to, że ci powinni się socjalizować z Brytyjczykami, skoro mieszkają w tym kraju (wolne tłumaczenie – red.). Nawet jeśli w szkołach jest te kilkadziesiąt tysięcy polskich dzieci, to co im da ta matura? Tego nie rozumiem. Dlaczego nie wystarczy, żeby takie egzaminy z polskiego (z odpowiednim certyfikatem) były przeprowadzane w Szkołach Przedmiotów Ojczystych, czyli tzw. szkołach sobotnich, albo w szkole przy Ambasadzie Polskiej? Idę o zakład, że będzie przynajmniej odpowiedni poziom, bo z tego, co
się orientuję, obecny poziom na brytyjskiej maturze z języka polskiego jest co najmniej śmiesznie niski w porównaniu z polską maturą. Po co angażować tylu polityków – brytyjskich, polskiego pochodzenia w UK i polskich z Polski – do takiej w sumie mało istotnej sprawy, jaką jest matura dla kilku tysięcy osób? Jeśli nawet brytyjski rząd ugnie się pod naciskiem polskich polityków, którzy w ogniu kampanii prezydenckiej i zbliżającej się parlamentarnej będą chcieli sobie ponabijać plusy wśród Polaków w UK, to ja się pytam: JAKIM KOSZTEM? Co będziemy musieli jako Polska obiecać Wielkiej Brytanii, żeby jednak ta bieda-matura została w brytyjskich szkołach? Czy to jest tego warte? Nikt nas nie odcina od polskiej kultury, nikt nie zabrania prowadzić polskich szkół, których jest na Wyspach kilkaset. Nikt nie zabrania mówić w języku polskim w domach, nie jesteśmy tu w końcu prześladowani… Zadam tylko jeszcze raz pytanie: czy ta walka nie jest przysłowiową walką o pietruszkę? Bo być może „zwyciężymy,” ale czy nie będzie to pyrrusowe zwycięstwo? « 31/03/2015 14:08:05
035
576-MAKIETA 2 24-43.indd 35
31/03/2015 13:36:31
W Wielkiej Brytanii najwięcej czarnoskórych ginie z rąk ludzi o tym samym kolorze skóry. Biedni biali Brytyjczycy uważani są za nową „czarną rasę”. Popełniają oni najwięcej wykroczeń po spożyciu alkoholu. Wielu polskich przestępców woli pobyt w brytyjskich więzieniach niż powrót do kraju.
Fot. CC-BY-SA Stephan Röhl / www.boell.de
036
WIELKA BRYTANIA o tym się mówi
Trevor Phillips, polityk i dziennikarz, który od lat walczy z nierównością społeczną w Wielkiej Brytanii
Czy poprawność polityczna sprawia, że lunatykujemy w stronę społecznej segregacji? Karolina Zagrodna
»
Rasistowskie slogany? Niekoniecznie. To tylko kilka popartych statystykami prawd, których zazwyczaj nie wypowiemy na głos z powodu poprawności politycznej i obawy, że kogoś urazimy. Dlaczego więc Trevor Phillips, polityk i dziennikarz, który od lat walczy z nierównością społeczną w Wielkiej Brytanii, zdecydował się wypowiedzieć je publicznie i – co więcej – namawia nas do tego samego? Lider prawicowej partii UKIP Nigel Farage, który nawołuje do poważnych ograniczeń w prawach przeciw dyskrymi576-MAKIETA 2 24-43.indd 36
nacji rasowej w Wielkiej Brytanii, czarnoskórego Phillipsa otwarcie nazywa swoim wrogiem. Natomiast Richard Littlejohn, felietonista „The Daily Mail”, tabloidu, który słynie z krzykliwych sloganów przeciwko imigrantom i mniejszościom etnicznym, nazwał Phillipsa najodważniejszym człowiekiem pod słońcem, dlatego że w swoim programie zwrócił uwagę na konsekwencje, jakie niesie ze sobą nasza, sięgająca obsesji, poprawność polityczna. Poprzez wyświetlany w marcu przez Channel 4 program „Things that we won’t say about race that are true” (10 prawd o rasie, które boimy się wypowiedzieć
na głos) Trevor Phillips, do niedawna przewodniczący organizacji Equality and Human Rights Commission (EHRC), rozpoczął ważną, aczkolwiek niepodejmowaną dotąd społeczną dyskusję.
Multi-kulti
Po 12 latach życia w wielokulturowej mekce, jaką jest Londyn, jestem nie tyle przyzwyczajona, co bogatsza o doświadczenia związane z możliwością bliskiego koegzystowania z ludźmi z całego świata. Przyjaźnię się z Brytyjczykami o afrykańskich korzeniach, chodzę na zajęcia z reg31/03/2015 12:55:49
037 gaetonu prowadzone przez instruktorkę z St Lucia, uwielbiam libańską kuchnię, kupuję mięso hallal w algierskim sklepie i korzystam z usług kosmetycznych w salonie prowadzonym przez kobiety z Erytrei. Po tylu latach spędzonych w Londynie w jednolitej społeczności czułabym się nieswojo, co nie zmienia faktu, że tzw. multi-kulti Londynu bywa kontrowersyjne. Mieszkam bowiem tuż obok muzułmańskiego meczetu na Finsbury Park w północnym Londynie, w którym nauczał Abu Hamza – radykalny kleryk związany z grupą terrorystyczną Al-Ka’ida. Właśnie ten meczet, znajdujący się bardzo blisko centrum brytyjskiej stolicy, stał się centrum radykalnego islamizmu i miejscem spotkań ekstremistów. Czy społeczność Finsbury Park, poniekąd zdominowana przez ludzi wyznających religię muzułmańską, choć w większości w formie umiarkowanej, nie kwestionowała tego, co może dziać się za murami meczetu? Z pewnością. Jednak mało kto odważył się zabrać w tej sprawie głos z obawy przed możliwością urażenia ludzi wyznających islam. Podobne obawy o oskarżenie o uprzedzenia rasowe towarzyszyły policji w Rochdale koło Manchesteru, która długo nie reagowała na poczynania tzw. seksgangów, składających się niemal wyłącznie z wychowanych w Wielkiej Brytanii muzułmańskich Pakistańczyków, którzy molestowali, gwałcili i zmuszali do usług seksualnych białe, niepełnoletnie dziewczyny. Kolejną szokującą historią są losy 8-letniej Victorii Adjo Climbié – dziewczynki pochodzącej z Wybrzeża Kości Słoniowej – torturowanej i ostatecznie zamordowanej przez swoich opiekunów. Pracownicy społeczni i lekarze bardzo długo ignorowali niepokojące sygnały, obawiając się, że ich spostrzeżenia zostaną potraktowane jak uprzedzenia rasowe. Te i inne przykłady pokazują, że nasz odruchowy instynkt, aby przemilczeć pewne sprawy, szczególnie jeśli w grę wchodzą osoby o innym niż my kolorze skóry lub po prostu innym pochodzeniu, może okazać się tragiczny w skutkach.
Lunatykujemy w stronę segregacji
– Jednym z najważniejszych haseł propagowanych przez partię New Labour za rządów Tony’ego Blaira było bardziej tolerancyjne podejście do wielokulturo576-MAKIETA 2 24-43.indd 37
wości i wieloetniczności w Wielkiej Brytanii – tłumaczy w swoim programie Phillips. – Jako społeczeństwo myśleliśmy wówczas, że jeśli rząd zajmie się walką z dyskryminacją społeczną z odpowiednim wigorem, to wszelkie problemy związane podziałami religijnymi i rasowymi z czasem po prostu znikną, bo przecież pod skórą wszyscy jesteśmy tacy sami. Kiedy ogłoszono, że Londyn będzie gospodarzem olimpiady, wydawało się, że cały świat kupił naszą utopijną filozofię. Ale dzień później, 7 lipca 2005 r., 52 osoby zostały zamordowane, a ponad 700 zostało rannych podczas czterech eksplozji w londyńskim transporcie publicznym. Kiedy okazało się, że zamachowcami byli muzułmanie wychowani w Wielkiej Brytanii, stanęliśmy przed przerażającym pytaniem: „Jeśli nasza wizja wielokulturowości rzeczywiście działa, to dlaczego wydarzyło się coś tak strasznego?”. Zdaniem Phillipsa nawet jeśli teoretycznie idea zgodnej koegzystencji wszystkich grup etnicznych tego świata ma w Wielkiej Brytanii szansę bycia, w praktyce jest trudniej, gdyż ciągłe przymykanie oczu na zachowania pewnych grup społecznych, danej rasy czy osób określonego pochodzenia w istocie coraz bardziej nas od siebie izoluje. Wszytko dlatego, że w gruncie rzeczy Wieka Brytania wcale nie czuje się ze swoją wielokulturowością w pełni komfortowo.
Statystycznie mówiąc…
Jak tłumaczy Phillips, nawet jeśli większość uczniów z azjatyckich rodzin dostanie się na studia wyższe, potem zostanie lekarzami, uczonymi czy politykami, w ich społeczności i tak może znaleźć się grupa nastolatek, która ucieknie ze swoich londyńskich domów, aby zostać narzeczonymi wojowników Państwa Islamskiego, lub – jak w przypadku Jihadi Johna – jednym z nich. Co ciekawe, ten ostatni uczęszczał do brytyjskiej szkoły, w której 70 proc. uczniów było muzułmanami. Phillips ma rację, twierdząc, że analizowanie motywów postępowania, środowiska takich osób to nie islamofobia, lecz absolutna konieczność. Nikt we Francji nie ma już wątpliwości, że morderstwo dziennikarzy magazynu „Charlie Hebdo” było w dużej mierze konsekwencją odseparowania wielu muzułmanów zamieszkujących getta od reszty Francuzów. Szkoda tylko, że nikt wcze-
śniej nie zainteresował się tym problemem głębiej. Po antyrasistowskich hasłach kultywowanych przez Martina Luthera Kinga czy Nelsona Mandelę największym grzechem i największą obrazą dla współczesnego człowieka wydaje się nazwanie go rasistą. Potrzeba poprawności politycznej zdaje się ograniczać również samych polityków, którzy boją się otwartych dyskusji o imigracji, różnicach rasowych i religijnych. Według Phillipsa nasza poprawność polityczna jest naszą zgubą, wielką przeszkodą powstrzymującą nas przed postępem społecznym, przez którą najczęściej cierpią właśnie osoby pochodzące z mniejszości etnicznych. – Jeśli statystyki pokazują, że Brytyjczycy pochodzenia afrykańsko-karaibskiego są bardziej skłonni do popełniania pewnych przestępstw, w szczególności zabijania innych ludzi pochodzenia afrykańskiego, może warto otwarcie nagłośnić ten problem i zrozumieć, czym jest podyktowany, zamiast go przemilczać? – pyta Phillips. A teraz przykład z podwórka jeszcze nam bliższego. W programie kręconym kilka lat temu przez telewizję BBC, dla którego byłam tłumaczem, polscy przestępcy porównali brytyjskie więzienia do SPA. Dawali do zrozumienia, że wolą w nich pozostać, niż być deportowani do Polski. Co więcej, według danych Metropolitan Police liczba polskich przestępców na Wyspach rośnie. Czy uprzedzeniem wobec polskich imigrantów będzie dokładna analiza ich przestępczych skłonności i tego, co lub kto sprawia, że więzienie tutaj jest lepsze niż powrót tam? – Powstrzymywanie kogokolwiek przed mówieniem, co ma na myśli, nigdy nie usunie tego z jego serca – twierdzi Trevor Phillips. – Ludzie muszą czuć się wolni, aby powiedzieć, co czują, bez obawy, że zostaną nazwani rasistami. To oznacza, że wszyscy musimy nauczyć się obrażać siebie nawzajem. Jeśli to zrobimy, z czasem może zaczniemy siebie postrzegać w prawdziwych barwach. A właśnie to powinno być naszym głównym celem – podsumowuje Phillips. « Program Trevora Phillipsa „Things that we won’t say about race that are true” można obejrzeć na Channel 4 on demand pod adresem: www.channel4.com/on-demand
31/03/2015 12:55:50
038
reportaż Gdzieś w wielkim mieście
Historia spod ziemi
Historia » spod ziemi
Piotr Gulbicki
– To okno dające wgląd w jeden z najbardziej burzliwych okresów w dziejach Londynu – zacierają ręce archeolodzy. I mają ku temu podstawy. Jakie tajemnice kryje wielkie, podziemne cmentarzysko w centrum Londynu, przy którym właśnie trwają prace wykopaliskowe?
576-MAKIETA 2 24-43.indd 38
Jest druga połowa XVI wieku, szalejące w Londynie epidemie zbierają obfite żniwo. Lokalne cmentarze pękają w szwach, nie są w stanie pomieścić wszystkich zmarłych. To wtedy, w 1569 r., powstaje cmentarzysko Bedlam. Nekropolia jest specyficzna – jedyna w stolicy niezwiązana z żadnym kościołem parafialnym, a do tego nieprowadząca własnych rejestrów pogrzebowych. Jak się przypuszcza, w ciągu dwóch wieków pochowano tu ponad 20 tys. osób, głównie ludzi ubogich, których krewnych nie było stać na opłacenie miejsca na „normalnym” cmentarzu. Ale były i inne przyczyny, dla których grzebano w Bedlam – przede wszystkim polityczne i religijne. Podczas prac wykopaliskowych archeolodzy mają nadzieję znaleźć szczątki znanych osób, które zapisały się w historii miasta.
Okno na przeszłość
118 km torów, niemal 10 tys. osób zatrudnionych przy budowie. Crossrail to największa inżynieryjna inwestycja w Europie. Nowoczesna linia kolejowa, przy której prace rozpoczęto w 2009 r., będzie obsługiwała Londyn na kierunku wschód – zachód oraz okolice miasta. Główną częścią pro-
jektu jest 42-kilometrowy tunel – koszt jego wydrążenia to około 1,5 mld funtów. Inwestycja, której ukończenie planowane jest w 2018 r., co jakiś czas odkrywa tajemnice z przeszłości. Do tej pory znaleziono już ponad 10 tys. zabytkowych przedmiotów, w ponad 40 różnych miejscach. Jednak to, co znajduje się w rejonie przyszłej stacji kolejowej Liverpool Street, przeszło oczekiwania naukowców. Jay Carver, główny archeolog Crossrail, porównuje prowadzone właśnie wykopaliska do okna dającego wgląd w jeden z najbardziej burzliwych okresów w dziejach Londynu. – Pochowani tu ludzie żyli w czasach wojen domowych, odrodzenia, sztuk Szekspira, narodzin nowoczesnego przemysłu, wielkiej zarazy, wielkiego pożaru. To fascynujące lata przechodzenia od rządów Tudorów do kosmopolitycznej, nowoczesnej metropolii – mówi Carver, dodając, że znaleziska dadzą unikalną możliwość bliższego poznania życia i śmierci XVI-, XVIIoraz XVIII-wiecznych londyńczyków.
Złotnicy i rzeźnicy
Wykonali tytaniczną pracę, przekopali się przez sterty dokumentów – zgromadzonych w Londyńskim Archiwum Metropolitarnym, a także w ponad 70 parafiach 31/03/2015 12:55:55
039 brytyjskiej stolicy, które w swoich księgach pogrzebowych odnotowały parafian pochowanych na cmentarzysku w Bedlam, znanym później również jako New Churchyard. Dzięki wielomiesięcznym badaniom prowadzonym przez 16 wolontariuszy ustalono nazwiska 5323 z 20 tys. osób pogrzebanych na tej nekropolii. Nekropolii, która funkcjonowała od 1569 do przynajmniej 1738 r., po czym w połowie XVIII wieku na jej miejscu wybudowano domy dla robotników. W roku 1829 budynki zostały zburzone i powstała Liverpool Street. Na podstawie zgromadzonych przez wolontariuszy materiałów wiadomo, że 21 proc. osób, których szczątki spoczęły w Bedlam, było ofiarami dżumy, 16 proc. gruźlicy, a 13 proc. zmarło w wieku niemowlęcym bądź urodziło się martwe. Z kolei 19 proc. to więźniowie. Rejestry są niekompletne, nie ulega jednak wątpliwości, że grzebano tu ludzi z różnych części miasta, wśród których było wielu służących, krawców, szewców oraz przewoźników wodnych. Ale także złotników i rzeźników – uchodzących wówczas za przedstawicieli klasy średniej. Odrębną grupę stanowią ludzie, którzy z różnych powodów zapisali się w historii Londynu. Wśród nich są burmistrz stolicy sir Ambrose Nicholas, kontrowersyjny pisarz religijny i założyciel ruchu swojego imienia Lodowicke Muggleton oraz dr John Lamb. Ten ostatni, astrolog i doradca pierwszego księcia Buckingham, został ukamienowany na śmierć przez rozwścieczony tłum w 1628 r., w następstwie oskarżeń o gwałt i czarną magię. W Bedlam spoczęli również dwaj najbardziej znani przedstawiciele Levellerów – stronnictwa aktywnego w czasie rewolucji burżuazyjnej w Anglii, głównie w latach 1647 – 49. Pierwszy z nich, założyciel i ide-
576-MAKIETA 2 24-43.indd 39
olog grupy, John Lilburne zmarł w wieku 43 lat. Z przyczyn naturalnych, ale wcześniej doświadczył wieloletnich prześladowań ze strony króla Karola I Stuarta oraz Olivera Cromwella. Drugi to Robert Lockyer – za swoją działalność rozstrzelany przez pluton egzekucyjny w kwietniu 1649 r. przed katedrą św. Pawła. Jego pogrzeb, w którym wzięło udział ponad 4 tys. ludzi, stał się wielką demonstracją przeciw ówczesnym władzom, a Lockyera okrzyknięto męczennikiem.
