Cooltura Issuu 611

cooltura.co.uk

05 grudnia 2015

49 (611)

W środku coolturalny dodatek świąteczny

ŚWIADEK POD OCHRONĄ

611-COVER.indd 1

01/12/2015 18:37:11

611-MAKIETA 1 01-23.indd 2

01/12/2015 18:32:15

611-MAKIETA 1 01-23.indd 3

01/12/2015 18:32:18

611-MAKIETA 1 01-23.indd 4

01/12/2015 18:32:19

W NUMERZE 611.

POLISH WEEKLY

MAGAZINE

Unit 8, Odeon Parade 480 London Road, Isleworth, TW7 4RL GODZINY OTWARCIA: 9.00 – 17.00 TEL: 020 8846 3615 FAX: 020 8741 9490 www.cooltura.co.uk, info@cooltura.co.uk REDAKTOR NACZELNY

KORDIAN KLACZYŃSKI kordian@cooltura.co.uk, wew. 256 Z-CA REDAKTORA NACZELNEGO

PIOTR DOBRONIAK dobroniak@cooltura.co.uk, wew. 261 DZIENNIKARZE

012

SYLWIA MILAN sylwia@cooltura.co.uk MARCIN URBAN, wew. 248 m.urban@cooltura.co.uk DARIUSZ A. ZELLER darek@cooltura.co.uk, wew. 255 DZIAŁ GRAFICZNY wew. 260 AGATA OLEWIŃSKA agata@cooltura.co.uk TOMEK WOŹNICZKA sergei@cooltura.co.uk TOMEK WALĘCIUK tomasz.waleciuk@cooltura.co.uk WSPÓŁPRACOWNICY

LIDIA BARC / TOMASZ BOREJZA / MAŁGORZATA DEMETRIOU / MAGDALENA GIGNAL / PIOTR GULBICKI / SERGIUSZ HIERONIMCZAK / ŁUKASZ MARCZEWSKI / ANDRZEJ ŚWIDLICKI / TOMASZ WILCZKIEWICZ / KAROLINA ZAGRODNA/ RADOSŁAW ZAPAŁOWSKI KOREKTA

BEATA TOMCZYK beata@cooltura.co.uk MARKETING I REKLAMA

marketing@cooltura.co.uk DYREKTOR MARKETINGU I REKLAMY

KRZYSZTOF CHOWANIEC kc@cooltura.co.uk, wew. 244 WICEDYREKTOR MARKETINGU I REKLAMY

036 006 W OBIEKTYWIE 008 NA WYSPACH 014 PRZEGLĄD PRASY 022 PRAWO 024 TEMAT NUMERU Świadek pod ochroną

030 KOMENTARZ TYGODNIA David idzie na wojnę

078 078 WYDARZENIA Świąteczny jazzowy wieczór z Alicją Śmietaną w Jazz Café POSK!

JOANNA ROŻEK joanna@cooltura.co.uk, wew. 246 SPECJALIŚCI ds. MARKETINGU I REKLAMY

EWA SUŁKOWSKA-LEŚNIARA ewa@cooltura.co.uk wew. 245 EWA MROCZEK evach@cooltura.co.uk, wew. 250 MAŁGORZATA SAS m.sas@cooltura.co.uk, wew. 263 GRZEGORZ URBANEK g.urbanek@cooltura.co.uk DZIAŁ OGŁOSZEŃ I PRENUMERATA

EWA SUŁKOWSKA-LEŚNIARA ewa@cooltura.co.uk 0208 846 3614

082 WIELKA BRYTANIA OD KUCHNI Polak, Szkot, dwa ziomalki i do bitki, i do szklanki

092 SPORT 096 KRZYŻÓWKA 097 HOROSKOP

032 FELIETON Ja nie przypuszczam. Ja to wiem *

KSIĘGOWOŚĆ

RADOSŁAW STASZEWSKI radek@cooltura.co.uk KATARZYNA CEGIEŁKA kate@cooltura.co.uk DYSTRYBUCJA distribution@cooltura.co.uk WYDAWCA Sara-Int Ltd. ISSN 1743-8489

Poglądy zawarte w felietonach i listach do redakcji są osobistymi przekonaniami ich autorów i nie zawsze pokrywają się z przekonaniami redakcji Cooltury. Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń.

Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych i zastrzega sobie prawo do skracania i przeredagowania tekstów. Publikowanie zamieszczonych tekstów i zdjęć bez zgody redakcji jest niezgodne z prawem. Strony depeszowe redagowane są w oparciu o materiały Polskiej Agencji Prasowej.

034 SYGNAŁY

Okładka: TOMEK WALECIUK

Z listów do redakcji

036 PRL LIVE MUSIC Elektryczne Gitary, Reni Jusis, Enej!

062 ZDROWIE Czas na nalewki

064 OGŁOSZENIA DROBNE 074 PORADY Gosia Demetriou radzi

076 CAFÉ COOLTURA Nadchodzące wydarzenia

611-MAKIETA 1 01-23.indd 5

W środku coolturalny dodatek świąteczny

coolturamagazine

#coolturaUK

issuu.com/cooltura

tablet / smartfon

01/12/2015 18:32:25

006

611-MAKIETA 1 01-23.indd 6

Zdjęcie tygodnia Taki jest londyn

01/12/2015 18:32:28

Fot. Chris Ratcliffe/Stringer/Getty Images

Nie idźmy na kolejną wojnę!

Tłumy demonstrantów przybyły w zeszłą sobotę pod 10 Downing Street w Londynie, siedzibę premiera Wielkiej Brytanii, by zaprotestować przeciwko atakom brytyjskiej armii na cele w Syrii. David Cameron zapowiedział, że będzie przekonywał parlament do zezwolenia na takie ataki, żeby wspomóc w tym Francję, w której tzw. Państwo Islamskie dokonało niedawno zamachów terrorystycznych.

Czytaj też na str. 30

611-MAKIETA 1 01-23.indd 7

01/12/2015 18:32:31

008

WIADOMOŚCI NA WYSPACH

Zbyt restrykcyjna ustawa aborcyjna

»

Obowiązująca w Irlandii Płn. ustawa antyaborcyjna jest sprzeczna z prawami człowieka i powinna zostać znowelizowana – orzekł w poniedziałek w Belfaście Wysoki Trybunał.

Komisja Praw Człowieka dla Irlandii Północnej (NIHRC), instytucja publiczna finansowana przez rząd, wniosła sprawę, domagając się, by istniejące przepisy zezwalały na zabieg przerwania ciąży także w przypadku poważnej deformacji płodu albo gdy ciąża jest wynikiem gwałtu lub stosunku kazirodczego. Po zbadaniu sprawy Trybunał uznał, że ustawę antyaborcyjną należy w tym kierunku znowelizować.

Ogłaszając orzeczenie, sędzia Horner powiedział, że kobiety, które padły ofiarą przemocy seksualnej, oraz przypadki śmiertelnej deformacji płodu powinny stanowić wystarczającą podstawę do zezwolenia na aborcję.

– Biorąc pod uwagę, że niewielkie są szanse na to, by ustawodawca zajął się tą sprawą w dającej się przewidzieć przyszłości, a także uznając prawo obywateli Irlandii Północnej do ochrony praw człowieka w sądzie, sąd uznał, że obecne przepisy stoją w sprzeczności z prawami człowieka – oświadczył.

Nie wiadomo jeszcze, czy wprowadzenie zaleconych przez Trybunał zmian będzie wymagało nowych przepisów. Północnoirlandzkie mini-

sterstwo sprawiedliwości ma 6 tygodni na ewentualne złożenie apelacji od poniedziałkowego orzeczenia.

Obecna ustawa obowiązująca w Irlandii Płn. dopuszcza aborcję tylko w sytuacji, gdy zagrożone jest życie kobiety lub gdy istnieje trwałe lub poważne zagrożenie dla jej zdrowia psychicznego lub fizycznego.

O sprawie stało się głośno w 2013 r. za sprawą Sary Ewart, która w wieku 20 lat została zgwałcona i musiała udać się na zabieg aborcji do Anglii, gdy w 20. tygodniu ciąży u jej dziecka zdiagnozowano bezmózgowie. W jej własnym kraju nakazano jej, by donosiła ciążę do końca, ponieważ jej życie nie było zagrożone. «

Do Szarm el-Szejk na razie nie polecisz

»

Brytyjskie linie lotnicze British Airways i Easy Jet poinformowały, że ze względów bezpieczeństwa przynajmniej do końca roku nie będą latać do egipskiego kurortu Szarm el-Szejk. Loty wstrzymano po katastrofie rosyjskiego samolotu na Synaju.

Ostateczną decyzję w sprawie wzno-

611-MAKIETA 1 01-23.indd 8

wienia lotów mają podjąć brytyjskie władze.

Właśnie z Szarm el-Szejk leciał 31 października rosyjski samolot pasażerski, który wkrótce po starcie rozbił się na Synaju. Moskwa potwierdziła, że przyczyną katastrofy, w której zginęły wszystkie 224 osoby na pokładzie, była

bomba. Do dokonania zamachu przyznało się tzw. Państwo Islamskie.

Zapowiedź brytyjskich linii lotniczych oznacza, że tysiące Brytyjczyków, którzy chcieliby spędzić Boże Narodzenie bądź Nowy Rok w popularnym Szarm el-Szejk, będzie musiało zmienić plany. «

01/12/2015 18:32:32

611-MAKIETA 1 01-23.indd 9

01/12/2015 18:32:34

010 Nowy rekord migracji WIADOMOŚCI NA wyspach

Migracja netto do Wielkiej Brytanii osiągnęła nowy rekord – podało w zeszły czwartek brytyjskie biuro statystyczne.

Do czerwca w ciągu roku napłynęło 336 tys. ludzi, podczas gdy rok wcześniej było ich 254 tys. To kłopotliwa kwestia dla premiera Davida Camerona.

611-MAKIETA 1 01-23.indd 10

»

Do czerwca legalnie wjechało do Wielkiej Brytanii w ciągu roku 636 tys. ludzi, a 300 tys. wyjechało (Brytyjczyków, obywateli UE i osób spoza niej). Różnica między tymi liczbami to saldo migracyjne.

Poprzedni rekord padł zaledwie trzy miesiące wcześniej: do marca 2015 roku w ciągu 12 miesięcy saldo migracyjne wyniosło 329 tys.

Cameron, który stara się o renegocjowanie warunków przynależności swego kraju do Unii Europejskiej, w 2010 roku obiecywał zmniejszenie rocznej liczby migrantów do poniżej 100 tys.

Chce on renegocjować warunki w sprawie przyszłości Wielkiej Brytanii w UE przed referendum w sprawie członkostwa, które zgodnie z jego przedwyborczymi zapowiedziami musi się odbyć najpóźniej do końca 2017 r.

Cameron obiecuje odzyskanie kontroli nad napływem ludzi do kraju, ponieważ wyborcy wyrażają obawy przed nadmiernym obciążaniem usług publicznych przez migrantów.

Według opublikowanych w zeszły czwartek danych liczba przyjazdów obywateli krajów unijnych do Wielkiej Brytanii wzrosła w ciągu roku do czerwca o 42 tys. Ponad 60 proc. migrantów z krajów unijnych przyjeżdżających w związku z pracą twierdziło, że ma już obiecane miejsce pracy.

Cameron, który ostatnio mówi też o ograniczeniu imigrantom z krajów unijnych dostępu do zasiłków, może zakazać ich wypłaty, jeśli przyjezdni nie znajdą pracy w ciągu pół roku.

Przedstawiciele UE wskazują, że brytyjskie żądania w sprawie imigracji to najbardziej problematyczna część renegocjacji, i ostrzegają przed dyskryminowaniem unijnych obywateli na podstawie narodowości.

Do końca czerwca w ciągu 12 miesięcy do Wielkiej Brytanii emigrowało 265 tys. obywateli krajów unijnych, niewiele mniej niż w okresie zakończonym w marcu br. (269 tys.).

Wśród nich 27 proc. pochodzi z ośmiu krajów Europy Wschodniej, które weszły do Unii w 2004 roku, i 21 proc. z Rumunii i Bułgarii.

Nigel Farage, przywódca eurosceptycznej partii UKIP uważa, że w świetle podanych w zeszły czwartek liczb obietnice Camerona dotyczące zmniejszenia salda migracji „legły w gruzach” i że imigrację da się kontrolować dopiero po wyjściu Wielkiej Brytanii z UE. – Po prostu jak ten lub jakikolwiek inny rząd może skutecznie planować przyszłość przy tak szybkim wzroście populacji i przy otwartych granicach, co oznacza, że nie mamy kontroli nad tym, kto może, a kto nie może wjechać do Wielkiej Brytanii co roku? Całkowicie otwarte drzwi dla całej UE to szaleństwo – powiedział Farage. «

01/12/2015 18:32:35

611-MAKIETA 1 01-23.indd 11

01/12/2015 18:32:37

012

WIADOMOŚCI Na Wyspach

Kalendarz, ale za to jaki

Fot. PAP/EPA/Andy Rain

Chińska aktorka Yao Chen, amerykańska dziennikarka i zarazem aktorka Tavi Gevinson, amerykańska filantropka i sponsorka sztuki Agnes Gund oraz amerykańska fotografka Annie Leibovitz, prezentują najnowszy kalendarz Pirelli 2016. 43. już edycję tego kultowego wydawnictwa, stworzonego przez Leibovitz w Nowym Jorku, zaprezentowano w poniedziałek, 30 listopada, w Londynie.

Więcej przestępstw nienawiści wobec muzułmanów

»

Liczba przestępstw nienawiści wobec muzułmanów gwałtownie wzrosła, o niemal 275 proc., od zamachów w Paryżu z 13 listopada – podała w ostatni poniedziałek organizacja Tell MAMA, która w Wielkiej Brytanii od 2012 r. monitoruje islamofobiczne incydenty.

Tell MAMA (Measuring Anti-Muslim Attacks) wzorowana na organizacji dobroczynnej CST, monitorującej przejawy antysemityzmu i zapewniającej wsparcie jego ofiarom, podała, że w ciągu ośmiu dni od 611-MAKIETA 1 01-23.indd 12

zamachów w Paryżu odnotowała 115 antymuzułmańskich incydentów nienawiści w porównaniu z 42 w analogicznym okresie ubiegłego roku.

Większość incydentów to uliczne zaczepki, których ofiarami były muzułmanki w wieku 14-45 lat noszące hidżaby, a napastnikami głównie młodzi biali mężczyźni.

Podobny skok w liczbie incydentów zanotowano po zamordowaniu w maju 2013 roku brytyjskiego żołnierza Lee Rigby'ego przez dwóch konwertytów na

islam. Tym razem jednak nie zanotowano większej liczby ataków na meczety. Jedynie w zeszły piątek nieznany sprawca próbował podpalić meczet na Finsbury Park w Londynie. Ogień jednak szybko udało się ugasić.

We wrześniu londyńska policja podała, że liczba zgłoszonych islamofobiczych incydentów w brytyjskiej stolicy wzrosła o 71 proc. w stosunku do poprzednich 12 miesięcy, i przypisała ten wzrost lepszemu raportowaniu i lepszej świadomości wśród funkcjonariuszy. « 01/12/2015 18:32:39

013

Fot. PAP/EPA/Andy Rain

Nie będzie redukcji osłon socjalnych PROFESJONALNE

%,852 .6,ċ*2:( 3URZDG]LP\ SHĮQù REVĮXJČ Q Self-employed Q Firm Limited Q VAT Q /LVWD SĮDF &,6

'25$'=7:2 George Osborne

»

Rząd Wielkiej Brytanii rezygnuje z planu redukcji osłon socjalnych dla osób najgorzej zarabiających – powiedział w zeszłą środę w Izbie Gmin minister finansów, George Osborne, wyjaśniając, że stało się to możliwe dzięki poprawie sytuacji finansów publicznych.

W październiku, po odrzuceniu tego projektu przez Izbę Lordów, brytyjskie ministerstwo finansów musiało się też wycofać z propozycji zredukowania ulg podatkowych dla pracowników o niskich dochodach. Była ona krytykowana nie tylko przez opozycyjnych laburzystów, ale też przez licznych torysów.

Niezależny brytyjski Instytut Studiów Podatkowych ocenił, że gdyby projekt redukcji osłon socjalnych wszedł w życie, to trzy miliony gospodarstw straciłoby średnio tysiąc funtów rocznie. Środowe wystąpienie Osborne'a to zwyczajowa prezentacja skorygowanego projektu budżetu.

W lipcu Osborne zapowiedział, że rząd Wielkiej Brytanii będzie dążyć do całkowitego zlikwidowania deficytu budżetowego i osiągnięcia dodatniego bilansu finansów publicznych w roku fiskalnym 2019/2020. Ogłosił też plany głębokich cięć wydatków socjalnych.

Przedstawiając plany opracowywane po raz pierwszy od prawie 20 lat tylko przez konserwatystów, Osborne powiedział wtedy, że jego kraj musi ograniczyć wydatki, a także powstrzymać proces zadłużania.

Przed poważnymi cięciami swych budżetów uchroni się jednak ministerstwo obrony, służba zdrowia, edukacja oraz policja. « 611-MAKIETA 1 01-23.indd 13

,0,*5$&<-1( 3URZDG]LP\ SHĮQù REVĮXJČ

Q UH]\GHQWXUD W\PF]DVRZD L VWDĮD Q RE\ZDWHOVWZR EU\W\MVNLH Q SDV]SRUW EU\W\MVNL Q SDV]SRUW EU\W\MVNL GOD G]LHFL XURG]RQ\FK Z 8.

7ĭ80$&=(1,$ 3URZDG]LP\ SHĮQù REVĮXJČ Q SU]\VLČJĮH Q HNVSUHVRZH Q VSHFMDOLVW\F]QH

Sara-Int Ltd Unit 6 King Street Cloisters, Clifton Walk, London, W6 0GY www.saraint.co.uk info@saraint.co.uk

0208 846 3606 Wszystkie usługi wykonujemy również KORESPONDENCYJNIE/ELEKTRONICZNIE Konkurencyjne ceny!

01/12/2015 18:32:40

014

WIADOMOŚCI Prasa na Wyspach

Niedźwiedź zamiast syna Mieszkał z ludźmi 25 lat.

Przygotowała: Sylwia Milan Źródło: Daily Express

»

W sierpniu 1976 roku Maggie i Andy Robinowie dokonali nietypowej adopcji. „Dzieckiem” był niedźwiadek o imieniu Hercules. Miś miał 10 miesięcy. Znany zapaśnik wykupił go z parku przyrody za 50 funtów, w celu wytrenowania jako partnera do walki.

Kilka lat wcześniej w Toronto ćwiczył z czarnym niedźwiedziem o imieniu Straszliwy Ted. Trenowanie misia wymagało absolutnego zaufania między człowiekiem a zwierzęciem, dlatego Hercules zamieszkał z nimi w domu.

Towarzystwo baaardzo dużej, żywej maskotki, tak bardzo przypadło im do gustu, że „syn” żył z parą przez 25 lat.

Z tego powodu zrezygnowali z posiadania dzieci. „To była bardziej moja decyzja, niż Andy’ego” – mówi dziś 64-letnia Maggie, autorka książki o wspólnym mieszkaniu z niedźwiedziem. „Nasze życie kręciło się wokół Herculesa i nie wiedziałam, jak mogłabym dać radę przy nim z małym dzieckiem. Zawsze kochałam zwierzęta i pomysł dzielenia domu z niedźwiedziem wydawał mi się bardzo dobry” – mówiła.

611-MAKIETA 1 01-23.indd 14

Zanim Hercules zamieszkał z Robinami – ci mieli pub niedaleko Dunblane w Stirlingshire; później klienci przychodzili zobaczyć niedźwiedzi,a włóczącego się po wąwozie lub pływającego z „ojcem” w jeziorze. Na śniadanie Hercules jadł kilka jajek, smażony bekon, cały chleb i pił dużo słodkiej herbaty z mlekiem.

Lubił marchewkę, spaghetti bolognese, krewetki od Marksa & Spensera i rybę z frytkami. Nie gardził lemoniadą. Mimo że nie uczył się walki, został najsłynniejszym niedźwiedziem na świecie.

Pojawił się w wielu filmach i reklamach. Zagrał w znanym spocie piwa z mottem: ,,Podążaj za misiem”. Wystąpił w Jamesie Bondzie z Rogerem Moorem.

Przyjął zaproszenie na uniwersytet w Los Angeles, w Californii, którego maskotką był niedźwiadek. Absolwent tej uczelni, prezydent Ronald Reagan, wysłał mu telegram z gratulacjami, który odczytała gwiazda „Dynastii”, Heather Locklear.

Pewnego dnia Hercules pływał z Andym w jeziorze. Wyślizgnął mu się i zaczął płynąć przed siebie. Pomimo licznych wysiłków lokalnych władz, policji i armii, przepadł na trzy tygodnie. Znaleziono go w opłakanym stanie. Pogryziony przez kleszcze, głodny,

wychudzony – stracił sporo na wadze, bo nigdy nie nauczył się polować. Wiele miesięcy upłynęło, zanim wrócił do zdrowia. Od tej pory bał się pozostawać sam, bezpiecznie czuł się tylko w otoczeniu ludzi. Na szczęście nie stracił ochoty do stawania przed kamerą i kontynuował międzynarodową karierę.

Wyżywienie misia kosztowało ponad 200 funtów tygodniowo. Ale przcież ten zarabiał na siebie. Sporo grał w reklamach. Małżeństwo wybudowało duży dom z norą dla niedźwiedzia i basenem na 30 akrach w Ochil Hills, który nazwali „Ranczem Dużego Misia”. W 1998 roku Hercules zranił plecy. Przeszedł intensywną fizjoterapię. W 2000 roku zachorował na ropienie i zmarł.

Opłakiwali go, jak własnego syna.

Przez dwa lata nie mogli podnieść się z rozpaczy. Andy, który stale powtarzał: ,,Nie mogę żyć bez misia”, sam dobiega osiemdziesiątki. Trzy lata temu miał wylew. W tej chwili czuje się już lepiej, ale stracił część siebie razem z odejściem Herculesa. Słynnego misia pochowano na ranczo. Pani Robinowa napisała książkę o tym, jak mieszkali z niedźwiedziem pod jednym dachem. « 01/12/2015 18:32:41

015 przegląd prasy »Daily Mail

Mamo, my emigrujemy (część 2) Brytyjscy rodzice mają problem. Dzieci emigrują. Rodziny żyją na odległość, tęsknią, zmagają się z własną samotnością.

Susan Wrigley, lat 68, emerytowany pracownik biurowy z Hyde, w Manchester 11 lat temu syn Jonathan, (obecnie 45l.) oświadczył mi, że przeprowadza się ze swoją brytyjską żoną Claire do Australii. Zawsze o tym marzyli, więc stwierdzili, że teraz przyszedł na to odpowiedni moment. Nie spodziewałam się, przeżyłam szok. Jakby ktoś uderzył ciężkim narzędziem. Załamałam się. Rok później córka Kate (obecnie 40l.) pojechała na wakacje odwiedzić brata. Po powrocie uznała, że również chce tam wrócić. To było okropne. Po decyzji syna, pozostała mi jeszcze córka. Kiedy i ona wyjechała, tego było już za dużo. Przeprowadziła się w 2012 roku. Byliśmy wszyscy bardzo blisko związani i dlatego zastanawiam się, dlaczego oni wyjechali tak daleko? Po emigracji Jonathana pojawiła się u mnie fobia związana z lataniem samolotem. Próbowałam już wszystkiego: hipnozy, terapii behawioralnych. Nic mi nie pomogło. Nie daję rady wejść do samolotu. Czy to oznacza, że nigdy nie zobaczę córki Jonathana, Michaeli? Dziewczynka ma teraz trzy latka. Syn pracuje jako sprzedawca i jest bardzo szczęśliwy. Kate znalazła zatrudnienie jako przedszkolanka i ma tam teraz swój dom. Często rozmawiamy przez facetime. Jednak to nie to samo.

W tym roku Kate przyjeżdża na święta, nie mogę się już doczekać. Nie widziałam jej dwa lata...

Anne King, 74 letnia, z Swansea w Walii Mam dwie córki: Lucy (47l.), która wyjechała jako au pair do Szwajcarii, a teraz mieszka w Toronto (jako lektor) oraz Heidi (51l.), która pierwsza przeprowadziła się z mężem do Paryża, a potem do Zurichu w Szwajcarii.

