Cooltura Issuu 628

shutterstock_289986974 [Converted].pdf

1

23/03/2016

14:41:00

cooltura.co.uk

2 kwietnia 2016

14 (628)

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

628-COVER.indd 1

29/03/2016 15:29:46

628-MAKIETA 1 01-23.indd 2

29/03/2016 17:57:35

628-MAKIETA 1 01-23.indd 3

29/03/2016 17:57:36

W NUMERZE 628.

POLISH WEEKLY

MAGAZINE

Unit 8, Odeon Parade 480 London Road, Isleworth, TW7 4RL GODZINY OTWARCIA: 9.00 – 17.00 TEL: 020 8846 3615 FAX: 020 8741 9490 www.cooltura.co.uk, info@cooltura.co.uk REDAKTOR NACZELNY

KORDIAN KLACZYŃSKI kordian@cooltura.co.uk, wew. 256 Z-CA REDAKTORA NACZELNEGO

PIOTR DOBRONIAK dobroniak@cooltura.co.uk, wew. 261 DZIENNIKARZE

SYLWIA MILAN sylwia@cooltura.co.uk MARCIN URBAN, wew. 248 m.urban@cooltura.co.uk DARIUSZ A. ZELLER darek@cooltura.co.uk, wew. 255 DZIAŁ GRAFICZNY wew. 260 AGATA OLEWIŃSKA agata@cooltura.co.uk TOMEK WOŹNICZKA sergei@cooltura.co.uk TOMEK WALĘCIUK tomasz.waleciuk@cooltura.co.uk

012

WSPÓŁPRACOWNICY

TOMASZ BOREJZA / PRZEMYSŁAW ĆWIK / MAŁGORZATA DEMETRIOU / MAGDALENA GIGNAL / PIOTR GULBICKI / SERGIUSZ HIERONIMCZAK / MATEUSZ MADEJSKI / ŁUKASZ MARCZEWSKI / ANNA PAWLETA / MARCIN SZCZEPAŃSKI / PIOTR URBANIK / TOMASZ WILCZKIEWICZ / KAROLINA ZAGRODNA / RADOSŁAW ZAPAŁOWSKI KOREKTA

BEATA TOMCZYK beata@cooltura.co.uk MARKETING I REKLAMA

marketing@cooltura.co.uk DYREKTOR MARKETINGU I REKLAMY

KRZYSZTOF CHOWANIEC kc@cooltura.co.uk, wew. 244 WICEDYREKTOR MARKETINGU I REKLAMY

JOANNA ROŻEK joanna@cooltura.co.uk, wew. 246 SPECJALIŚCI ds. MARKETINGU I REKLAMY

EWA SUŁKOWSKA-LEŚNIARA ewa@cooltura.co.uk wew. 245 EWA MROCZEK e.mroczek@cooltura.co.uk, wew. 250 MAŁGORZATA SAS m.sas@cooltura.co.uk, wew. 263 GRZEGORZ URBANEK g.urbanek@cooltura.co.uk DZIAŁ OGŁOSZEŃ I PRENUMERATA

092

016

EWA SUŁKOWSKA-LEŚNIARA ewa@cooltura.co.uk 0208 846 3614 KSIĘGOWOŚĆ

006 W OBIEKTYWIE 008 NA WYSPACH

042 CAFÉ COOLTURA Nadchodzące wydarzenia

014 PRZEGLĄD PRASY

054 KSIĘGARNIA

018 UNIA EUROPEJSKA

058 WIELKA BYTANIA OD KUCHNI

020 GOSPODARKA 024 TEMAT NUMERU Psy wojny pod nowym szyldem

030 KOMENTARZ TYGODNIA Spokojnie, to tylko terror

032 FELIETON Oni ze mną nie rozmawiają. Oni do mnie mówią.

036 SPOŁECZEŃSTWO 5 lat za obozy polskie

038 TECHNOLOGIE Shell Eco – marathon 2016 w Londynie

040 TRANSPORT

628-MAKIETA 1 01-23.indd 4

Camastra i Amaro Dea Latis – Kobiety, piwo

RADOSŁAW STASZEWSKI radek@cooltura.co.uk KATARZYNA CEGIEŁKA kate@cooltura.co.uk DYSTRYBUCJA distribution@cooltura.co.uk WYDAWCA Sara-Int Ltd. ISSN 1743-8489

Poglądy zawarte w felietonach i listach do redakcji są osobistymi przekonaniami ich autorów i nie zawsze pokrywają się z przekonaniami redakcji Cooltury. Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń.

Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych i zastrzega sobie prawo do skracania i przeredagowania tekstów. Publikowanie zamieszczonych tekstów i zdjęć bez zgody redakcji jest niezgodne z prawem. Strony depeszowe redagowane są w oparciu o materiały Polskiej Agencji Prasowej.

Okładka: TOMCIO WALGCIO

i czekolada

062 ZDROWIE I URODA Krągłe kobiety są fajne

066 GUEST ROOM Tomasz Mielcarek: Poezję nie jest łatwo definiować

070 OGŁOSZENIA DROBNE 092 SPORT 096 KRZYŻÓWKA 097 HOROSKOP

coolturamagazine

#coolturaUK

issuu.com/cooltura

tablet / smartfon

29/03/2016 17:57:44

628-MAKIETA 1 01-23.indd 5

29/03/2016 17:57:45

006

Zdjęcie tygodnia Taki jest LONDYN

Jezus z Trafalgaru Tysiące osób oglądało rekonstrukcję Drogi Krzyżowej w Wielki Piątek na Trafalgar Square w Londynie. Podobne inscenizacje odbywają się tutaj każdego roku.

628-MAKIETA 1 01-23.indd 6

29/03/2016 17:57:47

Fot. PAP/EPA/Will Oliver 628-MAKIETA 1 01-23.indd 7

29/03/2016 17:57:49

008

WIADOMOŚCI NA WYSPACH

W grobie Szekspira brakuje jego czaszki?

Archeolodzy, którzy za pomocą specjalnego radaru zbadali grób Williama Szekspira w jego rodzinnej miejscowości Stratfordupon-Avon, dokonali zaskakującego odkrycia: według nich wszystko wskazuje na to, że w grobie poety nie ma jego... czaszki.

Grób Williama Szekspira

»

Podczas skanowania grobu w kościele Świętej Trójcy natrafiono na „dziwne zakłócenia w szkielecie od strony głowy” oraz na ślady datowane na później niż pogrzeb Szekspira.

Zdaniem prowadzącego badania archeologa Kevina Collsa ze Staffordshire University potwierdzałoby to pogłoski, po raz pierwszy wzmiankowane w opowiadaniu z 1789 roku, a później odrzucane jako plotka, że w XVIII wieku złodzieje naruszyli miejsce pochówku literackiego geniusza i ukradli stamtąd jego czaszkę.

– Moim zdaniem jest bardzo, bardzo możliwe, że czaszka (Szekspira) wcale nie znajduje się w kościele Świętej Trójcy – powiedział Colls.

Z parafialnych ksiąg wynika, że 25 kwietnia 1616 roku, dwa dni po swojej

śmierci, autor „Hamleta” został pochowany w tej świątyni w swym rodzinnym Stratford-upon-Avon, około 160 km na północny zachód od Londynu, w wieku 52 lat.

Zdaniem Collsa odkrycie jego zespołu „niewątpliwie będzie przyczynkiem do dyskusji i debat między uczonymi oraz da początek kontrowersyjnym teoriom”.

Jednak niektórzy znawcy życia i twórczości Szekspira są sceptyczni – dodaje agencja Associated Press.

Szef Instytutu Szekspira na Uniwersytecie Birmingham Michael Dobson twierdzi, że opowiadanie, w którym po raz pierwszy jest mowa o ukradzionej czaszce, to tylko literacka fikcja, a w XVIII wieku bynajmniej nie panowała moda na rabowanie grobów pisarzy.

Także pastor Patrick Taylor z kościoła Świętej Trójcy nie jest przekonany, że czaszka rzeczywiście została zabrana.

Przypomniał, że nie planuje się otwarcia grobu, więc „będziemy musieli żyć z tą niepewnością”.

Jak zauważa AP, pozostawienie grobu w spokoju to mądra decyzja, gdy spojrzy się na inskrypcję zdobiącą nagrobek Szekspira: „Przyjacielu, na miłość boską, zaprzestań wykopywania spoczywających tutaj prochów. Błogosławiony ten, który oszczędzi te kamienie, a przeklęty ten, który ruszy moje kości”. «

Maleje przewaga przeciwników Brexitu

»

Przeciwników Brexitu, czyli wyjścia Wielkiej Brytanii z UE, jest nadal więcej, ale ich przewaga liczebna nad zwolennikami takiego wyjścia maleje – wynika z opublikowanego w zeszły czwartek sondażu pracowni Survation, przeprowadzonego przed zamachami w Brukseli.

Brytyjczyków popierających pozostanie ich kraju w Unii Europejskiej 628-MAKIETA 1 01-23.indd 8

było 46 proc., czyli o dwa punkty procentowe mniej niż w ostatnim sondażu tego ośrodka z lutego.

Za wyjściem Wielkiej Brytanii opowiedziało się 35 proc. respondentów – o dwa punkty procentowe więcej niż w lutym, a 19 proc. jeszcze nie wyrobiło sobie zdania.

Badanie przeprowadzono drogą telefoniczną z udziałem 1 006 osób. Zostało

zrealizowane przed wtorkowymi atakami terrorystycznymi w Brukseli na lotnisku Zaventem i na stacji metra Maelbeek w pobliżu siedzib unijnych instytucji. Do zamachów przyznało się do nich Państwo Islamskie.

W referendum, które odbędzie się 23 czerwca, obywatele Wielkiej Brytanii zadecydują, czy ich kraj ma pozostać w UE, czy też ją opuścić. « 29/03/2016 17:57:50

628-MAKIETA 1 01-23.indd 9

29/03/2016 17:57:52

010

WIADOMOŚCI NA wyspach

Dzieci zostaną w szkołach dłużej Od czasów wiktoriańskich przyjęte było, że dzieci kończą zajęcia szkolne o godzinie 15.30. Teraz ma się to zmienić. Brytyjski minister finansów George Osborne zapowiedział sporą dotację dla systemu szkolnictwa, która da szansę na dodatkowe zajęcia dla setek tysięcy uczniów na Wyspach.

»

Na samym początku pilotażowym programem od przyszłego roku ma być objętych 840 szkół, czyli około jedna czwarta wszystkich funkcjonujących. Rząd uspokaja jednak, że wkrótce powinny znaleźć się dotacje na podobne zajęcia dla pozostałych uczniów.

628-MAKIETA 1 01-23.indd 10

– Nie możemy zaakceptować, że Wielka Brytania we wszelkich rankingach poziomu edukacji zajmuje tak niskie pozycje. Teraz jest odpowiedni czas, żeby poważnie zainwestować w edukację, co poprawi jakość życia następnych pokoleń – tłumaczy wprowadzenie zmian Osborne.

Kanclerz przewiduje, że dłużej otwarte szkoły będą stanowiły odczuwalną pomoc dla części rodziców, którzy w tym czasie są jeszcze w pracy i mają problem z zapewnieniem odpowiedniej opieki swoim pociechom.

Podkreślono również, że dłuższe godziny otwarcia szkoły nie będą oznaczały „przechowalni” uczniów, którzy siedzą nad swoimi tabletami i smartfonami. Pięć dodatkowych godzin lekcyjnych tygodniowo ma być przeznaczonych na pozalekcyjne zajęcia sportowe lub artystyczne.

Kolejną zmianą w systemie edukacji jest obowiązek przekształcenia wszystkich szkół publicznych w akademie do 2022 roku. Da im to większą niezależność w ustalaniu własnego budżetu, programu i pensji nauczycieli.

Do końca bieżącej kadencji parlamentu na finansowanie zmian zostało przeznaczone 1,5 miliarda funtów.

Dyrektorzy korzystając z tych środków mają zapewnić dodatkowe zajęcia i opłacić nadgodziny dla części załogi.

Wprowadzane nowości to element zmian w bieżącym budżecie, ogłoszonych przez Ministra Finansów w rządzie Davida Camerona. W planach jest między innymi podniesienie progów podatkowych, co oznacza, że mniej osób „wpadnie” w 40-procentowy próg.

W związku z zawirowaniami na chińskiej giełdzie i spowolnieniem tamtejszej gospodarki, ogłoszona zostanie również niższa prognoza wzrostu dla Wielkiej Brytanii. W związku z tym planowane jest przeprowadzenie dalszych cięć w innych dziedzinach na łączną sumę 4 miliardów funtów. «

29/03/2016 17:57:54

011

628-MAKIETA 1 01-23.indd 11

29/03/2016 17:57:56

Fot. PAP/EPA/Will Oliver

012

WIADOMOŚCI NA wyspach

Ostatnie papierowe wydanie dziennika „The Independent”.