Atrakcje zakute w kajdany
Powstał w 1247 r. z inicjatywy biskupa Goffredo de Prefetti i był pierwszym szpitalem psychiatrycznym na świecie. Bethlem Royal Hospital początkowo przyjmował różnych pacjentów – poza tymi z problemami psychicznymi również osoby cierpiące na demencję, epilepsję oraz mające kłopoty z nauką. Z czasem jednak zawęził specjalizację. Londyńczycy szybko zaczęli wymawiać jego nazwę jako Bedlam, co oznacza chaos i dom wariatów. Wewnątrz budynku znajdowało się 12 sal, miejsce do ćwiczeń fizycznych, kuchnia oraz pomieszczenie dla personelu. Pacjentów, których zachowanie sprawiało największe problemy, skuwano łańcuchami i kajdanami, wystawiając na widok publiczny jako atrakcję turystyczną, za zobaczenie której trzeba było wysupłać z kieszeni pensa. W szczególnie drastycznych przypadkach stosowano wymyślne metody „lecznicze” – zanurzanie w wodzie, bicie, izolację. Jednak, jak zaświadczają kroniki, większość chorych mogła swobodnie poruszać się po przyległym terenie, a po przejściu kuracji wracali do społeczeństwa. Choć nie wszyscy mieli taką możliwość – ci,
którzy zmarli w szpitalu, byli chowani na cmentarzysku Bedlam, które ponad 300 lat po założeniu placówki wybudowano w pobliżu. Ich szkielety również zostaną wydobyte podczas prowadzonych obecnie wykopalisk, chociaż, zdaniem specjalistów, o ile nie mieli charakterystycznych cech fizycznych, ich identyfikacja będzie praktycznie niemożliwa. Sam szpital przechodził różne koleje. W 1674 r. został przeniesiony kilkaset metrów dalej na zachód, do Moorfields, co tłumaczono faktem, że więcej otwartej przestrzeni sprawi, iż warunki dla chorych będą zdrowsze. 141 lat później placówka zaliczyła kolejną przeprowadzkę – do St George’s Fields w Southwark, gdzie aktualnie mieści się Imperial War Museum. Ostatecznie w 1930 r. szpital ewakuowano na przedmieścia Bromley – funkcjonuje tam do dziś i ma opinię jednej z najlepszych psychiatrycznych lecznic w Wielkiej Brytanii.
3 tysiące szkieletów
Pracują 6 dni w tygodniu, nie marnują czasu. Zespół składający się z 60 archeologów rozpoczął wykopaliska pod London Street w połowie marca. Akcja prowadzona przez Museum of London Archaeology w imieniu Crossrail ma potrwać około miesiąca, a jej celem jest wydobycie ponad 3 tys. szkieletów ludzkich. Następnie zostaną one wzięte pod lupę przez specjalistów od badania kości, a uzyskane wyniki mogą rzucić nowe światło na zjawisko migracji ludności, odżywiania się, sposobu życia i okoliczności śmierci. Finalnym etapem będzie ponowne pochowanie szczątków na poświęconym cmentarzu. Nie oznacza to jednak końca wykopalisk. Kolejna faza obejmuje przekopanie niższej warstwy gruntu – podczas tych prac, których zakończenie planowane jest we wrześniu, archeolodzy liczą na znalezienie średniowiecznych i starożytnych artefaktów. Już wcześniej robotnicy operujący w tym rejonie natknęli się na cenne pozostałości z dawnych czasów, m.in. końskie podkowy i urny do kremacji. Nadzieje na ciekawe odkrycia są tym większe, że w okresie rzymskim przebiegała tędy droga. Naukowcy i pasjonaci historii zacierają ręce, takiej okazji do prowadzenia badań wykopaliskowych w centrum brytyjskiej stolicy jeszcze nie było. Jakie zagadki kryją londyńskie podziemia? Co nowego wniosą do wiedzy o przeszłości? O tym przekonamy się już niebawem… « 31/03/2015 12:55:57
Fot. Wikipedia CC / Kerim44
040
SYGNAŁY LISTY DO REDAKCJI
Napisz do nas
Szanowny Panie Redaktorze, Piszę ten list we własnym imieniu, czując się upoważniona do tego głębokim związaniem z POSK-iem od jego poczęcia w umyśle mojego Ojca, Romana Wajdy, w latach 50. zeszłego wieku, przez potwornie trudną realizację idei w latach 60. i 70. (jestem
576-MAKIETA 2 24-43.indd 40
członkiem nr 237), oraz osobistą aktywną działalnością w Zarządzie POSK-u w latach 1974 – 1990. Przez cały okres mojej działalności w Polsce panował PRL, a my, emigracja niepodległościowa, walczyliśmy z długami zaciągniętymi na wykończenie gmachu POSK-u w Londynie, jak też i z destruktywną, destabilizującą aktywnością tej instytucji podejmowaną przez agentów reżymu PRL działających wsród nas. Nasze rodzime „zielone ludki”. Nie łudźmy się. Intryganci i ludzie predysponowani do tajnych agentur nie śpią. Intrygują, nie bacząc na wyrządzane krzywdy. Mają to we krwi. Aktywność ich wzrasta w sprzyjających im sytuacjach. Zbliża się Walne Zebranie członków POSK-u, na którym to wybierane będą władze POSK-u na następny rok. Wizja możliwości objęcia sterów tej już nie biednej instytucji podsyca nadzieje na sukces.
POSK jest instytucją statutowo apolityczną. Zarząd i Rada POSK-u, ciała statutowo odpowiedzialne przed prawem brytyjskim za praworządność tej instytucji, nie mają ani praw, ani instrumentów do lustrowania dzierżawców swoich lokali oraz ich członków czy gości. Nie mają też apetytu na taką działalność. Tu zaznaczyć trzeba, że dzisiejsze władze POSK-u to w dużej mierze potomkowie pierwszych członków/założycieli, urodzeni w wolnym, demokratycznym świecie, wychowani na obczyźnie w patriotyzmie i umiłowaniu kultury swoich przodków. Demokrację rozumieją w zachodniej, a nie w „ludowej” interpretacji tego pojęcia. Nie przeżyli wojny, nie zaznali PRL-u i obca im jest mentalność zniewolonych oraz jeszcze nieraz zakłamanych umysłów byłych wychowanków komuny. Z POSK-iem wyrośli, kochają go i sterują nim w miarę swoich umiejętności i możliwości, trzymając się zachodnich zasad etyki i demokracji. Nie jest to
31/03/2015 12:55:59
041 „towarzystwo wzajemnej adoracji trzymające się stołków”. Swoje mandaty do funkcji w POSK-u posiedli na podstawie wyborów przez uprawnionych do głosowania członków POSK-u na dorocznych Walnych Zebraniach tej organizacji. Są to przeważnie wysoko wykształceni, szanowani w swoich zawodach fachowcy. Jeżeli nie są jeszcze na emeryturze, na życie zarabiają, pracując w brytyjskich instytucjach. Prywatnie wolny czas oddają POSK-owi. POSKLUB, często mylony z POSKiem, jest jednym z dzierżawców (lokatorów) lokali w POSK-u. Jest to klub zarządzany przez ludzi wybieranych przez swoich członków (POSKLUB-u – w odróżnieniu od zweryfikowanych członków uprawnionych do głosowania na Walnym Zebraniu POSK-u, opisanych wcześniej). Tak długo, jak honorowane są umowy najmu pomiędzy POSKiem a POSKLUB-em, władze POSK-u nie są uprawnione do interwencji w klubie ani nie ponoszą odpowiedzialności za wewnętrzne poczynania klubu. Pomawiane nadużycia w POSKLUB-ie, o których mówi się wiele, pozostają odpowiedzialnością klubu, sprawą, która może być rozwiązana wyłącznie przez członków tego klubu. Niestety członkowie ci nie potrafili dotychczas uzdrowić sytuacji. W wyborach większością głosów firmują swojego kwestiowanowego wodza (przewodniczącego) i jego popleczników. POSKLUB powstał w latach 70., powołany jako klub prywatny przez inwestorów będących członkami POSK-u, którzy zainwestowali prywatne pieniądze, urządzając klub towarzyski. Rada POSK-u była o tym poinformowana, odpowiednie umowy zostały zawarte. Cała odpowiedzialność za finansowe powodzenie klubu spoczywała na barkach jego władz, których mocodawcami stali się inwestorzy tego przedsięwzięcia. Natomiast w statutowym zapisie klubu stoi, iż czysty dochód przekazywany miał być na POSK (eufemizm: cele charytatywne). Przez 20 lat pod przewodnictwem ówczesnych zarządów klub prosperował i przekazywał poważne kwoty na POSK, co w tamtych czasach, kiedy długi zaciągnięte na wykończenie budowy gmachu przygniatały instytucję, miało
576-MAKIETA 2 24-43.indd 41
dla POSK-u ogromną wagę. Od około 20 lat zaczęły się kłopoty. Przyszedł nowy prezes. Stopniowo rosło zadłużenie klubu w stosunku do POSK-u, nie płacił on ustalonego czynszu. Kilka lat temu Zarząd POSK-u, zmniejszając klubowi lokal, uzgodnił z nim nowe warunki uwzględniające spłatę długu, jak i nowy czynsz. Jak rozumiem, klub wywiązuje się z nowych warunków na bieżąco. Członkowie klubu nadal wspierają swojego przewodniczącego pomimo pomówień o nieprawidłowościach. Agresja i awantury trwają, a POSK zbiera ciosy. Nie pomagają wyjaśninieania i tłumaczenia. POSK (instytucja) odpowiada przed prawem i przed swoimi członkami za swoje, nie klubowe finanse. Sprawozdania z działalności Zarządu POSK-u i rzetelnie prowadzonej księgowości rozsyłane są wszystkim członkom, uprawnionym mocodawcom, przed każdym dorocznym Walnym Zebraniem, zgodnie z prawem. Format tej księgowości ustalony jest wymogami prawa. Rzetelność wpisów weryfikowana jest przez przysięgłych biegłych audytorów. Takie jest prawo. Kto potrafi te sprawozdania odczytać, znajdzie tam rzeczywistą prawdę. Zażalenia na PRL-owską atmosferę w klubie należy więc kierować do POSKLUB-u. Może to przewietrzy status quo. Od lat POSK wykazuje deficyt budżetowy w finansach. Znaczy to, że wpływy roczne nie pokrywają wydatków. Deficyt ten finansowany jest przez Fundację POSK, co nie jest pożądane. Aby ten deficyt zlikwidować, obecne władze podjęły projekt zamiany kilku nierentownych lokali w gmachu POSK-u na mieszkania do wynajęcia. Projekt ten dobiega końca, dając nadzieję na zbilansowanie budżetu w przyszłości. FUNDACJA POSK zasilana jest spadkami i darami składanymi na cele POSK-u przez świadomych dobroczyńców, w pełnym zaufaniu do władz tej instytucji. Fundacja założona została lata temu w celu uzbierania wystarczającej kwoty, by zabezpieczyć POSK w ciężkich czasach. Stan fundacji też figuruje w wyżej wymienionych dorocznych sprawozdaniach finansowych POSK.
Niezrozumiałe dla mnie [są słowa – red.] Pana Mirka Malevskiego pod adresem Fundacji jako „POSK Politburo” (…). Traktuję tę wypowiedź jako toksyczną podłość godną potępienia. Jak w przypadku POSKLUB-u, księgarnia (agenda Polskiej Macierzy Szkolnej), restauracja, kawiarnia oraz wiele innych organizacji działających na terenie POSK-u – są niezależnymi od POSK-u dzierżawcami lokali w gmachu. To oni powinni być adresatami zażaleń czy komplementów dotyczących wystroju czy praktyk. Obciążanie swoimi uwagami władz POSK-u nie jest docelowe i jest krzywdzące. Zbliża się termin Walnego Zebrania POSK-u (jak i POSKLUBU) w roku 2015. Rozumiem, że na terenie POSK-u działają już mroczne siły przygotowujące różnostronne ataki na tę instytucję w celu destabilizowania obecnych struktur. Takie to czasy. Ja mam nadzieję, że przed Walnym Zebraniem uda się Zarządowi sfinalizować nowy statut POSK-u i przedstawić go członkom-mocodawcom do przyjęcia. Statut, dostosowany do dzisiejszych czasów, wprowadzi POSK w XXI wiek, wiek borykający się z powikłaniami spowodowanymi skomplikowaną historią naszego narodu, z pokłosiem wojny i emigracji niepodległościowej, z dramatem jej dzieci urodzonych i wychowanych na obczyźnie, jak i z dramatem emigracji zarobkowej, produktu wieloletniej niewoli Polski i rządów PRL-u, tych nowych emigrantów, którzy dziś starają się odnaleźć siebie w obcym świecie. Od 15 lat nie jestem już aktywna w emigracyjnym życiu społecznym, ale śledzę, co się w POSK-u dzieje. Wiem, że w różnych środowiskach krążą bezmyślnie powtarzane plotki mające na celu destabilizację POSK-u. Tych, którzy angażują się w przekazywanie takich plotek, proszę o sprawdzanie rzetelności faktów i ich źródeł. Obecnym władzom POSK-u życzę cierpliwości, wytrwałości i z całego serca powodzenia w swoich poczynaniach, dziękując im za dotychczasowe poświęcenie i za „kawał dobrej roboty” przez nich wykonywanej. Łączę wyrazy szacunku, Marta Spohn (Dr)
31/03/2015 12:56:00
042
SYGNAŁY LISTY DO REDAKCJI + PORADY
zaginionY Marek Piński 31 października 2007 r. w Londynie (Wielka Brytania) zaginął Marek Piński. Ma 55 lat, 170 cm wzrostu i niebieskie oczy. Znak szczególny: opadająca powieka lewego oka. Ktokolwiek widział Marka Pińskiego lub ma jakiekolwiek informacje o jego losie, proszony jest o kontakt z ITAKĄ – Centrum Poszukiwań Ludzi Zaginionych pod całodobowym numerem +48 22 654 70 70. Można również napisać w tej sprawie do ITAKI: itaka@zaginieni.pl. Naszym informatorom gwarantujemy dyskrecję.
