Cooltura Issue 584

cooltura.co.uk

30 maja 2015

22 (584)

Referendum nie dla imigrant贸w Dzieci albo 偶ycie

584-COVER.indd 1

26/05/2015 16:36:53

584-MAKIETA 1 01-23.indd 2

26/05/2015 16:32:55

4058_O

POLSKA

JEST TYLKO O

P Doładuj £15 by dostać 3000 minut i 3000 smsów z ø do ø oraz 100 MB danych.

Wię cej informacji znajdziesz na stronie o2.co.uk/intsim lub w każdym sklepie ø.

Available in thousands of corner shops. Call to over 200 countries. Exclusions apply. Minimum top-up £15 UK calls. Rates correct as of 21st May 2015 and subject to change. See o2.co.uk/internationalsim for terms and latest rates.

4058_O2INT_COOLTURA_200x280mm_V1.indd 1

584-MAKIETA 1 01-23.indd 3

22/05/2015 11:52

26/05/2015 16:29:18

W NUMERZE 584.

POLISH WEEKLY

MAGAZINE

Unit 6, King Street Cloisters, Clifton Walk, London W6 0GY GODZINY OTWARCIA: 9.00 – 17.00 TEL: 020 8846 3615 FAX: 020 8741 9490 www.cooltura.co.uk, info@cooltura.co.uk REDAKTOR NACZELNY

KORDIAN KLACZYŃSKI kordian@cooltura.co.uk, wew. 256 Z-CA REDAKTORA NACZELNEGO

PIOTR DOBRONIAK dobroniak@cooltura.co.uk, wew. 261 DZIENNIKARZE

SYLWIA MILAN sylwia@cooltura.co.uk MARCIN URBAN, wew. 248 m.urban@cooltura.co.uk DARIUSZ A. ZELLER darek@cooltura.co.uk, wew. 255

008

DZIAŁ GRAFICZNY wew. 260 AGATA OLEWIŃSKA agata@cooltura.co.uk TOMEK WOŹNICZKA sergei@cooltura.co.uk TOMEK WALECIUK tomasz.waleciuk@cooltura.co.uk WSPÓŁPRACOWNICY

LIDIA BARC / TOMASZ BOREJZA / MAŁGORZATA DEMETRIOU / MAGDALENA GIGNAL / PIOTR GULBICKI / SERGIUSZ HIERONIMCZAK / ŁUKASZ MARCZEWSKI / ANDRZEJ ŚWIDLICKI / TOMASZ WILCZKIEWICZ / KAROLINA ZAGRODNA/ RADOSŁAW ZAPAŁOWSKI KOREKTA

MAGDALENA JORDAN m.jordan@cooltura.co.uk MARKETING I REKLAMA

marketing@cooltura.co.uk DYREKTOR MARKETINGU I REKLAMY

KRZYSZTOF CHOWANIEC kc@cooltura.co.uk, wew. 244 WICEDYREKTOR MARKETINGU I REKLAMY

JOANNA ROŻEK joanna@cooltura.co.uk, wew. 246 SPECJALIŚCI ds. MARKETINGU I REKLAMY

022 006 W OBIEKTYWIE 008 NA WYSPACH 014 PRZEGLĄD PRASY BRYTYJSKIEJ 020 GOSPODARKA 022 PORADNIK 024 TEMAT NUMERU Energia nasza (za) droga!

030 POLITYKA Dzieci albo życie

094 044 CAFÉ COOLTURA

EWA SUŁKOWSKA-LEŚNIARA ewa@cooltura.co.uk wew. 245 EWA CHMIEL evach@cooltura.co.uk, wew. 250 MARTYNA DRZEWIECKA martyna@cooltura.co.uk, wew. 247 MAŁGORZATA SAS gosia@cooltura.co.uk, wew. 263 GRZEGORZ URBANEK g.urbanek@cooltura.co.uk, wew. 249 DZIAŁ OGŁOSZEŃ I PRENUMERATA

EWA SUŁKOWSKA-LEŚNIARA ewa@cooltura.co.uk 0208 846 3614

Nadchodzące wydarzenia

048 ROZMOWA COOLTURY Jędrzej „Kodym” Kodymowski: Po prostu nie mogę bez tego żyć

052 POLSKIE RADIO LONDYN …poleca!

056 CZAS WOLNY Najciekawsze atrakcje dla dzieci

KSIĘGOWOŚĆ

RADOSŁAW STASZEWSKI radek@cooltura.co.uk KATARZYNA CEGIEŁKA kate@cooltura.co.uk DYSTRYBUCJA distribution@cooltura.co.uk WYDAWCA Sara-Int Ltd. ISSN 1743-8489 Poglądy zawarte w felietonach i listach do redakcji są osobistymi przekonaniami ich autorów i nie zawsze pokrywają się z przekonaniami redakcji Cooltury. Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń.

Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych i zastrzega sobie prawo do skracania i przeredagowywania tekstów. Publikowanie zamieszczonych tekstów i zdjęć bez zgody redakcji jest niezgodne z prawem. Strony depeszowe redagowane są w oparciu o materiały Polskiej Agencji Prasowej.

060 GUEST ROOM Zdjęcia i poezja

Okładka: TOMEĆ WOŹNY

062 WASZE IMPREZY Polonia na imprezie z Polish Village

032 SYGNAŁY Z listów do redakcji

034 FELIETON Znowu Dobroniak

038 O TYM SIĘ MÓWI Co się wydarzyło w Hatton Garden?

042 PORADY Gosia Demetriou radzi

584-MAKIETA 1 01-23.indd 4

Bread

064 ZDROWIE I URODA Glinka – pielęgnacja we wszystkich kolorach tęczy!

070 OGŁOSZENIA DROBNE 092 KRZYŻÓWKA 093 HOROSKOP 094 SPORT

coolturamagazine

#coolturaUK

issuu.com/cooltura

tablet / smartfon

26/05/2015 16:29:24

005

584-MAKIETA 1 01-23.indd 5

26/05/2015 16:29:25

006

584-MAKIETA 1 01-23.indd 6

Zdjęcie tygodnia Takie są Wyspy

26/05/2015 17:10:52

Fot. PAP/EPA/Richard Paver/British Ministry of Defence

Supermyśliwiec i jego starszy brat Myśliwiec Królewskich Sił Lotniczych Typhoon leci obok samolotu Spitfire z czasów II wojny światowej. Maszyny przeleciały 19 maja nad Coningsby we wschodniej Anglii, by w ten sposób uczcić przypadającą w tym roku 75. rocznicę Bitwy o Anglię. Pomalowane były na wzór samolotów Dywizjonu 249, a Typhoon oznaczony był numerem samolotu pilotowanego kiedyś przez Jamesa Brindleya Nicolsona odznaczonego podczas bitwy medalem Victoria Cross.

584-MAKIETA 1 01-23.indd 7

26/05/2015 17:11:04

008

WIADOMOŚCI NA WYSPACH

Fot. PAP/EPA/Facundo Arrizabalaga

Rząd chce utrudnić życie nielegalnym imigrantom

Premier David Cameron ogłasza plany swojej polityki wobec imigracji w siedzibie Home Office w Londynie.

Premier Wielkiej Brytanii David Cameron ogłosił w zeszły czwartek plan zaostrzenia polityki wobec nielegalnych imigrantów, w tym konfiskatę ich płac przez policję oraz kontrolę rachunków bankowych osób podejrzanych o to, że mają nieuregulowany status prawny na Wyspach.

»

Lider konserwatystów, którzy 7 maja wygrali wybory do Izby Gmin, poinformował o tym w siedzibie brytyjskiego MSW po opublikowaniu danych wskazujących, iż w ubiegłym roku imigracja netto do Wielkiej Brytanii osiągnęła najwyższy poziom od 10 lat.

Jak podaje dziennik „Independent”, szczegóły nowych rozwiązań znajdą się w programie rządowym, który 27 maja zostanie odczytany w Izbie Lordów przez królową Elżbietę II na uroczystej inauguracji brytyjskiego parlamentu.

Zgodnie z projektem nowej ustawy imigracyjnej nielegalna praca zarówno osób przybyłych do Wielkiej Brytanii nielegalnie, jak i tych, które przekroczyły czas pobytu na Wyspach, będzie uważana za przestępstwo kryminalne. Projekt przewiduje ściganie nielegalnych pracowników, a także osób, które zatrudniają pracowników na czarno; z kolei banki będą musiały sprawdzać rachunki osób, które nie mają 584-MAKIETA 1 01-23.indd 8

uregulowanego statusu w Wielkiej Brytanii – podała agencja EFE. Do tej pory za nielegalne zatrudnianie firmy mogły zostać ukarane grzywną w wysokości 20 tys. funtów (26 tys. euro), natomiast w świetle nowych przepisów zatrudnianie na czarno będzie przestępstwem. Dotyczy to również osób spoza UE, które wjeżdżają legalnie do Wielkiej Brytanii jako turyści lub studenci, ale chcą pracować po wygaśnięciu wizy.

Cameron zwrócił uwagę, że brak kontroli imigracji tworzy problemy w sferze usług publicznych, zwłaszcza opieki medycznej i edukacji. Dodał, że jego celem jest zbudowanie państwa „mniej atrakcyjnego” dla pracowników na czarno.

– Niekontrolowana imigracja może zaszkodzić naszemu rynkowi pracy i zmniejszyć płace – powiedział premier.

Brytyjski urząd statystyczny poinformował w zeszły czwartek, że imigracja netto w Wielkiej Brytanii wyniosła w 2014 r. 318

tys. osób, czyli najwięcej od 2005 r. Cameron obiecywał wcześniej, że zredukuje tę liczbę do niespełna 100 tys. rocznie.

Saldo migracji, czyli różnica między napływem i odpływem ludności, rok wcześniej wyniosło 209 tys. Rekordowy poziom imigracji netto odnotowano natomiast w 2005 r., kiedy wyniósł on 320 tys.

Pod naciskami eurosceptycznego skrzydła we własnej partii oraz pod wpływem wzrostu popularności antyunijnej Partii Niepodległości Zjednoczonego Królestwa (UKIP) Cameron obiecał przed wyborami, że doprowadzi do renegocjacji warunków brytyjskiego członkostwa w UE, np. w takich sprawach jak imigracja, i przywróci Londynowi uprawnienia, których zrzekł się na rzecz Brukseli. Zapowiadał, że w razie wygranej konserwatystów referendum w tej sprawie odbędzie się w 2017 r. Później dawał też do zrozumienia, że byłby gotów przyspieszyć to głosowanie. « 26/05/2015 16:29:32

584-MAKIETA 1 01-23.indd 9

26/05/2015 16:29:34

010

WIADOMOŚCI NA wyspach

Booker dla Węgra

»

Węgierski pisarz i scenarzysta László Krasznahorkai został w zeszły wtorek laureatem prestiżowej międzynarodowej nagrody literackiej Man Bookera za rok 2015. 61-letniego twórcę uhonorowano za całokształt twórczości.

Dziękując za nagrodę, Krasznahorkai wymienił pisarza Franza Kafkę, piosenkarza Jimmy’ego Hendrixa i japońskie miasto Kioto jako źródła inspiracji dla swojej twórczości.

– Mam nadzieję, że ta nagroda umożliwi mi spotkanie nowych czytelników w świecie angielskojęzycznym – powiedział pisarz po uroczystości wręczenia nagrody, która odbyła się w londyńskim Victoria and Albert Museum.

Krasznahorkai jest dobrze znany w Niemczech i na Węgrzech. Napisał między innymi takie powieści, jak „Szatańskie tango” (węg. „Satantangó”, 1985, polskie wyd. 2004), „Melancholia sprzeciwu” (węg. „Az ellenállás melankóliája”, 1989, polskie wyd. 2007) oraz „Wojna i wojna” (węg. „Háború és háború”, 1999, polskie wyd. 2011).

Wspólnie z reżyserem i scenarzystą Bélą Tarrem jest autorem kilku scenariuszy filmowych, między innymi do adaptacji filmowej „Szatańskiego tanga”.

Nagroda Bookera to najbardziej prestiżowa nagroda literacka w Wielkiej Brytanii. Przyznawana jest za najlepszą powieść angielskojęzyczną z ostatniego roku, początkowo przyznawano

ją tylko twórcom z krajów Wspólnoty Narodów i Irlandii. Pierwsza nagroda została przyznana w 1969 r. Wśród laureatów byli między innymi amerykański pisarz Philip Roth i kanadyjska pisarka Alice Munro.

W 2005 r. ustanowiono osobną nagrodę rozdawaną co dwa lata, Man Booker International Prize, dostępną dla pisarzy z całego świata, która przyznawana jest za powieść w języku angielskim. Kwalifikują się do niej również powieści napisane w innych językach, lecz szeroko dostępne w angielskim tłumaczeniu (m.in. dlatego w 2005 r. nominowany był Stanisław Lem). Pierwszym laureatem tej nagrody był pisarz albański Ismail Kadare. «

Cukiernia dyskryminowała geja

»

Cukiernia w Belfaście, należąca do głęboko wierzących chrześcijan, została we wtorek uznana przez sąd za winną dyskryminacji, ponieważ odmówiła upieczenia ciasta, które miało być ozdobione napisem promującym małżeństwa jednopłciowe.

Sprawa była bardzo głośna; członkowie północnoirlandzkiej Partii Demokratycznych Unionistów wystąpili z propozycją uchwalenia ustawy o klauzuli sumienia, co miałoby umożliwić odmowę świadczenia usług ze względu na przekonania religijne.

584-MAKIETA 1 01-23.indd 10

Cukiernię Ashers Baking Company pozwał gejowski aktywista Gareth Lee, kiedy anulowano jego zamówienie na ciasto z napisem wzywającym do poparcia małżeństw jednopłciowych i zwrócono mu pieniądze. Skarżącego wsparła północnoirlandzka komisja ds. równości.

Lee mówił w sądzie, że decyzja cukierni sprawiła, iż poczuł się bezwartościowy i poniżony. Z kolei właściciel piekarni Daniel McArthur oświadczył przed gmachem sądu, jeszcze zanim ogłoszono werdykt: – Z przyjemnością obsługujemy każdego, ale nie możemy promo-

wać czegoś, co jest sprzeczne z tym, co Biblia mówi o małżeństwie.

Sędzia Isobel Brownlie przyznała, że McArthur i jego żona to ludzie „szczerze, głęboko religijni”, ale podkreśliła, że przepisy chronią ludzi przed wykorzystywaniem ich orientacji seksualnej do odmowy świadczenia im usług.

Nie wiadomo jeszcze, jaką karę poniesie cukiernia.

Małżeństwa jednopłciowe nie są uznawane w Irlandii Północnej, choć zalegalizowano je na pozostałym obszarze Zjednoczonego Królestwa. «

26/05/2015 16:29:35

584-MAKIETA 1 01-23.indd 11

26/05/2015 16:29:37

012

WIADOMOŚCI Na Wyspach

Trzy królowe

Fot. PAP/EPA/Lindsey Parnaby

Niewielka żaglówka przepływa przed „Trzema Królowymi”, czyli statkami Queen Victoria, Queen Mary 2 i Queen Elizabeth w ujściu rzeki Mersey w Liverpoolu. Trzy giganty przypłynęły do tego jednego z najsłynniejszych brytyjskich portów z okazji 175. rocznicy powstania brytyjskiego przedsiębiorstwa żeglugowego Cunard, operującego takimi właśnie statkami wycieczkowymi.

Imigranci bez prawa głosu w referendum

»

Mieszkający w Wielkiej Brytanii obywatele większości krajów Unii Europejskiej nie będą mogli głosować w referendum dotyczącym brytyjskiego członkostwa w UE. Poinformował o tym w poniedziałek rząd w Londynie.

W głosowaniu będą mogli wziąć udział obywatele Irlandii, Malty, Cypru i innych państw Commonwealthu oraz Brytyjczycy mieszkający za granicą nie dłużej niż 15 lat. W sumie w unijnym referendum mogłoby zagłosować około 45,3 mln osób.

584-MAKIETA 1 01-23.indd 12

Prawa do głosowania nie dostaną Brytyjczycy w wieku 16 i 17 lat, choć oczekuje się, że Szkocka Partia Narodowa, obecnie trzecia siła w brytyjskim parlamencie, będzie zabiegała o pozwolenie im na udział w plebiscycie.

Eurosceptyczni politycy brytyjscy twierdzili, że nawet 1,5 mln mieszkających w Wielkiej Brytanii obywateli innych krajów UE mogłoby zagłosować w referendum, gdyby zastosowano w tym przypadku ordynację wyborczą obowiązującą podczas wyborów

samorządowych, w których mogą oni uczestniczyć.

Były minister obrony z ramienia rządzącej Partii Konserwatywnej Liam Fox, znany z eurosceptycznych poglądów, powiedział, że pozwolenie obywatelom innych państw unijnych na głosowanie w referendum „w sposób niedopuszczalny rozwodniłoby głos narodu brytyjskiego”.

Przed zwycięskimi dla konserwatystów wyborami parlamentarnymi Cameron obiecał, że doprowadzi do renego26/05/2015 17:10:22

Fot. PAP/EPA/Suzanne Plunkett

cjacji warunków brytyjskiego członkostwa w UE, np. w sprawie imigracji, i przywróci Londynowi uprawnienia, których zrzekł się na rzecz Brukseli. Zapowiadał, że referendum w tej sprawie odbędzie się w 2017 r., później dawał do zrozumienia, że byłby gotów przyspieszyć to głosowanie.

Cameron w poniedziałek spotkał z przewodniczącym Komisji Europejskiej Jean-Claude’em Junckerem, by rozmawiać z nim o swoich planach zreformowania Unii Europejskiej i renegocjacji warunków członkostwa Wielkiej Brytanii w UE. Według rzecznika rządu brytyjskiego rozmowy Camerona z Junckerem skupiały się właśnie na tych dwóch podstawowych kwestiach: reformy UE i renegocjacji warunków członkostwa Wielkiej Brytanii w UE. Juncker miał – według rzecznika – zapewnić, że „chce znaleźć uczciwe porozumienie ze Zjednoczonym Królestwem i będzie starał się pomóc”. Obaj policy zgodzili się, że konieczne będą dalsze dyskusje, aby posunąć sprawę naprzód.

Cameron przyjął Junckera obiadem w swej wiejskiej rezydencji w Chequers pod Londynem.

Obserwatorzy podkreślają, że rozmowy odbyły się przed ofensywą dyplomatyczną Camerona w Europie, w trakcie której zamierza odwiedzić między innymi Paryż, Berlin i Warszawę. Celem tej ofensywy będzie – jak podkreśla Reuters – przekonanie przywódców państw UE do jego planu reform.

Cameron w istocie rozpoczął już tę ofensywę na niedawnym szczycie przywódców państw Partnerstwa Wschodniego i UE w Rydze, gdzie oświadczył, że jest przekonany, iż uda mu się osiągnąć ustępstwa, chociaż nie będzie to łatwe.

Reuters podkreśla, że Cameron chce przeprowadzić indywidualne rozmowy z przywódcami 27 państw UE, zanim zaprezentuje szczegółowy plan reform na szczycie Rady Europejskiej pod koniec czerwca.

Jeszcze przed niedawnymi wyborami parlamentarnymi Cameron obiecał wyborcom renegocjowanie warunków członkostwa Wielkiej Brytanii w UE oraz referendum w sprawie dalszego członkostwa przed końcem roku 2017. «

Cameron przyjął Junckera obiadem w swej wiejskiej rezydencji w Chequers pod Londynem.

584-MAKIETA 1 01-23.indd 13

26/05/2015 16:29:43

014

WIADOMOŚCI Prasa na Wyspach

Młodość i muzyka Ile to trwa?

Przygotowała: Sylwia Milan Źródło: Daily Mail

»

Każdy człowiek w wieku kilkunastu lat jest przekonany, że młodość trwa wiecznie, a on sam młody będzie zawsze. Trudno jest, mając 17 lat, wyobrazić sobie starość czy nawet dorosłe życie. Mało tego, nastolatkowie myślą, że do końca życia będą słuchali piosenek, którym są wierni w tym wieku.

Tymczasem to się zmienia – mniej więcej u wszystkich ludzi w jednakowym czasie. Postanowiono to zjawisko nawet zbadać, określając przedziały wiekowe i rodzaj słuchanej muzyki.

Okazuje się, że gdy mamy 14 – 15 lat, słuchamy prawie wyłącznie listy przebojów, interesujemy się nowościami, a naszymi idolami są muzycy, którzy właśnie w tej chwili królują na dyskotekach i w mediach. Gust zmienia się gwałtownie w wieku 20 lat. Ten proces trwa przez następne lata. Statystycznie w wieku 33 lat następuje kolejna zmiana upodobań.

584-MAKIETA 1 01-23.indd 14

Dojrzewamy, zakładamy rodziny, skupiamy się na pracy i przestajemy być na bieżąco z popkulturą. Co ciekawe, mężczyźni szybciej tracą zainteresowanie zespołami „na czasie”. To panie bardziej orientują się, kto jest obecnie numerem 1, przez co dłużej utrzymują kontakt z muzyką młodzieżową. Tłumaczyłoby to, dlaczego dzieci częściej wstydzą się muzyki słuchanej przez ojca niż matkę.

Po prostu mama słucha nieco świeższych kawałków, przez co znajduje u dzieci „poważanie”.

Okazuje się, że gdzieś w okolicach 25. roku życia słuchacze na dobre zaczynają się odcinać od muzyki głównego nurtu. Odkrywają melodie niekoniecznie popularne akurat w tym momencie, ale dużo wcześniej. Pojawienie się na świecie dzieci znacząco wpływa na rodzaj wybieranych utworów. Rodzice siłą rzeczy kierują zainteresowania w stronę muzyki dziecięcej. Obliczono, że własne dziecko postarza nas muzycznie o jakieś 4 lata.