Dzięki ich emigracji odwiedziłam wszystkie miejsca, w których były przez te lata, począwszy od Nowego Jorku po Waszyngton, czy Lozannę. To prawda, że podróże są drogie, ale przecież odwiedzam moje dzieci i spotykam się z siedmioma wnukami! Tych pieniędzy nie żal. Najmłodsze z wnucząt ma 2 lata, najstarsze 29. To wspaniałe, że mogę poznawać nowe miejsca, odwiedzać przyjaciół moich dzieci, dużo się uczyć i poznawać inne style życia. Nie czuję się zagubiona.

Rozmawiamy przez telefon kilka razy w tygodniu. Na szczęście moje trzecie dziecko, syn Jonathan (48 l.), nie pojechał za swoimi siostrami. Mieszka blisko mnie.

Gdyby jednak zdecydował się na opuszczenie Wielkiej Brytanii, moje nastawienie zmieniłoby się. Byłabym zła, że troje dzieci za granicą.

611-MAKIETA 1 01-23.indd 15

01/12/2015 18:32:42

016

WIADOMOŚCI Na Wyspach

Rząd zwiększy wydatki na bezpieczeństwo Brytyjski premier, David Cameron, przedstawił w poniedziałek wyniki przeglądu strategii obronności na kolejne 5 lat, zapowiadając inwestycje wys. 178 mld funtów na wzmocnienie armii i przygotowanie jej na nowe wyzwania, związane z terroryzmem i cyberprzestrzenią.

611-MAKIETA 1 01-23.indd 16

»

Podkreślił, że polityka bezpieczeństwa stanowi fundament stabilności ekonomicznej Wielkiej Brytanii, której gospodarka opiera się na handlu międzynarodowym. Zaznaczył, że dla wyspiarskiego kraju ochrona granic i drożność szlaków handlowych ma kluczowe znaczenie, a „dzisiejszy świat jest bardziej niebezpieczny i nieprzewidywalny niż pięć lat temu” podczas poprzedniego przeglądu.

Cameron mówił w swoim wystąpieniu, że Wielka Brytania nie może sobie pozwolić na to, by była przygotowana tylko na jeden z rodzajów zagrożeń, np. konwencjonalne ze strony państw lub terrorystyczne. Jak podkreślił, przygotowanie armii do radzenia sobie ze wszystkimi potencjalnymi wyzwaniami, także dotyczącymi cyberprzestrzeni, wymaga szerokiego podejścia do inwestycji.

W ramach nowego planu dwukrotnie powiększone zostaną wydatki na wyposażenie służb specjalnych. Na wyposażenie armii trafią również dwa dodatkowe szwadrony myśliwców Typhoon i F-35, dziewięć morskich samolotów patrolowych oraz nowe fregaty.

Według rządowych planów do 2025 roku Wielka Brytania będzie dysponowała 50-tysięczną grupą żołnierzy gotowych do służby poza granicami kraju, a także dwoma pięciotysięcznymi zespołami szybkiego reagowania, które miałyby być przygotowane do podjęcia natychmiastowej interwencji w obliczu zagrożenia lub poważnego zamachu terrorystycznego.

Lider Partii Konserwatywnej podkreślił również, że Wielka Brytania jest jedynym krajem na świecie, który – zgodnie z sugestiami kolejno NATO i ONZ – wydaje więcej niż 2 proc. swojego budżetu na obronność i ponad 0,7 proc. na cele pomocy rozwojowej.

Jak zapowiedział Cameron, Wielka Brytania zamierza aktywnie używać pomocy rozwojowej, aby dbać o swoje

bezpieczeństwo poprzez uruchomianie specjalnych funduszy celowych (na rzecz stabilizacji konfliktów; rozwoju niestabilnych państw oraz walki z chorobami), każdego o wartości przekraczającej miliard funtów. Blisko sześć miliardów trafi z kolei do biedniejszych państw, które potrzebują wsparcia w okresach przechodzenia z energii konwencjonalnej na tzw. zieloną, bardziej przyjazną środowisku.

Sporym zaskoczeniem jest znaczący – o około 20 proc., do 31 miliardów funtów – wzrost kosztu odnowienia floty czterech okrętów podwodnych, służących do obsługi pocisków nuklearnych Trident. Dyskusja o przyszłości tego programu wzbudza wiele emocji w brytyjskim parlamencie, gdzie pojawiają się szeregach Partii Pracy i Szkockiej Partii Narodowej głosy za rezygnacją z tego systemu. Głosowanie spodziewane jest w przyszłym roku.

Brytyjski premier ogłosił także plany wzmocnienia roli służb wywiadowczych, oferując blisko 3 miliardy funtów i blisko dwa tysiące nowych etatów. Zgodnie z nawoływaniami wielu ekspertów po atakach w Paryżu Cameron zapowiedział też zwiększenie uprawnień służb i „zapewnienie, aby nadążały za rozwojem nowych technologii”. W ostatnich dniach media donosiły o tym, że rozwój współczesnych środków komunikacji i internetu znacząco utrudnia śledzenie działań podejrzanych o terroryzm.

Cameron zapowiedział, że będzie próbował przekonać parlament do ataków na cele Państwa Islamskiego w Syrii, a nie tylko, jak dotąd, w Iraku.

Lider opozycyjnej Partii Pracy, Jeremy Corbyn, podkreślił, że proponowane przez rząd zmiany nie rozwiązują „źródła konfliktów, tj. biedy, nierówności, chorób, nadużyć praw człowieka, braku dostępu do kluczowych zasobów naturalnych” i nazwał je „nieodpowiedzialnymi”. « 01/12/2015 18:32:42

017

611-MAKIETA 1 01-23.indd 17

01/12/2015 18:32:43

018

WIADOMOŚCI na wyspach

Tatusiowie na dachu pałacu

»

Dwaj mężczyźni weszli na dach galerii sztuki, należącej do pałacu Buckingham, by stamtąd domagać się uznawania praw ojcowskich przy rozwodach. Podczas incydentu, królowej Elżbiety II i księcia Filipa nie było w ich londyńskiej rezydencji.

Dwaj mężczyźni w wieku 48 i 33 lat w niedzielę przystawili drabinę do budynku i wspięli się po niej na dach, podczas gdy trzeci działacz odciągnął uwagę strażników.

Na dachu aktywiści rozłożyli transparent z hasłem: „Jestem ojcem Harry'ego. Powstrzymajcie wojnę przeciw ojcom”.

Strażnicy prawdopodobnie uznali, że mężczyźni byli robotnikami, zatrudnionymi przy pracach remontowych przy galerii. Jeden z aktywistów w rozmowie z brytyjskimi mediami powiedział, że wejście na dach budynku położonego przy pałacu Buckingham było łatwe i że „mógł pójść dalej”,

gdyby chciał. W niedzielę po południu na miejsce wezwano policję; jak przekazał policyjny rzecznik, incydent zakończył się ujęciem mężczyzn późnym wieczorem.

Do zorganizowania akcji przyznały się organizacje New Fathers 4 Justice oraz Stop The War On Dads, które działają na rzecz równego uznawania praw ojców podczas rozwodu i separacji oraz apelują o reformę sądów rodzinnych. «

Poważne problemy z otyłością www.Maximus.media

»

– Rząd powinien podjąć odważne i zdecydowane kroki w celu rozwiązania problemu otyłości. Nie wystarczy polegać na kampaniach, dotyczących zdrowego żywienia i promowaniu aktywności fizycznej – twierdzi dr Sarah Wollaston, przewodnicząca parlamentarnej komisji ds. zdrowia.

Parlamentarzyści zasiadający w komisji ds. zdrowia są zgodni co do tego, że najwyższy czas na bardziej zdecydowane działania w dziedzinie walki z otyłością wśród Wyspiarzy. Zdaniem dr Wollaston, obecna strategia oparta na kampaniach promocyjnych, jest naiwna i nie jest w stanie zlikwidować gigantycznej „nierówności zdrowotnej”, jaka dzieli bardziej świadomych Brytyjczyków od tych, którzy nie potrafią zadbać o swoje zdrowie.

– Problem przybrał dostatecznie duże rozmiary, żeby podjąć działania, które przy-

611-MAKIETA 1 01-23.indd 18

niosą realny efekt. Obecnie jedna czwarta dzieci z najuboższych rodzin kończy szkoły, cierpiąc nie na zwykłą nadwagę, ale na otyłość. Nie możemy tego akceptować – mówi parlamentarzystka.

Członkowie komisji ds. zdrowia przygotowali raport na temat problemu otyłości wśród Wyspiarzy, który zawiera szereg zaleceń,, dotyczących polityki zdrowotnej. Dokument sugeruje następujące rozwiązania:  zakaz telewizyjnych reklam „śmieciowej” żywności przed godziną 21;  ograniczenie supermarketowych promocji typu buy-one-get-one-free dla niezdrowej żywności;  nakaz zamieszczania ostrzeżeń na butelkach z informacją o zawartości cukru w przeliczeniu na łyżeczki;  20 procentowy podatek na słodzone napoje, z przeznaczeniem na dofinansowanie programów walki z otyłością dziecięcą;  zakaz ustawiania w supermarketach słody-

czy i innych niezdrowych artykułów spożywczych przy kasach i u wylotów alejek sklepowych;  ograniczenie wykorzystania wizerunku celebrytów i postaci z kreskówek w reklamach dla dzieci;  nowe wytyczne dotyczące zdrowych szkolnych lunchów.

Raport parlamentarnej komisji ds. zdrowia stanowi odpowiedź na brak radykalniejszych rozwiązań rządowych w dziedzinie walki z otyłością, w tym niechęć Davida Camerona do wprowadzenia „podatku cukrowego”.

Według danych opublikowanych w zeszłym tygodniu, co trzeci dziesięcio- i jedenastolatek na Wyspach cierpi na nadwagę lub otyłość. Dobrą wiadomością jest to, że spadają wskaźniki otyłości wśród młodszych dzieci.

Walka z tym problemem i jego zdrowotnymi następstwami kosztuje brytyjską służbę zdrowia 5,1 miliarda funtów rocznie. «

01/12/2015 18:32:44

019 Polka potknęła się w pracy i uzyskała ponad £60,000 odszkodowania

N

asi adwokaci wywalczyli ponad sześćdziesiąt tysięcy funtów odszkodowania dla Polki, która potknęła się w pracy i upadając mocno uderzyła się w kolano oraz w rękę.

Wypadek ten, miał miejsce w przedsiębiorstwie zajmującym się pakowaniem warzyw, w którym pani Krystyna była zatrudniona przez agencję pracy. Kobieta szła na przerwę do kantyny i potknęła się o otwartą kratkę ściekową, co spowodowało jej upadek. W konsekwencji upadku doznała urazu kolana i ręki.

Pomimo tego, iż obrażenia fizyczne nie były poważne, wypadek ten spowodował rozwój chronicznego bólu. U pani Krystyny rozwinęła się także depresja.

Adwokat Elaine Malcolm przekonała ubezpieczyciela pracodawcy do wypłaty 8 tys. funtów zaliczki oraz do tego aby zorganizował on na swój koszt szereg zabiegów fizjoterapeutycznych i spotkań

611-MAKIETA 1 01-23.indd 19

z ekspertem do walki z bólem. Po odbytych zabiegach i terapii lekami antydepresyjnymi, objawy ustąpiły i pani Krystyna mogła na nowo rozpocząć swoje życie. Po tym jak adwokaci Slater Gordon wywalczyli dla Pani Krystyny ponad £60,000 odszkodowania, wróciła ona do Polski. Elżbieta Wójcik z kancelarii Slater Gordon, podkreśla, że jeśli w pracy poślizgnąłeś się, potknąłeś się lub przewróciłeś się z innego powodu możesz mieć prawo do odszkodowania. Bezpłatne konsultacje w języku polskim z zakresu odszkodowań za wypadki w pracy i inne wypadki zapewnia kancelaria Slater Gordon pod numerem 075 14 65 18 41.

Mec. Łukasz Wójcik LLM Polski Prawnik Litigation Executive www.slatergordon.co.uk/pl

01/12/2015 18:32:45

020

ARTYKUŁ SPONSOROWANY PRAWO

Martwię się, że mój starszy sąsiad jest wykorzystywany finansowo – co mogę zrobić

»

Jedną z najczęściej spotykanych form nadużyć w stosunku do osób starszych jest wykorzystywanie finansowe. Często przybiera ona formę zwykłej kradzieży. Któż z nas nie słyszał o próbie nakłonienia osoby starszej do tego, aby przepisała swoją nieruchomość na „opiekuna”. Najbardziej przerażającym jest fakt, że statystycznie, kiedy mamy do czynienia z wykorzystywaniem finansowym, wykorzystującym są najczęściej dzieci ofiary.

Wykorzystywanie finansowe może przybierać różne formy i rozmiary. Wykorzystującym może okazać się rodzina, przyjaciele, opiekun lub ktokolwiek inny, kto wzbudził w swojej ofierze poczucie zaufania, które następnie wykorzystuje na swoja korzyść. Zdarza się, że osoba wykorzystywana jest zmuszona do podpisania testamentu, którego w innym przypadku by nie sporządziła.

W innych przypadkach opiekun zagraża, że wyrządzi podopiecznemu krzywdę, jeśli ten nie rozporządzi swoim majątkiem w taki sposób, jak żąda tego opiekun. Wykorzystanie finansowe może jednak przyjąć też subtelniejsze formy np. szantażu, że o ile osoba starsza nie zapłaci naszych kosztów podróży, przestaniemy ją/jego odwiedzać. Zatrzymywanie reszty z zakupów, jakie zrobiliśmy dla sąsiada to też forma wykorzystywania finansowego.

Niestety, jako prawnik specjalizujący się w sprawach dotyczących kurateli i specjalista w sprawach osób starszych i niezaradnych często spotykam się z wykorzystywaniem finansowym.

Często w parze z wykorzystywaniem finansowym jest inna forma przemocy fizycznej lub psychicznej nad osobą wykorzystywaną: groźby, zastraszanie, wyśmiewanie lub świadome nieokazywanie uczuć w stosunku do osoby wykorzystywanej. Osoba wykorzystująca często stoi na przeszkodzie kontaktów pomiędzy podopiecznym a jego dawnymi przyjaciółmi i rodziną. Nalega, że musi być obecna przy wszystkich takich 611-MAKIETA 1 01-23.indd 20

spotkaniach lub po prostu zabrania kontaktów stosując groźby i zastraszanie.

Nie należy lekceważyć zmian w zachowaniu osoby starszej. Ostrożnie należy też podchodzić do pojawienia się osoby obcej lub osoby do tej pory niezaangażowanej, która przejmuje kontrolę nad sprawami finansowymi osoby starszej bez dokumentu formalnie nadającego jej takie uprawnienie.

Wart porozmawiać z osobą starszą, która wydaje nam się że jest wykorzystywana, aby dowiedzieć się, co on/ona sądzi o zachodzących w ich otoczeniu zmianach. Może to okazać się trudne, gdy mamy do czynienia z osobą, która nie ma zdolności umysłowej i np. nie pamięta, kim jest pojawiający się w ich życiu „pomocnik”. Przeprowadzenie takiej rozmowy jest niemożliwe, kiedy zabrania się nam dostępu do starszego krewnego lub przyjaciela. Nie należy jednak w takich sytuacjach podejmować konfrontacji z osobą wykorzystującą. Niestety często odbija się to negatywnie na ich zachowaniu w stosunku do tego, kogo staramy się chronić.

Często konieczna jest interwencja z zewnątrz. Jeśli podejrzewasz, że osoba starsza lub niezaradna jest wykorzystywana, poinformuj o tym fakcie opiekę społeczną.

Jeśli dochodzi do wykorzystywania i możemy wskazać konkretną podejrzaną transakcję, interwencja sądowa

(Court of Protection) może okazać się pomocna. Jeśli osoba, którą podejrzewamy o wykorzystywanie ma dostęp do kont bankowych swojej ofiary ważnym jest, aby działać szybko, zanim środki finansowe znikną z konta. Pilny pozew z prośbą o zamrożenie aktywów może okazać się konieczny.

Interwencje Court of Protection często kończą się ustanowieniem przez sąd osoby niezależnej, której zadaniem staje się zbadanie zarzucanego wykorzystywania. Sąd może też ustanowić niezależnego kuratora, który legalnie przejmie kontrolę nad sprawami finansowymi osoby wykorzystywanej w jej najlepszym interesie. Wykorzystywanie finansowe jest przestępstwem, które kurator może zgłosić na policję.

Jeśli znasz kogoś, kto może być wykorzystywany, ważnym jest zebranie dowodów zarzucanego wykorzystywania i zasięgnięcie porady. W naszej kancelarii możemy pomóc w przedyskutowaniu skomplikowanych sytuacji i doradzić w kwestii rozwiązań dostępnych dla wykorzystywanej osoby starszej lub niezaradnej. «

Jeśli masz zapytania, proszę, skontaktuj się Alexandra Knipe jest prawnikiem, pracującym w kancelarii Anthony Gold, biegle operującym zarówno językiem angielskim, jak i polskim. Z panią Alexandrą można skontaktować się pod numerem telefonu 0207 940 4000 lub mejlowo: alexandra_knipe@anthonygold.co.uk

01/12/2015 18:32:47

611-MAKIETA 1 01-23.indd 21

01/12/2015 18:32:48

022

WIADOMOŚCI prawo

Ubezpieczenie samochodu w Wielkiej Brytanii Aby móc poruszać się samochodem w Wielkiej Brytanii, należy posiadać ważny przegląd techniczny auta (MOT), opłacony podatek drogowy (Road Tax) oraz wykupione ubezpieczenie.

Miałeś wypadek?

Zadzwoń do DNS Claims na 0208 741 7762. Pomożemy Ci odzyskać należne odszkodowanie!

611-MAKIETA 1 01-23.indd 22

»

Osoba, która nie posiada ważnych dokumentów, może ponieść różne konsekwencje prawne, do których należą między innymi wysoka kara pieniężna lub zabranie pojazdu.

Ubezpieczenia w Wielkiej Brytanii różnią się od tych, które dostępne są w Polsce.

Główną różnicą jest to, że w Wielkiej Brytanii ubezpieczenie kupuje się na osobę, a nie samochód, w związku z czym pojazd może prowadzić tylko osoba, która jest na dane auto ubezpieczona.

W Wielkiej Brytanii dostępne są trzy rodzaje ubezpieczenia: comprehensive, third party fire and theft oraz third party.

Najtańszą polisą jest polisa third party.

Pokrywa ona straty poniesione wskutek kolizji przez osoby trzecie, aczkolwiek nie zajmuje się ona stratami, które poniósł posiadacz ubezpieczenia. Dlatego przy zakupie polisy należy zastanowić się, czy nie warto zainwestować trochę więcej w celu zabezpieczenia się przed potencjalnymi stratami.

Polisa third party fire and theft również pokrywa straty poniesione przez osoby trzecie wskutek kolizji z winy posiadacza ubezpieczenia, jednakże dodatkowo ubezpiecza pojazd przed kradzieżą oraz pożarem.

Najbardziej korzystnym ubezpieczeniem jest ubezpieczenie comprehensive, którego posiadacz może liczyć na to, że jego pojazd zostanie naprawiony nawet wskutek uszkodzenia spowodowanego z jego winy. Często takie ubezpieczenie oferuje dodatkowe przywileje, np. pojazd zastęp-

czy, naprawę samochodu w wybranym przez ubezpieczonego garażu, pomoc drogową itp. Zawsze warto dokładnie zapoznać się z warunkami ubezpieczenia, aby móc korzystać ze wszystkich dostępnych przywilejów. W sytuacji kiedy posiadacz ubezpieczenia nie jest pewien, czy określone korzyści są dostępne w ramach wykupionej polisy, powinien niezwłocznie skontaktować się ze swoim ubezpieczycielem, który wszystko dokładnie wytłumaczy.

Koszt ubezpieczenia w Wielkiej Brytanii jest wysoki i uwarunkowany wieloma czynnikami. Należą do nich: wiek właściciela pojazdu, miejsce zamieszkania, miejsce, w którym samochód jest zazwyczaj garażowany, oraz model i wiek pojazdu.

Wykupując ubezpieczenie w Wielkiej Brytanii, możemy skorzystać ze zniżek, które przysługują nam w Polsce. O tym, jakie dokumenty musimy dostarczyć, zadecyduje firma ubezpieczeniowa w Wielkiej Brytanii.

Zanim zdecydujemy się na zakup ubezpieczenia, powinniśmy porównać ceny oferowane przez poszczególne firmy. Można do tego użyć porównywarek dostępnych w internecie lub sprawdzić ceny na stronach internetowych samych firm ubezpieczeniowych. Warto też negocjować cenę przez telefon. W wielu przypadkach ubezpieczyciel jest przygotowany na obniżenie ceny, aby nie stracić potencjalnego klienta.

Można też skorzystać z usług brokera, który znajdzie dla nas najlepszą ofertę, ale niejednokrotnie obciąży nas kosztami za wykonaną usługę. «

01/12/2015 18:32:50

023

611-MAKIETA 1 01-23.indd 23

01/12/2015 18:32:52

024

TEMAT NUMERU Prawo

611-MAKIETA 2 24-41.indd 24

01/12/2015 18:33:41

025

Świadek pod ochroną Dzięki zeznaniom Johna*, członkowie gangu, którzy zamordowali wiele osób, trafili za kratki. Jak został nagrodzony? Musiał opuścić rodzinę, zostawić przyjaciół i miasto, w którym przeżył kilkadziesiąt lat, by przez resztę życia być zdanym na łaskę programu ochrony świadków.

* Imię bohatera tekstu zostało zmienione.

611-MAKIETA 2 24-41.indd 25

Magdalena Gignal

»

Słonecznego czerwcowego poranka 2007 roku John wyszedł ze swojego domu w Manchesterze. Z żoną, dzieckiem i jedną walizką po raz ostatni wycofał auto z podjazdu, by nigdy już nie wrócić i nigdy więcej nie zobaczyć rodziców, kuzynów i przyjaciół. John złożył zeznania, które doprowadziły do skazania 12 członków gangu, określanego przez policję jako „najbardziej niebezpieczna banda w Wielkiej Brytanii”. Wśród aresztowanych członków Gooch Gang znaleźli się Colin Joyce i Lee Amos, odpowiedzialni za morderstwa, strzelaniny i wojny gangów w dzielnicy Moss Side, w południowym Manchesterze. John należy do grupy ponad 3000 Brytyjczyków, objętych programem ochrony świadków, w ramach którego otrzymują oni nową tożsamość i nowe życie. W 2012 roku program przeszedł reformę, dzięki której jest teraz lepiej skoordynowany z działalnością policji. Nadzór nad nim sprawuje Narodowa Agencja ds. Przestępczości. Ochrona świadków kosztuje brytyjskich podatników ok. 25 milionów GBP rocznie.

John dorastał w Old Trafford, później przeprowadził się do Moss Side – dzielnicy, za sprawą której Manchester dorobił się przydomku Gunchester (ang. gun – pistolet). W 2007 roku

strzelaniny w Moss Side zdarzały się tak często, że zaczęto nazywać ją Dzikim Zachodem. John był świadkiem jednej z nich, a wielokrotnie widział członków gangu z bronią w ręku. Zdawał sobie sprawę, że posiadane przez niego informacje są niezwykle wartościowe dla policji i zdecydował się zeznawać. „Moss Side stało się dżunglą” – powiedział w rozmowie z „The Independent”, pierwszym wywiadzie ze świadkiem koronnym w Wielkiej Brytanii – „12-latkowie biegali po ulicach z bronią w ręku, strzelając, jakby bawili się w wojnę. Nie zastanowiliby się nawet przez chwilę, czy pociągnąć za spust, gdybym stanął im na drodze.

Zgłosiłem się na policję, ale zdecydowałem się zeznawać dopiero wtedy, kiedy zapewniono mi i mojej rodzinie ochronę”. Do akcji wkroczył zespół, zajmujący się ochroną świadków, którego członkowie nie zajmują się ściganiem przestępców, a skupiają się wyłącznie na ukrywaniu i ochronie osób, którym zagraża niebezpieczeństwo ze względu na ich status świadka. John dostał kilka dni na zastanowienie. Tydzień później ponownie spotkał się z zespołem specjalnym. Otrzymał polecenie, żeby wrócić do domu, spakować jedną walizkę i czekać na telefon. O resztę jego stanu posiadania miała zatroszczyć się policja. Rodzinie i znajomym powiedział, że wybiera się na wakacje. »

01/12/2015 18:33:43

026

TEMAT NUMERU Prawo

Naszym największym zmartwieniem jest ujawnianie informacji, na podstawie których można łatwo domyślić się lokalizacji – mówi szefowa wydziału ochrony świadków w Manchesterze 611-MAKIETA 2 24-41.indd 26

Przyczyny, dla których trzeba utrzymywać lokalizację świadków w tajemnicy są oczywiste.