zaginionY Artur Olczyk W sierpniu 2006 r. zaginął Artur Olczyk. Ma 39 lat, 178 cm wzrostu i brązowe oczy. W Wielkiej Brytanii przebywa od 2006 r. – prawdopodobnie w okolicach Wolverhampton. Znak szczególny: tatuaż w kształcie skorpiona na przedramieniu. Ktokolwiek widział Artura Olczyka lub ma jakiekolwiek informacje o jego losie, proszony jest o kontakt z ITAKĄ – Centrum Poszukiwań Ludzi Zaginionych pod całodobowym numerem +48 22 654 70 70. Można również napisać w tej sprawie do ITAKI: itaka@zaginieni. pl. Naszym informatorom gwarantujemy dyskrecję. Zdjęcia zaginionych na stronie: www.zaginieni.pl
576-MAKIETA 2 24-43.indd 42
Napisz do nas
SYBIRACZKA Pani Krystyna Orłowska przeżyła dzień pełen emocji w związku z nadaniem jej Krzyża Zesłańców Sybiru, który wręczył Konsul Generalny z Manchesteru Łukasz Lutostański. Pani Krystyna Ostrowska ma 90 lat, obecnie mieszka w Elderthorpe Residential Home. Jest najstarsza z czworga rodzeństwa, urodziła się w osadzie Bajonówka niedaleko Równego (dziś zachodnia Ukraina). Jako 10-letnia dziewczynka straciła na stałe słuch po zachorowaniu na szkarlatynę. W związku z tym zamieszkała we Lwowie, ucząc się w szkole specjalnej dla głuchoniemych. Kiedy wybuchła wojna, wróciła do domu, do którego 10 lutego 1940 r. wkroczyło NKWD z nakazem spakowania się w krótkim czasie i skazaniem na bardzo długą podróż w bydlęcym wagonie na Syberię. Tam zaczęła pisać pamiętnik, obiecując sobie, że utrwali to, co widziała, jak cierpieli jej rodzina i rodacy. Po roku na mocy amnestii związanej z postanowieniami układu Sikorski – Majski całą rodziną wyjechali do Uzbekistanu, gdzie formowało się wojsko polskie. Brat został wcielony do armii gen. Andersa, z którą dotarł do Wielkiej Brytanii. Z Uzbekistanu wraz z armią pani Krystyna trafiła do Persji. Przed wejściem na pokład statku, który przez Morze Kaspijskie miał przetransportować uchodźców do wolnego świata, Sowieci zażądali zniszczenia wszelkich dokumentów, jakie Polacy mieli przy
sobie. Przestraszona dziewczyna spaliła wówczas swój pamiętnik. Z Persji 18-letnia Krystyna pojechała z matką do Rodezji Północnej (dzisiejsza Zambia). Tam w angielskich zeszytach odtworzyła pamiętnik, który znała na pamięć. Sześć lat później pani Krystyna wyjechała do Wielkiej Brytanii, gdzie osiadła na stałe. Poślubiła polskiego nauczyciela. Dzieci nie miała. Jej mąż, matka i brat zmarli. Od ok. 30 lat mieszka sama w Bradford. Pani Krystyna przekazała dziennik pomagającej jej Polce – pracownicy pomocy socjalnej z Bradford – by ta wręczyła go historykom przebywającym w Anglii w ramach projektu „Pokolenia odchodzą. Relacje źródłowe polskich Sybiraków z Wielkiej Brytanii”. Ponad 1,4 tys. stron rękopisu oprawione było w stronice gazety „Polak w Afryce” (roczniki 1947, 1948). Kilkuosobowa grupa historyków całą noc czytała w Bradford zeszyty. – Wszyscy byliśmy wzruszeni, niektórym łzy popłynęły z oczu – wyznał historyk. Pani Krystyna piękną polszczyzną opisała miejsca i wydarzenia, których była świadkiem jako kilkunastoletnia dziewczyna. Język dziennika przypomina sienkiewiczowski, bo na powieściach tego pisarza wychowała się autorka. Ukazana historia w sposób przejmujący przedstawia świat zsyłki syberyjskiej widziany oczami niesłyszącej nastolatki, a potem młodej kobiety – powiedział PAP historyk dr Hubert Chudzio, jeden z pierwszych czytelników rękopisu. Studenci i pracownicy Uniwersytetu Pedagogicznego z Krakowa przepisali na komputerze już całość: 1,4 tys. stron zeszytów. Wyszło im ok. 600 stron standardowego maszynopisu. Teraz badacze szukają redaktora i wydawcy pozycji. – Chcemy, aby dziennik ukazał się jak najszybciej; by zobaczyła go w druku autorka, która wciąż ma poczucie straconego życia. Może wydrukowane wspomnienia będą takim światełkiem dającym nadzieję, że to życie wcale nie było stracone – powiedział PAP historyk dr Hubert Chudzio. Romana Pizon (w oparciu o materiał krakowskich historyków pt. „Historycy przygotowują do wydania dziennik niesłyszącej sybiraczki”)
31/03/2015 12:56:00
043 Mediacje – prestiżowe zakończenie sporów
W
iększość z nas słyszała o mediacjach, niektórzy może nawet w nich uczestniczyli, ale spora część polskiego społeczeństwa nie ma informacji na temat rozstrzygania konfliktów bez procesów sądowych. Bo właśnie na tym polegają mediacje. Literatura tematu charakteryzuje mediacje jako jedną z najskuteczniejszych metod rozwiązywania sporów i konfliktów. Jest to całkowicie dobrowolny i poufny proces dochodzenia do rozwiązania sporu, prowadzony w obecności osoby neutralnej – mediatora. Mediacje różnią się od rozstrzygnięć sądowych tym, że pozwalają poszukiwać optymalnego rozwiązania, tak aby obie strony były usatysfakcjonowane. Proces mediacyjny daje możliwość dyskusji i trwa o wiele krócej niż proces sądowy, a to oznacza również dużo mniejsze koszty. Niestety z wyrokiem sądu nie możemy dyskutować, nawet jeżeli się z nim nie zgadzamy, natomiast w mediacjach dyskusje to podstawa całego procesu. W sądzie strony konfliktu nie biorą udziału w ustaleniu rozwiązania, natomiast mediacje dają możliwość przedstawienia swojego punktu widzenia każdej ze stron. W Wielkiej Brytanii mediacje są pierwszym krokiem w postępowaniu sądowym, niezależnie od charakteru sprawy. Ugoda mediacyjna ma moc prawną i ułatwia lub może pomóc zupełnie odstąpić od dalszego postępowania sądowego. W sytuacji gdy jedna ze stron nie przestrzega ugody mediacyjnej, sąd na wniosek drugiej strony nadaje sprawie klauzulę wykonalności, co stanowi podstawę do postępowania egzekucyjnego. Najczęściej spotykane są: mediacje rodzinne – obejmujące problemy okołorozwodowe z ustaleniem prawa do opieki nad dziec-
576-MAKIETA 2 24-43.indd 43
kiem, do alimentów, z trudnościami związanymi z organizacją życia rodzinnego itp.; mediacje karne, które mają na celu rozwiązanie konfliktu wynikającego z popełnienia przestępstwa oraz uzyskanie porozumienia w kwestii zadośćuczynienia dla ofiary; mediacje gospodarcze, które dotyczą takich obszarów, jak kontrakty międzynarodowe, umowy handlowe, prawo autorskie i prasowe, reklama, ubezpieczenia itp.; oraz mediacje nieletnich, mediacje pracownicze, mediacje sporów sąsiedzkich itp. Proces mediacyjne polega umożliwia połączenie tego, co ktoś czuje, z tym, czego potrzebuje. Jak pisał M. Rosenberg: „Zrozumieć potrzeby drugiej osoby nie oznacza zrezygnować ze swoich własnych. Oznacza natomiast okazanie drugiej osobie, że jesteś zainteresowany zarówno swoimi, jak i jej potrzebami”. Na straży odpowiednio przeprowadzonej mediacji stoi mediator – osoba, która pomaga stronom uzyskać rozwiązanie sporu i zakończenie konfliktu. Mediator, korzystając ze swojej wiedzy i stosując techniki mediacyjne, pomaga moderować rozmowę pomiędzy stronami, doprowadzając do satysfakcjonującego kompromisu. Warto zaznaczyć, że mediator nie jest sędzią, nie jest też adwokatem żadnej ze stron, nie ocenia i nie wydaje wyroku. Jest bezstronny, neutralny, przestrzega zasady poufności obowiązującej w czasie mediacji, co oznacza, że wszystkie treści poruszane podczas tego procesu, także nazwiska osób czy nazwy firm, są poufne. Z mediacji warto skorzystać, ponieważ możemy dzięki nim uniknąć przewlekłego stresu, który występuje w długotrwałych procesach sądowych. W przypadku mediacji biznesowych ist-
nieje możliwość dalszej współpracy, uniknięcia rozgłosu, a także oszczędności pieniędzy i czasu. Masz problem z prawem, z partnerem, sąsiadem, w pracy, a może Twoje dziecko ma konflikt w szkole z rówieśnikami i nie wiesz, co robić? Napisz do nas – odpiszemy i pomożemy! Ela Wójcik, mediator harbourageuk@gmail.com
Ela Wójcik – psychoterapeutka, pedagog resocjalizacji i profilaktyk uzależnień. Specjalizuje się w pracy terapeutycznej z osobami dotkniętymi przemocą, uzależnionymi, DDA, rozwiązywaniem problemów w związkach itp. W trakcie pracy w zakładzie karnym uzupełniła swoje wykształcenie i zdobyła dyplom kryminologa. Mając na uwadze ogromny problem rosnących uzależnień i przemocy wśród Polaków, w ramach Polskiego Stowarzyszenia Psychologów stworzyła projekt „Wsparcie”. Poprzez studia doktoranckie zdobyła doświadczenia naukowe w obszarze dysfunkcyjności rodzin i w zakresie pracy sektora socjalnego. Jako asystent w Zakładzie Psychologii Stosowanej prowadzi wykłady na studiach podyplomowych, jak również na UTW, z cyklu „Patologia społeczna”. Jest dyplomowanym mediatorem i negocjatorem, w terapii rodzin często stosuje techniki mediacyjne, które są bardzo pomocne w rozwiązywaniu konfliktów i sporów.
31/03/2015 12:56:03
044
CAFÉ COOLTURA LONDYN
COOLTUR POLECA A
FESTIWAL POLSKICH FILMÓW KINOTEKA 576-MAKIETA 3 44-65.indd 44
Odbywający się od 13 lat w Londynie festiwal Kinoteka promuje twórczość polskich filmowców, muzyków i artystów sztuk wizualnych. W tym roku po raz pierwszy projekcje odbędą się w stolicy i ponad 20 kinach na terenie Wielkiej Brytanii. W programie jak zawsze to, co najlepsze wśród nowości i klasyki polskiego kina.
Przygotował: MARCIN URBAN
8.04. – 29.05. Londyn: BFI Southbank, ICA, Tate Modern, Frontline Club kinoteka.org.uk Festiwal otworzy pokaz filmu „Barwy Ochronne" Krzysztofa Zanussiego, który osobiście pojawi się na gali otwarcia, 8 kwietnia w BFI Southbank. W programie festiwalu jest także jego najnowszy film „Obce ciało" z Agnieszką Grochowską
w roli głównej. Na zakończenie Kinoteki obejrzymy niezapomniany „Rejs” Marka Piwowskiego. W programie festiwalu są poza tym najlepsze polskie filmy wybrane przez Martina Scorsese, nowe polskie filmy oraz przegląd twórczości dokumentalistów. Jeden z licznych warsztatów poprowadzi operator Sławomir Idziak. Więcej o Kinotece na str. 56.
31/03/2015 13:02:26
045 – 17.30, pt. 20.30, sob. – niedz. 9.00 – 17.30. Bilety: £16.50 www.britishmuseum.org Wielcy artyści starożytnej Grecji przez wieki dążyli do doskonałości w odtwarzaniu ludzkiego ciała. Prezentowane na wystawie prace pokazują te starania, począwszy od pierwszych, prymitywnych rzeźb, po zdumiewająco realistyczne figury z czasów Aleksandra Wielkiego.
» WYJĄTKOWY PREZENT National Gallery, Trafalgar Square, Londyn WC2N 5DN. Stacja: Charing Cross, Embankment, Leicester Square. Otwarte: pon. – niedz. 10.00 – 18.00, w pt. 10.00 – 21.00. Wstęp wolny www.nationalgallery.org.uk Unikatowy obraz z epoki renesansu, który nigdy wcześniej nie był prezentowany publicznie, został wywieszony w National Gallery. To wyjątkowo cenny prezent od sympatyka galerii. Obraz przedstawia Jezusa dźwigającego krzyż. Nie wiadomo, czyjego jest autorstwa. Badacze dopatrują się w nim silnych wpływów weneckiego mistrza Giovanniego Belliniego.
» THE LONDON 2012 CAULDRON Museum of London, 150 London Wall, Londyn EC2Y 5HN. Stacja: Barbican, St Paul's. Otwarte: pon. – niedz. 10.00 – 18.00. Wstęp wolny www.museumoflondon.org.uk
Znicz olimpijski w Museum of London
wystawy » WIELKANOC W MUZEUM
Fot. Museum of London
Agnieszka Grochowska w filmie „Obce ciało"
Monumentalny olimpijski znicz z igrzysk organizowanych w 2012 roku w Londynie to jedna z atrakcji muzeum prezentującego historię stolicy. Zobaczymy tu też najnowsze odkrycia z wykopalisk prowadzonych na budowie nowej linii metra.
Museum of London Docklands, No. 1 Warehouse, West India Dock Road, Londyn E14 4AL. Stacja: Westferry, Poplar (DLR). Otwarte: pon. – niedz. 10.00 – 18.00. Wstęp wolny www.museumoflondon.org.uk/docklands Muzeum przygotowało wiele atrakcji z okazji świąt. 7.04. zostaną zaprezentowane wiktoriańskie zabawki, 10.04. będzie można zasiąść w ławach XIX-wiecznej londyńskiej szkoły, a 11.04. o przeszłości londyńskich doków będzie opowiadać przewodniczka w kostiumie z dawnej epoki. DEFINING BEAUTY – THE BODY IN ANCIENT GREEK ART
»
teatr
26.03. – 5.07. British Museum, Great Russell Street, Londyn WC1B 3DG. Stacja: Holborn, Tottenham Court Road, Russell Square, Goodge Street. Otwarte: pon. – czw. 10.00
» RULES FOR LIVING
576-MAKIETA 3 44-65.indd 45
Do 8.07. National Theatre, South Bank, Belvedere Road, Londyn SE1 9PX. Stacja:
31/03/2015 15:30:23
» HOT TUB TIME MACHINE 2
» OLLY MURS
Od 10.04. Komedia, USA. Reż. Steve Pink, wyst. Rob Corddry, Craig Robinson, Clark Duke, Adam Scott
3-5, 7.05., godz. 18.30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £35.50
Sequel dobrze znanej komedii „Jutro będzie futro" z 2010 roku. Po odbyciu podróży w przeszłość tym razem czwórka bohaterów przeniesie się w przyszłość.
» CHRIS DE BURGH
» JAUJA
» ERIC CLAPTON
Waterloo. Spektakle: patrz strona teatru. Bilety: od £15 www.nationaltheatre.org.uk
Od 10.04. Dramat, koprodukcja Dania/USA/ Argentyna. Reż. Lisandro Alonso, wyst. Viggo Mortensen, Villbjørk Mallin Agger, Ghita Norby
Każdy ma swoją receptę na życie. W pewnej rodzinie takich recept jest wiele, a ich składniki tworzą wybuchową mieszkankę, co wychodzi dopiero przy świątecznym stole.
Główny bohater wspólnie z córką wyrusza w podróż z Danii na pustynię, poza granice cywilizacji.
» FROZEN Do 11.04. Park Theatre, Clifton Terrace, Finsbury Park, Londyn N4 3JP. Stacja: Finsbury Park. Spektakle: wt. – sob. 19.45, dodatkowo czw. i sob. 15.15. Bilety: od £12.50 www.parktheatre.co.uk 17 kwietnia 1980 roku 10-letnia Rhona wyszła z domu. Miała pójść do babci, ale nigdy do niej nie dotarła. Po jakimś czasie policja znajduje jej zwłoki i zatrzymuje podejrzanego. Wielokrotnie nagradzany dramaturg Bryony Lavery analizuje zachowania trojga bogaterów – matki, podejrzanego o morderstwo i psychiatry.
» TWO 9-22.04. Above the Arts Theatre, Great Newport Street, Londyn WC2H 7JB. Stacja: Leicester Square. Spektakle: pon. - sob. 19.30, dodatkowo sob. 14.30. Bilety: £18 artstheatrewestend.co.uk Zabawny, szczery i poruszający obraz międzyludzkich relacji pokazanych na przykładzie małej społeczności, która spotyka się w pubie.
» DIDO, QUEEN OF CARTHAGE
» WOMAN IN GOLD Od 10.04. Reż. Simon Curtis, wyst. Helen Mirren, Ryan Reynolds, Daniel Bruhl, Katie Holmes Oparta na faktach historia obrazu zrabowanego przez nazistów, który po wojnie właścicielka próbuje odzyskać od austriackiego rządu.
koncerty » JAMES BAY
11.05., godz. 19.30. Royal Albert Hall, Kensington Gore, Londyn SW7 2AP. Stacja: South Kensington. Bilety: od £69
14, 15, 17, 18, 20, 21 i 23.05., godz. 19.00. Royal Albert Hall, Kensington Gore, Londyn SW7 2AP. Stacja: South Kensington
» DIRE STRAIT’S MARK KNOPFLER 22.05., godz. 18.30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £50.75
» U2 25-30.10 i 2.11., godz. 19.30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £36
» JOE SATRIANI 10.11., godz. 19.30. Eventim Apollo, 45 Queen Caroline Street, Hammersmith, Londyn W6 9QH. Stacja: Hammersmith. Bilety: £40.25
» MADONNA Fot. Shutterstock
Fot. Simon Annand
046
CAFÉ COOLTURA Londyn
8-9.04., godz. 19.00. O2 Shepherd’s Bush Empire, Shepherd's Bush Green, Londyn, W12 8TT. Stacja: Shepherd’s Bush. Bilety: od £17.43
» SYSTEM OF A DOWN 10.04., godz. 20.30. Wembley Arena, Arena Square, Wembley, Londyn HA9 0AA. Stacja: Wembley Park. Bilety: £44
» PAUL SIMON & STING 15-16.04., godz. 20.00. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £45
»
9-18.04. Shakespeare's Globe Theatre, 21 New Globe Walk, Bankside, SE1 9DT. Stacja: London Bridge, Mansion House. Spektakle: patrz strona teatru. Bilety: od £10 www.shakespearesglobe.com
MLECZKO COOLTURA FESTIVAL: dżem, Ira, red lips
Inspirowana rzymską Eneidą klasyczna opowieść o służbie publicznej, tragicznej miłości i religii z wojną o Troję w tle.
