Cooltura Issuu 609

cooltura.co.uk

21 listopada 2015

47 (609)

50

CZYTAJ WIĘCEJ IE NA STRON

609-COVER.indd 1

17/11/2015 14:49:38

609-MAKIETA 1 01-23.indd 2

17/11/2015 16:56:44

609-MAKIETA 1 01-23.indd 3

17/11/2015 16:56:47

609-MAKIETA 1 01-23.indd 4

17/11/2015 16:56:49

W NUMERZE 609.

POLISH WEEKLY

MAGAZINE

Unit 8, Odeon Parade 480 London Road, Isleworth, TW7 4RL GODZINY OTWARCIA: 9.00 – 17.00 TEL: 020 8846 3615 FAX: 020 8741 9490 www.cooltura.co.uk, info@cooltura.co.uk REDAKTOR NACZELNY

KORDIAN KLACZYŃSKI kordian@cooltura.co.uk, wew. 256 Z-CA REDAKTORA NACZELNEGO

PIOTR DOBRONIAK dobroniak@cooltura.co.uk, wew. 261 DZIENNIKARZE

012

SYLWIA MILAN sylwia@cooltura.co.uk MARCIN URBAN, wew. 248 m.urban@cooltura.co.uk DARIUSZ A. ZELLER darek@cooltura.co.uk, wew. 255 DZIAŁ GRAFICZNY wew. 260 AGATA OLEWIŃSKA agata@cooltura.co.uk TOMEK WOŹNICZKA sergei@cooltura.co.uk TOMEK WALĘCIUK tomasz.waleciuk@cooltura.co.uk WSPÓŁPRACOWNICY

LIDIA BARC / TOMASZ BOREJZA / MAŁGORZATA DEMETRIOU / MAGDALENA GIGNAL / PIOTR GULBICKI / SERGIUSZ HIERONIMCZAK / ŁUKASZ MARCZEWSKI / ANDRZEJ ŚWIDLICKI / TOMASZ WILCZKIEWICZ / KAROLINA ZAGRODNA/ RADOSŁAW ZAPAŁOWSKI KOREKTA

BEATA TOMCZYK beata@cooltura.co.uk MARKETING I REKLAMA

marketing@cooltura.co.uk DYREKTOR MARKETINGU I REKLAMY

KRZYSZTOF CHOWANIEC kc@cooltura.co.uk, wew. 244 WICEDYREKTOR MARKETINGU I REKLAMY

JOANNA ROŻEK joanna@cooltura.co.uk, wew. 246

048 006 W OBIEKTYWIE 008 NA WYSPACH 014 PRZEGLĄD PRASY

094 052 W MIEŚCIE I ZA MIASTEM

022 PRAWO 024 TEMAT NUMERU

058 ZROWIE

030 KOMENTARZ TYGODNIA Dżihad rodzi dyktat

032 FELIETON Emigranckie pitu pitu

034 ŚWIAT POLONII Ostatnia szansa na darmowe porady

036 MIĘDZY NAMI Czy polskie media pomagają Polakom w integracji na Wyspach?

042 CAFÉ COOLTURA Nadchodzące wydarzenia

048 WYDARZENIA PRL Live Music

049 WIADOMOŚCI MUZYCZNE Peja i PiH zagrają na jednej scenie w Londynie

609-MAKIETA 1 01-23.indd 5

DZIAŁ OGŁOSZEŃ I PRENUMERATA

EWA SUŁKOWSKA-LEŚNIARA ewa@cooltura.co.uk 0208 846 3614

Wielka Brytania w stylu Jamesa Bonda

056 POLSKIE ŻEGLARSTWO I SZANTY W UK

Gurkhowie, wojownicy zawsze wierni koronie

SPECJALIŚCI ds. MARKETINGU I REKLAMY

EWA SUŁKOWSKA-LEŚNIARA ewa@cooltura.co.uk wew. 245 EWA MROCZEK evach@cooltura.co.uk, wew. 250 MAŁGORZATA SAS m.sas@cooltura.co.uk, wew. 263 GRZEGORZ URBANEK g.urbanek@cooltura.co.uk

Rejs rocznicowy 2015

Granat - roślina lecznicza i ozdobna Zwyczajne ziemniaki

062 OGŁOSZENIA DROBNE 074 PORADY Gosia Demetriou radzi

KSIĘGOWOŚĆ

RADOSŁAW STASZEWSKI radek@cooltura.co.uk KATARZYNA CEGIEŁKA kate@cooltura.co.uk DYSTRYBUCJA distribution@cooltura.co.uk WYDAWCA Sara-Int Ltd. ISSN 1743-8489

Poglądy zawarte w felietonach i listach do redakcji są osobistymi przekonaniami ich autorów i nie zawsze pokrywają się z przekonaniami redakcji Cooltury. Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń.

Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych i zastrzega sobie prawo do skracania i przeredagowania tekstów. Publikowanie zamieszczonych tekstów i zdjęć bez zgody redakcji jest niezgodne z prawem. Strony depeszowe redagowane są w oparciu o materiały Polskiej Agencji Prasowej.

076 WIELKA BRYTANIA OD KUCHNI

Okładka: TOMEĆ WOŹNY

Pokolenie GMOków

078 CIEKAWOSTKI Z ŻYCIA GWIAZD 080 KSIĘGARNIA Masa o bossach „Pruszkowa”

082 GUEST ROOM Twórczość czytelników

092 SPORT 096 KRZYŻÓWKA 097 HOROSKOP

coolturamagazine

#coolturaUK

issuu.com/cooltura

tablet / smartfon

17/11/2015 16:56:54

006

Zdjęcie tygodnia Taki jest londyn

Solidarni z Paryżem Tower Bridge w zeszłą sobotę zaświecił barwami francuskiej flagi. Słynna budowla zmieniła kolory dzień po terrorystycznych zamachach w Paryżu, podczas których zginęło ponad 120 osób, a kilkaset zostało rannych. Podobnie oświetlane były budynki na całym świecie.

Czytaj też na str. 30

609-MAKIETA 1 01-23.indd 6

17/11/2015 16:56:56

Fot. PAP/EPA/Jack Taylor 609-MAKIETA 1 01-23.indd 7

17/11/2015 16:56:58

008 Wywiad udaremnił 7 zamachów WIADOMOŚCI NA WYSPACH

Brytyjski premier, David Cameron, powiedział w ostatni poniedziałek w radiu BBC 4, że w ciągu ostatnich sześciu miesięcy służby specjalne udaremniły w Wielkiej Brytanii siedem zamachów.

»

Zamachy były organizowane na mniejszą skalę,, niż te w Paryżu, lecz brytyjski premier określił wydarzenia w stolicy Francji „jako takie, na które się przygotowywaliśmy”.

– To mogłoby wydarzyć się tutaj – podkreślił Cameron.

– Mieliśmy świadomość, że w Syrii są komórki, które radykalizują ludzi w naszym kraju i które są zdolne wysłać ich do przeprowadzenia ataków – mówił brytyjski premier w tureckiej Antalyi, gdzie uczestniczył w szczycie G20.

– Musimy wzmocnić nasze służby bezpieczeństwa i zrobimy to, musimy też wydać więcej pieniędzy na nie – dodał Cameron.

Media brytyjskie poinformowały w poniedziałek, że Wielka Brytania wzmocni swoje służby bezpieczeństwa i wywiadu o dodatkowe 1,9 tys. osób, zwiększając zatrudnienie w kontrwywiadzie (MI5), wywiadzie (MI6) i wywiadzie elektronicznym (GCHQ).

Wielka Brytania przejrzy też istniejące procedury dot. bezpieczeństwa i reagowania w razie zagrożenia terrorystycznego.

Decyzja zapadła na posiedzeniu komitetu ds. nadzwyczajnych, zwołanym po atakach w Paryżu.

Z oświadczenia przesłanego mediom przez biuro premiera wynika, że ministrowie „uznali, konieczność przejrzenia naszych istniejących planów reagowania, aby mieć absolutną pewność, że wyciągnęliśmy odpowiednie wnioski z wydarzeń w przeszłości”.

– Policja zintensyfikowała swoje działania w celu zachowania szczególnej ostrożności, a w związku z zaostrzeniem kontroli granicznej we Francji, brytyjska służba graniczna pozostaje w bezpośrednim kontakcie ze swoimi francuskimi odpowiednikami – poinformowała kancelaria premiera.

Postanowienia zapadły podczas sobotniego posiedzenia sztabu antykryzysowego COBRA, zwołanego przez premiera, Davida Camerona, w celu przedyskutowania ewentualnego zagrożenia terrorystycznego dla Wielkiej Brytanii. Brytyjskie ministerstwo spraw zagranicznych od miesięcy ostrzegało przed ryzykiem zamachów terrorystycznych na terenie Francji. «

Ewakuowano terminal na lotnisku

»

Północny terminal portu lotniczego Londyn Gatwick, został ponownie otwarty w sobotę wieczorem po sześciogodzinnej przerwie, spowodowanej ewakuacją ze względów bezpieczeństwa. Policja zatrzymała do wyjaśnienia 41-letniego obywatela Francji.

Terminal został zamknięty w sobotę rano, po doniesieniach o „dziwnym zachowaniu” jednego z pasażerów.

Lokalna policja poinformowała, że podejrzany wrzucił do jednego z koszy na śmieci „swoje rzeczy prywatne i coś, co wyglądało jak broń palna”. Ładun609-MAKIETA 1 01-23.indd 8

kiem zajął się zespół saperów, a sprawca zamieszania, 41-letni obywatel Francji, został zatrzymany do udzielenia dalszych wyjaśnień.

– Jest zdecydowanie za wcześnie, aby powiedzieć jakie były – jeśli jakiekolwiek - intencje zatrzymanego. W związku z zamachami w Paryżu i podniesionym stopniem ostrożności, musimy potraktować ten incydent z pełną powagą – poinformował rzecznik policji.

Położone na południu Londynu Gatwick, to drugie największe lotnisko w Wielkiej Brytanii, obsługujące niemal 30 milionów pasażerów rocznie

i blisko 50 linii lotniczych, latających do ponad 200 miast. Drugi, południowy, terminal działał przez całą sobotę bez zakłóceń.

Wcześniej, w sobotę, londyński komisarz ds. operacji specjalistycznych, Mark Rowley, powiedział w rozmowie z BBC Radio 4, że obecny poziom zagrożenia – „bardzo prawdopodobne” – może zostać podniesiony do „krytycznego”. – Nie możemy pozwolić terrorystom nas pokonać, dopuścić do tego, abyśmy zaczęli się obawiać i unikać wychodzenia na ulice – podkreślił jednak. « 17/11/2015 16:56:59

609-MAKIETA 1 01-23.indd 9

17/11/2015 16:57:01

010

WIADOMOŚCI NA wyspach

Ceny biletów lekko w górę Burmistrz Londynu Boris Johnson potwierdził, że od przyszłego roku ceny popularnych „travelek” zostaną powiązane z poziomem inflacji. Z kolei za jednorazowe bilety autobusowe wciąż będziemy płacić 1,5 funta.

»

Burmistrz Londynu ogłosił też dobrą wiadomość dla dzieci.

Maluchy poniżej jedenastego roku życia, które dotychczas mogły jeździć za darmo środkami komunikacji naziemnej oraz metrem, będą mogły korzystać bezpłatnie także z pociągów National Rail na terenie całego miasta – oczywiście pod warunkiem, że podróżują pod opieką dorosłych, którzy posiadają ważny bilet.

Dzienny limit wydatków na przejazdy autobusem, tzw. daily cap, wzrośnie o 10 pensów – do 4,5 funta. Po przekroczeniu tej kwoty pasażerowie nie będą musieli płacić za kolejne kursy. Również o 10 pensów zwiększą się koszty podróży metrem poza godzinami szczytu po pierwszej strefie oraz między pierwszą i drugą. Dobrą wiadomością jest przesunięcie kilku stacji we wschodnim Londynie z trzeciej strefy do drugiej, co zmniejszy koszt podróży na niektórych odcinkach.

Dobre wieści w sprawie taryf komunikacyjnych cieszą, ale nie stanowią większego zaskoczenia. Opłaty za przejazd ustalane są na podstawie wzrostu wskaźnika cen detalicznych (RPI), który w lipcu wyniósł około 1 proc. Burmistrz podkreślił jednak, że podwyżki cen biletów okresowych, tzw. travelcards, będą nieco niższe.

609-MAKIETA 1 01-23.indd 10

– To już trzeci rok z rzędu, kiedy jesteśmy w stanie zaoferować londyńczykom dogodne warunki cenowe za przejazdy środkami komunikacji miejskiej, a zarazem kontynuować program modernizacji sieci transportowej – stwierdził gospodarz miasta.

Johnson dodał też, że dzięki rozszerzeniu bezpłatnych przejazdów dla dzieci na londyńską kolej, rodziny będą mogły swobodniej i taniej podróżować po mieście, unikając dotychczasowego zamieszania związanego z niejednolitymi opłatami. «

Kontrowersyjny Garden Bridge Nie ustają głosy krytyczne wobec Garden Bridge – mostu, który ma być kolejną londyńską przeprawą przez Tamizę autorstwa architekta Thomasa Heatherwicka. Wszystko dlatego, że realizacja doskonałego pomysłu, ma być daleka od doskonałości.

Dziennik „The Guardian” poinformował, że sygnał telefonów komórkowych odwiedzających ten parkowy most będzie monitorowany, a gospodarze obiektu będą mogli żądać podania od przechodniów danych osobowych. Do tego ogłoszono szereg zakazów, które będą tam funkcjonować: od zakazu piknikowania po zakaz wnoszenia latawców.

Powody rosnącej niechęci wyliczył też portal CityLab. Przede wszystkim chodzi o lokalizację: w planowanym miejscu most nie jest bardzo potrzebny, bo w okolicy są już dwie przeprawy. Kolejne sprawy to brak ścieżki rowerowej (rowery trzeba będzie przez niego prowadzić) oraz ceny, którą początkowo szacowano na 60 mln funtów, a obecnie mówi się już o 175 mln.

Kolejna sprawa: drzewa na moście zasłonią widok na Katedrę Św. Pawła, chociaż obsadzona nimi będzie niespełna połowa mostu. Do tego okazuje się, że jest plan, by most wynajmować na przeróżne prywatne „eventy” i zamykać na długie okresy czasu, choć miał on być przestrzenią publiczną i ma być sfinansowany z publicznej kasy.

Wątpliwości goszczą jednak na razie głównie w mediach, a otwarcie wciąż planowane jest na 2018 rok.

17/11/2015 16:57:02

609-MAKIETA 1 01-23.indd 11

17/11/2015 16:57:03

Fot. PAP/EPA/Kirsty Wigglesworth

012

WIADOMOŚCI Na Wyspach

David Cameron przemawia w Chatham House w Londynie.

Najważniejsza decyzja na wiele pokoleń – Jeśli UE stanie się klubem skupionym wokół strefy euro, Wielka Brytania nie będzie już do niego pasować – oświadczył w zeszły wtorek premier David Cameron. Przedstawił kluczowe postulaty, których będzie się domagał podczas renegocjacji członkostwa swego kraju w Unii.

»

Poranne wystąpienie Camerona w prestiżowym think tanku Chatham House wyprzedziło zaplanowaną na popołudnie publikację listu brytyjskiego premiera do szefa Rady Europejskiej, Donalda Tuska; określił on obszary, w których oczekuje daleko idącej reformy Unii Europejskiej. Tym samym Wielka Brytania oficjalnie rozpoczęła polityczne negocjacje, dotyczące dalszego członkostwa kraju we Wspólnocie.

Zgodnie ze spekulacjami medialnymi w ostatnich tygodniach, Cameron zbudował swoją listę oczekiwań 609-MAKIETA 1 01-23.indd 12

wokół czterech centralnych żądań: ochrony państw, pozostających poza strefą euro przed dyskryminacją na wspólnym rynku, „wpisania konkurencyjności w DNA Unii Europejskiej”, wyłączenia z zasady „coraz ściślejszej Unii” i wzmocnienia roli parlamentów narodowych oraz uzyskania prawa do ściślejszej kontroli imigracji ze Wspólnoty.

W przemówieniu Cameron zaznaczył, że największą siłą Europy jest jej różnorodność. – Wielka Brytania stoi na stanowisku: celebrujmy ten fakt, uznajmy, że odpowiedź na każdy pro17/11/2015 16:57:04

013 blem nie zawsze brzmi „więcej Europy”. Czasem to „mniej Europy” – przekonywał. – Potrzebujemy regulacji europejskich tam, gdzie to konieczne, ale (powinniśmy trzymać się) rozwiązań krajowych tam, gdzie tylko to możliwe – podkreślił.

Szef brytyjskiego rządu powiedział też, że Wielka Brytania potrzebuje mechanizmów ochrony w strefie euro. Jak zaznaczył, należy uznać fakt, że UE jest unią więcej, niż jednej waluty, i należy też wykluczyć możliwości dyskryminacji lub ograniczenia funkcjonalności wspólnego rynku na tym tle.

Cameron powiedział, że UE powinna zapewnić parlamentom grupy państw członkowskich możliwość odrzucania unijnego prawodawstwa, jeśli są im przeciwne. – Nie sugerujemy prawa weta dla każdego parlamentu krajowego z osobna – oświadczył premier w Chatham House. – Zdajemy sobie sprawę, że w Unii 28 krajów oznaczałoby to impas.

Opowiedział się jednak za „nowym rozwiązaniem, zgodnie z którym grupy narodowych parlamentów mogłyby występować wspólnie i odrzucać unijne prawa, które nie są w ich narodowym interesie”.

Brytyjski premier zaznaczył, że „swoboda przepływu osób jest fundamentalna dla UE”; dodał, że wielu Brytyjczyków także korzysta z tego rozwiązania. Podkreślił jednak, że należy uniknąć powtórki błędów przedwczesnego otwarcia granic, i zaczekać z tą decyzją wobec nowych członków Unii Europejskiej do momentu, w którym osiągną „gospodarczą konwergencję z unijną średnią”.

Cameron powiedział, że liczy na wprowadzenie obowiązku czteroletniego stażu pracy w Wielkiej Brytanii przed uzyskaniem prawa do zasiłków i dopłat socjalnych, a także zlikwidowanie świadczeń na dzieci, które mieszkają w innym kraju członkowskim. Przyznał jednak, że uzyskanie politycznej zgody na te propozycje może być trudne.

– Unia Europejska dotarła do kluczowego momentu w swoim rozwoju – powiedział brytyjski premier, podkreślając, że jeśli jego oczekiwania zostaną spełnione, będzie namawiał wyborców do pozostania w UE. Nie wykluczył jednak, że w przypadku braku satysfakcjonującego porozumienia jego rząd może sugerować opuszczenie wspólnoty. – Ani przez chwilę nie mówię, że Wielka Brytania nie przetrwałaby poza Unią. Jesteśmy wspaniałym krajem, piątą gospodarką świata, najszybciej rozwijającym się krajem G7, a świat dosłownie mówi naszym językiem – podkreślił.

– Decyzja, która zostanie podjęta, będzie prawdopodobnie najważniejszą w naszym życiu – powiedział szef rządu, jednocześnie wykluczając, że mogłoby dojść do powtórnego głosowania w przyszłości po ewentualnej drugiej turze negocjacji.

Referendum w sprawie członkostwa Wielkiej Brytanii w UE odbędzie się zgodnie z przedwyborczymi zapowiedziami Davida Camerona „najpóźniej do końca 2017 r.”; najprawdopodobniej w drugiej połowie 2016 roku. Wyborcy odpowiedzą na pytanie, czy chcieliby, by Wielka Brytania pozostała w Unii Europejskiej. « 609-MAKIETA 1 01-23.indd 13

PROFESJONALNE

%,852 .6,ċ*2:( 3URZDG]LP\ SHĮQù REVĮXJČ Q Self-employed Q Firm Limited Q VAT Q /LVWD SĮDF &,6

'25$'=7:2

,0,*5$&<-1( 3URZDG]LP\ SHĮQù REVĮXJČ

Q UH]\GHQWXUD W\PF]DVRZD L VWDĮD Q RE\ZDWHOVWZR EU\W\MVNLH Q SDV]SRUW EU\W\MVNL Q SDV]SRUW EU\W\MVNL GOD G]LHFL XURG]RQ\FK Z 8.

7ĭ80$&=(1,$ 3URZDG]LP\ SHĮQù REVĮXJČ Q SU]\VLČJĮH Q HNVSUHVRZH Q VSHFMDOLVW\F]QH

Sara-Int Ltd Unit 6 King Street Cloisters, Clifton Walk, London, W6 0GY www.saraint.co.uk info@saraint.co.uk

0208 846 3606 Wszystkie usługi wykonujemy również KORESPONDENCYJNIE/ELEKTRONICZNIE Konkurencyjne ceny!

17/11/2015 16:57:05

014

WIADOMOŚCI Prasa na Wyspach

Pominąć własne dzieci w testamencie

Przygotowała: Sylwia Milan Źródło: Daily Mail

»

Wydziedziczeni przez rodziców

Fiona MacMillan (65 l.) z Aberdeen

– Tato chorował na raka kilka lat. Przed śmiercią to ze mną spędził większość czasu. Opiekowałam się nim w naszym domu rodzinnym , gdzie urodziłam się i mieszkałam przez całe życie. Byłam przed trzydziestką, gdy zmarł.

Mama wtedy już nie żyła. Był rok 1978. Dom został przepisany bratu. Zostałam z niczym.

Dano mi cztery tygodnie na wyprowadzenie się. Nie miałam dokąd pójść, nie stać mnie było na wynajem. Ojciec zmienił wolę na kilka dni przed tym, zanim zapadł w śpiączkę, z której nigdy się nie obudził. Zdarzenie miało miejsce na krótko przed śmiercią. Później dowiedziałam się, że była to sprawka jego siostry.

Znalazłam list od niej, w którym przestrzegała przede mną i radziła, aby mnie wydziedziczył. Umówiła wizytę prawnika już w szpitalu. Nie wiem dlaczego tak postąpiła, słabo mnie znała. Dziś nie żyje. Podejrzewam, że była zazdrosna i rozzłoszczona moją decyzją zdawania na uniwersytet. Byłam pierwszą z rodziny, która poszła na studia. Niestety po trzech miesiącach nauki, wróciłam, żeby się opiekować tatą. Decyzja o wykreśleniu ze spadku mocno wpłynęła na moje życie. Jeśli 609-MAKIETA 1 01-23.indd 14

mam być szczera, to nigdy nie poradziłam sobie z tym. Opiekowałam się ojcem, kiedy był najbardziej bezradny i słaby, a on w ostatnich dniach życia podjął decyzję, która sprawiła, że zostałam bezdomna. Zastanawiam się, czy podpisał testament z własnej woli...

Czy wiedział co robi...? Patrzyłam na jego podpis w testamencie. Widziałam pismo bardzo chorego człowieka. Pielęgniarka pytała go przed śmiercią czy wie, że jestem obok niego. Poprosiła, aby skinął głową. Łza spłynęła mu z oka. Często myślę o tym, czy zdawał sobie sprawę z tego, co się stało.

Być może nie miał siły sprzeciwić się apodyktycznej siostrze. Najgorsze, że jego decyzja zrujnowała moje stosunki z bratem. Po tym, co się stało, już nigdy nie rozmawialiśmy ze sobą.

Veronica Sutcliffe (72 l.) z Nottingham

– Teściowa odeszła z tego świata w maju, w wieku 95 lat. Oboje z mężem dowiedzieliśmy się, że zostawiła dom w Derbyshire swojemu rodzeństwu (starszemu bratu i dwóm młodszym siostrom), całkowicie nas wydziedziczając. Poczuliśmy odrzucenie, głęboki żal i smutek. Mąż był zawsze dla niej bardzo dobrym synem. Opiekował się nią, celebrował wszystkie święta, zabierał na spacery, do lekarzy. Nie mogliśmy przeciwstawić się woli testamentu. Ta decyzja zniszczyła dobre wspomnienia o jego matce.

Shirley Swaine (62 l.) z Dorset – Od dziecka mama zawsze faworyzowała mojego młodszego brata i nigdy tego nie ukrywała. Była gospodynią domową. Mieszkaliśmy w Sounderland. To ja byłam od pracy, a on mógł robić co mu się podobało.

Kiedy dorosłam, odeszłam z domu. Czułam się szczęśliwa i wolna od jej krytycznego wzroku. Miałam dobrą pracę i potrafiłam zadbać o siebie, jednak wszystko co robiłam, według niej nie było dobre. Gdy zostawiła bratu lwią część spadku, nie było to dla mnie wielkim zaskoczeniem.

Caroline MacKay (49 l.) z Aberdeen

– Ojciec wiele razy zrażał mnie do siebie, jednak ostanią wolą udało mu się mnie zaskoczyć. Zostawił swój dom wraz z całą zawartością mojemu bratu. Pieniądze podzielił pomiędzy dwóch synów, mi pozostawiając ok.10 proc. tego, co zostało. O decyzji dowiedziałam się na krótko przed jego śmiercią.