Założenie rodziny i poświęcanie większej ilości czasu obowiązkom zawodowym nie oznacza całkowitej rezygnacji z kontaktu z kulturą. Jest go mniej i jest on inny, ale potrzeba obcowania z nią pozostaje w nas do końca życia.

W tej chwili piętnastolatkowie z głównego nurtu słuchają przede wszystkim Taylor Swift. Bardziej dojrzały słuchacz (także wiekowo) wybierze Madonnę czy Norah Jones.

Wpływ na upodobania muzyczne mają też festiwale i programy rozrywkowe. Są hity charakterystyczne dla konkretnych lat i miejsc. Żyją tak długo jak dane wydarzenie i są przechowywane przez lata w pamięci jego uczestników. Funkcjonują w przegródkach konkretnych lat i gwiazd.

A te zmieniają się, wyznaczając nowe rozdziały w historii muzyki. Tworzyli je: The Beatles, Elvis Presley, Jerry Lee Lewis, ABBA, Michael Jackson, Madonna, Prince, Billy Joel i wielu, wielu innych. « Dane: Spotify and Echo Nest

26/05/2015 16:29:44

015 przegląd prasy » DAILY EXPRESS

Boisz się zastrzyku?

Jeśli tak, podczas zabiegu powinieneś wstrzymać oddech.

Hiszpańscy naukowcy dysponują danymi, które potwierdzają skuteczność działania tej metody. Zatrzymując oddech, podnosimy ciśnienie krwi. Ludzie z naturalnie wyższym ciśnieniem mają wyższy próg bólu i lepiej znoszą cierpienie. Dane: Czasopismo „Pain Medicine”.

» DAILY MAIL

Zasada obsługi biustonosza Biustonosz nie powinien być za często i zbyt mocno prany, bo wówczas może stracić elastyczność konieczną do podtrzymywania piersi. Jeśli stanik nie jest przepocony, powinien być ubrany 3 – 4 razy i prany średnio co 10 dni. Jeśli korzystamy z pralki, to wyłącznie z najdelikatniejszego cyklu i specjalnego detergentu. Dobrze jest umieścić stanik w woreczku, co zapobiegnie utracie kształtu. Unikajmy też mechanicznego suszenia. Wyjątek stanowią biustonosze sportowe, które mogą być używane codziennie i prane tak często, jak potrzeba. Dane: Good Housing Institute.

» EVENING STANDARD

TV w telefonie i tablecie Nawet do tysiąca osób dziennie przestaje opłacać abonament radiowo-telewizyjny. W ciągu ostatnich 15 miesięcy 500 tys. gospodarstw domowych zadeklarowało BBC brak posiadania odbiornika. Jednak wiele z nich płaci za dostęp do oferty telewizyjnej na tabletach i telefonach komórkowych. Dane: Broadcasters Audience Research Board.

» DAILY MAIL

Dziecko z gorączką Rodzice walczący z gorączką u dzieci powinni unikać podawania im paracetamolu czy ibuprofenu. Przy średniej wysokości temperatury częste przyjmowanie leków wydłuża leczenie i naraża dziecko na dodatkowe komplikacje. Około 50 proc. rodziców podaje swoim pociechom nieprawidłową dawkę leku. Temperatura jest objawem walki organizmu z infekcją. Zbyt szybkie jej zbicie może wydłużyć proces leczenia. (SM)

584-MAKIETA 1 01-23.indd 15

26/05/2015 16:29:45

016

WIADOMOŚCI londyn Fot. PAP/EPA/USGS

Trzęsła się ziemia We wschodniej Anglii zatrzęsła się ziemia. Według geologów z amerykańskiej służby geologicznej USGS trzęsienie miało magnitudę 4,3.

Do wstrząsów doszło w zeszły piątek tuż przed godz. 2.00 nad ranem. Epicentrum leżało w pobliżu Ramsgate w hrabstwie Kent na wschodnim wybrzeżu Anglii.

Miejscowości ta oddalona jest od przedmieść Londynu o około 100 km.

Specjaliści podają, że hipocentrum znajdowało się na głębokości 2 km.

Chelsea pustoszeje przez „drugie domy” Dominika Wielgus

»

Mieszkania w dzielnicy Chelsea coraz częściej są traktowane jako drugi dom. Aż siedem z dziesięciu nieruchomości nie jest na stałe zamieszkiwanych przez właścicieli.

Na ulicy Ashburn Place, blisko Gloucester Road, na 131 budynków mieszkalnych

584-MAKIETA 1 01-23.indd 16

aż 92 nie jest głównym lokum ich właścicieli. Według lokalnego councilu druga pod względem liczby „drugich domów” jest Sloane Avenue – tam odsetek ten wynosi 38 proc. Trzecie miejsce zajmuje Stanhope Gardens w South Kensington, gdzie drugie domy stanowią 21 proc.

Jeden z redaktorów strony, która zebrała dane na ten temat, twierdzi, że

należy podjąć jakieś działania, aby zachęcić ludzi do zamieszkiwania w dzielnicy na stałe. Zdaniem ekspertów jeżeli ten trend będzie się pogłębiał, jej charakter może się zmienić.

Chelsea i Kensington znane są z szykownych restauracji i innych eleganckich miejsc. Jednak na ulicach jest pełno małych, przytulnych lokali, gdzie można coś zjeść i miło spędzić czas. To właśnie lokalne biznesy są najbardziej narażone na upadłość. Właściciele już narzekają, że jest coraz mniej stałych klientów, a niektórzy mieszkańcy pojawiają się u nich tylko kilka razy do roku.

W całym okręgu Kensington i Chelsea jeden na dziesięć domów jest zamieszkiwany tylko kilka razy w roku. Tylko londyńskie City ma większą liczbę sezonowych mieszkań, jednak tam w ogóle jest stosunkowo mało lokali mieszkalnych.

W Westminster 5 proc. nieruchomości jest drugim domem, natomiast w Hammersmith i Fulham prawie 2,5 proc., co też jest wartością powyżej przeciętnej.

W całym Londynie drugim domem jest jedno na 70 mieszkań.« 26/05/2015 16:29:47

017

584-MAKIETA 1 01-23.indd 17

26/05/2015 16:29:48

Fot. PAP/EPA/Aidan Crawley

018

WIADOMOŚCI londyn

Kobieta przechodzi obok muralu w Dublinie, zachęcającego do tolerowania małżeństw jednopłciowych.

„Tak” dla legalizacji małżeństw jednopłciowych Irlandia stała się pierwszym krajem na świecie, w którym małżeństwa jednopłciowe zostały zalegalizowane w ogólnokrajowym referendum.

Za legalizacją było 62 proc. głosujących. Frekwencja przekroczyła 60 proc.

»

Reforma konstytucyjna, za którą opowiedzieli się Irlandczycy, przewiduje, że małżeństwo będzie odtąd definiowane jako związek „dwóch osób, niezależnie od płci”. Tradycyjnie katolicka Irlandia stanie się tym samym 19. krajem na świecie, a 14. w Europie, w którym zalegalizowane zostały małżeństwa osób homoseksualnych. Irlandia jest zarazem jedynym państwem, w którym droga do tego prowadziła przez ogólnokrajowe referendum, a nie parlament.

W centrum Dublina zebrały się setki ludzi, którzy przynieśli ze sobą tęczowe flagi. Sceny radości było widać w lokalach, w których zliczano głosy, a także na dziedzińcu Zamku Dublińskiego, na którym ustawiono wielkie ekrany wyświetlające wyniki.

– Do tej pory wielu homoseksualistów czuło, że są w Irlandii tolerowani.

Teraz – to o wiele więcej – mówił 48-letni Fred Schelbaum, który zapowiedział, że chce wziąć ślub ze swoim parterem, 43-letnim Feargalem Scottem; obecnie łączy ich związek partnerski.

584-MAKIETA 1 01-23.indd 18

Minister zdrowia Leo Varadkar ocenił, że referendum stanowiło „rewolucję kulturową” w kraju, w którym akty homoseksualne były zabronione przez prawo aż do 1993 r.

Wziąwszy pod uwagę skalę kampanii zwolenników, z wykorzystaniem sieci społecznościowych do zmobilizowania młodych wyborców, z których wielu głosowało w zeszły piątek po raz pierwszy, przeciwnicy legalizacji przyznawali, że taki rezultat jest niemal nieunikniony. Legalizację poparły wszystkie główne partie polityczne.

Lider Fianna Fail, Micheal Martin, którego opozycyjnej konserwatywnej partii tradycyjnie jest najbliżej do Kościoła katolickiego, powiedział, że nie mógł poprzeć strony przeciwników małżeństw, ponieważ „po prostu nie można w XXI wieku dyskryminować ludzi ze względu na ich seksualność”.

Jeszcze przed publikacją rezultatów jeden z czołowych przedstawicieli obozu przeciwników legalizacji, David

Quinn, dyrektor Instytutu Iona działającego na rzecz rodziny i religii w społeczeństwie, przyznał się do porażki.

– To wyraźne zwycięstwo obozu na „tak” – powiedział w telewizji RTE, kierując gratulacje do zwolenników legalizacji małżeństw homoseksualnych. Przyznał zarazem, że „z demokratycznego punktu widzenia” niepokoi go fakt, że żadna partia nie poparła „obozu nie”.

Do udziału w piątkowym referendum uprawionych było ponad 3,2 mln Irlandczyków. „Demokracja zwyciężyła, niezależnie od wyniku” – pisał w sobotę irlandzki „Independent”, według którego w kraju znacznie „poprawił się sposób postrzegania osób homoseksualnych”.

W 2010 r. zalegalizowano w Irlandii homoseksualne związki partnerskie, ale w 2013 r. komisja ds. reformy konstytucyjnej zaleciła pełną legalizację małżeństw jednopłciowych i premier Enda Kenny tę rekomendację poparł. « 26/05/2015 16:29:51

019

584-MAKIETA 1 01-23.indd 19

26/05/2015 16:29:52

020

WIADOMOŚCI prawo

Używanie samochodu z polską rejestracją w Wielkiej Brytanii – o czym musisz pamiętać?

»

Użytkowanie pojazdu z polską rejestracją jest uzależnione od tego, czy w UK przebywamy tymczasowo, jako osoby odwiedzające ten kraj, czy jako rezydenci mieszkający i pracujący w Wielkiej Brytanii.

Import tymczasowy

Samochód zarejestrowany w jednym z krajów Unii Europejskiej może przebywać w UK przez okres nie dłuższy niż 6 miesięcy w ciągu roku, jeżeli jego właściciel odwiedza Wielką Brytanię jako turysta i nie ma planów w niej zostać.

Właściciel pojazdu nie może w trakcie pobytu podejmować żadnej pracy. Dodatkowym wymogiem jest obowiązek rejestracji pojazdu w kraju, z którego przyjechał. Należy pamiętać, iż w trakcie kontroli policja może poprosić o dokument potwierdzający, że pojazd spełnia wszystkie wymogi, jak również dowód na to, że auto przebywa w Wielkiej Brytanii nie dłużej niż 6 miesięcy. Takim dowodem może być bilet z przeprawy promowej.

584-MAKIETA 1 01-23.indd 20

Pamiętajmy, że jeżeli podejmiemy pracę w Wielkiej Brytanii, musimy w ciągu 14 dni zarejestrować tu nasze auto i opłacić podatek drogowy, nawet jeśli nie upłynęło jeszcze 6 miesięcy od naszego wjazdu.

Samochód należy również zarejestrować, jeżeli wciąż przebywamy w Wielkiej Brytanii jako turyści, ale od wjazdu do kraju upłynęło już 6 miesięcy.

W wyjątkowej sytuacji samochód zarejestrowany w kraju Unii Europejskiej może przebywać w Wielkiej Brytanii dłużej niż 6 miesięcy bez rejestracji, jeżeli jego użytkownik jest studentem lub pracownikiem przebywającym w Wielkiej Brytanii przez określony czas oraz jego pojazd jest zarejestrowany i ubezpieczony w kraju, w którym mieszka na stałe jego właściciel.

Aby móc ubiegać się o zwolnienie z wymogu rejestracji, należy skontaktować się z HMRC, które po sprawdzeniu wszystkich okoliczności zadecyduje, czy nam ono przysługuje.

W takiej sytuacji właściciel może być być zmuszony do założenia tymczasowych tablic rejestracyjnych „Q”. «

Masz więcej pytań na temat rejestracji pojazdu z polską tablicą rejestracyjną?

Zadzwoń do DNS Claims na numer 0208 741 7762, a udzielimy Ci wszystkich informacji.

mieszkańcy wielkiej brytanii Osoba, która zdecyduje się zamieszkać w Wielkiej Brytanii, musi w ciągu 14 dni zarejestrować samochód oraz opłacić podatek drogowy, tzw. road tax.

26/05/2015 16:29:55

021

584-MAKIETA 1 01-23.indd 21

26/05/2015 16:57:49

022

WIADOMOŚCI GOSPODARKA

Fot. PAP/EPA/Andy Rain

Finansowe serce Londynu – Canary Wharf.

To tutaj ma swoją główną siedzibę Barclays, jeden z ukaranych banków.

Największe banki ukarane za manipulacje Pięć z największych na świecie banków – w tym dwa brytyjskie – oskarżonych w USA o manipulowanie kursami walut i stopami procentowymi władze ukarały grzywnami o łącznej wysokości około 5,6 mld dolarów.

Banki zgodziły się uznać swą winę.

584-MAKIETA 1 01-23.indd 22

»

O sprawie poinformował w zeszłą środę resort sprawiedliwości Stanów Zjednoczonych. Za przestępcze manipulowanie kursem dolara i euro w latach 2007 – 2013 amerykańskie banki JPMorgan Chase i Citigroup zapłacą, odpowiednio, 550 mln i 925 mln dolarów, a brytyjskie banki Barclays i Royal Bank of Scotland – 650 mln i 395 mln dolarów.

Piąty bank – szwajcarski USB AG – ma się przyznać do manipulowania stopami procentowymi i zapłaci 203 mln dolarów.

Na sumę kar złoży się też między innymi 1,6 mld grzywien nałożonych osobno na wymienione pięć banków przez amerykańską Rezerwę Federalną.

Barclays zapłaci dodatkowo między innymi 1,3 mld dolarów departamentowi usług finansowych stanu Nowy Jork, amerykańskiej Commodity Futures Trading Commission (agencja regulująca rynek kontraktów futures) i brytyjskiej Financial Conduct Authority (regulator sektora usług finansowych).

W ramach porozumienia ze stanem Nowy Jork bank Barclays zwolni ośmiu pracowników, którzy manipulowali kursami walut.

Reuters odnotowuje, że w sumie władze USA i państw europejskich za manipulowanie rynkami finansowymi ukarały już siedem banków grzywnami przekraczającymi łącznie 10 mld dolarów. « 26/05/2015 16:29:58

023 Ujemna inflacja w Wielkiej Brytanii Brytyjski urząd statystyczny poinformował we wtorek, że poziom inflacji w kwietniu obniżył się o 0,1 proc. Oznacza to, że po raz pierwszy od 1960 r. w Wielkiej Brytanii zanotowano ujemną inflację.

»

Pierwszy od marca 1960 r. przypadek ujemnej inflacji jest, według Office for National Statistics (ONS), przede wszystkim zasługą niskich cen ropy i malejących w związku z tym kosztów transportu (obniżyły się one w kwietniu o 0,13 proc.).

Zarówno ONS, rząd, jak i eksperci podkreślają, że ujemna inflacja nie stanowi problemu ekonomicznego i nie powinna być mylona z deflacją, która oznacza długotrwałe utrzymywanie się spadku cen.

– Powinniśmy cieszyć się ze spadku cen, dopóki możemy. Nie oznacza to jednak, że Wielka Brytania stanie się drugą Japonią, która przez wiele lat zmagała się ze szkodliwą dla gospodarki deflacją. Nie ma również obaw, że możemy mieć do czynienia z kryzysem na miarę tego z lat 30. XX wieku – mówił na antenie telewizji Sky News Tom Stevenson z funduszu inwestycyjnego Fidelity Investments.

Oświadczenie w tej sprawie wydał również minister finansów George Osborne. „Ujemna inflacja to dobra wiadomość dla budżetów domowych. Powinniśmy cieszyć się z pozytywnych efektów w postaci niższych cen żywności czy energii, tym bardziej że pokrywa się to z rosnącymi wynagrodzeniami i spadkiem bezrobocia. Nie należy mylić tego z deflacją, ale musimy pozostać czujni na potencjalne tendencje deflacyjne. Nasz system finansowy jest jednak dobrze przygotowany na ich zwalczanie, nawet jeśli się pojawią” – napisał Osborne.

Eksperci zauważają również, że do spadku inflacji w ostatnim roku przyczynił się umacniający się funt, który spowodował obniżenie kosztów importu, przede wszystkim żywności, ale również ropy naftowej.

Inflacja w Wielkiej Brytanii obniżała się konsekwentnie od 2011 r., kiedy to wynosiła około 5 proc. Tylko w ciągu ostatniego roku ceny w Wielkiej Brytanii spadły o 3 proc., w tym ceny paliw aż o ponad 12 proc. « 584-MAKIETA 1 01-23.indd 23

26/05/2015 16:30:00

024

TEMAT NUMERU RACHUNKI NA WYSPACH

Energia nasza

(za)droga!

Nie ma chyba na Wyspach gospodarstwa domowego, którego budżet nie odczuwałby kosztów energii. Nie mamy jednak dobrych wiadomości – ceny prądu i gazu nadal będą rosnąć, ale istnieją sposoby, aby ten wzrost spowolnić.

584-MAKIETA 2 24-43.indd 24

26/05/2015 16:49:24

025

584-MAKIETA 2 24-43.indd 25

26/05/2015 16:49:31

026

TEMAT NUMERU rachunki na wyspach

Marcin Szczepański

»

Pomimo tego, co można często przeczytać w brytyjskich gazetach i w internecie, Wielka Brytania nie jest wcale najdroższym krajem Unii Europejskiej pod względem cen energii. Według danych Eurostat za 2014 r. znalazła się ona mniej więcej w połowie stawki, jeśli chodzi o cenę energii elektrycznej dla odbiorców indywidualnych. Stawka 19 eurocentów za kilowatogodzinę to o jedną trzecią mniej, niż płacą mieszkańcy Danii czy Niemiec. Drożej jest także we Włoszech, Irlandii, Portugalii czy Belgii. Polska jest w tym zestawieniu jeszcze niżej, z ceną 14 eurocentów za kWh. Całkiem nieźle na mapie innych europejskich stolic pod tym względem wypada również Londyn. Według raportu fińskiego instytutu VaasaETT brytyjska stolica jest co prawda siódmą najdroższą pod względem cen energii elektrycznej, jednak już po uwzględnieniu siły nabywczej, a więc tego, ile danego dobra możemy kupić za średnie wynagrodzenie, znalazła się również na miejscu siódmym, lecz tym razem od

584-MAKIETA 2 24-43.indd 26

końca (a więc jest jedną z tańszych europejskich stolic). W tym ostatnim zestawieniu niechlubnie przoduje Lizbona, przed Pragą i Berlinem, a na piątym miejscu znalazła się Warszawa.

Mieszkańcy Wysp nie mają więc na co narzekać, a sytuacja jest jeszcze lepsza, jeśli spojrzy się na detaliczne ceny gazu. Według danych VaasaETT Londyn zajmuje pod tym względem 13. miejsce wśród 23 europejskich stolic. Po uwzględnieniu siły nabywczej brytyjska stolica spada na trzecie miejsce od końca tabeli! Taniej jest tylko w Brukseli i Luksemburgu.

Energia energii nierówna

Otwierając rachunek z firmy energetycznej, najczęściej zwracamy uwagę tylko na cenę końcową. Tymczasem warto popatrzeć również na składowe tej ceny, przede wszystkim na podatki oraz koszt dystrybucji, czyli to, ile kosztuje dostarczenie energii z elektrowni do naszego domu.

I tutaj kolejna niespodzianka: Wielka Brytania ma najniższy udział

podatków i kosztu dystrybucji w cenie energii ze wszystkich krajów UE. Według raportu fińskiego instytutu łącznie stanowią one 40 proc. ceny detalicznej energii. Dla porównania w Danii jest to aż 87 proc. ceny energii elektrycznej, a unijna średnia wynosi 62 proc.

W przypadku gazu podatki i koszt dystrybucji stanowią 29 proc. ceny detalicznej i jest to drugi najniższy wynik w Europie.

Wydawałoby się, że to dobrze, ale medal ten ma też swoją drugą stronę.

Wynika z tego bowiem wprost, że Wielka Brytania pomimo swojego ogromnego potencjału naturalnego (złoża ropy i gazu, silne wiatry i pływy morskie) ma najwyższy w Europie koszt wytwarzania energii.

Energia energii nierówna i widać to dokładnie, jeśli prześledzimy tzw. miks energetyczny poszczególnych krajów UE, a więc to, z czego w danym kraju produkuje się energię.

W samej Unii panuje pod tym względem ogromna różnorodność – są bowiem kraje (w tym Polska) w ogromnej większości uzależnione od wytwarzania energii ze źródeł konwencjonal-

26/05/2015 16:49:35

027 nych (węgiel, gaz czy ropa naftowa), ale również takie, których miks energetyczny już teraz zdominowany jest przez źródła odnawialne, jak np. Islandia czy Norwegia.

Wielka Brytania jest pod tym względem dosyć wypośrodkowana – według najnowszych danych najwięcej energii elektrycznej wytwarza się tu z gazu (około 30 proc.) oraz z węgla (29 proc.).