» STATUS QUO
w POSK-u
16.04., godz. 19.00. Eventim Apollo, 45 Queen Caroline Street, Hammersmith, Londyn W6 9QH. Stacja: Hammersmith. Bilety: £40.75
Konferencja Polskiego Uniwersytetu na Obczyźnie
kino » GOOD KILL Od 10.04. Dramat, USA. Reż. Andrew Niccol, wyst. Ethan Hawke, January Jones, Bruce Greenwood Pilot myśliwca zostaje uziemiony i przydzielony do zdalnego sterowania dronami. Bezpieczne z pozoru zadanie okazuje się bardziej destrukcyjne niż niejedna misja w powietrzu.
576-MAKIETA 3 44-65.indd 46
25.04., godz. 18.30. O2 Shepherd’s Bush Empire, Shepherd's Bush Green, Londyn, W12 8TT. Stacja: Shepherd’s Bush. Bilety: od £25
» THE VAMPS 1-2.05., godz. 18.30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £39
» NICK CAVE 2.05., godz. 19.00. Eventim Apollo, 45 Queen Caroline Street, Hammersmith, Londyn W6 9QH. Stacja: Hammersmith. Bilety: £40.75
1.12., godz. 20.00. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £47.50
»
11.04., godz 10.00 Międzynarodowa konferencja pt. „Wizerunki Polski i Polaków w podręcznikach oraz mediach brytyjskich"
» Filatelistyka 12.04., godz. 15.00 Pokaz i referat na temat „Walka o niepodległość Polski na tle setnej rocznicy wybuchu I wojny światowej w historii i filatelistyce polskiej"
31/03/2015 15:35:08
Fot. Getty images
047
Regaty Oxford – Cambridge
inne » REGATY OXFORD – CAMBRIDGE 11.04. Od godz. 12.00. Zachodni Londyn theboatraces.org 81 razy wygrywały osady Cambridge, 78 Oxford. Jaki będzie wynik tegorocznych regat na Tamizie? Jedno jest pewne. Dobra zabawa gwarantowana. Już o godz. 12.00 rozpoczną się towarzyszące wyścigowi festyny w Bishops Park i Furnivall Gardens. Tam też będzie można śledzić rywalizację na telebimach. Start głównego wyścigu zaplanowano na godz. 17.50 z okolic Putney Bridge. Meta znajduje się 6,8 km dalej, przed Chiswick Bridge.
»
75. rocznica mordu oficerów polskich w Katyniu
18.04., godz. 18.30 Biblioteka Polska POSK w Londynie zaprasza na spotkanie z Eugenią Maresch z okazji wydania polskiej wersji książki pt. „Katyń 1940. Dowody zdrady Zachodu: Dokumenty z brytyjskich archiwów".
»
Koncert przy kawie - Virtuoso Violinists - The Cwizewicz Brothers
22.04., godz. 15.00. Bilety: £10
» GALERIA 10.04 -24.04. Olivia Chalmers – botanical paintings 26.04 – 08.05. APA – wystawa wiosenna JAZZ CAFÉ POSK
» Kwartet Tony Kinseya 10.04., godz. 20.30. Bilety: £8 (£5 studenci) Perkusista Tony Kinsey to wybitny muzyk, cieszący się reputacją i poważaniem na brytyjskiej scenie jazzowej. Występował i nagrywał z takimi legendarnymi artystami, jak Billie Holiday, Ella Fitzgerald, Lena Horne, Sarah Vaughan i inni. W Jazz Café POSK Tony zaprezentuje autorski program, a towarzyszyć mu będą Sam Mayne na saksofonie, Andy Kleynert na kontrabasie i John Horler na fortepianie.
»
W hołdzie JJ Cale – Steve Morrison Quartet
11.04, godz. 20.30. Bilety: £10 Pięcioosobowa grupa Steve'a Morrisona przypomni nam nie tylko wspaniałą muzykę JJ Cale'a, ale najważniejsze zdarzenia z jego życia, które było całkowicie poświęcone muzyce bluesowej.
Klub Orła Białego » Dyskoteka 11 i 18.04., godz. 21.00 – 02.00. Wstęp: £10 Zagra DJ Łukasz
576-MAKIETA 3 44-65.indd 47
31/03/2015 13:02:30
048
CAFÉ COOLTURA KSIĘGARNIA
czyta się
redaguje PIOTR DOBRONIAK
Pożegnanie z rzeczywistością
»
Co współczesna fizyka mówi nam o rzeczywistości, a co jest tylko wytworem wyobraźni fizyków? Współczesna fizyka jest bez wątpienia ekscytująca. Nieustannie zaskakuje nas nowymi, błyskotliwymi teoriami. Jednak zdaniem Jima Baggotta już najwyższy czas, by zadać sobie fundamentalne pytanie, co w tych teoriach jest naukową prawdą, a co jedynie czystą spekulacją. Czy dysponujemy jakimikolwiek dowodami
Dziewczyna z Kamienia Autobiografia Izabelli Cywińskiej, wybitnej reżyserki teatralnej i filmowej, twórczyni m.in. legendarnego serialu „Boża podszewka”, ministra kultury w rządzie Tadeusza Mazowieckiego. Porywająca opowieść o miłości, sztuce i polityce.
na istnienie superstrun drgających w wielowymiarowej czasoprzestrzeni? W jaki sposób moglibyśmy rozpoznać, że żyjemy w multiświecie? Czy fundamentalnym składnikiem materii i promieniowania jest po prostu informacja? Jak można stwierdzić, że wszechświat jest hologramem wygenerowanym z informacji zakodowanej w jego powierzchni brzegowej? «
W głąb labiryntu
Ukryci w Paryżu
Pewnego majowego dnia, kiedy rodzice wychodzą na kolację do okolicznej restauracji, jedenastoletnia Magda Horn znika z domu… Nowa książka Siggego Eklunda jest zarówno powieścią psychologiczną, jak i thrillerem, gdzie kilkoro narratorów snuje różne historie i podpowiada liczne rozwiązania tej historii – niektóre oczywiste, inne zawoalowane.
Po kilku stronach tej uroczej nastrojowej książki sama zaczniesz szukać ogłoszenia, żeby sprawdzić, czy mają dla ciebie wolny pokój. Choćby na kilka dni. W książce znajdziesz oryginalne francuskie przepisy, z których korzystają Annie, Lola i Althea.
Książki można kupić na stronie:
BookTO.pl
576-MAKIETA 3 44-65.indd 48
31/03/2015 13:02:32
049
576-MAKIETA 3 44-65.indd 49
31/03/2015 13:02:34
G
Ł
Ó
W
N
Y
P
A
R
T
N
E
R
MLECZKO DELIKATESY Od ponad 15 lat dbają o swoich Klientów oferując tradycyjne polskie produkty po bezkonkurencyjnych cenach. Szeroki asortyment wędlin i nabiału renomowanych polskich producentów, owoców i warzyw prosto z polskiej wsi oraz świeżego mięsa z polskiej rzeźni gwarantują udane zakupy.
P
A
R
T
N
E
R
zy
W este R n U n io n Western Union jest liderem w zakresie usług międzynarodowych przekazów pieniężnych. Posiada ponad 500.000 agentów zlokalizowanych na całym świecie, w tym ponad 8400 w Wielkiej Brytanii. Przekazów można także dokonać telefonicznie oraz przez internet. Więcej informacji znajduje się westernunion.co.uk
LODY GRYCAN Tworzone według tradycyjnych, rodzinnych receptur lody Grycan od ponad 10 lat zdobywają podniebienia Polaków. Ich wyjątkowy smak i najwyższą jakość gwarantują osobiście właściciele firmy Elżbieta i Zbigniew Grycanowie. Od niedawna dostępne są w sieci Iceland na terenie całej Wielkiej Brytanii.
THE POLISH BAKERY The Polish Bakery powstała w 2003 roku i jest najstarszą polską piekarnią na rynku w UK. Wypiekany przez nas chleb na zakwasie, bez konserwantów i ulepszaczy, jest produktem opartym na tradycyjnych recepturach i najlepszych gatunkowo składnikach by zachować autentyczny, polski smak chleba.
DFDS SEAWAYS To jedyny operator promowy z dwiema trasami pomiedzy Dover w Wielkiej Brytanii a portami Dunkierka i Calais we Francji. DFDS Seaways oferują do 44 połączeń na dobę, realizowanych nowoczesnymi promami. Ceny rozpoczynają się od £39 za rejs w jedną stronę, za samochód i do 9 pasażerów. www.dfds.pl
DORSETT SHEPHERDS BUSH Hotel znajdujący się w zabytkowym budynku, zwanym Pavilon, oferuje stylowe i komfortowe zakwaterowanie dla najbardziej wymagających klientów biznesowych oraz turystów. Hotel posiada 317 pokoi, w tym ekskluzywne apartamenty, trzy sale konferencyjne, Dorsett Lounge, restauracje Pictures, chińską restauracje Shikumen, bar Jin oraz Spa Pavilion.
media COOLTURA Największy polski tygodnik w Wielkiej Brytanii. Gazeta ukazuje się od 21 marca 2004, swoim zasięgiem obejmuje Londyn oraz okoliczne miasta. Nakład Cooltury wynosi 55 tysięcy egzemplarzy. Gazeta co tydzień trafia w ręce ponad 200 000 czytelników. Cooltura cieszy się największą popularnością wśród polskojęzycznych czytelników. Z przeprowadzonych w 2012 roku badaniach wynika, że markę Cooltura rozpoznało aż 98 procent badanych.
POLSKIE RADIO LONDYN Od siedmiu każdego dnia lat budzi, bawi i informuje blisko 300 000 Polaków w Wielkiej Brytanii. Radio PRL nadaje w cyfrowym systemie DAB oraz online. Dzięki aplikacjom na smartfony można go słuchać w każdym zakątku świata. Dzięki swojej unikalności jest doskonałym medium reklamowym. Więcej na www.prl24.co.uk
576-MAKIETA 3 44-65.indd 50
31/03/2015 13:02:36
051
sold out
Limited n u m b e r
576-MAKIETA 3 44-65.indd 51
o f
s e a t s
31/03/2015 13:02:40
052
CAFÉ COOLTURA polskie radio londyn
JWP/Bez Cenzury zagrają w Londynie
N LOZ GNR Z DBO RYCH
O GR E
ZAPRASZA
AL
T
TOP 20
01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18
L ea n O n Ma j o r La z e r & D J S nak e
»
Już w maju kultowa warszawska ekipa zagra w Londynie! To dobra wiadomość dla koneserów polskiego rapu i kultury hip hop. Na warszawskiej scenie hiphopowej grupa JWP jest obecna w zasadzie od początku jej istnienia. Przed kilkoma miesiącami miała miejsce premiera mixtape'u nagranego z udziałem DJ Tuniziano – Jot-Wu-Pe
Clan, a obecnie trwają pracę nad zupełnie nowym LP. « Rhythm Factory Sobota 16 maja 16-18 Whitechapel Road E1 1EW London Otwarcie klubu: 19.30. Wstęp dla osób pełnoletnich – wymagane ID
poczekalnia 1
ekę K Zmysły
2 R asmentalism feat. Klaudia Szafrańska System interwałów 3 Mondry i Gupi Obaj 4 OSTR Grawitacja
1
Szesnasty 3 litery
2 K artky Robb Stark 3 B arrat Squad Klasyk 4 C homik Cały czas
5 Eldo Nie pytaj o nią
5 K ony Fajnie, że dzwonisz
6 W asiak Ballada o emigrantach
6 Spinache Jak roluję
7 Maestro Oto Esencja z wczoraj
7 G rubson, Jarecki Sanepid
576-MAKIETA 3 44-65 - Copy.indd 52
L et i n the S u n Ta ke Tha t L i g htho u s e G . R . L. u n a wa y U& I R G a l a nt i s L o v e M e L i ke Y o u D o Ellie Goulding etu r n o f T he M a c k R La d y B e e f e a t . R o c he lle ing K Years & Years ea r tb ea t S o n g H K e l l y C l a r ks o n o wa r d s the S u n T R i ha n na
a ke M e F eel B etter M Al e x Ad a i r
ray To God P C a l v i n H a r r i s f e a t . Haim s z y s tko j ed n o W Video
ea s o n s S O l l y Mur s l a s ti c H ea r t E S i a f e a t . The We e kn d & Dip lo
I R ea l l y L i ke Y o u Carly Rae Jepsen i g her H S i g m a f e a t . La b r i n t h ty l e S Ta y l o r S w i f t
ha t I D i d F o r L o v e W D a v i d G ue t t a f e a t . Em e li Sandé
19 20
i r es to n e F K y g o f e a t . C o nr a d S e we ll el i ev e B Mu m f o r d a nd S o ns
31/03/2015 18:03:26
053
576-MAKIETA 3 44-65 - Copy.indd 53
31/03/2015 18:03:42
054
CAFÉ COOLTURA KINOPOLIS
576-MAKIETA 3 44-65.indd 54
31/03/2015 13:02:46
055
576-MAKIETA 3 44-65.indd 55
31/03/2015 13:02:49
056
CAFÉ COOLTURA Wydarzenia
„Hardkor Disko", reż. Krzysztof Skonieczny
Brytyjskie kina pokażą najlepsze polskie filmy 13. edycja KINOTEKI, odbywającego się co roku festiwalu polskiego kina, zaprezentuje 57 filmów w 4 kinach w Londynie oraz w ponad 20 innych miastach na terenie Wielkiej Brytanii. Tegoroczny program obejmuje najnowsze polskie produkcje, retrospektywy twórczości polskich reżyserów, wystawy, koncerty oraz interaktywne warsztaty i wykłady prowadzone przez gości festiwalu i mistrzów kinematografii.
»
Festiwal potrwa od 8 kwietnia do 29 maja. Projekcje odbędą się w BFI Southbank, ICA, Tate Modern, klubie dziennikarzy Frontline Club oraz kinie Filmhouse w Edynburgu, a także ponad 20 innych kinach na terenie Wielkiej Brytanii. KINOTEKA rozpocznie się 8 kwietnia w londyńskim BFI Southbank filmem „Barwy ochronne”, który jednocześnie otworzy retrospektywę „Martin Scorsese przedstawia arcydzieła polskiego kina”. Galę otwierającą tegoroczny festiwal uświetni swą obecnością reżyser Krzysztof Zanussi, który spotka się z publicznością dwukrotnie (raz po pokazie w Londynie 8 kwietnia i ponownie w Edynburgu w kinie Filmhouse 10 kwietnia). W programie tegorocznej KINOTEKI znajdą się aż cztery filmy tego reżysera: „Barwy ochronne”, „Constans” i „Iluminacja” oraz brytyjska premiera jego ostatniego filmu – „Obce ciało”.
Martin Scorsese przedstawia
To retrospektywa 24 cyfrowo odrestaurowanych polskich dzieł filmowych wybranych przez słynnego reżysera, która w kwietniu wyruszy w trasę po Wiel576-MAKIETA 3 44-65.indd 56
kiej Brytanii. Ten największy w historii przegląd klasyki polskiego kina w Wielkiej Brytanii składa się z filmów stworzonych podczas szczególnie płodnego okresu w powojennej Polsce, prezentując największe talenty reżyserskie Łódzkiej Szkoły Filmowej (m.in. Andrzej Wajda, Krzysztof Zanussi, Andrzej Munk, Jerzy Kawalerowicz, Wojciech Jerzy Has, Aleksander Ford, Krzysztof Kieślowski). Retrospektywie towarzyszyć będzie wystawa plakatów oraz seria wykładów, warsztatów i prelekcji.