Potwornie mnie to zraniło. To całkowicie rozbiło naszą rodzinę i stało się niczym rak, który toczy nas samych. Decyzja o wydziedziczeniu jest niewyobrażalnie krzywdząca, nie można jej już cofnąć, zwłaszcza po śmierci mamy lub ojca. Dzieci pozostawione w takiej sytuacji, czują się pozbawione bezwarunkowej miłości rodziców. « 17/11/2015 16:57:05

015 przegląd prasy »daily mail

W pracy lepiej Zachodnie społeczeństwa oceniają przejście na emeryturę jako czas upadku w ich życiu. W tej sytuacji to zwykle mężczyźni cierpieli bardziej. Jednak dla nowej generacji kobiet, koniec zawodowej aktywności także oznacza poczucie bezużyteczności. Okoliczności związane z zakończeniem pracy są często inne dla pań i panów.

Ponieważ panie żyją dłużej, czasem będąc owdowiałe, czują się jeszcze bardziej samotne. Dodatkowo badania potwierdzają, że ponad 70 proc. z nich martwi się, że nie da rady finansowo. Według ostatnich raportów, przeprowadzonych przez Standard Life, oczekiwany przeciętny dochód dla brytyjskiej emerytki to rocznie 17,375 funtów, a dla emeryta 27,102 funtów. Ważne, by znaleźć jakiś zamiennik pracy, gdy ta dobiegnie końca. To znakomity czas na spełnienie życiowych ambicji, takich jak napisanie książki czy podróżowanie.

Julia Skinner, która przeszła na emeryturę w wieku 58 lat: – Przejście na emeryturę okazało się gorsze, niż własny pogrzeb. Poczułam się jak w mydlanej bańce. Nie mogłam przestać martwić się o szkołę. Zastanawiałam się, jak oni sobie dadzą radę. Mieszkam w Bristolu z 59-letnim mężem. Pracowałam jako nauczycielka. Szybko zrobiłam karierę. W 1995 roku zostałam dyrektorem szkoły.

Uwielbiałam swoją pracę. Kocham być odpowiedzialną za innych. W pewnym momencie uznałam, że przyszedł czas na młodą krew i w 2008 roku odeszłam. Planowałam, że wezmę się za siebie: schudnę, będę dużo czytać, jeść obiad i nauczę się grać na pianinie. Jednak bez dźwięku szkolnego dzwonka stałam się bardzo zagubiona. Nie wiedziałam, co mam z sobą począć. Byłam niewiarygodnie przerażona. Rano pytałam męża, co będziemy robili.

Próbowałam czytać książki, układać puzzle, chodzić na spacery, ale to wszystko wydawało mi się mało ważne.

Zawsze chodziliśmy z Nickiem do pubu w piątki wieczorem i piliśmy wino. Gdy przestałam pracować, czułam, jakbym na to nie zasługiwała.

Marion Davis, która przeszła na emeryturę w wieku 63 lat: – Przez pierwsze dwa tygodnie było jak na wyjeździe.

Potem pomyślałam, że mogę jeszcze żyć ze 30 lat i co ja mam robić przez ten cały czas?! Jestem rozwiedziona.

Mieszkam w Taunton, w Somerset. Doczekałam się pięciorga dzieci i ośmiorga wnucząt, które uwielbiam. Pomagam przy nich, ale nie uważam tego za swoją główną rolę.

Czasem przepełnia mnie wielki smutek bez powodu. Bałam się, że podobnych dni będzie dużo więcej, takich, w których nie wiem, co mam robić. Nie wiek jest problemem, ale brak relacji społecznych. Chodząc do pracy, czułam się jakbym była częścią rodziny. Pojedyncza renta, z której muszę się teraz utrzymać, oznacza dość skromne życie.

Przygotowała: Sylwia Milan

609-MAKIETA 1 01-23.indd 15

17/11/2015 16:57:06

016

WIADOMOŚCI Na Wyspach

Supermarkety obniżają ceny alkoholu To największa przedświąteczna „wojna” cenowa brytyjskich supermarketów – twierdzą eksperci.

W walce o klienta sklepy obniżają ceny alkoholi nawet o ponad połowę.

Najbardziej potaniały szampany, a także piwa i wina.

»

Ceny szampanów spadły niemal o 60 proc. Z kolei najpopularniejsze marki piwa sprzedają swoje produkty o jedną trzecią taniej. Według ekspertów z serwisu mySupermarket (www. mysupermarket.co.uk), najwięksi sprzedawcy na Wyspach w tym roku bardzo ostro walczą o klienta i już teraz tną ceny, z myślą o nadchodzących świętach. Promocje objęły już jedną trzecią alkoholi, dostępnych w sprzedaży, czyli o ponad 5 proc. więcej, niż w zeszłym roku w tym samym okresie (27 proc.).

Główną przyczyną zaostrzenia się konkurencji, na jaką wskazują analitycy, są słabe wyniki dużych brytyj-

skich sieci handlowych, które tracą na rzecz popularnych dyskontów, takich jak Aldi i Lidl.

– Sieci z dużą determinacją walczą ze sobą o pozycję na rynku. Dla klientów to świetne wieści, oznaczają bowiem spore oszczędności w okresie, kiedy zwykle wydaje się więcej pieniędzy – mówi Gilad Simhony, dyrektor mySupermarket.

Choć tego typu nowiny zwykle cieszą konsumentów, to jest też druga strona medalu. Promocje stosowane przez gigantów rynku, często podkopują pozycję mniejszych placówek handlowych, spychając je na margines rynku.

W dłuższej perspektywie to zjawisko niekorzystne dla klientów.

Jak wynika z ustaleń serwisu mySupermarket, który monitoruje ceny w sieciach Asda, Morrisons, Ocado, Sainsbury’s, Tesco oraz Waitrose, najwięcej alkoholowych promocji zorganizowała dotychczas sieć Ocado (obniżyła ona ceny aż 65 proc. piw i win – o 13 proc. więcej niż w zeszłym roku). Najgorzej pod tym względem wypada Waitrose, który rabatem objął tylko 10 proc. sprzedawanych alkoholi. «

Darczyńcy dla Syrii

»

Premier Wielkiej Brytanii, David Cameron, zapowiedział w poniedziałek na szczycie G20 w Turcji , że w przyszłym roku w Londynie odbędzie się konferencja darczyńców na rzecz Syryjczyków, których wojna domowa wtrąciła w nędzę i wygnała z domów.

Przywódcy Wielkiej Brytanii, Niemiec, Norwegii i Kuwejtu, razem z ONZ, podali, że konferencja darczyńców odbędzie się w lutym. Poinformowali też, że międzynarodowe datki na rzecz poszkodowanych przez wojnę Syryjczyków zdecydowanie spadły.

Brytyjski premier podkreślił, że dla opanowania napływu syryjskich uchodźców, konieczne jest „znaczące nowe finan609-MAKIETA 1 01-23.indd 16

sowanie”, a przede wszystkim zaspokojenie najpilniejszej potrzeby, jaką jest znalezienie politycznego rozwiązania pokojowego w Syrii, które pozwoli na powrót uchodźców do domów.

– Społeczność międzynarodowa jest odpowiedzialna za pomoc 13,5 mln ludzi pozbawionym dachu w samej Syrii i 4,2 mln syryjskich uchodźcom w sąsiednich krajach i nasze starania muszą zostać zwiększone – napisali przywódcy Wielkiej Brytanii, Niemiec, Norwegii i Kuwejtu wraz z przedstawicielem ONZ we wspólnym oświadczeniu.

Obecne finansowanie na rzecz Syrii na apel ONZ nie osiągnęło wysokości z zeszłego roku. Obecnie jest to 3,3

mld dolarów, apelowano zaś o 8,4 mld.

Wojna domowa w Syrii wywołała najgorszy od czasów II wojny światowej kryzys uchodźców, których miliony przemieszczają się z Bliskiego Wschodu na Zachód, a około 250 tys. Syryjczyków poniosło śmierć w walkach między siłami wiernymi rządowi a różnorodnymi ugrupowaniami zbrojnymi, w tym Państwa Islamskiego (IS).

Wydaje się, że na tegorocznym szczycie G20 w Turcji, zorganizowanym w Antalyi dwa dni po krwawych zamachach Państwa Islamskiego w Paryżu, poszukiwanie politycznego rozwiązania kryzysu zyskało na pilności – skomentowała agencja Reutera. « 17/11/2015 16:57:08

017

609-MAKIETA 1 01-23.indd 17

17/11/2015 16:57:09

018

WIADOMOŚCI LONDYN

50. rocznica śmierci Michała Grażyńskiego

»

Z okazji rocznicy śmierci byłego wojewody śląskiego, długoletniego przewodniczącego Związku Harcerstwa Polskiego przed II wojną światową, odbyły się uroczystości z udziałem instruktorów ZHP z Wielkiej Brytanii, Irlandii, Francji, Stanów Zjednoczonych, Kanady i Australii.

Uroczystości rozpoczęły się mszą świętą w kościele pod wezwaniem świętego Jana Ewangelisty w Putney. Następ609-MAKIETA 1 01-23.indd 18

nie na cmentarzu Putney Vale został odsłonięty nowy pomnik na nagrobku Michała i Heleny Grażyńskich. W uroczystościach wzięła udział rodzina oraz konsul generalna RP w Londynie, Ilona Węgłowska-Hajnus i wojewoda śląski, Piotr Litwa.

Michał Grażyński w latach 1926 – 1939 był wojewodą śląskim. Brał udział w pierwszej wojnie światowej oraz w drugim i trzecim powstaniu śląskim. Podczas

drugiej wojny światowej był początkowo ministrem ds. propagandy, jednak już w 1940 roku został zesłany do polskiego obozu na Wyspie Węży, jako były urzędnik sanacyjny. Do służby wojskowej wrócił po likwidacji obozu przez Brytyjczyków w 1943 roku. Po wojnie mieszkał w Wielkiej Brytanii. W latach 1946–1960 był przewodniczącym ZHP poza granicami kraju. Zginął w wypadku samochodowym w grudniu 1965 roku. « 17/11/2015 16:57:14

019 Wypadek w pracy? Dowiedz się jak uzyskać odszkodowanie!

W

ychodząc naprzeciw oczekiwaniom polskiej społeczności postanowiliśmy wyjaśnić, co należy zrobić w sytuacji, gdy doszło do wypadku.

Jeżeli miałeś wypadek w pracy niezwłocznie zgłoś wypadek swojemu przełożonemu lub, chociaż innemu pracownikowi. Pracodawca jest zobowiązany do odnotowania każdego wypadku w rejestrze wypadków (Accident Report Book). Jeżeli jest to możliwe upewnij się, że wypadek jest odnotowany i że treść notatki zgadza się z tym, co faktycznie stało się. Jeżeli jest taka możliwość zrób zdjęcie miejsca gdzie miałeś wypadek. Jeżeli masz jakieś dolegliwość bólowe warto udać się do lekarza. Jeżeli doszło do wypadku w pracy o odszkodowanie może ubiegać się pracownik na kontrakcie, pracownik agencyjny oraz osoba samozatrudniona (selfemployed). Pamietaj, że sprawy o odszkodowania przedawniają się z upływem 3 lat od dnia wypadku przy czym najlepiej oddać

609-MAKIETA 1 01-23.indd 19

sprawę w ręce adwokatów od razu po zdarzeniu, kiedy wszystkie dowody w sprawie są jeszcze dostępne. Ważne jest także, aby unikać pośredników i zgłosić się bezpośrednio do kancelarii adwokackiej, która poprowadzi sprawę o odszkodowanie na zasadzie No Win No Fee. Mec. Łukasz Wójcik prawnik kancelarii Slater Gordon zauważa, że kancelaria może wystapić do firmy ubezpieczeniowej o odszkodowanie za; dolegliwości bólowe lub uraz, utratę zarobku z powodu nieobecności w pracy oraz inne wydatki.

Naszym klientom możemy także zorganizować fizjoterapie. Bezpłatne konsultacje w języku polskim z zakresu odszkodowań za wypadki w pracy i inne wypadki zapewnia kancelaria Slater Gordon pod numerem 075 14 65 18 41. Łukasz Wójcik LLM Polski Prawnik Litigation Executive www.slatergordon.co.uk/pl

17/11/2015 16:57:16

020

ARTYKUŁ SPONSOROWANY PRAWO

Babcia nie radzi sobie już z płaceniem własnych rachunków.

Jak mogę jej pomóc?

ALEXANDRA KNIPE

»

Coraz częściej widzimy jak nasi dziadkowie czy rodzice słabną i stają się coraz mniej zaradni życiowo. Ciężko pogodzić się z podupadającym zdrowiem fizycznym i psychicznym osoby bliskiej. Niestety jest to zjawisko coraz bardziej powszechne w naszym starzejącym się społeczeństwie.

Niestety, utrata pełnej sprawności umysłowej jest wciąż tematem tabu. Któż z nas nie zna osoby starszej, która ewidentnie nie radzi sobie już z samodzielnym planowaniem budżetu domowego czy zadbaniem o wszystkie swoje potrzeby zdrowotne, a jednak uparcie nalega na to, że da sobie radę sama.

Warto zaplanować system pomocy dla osoby starszej zanim ta pomoc jest jeszcze potrzebna. Wszystkich moich klientów zachęcam do tego, aby pomyśleli, kto ma im pomagać i być odpowiedzialny za ich finanse, na wypadek, gdy w przyszłości staną się już niezdolni do podejmowania samodzielnych decyzji finansowych. Rozwiązaniem jest podpisanie pełnomocnictwa w formie LPA - Lasting Power of Attorney.

Pełnomocnictwo w formie LPA to dokument, który nadaje pełnomocnikowi prawo do rozporządzania majątkiem mocodawcy w przyszłości, w sytuacji, gdy mocodawca nie będzie już w stanie samodzielnie podejmować decyzji finansowych. LPA musi być zarejestrowane w ramach urzędu - Office of Public Guardian, który nadzoruje pełnomocnictwa wydane w Anglii i Walii. Ważnym jest, aby pełnomocnictwo było sporządzone zgodnie z wymogami prawa Anglii i Walii.

Niestety, zbyt często rodzina zgłasza się po poradę dopiero w sytuacji, gdy jest juz za późno. Kiedy osoba starsza traci zdolność do czynności prawnych, na skutek otępienia starczego (demencji) lub innego schorzenia umysłowego, na wydanie pełnomocnictwa jest już za późno.

Pomoc w opłacaniu rachunków, zorganizowaniu leczenia czy opłacenia codzien610-MAKIETA 1 01-23.indd 20

nych wydatków staje się niemal niemożliwa w sytuacji, kiedy nie ma ważnie ustanowionego pełnomocnika. Często prowadzi to do sytuacji, że dopływ wody czy ogrzewania do domu osoby starszej zostaje odcięty a wyciągnięcie z banku pieniędzy na zakupy spożywcze jest niemożliwe. Często zdarza się, że osoba starsza nie opłaciła rachunków za mieszkanie, co grozi jego utratą, lub nie zapłaciła za opiekę, co grozi wstrzymaniem wizyt pomocników.

Spotykam wiele rodzin, które chcą pomóc starszemu krewnemu, jednak nie mają koniecznych upoważnień, by takiej pomocy udzielić. Banki i inne instytucje nie pozwolą na dostęp do konta czy informacji na podstawie więzów rodzinnych. Zawsze będą wymagały dokumentu, który da podstawę prawną do zaangażowania osoby trzeciej w sprawy finansowe osoby o ograniczonej zdolności umysłowej.

Rodziny znajdujące się w tej sytuacji muszą wystąpić z podaniem do sądu (Court of Protection) o ustanowienie kuratora do spraw finansowych. Jest to procedura nieco skomplikowana i długotrwała. Kuratorem może być profesjonalista lub osoba z grona rodziny czy przyjaciół. Niezależnie od tego czy jest to profesjonalista czy nie, kurator ma ściśle określone prawem zadania i obowiązek działania w interesie osoby ubezwłasnowolnionej. Kurator musi składać do sądu

corocznych raport ze swojej działalności.

Musi więc sporządzać i zachowywać zapiski dotyczące każdej podejmowanej decyzji finansowej, tłumacząc, dlaczego została podjęta i jak służy ona najlepszemu interesowi osoby ubezwłasnowolnionej.

Większość rodzin z którymi pracuję, woli wybrać opcję kuratora profesjonalisty.

Daje im to komfort i gwarancję, że sprawy załatwiane są zgodnie z wymogami sądu. Ściąga to też z nich stres i brzemię wielu różnych obowiązków administracyjnych.

Sama działam jako kurator w sprawach wielu moich klientów. Jako kurator mam prawo kontaktowania się z bankami, instytucjami zapewniającymi dostęp do mediów (wody, gazu, itp.) i opiekunami. Upewniam się , że opłacono wszystkie rachunki, spłacono wszystkie zobowiązania i budżet domowy jest pod kontrolą. Jako kurator mam pieczę nad majątkiem osoby ubezwłasnowolnionej, a jednocześnie pracuję z rodziną, aby zabezpieczyć wszystkie potrzeby i zapewnić stałą, dobrą, jakość życia osoby ubezwłasnowolnionej. «

Jeśli masz zapytania, proszę, skontaktuj się Alexandra Knipe jest prawnikiem pracującym w kancelarii Anthony Gold, biegle operującym zarówno w języku angielskim, jak i polskim. Z Panią Alexandrą można skontaktować się pod numerem telefonu 0207 940 4000 lub e-mailowo: Alexandra.Knipe@anthonygold.co.uk

18/11/2015 09:12:54

Zamrożona cena. Nowa oferta promocyjna DFDS fortowych warunkach. Nasza przeprawa promowa pomiędzy Dover a Dunkierką jest krótka, zajmuje tylko 2 godziny.

Dunkierka – brama do Polski

Z

ima już blisko, więc zamroziliśmy cenę na nasze przeprawy promowe do Francji. Teraz można przeprawić się przez Kanał La Manche, jednym z naszych nocnych rejsów, w stałej cenie tylko £29 za rejs w jedną stronę za samochód plus do 9 osób.

Dover - Dunkierka

Podróżując swoim samochodem przez Kanał La Manche, jednym z naszych rejsów pomiędzy Dover a Dunkierką, będziesz miał otwartą drogę do Polski, a na kontynent przeprawisz się w kom-

609-MAKIETA 1 01-23.indd 21

Port w Dunkierce znajduje się 25 mil na północ od Calais, co oznacza, że z Dunkierki masz bliżej do Polski. Nasz port w Dunkierce położony w sąsiedztwie głównych tras drogowych wiodących przez Francję, Belgię, Holandię oraz Niemcy do Polski.

Podróż świąteczna z nami jest szczególnie wygodna w okresie świąteczno-noworocznym, bo nie musisz martwić się o ograniczenia bagażowe - z nami możesz zabrać tyle walizek, ile potrzebujesz. Warto pamiętać również o tym, że przeprawiając się z DFDS możesz zabrać w podróż swojego zwierzaka domowego, więc przeprawa z nami jest idealna dla całej rodziny.

Ważna informacja

Oferta dostępna na wybrane rejsy do 31 stycznia 2016 (rezerwacja do 18 grudnia 2015). Oferta nie jest dostępna w następujących datach: wypłynięcia z Dover – 11, 12, 18-24 grudnia; wypłynięcia z Dunkierki – 2, 3, 9, 10 stycznia. .

Szczegóły oferty na www.dfds.pl

17/11/2015 16:57:20

022

WIADOMOŚCI prawo

Uczestniczyłeś w wypadku drogowym, i co dalej

»

Jeżeli uczestniczyłeś w wypadku drogowym, pamiętaj o podjęciu następujących kroków:  Wezwij policję i ambulans na miejsce zdarzenia. Ich obecność jest szczególnie ważna, jeżeli doznałeś poważnych obrażeń. W przypadku lżejszego uszczerbku na zdrowiu obecność policji i ambulansu nie jest obowiązkowa.  Weź dane sprawcy wypadku. Powinny one zawierać numer rejstracyjny oraz markę i model pojazdu osoby, która spowodowała wypadek, jej imię i nazwisko, adres zamieszkania oraz dane ubezpieczyciela (nazwa firmy ubezpieczającej i numer polisy).  Z rób zdjęcia miejsca zdarzenia oraz samochodów biorących udział w wypadku.  Sprawdź, czy w pobliżu nie ma osób, które widziały wypadek. Jeśli tak, zanotuj dane świadków.  Rozejrzyj się, czy na miejscu wypadku nie ma kamer CCTV. Uzyskanie z nich nagrań pozwoli na dokładne odtworzenie wypadku.  Udaj się do szpitala lub lekarza GP, aby uzyskać odpowiednie, szybkie leczenie urazów doznanych na skutek wypadku.  Zaraportuj wypadek swojemu ubezpieczycielowi. Może mieć to bardzo

duże znaczenie w przypadku, gdy strona przeciwna złoży roszczenie przeciwko Tobie. Jeżeli skorzystałeś z usług kancelarii prawnej w zakresie uzyskania odszkodowania, pamiętaj, że Twój ubezpieczyciel powinien o tym wiedzieć. Zapobiegnie to podejmowaniu przez niego działań, które mogłyby niekorzystnie wpłynąć na Twoją sprawę.  Prowadź szczegółowe zapisy dotyczące wszystkich urazów fizycznych oraz psychicznych, które wystąpiły po wypadku, wraz z wpływem, jaki wywierają one na Twoje życie codzienne. Jeżeli na skutek zdarzenia na Twoim ciele pojawiły się siniaki lub rany, zrób ich zdjęcia, gdyż mogą stanowić one ważny dowód przy oszacowaniu wysokości odszkodowania.  Zatrzymaj wszystkie dowody wydatków poniesionych przez Ciebie na skutek wypadku (rachunki, faktury, paragony). Masz możliwość ubiegania się o odszkodowanie za zniszczoną odzież, kask, telefon komórkowy, koszty podróży, recepty, utracone zarobki, koszty niezbędnej opieki itp. Pamiętaj, że udowodnienie poniesionych przez Ciebie strat i wydatków należy do Twoich obowiązków, dlatego zbieraj wszystkie rachunki. «

Masz więcej pytań?

Zadzwoń do DNS Claims na 0208 741 7762. Pomożemy Ci odzyskać należne odszkodowanie!

UFSB[ KVƆ EPTUŖQOB OB UXPJN SMARTFONIE I TABLECIE! ı$*Ĉ("+ $00-563ĕ OB UBCMFU J LPNÕSLŖȷ

609-MAKIETA 1 01-23.indd 22

17/11/2015 16:57:24

023

609-MAKIETA 1 01-23.indd 23

17/11/2015 16:57:26

024

TEMAT NUMERU tradycja

Gurkhów otacza dziś na całym świecie aura, stanowiąca mieszankę podziwu i strachu.

W przeszłości samo ich pojawienie się na polu bitwy często wzbudzało panikę wśród wrogów. To jednak tylko jedna strona legendy niepozornych z wyglądu mieszkańców himalajskich dolin, od 200 lat stanowiących dumę brytyjskiej armii.

Marcin Szczepański

»

Słysząc nazwę Gurkha, większość ludzi ma przed oczami obraz fanatycznego wojownika w orientalnym stroju i z charakterystycznym, długim, zakrzywionym (i często zakrwawionym) nożem kukri w ręku. Rzeczywistość jest jednak nieco inna. Ale po kolei.

Historia zaangażowania Gurkhów w brytyjskiej armii sięga 1815 roku. W trakcie prowadzonej wówczas wojny pomiędzy Brytyjską Kompanią Wschodnioindyjską a Nepalem, Brytyjczycy po raz pierwszy zetknęli się z Gurkhami jako wojownikami. Straty, jakie ponieśli Brytyjczycy w tym konflikcie spowodowały, że w przeciwieństwie do innych obszarów podbijanych przez Imperium Brytyjskie, Nepal zachował suwerenność a armia indyjska, będąca częścią sił zbrojnych Imperium, zaczęła rekrutować początkowo pojedynczych żołnierzy a następnie całe oddziały właśnie spośród Gurkhów.

Ich wierność i poświęcenie w kolejnych konfliktach na terenie Azji Środkowej poskutkowało włączeniem ich formalnie do armii indyjskiej od momentu stłumienia powstania sipajów w 1857 roku. Bataliony Gurkhów stanowiły od tego momentu część armii Imperium Brytyjskiego, aż do uzyskania przez Indie niepodległości w 1947 roku. Do tego momentu wrócimy jednak później.