Gazeta od wielu lat przynosiła straty

Ostatni drukowany „The Independent” Po blisko 30 latach od ukazania się pierwszego numeru, brytyjski dziennik „The Independent” w sobotę 26 marca po raz ostatni ukazał się w druku. Odtąd będzie dostępny tylko w wersji elektronicznej. Gazeta od lat zmagała się z problemami finansowymi.

»

Założony w 1986 roku „The Independent” ma profil liberalno-lewicowy, ale prezentuje też poglądy prorynkowe. Gazeta zdobyła wielu czytelników między innymi za sprawą stanowczej krytyki wojny przeciwko terroryzmowi po atakach na bliźniacze wieże World Trade Center w 2001 roku, a także zdecydowanej 628-MAKIETA 1 01-23.indd 12

opozycji wobec inwazji na Irak, która nastąpiła dwa lata później. „Przez trzy dekady zwalczaliśmy hipokryzję, ignorancję, tyranię, biedę, wtórność, fałsz oraz nonsensy celebrytów. Jeśli dbasz o to, o co walczyliśmy, dołącz do nas w nowej bitwie – cyfrowej” – napisali w zatytułowanym „Wojna trzydziestoletnia” poże-

gnalnym tekście redakcyjnym dziennikarze „Independent”.

Ostatnie wydanie gazety zawiera między innymi podziękowania od brytyjskiego premiera Davida Camerona, który napisał, że likwidacja papierowej wersji dziennika to „smutny dzień dla brytyjskiego dziennikarstwa”. „Nie zawsze zgadzałem się 29/03/2016 17:57:58

013 z tą gazetą, ale bez wątpienia odegrała istotną rolę w samym sercu wolnych mediów Wielkiej Brytanii” – napisał szef rządu.

Książe William podziękował gazecie za „poważne opisywanie wydarzeń międzynarodowych i spraw społecznych, a w szczególności za zobowiązanie do informowania o kwestiach środowiskowych”.

Gazeta przynosiła straty od 1993 roku i w 2010 roku zanotowała skumulowany deficyt przekraczający 300 milionów funtów. W najlepszych latach wydawana była w nakładzie ponad 400 tys. egzemplarzy dziennie, jednak w 2015 roku liczba ta spadła do 40 tys.

Od 2010 roku tytuł należy do rodziny byłego agenta KGB i rosyjskiego miliardera Aleksandra Lebiediewa, który kupił ją za funta przy jednoczesnym zobowiązaniu wydania blisko 10 milionów funtów na utrzymanie gazety w kolejnych latach. Należy do niego również największy londyński dziennik „Evening Standard”.

Po epizodzie pracy dla rosyjskiej władzy – działając pod przykrywką attache ekonomicznego w ambasadzie w Londynie Lebiediew zapobiegał transferom pieniędzy poza granice kraju – stał się zagorzałym krytykiem działań Kremla. Atakował też innych rosyjskich oligarchów działających w Wielkiej Brytanii za nuworyszowskie zachowania.

Do miliardera należy też częściowo niezwykle krytyczna wobec Putina „Nowaja Gazieta”, której korespondentką była zamordowana dziennikarka Anna Politkowska.

W 2011 roku nowi wydawcy rozpoczęli także wydawanie siostrzanego tytułu „i”, zawierającego „streszczenie najważniejszych wydarzeń na świecie” dla czytelników, którzy w coraz większym stopniu byli przyzwyczajeni do czytania informacji w internecie, ale wciąż chcieli sięgać po papierową gazetę z najważniejszymi informacjami. Ten tytuł będzie nadal wydawany także po zamknięciu drukowanej wersji „The Independent”. „Technologia, która trzydzieści lat wcześniej pozwoliła nam zaistnieć, teraz sprawiła, że dalsze utrzymanie (pełnej) drukowanej gazety stało się niemożliwe” – napisał w tekście o historii „Independent” pierwszy naczelny gazety Andreas Whittam Smith. „Za życia tej gazety dziennikarstwo zmieniło się nie do poznania – w efekcie zmuszając nas do zmian i dostosowania się do technologii i zwyczajów, których twórcy tego tytułu nie mogli przewidzieć. (...)

Sześć lat temu moja rodzina kupiła jeden z najwspanialszych tytułów w historii dziennikarstwa. Jednocześnie tracił on jednak 25 milionów funtów rocznie, a liczba codziennych czytelników spadła poniżej 100 tys. w druku i 500 tys. w internecie” – napisał w ostatnim numerze zarządzający gazetą syn właściciela Jewgienij Lebiediew, który ocenia, że „Independent” ma obecnie 3 mln czytelników internetowych. „Dzięki temu dzisiejsza zmiana nie jest efektem słabości, ale siły” – konkluduje Lebiediew. « 628-MAKIETA 1 01-23.indd 13

29/03/2016 17:57:59

014

WIADOMOŚCI Prasa na Wyspach

Pałac brzydki, a w Hyde Parku nie ma drzew Nie wszystkim dogodzisz...

Przygotowała: Sylwia Milan Źródło: Daily Mail

»

Stolica UK oczami niektórych turystów:  Za drogo  Korki  Pułapki cenowe dla niewtajemniczonych  Pod Pałacem Buckingham nie ma królowej. Można stać godzinami, a nie ujrzysz nawet pół członka rodziny królewskiej. Ich nawet nie ma w domu! Jak daleko w oknie ujrzysz, że coś się poruszyło to nie myśl, że to królowa albo księżniczka, tylko sprzątaczka.  Godzinami trzeba stać, aby zoba628-MAKIETA 1 01-23.indd 14

czyć wartę królewską, ot i cała atrakcja.

– Pałac Buckingham to nieciekawy, betonowy blok. O wiele lepiej wygląda w internecie.  Do Muzeum Figur Woskowych stoi się w kolejce godzinami. Przesada.

I po co? Aby zrobić zdjęcie z Bradem Pittem, Angeliną Jolie i innymi.

Jakby sukces tych celebrytów miał się przenieść na zwykłych ludzi.  Wizyta w Muzeum Historii Naturalnej za straszna. Ze względu na dinozaury.

W ofercie bilety czasowe, które mają uchronić turystów przed poceniem się w tłumie zwiedzających. Z tej beznadziejnej wycieczki widać więcej ludzkich pach, niż dinozaurów.

 Usytuowany w centrum miasta na 350 akrach ziemi Hyde Park został również skrytykowany przez jednego z turystów, za zbyt małą ilość drzew. To prawdopodobnie jeden z największych parków w okolicach Londynu z najmniejszą ilością drzew i cienia. Tylko puste pole trawy rozciągającej się na horyzoncie. Miło jest tu może dla osób uprawiających jogging.  Tower Bridge? Nic spektakularnego. Odwiedzenie go może mieć sens jedynie, gdy chcesz mieć dobry widok na Tower of London.  British Museum? Za nudne... « Dane: TripAdvisor

29/03/2016 17:58:00

015 przegląd prasy

Londyn znajdzie się pod wodą W ciągu najbliższych dekad?

Źródło: Daily Mail

»

Do 2100 roku na skutek topnienia lodowców poziom wód podniesie się na tyle, że zakryje Londyn, Nowy Jork, Rio de Janeiro, Szanghaj.

Większość naukowców potwierdza, że woda idzie do góry. Stale. Jedni mówią, że zanim zaleje poczekamy dekady, inni że stulecia. Gdyby rację mieli ci pierwsi to w ciągu 50 – 150 lat morza i oceany podniosą się o kilka metrów. Łatwo wyobrazić sobie widok miasta, które przykrywa woda na wysokość nawet kilku pięter.

Dane pochodzą z europejskiego magazynu naukowego "Atmospheric Chemistry and Physics", który wymienia pierwsze objawy nadchodzącej katastrofy. Wśród nich znajdują się: narastające fale ekstremalnych upałów, powodzie, wdzieranie się wody na ląd, sztormy i rozpad gór lodowych na części. Da się powstrzymać?

Tak, mówią zwolennicy teorii o redukcji emisji zanieczyszczeń do atmosfery.

Bzdura, powtarzają inni, nie da się nic zrobić. To zmiany już rozpoczęte, których zatrzymać się nie da.

Wszystko to prawda. Ocieplenie klimatu ma miejsce.

Wiemy nawet w jaki sposób do niego dochodzi, jednak to za duża siła natury, aby jej przeciwdziałać w znaczącym stopniu. Ekstremalnie wysokie temperatury pomiędzy tropikami i biegunami tworzyć będą niesamowicie silne burze. Już raz tak było, 120 tys. lat temu, gdy nastąpiło naturalne ocieplenie klimatu na skutek którego poziom wód podniósł się o 6 – 9m. W periodyku „Natural Climate Change” naukowcy mówią rzeczywiście o zatopieniu wielu miejsc na świecie położonych przy linii brzegowej. Ośrodki i centra rozmieszczone na zagrożonym terenie będą musiały być zawczasu przeniesione na tereny w głąb lądu. Najgorszy scenariusz przewiduje skok o 7 stopni Celsjusza do 2300 roku. Rozmiar oceanów znacznie się powiększy, tak więc w ciągu nadchodzących 100 lat należy podjąć konkretne decyzje co do przyszłości tych miejsc.

Zwolennicy teorii naturalnego ocieplenia uspokajają, że reakcje klimatu rozłożone są na tysiące lat, aczkolwiek pierwsze odczuwalne dla nas zmiany, nastąpią dużo szybciej. (SM) « 628-MAKIETA 1 01-23.indd 15

29/03/2016 17:58:00

016

WIADOMOŚCI Na Wyspach

Rodzice niepokoją się o czyste powietrze

»

YouGov przepytało mieszkańców stolicy Wielkiej Brytanii, którzy są rodzicami, o ich największe obawy związane z przyszłością swoich pociech. Okazało się, że to nie przypadkowa ciąża, problemy z używkami czy ze złym żywieniem przyprawiają ich o nowe siwe włosy. Londyńczycy najbardziej obawiają się, czy ich dzieci będą miały czym oddychać.

Aż 43 procent rodziców wskazało jakość powietrza jako największe zagrożenie dla zdrowia pociech. Gdy pytano się o to, czy rodzica martwi zanieczyszczenie powietrza w Londynie, aż dwie

trzecie badanych przyznało, że jest to dla nich problem, a tylko trzy osoby na sto powiedziały, że w ogóle się tym nie przejmują.

Londyński smog, choć nieporównanie mniejszy niż przed laty i osiągający poziomy, o których wiele miast w Polsce mogłoby pomarzyć, może stać się głównym tematem samorządowej kampanii wyborczej. Wszyscy kandydaci na burmistrza Londynu przyznali, że chcą się zmierzyć z tym problemem, choć najbardziej przekonująco w tej kwestii wypada kandydatka zielonych Sian Berry. «

oto główne 10 zagrożeń dla dzieci zdaniem londyńskich rodziców (w nawiasie procent respondentów) 1. Zanieczyszczenie powietrza 43% 2. Stres 29% 3. Zła dieta 23% 4. Mała aktywność fizyczna 21% 5. Narkotyki 17% 6. Alkohol 16% 7. Papierosy 13% 8. Nie wiem 8% 9. Coś innego 9% 10. Seks bez zabezpieczeń 4%

Badanie przeprowadził YouGov w drugim tygodniu marca na reprezentatywnej grupie 1015 respondentów

Fot. PAP/EPA/Andy Rain

Rolnicy protestowali w stolicy

Farmerzy ze wszystkich zakątków Anglii i Walii zjechali do Londynu, by zaprotestować w centrum brytyjskiej stolicy przeciwko narzucaniu cen na produkty rolnicze przez supermarkety. Demonstranci wzywali władze do obrony interesów rolników.

628-MAKIETA 1 01-23.indd 16

29/03/2016 17:58:03

017

628-MAKIETA 1 01-23.indd 17

29/03/2016 17:58:06

018

WIADOMOŚCI unia europejska

Otwarte granice stanowią zagrożenie Zamachy w Brukseli pokazały, że belgijskie służby nie są w stanie ochronić swoich granic, co zagraża bezpieczeństwu całej strefy Schengen – ocenia ekspert ds. bezpieczeństwa Julie Lenarz, dyrektor wykonawcza Human Security Centre w Londynie.