Nowe Polskie Kino
Przegląd pod hasłem „Nowe Polskie Kino” odbędzie się w Instytucie Sztuki Współczesnej ICA w Londynie między 10 a 12 kwietnia. W programie znajdzie się brytyjska premiera „Obcego ciała” Krzysztofa Zanussiego – bezkompromisowego spojrzenia na współczesną Polskę rozdartą między kapitalizmem a katolicyzmem, grzechem a świętością (ICA, 12 kwietnia), ze świetnymi rolami Agnieszki Grochowskiej oraz Agaty Buzek. Premierowy pokaz będzie miał także nowy film Jerzego Stuhra „Obywatel” (zdobywca Nagrody Specjalnej Jury w Gdynii) (ICA, 11 kwietnia). Akcja tej komedii drama31/03/2015 15:39:49
057 tycznej obejmuje okres sześćdziesięciu lat i opowiada historię Jana Bratka (w tej roli Jerzy Stuhr oraz Maciej Stuhr), który, niczym polski Forrest Gump, ma szczęście i nieszczęście do znajdowania się w sercu najważniejszych wydarzeń historii Polski od lat 50. XX wieku po dziś dzień. Wśród pokazywanych filmów nie zabraknie najnowszego obrazu Wojciecha Smarzowskiego „Pod Mocnym Aniołem”, kasowego hitu polskich kin, nagrodzonego zarówno Srebrnymi Lwami w Gdyni, jak i Orłem przyznawanym przez Polską Akademię Filmową (ICA, 10 kwietnia). W tej filmowej adaptacji książki Jerzego Pilcha pod tym samym tytułem Smarzowski w naturalistyczny sposób opowiada historię pisarza alkoholika (w tej roli Robert Więckiewicz), który pod wpływem miłości do kobiety postanawia zerwać z nałogiem. Miejscami drastyczny i szokujący, film śledzi losy bohatera oraz pacjentów, których spotyka on podczas leczenia. KINOTEKA zaprezentuje także „Hardkor Disko” Krzysztofa Skoniecznego – film uznany za jeden z najciekawszych tegorocznych debiutów, zdobywca aż trzech nagród na Festiwalu w Gdyni. Ten intrygujący thriller psychologiczny opowiada zagadkową historię młodego człowieka (Marcin Kowalczyk znany z „Jesteś Bogiem”), który przybywa do miasta i puka do drzwi szczęśliwej pary w średnim wieku, a motywy jego działań są nieznane. Szybko jednak zaczyna być oczywiste, że chłopak snuje mordercze plany. „Hardkor Disko” przemienia codzienne sytuacje domowego życia w sceny grozy (ICA, 11 kwietnia).
Warsztaty W tym roku prestiżowe warsztaty BAFTA w BFI Southbank poprowadzi Sławomir Idziak, w 2002 r. nominowany do Oscara i BAFTY za zdjęcia do „Helikoptera w ogniu”. Podczas warsztatów Idziak zdradzi tajniki swojej współpracy ze sławnymi reżyserami, takimi jak Ridley Scott, John Sayles i Michael Winterbottom.
Polskie filmy dokumentalne
13. KINOTEKA zaprezentuje także wybór polskich filmów dokumentalnych. Paweł Pawlikowski, znany głównie z filmów fabularnych, a przede wszystkim dzięki najnowszej „Idzie” (nagrodzonej BAFTĄ oraz Oscarem w kategorii najlepszy film nieanglojęzyczny), rozpoczął swoją karierę reżyserską od kręcenia telewizyjnych filmów dokumentalnych dla BBC. Festiwal zaprasza na weekend poświęcony jego wczesnym dokumentom (ICA, 18 – 19 kwietnia). W sobotę wyświetlone będą „From Moscow to Pietushki” oraz „Dostoyevsky’s Travels”. Natomiast w niedzielę, 19 kwietnia, Pawlikowski odpowie na pytania widzów podczas panelu dyskusyjnego zaraz po seansie „Tripping with Zhirinovsky” i „Serbian Epics”. Festiwal zaprasza także na spotkanie z Mariuszem Szczygłem, jednym z najwybitniejszych europejskich reportażystów i autorem książek dokumentalnych, w tym „Gottland”, składającej się z komiczno-tragicznych esejów na temat XX-wiecznej historii Czech i Czechosłowacji (Frontline
Club, 24 kwietnia). Po spotkaniu z autorem odbędzie się pokaz filmowej adaptacji książki Szczygła, nakręconej przez grupę czeskich reżyserów.
Gala końcowa – kotwica w górę!
Z okazji wydania trzeciej części Polish Cinema Classics 13. KINOTEKA zakończy się specjalnym seansem „Rejsu” (1970) Marka Piwowskiego w ICA 29 maja. Okrzyknięty pierwszym polskim ,,kultowym’’ filmem, „Rejs” jest przede wszystkim satyrycznym arcydziełem. Kręcony w stylu pół na pół dokumentalnym, z udziałem głównie nieprofesjonalnych aktorów i absurdalną fabułą, film parodiuje rzeczywistość ówczesnego PRL-u, zamieniając weekendowy rejs statkiem w niezwykle trafną karykaturę systemu komunistycznego. Inspirując się tematem filmu i jego absurdalnym humorem, KINOTEKA zaprasza po seansie w ICA na „Rejs po rzece absurdu”, czyli podróż statkiem po Tamizie, w czasie której odbędzie się utrzymany w klimacie lat 70., humorystyczny i interaktywny spektakl brytyjskiej grupy teatralnej Gideon Reeling. „Rejs po rzece absurdu” zabrzmi dźwiękami z lat 70. podczas koncertu kwartetu jazzowego Obara International (z saksofonistą Maciejem Obarą na czele), który zagra m.in. utwory Krzysztofa Komedy. « Więcej na
kinoteka.org.uk
„Obywatel", reż. Jerzy Stuhr
576-MAKIETA 3 44-65.indd 57
31/03/2015 15:39:59
058
CAFÉ COOLTURA Guest room
guest room
info@cooltura.co.uk
Danuta Nocon-Spis
III
IV
... mój anioł
kolejny dzień miesza się z barwami bycia kocham kolory mojego życia kocham ludzi kolorowych kocham kolor kolorowych barw bycia kolor pokostny oznajmia się kolorem bycia (tylko bez przesady)
... bladoróżowa pościel wtulileś w nią moje ramiona bladoróżowe ciało tak byłam w nie wpatrzona tak mnie całowałeś wpedzając w obłęd rozkoszy kiedy mnie kochałeś do utraty tchu bladoróżowe usta raz gorące to znów chłodne bladoróżowe usta do niczyich niepodobne bladoróżowa pościel bladoróżowe usta bladoróżowe ciało wciąż mi ciebie mało tak mało
zabrałeś mi moje jutro jeszcze w łonie matki dzisiaj zastały mi tylko chwile którym i tak nie wierzę a miało być tak pięknie przyrzekałeś przy narodzinach weź się w garść jakoś się wszystko ułoży ... przeżyłam wiele wiosen ciepłych i zimnych dni nic się nie zmieniło gdzie wtedy byłeś ty oddaj mi moje jutro twoje złudzenia oddaj mi siebie samą lecz bez żadnego niedopatrzenia II po drugiej ... ... po drugiej stronie lustra zostało moje życie które układałam sobie od dawna to które miało być prawdziwe pielęgnowałam je broniłam od sępów zataczały kręgi żerowały nad moim lustrem wreszcie spadło zbiło się sępy cieszą się wymieniają czarnoskrzydłe uśmiechy nie wiedząc że zostało mi moje lustro moje jutro które krąży w przestrzeni w kawałkach stłuczonego kryształu i czasu
576-MAKIETA 3 44-65.indd 58
Grafiki: Iwona Skowronek
I
31/03/2015 14:20:55
059 V
VI (17 lat)
lunatyk swojego jutra ...
chcę napisać wiersz o tobie oczy czarne ciepłe jak pochodnie usta szepczą imię moje twój głos to ja czara napełniona winem dłonie twoje choć nieśmiało chcą poznać mnie do reszty jak co dzień spijam dźwięk twojego imienia ...
lawirując w cieniu własnego Ja nie stać cię by spojrzeć w swoje oczy i tak nie wierzysz nie wiesz jak wykorzystać siebie być szczęśliwym nie znasz horyzontów swojego jutra lubisz być kochanym wiesz twoja miłość nie do końca szczęśiwa... PS Zapomnij miły że to ja.
POSKlub wraz z tygodnikiem „Cooltura” zapraszają wszystkich na nastrojowy
WIECZÓR PRZY POEZJI I ŚPIEWIE
Wieczór Twórczości Wszelakiej
Jeśli chcesz posłuchać twórczości poetów, literatów czy muzyków, koniecznie musisz nas odwiedzić. Zapraszamy również do współpracy wszystkich chcących zaprezentować swoją twórczość.
Wieczór Twórczości Wszelakiej pod patronatem tygodnika „Cooltura”
POSK, 238-246 King Street Hammersmith London W6 0RF
576-MAKIETA 3 44-65.indd 59
16 kwietnia (czwartek) godz. 19.00 POSKlub, 4 piętro
31/03/2015 13:02:56
060
CAFÉ COOLTURA WASZE IMPREZY
nagroda
»
Czekamy na Wasze zdjęcia ze świąt wielkanocnych, szczególnie z lanego poniedziałku, a w tym wydaniu jeszcze porcja z różnych innych polonijnych imprez. Fotki wysyłajcie na: foto@ cooltura.co.uk lub publikujcie na profilach radia PRL i „Cooltury” na Facebooku. W zgłoszeniu musi być zawarty, podpisany imieniem i nazwiskiem, tekst: Jestem autorem/-ką załączonego zdjęcia i zgadzam się na wykorzystanie go w portalu elondyn.co.uk i w tygodniku „Cooltura”. Co tydzień losujemy słodkie upominki od sponsora konkursu Polish Village Bread. «
Polonia na imprezie z Polish Village Bread
576-MAKIETA 3 44-65.indd 60
31/03/2015 13:02:59
061
576-MAKIETA 3 44-65.indd 61
31/03/2015 14:21:18
062
CAFÉ COOLTURA WIELKA BRYTANIA OD KUCHNII
Boska oliwa
SERGIUSZ HIERONIMCZAK sergiusch72@yahoo.co.uk
»
Według mitologii greckiej oliwa z oliwek została podarowana starożytnym Grekom przez Atenę. Zeus postanowił podarować region Attyki temu bóstwu, które przekaże ludziom najbardziej praktyczny podarek. Oliwka została uznana za najbardziej przydatną rzecz, służącą ludzkości do dostarczania ciepła i światła, żywności, leków oraz kosmetyków. Nawet Posejdon z darem w postaci konia nie mógł dorównać oliwce. Dlatego też na cześć bogini Ateny nazwano dzisiejszą stolicę Grecji. Drzewo zostało posadzone na Akropolu, było czczone i uwielbiane, a jego owoce mogły być zrywane tylko przez młodzieńców. Urok gajów oliwnych opisywany jest w Starym Testamencie. Zwiastunem końca potopu była powracająca do arki Noego gołębica z gałązką oliwną w dziobie. Po dziś dzień gałązka oliwna symbolizuje pokój i przyjaźń. Tak mniej więcej wygląda bajkowa teoria powstania tego niezwykłego produktu. Historycznie drzewo oliwkowe pochodzi Azji Mniejszej, z terenów dzisiejszego Iranu, Syrii oraz Palestyny. Stam576-MAKIETA 3 44-65.indd 62
dokonywane są z udziałem Krzyżma Świętego, czyli specjalnej święconej oliwy. Zbiór owoców zaczyna się pod koniec września, kiedy oliwki są zielone, a kończy w lutym, gdy owoce są już dojrzałe i mają ciemną, granatową lub czarną skórkę. Oliwki z wyglądu przypominają małe, 2 – 3-centymetrowe śliwki, o kształcie kuli lub elipsy. Zarówno owoc, jak i pestka zawierają około 40 – 60 proc. cennego tłuszczu, stąd też są przede wszystkim przerabiane na oliwę. Tylko około 10 proc. zebranych oliwek przeznacza się bezpośrednio do spożycia. Są bogate w związki mineralne, takie jak fosfor, potas i żelazo, a także witaminy z grupy B, prowitaminę A oraz witaminy C i E. Należą do owoców wyjątkowo wysokokalorycznych: 100 g oliwek to około 150 kcal. Świeże owoce można spożywać na surowo, jednak ponieważ są one nietrwałe, konserwuje się je na kilka sposobów. Na półkach sklepowych można więc spotkać oliwki solone lub marynowane, całe lub drylowane, nadziewane kaparami, papryką, czosnkiem lub anchois. Oliwki używane są najczęściej jako zakąska lub dodatek do potraw. Najbardziej znanym produktem drzewa oliwnego jest jednak oliwa. Jej znaczenie w diecie, kulturze, obyczajach jest przeogromne i można by napisać na ten temat grube tomy. Na co zwrócić uwagę przy kupowaniu oliwy? Kupujmy tąd rozprzestrzeniło się w całym basenie oliwę z oliwek jak najdroższą. Produkcja tego Morza Śródziemnego. Jednak prawdziwe specyfiku na świecie jest zdominowana przez znaczenie oliwy z oliwek odkryli Grecy. Do kilkadziesiąt osób; jest to organizacja ludzi roku 1500 p.n.e. byli oni największymi pro- i – choć nieformalna – ma czasami charakducentami oliwy, popularyzując uprawę ter mafijny. Pojawia się wiele nadużyć (typu drzewa oliwnego na podbitych obsza- 0 proc. oliwy z oliwek w oliwie z oliwek, rach. Dzięki chropowatej korze oraz moc- używanie barwników i sztucznych aromanym korzeniom roślina dostosowywała się tów), szczególnie w obecnych czasach, gdy do różnorodnych warunków klimatycz- można tak umiejętnie sprzedawać produkt, nych. Produkcja oliwy z oliwek, choć bar- że nawet nie wiemy, co jemy. dzo pracochłonna, gwarantowała dobroDzisiaj przepis na sos popularnie nazybyt właścicielom gajów oliwnych. W Gre- wany „vierge”. Najlepiej pasuje do ryb. « cji za ścięcie drzewa groziła kara śmierci lub wygnania. Drzewo oliwne rośnie bardzo powoli, SOS VIERGE zaczyna owocować po około 5 latach; naj- SKŁADNIKI: lepsze owoce uzyskuje się z dziesięciolet- 50 g pokrojonych nich drzew, ale za to drzewko może żyć aż w drobną kosteczkę 2000 lat! Rośnie na suchych glebach, jed- pomidorów nak odpowiednie nawadnianie sprawia, że 20 g kaparów wydaje więcej owoców. Drzewa na Górze kilka listków bazylii Oliwnej w Jerozolimie uznawane są za jedne drobno posiekana z najstarszych – liczą ponad 2000 lat. cebula szalotka Oliwa z oliwek miała i ma nadal zasto- sok z cytryny sowanie we wszystkich dziedzinach życia. oliwa z oliwek Służyła jako paliwo do lamp, jako pożywienie, ale także jako kosmetyk. We wszyst- PRZYGOTOWANIE: kich religiach oliwa ma znaczenie rytu- Wszystkie składniki alne, nawet w kościele katolickim chrzest, mieszamy razem i delibierzmowanie, jak i ostatnie namaszczenie katnie podgrzewamy. 31/03/2015 13:03:04
063 Sieć Delikatesów Mleczko od ponad 15 lat dba o swoich Klientów, oferując tradycyjne polskie produkty po bezkonkurencyjnych cenach. Szeroki asortyment wędlin i nabiału renomowanych polskich producentów, owoców i warzyw prosto z polskiej wsi oraz świeżego mięsa z polskiej rzeźni gwarantują zawsze udane zakupy.
Świeże mięso z własnego rozbioru w Delikatesach Mleczko
K
omu z nas nie cieknie ślinka na wspomnienie gulaszu wołowego w domowym sosie (bynajmniej nie w proszku) z kaszą gryczaną lub kluskami śląskimi i surówką z czerwonej kapusty czy też przepysznego rosołku, którego smak wzbogacała dodana do kury wołowina w proporcjach idealnie dobranych przez lata prób i błędów poprzednich pokoleń? Kto z nas nie pamięta niedzielnych obiadów rodzinnych, w których główną rolę odgrywał schabowy? Narzekamy, że kura i wołowina już nie ta i że na emigracji trudno dostać dobrej jakości mięso. Nawet jeśli chętniej próbujemy potraw innych kuchni, to tak naprawdę nieśmiertelny schabowy, zrazy wołowe czy żeberka wciąż królują na polskich stołach, gdziekolwiek byśmy nie zawędrowali, a nasze polskie gusta kulinarne pozostają niezmienione od dekad. Wychodząc naprzeciw wysokim wymaganiom Klientów, sieć Delikatesów Mleczko otworzyła polską rzeźnię, w której wykwalifikowani rzeźnicy codziennie przygotowują świeże mięso. Starannie wyselekcjonowani pod kątem wysokiej jakości mięsa dostawcy codziennie dostarczają do naszej rzeźni mięso zachowujące restrykcyjne normy – mówi pan Zbigniew, szef rzeźni Delikatesów Mleczko na Hanwell. – Na miejscu nasi doświadczeni rzeźnicy dokonują rozbioru ćwiartek wołowych, półtusz wieprzowych oraz tuszek drobiowych na elementy kulinarne spełniające wymagania każdego Klienta. W ofercie naszych sklepów można znaleźć także specjalnie wyrabianą
576-MAKIETA 3 44-65.indd 63
według własnego przepisu białą kiełbasę oraz, w okresie grillowym, przygotowywane specjalnie dla naszych Klientów mięsa na grilla, jak karkówka czy żeberka w ziołach. Dla właścicieli sklepów, poza wysoką jakością mięsa, ważne są warunki chowu zwierząt oraz warunki transportu mięsa. Ogromną wagę przykładamy do temperatury, w której mięso jest przechowywane zaraz po uboju, w trakcie transportu do naszej rzeźni i w końcowym etapie, już u nas na miejscu, w rzeźni. Dzięki rygorystycznej kontroli utrzymania stałej temperatury, nie wyższej niż 3 stopnie, na każdym z wymienionych etapów mamy pewność, że oferowane przez nas
mięso zachowuje najwyższe standardy jakości i higieny – kontynuuje pan Zbigniew. Ciągłość dostaw i codzienny rozbiór mięsa pozwalają na dostarczenie Klientom sklepów Mleczko zawsze świeżego, starannie wyselekcjonowanego i poddanego dokładnej rozbiórce mięsa. – Przygotowywane przez nas mięso nie zawiera żadnych środków konserwujących czy popularnych w produktach w innych sklepach nastrzyków z solanki, w skład której mogą wchodzić niebezpieczne środki pozornie polepszające jakość mięsa. Nasze mięso to produkt bez chemii, zachowujący tylko naturalne walory smakowe i zdrowotne – podkreśla pan Zbigniew. W ofercie sklepów Mleczko Klienci mogą znaleźć: wołowinę (pręgę wołową czy udziec) oraz wieprzowinę (m.in.: polędwiczki wieprzowe, schab, żeberka, łopatkę, nóżki, karkówkę, boczek). Sklep przygotowuje również na miejscu świeżo mielone mięso wołowe, wieprzowe czy drobiowe. Amatorzy podrobów znajdą w sklepie wątróbkę tak drobiową, jak i wieprzową. W ofercie nie może zabraknąć też kury, w całości i porcjowanej, oraz kaczki. Na specjalne zamówienie i w okresach świątecznych w ofercie pojawia się także gęś i indyk. Jeżeli nie ma czegoś w naszej ofercie – zachęca pracownica sklepu – wystarczy złożyć u nas zamówienie indywidualne, które zawsze chętnie dla naszych Klientów realizujemy.