Dlaczego jednak tym nikłego wzrostu mężczyznom, na co dzień zajmującym się rolnictwem i hodowlą, udało się zyskać podziw i zaufanie tak bardzo przecież » 609-MAKIETA 2 24-41.indd 24

Gurkhowie wojownicy zawsze wi koronie

17/11/2015 16:57:56

025

Fot. Getty Images/Cate Gillon/Staff

wie: cy wierni

609-MAKIETA 2 24-41.indd 25

17/11/2015 16:57:58

026

TEMAT NUMERU tradycja

zadufanym w sobie oficerom najpotężniejszej wówczas na świecie armii?

Urodzeni wojownicy?

Stanie się to oczywiste, jeśli weźmiemy pod uwagę ekstremalne wręcz warunki, w jakich przyszło od wieków żyć mieszkańcom nepalskich dolin. Odporność na trudy i niewygody, nieodzowna w każdej kampanii wojennej, była więc dla nich naturalną cechą, pozwalającą im przetrwać. Jeśli dołączymy do tego wielowiekową tradycję, opierającą się na bezwględnej lojalności wobec swojej rodziny i plemienia, otrzymamy niemal idealny materiał na żołnierzy.

Nie zmienia to faktu, że przez dzie-

sięciolecia Gurkhowie traktowani byli przez brytyjskich przełożonych jako żołnierze drugiej kategorii. Świadczy o tym fakt, że dopiero na przestrzeni ostatnich 20 lat otrzymali oni takie same prawa, dotyczące choćby emerytur czy osiedlania się w Wielkiej Brytanii, jak rodowici żołnierze brytyjscy. Nigdy nie pozwolono również, by Gurkhowie sami obejmowali dowodzenie nad swoimi oddziałami – dowódcami zawsze byli oficerowie z Wielkiej Brytanii.

Choć przez cały XIX wiek Gurkhowie brali udział w praktycznie wszystkich konfliktach zbrojnych z udziałem armii brytyjskiej w Azji czy Europie, to na ich legendę decydujący wpływ miały obie wojny światowe.

W czasie I wojny światowej, w działaniach wojennych udział wzięło łącznie ponad 200 tys. Gurkhów, z których około 20 tys. poległo. 31 regimentów Gurkhów brało udział w walkach na niemal wszystkich frontach. Szczególnie wyróżniły się one podczas walk o Gallipoli oraz w bitwie pod Loos we Francji, gdzie

8. Batalion walczył do ostatniego poległego żołnierza.

II wojna światowa spowodowała zwiększenie zapotrzebowania na słynących z waleczności i poświęcenia żołnierzy z Nepalu. Liczbę batalionów składających się z Gurkhów zwiększono wówczas z 20 przed jej wybuchem, do 40 w szczytowym okresie wojny. W sumie w konflikcie wzięło udział ponad 250 tys. Gurkhów. Poległo około 32 tys. z nich.

Po uzyskaniu przez Indie niepodległości w 1947 roku, oddziały Gurkhów zostały podzielone pomiędzy armię Indii i Zjednoczonego Królestwa. W armii brytyjskiej pozostały cztery regimenty (każdy składający się z dwóch batalionów). Początkowo stacjonowały one na Malajach a następnie w Hongkongu.

Po przejęciu Hongkongu przez Chiny w 1997 roku, dowództwo i centrum szkolenia Brygady Gurkhów przeniesiono do Wielkiej Brytanii.

Po II wojnie światowej Gurkhowie brali udział w wojnie o Fal-

Batalion Gurkhów podczas ćwiczeń wojskowych

609-MAKIETA 2 24-41.indd 26

17/11/2015 16:58:02

027 klandy w 1982 roku oraz w operacjach pokojowych w Sierra Leone, Timorze Wschodnim, Bośni i Kosowie. Najnowszą historię bohaterstwa Gurkhów stworzyło ich zaangażowanie w wojnie z Talibami w Afganistanie.

Tylko podczas tego ostatniego konfliktu wielokrotnie udowodnili swoje poświęcenie dla armii. Słynna była zwłaszcza historia sierżanta Dipprasada Puna, który samodzielnie, przez niemal godzinę, bronił swojego posterunku, atakowanego przez Talibów, uzbrojonych w karabiny i wyrzutnie rakiet. Pun zabił około 30 z nich, wystrzeliwując cały zapas amunicji, kilkanaście granatów oraz detonując minę. Ostatniego napastnika, który próbował wspiąć się na dach bronionego przez żołnierza budynku, Pun obezwładnił, rzucając w niego trójnogiem od karabinu maszynowego.

Z opowieści i rozmów z Gurkhami, zarówno obecnie służącymi w armii, jak i weteranami II wojny światowej, często przebija się kwestia braterstwa i wzajemnego poświęcenia się za kolegów. Nie jest to nic wyjątkowego wśród żołnierzy, ale w przypadku Gurkhów często ma to znaczenie dosłowne. Fakt, iż są oni rekrutowani z bardzo zamkniętej społeczności sprawia, że duża ich część jest ze sobą rzeczywiście w bliższym lub dalszym stopniu spokrewniona.

A słynne noże kukri? W przeszłości rzeczywiście były one często wykorzystywaną w bezpośrednich starciach z bronią, a paniczny strach przed nimi wynikał przede wszystkim z nietypowego i zapadającego w pamięć kształtu. Sami Gurkhowie mawiali, że jeśli kukri zostanie wyciągnięty podczas walki, to musi posmakować krwi wroga zanim wróci do pochwy.

W przeciwnym razie Gurkha musiał ubrudzić nóż własną krwią.

Od długiego czasu pełnią one jednak przede wszystkim rolę dekoracyjną (dwa skrzyżowane kukri znajdują się w herbie każdej jednostki Gurkhów w brytyjskiej armii). Jedynym praktycznym zastosowaniem noża w dzisiejszych czasach jest przygotowywanie posiłków.

Obecnie w armii brytyjskiej funkcjonuje Brygada Gurkhów, składająca się z dwóch batalionów piechoty i oddziałów pomocniczych. W sumie liczy ona 3,6 tys. żołnierzy, ale w efekcie planowanych reform sił zbrojnychz,ma zmniejszyć swoją liczebność do około 2,5 tys. ludzi. Jeden z batalionów stacjonuje w Wielkiej Brytanii a drugi 609-MAKIETA 2 24-41.indd 27

Fakt iż Gurkhowie są rekrutowani z bardzo zamkniętej społeczności sprawia, że duża ich część jest ze sobą rzeczywiście w bliższym lub dalszym stopniu spokrewniona.

Kukri dla wielu ludzi jest znany jako nóż Gurkhów

stanowi brytyjski garnizon w Brunei (jest to zarazem ostatnia brytyjska jednostka wojskowa stacjonująca na stałe na Dalekim Wschodzie).

To jednak tylko jedna twarz Gurkhów – żołnierzy. W ostatnich latach coraz częściej w brytyjskich mediach pokazuje się jednak inne oblicze tych twardych i zaprawionych w trudach życia ludzi.

Armia szansą na lepszy los

Zacząć należy od tego, że Gurkhowie nie są jednolitą grupą społeczną. Nie jest to też narodowość w wąskim tego słowa znaczeniu. Gurkhami historycznie określano mieszkańców nepalskiego regionu Gorkha, położonego wokół miejscowości o tej samej nazwie, który to stał się w XVIII wieku zalążkiem królestwa Nepalu i jest uznawany za kolebkę nepalskiej państwowości.

Mieszkańcy tego rejonu przywędrowali tam kilka wieków wcześniej z południa, i według tradycji byli potomkami średniowiecznego hinduskiego filozofa i mistrza jogi Gorakhnatha, uznawanego dziś za świętego zarówno w hinduizmie, jak i buddyzmie. Od jego imienia ma więc wywodzić się nazwa regionu i zamieszkującego go ludu.

Wśród pierwszych Gurkhów, rekrutowanych przez Brytyjczyków na początku XIX wieku, znajdowali się przedstawiciele jedynie trzech plemion – Chetri, Magar oraz Gurung. Ograniczenie to w późniejszym okresie zniesiono, a obecnie o angaż w armii starać się mogą wszyscy obywatele Nepalu.

Jak już wspomniano, Gurkhowie w Nepalu utrzymują się przede wszystkim z rolnictwa i w mniejszym stopniu z turystyki. Łatwo więc wyobrazić sobie, że dostanie się do brytyjskiej armii na kilkunastoletni kontrakt nawet przy najniższym żołdzie to dla ogromnej większości z nich jak wygrać los na loterii. Taka też była od początku główna motywacja Gurkhów służących w indyjskiej, a następnie brytyjskiej armii.

Do dziś element ekonomiczny jest tu kluczowy, nic więc dziwnego, że na coroczną jesienną selekcję, przeprowadzaną w środkowonepalskim mieście Pokhara, zgłasza się od kilkunastu do nawet 20 tysięcy ochotników. Na angaż w armii, w zależności od aktualnego zapotrzebowania, liczyć może od stu do trzystu z nich. » 17/11/2015 16:58:04

028

TEMAT NUMERU tradycja corocznie wysyłają oni swoim pozostawionym w Nepalu bliskim wsparcie rzędu 2 mld funtów, a więc blisko jedną czwartą nepalskiego PKB.

W obronie praw i godności

Wielu młodych mężczyzn (armia brytyjska przyjmuje Gurkhów w wieku od 17 do 21 lat), by dostać wymarzony kontrakt, poświęca dorobek całego życia. Często na przygotowania do selekcji zrzucają się także członkowie jego rodziny. Trzeba bowiem zaznaczyć, że do przejścia selekcji nie wystarcza sprawność fizyczna; kandydaci muszą oprócz tego zaliczyć testy językowe (rozumienie ze słuchu, a także pisanie), co dla ludzi, z których większość nie miała wcześniej kontaktu z językiem angielskim, a spora grupa nie potrafi pisać i czytać, jest barierą nie do przejścia.

Dla wyselekcjonowanej w pierwszym etapie grupy kilkuset kandydatów, ostatecznym testem jest pięciokilometrowy bieg na szczyt góry, z ważącym 25 kg obciążeniem, w tradycyjnym, noszonym na plecach koszu zwanym doko. Warunkiem jego przejścia jest pokonanie trasy w mniej niż 48 minut.

Inną barierą w karierze wojskowej są problemy zdrowotne. Z udziału w selekcji dyskwalifikują m.in. ubytki w zębach, wady wzroku czy wcześniejsze kontuzje mięśni, kości czy więzadeł. Dokładną weryfikację przeprowadzają wojskowi lekarze.

Dla nielicznej grupy szczęśliwców selekcja oznacza bramę do lepszego życia, ale jednocześnie długi i trudny okres szkolenia, przeprowadzanego w bazie Catterick w północnym Yorkshire. Dla przyzwyczajonych do podzwrotnikowego klimatu ludzi, którzy śnieg widzieli jedynie na odległych 609-MAKIETA 2 24-41.indd 28

himalajskich szczytach, angielska pogoda jest równie poważnym wyzwaniem, co fizyczne trudy szkolenia.

Skoszarowanie w bazie przez pierwszy rok ma też ograniczyć szok cywilizacyjny, jakiego mogliby doznać, trafiając z nepalskiej wioski do dużych angielskich miast.

Przez prawie dwieście lat angaż w armii brytyjskiej był dla Gurkhów jedyną szansą na lepsze życie. W tej chwili nie jest to już prawdą. Coraz więcej Nepalczyków wyjeżdża bowiem za pracą do Europy, Australii czy do krajów arabskich. Szacuje się, że

Fot. Getty Images /Oli Scarff/Staff

Gurkhowie podczas obchodów zakończenia I Wojny Światowej, 11 listopada 2015

Przez dziesięciolecia Gurhowie w brytyjskiej opinii publicznej albo nie istnieli, albo traktowani byli jak zwykli najemnicy, którymi teoretycznie byli i nadal są. W ostatnich dekadach postrzeganie Gurkhów istotnie się zmieniło.

Szczególnie po II wojnie światowej do opinii publicznej trafiało coraz więcej przekazów, pokazujących poświęcenie i bohaterstwo, zupełnie obcych narodowościowo i kulturowo ludzi, w obronie brytyjskich granic. Do dzisiaj 13 Gurkhów otrzymało za zasługi wojenne najwyższe brytyjskie odznaczenie – Krzyż Wiktorii. Kolejne 13 krzyży trafiło w ręce brytyjskich oficerów z batalionów Gurkhów.

Nic więc dziwnego, że coraz częściej mówiło się na Wyspach o nierównoprawnym traktowaniu Gurkhów w stosunku do ich brytyjskich kolegów z armii. Po zakończeniu służby wojskowej nie mieli oni bowiem prawa do emerytury, a także nie mogli pozostać w Wielkiej Brytanii. W efekcie, ludzie, których jedynymi kwalifikacjami była służba wojskowa, trafiali ponownie do nepalskich wiosek, gdzie w nędzy i zapomnieniu dożywali swoich dni.

Pierwszym zdecydowanym krokiem, w kierunku poprawy losu odchodzących

Znana brytyjska aktorka Joanna Lumley aktywnie walczy w obronie równych praw dla Gurkhów

17/11/2015 16:58:06

029 ze służby Gurkhów, było powołanie w 1969 roku organizacji charytatywnej The Gurkha Welfare Trust, która dzięki ofiarności Brytyjczyków roztoczyła opiekę nad weteranami.

W tej chwili z jej pomocy korzysta ponad 6 tys. byłych żołnierzy i ich rodzin, zarówno mieszkających w Wielkiej Brytanii, ale przede wszystkim tych, którzy zmuszeni byli wrócić do Nepalu.

Dopiero w 2007 roku zezwolono bowiem Gurkhom na osiedlanie się w Wielkiej Brytanii po zakończeniu służby.

Zrównano ich wówczas także pod względem świadczeń emerytalnych z żołnierzami brytyjskimi, jak również zezwolono im na przenoszenie się do innych jednostek brytyjskiej armii, po przynajmniej pięciu latach służby. Żeby jednak nie było tak kolorowo, to nowe regulacje obejmują jedynie tych Gurkhów, którzy wstąpili do armii po 1 lipca 1997 roku. The Gurkha Welfare Trust nadal miała więc pełne ręce roboty.

Pomimo wprowadzenia nowych regulacji w 2007 roku, kampania w obronie równych praw dla Gurkhów nie straciła na sile. Jej twarzą była znana aktorka Joanna Lumley, znana choćby z głośnego filmu Martina Scorses „Wilk z Wall Street”, a prywatnie córka Jamesa Lumley’a, emerytowanego majora, służącego jako oficer w brygadzie Gurkhów.

Kampania przyniosła efekt już w 2009 roku, kiedy to parlament przegłosował rozszerzenie regulacji z 2007 roku.

Przewiduje ono możliwość osiedlania się w Wielkiej Brytanii także dla Gurkhów, którzy zakończyli służbę przed 1997 rokiem. Jedynym warunkiem jest okres służby, który musi przekraczać 5 lat.

Rozsiani po świecie

Zaangażowanie militarne Gurkhów nie ogranicza się bynajmniej do armii brytyjskiej. W 1947 roku, po uzyskaniu przez Indie niepodległości i podziale batalionów Gurkhów, znacząca większość z nich trafiła do armii indyjskiej, gdzie bataliony te funkcjonują do chwili obecnej i liczą blisko 50 tys. żołnierzy.

Oprócz tego, Gurkhowie stanowią rzecz jasna trzon armii Nepalu. Do czasu zniesienia w tym kraju monarchii w 2008 roku stanowili m.in. straż pałacową króla. Około 2 tys. Gurkhów służy jako batalion policji w Singapurze, a kolejne 2 tys. z nich pełni rolę osobistej straży sułtana Brunei. W roli cywilnych kontraktorów, Gurkhów zatrudnia także amerykańska marynarka wojenna.

Są oni także bardzo częstymi rekrutami różnego rodzaju prywatnych podmiotów o charakterze paramillitarnym (tzw. prywatne firmy wojskowe). W tym charakterze wielu Gurkhów znalazło zatrudnienie w Iraku, w trakcie i po zakończeniu operacji „Iracka Wolność” w 2003 roku.

Pomimo ograniczania liczebności batalionów Gurkhów, to armia brytyjska wciąż pozostaje preferowanym miejscem pracy dla tysięcy młodych mężczyzn z Nepalu.

Przede wszystkim ze względu na najlepsze wynagrodzenia, ale często także ze względu na rodzinne tradycje. Wśród służących dziś w brytyjskim wojsku Gurkhów z łatwością można znaleźć takich, którzy kontynuują w ten sposób tradycję, zapoczątkowaną przez dziadków czy pradziadów. Dla wielu dostanie się do armii, było i jest nie tyle koniecznością, co kwestią honoru. « 609-MAKIETA 2 24-41.indd 29

17/11/2015 16:58:06

Fot. PAP/EPA/Christine Olsson, Koca Sulejmanovic, Jack Taylor, Armando Babani

030

KOMENTARZ TYGODNIA polityka

Po zamachach w Paryżu cały świat wyrażał solidarność z Francją. Motyw francuskiej flagi pojawił się na najsłynniejszych budowlach w wielu krajach. Na zdjęciu od lewej u góry: The Ericsson Globe Arena w Szwecji, budynek w Belgradzie, London Eye oraz siedziba władz w Tiranie w Albanii.

Dżihad rodzi dyktat Terrorystyczny atak we Francji może dać polityczne paliwo skrajnie prawicowym ruchom w Unii. I być gwoździem do trumny dla zachodniego liberalizmu oraz europejskiego solidaryzmu.

Radosław Zapałowski

»

Horror w Paryżu. Znowu. Społeczeństwo w traumie. Świat w szoku. Rok, który zaczął się tragedią w redakcji Charlie Hebdo, kończy się masakrą na paryskich ulicach. Jeszcze bardziej dramatyczną. Jeszcze bardziej krwawą. Z większą liczbą ofiar śmiertelnych i rannych. 13 listopada 2015 r., tak jak jedenasty września 2001 r., może być punktem zwrotnym w historii. O trudnych do przewidzenia konsekwencjach.

Europa na zakręcie

Wstrząs jest tak wielki, że przełom polityczny i społeczny, we Francji i całej Euro609-MAKIETA 2 24-41.indd 30

pie Zachodniej, wydaje się nieunikniony. Bo chociaż terroryści szaleją na całym globie – w kwietniu dokonali rzeźni na uniwersytecie w Kenii, w lipcu krwią spłynęła Nigeria, przed atakami w Paryżu do aktów terroru doszło w Bejrucie – to jednak uderzenie w Zachód potęguje psychozę, traumę oraz szok i ma niestety większe znaczenie symboliczne. To niesprawiedliwe z moralnego i humanitarnego punktu widzenia, ale obrazki z francuskich ulic mają większą siłę medialną, niż dramatyczne zdjęcia chociażby z Bejrutu czy innych miast spoza globalnego centrum. Dlatego w mediach społecznościowych ludzie współczują Francuzom, wklejając w swoje zdjęcia flagę Republiki, a ignorują np. zamach na rosyj-

ski samolot. Jednych taki owczy pęd i puste gesty drażnią, innych śmieszą, ale symboliczny solidaryzm z ofiarami jest naturalną postawą jednostek w kontekście politycznej, medialnej i kulturalnej dominacji Zachodu.

I dlatego też masakra w Paryżu daje asumpt do zasadniczej zmiany postawy politycznej centrum. W końcu atak na Francję to uderzenie w jeden z dwóch najważniejszych krajów Unii. A do tego jeszcze dokonany jest w czasie, kiedy w Unii trwa rozgorączkowana debata, dotycząca uchodźców, polityki multikulturowej, wartości europejskich, solidarności. W czasie politycznego i społecznego silnego napięcia. Rosnącej fali prawicowego populizmu, aplauzu dla idei państw narodowych, społecznego ego17/11/2015 16:58:08

031 izmu oraz widocznej dezintegracji europejskiej. W tym kontekście chłodna, pozbawiona emocji debata na temat złożonych uwarunkowań terroryzmu może się spotkać ze społecznym sprzeciwem lub niezrozumieniem. Wiadomo, że źródła terroru są różne, od czynników wewnętrznych (tj. bieda, anomia, wykluczenia jako strukturalna pożywka dla radykalizacji), przez globalne (czyli internacjonalizacja i militaryzacja przestępczości coraz silniej powiązanej z sieciami terrorystycznymi), po polityczne: gry mocarstw w konkretnych miejscach świata. Taki ton dominuje we francuskich i w brytyjskich mediach jednak głos ludu jest zupełnie inny. I ostatecznie to on będzie kluczowy dla przyszłych działań państw.

Śmierć hipsterów

Tym razem terroryści uderzyli w samo serce „lewackiego” Paryża. Zamiast na turystyczne ikony, miejsca, gdzie gromadzi się wielonarodowy tłum lub dzielnice zamieszkałe przez konserwatystów, ewentualnie miejsca i ośrodki władzy, bojownicy Państwa Islamskiego na cel wybrali sobie 11 Dzielnicę Paryża, która zdominowana jest przez tzw. „bobo” – burżuazyjną bohemę z wyrazistymi lewicowymi przekonaniami. W tych miejscach tętni „multikulti”. Te dzielnice, mimo postępującej gentryfikacji, wciąż mają ludowy i wieloetniczny charakter. Są mekką hipsterów i wolnomyślicieli.

Jeśli atak na symbole multikulturowej Francji (Stade de France też jest ikoną różnorodności etnicznej) nie są przypadkowe, to można przypuszczać, że zamachowcom chodzi o grę na dezintegrację francuskiego społeczeństwa wzdłuż religijnych, kulturowych i etnicznych linii. Państwo Islamskie chce podwójnej radykalizacji Francji, a szerzej całej Europy Zachodniej. Z jednej strony ataki obliczone są na radykalizację nastrojów społecznych niemuzułmańskiej większości, z drugiej – muzułmańskiej mniejszości. Na radykalizację działań francuskiego i europejskiego aparatu bezpieczeństwa, który by działał uciążliwie, głównie wobec francuskich, brytyjskich, niemieckich czy holenderskich muzułmanów. I tym samym kreował radykałów oraz fanatyków, którzy staliby się łatwym celem do werbowania w szeregi bojowników ISIS. I wiele wskazuje na to, że strategom Państwa Islamskiego może się to udać.

Na zwrot w kierunku polityki pięści wskazuje wewnętrzna sytuacja we Francji.

Prezydent François Hollande oskarżany jest 609-MAKIETA 2 24-41.indd 31

o brak charyzmy, powagi i ,co ważniejsze, o brak umiejętności radzenia sobie w kryzysie. Polityczny wiatr w żaglach złapała za to liderka Frontu Narodowego, Marine Le Pen oraz były prezydent Francji, Nicolas Sarkozy – oboje będący „jastrzębiami” w kwestii polityki zagranicznej i wewnętrznej. Jeśli dodać do tego chwiejącą się polityczną pozycję Angeli Merkel w Niemczech oraz zalewającą Europę Środkową i Wschodnią falę prawicowego szaleństwa, mamy coraz większe powody do obaw.

Jak dotąd mieliśmy szczęście. Europa mimo cyklicznych ataków i zwiększonego zagrożenia ze strony ekstremistów, zachowała zimną krew i liberalne idee. Europejskie demokracje nie zamieniły się w państwa policyjne. Nie było odwetu na społeczności muzułmańskie, ani pogromów. Nie wpadliśmy w spiralę przemocy i rasistowskiego szaleństwa. Społeczeństwa pozostały wolne, otwarte i tolerancyjne. Politycy uniknęli pułapki populizmu i autorytarnych rozwiązań. Ani akty terroru w Madrycie, zamachy na londyńskie metro, ani ataki na synagogi, wolnomyślicieli i karykaturzystów w Kopenhadze, Paryżu, Brukseli,

nie, jak zazwyczaj, „wolni strzelcy”, których z natury trudniej namierzyć służbom specjalnym, ale wytrenowani „żołnierze”, którzy z demoniczną precyzją zaplanowali i wykonali barbarzyńską zbrodnię wobec ludzkości. I w jakimś sensie uzewnętrznili bezradność aparatu bezpieczeństwa. Prezydent Francji, François Hollande, porzucił cywilny język i powiedział, że „Francja jest w stanie wojny z Państwem Islamskim”, a do tego jeszcze zarządził stan wyjątkowy i zamknął granice. Z Europy Wschodniej płyną głosy, które łączą zamachy terrorystyczne, kryzys uchodźczy i politykę azylową. Z internetu dobiega ksenofobiczny wrzask, mający u podstaw poczucie fizycznego zagrożenia. W jakiejś mierze uzasadniony i racjonalny, chociaż wypływający z ignorancji i politycznej niewiedzy.

Terroryści odnieśli sukces. Akt krwawego terroru stał się zapalnikiem do zwielokrotnienia obrazów grozy w przestrzeni publicznej. I co ważniejsze, jest asumptem do redefinicji postawy politycznej Europy. Wracają głosy o konieczności rewizji postanowień o ruchu bezgranicznym. Mocy nabierają narodowe egoizmy.

Rozpoczynają się poszukiwania pozaeuropejskich działań w dziedzinie bezpieczeństwa. Pokusa rozwiązań autorytar-

Amsterdamie czy Marsylii, nie zachwiały fundamentami liberalnej demokracji.