»

– Z tego co wiemy, terroryści przemieszczali się po Europie dość swobodnie, między innymi do Francji czy Austrii. (...) Belgia była w przeszłości nazywana „upadłym państwem” i dziś coraz bardziej widać, że faktycznie nie jest w pełni sprawnie funkcjonującym europejskim krajem. To wynika z porażającej słabości instytucji, zwłaszcza źle wyposażonych i zbyt małych służb specjalnych – twierdzi Lenarz.

Jak podkreśla, belgijskie służby mają szczegółową wiedzę o terrorystach przebywających na terenie kraju, ale ze względu na ograniczone możliwości operacyjne, nie są w stanie wszystkich skutecznie obserwować.

– Zamachowcy mają tego świadomość, wykorzystują te dziury instytucjonalne i właśnie dlatego wybrali Brukselę na swoją europejską centralę – podkreśla, dodając, że Belgia ma najwyższy odsetek zidentyfikowanych bojowników Państwa Islamskiego w stosunku do liczby mieszkańców kraju.

Lenarz, która w przeszłości pracowała także między innymi dla brytyjskiego rządu, powiedziała, że konieczne jest zwiększenie wymiany informacji wywia-

628-MAKIETA 1 01-23.indd 18

dowczych, a także centralna koordynacja działań, aby uniknąć chaosu związanego z istnieniem kilkudziesięciu relacji bilateralnych pomiędzy członkami Unii Europejskiej, bez ogólnego obiegu informacji.

– Sama Belgia nie jest w stanie rozwiązać tego problemu i w krótkim okresie zreformować swoich służb – potrzebuje do tego wsparcia pozostałych państw Unii Europejskiej. Problem polega na tym, że żadna z dużych europejskich służb – brytyjskie MI6, niemieckie BND – nie chce, aby ktokolwiek wtrącał się w ich operacje. W efekcie ich skuteczność jest znacznie mniejsza niż gdyby do takiej współpracy doszło – ocenia.

Jak podkreśla, działania antyterrorystyczne mają charakter na tyle uniwersalny, że ich skoordynowanie nie powinno wzbudzić oporu nawet w eurosceptycznych krajach, jak Wielka Brytania.

– Terrorystów nie interesują nasze granice, państwa narodowe i różnice: wszyscy jesteśmy dla nich wrogiem, bez znaczenia, czy w Belgii, Francji czy w Wielkiej Brytanii. O miejscu ataku zdecyduje to, gdzie będzie najłatwiej go przeprowadzić i gdzie to przyniesie największy rozgłos – mówi ekspertka.

Lenarz powiedziała, że w przypadku dobrze funkcjonujących służb specjalnych jedynym realnym zagrożeniem są ataki tzw. samotnych wilków, czyli pojedynczych osób, przeprowadzone bez szerokiej koordynacji działań.

– Każdy telefon, kontakt, próba zaplanowania większej akcji sprawiają, że akcja staje się zauważalna dla służb. W pewnym sensie takie ataki jest łatwiej zatrzymać – ocenia, dodając, że fakt, iż w Brukseli doszło do skoordynowanego i wcześniej przygotowanego zamachu podkreśla skalę klęski lokalnych służb.

Jej zdaniem Polska nie była dotąd w centrum zainteresowania terrorystów i nic nie wiadomo o istniejących na jej terenie siatkach potencjalnych zamachowców, ale „organizacja Światowych Dni Młodzieży lub szczytu NATO może zwrócić ich uwagę i stanowić okazję do wykorzystania dla swoich celów” – ostrzega ekspertka.

Jak podkreśla Lenarz, za przykład dobrze funkcjonujących służb może służyć brytyjskie MI6, które w ciągu ostatnich 18 miesięcy udaremniło siedem ataków terrorystycznych na terytorium Wielkiej Brytanii. «

29/03/2016 17:58:07

019

628-MAKIETA 1 01-23.indd 19

29/03/2016 17:58:09

020

WIADOMOŚCI Gospodarka

Ekologiczny samochód roku Podczas salonu samochodowego w Nowym Jorku przyznano wodorowej Toyocie Mirai tytuł World Green Car of The Year – czyli ekologicznego auta roku. Na krótkiej liście finalistów znalazły się nowa Toyota Prius i Chevrolet Volt.

»

niej, jako seryjny model został wprowadzona do sprzedaży w Japonii, Niemczech, Wielkiej Brytanii, Danii i Stanach Zjednoczonych.

Energia elektryczna zasilająca silnik w samochodzie powstaje dzięki reakcji wodoru z tlenem w ogniwach.

Wodór jest zmagazynowany pod ciśnieniem 700 barów w dwóch trójwarstwowych zbiornikach z kompozytów z włókna węglowego i szklanego.

Producent przypomina, że wodór, który można pozyskać w sposób ekologiczny np. z wykorzystaniem energii wiatrowej, i który łatwiej magazynować niż prąd, ma stać się paliwem przyszłości. Stosowanie go na przemysłową skalę może zmniejszyć o 80 proc. emisję dwutlenku węgla do atmosfery,

generowaną z powodu wykorzystywania paliw kopalnych – przekonuje japoński koncern.

W USA funkcjonuje obecnie kilkanaście stacji tankowania wodoru, tego typu infrastruktura jest także na terytorium Niemiec, Danii i Wielkiej Brytanii. Sieć stacji tankowania wodoru ma powstać również w Polsce.

Pierwsza w ciągu najbliższych 5 lat. Takie obiekty znajdą się w Warszawie, Poznaniu, Białymstoku, Szczecinie, okolicach Łodzi, Trójmiasta i Katowic oraz we Wrocławiu i Krakowie – tłumaczy Toyota.

Projekt jest koordynowany przez Instytut Transportu Samochodowego i ma zostać zrealizowany do 2023 roku. «

Fot. David Becker/GettyImages

– Mirai był najważniejszym samochodem 2015 roku. Wraz z tym modelem nadeszła przyszłość motoryzacji. Wodór może stać się alternatywą dla kopalin, a tym samym obronić nas przed dominacją ropy naftowej.

To jest samochód wprowadzający cały świat w zupełnie nową epokę – wyjaśnił polski juror konkursu World Car of The Year, Maciej Pertyński.

W konkursie Mirai pokonał między innymi BMW 330 e Plug-in-hybrid, Volkswagena Passat GTE, MercedesaBenza C 350e, Nissana Murano Hybrid czy Nissana X-Trail Hybrid.

Toyota Mirai powstała na bazie koncepcyjnego modelu Toyota FCV, który zaprezentowano w 2013 roku na Tokyo Motor Show. Dwa lata póź-

628-MAKIETA 1 01-23.indd 20

29/03/2016 17:58:11

628-MAKIETA 1 01-23.indd 21

29/03/2016 17:58:13

022

WIADOMOŚCI Gospodarka

Zniosą „podatek od tamponów” Władze Wielkiej Brytanii poinformowały o porozumieniu z Komisją Europejską ws. likwidacji 5-proc. podatku VAT od kobiecych artykułów higienicznych. Zapowiedź zniesienia „podatku od tamponów” eurosceptycy przedstawiają jako zwycięstwo nad unijną biurokracją.

»

Temat ten od miesięcy zajmował opinię publiczną w Wielkiej Brytanii i sprawił, że ponad 300 tys. ludzi podpisało internetową petycję „Skończcie z opodatkowaniem miesiączki”.

Jesienią zeszłego roku rząd zapowiedział, że pozwoli na przekazywanie wpływów z „podatku od tamponów” organizacjom działającym na rzecz kobiet.

Odprowadzanie narzuconego przez

UE 5-procentowego podatku VAT od kobiecych artykułów higieny intymnej brytyjscy przeciwnicy Unii Europejskiej przedstawiali jako przykład wtrącania się Brukseli w sprawy suwerennego państwa.

Minister skarbu George Osborne powiedział, że unijni przywódcy zgodzili się na zaproponowane przez Komisję Europejską zniesienie tego podatku.

Rzecznik premiera Davida Camerona poinformował, że szef rządu „forsował” ten postulat wśród pozostałych przywódców i zdołał zdobyć ich poparcie.

23 czerwca w Wielkiej Brytanii odbędzie się referendum, w którym Brytyjczycy zdecydują, czy ich kraj ma opuścić UE czy w niej pozostać. Rząd Camerona przekonuje, że dla kraju korzystniejsze będzie pozostanie we Wspólnocie. «

Polski biznes rekrutuje na emigracji Polskie firmy dostrzegły wartość rodaków studiujących na Wyspach, ale tylko nieliczne zabiegają o absolwentów. Sprawę opisał „Puls biznesu”.

628-MAKIETA 1 01-23.indd 22

»

Firma doradcza Boston Consulting Group (BCG) bada, gdzie uczący się i pracujący już w Wielkiej Brytanii Polacy chcą robić karierę. Tym razem ankieterzy sprawdzili też, jakie plany wobec nich ma biznes nad Wisłą.

Okazuje się, że londyńskie Polish Economic Forum w ciągu pięciu lat urosło do rangi największej polskiej imprezy gospodarczej poza krajem i stało się platformą spotkań biznesu ze studentami. Start był jednak trudny.

– Na początku na forum nie pojawiały się żadne firmy z kraju – przyznaje Nina Hałabuz, odpowiedzialna za komunikację i marketing w BCG. Firmy nie widziały szans na skuszenie absolwenta Oxfordu, Cambridge czy LSE. Ale okazuje się, że studenckich emigrantów motywują nie tylko wysokie zarobki, lecz także praca przy ambitnych projektach, a takich nad Wisłą wcale nie brakuje – twierdzi „Puls Biznesu”. «

29/03/2016 17:58:14

023

628-MAKIETA 1 01-23.indd 23

29/03/2016 17:58:15

024

TEMAT NUMERU wojna i biznes

Psy wojny pod nowym szyldem Najemnictwo to zjawisko niemal równie stare jak wojna.

Choć zmieniało się przez wieki, to nigdy nie zniknęło całkowicie. Na przełomie XX I XXI wieku powróciło z nową siłą w postaci tzw. prywatnych firm wojskowych, budząc przy tym wiele kontrowersji. Wielka Brytania jest jednym ze światowych centrów tego zjawiska.

Marcin Szczepański

»

Nie wiadomo, kiedy pojawiło się wśród naszych przodków zjawisko wojny. Bez większego ryzyka można założyć, że istniało ono zawsze. Wiadomo natomiast, że od zarania dziejów ludzie gotowi byli płacić za to, by ktoś inny walczył w ich imieniu. Na przestrzeni wieków najemnictwo przeżywało wzloty i upadki swojej popularności; było też w różny sposób uzasadniane. W swoim obecnym kształcie jest ono jednak zjawiskiem zupełnie nowym i wyłamującym się z dotychczasowych definicji.

Każdy, kto choćby pobieżnie śledził telewizyjne czy prasowe doniesienia z wojen w Iraku, Afganistanie, byłej Jugosławii czy lokalnych konfliktów w Afryce, musiał spotkać się ze zjawiskiem prywatnych firm wojskowych. Jak sama nazwa wskazuje, są to cywilne podmioty świadczące usługi o charakterze

628-MAKIETA 2 24-41.indd 24

paramilitarnym. Było o nich głośno przede wszystkim w Iraku, gdzie wykonywały na rzecz sił koalicji antyirackiej cały szereg usług – od sprzątania czy kateringu przez logistykę, aż po konwojowanie transportów czy ochronę kluczowych obiektów, np. ambasad czy strategicznych obiektów przemysłowych. Częste były przypadki, w których pracownicy tych firm zmuszeni byli używać broni, stając się tym samym regularnymi żołnierzami. W szczytowym okresie konfliktu w Iraku sama tylko armia amerykańska zatrudniała ich grubo ponad 100 tys. Statystyki obejmujące Irak oraz Afganistan mówią o ponad 250 tys. pracownikach prywatnych firm wojskowych.

Najemnicy poza kontrolą

Czym współczesne prywatne firmy wojskowe różnią się od swoich »

29/03/2016 17:56:20

025

Średniowieczni rycerze najemni, szwajcarscy najemnicy, floty kaperskie czy francuska Legia Cudzoziemska, zawsze stanowiły część sił zbrojnych danego państwa. Współczesne prywatne firmy wojskowe nie podlegają dowództwu armii, przez co rząd, który je zatrudnia nie bierze na siebie niemal żadnej odpowiedzialności za ich działania

628-MAKIETA 2 24-41.indd 25

29/03/2016 17:56:23

026

TEMAT NUMERU wojna i biznes historycznych poprzedników? Kluczową różnicą jest ta, że starożytni, średniowieczni czy nowożytni najemnicy stanowili zawsze rzeczywistą część armii kraju ich rekrutującego, który brał odpowiedzialność za ich działania. Czy to średniowieczni rycerze najemni, obecni niemal w każdej ówczesnej armii, słynni szwajcarscy najemnicy uzbrojeni w halabardy w czasie wojen włoskich, floty kaperskie czy korsarskie na morzach i oceanach całego świata czy wreszcie XXwieczna francuska Legia Cudzoziemska – wszystkie te formacje łączył fakt, że były częścią sił zbrojnych danego państwa czy władcy. I to właśnie kwestia odpowiedzialności stanowi tu kluczowy element. Prywatne firmy wojskowe związane są co prawda kontraktami z odpowiednimi departamentami rządowymi ale w praktyce nie stanowią części sił zbrojnych ani nie podlegają dowództwu armii.