Dwa dni później telefon Johna zadzwonił. Z umówionego miejsca został, razem z rodziną, przewieziony do Whitby, w Yorkshire. Przez miesiąc mieszkali w domku letniskowym i dostawali 300 GBP „kieszonkowego” tygodniowo. Po tym czasie przewieziono ich do mieszkania w Middlesbrough, gdzie spędzili kolejne pięć miesięcy.

Sąsiadom powiedzieli, że zostaną w tym miejscu tylko tymczasowo, bo ich własny dom został zalany przez powódź.

Zgodnie z planem „opiekunów”, John miał zbudować podstawy do swojego nowego życia. Musiał najpierw dobrze poznać miasto, z którego przeprowadził się potem do docelowej lokalizacji. Po pół roku rodzinę Johna przewieziono w końcu do ich nowego domu, w któ-

rym mieszkają do tej pory. Mogli wybrać okolicę, ale zdecydowali się pozostawić to policji. Obejrzeli dwa domy. Ten, który wybrali, jest mniejszy, niż ich dom w Moss Side, ale przestępczość w okolicy jest zdecydowanie niższa, a na ulicach nie widać nikogo z bronią. „Mogę tu wychowywać swoje dzieci bez obaw o ich bezpieczeństwo” – twierdzi John.

Dom należy do gminy, podobnie jak dom w Manchesterze. John nadal żyje, korzystając z zasiłków. Oprócz kieszonkowego, które dostawał w początkowym okresie, i mebli do nowego domu, nie otrzymał od policji innego wynagrodzenia. Jednorazowa nagroda za złożenie zeznań wyniosła 400 GBP. Kim – szefowa wydziału ochrony świadków w Manchesterze – wyjaśnia: „Osoby objęte progra01/12/2015 18:33:44

027 mem ochrony świadków powinny żyć na mniej więcej takim samym poziomie, jak wcześniej. Rzadko zdarza się, że standard ich życia się poprawia. Od czasu do czasu dostajemy pod opiekę świadka, który oczekuje krainy mlekiem i miodem płynącej. Takie osoby przeżywają ogromne rozczarowanie. Uczciwie ostrzegamy wszystkich decydujących się na udział w programie, że nie jest to tak przyjemne doświadczenie, jak pokazują amerykańskie filmy, a czasem może być naprawdę traumatyczne”.

Policjanci, którzy chcą pracować w programie ochrony świadków, przechodzą szkolenie uświadamiające im, czego doświadczają świadkowie i ich rodziny. Każdy musi wyobrazić sobie, że nie wróci już do domu. Obiad z okazji rocznicy ślubu rodziców, Boże Narodzenie z kuzynostwem czy chrzciny córeczki sąsiadów – nic z tych rzeczy nie będzie już ich udziałem. Muszą zrezygnować ze wszystkiego, na co pracowali przez całe życie, w imię sprawiedliwości społecznej. Nie jest to łatwa decyzja. Zdarzają się jednak świadkowie, dla których wyrwanie się ze środowiska, w którym żyją, stanowi szansę na zmianę na lepsze. To ci, którzy sami brali udział w działalności przestępczej, albo w jakiś sposób byli przez nią dotknięci. Matki, które boją się o przyszłość swoich dzieci; członkowie gangów, którzy uważają, że ich kumple posuwają się za daleko, ale nie mogą się do tego przyznać; mężczyźni, którzy mają dość życia w strachu przed policją. Oni naprawdę dostają w prezencie drugie życie.

Ponieważ program ochrony świadków jest obwarowany tak wieloma tajemnicami – na jego temat powstało sporo mitów. Jednym z nich są góry pieniędzy, którymi obsypywani są świadkowie. Nie jest to prawdą, bo – jak wyjaśnia Kim – gdyby świadkom naprawdę płacono za zeznania, prawnicy obrony mieliby w ręku wyjątkowo łatwy argument do podważenia ich zeznań. „Każdy, kto decyduje się na program ochrony, podpisuje umowę, która stanowi, że jeśli wróci do działalności przestępczej, ochrona zostanie wstrzymana” – mówi Kim. „W tym momencie wiele osób się wycofuje, bo sprzedając narkotyki lub popełniając inne przestępstwa, mogą zarobić więcej, niż oferuje im program ochrony świadków”. Koszt programu ochrony świadków to około 50 000 GBP na rok, na jeden przypa611-MAKIETA 2 24-41.indd 27

dek. Najwięcej wydaje się na początku – program opłaca wynajem mieszkania i wypłaca świadkowi skromną pensję do momentu, aż znajdzie się dla niego nowy dom i jego życie się ustabilizuje.

Czasem zdarza się, że program dopłaca do zakupu nowego auta, bo korzystanie ze starego nie byłoby bezpieczne dla świadka, albo wyrównuje różnicę za sprzedaż domu, który trzeba było sprzedać szybko i poniżej ceny rynkowej.

Kiedy niezbędna jest zmiana nazwiska, świadek może wybrać je sam. Jednak nie jest to działanie tak częste, jak mogłoby się wydawać. Paul, kolega z zespołu Kim wyjaśnia: „Wielu naszych klientów nie radzi sobie ze zmianą tożsamości. To dla nich za wiele, nie są w stanie spamiętać wszystkich detali”. W takich przypadkach dane świadków usuwa się z list wyborców i innych baz danych, za pośrednictwem których mogliby zostać wyśledzeni, przez zagrażających ich życiu przestępców.

John nie otrzymał nowej tożsamości.

Jednak odkąd opuścił dom, nie widział nikogo ze swojej pozostawionej w Manchesterze rodziny ani dawnych przyjaciół. Takie radykalne „odcięcie od źródeł” nie jest normalną praktyką. »

Uczciwie ostrzegamy wszystkich decydujących się na udział w programie, że nie jest to tak przyjemne doświadczenie, jak pokazują amerykańskie filmy, a czasem może być naprawdę traumatyczne

Czasami dostajemy pod opiekę świadka, który oczekuje krainy mlekiem i miodem płynącej. Takie osoby przeżywają ogromne rozczarowanie.

01/12/2015 18:33:46

028

TEMAT NUMERU Prawo

12-latkowie biegali po ulicach z bronią w ręku, strzelając, jakby bawili się w wojnę. Gdybym stanął im na drodze, nie zastanowiliby się nawet przez chwilę, czy pociągnąć za spust.

Zeznania Johna doprowadziły do skazania 12 najniebezpieczniejszych przestępców Manchesteru.

Przed ich aresztowaniem, w dzielnicy Moss Side miało miejsce ok. 60 przestępstw z użyciem broni miesięcznie.

Ta liczba zmniejszyła się do mniej niż 20.

611-MAKIETA 2 24-41.indd 28

Jednak w przypadku Johna był to jego wybór. „Nikt nie wie, dlaczego wyjechałem. Przez telefon przekazałem mojej mamie i bratu, że po wakacjach zdecydowałem się na przeprowadzkę. Mam bardzo dużą rodzinę i nie wiem, czy mogę ufać wszystkim jej członkom. Ktoś z nich mógłby, nawet niechcący, wspomnieć o mnie osobie powiązanej z gangiem. Tak jest bezpieczniej. Tęsknię za najbliższymi, ale nie wiem, czy jeszcze kiedyś ich zobaczę”. John nie pracuje, jednak w wielu przypadkach program ochrony świadków musi znaleźć dla jego członków nową pracę. To zadanie przysparza największych trudności, kiedy świadek pracuje w dochodowym zawodzie. Jak wyjaśnia Kim, nie można oczekiwać, że osoba zarabiająca ponad 100 000 GBP rocznie przyjmie propozycję pracy za 20 000 GBP. Innym problemem, przynoszącym pracownikom programu mnóstwa zachodu, jest Internet i media społecznościowe. „Naszym największym zmartwieniem jest ujawnianie informacji, na podstawie których można łatwo domyślić się lokalizacji” – mówi Kim. I dodaje jeszcze: „Mieliśmy przypadek, kiedy nastolatka od czasu do czasu publikowała posty, które razem składały się w całość i mogły być groźne. Miarka przebrała się, kiedy napisała, że właśnie wróciła z zakupów w Bluewater, położonego dwie minuty od domu. Musieliśmy natychmiast przenieść jej rodzinę w inne miejsce”.

Dzieci mają największe trudności z dostosowaniem się do życia w programie ochrony świadków. Nie rozumieją, dlaczego nagle nie mogą korzystać z Facebooka czy Instagramu. 14-latka wyrwana ze

01/12/2015 18:33:49

029 swojego środowiska, rozdzielona z przyjaciółmi, na pewno będzie chciała się z nimi skontaktować. Problem w tym, że może narazić swoich rodziców na śmiertelne niebezpieczeństwo. Nastolatki muszą nauczyć się swoich historii, żeby nie czuły się przyparte do muru na przykład w szkole. Zwykle są to bardzo proste wyjaśnienia, jak „tata musiał się przeprowadzić z powodu pracy”, jednak kolejny problem polega na tym, że kilka tygodni po przeprowadzce, kiedy dziecko zdobywa nowych przyjaciół, często mówi im prawdę.

Przyczyny, dla których trzeba utrzymywać lokalizację świadków w tajemnicy są oczywiste. Najsłabszym ogniwem są zwykle właśnie świadkowie i ich rodziny.

Pracownicy programu nie informują nikogo, kto nie pracuje nad przydzielonym im przypadkiem, o nowym miejscu zamieszkania podopiecznych. Używają również bezpiecznego, odseparowanego od ogólnej policyjnej sieci, systemu komputerowego, aby nikt – nawet inny policjant – nie mógł wykraść informacji o programie.

Zdarza się jednak, że system zawodzi. W 2004 roku John i Joan Stirland zostali zastrzeleni przez gangsterów w akcie odwetu za morderstwo popełnione przez syna Joan, który znajdował się w więzieniu. Para, najpierw postrzelona w swoim domu w Nottingham, przeprowadziła się do Lincolnshire. Nie objęto ich jednak programem ochrony świadków, bo – jak zostali błędnie poinformowani – musieliby najpierw złożyć zeznania, obciążające syna Joan, a także zupełnie zerwać kontakt z rodziną. Policja w ich nowym miejscu zamieszkania nie została poinformowana, że na jej teren przeniosła się para, której życie jest zagrożone. Ten przypadek odegrał kluczową rolę w procesie reorganizacji programu ochrony świadków. 10 lat temu każda gmina odpowiadała za swoich świadków i kierowała swoim programem ochrony. Obecnie istnieje narodowy program, który jest zarządzany na poziomie krajowym, a wszystkie gminy wymieniają się niezbędnymi informacjami.

Jednak, mimo że program ochrony świadków działa coraz sprawniej, a waga ich zeznań jest często podkreślana, niewielu ludzi decyduje się przystąpić do programu. Stąd tak wiele morderstw pozostaje nierozwiązanych. Jak mówi Kim, takie posunięcie wymaga niesamowitej odwagi i odpowiedzialności społecznej.

John nie zastanawiał się dwa razy, czy powinien złożyć zeznania, obciążające członków gangu. „Zależało mi, żeby miejsce, które uważałem za dom, było bezpieczne – mówi – nie da się tego osiągnąć bez żadnych poświęceń. Nigdy nie żałowałem swojej decyzji, bo myślę, że udało mi się uratować niejedno życie”. Zeznania Johna doprowadziły do skazania 12 najniebezpieczniejszych przestępców Manchesteru. Przed ich aresztowaniem, w dzielnicy Moss Side miało miejsce ok. 60 przestępstw z użyciem broni miesięcznie. Ta liczba zmniejszyła się do mniej niż 20. Trzykrotnie zmalała też liczba osób śmiertelnie postrzelonych. Jednak chociaż John przyczynił się wydatnie do zwiększenia bezpieczeństwa w swojej dzielnicy, sam do końca życia musi żyć w strachu, że wysłannicy członków gangu trafią na jego ślad. „Żyjemy w dużym kraju – mówi – muszę mieć nadzieję, że nigdy mnie nie znajdą”. « 611-MAKIETA 2 24-41.indd 29

01/12/2015 18:33:50

Fot. Ben Pruchnie, Julian Herbert / Getty Images

030

KOMENTARZ TYGODNIA polityka

David idzie na wojnę

Ewentualne zaangażowanie Wielkiej Brytanii w naloty na Państwo Islamskie, stało się osią politycznego sporu oraz źródłem wewnątrzpartyjnych napięć, zarówno w Partii Konserwatywnej, jak i w Partii Pracy.

Radosław Zapałowski

»

Czy bombardowania mogą zniszczyć ideologię? Czy naloty na wroga mogą skruszyć pryncypia i założenia jego filozofii? Czy zmasowany atak z powietrza, śmierć i pożoga, położą kres barbarzyńskim pojęciom, refleksjom i koncepcjom?

Czy bomba silniejsza jest od słowa, nabój od myśli, a pocisk od idei? Te filozoficzne w swej istocie pytania i teoretyczne, akademickie dywagacje, w zeszłym tygodniu stały się realnymi, prawdziwymi dylematami brytyjskich polityków. Polityczną materią. A od odpowiedzi, których na te zagadnienia udzieli brytyjski parlament zależy przyszłość i stabilizacja bliskowschodniego regionu, a być może i całego świata. Nie dziwi więc, że polityczne napięcie w Izbie Gmin sięgnęło zenitu. Bo 611-MAKIETA 2 24-41.indd 30

kolejne militarne działania Zachodu na Bliskim Wschodzie mogą pogorszyć sytuację. Tego uczy historia i doświadczenie.

Za każdym razem kiedy Stany Zjednoczone i ich sojusznicy zaczynają mieszać w bliskowschodnim kotle, Szerbah* robi się coraz bardziej niestrawna. W garnku bulgocze, a zawartość wylewa się na wszystkie strony, parząc każdego, kto jest zaangażowany. A także tych, którzy z postkolonialną polityką wielkich mocarstw oraz terroryzmem małych państw nie mają nic wspólnego. Kiedy wielcy kreślą swoje plany, wdrażają w życie strategie, kreują wizje, mali giną na francuskich, syryjskich, irackich czy tunezyjskich ulicach, plażach, klubach lub restauracjach. I nic nie wskazuje na to, że wraz z ewentualnym unicestwieniem ISIS świat wróci do równowagi i stabilizacji, uchodźcy znikną, a społeczeństwo

zachodu poczuje się bezpiecznie. Usunięcie Saddama Husajna, zniszczenie Al-Kaidy, śmierć Kadafiego – nie rozwiązały żadnych problemów. Jedynie zaogniły sytuację.

Wszystkie koncepcje oraz strategie demokratyzacji i liberalizacji krajów, w których usunięto dyktatorów lub terrorystów okazały się nietrafne. Żadne rozwiązanie się nie sprawdziło. Wobec sytuacji w krajach arabskich Zachód jest bezradny, ale politycy nie mogą się przyznać do słabości.

Wojna Zachodu z Państwem Islamskim wydaje się nieunikniona, moralnie usprawiedliwiona i stosunkowo łatwa do wygrania. W tej kwestii nie ma większego sporu.

Jednak pytanie, które stawiają przeciwnicy zaangażowania się Wielkiej Brytanii w konflikt: jak uniknąć przyszłych powojennych problemów, wciąż pozostaje bez odpowiedzi.

01/12/2015 18:33:51

031 ISIS musi odejść Diagnoza bliskowschodniego problemu i charakterystyka Państwa Islamskiego, której w zeszłym tygodniu na wtorkowej sesji parlamentu dokonał premier David Cameron, jest trafna. Skala i skutki działań ISIS każdego dnia stają się coraz większe i coraz groźniejsze. Terrorystyczna grupa rozdarła dwa państwa, zdestabilizowała politycznie i ekonomicznie cały bliskowschodni region, wywołała największy w powojennej historia świata uchodźczy oraz humanitarny kryzys, a także stanowi coraz większe zagrożenie dla stabilizacji, bezpieczeństwa i integralności Europy. To nie jest demonizowanie przeciwnika i podpieranie się sfabrykowanymi danymi wywiadu, jak w przypadku retoryki użytej do uzyskania poparcia w celu obalenia Saddama Husajna. Barbarzyńskie działania Państwa Islamskiego, w przeciwieństwie do mitycznej broni masowego rażenia Saddama, możemy oglądać każdego dnia. Machina terroru nabiera rozpędu i zwiększa pole rażenia.

W świetle wydarzeń w Paryżu komunikaty brytyjskich służb bezpieczeństwa, które mówią o udaremnieniu siedmiu prób zamachów na terenie Wielkiej Brytanii brzmią wiarygodnie. Nie można się też sprzeczać z danymi, które pokazują, że prawie ośmiuset Brytyjczyków zasiliło szeregi ISIS w Syrii. Tak jak z socjologicznymi diagnozami, które wskazują na coraz większą dezintegrację brytyjskiej społeczności muzułmańskiej. Toksyczna, radykalna i niebezpieczna ideologia ISIS rozprzestrzenia się i trafia do wielu młodych ludzi, a także morduje brytyjskich obywateli. W końcu, w czerwcu, w wyniku zamachu na tunezyjskiej plaży Boujaffar, zginęło trzydziestu Brytyjczyków. Nawet liberalno lewicowy „The Observer” pisał wówczas, że „Wielka Brytania jest w stanie wojny z Państwem Islamskim”. Mimo to, jak trafnie zauważył konserwatywny parlamentarzysta John Baron, w wystąpieniu premiera było „dużo emocji, ale mało strategii”. Brak szczegółów i planu działania w kwestii przyszłości regionu spowodował dużą parlamentarną burzę. Bo brytyjscy politycy za wszelką cenę chcą uniknąć błędów popełnionych w Iraku, Afganistanie i Libii. Zwłaszcza, że większość zdaje sobie doskonale sprawę z tego, że głosowanie w kwestii dołączenia Wielkiej Brytanii do koalicji państw dokonujących nalotów na pozycje ISIS w Syrii, to dopiero początek. Samymi bombami, zrzucanymi 611-MAKIETA 2 24-41.indd 31

z powietrza, Zachód nie pokona Państwa Islamskiego, a twierdzenia premiera o 70 tys. bojownikach Free Syrian Army (FSA), którzy dzięki wsparciu z powietrza uzyskają kontrolę nad połową terytorium Syrii, brzmią naiwnie.

Gambit Camerona

David Cameron gra va banque. Wie, że w sprawie nalotów jego własne szeregi partyjne są podzielone, a większość parlamentarna Torysów (16 posłów) jest krucha, dlatego liczy na wsparcie opozycji.

Zwłaszcza laburzyści, która w tej kwestii ma duży dylemat. Lider Partii Pracy, Jeremy Corbyn, jest pacyfistą i zagorzałym przeciwnikiem militarnego inter-

stii nalotów na ISIS dostanie od parlamentu zielone światło (prawdopodobnie; głosowanie miało się odbyć już po zamknięciu numeru). Nie zmienia to jednak faktu, że decyzja jest wątpliwa, a jej skutki niepewne. Bo chociaż premier mówi o „kompleksowej strategii”, to jednak z jego słów wyłania się obraz myślenia życzeniowego. Argumenty za przystąpieniem Wielkiej Brytanii do koalicji, bombardującej Państwo Islamskie, brzmią nieprzekonująco. A polityczny imperatyw – niezbędny do tego, żebyśmy mieli chociaż cień szansy na zażegnanie kryzysu na bliskim wschodzie – czyli powściągnięcie nienawiści i chęci odwetu różnych grup interesu i odłamów religijnych, które tam zaciekle ze sobą walczą

Wszystkie koncepcje oraz strategie demokratyzacji i liberalizacji krajów, w których usunięto dyktatorów lub terrorystów okazały się nietrafne. Żadne rozwiązanie się nie sprawdziło wencjonizmu, ale członkowie jego gabinetu cieni mają w tej konkretnej sprawie inne zdanie. Stąd rosnąca presja na Corbyna, żeby zrezygnował z partyjnej dyscypliny, kiedy naloty na Państwo Islamskie poddane zostaną pod głosowanie.

Lider Partii Pracy ostatecznie się ugiął, co oznacza, że realna stała się rebelia w jego własnych szeregach, która skutkowałaby opozycyjnym chaosem i przemeblowaniem gabinetu cieni. A to byłoby wydarzenie bez precedensu w politycznej historii Wielkiej Brytanii. Biorąc zaś pod uwagę, że Corbyn ma w swoich parlamentarnych szeregach silną opozycję oraz fakt, że skompletowanie gabinetu cieni było dla niego sporym wyzwaniem, bo większość laburzystów nie chciała mieć ze swoim liderem nic wspólnego, doszło do sytuacji patowej. Wprowadzenie partyjnej dyscypliny być może zablokowałoby propozycje premiera, ale doprowadziłoby do partyjnego rozłamu.

Polityczne zwycięstwo zamieniłoby się w partyjną klęskę. I tak Cameron w kwe-

– wydaje się niemożliwy do spełnienia.

A do tego dochodzi najważniejsza kwestia, której nikt nie potrafi rozwiązać, czyli radykalizacja młodych muzułmanów na Zachodzie. Bo źródłem siły ISIS są nie tyle złoża ropy, sprzyjająca organizacjom terrorystycznym dezintegracja państw regionu ani finansowe wsparcie Arabii Saudyjskiej, lecz rzesze młodych ludzi od Kopenhagi, po Birmingham i Lille, którzy odrzucają normy oraz wartości liberalnego Zachodu i widzą dżihad, jako odpowiedź na bolączki ich i naszego świata.

Mizoginistyczne zachowania, przemoc, fanatyzm, apokaliptyczny nihilizm i nietolerancja, triumfują nad humanizmem, humanitaryzmem, wolnością, równością i braterstwem. Ewentualnie zniszczenie Państwa Islamskiego nie spowoduje, że te barbarzyńskie idee znikną. To mimo wszystko wojna o wartości. I jak na razie Zachód ją przegrywa. Bomby nie przyniosą nam triumfu. « * Zupa arabska z wieloma składnikami

01/12/2015 18:33:51

032

felieton znowu dobroniak

Ja nie przypuszczam.

Ja to wiem * Brak pamięci długotrwałej grozi kalectwem.

To zdanie właściwie idealnie podsumowuje działania partii zwycięskiej, mającej większość w polskim parlamencie. Zaznaczam, że zwycięzcom źle nie życzę, ale z drugiej strony…

»

… dobrze nie wróżę.

Ja rozumiem głosy, że jeśli chce się mieć pełnię władzy, to trzeba trzymać wszystko w jednej ręce. Wiadomo oczywiście czyja będzie to ręka i że ta sama ręka często głaszcze kota.

Czysto po ludzku ciekawi mnie to, że tylu ludzi umyślnie naraża się na zarzuty, że są sterowani z tzw. tylnego siedzenia i w ogóle im to nie przeszkadza. Ciekawi mnie również, jak się z tym czują. Ale nie to, że mówią, jak się czują wszystkim na około, tylko jak tam w środku rzeczywiście się czują, bez zewnętrznego oportunizmu.

Mówi się o skoku na Trybunał Konstytucyjny (nie mylić z Trybunałem Stanu) i w sumie chyba nie chodzi o to, że PiS chciał zmienić ustawę o TK, lecz w jakim stylu to zrobił. Poczynania sejmowej większości spowodowały, że w części społeczeństwa pojawiła się wątpliwość, dotycząca czystości intencji pań i panów posłów.

PiSowi się zapomniało, że większość 611-MAKIETA 2 24-41.indd 32

Polaków nie jest zagospodarowana partyjnie i nie poszła na wybory. Większość w parlamencie nie oznacza większości w realu.

Taka polityka jest i będzie. Jarek wygrywając w końcu po 25 latach, szybko poczuł wiatr w żaglach i zaczął przeć do przodu, co spowodowało tylko tyle, że w ciągu kilku dni zdążył sobie narobić tylu wrogów, co Platforma w osiem lat. Jarku, Jarku. Masz cztery lata, ze wszystkim jeszcze możesz zdążyć.

Gdzie tak się spieszysz? Czekałeś tyle lat, to jeszcze trochę niewiele już zmieni. Pomijam fakt, że w ten sposób PiS może się osłabić.

Kto zyskuje? Oprócz PO, wszyscy inni.