Owszem, wzrosły uprawnienia i znaczenie służb specjalnych, zwiększono nadzór i inwigilację, ale prawa człowieka nie zostały zdewastowane. Mimo zasadnych obaw elit, specjalistów, fachowców i intelektualistów, zachowaliśmy zimną krew i powściągnęliśmy emocje.

Tym razem jednak można odnieść wrażenie, że będzie inaczej. Wydaje się, że coś pękło i że terror w Paryżu zmieni Europę.

Na gorsze. Tym razem ataki przeprowadzili

nych staje się coraz większa. Terrorystyczny atak na Paryż napędza europejską prawicę, niszczy solidaryzm w Unii i wzmacnia atawistyczne projekty Europy jako „bastionu chrześcijaństwa”, który żeby przetrwać musi się bronić przed „islamskim potopem”, polityczną poprawnością oraz „lewacką” ideologią „multikulti”. I jeśli tak się stanie, zamachy z 13 listopada mogą być symbolicznym końcem liberalnej Europy, jaką znamy. Dżihad urodzi nam prawicowy dyktat, którego skutki będą bolesne i trwałe. «

Liberalizm musi odejść

To niesprawiedliwe z moralnego i humanitarnego punktu widzenia, ale obrazki z francuskich ulic mają większą siłę medialną, niż dramatyczne zdjęcia chociażby z Bejrutu czy innych miast spoza globalnego centrum.

17/11/2015 16:58:08

032

felieton znowu dobroniak

Emigranckie pitu pitu Paryskie ataki są kolejnym przyczynkiem do wylewu ścieku na forach, portalach społecznościowych i w komentarzach pod artykułami na ten temat.

Każdy stał się nagle specjalistą od emigracji, uchodźców i światowej polityki na Bliskim Wschodzie. To pretekst do tego, żeby popadać w paranoję, panikę i skrajności. Od lewa do prawa i „wicewersja”.

»

Ataki na wieże World Trade Center w Nowym Jorku posłużyły Amerykanom do rozpoczęcia kolejnej krucjaty przeciwko muzułmanom. Do czego posłużą ataki w Paryżu?

Tego jeszcze nie wiadomo, ale można się domyślać, że do usprawiedliwienia kolejnych działań zachodnich rządów, które zapewne bardziej zaognią sytuację, niż ją załagodzą. Śmieszy mnie reakcja rodaków w starym kraju. Większość z nich nigdy nie widziała na oczy muzułmanina, uchodźcy, a nawet emigranta. No chyba, że któryś z Polaków akurat pojechał odwiedzić swoją rodzinę pod miastem Łódź. Śmieszy mnie to zmienianie zdjęć profilowych na flagę francuską i kładzenie się Rejtanem na polskich portalach i profilach. Że zagłada, że walczyć z wrogiem ojczyzny, że zalew islamu itd. itp.

Czy ci ludzie wychodzą kiedyś z „internetów” i widzą świat za oknem?

Nie sądzę. Siedzą przed monitorem i nakręcają się jak Piotrek, bohater rysunkowej historyjki autorstwa Janka Kozy, który „nie czekając na decyzje przywódców państw, atakuje bez litości” sprzed 609-MAKIETA 2 24-41.indd 32

komputera, wściekle uderzając palcami o klawiaturę.

Oczywiście bez wątpienia Polska jest zagrożona atakami kretynów z zasłoniętymi twarzami i Mahometem w głowie – już kiedyś polskie służby zapobiegły atakom w polskich kościołach podczas mszy typu „Pasterka”. Jednak nie oszukujmy się. W Polsce nie ma zalewu emigrantów i wyznawców religii muzułmańskiej. Polska jednak jest mało atrakcyjnym miejscem, mimo że już podnosi się z kolan, odbudowuje się z ruiny i zapala się zamiast wygaszać. Po co się nakręcać?

Trzeba jednak zwrócić uwagę na jedno. Tak zwany „Zachód” zakłada, że wszyscy przyjeżdzający do UE to uchodźcy. Polacy natomiast zakładają, że tak nie jest. I nie można im tego zabronić tylko dlatego, że mają odmienny pogląd od reszty Europejczyków. Takie poglądy też trzeba szanować, na tym polega demokracja. Niestety, wielu zapomina, że demokracja bierze swoją nazwę od greckiego słowa oznaczającego „wolę ludu” (brzmi znajomo?).

Kto wie, czy w krajach na zachód od Odry, pośród społeczeństwa, nie klaruje

się podobny do polskiego pogląd? Jedyna różnica jest taka, że w Polandii do władzy właśnie doszły ruchy/partie polityczne, które „p*****lą konwenanse” i właśnie dlatego wygrywają. Słowiańska dusza chyba woli bardziej stanowczy i bezpośredni przekaz.

Poza tym należy zauważyć, że w atakach w Paryżu nie ginęli tylko biali, rdzenni europejscy chrześcijanie, a wszyscy po kolei, jak leci.

W obliczu śmierci wszyscy stali się równi. Tak jak i my, wcześniej czy później, tacy się staniemy... « Słowniczek dla nieogarniętych Felieton – specyficzny rodzaj publicystyki, krótki utwór dziennikarski prasowy, radiowy i telewizyjny, utrzymany w osobistym tonie, lekki w formie, wyrażający – często skrajnie złośliwie – osobisty punkt widzenia autora.

17/11/2015 16:58:11

033

609-MAKIETA 2 24-41.indd 33

17/11/2015 16:58:13

034

między nami świat polonii

Ostatnia szansa na darmowe porady

Agata Nowak

» Już ponad pół tysiąca polskich emigrantów skorzystało z bezpłatnego poradnictwa prawnego i obywatelskiego, prowadzonego w Londynie przez Stowarzyszenie APERTO, działające w partnerstwie z firmą Sara Int. Pomoc jest darmowa, ale potrwa tylko do połowy grudnia, bo wtedy kończy się dofinansowanie z polskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych.

609-MAKIETA 2 24-41.indd 34

Poradnictwo zostało zainicjowane w ubiegłym roku dzięki dotacji z MSZ, w ramach konkursu "Współpraca z Polonią i Polakami za granicą w 2014 roku.". Z porad skorzystało wówczas ponad 300 rodaków, głównie mieszkających w Londynie. Sprawozdanie z realizacji projektu zostało pozytywnie ocenione przez ministerstwo i w tym roku organizacja ponownie wygrała grant, rozszerzając działalność na niemal całe Wyspy Brytyjskie.

– Pomoc kierujemy do Polaków mieszkających w Wielkiej Brytanii, którzy mają problemy z samodzielnym rozwiązaniem swoich życiowych problemów – mówi Anna Magryta - Urban, prezeska Stowarzyszenia APERTO. – Zgłaszają się do nas głównie osoby, które przyjechały do Wielkiej Brytanii bez znajomości tutejszego systemu prawnego i języka angielskiego. W codziennym życiu większość emigrantów styka się z kwestią dostępu do służby zdrowia, edukacji, problemami w pracy czy w rodzinie. Dla wielu z nich nie jest oczywiste, jakie mają prawa, na jakie wsparcie gminne czy rządowe mogą liczyć w zakresie wynajmu

mieszkania, czy kupna nieruchomości.

Sporo mamy też osób starszych, które nabyły już prawo do brytyjskiej emerytury, ale nie wiedzą jak z niego skorzystać. Znaczną grupę klientów stanowią osoby, które nie potrafią samodzielnie odpowiedzieć na pismo z urzędu czy wypełnić formularz związany z zasiłkami – wyjaśnia pani Anna.

Doradcy stowarzyszenia dyżurują w soboty. Na konsultacje osobiste i telefoniczne można umawiać się przez cały tydzień. Istnieje także możliwość uzyskania porady drogą mejlową, choć to najmniej popularna forma kontaktu.

Zdecydowana większość osób dzwoni, a w bardziej skomplikowanych sprawach, wymagających analizy dokumentów i napisania listów, osobiście przychodzi do biura. Pomoc, co najważniejsze, jest bezpłatna i dostępna dla każdego.

Problem goni problem

Najczęściej powtarzają się problemy związane z wynajmem mieszkań, nadpłatą i koniecznością zwrotu zasiłków, oraz kontrowersyjnymi zwolnieniami z pracy i niewypłaconym wynagrodzeniem. Sporo jest też par, borykających się 17/11/2015 16:58:15

035 w trakcie rozwodu z podziałem majątku, zasiłków i praw do opieki na dziećmi.

– Jeden nierozwiązany problem często uruchamia ciąg zdarzeń, który prowadzi do kolejnych kłopotów – ostrzegają doradczynie. Przykładem jest pułapka zasiłkowa, w którą bardzo często wpadają Polacy. Pobierają je w maksymalnych kwotach, nie zgłaszają zmian zarobków i innych okoliczności, wpływających na ich wysokość, a gdy przychodzi informacja o wstrzymaniu świadczeń i konieczności zwrotu nawet kilku tysięcy funtów, tracą mieszkania i lądują na ulicy.

Kolejną grupę stanowią ci, którzy starają się o mieszkania socjalne. Już kilku osobom doradczynie skutecznie pomogły przejść proces aplikowania.

Jedną z takich klientek jest pani Izabela (nie chce ujawniać swoich prawdziwych danych). Jak mówi, dzięki pomocy doradczyń Stowarzyszenia APERTO, dostała wymarzone mieszkanie socjalne.

– Czekałam na mieszkanie z councilu dwa lata - opowiada. – W 2012 wyrzucono mnie z listy kolejkowej. Po kolejnych dwóch latach mieszkania w małym, zagrzybionym i wynajmowanym pokoju, postanowiłam wypełnić ponownie aplikację o mieszkanie. Znalazłam w gazecie „Cooltura” ogłoszenie APERTO i postanowiłam skorzystać z pomocy. Udzielono mi informacji, jak wygląda moja sytuacja prawna, jak wygląda to ze strony councilu, do którego należę, i wyjaśniono mi procedurę oczekiwania oraz sposób składania pism do urzędu. Wszystko to zaowocowało tym, że otrzymałam upragnione mieszkanie. Jestem bardzo wdzięczna. Polecam APERTO jako profesjonalnych doradców, którzy bardzo dobrze orientują się w prawnych aspektach angielskiej rzeczywistości – mówi pani Izabela.

Wspomina też z uśmiechem słowa urzędnika, który z podziwem stwierdził – „Dużo pani do nas pisała”.

– Miał oczywiście na myśli listy pisane z pomocą APERTO, i te, które pisałam sama po wytłumaczeniu mi przepisów w APERTO – tłumaczy pani Izabela.

Stowarzyszenie pomogło w ten sposób jeszcze kilku innym osobom, znajdującym się w trudnej sytuacji i starającym się o przydział mieszkania socjalnego.

Spektrum zgłaszanych problemów jest bardzo szerokie. Obok powtarzających się spraw, są także te bardzo nie609-MAKIETA 2 24-41.indd 35

typowe. Spośród nich warto wymienić na przykład pytanie o zasady wyjazdu na urlop poza Wielką Brytanię z papugą, czy prośbę o pomoc właściciela firmy transportowej, który dostaje mandaty przez imigrantów, włamujących się do jego ciężarówek, by nielegalnie przekroczyć granicę. Zgłosił się także emeryt, który, jak twierdził, dostał od policji mandat za oglądanie w internecie stron porno.

szenie APERTO będzie można korzystać jeszcze tylko do połowy grudnia, bo wtedy kończy się dofinansowanie z Ministerstwa Spraw Zagranicznych.

Organizacja będzie się ubiegać o kolejne środki, które umożliwiłyby kontynuację wsparcia w 2016 roku. «

PROSZĘ O APPOINTMENT, BO MAM PROBLEM NA FLACIE

Takim polsko-angielskim slangiem często posługują się osoby proszące o pomoc.

Prowadząc poradnictwo, Stowarzyszenie APERTO zbiera informacje statystyczne o brytyjskiej Polonii. Co ciekawe, tylko co trzecia zgłaszająca się osoba swobodnie komunikuje się w języku angielskim. 70 procent osób zna go słabo lub nie zna w ogóle.

Jest to o tyle zaskakujące, że prawie połowa klientów ma wykształcenie średnie, a jedna czwarta wyższe. Przyczyn takiej sytuacji należy upatrywać we wciąż niedoskonałym systemie nauki języków obcych w polskich szkołach, ale także w zamykaniu się polskich imigrantów we własnym środowisku. Na Wyspach Brytyjskich działa już 20 tysięcy polskich firm, zatrudniających głównie rodaków, a 40 tysięcy osób prowadzi własną działalność gospodarczą, często skierowaną głównie do rodzimych klientów. W domach króluje polska telewizja, a głównym źródłem informacji pozostają polskie portale internetowe, ewentualnie prasa polonijna.

Mało kto zgłębia brytyjskie przepisy i śledzi zachodzące w nich zmiany, a tych, choćby w dziedzinie opieki społecznej, jest ostatnio bardzo dużo.

Z poradnictwa prowadzonego przez Stowarzy-

Anna Magryta-Urban, prezeska Stowarzyszenia APERTO

17/11/2015 16:58:20

036

między nami świat polonii

Czy polskie media pomagają Polakom w integracji na Wyspach?

Wielka Brytania coraz wyraźniej odchodzi od wielokulturowości, rozumianej jako polityka państwa, wspierająca kultury mniejszości etnicznych.

Rząd brytyjski kładzie za to coraz silniejszy nacisk na integrację społeczną, w ramach zróżnicowanego społeczeństwa. Jaką rolę w budowie harmonijnego społeczeństwa wielokulturowego odgrywają media etniczne, w tym polskie? Na to pytanie ma odpowiedzieć projekt badawczy, realizowany obecnie na Cardiff University.

Michał Tuchowski

»

Fala polskiej emigracji do Wielkiej Brytanii po maju 2004 roku, kiedy Polska przystąpiła do Unii Europejskiej, jest jedną z największych w historii Wielkiej Brytanii. Według danych Home Office, w UK mieszka 853 tysiące obywateli Polski, w tym około 200 tysięcy w samym Londynie. Jednak nieoficjalnie liczby są zapewne większe. Stanowimy najliczniejszą mniejszość narodową w tym kraju. Trudno znaleźć w historii Wielkiej Brytanii inną grupę etniczną, która tak szybko i dynamicznie zadomowiła się nad Tamizą.

Kryzys wielokulturowości a polskie media etniczne

Ostatnia dekada to jednak nie tylko okres masowego napływu migrantów do UK, ale także czas innego procesu społecznego – kryzysu wielokulturowości, w tym 609-MAKIETA 2 24-41.indd 36

wypadku rozumianego przede wszystkim jako polityka państwa. Polityka wielokulturowości najczęściej oskarżana jest o to, że prowadzi do: fragmentaryzacji społeczeństwa, podziałów społecznych, zniechęcania mniejszości do wartości brytyjskich, wspierania radykalizmu, terroryzmu oraz drenowania finansów publicznych. Kryzys polityki wielokulturowości ma swoje odzwierciedlenie w zmieniającej się retoryce politycznej i konkretnych decyzjach administracji rządowej.

W lutym 2011, w wystąpieniu w Monachium, David Cameron, premier Wielkiej Brytanii, stwierdził, że „państwowa polityka wielokulturowości zawiodła” – nie sprawdziła się. W październiku br., na konferencji programowej Partii Konserwatywnej w Manchesterze, Teresa May, minister spraw wewnętrznych w rządzie Camerona, zaznaczyła, że masowe migracje ostatniej dekady nie leżą w interesie narodowym Wielkiej Brytanii i – jak podkreśliła – zagrażają spójności społeczeństwa brytyjskiego. Pod naciskiem opinii

publicznej rząd coraz bardziej ogranicza wsparcie finansowe dla mniejszości etnicznych. Badania brytyjskiej opinii publicznej wyraźnie wskazują, że 70-80 procent Brytyjczyków uważa trwające masowe migracje za jeden z głównych problemów społecznych. Dlatego celem rządu jest również ograniczenie trwających migracji.

Innym ważnym zjawiskiem, towarzyszącym polskim migracjom do UK, jest rozwój polskich mediów etnicznych – mediów tworzonych przez Polaków dla Polaków w Wielkiej Brytanii. Są wśród nich m.in. tygodniki, ale także duża ilość lokalnych portali internetowych, w prawie wszystkich miastach Wysp Brytyjskich, wszędzie tam, gdzie są skupiska Polaków. Społeczną rolę i funkcję mediów etnicznych trafnie opisał profesor socjologii Jerzy Zubrzycki. Według Zubrzyckiego, media te dostarczają emigrantom wiadomości ze świata, który pozostawili za sobą opuszczając kraj, a jednocześnie pomagają odnaleźć się im w kraju nowego 17/11/2015 16:58:21

037 osiedlenia. Profesor Sandra Ball-Rokeach, medioznawca z Unwiersytetu w Południowej Kalifornii, opisała ich funkcje jako, „łącznościową” oraz „orientacyjną”.

Realizując funkcję łącznościową, media etniczne dostarczają Polakom w UK informacji z kraju oraz pomagają zachować tożsamość narodową. Poprzez funkcję orientacyjną media te informują o kraju osiedlenia, jego kulturze, prawach i obowiązkach obywatelskich oraz o tym, jak koegzystować ze społeczeństwem przyjmującym. Funkcja orientacyjna jest szczególnie ważna w kontekście wspomnianego kryzysu wielokulturowości. To właśnie media etniczne, obok szkoły, organizacji społecznych i kościołów, mogą odegrać kluczową rolę w procesie integracji emigrantów ze społeczeństwem przyjmującym – w tym przypadku społeczeństwem brytyjskim.

Mniejszości etniczne zwykle koncentrują się w środowiskach dużych miast. Społeczności migranckie tworzą silny element miejskiego życia współczesnych globalnych metropolii, takich jak Londyn, Nowy Jork czy Paryż. Również w UK większość Polaków wybrała miasta, także te mniejsze, jako miejsca zamieszkania, co wiąże się z rynkiem pracy. To właśnie w miastach najbardziej widoczne są również zjawiska marginalizacji, wykluczenia oraz alienacji części społeczności migranckich. W miastach funkcjonują także media etniczne. W Londynie mieszczą się redakcje największych polskich mediów, tych starszych, funkcjonujących od powojnia, oraz tych powstałych po maju 2004 roku. Tworzone są też nowe tytuły. Na przykład w październiku br. powołano do życia nowy portal skierowany do społeczności polskiej w UK – maximus.media.

Weź udział w projekcie badawczym

Pojawiają się zatem pytania, czy polskie media etniczne w Wielkiej Brytanii pomagają Polakom integrować się ze społeczeństwem brytyjskim. Czy, i jak realizują one w praktyce funkcje łącznościową i orientacyjną? Czy w dobie kryzysu wielokulturowości w UK pomagają one Polakom zachować łączność z krajem oraz własną kulturą, a jednocześnie integrować się ze społeczeństwem przyjmującym?

Aby odpowiedzieć na te i inne pytania, dotyczące polskich mediów etnicznych, w Cardiff School of Journalism, 609-MAKIETA 2 24-41.indd 37

Media and Cultural Studies powstaje obecnie praca doktorska pt. „Diaspora and ethnic media in the age of migration. The role of the Polish ethnic media in the process of integration of Poles in the United Kingdom” (Diaspora i media etniczne w erze migracji. Rola polskich mediów etnicznych w Wielkiej Brytanii w procesie integracji społecznej Polaków ze społeczeństwem brytyjskim po maju 2004 roku). Głównym celem projektu badawczego jest lepsze zrozumienie roli mediów etnicznych w procesie integracji społecznej, kulturowej, politycznej oraz ekonomicznej polskich emigrantów żyjących na Wyspach. W ramach projektu prowadzone są wywiady z dziennikarzami polskich mediów w UK, grupy fokusowe z odbiorcami mediów w Londynie oraz ankieta elektroniczna, skierowana do wszystkich Polaków mieszkających na Wyspach.

Wyniki wielu badań socjologicznych pokazują, że życie w społeczeństwach zróżnicowanych etnicznie, kulturowo i religijnie, cechuje się widoczną separacją grup etnicznych i społeczeństw przyjmujących, licznymi napięciami oraz uprzedzeniami, a niejednokrotnie ksenofobią i wzajemną nienawiścią. Dlatego budowanie harmonijnego społeczeństwa wielokulturowego w tak zróżnicowanym społeczeństwie, jakie funkcjonuje w Wielkiej Brytanii, jest wielkim wyzwaniem dla państwa i jego instytucji, w tym przede wszystkim dla szkolnictwa. Ważną rolę w tym procesie mają do odegrania także media, zarówno brytyjskie, jak i te tworzone przez migrantów.

Polskie media etniczne są obszarem stosunkowo słabo opisanym naukowo, dlatego domagają się one pogłębionych badań. W czasach globalnych migracji oraz kryzysu wielokulturowości takie badania dostarczą cennej wiedzy – naukowcom, politykom, administracji publicznej oraz samym mediom etnicznym – jak skutecznie budować zintegrowane społeczeństwo wielokulturowe.

Zapraszam do wypełnienia krótkiej ankiety on-line: www.surveymonkey. com/r/3R29KTL Zebrane dzięki ankiecie dane pomogą nam lepiej zrozumieć społeczność polską w Wielkiej Brytanii oraz jej media.

Wyniki badań zostaną przekazane Polakom w Wielkiej Brytanii poprzez media etniczne. «

Michał Tuchowski Jest doktorantem w Cardiff School of Journalism, Media and Cultural Studies na Cardiff University i stypendystą programu President’s Scholarship.

W obszarze jego zainteresowań badawczych znajdują się media etniczne, public relations oraz zjawisko propagandy.

Michał Tuchowski, PhD Student Cardiff School of Journalism, Media and Cultural Studies Cardiff University TuchowskiM@cardiff.ac.uk

17/11/2015 16:58:22

038

CAFÉ COOLTURA reklama

609-MAKIETA 2 24-41.indd 38

17/11/2015 16:58:24

039

609-MAKIETA 2 24-41.indd 39

17/11/2015 16:58:26

040 Gwiazdy na czerwonym dywanie CAFÉ COOLTURA wydarzenia

Anna Pawleta

» Prezenterka telewizyjna i była tenisistka Sue Barker

Claire Horton, dyrektor generalny schroniska

Dr Christian Jessen

Uczestnicy gali wraz z podopiecznymi

609-MAKIETA 2 24-41.indd 40

Coroczne wydarzenie Collars & Coats Gala Ball, dumnie wspierane przez Henry Wiltshire International, powraca hucznie po raz siódmy z rzędu.

12 listopada 2015 roku odbył się bal charytatywny Collar & Coats Gala Ball pod patronatem Battersea Dogs & Cats Home.

Impreza po raz kolejny odbyła się w niesamowitym miejscu, Beattersea Evolution w Londynie. W ciągu siedmiu lat wydarzenie wpisało się w jesienny kalendarz na stałe i jest jedną z najbardziej wyczekiwanych imprez charytatywnych.

Na czerwonym dywanie można było zobaczyć wiele znanych brytyjskich, jak i zagranicznych twarzy, które wspomogły Battersea Dogs & Cats Home w ratowaniu i znajdowaniu domów dla porzuconych zwierząt. W tym roku pojawili się: ambasadorka Battersea dame Jacqueline Wilson, Hilary Devey, Craig Revel Horwood, Anthony Head, Nicky Clarke, Kelly Simpkin, członkini Little Mix Leigh-Anne Pinnock, dr Christian Jessen, Rosie Marcel, Sue Barker, fotograf Rankin oraz Debbie Sledge z grupy Sister Sledge.

Temat tegorocznej imprezy to „Transformacja”: świętowanie przemian pieskiego życia na nowe i lepsze. Podczas wydarzenia, na czerwonym dywanie można było zobaczyć kilkanaście psów, które prezentowały się nie gorzej od przybyłych celebrytów.

Każdego roku utrzymanie zwierząt kosztuje Battersea 10 milionów funtów.

Organizacja nie ma wsparcia rządowego.

Collars & Coats Gala Ball stara się zwiększać wśród ludzi świadomość, jak ważną rolę w codziennym życiu zwierząt odgrywają organizacje charytatywne, dając im każdego dnia drugą szansę. W tamtym roku prawie 9 tysięcy psów i kotów potrzebowało pomocy od organizacji. « 17/11/2015 16:58:31

041

609-MAKIETA 2 24-41.indd 41

17/11/2015 16:58:36

042

CAFÉ COOLTURA LONDYN

COOLTUR POLECA A

CHRISTMAS AT KEW

609-MAKIETA 3 42-61.indd 42

17/11/2015 17:00:04

Fot. RBG Kew

043

Przygotował Marcin Urban 25.11. – 2.01.2016. Kew Gardens, Kew, Richmond, Surrey TW9 3AB. Stacja: Kew Gardens. Otwarte codziennie 17:00 – 22:00.