Z drugiej strony, rząd nie bierze na siebie niemal żadnej odpowiedzialności za ich działania.

Jakie są praktyczne konsekwencje takiego stanu rzeczy? Jest ich wiele. Najbardziej oczywistą jest rachunek ekonomiczny wynikający z outsourcingu określonych, często bardzo drogich, usług. Po drugie, jak już wspomniano, rząd zmywa z siebie de facto odpowiedzialność za popełniane przez pracowników tych firm wykroczenia czy przestępstwa. Co prawda w prawie niektórych krajów taka odpowiedzialność istnieje (np. w USA), jednak wizerunkowo nie uderza to tak bardzo w rząd, jak ewentualne przestępstwa popełnione przez żołnierzy. Oznacza to, że poszkodowany zmuszony jest często wytoczyć powództwo konkretnej firmie i potykać się przed sądem z jej prawnikami. Inną „korzyścią” dla rządu jest, jak to miało miejsce w przypadku USA w Iraku, niezaliczanie poległych pracowników prywatnych firm do bilansu ofiar w armii. Ponownie, z punktu wizerunkowego oznaczało to mniej poległych „amerykańskich chłopców”.

Wreszcie, pracownicy prywatnych firm wojskowych nie mają statusu kombatantów, co w praktyce oznacza, że podczas wojny nie chroni ich prawo międzynarodowe w postaci choćby konwencji genewskich dotyczących jeńców. Firmy te działają de facto w szarej strefie prawa międzynarodowego a jedyne umocowanie prawne jakie posiadają to prawo kraju, który je zatrudnia. Istnieje co prawda konwencja ONZ zakazująca najemnictwa ale ani USA ani Wielka Brytania jej nie podpisały, podobnie jak wiele innych państw.

Brytyjczycy przecierają szlak

Mówiąc o prywatnych firmach wojskowych najczęściej ma się na myśli firmy amerykańskie zatrudniane przez amerykańską armię. Tymczasem pierwsza firma uznawana za prekursora całego zjawiska powstała 628-MAKIETA 2 24-41.indd 26

29/03/2016 17:56:26

027 w Wielkiej Brytanii. Jej współzałożycielem w 1965 roku był nie kto inny, jak słynny sir David Stirling, twórca Special Air Service – brytyjskich sił specjalnych.

Wraz z byłymi towarzyszami z wojska, w tym członkami elitarnego SAS, założył firmę Watchguard International, która świadczyła usługi szkoleniowe m.in. w Jemenie czy kilku krajach afrykańskich. Stirling wiązany był również z nieudaną próbą obalenia rządu Muammara Kadafiego w Libii w 1970 roku. Brytyjczycy stanowili również gros członków grup najemniczych, które w latach 60. i 70. na potęgę uczestniczyły w przewrotach i zamachach stanu w całej niemal Afryce.

Tradycje brytyjskich najemników kontynuowały w latach 70. i 80. takie firmy jak Control Risks czy Defence Systems, które w dużym stopniu rekrutowały pracowników spośród byłych członków SAS. W czasie wojny w Iraku (po 2003 roku) w szczytowym momencie działało w rejonie konfliktu około 60 brytyjskich firm o charakterze paramilitarnym. W tej chwili ich liczba jest znacznie większa a podmioty takie jak G4S, Aegis Defence Services czy Control Risks należą do największych w tej branży.

Firmy te, podobnie jak ich amerykańskie odpowiedniki, nie mają już wiele wspólnego z najemnictwem okresu dekolonizacji. Są to ogromne korporacje o zyskach rzędu setek milionów funtów rocznie. Zatrudniają one często wysokich rangą emerytowanych wojskowych lub byłych członków rządu, posiadają rozbudowane działy PR czy marketingu i prowadzą globalne interesy.

Z raportu organizacji charytatywnej War on Want, poświęconemu zjawisku prywatnych firm wojskowych wynika, że aż 14 tego typu firm ma swoje siedziby w Hereford, tuż obok bazy jednostki specjalnej SAS, a przynajmniej 46 zatrudnia obecnie byłych żołnierzy brytyjskich sił specjalnych.

Iracki boom na usługi wojskowe

Choć na sporą skalę brytyjskie firmy wojskowe znajdowały zajęcie już w latach 90. (pierwsza wojna w Iraku, konflikt w byłej Jugosławii, Afryka), to swego rodzaju inkubatorem tej branży stała się wojna iracka z 2003 roku. Według relacji pracowników tych firm, przytaczanych przez raport War on Want, zapotrzebowanie na 628-MAKIETA 2 24-41.indd 27

tego typu usługi było wówczas tak duże, że kontrakt na wiele milionów funtów można było otrzymać bez konieczności wykazania się większym doświadczeniem czy rekomendacjami.

Brytyjskie firmy od początku konfliktu świadczyły szereg usług dla amerykańskiej armii (np. w zakresie szkolenia i wyposażenia irackich sił bezpieczeństwa), a także dla nowego rządu irackiego po jego ukonstytuowaniu się w 2006 roku (jak choćby ogromny kontrakt dla Aegis Defence Services na ochronę kluczowych obiektów w portowym mieście Basra przed zamachami terrorystycznymi).

Na sporą skalę z usług prywatnych firm wojskowych korzystał w Iraku także rząd brytyjski. Rocznie miały to być kontrakty na średnio 50 mln funtów.

Co ciekawe, zapotrzebowanie na tego typu usługi nie wygasło w Iraku ani po zakończeniu działań zbrojnych, ani nawet po wycofaniu się z tego kraju wojsk koalicyjnych. Największymi zleceniodawcami zostały wówczas prywatne koncerny (ze szczególnym uwzględnieniem sektora naftowego), chcące prowadzić interesy w nadal niespokojnym Iraku. Oprócz typowych zadań jak ochrona pól naftowych, rurociągów czy budynków biurowych, firmy te świadczą usługi bardziej kojarzące się z wywiadem oraz lobbingiem.

Afryka wciąż dzika

Oczywiście działalność prywatnych firm wojskowych to nie tylko okres wojny w Iraku i Afganistanie. Kluczowym rynkiem dla tego typu podmiotów od dawna była i jest Afryka. Jak już wspomniano, działalność grup najemników sięga tam okresu dekolonizacji. Nieustanne konflikty międzynarodowe oraz wewnętrzne stanowiły idealną pożywkę dla firm oferujących usługi paramilitarne.

Regionalnym centrum tego biznesu była, szczególnie w latach 90., Republika Południowej Afryki, gdzie obalenie apartheidu sprawiło, że źródło utrzymania straciły nagle setki, jeśli nie tysiące, członków sił specjalnych oraz służb bezpieczeństwa. Na ich bazie powstały firmy, takie jak choćby najsłynniejsza z nich – Executive Outcomes, które dosłownie trzymały w szachu rządy wielu mniejszych krajów. Dopuszczały się przy tym wielu zbrodni a także wykorzystywały swoją pozycję do przejmowania kontroli nad nielegalnym handlem surowcami »

Pracownicy prywatnych firm wojskowych nie mają statusu kombatantów, (...) nie chroni ich prawo międzynarodowe w postaci choćby konwencji genewskich dotyczących jeńców

29/03/2016 17:56:27

028

TEMAT NUMERU wojna i biznes

czy kamieniami szlachetnymi (np. ropą w Anglii czy diamentami w Sierra Leone).

Przy czym w ich interesie nie leżało ostateczne rozwiązywanie konfliktów a wręcz przeciwnie, umiejętne ich podtrzymywanie by nie stracić źródła dochodów.

Wiele z tych firm zostało ostatecznie zdelegalizowanych a ich szefowie trafiali przed sądy.

Nowym impulsem dla zainteresowania Afryką ze strony prywatnych firm wojskowych była tzw. arabska wiosna. Nowe rządy krajów Afryki Północnej (Tunezja czy Libia), chcąc umocnić swój chwiejny autorytet, zwracały się często w stronę takich właśnie podmiotów. Jeszcze większe zapotrzebowanie na owe usługi generował sektor prywatny, w tym wielkie międzynarodowe firmy naftowe, obawiające się o bezpieczeństwo swoich instalacji wydobywczych i przesyłowych.

Co ciekawe, z usług prywatnych kontraktorów w zakresie doradztwa czy logistyki korzystają w Afryce także organizacje międzynarodowe, jak choćby ONZ w trakcie misji stabilizacyjnej w Demokratycznej Republice Kongo czy Unia Europejska podczas operacji w Czadzie oraz Republice Środkowoafrykańskiej.

Wszystkie największe brytyjskie firmy wojskowe obecne są w Afryce. Dla przykładu, Aegis Defence System chwali się doświadczeniami z 18 afrykańskich 628-MAKIETA 2 24-41.indd 28

krajów a G4S podaje, że w Afryce osiąga obroty rzędu 500 mln funtów.

Na morzach i oceanach

Zupełnie nowym kierunkiem zaangażowania dla prywatnych firm wojskowych stały się w ostatnich latach morza i oceany. Nasilająca się skala współczesnego piractwa zmusza armatorów do korzystania z usług tych firm do ochrony przewożonych ładunków oraz szkolenia własnych pracowników.

Ponownie pierwszoplanową rolę odgrywają na tym rynku firmy brytyjskie.

Ponad połowa firm zrzeszonych w ramach stowarzyszenia na rzecz Bezpieczeństwa Sektora Morskiego (SAMI) to podmioty zarejestrowane w Wielkiej Brytanii.

Według stowarzyszenia skala zapotrzebowania na tego typu usługi rośnie z roku na rok. Na samym Oceanie Indyjskim, najbardziej dotkniętym problemem piractwa, działa ponad 200 takich firm a ich obroty przekraczają już 500 mln dolarów rocznie. Kwota robi wrażenie zwłaszcza, że obsadzanie uzbrojonymi ochroniarzami statków pod brytyjską banderą możliwe jest dopiero od października 2011 roku.

Oprócz firm świadczących usługi paramilitarne w szerokim zakresie, jak choćby wspomniana już wielokrotnie G4S, istnieją również podmioty specjalizujące się

właśnie w ochronie statków czy instalacji wydobywczych na morzu. Rekrutują one pracowników zarówno wśród byłych żołnierzy sił specjalnych, jak również marynarki wojennej. Według raportu War on Wants, jedna z nich dysponuje własną flotą kilku łodzi zdolnych przewieźć 40 osób. Na każdej z nich stacjonuje helikopter oraz zdalnie sterowane drony.

Postępująca militaryzacja mórz i oceanów ma też jednak swoją ciemną stronę.

Nasilenie piractwa powoduje bowiem coraz częstsze przypadki, gdy uzbrojeni ochroniarze ostrzeliwali niewinnych rybaków w obawie przed potencjalną próbą ataku. Innym częstym nadużyciem jest kupowanie przez wiele spośród takich firm broni i innego sprzętu na czarnym rynku.

Pozwala to obniżyć koszty oraz uniknąć żmudnych procedur administracyjnych.

Jedną z brytyjskich firm przyłapanych na tym procederze była Protection Vessels International. Jej pracownicy zostali aresztowani w Erytrei pod zarzutem nielegalnego handlu bronią i prób jej przerzutu za granicę a także szpiegostwa.

Innym sposobem omijania ograniczeń w dostępie do broni i sprzętu wojskowego są tzw. „pływające zbrojownie”. Są to zacumowane na stałe bądź ruchome okręty, na których prywatne firmy wojskowe przechowują swój sprzęt. Według raportu War on Wants działa ich obecnie na Oceanie Indyjskim 29/03/2016 17:56:29

029 około 20. Wykorzystują one lukę w prawie międzynarodowym, dotyczącą jurysdykcji nad obszarami mórz i oceanów poza wodami terytorialnymi. Przykładem może być tu firma Sea Marshals, która zarządza jedną z takich „pływających zbrojowni”. Co ciekawe statek, na którym znajduje się magazyn broni i sprzętu, pływa pod banderą nie mającej dostępu do morza Mongolii.