Co ciekawe, w przypadku węgla jest to głównie surowiec importowany z USA – w Wielkiej Brytanii pozostały przy życiu już tylko trzy kopalnie głębinowe, a i one mają zostać zamknięte najpóźniej w 2016 r. Około 20 proc. produkowanej na Wyspach energii pochodzi z elektrowni atomowych i tyle samo z odnawialnych źródeł energii (wiatr, słońce, biomasa).

Na razie kraje, w których wytwarzanie energii oparte jest na wciąż stosunkowo drogich źródłach odnawialnych, należą do najdroższych pod względem cen detalicznych. Jeśli jednak polityczne cele w zakresie walki ze zmianami klimatu będą konsekwentnie realizowane, koszt wytwarzania energii z węgla czy nawet gazu wzrośnie tak bardzo, że przestanie to być opłacalne źródło energii.

Gra toczy się więc o to, by możliwie jak najszybciej i jak najbardziej obniżyć koszt wytwarzania energii ze źródeł niskoemisyjnych.

200 181

Ekologia vs. ekonomia?

Znak zapytania sugeruje, że oba elementy tego równania nie muszą być przeciwstawne – i zdaniem ekspertów jest to realne. Trzeba jednak jasno podkreślić, że „tanio to już było”.

O tym, że energetyka odnawialna nie musi być droga, wiadomo od dawna.

Warunkiem jest jednak odpowiedni efekt skali, a więc takie spopularyzowanie tych źródeł energii, które pozwolą znacząco zmniejszyć koszt produkcji turbin wiatrowych, paneli solarnych czy innych nowoczesnych technologii.

Dowody na to już mamy, obserwując choćby gwałtowny spadek cen paneli solarnych, tak popularnych na dachach brytyjskich domów, szkół, hal magazynowych czy zakładów przemysłowych.

Problem jednak w tym, że spadek ten był w ogromnym stopniu zasługą nie rzeczywistego popytu, a dofinansowania tych inwestycji ze strony państwa, za które de facto musieli zapłacić wszyscy konsumenci energii w postaci dodatkowych danin doliczanych do rachunków za prąd czy gaz.

Ostatnie lata i miesiące przynoszą zwrot w polityce rządowej w tym zakresie. David Cameron już na początku swojej pierwszej kadencji na fotelu premiera jasno zapowiedział, że zamierza ograniczyć państwowe wsparcie finansowe dla odnawialnych źródeł energii i sprawić,

by zaczęły one konkurować pomiędzy sobą na zasadach rynkowych. W ostatnich dwóch latach przeprowadzono szereg reform, które mają zwiększyć skalę nowych inwestycji, a przy tym obniżyć ich koszt.

Takim mechanizmem jest choćby znana nam wszystkim z internetowych serwisów aukcja. Brytyjski rząd od zeszłego roku wprowadził aukcje, w których dostawcy energii ze źródeł odnawialnych rywalizują ze sobą o to, kto dostarczy zamawianą przez rząd energię po najniższej cenie. Wydaje się to proste, ale potrzeba było kilku dobrych lat, by rynek dojrzał do takiego rozwiązania.

Jak płacić mniej?

To pytanie nurtuje nas wszystkich najbardziej. Każdy z konsumentów może bowiem już teraz realnie wpłynąć na niższe koszty pojawiające się na rachunkach za prąd i gaz.

Oczywiście w internecie nie brakuje poradników na temat tego, jak zmniejszyć zużycie energii, i wiele z zawartych w nich porad rzeczywiście może przynieść wymierne efekty, lecz tu chodzi raczej o możliwości uzyskania niższej ceny za dostarczaną energię.

Brytyjczycy od lat mają bzika na punkcie tzw. porównywarek internetowych.

Pozwalają one wybrać najtańsze ubezpieczenie auta, najkorzystniejszą ofertę »

190 158 125

80

0

85

gaz gaz (cykl zamknięty) (cykl otwarty)

90

108

101 99

107

80

energia atomowa

lądowe farmy wiatrowe

oszt wytworzenia energii z poszczególnych źródeł dla inwestycji K rozpoczętych w 2013 r. – w funtach za MWh

584-MAKIETA 2 24-43.indd 27

123

morskie farmy wiatrowe

duże farmy solarne

elektrownie na biomasę

węgiel (z zastosowaniem technologii CCS)

oszt wytworzenia energii z poszczególnych źródeł dla inwestycji, K które rozpoczną się w 2019 r. (prognoza) – w funtach za MWh

Źródło: Departament ds. Energii i Zmian Klimatu (DECC)

100

117

26/05/2015 16:49:35

abonamentu komórkowego czy internetowego. Dają one również możliwość znalezienia tańszego dostawcy energii.

Trzeba jednak bardzo uważać. Niedawno głośno było bowiem o aferze związanej z tego typu serwisami, które w wynikach wyszukiwania na pierwszych miejscach niekoniecznie wyświetlały najtańsze oferty, lecz takie, od których sprzedawcy oferowali im wyższą prowizję. W tej sprawie postępowanie wszczął brytyjski urząd antymonopolowy.

Faktem jest jednak, że dostawcę energii zmienić jest coraz łatwiej, a zachęcał do tego wprost sam premier. Statystyki w tym przypadku nie kłamią. Według danych z grudnia zeszłego roku w ciągu ostatnich 12 miesięcy dostawcę energii zmieniło aż 3,3 mln Brytyjczyków.

Jak radzą eksperci, warto zadać sobie nieco trudu i poszukać dostawcy spoza grupy sześciu największych firm energetycznych działających na brytyjskim rynku (tzw. wielka szóstka – British Gas, EDF, RWE npower, E.ON, Scottish Power, SSE). Dzięki forsowanej konsekwentnie liberalizacji rynku energetycznego mniejsze firmy mogą bowiem coraz skuteczniej rywalizować z gigantami, którzy wciąż w sumie obsługują około 90 proc. brytyjskiego rynku. źrodło

Według oficjalnych danych aż 40 proc. konsumentów, którzy w ostatnim roku zmienili dostawcę energii, postanowiło skorzystać właśnie z oferty mniejszych dostawców.

Na wzrost popularności zmiany dostawców energii wpływa także upraszczanie procedur z tym związanych. Jeszcze do niedawna na dopięcie wszystkich formalności związanych z przenosinami do innego dostawcy trzeba było czekać nawet 6 tygodni. Od 2015 r. część dostawców dobrowolnie skróciła ten okres do zaledwie 17 dni. W tej chwili lista firm oferujących przyspieszony tryb zmiany dostawcy obejmuje już ponad 10 podmiotów (w tym wszystkich największych dostawców).

Procedura zmiany ogranicza się teraz do nawiązania kontaktu z wybranym nowym dostawcą. Trzeba podać mu aktualny stan licznika, nazwę obecnego dostawcy i informację o taryfie, z jakiej korzystamy (można ją znaleźć na rachunku), a także swój adres i dane bankowe, jeśli chcemy płacić poprzez Direct Debit. Nowy dostawca załatwia wszelkie procedury przeniesienia (pod warunkiem że nie zalegamy z płatnościami obecnemu dostawcy).

Wspomniany okres 17 dni obejmuje dwutygodniowy okres „na ochłonięcie”, wady

w trakcie którego możemy zrezygnować ze zmiany. W praktyce więc same procedury pomiędzy dostawcami zajmują obecnie trzy dni. Ambicją rządu jest jednak skrócić ten okres do zaledwie doby.

Ma to być możliwe od 2018 r.

Uproszczenie procedur sprawiło, że tylko w pierwszym kwartale 2015 r. dostawcę energii zmieniło aż 900 tys. konsumentów, czyli ponad połowa więcej niż w analogicznym okresie zeszłego roku.

Inteligentne liczniki pozwolą oszczędzić

Według zapowiedzi rządu możliwość zmiany dostawcy energii stanie się naprawdę prosta i szybka dopiero po masowym wprowadzeniu tzw. inteligentnych liczników, czyli liczników, które będą podawać zużycie energii w czasie rzeczywistym i przesyłać te informacje do dostawcy.

Pierwsza korzyść z takiego rozwiązania to możliwość uniknięcia płacenia rachunków na podstawie prognoz, które często zawyżają koszty energii. Dane o zużyciu spływać będą do dostawcy natychmiastowo, co pozwoli uniknąć konieczności okresowego podawania zalety

węgiel

wysoki poziom emisji gazów cieplarnianych, uciążliwość wydobycia, rosnący koszt obciążeń klimatycznych

dostępność surowca, niski koszt budowy kopalń, możliwość zastosowania technologii zmniejszających szkodliwość dla środowiska (CCS)

gaz

rosnący koszt obciążeń klimatycznych, kosztowne wydobycie lub konieczność importu, stosunkowo wysoki poziom emisyjności

niski koszt i krótki okres budowy elektrowni, elastyczność elektrowni (możliwość szybkiego uruchomienia i zatrzymania produkcji), możliwość powiązania z technologią CCS, idealne jako uzupełnienie dla energetyki odnawialnej

energia atomowa

wysoki koszt i długi czas budowy elektrowni, koszty rozbiórki i utylizacji, problemy ze składowaniem zużytego paliwa, obawy społeczne (ryzyko awarii, negatywne doświadczenia z przeszłości)

zerowa emisyjność, stabilność produkcji, długi okres życia, niskie koszty eksploatacji

energia wiatrowa

nieprzewidywalność produkcji (zależna od warunków pogodowych), konieczność posiadania mocy zapasowych na wypadek bezwietrznej pogody (najczęściej są to elektrownie gazowe), wpływ na krajobraz (w przypadku elektrowni lądowych), obawy społeczne (hałas, zakłócenia odbioru fal radiowych), dość wysoki koszt budowy (szczególnie w przypadku elektrowni morskich)

zerowa emisyjność, odnawialność, nie ingerują w krajobraz i życie ludzi (elektrownie morskie)

energia solarna

nieprzewidywalność produkcji, konieczność stosowania kosztownych technologii uzupełniających (akumulatory), wymagają dużych przestrzeni (w przypadku instalacji na skalę przemysłową)

zerowa emisyjność, odnawialność, możliwość zastosowania na skalę mikro (instalacje dachowe)

energia fal i pływów morskich

stosunkowo słabo przetestowane technologie, wysoki koszt budowy, wpływ na środowisko morskie (utrudniają migracje ryb)

wysoka przewidywalność produkcji (stały cykl pływów i prądów morskich), zerowa emisyjność, długi okres życia, odnawialność

584-MAKIETA 2 24-43.indd 28

Źródło: Opracowanie własne

028

TEMAT NUMERU rachunki na wyspach

26/05/2015 16:49:35

029 stanu liczników oraz wysyłania pracowników mających sprawdzić prawdziwość zgłaszanych danych.

W tym trybie możliwa będzie także jeszcze szybsza i prostsza zmiana dostawcy.

Oczywiście wszystko ma swoją cenę. Szacuje się, że koszt programu wymiany liczników na inteligentne, który ma zakończyć się w 2020 r., może wynieść nawet 11 mld funtów. Oczywiście koszty te w ostatecznym rozrachunku poniesie klient.

Choć rząd jest przekonany, że ten wydatek się opłaci – zarówno poszczególnym użytkownikom, jak i całej gospodarce – to eksperci nie są już tego tacy pewni.

W październiku zeszłego roku organizacja konsumencka Which? zwróciła uwagę ówczesnemu ministrowi ds. energii Edwardowi Daveyowi, że koszt ten może przerosnąć potencjalne korzyści.

Which? zwracała wówczas uwagę na konieczność jak najlepszej koordynacji programu, by uniknąć niepotrzebnych kosztów, które będą musieli ponieść konsumenci.

– Bez odpowiednich działań ze strony rządu koszty programu mogą łatwo wymknąć się spod kontroli, a pamiętajmy, że ostatecznie będą je musieli ponieść konsumenci – mówił szef organizacji Richard Lloyd.

Według Which? podstawowym mechanizmem, który pomógłby kontrolować koszty programu, byłaby centralna organizacja zakupu liczników. W tej chwili program przewiduje, że za zakup i montaż liczników odpowiadać będą poszczególni dostawcy energii. Ci zaś wyliczają, że koszt montażu liczników w jednym domu wyniesie przynajmniej 200 funtów.

Według innej organizacji konsumenckiej, uSwitch, korzyści dla konsumentów mogą być znaczące. – Nasze analizy pokazują, że osoby posiadające w swoich domach inteligentne liczniki są bardziej świadome kosztów energii, a co za tym idzie, potrafią lepiej optymalizować jej zużycie – przekonuje uSwitch. Stwierdza również, że jednorazowy koszt co prawda może wydawać się znaczący, ale korzyści nie ograniczają się wyłącznie do niższego zużycia energii. Pozwolą także zmniejszyć koszty po stronie dostawców energii, co może zaowocować korzystniejszymi ofertami cenowymi dla klientów.

Departament ds. Energii i Zmian Klimatu (DECC) oszacował, że już w perspektywie roku 2020 inteligentne liczniki pozwolą obniżyć roczne koszty zużycia energii statystycznego gospodarstwa domowego o 26 funtów.

Efektem pośrednim ma być obniżenie krajowego zużycia energii o 2,8 proc. i gazu o 2 proc.

Te wyliczenia podawane są jednak w wątpliwość.

Przeprowadzony w Holandii program pilotażowy obejmujący blisko 750 gospodarstw domowych wykazał bowiem spadek zużycia gazu o 0,9 proc., a energii elektrycznej tylko o 0,6 proc. Nie zachęca także przykład Włoch, gdzie pomimo zainstalowania około 30 mln inteligentnych liczników ceny energii rosły w tempie zbliżonym do innych krajów Unii Europejskiej.

Na razie na Wyspach zamontowano 1,4 mln inteligentnych liczników. Brakuje jednak danych dotyczących wymiernych korzyści z ich posiadania. Do końca 2020 r. w 26 mln brytyjskich domów ma zostać zamontowanych 50 mln takich urządzeń. «

584-MAKIETA 2 24-43.indd 29

26/05/2015 16:49:36

030

KOMENTARZ TYGODNIA OBYCZAJE

Dzieci albo życie Do społecznej świadomości powoli przebija się komunikat, że niektórzy ludzie nie chcą mieć potomstwa, ale mimo to wciąż musimy uzasadniać nasz świadomy wybór o wolności od dziecka.

Radosław Zapałowski

»

Są emocjonalnie i fizycznie wyczerpujące. Niezwykle drogie w utrzymaniu. Ograniczają wolność.

Zwiększają stres. Obiektywnie argumenty za posiadaniem potomstwa są absurdalne. Zwłaszcza że współczesna nauka coraz częściej poddaje w wątpliwość istnienie tak zwanego instynktu rodzicielskiego. Nie u każdego mężczyzny i nie u każdej kobiety się on objawia. Także po urodzeniu potomka. Część po prostu siebie w takiej roli nie zaakceptuje, a za kulturowe uwikłanie w niechciane rodzicielstwo płacą dzieci. Akademicy przyznają, że nierodzicielstwo coraz bardziej wpisuje się w rozwój cywilizacyjny na podobnej zasadzie, na jakiej wydłuża się życie. Antropologowie podkreślają, że miejsce dziecka na mapie planów,

584-MAKIETA 2 24-43.indd 30

potrzeb, celów i inwestycji zmieniło się zasadniczo. A mimo to – zarówno przez media, popkulturę, jak i społeczeństwo – nierodzicielstwo jako świadomy, przemyślany wybór wciąż wymaga wyjaśnienia, tłumaczenia i uzasadnienia. Dla konserwatystów to symbol upadku wartości i skrajnego egoizmu współczesnych młodych ludzi. Dla demografów to niebezpieczna tendencja poddająca próbie system ubezpieczeń społecznych, rent i emerytur. Dla polityków to dzwonek alarmowy i źródło populistycznych rozwiązań. Na społecznej linii pojawia się także jakieś napięcie między tymi, którzy mają dzieci, i tymi, którzy nie chcą ich mieć. O wspólną przestrzeń publiczną.

O nierówny dostęp do mieszkań komunalnych, świadczeń społecznych i zasiłków. Dyskusje o poświęceniu, składaniu ofiary, przekonywanie o doświadczeniu,

które nadaje sens życiu, a także rozwija i poszerza horyzonty oraz zarzuty o egoizm z jednej strony, a deprecjonowanie młodych matek i ojców, krytyka nadmiernej dzietności, szyderstwo z drugiej. Powoli kształtuje się nowy front wojny kulturowej. I wydaje się, że bezdzietni stoją na przegranej pozycji. W XXI wieku wciąż żyjemy w kulturze, w której rodzicielstwo jest wymaganym i nieodłącznym elementem dorosłości.

Przemądrzałe egoistki

Kilka miesięcy temu wiadomość o tym, że niechęć do dzieci wzrasta wraz z ilorazem inteligencji oraz poziomem wykształcenia, wzbudziła medialne zamieszanie.

Amerykańskie Pew Research Center w nieco alarmistycznym tonie poinformowało, że niemal jedna piąta Amery-

26/05/2015 16:49:39

031 kanek w wieku powyżej czterdziestu lat nie urodziła ani jednego dziecka. Wśród tych z tytułem magistra lub doktora bezdzietna jest blisko jedna czwarta. Brytyjski tabloid „Daily Mail” od razu rozpoczął kampanię przeciwko „białym, przemądrzałym kobietom”, którym zarzucił „destrukcyjny egocentryzm”. Szacowny „Time” na jednej ze swoich okładek umieścił zadowoloną młodą parę „leniwych yuppies”, tzw. DINKs (Double Income No Kids), którzy w pogardzie mają „imperatyw rozrodczy”; kobieta z olbrzymią satysfakcją opowiada o swojej szczupłej sylwetce, braku cellulitu i nieograniczonych wakacjach. A potem kampania przeciwko „przemądrzałym egoistkom” rozpętała się na dobre.

Zarzuty o antyreligijność i zmasowaną kontrkulturę skierowaną przeciwko tradycyjnemu modelowi rodziny pojawiły się nawet na łamach liberalnych w teorii mediów. Argumentacja rodem z niszowych pism katolickich, mentalnego skansenu lat 50. ubiegłego wieku, weszła do głównego nurtu. Nierodzicielstwo uznane zostało za samolubną, narcystyczną, nieodpowiedzialną postawę i uchylanie się od społecznego oraz biologicznego obowiązku. W tym histerycznym ataku obrońców „tradycji” argumenty bezdzietnych, że wolność od dziecka pozwala kultywować wybrany styl życia, rozwijać karierę, realizować pasje bez obciążeń i życiowych zobowiązań, a także jest osobistym wyborem, do którego każdy ma prawo – wybrzmiały słabo. Bo przecież na szali postawiono przyszłość ludzkości, stabilność systemu ubezpieczeń społecznych, rozwój cywilizacyjny. W tym kontekście nieśmiałe głosy o wolnym wyborze w kwestii nieposiadania potomstwa brzmiały rzeczywiście nieco egoistycznie. Problem w tym, że ten ciąg myślowy, który powtarzany jest zgodnym chórem przez polityków, publicystów i ekspertów, ma zasadniczą wadę. Rozwiązywanie problemu nadmiaru emerytów przez masową produkcję dzieci może przynieść ulgę na krótką metę, ale tak naprawdę jedynie zwiększa problem, odsuwając go w czasie. Choroba współczesnych społeczeństw to nie brak rąk do pracy, ale bezrobocie. I tak naprawdę nie ma powodu, żeby uważać, że coś tu się zmieni na lepsze. 15 lat temu Hans-Peter Martin i Harald Schumann w kultowej książce „Pułapka globalizacji” opisali wizję społeczeństwa formuły 20/80, w którym do funkcjonowania

584-MAKIETA 2 24-43.indd 31

zglobalizowanej gospodarki wystarczy 20 proc. ludzkości, podczas gdy pozostałe 80 proc. stanowić będzie populację zbędną, funkcjonującą na takich czy innych formach socjalu.

Z punktu widzenia zasobów naturalnych na świecie już w tej chwili żyje o wiele więcej ludzi, niż powinno. To oblicza się dość precyzyjnie za pomocą pojęć takich jak hektar globalny i ślad ekologiczny. Obrazują one, że da się obliczyć powierzchnię lądu i morza potrzebną do odnowienia zasobów zużytych w ciągu roku na konsumpcję i absorpcję odpa-

ludzi. Dziś jest ich ponad 63 mln, z czego 52 mln mieszkają w Anglii – piątym najgęściej zaludnionym kraju na ziemi. Nadmiar ludzi, produkowany przez rozrodczość i emigrację, odbija się na jakości życia, stanie zdrowia i szansach życiowych. Pozbawione własnej przestrzeni życiowej dzieci są bardziej chorowite, słabiej się rozwijają, gorzej się uczą. Przemieszczanie się po mieście staje się dramatycznym problemem, nowe mieszkania pochłaniają tereny rekreacyjne i rolnicze. Ludzka stonka pożera wszystko, co spotka na drodze, a jej rozwój postępuje w tempie geometrycznym. Nie dziwi więc, że gwiazda BBC sir David Attenborough jest patronem i twarzą organizacji

dów, a także powierzchnię, jaką dysponujemy. To się potem przelicza na głowę mieszkańca i mamy efekt mówiący o tym, w jakim tempie przeciętny Ziemianin zużywa Ziemię. Gdyby proporcje stanowiły 1:1– oznaczałoby to, że ludzkość może w nieskończoność funkcjonować na obecnym poziomie konsumpcji, a Ziemia będzie się sama regenerować. Oczywiście tak nie jest. Średnio na świecie na człowieka przypada 1,78 hektara globalnego, a konsumuje on 2,7. Ślad ekologiczny rośnie wraz z zamożnością państwa. Konsumpcja Amerykanów i Europejczyków jest dramatycznie większa niż mieszkańców Afryki czy Azji.