Bilety: od £16 kew.org/christmas Tunel świateł, śpiewające krzaki, święty Mikołaj z elfami, podświetlane dekoracje, a do tego stoiska z jedzeniem i prezentami.

Dla najmłodszych – wiktoriańska karuzela. To wszystko stworzy w ogrodach Kew Gardens wyjątkowy świąteczny klimat. Największe wrażenie zrobi z pewnością efektownie podświetlona palmiarnia. Warto też dodać, że to właśnie w ogrodach Kew, w 1790 roku, ustawiono jedną z pierwszych angielskich choinek.

609-MAKIETA 3 42-61.indd 43

17/11/2015 17:00:07

© Emily Maye

044

CAFÉ COOLTURA LONDYN

Wystawy » CYCLE REVOLUTION 18.11. – 30.06.2016. Design Museum, Shad Thames, Londyn SE1 2YD. Stacja: Tower Hill.

Otwarte codziennie 10:00 – 17:45. Bilety: £13 designmuseum.org

COOLTUR POLECA A

»

TIBET'S SECRET TEMPLE: BODY, MIND AND MEDITATION IN TANTRIC BUDDHISM

19.11. – 28.02.2016. Wellcome Collection, 183 Euston Rd, Londyn NW1 2BE. Stacja: Euston Square, Eruston, Warren Street.

Otwarte codziennie 10:00 – 18:00, w czw. do 22:00. Wstęp wolny wellcomecollection.org

Fot. The Trustees of the British Museum

Wystawa Cycle Revolution celebruje współczesne kolarstwo i modę na rowery w Wielkiej Brytanii. To ostatnia ekspozycja przed planowaną na przyszły rok przeprowadzką do Kensington. Wśród najciekawszych eksponatów jest rower, na którym Bradley Wiggins ustanowił rekord świata w godzinnej jeździe na czas, rowery Pinarello grypy Team Sky z Tour de France 2015 oraz rower Eddy’ego Merckx’a z lat 70.

Wystawa odsłania tajemnice tybetańskiego buddyzmu i bogatą historię medytacji. Inspiracją dla jej kuratorów były murale ze świątyni Lukhang. Na ekspozycję składają się prezentacje multimedialne i 120 przedmiotów. Wellcome Collection po raz pierwszy pokazuje praktyki z zakresu zdrowia psychicznego, pochodzące spoza kultury zachodnioeuropejskiej.

Garuda. Pozłacane i lakierowane drewno, Tybet, XVIII w.

609-MAKIETA 3 42-61.indd 44

17/11/2015 17:00:14

Fot. Geffrye Museum of the Home/Chris Ridley

045

»

CHRISTMAS PAST: 400 YEARS OF SEASONAL TRADITIONS IN ENGLISH HOMES

Living room w 1965 roku

24.11. - 03.01.2016. Geffrye Museum, 136 Kingsland Road, Londyn, E2 8EA. Stacja: Hoxton. Otwarte: codziennie 10.00 – 17.00. Wstęp wolny www.geffrye-museum.org.uk

28.11. – 21.02.2016. V&A, Cromwell Rd, Londyn SW7 2RL. Stacja: South Kensington.

Otwarte codziennie 10:00 – 17:45 (w pt. do 22:00). Bilety: od £14 www.vam.ac.uk

Lubicie zaglądać w okna sąsiadom?

W Geffrye Museum możecie to robić bez skrępowania. Tradycyjnie o tej porze roku muzeum pozwala nam zajrzeć do środka angielskich domów i zobaczyć, jak wyglądały w różnych epokach w okresie świąt Bożego Narodzenia.

Julia Margaret Cameron jest jedną z najbardziej cenionych fotografek na świecie, mimo że aparat (prezent od córki) po raz pierwszy wzięła do ręki mając 48 lat, a swoje prace zaprezentowała za życia tylko na jednej wystawie, właśnie w V&A. W dwusetną rocznicę urodzin artystki galeria przypomina sto jej najciekawszych fotografii.

Fot. Victoria and Albert Museum

» JULIA MARGARET CAMERON

Circe, Julia Margaret Cameron, 1865

609-MAKIETA 3 42-61.indd 45

Little Eyolf

Teatr » LITTLE EYOLF 19.11. – 09.01.2016. Almeida Theatre, Almeida Street, Islington, Londyn N1 1TA. Stacja: Angel, Highbury & Islington.

Spektakle: codziennie 19:30, dodatkowo, pon., śr. i sob. 14:30. Bilety: £10 - £38 www.almeida.co.uk Sztuka na podstawie powieści Henrika Ibsena w reżyserii Richarda Eyrego, eksplorująca temat małżeństwa. Alfred Allmers podejmuje decyzję o odłożeniu na bok kariery pisarza i skoncentrowaniu się na opiece nad dzieckiem. Nie spodziewa się jednak jednego wydarzenia, które całkowicie zmieni jego życie.

17/11/2015 17:00:16

» RAYMOND BRIGGS’S FATHER CHRISTMAS 20.11. – 24.12. Lyric Hammersmith, Lyric Square, Londyn W6 0QL. Stacja: Hammersmith. Spektakle: patrz strona teatru. Bilety: £10 www.lyric.co.uk

Fot. Simon Annand

046

CAFÉ COOLTURA LONDYN

Uwielbiany przez dzieci i dlatego powtarzany co roku, spektakl o perypetiach świętego Mikołaja.

Raymond Briggs’s Father Christmas

» HAPGOOD 04.12. – 16.01.2016.

Hampstead Theatre, Eton Avenue, Londyn NW3 3EU. Stacja: Swiss Cottage. Spektakle: pon. – sob. 19.30, dodatkowo śr. 14.30 i sob. 15. Bilety: od £18 hampsteadtheatre.com

» FARINELLI AND THE KING Do 05.12. Duke of York’s Theatre, St Martin’s Lane, WC2N 4BG Londyn. Stacja: Leicester Square. Spektakle: pon. – sob.

19:30, dodatkowo czww. i sob. 14:30.

Bilety: od £10 www.farinellitheplay.com

Londyn, rok 1988. Zimna wojna jest na finiszu, a tymczasem ktoś z otoczenia superszpiega Elizabeth Hapgood działa na dwa, a nawet trzy fronty. Pułapka przypomina labirynt zbudowany z luster.

Osadzona w XVIII-wiecznej Hiszpanii sztuka opowiada intrygującą historię najbardziej znanego kastrata i celebryty swoich czasów – Farinellego. Spektakl zgłębia jego relacje z dworem królewskim.

Hapgood

» A CHRISTMAS CAROL 30.11. – 30.01.2016. Noël Coward Theatre, St Martin’s Lane, WC2N 4AU Londyn. Stacja: Leicester Square.

Spektakle: pon. – sob. 19:30, dodatkowo śr. i sob. 14:30. Bilety: od £10 www.achristmascaroltheplay.com

Jim Broadbent w „A Christmas Carol”

609-MAKIETA 3 42-61.indd 46

©Andy Gott

Sceniczna adaptacja „Opowieści wigilijnej” Charlesa Dickensa. Moralitet w stylu wiktoriańskim o przemianie stroniącego od ludzi skąpca, zachodzącej w czasie nocy wigilijnej. W roli głównej, powracający na scenę Noël Coward Theatre - Jim Broadbent.

17/11/2015 17:00:20

047 Kino

»

THE HUNGER GAMES: MOCKINGJAY, PART 2 (3D)

» LOVE (3D)

Od 20.11. Przygodowy, USA. Reż. Francis Lawrence, wyst. Jennifer Lawrence, Elizabeth Banks, Julianne Moore, Philip Seymour Hoffman, Donald Sutherland

Od 20.11. Romans, Francja. Reż. Gaspar Noe, wyst. Aomi Muyock, Karl Glusman, Klara Kristin Film wywołał kontrowersje podczas pokazu na festiwalu w Cannes z powodu wyjątkowo odważnych scen erotycznych. Określany jest jako pierwszy film pornograficzny w trójwymiarze. Murphy – Amerykanin żyjący w Paryżu, jest w związku z rozchwianą emocjonalnie Electrą. Pewnego dnia zapraszają do łóżka piękną sąsiadkę nie przypuszczając, jakie mogą być tego konsekwencje.

Koncerty »

MORLINY PRL LIVE MUSIC: ELEKTRYCZNE GITARY, ENEY, RENI JUSIS

28.11., godz. 18:00. Shepherd’s Bush Empire, Shepherd's Bush Green, Londyn W12 8TT. Stacja: Shepherds Bush. Bilety: od £25

» DEEP PURPLE 3.12., godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £51.75

» STATUS QUO 13.12., godz. 18:00. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £47

»

DISNEY ON ICE PRESENTS WORLDS OF ENCHANTMENT

22-31.12 i 2-3.01. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £20 W kolejnej części "Igrzysk śmierci" główna bohaterka wyrusza na misję, która ma na celu zabójstwo Snowa. Przywódca Panem z kolei jest opętany pragnieniem zniszczenia Katniss. Śmiertelne pułapki, wrogowie i moralnie niejednoznaczne wybory, które będą na nią czekać, zmienią ją bardziej, niż jakiekolwiek inne wyzwanie.

» THE DRESSMAKER Od 20.11. Komediodramat, Australia. Reż.

Jocelyn Moorhouse, wyst. Kate WInslet, Liam Hemsworth, Hugo Weaving

© Simon Annand

Love

Myrtle „Tilly" Dunnage wraca do rodzinnego miasta, które musiała opuścić w dzieciństwie z powodu fałszywych oskarżeń o popełnienie zbrodni. Teraz jest uznaną projektantką mody i wykorzystuje swoje umiejętności do zmiany wizerunku mieszkańców prowincjonalnej miejscowości. Przy okazji bierze rewanż na osobach, przez które musiała wyjechać.

» ENNIO MORRICONE 16.02.2016., godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn.

Stacja: North Greenwich. Bilety: £64.50

» RUDIMENTAL 03.03.2016., godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn.

Stacja: North Greenwich. Bilety: od £24.75

» PETER ANDRE 20.03.2016, godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn.

Stacja: North Greenwich. Bilety: £36.50

» A-HA 26.03.2016., godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn.

Stacja: North Greenwich. Bilety: od £42.50

POSK » NIEZWYKŁE PRZYGODY PANA KLEKSA 21.11., 28.11. i 05.12., godz. 16:00, 22.11., 29.11., 06.12., godz. 15:00 JAZZ CAFE POSK

» PHIL DEGREG QUARTET 20.11., godz. 20:30. Bilety: £12

» PINSKI ZOO & WOJTEK KONIKIEWICZ 21.11., godz. 20:30. Bilety: £12

» J-SONICS WITH GRACE RODSON 22.11., godz. 20:30. Bilety: £8

»

WILLIE GARNETT & STAN REYNOLDS BIG BAND SPECIAL

27.11., godz. 20.30. Bilety: £10

» RHYTHM SWING QUINTET Farinelli and the King

609-MAKIETA 3 42-61.indd 47

28.11., godz. 20.30. Bilety: £8

17/11/2015 17:00:22

048

CAFÉ COOLTURA PRL Live Music

PRL LIVE MUSIC – Reni Jusis, ENEJ, Elektryczne Gitary

»

Już niebawem, w sobotę 28 listopada, odbędzie się kolejna edycja corocznego festiwalu PRL Live Music, organizowanego przez Polskie Radio Londyn.

Na scenie legendarnej Shepherd’s Bush Empire, która gościła już takich wykonawców, jak m.in. Rolling Stones, The Who, Elton John, Oasis, Amy Winehouse czy Eric Clapton, tym razem wystąpią gwiazdy polskiej sceny muzycznej - Reni Jusis, ENEJ oraz Elektryczne Gitary. Będzie to zatem święto polskiej muzyki w Londynie, którego nie można przegapić!

Każda z poprzednich edycji festiwalu pokazywała, że fantastyczna, polonijna publiczność złakniona jest najlepszej polskiej muzyki granej „na żywo”, szczelnie wypełniając salę koncertową. A że jest to miejsce niezwykłe, świadczy o tym jego „gwiazdorska” historia.

Shepherd’s Bush Empire zlokalizowana jest w londyńskim Shepherd’s Bush.

W tym roku obchodzi swoje 112 urodziny.

Wybudowana została dla słynnego impresaria teatralnego Oswalda Stolla, znanego między innymi z produkcji filmów w erze kina niemego. Po II wojnie światowej budynek był wyłączony z użytku aż do 1955 r.

Dwa lata wcześniej kupiła go BBC, wyremontowała i zrobiła z niego telewizyjną salę teatralną – BBC Television Theatre.

Brytyjska telewizja organizowała w sali wiele znanych programów telewizyjnych, 609-MAKIETA 3 42-61.indd 48

m.in. Jim’ll Fix It – program, który ostatnio znowu zyskał – tym razem niechlubną – sławę, z powodu skandalu związanego z Jimmim Savile’em (oskarżanym o kontakty seksualne z nieletnimi). Za czasów BBC sala Shepeherd’s Bush Empire przyciągała gwiazdy. Pojawiali się tam między innymi: Beatlesi, Cliff Richard, Roy Orbison, Rolling Stonesi czy Keith Richards. Gościł tam również Alfred Hitchcock.

Po 1991 r. sala powróciła do swojej historycznej nazwy – Shepherd’s Bush Empire – i bez większych zmian funkcjonuje pod nią do dzisiaj. Jej współczesna historia to koncerty gwiazd z pierwszej dziesiątki list przebojów: Pearl Jam, Rolling Stones (ponownie w 1999r.), Sheryl Crow, One Republic czy np. Jake Bugg. «

Bilety Bilety w cenie £25, £37 i £55 do nabycia pod numerem 0208 846 3602 oraz na stronie www.bilety.london. Szczegółowe informacje dotyczące PRL LIVE MUSIC dostępne są także na antenie Polskiego Radia Londyn, na stronie maximus.media oraz na łamach tygodnika Cooltura.

Dojazd W pobliżu O2 Shepherd’s Bush Empire są aż cztery stacje metra: Shepherd’s Bush Market (Hammersmith & City Line i Cirle), Wood Lane (Hammersmith & City Line i Circle), White City (Hammersmith & City Line, Circle – przejście z Wood Lane – i Central Line) oraz najbliższa – Shepherd’s Bush (Central Line). Wszystkie linie kursują w weekendy do północy. Dodatkowo wokół parku, który zlokalizowany jest naprzeciwko sali koncertowej, znajdują się przystanki autobusowe z doskonałym połączeniem z zachodnim Londynem oraz z centrum miasta. Część linii kursuje 24 godziny na dobę. Dla zmotoryzowanych dostępny jest parking w pobliskim centrum handlowym, przy supermarkecie Morrison oraz kinie VUE. Parking jest piętrowy i czynny do późnych godzin nocnych.

Drzwi do O2 Shepherd’s Bush Empire zostaną otwarte o godzinie 18:00. Planowo festiwal powinien zakończyć się około godziny 23:00.

17/11/2015 17:00:25

049 wiadomości muzyczne

Peja i PiH zagrają na jednej scenie w Londynie

»

Końcówka roku w Londynie przyniesie fanom polskiego hip hopu kolejne, znakomicie zapowiadające się wydarzenie! W ciągu jednego wieczoru czekają ich aż dwa koncerty. Na jednej scenie zagrają Rychu Peja oraz PiH! Koncert odbędzie się 28 listopada w klubie The Dome.

Obaj raperzy promują przede wszystkim swoje ostatnie albumy, co nie oznacza, że nie usłyszymy klasyki z bogatego dorobku artystycznego. PiH zagra numery z „Dowodów Rzeczowych” oraz tegorocznego krążka „Kino Nocne”. Repertuaru Peji z kolei spokojnie wystarczyłoby na kilka koncertów. Poznański raper jest ostatnio w doskonałej formie scenicznej, nagrywa, 609-MAKIETA 3 42-61.indd 49

koncertuje ale jednocześnie poświęcił się rodzinie. Jest też aktywny charytatywnie.

Słowem, dojrzały artysta.

Koncert odbędzie się w nowym dla polskich koncertów klubie The Dome przy Tuffnel Park, nieopodal Kentish Town. Pierwotnie miejscem koncertu miał być klub The Underworld na Camden, jednak organizatorzy wybrali nowe miejsce, które w jeszcze lepszych warunkach ugości fanów polskiego rapu. «

Sobota 28 listopada, start imprezy o godz. 20.00 The Dome / London 2A Dartmouth Park Hill, London NW5 1HL Wstęp od 14 lat (osoby poniżej 16 roku życia muszą być w towarzystwie osoby dorosłej) Bilety w cenie 18 funtów

Info koncertowe:

daniel.xsidemusic@ gmail.com

Przedsprzedaż

TicketWEB.co.uk

17/11/2015 17:00:26

050

CAFÉ COOLTURA LONDYN

609-MAKIETA 3 42-61.indd 50

17/11/2015 17:00:28

051 n y d n o l o i jkowy d

a rze r d n e a i t polsk a koncer ZA n ZAPRAS

609-MAKIETA 3 42-61.indd 51

17/11/2015 17:00:30

052

CAFÉ COOLTURA w mieście i za miestem

Fot. VisitBritain

Wielka Brytania w stylu Jamesa Bonda

Wspinanie się na O2 Arena

W związku z premierą nowego filmu o Jamesie Bondzie, brytyjska organizacja turystyczna VisitBritain przygotowała listę plenerów filmowych, w których kręcono „Bondy", i miejsc związanych ze stylem życia słynnego agenta.

609-MAKIETA 3 42-61.indd 52

»

Jednym z pomysłów, by poczuć się jak agent 007 jest przejażdżka ślizgaczem w dół Tamizy, żeby potem wspiąć się na O2 - niemalże odtwarzając scenę z filmu „Świat to za mało", w którym widzimy pościg w dół rzeki, a potem walkę na dachu areny, skąd rozciąga się fantastyczny widok.

W Londynie wielbiciele agenta mogą wybrać się do Greenwich, które pokazane zostało w wielu filmach, takich jak „Sherlock Holmes" czy „Jak zostać królem", a szczególnie do Old Royal Naval College, który zobaczyć można w filmie „Skyfall".

W najnowszym filmie o Bondzie – „Spectre", pojawia się londyńska klasyka: gmach Parlamentu, Big Ben, most Westminsterski, City Hall (siedziba władz Londynu i burmistrza Londynu, według pro-

jektu sir Normana Fostera), Tower Bridge oraz oczywiście budynek MI6.

Fani filmowych pościgów samochodowych powinni wybrać się do London Film Museum, gdzie odbywa się wystawa „Bond in Motion”. Ekspozycja obejmuje największą kolekcję słynnych pojazdów Bonda, w tym Astona Martina DB5 i Rolls Royce’a Phantom III („goldfingera” z 1937 r.), a także motory, trójkołowce, sanie i łodzie.

Wystawa potrwa do marca 2016 r. „Bondy" filmowane były nie tylko w Londynie. Zdjęcia do „Skyfall" realizowano też w Szkocji - zwłaszcza w Glencoe w szkockich górach, miejscu znanym z masakry w 1692 r. Jest to jedna z najbardziej spektakularnych szkockich dolin, otoczona posępnymi górami, grzmiącymi wodospadami oraz skrzącymi się jeziorami.

17/11/2015 17:00:33

Fot. i4lcocl2 / Shutterstock.com

053 Kolej Nene Valley »

Misja: wybierz się w stylową podróż pociągiem przez tajemniczą angielską krainę

(http://www.nvr.org.uk). Trasa tej wspaniałej kolei parowej wiedzie przez malownicze tereny wschodniej Anglii. Tamtejsze widoki podziwiać można w filmie „Ośmiorniczka”. »

Eden Project »

Misja: wybierz się na wyprawę do tropikalnej dżungli... w Kornwalii

Miejsce przyciąga turystów którzy wędrują, wspinają się i podglądają dzikie zwierzęta, jak jelenie, orły przednie i kuny leśne.

Szkocja stanowiła krajobraz też i dla innych filmów o Jamesie Bondzie: w „Pozdrowieniach z Rosji" finałowa scena pościgu helikopterem i łodzią, rozpoczyna się na Lunga House Pier w Argyll and Bute, a w filmie „Świat to za mało" siedzibę MI6 zastąpił zamek Thane. W tym samym filmie zobaczyć można wieś Kyle of Lochalsh. Idąc za przykładem Bonda, wypadałoby też wzbić się w przestworza, podziwiając widoki zachodniego wybrzeża Szkocji z pokładu hydroplanu wynajętego w Loch Lomond Seaplanes.

Inne „bondowskie” plenery filmowe w Wielkiej Brytanii: 609-MAKIETA 3 42-61.indd 53

Fot. VisitBritain

(www.edenproject.com). Ogród botaniczny, który „wystąpił” w filmie „Śmierć nadejdzie jutro". Przecho-

dząc przez zdumiewające „biosfery" można odnieść wrażenie, że w każdej chwili zza jednej z wielu egzotycznych roślin wyłoni się zabójca.

Ale nie martw się - jedyni zabójcy, jakich zajdziesz w Eden Project, mają poniżej 10 lat.

Aston Martin V12 Vanquish w London Film Museum, gdzie odbywa się wystawa „Bond in Motion”

17/11/2015 17:00:36

Fot. Alan Crowhurst / Getty Images

054

CAFÉ COOLTURA w mieście i za miestem Tor wyścigowy Epsom Downs (www.epsomderby.co.uk). Chcesz postawić na zwycięskiego konia lub po prostu wybrać się na fajną wycieczkę? Tu zapewne wczujesz się w podniecającą atmosferę wyścigów.

pierwszego aktora, który wcielił się w Jamesa Bonda, Seana Connery'ego w Edynburgu - wmurowana w 1996 r. (w miejscu narodzin

aktora) decyzją Szkockiej Komisji Filmowej. Można ją znaleźć przy 176 Fountainbridge Street.

»

Misja: złożyć hołd mistrzowi szpiegów

Fot. VisitBritain

Tablica pamiątkowa

Fot. Jeff J Mitchell / Getty Images

» Misja: odrobina emocji na wyścigach

Somerset House » Misja: popatrz, posłuchaj i poszalej na łyżwach

Fot. Cedric Weber / Shutterstock.com

(http://www.somerset-house.org.uk). Miejsce to udawało siedzibę MI6 w „Jutro nie umiera nigdy". Dziś jest to jeden z najbardziej uniwersalnych londyńskich obiektów, często wykorzystywany jako plener w filmach. Odbywają się tam koncerty, a na miejscu znajduje się lodowisko.

Stoke Park »

Misja: zrelaksuj się w stylu Jamesa Bonda

609-MAKIETA 3 42-61.indd 54

(www.stokepark.com) - prestiżowy country club, który posłużył jako tło słynnej sceny golfowej w „Goldfinger".

W klubie nakręcono również sekwencje z przepieknej sali balowej z filmu „Jutro nie umiera nigdy”.

17/11/2015 17:00:38

Fot. Amra Pasic / Shutterstock.com

055 FORTNUM AND MASON »

MISJA: LUKSUSOWE PRZYSMAKI GODNE SAMEGO KRÓLA

(www.fortnumandmason.com) Założony w 1707 roku Fortnum and Mason to być może najwystawniejszy z londyńskich domów handlowych. W książkach Iana Fleminga Bond mówi, że uwielbia miód z Fortnum & Mason. Sklep oferuje szeroką gamę towarów dla klientów z wyższych sfer, w tym dla rodziny królewskiej.

SCOTT'S I RULES » MISJA: UCZTA DLA ZMYSŁÓW THE SAVOY »

Fot. Ivica Drusany / Shutterstock.com

MISJA: KWINTESENCJA ANGIELSKIEJ TRADYCJI

(www.fairmont.com/savoy/) Ten luksusowy londyński hotel często pojawia się na kartach powieści Iana Fleminga. Autor wspominał, że lubił się tam stołować.

Ian Fleming oraz późniejsi autorzy powieści o Bondzie opisują, jak 007 ucztuje w wielu faktycznie istniejących restauracjach i barach. Do restauracji Scott's (www.scotts-restaurant.com) Bond zabiera swojego kolegę Billa Tannera (w którego w filmach wcielił się Rory Kinnear) na „mięso z kraba i kufel koktajlu Black Velvet”, a najstarsza restauracja w Londynie „Rules” (www.rules. co.uk) pojawia się w „Spectre”.