Największym operatorem tego typu pływających magazynów, z których korzystają również brytyjskie firmy jest podmiot o nazwie Avant Grade Military Services. Firma ta jest bezpośrednio związana z rządem Sri Lanki a na pokładzie jej statków znajduje się uzbrojenie armii tego kraju.

Aby ukrócić korzystanie z szarej strefy w postaci „pływających zbrojowni”, brytyjski rząd stworzył w 2013 roku regulacje dotyczące legalnego działania takich jednostek na wodach międzynarodowych. Wydano wówczas około 50 koncesji na tego typu działalność.

Luki prawne psują wizerunek

Jest to jednak jedna z niewielu prób uregulowania sektora prywatnych firm wojskowych w brytyjskim systemie prawnym. Wielka Brytania nie posiada bowiem kompleksowych rozwiązań prawnych dotyczących tej branży. Według raportu Transparency International z lutego tego roku, stwarza to niepokojącą lukę prawną, która daje pole do nadużyć. Jedyną realną możliwością regulowania tego sektora są bezpośrednie kontrakty pomiędzy rządem a firmami, z których usług korzysta.

Cały ogromny sektor usług paramilitarnych na rzecz podmiotów prywatnych pozostaje więc de facto poza nadzorem państwa.

Istnieje co prawda międzynarodowy kodeks postępowania dla firm z tego sektora (IcoC), którego Wielka Brytania jest sygnatariuszem, a który jest czymś na kształt próby samoregulacji ze strony branży. Dokument ten, stworzony w 2010 roku, jest jednak zupełnie dobrowolny i brak podpisu pod nim nie dyskwalifikuje firmy ze starań o rządowe czy prywatne kontrakty.

Jak podkreśla raport War on Wants, dokument ten jest niewystarczający jako mechanizm regulacyjny. Władze stowarzyszenia, które powstało w oparciu o ten dokument, mają bardzo ograniczone możliwości kontroli przestrzegania standardów przez poszczególne firmy, a też nie mają do dyspozycji żadnych konkretnych sankcji wobec podmiotów, którym udowodni się łamanie zapisów kodeksu.

Brak wiążących regulacji międzynarodowych oraz często nieskuteczne i pełne luk prawnych regulacje poszczególnych krajów sprawiają, że sektor prywatnych usług wojskowych jest i pewnie jeszcze długo będzie postrzegany jako szara strefa. Dobrej prasy nie zapewniają sobie również same firmy, które często dopuszczają się mniejszych lub większych nadużyć. Wreszcie, za prywatnymi firmami wojskowymi wciąż ciągnie się zła sława historycznych najemników i nawet fakt, że wiele z nich notowanych jest na światowych giełdach i de facto działa jak wiele innych międzynarodowych korporacji, nie jest w stanie zerwać tej metki. « 628-MAKIETA 2 24-41.indd 29

29/03/2016 17:56:29

Fot. Sylvain Lefevre / Getty Images

030

KOMENTARZ TYGODNIA polityka

Lotnisko w Brukseli chwilę po zamachu

Spokojnie, to tylko terror Medialne emocje oraz nawoływania do zemsty jedynie nakręcają spiralę przemocy i radykalizmu. Reakcja Europy na zamachy w Brukseli powinna być powściągliwa.

Radosław Zapałowski

»

Celem terrorystów nie jest śmierć ani zniszczenie. To są jedynie środki do celu – zogniskowania uwagi na swojej polityce dzięki masowemu rozgłosowi, który jest nieodłącznym elementem krwawych ataków. Bomby są wypaczoną formą PR. Rozlana krew cywilów szaloną wersją politycznej reklamy. Strach, przerażenie i chaos zdziczałą próbą budowania marki. Niezwykle skuteczną. Zeszłotygodniowe zamachy w Brukseli powiązane z atakami w Paryżu i zatrzymaniem Salaha Abdeslama (współorganizatora zamachów we Francji z 13 listopada 2015 roku, który ukrywał się w Brukseli) są właśnie tym.

Samo zabijanie przypadkowych przechodniów dla terrorystów jest bez 628-MAKIETA 2 24-41.indd 30

znaczenia. Liczy się skala reakcji na ich bestialstwa, emocje opinii publicznej i działania elit politycznych. Terroryzm, nieco parafrazując Carla von Clausewitza, jest kontynuacją polityki za pomocą innych środków. Za atakami na Paryż i Brukselę stoi twór zwany Państwem Islamskim, który używając aktów terroru realizuje swoją politykę legitymizowaną ideologią islamskiego ekstremizmu.

W tym celu wykorzystuje, jak pokazała dotychczasowa praktyka, mieszkańców Francji, Belgii, Stanów Zjednoczonych, najczęściej byłych imigrantów lub ich dzieci. Dlatego silne głosy, które obarczają odpowiedzialnością za akty terroru uchodźców są niedorzecznością.

Imigranci nie są źródłem terroryzmu, chociaż mogą być i często są wykorzystywani jako narzędzie. Ewentualne zamy-

kanie granic, masowe wysiedlenia czy przymusowe deportacje – majaki prawicowych populistów, które pojawiają się za każdym razem, gdy w świecie zachodnim wybuchają bomby – nic nie dadzą.

Terror będzie się nasilał niezależnie od liczby muzułmanów zamieszkujących zachodnie metropolie. Jeśli cel jest polityczny i pojawia się silna wola jego realizacji, znajdzie się też metoda i ochotnicy.

Jak podczas Olimpiady w Monachium w 1972 roku.

Złudne poczucie bezpieczeństwa

Kiedy buzują emocje a krwawe obrazki przewijają się bez przerwy na ekranach telewizorów, ludzie zapominają, że w praktyce nie ma sposobu na zapew29/03/2016 17:56:32

031 nienie społeczeństwu całkowitego bezpieczeństwa i ochrony przed terroryzmem. Mówienie, że jest inaczej, jest myśleniem magicznym, albo cynicznym populizmem. Bez względu na uprawnienia służb specjalnych, środki finansowe, narzędzia do inwigilacji, nadzór i morderczą pracę policji czy analityków, liczbę żołnierzy, militarny arsenał i potencjał siatki wywiadowczej, zdeterminowani terroryści będą w stanie nas zaatakować. Polityka terroru jest stara jak świat i towarzyszy większości konfliktów. Terror, czyli zastraszanie i zaszczepianie grozy społeczeństwu – stosowały zarówno legiony rzymskie, jak i piloci bombowców w czasie drugiej wojny światowej. Po obu stronach.

Terror jest „standardowym wyposażeniem” każdej armii. Dlatego też mówienie o „walce z terroryzmem” jest równie sensowne jak nawoływanie do walki z wiatrakami. Dopóki istnieje wola polityczna, terror nie zniknie. Bo sam terroryzm nie jest abstrakcyjnym produktem abstrakcyjnej ideologii lub religii, tylko metodą. Taktycznym narzędziem, wykorzystywanym przez konkretne podmioty realizujące konkretną politykę. Skuteczność w ograniczaniu skali rażenia aktów terrorystycznych zależy od zdolności do właściwego rozpoznania tych podmiotów.

W przypadku ataków na Paryż i Brukselę źródło ataków jest znane, a ich cel dobrze zdefiniował François Hollande – to nie Francja ani Belgia, lecz Europa.

A dokładniej: kreowanie w Europie chaosu i zwiększanie psychozy oraz strachu.

A w dłuższej perspektywie zniszczenie zachodniego modelu politycznego, demokracji i liberalizmu.

Oczywiście samo diagnozowanie nie wystarczy. Tak jak i ewentualnie zniszczenie tzw. Państwa Islamskiego, a nawet, co pojawia się w rojeniach co bardziej nierozsądnych komentatorów, „święta wojna” z islamem. Problem jest o wiele bardziej złożony i wynika z rozbicia i chaosu na Bliskim Wschodzie, do czego doprowadziła zresztą polityka Zachodu.

Nie da się więc obronić przed falą przemocy zalewającą europejskie miasta bez stabilizacji regionu. A do tego nie ma ani pomysłu, ani jasnej strategii ani odpowiedniego politycznego klimatu. Zachód sam jest pogrążony w politycznym kryzysie, który z każdymi kolejnymi wyborami i z nabierającymi znaczenia skrajnie prawicowymi populistami przybiera jedynie na sile.

628-MAKIETA 2 24-41.indd 31

Banalność zła W swojej książce „Branding Terror” Artur Beifuss, były analityk ds. zwalczania terroryzmu w Organizacji Narodów Zjednoczonych pisze, że „terroryzm to jest zupełnie normalne zjawisko, wręcz banalne.

To media czynią z ataków coś niezwykłego”. To fakt. I na tym opiera się siła terroru. Wszyscy piszą tylko o tym, jak straszny jest terroryzm – dużo o wybuchach, śmierci, krwi. I dlatego jest to bardzo ciężki, mroczny temat, o którym nie potrafimy rozmawiać. Jesteśmy tak spanikowani, przerażeni, że nie wiemy, jak się za niego zabrać.

Tymczasem wszelkie badania akademickie dość jasno mówią, że terroryzm jako strategia militarna czy polityczna jest nieskuteczny. Ogromna większość grup terrorystycznych nie przetrwa więcej niż dziesięć lat i nie osiągnie swoich

i antymuzułmańska panika, postępujące rozbicie i tak wątłej jedności europejskiej, którą ujawnił kryzys wywołany napływem uchodźców, jest realizacją wymarzonego scenariusza terrorystów. Dlatego tym bardziej istotne, bardziej niż w przypadku wcześniejszych zamachów, jest zachowanie zimnej krwi. I dotyczy to raczej „zwykłych ludzi” niż elit politycznych, które świadome zagrożenia wciąż zachowują się powściągliwie. „To czas,

by Europa się jednoczyła. Nie możemy żyć w strachu, musimy działać razem i wspólnie walczyć z terrorem – mówił Guy Verhofstadt, były premier Belgii i szef liberałów w Parlamencie Europejskim.

Szybko pojawiły się typowe retoryczne zaklęcia o „integrowaniu mniejszości z resztą społeczeństwa”, czy „niepiętnowaniu wszystkich muzułmanów z racji zamachów”, ale ich wydźwięk jest coraz słabszy. Bo „zwykli ludzie” coraz bar-

celów. Doskonale rozumieją to bojownicy Państwa Islamskiego, którzy jako pierwsi świadomie wykorzystują terror i przemoc nie tyle do realizacji swojej polityki, co do promowania swojej „marki”. Spektakularne zamachy i barbarzyńskie egzekucje mają z jednej strony budzić przerażenie, a z drugiej imponować i zachęcać do wstępowania w szeregi tej organizacji. Obcięte głowy pokazywane na serwisach społecznościowych są obrzydliwą, ale skuteczną metodą rekrutacyjną. Tak jak mord na ponad trzydziestu osobach w Brukseli. Problem w tym, że okoliczności i klimat w Europie powodują, że oprócz PR Państwo Islamskie osiąga swoje polityczne cele – destabilizując i kreując chaos na starym kontynencie.

Reakcja opinii publicznej, antyuchodźcza

dziej się radykalizują. Mowa nienawiści z internetu przenika do głównego nurtu debaty publicznej. Ksenofobiczni, nieodpowiedzialni politycy, zyskują poparcie i znaczenie.

Media żerując na popularności tematu taśmowo produkują informacje z muzułmanami, emigrantami i uchodźcami na pierwszym planie. Nakręcając tym samym spiralę nienawiści i nietolerancji. Radykalny islam się klika i kreuje radykalizm na Zachodzie. Polityczny cel terrorystów – pokazanie, że liberalna demokracja jest fikcją i doprowadzenie do prześladowań muzułmanów niebezpiecznie zbliża się do realizacji. Najlepszą ochroną przed tą strategią jest powściągliwość i spokój, ale Europejczykom puszczają nerwy. «

Antyuchodźcza i antymuzułmańska panika, postępujące rozbicie i tak wątłej jedności europejskiej, którą ujawnił kryzys wywołany napływem uchodźców, jest realizacją wymarzonego scenariusza terrorystów

29/03/2016 17:56:33

032

felieton znowu dobroniak

Fot. PAP/EPA / Andreu Dalmau

„Oni ze mną nie rozmawiają.

Oni do mnie mówią”

Skarżyła się jedna z bohaterek serialu „Dom”.

Chodziło o to, że rodzina wygłasza do niej tylko komunikaty. Żadnego dialogu. Tylko informacje.

Takie jakby oświadczenia.