Jednak zwiększenie dzietności to nie tylko kwestia ekologii. Pojawiają się także problemy społeczne. W Wielkiej Brytanii – przy dzietności rzędu 1,9 – z coraz mniejszym skrępowaniem mówi się o tym, że ludzi jest za dużo.

W badaniach opinii publicznej przeprowadzonych kilka lat temu 51 proc. Brytyjczyków oświadczyło, że na Wyspach powinno mieszkać nie więcej niż 60 mln

Optimum Population Trust, która stawia sobie za cel przełamanie tabu związanego z kontrolą populacji ludzkiej. Podszyta religią, patriarchalnym stosunkiem do kobiet i ukrytym nacjonalizmem obsesja w sprawie kontroli urodzin tych namawiających do większej dzietności jest w dłuższej perspektywie szkodliwa zarówno dla planety, jak i społeczeństw. A przecież odchodzenie od sztywnych ról życiowych to szerszy trend, w gruncie rzeczy pożyteczny, przez socjologów nazywany drugim przejściem demograficznym. Gatunek ludzki najpierw uniezależnił się od wpływu środowiska, wymyślając antykoncepcję (regulacja poczęć) i doskonaląc medycynę (względne uniezależnienie się od przedwczesnej śmierci), a teraz pracuje nad wolnością od wpływu środowiska społecznego, od ocen cioć, babć, ostracyzmów, medialnej krytyki. Dokonywanie wyborów i uznanie, że najważniejsze dla nas są własne potrzeby i pragnienia, nie jest samolubne. To podejście radykalne i transformacyjne. I dobre dla środowiska. «

Pożeracze ziemi

Z punktu widzenia zasobów naturalnych na świecie już w tej chwili żyje o wiele więcej ludzi, niż powinno. Można to obliczyć dość precyzyjnie za pomocą pojęć takich jak hektar globalny i ślad ekologiczny.

26/05/2015 16:49:39

032

WIELKA BRYTANIA SYGNAŁY

Napisz do nas Szanowni Państwo, W Inicjatywę British Poles zaangażowały się tysiące osób przed wyborami. Żeby jednak budować dobre polskobrytyjskie relacje i bronić dobrego polskiego imienia, musimy być cały czas na posterunku. Nie godzimy się na szkalowanie dobrego imienia Polaków.

Royston Smith, brytyjski MP Trwają zapisy do bezpłatnej polskiej szkoły na rok szkolny 2015/2016 Polskie Szkoły Internetowe Libratus to projekt edukacyjny pomagający dzieciom Polaków przebywających za granicą w utrzymaniu kontaktu z Ojczyzną. To polska szkoła przeniesiona do internetu, w której to rodzic, wspierany przez materiały zamieszczone na Internetowej Platformie Edukacyjnej, staje się nauczycielem dla swojego dziecka. Już od pięciu lat wspieramy polskich emigrantów w edukacji ich dzieci na poziomie zerówki, szkoły podstawowej oraz gimnazjum.

Ważnym elementem nauki są webinaria, czyli odbywające się na żywo cotygodniowe spotkania online z polskimi nauczycielami. Uczniowie aktywnie biorą udział w spotkaniach poprzez wspólne rozwiązywanie zadań, rebusów i łamigłówek. Na końcu każdej lekcji istnieje możliwość omówienia problemów napotkanych podczas realizowania materiału zamieszczonego na platformie, z czego korzystają zarówno dzieci, jak i ich rodzice.

Nasi uczniowie po zdaniu egzaminu końcoworocznego otrzymują państwowe świadectwa – takie same jak ich rówieśnicy uczący się w kraju. Egzaminy odbywają się w Polsce i wybranych miejscach za granicą. Szkoła ta jest bezpłatna, więc każdy mały Polak może uczyć się z projektem Polskie Szkoły

584-MAKIETA 2 24-43.indd 32

z Southampton, powiedział wczoraj, że jednym z największych dla niego problemów jest „polski hydraulik, który z 20-osobową rodziną może przyjechać do Wielkiej Brytanii, nie posiadając pracy i nie mając na to pieniędzy” (odnośnik do dailyecho.co.uk: „New Southampton MP calls for major changes in EU deal” – przyp. red.).

To stwierdzenie jest nie tylko fałszywe, ale również obraźliwe wobec naszych ciężko pracujących i studiujących rodaków. Dlatego musieliśmy pokazać naszą zdecydowaną reakcję.

Od wczorajszego wieczoru ponad 600 Polaków wysłało protest do MP z Southampton. Udowodniliśmy, że polska presja ma sens, bo już dziś otrzymaliśmy od niego oficjalne przeprosiny! Nieczęsto zdarza się, żeby polityk stanął na wysokości zadania i w honorowy sposób potrafił przeprosić Pola-

ków. Tak stało się tym razem. Jego odpowiedź nie jest idealna i jest trochę wymijająca, trzeba jednak docenić użycie słów „I apologise” oraz fakt, że Royston Smith próbuje nawiązać dialog z Polakami. W e-mailach do Polaków chwali polskie sklepy i polskich imigrantów. Napisał on również na Twitterze, że jest pod wrażeniem naszej sprawnej polskiej organizacji. Zaprosił do Parlamentu na rozmowę o Polakach w UK także jednego z protestujących, Patryka Malińskiego, polskiego działacza Partii Konserwatywnej, oraz delegację British Poles Initiative.

Dziękujemy wszystkim Polakom, którzy włączają się w nasze akcje i działają dla dobra polsko-brytyjskiej współpracy.

Z uszanowaniem British Poles Initiative britishpoles.uk

Internetowe Libratus. Chcąc dołączyć do ich grona, należy dokonać rejestracji, która również odbywa się przez internet, za pomocą strony: www.libratus.edu.pl/ zapisy2015 Liczba miejsc jest ograniczona.

Rodzice stoją przed trudnymi wyborami, a decyzje przez nich podjęte będą

miały ogromny wpływ na przyszłość ich dzieci. Rozwój świata sprawia, że mamy duży wybór niemalże w każdej dziedzinie życia. Nie szukajmy więc wymówek odnośnie do nauki swoich pociech, tylko dopasujmy odpowiednie rozwiązanie dla nas i naszej rodziny. Nie czekaj, zapisz swoje dziecko już dziś!

Polskie Szkoły Internetowe Libratus www.libratus.edu.pl sekretariat@libratus.edu tel.: +48 12 44 66 865 Skype: Libratus facebook.com/PSI.Libratus

26/05/2015 16:49:42

033

584-MAKIETA 2 24-43.indd 33

26/05/2015 16:49:44

034

FELIETON ZNOWU DOBRONIAK KARTA DO GŁOSOWANIA w wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.

Ponowne głosowanie w dniu 24 maja 2015 r.

Kandydaci na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej

01.  DUDA Andrzej Sebastian 02.  KOMOROWSKI Bronisław Maria INFORMACJA Głosować można tylko na jednego kandydata, stawiając w kratce z lewej strony obok jego nazwiska znak „x” (dwie przecinające się linie w obrębie kratki). Postawienie znaku „x” przy nazwisku więcej niż jednego kandydata lub niepostawienie znaku „x” przy żadnym z naswisk kandydatów, powoduje nieważność głosu.

Z Modlina najtaniej, z Heathrow najszybciej Wybory prezydenckie pokazują jedynie, jak bardzo zantagonizowane jest społeczeństwo polskie. Jakikolwiek nie byłby ich wynik, wedle tego, co od zawsze deklarowali „prawicowi” i „lewicowi” – wszyscy powinni pakować walizki.

»

Historia lubi się powtarzać i tym razem zaczyna. Po wyborach w 2005 r., gdy wygrał PiS, szybko się okazało, że nikt na niego nie głosował. Jakimś cudem jednak doszedł do władzy (to jest ironia, a nie chore teorie spiskowe – przyp. autora). Jak to mówią, język nienawiści tak zdominował rządzącą koalicję, że z „nienawiści” już dwa lata później trzeba było rozpisać kolejne wybory, a przeciwnicy PO-lityczni wygrali w cuglach. Cóż, to było tak dawno, że część społeczeństwa zapomniała, dlaczego właściwie głosowała na PO. Dlatego coraz więcej głosów w internetach zaczęło wychwalać PiS, a winić za wszystko PO. Pomijam fakt, że niektórzy wręcz robili z siebie kombatantów w temacie wyjazdu za

584-MAKIETA 2 24-43.indd 34

granicę i jak mantrę powtarzali, że musieli wyjechać z kraju. Co do tego, że musieli, nie mam wątpliwości, jedynie przyczyna wyjazdu mnie ciekawi. Bo zaraz po tym, że „musieliśmy wyjechać” pojawia się: „Tusk (względnie PO) zmusił nas do wyjazdu”.

Zmusił ich ten Tusk do wyjazdu, bo w Polsce nie mieliby na waciki, a w UK można się urządzić i – mało tego – względnie łatwo można było dostać zasiłki. Niestety część naszych rodaków właśnie tak postrzega bycie obywatelem swojego kraju: państwo ma dać i tyle. Jak mi się nie wiedzie, to znaczy, że skrewiło państwo. Żadnej refleksji, że może to jednak ktoś sam się porwał z motyką na słońce.

Sorry, nie wszyscy muszą być od razu doktorami prawa i lubić budyń. Nie

wszyscy muszą być bogaczami, a piszący te słowa nie musi być dziennikarzem. Na razie jednak jest.

Tutaj następuje dygresja. Podczas pierwszej tury wyborów w jednej z komisji wyborczych liczono głosy prawie dwa dni. Komisja była umiejscowiona w polskiej ambasadzie w Westminster. Jeden z mężów zaufania zdążył obdzwonić chyba wszystkich dziennikarzy w UK, żeby się poskarżyć, w jakich warunkach musi ta komisja pracować i że nie zdąży z wynikami. Pomijam już fakt, że ostatecznie list z opowieścią o kopalnianych warunkach pracy nie dotarł nigdzie poza jednym „portalikiem”. Oczywiście pan mąż zaufania działał w dobrej wierze. Jakkolwiek duża nie byłaby liczba kart do policzenia, nie stanowi znowu aż

26/05/2015 16:49:44

takiej wieży Babel prac biurowych, a jednak dramat był. „Panie mdlały, płakały” i jeszcze inne dantejskie sceny się tam działy. Co świadczy jedynie o tym, że nie wszyscy się nadają do zorganizowanej pracy biurowo-administracyjnej i pracy pod presją. Ale winni oczywiście byli PKW, konsul, Komorowski i zapewne Tusk.

To świadczy tylko o tym, że nie potrafimy pogodzić się z rzeczywistością. Taki na przykład nastolatek, który podchodzi do prezydenta Polski i żali się, że siostra zarabia dwa tysiące i nie ma mieszkania, jest pięknym przykładem, że stare komunistyczne pokolenie nauczyło kolejne, że im się należy.

Margaret Thacher już dawno mówiła o tym, że państwo nie ma swoich pieniędzy. Zatem ten chłopaczek chciał, żeby prezio kupił mu mieszkanie za pieniądze innych. Osobiście wkurza mnie takie życie na czyjś koszt i śmiało mogę powiedzieć, że kto tak czyni z premedytacją, nawet jeśli będzie miał wytatuowane: „Jezde patrioto”, patriotą nie jest, a zwyczajnym cwaniakiem. Jak rapował Hidu: „Ja mam podziemie w sercu, a nie na koszulce”.

Teraz sytuacja jest klarowna. W końcu rządzi PO-PiS. Nasz prezydent – wasz premier. Wiosna wasza – jesień nasza.

Na usta aż cisną się takie hasła. Historia, jak wspomniałem na początku felietonu, lubi się powtarzać.

Zaraz po głosowaniu i zwycięstwie smakoszy budyniu nad smakoszami bigosu pojawiło się w sieci mnóstwo tekstów, jak to rzesza Polaków ruszy teraz z kolejną falą emigracji. Nie napiszę którą, bo się już pogubiłem. Jednak jest też inna strona medalu. W drugą stronę powinna być z kolei fala powrotów. Skoro już silnej reprezentacji Polaków mieszkających w UK ziścił się sen i przedstawiciel PiS-u został prezydentem, to nie ma co, tylko wracać.

Nie powinni zajmować miejsca tym, którzy znowu będą „musieli wybrać emigrację”. Piję tutaj do jednego z panów działaczy, który jeszcze nie tak dawno – na pewno w ostatniej dziesięciolatce – działał przy wizycie Donalda, a potem przechrzcił się na Jarka. Chociaż… Przepraszam za słowo „przechrzcił”. W sumie to nic się nie zmieniło. Czy PO, czy PiS – jedna mańka. Zmianą byłoby, gdyby wybory na prezydenta wygrał(a) Grodzka… Tak, to byłaby zmiana polityczna. A tak to tylko zmiana przy korycie.

Co ciekawe, wbrew pozorom bigos bardziej smakował w miastach i wśród „wykształconych z dużych ośrodków”.

Z kolei budyń miał wzięcie na wsiach i wśród emerytów. Nie wiem, może to jakaś tęsknota? Miastowych do wsi? Nieczytających za literkami? Hm… Jakkolwiek z radością przywitałem wynik wyborów.

W końcu jedna czwarta Polaków wybrała przedstawiciela 85 proc. Polaków. Wynikowo to – jakby nie patrzeć – takie małe JOW-y. Taki mały Grunwald Pawła Kukiza. Walczył, walczył i wywalczył. Po cichu, ukradkiem, ale jednak. Nawet ta mapka z internetów, która pokazuje, jak Polska nam się pięknie podzieliła, świadczy o tym, że wygrały okręgi – w dużej oczywiście przenośni, jeśli weźmie się pod uwagę, że Polska to okręg i w okręgu wygrał Andrzej Sebastian.

A może Bulanda zasługuje na dwóch prezydentów?

Może wtedy, mimo że dwie te Polski byłbyby, to „zjednoczone”? I może w końcu zapanowałby święty spokój? Oczywiście „święty” w Polsce Wschodniej. W Polsce zachodniej zapanowałby spokój laicki. Oczywiście… «

584-MAKIETA 2 24-43.indd 35

26/05/2015 16:49:45

036

WIELKA BRYTANIA WYDARZENIA

584-MAKIETA 2 24-43.indd 36

26/05/2015 16:49:47

037

584-MAKIETA 2 24-43.indd 37

26/05/2015 16:49:48

Zdjęcia. MET Police

038

O tym się mówi Londyn

W ścianie skarbca włamywacze wywiercili otwór, który miał 25 cm wysokości i 45 szerokości.

Co się wydarzyło w Hatton Garden?

Sprawcy zostali zatrzymani, część skradzionych kosztowności odzyskana, a w sprawie włamania do skarbca Hatton Garden wciąż jest więcej pytań niż odpowiedzi. Nie wiadomo, jak gang złożony z emerytów rozbroił nowoczesne zabezpieczenia, dlaczego policja nie zareagowała, gdy na chwilę aktywował się alarm, a nawet ile są warte skradzione kosztowności.

Marcin Urban

»

Przebieg napadu i jego finał nasuwają skojarzenia z serią duńskich komedii kryminalnych z lat 70. i 80. o przygodach gangu Olsena. Podobnie jak w filmie, nikt nic nie widział i nikt nie został fizycznie poszkodowany. Był misterny plan zrealizowany ze szwajcarską precyzją, zwrot akcji związany z nieoczekiwaną aktywacją alarmu, udana kradzież i szczęśliwy finał… dla poszkodowanych. Podobnie jak w filmie, przestępcy nieprzypadkowo wybrali datę skoku. Akcję przeprowadzili w wielkanocny długi weekend, kiedy skarbiec był pełny, bo swój towar zdeponowali klienci okolicznych salonów jubilerskich. Tylko w rejonie Hatton Garden jest ich ok. 300. Święta zapewniły też włamywaczom spokojną „pracę” przez 4 dni.

Zatrzymani przez policję powinni

584-MAKIETA 2 24-43.indd 38

dobrze pamiętać ten film. Najmłodszy ma 42 lata, a najstarszy 76. Do aresztu trafiło w sumie 10 mężczyzn. Trzech z nich to emeryci, pozostali to panowie w wieku przedemerytalnym, w tym ojciec i syn.

9 zatrzymanych ma postawione zarzuty współudziału lub pomocy we włamaniu. Sądowy rysownik, który sporządził ich zbiorowy portret podczas pierwszej rozprawy, na rysowanie fryzur zużył wyjątkowo dużo szarej kredki. Jak podaje „Daily Mail”, jeden z oskarżonych ma już problemy ze słuchem i trzeba mu było krzyczeć do ucha. Inny zajmował miejsce w ławie oskarżonych wspierany pod rękę przez policjanta. Ponad połowa z nich nosi okulary do czytania.

Tuż po skoku brytyjska prasa snuła teorie o międzynarodowym gangu profesjonalistów, kradzieży na zamówienie Hamasu lub Państwa Islamskiego (w sej-

fie był zdeponowany towar ze sklepów jubilerskich prowadzonych przez osoby pochodzenia żydowskiego), a nawet o spisku rosyjskiego wywiadu. Tymczasem oskarżeni pochodzą z lokalnego podwórka – Enfield, Cheshunt i Dartford. 48-letni Hugh Doyle jest lubianym przez sąsiadów hydraulikiem i miłośnikiem lotnictwa.

Został zatrzymany w wartym pół miliona funtów bliźniaku w Enfield. 76-letni Brian Reader razem z synem Paulem (50 lat) zajmował się handlem używanymi samochodami. Mieszkali w luksusowej posiadłości w Dartford. Nie ma informacji, by ktoś z nich miał wcześniej poważniejszy konflikt z prawem.

Podczas przeszukania domów oskarżonych znaleziono duże torby z kosztownościami. Jak podała policja, jest „niemal pewne”, że przedmioty pochodzą z okradzionego depozytu. Niemal pewne, bo

26/05/2015 16:49:49

039 w tej sprawie wciąż nie ma nic pewnego.

Nie wiadomo, ile i co skradziono z Hatton Garden. Policja podała jedynie, że złodzieje otworzyli 72 z 999 skrytek znajdujących się w skarbcu. 7 z rozprutych skrytek było pustych. Tyle wiemy. Reszta to już tylko spekulacje. Prasa najpierw pisała o skoku stulecia i diamentach wartych 200 mln funtów, po kilku dniach zrezygnowano z określenia „skok stulecia” i szacunki obniżono do 60 mln, a 22 maja dziennik „Daily Mail” napisał, że skradzione rzeczy mogły być warte „jedynie” 10 mln funtów. Prawda jest taka, że o tym, co skradziono i ile to było warte, nigdy się nie dowiemy. Tego prawdopodobnie nie wiedzą nawet właściciele okradzionego skarbca. Klienci płacą im nie tylko za bezpieczeństwo (jak się okazało – raczej jego pozory), ale także za dyskrecję. Deponowanie towaru w skrytkach odbywa się bez świadków, w zapewniającym pełną intymność pokoju. Z depozytu korzystają głównie właściciele salonów jubilerskich, ale także osoby prywatne, które mogą tu schować rodzinną biżuterię, kosztowności niewiadomego pochodzenia, nieujawnione przed urzędem skarbowym pieniądze, a nawet broń. Nikomu nie zależy na tym, by inni wiedzieli, co znajduje się w skrytkach.

– W wyniku przeszukań została odzyskana znaczna część skradzionych kosztowności. Bardzo proszę poszkodowanych o cierpliwość. Policjanci będą się z każdym kontaktować indywidualnie, by zwrócić rzeczy prawowitym właścicielom – uspokaja komisarz Peter Spindler z Metropolitan Police.

Kolejna zagadka dotyczy przebiegu skoku. Czy poprzedzający go pożar instalacji elektrycznej, który na kilka godzin sparaliżował okolicę, był zaplanowany?

Skąd włamywacze mieli wiedzę na temat rozkładu pomieszczeń, systemu zabezpieczeń i godzin pracy oraz zwyczajów pracowników? Czy ktoś z nich był klientem, pracownikiem lub znajomym kogoś zatrudnionego przez Hatton Garden Safe Deposit Ltd.?

Przypomnijmy najważniejsze fakty.

Ubrani w budowlane kaski i odblaskowe kamizelki włamywacze weszli do budynku przy 88-90 Hatton Garden przez gospodarcze drzwi. Po raz pierwszy pojawili się w czwartek, 2 kwietnia, o godz. 21.23 – dokładnie 4 minuty po opuszczeniu obiektu przez ostatniego pracownika depozytu. Kamery zarejestrowały moment, w którym wnoszą duże pojemniki na

584-MAKIETA 2 24-43.indd 39

śmieci i różne pudełka. Przez szyb windy dostali się do podziemnego skarbca. W jego ścianie ze wzmocnionego betonu o grubości pół metra wywiercili specjalistycznym urządzeniem budowlanym otwór, który miał 25 cm wysokości i 45 szerokości – umożliwiał więc przeciśnięcie się do środka tylko szczupłej osobie. Na miejscu przestępstwa znaleziono szlifierkę kątową, udarowe wiertła i łomy, które posłużyły do otwarcia skrytek. Między 2 a 5 kwietnia przestępcy kilkakrotnie wchodzili do i wychodzili z budynku, nosząc różne pojemniki. Przed budynkiem kilka razy parkował biały Ford Transit o numerach rejestracyjnych DU53 VNG, którego policji do dzisiaj nie udało się odnaleźć. Po raz ostatni przestępcy opuścili obiekt w niedzielę, 5 kwietnia, o 6.10 rano. Zabrali ze sobą duże pojemniki na śmieci, zapakowali je do vana i odjechali. Razem ze zrabowanymi kosztownościami i pieniędzmi

zujące procedury. Po otrzymaniu zawiadomienia z firmy ochroniarskiej powinien wysłać na miejsce patrol, nawet jeśli ten miałby tylko potwierdzić to, co widzieli ochroniarze.