BLEHEIM PALACE »

MISJA: ODWIEDZINY W PAŁACU, W KTÓRYM URODZIŁ SIĘ WINSTON CHURCHILL

W „Spectre", kiedy Q przekazuje Jamesowi nowego Astona Martina DB10, mówi: „osiąga 60 km w 3.2 sekundy”. Bond ma okazję to sprawdzić, jadąc na spotkanie członków organizacji Spectre, które odbywa się w Blenheim Palace w Oxfordshire. W filmie Blenheim Palace „gra” wprawdzie włoski pałac, ale reprezentuje się imponująco wraz z luksusowymi samochodami zaparkowanymi na podjeździe. http:// www.blenheimpalace.com/

MARTINI I PERFUMY

BUDYNEK MI6 » MISJA: PATRZ, ALE NIE DOTYKAJ (http://www.mi6.gov.uk/output/Page79.html) Siedziba Secret Intelligence Service (SIS), brytyjskich służb wywiadowczych znanych także jako MI6. Każdy, kto widział film o Bondzie wie, że MI6 to centrum operacyjne Jamesa Bonda – tam właśnie 007 dostaje misje od M i gadżety od Q. Budynek ten „wystąpił” przez chwilę w „Golden Eye”, ale najsłynniejsza scena z jego „udziałem” to początkowe momenty filmu „Świat to za mało”, w których Bond startuje z niego na ślizgaczu w pościgu za zamachowcem. W „Spectre” zostaje wprawdzie zburzony, ale może „powstanie” w kolejnej części przygód o Jamesie.

609-MAKIETA 3 42-61.indd 55

Koktajle, piwo, wódka, whisky, gin, szampan...

Bond nie prowadzi higienicznego trybu życia i „delektuje się niezmiennie tym, co je i pije”, jak sam oświadcza w powieści „Casino Royal” Iana Fleminga. W „Goldfinger” po raz pierwszy wymawia nieśmiertelne „wstrząśnięte, nie zmieszane”, zainspirowane podobno barem Dukes (www.dukeshotel.com/dukesbar) w dzielnicy Mayfair w Londynie, do którego często chadzał Ian Fleming.

W barze serwowany jest słynny drink Fleming 89. Smak tego martini został stworzony we współpracy z londyńską perfumerią Floris (www.florislondon. com), gdzie Fleming zaopatrywał się w wodę kolońską „89”.

» MISJA: WSTRZĄŚNIĘTE, NIE ZMIESZANE

17/11/2015 17:00:40

056

CAFÉ COOLTURA CZYTELNICY PISZĄ

Rejs rocznicowy 2015 Późnym wieczorem, 7 listopada, zakończyła się kolejna impreza rocznicowa Klubu Żeglarskiego SetSail w pubie Pier View w The Cowes

Bernard „Captain Benge” Wieczorek

»

Forecast poranny w sobotę nie wróżył lekkiej zabawy. 6 w porywach do 8 w skali Beauforta, szczególnie dla naszych nowych członków, w większości pierwszy raz na wodzie, był niemalże przerażający. Jednak skiperzy: Arek, Adam, Grześ i Tomek postanowili, że wyjdziemy z portu już na zrefowanym grocie.

Grześ ocenił, że wiatr cichnie, co okazało się pozorne. Jak tylko wyszliśmy zza zasłony, od razu zobaczyliśmy co nas czeka. Wówczas padło to miłe stwierdzenie: „No i znowu mamy porządne żeglowanie z SetSail!”. I tak było. Mocny wiatr i ostra do 3 metrów fala dały się we znaki. Na zrefowanym grocie robiliśmy po 7/8 węzłów i zdobywaliśmy kolejne mile morskiej żeglugi.

609-MAKIETA 3 42-61.indd 56

Nie było ciśnień. Plan początkowy – Yarmouth… został gdzieś we mgle, a więc zmiana planów na The Cowes.

Dotarliśmy około 17.00. Pięknie się rozpogodziło na powitanie. Słoneczna bryza. Jack – „Bosman Muzyczny”, znalazł szybko miejsce dla nas w Pier View Pub, do którego z szantą z aktywnego głośnika już wędrowaliśmy przez miasto.

W pubie powoli się rozkręciliśmy i prawie każdy coś zaśpiewał, a że i po angielsku cosik się znalazło, to mieliśmy gości przyklaskujących również z miejscowej gawiedzi. Przy ostatniej, jak zwykle „Pożegnanie Liverpoolu”, znalazł się gość z Liverpoolu, który… właśnie przechodził obok pubu i był w szoku, że usłyszał tę pieśń z rodzinnych stron.

Warto też wspomnieć, że Agnieszka z SailPro – szkoły żeglarskiej, mieszkająca na wyspie, dowiedziawszy się, że jeste-

śmy na miejscu, zaprosiła całą załogę do siebie. Było ciasno, ale miło – dzięki Agnieszko, ahoj i SetSail!!!

W niedzielę natomiast, leniwie, przy pięknej pogodzie i spokojnym wietrze wróciliśmy do Portsmouth . W przyszłym roku ruszymy ponownie, w terminie 4-6 listopada, zatem bukujcie już teraz!

A w międzyczasie mamy oczywiście inne propozycje i oferty wspólnego żeglowania, tak jak np. rejs na Grenlandię lub dla tych którzy lubią lód tylko w szklance z whiskey - weekendowe rejsy po Solent.

Ahoj i SetSail! «

Wszystkie informacje o Klubie Żeglarskim SetSail znajdują się na stronie:

www.setsail.org.uk

17/11/2015 17:00:41

DZIAŁ ROZWINIĘCIE

609-MAKIETA 3 42-61.indd 57

057

17/11/2015 17:00:43

058

CAFÉ COOLTURA ZDROWIE

Zwyczajne ziemniaki

»

Nieco pogardzane za swą pospolitość ziemniaki, mają wiele cennych właściwości. Można na przykład złagodzić ukąszenie komara, użądlenie pszczoły czy osy, przykładając surowego ziemniaka na zaczerwienione miejsce, bo związki w nim zawarte łagodzą stan zapalny.

Ziemniaka można także stosować w bliskiej okolicy oka i błon śluzowych, bo ich nie podrażnia, działa jednak nieco słabiej od cebuli. Ziemniak ma duże właściwości kojące. W chorobie wrzodowej żołądka używa się soku ze zmiksowa-

nych surowych ziemniaków, bo zawarte w nich enzymy przyśpieszają ziarnicowanie tkanek. Japończycy wykorzystują skórki z ziemniaków jako doskonały środek gojący przy rozległych oparzeniach, gdy zostały zniszczone duże partie skóry. Zdejmują skórkę z ziemniaka i zewnętrzną stroną przyklejają do bandaża, a wewnętrzną na oparzenia. Opatrunek działa znakomicie, nie przykleja się do rany, ale jest trudny do wykonania. Powinien być przygotowany aseptycznie. W Europie jeszcze się tego sposobu nie stosuje.

Ziemniaki mogą być zastosowane jako środek łagodzący i gojący przy odmrożeniach. Moczy się sine miejsce lub zaczerwienione palce w wywarze z ziemniaczanych obierek, lub przykłada się ziemniaki na odmrożone miejsca. W tym przypadku stosuje się je rozdrobnione, bardzo ciepłe. Przykrywa się je gazą lub bandażem, i pozostawia do wystygnięcia.

Maseczką z utartego ziemniaka możemy poprawić wygląd twarzy. Przykrywa się nią zaczerwienione i rozszerzone pory, i pękające naczynia krwionośne.

Ziemniak zawiera wiele kalorii, jest to głównie skrobia – po której się tyje. W wielu dietach odchudzających stosuje wyłącznie ziemniaki. Kiedy organizm dostaje wyłącznie tę skrobię, nie magazynuje jej, lecz przerabia i wydala. Uruchamia też tkankę tłuszczową, która wówczas ulega spaleniu. Przy tej diecie odchudzający się nie czuje głodu, nie wyjaławia swego organizmu, a osiąga oczekiwane efekty. Dlatego ziemniaczane diety są tak popularne.

Ziemniaki są w naszym pożywieniu cennym źródłem witaminy C. Aby jak najwięcej tej cennej witaminy zachować, powinno się je przy gotowaniu zalać wrzątkiem i osolić pod koniec gotowania. Obrane ziemniaki nie powinny długo stać w wodzie, wypłukuje się wówczas z nich witamina C. « MW Media, LID

Granat – roślina lecznicza i ozdobna

»

Granatowiec zwyczajny, zwany też granatem (Punica granatum L.), należący do rodziny granatowcowatych (Punicaceae), porasta znaczne obszary strefy klimatycznej, pośredniej między subtropikiem a klimatem umiarkowanym.

Granatowiec zalicza się do grupy drzew owocowych, udomowionych w Starym Świecie w zamierzchłej przeszłości, najprawdopodobniej przed 5 tysiącami lat na terenie Mezopotamii. Jest on rośliną mało wymagającą, i zadowala się ubogimi i suchymi glebami. Znaczenie użytkowe granatu jest szerokie. Przede wszystkim dostarcza on jadalnych owoców, z których uzyskuje się smaczny i gaszący pragnienie, sok.

Sok granatu zawiera niewielką ilość witaminy C, cukry (8-20%), kwas cytrynowy (do 9%) i taninę. Ze względu na swe właściwości ściągające, stosowany jest w niektórych chorobach żołądka. Prócz tego, pity systematycznie i przez dłuższy 609-MAKIETA 3 42-61.indd 58

czas, wykazuje działanie przeciwastmatyczne. Pomocniczo stosuje się go, wraz z innymi lekami, w anginie. Poza tym świeży, nie konserwowany – leczy szkorbut. Trzeba również wspomnieć o tym, że pobudza łaknienie i reguluje procesy trawienia. Przeciwskazaniem do zażywania soku granatu jest nadkwaśność, zapalenie błony śluzowej żołądka i choroba wrzodowa.

Najcenniejszą jednak właściwością leczniczą granatu jest silne działanie przeciwrobaczne odwarów z kory. Znajdujące się w niej alkaloidy – peletieryna i izopeletieryna – paraliżują tasiemca.

Oprócz kory, podobnie działanie wykazują (tylko o wiele słabsze) również odwary z owoców i napary z kwiatów.

Te ostatnie można też z dobrym skutkiem stosować do leczenia biegunek, zaś ze świeżych płatków kwiatowych sporządza się okłady na miejsca stłuczone i spuchnięte.

Jedzenie świeżych owoców granatu zalecane jest w przeziębieniach, jako środek przeciwgorączkowy.

Niezwykle dekoracyjne są kwiaty tej rośliny. Wyrastają one zazwyczaj na szczytach gałązek – ich piękna, jaskrawoczerwona barwa wspaniale wygląda na tle żywo zielonych liści.

MW Media, LID

17/11/2015 17:00:45

059

609-MAKIETA 3 42-61.indd 59

17/11/2015 17:00:47

060

reklama zdrowie

609-MAKIETA 3 42-61.indd 60

17/11/2015 17:00:49

061

609-MAKIETA 3 42-61.indd 61

17/11/2015 17:00:50

062

OGŁOSZENIA drobne + UsŁugi

jak zamieścić

ogłoszenie UWAGA! Ogłoszenia przyjmowane są do PONIEDZIAŁKU DO GODZ. 15.00. Ogłoszenia przesłane po godzinie 15.00 opublikowane będą w następnym wydaniu Cooltury (decyduje godzina otrzymania ogłoszenia przez redakcję, w związku z tym prosimy o wcześniejsze wysyłanie ogłoszeń).

sms

81616

Koszt ogłoszenia £1 + standardowa opłata operatora Wpisz: CL (spacja) kod (spacja) treść ogłoszenia.

Przykład: CL 01 Wynajmę pokój... 079 111X111X Koniecznie podaj numer telefonu w treści smsa taki sam jak ten z którego wysyłasz!

Kody działów: CL 01 CL 02 CL 03 CL 04 CL 05

mieszkania wynajmę mieszkania szukam praca dam praca szukam kupię

internet

CL 06 CL 07 CL 08 CL 09

sprzedam auto-moto randka w ciemno inne

cooltura.co.uk

Uwaga! Ogłoszenia drobne (£1) reklamujące jakąkolwiek działalność usługową lub handlową, nie będą zamieszczane.

Ten typ ogłoszeń można zamieścić, jako ogłoszenie ramkowe (szczegóły poniżej), kontaktując się z DZIAŁEM MARKETINGU.

ramkowe Telefonicznie:

(usługi) Ramka do 15 słów

020 8846 3614 £ 25 +vat lub online: cooltura.co.uk (postępuj według instrukcji)

Warunki:

Ramka do 25 słów

£ 30 +vat

1. Wszystkie ogłoszenia drobne przyjmowane są do poniedziałku do godziny 15.00. Każde ogłoszenie wysłane po tej godzinie zostanie zamieszczone w następnym numerze.

2. Ogłoszenia wysłane z innego numeru niż podany w ogłoszeniu zostaną odrzucone, ogłoszenia napisane drukowanymi literami zostaną odrzucone (OPŁATA ZA OGŁOSZENIE NIE PODLEGA ZWROTOWI).

3. Dopuszczalna długość ogłoszeń drobnych to 160 znaków.

4. Gdy treść ogłoszenia jest obraźliwa lub przekracza zasady powszechnie przyjętych norm społecznych, redakcja zastrzega sobie prawo do nie umieszczania ogłoszeń. Prosimy o prawidłowe podawanie numerów telefonów. W przypadku podania niepełnego numeru (czyli zawierającego mniej niż 11 cyfr) ogłoszenie nie zostanie wydrukowane. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść ogłoszeń i zastrzega sobie prawo do ich skracania oraz do nie umieszczania bez podawania przyczyny.

5. Wszelkie ogłoszenie dot. usług towarzyskich nie będą zamieszczane.

6. Ogłoszenia (szczególnie te przesłane SMS-em) drukowane są w oryginalnej treści i pisowni.

mieszkania do wynajęcia SMS:

81616 KOD: 01

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 62

Wynajmę pokój jednoosobowy na Putney / Barnes (SW15). Dom jednorodzinny, pełne wyposażenie, duża kuchnia, dwie łazienki. Darmowy parking.

Internet. £80/tydzień + 2 tyg. depozytu. Rachunki wliczone. Tel. 07462663981.

> Witam Mam do wynajęcia 3 pokoje w pięknym mieszkaniu. 2x jedynka i 1king size! Pokoje całkowicie umeblowane, rachunki wliczone w rent. Proszę o kontakt 07506287190 > Biuro na sprzedaż, N19, Holloway Road, przy głównej ulicy, parter, blisko stacji Archway, licencja A2, £12000, czynsz £750/mies. 2 pokoje, aneks kuchenny, toaleta. Ok. 45m2. Premium. 07715677401, 07436582104. > Wood Green, N17 7QX, Pokój duża jedynka dla spokojnej osoby, £130/tydzień plus gas do podziału.

Woda , Council , Internet wliczone w cenę mieszkania. 02088851890, 07436792779, 07436582103 > Duży pokój do wynajęcia w Croydon. 07908300927 > Enfield, EN1 4HG, 3 pokojowy dom z ogrodem, £1450/miesięcznie + rachunki. 2 podwójne sypialnie, 1 pojedyncza, łazienka z wanna, salon, ładna kuchnia. Dostępne od 02/12/2015. 02088851890, 07436582103, 07715677401 > Hanwell. Pokój dla 1 lub 2 osób do wynajęcia od 28 11 15 .mieszka 3 osoby niepalące. rachunki wliczone plus umowa wynajmu. tel.07932002822 > Tottenham , N17 9EZ, 1 Pokojowy Flat na 1 piętrze ,£990/ miesięcznie + rachunki . Podwójna sypialnia , osobny salon , kuchnia , łazienka . Dostępny od 29/11/2015. 02088851890, 07436582103, 07715677401 > Stockwell. Wynajmę miejsce w

609-MAKIETA 4 62-91.indd 62

pokoju we flacie czystym i spokojnym, 5 min. od st. metra, tel.

07748348973 po 17.00-tej.

> Crouch Hill, N19 4EL, 1 Pokojowy Flat na 1 piętrze, £820 mięsiecznie + Elektryka i Gaz .

Podwójny pokój, osobny salon , kuchnia , łazienka i toaleta do podziału z jednym flatem . Dostępny od 23/11/2015 . 02088851890, 07436582103, 07715677401 > Hounslow. Jedynka w domu z ogrodem. Blisko komunikacji i sklepów. Tel. 07523510272 > Tottenham, N17 6TN , 6 Pokojowy dom z ogrodem , £2490 miesięcznie + rachunki. 5 podwójnych oraz 1 mniejsza sypialnia, łazienka , 2 osobne toalety , kuchnia z jadalnia, ogród .

Dostępny od ZARAZ. 02088851890, 07436792779, 07436582103 > Pokoje 1-2osobowe w domu po generalnym remoncie w okolicy Wembley (nw9) do wynajęcia.

Kontakt pod nr 07944307263. (wysoki standard ) > South Tottenham, N17 6EE, Pokój jedynka £95/tydzień + rachunki za gaz i prąd do podziału z lokatorami . W domu 2 łazienki , wspólna kuchnia , ogród . Dostępny od ZARAZ . 07436792779 > South Tottenham, N17 6DG , Pokój jedynka £75/tydzień + rachunki za gaz i prąd do podziału z lokatorami. W domu 2 łazienki , wspólna kuchnia , ogród . Dostępny od 27/11/2015. 07436792779.

17/11/2015 17:01:21

063 praca dam

SMS:

81616 KOD: 03

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 62

Poszukuje doświadczonych Pań do sprzątania. Doświadczenie i referencje wymagane. Możliwość stałej współpracy lub prace dorywcze. Magdalena proszę dzwonić od Pn – Pt w godz 9.00 – 18.00 07985427487

> Zarabiaj Przez Internet 24h na dobę. Nauczę za darmo każdą osobę jak od podstaw wystartować i zarabiać w Internecie 07961222932 > Przyjmę krawcowa z doświadczeniem do zakładu krawieckiego tel.07877064720

praca szukam

SMS:

81616 KOD: 04

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 62

> Szukam pracy jako elektryk , mam brytyjskie uprawnienia.

Instalacje, bezpieczniki, przeróbki i usprawnienia, naprawy usterek. Tel. 07726141296 > Tapeciarz 10 lat doświadczenia poszukuje zleceń na tapetowanie papier pod malowanie itp Gwarancja tel 07463227169 > Mężczyzna 32 lata szuka pracy

w Londynie . Jestem pracowity i sumienny. Całkiem dobrze maluje.

Tel- 07752527785

> Szukam pracy jako hydraulik.

Piece gazowe, kuchenki, cylindrymegaflo. Instalacje gazowe, wodne, podłogowe. Certyfikaty.

07925296104 > Konkretny i uczciwy pomocnik budowlany szuka pracy. Mam 32 lata. Tel- 07752527785 > Tapeciarz 10 lat doświadczenia poszukuje zleceń na tapetowanie papier pod malowanie itp Gwarancja tel 07463227169 > Elektryk z długoletnim doświadczeniem zawodowym, instalacje domestic & comercial szukam pracy. Pomogę przy

609-MAKIETA 4 62-91.indd 63

awariach i problemach 07883974669

> Malarz-decorator podejmie prace również na cenę. Uczciwy solidny pracowity własne narzędzia .Rafal 07936337882 > Tapeciarz 10 lat doświadczenia poszukuje zleceń na tapetowanie papier pod malowanie itp Gwarancja tel 07463227169 > Elektryk 12 lat w UK. Instalacje zgodne z 17 Edition. Fuseboxy.

Automatyka HW CH.Certyfikat NICEIC.Referencje.Insurance Policy.

Szuka pracy.Paweł 07469234481 > Plastrarz szuka pracy. Uczciwy i solidny. Gwarancja jakości. 8 lat praktyki w UK. Tel. 07708613844 Grzegorz. > Malarz dekorator podejmie prace własne narzędzia doświadczenie i solidność 07591534894 Krzysiek > Plastrarze z własnymi narzędziami szukają zleceń gwarantujemy wysoka jakość I czystość Marcin 07515464677

kupię SMS:

81616 KOD: 05

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 62

> Kupię płyty winylowe, gramofonowe. www.popmaster.pl Andrzej 7776715877.

07892844331

auto-moto SMS:

81616 KOD: 07

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 62

Opony zimowe. Wulkanizacja na Willesden. Oferuje opony nowe i używane.

Różnorodność marek opon i rozmiarów.

Montaż, wyważanie na miejscu. Przystepne ceny! NW10 2JJ Londyn 07776823881, 02084514488

> VW Caravelle 2013 1,9 TDI 30.000 mil kupiony w salonie sprzedam tel 07944963786 Edward > Sprzedam Saaba 93 Aero 2.0

17/11/2015 17:01:21

064

OGŁOSZENIA drobne + UsŁugi

petrol,automat,rok 2004.tel.

07970133732

sprzedam SMS:

81616 KOD: 06

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 62

> Randka w ciemno, Szukam normalnej dziewczyny. Kawaler 38 lat.07770933889

> Poznam fajna młodą dziewczynę z Londynu. Ciekawy 34 latek 07468664602

> Poznam młodą puszysta

> Laptop HP. i5 2,4ghz. Pamięć 4gb. Dysk twardy 500gb. Wi-Fi. Dvd-rw. Kamera.Win7 PL. Pro. Stan bdb.Gwarancja.140 tel 07593298590

dziewczynę z Londynu jestem 34

> Duzy polsko-angielski słownik 2

około 50 lat posiadającą telefon w

tomy, nowy.07523510272

zdrowie i uroda zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 62

letnim zadbanym fajnym facetem 07555204945

> Artysta pozna panią w wieku sieci o2. Gotowa na poważny związek. Liczę na równoprawny dostęp do internetu.

07704272672

> 41 latek wysoki po rozwodzie bez dzieci. Szukam kobiety z Londynu otwartej szczerej

Polskie Kursy Kosmetyczne, 5 dniowy kurs Stylizacji Paznokci tylko £395, Przedłużania rzęs, Przedłużania, Włosów, MakeUpu – Akredytowane Certyfikaty 0784920-3526 Szczegóły Na www.BeautyTrainingStudio.co.uk Dyplomowana higienistka stomatologiczna. Zapraszamy do odwiedzenia Glowing Dental koło stacji Mortlake. Białe zęby, świeży oddech, doczyszczanie osadów także poddziąsłowo, wspomaganie leczenia chorób przyzębia.

Tel.07901542584

randka w ciemno SMS:

81616 KOD: 08

cooltura.co.uk

zdecydowanej na stały związek 07772387104

nałogów, po rozwodzie, bez dzieci, poznam panią z rejonu Ealing, Greenford, Hillingdon. Tel. 07561255145

> Witam szukam dyskretnej kobiety Wiktor 07732432389

609-MAKIETA 4 62-91.indd 64

Naprawa: laptop, tablet, konsola, telefon, Zmiana języka, wirusy, przegrzewanie się, wymiana ekranu/klawiatury, strony www, kamery CCTV, rok gwarancji. Laptop zastępczy dojazd do klienta tel. 07411123340

telewizja satelitarna zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 62

> Poznam zadbanego, fajnego i na poziomie chłopaka (28-40). Ja 27 atrakcyjna, szczupła zadbana i myślę ze nic mi nie brakuje oprócz Ciebie. T. 0747075 0110

komputery serwis zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 62

H-Tech Serwis Komputerowy. Rozwiązywanie wszelkich problemów z Laptopami i PC. Odzyskiwanie Danych, Instalacje, Administracja, Zabezpieczanie Sieci, CCTV. Dojazd do Klienta. Tel.: 07723012148, email: halskyt@yahoo.co.uk www.halskytech.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 62

> Randka w ciemno Po 50,tce bez

Naprawa laptopów reinstalacje systemów, wymiana układów graficznych, chłodzenia i innych elementów.

Konkurencyjne ceny 07910473675

HL-Computer Service; Profesjonalne naprawy; Reinstalacja Windows; Usuwanie wirusów; Instalacja Internetu; TechnikInformatyk; Olgierd 07961222932

Anteny satelitarne.

Montaż, fachowe ustawienie sygnału, akcesoria, Telewizja na kartę, nc+, polsat. 9 letnie doświadczenie Niskie ceny. Mariusz Domaradzki. 07523486296, mariusz-cyfra@wp.pl

Satelitarna Telewizja Najszybsze i najlepsze rozwiązanie wszystkich twoich problemów. Ustawienia, montaż, polskie zestawy TNK Andrzej 07840650509 07423602647

Polska Telewizja Londyn NC+ , Cyfrowy Polsat Zestawy na umowę Montaż anten Zapraszamy do punktu 19 Finchley Lane NW4 1BN Hendon Sklep: 02082033162 Instalacje:07779631401 www.polskatelewizja. co.uk

usługi różne zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 62

Architekt rejestrowany w Anglii wykonuje projekty: lofts, extensions. Usługi: Planning Applications and Building Control mob.: 07708696377 stasch@stasch.co.uk Corgi Gas safe register No. 503179 Instalacja bojlerów, mega flow, central heating, wszelkie instalacje + solary słoneczne Certyfikaty od £40 serwis i naprawa 24h/7 tel.