»

Prawdopodobnie problem jest większy. Obecnie dużo ludzi sporo mówi, ale większość niestety ma mało do powiedzenia – if you know what I mean ;) I tak przykładowo. Byłem jakiś czas temu na kongresie polskich organizacji studenckich. Na kongresie sporo dyskusji panelowych. Słowo „dyskusja” jest tutaj kluczem. Takim zaginionym. Ponieważ to, co się tam odbywało, „dyskusją” nie było. To znaczy było, ale tylko w obrębie osób w tzw. panelu. Potem, gdy zaczynały się „pytania z sali”, zaczynał się pro628-MAKIETA 2 24-41.indd 32

blem. Generalnie chodziło o to, że pytań nie było. Były za to oświadczenia czy wyznawanie swoich poglądów. Żeby nie było, że to studenci tylko tacy „mądrzejsi”, to podam przykład z targów w Cannes – MIPIM. Tym razem dyskusja panelowa z udziałem ministra Mateusza Morawieckiego plus kilku ekspertów. I znowu. Czas na pytania z sali. Czyli czas na oświadczenia ludzi siedzących w audytorium. I nagle niespodzianka. Zaczęły się pytania. Czyli jednak można?

Można. Jeśli nie jest się Polakiem.

Tak się złożyło, że jedyne pytania zadali

podczas tego „panelu” tylko obcokrajowcy. Polacy wydawali jak zwykle jedynie oświadczenia albo peany na cześć obecnej władzy.

To skłoniło mnie do pewnych przemyśleń – chociaż to słowo na pewno dla niektórych na wyrost. Dobra, raczej były to spostrzeżenia. Jak zwał tak zwał. Pojawiło mi się w głowie pytanie, co takiego wydarzyło się w naszych głowach, że wygłaszamy tylko opinie. Nie mamy żadnych pytań. Wszyscy już wszystko wiedzą. I doszedłem. Na razie tylko do wniosku. Takiego lekkiego. Bez głębszych badań socjologicznych, chociaż fakt, że dopiero po jednym głębszym można to zagadnienie szybciej rozebrać.

Polakom brakuje po prostu autorytetów.

Każdy jest autorytetem dla siebie samego.

Mało tego, spróbujmy mieć inne spojrzenie na świat. Inne od spojrzenia innego Polaka.

Wtedy leci hejt. Taki lekko głupi. Obrażający moją inteligencję. Hejt patriotyczny jednak często z błędami ortograficznymi i stylistycznymi. I tu dygresja: Jak można być patriotą nie znając dobrze ojczystego języka?

Wracając do meritum. Nie ma autorytetów. Nie ma. Obecna władza sama strzeliła sobie w stopę, dyskwalifikując autorytety według niej „niegodne”. Z tego hejtu na większość „wielkich Polaków” pozostało tyle, że teraz trudno PiS-owi wstawić na pomniki nowe autorytety, według nich te „godne”. Kto Mieciem wojuje, ten od Miecia ginie – mawiał pewien trzeci oficer na znanym polskim żaglowcu.

Jak inaczej tłumaczyć, że partia i jej zwolennicy, którzy określają się katolikami, krytykują papieża? Tak, hipokryzja.

Terlikowski i Lisicki na papieży! Śmiech.

Po prostu śmiech.

Niech ten rząd znajdzie już jakąś agencję pijarową, bo naprawdę robi się żenada.

I to muszą być co najmniej dwie agencje – jedna polska, a druga zagraniczna. Żeby było jaśniej, bo jak ktoś z PiS-u to przez przypadek przeczyta to jeszcze mu się pomyli. Zatem dużymi literami: ZAGRANICZNA AGENCJA PIJAROWA DLA ZAGRANICZNYCH, POLSKA AGENCJA PIJAROWA DLA KRAJOWYCH. Bo znowu jak się komuś pomyli to wyjdzie jakaś kiszka. Niestety zagraniczni nie kumają Polski, a krajowi nie kumają zagranicznych. Stąd te problemy. Eeeee… « 29/03/2016 17:56:34

033

628-MAKIETA 2 24-41.indd 33

29/03/2016 17:56:35

034

poradnik PRAWO

628-MAKIETA 2 24-41.indd 34

29/03/2016 17:56:38

035

628-MAKIETA 2 24-41.indd 35

29/03/2016 17:56:40

036

WIELKA BRYTANIA SPOŁECZEŃSTWO

5 lat więzienia za obozy polskie Jako wiceprezes Zjednoczenia Polskiego, a później jako rzecznik tej organizacji, brałem aktywny udział w „promowaniu spraw polskich” w Wielkiej Brytanii. Zawsze uważałem to określenie jako bardziej „dojrzałe” niż „bronienie dobrego imienia Polski”. W końcu, jaki inny kraj zachodni bawił się w podobne określenia.

Wiktor Moszczyński

»

Wielka Brytania świetnie wiedziała jak promować swoje interesy gospodarcze, polityczne i kulturalne za granicą, szczególnie przez BBC i działalność British Council, ale nigdy nie określała tego jako „obrona dobrego imienia Anglii”. Brytyjczycy w swoim czasie popełniali wielokrotnie więcej zbrodni, choćby w koloniach i w Irlandii. Była to czarna strona ich tzw. misji cywilizacyjnej. Lecz widocznie Brytyjczycy nie czuli się wystarczająco zakompleksieni, aby mieć potrzebę tłumaczenia się. Zaś ich sukcesy gospodarcze, naukowe i kulturalne mówiły same za siebie.

W latach 90.,gdy Polska znalazła się w sytuacji bardziej stabilnej, zaczęły pojawiać się w mediach brytyjskich od czasu do czasu wyskoki polonofobii opartej przede wszystkim na stosunkach polsko-żydowskich z czasu wojny. Zacząłem coraz częściej wgłębiać się w wypowiedzi Żydów, którzy przeżyli okupację w Polsce jeszcze jako dzieci, podczas gdy ich rodzice, którzy mieli bardziej dojrzały stosunek do przeżyć wojennych, już odeszli. Gdy ich rodzice traktowali polskie rodziny, które ich przechowywały w najprymitywniejszych często warunkach, jak zbawców, świadomi tego, co Polakom groziło za ratowanie Żydów – dzieci pamiętały głównie wszystko co negatywne, a więc niewygodę, głód, upokorzenia, a przede wszystkim wieczny strach przed zdradą przez innych Polaków. W odpowiedzi na tego rodzaju oskarżenia trzeba było reagować z pewnym wyrozumieniem, ale również stanowczością, w obronie polskiego państwa podziemnego i całej wielostronnej bohaterskiej akcji ratowania Żydów. A indywidualne akcje zdrady traktowaliśmy jako winę zdemoralizowanych jednostek czy wspólnot pozbawionych swoich stałych autorytetów, jak np. w Jedwabnem.

Ale w tej atmosferze oskarżeń o współudział Polaków w zbrodniach hitlerowskich 628-MAKIETA 2 24-41.indd 36

pojawił się jeszcze inny element, który był jakby urzeczywistnieniem poczucia krzywdy Polaków, choć na ogół był spowodowany przez nieszczęśliwy splot dwuznacznego przymiotnika. Chodziło o niefortunne określenie „Polish concentration camp”. Dla zachodnich dziennikarzy był to po prostu niechlujny skrót myślowy. Obozy były w Polsce, czyli obozy były „polskie”.

Właściwie gdyby nie ta atmosfera gorącej polemiki w sprawie roli Polaków pod okupacją niemiecką, określenie powyższe sami traktowalibyśmy jako dorywczą irytację. Lecz teraz traktujemy je niemal jako akt oskarżenia. Walka z tym określeniem stała się priorytetem dla dyplomacji polskiej i dla każdego Polaka. Z początku wszelkie próby poprawienia tych błędów redaktorzy angielscy odrzucali jako objaw przesadnej wrażliwości Polaków. Tłumaczyli nam, że to był po prostu skrót geograficzny. Lecz gdy odpisywałem, że nikt nie określa więzienia w Guantanamo na Kubie jako kubańskie, lecz jako amerykańskie, gazety poważniejsze zrozumiały brak logiki w ich argumentacji, a najbardziej pomogła nam oficjalna zmiana przez Unesco w nazwie Oświęcimia i innych obozów zagłady w roku 2007 na „German Nazi Concentration and Extermination Camp”. Problem jeszcze pozostał w Wielkiej Brytanii, np. w BBC i w gazetach lokalnych, gdzie często pojawiały się opisy młodych uczniów angielskich ze swoich wrażeń z wyjazdu do „polskiego obozu” w Auschwitz. (…) Widać jednak, że dla nowego rządu w Polsce, uwrażliwionego jeszcze bardziej niż jego poprzednik na temat „dobrego imienia Polski”, te sukcesy nie były wystarczające. Dwa tygodnie temu nowy wiceminister sprawiedliwości Patryk Jaki oświadczył na konferencji prasowej, że przygotowuje projekt umożliwiający wytaczanie spraw karnych i cywilnych za używanie zwrotu typu „polski obóz”, za które groziłaby kara do 5 lat więzienia. Przestępstwem ma być przypisywanie Polsce udziału i odpowie-

dzialności w zbrodniach III Rzeszy. Proponuje również zapisanie w Konstytucji że „dobre imię RP i narodu polskiego podlega ochronie prawnej”.

Jestem jak najbardziej za tym, abyśmy jako Polacy, przy pomocy władz RP, poprawiali błędne informacje o Polsce w prasie i polemizowali ze wszelkimi oszczerstwami. Ale wprowadzenie groźby postępowania karnego byłby wyśmiany za granicą, a w Polsce podważałby prawidłowość prac naukowych wykazujących przykłady współpracy, świadomej czy nieświadomej, między poszczególnymi jednostkami czy organizacjami polskimi a władzami niemieckimi. (…) Historycy polscy mają obowiązek dotarcia do prawdy w tych sprawach nawet jeżeli ta prawda jest dla nas przykra i irytująca. Ale ta irytacja nie może być powodem wprowadzenia restrykcji prawnych tylko dlatego, że daje społeczeństwu pewne poczucie satysfakcji, a daje nadgorliwym urzędnikom czy prokuratorom sygnał do polowania na tych, co piszą o sprawach drażniących nas. To nie pasuje do państwa wolnego i demokratycznego. Kłamstwa za granicą zwalcza się prawdą naukowo udowodnioną, a ignoranckie błędy zwalcza się ambitnym i kosztownym programem edukacyjnym, a nie groźbami prawnymi.

Pamiętajmy że Turcy wprowadzili już zaostrzone przepisy chroniące „dobre imię tureckości”, dzięki którym osadzają naukowców w więzieniu za oskarżenie rządu tureckiego o masakrę Ormian 100 lat temu, a obecnie za restrykcje przeciw Kurdom. Mimo tego cały świat jest zgodny, że Turcy tę masakrę wykonali i że prawa Kurdów są deptane. Nie zachowujmy się jak zakompleksieni Turcy; Wielka Brytania jest lepszym przykładem w bronieniu swoich interesów i wartości za granicą.

Pełny tekst do przeczytania w Tygodniu Polskim z 1 kwietnia 2016 r. Skróty pochodzą od redakcji.

29/03/2016 17:56:41

037

628-MAKIETA 2 24-41.indd 37

29/03/2016 17:56:43

038

WYDARZENIA Technologie

Shell Eco-marathon 2016 w Londynie Do rywalizacji zostało zaproszonych 229 drużyn studenckich z 28 krajów.

628-MAKIETA 2 24-41.indd 38

»

Ponad 200 ultra-energooszczędnych pojazdów już tego lata będzie mknąć dookoła Olimpijskiego Parku im. Królowej Elżbiety w Londynie podczas Shell Eco-marathon. Jest to pierwsza edycja tego wydarzenia w stolicy Wielkiej Brytanii.

Zawody potrwają od 30 czerwca do 3 lipca 2016 roku. Odbędą się one w połączeniu z czterodniowym festiwalem Make the Future – okazją do poznania nowych pomysłów i rozwiązań dla wyzwań energetycznych współczesnego świata.

– Od 30 lat Shell Eco-marathon dostarcza inspiracji zdolnym młodym

naukowcom z całego świata, by mogli samodzielnie zaprojektować i zbudować innowacyjne, energooszczędne pojazdy – powiedział Erik Bonino, prezes Shell w Wielkiej Brytanii. – Cieszę się, że tegoroczną edycję Shell Eco-marathon organizujemy właśnie w Londynie podczas festiwalu Make the Future.

Będzie to doskonała okazja, aby przyjrzeć się studentom, dla których technologia, kreatywność i nauka nie znają granic – dodał Bonino.

Organizatorzy Shell Eco-marathon zapraszają studentów do zaprojektowania i skonstruowania pojazdów, które 29/03/2016 17:56:44

039 przejadą możliwie najdłuższą odległość na ekwiwalencie jednego litra paliwa.