31/03/2015 13:03:07
064
CAFÉ COOLTURA ZDROWIE I URODA
Poznaj najpopularniejsze zabiegi na wiosnę! JOANNA BIELAS MW MEDIA
»
Najczęściej odwiedzamy salony urody wiosną. Nic dziwnego – każda kobieta chce po długiej zimie wyglądać kwitnąco! Salony piękności prześcigają się zatem w pomysłach, żeby zachęcić klientki do poprawiania swej urody. Poznaj najskuteczniejsze zabiegi, które pozwolą ci zachwycić twojego faceta!
BODY SHAPING
Ulubiony zabieg kobiet, których sylwetka pozostawia wiele do życzenia. Dzięki niemu nie tylko zrzucimy nadmiar tłuszczyku, ale jeszcze zmniejszymy cellulit, który szpeci pośladki czy uda. Żeby jednak skorzystać z dobroczynnych właściwości, trzeba wcześniej… ubrać się w kosmicznie wyglądający kombinezon, który jest podłączony do urządzenia emitującego wiązkę ciepła. Taki ,,strój kosmity” pozwala na głęboką penetrację promieni podczerwonych, które przyspieszają procesy przemiany materii. Zabieg jest bezbolesny i przyjemny. Wystarczy tylko odpoczywać i… bez męczących ćwiczeń na siłowni czy rygorystycznej diety zapomnieć o tłuszczu.
LASER TYTAN
Kolejny ulubieniec wielu kobiet. Świetnie radzi sobie z luźną, obwisłą skórą, która jest niechcianą pamiątką po odchudzaniu czy ciąży. Jeśli więc skóra twoich pośladków, ud, piersi czy brzucha nie jest w najlepszej kondycji, wypróbuj ten zabieg. Na czym polega jego skuteczność? Wiązka światła, którą wydziela laser, dociera do głębokich warstw skóry właściwej, w której najwięcej jest kolagenu. Stara struktura tych włókien białkowych ulega zniszczeniu, w zamian laser pobudza skórę do tworzenia nowych włókien, które sprawiają, że te partie ciała, których do tej pory się wstydziłyśmy, stają się na nowo 576-MAKIETA 3 44-65.indd 64
piękne; skóra na brzuchu czy udach szybko się bowiem obkurcza, staje się bardziej napięta i elastyczna.
ANTYCELLULITOWY MASAŻ BAŃKAMI CHIŃSKIMI
Jak poradzić sobie z cellulitem, by bez obawy wskoczyć w mini czy odważną sukienkę? Jest wiele sposobów, coraz częściej jednak sięgamy po naturalne metody, takie jak masaż bańkami chińskimi. Sposób wykonania masażu zależy od wielkości baniek – duże stawia się na powierzchniach silnie umięśnionych (pośladki), a mniejsze w punktach wrażliwych (okolice bioder). Masażowi podlegają także pośladki, uda i ramiona. Pierwszą czynnością jest nałożenie olejku ciepłymi dłońmi na masowaną część ciała, aby ułatwić przesuwanie bańki po skórze bez powodowania bólu. Kolejny etap to przyssanie baniek i przesuwanie zassanej chińskiej bańki po ciele. Masażysta wykonuje bańkami ruchy koliste i zygzakowate. Masaż bańką chińską trwa ok. 15 – 30 minut, powinien być wykonywany w 10 – 12 seriach, z odstępami między kolejnymi zabiegami nie mniejszymi niż 3 dni. Profilaktycznie jednak warto stosować masaż przynajmniej 1 raz w tygodniu.
FRAXEL
To najskuteczniejsza broń w walce ze znienawidzonymi przez wszystkie kobiety rozstępami. Jego wykorzystanie w medycynie estetycznej specjaliści nazywają przełomem. Dla wielu kobiet, które chcą mieć gładką, zadbaną skórę, liczy się jednak nie tylko jego skuteczność, ale też wysoki poziom bezpieczeństwa oraz okres rekonwalescencji, który w porównaniu
z innymi zabiegami jest krótszy. Każda sesja Fraxelem trwa około kilkudziesięciu minut. Przed naświetlaniem jednak miejsce trzeba jeszcze znieczulić specjalną maścią. Zabieg jest bezbolesny, a jedyne uczucie, jakiego doznają pacjentki, to ciepło. Wysoka temperatura, która wytwarza się w skórze podczas zabiegu, aktywuje produkcję kolagenu i elastyny, dzięki czemu zmniejszają się rozstępy, a skóra od razu zaczyna się goić. Na szczęście nie odczuwasz gorąca, gdyż cały czas działają chłodziarki, a chłodne powietrze zapobiega poparzeniom. Tuż po zabiegu skóra jest lekko zaczerwieniona i opuchnięta, ale wszystko wraca do normy zwykle już po 2 – 3 dniach. Niestety, na końcowe efekty działania lasera trzeba poczekać nawet pół roku po ostatnim zabiegu. Jednak widok zanikających blizn daje powody do radości! « 31/03/2015 13:03:10
576-MAKIETA 3 44-65.indd 65
31/03/2015 13:03:12
066
REKLAMA uroda i zdrowie
576-MAKIETA 4 66-91.indd 66
31/03/2015 11:19:18
REKLAMA uroda i zdrowie
576-MAKIETA 4 66-91.indd 67
067
31/03/2015 11:19:20
068
REKLAMA uroda i zdrowie
576-MAKIETA 4 66-91.indd 68
31/03/2015 11:19:22
REKLAMA uroda i zdrowie
069
Zadzwoń i zapytaj
O OGŁOSZENIE
RAMKOWE 020 8846 3614
576-MAKIETA 4 66-91.indd 69
31/03/2015 11:19:23
070
OGŁOSZENIA drobne
jak zamieścić
ogłoszenie UWAGA! Ogłoszenia przyjmowane są do PONIEDZIAŁKU DO GODZ. 15.00. Ogłoszenia przesłane po godzinie 15.00 opublikowane będą w następnym wydaniu Cooltury (decyduje godzina otrzymania ogłoszenia przez redakcję, w związku z tym prosimy o wcześniejsze wysyłanie ogłoszeń).
sms
81616
Jeśli masz problem z zamieszczeniem ogłoszenia drogą SMS – zadzwoń pod nr 020 8846 3614
Koszt ogłoszenia £1 + standardowa opłata operatora Wpisz: CL (spacja) kod (spacja) treść ogłoszenia. Przykład: CL 01 Wynajmę pokój... 079 111X111X Koniecznie podaj numer telefonu w treści smsa taki sam jak ten z którego wysyłasz! Kody działów: CL 01 CL 02 CL 03 CL 04 CL 05
mieszkania wynajmę mieszkania szukam praca dam praca szukam kupię
internet
CL 06 CL 07 CL 08 CL 09
sprzedam auto-moto randka w ciemno inne
cooltura.co.uk
Uwaga! Ogłoszenia drobne (£1) reklamujące jakąkolwiek działalność usługową lub handlową, nie będą zamieszczane. Ten typ ogłoszeń można zamieścić, jako ogłoszenie ramkowe (szczegóły poniżej), kontaktując się z DZIAŁEM MARKETINGU.
ramkowe Telefonicznie:
(usługi) Ramka do 15 słów
020 8846 3614 £ 25 +vat lub online: cooltura.co.uk (postępuj według instrukcji) płatność Moneybookers
Warunki:
Ramka do 25 słów
£ 30 +vat
1. Wszystkie ogłoszenia drobne przyjmowane są do poniedziałku do godziny 15.00. Każde ogłoszenie wysłane po tej godzinie zostanie zamieszczone w następnym numerze. 2. Ogłoszenia wysłane z innego numeru niż podany w ogłoszeniu zostaną odrzucone, ogłoszenia napisane drukowanymi literami zostaną odrzucone (OPŁATA ZA OGŁOSZENIE NIE PODLEGA ZWROTOWI). 3. Dopuszczalna długość ogłoszeń drobnych to 160 znaków. 4. Gdy treść ogłoszenia jest obraźliwa lub przekracza zasady powszechnie przyjętych norm społecznych, redakcja zastrzega sobie prawo do nie umieszczania ogłoszeń. Prosimy o prawidłowe podawanie numerów telefonów. W przypadku podania niepełnego numeru (czyli zawierającego mniej niż 11 cyfr) ogłoszenie nie zostanie wydrukowane. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść ogłoszeń i zastrzega sobie prawo do ich skracania oraz do nie umieszczania bez podawania przyczyny. 5. Wszelkie ogłoszenie dot. usług towarzyskich nie będą zamieszczane. 6. Ogłoszenia (szczególnie te przesłane SMS-em) drukowane są w oryginalnej treści i pisowni.
576-MAKIETA 4 66-91.indd 70
mieszkania do wynajęcia SMS:
81616 KOD: 01
cooltura.co.uk
zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70
Wynajmę pokój jednosobowy na Putney / Barnes (SW15). Dom jednorodzinny, pełne wyposażenie, duża kuchnia, dwie łazienki. Darmowy parking. Internet. £80/tydzień + 2 tyg. depozytu. Rachunki wliczone. Tel. 07462663981
> Barking. Wynajmę pokój jedynke spokojnej, pracujacej osobie 07746463232 > Biuro na sprzedaz, N19, Holloway Road, przy glownej ulicy, parter, blisko stacji Archway, licencja A2, £12000, czynsz £750/mies. 2 pokoje,aneks kuchenny, toaleta. Ok. 45m2. Premium. 07715677401, 07436582104 > Do wynajęcia 2 jedynki bez
depozytu rachunki wliczone dobra lokalizacja sw16 5aq 07494302270
> East Ham jasny podwójny pokój do wynajęcia dla spokojnej, pracującej, niepalącej, przyjacielskiej dziewczyny - £73/tydzień (rachunki wliczone). 3 minuty do Stacji metra I Centrum Handlowego. Tel: 020 8552 2251 > East Ham, duży pokój dla pary, ogród, internet, rachunki wliczone, 5 min piechota do metra. tel. 07935190016 > East Ham - pokój dla pary bez nałogów w polskim domu, ogrod, internet, 5min pieszo do metra. Te l07852329777 > Edmonton, N9 8QY, 4 bed dom, £1590/ pm. 3 podwojne sypialnie, 1 pojedyncza, kuchnia, salon, ogrod. Dostepne od 24 Marca. T: 0208 885 1890, 07715677401, 07436792779, 07436582103 > Enfield Town Do wynajęcia 1bedroom po całkowitym remoncie. Znajduje sie w Enfield Town Rachunki wliczone w rent. Rent to 1050f Tel.074 59356125 > Enfield, EN2 6SY, £1590/mies. 3 bed apartament, na 2 poziomach, 2 lazienki, ogrommy salon z kuchnia, 2 podwojne sypialnie, 1 pojedyncza. Polecamy! – 02072728615,
07436582104, 07436792779
> Enfield, Studio flat , Enfield, EN1 4PH, Turkey Street, £850/mies. (wliczone ogrzewanie), podwojna przestronna sypialnia, oddzielna kuchnia., lazienka z wanna, przedpokoj. Od 17 Marca. 02072728615, 07715677401 > Hounslow. jedynka w domu z ogrodem. blisko komunikacji i sklepów. tel.07523510272 > Mam do wynajęcia pokój 2 osobowy bez depozytu cena 150 funtów 07908788718 > Manor House , N4 1BD ,£2695, Dom posiada 6 pokoi (4podwojne , 1 pojedynczy oraz Box Room), 2 łazienki , osobny salon, ogród . Dostepny od 16/02/2015. Tel : 02088851890, 07436792779, 07436582103 > New Barnet, EN5 1QJ, 3 bed flat, £1450/mies. Duzy, 3 pokojowy, 3 podwojne sypialnie ( w tym jedna z lazienka), kuchnia z duzym livingiem, lazienka, taras. 0208 885 1890, 07436792779, 07436582103 > Norbury wynajmę pokój dwójkę. Bardzo dobra lokalizacja . 07472558055 > Redbridge wynajmę dwuosobowy pokój 5 min na pieszo do Redbridge stacji 07734583919 > South Tottenham Wynajmę pokój 1 -osobowy w polskim domu 07752078364 > South Tottenham, N15 3PR, £90+ rachunki za gaz i prad do podzialu z lokatorami. W domu 6 osob , wspolna kuchnia , lazienki , ogrod . Dostepne od 30/03/2015. Joanna 074 3679 2779. > Thamesmead Do wynajęcia dom z ogrodem, prywatny parking w Londynie, Thamesmead SE28
31/03/2015 11:19:24
OGŁOSZENIA drobne 8LN. Dom dla 4 osób. £1200/mies Kontakt 07403381399 kamilalondyn@yahoo.co.uk. Wolne12maj
> Upton Park. Wynajmę duży pok 2os najlepiej dla pary (120Ł/tyg) lub miejsce w pok 2os (60Ł/tyg), metro 8 min, tesco i przyst obok, ogród, rachunki wlicz. 07771121698 > Winchmore Hill/Enfield, EN1 2JU, 438/tydz. 4 bed dom – 3 podwojne sypialnie, 1 pojedyncza, oddzielny salon, garaz, 2 toalety, 1 lazienka, ogrod. Dostepne od 08.04. tel. 02088851890, 07715677401, 07436792779 > Wood Green , N17 6AG , Pokoj dwójka : £130tyg+rachunki za gaz i prad do podziału z lokatorami, mieszkanie na pietrze, wspólna kuchnia z jadalnia i łazienka. Tel : 02088851890, 07436792779, 07436582103. > Wood Green N22 5QE , ,
£130tyg+ rachunki za gaz i prad do podzialu z lokatorami. W domu 7 osob , w spolna kuchnia , lazienki , ogrod . Dostepne od 30/03/2015. Joanna 074 3679 2779.