07852988768 Pomoc drogowa 24h/7.

Skup, sprzedaż i złomowanie aut, darmowe holowanie powypadkowe, MOT. Paweł 07727244856 Tłumaczenia przysięgłe 24/7 bezpośrednio nie przez google akceptowane wszędzie w UK i PL. Prawnicze i medyczne, dokumenty, świadectwa. Szybciej i taniej niż inni. Kontakt: slav. translations@gmail. com lub 07981753699 Najtańszy wywóz Śmieci, Wywrotki 3.5 i 7,5 t Przeprowadzki cały Londyn Holowanie -przewóz aut Vany i osobówki Wynajem skipów 8 yrd i 12 yrd tel:07862278729 0786227873 Profesjonalne sesje fotograficzne: fotografia noworodkowa, dziecięca, rodzinna i okolicznościowa. Zapraszam na moja stronę www. fairyworldphotography.co.uk Super niskie ceny. Zapraszam 07736217120

17/11/2015 17:01:22

065

Rozliczenia podatkowe, rejestracja i rozliczenia Self employed. Working Tax Credit, Child Tax Credit. Pomoc w benefitach. Kontakt 07475957191

zapytaj O OGŁOSZENIE RAMKOWE 020 8846 3614

609-MAKIETA 4 62-91.indd 65

transport przewozy, paczki zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 62

Przeprowadzki , wywóz śmieci Londyn i cała Anglia, duży van z windą, profesjonalna obsługa.

Przewóz na lotniska, dziewięcioosobowy van.

Piotr, 07749174695

17/11/2015 17:01:23

066

REKLAMA transport

609-MAKIETA 4 62-91.indd 66

17/11/2015 17:01:25

067

609-MAKIETA 4 62-91.indd 67

17/11/2015 17:01:27

068

OGŁOSZENIA USŁUGI

609-MAKIETA 4 62-91.indd 68

17/11/2015 17:01:29

069

609-MAKIETA 4 62-91.indd 69

17/11/2015 17:01:31

070

OGŁOSZENIA SKUP ZŁOMU

609-MAKIETA 4 62-91.indd 70

17/11/2015 17:01:32

071

609-MAKIETA 4 62-91.indd 71

17/11/2015 17:01:34

072

OGŁOSZENIA wywóz śmieci

Zadzwoń i zapytaj

O OGŁOSZENIE

RAMKOWE 020 8846 3614

609-MAKIETA 4 62-91.indd 72

17/11/2015 17:01:36

073

609-MAKIETA 4 62-91.indd 73

17/11/2015 17:01:38

074

PORADY NASZE SPRAWY

Gosia Demetriou radzi

DROGA GOSIU Mam dość niepospolity problem. W przeszłości miałam problemy zdrowotne, które pozostawiły skutki na całe moje życie. Początkowo nie odczuwałam żadnych dolegliwości, ale z czasem zaczęły pojawiać się problemy. Mój pracodawca naciska, abym uregulowała tę sprawę, ponieważ nie chce, z powodu mojego ewentualnego wypadku w pracy, zostać obciążonym. Sugeruje zgłosić się o ustalenie stopnia niepełnosprawności. Nie wiem jak do tego podejść. Czy możesz coś mi doradzić?

Pozdrawiam, CZYTELNICZKA

DROGA CZYTELNICZKO Dziękuję za list. Masz rację, uznając swój problem za niepospolity, ponieważ w Anglii nie określa się stopnia niepełnosprawności w taki sposób, jak to się robi w Polsce. Na Wyspach podchodzi się do tej sprawy troszkę inaczej. Wszyscy, którzy w jakimś stopniu uważają się za niepełnosprawnych, nie muszą informować o tym nikogo ani wpisywać się do rejestru osób niepełnosprawnych w lokalnym samorządzie (council), jeśli nie chcą. Natomiast, kto chce skorzystać z ulg lub pomocy dla osób niepełnosprawnych, powinien zgłosić się do samorządu (opieki społecznej) i poprosić o wpisanie do rejestracji jako osoby niepełnosprawnej.

Jeśli idzie o pracę, to pracodawca powinien zorganizować indywidualną ocenę, czy możesz pracować na danym stanowisku, jakie jest ryzyko i jaką pomoc powinnaś otrzymać, żeby bezpiecznie wykonywać swoje obowiązki.

Z góry jest przyjęte, że osoba która jest niepełnosprawna ma prawa do pełnego życia, włącznie z pracą, a ustawa o równym traktowaniu Equality Act 2010 chroni to. Nie ma oddzielnych przepisów BHP (Bezpieczeństwo i Higiena Pracy) dla osób niepełnosprawnych. Ustawa „The Health and Safety at Work etc. Act 1974 (HSWA)” wymaga od pracodawców ochrony wszystkich pracowników od obrażeń i szkód w pracy „tak daleko, jak to możliwe”, poprzez zastosowanie rozsądnych i praktycznych rozwiązań, przystosowyjących do pracy (w tym temacie wskazówek może udzielić Disability Employment Adviser, w skrócie DEA, z lokalnego Jobcentre Plus). Życzę zdrowia i dobrych warunków w pracy.

GOSIA

PANI GOSIU Od 7 lat jestem niepełnosprawna i miałam zasiłki, w związku z którymi nie mogłam w ogóle pracować. Ostatnio złożyłam papiery, żeby otrzymać PIP. Jeżeli go dostanę, czy mogę chociaż troszkę zarobić? Jestem wolontariuszem, i pomagam ludziom w rozwiązywaniu niektórych spraw przez telefon i internet. Mam propozycję z wydawnictwa.

Praca wiązałaby się z tworzeniem tekstów, z domu, na komputerze, odpłatnie.

Czy mogę taką pracę podjąć i do jakiej kwoty wynagrodzenia.

Pozdrawiam Panią serdecznie, ZOFIA DROGA PANI ZOFIO PIP, czyli Personal Independence Payment to zasiłek, który podobnie, jak jego poprzednik, czyli Disability Living Allowance (DLA), jest zaprojektowany dla osób dorosłych (DLA dla dzieci poniżej 16-u lat nadal istnieje), żeby pomóc im z dodatkowymi kosztami, związanymi z długotrwałymi problemami ze zdrowiem lub niepełnosprawnością. PIP składa się z dwóch elementów: daily living (codzienne życie) i mobility (sprawność fizyczna). Do jakiego stopnia te dwa elementy wpływają na życie osoby ubiegającej się o zasiłek PIP jest kwestią oceny.

PIP jest nieopodatkowany, więc można go otrzymywać pracując lub nie.

Podsumowując pani Zofio: skoro PIP jest nieopodatkowany, jak najbardziej może pani dorabiać (zarobione pieniądze jednak mogą być opodatkowane, w zależności ile pani zarobi).

Przy okazji gratuluję pani chęci pomagania innym w wolnych chwilach i życzę dużo zdrowia.

GOSIA

Projekt jest współfinansowany ze środków finansowych, otrzymanych z Ministerstwa Spraw Zagranicznych w ramach konkursu na realizację zadania „Współpraca z Polonią i Polakami za granicą w 2015 r.”.

609-MAKIETA 4 62-91.indd 74

17/11/2015 17:01:40

075

609-MAKIETA 4 62-91.indd 75

17/11/2015 17:01:42

076

CAFÉ COOLTURA WIELKA BRYTANIA OD KUCHNI

Pokolenie GMOków Czy zastanawiamy się czasem nad tym, co jemy, czy tak po prostu „wrzucamy do pieca”?

SERGIUSZ HIERONIMCZAK sergiusch72@yahoo.co.uk

»

Nie namawiam nikogo do żadnej sprawdzonej diety, bo to i tak nie działa, polecam natomiast zdrowe odżywianie. Jesteśmy tym, co jemy, a im gorsze mieszanki wpuszczamy w nasz organizm, tym gorszych efektów możemy się spodziewać. Najlepszą znaną mi dietą jest prosty proces o nazwie „ŻM”, co znaczy nie mniej ni więcej, jak po prostu „żreć mniej”.

Kiedy spojrzeć na temat zdrowego odżywiania z perspektywy Anglii, to niestety nie ma dobrych wieści. Większość z Anglików załadowuje w siebie jedzenie bez wcześniejszego zastanowienia. A jak już wspomniałem, wielu z nich lubi zasia609-MAKIETA 4 62-91.indd 76

dać do obfitych posiłków po godzinie 10 wieczorem. Paradoksalnie rzecz ujmując, to kiedyś ludzi bogatych poznawano, po tzw. „zdrowym wyglądzie”. Dzisiaj ludzie bogaci są chudzi, bo stać ich na lepsze.

Ale, czy zawsze tak być musi?

Większość Polaków choć niezbyt majętna, to wcale nie taka gruba. Jedzenie w Polsce jest zdrowsze i mniej nafaszerowane substancjami, które mogą sprawić, że panom wyrosną piersi, a paniom wąsy.

Z ogólnie znanych informacji wynika również, że być może w przyszłości każdemu z nas wyrosną czułki.

Wszystko dzięki tzw. GMO – genetycznie modyfikowanym organizmom.

Organizmy zmodyfikowane genetycznie to takie, których geny zostały celowo zmienione lub zmodyfikowane. Niestety, Wielka Brytania, podobnie jak inne państwa Unii Europejskiej, zarzucona jest tego rodzaju żywnością. Tak naprawdę nie wiadomo jeszcze, jakie mogą być efekty takiej ingerencji w naturę. Bo jeżeli wyhodujemy roślinę odporną na szkodniki, to przyroda może odpowiedzieć supersz-

kodnikiem odpornym na wszystko, co znane, lub wyginięciem gatunku.

Większość genetycznych ingerencji dotyczy roślin, głównie tych, które służą do wytwarzania żywności. Zwolennicy tych eksperymentów twierdzą, że dzięki GMO można będzie uratować od głodu Afrykę. Afrykę można uratować w każdej chwili, wystarczy pohamować chciwość.

Rzeczywiście, tzw. „złoty ryż” zawiera 20 razy więcej beta-karotenu niż zwykły, co pomaga w zwalczaniu dziecięcej ślepoty wywołanej głodem. Bardzo często wydajność produkcji takich roślin jest znacznie większa dzięki specjalnym odmianom, odpornym na szkodniki i chwasty.

Ale z kolei wprowadzanie nowych genów do przyrody może wywołać genetyczną katastrofę i szereg mutantów, niebezpiecznych dla życia człowieka. Nowe gatunki mogą wytworzyć niebezpieczne dla ludzi toksyny i spowodować nasilenie zachorowań typu alergicznego. Poza tym, pod przykrywką nakarmienia Afryki zrobiono już wiele zła i naprawdę nie ufam tego rodzaju hasłom.

17/11/2015 17:01:47

077 Najgorsze w tym wszystkim jest to, że naprawdę nie wiadomo, co może się stać.

Może się w przyszłości okazać, że wszyscy skończymy w biologicznym Matrixie lub w scenariuszu z „Seksmisji”. Wkurzającym jest również, że jesteśmy celowo manipulowani. Unia Europejska ma wprawdzie przepis, nakazujący informowanie konsumentów o zawartości GMO, ale mięso, pochodzące od zwierząt karmionych tymi wynalazkami, już nie.

Alternatywą dla GMO jest żywność „organic”. Niestety jest często znacznie droższa i jeszcze nie tak łatwo dostępna.

Większość dużych sieci handlowych jest zainteresowana, aby sprzedać dużo w jak najkrótszym czasie, niezbyt więc dba o to, czy coś jest genetycznie zmodyfikowane, czy nie.

Alternatywą jest również powrót do Polski, bo ciągle jeszcze jesteśmy państwem najbardziej wolnym od tego typu upraw.

Dla tych, którzy chcą pozostać na Wyspach, polecam żywność „organic” lub zakupy w polskich sklepach, których jest niemało.

Mam nadzieję, że nie odebrałem wam apetytu tymi historiami o genetycznych eks-

609-MAKIETA 4 62-91.indd 77

perymentach ze schabowym. Póki co, trzeba jakoś żyć, a żeby żyć – trzeba jeść. Polecam jednak bacznie czytać opakowania i unikać tego, co wygląda zbyt nienaturalnie. Dzisiaj przepis na danie, które Anglikom bardzo smakowało, a produkty do niego pochodziły z polskiego sklepu na Tootingu. «

KASZA NASZA

SKŁADNIKI NA 5 OSÓB 2 woreczki kaszy gryczanej parzonej 50ml oliwy z oliwek Extra Virgin 150g świeżych kurek lub 50g suszonych borowików (te suszone należy na kilka godzin przed przygotowaniem dania zamoczyć w gorącym bulionie) 2 średnie cukinie 1 oberżyna 1 czerwona papryka 1 średnia cebula 2 ziemniaki 2 marchewki 2 gałązki rozmarynu 1 łyżeczka jarzynki 100 gram wędzonego boczku PRZYGOTOWANIE Piekarnik rozgrzać do temp 180°C.

Wszystkie warzywa oraz boczek należy pokroić w kostkę o wymiarach 1cm x 1cm. Kaszę ugotować w osolonej wodzie zgodnie z instrukcją. Dzielimy warzywa na dwie blaszki. Na jednej umieszczamy boczek, oberżynę, paprykę, cebulę oraz 1 gałązkę rozmarynu. Na drugą kładziemy lekko skropione oliwą pokrojone ziemniaki, marchewkę i 1 gałązkę rozmarynu. Zawartość obu blaszek posypujemy połową łyżeczki jarzynki. Wkładamy obie blaszki do nagrzanego piekarnika.

Blaszkę z boczkiem wyjmujemy po ok.15 min, gdy boczek jest rumiany, druga blaszka musi zostać w piecu, aż ziemniaki i marchewka będą pięknie zarumienione.

W czasie, gdy nasze warzywa są w piekarniku, podsmażamy kurki na patelni z niewielką ilością oliwy soli i pieprzu do smaku.

Gdy wszystkie składniki są gotowe, mieszamy je razem w naczyniu, skrapiamy oliwą, doprawiamy solą i pieprzem, gdy to konieczne i podajemy z sałatą.

Danie nie musi być bardzo gorące, raczej ciepłe. Może być spożywane również jako sałatka na zimno.

Smacznego!

17/11/2015 17:01:49

078

CAFÉ COOLTURA GWIAZDOZBIÓR

Z życia gwiazd Monika Kuszyńska sprawiła sobie prezent GWIAZDA WIELE LAT ŻYŁA BEZ TELEWIZORA!

Joanna Horodyńska: „Agnieszka się wyrobiła!”

STYLISTKA KOMPLEMENTUJE AGNIESZKĘ KACZOROWSKĄ!

Jeszcze do niedawna serialowa Bożenka z “Klanu” była krytykowana za swój styl.

Teraz to uległo zmianie: – Agnieszka niewątpliwie się wyrobiła.

Nie spodziewałam się kogoś na miarę stylowej dziewczyny, ani tym bardziej ikony, ale przynajmniej coś się tli. Poza tym jestem przekonana, że podoba się gawiedzi, więc nic tu po mnie. Porównuję to do fenomenu Kasi Cichopek dawno temu – wyznała Joanna Horodyńska na łamach „Party”.

Stylistce nie bardzo spodobały się tylko kreacje taneczne, w których Agnieszka Kaczorowska wystąpiła na festiwalu w Sopocie: – Prowadzić wielką imprezę w stroju jak do tańca? Unikałabym takiej dosłowności, ale w końcu jeśli pieniądze płyną potokiem, to można zrobić wszystko usprawiedliwia gwiazdę stylistka

609-MAKIETA 4 62-91.indd 78

Monika Kuszyńska długo żyła w ciszy. Pomagało jej to dojść do formy: – Uwielbiam ciszę. Nauczyłam się jej. W pewnym momencie czas zaczął płynąć dla mnie powoli. Nic się nie działo. Tylko natłok trudnych myśli napierał na moją głowę. By wyrzucać je z głowy, musiałam nauczyć się czegoś w rodzaju medytacji, zdobyć umiejętność odpoczywania poza myślami i poza wszelkimi bodźcami – wyznała Monika Kuszyńska w wywiadzie dla “Twojego Imperium”.

W pewnym momencie życia wokalistka odkryła, że muzyka ma dla niej działanie terapeutyczne: – Ale mam również takie chwile, gdy muszę się stymulować muzyką, która mnie po prostu leczy.

Przekonałam się o tym w życiu naprawdę wiele razy. Był czas, gdy bez przerwy słuchałam gospel i płakałam oczyszczającymi łzami, a potem czułam się jak nowo narodzona. Przez wiele lat nie miałam telewizora tylko radio. To mi dawało niesamowite doznania. Gdy człowiek jest odcięty od złych wiadomości, jest jakby na odwyku. Znajomi opowiadali mi o najstraszniejszych wydarzeniach, a ja nie miałam o tym wszystkim zielonego pojęcia i czułam się z tym doskonale. Dopiero od niedawna mam telewizor – mówi Monika Kuszyńska.

Ciekawe tylko, czy teraz gwiazda będzie tak szczęśliwa, jak kiedyś, żyjąc w ciszy...

ŁUKASZ GARLICKI: „JUŻ SIĘ NIE BOJĘ” AKTOR TRZEŹWIEJE... I DOROŚLEJE! Jakiś czas temu Łukasz Garlicki szokował wyznaniami na temat swojego wychodzenia z alkoholizmu. Okazuje się, że aktor, odkąd przestał balangować, stał się innym człowiekiem: bardziej dojrzałym, spokojniejszym: – Kiedy wytrzeźwiałem na dobre, dało mi to dodatkową siłę, energię do działania. Kompletnie przestałem się bać przeszłości. Kiedy pijesz, jakiś wyimaginowany lęk towarzyszy ci non stop i nakręca frustracje. Frustracja nakręca chęć zapomnienia, ucieczki w alkohol, a on nakręca lęk. Błędne koło – wyznał gwiazdor w wywiadzie dla “Urody życia”.

Lęki i niepokoje Garlickiego były naprawdę abstrakcyjne...: – Jeszcze do niedawna frustrowałem się tym, że nie jestem brytyjskim aktorem, nie gram w londyńskim teatrze i w świetnych serialach produkcji BBC. Już tego nie mam – mówi dumny z siebie Łukasz Garlicki.

17/11/2015 17:01:55

JOANNA KORONIEWSKA MOGŁA ZROBIĆ KARIERĘ W ANGLII! AKTORKA PRZED LATY WYJECHAŁA NA EMIGRACYJNY ZAROBEK. POSZŁO JEJ ŚWIETNIE! Joanna Koroniewska ma na swoim koncie emigracyjny epizod. Gwiazda wyjechała do Londynu tuż po egzaminach do łódzkiej szkoły filmowej: – Wiedziałam, że mama nie zarobi na nas dwie, a ja właśnie miałam zacząć żyć z dala od rodzinnego Torunia. Dlaczego Londyn? Bo funt miał wysoką wartość, a ja chciałam zarobić jak najwięcej, w jak najkrótszym czasie. Poza tym znałam angielski. Poziom mojej determinacji był wielki – wspomina Joanna Koroniewska w wywiadzie dla „Claudii”.

Przyszła aktorka zdobyła pracę... w trzech miejscach! – Od 6 do południa byłam pokojówką w hotelu, potem kelnerką we włoskiej restauracji. W soboty i niedziele pracowałam jako pokojówka w drugim hotelu. To były hotele butikowe, po 30 pokoi. Codziennie sprzątałam, podawałam śniadania, zabierałam brudne naczynia. W porządkach doszłam do takiej perfekcji,

że potrafiłam pościelić łóżko w kilka sekund! – chwali się gwiazda.

Joasi dobrze szło również w restauracji: – Po miesiącu, z osób przyjętych do pracy zostałam tylko ja. Byłam kelnerką, ale pisałam również raporty sprzedaży: co cieszyło się wzięciem danego dnia, a co nie. Wkrótce nadzorowałam też innych kelnerów, dostawałam spore napiwki.

Zostałam też szybko doceniona przez właścicieli. Zaproponowali, żebym została w Londynie na stałe, zachęcali awansem na menedżera. Nie zrażali się moją odmową, przekonywali, że mogę studiować w Londynie. Ale dla mnie to było absolutnie nie do przyjęcia – mówi Koroniewska.

– Zmęczona, ale dumna i szczęśliwa wróciłam do Polski, aby zacząć moje wymarzone studia z oszczędnościami, które pozwoliły mi utrzymać się w Łodzi właściwie przez pierwsze 2 lata – wspomina Joanna Koroniewska.

Małgorzata Socha temu się nie oprze!

Paulina Drażba w torebce nosi... biustonosze!

AKTORKA UWIELBIA SŁODYCZE, A ZWŁASZCZA LODY

BIELIZNĘ W RÓŻNYCH KOLORACH ZNALEŹĆ MOŻNA W TOREBCE PAULINY DRAŻBY!!

Małgorzata Socha zwierzyła się, że ma wielką słabość do słodyczy. Latem nie może wprost oprzeć się gałkom lodów!

Co ciekawe, słodkości działają na nią lepiej niż... kawa!

– Gdy przychodzi taka chwila, że mam spadek energii i potrzebuję szybko naładować baterie, to sięgam po słodycze – mówi ze skruchą gwiazda w rozmowie z “Expressem Ilustrowanym”.

Jak zatem aktorce udaje się utrzymać nienaganną sylwetkę? – To dzięki bieganiu, któremu poświęcam sporo wolnego czasu – mówi Małgorzata Socha.

Mężczyźni twierdzą, że w damskiej torebce znaleźć można dosłownie wszystko.

Potwierdzeniem tych słów jest torba Pauliny Drażby.

Dlaczego?

– W mojej torebce zawsze można znaleźć przenośne biuro, czyli: telefon, iPada, ładowarki do tych urządzeń, dysk zewnętrzny do komputera, dwa notatniki i trzy długopisy – wylicza prezenterka w wywiadzie dla “Twojego Imperium”.

Gwiazda dba również o typowo kobiece drobiazgi, których w jej torebce zawsze jest pod dostatkiem: – Nie mogę się również obejść bez błyszczyków, bo często nerwowo przygryzam usta oraz biustonoszy w różnych kolorach, bo nigdy nie wiem, jaką kreację będę na siebie zakładała wieczorem – mówi gwiazda.

609-MAKIETA 4 62-91.indd 79

17/11/2015 17:01:59

080

CAFÉ COOLTURA KSIĘGARNIA + TECHNOLOGIE Redaguje PIOTR DOBRONIAK

Masa o bossach „Pruszkowa” Sylwetki przedstawicieli gangu pruszkowskiego, m.in. Pershinga i Malizny, prezentuje w książce „Masa. O bossach polskiej mafii” dziennikarz śledczy, Artur Górski. To czwarta odsłona wywiadurzeki z świadkiem koronnym, Jarosławem Sokołowskim „Masą”.

»

Po raz pierwszy o gangu pruszkowskim stało się głośno w 1990 r., po strzelaninie w podwarszawskim motelu „George”. Zatrzymani tam w policyjnej zasadzce gangsterzy zostali uniewinnieni, bo policja źle – w ocenie sądu – zebrała dowody w tej sprawie. „Pruszków” zdobywał pieniądze ściągając haracze, przemycając spirytus i papierosy, dozorując szlaki przemytu kokainy i heroiny oraz produkując amfetaminę. Pod koniec lat 90. gang inwestował w zakup gruntów, zakładów produkcyjnych, klubów, restauracji, dyskotek itp. Grupa rozbudowała swe struktury w Polsce – z informacji policji wynika, że najmocniejsze gałęzie istniały na Pomorzu Zachodnim i Dolnym Śląsku.

Jednym z najgłośniejszych dokonań gangu był napad na konwój na warszawskim Ursynowie. 28 listopada 1995 r. bandyci ukradli ponad 1,2 mln zł. Skok był perfekcyjnie przygotowany i wykonany – media określały go mianem napadu stulecia.

609-MAKIETA 4 62-91.indd 80

Górski podkreśla w swojej książce, że Andrzej K. ps. Pershing, to jeden z najważniejszych i najbardziej znanych bossów Pruszkowa, choć nigdy nie wszedł w skład tak zwanego zarządu gangu.

Stworzył natomiast grupę konkurencyjną wobec starych pruszkowskich. „Intelektualnie przerastał ich o głowę i najprawdopodobniej dlatego tę głowę stracił” – mówi w książce Sokołowski.

Weteran PRL-owskich zakładów karnych, Zbigniew K. ps. Ali, to kolejny bohater książki Górskiego. Uważany jest za jednego z pierwszych szefów Pruszkowa. Swoją pozycję utracił po bójce z Januszem P. ps. Parasol, w efekcie czego na czele grupy stanął ten drugi. Potem Ali działał na własnym rachunek, trudniąc się m.in. lichwą.

Górski prezentuje też jedną z ciekawszych karier w pruszkowskim zarządzie. Mirosław D. ps. Malizna, jako jedyny ze starych „pruszkowian” nie wywodził się z recydywy, a swoją gangsterską karierę rozpoczynał jako taksówkarz, wożąc złodziei na akcje. Mimo to stał

się jednym z najważniejszych polskich bossów. To on miał zlecić zabójstwo Pershinga, jemu także przypisuje się udział w „samobójstwie” byłego wicepremiera, Ireneusza Sekuły.