Nie chcę pisać o Kukizie, bo ten człowiek coraz częściej pokazuje, że jest tak maksymalnie nieogarnięty jak po dobrych środkach odurzających. Zresztą widoczny brak zrównoważenia emocjonalnego i reagowanie agresją na każdą nawet najmniejszą krytykę czy pytanie, powoduje, że zamiast do sejmu powinno się go wysłać na kozetkę do psychoanalityka.

Radość prawaków z braku reprezentacji lewicy w sejmie też jest iluzoryczna jak kompetencje do zmiany systemu Kukiza.

Jeśli doda się wyniki całej lewicy, spokojnie mogłaby być znaczącą opozycją w parlamencie. Leszek Miler jednak zadbał o to odpowiednio, żeby po raz kolejny „wyprowadzać sztandar”. Dlatego nie ma co się cieszyć; to że część ideologiczna nie potrafiła się zebrać przed wyborami w 2015 roku nie oznacza, że taki stan będzie trwał wiecznie.

Mam wrażenie jednak, że politycy wygranej opcji o tym zapominają. Albo działają z premedytacją, bo są nastawieni tylko na jedną kadencję, w czasie której chcą dosłownie wszystko postawić na głowie i powywracać. Ewidentnie brak jakiegoś „biznes planu”.

Kto wie, może wygrana jednak lekko zaskoczyła panie i panów posłów.

Ostatni sondaż opublikowany w „Rzeczpospolitej” wyraźnie pokazuje, że coraz bardziej na zamieszaniu korzysta… .Nowoczesna Ryszarda Petru. Zresztą podczas niedawnej konferencji organizowanej przez „Poland Today” w Londynie, Marek Matraszek z CEC Government Relation wskazywał na to, że .Nowoczesna przez swoje zdecydowane działanie może skorzystać najbardziej i korzysta. PiS szedł po wygraną, bo na sztandarach miał zmiany i walkę. Teraz Dawid walczy z Goliatem. Jeśli PiS działa w sejmie z pozycji Goliata, to na arenie pozostaje. .Nowoczesna w pozycji Dawida.

Co prawda jeszcze nie wystrzeliła z procy kamienia w stronę przeciwnika, ale już stanęła do walki.

Zwolennicy PiSu zauważyli, jak zwykle wcześniej od polityków, zagrożenie i zaczął się w „internetach” festiwal hejtu, szczególnie w stronę oddolnego ruchu, nazwanego Komitetem Obrony Demokracji. Oczywiście, kiedyś niepokorne media zaczęły marginalizować KOD i .Nowoczesną dokładnie tak, jak kiedyś media głównego nurtu marginalizowały wszelkiego rodzaju miesięcznice.

Znowu ktoś zapomniał, że należy pamiętać o historii. Na razie według sondażu w Rzepie wynika, że partia Petru zajęłaby bez problemu miejsce PO z tym samym, co ta partia, wynikiem w ostatnich wyborach. I to wszystko zaledwie w kilka dni.

To wszystko dzięki prezydentowi Dudzie, i paniom i panom posłom z PiSu. Pisałem, że brak pamięci długotrwałej grozi kalectwem? „Ja nie przypuszczam. Ja to wiem”. « * Tytuł zapożyczony z albumu Sokoła i Marysi Starosty „Czysta Brudna Prawda”

01/12/2015 18:33:52

033

611-MAKIETA 2 24-41.indd 33

01/12/2015 18:33:54

034

SYGNAŁY Z listów do redakcji

Zostań wolontariuszem Crisis at Christmas

»

Crisis at Christmas już od 40 lat pomaga osobom bezdomnym w Wielkiej Brytanii w Świątecznym tygodniu (23 – 30 grudzień). W ostatnich latach nasze świąteczne centra odwiedza coraz więcej osób dla których język angielski nie jest językiem ojczystym.

Bezdomni Polacy stanowią niestety najliczniejszą grupę. Życie bez dachu nad głową jest ciężkim doświadczeniem. W przypadku bezdomnych emigrantów poczucie wykluczenia i bezradności dodatkowo potęgowane jest przez fakt przebywania w obcym kraju, brak znajomości języka i możliwości uzyskania wsparcia ze strony bliskich.

W naszych świątecznych ośrodkach Crisis at Christmas dostarczamy pomocy nie tylko w postaci gorącego posiłku, ubrań czy noclegu. Nasi goście maja również szansę skorzystania z pomocy medycznej, uzyska-

nie specjalistycznej porady w zakresie mieszkaniowym, finansowym i zawodowym. Mogą również uzyskać informacje o usługach i szkoleniach, które oferujemy w ciągu roku. Wielu z naszych gości nie korzysta jednak w pełni z naszej oferty, czego głównym powodem jest brak znajomości języka angielskiego. Dlatego zwracamy się z gorącym apelem do polskiej emigracji w Birmingham, Londynie, Coventry, Edynburgu i Newcastle, o zaangażowanie się w świąteczna akcję Crisis at Christmas. Nasze motto to „Bezdomność kończy się tutaj” – jesteśmy przekonani, że dla wielu naszych gości okres świąteczny może być punktem zwrotnym w ich życiu i pierwszym krokiem do wyjścia z bezdomności.

Do udziału w wolontariacie zapraszamy wszystkich zainteresowanych, sprawnie posługujących się językiem polskim i angielskim. Szukamy zarówno

zaginionY Andrzej Niecikowski W kwietniu 2015 r. w Londynie (Wielka Brytania) zaginął Andrzej Niecikowski. Zaginiony ma 43 lata, 175 cm wzrostu i niebieskie oczy.

Ktokolwiek widział Andrzeja Niecikowskiego lub ma jakiekolwiek informacje o jego losie proszony jest o kontakt z ITAKĄ – Centrum Poszukiwań Ludzi Zaginionych pod numerem +48 22 654 70 70. Można również napisać w tej sprawie do ITAKI: itaka@zaginieni.pl.

611-MAKIETA 2 24-41.indd 34

tłumaczy, którzy ułatwią naszym gościom komunikację i pomogą w skorzystaniu z oferowanych przez nas usług i porad, jak również specjalistów takich jak dentyści, fryzjerzy, fizjoterapeuci.

Zapraszamy także ludzi utalentowanych artystycznie – muzyków, aktorów, magików, chcących mieć swój wkład w kreowanie świątecznego nastroju. Co roku w akcji Crisis at Christmas bierze udział ponad 10 tysięcy wolontariuszy, odkrywając radość płynącą z pomagania innym. Mamy nadzieje, że w tym roku będzie ich jeszcze więcej i że polska społeczność z entuzjazmem przyłączy się do naszej akcji!

Proces rejestracji wolontariuszy jest bardzo prosty. Wystarczy odwiedzić stronę internetową Crisis at Christmas i wypełnić krótką aplikację: www.crisis.org.uk/pages/volunteer-christmas.html Czekamy na Ciebie…

zaginionY Grzegorz Szydłowski 1 maja 2015 r. w Londynie (Wielka Brytania) zaginął Grzegorz Szydłowski. Zaginiony ma 32 lata, 180 cm wzrostu i brązowe oczy.

Ktokolwiek widział Grzegorza Szydłowskiego lub ma jakiekolwiek informacje o jego losie proszony jest o kontakt z ITAKĄ – Centrum Poszukiwań Ludzi Zaginionych pod numerem +48 22 654 70 70. Można również napisać w tej sprawie do ITAKI: itaka@zaginieni.pl.

01/12/2015 18:33:59

035

611-MAKIETA 2 24-41.indd 35

01/12/2015 18:34:00

036

FOTOREPORTAŻ Morliny PRL LIVE MUSIC 2015

Elektryczne Gitary, Reni Jusis, Enej!

611-MAKIETA 2 24-41.indd 36

01/12/2015 18:34:04

Fot. JabbaPhoto, Wojtek Wilczyński, Rafał Pietka, Gosia Skibińska

037

Allan Cybulski

»

W minioną sobotę odbył się kolejny, długo wyczekiwany koncert z cyklu PRL LIVE MUSIC. Tym razem głównym sponsorem wydarzenia były Morliny. Dzięki Polskiemu Radiu Londyn, które wpisało się już w londyńską mapę koncertów na stałe – po raz kolejny mogliśmy liczyć na świetną zabawę. Jednak to, co wydarzyło się tego wieczoru, przerosło najśmielsze oczekiwania wszystkich, którzy przybyli na koncert!

Już przed wejściem dało się wyczuć w powietrzu podniosłą atmosferę i energię. Koncert prowadziła prezenterkaPolskiego Radia Londyn – Beata Tomczyk.

Na scenie towarzyszyli jej Artur Kieruzal i Jacek Trynkiewicz (prezenterzy tej samej stacji), którzy mieli swój „wkład” w zaręczyny pary słuchaczy radia.

Koncert rozpoczął się od występu Reni Jusis, która zaskoczyła wszystkich » 611-MAKIETA 2 24-41.indd 37

01/12/2015 18:34:08

038

FOTOREPORTAŻ Morliny PRL LIVE MUSIC 2015

611-MAKIETA 2 24-41.indd 38

01/12/2015 18:34:15

zgrozgromadzonych. Spodziewaliśmy się „zakręconej” dziewczyny. Na scenie pojawiła się jednak dojrzała artystka, której głos brzmiał na żywo doskonale!

Na scenie wykonała przeboje ze swojego energetycznego repertuaru, jak i piosenki z ostatnich, bardziej zinstumentalizowanych, krążków. Porwała ona w jednej sekundzie wszystkich do zabawy – to był bardzo udany występ.

Wielkim magnesem dla oka była jej „frędzelkowa” kreacja. Strój ożywał, kiedy Reni Jusis na scenie tańczyła.

Kolejny na scenie pojawił się zespół Enej, który w swoim dorobku ma wiele lubianych przebojów, które śpiewała cała sala. W czasie występu grupy na scenie znalazła się ich największa i najmłodsza fanka – dziewczynka o imieniu Wiktoria. W oczach dziewczynki w czasie wspólnego występu na scenie było widać olbrzymią radość. Miejmy nadzieję, że był to przełomowy moment w jej życiu. Możliwe, że pierwszy krok w jej muzycznej karierze.

Na zakończenie wieczoru na scenie królowali Kuba Sienkiewicz i Elektryczne Gitary.

Olbrzymim zaskoczeniem był fakt, że ich fani i fanki są… nierozpoznawalni w tłumie. Nikt nie wyrywał sobie włosów z głowy i nikt też nie kręcił marynarką w powietrzu, za to... każdy ze zgromadzonych w sali śpiewał na cały „regulator” i z głębi serca.

Kto z nas nie zna: „przewróciło się”, „wytrąciłaś”, „człowiek z liściem” i np. „killer”? To są piosenki, które na dobre weszły do kanonu polskiej muzyki rozrywkowej.

Organizatorzy dziękują wszystkim za liczne przybycie oraz sponsorom, bez których ten wieczór nie byłby tak udany.

Do zobaczenia na kolejnych koncertach, organizowanych przez Polskie Radio Londyn oraz Coolturę! «

611-MAKIETA 2 24-41.indd 39

Fot. JabbaPhoto, Wojtek Wilczyński, Rafał Pietka, Gosia Skibińska

039

01/12/2015 18:34:27

040

CAFÉ COOLTURA wydarzenia

611-MAKIETA 2 24-41.indd 40

01/12/2015 18:34:30

1 Ć Ś CZĘ

swieta 2015.indd 1

01/12/2015 18:53:54

święta, święta

Bóg się rodzi!

02 swieta 2015.indd 2

01/12/2015 18:53:57

święta, święta

Święta Bożego Narodzenia spędzone poza ojczystymi granicami to sprawdzian polskości.

Jest to coś, czego mogą nam Anglicy pozazdrościć, coś, czego nie da się opisać. To zapach Polski, duch świąt, poczucie swojskości; coś, co wisi w powietrzu i daje nam poczucie przynależności do czegoś innego, czegoś, co jest tylko nasze – polskie.

Wielka Brytania obchodzi Boże Narodzenie bez Wigilii, opłatka i barszczu z uszkami. Jest to inna tradycja, która jednakże powinna wzbudzać nasz szacunek i… dawać więcej powodów do pielęgnacji naszych własnych zwyczajów.

Father Christmas, skarpetki przy kominku, ostrokrzew, śpiewanie kolęd na ulicy, świąteczne krakersy, a nierzadko także wielkie zakupy w drugi dzień świąt – przybliżymy wam, jak świętuje się Boże Narodzenie w Wielkiej Brytanii.

Christmas Eve Świąteczny czas rozpoczyna się po zajściu słońca w wigilijny

wieczór (Christmas Eve, Christmas Evening). Dzieci zawieszają wtedy przy kominku lub nad łóżkiem skarpety (stocking) na prezenty i przygotowują dla Mikołaja (Father Christmas, Santa Claus) mince pies (ciastka z nadzieniem z suszonych owoców) i kieliszek brandy, a dla jego reniferów – marchewkę.

Skąd wziął się pomysł ze skarpetami? Podobno pewnego razu Mikołajowi, schodzącemu przez komin, wypadły z kieszeni monety i gdyby nie susząca się w kominie skarpetka, spadłyby do popiołu. W ten sposób wieszanie skarpet stało się pomysłem na „złapanie” prezentu. Co ciekawe, przed rokiem 1880, Mikołaj zwykle prezentowany był jako starszy pan w zielonym płaszczu. Nowy – czerwony – mikołajowy image, choć pojawiał się już wcześniej, przyjął się na dobre po roku 1930, za sprawą wizerunku, promowanego przez koncern Coca-Cola.

przed śniadaniem – pędzą sprawdzić, co też Father Christmas zostawił im w skarpetach bądź pod choinką.

Ważnym punktem tego dnia jest wystawny rodzinny obiad. Spotkaniom z rodziną i przyjaciółmi towarzyszy często otwieranie Christmas crackers – papierowych tub, skręconych po obu stronach, i przypominających duże cukierki. Dwie osoby ciągną tubę z dwóch stron i gdy ta się przerywa, wypada z niej zawartość – papierowa korona, żarcik i niewielki prezent (jej zawartość i jakość zależą oczywiście od ceny krakersów).

Tradycyjnie powinno się zebrać gości i skrzyżować dłonie, trzymające krakersy, tak, by utworzyć krakersowe koło. Trzymając jednego krakersa w prawej dłoni, każdy ciągnie w ten sposób drugiego lewą. Historia świątecznych krakersów sięga połowy XIX wieku.

Fot. John Stillwell - WPA Pool/Getty Images

B

oże Narodzenie, czyli najważniejsze po Wielkanocy święto w roku, to magiczny czas spotkań w gronie najbliższych, podczas których upamiętniamy przyjście na świat Jezusa Chrystusa. Każdy Polak od najmłodszych lat układa sobie schemat, który będzie powracał co roku o tej samej porze. Bez względu na to, czy jest w Polsce, czy na emigracji. Wigilia, opłatek, choinka, prezenty – to obraz świąt, jaki nosimy w sercu przez całe życie. Kiedyś przekażemy ten obraz naszym dzieciom, jako dar, prawdziwy świąteczny prezent – tradycję. Wszyscy też modlimy się, aby w Wielkiej Brytanii nie było zimy, bo jak przyjdzie, to zamkną nam lotniska i drogi, i ze świąt zostaną nam prezenty, których nie udało nam się wręczyć.

Nieodzownym elementem Christmas Day jest uroczyste przemówienie królowej o godzinie 15:00, nadawane przez radio i telewizję. Zwyczaj ten zapoczątkował król Grzegorz V w 1932 r.

W wigilijny wieczór dzieci z rodzicami tradycyjnie udają się do kościoła na śpiewanie kolęd (carols). W okresie świątecznym popularne jest ich śpiewanie na ulicy (tzw. caroling). To zwyczaj, którego historia sięga czasów średniowiecza, kiedy to w Wielkiej Brytanii żebracy, prosząc o jedzenie bądź pieniądze, wędrowali ulicami, śpiewając piosenki, a nierzadko także tańcząc. Z czasem słowo „carol” zaczęto wiązać przede wszystkim ze świątecznymi piosenkami. Tradycyjny okres śpiewania kolęd to czas od 21 grudnia do poranka pierwszego dnia świąt (25 grudnia). Często zdarza się jeszcze, że grupy kolędowników chodzą od domu do domu, zbierając pieniądze na cele charytatywne.

Christmas Day Christmas Day to pierwszy dzień świąt (25 grudnia).

Ulubiony dzień wszystkich dzieci, które rano – jeszcze

03 swieta 2015.indd 3

01/12/2015 18:53:58

święta, święta

Polskie tradycje J

ak wiadomo, wieczerzę wigilijną rozpoczyna się, gdy pierwsza gwiazda ukaże się na niebie. Po przełamaniu się opłatkiem i złożeniu życzeń cała rodzina zasiada do stołu.

Jadłospis wigilijny powinien być tak pomyślany, aby uwzględniał wszystkie płody rolne i leśne z całego roku. Niestety, bywało, że wielowiekową, słowiańską tradycję postnej wieczerzy podtrzymywali tylko prości ludzie. Szlachta, a tym bardziej arystokracja, nie przestrzegały jej aż tak dokładnie.

Ceniły sobie potrawy z bobrzego ogona, argumentując, że większość czasu spędza on w wodzie, więc niewiele się różni od ryby.

Do najbardziej typowych i tradycyjnych zestawów ludowych potraw wigilijnych należały: barszcz lub zupa grzybowa, bigos postny, kasza jaglana z suszonymi śliwkami, groch lub fasola, kluski pszenne z makiem, kisiel z owsa, kutia, piernik, a na koniec jabłka i orzechy. Nie mogło też zabraknąć ryby: karpia, szczupaka, sandacza.

Na Podlasiu najpierw podaje się „borszcz”, potem rybę smażoną lub gotowaną, kompot z suszonych owoców oraz kutię.

W poznańskim wieczerza wigilijna składała się zwykle z zupy z konopi, grochówki lub polewki, klusek z makiem, kapusty z grzybami, kompotu z gruszek.

Na Pomorzu również były kluski z makiem, karp lub szczupak w galarecie, do tego śledzie i pierogi z grzybami.

Na Mazowszu królowały pszenne placki, barszcz grzybowy, tłuczone kartofle polane masą makową, kluski z gruszkami, prażony groch, kisiel owsiany lub żurawinowy oraz kutia, czyli pęczak z makiem utarty na masę i rozprowadzony z miodem.

Na Podhalu królowały kluski z ziemniaków polane miodem , „kluty” – czyli kapusta z ziemniakami, kołacze z razowej mąki oraz „kwaśnica”, czyli kapuśniak z suszonymi śliwkami.

Każdy region Polski, a czasami

nawet każda miejscowość, posiada charakterystyczne tradycje wigilijne. Wszystkich potraw podawanych w tym dniu nie sposób wymienić. Jak głosi tradycja, na wigilijnym stole powinno się znaleźć 12 potraw.

Jednak według niektórych źródeł u magnatów podawano 13, 11 u szlachty, a 9 u chłopów i w miastach. Dzisiaj przyjęło się jednak 12 potraw, z których każdej trzeba spróbować, aby zapewnić sobie szczęście w nadchodzącym roku.

Dzisiaj do najbardziej tradycyjnych i ogólnie kultywowanych potraw należą: barszcz z uszkami, biały żur, zupa grzybowa lub rybna, karp królewski przyrządzany na wiele sposobów, kapusta z grochem lub z grzybami, pierogi z kapustą, paszteciki z grzybami, kluski z makiem oraz kompot z suszonych owoców.

Potrawy powinny być bezmięsne.

W tradycji chrześcijańskiej, zgodnie z jej symboliką, liczba 12 uznawana była za wyjątkową. Dwunastu było

apostołów i dwanaście miesięcy w roku, z czasem więc każdej potrawie nadano specyficzne znaczenie. Jednak nie zawsze tak było. Wigilia w czasach przedchrześcijańskich była tak naprawdę stypą zaduszną.

Zgodnie z wierzeniami, w tę noc pojawiały się duchy przodków błąkające się po ziemi i należało je nakarmić, aby zapewnić sobie spokój. Z tymi tradycjami ściśle związane były pewne produkty spożywcze, takie jak fasola, bób, groch, kasza, jabłka, orzechy i miód. Dzisiejsze miejsce przy stole dla zbłąkanego wędrowca to nic innego, jak siedzenie dla zmarłego przodka. Wierzono, że można zobaczyć zbłąkaną duszę, zaglądając przez dziurkę od klucza.

Podobnych wierzeń było wiele.

Zwierzęta mówiły ludzkim głosem, zatopione w jeziorach dzwony odzywały się melodią, a w strumieniach i potokach woda zamieniała się w wino lub płynne złoto. Biada śmiałkom łamiącym zasady, mogli oni usłyszeć od swoich zwierząt domowych wyrok śmierci.

Sta re Miasto w Gda ńsku

04 swieta 2015.indd 4

01/12/2015 18:54:02

święta, święta

05 swieta 2015.indd 5

01/12/2015 18:54:03

święta, święta

Boże Narodzenie bez granic Żyjąc i mieszkając w brytyjskiej stolicy, mamy niepowtarzalną okazję, aby w jednym miejscu poznać wiele tradycji narodowych, związanych ze świętami.

Jednakże postaramy się przybliżyć trochę magię świąt w innych, międzynarodowych wymiarach. Pokażemy Wam, jak przygotowują wieczerze wigilijne w innych regionach, oraz podpowiemy, co kupić naszym bliskim na prezent.

06 swieta 2015.indd 6

01/12/2015 18:54:06

święta, święta

P

ierwsza gwiazdka na niebie, kolędowanie, 12 wigilijnych potraw i pasterka – jeśli myślisz, że Boże Narodzenie wszędzie wygląda tak samo, jesteś w błędzie!

Irlandia „Nollaig Shona Duit” – tak w języku gaelickim brzmi nazwa świąt Bożego Narodzenia. Dla Irlandczyków widok świątecznych dekoracji już w listopadzie to nic nowego – im wcześniej zaczną się przygotowania do Bożego Narodzenia, tym lepiej! Pod koniec listopada więc sklepowe witryny są już zdobione na świąteczną nutę. Powala przepychem dekoracyjnym oprawa wielkich centrów handlowych. Najbardziej okazale wygląda wtedy kompleks handlowy St. Stephens Green Shopping Centre przy Grafion Street.

Jednak także prywatne domki są bogato zdobione światełkami, girlandami i kolorowymi

łańcuchami oraz wieńcami wieszanymi nad drzwiami w towarzystwie jemioły.

Przeciętny Irlandczyk w okresie poprzedzającym Boże Narodzenie wydaje prawie 1850 euro. Ponad połowa tej kwoty przeznaczana jest na zakup gwiazdkowych prezentów. A wszystko dlatego, że Irlandczycy potrafią obdarować drobiazgiem znajomych czy kolegów z pracy.

A jak mieszkańcy Zielonej Wyspy spędzają Wigilię? Większość spędza czas w… pubach, wraz z przyjaciółmi! A wszystko dlatego, że 24 grudnia to dla nich czas przygotowań do ,,właściwego” Święta Narodzin Zbawcy, obchodzonego 25 grudnia. A jakie potrawy królują na stole? Przede wszystkim wypiekana gotowana wołowina w specjalnym cieście – mince pie.

Na stole są też potrawy z ryb, na przykład wędzony, tłusty łosoś z sodowym chlebem. Wszyscy jednak wyczekują północy, gdyż wtedy następuje koniec adwentowego postu. Po wieczornej mszy można już rozkoszować podniebienie pieczoną szynką, specjalnie przyrządzoną wołowiną

Tra dycyjny zim owy jarma rk we Fra nkf urcie, Nie mcy

07 swieta 2015.indd 7

01/12/2015 18:54:10

święta, święta i prawdziwym przysmakiem na Wyspie – sosem borówkowym.

Irlandia ma swoje piękne tradycje. Należy do nich palenie wigilijnych świec oraz… pozostawienie wolnych miejsc dla niespodziewanych gości.

Szwecja W Szwecji święta Bożego Narodzenia rozpoczynają się już w pierwszą niedzielę adwentu.

Tradycyjna szwedzka uczta składa się z lutefisk, czyli rozmoczonej suszonej ryby o dość mdłym smaku. Potem podaje się… galaretkę wieprzową, głowiznę i chleb. Nie brzmi to zachęcająco?