– Wiem, że ten wątek niepokoi wiele osób, i muszę przyznać, że w tym przypadku procedury współpracy z firmami ochroniarskimi nie były przestrzegane.

W efekcie patrol nie został wysłany, co powinno mieć miejsce. Chciałbym za to przeprosić – powiedział komisarz Peter Spindler z Metropolitan Police.

Policyjne dochodzenie w tej sprawie jest kontynuowane. Policja współpracuje też z firmami z branży nad usprawnieniem procedur, by podobny incydent nie powtórzył się w przyszłości.

– To jest wyjątkowe i złożone dochodzenie, dlatego dziękuję wszystkim za cierpliwość – tłumaczył dalej komisarz Spindler. – Część osób przedstawia nas

zniknął twardy dysk, na którym był zapisywany obraz z kamer monitoringu należącego do obrabowanej firmy.

W piątkową noc 3 kwietnia przestępcy musieli popełnić jakiś błąd. W budynku na krótko włączył się alarm. Ochrona zrobiła rutynowy obchód. Drzwi i okna wyglądały na nienaruszone i szczelnie zamknięte.

Wszystko wskazywało na fałszywy alarm.

Na szczęście dla włamywaczy ochroniarz nie wszedł do środka. O godzinie 00.21 pracownik Southern Monitoring Alarm Company przekazał informację o incydencie dyspozytorowi policji. Ten powinien wysłać na miejsce patrol. Nadał jednak zgłoszeniu niski priorytet, który oznaczał brak konieczności podejmowania interwencji. Dlaczego tak zrobił?

19 maja z informacją o pierwszych aresztowaniach policja podała także pierwsze ustalenia z wewnętrznego dochodzenia w sprawie zignorowania alarmu.

Przyznano, że dyspozytor złamał obowią-

jako „skostniałych gliniarzy”, ale chciałbym zapewnić, że tradycją Scotland Yardu jest mrówcza praca detektywów, którzy wkładają ogromny wysiłek w doprowadzenie przestępców przed wymiar sprawiedliwości. Przez ostatnie tygodnie funkcjonariusze pracowali wyjątkowo ciężko, poświęcając także życie prywatne, by sprawiedliwości stało się zadość.

Już dawno emeryci nie sprawili policji tylu problemów. W czasach prostackich i brutalnych napadów polegających na użyciu siły i zastraszeniu ofiar bronią takie wyrafinowane przestępstwo musiało zaskoczyć nawet najbardziej doświadczonych policjantów. I tu pojawiają się kolejne, pewnie nie ostatnie pytania. Co motywowało dobrze sytuowanych 60-latków, a tym bardziej 70-latków do podjęcia takiego wysiłku i ryzyka? Co chcieli zrobić z biżuterią, którą trudno byłoby sprzedać na dobrze nadzorowanym europejskim rynku? «

Jak podaje „Daily Mail”, jeden z oskarżonych ma już problemy ze słuchem i trzeba mu było krzyczeć do ucha. Inny zajmował miejsce w ławie oskarżonych wspierany przez policjanta.

26/05/2015 16:49:49

040

Raport o tym się mówi

584-MAKIETA 2 24-43.indd 40

26/05/2015 16:49:52

041

584-MAKIETA 2 24-43.indd 41

26/05/2015 16:49:54

042

SYGNAŁY PORADY

584-MAKIETA 2 24-43.indd 42

26/05/2015 16:49:55

obywatel

043

584-MAKIETA 2 24-43.indd 43

26/05/2015 16:58:47

044

CAFÉ COOLTURA LONDYN

© Leicestershire County Council

COOLTUR POLECA A

MUZEUM MODY Muzeum Mody i Tekstyliów zaprasza na dwie nowe wystawy. Zobaczymy na nich historię strojów plażowych oraz wyjątkowych butów, które nosiły gwiazdy kina.

584-MAKIETA 3 44-65.indd 44

Przygotował MARCIN URBAN

Do 30.08. Fashion and Textile Museum, 83 Bermondsey Street, Londyn, SE1 3XF. Stacja: Borough, London Bridge. Otwarte: wt. – sob.

11.00 – 18.00 (w czw. do 20.00), niedz.

11.00 – 17.00. Bilety: £8.80 ftmlondon.org

Wystawa strojów plażowych w Fashion and Textile Museum

26/05/2015 14:37:53

045 sagi „Star Wars”. Zobaczymy tu 16 figur przedstawiających głównych bohaterów filmowego przeboju. Ekspozycja składa się z 11 makiet, które są wiernym odwzorowaniem scen z filmu.

teatr » PETER PAN

Park. Spektakle odbywają się pod gołym niebem.

» SUNSPOTS Do 20.06. Hampstead Theatre, Eton Avenue, Swiss Cottage, Londyn, NW3 3EU. Stacja: Swiss Cottage. Spektakle: pon. – sob. 19.45, dodatkowo sob. 15.15. Bilety: od £5 www.hampsteadtheatre.com © Tristram Kenton

Buty na ślub królowej Elżbiety II to jedno z najbardziej prestiżowych zleceń, jakie dostała firma Rayne. Projektowane przez nią obuwie nosiły też Vivien Leigh, Marlene Dietrich, Brigitte Bardot i wiele innych gwiazd. Na wystawie „Rayne Shoes for Stars” w Fashion and Textile Museum zobaczymy ponad 100 modeli butów, jakie firma Rayne wyprodukowała na przestrzeni wieku. Z tym samym biletem możemy obejrzeć trwającą równocześnie wystawę „Riviera Style: Resort & Swimwear since 1900”, prezentującą ponadstuletnią historię mody plażowej.

wystawy »

DEFINING BEAUTY – THE BODY IN ANCIENT GREEK ART

Do 5.07. British Museum, Great Russell Street, Londyn, WC1B 3DG. Stacja: Holborn, Tottenham Court Road, Russell Square, Goodge Street. Otwarte: pon. – czw. 10.00 – 17.30, pt. 20.30, sob. – niedz. 9.00 – 17.30.

Bilety: £16.50 www.britishmuseum.org Wielcy artyści starożytnej Grecji przez wieki dążyli do doskonałości w odtwarzaniu ludzkiego ciała. Prezentowane na wystawie prace pokazują te starania, począwszy od pierwszych, prymitywnych rzeźb, po zdumiewająco realistyczne figury z czasów Aleksandra Wielkiego.

»

GWIEZDNE WOJNY W MUZEUM FIGUR WOSKOWYCH

Madame Tussauds, Marylebone Road, Londyn, NW1 5LR. Stacja: Baker Street. Otwarte: patrz strona galerii. Bilety: od £22.50 www.madametussauds.com/London Wystawa stanowi przedsmak zapowiadanej na grudzień siódmej odsłony gwiezdnej

„Peter Pan” Do 14.06. Regent’s Park Open Air Theatre, Regent’s Park, Londyn, NW1 4NPX. Stacja: Regent’s Park, Baker Street. Spektakle: wt. – niedz. 19.45, dodatkowo czw., sob. i niedz.

14.15. Bilety: od £25 openairtheatre.com Inscenizacją popularnej także w Polsce brytyjskiej bajki „Piotruś Pan” tegoroczny sezon zainaugurowała letnia scena teatralna Open Air Theatre w malowniczym Regent’s

Laurence Mitchell (Tom) i Charlotte Emmerson (Lola) w sztuce „Sunspots”

Woskowy Chewbacca – bohater „Gwiezdnych wojen”

584-MAKIETA 3 44-65.indd 45

Klasyczna komedia romantyczna o tym, jak przystojny chłopak poznaje piękną dziewczynę. Podczas wizyty w rodzinnym domu Tom odkrywa teleskop, przez który w dzieciństwie obserwował z ojcem niebo.

Spoglądając jeszcze raz przez okular, by zobaczyć wspomnienia z dzieciństwa, przypadkowo staje się podglądaczem, a jego ofiarą zostaje wylegująca się na dachu sąsiadka. Po bardziej wnikliwej obserwacji Tom zauważa na jej plecach niepokojąco wyglądający pieprzyk. Jak ma jej powiedzieć o swoim odkryciu?

26/05/2015 14:37:55

046

CAFÉ COOLTURA Londyn

» THE BEAUX’ STRATAGEM Do 20.09. National Theatre, South Bank, Belvedere Road, Londyn, SE1 9PX. Stacja: Waterloo. Spektakle: patrz strona teatru.

Bilety: od £15 www.nationaltheatre.org.uk Dwóch czarujących londyńczyków, Aimwell i Archer, po roztrwonieniu swoich fortun ucieka na prowincję. Plan wyjścia z długów jest prosty: wystarczy znaleźć dziewczynę z zamożnej rodziny i ożenić się z nią.

Nancy przemierza Londyn w drodze na kolejny jubileusz szczęśliwego małżeństwa rodziców. Przypadkiem spotyka rozwiedzionego Jacka, który bierze ją za 24-latkę poznaną na randce w ciemno. Meet dla zabawy postanawia nie wyprowadzać go z błędu i tak zaczyna się szalona noc.

» SAN ANDREAS (3D)

Od 29.05. Dramat, UK. Reż. Guy Myhill, wyst.: Liam Walpole, Sean Harris, Sienna Guillory Nastoletni Goob rywalizuje z lokalnym amantem o względy swojej matki. Gdy ta dokonuje wyboru wbrew uczuciom syna, Goob spotyka Evę – pracownicę sezonową, dzięki której ostatecznie odetnie pępowinę.

» THE AUDIENCE Do 25.07. Apollo Theatre, Shaftesbury Avenue, Londyn, W1D 7ES. Stacja: Piccadilly Circus. Spektakle: pon. – sob. 19.30, dodatkowo śr. i sob. 14.30. Bilety: £22.50 www.nimaxtheatres.com/apollo-theatre Autorzy spektaklu zdradzają objęte tajemnicą kulisy audiencji, na które chodzili do królowej kolejni premierzy, od Winstona Churchila po Davida Camerona. W roli królowej występuje Kristin Scott Thomas.

kino »

San Andreas Od 29.05. Katastroficzny, USA. Reż: Brad Peyton, wyst.: Dwayne Johnson, Carla Cugino, Archie Panjabi

TIMBUKTU

koncerty » HOZIER 2.06., godz. 19.00. O2 Shepherd’s Bush Empire, Shepherd’s Bush Green, Londyn, W12 8TT. Stacja: Shepherd’s Bush. Bilety: sprzedane

» TAKE THAT 4 – 19.06., godz. 18.30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn.

Stacja: North Greenwich. Bilety: od £55

»

WIECZÓR MUZYKI ROMSKIEJ: DON VASYL, GYPSY STARS, TERNE ROMA

13.06., godz. 20.00. Rich Mix, 35-47 Bethnal Green Road, Londyn, E1 6LA. Stacja: Shoreditch High Street. Bilety: od £10

Timbuktu 26.05. – 28.06. Cine Lumiere, 17 Queensberry Place, Londyn, SW7 2DT. Stacja: South Kensington. Bilety: £12.50 www.institut-francais.org.uk

Dramat o trzęsieniu ziemi, w wyniku którego strażak i jego była żoną muszą udać się w niebezpieczną podróż, by uratować swoją córkę.

Dramat, Francja/Mauretania. Reż.

Abderrahmane Sissako, wyst.: Ibrahim Ahmed dit Pino, Toulou Kiki, Abel Jafri

» THE GOOB

»

28.06., godz. 12.00. Finsbury Park, Londyn.

Stacja: Finsbury Park. Bilety: £76.45

» ROXETTE 13.07., godz. 18.30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £47

» MAN UP

584-MAKIETA 3 44-65.indd 46

20.06., godz. 14.00 – 22.30. Hyde Park, Bayswater, Londyn, W2 2UH. Stacja: Hyde Park Corner, Marble Arch, Knightsbridge.

Bilety: od £80 WIRELESS 10: DRAKE, RITA ORA, PUBLIC ENEMY, KATY B I INNI

Nagrodzony siedmioma Cesarami film o życiu w kraju opanowanym przez religijnych fundamentalistów, w którym zakazane jest słuchanie muzyki, oglądanie piłki nożnej, palenie papierosów, a nawet śmiech.

Od 29.05. Komedia romantyczna, UK. Reż.

Ben Palmer, wyst.: Simon Pegg, Lake Bell 34-letnia sfrustrowana singielka Meet

»

BRITISH SUMMER TIME HYDE PARK: BLUR, METRONOMY, JUPITER & OKWESS INTERNATIONAL, THE HORRORS I INNI

» 50 CENT & G-UNIT The Goob

17.07., godz. 18.30. O2 Arena, Millennium

26/05/2015 14:37:56

047 Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £42.50

» U2 25 – 30.10 i 2.11., godz. 19.30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £36

»

Prawdziwa historia prof. Zbigniewa Religi i pierwszego w Polsce udanego przeszczepu serca, dokonanego w szpitalu w Zabrzu.

Bilety przy wejściu.

IV FESTIWAL POLSKIEJ POEZJI DZIECIĘCEJ „WIERSZOWISKO 2015”

7.06., godz. 10.00

» GALERIA

» SZYMBORSKA – STO POCIECH

Do 5.06. Identity & Co. Existence – Maria Kaleta – grafiki

5.06., godz. 19.00 i 7.06., godz. 16.00.

Bilety: £12 Valeria73 / Shutterstock.com

Koncert U2

6.06. – 19.06. Partial Exposure – Jan Szczepkowski i Sylwester Stabryła – malarstwo JAZZ CAFE POSK

» Kwartet Leszka Kulaszewicza 30.05., godz. 20.30. Bilety: £7 Interesująca międzynarodowa grupa jazzowa prowadzona przez polskiego saksofonistę Leszka Kulaszewicza. W skład zepołu, obok lidera, wchodzą również: pianista Paolo Losi, perkusista Marek Dorcik i kontrabasista Dave Manington. Jako specjalny gość wieczoru wystąpi znana wokalistka londyńska Brigitte Beraha. W programie koncertu standardy jazzowe, jak również interpretacje polskich utworów historycznych.

» Gordon Smith i przyjaciele 6.06., godz. 20.30. Bilety: £8

10.11., godz. 19.30. Eventim Apollo, 45 Queen Caroline Street, Hammersmith, Londyn, W6 9QH. Stacja: Hammersmith.

Bilety: £40.25

» MADONNA 1.12., godz. 20.00. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £47.50

Program poetycko-muzyczny w wykonaniu aktorów Sceny Poetyckiej

»

Klub Orła Białego

6.06., godz. 19.00. Wstęp wolny

» Dzień Dziecka

Biblioteka Polska POSK zaprasza na spotkanie z dr. Peterem Rainą.

31.05., godz. 14.30. Wstęp: dzieci £7, dorośli £2 Zabawa dla najmłodszych, tańce, konkursy z nagrodami

GENEZA I ZNACZENIE „TECZEK” SŁUŻB SPECJALNYCH PRL

Dni Turcji i Indonezji w Londynie

inne » DNI TURCJI I INDONEZJI 6 i 7.06., godz. 12.00 – 20.30. Trafalgar Square, Londyn. Stacja: Charing Cross, Leicester Square, Embankment. Wstęp wolny www.london.gov.uk/get-involved/events

RubinowaDama / Shutterstock.com

» JOE SATRIANI

Na życzenie publiczności na scenę Jazz Café POSK powraca jeden z najwybitniejszych gitarzystów jazzowych naszych czasów – Gordon Smith. Obok Gordona w Jazz Café wystąpią: Alan Glen – harmonijka ustna, Jim Mercer – kontrabas i Tim Penn – fortepian.

Dwa dni barwnego festynu na placu Trafalgar. W sobotę bogactwo swojej kultury zaprezentuje Turcja. Na scenie wystąpią gwiazdy muzyki pop z tego kraju, a na stoiskach będzie można spróbować tradycyjnej kuchni. Dzień później w podobny sposób zaprezentuje się Indonezja.

w POSK-u » WIDEOHERBATKA (DVD) – „BOGOWIE” 3.06., godz. 14.00. Bilety: £5.00

584-MAKIETA 3 44-65.indd 47

26/05/2015 14:37:57

048

CAFÉ COOLTURA MUZYKA Piotr Drabik - Flickr / Wikipedia

Jędrzej „Kodym" Kodymowski

Ponad 30 lat na scenie, status legendy i wciąż zaskakujecie czymś nowym. Skąd czerpiesz motywację?

Lubię grać to, co mi się podoba, lubię zmieniać składy. Ale dlaczego tak jest? Wielokrotnie zadawałem sobie to pytanie i nie znalazłem logicznej odpowiedzi… Po prostu nie mogę bez tego żyć i mam wewnętrzną potrzebę komentowania tego, co mi się nie podoba, i tego, co kocham.

Apteka to rzecz jasna Kodym.

Powiedz, z czego jesteś najbardziej dumny w swoim doświadczeniu artystycznym.

Jestem dumny, że nigdy nie zrobiłem tego, czego bym się wstydził w muzyce.

Po prostu nie mogę bez tego żyć 5 czerwca na scenie Underworld wystąpi legenda polskiej sceny muzycznej – zespół Apteka. Przed londyńskim koncertem z jej współzałożycielem i liderem JĘDRZEJEM „KODYMEM” KODYMOWSKIM rozmawiał Dariusz A. Zeller.

Jakie macie odczucia przed koncertem w sercu najnowszej polskiej emigracji?

5 czerwca zagramy dla naszej publiczności, gdyż prawie cała wyjechała właśnie na Wyspy, co z jednej strony jest pozytywne, że jest to możliwe, a z drugiej 584-MAKIETA 3 44-65.indd 48

strony szkoda, że okoliczności zmusiły ich do wyjazdu. Swoją drogą pewne jest, że granie za granicami ma swój urok.

Powiedz, czy nosiłeś się kiedykolwiek z zamiarem osiedlenia się w innym kraju niż Polska?

Dawno temu, w 1987 r., byliśmy na koncercie z okazji Dni Polskich w Berlinie Zachodnim. Ponieważ dostaliśmy paszporty tylko na jeden dzień, nazajutrz rano przyszedł organizator i zarządził wyjazd, na co w odpowiedzi usłyszał, że może nam skoczyć, gdyż nie przyjechaliśmy po to, żeby wracać. Ze względu na brak noclegu udaliśmy się do obozu przesiedleńców, ale cała procedura związana z przesłuchaniami wszystkich władz okupacyjnych, czyli angoli, amerykańców i żabojadów, nastawiła mnie bardzo negatywnie i od tego czasu wolę być u siebie, na ziemi moich przodków, którzy nie po to przecież oddali życie za ojczyznę, żebym z niej spierdalał.

A gdybyś mógł cofnąć się w czasie, zmieniłbyś coś w działalności Apteki?

Jeśli byłoby to możliwe, chciałbym zapobiec wypadkowi moich przyjaciół Maćka Wanata i Michała Orlewicza.

Apteka po ostatniej reaktywacji w 2003 r. stale zaskakuje swoich fanów. Jak na przestrzeni lat oceniasz działalność zespołu, w końcu rynek muzyczny także stale ewoluuje?

W muzyce nie ma nowej rzeczywistości, jest tylko estetyka, która nam odpowiada lub nie.

Wasze najnowsze płyty wydawaliście ostatnio w miarę regularnie.

Ostatnią, „Od pacyfizmu do ludobójstwa”, w 2012 r. Czy prawem serii powinniśmy spodziewać się kolejnego wydania?

Zawsze kiedy pojawiają się nowi ludzie, jest nowa energia, którą trzeba ukierunkować, a wypadkowa to muzyka, która w zależności od konstelacji jest taka lub inna.

Tylko w samym Londynie macie duże grono fanów. Czy będzie to dla was w pewien sposób specjalny koncert?

Specjalnie dla was zagramy w składzie, który was zaskoczy, a jest sfinalizowaniem tego, co chciałem zrobić od wielu lat. Ale nie, to będzie niespodzianki smak… Wszystkich, którzy wiedzą, o co chodzi, nie muszę wtajemniczać, a ci, co nie wiedzą, to się dowiedzą.

Pozdrawiam – wasz Kodym! « 26/05/2015 14:37:59

049

584-MAKIETA 3 44-65.indd 49

26/05/2015 14:38:00

050

CAFÉ COOLTURA wydarzenia

584-MAKIETA 3 44-65.indd 50

26/05/2015 16:27:44

051

584-MAKIETA 3 44-65.indd 51

26/05/2015 14:38:06

052

CAFÉ COOLTURA Polskie radio londyn

Proceente & Bleiz – Hip Hop Kemp

N LOZ GNR Z DBO RYCH

O GR E

walu Hip Hop Kemp postanowili połączyć siły i stworzyć album idealny na wakacje. O słoneczne, teksańsko-kalifornijskie brzmienie płyty zadbali mr. Onte, Funk Monster, O.S.T.R., Eten oraz Chmurok. Na płaszczyźnie rapowej gospodarzy wspierają Sarius, Ninja z Okolicznego Elementu, Łysonżi Dżonson oraz Kuba Knap.

Więcej na:

AlohaEntertainment.pl

1 Barrad Squad Klasyk

1 Rr Brygada Pasja

2 Żmija Droga na szczyt

2 Bilon Ft. Sokół Zdrówko

3 Pablo Apg Bariera

3 Quelek Rutynowo

5 Wasiak Ballada o emigrantach 6 Ostr Grawitacja 7 Kękę Zmysły

584-MAKIETA 3 44-65.indd 52

T

01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

EE YOU AGAIN S Wi z K ha l i f a f t . C h a r lie Puth

poczekalnia

4 Fs Dan Ft. Hedo, Hudyharry, Krome R2s Better Than That

AL

TOP 20

»

Na kanale Aloha Entertainment ukazał się pierwszy singiel promujący album Proceente x Bleiz „AlohaGrill”. Lyric video powstało do numeru „Hip Hop Kemp” na podkładzie wysmażonym przez mr. Onte. Treść numeru jest bardzo uniwersalna, towarzyszy jej klimatyczne wideo będące dokumentalnym kolażem z prac nad albumem.