Polska reprezentacja na Shell Ecomarathon 2016:  ELVIC TEAM z Politechniki Lubelskiej  Green Arrow z Politechniki Warszawskiej  Hydrogen CarPG z Politechniki Gdańskiej  Iron Warriors z Politechniki Łódzkiej  SKAP 2 z Politechniki Warszawskiej  Smart Power Urban z Politechniki Śląskiej  WAT ECO TEAM z Wojskowej Akademii Technicznej  Rotor z Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Krośnie Zawody Shell Eco-marathon odbywają się w Europie już po raz 31., a Polska uczestniczy w nich od 11 lat. Z każdym rokiem poprzeczka stawiana przed drużynami jest coraz wyżej. Coraz bardziej restrykcyjne są też wymagania. – Cieszymy się, że reprezentacja zespołów z Polski mimo to nadal jest bardzo liczna i wierzymy w kolejne sukcesy naszych studentów – zaznaczyła Agata Hinc, rzecznik prasowy Shell Polska.

Pierwsza edycja Shell Eco-marathon odbyła się w 1985 r. Podczas tego wyścigu zwycięski pojazd przejechał 680 kilometrów na jednym litrze paliwa. Obecnie zauważyć można zróżnicowane podejście uczestników do kwestii konstrukcji swoich maszyn.

Począwszy od użycia drukarek 3D, po wykorzystywanie zastępczych źródeł energii, innych niż paliwo. Obecny rekord wynosi 3771 kilometrów przejechanych na jednym litrze paliwa – wystarczająco, aby dotrzeć z Londynu do Rzymu i z powrotem.

Więcej informacji na temat konkursu można znaleźć na stronie www.shell. com lub na portalach społecznościowych Facebook i Twitter, a na temat festiwalu Make the Future na stronie www.shell. co.uk/makethefuture.

O Shell Eco-marathon

Zawody Shell Eco-marathon zapewniają uczestnikom przestrzeń do przetestowania zaprojektowanych przez siebie pojazdów. Ma to na celu zainspirowanie młodych ludzi do wiązania przyszłości z nauką i inżynierią.

Wyzwanie stawiane przed uczestnikami wymaga od nich innowacyjnego 628-MAKIETA 2 24-41.indd 39

podejścia do rozwiązywania problemów, a także kreatywności oraz umiejętności współpracy. Jest to wyjątkowe, praktyczne doświadczenie, które wyposaża studentów w nieocenione umiejętności i wiedzę w zakresie zadań inżynieryjnych: projektowania, konstruowania i obsługi własnoręcznie stworzonego pojazdu.

W 2016 r. po raz pierwszy zawody odbędą się w Londynie i po raz pierwszy bliżej przestrzeni publicznej. Zespoły konkurować będą ze sobą na torze ulicznym, przygotowanym specjalnie na tę okoliczność.

W dniach 30 czerwca – 3 lipca, europejska edycja Shell Eco-marathon będzie świętować swoją 31. rocznicę. Zawody, to nie tylko wyzwania, ale też działania podjęte podczas tego wydarzenia, mające na celu zaangażowanie i zainspirowanie mieszkańców Europy, zainteresowanych przyszłością energii oraz technologiami, które sprostają przyszłym potrzebom energetycznym.

Shell Eco-marathon jest globalną inicjatywą, odbywającą się corocznie w Europie, Azji i Stanach Zjednoczonych.

Tegoroczna azjatycka edycja odbędzie się w dniach 3-6 marca w stolicy Filipin – Manili. Edycja amerykańska będzie miała miejsce w Detroit w stanie Michigan, od 22 do 24 kwietnia.

Make the Future jest festiwalem pomysłów i innowacji, wspierający nowatorskie rozwiązania energetyczne. To także platforma dla współpracy, innowacji oraz rozmów na temat globalnych wyzwań energetycznych. Make the Future to czterodniowe wydarzenie, odbywające się w londyńskim Parku Olimpijskim im. Królowej Elżbiety w dniach 30 czerwca – 3 lipca 2016 r. Poprzez wirtualne doświadczenia oraz praktyczne eksperymenty naukowe, odwiedzający będą mogli zobaczyć, jak może wyglądać energia przyszłości, czy będzie wydobywana z jej odnawialnych źródeł czy za pomocą technologii gazowych, bądź niskoemisyjnych.

W Parku Olimpijskim im. Królowej Elżbiety na odwiedzających czeka piękna zielona przestrzeń przeplatana wodnymi szlakami. Miejsce słynie także z wydarzeń sportowych oraz wieży ArcelorMittal Orbit, z której podziwiać można spektakularne widoki. Park znajdujący się w sercu wschodniego Londynu, zapewnia również nowe miejsca pracy, ośrodki kulturalne i edukacyjne. «

Co to jest?

Porusza się 25 km/h, zrobione jest za pomocą drukarki 3D i może pokonać trasę z Londynu do Rzymu i z powrotem, zużywając tylko jeden litr paliwa?

Więcej informacji na temat konkursu:

www.shell.com

Więcej informacji na temat festiwalu:

www.shell.co.uk/ makethefuture

29/03/2016 17:56:44

040

TRANSPORT londyn

Boris Johnson zniechęca do rozbudowy Heathrow Przygotował: Marcin Urban

»

Kończący kadencję mera Londynu Boris Johnson wykorzystał ostatnie chwile w gabinecie, by jeszcze raz zanegować budowę trzeciego pasa startowego na lotnisku Heathrow i przekonać do swojej wizji budowy nowego lotniczego huba na ujściu Tamizy. W raporcie przygotowanym na zlecenie ratusza wyliczono negatywne skutki trzeciego pasa dla zdrowia i budżetu państwa.

I tak, na szkodliwy hałas będzie narażonych dodatkowo 500 tys. mieszkańców 628-MAKIETA 2 24-41.indd 40

Londynu, w tym ponad 40 tys. dzieci ze 124 szkół. To więcej niż w przypadku pięciu innych lotnisk razem wziętych, które rywalizują z Heathrow o pozwolenie na rozbudowę. Zdaniem ekspertów trzeci pas zwiększy zachorowalność okolicznych mieszkańców na choroby serca, wylewy i choroby psychiczne, co będzie kosztować budżet nawet 25 mld funtów w ciągu 60 lat. Poza tym rozbudowa Heathrow zwiększy ruch na drogach prowadzących do portu, a co za tym idzie: zanieczyszczenie środowiska i liczbę wypadków.

W lipcu ubiegłego roku złożona z ekspertów i doradzająca rządowi Airports Commission, stwierdziła, że rozbudowa Heathrow jest ekonomicznie bardziej uzasadniona niż rozbudowa lotniska Gatwick, które także stara się o pozwolenie na budowę nowego pasa.

Po protestach mieszkańców i organizacji ekologicznych rząd opóźnił podjęcie ostatecznej decyzji o tym, gdzie powstanie nowy pas. Rozstrzygnie się to najwcześniej latem tego roku po przeprowadzeniu dodatkowej oceny oddziaływania na środowisko. « 29/03/2016 17:56:46

041

W 2018 roku rozpocznie się rewitalizacja centrum dzielnicy Wandsworth Town – podał Transport for London. Zmieni się organizacja ruchu, a co za tym idzie przebieg linii autobusowych. W planach jest budowa ścieżek rowerowych. Zmiany mają poprawić bezpieczeństwo przede wszystkim pieszych i rowerzystów. Nowe rozwiązania uspokoją też ruch na głównych skrzyżowaniach i obniżą poziom hałasu. Dzięki przebudowie ożywiona zostanie za to Wandsworth High Street, co ma pomóc działającym tam sklepikarzom. Rewitalizacja będzie finansowana przez TfL i władze dzielnicy Wandsworth.

628-MAKIETA 2 24-41.indd 41

Materiały Transport for London

Drogowa rewolucja w Wandsworth Town

Transport for London z powodzeniem zakończył testy systemu, który zapobiega przekraczaniu dozwolonej prędkości przez kierowców autobusów miejskich. Pionierskie rozwiązanie nie było dotąd używane w Wielkiej Brytanii. W ramach testów dwa autobusy zostały wyposażone w elektroniczny moduł, który monitoruje prędkość pojazdu i prędkość dozwoloną na danej ulicy. W razie zbyt szybkiej jazdy system zapobiega dalszemu przyspieszaniu i zbija prędkość do przepisowej.

W czasie testów autobusy jeździły z dozwoloną prędkością przez 97 - 99 proc. czasu. System osiągał największą skuteczność w strefach, w których wprowadzono ograniczenie do 20 mil na godzinę. Od przyszłego roku w automatyczną kontrolę prędkości będą wyposażone wszystkie nowe autobusy trafiające do zajezdni.

Fot. Transport for London

Komputer zwolni kierowców autobusów

29/03/2016 17:56:48

042

CAFÉ COOLTURA londyn

628-MAKIETA 3 42-67.indd 42

29/03/2016 17:02:04

043 COOLTUR POLECA A

FESTIWAL POLSKICH FILMÓW KINOTEKA Przygotował MARCIN URBAN 7-28.04. Londyn. Kina: BFI Southbank, Barbican, ICA, Regent Street Cinema, Close-Up Cinema, London Film Academy, Rich Mix www.kinoteka.org.uk

11 Minut, reż. Jerzy Skolimowski

628-MAKIETA 3 42-67.indd 43

Przegląd najnowszych polskich filmów i produkcji, które przeszły do klasyki polskiej kinematografii.

W tym roku organizatorzy przygotowali przeglądy dorobku Agnieszki Holland, Jerzego Skolimowskiego i zmarłego niedawno Andrzeja Żuławskiego.

Wśród najnowszych obrazów zobaczymy m.in. „Ciało” Małgorzaty Szumowskiej - film nagrodzony na festiwalu w Berlinie, „Anatomię zła” Jacka Bromskiego - zwycięzcę festiwalu w Gdyni, „Karbalę” Krzysztofa Łukasiewicza i „Obce niebo” Dariusza Gajewskiego. Festiwal otworzy najnowszy film Jerzego Skolimowskiego „11 minut” (07.04. Barbican Cinema), a na zamknięcie zobaczymy debiutancki film Janusza Morgensterna „Do widzenia, do jutra”.

Po projekcji odbędzie się koncert jazzowy, w którym wystąpi Wojtek Mazolewski Quintet.

29/03/2016 17:02:06

044

CAFÉ COOLTURA LONDYN

wystawy » FROZEN PLANET: FACE TO FACE Od 25.03. SEA LIFE London Aquarium, County Hall, Riverside Building, Westminster Bridge Rd, Londyn SE1 7PB. Stacja: Westminster. Otwarte codziennie 10:00 – 18:00. Bilety: £24.50 dorośli, £18.10 dzieci www.visitsealife.com/london SEA LIFE London Aquarium zaprasza na wirtualny spacer śladami twórców znakomitej serii dokumentów BBC Frozen Planet. Nowa stała ekspozycja w atrakcyjny sposób pokazuje życie zwierząt na biegunie północnym. Dzięki nowoczesnej technologii zobaczymy zapierający dech w piersiach zimowy krajobraz, a nawet zajrzymy pod lodowiec.

COOLTUR POLECA A

» PREMIER Z WOSKU Madame Tussauds, Marylebone Road, Londyn NW1 5LR. Stacja: Baker Street. Otwarte: patrz strona galerii. Bilety: od £23.10 www.madametussauds.com/london Muzeum figur woskowych Madame Tussauds pokaże w kwietniu podobiznę Narendra Modi - premiera Indii. Został on uznany przez magazyn Time za jednego z najbardziej wpływowych polityków świata 2015 roku.

»

RUSSIA AND THE ARTS: THE AGE OF TOLSTOY AND TCHAIKOVSKY

17.03. – 26.06. National Portrait Gallery, St. Martin's Pl, Londyn WC2H 0HE. Stacja: Charing Cross, Embankment, Leicester Square. Otwarte: sob. – śr. 10:00 – 18:00, czw. - pt.

10:00 – 21:00. Wstęp: £5 www.npg.org.uk Największa w ostatnich latach wystawa portretów wybitnych Rosjan przygotowana we współpracy z moskiewską galerią Tretiakowską. Okazją do kooperacji jest jubileusz 160-lecia obu galerii. W tym samym czasie w stolicy Rosji są eksponowane portrety znanych Brytyjczyków na wystawie „Elizabeth to Victoria: British Portraits from the Collection of the National Portrait Gallery”.