> Wynajme pokój jedynke
spokojnej, pracujacej osobie bez nalogów 7746463232
praca dam
SMS:
81616 KOD: 03
cooltura.co.uk
zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70
> Fryzjerka Damsko-Meska z doswiadczeniem do salonu na Leytonstone w wschodnim Londynie. 07746962153 > Zatrudnię: tapety, malowanie, male naprawy od razu. zachodni london.tel. 07523510272 > Zatrudnię Fryzjerke damsko
- meska z doświadczeniem do Polskiego Salonu Fryzjerskiego w północnym Londynie Tel . 07713013449
> Stała praca roznoszenie ulotek. Londyn doswiadczenie konieczne. imie, wiek, dzielnica call Jennifer 07920090124 > Szukam kierowcy z vanem/ autem dorywczo. przewoz mat. bud. w londyn. kurs 10F/h z paliwem. wyslij SMS z imie. wiek. dzielnica. auto, nr. 07827492749 oddzwonie > Zatrudnię pomocnika na budowe, mlody, wymagane self employer, 07775430624
576-MAKIETA 4 66-91.indd 71
071
> Model Company poszukuje nowych twarzy 1-55 lat do reklam tv I katalogow od £500 za dzien! 02037005311 info@ planetofmodelling.co.uk 18 King William St EC4N 7BP , > Tipserka - Manikiurzystka do salonu na Leytonstone w wschodnim Londynie. 07746962153 Poszukuje doświadczonych Pań do sprzątania. Doświadczenie i referencje wymagane. Możliwość stałej współpracy lub prace dorywcze. Magdalena proszę dzwonić od Pn – Pt w godz 9.00 – 18.00 07985427487 Chcesz sobie dorobić? Mieszkasz w Londynie? Mogę pomóc! Oferuję £50 miesięcznie za przyjmowanie firmowej poczty na Twój adres. Po więcej informacji skontaktuj sie: julia-soltysiak@ o2.pl, 07960970681
Zadzwoń i zapytaj
O OGŁOSZENIE
RAMKOWE 020 8846 3614
Cukiernia w zachodnim Londynie poszukuje doświadczonych cukierników. Tel: 07809432768. Piekarnia w zachodnim Londynie poszukuje kierowców z doświadczeniem pracy w UK. Osoby zainteresowane proszone są o kontakt: info@polishvillagebread.co.uk
> Salon Enzo zatrudni fryzjerkę z dużym doświadczeniem, bardzo dobra obsługa klienta i wysoka kutura osonista i znajomoscia angielksiego placa £1500-£1600 mies info@enzo-beauty.co.uk 0208 896 0362 > Salon kosmetyczny poszukuje masażystki oraz kosmetyczki z umiejętnością masażu. CV prosze przesylac na info@enzo-beauty.co. uk , > Counter staff needed for a very busy espresso bar in Central London , great rates . Please contact Carlos on 07801627501 and forward your CV to Crussi@aol.com > Full time Receptionist wanted
31/03/2015 11:19:24
072
OGŁOSZENIA drobne
for dental practice North London N15, We are looking for a loyal, friendly, professional person with strong administrative skills, fluent Polish and English. Dental Experience is preferred but not essential as training will be provide. CV to annahouse@btconnect.com
mega-flo, central heating. Posiadam uprawnienia domestic i commercial. Tel. 07702267525
> Stala praca. remonty. dobud. strychy. kuch. lazienki. narz i doswiadcz. konieczne! £400-£700 tydz. wyslij SMS z imie. wiek. fach, nr. 07827492749 oddzwonie
> Malarz-dekorator podejmie prace równiez na cene. Uczciwy solidny 07713919175
praca szukam
SMS:
81616 KOD: 04
cooltura.co.uk
zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70
> Hydraulik, Gas Safe Register
szuka pracy. Piece gazowe, kuchenki, kominki. Instalacje gazowe, wodne, centralnego ogrzewania, podlogowe. Cylindry na ciepla wode 07925296104
> Elektryk 12 lat w UK. Instalacje
zgodne z 17 Edition. Fuseboxy. Automatyka HW CH. Certyfikat NICEIC. Referencje. Insurance Policy. Szuka pracy. Pawel 07469234481
> Tapeciarz Malarz poszukuje pracy cena /dniowki ,referencje gwarancja na wykonane prace tylko powazne oferty tel 07463227169 > Uczciwy i bez nalogow facet
szuka jakiejkolwiek pracy, moge pracowac w weekendy. tel.07925421799.
> Elektryk z dlugoletnim
doswiadczeniem zawodowym,szukam pracy. Pomoge przy awariach i problemach zwiazanych z pradem tel. 07883974669
> Hydraulik (Gas Safe Register), szuka pracy. Montaz boilerow,
> Stolarz szuka pracy na cene stolarka meblowa, szafy ,kuchnie, garderoby (sprayed) schody.itp. tel.07988683016
> Plastrarz z 10 letnim doswiadczeniem konkretny i solidny szuka pracy . 07707963627 > Plastrarze z własnymi narzędziami szukają pracy wysoka jakosc i czystosc Marcin 07515464677 > Malarz dekorator szuka pracy wlasne narzedzia doswiadczenie i solidnosc 07591534894 Krzysztof > Piekarz cukiernik szuka pracy z duzym doswiadczeniem w uk i pl Darek tel. 07907576940 > Plastrarz z 10 letnim doswiadczeniem konkretny i solidny szuka pracy . 07707963627 > Elektryk- Hydraulik z 12 letnim doświadczeniem w angielskiej firmie z własnymi narzędziami i vanem. Certyfikaty NICEIC i Gas Safety. Tel. 07707717053 > Informatyk nawiąże
współpracę przy serwisu sprzętu komputerowego, oprogramowania. Podejmę stałą pracę oraz realizację zleceń serwisowych. 07468415064
> Elektryk szuka pracy, 07466379646. > Ogolnobudowlaniec podejme
prace, domy / lofty, stolarka plasterbordy, malowanie - prace wykończeniowe w Londynie. Darek 07796156494
> Fachowiec, profesjonalista,
mieszkający w UK od 10 lat, szuka pracy na lofty, dachy, konstrukcje drewniane. Tel. 07437013463
> Witam. Odkupie dobrze płatne godziny houskeepingu (prasowania za które równie dobrze zapłacę). Mam duże wieloletnie doświadczenie i dobre referencje 07821705666 > Ogolnobudowlaniec podejme prace, domy/lofty, stolarka plasterbordy, malowanie - prace wykonczeniowe w Londynie. Darek 07796156494
sprzedam
> Sprzedam dla hydraulików: gotowa strona internetowa, możemy ja dowolnie przerobić www.plumbersolution.co.uk cena do uzgodnienia 07879871032’’ > Do sprzedania nowe słuchawki: Bose MIE2i £70, fenomenalne brzmienie 07879 8710 32
randka w ciemno SMS:
SMS:
81616 KOD: 06
cooltura.co.uk
zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70
> Gostynin - sprzedam dom 10 minut od centrum, kryty blacha, 3 pokoje, kuchnia, lazienka, woda miejska, garaz z kanalem, dzialka 2200m2, Cena 270.000pln, tel0048695705205
81616 KOD: 08
cooltura.co.uk
zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70
> 55 - latka pozna kulturalnego pana w podobnym wieku bez nałogów w celu przyjaźni, może stałego związku 07846285282 > Witam szukam dyskretna kobietę z zachodniego Londynu 07732432389
> Duzy słownik naukowo techniczny, dwujęzyczny, nowy, cena 45.00 tel.07523510272
> Szukam normalnej dziewczyny. kawaler 38 lat. 07770933889
> Zawartosc domu rodzinnego: do stołowego, kuchni, dziecinnego. wysoka jakość. zapraszamy. zachodni Londyn. tel. 07523510272
> Witam, mam 45 lat, jestem wysokim blondynem. Szukam kobiety w celu stworzenia stałego związku. Tel 07949959184
> Duzy polsko-angielski słownik 2
tomy, nowy.£45.00 tel.07523510272
> Do sprzedania nowe słuchawki: Bose IE2i £70, czysty dźwięk idealne do każdego rodzaju muzyki 07879 8710 32 > Do sprzedani nowe słuchawki: Beats By Dr. Dre Powerbeats £75, dla wymagających mega super brzmienie 07879 8710 32
576-MAKIETA 4 66-91.indd 72
> Do sprzedania gotowa strona internetowa dla firmy z sektora budowlanego. O szczegóły proszę o kontakt: 07879871032
> Wysoki 40l po rozwodzie bez dzieci. Szukam kobiety z Londynu z zamknieta przeszloscia otwartej szczerej pragnacej stalego spokojnego zwiazku 07772387104 > Single English catholic man wishes to hear from lady 30-40 for initial friendship.07960420977 > Witam szukam dyskretna kobietę z zachodniego Londynu 07732432389
31/03/2015 11:19:25
REKLAMA USŁUGI
zdrowie i uroda zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70
inne SMS:
81616 KOD: 09
cooltura.co.uk
zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70
Masażysta od 1980r. profesjonalnie leczy schorzenia kręgosłupa, ustawianie kręgów, dojeżdżam do klienta ze stołem. Mirosław Frąckowiak tel.07725469656. www.frackowiak.co.uk
Polskie Kursy Kosmetyczne, 5 dniowy kurs Stylizacji Paznokci tylko £395, Przedłużania rzęs, Przedłużania, Włosów, MakeUpu – Akredytowane Certyfikaty 0784920-3526 Szczegóły Na www.PolskieKursy. co.uk
576-MAKIETA 4 66-91.indd 73
Nauka gry na pianinie z doświadczonym nauczycielem – po polsku i angielsku. Wszystkie grupy wiekowe, wszystkie poziomy zaawansowania, przygotowanie do egzaminów, dojazd. www.marcinplaza.com, 07943817747
> Polska Szkółka Fairlawn zaprasza dzieci na zajecia z Języka polskiego, Historii i Sportu Forest Hill SE23, Sobota od 9.15 do 11.15 Kontakt Marta 07958582401
£1
073
Najnowsze
OGŁOSZENIA
na portalu elondyn.co.uk Zawsze aktualne SPRAWDŹ!
31/03/2015 11:19:26
074
OGŁOSZENIA drobne Naprawa: laptopy, tablety, konsole, zipmotelefony. Zmiana języka, wirusy, przegrzewanie się, wymiana ekranu / klawiatury, rok gwarancji na nowe części, oferujemy laptop zastępczy 07411123340
usługi różne zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70
Rozliczenia podatkowe, rejestracja i rozliczenia Self employed. Working Tax Credit, Child Tax Credit. Pomoc w benefitach. Kontakt 07475957191
Architekt rejestrowany w Anglii wykonuje projekty: lofts, extensions. Usługi: Planning Applications and Building Control mob.: 07708696377 stasch@stasch.co.uk
Architekt z uprawnieniami, wieloletnia praktyka, specjalizacja konserwacja zabytkow, wszelkie prace architektoniczne, kontakt: 0790 3034463; szymon@ dylewski.fsnet.co.uk
Autoholowanie lawetą Londyn i okolice, wszystkie trasy mile widziane. Dobre ceny tel 07773777039
576-MAKIETA 4 66-91.indd 74
The Rubbish Guys vany do 16yrd wywóz śmieci cały Londyn 24/7 zabieramy więcej niż skip za mniejsze pieniądze rubbishguys@hotmail. com 07443600080, 07443600090
£1 Profesjonalne sesje fotograficzne: fotografia noworodkowa, dziecięca, rodzinna i okolicznościowa. Zapraszam na moja stronę www. fairyworldphotography.co.uk Super niskie ceny. Zapraszam 07736217120
komputery serwis zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70
H-Tech Serwis Komputerowy. Rozwiązywanie wszelkich problemów z Laptopami i PC. Odzyskiwanie Danych, Instalacje, Administracja, Zabezpieczanie Sieci, CCTV. Dojazd do Klienta. Tel.: 07723012148, email: halskyt@yahoo.co.uk www.halskytech.co.uk
Naprawy laptopów. Reinstalacje systemów, konserwacje układów chłodzenia. Wymiana układów graficznych BGA i innych podzespołów. Uczciwa wycena naprawy 079104 73675 ,
HL-Computer Service; Profesjonalne naprawy; Reinstalacja Windows; Usuwanie wirusów; Instalacja Internetu; TechnikInformatyk; Olgierd 07961222932
telewizja satelitarna zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70
Anteny satelitarne. Montaż, fachowe ustawienie sygnału, akcesoria, Telewizja na kartę, nc+, polsat. 9 letnie doświadczenie Niskie ceny. Mariusz Domaradzki. 07523486296, mariusz-cyfra@wp.pl
Satelitarna Telewizja Najszybsze i najlepsze rozwiązanie wszystkich twoich problemów. Ustawienia, montaż, polskie zestawy TNK Andrzej 07840650509 07423602647
Polska Telewizja Londyn NC+ , Cyfrowy Polsat Zestawy na umowę Montaż anten Zapraszamy do punktu 19 Finchley Lane NW4 1BN Hendon Sklep: 02082033162 Instalacje:07779631401 www.polskatelewizja. co.uk
transport przewozy, paczki zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70
Lotniska Van 9 osobowy i Przeprowadzki – największy van Licencja PCO i ubezpieczenie. Odpowiedzialny kierowca. Taniej kontakt 07985600960
Co 5 darmowy transport na lotnisko lub 10% obniżki na każdy z nich? Proszę bardzo! To nie żarty! Zadzwoń już dziś aby zarezerwować swoją podróż pod nr. 07473697136 YourCab działa na terenie całego Londynu 24/7
Przeprowadzki , wywóz śmieci Londyn i cała Anglia, duży van z windą, profesjonalna obsługa. Przewóz na lotniska, dziewięcioosobowy van. Piotr, 07749174695
Tanio przeprowadzki (transport wszelkiego rodzaju). Największy VAN Pomoc w załadunku i rozładunku. Cały Londyn i UK. www. goldeneagleremovals. co.uk Tel 07969629456 Daniel
31/03/2015 11:19:28
OGŁOSZENIA transport
576-MAKIETA 4 66-91.indd 75
075
31/03/2015 11:19:29
076
OGล OSZENIA drobne / transport
KEEP CALM and GET BRITISH CITIZENSHIP 3&;:%&/563" 5:.$;"408"
10 30,6 13"$: * 10#:56 8 6,
3&;:%&/563"
45"~"
10 -"5"$) -&("-/&+ 13"$: * 10#:56 8 6,
#3:5:+4,*&
10 -"5"$) -&("-/&+ 13"$: * 10#:56 8 6,
0#:8"5&-4580 ,VST &40- &OUSZ J LXJFUOJB
X DFMV V[ZTLBOJB EPEBULPXZDI JOGPSNBDKJ QSPTJNZ P LPOUBLU
&40&/53:
576-MAKIETA 4 66-91.indd 76 obywatel___ver-20150311---A4_daty.indd 1
XXX TBSBJOU DP VL
1P VLPร D[FOJV LVSTV &40รกSNB 4BSB *OU -UE QPNBHB Sร XOJFย V[ZTLBร PCZXBUFMTUXP CSZUZKTLJF
31/03/2015 11:19:30 13/03/2015 09:38:53
REKLAMA transport
09:38:53
576-MAKIETA 4 66-91.indd 77
077
31/03/2015 11:19:32
078
REKLAMA BUDOWNICTWO
576-MAKIETA 4 66-91.indd 78
31/03/2015 11:19:34
REKLAMA budownictwo
576-MAKIETA 4 66-91.indd 79
079
31/03/2015 11:19:37
080
REKLAMA SKUP ZŁOMU
576-MAKIETA 4 66-91.indd 80
31/03/2015 11:19:38
REKLAMA SKUP ZŁOMU
576-MAKIETA 4 66-91.indd 81
081
31/03/2015 11:19:41
082
REKLAMA WYWÓZ ŚMIECI
576-MAKIETA 4 66-91.indd 82
31/03/2015 11:19:43
REKLAMA BUDOWNICTWO
576-MAKIETA 4 66-91.indd 83
083
31/03/2015 11:19:44
084
REKLAMA BUDOWNICTWO
576-MAKIETA 4 66-91.indd 84
31/03/2015 11:19:47
REKLAMA BUDOWNICTWO
576-MAKIETA 4 66-91.indd 85
085
31/03/2015 11:19:49
086
576-MAKIETA 4 66-91.indd 86
31/03/2015 11:19:50
REKLAMA BUDOWNICTWO
576-MAKIETA 4 66-91.indd 87
087
31/03/2015 13:38:40
088
REKLAMA BUDOWNICTWO
576-MAKIETA 4 66-91.indd 88
31/03/2015 13:40:49
REKLAMA BUDOWNICTWO
576-MAKIETA 4 66-91.indd 89
089
31/03/2015 13:41:03
090
REKLAMA MOTORYZACJA
576-MAKIETA 4 66-91.indd 90
31/03/2015 11:19:56
REKLAMA MOTORYZACJA
576-MAKIETA 4 66-91.indd 91
091
31/03/2015 11:19:58
092
WIADOMOŚCI Krzyżówka + Horoskop
576-MAKIETA 5 92-100.indd 92
31/03/2015 12:47:53
093 BARAN
LEW
STRZELEC
W firmie spadnie Ci na głowę ogrom pracy związany z niefrasobliwym i nieprzewidywalnym zachowaniem innych. Odłóż na bok żale i pretensje, a zabierz się do wytężonej pracy. Będziesz się bowiem dwoić i troić, by sprostać wszystkim obowiązkom.
Twoje działania będą skoncentrowane na przygotowaniach do Świąt Wielkanocnych. Wpadniesz w wir domowych obowiązków. Nie rezerwuj wszystkich zajęć dla siebie, włącz w szykowanie świąt swoją rodzinę. Otwórz się na innych, niech najważniejszy dla Ciebie będzie wspólnie spędzony czas.
Najważniejsze staną się dla Ciebie uczucia. Nastrój świąteczny udzieli się także Tobie, staniesz się sentymentalny, romantyczny i skory do wzruszeń. Uświadomisz sobie, jak ważna jest dla Ciebie rodzina i jak wielkie wsparcie otrzymujesz na co dzień od najbliższych.
BYK
PANNA
KOZIOROŻEC
W najbliższych dniach swoje działania powinieneś opierać na intuicji. Niech ona będzie teraz Twoim drogowskazem. Bądź jej podporządkowany nawet wbrew racjonalnym przesłankom. Niebawem otrzymasz odpowiedź na pytanie, dlaczego tak masz postępować.