Oficjalna premiera albumu „AlohaGrill” odbędzie się 11 czerwca. Uświetni ją wyjątkowe wydarzenie w Hocki Klocki nad Wisłą.

Autorami albumu są Proceente oraz Bleiz. Dwaj niepoprawni zajawkowicze, zasłużeni hiphopowcy, stali bywalcy festi-

ZAPRASZA

4 Donguralesko Apartament 5 Wsednoo Istnienie 6 Czesiek Ft. Homex, Pieluchowsky Reszty nie trzeba 7 Jankes Pm, Beeboy, Dżejpa Są takie dni kiedy…

T R O NG E R S Clean Bandit H I S T L E ( W H I L E Y O U W ORK IT ) W K a t y Ti z HEERLEADER C O MI HOST TOWN G Ad a m La m b e r t OŻESZ WSZYSTKO M TAB B & S o und ’ N ’ G r ac e ŹWIĘKI ZA DŹWIĘKI D An na Wy s z ko ni H E R E A R E U NO W W Skrillex & Diplo with J. Bieber J E D NA Sen

ACK TO EARTH B S t e v e Ao ki f t . F a l l O ut Boy

AGADKA Z G r z e g o r z H y ż y & Ta bb RE YOU WITH ME A Lo s t F r e q ue n c i e s

I D O N’ T L I K E I T , I L O VE IT Flo Rida ft. R. Thicke & V. White I R E S T O NE F K y g o f t . C o nr a d S e we ll

J UT R O NA D C H O D Z I Z AW SZE K2 OGETHER T Ella Eyre L E A N O N Ma j o r La z e r & D J S nak e

R A G O NF L Y D Ma l i nc h a k f t . Ma x E A R F UT UR E H US B AN D D Me g h a n Tr a i no r O L D M Y H A ND H J e s s G l y nne

26/05/2015 16:01:34

053

584-MAKIETA 3 44-65.indd 53

26/05/2015 14:38:10

054

CAFÉ COOLTURA KSIĘGARNIA

584-MAKIETA 3 44-65.indd 54

26/05/2015 14:38:12

055

584-MAKIETA 3 44-65.indd 55

26/05/2015 14:38:14

056

CAFÉ COOLTURA czas wolny

Dzień Dziecka tuż-tuż.

Tego dnia nie może zabraknąć atrakcji, które pozwolą zaspokoić dziecięcą ciekawość oraz dać upust drzemiącej w dzieciakach energii.

Wielka Brytania oferuje wiele możliwości dla rodzin z dziećmi. Poniżej lista 10 najlepszych z nich.

584-MAKIETA 3 44-65.indd 56

© www.visitbritain.com

Najciekawsze atrakcje dla dzieci 1. Zwiedzanie studia Warner Bros: „Jak powstawał Harry Potter” – niedaleko Londynu, Anglia www.wbstudiotour.co.uk

»

Studio Warner Bros umożliwia fanom Harry’ego Pottera poznanie sekretów produkcji filmów opowiadających o jego przygodach. Na stałej wystawie zaprezentowano plany zdjęciowe (m.in. Wielką Salę i ulicę Pokątną), kostiumy bohaterów, model zamku Hogwart oraz efekty specjalne tworzące świat czarodziejów, magicznych różdżek i gry w quidditcha. Zarówno młodsi, jak i starsi goście będą zachwyceni.

Efekty specjalne – Studio Warner Bros

Studio znajduje się zaledwie 32 km na północny zachód od Londynu, w pobliżu lotnisk Luton i Stansted. Bilet dla dorosłych kosztuje £29, dla dzieci od 5 do 15 lat £21,50, a dzieci poniżej 4 lat wchodzą bezpłatnie. Bilety rodzinne są dostępne na stronie internetowej.

26/05/2015 17:05:06

»

Sklep Ollivandera – Studio Warner Bros

www.hop-skip-jump.com

»

Uroczy bohaterowie książek Beatrix Potter, tacy jak Piotruś Królik i Jeremi Rybak, mają swoich wielbicieli zarówno wśród maluchów, jak i już nieco starszych czytelników. W poświęconym im parku tematycznym World of Beatrix Potter można przenieść się do magicznej krainy bajek i złożyć wizytę w kuchni pani Mrugalskiej, ogródku Piotrusia Królika czy też na leśnej polanie kaczki Tekli Kałużyńskiej. W parku znajduje się także kawiarnia oraz sklepik z pamiątkami. Wizyta w tym miejscu spodoba się dzieciom w każdym wieku.

Świat pisarki Beatrix Potter

584-MAKIETA 3 44-65.indd 57

Park World of Beatrix Potter znajduje się w angielskim mieście Bowness-on-Windermere, w malowniczym regionie Lake District. Można tam dojechać pociągiem z Manchesteru do Oxenholme (90 minut jazdy), a następnie do Windermere (pół godziny). Stamtąd kursuje autobus numer 599. Bilet dla osoby dorosłej kosztuje £6,50, a dla dziecka £3,50. Maluchy poniżej drugiego roku życia wchodzą bezpłatnie.

Amatorzy mocnych wrażeń mogą wybierać spośród szerokiej oferty szybkich przejażdżek oraz rozmaitych atrakcji największego brytyjskiego parku rozrywki – Alton Towers. W tym roku pojawiła się tam nowa, ekscytująca kolejka górska – The Smiler, dzięki której poziom adrenaliny podnosi się jeszcze wyżej. Kolejka osiąga prędkość 85 km na godzinę, a jej najwyższy stromy spadek zaczyna się na wysokości 30 metrów.

Do parku można dojechać samochodem z Birmingham (w nieco ponad godzinę) lub pociągiem z Londynu do Stoke-on-Trent, Derby lub Uttoxeter (niecałe 2 godziny), a następnie autobusem.

Bilet dla dorosłych kosztuje £46,20, dla dzieci £37,80. Ceny pozostałych rodzajów biletów można sprawdzić na stronie internetowej parku.

4. Lokomotywy parowe – Walia

www.greatlittletrainsofwales. co.uk, www.snowdonrailway.co.uk, www.breconmountainrailway. co.uk, www.whr.co.uk i inne.

3. Park Rozrywki Alton Towers (Alton Towers Theme Park) – Staffordshire, region West Midlands www.altontowers.com

Snowdon Mountain Railway Zdjęcia: www.visitbritain.com

2. Świat pisarki Beatrix Potter (World of Beatrix Potter) – Bowness-on-Windermere, hrabstwo Kumbria, północna Anglia

057

Park Rozrywki Alton Towers

26/05/2015 14:38:17

058

CAFÉ COOLTURA czas wolny © www.visitbritain.com

»

Małe lokomotywy parowe kolejki wąskotorowej to dla dzieci świetna atrakcja. Można je znaleźć w każdym regionie Walii, zarówno nad morzem, w górach (Snowdon Mountain Railway podjeżdża pod najwyższy szczyt Walii – Snowdon), jak i w pobliżu jezior (Brecon Mountain Railway).

Przykładowe ceny: bilet w dwie strony na kolejkę Snowdon Mountain Railway kosztuje £27 dla dorosłych oraz £18 dzieci.

5. Statek parowy SS Great Britain – Bristol, zachodnia Anglia www.ssgreatbritain.org

SS Great Britain to luksusowy pasażerski statek parowy z 1843 r., który kursował niegdyś na trasie transatlantyckiej pomiędzy Bristolem a Nowym Jorkiem. Zaprojektował go ceniony brytyjski inżynier Isambard Kingdom Brunel, konstruktor statków parowych oraz licznych mostów, także wiszących.

Obecnie SS Great Britain pełni funkcję statku-muzeum i znajduje się na terenie przylegającym do historycznego portu w Bristolu, wielokrotnie nagradzanej atrakcji turystycznej. Zwiedzający będą pod wrażeniem pomieszczeń przeznaczonych dla pierwszej klasy, w tym wystawnej Sali Jadalnej, podziwianej niegdyś przez królową Wiktorię. Goście mogą doświadczyć ówczesnego życia, np. wdrapując się na wąską koję w przedziale niższej klasy czy też odkrywając

zapachy i dźwięki związane z podróżą. Na wystawie zaprezentowano także historie pasażerów i załogi z epoki wiktoriańskiej, którzy odbyli błyskawiczną jak na tamte czasy (bo dwa razy szybszą od dotychczasowych), 2-miesięczną podróż do Australii. Dno statku zostało ukryte pod pięknym morzem ze szkła. Zwiedzający mogą sprawdzić swoje umiejętności na interaktywnych wystawach w The Dockyard Museum, m.in. próbując podnieść ogromną śrubę okrętową. Warto także obejrzeć tereny Riggers’ Yard oraz stoczni Great Western Dockyard.

Bilet dla dorosłych kosztuje £12,95, a dla dzieci w wieku od 5 do 17 lat £6,75.

Maluchy poniżej 5. roku życia wchodzą bezpłatnie. Na stronie internetowej można znaleźć oferty specjalne dla rodzin i seniorów z dziećmi.

6. Muzeum transportu Riverside (Riverside Museum) – Glasgow, Szkocja www.glasgowlife.org.uk/museums/ our-museums/riverside-museum

»

© www.visitbritain.com

»

Muzeum Transportu Riverside

Otwarte w 2011 r., szkockie muzeum transportu ma w swoich zasobach ponad 3 tys. obiektów: zarówno zabytkowe środki transportu publicznego, najważniejsze samochody i motocykle, jak też rekonstrukcje ulicznych scen. Muzeum pozyskało niedawno także południowoafrykańską lokomotywę. Zwiedzający z łatwością poznają historię transportu dzięki dużym dotykowym ekranom pełnym obrazów, wspomnień i filmów dotyczących zgromadzonej kolekcji oraz ponad 20 interaktywnym wystawom.

Muzeum znajduje się w porcie Glasgow (Glasgow Harbour), w odnowionej dzielnicy miasta. Wstęp wolny.

7. Morskie zoo w Anglesey (Anglesey Sea Zoo) – Walia

Fot. Anglesey Sea Zoo

www.angleseyseazoo.co.uk

Statek parowy SS Great Britain

584-MAKIETA 3 44-65.indd 58

Morskie zoo w Anglesey

26/05/2015 14:38:18

059

»

Anglesey Sea Zoo to największe akwarium morskie w Walii.

Odtworzono w nim naturalne środowisko dla ponad 150 gatunków zwierząt, m.in. małych i dużych ryb, koników morskich, rekinów i węgorzy. Można tu także spróbować wyłowić dla siebie ostrygę z perłą.

Bilet dla dorosłych kosztuje £7,50, dla dzieci od 3 lat £6,50.

bować różnych gier, a także przebrać się w stroje z dawnych czasów. Warto także zajrzeć do muzealnego sklepiku z zabawkami. Wstęp wolny.

9. Festiwale dla dzieci

Lollibop Festival, Regent’s Park, www.lollibopfestival.co.uk London & Camp Bestival, Lulworth Castle, Dorset, południowa Anglia, www.campbestival.net

8. Muzeum Dzieciństwa (Museum of Childhood) – Edynburg, Szkocja

»

Fot. Kjetil Bjørnsrud / Wikipedia

www.edinburghmuseums.org.uk/ venues/museum-of-childhood Museum of Childhood

Od wielu lat jedną z ulubionych imprez rodzinnych jest Camp Bestival.

Odbywa się na zamku Lulworth (Lulworth Castle) w Dorset i zapewnia rozrywkę dzieciom w każdym wieku. W tym roku odbędzie się w dniach 1 – 4 sierpnia. W programie przewidziano mnóstwo atrakcji, m.in. pokazy cyrkowe, koncerty, warsztaty i przedstawienia teatralne oraz dmuchane zamki.

Do Lulworth Castle można dotrzeć w nieco ponad godzinę z Southampton.

Dziecięce festiwale można znaleźć w całej Wielkiej Brytanii. Lollibop Festival to 3-dniowa impreza dla dzieci poniżej 10. roku życia, w ramach której odbywają się pokazy, koncerty, zabawy w strefie gier, zajęcia plastyczne, minidyskoteka i nauka tańca (m.in. salsy). Termin tegorocznej edycji festiwalu: 16 – 18 sierpnia.

10. Plac zabaw pamięci księżnej Diany (Princess Diana Memorial Playground) – Kensington Gardens, Londyn

Plac zabaw pamięci księżnej Diany

»

© www.visitbritain.com

© www.royalparks.org.uk

Wizyta w Muzeum Dzieciństwa (Museum of Childhood) na Royal Mile, sławnym trakcie szkockiej stolicy, to punkt obowiązkowy dla rodzin z dziećmi.

Zgromadzono tu zabawki i gry pochodzące z różnych epok. Nie tylko dzieci, ale i dorośli ucieszą się z rozmaitych pluszowych misiów, pociągów, lalek i samochodzików. W muzeum dzieci mogą wziąć udział w teatrzyku kukiełkowym, spró-

Camp Bestival

584-MAKIETA 3 44-65.indd 59

www.royalparks.org.uk/parks/kensington_gardens/diana_playground.cfm

»

Ten niezwykły plac zabaw, zainspirowany przygodami Piotrusia Pana, zbudowano dla upamiętnienia księżnej Diany. Jego główną atrakcją jest drewniany statek piracki, otoczony piaszczystą plażą, oraz wioska indiańska z tipi i totemem. Na placu zabaw znajdują się również zjeżdżalnie, huśtawki, „szlak zmysłów” oraz wiele innych elementów inspirujących do zabawy. Maluchy z pewnością będą miały co robić.

Wstęp wolny. « 26/05/2015 14:38:19

060

CAFÉ COOLTURA guest room

guest room

info@cooltura.co.uk

Zdjęcie przyrody wykonał Piotr z Kanady

Poezja Katarzyna Wyrwas

Stawiaj równe kroki W pomysłowości I powstań wytrwały I bądź pełen wiary Bo pasja, którą stwarzasz Twoje życie rozpogadza

Idea Pomysł rodzi się sam W głowie bez bram Punkt odniesienia złapany w locie Rozwija się w mrugnięciu okiem Nowy świat powstaje A wyobraźnia rajem Działanie za nim uderza Z impetem balwierza Choć krwi nie upuszcza Otwiera czeluścią I impet gorzeje A droga goreje Szczęśliwy człowieku Co opiszesz wieki

584-MAKIETA 3 44-65.indd 60

Ryszard Kolibabski List do Kasi (z najlepszymi życzeniami z okazji trzydziestki) Córko Wiecznie nie mam czasu.

Bo użeranie się z tą górką, na którą życia głaz mi idzie pchać, jest ponad siły moje.

Nadto jak permanentną, tak schizofreniczną bywa ta powtórka starych błędów, nie tylko przecież swoich,

i nic dziwnego, że nieliterackie coś w stylu „taka wasza mać!” zbyt często z ust się wymyka, a i w emocji nadmiarze – za siebie, za dwoje, za troje…

Czytam, coś napisała, bywa – od razu, no bo to akurat da się.

Z odpisywaniem gorzej.

Niekiedy treść trzeba przetrawić, nieraz, bo nie ma pośpiechu, kiedy indziej przybyć nie może myśl i tak oto wychodzi właśnie jak wczoraj, jak dziś – mało grzeczne, jeszcze mniej dyplomatyczne, acz cudownie pokrętne odpowiadanie w stosownym czasie.

Ale odpowiadam, cały czas coś piszę: w pracy, jadąc do niej metrem, w domu bandyckim przedświtem, nawet pod prysznicem lotne frazy na pamięć wklepuję namiętnie (lub filozoficzne tyrady) bacząc,

26/05/2015 14:38:20

061 by nie uleciały w kosmos, skąd przybyły, jeno do szuflady.

I tak oto upycham w pojemnej szufladzie, co jak wiedzy o mnie skarbnica lub puszka Pandory, własne przemyślenia, osądy i kazania.

Czasem na wahania oko przymykam trwożliwie, to znów stronniczo sam nacisk na szalę kładę w walce gigantów: Pycha vs. Pokora po stronie pychy.

I… nie odbieram zapotrzebowania.

Całkiem możliwe, że ten corpus delicti mogący wywołać tu i tam niejaki zamęt przezornie ujawni się dopiero, gdy corporis humani nie stanie.

Ale gdyby tak jednak myśl ulotna która z szuflady zechciała dalej się wydostać, wnet pewnie wrzawę podniosą różne tuzy klawiaturowego pióra: na to potrzeba Szymborskiej, Różewicza, Miłosza!

POSKlub wraz z tygodnikiem „Cooltura” zapraszają wszystkich na nastrojowy

WIECZÓR PRZY POEZJI I ŚPIEWIE

I będzie mnie dźgać, w łeb walić obuchem zaklęcie krytykantów póki Polska Polską: nam Miłoszów więcej trzeba, Różewiczów, Szymborskich!

A choć owi nie winni już Bogu ducha, jeno w anielskich zastępach chwalne hymny kreślić, umyka trybunałowi.

I głów sędzie nie skłonią ku zagonom nowym skoro raz wzrok w niebiosa wznieśli.

Bunt we mnie narasta.

Tak imaginuję sobie: jeślibym wygęgał frazy za stadem gąsiorów lub opasłe tomiska wykwiczał niczym takież wieprze, co rzekliby sędziowie?

Sądzę otóż: Wiwat Mistrz Niespotykanej Mowy!

Polska jest najlepsza!

I karku hurmem by dosiedli pożeglować z tą falą, splendoru nachłeptać chętni, z gruntu nie uznając, pomimo że biegli, iż z wieprzem zakamuflowanym być może trzymają.

Tedy oto sobie ślę a muzom raz w raz z zapytaniem: azali poznają kiedy postronni narodowie, iż ja swoim językiem szepczę i z własnej czerpię głowy?

Tak, Kasiu, pisanie to moja odskocznia od trudów tyrania w pocie czoła, od zła codziennego.

I gdy fizis z roku na rok głośniej spowolnienia woła, to umysł nadal otwarty i chłonny, choć też nie bez kolizji, choć równie bezbronny, pieczołowicie wykleja w konspiracji stosowne alter ego.

Więc i Ty śmiało nadal pisz co naocznie dane Ci przetrawić bądź w duszy.

Niech inni marnotrawią swe najlepsze lata.

Nie zmienisz, jak ja, rzeczywistości, siebie nie zbawisz, lecz co i rusz podrzucisz świadectwo własnych wzruszeń mnie kojące.

Pozdrawiam Cię z odległego mego świata.

Twój ojciec.

Wieczór Twórczości Wszelakiej

Jeśli chcesz posłuchać twórczości poetów, literatów czy muzyków, koniecznie musisz nas odwiedzić.

Zapraszamy również do współpracy wszystkich chcących zaprezentować swoją twórczość.

Wieczór Twórczości Wszelakiej pod patronatem tygodnika „Cooltura”

POSK, 238-246 King Street Hammersmith London W6 0RF

584-MAKIETA 3 44-65.indd 61

4 czerwca (czwartek) godz. 19.00 POSKlub, 4 piętro

26/05/2015 14:38:23

062

CAFÉ COOLTURA WASZE IMPREZY

nagroda

Polonia na imprezie z Polish Village Bread

584-MAKIETA 3 44-65.indd 62

Zdjęcia z imprez wysyłajcie na: foto@ cooltura.co.uk lub publikujcie na profilach radia PRL i „Cooltury” na Facebooku. W zgłoszeniu musi być zawarty, podpisany imieniem i nazwiskiem, tekst: Jestem autorem/-ką załączonego zdjęcia i zgadzam się na wykorzystanie go w portalu elondyn.co.uk i w tygodniku „Cooltura”. Co tydzień losujemy słodkie upominki od sponsora konkursu Polish Village Bread. W tym wydaniu nagrodę dostaje Olga. Gratulujemy!

26/05/2015 14:38:26

063

584-MAKIETA 3 44-65.indd 63

26/05/2015 14:38:27

064

CAFÉ COOLTURA zdrowie i uroda

Glinka – pielęgnacja we wszystkich kolorach tęczy!

Są tanie, łatwo dostępne i bogate w składniki mineralne. A przy tym – bajecznie kolorowe.

Poznaj glinkę – dar natury, który potrafi zdziałać cuda!

584-MAKIETA 3 44-65.indd 64

Joanna Bielas, MW Media

Biała – nawilża

Glinka znana była już w starożytności. Ta skała osadowa była doceniana zwłaszcza przez starożytnych Egipcjan, którzy używali jej jako składnika wielu kosmetyków, m.in. szamponu, mydła, pasty do zębów, pudru czy cieni do powiek. Ale glinka była również cennym lekarstwem na wiele przypadłości, takich jak rany, problemy skórne, jelitowe, a nawet dolegliwości okulistyczne!

Dodajmy również, że zwłoki Egipcjan balsamowane były mieszankami, których głównym składnikiem były właśnie glinki…

Dzisiaj dobroczynne działanie glinek docenili nawet dermatolodzy. Te sproszkowane substancje mają cenne dla naszej skóry składniki, których w takim natężeniu nie sposób znaleźć w profesjonalnych kosmetykach i drogich preparatach. Są przy tym tanie i łatwo dostępne. Sęk w tym, by wiedzieć, jaki rodzaj glinki dobrać do własnych potrzeb!