(PAP)

Jarosław Sokołowski ps. Masa – były przestępca, jeden z najbardziej wpływowych gangsterów tzw. grupy pruszkowskiej, od 2000 r. świadek koronny. W latach 90. blisko związany z jednym z pruszkowskich bossów – Andrzejem K. Pershingiem. Skłócony z większością szefów mafii. Dzięki jego zeznaniom udało się pogrążyć Pruszków.

Książka „Masa. O bossach polskiej mafii” ukazała się nakładem wydawnictwa Prószyński i S-ka.

17/11/2015 17:02:01

081 Źródło: NEWSERIA

ZeFit2 Pulse Smartwatche MyKronoz to propozycja dla wszystkich, którzy cenią nowinki technologiczne, mogące faktycznie wpłynąć na polepszenie ich trybu życia. By zaplanować dietę, plan treningowy czy optymalną długość snu, nie potrzeba wydawać kroci.

Smartwatch skutecznie motywuje do wypełniania swojego planu treningowego. Poza tym dostępna jest specjalna funkcja monitoringu snu, dostępna w większości produktów MyKronoz CENA OD 35 FUNTÓW

Mad Catz prezentuje nowe słuchawki z systemem 7.1 Miłośnicy gier sieciowych, niezależnie od tego czy jest to MOBA, MMO, czy „shooter”, doskonale zdają sobie sprawę z tego, jak ważna jest komunikacja. Właśnie z myślą o nich, Mad Catz przygotował swój najnowszy produkt – headset F.R.E.Q. T.E. 7.1.

Jak zapewnia producent, edycja T.E. 7.1 przeniesie grę na zupełnie inny poziom. Zamontowane w headsecie głośniki zapewniają dźwięk przestrzenny 7.1 Surround, co pozwoli na pełną immersję podczas cyfrowych potyczek. Dzięki 50 mm membranom, gracz będzie w stanie dokładnie usłyszeć to, co dzieje się na polu bitwy wraz z wszystkimi efektami przestrzennego dźwięku, i przy okazji prowadzić dialog między członkami teamu.

CENA OK. 65 FUNTÓW

Ekologiczne i ekonomiczne źródło energii EG-BA-106 i EG-BA-105 to co prawda zwykłe akumulatory NiMH, jednak wykorzystano w nich najnowszą technologię, która znacznie przedłuża czas naładowania baterii. Nieużywana bateria traci maksymalnie 30% swojej energii w ciągu roku (przy czym większość takich akumulatorów rozładowuje się po około 2 miesiącach). Zaopatrując się w nowego typu akumulatory mamy pewność, że wraz z gwarancją producenta, ogniwo będzie w pełni gotowe do użycia od zaraz, niezależnie od tego, jak długo leżakowało w magazynie.

CENA OD 1 FUNTA

609-MAKIETA 4 62-91.indd 81

17/11/2015 17:02:07

082

CAFÉ COOLTURA TWÓRCZOŚć WSZELAKa Redaguje Piotr Dobroniak info@cooltura.co.uk

Baśnie z tysiąca i jednej dniówki Rupert Paranoik

»

Na swoim terenie Rupert był kozakiem nie lada. Nawet matka, odrobinę z troską, bardziej pewnie z wyrzutem, diabli wiedzą, może i w głębokim tle z podziwem, narzekała na jedynaka, że niedługo nie będzie miała w pracy koleżanki, której by ten nie przeleciał. Rupert posiadał spory potencjał w przedmiotowej dziedzinie. Brał więc wszystko, co się jako tako ruszało i oddychało, i dało bez specjalnego wysiłku złapać: rąbał chętne i niechętne, odświeżone i wczorajsze, starsze, młodsze, nieletnie bez mała, rżnął nawet promilami zwalone kloce drewna – nie miało to dla sprawy żadnego znaczenia, ważne, by nie przepuścić okazji.

Rupert miał jeszcze jeden bardzo przydatny w tamtych latach dar boży – niespotykany zmysł walutowy. Robił karierę w czasach zachłystywania się nieznaną do tej pory swobodą, kiedy w najmniejszej dziurze kantory wysypywały, jak maślaki po deszczu.

Nie tylko umiał błyskawicznie przeliczać pliki banknotów, ale i bezbłędnie wyłowić z nich fałszywki. A taki był w tym dobry, że zaginał wyszkolonych asów. Krążyły opowieści o stu procentach trafień. Zasadzali się z propozycjami właściciele kantorów. Zainteresował się nim lokalny bank. I tak Rupert, nie mając nawet średniego wykształcenia, zdobył prestiżowe bankowe stanowisko węszycielawykrywacza, miewał dorywcze fuchy, posiadał służbową pukawkę, a przede wszystkim sporą kasę. No i jak tu nie ulec takiemu?

Na fali ni to biologicznego, ni to społecznego pędu Rupert założył rodzinę. Efektem tego właściwie nierozważnego w jego mniemaniu kroku było pojawienie się dwójki dzieci, z prawego łoża tym razem, choć...

Rupert nie zmienił wszak przedmałżeńskich upodobań, wnosząc je w charakterze specyficznego wiana do ery związku usankcjonowanego. Prawdopodobnie

609-MAKIETA 4 62-91.indd 82

nagradzany był pięknym za nadobne, więc i z czasem niebezpiecznie zaczęła wzrastać krzywa konfliktowości, dość szybko osiągając groźny pułap. Rozwód był tu właściwie formalnością. Pechową dla Ruperta jednak, gdyż obarczającą go winą za rozkład pożycia i obciążającą stosownymi alimentami.

Zaczęły się problemy z regulowaniem należności, podszczuwaniem i wzajemnym oskarżaniem, zawisła groźba odsiadki. Posypały się bankowe układy. Ratunkiem mogła być wyłącznie emigracja. Tak i wylądował wreszcie na brytyjskim brzegu, nie bez perturbacji, gdyż czasy to były przedunijne, kiedy na każdego przybysza patrzono podejrzliwie i dokonywano niesamowitych odsiewów na granicy. Jemu poszło. Wylądował z jeszcze bardziej umocnionym przekonaniem o swoich cudownych właściwościach.

Trudne były początki podboju Albionu. Jakieś przemykanie do roboty z zakamuflowanym sprzętem, jakieś unikanie łapanek organizowanych przez funkcjonariuszy Immigration Office, cieszenie się z każdej gotówki już w zaciśniętych łapach. Wszechobecny stres.

I jego neutralizacja dostępnymi używkami.

Wódka i piwo na ogół poza możliwościami, bo za drogie. Dla dusigroszy – cidery – tańsze i dawały solidniejszego kopa. Marycha oferująca bogatszą paletę barw na tle szarości. Od czasu do czasu coś z wyższej półki, gwarantującego odlot pozagalaktyczny. Różne kompilacje tych środków. I bójki połączone z demolowaniem najbliższego otoczenia. I seks bez poważniejszych uniesień i zobowiązań. Wszystko jakby w ramach przygotowań do mającego wkrótce nadejść legalu.

Zetknęli się już w nowej, legalnej erze na jakiejś dyskotekowej potańcówie w oparach wszystkiego, co było w zasięgu portfela i ręki. Rupert ponownie spotkał kobietę swego życia, namówił ją na bycie razem.

Urodziła się córeczka. Cieszyli się jak umieli, lecz robota tak jak kulała do tej pory, tak kuśtykała dalej, a chaty trzeba było co i rusz

zmieniać, z różnych zresztą powodów, czasami błyskawicznie nawet, kiedy nie do końca wszystko było zgodnie z prawem.

Z jedzeniem też bywało różnie, nieraz cieniutko. Priorytetem cieszyły się natomiast trawa, tytoń na skręty i w okrzepłych już unijnych czasach browary, których Rupert potrzebował trzy-cztery wieczorowo. I na to kasa musiała być. Ale to wszystko i tak były michałki niewarte miejsca w koszyku wad, gdyż Rupert miał poważniejszą, główną skazę - zrażał do siebie ludzi. Nie schludnym wyglądem zewnętrznym, markowymi często ciuchami, nie, jak wielu młodych mężczyzn wkoło, na zapałkę systematycznie strzyżoną fryzurą, z wyjątkiem okresu, gdy był raczej śmieszny na siłę, próbując wyhodować sobie irokeza. Zrażał, wydaje się, metafizycznie. Coś miał w sobie, że niektórzy na samą jego obecność reagowali stroszeniem piór. Nie pomagało to w zdobywaniu i utrzymywaniu pracy, toteż pracowanie ciągle przeplatało się z nicnierobieniem, zdobycie roboty wielokrotnie szybko kończyło się wyrzuceniem na zbity pysk, to z kolei utratą części zarobków.

Kasy więc nie zdobywał wiele; czuć ją było jedynie w dłuższych okresach zatrudnienia, kiedy to możliwe było szastanie na Camden czerwoną królową. Należy tu pośpiesznie dodać, że nie odbywało się to kosztem dziecka, które od urodzenia miało prawie wszystko, co rozwijający się przez pierwsze lata życia organizm powinien mieć, co to, to nie, dziewczynka była oczkiem w głowie. Ślepy los, prowadzący Ruperta meandrami londyńskiego życia budowlanego, rzucił go pewnego dnia na budowie gdzieś na Fulham czy Parsons Green do ostatecznej rozgrywki z aktualnym bossem, szczwanym Walijczykiem, bezczelnym złodziejem kutym na cztery łapy, który wykorzystując fakt nielegalnej pracy grupy pracowników na swojej budowie, zalegał im z wypłatami, niektórym wisząc po kilka tysięcy, trzymając w ustawicznym szachu tych zdesperowanych ludzi. Rupert był

17/11/2015 17:02:07

083 już na wylocie, jakimś cudem kasę wyrwał, czym spodobał się stojącemu w grupce rozdyskutowanych budowlańców szefowi ekipy, działającej kilka numerów dalej. I tak oto Rupert całkiem przypadkowo i na chwilę załapał się po sąsiedzku do innej firmy, trafiając pod skrzydła starszego gościa z zupełnie innej epoki. Zesrał się na początek, bo wykombinował, że facet go szybko stąd wykopie, ale pomimo zwróconych kilku uwag w sprawach czysto technicznych, nic niepomyślnego nie wydarzyło się. No i został. Na dużo dłużej.

Stworzyli tandem, łączący dojrzały wiek i bogate doświadczenie zawodowe, z prawie o pokolenie młodszą operatywnością, podpartą znajomością języka. Razem zmieniali firmy, razem poniewierali się po rozmaitych budowach i przetrawiali bezrobocie. Jeden drugiego wciągał do roboty w przypadku jakiegokolwiek zahaczenia o nią. Wspólnie kombinowali zorganizowanie niezależnego interesu. To znaczy starszy kombinował, bo młodszy partner z roku na rok coraz dziwniej się zachowywał.

Rupert był dość miernym zawodnikiem, jednym z tych, co to wylądowali bez jakiejkolwiek fachowej umiejętności, tu chwycili w dłoń narzędzia, powywijali nimi trochę i sami siebie nobilitowali na zawodowców. Ta napuszona pewność siebie, niepodbudowa-

POSKlub wraz z tygodnikiem „Cooltura” zapraszają wszystkich na nastrojowy

na rzetelną fachowością, musiała wcześniej czy później odbić się na słabszej psychice, ze wszystkimi tego reperkusjami. Zaczęły się krytykowania lub wręcz wyśmiewania ze wspólnych projektów, mających szanse powodzenia. Zaczęło się przyjeżdżanie do pracy w stanie powieczornego lub ponocnego wyczerpania. Partolenie roboty, zmniejszanie obrotów lub, wykorzystując fakt braku systematycznej kontroli i rzetelne zachowanie innych, w ogóle pracy niewykonywanie, za czym w kilku przypadkach poszło zafajdanie komuś opinii i zerwanie obiecujących kontaktów. Ostateczne odsunięcie się partnera było kwestią czasu i nastąpiło po wyjątkowo bezczelnej i niehonorowej zagrywce delikwenta.

Rupert coraz częściej słyszał też głosy, miewał przywidzenia i bardziej niż do tej pory obawiał się zagrożenia ze wszystkich stron. Od zawsze prześladowały go jakieś schizy, mające często swą genezę jeszcze w czasach przedlondyńskich, bijące rykoszetem również w bezpośrednie otoczenie, ale bywało to powodem nie tyle kłopotów, co niewybrednych nieraz żartów. Teraz było groźniej, pomimo wreszcie ludzkiej stabilizacji związanej z przyzwoitym mieszkaniem i uzyskaniem pomocy socjalnej. Teraz pochłaniane systematycznie promile i różnego typu "rozjaśniacze umysłu" powodowały pojawianie się

mentorskiego tonu kaznodziei, wytykającego najbliższym błędy i roztaczającego wizję potępienia. Było to o tyle uciążliwe, że występując w długawych okresach bezrobocia, wywoływało wielogodzinne odczucia strachu i niebezpieczeństwa. I było nie do wytrzymania dla obu bliskich współmieszkanek. Policja pojawiła się na prośbę wystraszonej kobiety, nie na żarty zaniepokojonej o los córki i swój.

– Hi Richard... – padło w tragikomicznym geście wyciągniętej ręki.

– Hi, hi... – nieuprzejmie pod nosem odburknął zaczepiony, próbując jednocześnie nie dostrzegać wymijanych walizek i toreb, zalegających chodnik przed drzwiami.

Pod którym z mostów legła nadtamiziańska kariera Ruperta, do dziś nie wiadomo. Ale wiadomo już, że po wielodniowej poniewierce, po niedosypianiu i niedojadaniu, po serii kataklizmów psychicznych przewartościowań nie oczyszczających bynajmniej jego sumienia, okazując się od dawna nieaktualnymi dokumentami i będąc wyposażonym w sfinansowany przez przyjaciela z londyńskich prapoczątków bilet, Rupert udał się w podróż we właściwą jedną stronę, licząc na matczyne miłosierdzie.

WaszeR Londyński 15 kwietnia 2015 r.

Wieczór Twórczości Wszelakiej

WIECZÓR PRZY POEZJI I ŚPIEWIE Jeśli chcesz posłuchać twórczości poetów, literatów czy muzyków, koniecznie musisz nas odwiedzić.

Zapraszamy również do współpracy wszystkich chcących zaprezentować swoją twórczość.

Wieczór Twórczości Wszelakiej pod patronatem tygodnika „Cooltura”

POSK, 238-246 King Street Hammersmith London W6 0RF

609-MAKIETA 4 62-91.indd 83

27 listopada (czwartek) godz. 19.00 POSKlub, 4 piętro

17/11/2015 17:02:11

084

REKLAMA BUDOWNICTWO

609-MAKIETA 4 62-91.indd 84

17/11/2015 17:02:14

085

609-MAKIETA 4 62-91.indd 85

17/11/2015 17:02:16

086

REKLAMA BUDOWNICTWO

Zadzwoń i zapytaj

O OGŁOSZENIE

RAMKOWE 020 8846 3614

609-MAKIETA 4 62-91.indd 86

17/11/2015 17:02:18

087

609-MAKIETA 4 62-91.indd 87

17/11/2015 17:02:19

088

OGŁOSZENIA BUDOWNICTWO

609-MAKIETA 4 62-91.indd 88

17/11/2015 17:02:21

089

609-MAKIETA 4 62-91.indd 89

17/11/2015 17:02:23

090

sport motoryzacja

609-MAKIETA 4 62-91.indd 90

17/11/2015 17:02:24

091

609-MAKIETA 4 62-91.indd 91

17/11/2015 17:02:26

092

SPORT SIATKÓWKA

IBB Polonia w ćwierćfinale Pucharu Anglii

»

Siatkarze IBB Polonia Londyn wygrali 3:0 z Black Country Volleyball Club i awansowali do ćwierćfinału rozgrywek o Puchar Anglii.

W kolejnym meczu pucharowym rywalem ekipy z Brentford będzie drużyna Cardiff Celts.

– Drużyna przyjezdna była dla nas wielką niespodzianką - grają w lidze niższej niż my - więc rozpoczęliśmy mecz bardzo skoncentrowani. W toku spotkania wszystko ułożyło się po naszej myśli, więc spokojnie prowadziliśmy grę, dając

609-MAKIETA 5 92-100.indd 92

pograć każdemu zawodnikowi. Gratuluję drużynie i trenerom tego zwycięstwa – to siódmy mecz z rzędu bez porażki w tym sezonie. Teraz koncentrujemy się na meczach wyjazdowych, a spotkania pucharowe odkładamy do końca stycznia – kiedy to pojedziemy do Cardiff zagrać w 1/4 Pucharu Anglii. – powiedział prezes IBB Polonia, Bartek Łuszcz.

IBB Polonia – Black Country VC 3:0 (25:21, 25:14, 25:22). Siatkarze IBB Polonia awansowali do ćwierćfinału rozgrywek o Puchar Anglii. «

Mecz z London Lynx Po rozgrywkach pucharowych czas na powrót do ligi Super 8. Przed IBB Polonia spotkanie z London Lynx 1.Mecz odbędzie się w sobotę, 21 listopada, w hali University of East London (Sports Dock) o godzinie 15:15 (rozgrzewka 14:45).

17/11/2015 16:59:06

093

609-MAKIETA 5 92-100.indd 93

17/11/2015 16:59:08

094

SPORT Piłka nożna

Przedstawiciel PZPN Maciej Chorążyk oraz założyciel Dragons United Marcin Brzeziński

Przedstawiciele PZPN z wizytą w Dragons United

»

W niedzielę, 8 listopada, przy okazji spotkania przedstawicieli Polskiego Związku Piłki Nożnej z polskimi talentami piłkarskimi z Wysp Brytyjskich, jakie odbyło się w Ambasadzie RP w Londynie po raz pierwszy w historii polonijnej akademii piłkarskiej Dragons United, miała miejsce konfrontacja jej młodych adeptów, rodziców i działaczy z osobami reprezentującymi polski futbol.

Gościem honorowym polskiej akademii piłkarskiej z Londynu, Dragons United, był Stefan Szczepłek, legendarny redaktor sportowy, znakomity dziennikarz i komentator, autor książek o tematyce piłkarskiej, posiadacz nagrody Złotego Pióra, odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi. Stefan Szczepłek jest posiadaczem jednej z największych kolekcji koszulek i pamiątek 609-MAKIETA 5 92-100.indd 94

piłkarskich w Europie, do której dołączyła także koszulka Dragons United.

Ponadto gośćmi Dragons United byli również Maciej Chorążyk – szef komórki do spraw skautingu w PZPN i kierownik młodzieżowych reprezentacji Polski, Dawid Ambroży – koordynator skautingu w PZPN na Anglię oraz Jakub Zakrzewski – dziennikarz TVP Sport.

Spotkanie odbyło się w formie konferencji, podczas której młodzi polscy piłkarze z Londynu mieli okazję wykazać się swoją wiedzą piłkarską, zadając – i odpowiadając – na pytania gości, biorąc udział w licznych konkursach i zabawach, do których przygrywał DJ Tempo (Waldemar Rudnik), wielki przyjaciel akademii Dragons United. Stefan Szczepłek opowiedział młodym piłkarzom dużą część histo-

Stefan Szczepłek (z lewej) otrzymuje koszulkę Dragons United

rii piłki nożnej, w tym kilka ciekawostek.

Maciej Chorążyk natomiast podzielił się wiedzą co należy zrobić i jak ciężko pracować, by osiągnąć cel – zagrać z orzełkiem na piersi.

– To spotkanie miało dla nas ogromne znaczenie, cieszymy się bardzo, że mogliśmy gościć tak wspaniałe osobistości w naszej akademii. Mamy nadzieję, że Stefan Szczepłek będzie kiedyś dumnie pokazywał naszą koszulkę na swoich wystawach. Wierzymy, że nasi młodzi piłkarze wyciągną odpowiednie wnioski z tego spotkania i w przyszłości któryś z nich zagra w reprezentacji Polski – powiedzieli zgodnie założyciele Polish Football Academy Dragons United, Marcin Brzeziński i Mateusz Wania. « 17/11/2015 16:59:09

095

609-MAKIETA 5 92-100.indd 95

17/11/2015 16:59:10

096

ROZRYWKA Krzy偶贸wka + Horoskop

609-MAKIETA 5 92-100.indd 96

17/11/2015 16:59:11

097 SKORPION

RYBY

RAK

Gwiazdy zmuszą Cię do wykazania się sprytem i inteligencją. Zmobilizują Cię do tego nagłe i nieprzewidziane sytuacje, których nie zabraknie Ci w najbliższych dniach. Będzie liczyła się szybkość działania i umiejętność podejmowania, także pod wpływem presji, trafnych decyzji.

Możesz teraz przeforsować pomysł, którego kształt od dawna nosisz w swojej wyobraźni. Nie obawiaj się rozmowy z szefostwem. Ważne, abyś jak najbardziej precyzyjnie opisał założenia i cele swojego przedsięwzięcia. W rozmowie bądź skupiony i konkretny.

STRZELEC

BARAN

Nawet jeśli w Twoim związku nie układało się najlepiej, to przed Tobą zdecydowanie lepsze dni. Jeśli nie możesz całkowicie opanować zazdrości, to zastanów się może nad jakąś formą terapii. Jeśli ponowisz swoje zachowanie, to nie przetrwa ani ten, ani każdy następny Twój związek.

(21.03–20.04)

LEW

Najbliższe dni miną Ci spokojnie i zwyczajnie.

Wiele czasu poświęcisz na obowiązki zawodowe. Odczujesz niewielką poprawę w sprawach finansowych. Potraktuj ją jako zwiastun nadchodzących, pozytywnych zmian w tej sferze. Od znajomego usłyszysz coś, co bardzo Cię zaintryguje.

Teraz wiele będzie zależało od tego, co sobie postanowisz. Pomyśl o swoich marzeniach i planach, nie bój się nawet tych najbardziej ambitnych. Ważne, abyś wytrwale do nich zmierzał. W Twoim przypadku dobrze się sprawdzi metoda małych kroczków.

Będziesz w dobrej formie psychofizycznej.

Dopisywać Ci będzie energia, zapał i chęć do pracy. Na efekty swoich działań nie będziesz musiał długo czekać. Dobra passa w sprawach finansowych. Czas wolny poświęć na własne przyjemności.

KOZIOROŻEC

BYK

PANNA

Staniesz się zamknięty w sobie. Cechować Cię także będzie duża niechęć do uzewnętrzniania swoich emocji - nie zechcesz opowiadać o swoich nastrojach i uczuciach. Najlepiej zrobi Ci porządna dawka odpoczynku. W wolnych chwilach zadbaj o kondycję i zdrowie.

Zaangażujesz się w sprawy innych.

Zapragniesz stanąć w obronie słabszych lub staniesz do walki z niesprawiedliwością.

Z Twoją postawą będzie się wiązało zwiększenie obowiązków. Nastaw się na intensywną pracę. Tylko dzięki niej, uda Ci się wywiązać ze wszystkich zobowiązań.

Będziesz bardzo zaskoczony, gdy dowiesz się, jak korzystnie zakończyło się dla Ciebie coś, z czego o mało nie zrezygnowałeś.

Dostaniesz pieniądze, które umożliwią Ci spełnienie dawnego, skrywanego marzenia.

Pamiętaj jednak, żeby nie wydać więcej, niż otrzymałeś!

WODNIK

BLIŹNIĘTA

WAGA

W Twoim życiu zapanuje stagnacja. Może Ci się wręcz wydawać, że jest nudno.

Zamień swoje podejście. Spójrz na to z innej perspektywy. Przecież tak długo czekałeś na możliwość odpoczynku. Nadrób zaległości książkowe, idź do kina, na randkę.

Poświęć ten czas na własne przyjemności.

Jeżeli uda Ci się utrzymać nerwy na wodzy, masz szansę uporania się w pracy ze wszystkimi wymagającymi zadaniami.

Nie daj się sprowokować do dyskusji czy sprzeczki, ponieważ łatwo będziesz się unosił. Tylko spokojem i opanowaniem osiągniesz sukces.

Planetarny klimat będzie Ci wyraźnie służył. Będziesz prowadził bogate życie towarzyskie. Zostaniesz duszą towarzystwa niejednego spotkania.

Nawiążesz nowe, ciekawe znajomości, które na różnych płaszczyznach życia okażą się przydatne.

(23.10–21.11)

(22.11–21.12)

(22.12–19.01)

(20.01–18.02)

609-MAKIETA 5 92-100.indd 97

(19.02–20.03)

(21.04–20.05)

(21.05–21.06)

(22.06–22.07)

(23.07–22.08)

(23.08–22.09)

(23.09–22.10)

17/11/2015 16:59:12

609-MAKIETA 5 92-100.indd 98

17/11/2015 16:59:14

609-MAKIETA 5 92-100.indd 99

17/11/2015 16:59:17

609-MAKIETA 5 92-100.indd 100

17/11/2015 16:59:18