Do pracy będziesz chodził z poczucia obowiązku. Nie spodziewaj się przyjemnej atmosfery. Nie wdawaj się w spory, niepotrzebne dyskusje, prowokacje i sytuacje konfliktowe. Postaraj się być ponad to. Skoncentruj się na własnej rodzinie i wspólnie spędzonym czasie, aby Was zbliżył.
Najbliższe dni okażą się spokojne, bez większych niespodzianek. Będziesz miał czas na nadgonienie zaległych spraw, uporządkowanie papierów lub pójście na spacer z rodziną. Jeśli planujesz wyjazd, gwiazdy gwarantują Ci dobrą zabawę i odpoczynek.
BLIŹNIĘTA
WAGA
WODNIK
Korzystny czas na wyjaśnianie nieporozumień, burzenie muru milczenia i rozwiązywanie problemów. Gwiazdy wpłyną na Twój temperament, łagodząc go. Staniesz się bardziej skory do zawierania kompromisów, bardziej empatyczny i mniej oceniający w rozmowie.
Możesz liczyć na dobrą passę niemal we wszystkich dziedzinach życia. W sprawach zawodowych nadgonisz zaległości, część innych zakończysz pozytywnie. Najmilej jednak spędzisz czas w towarzystwie rodziny i przyjaciół. Poczujesz, jak ich obecność umacnia Cię i napełnia pozytywną energią.
Wszystkie ambitne plany i zamiary odłóż teraz na bok. Gwiazdy nie wróżą Ci w nich powodzenia. W najbliższych dniach nie zaczynaj niczego, co nie jest konieczne. Jeżeli otrzymasz propozycję wyjazdu, skorzystaj z niej, dobrze bowiem zrobi Ci zmiana otoczenia.
RAK
SKORPION
RYBY
Grozi Ci huśtawka nastrojów. Będziesz podatny na zmianę pogody, a skoki ciśnienia doprowadzą Cię do bólu głowy. Stan ten sprawi, że będziesz zniechęcony do nowych wyzwań i trudniejszych zadań w pracy. Poproś najbliższych o pomoc w organizacji świąt.
Zapragniesz wyciszenia. Poczujesz, jak zmienia się Twoje nastawienie do otaczającego świata. W nadchodzących dniach czekają Cię miłe chwile, pełne rodzinnych spotkań i słodkiego leniuchowania. Nie miej wyrzutów sumienia, zatrzymując się i delektując się chwilą.
Czeka Cię trudne zadanie. Popełnisz błąd, do którego będzie Ci się trudno przyznać. Schowaj fałszywą dumę do kieszeni, bo ona może przysporzyć Ci tylko kłopotów. Bądź w stosunku do innych uczciwy i szczery w swoich uczuciach. Nie ukrywaj prawdziwych intencji.
(21.03–20.04)
(21.04–20.05)
(21.05–21.06)
(22.06–22.07)
576-MAKIETA 5 92-100.indd 93
(23.07–22.08)
(23.08–22.09)
(23.09–22.10)
(23.10–21.11)
(22.11–21.12)
(22.12–19.01)
(20.01–18.02)
(19.02–20.03)
31/03/2015 15:08:28
Fot. PAP/Bartłomiej Zborowski
094
SPORT Piłka nożna + Siatkówka
Sławomir Peszko (nr 17) strzela bramkę Irlandczykowi Shay’owi Givenowi podczas meczu eliminacyjnego mistrzostw Europy w Dublinie.
Remis w Dublinie Polska zremisowała w Dublinie z Irlandią 1:1 (1:0) w meczu eliminacji piłkarskich mistrzostw Europy. Biało-czerwoni prowadzili od 26. minuty po golu Sławomira Peszki. Wyrównał już w doliczonym przez sędziego czasie gry Shane Long.
»
Zespół trenera Adama Nawałki zachował miano niepokonanego w kwalifikacjach i po pięciu kolejkach spotkań w grupie D jest liderem tabeli z dorobkiem 11 punktów. Po 10 mają Niemcy, którzy wygrali w Tbilisi z Gruzją 2:0, oraz Szkocja, która rozgromiła w Glasgow Gibraltar 6:1. Irlandia jest czwarta – 8 pkt. Polacy, wspierani przez kilka tysięcy swoich kibiców, nie rozegrali dobrego meczu. Praktycznie od początku gry inicjatywa należała do gospodarzy, choć pod bramką Łukasza Fabiańskiego rzadko dochodziło do groźnych sytuacji. Goście ograniczali się do kontrataków i jeden z nich przyniósł im powodzenie. Sprytnie w polu karnym zachował się Peszko i strzałem w długi róg zdobył swojego drugiego gola w narodo576-MAKIETA 5 92-100.indd 94
wych barwach, ale pierwszego w meczu o punkty. Po przerwie gospodarze praktycznie nie opuszczali połowy Polaków, którzy ograniczali się do obrony, chwilami mocno rozpaczliwej. Dobrze bronił Fabiański, któremu dwukrotnie w sukurs przyszedł słupek. Irlandczycy dopięli swego w pierwszej minucie doliczonego przez arbitra czasu gry. Po rzucie rożnym z bliska do siatki kopnął rezerwowy Long. W podobnych okolicznościach zawodnicy z Zielonej Wyspy zapewnili sobie 3 punkty w pojedynku z Gruzją (2:1) na otwarcie eliminacji i w październiku remis z Niemcami (1:1). Mniej zacięte były dwa pozostałe spotkania w grupie D. Niemcy w Tbilisi długo nie mogli sforsować defensywy Gruzinów, ale krótko przed przerwą
najpierw Marco Reus, a później Thomas Mueller wykorzystali chaotyczne zachowania obrońców miejscowych. Trener mistrzów świata Joachim Loew cieszył się ze zwycięstwa, jednak narzekał na słabą skuteczność swoich piłkarzy. Wydarzeniem potyczki Szkocji z Gibraltarem był gol zdobyty przez gości. W 20. minucie do siatki trafił Lee Casciaro. To pierwsza bramka tego zespołu w meczu o punkty eliminacji ME. Kolejne spotkania kwalifikacji Euro 2016 odbędą się w dniach 12 – 14 czerwca. Polska 13 czerwca podejmie w Warszawie Gruzję, Irlandia zagra ze Szkocją, a Gibraltar z Niemcami. W innych spotkaniach tej kolejki eliminacji nie było niespodzianek. Zwycięstwa odniosły faworyzowane drużyny, na dodatek bez straty gola – Hiszpania, Anglia, Szwecja, Słowacja, Szwajcaria, Słowenia i Austria. W przypadku Anglików (grupa E) oraz Słowaków (grupa C) to już piąte kolejne wygrane, dzięki czemu – jako jedyne w eliminacjach – prowadzą w swoich grupach z kompletem punktów. Do skandalu doszło w Podgoricy, gdzie Czarnogóra grała z Rosją. Już po kilkudziesięciu sekundach spotkanie zostało przerwane po raz pierwszy. Sędzia nakazał piłkarzom zejść do szatni po tym, jak rzucona z trybun raca trafiła bramkarza gości Igora Akinfiejewa. Rosjanin nie stracił przytomności, ale został odwieziony do szpitala, gdzie udzielono mu pomocy, natomiast mecz wznowiono po 30 minutach. W bramce gości stanął Jurij Łodygin. Z opóźnieniem rozpoczęła się także druga połowa, a w 67. minucie sędzia definitywnie zakończył zawody. Wówczas przy linii bocznej zaczęła się przepychanka z udziałem piłkarzy obu drużyn, wywołana prawdopodobnie zachowaniem kibiców, którzy rzucali na murawę różne przedmioty. Wkrótce UEFA podejmie decyzję w sprawie wyniku, ale można przypuszczać, że Rosja wygra walkowerem. W Euro 2016 po raz pierwszy w fazie grupowej zagrają 24 zespoły. Bezpośrednio awansują zdobywcy pierwszego i drugiego oraz najlepsza drużyna z trzecich miejsc w grupach. Pozostałych osiem ekip z trzecich lokat utworzy cztery pary barażowe, których zwycięzcy również wystąpią w Euro 2016. Francja ma zapewniony udział jako gospodarz. « 31/03/2015 12:47:56
Fot. PAP/Darek Delmanowicz
095
Drużyna Asseco Resovii Rzeszów cieszy się z drugiego miejsca podczas ceremonii dekoracji turnieju Final Four siatkarskiej Ligi Mistrzów w Berlinie.
Porażka Resovii w finale Ligi Mistrzów W finałowym meczu Ligi Mistrzów siatkarzy w berlińskiej Max-Schmeling-Halle Asseco Resovia Rzeszów przegrała z Zenitem Kazań 0:3 (22:25, 23:25, 21:25). Rosyjski zespół po raz trzeci zdobył tytuł najlepszej klubowej drużyny Europy.
»
Rosjanie od początku byli uważani za głównego faworyta Final Four LM i na boisku potwierdzili, że były to słuszne oceny. W sobotę stracili wprawdzie jednego seta w meczu z Berlin Recycling Volleys, ale finał zakończyli z czystym kontem. Ekipa z Kazania przyjechała do Berlina, mając już na koncie zwycięstwa w LM w 2008 i 2012 r. Finałowy rywal Rosjan po raz pierwszy znalazł się natomiast w gronie czterech najlepszych drużyn Europy. Podopieczni Andrzeja Kowala nie zamierzali jednak bez walki oddać meczu bardziej utytułowanemu przeciwnikowi. W pierwszym secie rzeszowianie prowadzili nawet 17:14, ale końcówka należała już do zespołu z Kazania. Gdy Zenit doprowadził do remisu 18:18, trener Kowal poprosił o czas. Po raz drugi szkoleniowiec Asseco Resovii przerwał grę przy prowadzeniu rywali 22:20. W decydującej fazie seta kluczowe znaczenie miały dwie zagrywki – udana rosyjskiej ekipy i zepsuta wicemistrzów Polski. Po asie serwisowym Maksima Michajłowa Zenit prowadził 24:21. 576-MAKIETA 5 92-100.indd 95
Kilkadziesiąt sekund później Marco Ivovic z zagrywki posłał piłkę w aut i Zenit wygrał seta 25:22. Gdy w kolejnym rosyjski zespół wypracował sobie siedmiopunktową przewagę (m.in. dzięki zagrywkom Wilfredo Leona Venero), wydawało się, że emocji już nie będzie. Asseco Resovia odrobiła jednak straty i doprowadziła do remisu 19:19. Końcówka ponownie należała jednak do rywali, którzy po bloku Nikołaja Apalikowa wygrali 25:23. Trzecia partia zaczęła się znakomicie dla rzeszowian. Zespół Kowala prowadził m.in. 4:0 i 12:8. Po kolejnym asie serwisowym Leona ta przewaga zmalała do jednego punktu i trener Asseco Resovii poprosił o przerwę. Niewiele to jednak zmieniło. Po wznowieniu gry Zenit wyrównał, a na drugiej przerwie technicznej miał już dwa punkty więcej od rzeszowian, którzy w końcówce znów zostali pognębieni zagrywką Leona. Spotkanie zakończył atak Mathew Andersona z lewego skrzydła. Zenit wygrał
seta 25:21, cały mecz 3:0 i po raz trzeci sięgnął po Puchar Europy. Trzecie miejsce zajął Berlin Recycling Volleys. Gospodarze tegorocznego Final Four w meczu o brązowy medal wygrali 3:2 z PGE Skrą Bełchatów. Szalenie emocjonujący był ostatni set tego spotkania. Tie break kończył się grą na przewagi. Gospodarze już przed zmianą stron mieli kilkupunktową zaliczkę (7:3, 8:4). Prowadzili też 9:4, 10:6 i 14:12, ale PGE Skra doprowadziła do remisu 14:14. W zaciętej i emocjonującej końcówce więcej zimnej krwi zachowali gracze z Berlina, którzy po skutecznej zagrywce Francesco De Marchi wygrali seta 23:21, cały mecz 3:2 i mogli się cieszyć z największego sukcesu w historii klubu. Dla PGE Skry ten mecz był walką o trzeci w historii brązowy medal LM. Klub z Bełchatowa ma też na koncie drugie miejsce w tych rozgrywkach. Dla Berlin RV był to natomiast pierwszy występ w Final Four LM. Berlińczycy zakończyli go zdobyciem medalu. « 31/03/2015 12:47:58
096 RSVM gromi beniaminka 15:0! SPORT PIŁKA NOŻNA
DANIEL KOWALSKI, polsport.co.uk
»
Aż piętnaście bramek strzelili piłkarze RSVM debiutującej w rozgrywkach drugiej ligi „szóstce” Mazury Team. Strzelecki festiwal urządzili sobie również piłkarze FC Cosmos. Inter Team wygrał wysoko z Piątką Bronka – 4:1, jednak w ligowej tabeli na niewiele się to zdało, bo komplet punktów zdobył też FC Cobalt, ogrywając White Wings Seniors 5:1. W meczu na szczycie grupy spadkowej Scyzoryki wygrały z KS04 Ark 2:0 i tylko wyśmienitej postawie swojego golkipera piłkarze KS mogą zawdzięczać to, że rezultat był tak skromny. W drugiej lidze Wima Team wygrała minimalnie z Power Rangers, choć wydaje się, że sprawiedliwszy byłby w tym meczu remis. Pojedynek stał na bardzo wysokim poziomie. Obie ekipy zaprezentowały poziom pierwszej ligi. Wima wykorzystała jeden z nielicznych błędów „Rangersów” i zdobyła bramkę, która – jak się później okazało – była na wagę trzech punktów. Power Rangers wprawdzie próbowali zmienić losy meczu, jednak rywal „zamurował” dostęp do swojej bramki. FC Cosmos rozgromił JJ Construction aż 8:0, a wszystko dlatego, że ekipa JJ zagrała w zaledwie czteroosobowym składzie, kilku zawodników tej drużyny
bowiem wyjechało do Dublina, by z bliska kibicować podopiecznym Adama Nawałki w meczu z Irlandią. Frycowe musiał zapłacić zespół Mazury Team, który w debiutanckim występie został rozgromiony przez RSVM aż 15:0. «
I liga – grupa mistrzowska WYNIKI 20. KOLEJKI White Wings Seniors – FC Cobalt (m) Piątka Bronka – Inter Team
1:5 1:4
1. FC Cobalt (m) 2. Inter Team 3. The 12 Team (p) 4. White Wings Seniors 5. Piątka Bronka
24 19 17 15 13
19 19 18 19 19
58-25 49-26 45-36 35-33 35-40
ZESTAW PAR 20. KOLEJKI 10:50 The 12 Team – White Wings Seniors 13:20 Inter Team – FC Cobalt WYNIKI 20. KOLEJKI Joga Bonito (b) – Warriors of God (b) KS04 Ark – Scyzoryki
3:1 0:2
1. Scyzoryki 2. Joga Bonito (b) 3. KS04 Ark
15 13 12
19 19 19
47-34 34-41 29-40
4. PCW Olimpia 5. Warriors of God (b)
18 19
28-39 15-61
8 4
ZESTAW PAR 20. KOLEJKI 10:00 Joga Bonito – KS04 Ark 11:40 PCW Olimpia – Warriors of God
II liga WYNIKI 20. KOLEJKI Bianca FC – FC Polska (s) Mazury Team – RSVM (b) IFX FC – FC Piona Power Rangers – Wima Team JJ Construction – FC Cosmos 1. Wima Team 2. RSVM (b) 3. FC Cosmos 4. Power Rangers 5. FC Piona 6. Bianca FC 7. FC Polska (s) 8. IFX FC 9. JJ Construction 10. Maja Team 11. Mazury Team
18 18 18 18 18 18 18 18 18 9 1
6:3 0:15 1:4 0:1 0:8 62-21 72-27 55-40 50-34 39-34 46-38 29-49 27-57 30-74 17-38 0-15
44 40 34 32 27 24 16 14 9 7 0
ZESTAW PAR 20. KOLEJKI 10:00 IFX FC – RSVM 10:50 FC Polska – Power Rangers 11:40 Bianca FC – Wima Team 12:30 FC Cosmos – FC Piona 12:30 JJ Construction – Mazury Team
UFSB[ KVƆ EPTUŖQOB OB UXPJN SMARTFONIE I TABLECIE! ı$*Ĉ("+ $00-563ĕ OB UBCMFU J LPNÕSLŖȷ
576-MAKIETA 5 92-100.indd 96
31/03/2015 12:48:00
097
576-MAKIETA 5 92-100.indd 97
31/03/2015 12:48:02
576-MAKIETA 5 92-100.indd 98
31/03/2015 12:48:04
576-MAKIETA 5 92-100.indd 99
31/03/2015 12:48:07
576-MAKIETA 5 92-100.indd 100
31/03/2015 12:48:09