Maseczka z jej dodatkiem idealnie nadaje się dla cery suchej i wrażliwej, ze skłonnością do podrażnień. Jak wiadomo, taka skóra wymaga niezwykle delikatnej pielęgnacji. Źródłem wysuszenia może być np. źle dobrany kosmetyk czy twarda woda. Na szczęście biała glinka przynosi ukojenie i przywraca odpowiedni poziom nawilżenia. W dodatku łagodnie oczyszcza, likwiduje martwe komórki i delikatnie złuszcza skórę. Do przygotowanej według przepisu maseczki można też dodać łyżeczkę oliwy.

Wtedy zastosowanie preparatu przyniesie jeszcze lepsze rezultaty!

»

Zielona – oczyszcza Maseczka z zielonej glinki jest idealna dla cery trądzikowej. Nie tylko

26/05/2015 14:38:29

065 oczyszcza skórę, ale też odkaża i delikatnie ją złuszcza. Ta najpopularniejsza z glinek zwęża również rozszerzone pory, matuje naskórek i działa ściągająco. Dobroczynne działanie preparatu polega też na ukojeniu podrażnionej skóry i przyspieszeniu procesu gojenia ranek.

Warto jednak stosować maseczkę z zielonej glinki systematycznie – najlepiej dwa razy w tygodniu!

Błękitna – dla cery z problemami

Twoja cera jest sucha i zniszczona, widać na niej pierwsze zmarszczki?

Zamiast się niepokoić i wydawać fortunę na kosmetyki z najwyższej półki lub kosztowne zabiegi odmładzające, spróbuj kuracji błękitną glinką! Jest niezwykle delikatna, ale zarazem bardzo skuteczna – zmniejsza widoczność pierwszych zmarszczek, poprawia mikrokrążenie skóry i wpływa na jej odżywienie. Dzięki temu nasza cera staje się gładsza, bardziej promienna i wyraźnie młodsza!

Błękitna glinka idealnie nadaje się nie tylko do maseczek stosowanych na twarz, ale także do okładów antycellulitowych. Taki preparat nakładamy na pośladki i uda, a następnie owijamy ciało folią spożywczą. Okład zmywamy po kwadransie i… cieszymy się gładką skórą!

Żółta – dla dojrzałych pań

Maseczka z żółtą glinką jest idealna do pielęgnacji twarzy, szyi, a także tych partii ciała, które szpecą rozstępy: brzucha, pośladków, piersi. Dzięki dużej zawartości żelaza regeneruje nawet bardzo zniszczoną skórę.

Maseczki czy okłady z żółtej glinki powinny stosować zwłaszcza dojrzałe panie albo kobiety daremnie walczące z rozstępami, których nabawiły się np. w czasie ciąży.

Czerwona – dla cery naczynkowej

Wrażliwa cera naczynkowa może przysporzyć wielu kłopotów, z reakcjami alergicznymi na czele. Jak dbać o tak delikatną skórę? W pielęgnacji najlepiej sprawdzą się preparaty pochodzenia naturalnego, które nie podrażnią cery i nie wywołają szczypania czy pieczenia. W takim przypadku idealnym rozwiązaniem jest maseczka na bazie czerwonej glinki. Jej działanie polega na wzmocnieniu i uszczelnieniu naczynek krwionośnych, sprawiając, że skóra staje się bardziej odporna na działanie szkodliwych czynników środowiska. Glinka czerwona łagodzi również objawy trądziku różowatego, skutecznie wygładzając cerę. Warto również wiedzieć, że regularne stosowanie maseczki delikatnie zabarwia skórę, tak że wygląda ona na delikatnie muśniętą słońcem!

Glinki to idealne preparaty dla każdego typu cery.

Są cenione przez kobiety, które je wypróbowały, i polecane przez dermatologów. A przy tym są to preparaty na każdą kieszeń. Warto zatem sięgnąć po odpowiednią maseczkę z glinką! « 584-MAKIETA 3 44-65.indd 65

26/05/2015 17:24:24

066

REKLAMA uroda i zdrowie

584-MAKIETA 4 66-91.indd 66

26/05/2015 15:59:01

REKLAMA uroda i zdrowie

584-MAKIETA 4 66-91.indd 67

067

26/05/2015 15:59:03

068

REKLAMA uroda i zdrowie

584-MAKIETA 4 66-91.indd 68

26/05/2015 15:59:04

REKLAMA uroda i zdrowie

069

Regularne badania ginekologiczne to bezpieczna przyszłość każdej kobiety Rozmowa z Prof. Pawłem Knapp – ginekologiem i położnikiem, ginekologiem onkologiem kontaktu z specjalistą ginekologiem dobrze merytorycznie przygotowanym do leczenia zaznacza się bardzo wyraźnie. Pacjentki, które konsultuję, często już dawno porzuciły Dr. Googl’a i świadomie oczekują ode mnie profesjonalnej porady medycznej oraz skuteczności prowadzonych terapii.

Panie Profesorze, dlaczego Polki za granicą nie chodzą regularnie do ginekologa?

Nie mogę zgodzić się z tym stwierdzeniem. To właśnie tu, za granicą nasze Panie zwracają szczególną uwagę na problemy związane ze zdrowiem.

Porównując systemy opieki zdrowotnej, wnikliwie obserwują jakość oferowanych im usług na rynku medycznym i co raz częściej wybierają Klinikę, która przede wszystkim oferuje profesjonalizm zawodowy oraz indywidualne podejście do każdej z pacjentek.

Te dwa elementy, oraz rosnący poziom edukacji prozdrowotnej sprawiają, że nasze pacjentki są swoistymi egzekutorami wiedzy medycznej od nas lekarzy, co mnie osobiście bardzo cieszy.

Od wielu miesięcy obserwuję regularność wizyt moich pacjentek, a szczególnie tu w Anglii gdzie pozycja medyczna GP jest mocno nadwyrężona, potrzeba

584-MAKIETA 4 66-91.indd 69

A jednak jest grupa kobiet, która nie chodzi regularnie do ginekologa. „Nie chcą wiedzieć” czy obawiają się, że np. rak to wyrok?

W każdym społeczeństwie jest taka grupa. A czy rak to wyrok? Nowotwór szyjki macicy jest np. nowotworem, który wcześnie wykryty jest w 100% wyleczalny! Obecnie medycyna ma

możliwości, jakie jeszcze kilka lat temu były w sferze marzeń. Jakiś czas temu zgłosiła się do nas bezdzietna, 20-kilkulatka z guzem jajnika i rozpoznanym rakiem szyjki macicy. Usunięty podczas operacji guz jajnika okazał się łagodny. Konieczne było jednak wycięcie szyjki macicy. Kilka lat wcześniej usunęlibyśmy całkowicie narząd rodny, pozbawiając tą kobietę szansy na macierzyństwo. Nam udało się usunąć chorą szyjkę macicy, oraz zespolić fragment pochwy z trzonem macicy. Niedawno urodziła zdrowe dziecko. To pokazuje, jakie możliwości daje współczesna medycyna.

Lepiej zapobiegać czy leczyć?

Zapobiegać! Gorąco namawiam wszystkie Polki do regularnych badań ginekologicznych – to czas, który może uratować życie!

26/05/2015 15:59:05

070

OGŁOSZENIA drobne

jak zamieścić

ogłoszenie UWAGA! Ogłoszenia przyjmowane są do PONIEDZIAŁKU DO GODZ. 15.00. Ogłoszenia przesłane po godzinie 15.00 opublikowane będą w następnym wydaniu Cooltury (decyduje godzina otrzymania ogłoszenia przez redakcję, w związku z tym prosimy o wcześniejsze wysyłanie ogłoszeń).

sms

81616

Jeśli masz problem z zamieszczeniem ogłoszenia drogą SMS – zadzwoń pod nr 020 8846 3614

Koszt ogłoszenia £1 + standardowa opłata operatora Wpisz: CL (spacja) kod (spacja) treść ogłoszenia.

Przykład: CL 01 Wynajmę pokój... 079 111X111X Koniecznie podaj numer telefonu w treści smsa taki sam jak ten z którego wysyłasz!

Kody działów: CL 01 CL 02 CL 03 CL 04 CL 05

mieszkania wynajmę mieszkania szukam praca dam praca szukam kupię

internet

CL 06 CL 07 CL 08 CL 09

sprzedam auto-moto randka w ciemno inne

cooltura.co.uk

Uwaga! Ogłoszenia drobne (£1) reklamujące jakąkolwiek działalność usługową lub handlową, nie będą zamieszczane.

Ten typ ogłoszeń można zamieścić, jako ogłoszenie ramkowe (szczegóły poniżej), kontaktując się z DZIAŁEM MARKETINGU.

ramkowe Telefonicznie:

(usługi) Ramka do 15 słów

020 8846 3614 £ 25 +vat lub online: cooltura.co.uk (postępuj według instrukcji) płatność Moneybookers

Warunki:

Ramka do 25 słów

£ 30 +vat

1. Wszystkie ogłoszenia drobne przyjmowane są do poniedziałku do godziny 15.00. Każde ogłoszenie wysłane po tej godzinie zostanie zamieszczone w następnym numerze.

2. Ogłoszenia wysłane z innego numeru niż podany w ogłoszeniu zostaną odrzucone, ogłoszenia napisane drukowanymi literami zostaną odrzucone (OPŁATA ZA OGŁOSZENIE NIE PODLEGA ZWROTOWI).

3. Dopuszczalna długość ogłoszeń drobnych to 160 znaków.

4. Gdy treść ogłoszenia jest obraźliwa lub przekracza zasady powszechnie przyjętych norm społecznych, redakcja zastrzega sobie prawo do nie umieszczania ogłoszeń. Prosimy o prawidłowe podawanie numerów telefonów. W przypadku podania niepełnego numeru (czyli zawierającego mniej niż 11 cyfr) ogłoszenie nie zostanie wydrukowane. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść ogłoszeń i zastrzega sobie prawo do ich skracania oraz do nie umieszczania bez podawania przyczyny.

5. Wszelkie ogłoszenie dot. usług towarzyskich nie będą zamieszczane.

6. Ogłoszenia (szczególnie te przesłane SMS-em) drukowane są w oryginalnej treści i pisowni.

mieszkania do wynajęcia SMS:

81616 KOD: 01

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

Wynajmę pokój dwuosobowy na Putney / Barnes (SW15). Dom jednorodzinny, pełne wyposażenie, duża kuchnia, dwie łazienki.

Darmowy parking. Internet. £130/tydzień + 2 tyg. depozytu.

Rachunki wliczone.

Tel. 07462663981.

> Annexe, Briarfield Avenue, N3 2LH,£1100/mies. 1 bed bungalow.

Podwojna sypialnia, salon, przytulna kuchnia, lazienka. T: 02088851890, 07436582104, 07715677401 > Barking pokój jednoosobowy 70£ w czystym, zadbanym domu +tydz dep 07964537030 > Barnes Dwuosobowy pokoj dla pracujących osób £160 tygodniowo. Jedynka £ 140 + dwa tygodnie depozytu, Internet, polska telewizja I ogród 07540330299 Barnes > Barnes Pokój jednoosobowy do wynajęcia na Barnes, depozyt tygodniowy. Tel: 07894505265 > Biuro na sprzedaz, N19, Holloway Road, przy glownej ulicy, parter, blisko stacji Archway, licencja A2, £12000, czynsz £750/mies. 2 pokoje,aneks kuchenny, toaleta. Ok. 45m2. Premium. 07715677401, 07436582104 > Bounds Green N22 8RD, £715/ mies, kawalerka na pierwszym pietrze. Podwojna sypialnia z aneksem kuchennym, oddzielna lazienka. Do oplaty tylko elektryka.

02088851890, 07436582104, 07715677401 > East Ham pokój 2 - osobowy 3 strefa /8 min od metra 150f + tydz dpozytu 07955059002 > Enfield flat do wynajęcia lokalizacia Enfield londyn północny od zaraz £1000 miesiecznie council tax wliczony .tel 07423206376 > Enfield, EN1 1DN, £1550/mies.

584-MAKIETA 4 66-91.indd 70

4 bed dom z ogrodem, 3 podwojne sypialnie, 1 pojedyncza, duza kuchnia z jadalnia, lazienka z wanna,ogrod. Dostepne od 28 Maja.

02088851890, 07436792779, 07715677401,

> Enfield, EN1 3BA, £1200/mies, 2 bed flat. 2 podwojne sypialnie, oddzielny salon, oddzielna kuchnia.

Dobra kondycja. Dostepne od zaraz.

02088851890, 07436792779, 07436582104, 07436582103, > Enfield, EN1 4HL, 3 bed dom, £1390/miesiac. 2 podwojne sypialnie, 1 pojedyncza, duzy salon, kuchnia, duza lazienka, ogrod, podjazd na auto. Dostepne od 5 Maja. 02088851890, 07436582103,07436792779 > Enfield, EN3 5JX, 1 bed flat, £930 +elektryka. 1 pietro.

Podwojna sypialnia, oddzielny salon, oddzielna kuchnia, lazienka z wanna.

Dostepne od poczatku czerwca. T: 02088851890, 07436582104, 07436582103, > Hounslow jedynka dwojka w domu z ogrodem, blisko komunikacji i sklepów. tel. 07523510272 > Manor House Pokoje do wynajecia, podwójne i pojedyncze.

Ceny od £100. 02088851890 > Mitcham Pokoj 1ka na Mitcham dla nie konfliktowej bez nałogów dziewczyny. Internet, ogród, bus-sklep 3 min. Spokojnie, czysto i tego również oczekujemy 07779631159 > Perivale wynajme duzy pokoj dla 1 osoby w domu z ogrodem int parking blisko5 min Tesco autobusy metro rachunki wliczone £120 / tydzien +2tyg depozyt 07512664241

26/05/2015 15:59:06

OGŁOSZENIA drobne > Seven Sisters Wynajme pokoj w 1 bed flat dla spokojnej osoby bez nałogów tylko jedna osoba mieszka blisko metra Seven Sisters 135 tyg wszystkie rachunki wliczone 07533968808 > Stockwell. Wynajme miejsce w pokoju we flacie czystym i spokojnym, 5 min.od st.metra, tel.07748348973 po 17.00-tej. > Streatham Common Jedynka od zaraz. £110 /t ydz +2tyg depozytu. Wiecej inform.

07858113922, 07706651597 > Stretham Common Duzy piekny Pokoj do wynajecia 5 min piechota Od stacji Stretham Common! Dla pary £150 dla jednej osoby £130 rachunki wszystkie wliczone! 07707493484 > Tolworth Pokój single do wynajecia na Tolworth w ładnym i czystym domu 07896958243 > Waltchamstow wynajme 1 osobowy lub dwu osobowy pokój na Waltchamstow blisko metra i internet 07586588577, > West Norwood Wynajme dwa

duze pokoje na West Norwood.

Jeden £100,drugi z balkonem £120.

Internet+ rachunki wliczone.

Dostępne od 1 czerwca.2 tyg. depozytu. tel. 07886215341

> White Hart Lane, N17 7BP, 4 bed dom, £150/mies. 3 podwojne sypialnie, 1 pojedyncza, 2 toalety, oddzielny salon, ogrod z duzym garazem. Nowe dywany. Dostepne Od zaraz. 02088851890, 07436792779, 07436582103 > White Hart Lane, N178LG, 1 bed flat, £1000 (rachunki wliczone oprocz elektryki).Podwojna sypialnia, oddzielny salon, kuchnia, lazienka z prysznicem. Bardzo ladne.

02088851890, 07436582103

mieszkania szukam SMS:

81616 KOD: 02

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

> Witam Poszukuje jedynki do

wynajęcia w okolicach Streatham Hill w spokojnym domu.

07801996364 Marcin

584-MAKIETA 4 66-91.indd 71

071

praca dam

SMS:

81616 KOD: 03

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

> Zatrudnie mechanika samochodowego z doświadczeniem, mile widziane prawo jazdy. Praca w Slough. Wiecej informacji pod nr tel. 079 99656922 > Body Empire poszukuje dystrybutorów kosmetyków do wspópracy 07516188445 > Managers, supervisors and Counter staff needed for a very busy espresso bar in Central London , great rates . Please contact Carlos on 07801627501 and forward your CV to Crussi@aol.com > Poszukujemy monterów rusztowań oraz pomocników po więcej informacji prosze o kontakt 07784703296 Poszukuje doświadczonych Pań do sprzątania. Doświadczenie i referencje wymagane. Możliwość stałej współpracy lub prace dorywcze. Magdalena proszę dzwonić od Pn – Pt w godz 9.00 – 18.00 07985427487

Cukiernia w zachodnim Londynie poszukuje doświadczonych cukierników. Tel: 07809432768.

Piekarnia w zachodnim Londynie poszukuje kierowców z doświadczeniem pracy w UK. Osoby zainteresowane proszone są o kontakt: info@polishvillagebread.co.uk

> Potrzebna kosmetyczka z doświadczeniem od zaraz na full time okolice Wood Green. Sophie 07766226715 Hus 07818116225,

26/05/2015 16:58:10

072

OGŁOSZENIA drobne

> Agent turystyczny online.

Zarabianie, podróżowanie, szkolenia.E-mail: fun4youholiday@ gmail.com, Tel.+44 7797250069

szkole) Tomasz 07920504227

> Counter staff needed (full-time and part-time) for a busy coffee espresso bar in Central London (Tottenham Court Road). Please contact Luiggi on 07470200467 and forward your CV to luiggiheld@ hotmail.com

> Plastrarze 9 lat doświadczenia w Londynie szukają pracy. Wlasne narzedzia 07999963477

> Waitress for café in Palmers Green call Michael 07956295466 > Salon w Kensington poszukuje

wykwalifikowanych masazystek i kosmetyczek. Pelny lub czesciowy wymiar godzin. Tel: 0780 474 3158

> Salon poszukuje doświadczonej

kosmetyczki manicurzystki oraz masażystki dobra znajomość angielskiego wymagana cv info@ enzo-beauty.co.uk,

> Model Company poszukuje

nowych twarzy 1-55 lat do reklam tv I katalogów od £500 za dzien!

02037005311 info@ planetofmodelling.co.uk 18 King William St EC4N 7BP

praca szukam

SMS:

81616 KOD: 04

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

> Malarz dekorator szuka pracy

własne narzędzia doświadczenie i solidność 07591534894 Krzysztof

> Plastrarze z własnymi narzędziami szukaja pracy wysoka jakosc I czystosc Marcin 07515464677 > Plaster szukam pracy caly Londyn! Multi finish, render, 07450337883 > Elektryk 12 lat w UK. Instalacje

zgodne z 17 Edition. Fuseboxy.

Automatyka HW CH. Certyfikat NICEIC. Referencje. Insurance Policy. Szuka pracy. Pawel 07469234481

> Jestem Pracowity, uczciwy, sumienny, energiczny, myslacy, zaradny, dyspozycyjny, szukam jakiejkolwiek pracy. (Elektryk po

584-MAKIETA 4 66-91.indd 72

> Szukam pracy jako hydraulik 10 lat w uk 07908839834

> Elektryk z długoletnim doświadczeniem zawodowym, szukam pracy. Pomogę przy awariach i problemach związanych z prądem tel. 07883974669 > Malarz bez nałogów, uczciwy i solidny szuka pracy. Wysoki standard pracy. 8 lat doświadczenia w UK. Pracuje dla firm i osob prywatnych. Rafal. 07545600591. > Informatyk po studiach i z wieloletnim doświadczeniem szuka pracy, nawiąże współpracę - serwis sprzętu komputerowego dla firm, osób prywatnych, 07468415064 > Malarz dekorator szuka pracy wlasne narzedzia doswiadczenie i solidnosc 07591534894 Krzysztof > Kafelkarz, elektryk, malarz szuka pracy w Londynie. Mam doswiadczenie przy remontach.

Artur tel. 07949291752 > Plastrarz szuka pracy. Uczciwy i solidny. Gwarancja jakosci. 8 lat praktyki w UK. Tel. 07708613844 Grzegorz. > Plastrarze szukają pracy.

Czysto, wysoka jakosc wykonywanej pracy, transport narzedzia ponad 10 lat doswiadczenia. Daniel 07724351388 > Elektryk- Hydraulik z 12 letnim doświadczeniem w angielskiej firmie z własnymi narzędziami i vanem szuka pracy. Certyfikaty NICEIC i Gas Safety.

Tel.07707717053

randka w ciemno SMS:

81616 KOD: 08

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

> Mam wszytko oprócz ciebie ja 60 latka, wysoka, zadbana, elegancka, wolan bez zobowiązań poznam Pana ponad 180cm

26/05/2015 15:59:08

REKLAMA drobne wzrostu o podobnych walorach.

Zadzwoń proszę po 18 dziękuję 07448635190

> Pozdrawiam panie czytające to ogłoszenie . Mam 46 lat poznam panią w podobnym wieku może po bliższym poznaniu uda stworzyć się cos na stale 07856341336

> Honest Indian Man64Y.lives with daughter8Y. seeks Lady 42-49Y.(with her daughter under 12Y.)with medium build who can move London into nice home.

Ph:077010 45275 > Poznam atrakcyjna dziewczynę z londynu mam 34 lata jestem przystojnym zadbanym facetem bez zobowiązań dobrze prosperującym tel 07468664602 > Successful English gentleman would like to meet attractive Polish lady for fun filled days and romantic evenings. John 07752656713

> Wysoki 40l po rozwodzie bez dzieci. Szukam kobiety z Londynu z zamknięta przeszłością otwartej szczerej pragnącej stałego spokojnego związku 07772387104 > Jeżeli jesteś inteligentny, zadbany, uczciwy i doskwiera Ci samotność to napisz smsa może się poznamy. Mam 53L wiec mężczyzna w podobnym wieku..075 7519069413 > Mężczyzna chętnie spędzi milo wieczór z atrakcyjna panią .