Na pocieszenie warto dodać, że na deser podawane są pierniczki Niestety, Szwedzi nie zostawiają wolnego nakrycia na stole, ale za to odwiedzają samotnych. Mieszkańcy Północy nie śpiewają też kolęd, lecz… tańczą wokół choinki, która przywędrowała tu z Niemiec. Na szczęście Szwedzi mają zwyczaj przystrajać na święta swoje domy ozdobami – świecami, krasnalami,

aniołami, domkami z pierników.

Na drzwiach wejściowych wiesza się zielone wianki świąteczne z sosnowych czy borówkowych gałązek.

Pozostaje zapytać, kto rozdaje prezenty? Otóż jeszcze w XVIII wieku prezenty przynosił bożonarodzeniowy Koziołek.

Od stulecia prezenty w wigilijny wieczór przynosi Jultomten, czyli dosłownie „świąteczny krasnoludek”. Według wierzeń pod podłogą domu chował się krasnal, który w czasie świąt strzegł domowników oraz całego żywego inwentarza – w zamian za jedzenie.

i wtedy rozpoczyna się Gwiazdka, tzw. Bescherung. Śpiewa się lub słucha kolęd, a członkowie rodziny obdarowują się wzajemnie drobnymi prezentami. Dzieci słuchają ewangelii i legend.

W pierwszym i drugim dniu świąt wielu ludzi udaje się do kościoła na świąteczne msze. 25 i 26 grudnia są dniami świątecznymi wolnymi od pracy. Niemcy uwielbiają też dekorować swoje domy wieńcami adwentowymi: ze świecami na stół i z samymi ozdobami na drzwi.

Niemcy

W Hiszpanii Wigilię, zwaną Nochebuena (Dobra Noc), świętuje się w domu razem z rodziną.

Rodzina siada przy wigilijnym stole dość późno, bo około 22.00. Dania różnią się w zależności od regionu – w środkowej Hiszpanii spożywane jest głównie pieczone prosię lub jagnięcina; na południu, w Andaluzji najczęściej indyk; a na wybrzeżu owoce morza i ryby. Prawie wszędzie natomiast na deser nie może zabraknąć cava – hiszpańskiego szampana, migdałowego słodkiego deseru, przypominającego chałwę – turron, świątecznych ciasteczek – polvorones, marcepana i orzechów.

Co ciekawe, odpowiednikiem naszego opłatka jest w Hiszpanii… chałwa.

Niemcy, podobnie jak Polacy, świętują przez trzy dni: 24 grudnia Wigilię, pierwszy 0 świąt Bożego Narodzenia – narodziny Jezusa Chrystusa (25.12.) i drugi dzień świąt Bożego Narodzenia (26.12.). W Wigilię w chrześcijańskich rodzinach przed lub po uczestnictwie w mszy św. zapala się świece na choince

Hiszpania

Hiszpańskie domy są ozdabiane, ale tak naprawdę dla każdej rodziny najważniejsza jest szopka – obiekt dumy całej rodziny.

Wigilijna wieczerza rozpoczyna się nie przed, lecz po pasterce.

Następnie wszyscy wychodzą na ulice oświetlone tysiącami barwnych żarówek, śpiewają kolędy i w tak uroczystej atmosferze zmierzają do swych domów.

A prezenty? Podarki rozdawane są dopiero 6 stycznia, w święto Trzech Króli, na pamiątkę darów, które Jezus otrzymał od mędrców ze Wschodu.

Grecja

Greckie Boże Narodzenie jest spokojnym, ale uroczystym okresem. Świętowanie rozpoczyna się 6 grudnia, w dniu św. Mikołaja, kiedy to wszyscy wymieniają się podarunkami. Na dzień przed Bożym Narodzeniem i Nowym Rokiem dzieci śpiewają pieśni przypominające kolędy, chodząc od domu do domu. Te pieśni mają

08 swieta 2015.indd 8

01/12/2015 18:56:11

święta, święta błogosławić domostwa. Za śpiew, dzieci nagradzane są słodyczami i suszonymi owocami.

Na prawie każdym stole można znaleźć Christopsomo (chleb Chrystusa). Jest to okrągły bochenek, ozdobiony na szczycie krzyżem, wokół którego ludzie stawiają symbole z ciasta, przedstawiające wszystko to, co oznacza długotrwałość. Jeśli biesiadnicy pochodzą z wyspy i są rybakami, na ich stole przede wszystkim zagości chleb z rybą.

Nie wszyscy Grecy uznają choinkę, a prezenty, zamiast leżeć pod drzewkiem, są wręczane dopiero 1 stycznia. Grecy zamiast choinki stawiają częściej przystrojony świątecznie… model żaglowca. Warto wspomnieć też o tym, że w tym słonecznym kraju ksiądz chodzi od domu do domu i kropi święconą wodą głównie te miejsca, w których mogą się znajdować kallikantzari (złe duszki).

Francja We Francji świąteczną atmosferę wyczuwa się już pod

koniec listopada. Wszystkich opanowuje gorączka zakupów.

Właściciele sklepów prześcigają się w pomysłach na dekorowanie wystaw. Ulice miast przystrojone są kolorowymi lampkami, gwiazdkami i choinkami. Święta Bożego Narodzenia są dla Francuzów czasem poświęconym rodzinie. Francuzi wręczają sobie ręcznie robione kartki świąteczne oraz kupują prezenty. We Francji, w przeciwieństwie do Polski, nie ma Wigilii. Nieliczni Francuzi (większość to ateiści) biorą udział we mszy, a 25 grudnia siadają do wspólnego obiadu. Jakie potrawy goszczą na świątecznym stole? Na uroczystym obiedzie 25 grudnia zjeść można: ostrygi, specjalnie przyrządzoną wątróbkę gęsią lub kaczą, wędzonego łososia, indyczkę nadziewaną jadalnymi kasztanami oraz świąteczne ciasta.

Kto w kraju nad Sekwaną roznosi prezenty? Mały Jezus, który w wigilijną noc wkłada podarki do bucików, ustawionych przy kominku. Wśród dzieci bardzo popularny jest także Calendrier de l’Avent (kalendarz przedświąteczny). Maluchy codziennie otwierają jedno okienko

kalendarza, zjadają znalezione czekoladki, piszą listy do Mikołaja (Père Noël) i… liczą dni dzielące je od świąt.

Francuzi dekorują dom, używając ostrokrzewu, jemioły, ale też liści dzikiego wina i rozmarynu.

Niektórzy ozdabiają drzwi do domu niedużym świątecznym wieńcem oraz rozkładają własnoręcznie zrobione szopki.

Rosja

We współczesnej Rosji bardziej uroczyście niż Boże Narodzenie świętowana jest noc z 31 grudnia na 1 stycznia. Dlaczego? Sprawa jest jasna: to dzień prezentów, które w Rosji przynoszą Dziadek Mróz i jego wnuczka Śnieżynka.

A samo Boże Narodzenie jest obchodzone po świętach Nowego Roku, 7 stycznia. To święto bardzo

radosne, uroczyste, w które wiele osób udaje się do cerkwi, a wszyscy składają sobie życzenia. Rozpoczyna je uroczysta rodzinna kolacja, czyli Wigilia. Na stole gości 12 tradycyjnych dań, zgodnie z liczbą apostołów. Są wśród nich m.in. bliny, ryba i mięsa w galarecie, pieczyste i pierniki miodowe, ale ucztę rozpoczyna postne danie z ziaren pszenicy, miodu i kaszy, zmieszanych z migdałowym lub makowym mlekiem. Do kaszy dodaje się orzechy lub mak.

Wieczerzę wigilijną poprzedza ścisły post, który przestrzegany jest aż do pojawienia się pierwszej gwiazdki, symbolizującej Gwiazdę Betlejemską.

Do pięknej tradycji świąt Bożego Narodzenia należy m.in. zapalanie świec w oknach i ognisk na ulicach, które mają rozgrzać w zimową, mroźną noc nowo narodzone Dzieciątko. Dzieci z papierowymi gwiazdami i lampionami w rękach pukają do tych domów, w których zapalono świece, aby złożyć życzenia domownikom, zaśpiewać kolędy, a nawet odegrać całe przedstawienia. Gospodarze zapraszają je do domu do swojego stołu lub nagradzają słodyczami.

Świąteczn e nad brzeże w Szto kho lmie, Szwecj a

09 swieta 2015.indd 9

01/12/2015 18:56:24

święta, święta

Sainsbury’s poleca 12 potraw ś

1 Barszcz z uszkami Składniki: garść suszonych grzybów, najlepiej prawdziwków (ewentualnie mieszanych z podgrzybkami)  2 ząbki czosnku  4 średnie buraki  2 litry esencjonalnego wywaru warzywnego (marchewka, cebula, pietruszka, por)  suszone zioła: 2 liście laurowe, 2 łyżki majeranku, 6 ziarenek czarnego pieprzu, 4 ziarenka ziela angielskiego  3 łyżki posiekanej świeżej natki pietruszki  3 łyżki soku z cytryny Sposób przygotowania: – grzyby opłukać na sitku, włożyć do rondelka, zalać 2 szklankami zimnej wody i zostawić na noc do namoknięcia. Następnego dnia grzyby ugotować do miękkości, co może zająć około 20 minut, w wodzie w której się moczyły, z dodatkiem liści laurowych i czosnku.

– buraki umyć, każdy zawinąć w folię aluminiową, ułożyć na blasze do pieczenia i piec do miękkości przez około 1 godzinę w 190 stopniach (sprawdzić, czy wbity w buraczka nóż gładko w niego wchodzi). Rozwinąć z folii, obrać i zetrzeć na tarce o dużych oczkach.

– do wrzącego wywaru z warzyw dodać majeranek, pieprz, ziele angielskie oraz natkę pietruszki. Dodać starte buraki, doprawić solą i zagotować. Gotować na malutkim ogniu przez około 3-4 minuty, zdjąć z ognia i dodać sok z cytryny. Wywar warzywny przecedzić (najlepiej odczekać jeden dzień, jeśli mamy czas, wówczas barszcz będzie bardziej intensywny) i połączyć z wywarem z grzybów. Kilka grzybków pozostawić w zupie, resztę wykorzystać do farszu na uszka.

2

3

Piernik Składniki na dwie małe foremki: 1 szklanka mąki pełnoziarnistej  1 szklanka mąki tortowej  1 jajo  ½ szklanki oleju  1 szklanka mleka  2 łyżki miodu, najlepiej ciemnego, gryczanego  około ¾ szklanki cukru  1 ½ łyżeczki kakao  1 ½ łyżeczki cynamonu  1 ½ łyżeczki przyprawy do piernika  ½ łyżeczki gałki  2 łyżeczki sody Dodatkowo: 30 g mlecznej czekolady  30 g gorzkiej czekolady  3-4 łyżki mleka ok. 50 ml  żurawina, migdały i/lub posypka cukrowa do dekoracji Sposób przygotowania: Piekarnik nastawiamy na 180 stopni. Bez termoobiegu. Foremki smarujemy olejem i wysypujemy mąką lub bułką tartą.

Składniki wrzucamy do miski i miksujemy 5 minut.

Przelewamy do foremek do 3/4 wysokości.

Sałatka jarzynowa Składniki: 5 marchewek  2 pietruszki  1 ziemniak  mały seler  1⁄3 małego pora  puszka groszku konserwowego  puszka fasolki czerwonej  4 jajka  4 ogórki kiszone  2 jabłka  majonez Sposób przygotowania: Warzywa ugotować w mundurkach. Ostudzić, obrać. Jajka ugotować na twardo, ostudzić obrać.

Obrać jabłka i ogórki kiszone. Wszystko pokroić w kostkę i wrzucić do miski. Dodać odsączony z zalewy groszek i fasolkę oraz drobniutko posiekanego świeżego pora. Dodać majonez, szczyptę pieprzu i soli. Wymieszać.

Pieczemy ok. 45 minut, po 40 sprawdzamy patyczkiem czy są już gotowe. Wyciągamy z piekarnika i studzimy. Zimne dekorujemy czekoladą roztopioną z mlekiem, posypujemy bakaliami.

Sainsburys.co.uk Przedstawione składniki dostępne w wybranych sklepach Sainsbury’s i zależne od dostępności. Można dobrze żyć, taniej niż myślisz, korzystając z ofert sklepów Sainsbury’s.

Dane na podstawie cen z października 2015. Więcej informacji znajdziesz na stronie sainsburys.co.uk/livewellforless

10 swieta 2015.indd 10

01/12/2015 18:54:17

święta, święta

w świątecznych

4 Bigos Składniki: 15 g suszonych borowików (nie koniecznie, wg. uznania)  2 łyżki oleju roślinnego lub oliwy z oliwek  2 cebule, posiekane  100 g boczku (Sokołów Boczek), pokrojony w paseczki  1 mała główka białej lub zielonej kapusty (ok. 500 g) poszatkowana  225 g wieprzowiny, najlepiej mięso z łopatki wieprzowej, pokrojone na kawałki  200 g kiełbasy Sokołów (Sokołów Best Silesia Sausage), pokrojonej w plasterki  200 g polędwicy sopockiej (Sokołów Sopocka Loin), pokrojonej na kawałki  520 g kapusty kiszonej (P&J Sauerkraut), opłukanej i odcedzonej  2 puszki (2 x 400 g) krojonych pomidorów  4-5 liście laurowe  300 g grzybów (różnych), pokrojonych wg. uznania  450-600 ml wody  sól i pieprz  posiekana natka świeżej pietruszki do posypania (według uznania)  chleb żytni Sposób przygotowania: 1. Suszone grzyby umieść w miseczce i zalej wrzątkiem, pozostaw na 30 minut, lub aż zmiękną.

Odcedź grzyby i posiekaj. Wodę, w której się moczyły grzyby, odstaw.

2. Podgrzej oliwę w dużym naczyniu żaroodpornym lub rondlu. Dodaj cebulę i duś przez 5-7 minut, aż zmięknie. Dodaj boczek i smaż przez kolejne 5 minut, aż nabierze lekko brązowego koloru.

3. Następnie dodaj świeżą kapustę, wieprzowinę, kiełbasę śląską, polędwicę sopocką, kapustę kiszoną, pomidory, oraz odcedzone grzyby suszone i świeże.

4. Dodaj sól i świeżo zmielony pieprz do smaku.

5. W lej 450 ml wody oraz wodę odstawioną z suszonych grzybów i wszystko zagotuj.

1

część

6

5 Pierogi z kapustą i grzybami Składniki: 0,5 kg kapusty kiszonej  40 g suszonych grzybów  cebula  kilka łyżek oleju  2 jajka  750 g mąki  400 ml wrzącej wody  sól Sposób przygotowania: Mąkę przesiej na stolnicy. Od całości mąki oddziel jedną szklankę. Do oddzielonej części wbij jajko i posiekaj w mące. Do reszty mąki wlewaj po trochu wodę i siekaj. Po wlaniu całości, połącz obie części mąki i wyrób ciasto – musi być gładkie. Kapustę zalej wodą, gotuj 50 min. Odcedź i odstaw.

Grzyby mocz w wodzie (najlepiej przez całą noc), a następnie gotuj dwie godziny. Chłodną kapustę odciśnij z wody i posiekaj drobno. Posiekaj grzyby.

Grzyby i kapustę połącz z jajkiem. Cebulę posiekaj, podsmaż i dodaj do kapusty. Farsz według uznania dopraw solą oraz pieprzem. Rozwałkuj ciasto, wykrój koła szklanką. Nakładaj na nie po trochu farszu i sklejaj. Gotuj w osolonej wodzie (aż do wypłynięcia).

Kutia wigilijna Składniki: 1 szklanka ziaren pszenicy  1 szklanka maku  4 łyżki miodu  5 dag rodzynek  5 dag migdałów  5 dag fig  5 dag suszonych śliwek  aromat migdałowy Sposób przygotowania: Uwaga! Kutię należy zacząć przygotowywać na dzień przed wigilią.

Oczyść pszenicę, zalej ją wrząca wodą i odstaw na noc. Następnego dnia odcedź, zalej świeżą wodą i gotuj do miękkości przez ok. 3 godziny.

Opłucz mak, sparz, odcedź i zmiel dwukrotnie w maszynce do mielenia. Wymieszaj go z odcedzoną pszenicą, rozpuszczonym i podgrzanym miodem oraz aromatem migdałowym. Dodaj posiekane orzechy, rodzynki, figi, śliwki i migdały. Wszystko razem wymieszaj.

Kutia wigilijna powinna potem zostać schłodzona w lodówce. I najlepiej smakuje właśnie zimna.

Wierzch udekoruj bakaliami.

Gotuj na małym ogniu pod przykryciem przez 1,5h aż zmięknie wieprzowina, dolewając co jakiś czas wody. Przez ostatnie pół godziny gotuj bez przykrycia. Bigos nabiera lepszego smaku, gdy jest odgrzany i serwowany następnego dnia.

Przepis według receptury szefa kuchni roberta kusego

11 swieta 2015.indd 11

01/12/2015 18:54:20

święta, święta

Choinka i inne zwyczaje świąteczne Z

Jednym z elementów, bez których trudno sobie wyobrazić Wigilię, jest choinka. W Polsce środkowej i południowej jeszcze w latach 30.

XX wieku choinki były rzadkością.

karp, ale już w Karyntii podaje się pieczoną kaczkę. Austriackie święta to również bogactwo pierników i oczywiście grzaniec.

Austriacy uwielbiają pieczone kasztany i prażone migdały, a na swoim koncie mają jeden z największych przebojów świąt – kolędę „Cicha noc”.

Zwyczaj ubierania drzewka na święta pochodzi z Niemiec z ok. XVI wieku i przywędrował do nas poprzez dawne ziemie pruskie – Pomorze, Warmię, Mazury oraz Śląsk. Choinki pojawiły się najpierw w domach mieszczańskich, a dopiero potem trafiły na wsie. Z Niemiec pochodzi też, znany również w Wielkiej Brytanii, specjalny adwentowy kalendarz, w którym dzieci znajdują czekoladki.

Niemcy rozpoczynają święta obiadem, po którym rozpakowuje się złożone pod choinką prezenty. Charakterystycznym przysmakiem, który pojawia się na niemieckich stołach podczas świąt Bożego Narodzenia, jest bakaliowe ciasto „stollen”, które kształtem ma przypominać nowo narodzone dzieciątko, zawinięte w becik.

We Francji 25 grudnia obchodzi się w gronie rodziny, jedząc w zależności od regionu: indyka, pieczoną gęś lub – jak w Paryżu – ostrygi. Belgowie w święta uwielbiają dziczyznę w sosie śliwkowym, a Duńczycy ryż

z owocami i przyprawami. Świąteczny wachlarz smaków jest więc niezwykle zróżnicowany.

W Europie zwyczaje świąteczne są do siebie podobne. Jest choinka, uroczysta kolacja i zawsze są prezenty. Ale w niektórych częściach świata świętuje się zgoła inaczej, można by powiedzieć dziwnie.

Meksykanie zaczynają świętować dosyć wcześnie – już na 2 tygodnie przed świętami prawie wszyscy starają się mieć wolne od pracy.

Przebrani kolędnicy wędrują od domu do domu na pamiątkę

poszukiwań noclegu przez Maryję i Józefa. Na 12 dni przed świętami radosne i głośne procesje idą ulicami miast do kościołów.

25 grudnia jest dniem najbardziej wyczekiwanym przez dzieci – wtedy właśnie dostają prezenty!

Uroczystość rozpoczyna się po południu lub wieczorem, kiedy rodzina dzieli się rosca – słodkim chlebem w kształcie krążka. W środku zapieczona jest ceramiczna muñeca – laleczka. Symbolizuje ona nowo narodzonego Jezusa. Ten, komu trafi się laleczka, ma przyjemność (lub obowiązek) urządzić dla wszystkich obecnych przyjęcie w dniu 2 lutego.

Niektórym z nas na pewno przypadłyby do gustu święta w Australii. Jest tam lato i zamiast choinki można sobie udekorować palmę. To właśnie często się tam zdarza. 25 grudnia to wspaniała okazja do spotkań z przyjaciółmi – na grillu na plaży. Musi to być niezwykłe doświadczenie zajadać kawał mięsa z kangura przy palmie ustrojonej bombkami i do tego na plaży w upale.

Podobnie jak w Polsce, w Austrii przysmakiem świątecznym jest

12 swieta 2015.indd 12

01/12/2015 18:54:23

święta, święta

Boże Narodzenie na zdrowo Z

drowie jest najcenniejszym naszym skarbem.

Wszyscy chcielibyśmy się nim cieszyć przez cały rok i pewnie dlatego zdrowie jest tym, czego szczególnie życzymy sobie i naszym bliskim z okazji wszystkich świąt.

Paradoksem jest fakt, że wkrótce po tym, gdy wypowiemy magiczne „zdrowych, wesołych świąt”, popełniamy wiele błędów, które ewidentnie szkodzą naszemu zdrowiu!

Po pierwsze, w czasie świąt prawie wszyscy się przejadamy. Łakomstwo i obżarstwo to chwilowa przyjemność,

jedzenia. Układ pokarmowy przeżywa wówczas prawdziwy szok, nie nadąża z trawieniem całej masy pokarmu i zaczynają się kłopoty. Niestety, większość ludzi zamiast ograniczyć jedzenie, zdecydowanie woli sięgnąć po środki farmakologiczne, które przyspieszają procesy trawienia, likwidują zgagę, pieczenie i wzdęcia.

która ma bardzo przykre skutki.

Nasz organizm w ciągu kilku dni jest atakowany przez bomby kaloryczne od rana do późnego wieczora, a nawet w nocy, bo długie rodzinne biesiadowanie wiąże się z degustacją słodkich ciast, sałatek i długiej listy wigilijnych potraw. Każdego roku w wigilijny wieczór pogotowie ratunkowe odnotowuje setki wizyt pacjentów z objawami przejedzenia. Jest to skutkiem następujących bezpośrednio po sobie postu i nieumiarkowanego

Ponieważ coraz częściej i chętniej specjaliści radzą, jak mądrze i zdrowo spędzić święta i wszelkie inne uroczystości rodzinne, mamy nadzieję, że z roku na rok sposób świętowania będzie się zmieniał na zdrowszy.

Zdrowszy oznacza mniej jedzenia, a więcej ruchu na świeżym powietrzu.

Proponujemy, by już na etapie planowania menu świątecznego ograniczyć liczbę przygotowywanych potraw, a te tłuste i ciężkostrawne zastąpić lekkimi, zdrowszymi posiłkami. Wiemy, że szczególnie święta Bożego Narodzenia łączą się z wieloma kulinarnymi tradycjami, ale może warto coś zmienić, jeśli będzie to miało wpływ na zdrowie naszych bliskich? Niech tradycją staną się rodzinne spacery, zabawy na śniegu, kuligi i kolędowanie, a wówczas życzenia „zdrowych, wesołych świąt” będą nie tylko pustymi słowami, ale pierwszym zdrowym krokiem w Nowy Rok.

13 swieta 2015.indd 13

01/12/2015 18:54:25

święta, święta

BYLIŚCIE GRZECZNI? B

adania nie pozostawiają wątpliwości.

Coraz mniej zakupów robimy bezpośrednio w sklepach, coraz częściej wystarczy nam laptop i dostęp do internetu.

To szczególnie dobra opcja dla tych, którzy nie lubią chodzić po sklepach. „Coraz mniej” nie oznacza jednak, że w ogóle nie chodzimy do sklepów.

Przecież coś trzeba pod tę choinkę włożyć…

INTERNET W tym roku co drugi prezent gwiazdkowy kupimy w internecie, a większość wydanych pieniędzy zostanie przeznaczona na upominki dla dzieci. Co i za ile zamierzamy kupić dzieciom?

Skąd dowiemy się, o czym marzą najmłodsi?

Dom mediowy Carat przeprowadził badanie wśród dorosłych Polaków, dotyczące planów zakupowych na zbliżającą się Gwiazdkę. Badanie przeprowadzono na grupie 1400 osób, posiadających przynajmniej jedno dziecko w wieku do 9 lat.

Zdecydowana większość badanych internautów deklaruje, że wyda tyle samo lub więcej pieniędzy na prezenty świąteczne niż przed rokiem. Tak zadeklarowało aż 77 proc. respondentów. Polacy planują kupić w tym roku średnio siedem prezentów. Na ten cel wydamy przeciętnie 120 funtów, z czego połowę na średnio 4 upominki dla dzieci. Trzy czwarte Polaków deklaruje, że zamierza dokonać zakupów gwiazdkowych w superi hipermarkecie. Okazuje się jednak, że co druga osoba mająca przynajmniej jedno dziecko (w wieku do 9 lat) zamierza kupić upominki przez internet; najwięcej rodziców skorzysta z ofert portali zakupowych typu eBay lub

Allegro. Po prezenty do specjalistycznego sklepu z zabawkami wybiera się około 24 proc. respondentów.

Z badania wynika, że wielkość budżetu, jaki przeznaczamy na Gwiazdkę, zależy od dochodów.

Jednak bez względu na ich wysokość, respondenci na jeden prezent dla dziecka planują wydać średnio około 15 funtów.

Skąd czerpiemy pomysły na prezenty? 46 proc. rodziców przyznaje, że najczęstszym źródłem inspiracji jest codzienna obserwacja i rozmowa z dzieckiem.

Drugim w kolejności jest internet – już co trzeci Polak będzie z niego korzystał podczas planowania zakupów świątecznych.

Tylko 29 proc. rodziców deklaruje, że informacje o tym, co kupić na prezent świąteczny, otrzymuje z… listu do świętego Mikołaja.

Rodzice wskazują, że w tym roku chłopcy w wieku 4-9 lat w liście proszą najczęściej o klocki, konsole do gier i gry komputerowe. Dziewczynki w tej grupie wiekowej pragną dostać na Gwiazdkę zestawy ze zwierzętami (54 proc.) i lalki (41 proc.).

Badanie świątecznych planów zakupowych zrealizował dom mediowy Carat Polska na próbie 1400 Polaków. (KR) Czy zakupy będziemy robić w tradycyjny sposób, czy korzystając z internetu, dalej pozostaje ten sam problem i pytanie:

JAKI JEST IDEALNY PREZENT NA ŚWIĘTA? Wszyscy przez cały rok z niecierpliwością czekamy na ten czas. Dlaczego? Jedni dla grzybowej, inni dla barszczu z uszkami, ale wszyscy – dla prezentów! Jednak sprawienie radości bliskim może niejednej osobie przysporzyć sporego kłopotu. Na szczęście jest na to rada!

Wymarzony prezent to masa radości dla Twojej rodziny i… dla Ciebie! Przecież dawanie prezentów, niezależnie od wieku obdarowywanego, niesie ze sobą masę radości! W praktyce jednak jest tak, że każdy z nas żyje w biegu i odkłada świąteczne przygotowania na ostatnią chwilę. Jaki jest efekt?

Tuż przed Wigilią biegamy po zatłoczonych centrach handlowych czy rynkach, tracimy czas w korkach i kolejkach, aż w końcu zrezygnowani podejmujemy pochopnie decyzję i kupujemy ,,to, co zwykle”: dla taty skarpetki (choć ma ich całą szufladę), a dla córki naszą ulubioną książkę z dzieciństwa (choć dobrze wiemy, że jej nie przeczyta). Czas z tym skończyć! Jeśli chcesz zobaczyć w tym roku na twarzach swoich najbliższych nieskrywaną i szczerą radość, posłuchaj naszych rad!

ZACZNIJ DZIAŁAĆ JUŻ DZIŚ!

Co roku zostawiasz kupowanie prezentów na ostatnią chwilę?

14 swieta 2015.indd 14

01/12/2015 18:54:26

święta, święta Czas to zmienić! Przecież działasz wtedy w pośpiechu, dokonujesz nieprzemyślanych decyzji i, co najgorsze, pozwalasz sprzedawcom nabijać Cię w butelkę! A gdy przestajesz panować nad finansami, tracisz przecież radosny nastrój, który nie powinien Cię opuszczać przed świętami! Dlatego już dziś wyznacz budżet, jaki zamierzasz przeznaczyć na podarunki dla rodziny. Pomyśl też o drobiazgach dla znajomych czy koleżanek z pracy. Ustal również rezerwę na nieoczekiwane wydatki.

Teraz, gdy wiesz już, ile możesz wydać, pora porządnie zastanowić się nad tym, co komu możesz kupić.

Dla każdego coś dobrego!

Na początek przypomnij sobie, co podarowałeś bliskim rok temu i jak zareagowali na prezent. Nastoletni syn na widok flanelowej piżamy lekko się skrzywił? Mąż, który na co dzień chodzi w swetrze czy polarze, niezbyt ucieszył się na widok

jedwabnego krawata? Wyciągnij więc wnioski i w tym roku kupuj z pomysłem. Najważniejsze, by obdarowany, w chwili, gdy odwinie już opakowanie prezentu, poczuł się wyjątkowo! Jeśli więc Twój teść lubi w wolnej chwili oglądać programy przyrodnicze, zamiast szalika kup mu lepiej bogato ilustrowany album o polskiej przyrodzie. Podczas wizyty u swojej mamy zajrzyj do łazienki.

Może kończą się jej ulubione perfumy lub pomadka? Odkąd urodziło się Wasze dziecko mąż bez przerwy je fotografuje? Kup mu eleganckie etui na aparat i kartę o większej pojemności! Znajdź chwilę czasu, by podpatrzeć, czym interesują się Twoi bliscy, czego im brakuje. W większości przypadków to oni sami komunikują (choć często nie wprost), o czym marzą: wystarczy wychwycić te informacje! Najprościej jest z dziećmi, które tuż przed dobranocką oglądają reklamy.

Jeśli Twój portfel nie jest w tym roku gruby, wcale nie musisz kupować kosztownych markowych produktów. Wystarczy, że będziesz wiedzieć, że Twoja córeczka woli konika, niż kolejną lalkę.

Dla nastolatka Najtrudniej dobrać prezent nie dla taty czy teściowej, ale dla nastoletniej pociechy. Przecież nie mamy bladego pojęcia, kim są jego idole, gdyż zmieniają się oni jak w kalejdoskopie! Na szczęście i tym razem możesz wybrnąć z kłopotliwej sytuacji. Fajnym pomysłem na prezent dla dorastającej dziewczyny jest biżuteria. Ale nie taka, jaką lubisz Ty: stonowana, klasyczna.

Nastolatki chcą przecież błyszczeć!

Dlatego przynieś do domu i połóż w widocznym miejscu katalogi sklepów jubilerskich, które na pewno w wolnej chwili przejrzy Twoja córka, lub wyszukaj w internecie strony portali internetowych z biżuterią dla nastolatek, gdzie kupisz tani i oryginalny prezent.

Zobaczysz, jak córka ucieszy się z takiego prezentu!

Jeśli Twój syn zamiast książek woli komiksy, nie kupuj mu klasyki – postaw raczej na jakiś ciekawy album lub prenumeratę jego ulubionego czasopisma. Chłopak próbuje rysować? Staraj się, by rozwijał talent – podaruj mu przybory

do rysowania, na które zwykły nastolatek nie może sobie przecież pozwolić. Dodaj do tego jakiś kosmetyk, przecież młody człowiek musi o siebie dbać.

Dla przyjaciół i znajomych Naszych koleżanek czy znajomych z pracy nie możemy obserwować i na tej podstawie domyślać się, o czym marzą. Na szczęście możesz im sprawić radość dzięki neutralnym podarunkom. Dlatego filiżanka dla ceniącej elegancję znajomej, kubek ze śmiesznym napisem dla wesołego kolegi czy ramka ze zdjęciem sprzed lat dla przyjaciółki, która niedawno się wyprowadziła, to dobre rozwiązanie. Sprawdzają się też: pamięć przenośna, elegancki długopis, przyjemnie pachnący płyn do kąpieli. Pamiętaj również, że znakomitym upominkiem lub dodatkiem do prezentu dla każdego niezależnie od wieku, są słodycze. Nie szczędź więc słodkości i radości swoim bliskim.

15 swieta 2015.indd 15

01/12/2015 18:54:27

święta, święta

ANGIELSKIE PODARUNKI POD POLSKĄ CHOINKĘ WYBIERASZ SIĘ NA ŚWIĘTA DO POLSKI? ZABIERZ ZE SOBĄ TYPOWO ANGIELSKIE DROBIAZGI DLA BLISKICH.

Wybrała i proponuje Magdalena Gignal Miś Paddington

Ten najbardziej angielski z angielskich, chociaż pochodzący z Peru, miś uwielbia kanapki z marmoladą i co chwilę pakuje się w coraz to nowe kłopoty. O jego przygodach można przeczytać również po polsku (historyjki o przygodach misia wzbogacają wiedzę o Londynie), a maskotki Paddingtona można kupić w sklepach z pamiątkami. Do każdego misia dołączona jest taka sama karteczka, jaką powiesiła „prawdziwemu” Paddingtonowi na szyi ciotka Lucy, kiedy wysłała go w podróż do Anglii: „Proszę, zaopiekuj się tym misiem. Dziękuję”.

Nie ma chyba dziecka, które odmówi takiej prośbie. Do misia możesz dołożyć – dla rodziców – słoiczek pomarańczowej marmolady, angielskiego specjału.

Cena: od £8

Tea cosy

Do nowego dzbanka na herbatę przyda się… kapturek.

Tea cosy to trzymająca ciepło osłonka na dzbanek, w Polsce chyba nieznana. Na targowiskach i w sklepach z rękodziełem można kupić piękne, ręczne wyroby, ale i te dostępne w zwykłych sklepach z akcesoriami domowymi cieszą oko. Ot, ciekawostka.

Cena: od £2

Serwis do herbaty w angielskie różyczki W kraju wielbicieli herbaty nietrudno o piękną porcelanę.

Możesz wybrać jedną gustowną filiżankę albo skusić się na cały komplet. Popularne są też dzbanki i kubki do zaparzania herbaty.

Z dostępnych w domach towarowych i sklepach z herbatą wzorów i kolorów każdy wybierze coś dla siebie lub swoich bliskich.

Cena: od £15

Shortbread Te maślane szkockie ciasteczka, w Polsce nieznane, można kupić w każdym supermarkecie. Są pyszne, kremowe, rozpływają się w ustach i – podobno – uzależniają. Warto poszukać tych w ozdobnych pudełkach lub metalowych puszkach w szkocką kratę. Najlepiej smakują z herbatą – a jakże – angielską!

Cena: od £2

016 swieta 2015.indd 16

01/12/2015 18:54:29

święta, święta Zimowy Pimms

Ten typowo angielski napój alkoholowy, podawany na letnich przyjęciach, z lemoniadą, ogórkiem (!), miętą, truskawkami i innymi owocami, ma swoją zimową odmianę. Pachnący cynamonem, pomarańczami i karmelem, najlepiej smakuje na ciepło, zmieszany w proporcji 1:3 z sokiem jabłkowym. Do gotowego napoju możesz dodać cząstki jabłka i pomarańczy.

Cena: £14

Miętowe czekoladki Chociaż najpopularniejsze After Eight można już kupić w polskich sklepach, inne wariacje na temat – na przykład w białej czekoladzie – tych sztandarowych angielskich czekoladek wciąż są nowością nad Wisłą. Przed świętami w sklepach pojawiają się limitowane edycje o smaku pomarańczy, miętowocytrynowym czy brandy.

Cena: od £1,50

Lawenda

Mience pies

Tradycyjny angielski świąteczny smakołyk – babeczki wypełnione wcale nie mielonym mięsem, ale słodkimi suszonymi owocami w alkoholowej zalewie. Coś innego, coś pysznego. Można je podgrzać w piekarniku, ale na zimno smakują równie dobrze. Nie kupuj najtańszych mience pies – ich nadzienie często ma octowy posmak.

Według magazynu „Delicious”, najlepsze są babeczki Konditor & Cook, sprzedawane po 6 sztuk w ozdobnych pudełkach. Całkiem niezłe – i dużo tańsze – mience pies sprzedaje też Cooperative (The Co-operative Truly Irresistible Mini Mince Pies, £2,20 za 12 miniaturowych babeczek).

Cena: £7,50

Angielskie pola pachną lawendą, a w niemal każdym angielskim ogrodzie rosną całe połacie lawendy. Jej piękny zapach możesz zabrać do Polski w zapachowych poduszeczkach, saszetkach, torebeczkach, w kosmetykach na bazie lawendy (lawendową linię ma niemal każda szanująca się marka kosmetyków do pielęgnacji ciała), w aromatycznych olejkach i… w herbacie. Dostępne jest też mnóstwo gadżetów kuchennych z motywem lawendy – fartuszki, ściereczki, miseczki i co tylko sobie wymarzysz.

017 swieta 2015.indd 17

01/12/2015 18:54:31

święta, święta

Święta tuż, tuż… Co robić?

Przygotowania do Świąt Bożego Narodzenia nieodłącznie wiążą się z zakupami, kuchnią i tym co, co roku robimy w tym okresie.

Poniżej nasza podpowiedź, jak mogą te przedświąteczne dni wyglądać…

Święta powinny być czasem radości i dobrej woli, jednak dla większości z nas są bardzo stresujące. Niektórzy nawet nienawidzą świąt i chcieliby mieć je już za sobą. Często stawiamy sobie po prostu zbyt wysokie wymagania, choć czasem i tak coś nie pójdzie po naszej myśli. Jak zatem przeżyć święta i nie zwariować? Oto nasze rady.

Nie ulegaj presji Świąt Bożego Narodzenia. Nie startujesz w zawodach na to, kto ma najładniej udekorowany dom, ani kto zrobi najwięcej potraw na Wigilię. Nie musisz również wyglądać jak z katalogu mody najlepszych projektantów.

Nie denerwuj się komentarzami babek, ciotek, i wujków. Przygotuj się na te pytania, które i tak zadają za każdym razem, jak Cię widzą, i nie pozwól sobie na utratę kontroli i panowania nad sobą. To nie jest proste, ale możliwe do zrobienia.

018 swieta 2015.indd 18

01/12/2015 18:54:33

święta, święta Uważaj z alkoholem. Większość z nas lubi w tym okresie popijać alkohol. Wszystko byłoby w porządku, gdyby nie okropny kac.

Staraj się zatem na każdą szklankę 5-proc. alkoholu wypijać szklankę wody (szklanka piwa 5 proc. + szklanka wody; szklanka wina 15 proc. + 3 szklanki wody).

komputerową, kup gry planszowe lub karty. Możesz również zorganizować materiały do prac ręcznych: kolorowe papiery, bibuły, klej, nożyczki. Jeśli będą miały co robić, nawet nie zauważysz ich istnienia. Będą siedzieć cicho i pokornie, a Ty będziesz spokojniejsza.

Trzymaj się tradycji. Nie ryzykuj nowości. Nie wiesz, czy nowa potrawa się uda i czy będzie smakować wszystkim członkom rodziny. Po co więc marnować czas na jej gotowanie? Jeśli w zeszłym roku wszystko poszło po Twojej myśli, dlaczego miałabyś zmieniać cokolwiek w tym roku?

Znajdź czas dla siebie. Może to brzmi niedorzecznie, jeśli masz iść w ostatnim momencie na zakupy, coś ugotować czy pomóc w przygotowaniach, jednak jeśli przeznaczysz dla siebie trochę czasu, np. weźmiesz gorącą kąpiel z bąbelkami i pachnącą pianą, będzie Ci łatwiej przetrwać dzień i nawet wytrzymasz opowieści z czasów wojny (które znasz już na pamięć).

Nie zawiedź się po raz kolejny. Jeśli Twój partner ma dobre intencje i chce Ci zrobić prezent na Gwiazdkę, jednak kompletnie nie ma gustu lub wyczucia, powiedz mu, co ma Ci kupić, lub daj mu kolorowy magazyn z zaznaczonymi produktami.

Dzieci. Aby dzieci zbytnio nie dokuczały i nie przeszkadzały, po prostu znajdź im zajęcie.

Pożycz kilka bajek, filmów, przygotuj jakąś nową grę wideo czy

Śmiej się. Cokolwiek się stanie, obracaj to w żart. Nie przejmuj się, że kot wywrócił choinkę czy że dziecko rozbiło nową figurkę aniołka, która nie należała do najtańszych. Pomyśl sobie, że jest to śmieszne.

Obserwuj wydarzenia z dystansu i nic nie bierz do siebie.

Pa m iętaj, święta trwają tylko 3 d ni w roku !

019 swieta 2015.indd 19

01/12/2015 18:54:34

święta, święta

Za tydzień część druga naszego świątecznego coolturalnego dodatku

swieta 2015.indd 20

01/12/2015 18:54:45

061

611-MAKIETA 3 42-63.indd 61

01/12/2015 18:59:43

062

CAFÉ COOLTURA ZDROWIE

Czas na nalewki

»

Wśród naturalnych leków największym powodzeniem cieszą się ziołowe nalewki. Naturoterapeuci twierdzą, że w leczeniu niektórych chorób dają one lepsze rezultaty niż napary lub wywary z ziół. Dodatkowym ich atrybutem jest to, że są bardzo trwałe i mogą stać nawet kilka lat. Nalewki można kupić w aptece lub zielarni. Można je również przyrządzić samemu. Potrzebny jest tylko odpowiedni alkohol i wybrane zioło.

„Złoty” aloes

Ta roślina jest uważana za jedną z najcenniejszych w naturalnym leczeniu. Do przyrządzenia nalewki wybiera się aloes 3-5 letni, nie podlewany przez około 2 tygodnie. Doskonale leczy ona oparzenia i trudno gojące się rany, wrzody, poprawia trawienie, usuwa hemoroidy, łagodzi ukąszenia owadów i oparzenia popromienne. Mokrą watką oczyszczamy liście aloesu z kurzu, ścinamy je i odkładamy w chłodnym i przewiewnym miejscu na 5 dni. Liście lub roślinę ważącą 500g

611-MAKIETA 3 42-63.indd 62

mielimy w maszynce do mięsa. Dodajemy 500g płynnego miodu pszczelego i butelkę czerwonego wina. Mieszamy, wlewamy do naczynia z ciemnego szkła.

Trzeba ją dobrze zakorkować i odstawić w chłodne miejsce na 5 dni. Po tym okresie nalewka jest gotowa.

Przez pierwszy tydzień pijemy 3 razy dziennie po 1 łyżeczce godzinę przed posiłkiem. W drugim tygodniu dawkę zwiększamy do 1 łyżki stołowej.

Nie wolno jej podawać przy krwotokach, zapaleniach pęcherza moczowego i kłębków nerkowych i kobietom w ciąży.

Nie stosuje się większych dawek nalewki z aloesu niż 0,5-1g dziennie na osobę, ponieważ może spowodować podrażnienie jelit lub poronienie u kobiet ciężarnych.

Pokrzywa z brzozą lub nasturcją

Ojciec Klimuszko, znakomity polski zielarz, na problemy z włosami polecał niezawodną nalewkę ziołową. 3 łyżki

ziela pokrzywy i 3 łyżki liści brzozy trzeba zalać 3/4 litra spirytusu rozcieńczonego pół na pół z wodą. Odstawia się to na 10 dni. Po przecedzeniu trzeba nacierać tą nalewką włosy i głowę.

Skuteczna jest również nalewka z liści pokrzywy i nasturcji. Te składniki w równych proporcjach należy zalać wódką i pozostawić na 3 tygodnie. Po sklarowaniu wcierać we włosy.

Wtedy ani jeden włos „nie spadnie nam z głowy”.

Czosnkówka

Doskonałym lekarstwem na miażdżycę jest czosnek przyrządzony w postaci nalewki alkoholowej.

100g czosnku zalewa się 200g czystej wódki zbożowej. Preparat powstaje w ciągu siedmiu dni. Gotową nalewkę pije się po 20 kropli 2 do 4 razy dziennie, przed głównymi posiłkami.

MW MEDIA

01/12/2015 18:59:44

063

611-MAKIETA 3 42-63.indd 63

01/12/2015 18:59:45

064

OGŁOSZENIA drobne + UsŁugi

jak zamieścić

ogłoszenie UWAGA! Ogłoszenia przyjmowane są do PONIEDZIAŁKU DO GODZ. 15.00. Ogłoszenia przesłane po godzinie 15.00 opublikowane będą w następnym wydaniu Cooltury (decyduje godzina otrzymania ogłoszenia przez redakcję, w związku z tym prosimy o wcześniejsze wysyłanie ogłoszeń).

sms

81616

Koszt ogłoszenia £1 + standardowa opłata operatora Wpisz: CL (spacja) kod (spacja) treść ogłoszenia.

Przykład: CL 01 Wynajmę pokój... 079 111X111X Koniecznie podaj numer telefonu w treści smsa taki sam jak ten z którego wysyłasz!

Kody działów: CL 01 CL 02 CL 03 CL 04 CL 05

mieszkania wynajmę mieszkania szukam praca dam praca szukam kupię

internet

CL 06 CL 07 CL 08 CL 09

sprzedam auto-moto randka w ciemno inne

cooltura.co.uk

Uwaga! Ogłoszenia drobne (£1) reklamujące jakąkolwiek działalność usługową lub handlową, nie będą zamieszczane.

Ten typ ogłoszeń można zamieścić, jako ogłoszenie ramkowe (szczegóły poniżej), kontaktując się z DZIAŁEM MARKETINGU.

ramkowe Telefonicznie:

(usługi) Ramka do 15 słów

020 8846 3614 £ 25 +vat lub online: cooltura.co.uk (postępuj według instrukcji)

Warunki:

Ramka do 25 słów

£ 30 +vat

1. Wszystkie ogłoszenia drobne przyjmowane są do poniedziałku do godziny 15.00. Każde ogłoszenie wysłane po tej godzinie zostanie zamieszczone w następnym numerze.

2. Ogłoszenia wysłane z innego numeru niż podany w ogłoszeniu zostaną odrzucone, ogłoszenia napisane drukowanymi literami zostaną odrzucone (OPŁATA ZA OGŁOSZENIE NIE PODLEGA ZWROTOWI).

3. Dopuszczalna długość ogłoszeń drobnych to 160 znaków.

4. Gdy treść ogłoszenia jest obraźliwa lub przekracza zasady powszechnie przyjętych norm społecznych, redakcja zastrzega sobie prawo do nie umieszczania ogłoszeń. Prosimy o prawidłowe podawanie numerów telefonów. W przypadku podania niepełnego numeru (czyli zawierającego mniej niż 11 cyfr) ogłoszenie nie zostanie wydrukowane. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść ogłoszeń i zastrzega sobie prawo do ich skracania oraz do nie umieszczania bez podawania przyczyny.

5. Wszelkie ogłoszenie dot. usług towarzyskich nie będą zamieszczane.

6. Ogłoszenia (szczególnie te przesłane SMS-em) drukowane są w oryginalnej treści i pisowni.

611-MAKIETA 4 64-91.indd 64

mieszkania do wynajęcia SMS:

81616 KOD: 01

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 62

Wynajmę pokój jednoosobowy na Putney / Barnes (SW15). Dom jednorodzinny, pełne wyposażenie, duża kuchnia, dwie łazienki. Darmowy parking.

Internet. £80/tydzień + 2 tyg. depozytu. Rachunki wliczone. Tel. 07462663981.

> Arnos Grove, N11 2ST, 1 pokojowy flat na pierwszym piętrze, £1150, lazienka, kuchnia. Dostepny od 15/12/2015, 02088851890, 07436792779, 07436582103,07436582104. > Biuro na sprzedaż, N19, Holloway Road, przy glownej ulicy, parter, blisko stacji Archway, licencja A2, £12000, czynsz £750/mies. 2 pokoje, aneks kuchenny, toaleta. Ok. 45m2. Premium. 07715677401, 07436582104. > Camberwell studio flat do wynajęcia. Jest to nowoczesne samodzielne mieszkanie idealne dla pary. Camberwell 2 strefa.tel 07949083585 > Duża dwójka do wynajęcia na Hanwell(W7) dla niepalącej pary. W pełni wyposażona kuchnia i łazienka do podziału na 4 osoby. Szybki internet. Ł150 za tydzień 07932658515. > Enfield, EN1 4HG, 3 pokojowy dom z ogrodem, £1450/miesiecznie + rachunki. 2 podwojne sypialnie, 1 pojedyncza, lazienka z wanna, salon, ladna kuchnia.Dostepne od 02/12/2015. 02088851890, 07436582103, 07715677401. > Hounslow. Jedynka w domu z

ogrodem. blisko komunikacji i sklepów. tel.07523510272

> Ładna 2ka w spokojnym w pełni wyposażonym domu z ogrodem oraz bezpłatnym dostępem do internetu cena 150 za 2 osoby 130 za 1 osobę tel 07417356659 > Morden przestronny pokój na SW19 Londyn Morden/Wimbledon w domu z ogrodem, po remoncie generalnym. metro Morden 4min £650 miesiecznie +depozyt cena obejmuje rachunki* 07779912043

> South Tottenham , N17 6DG , Pokoj jedynka £75/tydzien + rachunki za gaz i prad do podzialu z lokatorami. W domu 2 lazienki , wspolna kuchnia , ogrod .