Wykorzystajmy dobrze swój wolny czas. Tel-07549335708 > Szukam normalnej dziewczyny. kawaler 38 lat.07770933889

sprzedam SMS:

zadbana Pania wiek 40 do 50 lat 7787249266

> Przystojny 44-letni blondyn bez zobowiązań pozna mila, uczciwa o spokojnym usposobieniu pania. Hounslow 07990585616

584-MAKIETA 4 66-91.indd 73

81616 KOD: 06

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

> Duzy polsko-angielski słownik 2 tomy,nowy.£45.00 tel.07523510272 > Duzy słownik naukowo techniczny, dwujęzyczny, nowy, cena 45.00 tel.07523510272 > Laptop i7,HP,2,4ghz.pam.4gb. dysk 320b.Wi-Fi.dvd-rw.kamera. win7 PL.stan bdb. 150£. Laptop i5.Dell 2,5ghz.pam.4b.dysk320b.

Wi-Fi. Dvd. Win7 PL.130£. T 07593298590 > Do sprzedania nowe słuchawki: Bose IE2i £70, czysty dźwięk idealne do każdego rodzaju muzyki 07879 8710 32 > Do sprzedani nowe słuchawki: Beats By Dr. Dre Powerbeats £75, dla wymagających mega super brzmienie 07879 8710 32 > Do sprzedania gotowa strona internetowa dla firmy z sektora budowlanego. O szczegóły proszę o kontakt: 07879871032 > Sprzedam dla hydraulików: gotowa strona internetowa, możemy ja dowolnie przerobić www.plumbersolution.co.uk cena do uzgodnienia 07879871032’’ > Do sprzedania nowe słuchawki: Bose MIE2i £70, fenomenalne brzmienie 07879 8710 32

auto-moto SMS:

> Wysoki poznam mila atrakcyjna

073

81616 KOD: 07

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

> Sprzedam Forda Mondeo Zetec 2.0 Diesel, przebieg 121k, Srebrny, 03reg,Stan bdb, po wymianie sprzegla, Cena £625, Tel 07533089113

26/05/2015 15:59:09

074

OGŁOSZENIA USŁUGI HL-Computer Service; Profesjonalne naprawy; Reinstalacja Windows; Usuwanie wirusów; Instalacja Internetu; TechnikInformatyk; Olgierd 07961222932

usługi różne zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

Rozliczenia podatkowe, rejestracja i rozliczenia Self employed. Working Tax Credit, Child Tax Credit. Pomoc w benefitach. Kontakt 07475957191 Tłumaczenia przysięgłe 24/7 bezpośrednio nie przez google akceptowane wszędzie w UK i PL. Prawnicze i medyczne, dokumenty, świadectwa. Szybciej i taniej niż inni.

Kontakt: slav.translations@ gmail.com lub 07981753699 Architekt rejestrowany w Anglii wykonuje projekty: lofts, extensions. Usługi: Planning Applications and Building Control mob.: 07708696377 stasch@stasch.co.uk The Rubbish Guys – vany do 16yrd wywóz śmieci cały Londyn 24/7 zabieramy więcej niż skip za mniejsze pieniądze rubbishguys@hotmail. com 07443600080, 07443600090

584-MAKIETA 4 66-91.indd 74

Architekt z uprawnieniami, wieloletnia praktyka, specjalizacja konserwacja zabytkow, wszelkie prace architektoniczne, kontakt: 0790 3034463; szymon@dylewski. fsnet.co.uk Profesjonalne sesje fotograficzne: fotografia noworodkowa, dziecięca, rodzinna i okolicznościowa. Zapraszam na moja stronę www. fairyworldphotography.co.uk Super niskie ceny. Zapraszam 07736217120

Naprawa: laptopy, tablety, konsole, zipmotelefony. Zmiana języka, wirusy, przegrzewanie się, wymiana ekranu / klawiatury, rok gwarancji na nowe części, oferujemy laptop zastępczy 07411123340

telewizja satelitarna

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

H-Tech Serwis Komputerowy. Rozwiązywanie wszelkich problemów z Laptopami i PC. Odzyskiwanie Danych, Instalacje, Administracja, Zabezpieczanie Sieci, CCTV. Dojazd do Klienta. Tel.: 07723012148, email: halskyt@yahoo.co.uk www.halskytech.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

Tanio przeprowadzki (transport wszelkiego rodzaju). Największy VAN Pomoc w załadunku i rozładunku. Cały Londyn i UK. www. goldeneagleremovals. co.uk Tel 07969629456 Daniel

Przeprowadzki , wywóz śmieci Londyn i cała Anglia, duży van z windą, profesjonalna obsługa. Przewóz na lotniska, dziewięcioosobowy van. Piotr, 07749174695

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

Anteny satelitarne.

Montaż, fachowe ustawienie sygnału, akcesoria, Telewizja na kartę, nc+, polsat. 9 letnie doświadczenie Niskie ceny. Mariusz Domaradzki. 07523486296, mariusz-cyfra@wp.pl

£1

komputery serwis

transport przewozy, paczki

Satelitarna Telewizja Najszybsze i najlepsze rozwiązanie wszystkich twoich problemów. Ustawienia, montaż, polskie zestawy TNK Andrzej 07840650509 07423602647

Polska Telewizja Londyn NC+ , Cyfrowy Polsat Zestawy na umowę Montaż anten Zapraszamy do punktu 19 Finchley Lane NW4 1BN Hendon Sklep: 02082033162 Instalacje:07779631401 www.polskatelewizja. co.uk

Lotniska Van 9 osobowy i Przeprowadzki – największy van Licencja PCO i ubezpieczenie. Odpowiedzialny kierowca. Taniej kontakt 07985600960

Teraz ogłoszenie

drobne kosztuje

tylko

£1

26/05/2015 15:59:10

OGŁOSZENIA transport

584-MAKIETA 4 66-91.indd 75

075

26/05/2015 15:59:12

076

584-MAKIETA 4 66-91.indd 76

26/05/2015 15:59:14

REKLAMA transport

584-MAKIETA 4 66-91.indd 77

077

26/05/2015 17:03:10

078

REKLAMA BUDOWNICTWO

584-MAKIETA 4 66-91.indd 78

26/05/2015 15:59:18

REKLAMA budownictwo

584-MAKIETA 4 66-91.indd 79

079

26/05/2015 15:59:21

080

REKLAMA SKUP ZŁOMU

584-MAKIETA 4 66-91.indd 80

26/05/2015 15:59:23

REKLAMA SKUP ZŁOMU

584-MAKIETA 4 66-91.indd 81

081

26/05/2015 15:59:25

082

REKLAMA WYWÓZ ŚMIECI

584-MAKIETA 4 66-91.indd 82

26/05/2015 15:59:28

REKLAMA BUDOWNICTWO

584-MAKIETA 4 66-91.indd 83

083

26/05/2015 15:59:31

084

REKLAMA BUDOWNICTWO

584-MAKIETA 4 66-91.indd 84

26/05/2015 15:59:34

REKLAMA BUDOWNICTWO

584-MAKIETA 4 66-91.indd 85

085

26/05/2015 15:59:36

086

REKLAMA BUDOWNICTWO

584-MAKIETA 4 66-91.indd 86

26/05/2015 15:59:38

REKLAMA BUDOWNICTWO

584-MAKIETA 4 66-91.indd 87

087

26/05/2015 15:59:39

088

584-MAKIETA 4 66-91.indd 88

26/05/2015 15:59:41

REKLAMA motoryzacja + budownictwo

584-MAKIETA 4 66-91.indd 89

089

26/05/2015 15:59:44

090

REKLAMA MOTORYZACJA

584-MAKIETA 4 66-91.indd 90

26/05/2015 15:59:47

REKLAMA MOTORYZACJA

584-MAKIETA 4 66-91.indd 91

091

26/05/2015 15:59:48

092

WIADOMOŚCI Krzyżówka + Horoskop

584-MAKIETA 5 92-100.indd 92

26/05/2015 16:34:36

093 BLIŹNIĘTA

WAGA

WODNIK

Najbliższe dni będą dla Ciebie czasem spokoju. Trudne sprawy, które były przyczyną Twoich zmartwień, oddalą się.

Dobry czas, abyś poświęcił go na zabawę i spotkania z przyjaciółmi. Będziesz w świetnym humorze, staniesz się duszą towarzystwa na niejednej imprezie.

Dopadnie Cię ogólne rozleniwienie i brak zapału do działania. Możesz mieć trudności ze zmobilizowaniem się do jakiejkolwiek pracy. Jeśli nie masz nic pilnego do zrobienia, zwolnij trochę tempo i pozwól sobie na odrobinę odpoczynku. Rób rzeczy, które sprawiają Ci przyjemność.

Najbliższe dni zapowiadają się bardzo korzystnie, jeśli chodzi o życie towarzyskie.

Czeka Cię kilka udanych spotkań, podczas których poznasz ciekawych ludzi. Masz szansę na nawiązanie obiecujących relacji.

Jeśli jesteś samotny, możesz liczyć na coś więcej.

RAK

SKORPION

RYBY

Szykują się nowe, ciekawe propozycje.

Ważne, abyś nie podejmował decyzji bez zastanowienia. Przychylny bądź tylko tym, które czujesz, że są Ci naprawdę bliskie. Nie daj się skusić na coś tylko ze względu na korzyści finansowe. To źle rokuje.

Czekają Cię interesujące dni, podczas których nie będziesz mógł narzekać na nudę. Czas będziesz miał wypełniony pracą i przyjemnościami. W każdej sferze życia daj z siebie wszystko, a masz szansę na zrealizowanie swoich pragnień i celów.

Nachodzące dni zapowiadają potrzebny Ci zastrzyk pozytywnej energii, radości i optymizmu. Ożywią się Twoje kontakty z otoczeniem. Zapragniesz spędzać miło czas z przyjaciółmi i rodziną. Będziesz także pomysłodawcą wspólnego spotkania.

LEW

STRZELEC

BARAN

Będziesz pozytywnie nastawiony do świata i otaczających Cię ludzi. Nawet drobne nieprzyjemności nie zepsują Ci humoru. W pracy możesz liczyć na spokój i udaną współpracę z kolegami. Nie staraj się wykazywać, nie wychodź przed szereg, porządnie wykonuj swoje obowiązki.

Nie jesteś obecnie w najlepszej kondycji psychofizycznej, więc koniecznie zadbaj o codzienny ruch na świeżym powietrzu.

Nie bój się nawet ekstremalnych warunków pogodowych, służyć Ci teraz będzie każda zmiana aury. Dbaj o relaks i odpowiednią dawkę snu.

Gwiazdy będą Ci sprzyjać. Nareszcie poczujesz, że sprawy zaczynają się układać po Twojej myśli. Odrzuć na bok niepotrzebne wątpliwości. Znajdź czas na miłość! Poddaj się nastrojowi zabawy i beztroski. Podążaj za z podszeptami serca.

PANNA

KOZIOROŻEC

BYK

W najbliższych dniach możesz liczyć na przypływ sił witalnych. Gwiazdy obdarzą Cię pozytywną energią, dzięki której uda Ci się zażegnać kilka niebezpiecznych sytuacji. Teraz opłaca się postawić wszystko na jedną kartę. Możesz także liczyć na powodzenie w grach liczbowych.

Poprawią się Twoje relacje nie tylko z kolegą z pracy, wyprostuje się też Twoja zachwiana do niedawna pozycja zawodowa, bo szef w końcu uwierzy Tobie, a nie podszeptom kogoś, kto po prostu Ci zazdrości. Ale nie przeciągaj struny i nie proś teraz o podwyżkę.

Możesz stać się bardziej niż zwykle rozkojarzony. Będziesz chodził z głową w chmurach, na czym niestety mogą ucierpieć Twoje obowiązki. Twoje myśli będą zaprzątać sprawy urlopu i wyjazdu. Dobry czas, abyś go zaplanował i przedyskutował z najbliższymi. Będziesz miał dobre pomysły.

(21.05–21.06)

(22.06–22.07)

(23.07–22.08)

(23.08–22.09)

584-MAKIETA 5 92-100.indd 93

(23.09–22.10)

(23.10–21.11)

(22.11–21.12)

(22.12–19.01)

(20.01–18.02)

(19.02–20.03)

(21.03–20.04)

(21.04–20.05)

26/05/2015 16:34:37

Zdjęcia: PAP/EPA/Sean Dempsey

094

SPORT Piłka nożna

Parada Chelsea, spadek Hull City, Fabiański bez „Złotych Rękawic” Piłkarze Hull City dołączyli do Burnley oraz Queens Park Rangers w gronie spadkowiczów z angielskiej ekstraklasy. W ostatniej kolejce bramkarz Swansea City Łukasz Fabiański nie zdołał zachować 14. w sezonie czystego konta. „Złote Rękawice” trafiły do Joe Harta.

»

Brytyjczyk nie puścił ani jednego gola w starciu Manchesteru City z Southampton (2:0) i zwyciężył w klasyfikacji najlepszych bramkarzy w tym sezonie pod względem liczby czystych kont – ma ich 14. Fabiański natomiast stracił bramkę w 57. minucie meczu z Crystal Palace (0:1) i uplasował się na drugim miejscu, ex aequo z Fraserem Forsterem z Southampton i Belgiem Simonem Mignoletem z Liverpoolu.

Jedną z bramek dla zespołu z Manchesteru zdobył Argentyńczyk Sergio Aguero, który z 26 bramkami został królem strzelców ekstraklasy. Drugi 584-MAKIETA 5 92-100.indd 94

w klasyfikacji Harry Kane, który strzelił w niedzielę bramkę dla Tottenhamu Hotspur w starciu z Evertonem (1:0), ma o pięć goli mniej.

Hull City, aby marzyć o utrzymaniu, musiało nie tylko wygrać z Manchesterem United, ale też liczyć na to, że Newcastle nie pokona West Hamu United. Żaden z tych warunków nie został spełniony – w Hull padł bezbramkowy remis, natomiast „Sroki” wygrały mecz przed własną publicznością 2:0. Frustrację piłkarzy Hull City pogłębił fakt, że w pierwszej połowie sędzia nie uznał im dwóch bramek w ciągu dwóch minut.

Na pocieszenie pozostaje im jedynie świadomość, że zakończyli niekorzystną serię – z „Czerwonymi Diabłami” grali dotychczas ośmiokrotnie, a w niedzielę po raz pierwszy nie przegrali.

Po porażce z Newcastle władze West Hamu postanowiły zakończyć współpracę z trenerem Samem Allardyce’em.

Szkoleniowca obowiązuje kontrakt jeszcze przez kilka tygodni i wiadomo, że nie zostanie odnowiony. „Młoty” zakończyły sezon na 12. miejscu.

Tytuł mistrzowski już wcześniej wywalczyła Chelsea, która w tej kolejce przypieczętowała triumf zwycięstwem 26/05/2015 16:34:38

095 3:1 nad Sunderlandem. Ostatni mecz w barwach „The Blues” rozegrał Didier Drogba. Piłkarz Wybrzeża Kości Słoniowej został zmieniony w 30. minucie, aby kibice w Londynie mogli po raz ostatni pożegnać go owacją na stojąco. Drogbę obstąpili koledzy z drużyny, unieśli go do góry i w ten sposób przenieśli go do linii bocznej. W 2012 r. w plebiscycie kibiców uznano go za najlepszego zawodnika w historii klubu.

W fazie grupowej Ligi Mistrzów oprócz Chelsea zagrają Manchester City oraz Arsenal, który pokonał w niedzielę West Bromwich Albion 4:1. Z kolei w eliminacjach wystąpi Manchester United.

Piąte miejsce w tabeli zajął Tottenham Hotspur, a szóste – Liverpool, który doznał dotkliwej wyjazdowej porażki ze Stoke City 1:6. Jedynym pozytywnym wydarzeniem dla kibiców gości była bramka Stevena Gerrarda w ostatnim meczu kapitana i wychowanka drużyny w koszulce „The Reds”. Od przyszłego sezonu będzie on piłkarzem Los Angeles Galaxy.

Wysoką formę potwierdził zespół Leicester City, w barwach którego całą pierwszą połowę rozegrał Marcin Wasilewski. „Lisy” rozgromiły spadkowicza QPR 5:1, odnosząc siódme zwycięstwo w dziewięciu ostatnich meczach. «

Gwiazdy Chelsea cieszą się ze zdobycia Mistrzostwa Anglii 25 maja podczas parady w Londynie.

584-MAKIETA 5 92-100.indd 95

26/05/2015 16:34:40

096

SPORT Piłka nożna

Rozgrywki pod dyktando uczniów Robsona Dobiegający końca piłkarski sezon 2014/15 stoi pod znakiem sukcesów podopiecznych legendarnego angielskiego szkoleniowca Bobby’ego Robsona. „Triumfowali oni jako trenerzy w aż siedmiu czołowych ligach Europy” – wyliczają hiszpańskie i portugalskie media.

»

Dziennik „Sport” odnotował, że Robson pozostawił po sobie godnych następców w Barcelonie, z którą w sezonie 1996/97 zdobył Puchar i Superpuchar Hiszpanii, a także Puchar Zdobywców Pucharów. Trzech jego zawodników z tamtej drużyny oraz asystent zdobyli w tym roku trofea ligowe w Europie.

Gazeta przypomniała, że występujący u Robsona w linii pomocy Luis Enrique przewyższył w tym roku swego byłego trenera, gdyż doprowadził „Dumę Katalonii” do mistrzostwa Hiszpanii.

Jego ekipa stoi jeszcze przed szansą na zwycięstwo w Pucharze Króla i w Lidze Mistrzów.

Choć z rozgrywek LM odpadł Bayern Monachium, prowadzony przez Pepa Guardiolę, to kataloński szkoleniowiec zdołał doprowadzić bawarski zespół do zwycięstwa w Bundeslidze. On również przed blisko dwiema dekadami grał w ekipie dowodzonej przez Robsona.

W zespole Barcelony w sezonie 1996/97 występował także dzisiejszy szkoleniowiec Paris Saint-Germain Laurent Blanc. Były francuski obrońca triumfował jako trener stołecznego

584-MAKIETA 5 92-100.indd 96

klubu w tegorocznych rozgrywkach rodzimej Ligue 1.

Sezon dobrze zakończył się również dla byłego asystenta Bobby’ego Robsona – Jose Mourinho. Portugalczyk, który współpracował z Anglikiem podczas jego pobytu w Sportingu Lizbona, FC Porto i FC Barcelona, zdobył w tym roku z zawodnikami Chelsea Londyn mistrzostwo Premier League. „Sport” przypomniał, że również Philip Cocu, szkoleniowiec PSV Eindhoven, tegorocznego zwycięzcy ligi holenderskiej, występował w Barcelonie za czasów Robsona. Legendarny Anglik na początku sezonu 1997 – 98 był bowiem dyrektorem sportowym katalońskiego klubu.

Wychowankami Robsona byli też szkoleniowcy klubów, które zwyciężyły w tegorocznych rozgrywkach pierwszej ligi rosyjskiej i szwajcarskiej. W tej ostatniej triumf święciło FC Basel, dowodzone przez Paulo Sousę. Były portugalski pomocnik był w sezonie 1993 – 94 trenowany w Sportingu Lizbona właśnie przez angielskiego szkoleniowca.

Z kolei w lidze rosyjskiej sukces odniósł w tym roku Zenit Sankt

Petersburg, prowadzony przez Andre Villasa-Boasa. Portugalczyk, który przed laty mieszkał w Porto w tym samym bloku co legendarny szkoleniowiec, w wieku zaledwie 16 lat został przez Robsona włączony do sztabu trenerskiego „Smoków”.

– Praca, jaką wykonał w Portugalii Bobby Robson, nie poszła na marne. Jego asystent Jose Mourinho z czasem przetarł szlak młodszym rodakom, którzy dzisiaj odnoszą sukcesy w wielu krajach świata – stwierdzili komentatorzy portugalskiej telewizji RTP. Robson był trenerem reprezentacji Anglii w latach 1982 – 1990. Wcześniej miał już na koncie Puchar Anglii i Puchar UEFA zdobyte z drużyną Ipswich Town.

Po zakończeniu przygody z rodzimą kadrą związał się z PSV Eindhoven, z którym dwukrotnie zdobywał mistrzostwo Holandii, w 1991 i 1992 r. Trzy lata później sięgnął po mistrzostwo Portugalii z FC Porto. Wyczyn ten powtórzył w następnym roku. W sezonie 1996/97 doprowadził Barcelonę do sukcesu w Pucharze i Superpucharze Hiszpanii, a także do wygrania Pucharu Zdobywców Pucharów. «

26/05/2015 16:34:42

097

KEEP CALM and GET BRITISH CITIZENSHIP 3&;:%&/563" 5:.$;"408"

10 30,6 13"$: * 10#:56 8 6,

3&;:%&/563"

45"~"

10 -"5"$) -&("-/&+ 13"$: * 10#:56 8 6,

#3:5:+4,*&

10 -"5"$) -&("-/&+ 13"$: * 10#:56 8 6,

0#:8"5&-4580 ,VST &40- &OUSZ J

X DFMV V[ZTLBOJB EPEBULPXZDI JOGPSNBDKJ QSPTJNZ P LPOUBLU

&40&/53:

584-MAKIETA 5 92-100.indd 97 obywatel___ver-20150421---A4_daty.indd 1

XXX TBSBJOU DP VL

1P VLPร D[FOJV LVSTV &40รกSNB 4BSB *OU -UE QPNBHB Sร XOJFย V[ZTLBร PCZXBUFMTUXP CSZUZKTLJF

26/05/2015 15:27:31 16:57:31 21/04/2015

584-MAKIETA 5 92-100.indd 98

26/05/2015 16:34:47

584-MAKIETA 5 92-100.indd 99

26/05/2015 16:34:49

584-MAKIETA 5 92-100.indd 100

26/05/2015 16:34:51