07436792779. > Stockwell. Wynajmę miejsce w pokoju we flacie czystym i spokojnym, 5 min. od st.metra, tel.07748348973 po 17.00-tej. > Streatham Ladna dwojka do wynajecia na Streatham dla jednej osoby, blisko stacja pociagow,24h Tesco i polski sklep. 07912054021 > Tottenham, N17 6TN , 6 Pokojowy dom z ogrodem , £2350 miesiecznie + rachunki. 5 podwojnych oraz 1 mniejsza sypialnia, lazienka , 2 osobne toalety , kuchnia z jadalnia , ogrod .

Dostepny od zaraz. 02088851890, 07436792779, 07436582103. > Wood Green/Tottenham, N17 7QB, 3 Pokojowy dom z ogrodem , £1800 miesiecznie + rachunki . 3 podwojne sypialnie , osobny salon , kuchnia z wyjsciem na ogrod .

Dostepny od ZARAZ. 02088851890, 07436792779,07 436582103,07436582104.

praca dam

SMS:

81616 KOD: 03

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 62

Poszukuje doświadczonych Pań do sprzątania. Doświadczenie i referencje wymagane. Możliwość stałej współpracy lub prace dorywcze. Magdalena proszę dzwonić od Pn – Pt w godz 9.00 – 18.00 07985427487

01/12/2015 18:47:40

065 > Zarabiaj Przez Internet 24h na dobę. Nauczę za darmo każdą osobę jak od podstaw wystartować i zarabiać w Internecie 07961222932

07903372967 Janek

> Paznokcie - Stanowisko do wynajęcia lub praca na procent w salonie Fryzjer-Solarium na Leytonstone wschodni Londyn 07746962153

> Elektryk szuka pracy - 10 lat doświadczenia, certyfikat, wszystkie rodzaje instalacji. Marcin 07825268434

> Full time hairdresser or part

time to work in salon in tooting Neokutz 146 mitcham road tooting sw17 9nh telephone Vera 02086725619 mobile 07813484218

> Przyjme krawcowa z doswiadczeniem do zakladu krawieckiego te 07877064720 > Tapicer. Praca dla tapicera w Londynie of zaraz. bez angielskiego 07727176843 > Zarabiaj Przez Internet 24h na dobę. Nauczę za darmo każdą osobę jak od podstaw wystartować i zarabiać w Internecie 07961222932

praca szukam

SMS:

81616 KOD: 04

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 62

> Elektryk-Hydraulik z 12 letnim doświadczeniem w angielskiej firmie z własnymi narzędziami i vanem. Certyfikaty NICEIC i Gas Safety. Tel. 07707717053 > Elektryka, hydraulika, malowanie, drobne remonty, masz problem dzwon: 07448957666 > Elektryk NICEIC 10 lat doswiadzczenia - pelne instalacje, fuseboardy, automatyka CH, certyfikaty, wlasny van i narzedzia, referencje 07825268434 > Plastrarze szukają na plaster, bonding, tynki. Czysto, szybko i solidnie, konkurencyjne ceny. Jacek 07523550213 > Elektryk, wszystkie rodzaje instalacji, NICEIC domestic certyfi 07949085999 > Plastrarze z wlasnymi

narzedziami szukaja pracy gwarantujemy wysoka jakosc i czystosc Marcin 07515464677

> Malarz dekorator Kierowca BCE

czyste Angielskie prawko 10lat PN Londyn nie palący bez nałogów .

Szukam stałej pracy Tel

611-MAKIETA 4 64-91.indd 65

> Hydraulik Gas Safe szuka pracy.

10 lat doświadczenia, własny 07843676480

> Elektryk 13 lat w UK. Instalacje zgodne z 17 Edition. Fuseboxy.

Automatyka HW CH. Certyfikat NICEIC. Referencje. Insurance Policy.

Szuka pracy.Pawel 07469234481 > Hydraulik (Gas Safe Register), szuka pracy. Montaz boilerow, mega-flo, central heating. Posiadam uprawnienia domestic i commercial.

Tel. 07702267525 > Elektryk z dlugoletnim doświadczeniem zawodowym, instalacje domestic & comercial szukam pracy. Pomogę przy awariach i problemach zwiazanych z pradem 7883974669 > Solidny ogolnobudowlaniec bez nałogów szuka pracy.tel 07925421799. > Elektryk z brytyjskimi uprawnieniami. Instalacje, bezpieczniki, przeróbki i usprawnienia, naprawy usterek. Tel. 07726141296 > Stolarz wykonuje stolarkę meblowa na cene szafy, kuchnie, garde 07988683016 > Malarz dekortor podejmie prace wlasne narzędzia doświadczenie i solidność 07902621050 Krzysiek > Plastrarze z wlasnymi narzedziami szukaja pracy gwarantujemy wysoka jakosc i czystosc Marcin 07515464677 > Malarz dekorator Kierowca BCE czyste Angielskie prawko 10lat PN Londyn nie palacy bez malogow .

Szukam stalej pracy Tel 07903372967 Janek

inne SMS:

81616 KOD: 09

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 62

> Jadę z Londynu do Polski w dniu 22 grudzien, powrót 8 styczeń.

Zabiorę 3 osoby. Trasa: Wrocław, Katowice, Kraków, Tarnów. Kontakt: 07816599238. Mariusz.

01/12/2015 18:47:41

066

OGŁOSZENIA drobne + UsŁugi

611-MAKIETA 4 64-91.indd 66

01/12/2015 18:47:42

067 auto-moto SMS:

81616 KOD: 07

cooltura.co.uk

telewizja satelitarna zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 62

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 62

Pomoc drogowa 24h/7. Skup, sprzedaż i złomowanie aut, darmowe holowanie powypadkowe, MOT. Paweł 07727244856

> Witam! Sprzedam auto : Opel Astra, 3-drzwiowy, 1.7 Diesel. rok: 2007 cena: ₤ 2 400 07936934464

sprzedam SMS:

81616 KOD: 06

Anteny satelitarne.

Montaż, fachowe ustawienie sygnału, akcesoria, Telewizja na kartę, nc+, polsat. 9 letnie doświadczenie Niskie ceny. Mariusz Domaradzki. 07523486296, mariusz-cyfra@wp.pl Satelitarna Telewizja Najszybsze i najlepsze rozwiązanie wszystkich twoich problemów. Ustawienia, montaż, polskie zestawy TNK Andrzej 07840650509 07423602647

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 62

> Gillette Mach-3 turbo (pakowane po 8 nożyków) sprzedam w atrakcyjnej cenie 07809116461 > Duzy polsko-angielski słownik 2 tomy, nowy. 07523510272 > Biuro na sprzedaz, N19, Holloway Road, przy glownej ulicy, parter, blisko stacji Archway, licencja A2, £12000, czynsz £750/mies. 2 pokoje, aneks kuchenny, toaleta. Ok. 45m2. Premium. 07715677401, 07436582104.

randka w ciemno SMS:

81616 KOD: 08

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 62

> 41 latek wysoki po rozwodzie bez dzieci. Szukam kobiety z Londynu otwartej szczerej zdecydowanej na stały związek 07772387104

> Szukam normalnej dziewczyny. kawaler 38 lat.07770933889

611-MAKIETA 4 64-91.indd 67

Polska Telewizja Londyn NC+ , Cyfrowy Polsat Zestawy na umowę Montaż anten Zapraszamy do punktu 19 Finchley Lane NW4 1BN Hendon Sklep: 02082033162 Instalacje:07779631401 www.polskatelewizja. co.uk Profesjonalny montaż i ustawienia anten satelitarnych. Sprzedaż całych zestawów oraz akcesoria. Tel 07725977203, 07902002757 Przemysław

usługi różne zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 62

Najtańszy wywóz Śmieci, Wywrotki 3.5 i 7,5 t Przeprowadzki cały Londyn Holowanie -przewóz aut Vany i osobówki Wynajem skipów 8 yrd i 12 yrd tel:07862278729 07862278730

Architekt z uprawnieniami, wieloletnia praktyka, specjalizacja konserwacja zabytków, wszelkie prace architektoniczne, kontakt: 0790 3034463; szymon@dylewski. fsnet.co.uk

Tłumaczenia przysięgłe 24/7 bezpośrednio nie przez google akceptowane wszędzie w UK i PL. Prawnicze i medyczne, dokumenty, świadectwa. Szybciej i taniej niż inni.

Kontakt: slav.translations@ gmail.com lub 07981753699

Corgi Gas safe register No. 503179 Instalacja bojlerów, mega flow, central heating, wszelkie instalacje + solary słoneczne Certyfikaty od £40 serwis i naprawa 24h/7 tel.

07852988768

Profesjonalne sesje fotograficzne: fotografia noworodkowa, dziecięca, rodzinna i okolicznościowa. Zapraszam na moja stronę www. fairyworldphotography.co.uk Super niskie ceny. Zapraszam 07736217120

transport przewozy, paczki zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 62

komputery serwis zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 62

Naprawa: laptop, tablet, konsola, telefon, Zmiana języka, wirusy, przegrzewanie się, wymiana ekranu/klawiatury, strony www, kamery CCTV, rok gwarancji. Laptop zastępczy dojazd do klienta tel. 07411123340 HL-Computer Service; Profesjonalne naprawy; Reinstalacja Windows; Usuwanie wirusów; Instalacja Internetu; TechnikInformatyk; Olgierd 07961222932 Naprawa laptopów reinstalacje systemów, wymiana układów graficznych, chłodzenia i innych elementów.

Konkurencyjne ceny 07910473675 H-Tech Serwis Komputerowy. Rozwiązywanie wszelkich problemów z Laptopami i PC. Odzyskiwanie Danych, Instalacje, Administracja, Zabezpieczanie Sieci, CCTV. Dojazd do Klienta. Tel.: 07723012148, email: halskyt@yahoo.co.uk www.halskytech.co.uk

zdrowie i uroda zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 62

Przeprowadzki , wywóz śmieci Londyn i cała Anglia, duży van z windą, profesjonalna obsługa. Przewóz na lotniska, dziewięcioosobowy van. Piotr, 07749174695

Dietetyk - konsultacje za pomocą Skype w j.polskim & angielskim.

Przez żołądek do szczęścia! empowernutri@gmail. com

01/12/2015 18:47:43

068

REKLAMA transport

611-MAKIETA 4 64-91.indd 68

01/12/2015 18:47:45

069

611-MAKIETA 4 64-91.indd 69

01/12/2015 18:47:47

070

OGŁOSZENIA SKUP ZŁOMU

611-MAKIETA 4 64-91.indd 70

01/12/2015 18:47:48

071

611-MAKIETA 4 64-91.indd 71

01/12/2015 18:47:50

072

OGŁOSZENIA wywóz śmieci

611-MAKIETA 4 64-91.indd 72

01/12/2015 18:47:52

073

611-MAKIETA 4 64-91.indd 73

01/12/2015 18:47:54

074

PORADY NASZE SPRAWY

Gosia Demetriou radzi

DROGA GOSIU, potrzebuję pomocy prawnej. Mój małżonek zostawił mnie z dwumiesięcznym synkiem. Chciałabym wystąpić o alimenty, ale nie mam pojęcia, gdzie powinnam pójść i poprosić o poradę i pomoc. Finansowo nie stać mnie na opłacenie prawnika. Mam nadzieję, że Pani mi pomoże i da jakieś wskazówki.

Z góry dziękuję za odpowiedź i serdecznie pozdrawiam.

MAGDA

DROGA MAGDO, bardzo Ci współczuję i domyślam się, jak musi Ci być teraz trudno, tym bardziej że nie określiłaś tego rozstania jako obopólnej decyzji. Rozpad małżeństwa jest bolesny dla obojga partnerów nie z tego powodu, że nie są już razem – jedno lub dwoje mają w końcu nadzieję na lepsze życie oddzielnie. Ból po utracie tego wymarzonego wcześniej związku i rosnące rozgoryczenie oraz kłótnie sprawiają często, że jeden z partnerów odsuwa się emocjonalnie po to, żeby odnaleźć spokój. W tym samym czasie, kiedy potrzeba odsunięcia się od partnera lub partnerki jest bardzo silna, rosną też potrzeby dziecka, które muszą zostać zaspokojone – chce ono poczuć, że jest bliskie obu rodzicom.

Potrzeby rodziców i potrzeby dzieci nie muszą być postrzegane jako rywalizacja. Można je pogodzić i zaspokoić.

Dzieci nie powinny być traktowane jako osoby w środku rozwodu, lecz indywidualne osoby ze swoimi własnymi potrzebami. Dzieci nie rozwodzą się z rodzicami!

Utrzymanie dzieci kosztuje, więc pierwsza potrzeba dziecka powinna być omówiona przez rodziców w trakcie rozwodu lub ich rozłąki. Drugą ważną potrzebą dziecka jest regularny kontakt z nieobecnym rodzicem i dalszą rodziną (jeśli to oczywiście nie będzie dla niego zagrożeniem). Kolejne potrzeby dziecka powinny być omówione przez rodziców.

Powinni oni opracować plan, jak i na ile je zaspokoją.

Mam nadzieję, że te wskazówki, jak sobie poradzić z obowiązkami rodzicielskimi, kiedy samemu przeżywa się huśtawkę emocjonalną, pomogą Tobie, Magdo, Twojemu mężowi i innym

rodzicom wrócić i rozpocząć rozmowy o potrzebach Waszych dzieci. Najlepszy właśnie jest plan ułożony ugodowo przez rodziców, włącznie z ustaleniem wysokości alimentów. Więcej o organizacji, która może pomóc w mediacjach, można znaleźć na stronie www.familymediationhelpline.co.uk W Anglii akceptuje się prywatne umowy o alimentach, tzw. family-based arrangements. Pomoc w ustaleniu takiej umowy można uzyskać od Child Maintenance Option, wysyłając e-maila na stronie www.cmoptions. org/en/family/ Jeśli prywatna umowa nie może być spisana lub nie jest dotrzymywana i alimenty nie były ustalone poprzez sąd, trzeba zgłosić się do organizacji Child Support Agency (CSA). Oczywiście są warunki, które trzeba spełnić, a więcej informacji można znaleźć na stronie www.csa.gov.uk CSA – choć bardzo w UK krytykowana – jest jedną z niewielu organizacji mogących ściągnąć alimenty prosto od pracodawcy rodzica, który dobrowolnie ich nie płaci. Może też pobierać alimenty prosto z jego konta lub przez sąd – nawet nakazem sprzedaży domu po to, żeby je spłacić.

Od 30 czerwca 2014 r. CSA i podobna organizacja – The Child Maintenance Service – nałożyły opłaty egzekucyjne za ściąganie alimentów, licząc, że zwiększy to ich skuteczność.

Mam nadzieję, że wszyscy rodzice, których spotkało nieszczęście rozstania lub rozwodu, będą mieli na tyle siły, żeby zrozumieć i zaspokoić potrzeby swoich dzieci – te podstawowe, materialne, i te emocjonalne.

GOSIA

Projekt jest współfinansowany ze środków finansowych, otrzymanych z Ministerstwa Spraw Zagranicznych w ramach konkursu na realizację zadania „Współpraca z Polonią i Polakami za granicą w 2015 r.”.

611-MAKIETA 4 64-91.indd 74

01/12/2015 18:47:57

075

611-MAKIETA 4 64-91.indd 75

01/12/2015 18:47:58

076

CAFÉ COOLTURA LONDYN

SOMERSET HOUSE ICE RINK

COOLTUR POLECA A

Five Girls 2014

wystawy »

TAYLOR WESSING PHOTOGRAPHIC PORTRAIT PRIZE 2015

Wystawa najlepszych zdjęć portretowych z międzynarodowego konkursu, sponsorowanego przez Taylor Wessing. Biorą w nim udział cieszący się największym uznaniem współcześni fotografowie.

611-MAKIETA 4 64-91.indd 76

by David Stewart

12.11. – 21.02.2016. National Portrait Gallery, St. Martin's Pl, Londyn WC2H 0HE. Stacja: Charing Cross, Leicester Square, Embankment. Otwarte codziennie 10:00 – 18:00, czw. – pt. 10:00 – 21:00. Bilety: £4 www.npg.org.uk

01/12/2015 18:48:00

W ramach weekendowych rozrywek polecamy ruch na świeżym powietrzu, a o tej porze roku najlepiej poruszać się na łyżwach. Lodowisko w Somerset House to najbardziej “elegancka” ślizgawka w Londynie, położona na dziedzińcu monumentalnego budynku. Wizytę w Somerset House wybiera wiele par, umawiających się na randki.

Obok lodowiska znajduje się świąteczny jarmark.

teatr

» BULL 11.12. – 16.01.2016, The Maria, Young Vic, 66 The Cut, Waterloo, Londyn SE1 8LZ. Spektakle: pon. – sob. 20:00 i 15:00 w wybrane dni. Bilety: od £10.00 www.youngvic.org

» THE HOMECOMING 14.11. – 13.02.2016, Trafalgar Studios, 14 Whitehall, Westminster SW1A 2DY. Spektakle: pon. – sob. 19:30, dodatkowo czw. i sob. 14.30. Bilety: £15 thejamielloydcompany.com Gdy Teddy wraca z Ameryki, by przedstawić swoją żonę Ruth, zastaje rodzinny dom w opłakanym stanie. Po odejściu matki, ojciec Max, bracia Lenny i Joey oraz wujek Sam, doprowadzili wszystko do ruiny. Zaczyna się rodzinna wojna… W rolach głównych: Keith Allen, Gemma Chan, Ron Cook i Gary Kemp. © Marc Brenner

Do 10.01. Somerset House, The Strand, WC2R 1LA. Stacja: Temple, Charing Cross, Covent Garden.

Otwarte codziennie 10:00 22:30. Bilety: od £7.50 www.somersethouse.org.uk/ ice-rink

Fot. David Jensen

077

Rozgrywający się w biurowej scenerii dramat o rywalizacji o pieniądze i władzę. W centrum uwagi są trzy osoby. Każda z nich ma swoją taktykę, według której rozgrywa wojnę na słowa. W rolach głównych: Max Bennett, Susannah Fielding, Nigel Lindsay i Marc Wootton.

kino » CHRISTMAS WITH THE COOPERS Od 01.12. Komedia, USA. Reż. Jessie Nelson, wyst. Diane Keaton, John Goodman, Olivia Wilde, Alan Arkin

Lodowisko w Somerset House

Gary Kemp, Ron Cook i Gemma Chan w The Homecoming

»

MASTERS OF THE EVERYDAY: DUTCH ARTISTS IN THE AGE OF VERMEER

13.11. – 14.02.2016. The Queen’s Gallery, Buckingham Palace, Buckingham Palace Rd, Londyn SW1A 1AA. Stacja: St James’s Park, Westminster. Otwarte codziennie 10:00 - 17:30. Bilety: £10.00 www.royalcollection.org.uk

Jan Steen, Cardplayers in a Tavern, 1644, Royal Collection Trust

611-MAKIETA 4 64-91.indd 77

Świąteczne perypetie rodziny Cooperów wprawią wszystkich w dobry nastrój w zgiełku przedświątecznych zakupów i porządków.

» THE NIGHT BEFORE © Her Majesty Queen Elizabeth II 2015

28 obrazów z Royal Collection, pochodzących z XVII i XVIII wieku, w tym „Lekcję muzyki” Vermeera, można zobaczyć na wystawie, prezentującej najlepszych holenderskich malarzy. Wśród nich są: Gerrit Dou, Pieter de Hooch i Jan Steen.

Christmas with the Coopers

Od 04.12. Komedia, USA. Reż. Jonathan Levine, wyst. Seth Rogen, Joseph Gordon Levitt, Anthony Mackie, Lizzy Caplan Przez 10 lat przedświąteczne imprezowanie było tradycją trzech kumpli. Jeden z nich wkrótce zostanie ojcem i związku z tym po raz ostatni chcą dotrzymać tradycji, robiąc szolny rajd po imprezach w Nowym Jorku.

01/12/2015 18:48:07

078

CAFÉ COOLTURA Muzyka

Świąteczny, jazzowy wieczór z Alicją Śmietaną w Jazz Café POSK

»

Alicja Śmietana, córka legendarnego jazzowego mistrza gitary, Jarka Śmietany, przedstawi wyjątkowy i wielobarwny muzycznie koncert, łączący świat jazzu, klasyki, jazz-rocka i muzyki współczesnej – ze specjalnymi, świątecznymi akcentami. Na scenie dołączą do niej inni wybitni muzycy, podobnie od wielu lat śmiało obracający się w rożnych gatunkach muzyki, jak pianista Gwilym Simcock, basista Yaron Stavi, czy perkusista Pedro Segundo; nie zabraknie też specjalnych gości-niespodzianek. Będzie to bardzo specjalny wieczór, zarówno dla publiczności, jak i dla Alicji, której ojciec wielokrotnie występował na scenie Jazz Café POSK. Jego kompozycje zdecydowanie będą częścią repertuaru tego wieczoru. Z artystką, specjalnie dla Cooltury, rozmawiał Tomasz Furmanek.

Alicjo, zbliża się bardzo wyjątkowy koncert, który zagrasz naszej

611-MAKIETA 4 64-91.indd 78

publiczności w Jazz Cafe POSK już w sobotę, 12 grudnia. Ostatnio coraz częściej sięgasz po jazz i inne gatunki muzyczne. Skąd taka potrzeba w tobie?

Moja przygoda z jazzem, w porównaniu do całej reszty mojego dotychczasowego, muzycznego życia, jest stosunkowo nowa, mimo że byłam tą muzyką „karmiona” od małego i niemalże „wyssałam” ją wraz z mlekiem matki – mam tutaj głównie na myśli prezentowanie się publiczności w takim repertuarze. Nie ukrywam, że sięganie po ten gatunek i rodzaj ekspresji, jest po trosze związane z wcześniejszym odejściem ojca, kontynuowaniem jakiegoś nurtu i jakiejś jego myśli, jest potrzebą we mnie i zbliża mnie do niego bardzo. Co istotne, jestem w pewnym stopniu w tym jazzowym kierunku utalentowana.

Zresztą zawsze bardzo wspierałam

ideę improwizacji, w każdej muzyce, nie tylko w graniu stricte jazzu. Uważam również, że jest to ścieżka, której bardzo brakuje w klasycznej edukacji muzycznej, ponieważ w klasycznych szkołach muzycznych nigdy się o tym nie mówi. W moim przypadku okazało się, że improwizacja przychodzi mi bardzo naturalnie, że to tkwi we mnie, może trochę uśpione, więc postanowiłam to rozbudzić. Ostanie projekty udowodniły, że świetnie to wychodzi.

Jaki więc będzie ten najbliższy koncert?

Koncert ten będzie już chyba bardziej jazzowy niż klasyczny, aczkolwiek w wielu momentach będzie nawiązywał do mojej oryginalnej ścieżki edukacyjnej czy pasji, czyli do muzyki klasycznej – ale muzyki klasycznej z elementami improwizacji, co jest ciekawe i wciąż dość rzadkie.

01/12/2015 18:48:08

079 Na pewno zaprezentuję utwory różne, będzie kilka kompozycji klasycznych, kilka stricte jazzowych – w tym mojego taty, przy których będziemy się trzymać czystości formy, aby przedstawić je w najpiękniejszy, klasyczny sposób. Sięgnę też na pewno po kilka kompozycji z tzw. muzyki popularnej, gdyż jak mawiał mój tata, „muzycy jazzowi mają tę zdolność do przerabiania utworów każdych w taki sposób, że nikt ich nie rozpozna” Będą to po prostu oryginalne aranżacje utworów, bliskie wielu, wielu osobom.

Zapowiadasz też akcenty świąteczne.

Bardzo długo się nad tym zastanawiałam i wybrałam utwory, które są bardzo bliskie mojemu sercu, zawsze kojarzą mi się z Bożym Narodzeniem i są kolędowe, ale nie tradycyjne.

Powinny spodobać się: będzie kilka polskich utworów nieznanych zupełnie nikomu, poza wtajemniczonym rodakom, będzie też parę kompozycji ogólnie znanych na świecie, które mocno nawiązują do zimowej atmosfery i mogą być grane wyłacznie w tym okresie.

Kto z tobą zagra?

Muzycy jazzowi, którzy tak, jak ja, na początku byli w zasadzie kształceni jako muzycy klasyczni. Będzie wybitny pianista Gwilym Simcock; będzie kontrabasista, z którym mój tata współpracował przez wiele lat – przyjaciel Yaron Stavi, i będzie też fenomenalny perkusista latynoski – Pedro Segundo, który porusza się w każdej dziedzinie muzyki i gatunku jak ryba w wodzie. Myślę, że jest to wyjątkowo oryginalny skład. Szykują się też niespodzianki, bo do muzyki klasycznej będzie potrzebnych kilka elementów pomocnych w brzmieniu, ale nic więcej nie zdradzę!

Czy mógłbym Cię prosić, abyś własnymi słowami zaprosiła publiczność na swój koncert w Jazz Cafe POSK? Gorąco zapraszam, przyjdźcie, bo będzie to koncert jakiego jeszcze nie słyszeliście: ani jazzowy, ani klasyczny – to będzie po prostu mój koncert – nigdy nie miał miejsca, ani takiego składu. Nie mogę się już doczekać. Przede wszystkim kontaktu

z publicznością, która w POSK-u jest zawsze wspaniała i reaguje fenomenalnie, i naprawdę słucha – publiczność na bardzo, bardzo wysokim poziomie. Bardzo się na to cieszę. Myślę, że czeka nas wielkie wydarzenie, również z akcentem bożonarodzeniowym. Serdecznie zapraszam. «

Specjalny świąteczny koncert z udziałem wybitnej skrzypaczki, Alicji Śmietany, oraz pianisty Gwilyma Simcocka, basisty Yarona Stavi, perkusisty Pedro Segundo i zaproszonych gości, odbędzie się w sobotę, 12 grudnia, w Jazz Cafe POSK ,w ramach cyklu koncertów „Tomasz Furmanek zaprasza...”.

Bar: 19:30 Rozpoczęcie koncertu: 20:30 Bilety: £12 przy wejściu lub w sieci na www.wegottickets.com www.alicjasmietana.com www.gwilymsimcock.com www.pedrosegundo.com www.jazzcafeposk.org

Yaron Stavi

611-MAKIETA 4 64-91.indd 79

01/12/2015 18:48:10

080

611-MAKIETA 4 64-91.indd 80

01/12/2015 18:48:12

081

611-MAKIETA 4 64-91.indd 81

01/12/2015 18:48:15

082

CAFÉ COOLTURA WIELKA BRYTANIA OD KUCHNI „neeps and tatties”, czyli utarte razem rzepa i ziemniaki.

Inną tradycyjną szkocką potrawą jest Scotch broth, czyli zupa z warzyw i mięsa, z dodatkiem kaszy. Taki krupnik, tylko szkocki. Jak widać, przy odrobinie wyobraźni można znaleźć wiele wspólnych cech pomiędzy nami i Szkotami.

No może z wyjątkiem źle rozumianej oszczędności. W tej materii poznaniacy i krakowiacy biją Szkotów na głowę.

Dzisiejszy przepis to bardzo dobre szkockie ciasto, które zawsze pojawia się w okresie Bożego Narodzenia. «

Dundee Cake

Polak, Szkot, dwa ziomalki i do bitki, i do szklanki Sergiusz Hieronimczak sergiusch72@yahoo.co.uk

»

Szkot lubi wypić. To prawda znana i akceptowana. Naród to wesoły, otwarty i gościnny, bynajmniej nie pijacki. Ostry klimat sprawił, że to ludzie solidnie zbudowani, po góralsku; i myślę, że mamy, jako Polacy, wiele z nimi wspólnego.

30 listopada w Polsce obchodzimy Andrzejki, ale św. Andrzej to również patron Szkocji. Jest więc wiele powodów, aby świętować razem. W Polsce tradycje andrzejkowe to przede wszystkim wróżby i panieńskie imprezy. W Szkocji – festyny, polowanie na zająca i beczki whisky. Trzeba przyznać Szkotom, że jeżeli chodzi o zabawę, to podobnie jak nam nie brak im fantazji, i choć piją sporo, to jak u nas – zawsze jest wesoło. Święty Andrzej był pierwszym apostołem Jezusa, a zanim się nim stał, był też uczniem Jana Chrzciciela. To on przypro611-MAKIETA 4 64-91.indd 82

wadził swojego brata Piotra do Jezusa, żeby ten stał się najważniejszym z apostołów.

Po ukrzyżowaniu Jezusa udał się do Grecji, by głosić dobrą nowinę. Tam też dokonał żywota, jako męczennik przybity do krzyża w kształcie X. Ten symbol jest teraz częścią szkockiej flagi, a św. Andrzej patronem Szkocji. Szkocja zawsze była ostoją katolicyzmu na Wyspach Brytyjskich i przelano tu niemało krwi w obronie wiary, której św. Andrzej jest symbolem.

Szkocki haggis to najbardziej znana potrawa z tej części Wielkiej Brytanii.

Tradycyjnie jest to jagnięcy żołądek, napełniony baranimi podrobami: sercem, wątróbką, płucami, czasem nerkami. Do tego wszystkiego dużo ziół, cebuli, pszennych otrębów, kaszy lub nawet mąki, wymieszanych razem z krwią i gotowanych w wodzie. Ot, taki salceson, tylko z baraniny. Niektórzy porównują go do polskiej kaszanki i to też jest słuszne, bo idea ta sama. Receptura zależy od gospodyni. Tradycyjnie serwuje się z nim

Składniki na tortownicę o średnicy 26 cm 250g miękkiego masła 250g brązowego cukru miąższ z laski wanilii szczypta soli 1 kieliszek rumu (2cl) lub brandy 6 jaj 350g mąki 2 łyżeczki proszku do pieczenia 400g sułtanek 50g mielonych migdałów 100g pokrojonej w kostkę kandyzowanej skórki cytrynowej (ja wolę pomarańczową i świeżo startą skórkę z 1 cytryny) 100 obranych ze skórki migdałów 2 łyżki cukru 5 łyżek wody Sposób wykonania Tortownicę wyłożyć papierem. Piekarnik nagrzać do 180ºC. Utrzeć miękkie masło z cukrem, solą, wanilią i rumem, dodawać kolejno jaja. Powinna powstać puszysta masa. Gdyby masa jajeczna zaczęła się ścinać, należy dodać łyżkę mąki. Przesiać mąkę i proszek do pieczenia, dodać zmielone migdały, rodzynki, skórkę, wymieszać dokładnie i stopniowo dodawać mieszaninę mąki i bakalii do masy jajecznej.

Napełnić tortownicę ciastem, wyrównać powierzchnię łopatką i posypać płatkami z migdałów. Piec ciasto około 2 godzin albo i dłużej. Sprawdzać patyczkiem.

Można wierzch przykryć folią aluminiową przez 1 godzinę.

Keks wyjąć z formy, ale pozostawić pergamin, aż do momentu krojenia ciasta.

Ugotować syrop z cukru i wody (2-3 min., do rozpuszczenia cukru) i takim syropem posmarować migdałowy wierzch. Pozostawić w spokoju na kilka dni, by ciasto dojrzało.

01/12/2015 18:48:20

083

POSKlub wraz z tygodnikiem „Cooltura” zapraszają wszystkich na nastrojowy

WIECZÓR PRZY POEZJI I ŚPIEWIE

Wieczór Twórczości Wszelakiej Gwiazdą wieczoru będzie Filip Warda

Jeśli chcesz posłuchać twórczości poetów, literatów czy muzyków, koniecznie musisz nas odwiedzić.

Zapraszamy również do współpracy wszystkich chcących zaprezentować swoją twórczość.

Wieczór Twórczości Wszelakiej pod patronatem tygodnika „Cooltura”

POSK, 238-246 King Street Hammersmith London W6 0RF

611-MAKIETA 4 64-91.indd 83

10 grudnia (czwartek) godz. 19.00 POSKlub, 4 piętro

01/12/2015 18:48:24

084

REKLAMA BUDOWNICTWO

611-MAKIETA 4 64-91.indd 84

01/12/2015 18:48:26

085

611-MAKIETA 4 64-91.indd 85

01/12/2015 18:48:28

086

REKLAMA BUDOWNICTWO

Zadzwoń i zapytaj

O OGŁOSZENIE

RAMKOWE 020 8846 3614

611-MAKIETA 4 64-91.indd 86

01/12/2015 18:48:30

087

611-MAKIETA 4 64-91.indd 87

01/12/2015 18:48:33

088

OGŁOSZENIA BUDOWNICTWO

611-MAKIETA 4 64-91.indd 88

01/12/2015 18:48:36

089

611-MAKIETA 4 64-91.indd 89

01/12/2015 18:48:37

090

sport motoryzacja

611-MAKIETA 4 64-91.indd 90

01/12/2015 18:48:38

091

Zadzwoń i zapytaj

O OGŁOSZENIE

RAMKOWE 020 8846 3614

611-MAKIETA 4 64-91.indd 91

01/12/2015 18:48:41

092

SPORT Psychologia

Najważniejsza jest drużyna W obecnym sezonie siatkarze IBB Polonia Londyn wygrali osiem spotkań z rzędu. Częścią odnoszącej sukcesy drużyny jest psycholog sportowy, Joanna Wasiukiewicz, która opowiedziała nam o swojej pracy z zawodnikami IBB Polonia. Rozmawiał Jakub Górski.

»

Kim jest psycholog sportowy?

Krótko mówiąc to osoba, która wspiera rozwój zawodnika od jego mentalnej strony. Pomaga mu wykorzystać potencjał i osiągać cele, które sobie postawił. Najczęstszymi elementami są budowanie pewności siebie, motywowanie zawodnika, pokazanie mu technik radzenia sobie ze stresem czy technik koncentracji. Wbrew powszechnej opinii nie szukamy zaburzeń czy negatywów, wręcz przeciwnie – rozwijamy możliwości sportowca.

Ważne jest też to, kiedy zacznie się pracę. Im wcześniej, tym lepiej.

Możesz porównać pracę psychologa sportowego w IBB Polonia Londyn i w Polsce?

IBB Polonia bez wątpienia walczy, aby z każdym dniem być coraz bliżej ligowych drużyn w Polsce, ale nadal są pewne różnice. Tutaj naszą największą przeszkodą jest czas. W IBB Polonia wciąż mamy go

611-MAKIETA 5 92-100.indd 92

bardzo mało. W polskich klubach zawodnicy są podporządkowani meczom i treningom. Ich pracą jest gra w siatkówkę. Dzięki temu psycholog sportowy ma więcej możliwości czasowych. W Polonii już tak nie jest, zawodnicy łączą grę z pracą zawodową. Siatkarze często przyjeżdżają na treningi prosto z pracy, w związku z tym nie zawsze da się wygospodarować tyle czasu, ile byśmy sobie życzyli. Mimo to walczymy, aby wszystko działało jak w dobrze naoliwionej maszynie.

Jak w takim razie układasz plan pracy?

Trzeba określić priorytety, zastanowić się, co jest najważniejsze, nad czym przede wszystkim trzeba pracować z poszczególnymi zawodnikami. Wspomniałam wcześniej o czasie, który w tym przypadku nie jest naszym sprzymierzeńcem. Nawyki myślowe działają tak samo, jak nawyki ruchowe. Jeśli chcemy coś

wypracować potrzeba czasu i odpowiedniej ilości powtórzeń. W tym przypadku nie możemy tego zrobić, więc ograniczamy się do wybranych kwestii.

Jakich?

Najważniejsza sprawa to spójność drużyny. Relacje między zawodnikami, zaufanie i komunikacja. Siatkówka to sport zespołowy, więc pracujemy cały czas nad tym, aby ta grupa ludzi stanowiła całość.

IBB Polonia to mieszanka kulturowa, narodowościowa i językowa, w związku z tym najważniejszą sprawą jest to, żeby zawodnicy rozumieli się na boisku i poza nim. To nasz priorytet.

Ale sporów nie da się uniknąć?

Sportowcy to też ludzie (śmiech).

Dlatego tak jak w każdej grupie, tak i tutaj zdarzają się oczywiście konflikty czy sprzeczki. Każdy z zawodników chciałby być w wyjściowym

01/12/2015 18:49:37

093 składzie, spojrzy krzywym okiem na błędy kolegów podczas treningu czy meczu. To są normalne zachowania w takiej sportowej rzeczywistości i pracujemy nad tym, żeby ich efekty były pozytywne, a nie negatywne.

Jak więc rozmawiasz z zawodnikiem, który traci miejsce w składzie, lub słabiej spisuje się na treningu albo w meczu?

To jest kwestia indywidualna, związana z konkretnym zawodnikiem i nie można pracować według określonych reguły, czy schematu.

Ale staramy się myśleć w takich kategoriach, że to jak silna jest pierwsza szóstka zależy od tego, jakie warunki na treningu postawi im druga. W związku z tym nie ma czegoś takiego, że skład wyjściowy jest ważniejszy od rezerwowego, bo to on decyduje o sile tego pierwszego.

też uwagę na komunikację w grupie, szczególnie w sytuacjach spornych. Czasami piłka wpada pomiędzy dwóch siatkarzy, zastanawiam się dlaczego i jak temu zapobiec w przyszłości. Zapisuję też uwagi odnośnie komunikacji na linii trener – zawodnicy.

Efekty tej pracy są bardzo dobre. Drużyna spisuje się rewelacyjnie.

Naszym celem jest jakość gry,

wyniki są jej produktem ubocznym, dlatego możemy gdzieś przegrać po drodze, ale nigdy się nie poddamy.

IBB Polonia walczy do końca i zrobimy wszystko, co w naszej mocy, aby utrzymać taką postawę do końca sezonu.

Życzę sukcesów i wszyscy trzymamy kciuki za IBB Polonia w kolejnych meczach.

Dziękuję za rozmowę. «

Zauważyłem, że na treningach lub meczach siedzisz z zeszytem i długopisem…

Notuję wszystko, co jestem w stanie zauważyć i co może być przydatne w dalszej pracy. Muszę poznać zawodników, dlatego czasami koncentruję się na jednym siatkarzu, zarówno w czasie treningu, jak i meczu. Obserwuję jego reakcje, jak zachowuje się po błędach, zarówno własnych, jak i popełnionych przez kolegów. Czy jest duszą towarzystwa, czy wspiera innych, czy jest raczej zamknięty w sobie? Zwracam 611-MAKIETA 5 92-100.indd 93

Fot. Artur Grzanka

Czyli bez rywalizacji w drużynie, nie ma dobrych wyników w walce z przeciwnikami w lidze?

Pozytywna rywalizacja wpływa na dynamikę grupy i wspomaga jej rozwój. Zdarza się czasem, że przekształca się to w negatywne konflikty, dlatego żeby temu zapobie, każdy zawodnik musi być przekonany, że wszyscy walczymy o ten sam cel. IBB Polonia składa się z graczy doświadczonych, z przeszłością w profesjonalnych klubach, ale są również zawodnicy, którzy nigdy nie funkcjonowali w takich warunkach. Wszyscy wzajemnie na siebie wpływają. Dzięki indywidualnościom tworzy się drużyna i ona jest najważniejsza.

Joanna Wasiukiewicz Absolwentka Uniwersytetu Gdańskiego na kierunku: psychologia. Współpracowała m.in. z siatkarskimi drużynami Trefl Gdańsk oraz Camper Wyszków.

W Londynie od pół roku.

01/12/2015 18:49:38

094 Mistrz I ligi znów pokazał klasę SPORT Piłka nożna

Po zwycięstwie z Interem RSVM Team mistrz ligi w dalszym ciągu utrzymuje pięciopunktową przewagę na drugim w tabeli The 12 Team.

W drugiej lidze PCW Olimpia z wielkim trudem ratuje punkt z outsiderem.

611-MAKIETA 5 92-100.indd 94

Daniel Kowalski polsport.co.uk

»

W meczu kolejki FC Cobalt podejmował Inter RSVM Team.

Przed meczem zdania kibiców na temat faworyta meczu były podzielone, boiskowa rzeczywistość zweryfikowała jednak wszelkie spekulacje.

Inter wprawdzie objął prowadzenie, ale później po błędach golkipera dał sobie wbić dwa gole. W dalszej części spotkania obie ekipy strzeliły po jednym golu i mecz zakończył się ostatecznie zwycięstwem mistrza.

Zawodnicy KS04 Ark dobre występy przeplatają słabymi, ale tym razem zaprezentowali się z tej lepszej strony i wygrali z Wima Team 3-1.

Zamykający ligową tabelę Ziomale FC nie wykorzystali okazji na zmniejszenie dystansu do swojego niedzielnego rywala, przegrywając z Joga Bonito wysoko, bo aż 1-5. W dwóch ostatnich meczach White Wings Seniors uległ The 12 Team 1-2, a Show Team 5B niespodziewanie, aczkolwiek jak najbardziej zasłużenie wygrał ze Scyzorykami 3-0.

Hitem drugiej ligi niespodziewanie okazał się mecz lidera (PCW Olimpia) z outsiderem (Mazury Team). Patrząc na grę obu zespołów ręce same składały się do oklasków. Ekipa Mazury Team jeszcze na trzy minuty przed końcowym gwizdkiem była bliska sprawienia sensacji, ale gol lidera spowodował, że ostatecznie oba teamy musiały się zadowolić podziałem punktów.

IFX FC uległ minimalnie wiceliderowi (FC Cosmos) 0-1, a Warriors of God bez najmniejszych problemów pokonali FC Piona (3-0). Świetnie grający w listopadzie Power Rangers potrzymał dobrą passę, gromiąc JJ Construction aż 5-0. PMBC w meczu z Bianca FC prowadził już 2-0, by przegrać ostatecznie 2-4. Bardziej od wyniku przegraną ekipę martwi poważna kontuzja jednego z zawodników, która może go wykluczyć z gry na wiele tygodni. «

I liga Wyniki 11. kolejki Wima Team (b) – KS04 Ark 1:3 Ziomale FC (b) – Joga Bonito 1:5 White Wings Snr. – The 12 Team 1:2 Show Team 5B – Scyzoryki 3:0 Inter RSVM Team – FC Cobalt (m) 2:3 1. FC Cobalt (m) 11 36-16 27 2. The 12 Team 11 22- 7 22 3. Scyzoryki 11 26-14 19 4. KS04 Ark 11 23-25 16 5. Wima Team (b) 11 24-23 15 6. Show Team 5B 11 30-26 14 7. White Wings Seniors 11 14-21 14 8. Inter RSVM Team 11 25-34 11 9. Joga Bonito 11 21-24 10 10. Ziomale FC (b) 11 25-56 6 Zestaw par 12. kolejki 09:20 Inter RSVM Team – Scyzoryki 10:15 KS04 Ark – Ziomale FC (b) 11:10 Show Team 5B – The 12 Team 12:05 Wima Team (b) – FC Cobalt (m) 13:00 White Wings Snr. – Joga Bonito

II liga Wyniki 11. kolejki JJ Construction – Power Rangers 0:5 IFX FC – FC Cosmos 0:1 Mazury Team – PCW Olimpia (p) 4:4 Bianca FC Watford – PMBC 4:2 Warriors of God (s) – FC Piona 3:0 1. PCW Olimpia (p) 11 74-26 26 2. FC Cosmos 11 52-27 25 3. Bianca FC Watford 11 33-29 24 4. Warriors of God (s) 11 35-24 20 5. Power Rangers 11 46-29 18 6. IFX FC 11 21-24 11 7. PMBC 11 28-50 10 8. FC Piona 11 23-48 9 9. JJ Construction 11 25-34 8 10. Mazury Team 11 18-64 6 Zestaw par 12. kolejki 09:20 PMBC – Warriors of God (s) 10:15 IFX FC – FC Piona 11:10 Bianca FC Watf. – PCW Olimpia (p) 12:05 JJ Construction - Mazury Team 13:00 FC Cosmos - Power Rangers

01/12/2015 18:50:19

095

611-MAKIETA 5 92-100.indd 95

01/12/2015 18:49:40

096

ROZRYWKA Krzy偶贸wka + Horoskop

611-MAKIETA 5 92-100.indd 96

01/12/2015 18:49:41

097 STRZELEC

BARAN

LEW

Musisz radykalnie zmienić swoje podejście do zasłyszanych krytycznych ocen, ale i jeszcze raz ocenić swoje zdolności do kontaktów z ludźmi. Jeśli pracujesz samodzielnie, to w tych dniach czeka Cię ciekawa propozycja. Nie bój się nowego wyzwania.

Możesz odczuwać zachwianie równowagi wewnętrznej. Będziesz zdekoncentrowany i popadający w skrajne emocje.

Musisz spokojnie przeczekać ten czas, jednocześnie starając się działać ostrożnie i z namysłem. Łatwo bowiem możesz popełnić błąd.

Zapowiada się bardzo pracowity, ale zarazem owocny czas. Zbierz wszystkie siły, pracuj ponad normę, a niebawem odczujesz korzyści płynące z takiej postawy. Nie wdawaj się ze współpracownikami w dyskusje, nie słuchaj ich narzekań, po prostu rób swoje najlepiej, jak potrafisz.

KOZIOROŻEC

BYK

PANNA

Czas nie sprzyja miłosnej sielance. Być może nie uda się Wam osiągnąć pełni wewnętrznego spokoju, ale mimo to, odpuśćcie sobie wojownicze nastroje.

Okażcie więcej serca, współczucia i wyrozumiałości. Chyba, że wolicie ostro się pokłócić, a potem czule pogodzić.

Zapowiada się czas ożywionego życia towarzyskiego. Zapragniesz spędzać więcej czasu ze znajomymi i nadarzy się do tego okazja. Korzystaj z zaproszeń na imprezy. Będziesz duszą towarzystwa, poznasz ciekawe osoby, a przede wszystkim zregenerujesz siły.

Uważaj, abyś nie wpakował się w tarapaty. Będziesz miał tendencje do tego, aby działać błyskawicznie. Twoja spontaniczność może Cię wprowadzić w sytuacje i zobowiązania, z których bardzo trudno będzie Ci się potem wyplątać. Dla własnego dobra bądź ostrożniejszy.

WODNIK

BLIŹNIĘTA

WAGA

Nadchodzący czas będzie sprzyjał poznawaniu nowych osób i nawiązywaniu romansów. Przed Tobą okres pełen miłosnych uniesień i wzruszeń. Jeśli jesteś w stałym związku powinieneś się bardzo pilnować, bo łatwo będzie Ci teraz popełnić błąd, którego możesz długo żałować.

Możesz odczuwać ogólne rozdrażnienie i niepokój. Nie są to dobre dni na rozwiązywanie konfliktów z otoczeniem.

Teraz prawdopodobnie dadzą o sobie znać nagromadzone w ciągu ostatnich dni stresy.

Pozwól sobie na odpoczynek w takiej formie, która sprawia Ci najwięcej przyjemności.

Możesz liczyć na pomyślność w sprawach uczuciowych. Jeżeli jesteś samotny, będziesz cieszył się powodzeniem u płci przeciwnej. Nikt nie oprze się Twojemu czarowi i urokowi. Jeżeli jesteś w stałym związku, uda Ci się przekonać partnera do rzeczy, na których od dawna Ci zależało.

RYBY

RAK

SKORPION

Sprawy, które ostatnio Ci doskwierały, zaczną się układać. Nareszcie odzyskasz ochotę i wenę do pracy. Wykażesz się dobrymi pomysłami, czym zwrócisz na siebie uwagę współpracowników.

Wykorzystaj ten czas na wypromowanie swojej osoby.

Możesz być poddenerwowany i skory do niepotrzebnych zatargów. Twoja odporność psychiczna będzie teraz poważnie osłabiona. Zadbaj bardziej o siebie. Zapisz się na zajęcia ruchowe, najlepiej grupowe, poprawiające samopoczucie, np. taniec, zumbę.

Zapowiadają się wesołe dni. Będziesz zasypywany propozycjami spotkań towarzyskich i rodzinnych. Z tego powodu będziesz zmuszony dokonać wyboru tylko kilku spośród wielu zaproszeń. Kieruj się intuicją, a nie tym, co Ci wypada, a świetna zabawa będzie gwarantowana.

(22.11–21.12)

(22.12–19.01)

(20.01–18.02)

(19.02–20.03)

611-MAKIETA 5 92-100.indd 97

(21.03–20.04)

(21.04–20.05)

(21.05–21.06)

(22.06–22.07)

(23.07–22.08)

(23.08–22.09)

(23.09–22.10)

(23.10–21.11)

01/12/2015 18:49:42

611-MAKIETA 5 92-100.indd 98

01/12/2015 18:49:44

611-MAKIETA 5 92-100.indd 99

01/12/2015 18:49:46

611-MAKIETA 5 92-100.indd 100

01/12/2015 18:49:48