628-MAKIETA 3 42-67.indd 44

29/03/2016 17:02:08

045 teatr » THE SUGAR-COATED BULLETS OF THE BOURGEOISIE 07-30.04. Arcola Theatre, 24 Ashwin Street, Dalston, Londyn E8 3DL. Stacja: Highbury & Islington, Whitechapel. Spektakle: pon. – sob. 19:30, dodatkowo sob. 15:00. Bilety: od £10 www.arcolatheatre.com Sztuka porównuje życie mieszkańców Chin w dwóch epokach – rozkwitu komunizmu za panowania Mao Zedonga (1943-1969) i w 2016 roku, gdy gospodarka warta jest 11 trylionów dolarów i ma znaczący wpływ na ekonomię całego świata. W obsadzie jest 8 brytyjskich i azjatyckich aktorów m.in. Andrew Leung i Anna Leong Brophy.

COOLTUR POLECA A » DUTCHMAN

© State Tretyakov Gallery, Moscow

06-16.04. Young Vic, Young Vic, 66 The Cut, Waterloo, London SE1 8LZ. Stacja: Waterloo. Spektakle: pon. – sob.

19:30, dodatkowo śr. i sob. 14:30. Bilety: od £10 www.youngvic.org W wyjątkowo gorący dzień Lula i Clay spotkają się w nowojorskim metrze. Luźna rozmowa, stopniowo przechodzi we flirt, a z biegiem czasu we wzajemną fascynację. Podróż zmierza jednak do katastrofy. Sztuka bada źródła rasizmu i uprzedzenia rasowe obecne we współczesnych relacjach.

Reżyserka Ola Ince jest laureatką 2016 Genesis Future Directors Award.

Modest Mussorgsky pędzla Ilia Repin, 1881

628-MAKIETA 3 42-67.indd 45

29/03/2016 17:02:09

Fot. Dan Tsantilis

046

CAFÉ COOLTURA LONDYN

» GOODNIGHT MISTER TOM 05 – 09.04. Richmond Theatre, Little Green, Richmond, Surrey TW9 1QJ. Stacja: Richmond. Spektakle: pon. – sob. 19.30, dodatkowo śr., czw. i sob. 14.30. Bilety: od £14.40 www.atgtickets.com/venues/ richmond-theatre Głównym bohaterem jest młodych chłopak William Beech, który zostaje ewakuowany z zagrożonego wojną Londynu na prowincję, gdzie nawiązuje przyjaźń ze starzejącym się odludkiem o imieniu Tom. Sztuka zdobyła nagrodę Oliver Award i jest przeznaczona dla widzów w wieku od 8 lat.

» DOCTOR FAUSTUS 09.04. – 04.06. Duke of York’s Theatre, St Martin’s Lane, Londyn WC2N 4BG. Stacja: Leicester Square.

Spektakle: pon. – sob. 19:30, czw. i sob. 14:30.

Bilety: od £15 thejamielloydcompany.com Kit Harington znany z filmu „Game of Thrones” w roli Faustusa. Licząca 400 lat opowieść została przeniesiona we współczesne realia społeczeństwa trawionego przez chciwość i obsesję na punkcie celebrytów. Reżyserem jest Jamie Lloyd.

COOLTUR POLECA A

kino » EDDIE THE EAGLE Od 01.04. Komedia, UK. Reż. Dexter Fletcher, wyst. Taron Egerton, Hugh Jackman, Christopher Walken Dexter Fletcher przypomina sylwetkę najbardziej znanego brytyjskiego skoczka narciarskiego, który słynął z efektownych lądowań na buli.

To właśnie „Eddie Orzeł” skłonił organizatorów konkursów do wprowadzenia kwalifikacji.

628-MAKIETA 3 42-67.indd 46

29/03/2016 17:02:11

047

COOLTUR POLECA A

» BLACK MOUNTAIN POETS Od 01.04. Dramat, UK. Reż.

Jamie Adams, wyst. Tom Cullen, Alice Lowe, Dolly Wells, Rosa Robson

koncerty » MUSE 03-15.04., godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich.

Bilety: od £51

Photo by Michael Buckner/Getty Images

Neurotyczne siostry Claire i Lisa Walker po dokonanym przestepstwie znajdują schronienie w górach Walii, a także inspirację, która zmieni ich życie.

» VICTORIA Od 01.04. Dramat, Niemcy. Reż.

Sebastian Schipper, wyst. Laia Costa, Frederick Lau, Franz Rogowski, Burak Yigit, Max Mauff

628-MAKIETA 3 42-67.indd 47

Młoda Hiszpanka po przeprowadzce do Berlina poznaje młodego chłopaka i jego przyjaciół. Niewinna znajomość ma ukryty cel. Mężczyźni planują skok na bank.

29/03/2016 17:02:12

048

CAFÉ COOLTURA LONDYN+OPERA Photo by Jim Dyson/Getty Images

» BRAINSTORM 06.04., godz. 19:00. O2 Forum Kentish Town, 9-17 Highgate Rd, Londyn NW5 1JY. Stacja: Kentish Town. Bilety: od £28

» FISH (MARILLION) 29.04., godz. 20:00. Islington Assembly Hall, Upper St, Londyn N1 2UD. Stacja: Highbury & Islington. Bilety: tylko ze zwrotów

» ANASTACIA 02.05., godz. 19:00. London Palladium, Argyll St, Londyn W1F 7TF. Stacja: Oxford Circus. Bilety: £43.85

» BRYAN ADAMS

» MORLINY COOLTURA FESTIVAL:

KRZYSZTOF KRAWCZYK, ANIA DĄBROWSKA, GRZEGORZ HYŻY

14.05., godz. 18:00. Shepherd’s Bush Empire, Stacja: Shepherd’s Bush. Bilety: od £25

» RONAN KEATING 29.09., godz. 19:30. Eventim Apollo, 45 Queen Caroline Street, W6 9QH Londyn, Stacja: Hammersmith. Bilety: TBC

» ANDREA BOCELLI 01.10, godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £45

» ROD STEWART 22.11., godz. 19:00. O2 Arena, Millennium

» JEAN MICHAEL-JARRE 7.10., godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £35

628-MAKIETA 3 42-67.indd 48

» OMD 09.05., godz. 19:00. Royal Albert Hall, Kensington Gore, Londyn SW7 2AP. Stacja: South Kensington. Bilety: tylko ze zwrotów Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £73

» JUSTIN BIEBER 11-12 i 14-15.10., godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn.

Stacja: North Greenwich. Bilety: od £53.50

» LAURA PAUSINI 15.10., godz. 18:30. Eventim Apollo, 45 Queen Caroline Street, W6 9QH Londyn, Stacja: Hammersmith. Bilety: £43.75

JAZZ CAFE POSK

»

GUY TORTORA BAND FEAT. JANOS BAJTALA

02.04., godz. 20:30. Bilety: £12

» VASILIS XENOPOULOS 08.04., godz. 20:30. Bilety: £8

» ANDY NOWAK TRIO 09.04., godz. 20:30. Bilety: £8

COOLTUR POLECA A

Photo by Getty Images

07.05., godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £46

29/03/2016 17:02:13

© Roh. Photograph By Catherine Ashmore

049

Bryn Terfel jako Boris Godunov

Wielka opera, mała produkcja Dr Jacek Kornak

»

Od dawna czekałem na produkcję „Borysa Godunowa” w Royal Opera House. To opera Modesta Musorgskiego – jedno z najwspanialszych dzieł rosyjskiej muzyki. Rosyjski romantyzm miesza się tutaj z niekonwencjonalnymi rozwiązaniami melodycznymi i harmonicznymi, zapowiadającymi koniec pewnej epoki i początek modernizmu.

Jednak „Borys Godunow” to nie jedynie lekcja z historii muzyki, to przede wszystkim poruszający dramat władzy ilustrowany potężną muzyką.

W muzyce Musorgskiego są nawiązania do rosyjskiego folkloru, monumentalne sceny chóralne, intymne arie oraz wyszukana, mroczna orkiestracja.

Wszystko to jest idealnym materiałem na udaną produkcję operową.

628-MAKIETA 3 42-67.indd 49

Produkcja Richarda Jonesa jest osadzona we wnętrzach przypominających cerkiew. Czasy nie są bliżej sprecyzowane, na dobrą sprawę akcja może dziać się na początku XVII wieku, jak również w latach 60. XX wieku. Zapewne to celowy zabieg reżysera, który chce uwypuklić uniwersalny aspekt dramatu władzy, która niszczy ludzi na szczycie prowadząc ich często do szaleństwa lub śmierci. Scenografia nie zmienia się podczas całej opery. Ruch sceniczny jest dość dynamiczny, ale trochę miałem wrażenie, że gdy reżyser nie wiedział co w danej chwili zrobić na scenie, to kazał chórowi i aktorom biegać wte i wewte. Jednak nawet przy tym całym bieganiu po scenie wizualnie czuje się znudzenie, oglądając przez ponad dwie godziny tę samą scenografię. Nawet krzykliwe kostiumy nie bardzo pomagają. Jones skupił się na

ukazaniu szaleństwa Godunowa – jednak mam wrażenie, że to produkcja dla niskobudżetowego, prowincjonalnego teatru operowego, a nie dla jednej z czołowych scen operowych na świecie.

Z pewnością jednak warto wybrać się na to przedstawienie ze względu na muzykę. Antonio Pappano wspaniale poprowadził orkiestrę Opery Królewskiej w Londynie. Pod jego batutą muzyka Musorgskiego zniewalała swoją potęgą i budziła niepokój przez swoją dwuznaczność. W tytułowej roli wystąpił Bryn Terfel. Ten walijski bas-baryton stworzył poruszającą postać władcy na krawędzi szaleństwa. Momentami zabrakło mi siły i autorytetu w jego głosie, natomiast poruszające były liryczne fragmenty partii Godunowa. Terfel wykreował scenicznie przekonującą i sympatyczną postać zagubionego władcy. « 29/03/2016 17:02:14

628-MAKIETA 3 42-67.indd 50

29/03/2016 17:02:16

do t wa Oferta tro i jes ię p I II o, marca II piętr końca

ne o y u b ne r, get o tyczy biletów na: żpnaartdeo

628-MAKIETA 3 42-67.indd 51

29/03/2016 17:02:18

052

CAFÉ COOLTURA festiwal

Już wkrótce kolejna edycja festiwalu Days of Poland!

1 maja w Potters Fields Park odbędzie się kolejna edycja festiwalu „Days of Poland”. Gwiazdą wieczoru będzie dobrze znany publiczności zespół Lombard.

»

Festiwal Days of Poland corocznie odbywa się w maju, obok londyńskiego ratusza w Potters Fields Park, malowniczo położonego przy słynnym moście londyńskim Tower Bridge. Sam festiwal jest wspaniałą okazją do zaprezentowania dorobku kulturalnego, jak i kulinarnego Polski.

W niedzielę 1 maja w samym sercu Londynu będzie czekać moc atrakcji, zarówno dla dorosłych, jak i dla dzieci, m.in. konkursy z nagrodami przeprowadzone przez naszych sponsorów i patronów medialnych. Na głodnych i spragnionych będzie czekała tradycyjna pol628-MAKIETA 3 42-67.indd 52

ska kuchnia. „Bardzo się cieszymy, że możemy już po raz trzeci zaprezentować brytyjczykom oraz osobom odwiedzającym Londyn polskie tradycyjne tańce ludowe oraz wyśmienitą kuchnię polską. Nasz festiwal z roku na rok staje się coraz bardziej popularny. W planach na przyszły rok mamy przeniesienie festiwalu do większego parku znajdującego się w Centrum Londynu, który pomieści ponad 50 000 osób.” - mówi Ewelina Krzysztofik, Organizator.

Na festiwalowej scenie zobaczymy zespoły folklorystyczne Mazury, Orlęta oraz Karolinka, w różnych grupach wiekowych, które, jak co roku muzyką, strojami i tańcem, zatrzymują przechodniów i turystów, budząc wielkie zainteresowanie oraz porywając do tańca festiwalową publiczność. Gwiazdą wieczoru będzie legenda polskiej muzyki, zespół Lombard.

Zespół Orlęta, pod okiem pani Barbary Klimas zaprezentuje zabawne i fascynujące inscenizacje polskiego folkloru, pełne tańca, śpiewu i flirtu. Orlęta są wieloletnim amatorskim zespołem polskiej

pieśni i tańca folklorystycznego. Chętnie przyjmują do zespołu nowych członków, nawet początkujących.

Potters Fields Park cieszy się z kolejnego spotkania z zespołem Karolinka.

Zespół Jolanty Kuterby prezentuje jak co roku niesamowitą atmosferę i urok polskiego folkloru, pieśni i tańca przy udziale ponad 70 utalentowanych wykonawców.

Nie mniej emocji dostarczy grupa Mazury YMCA, która w zeszłorocznej edycji oczarowała zgromadzonych swoimi talentami. Piosenki rozbawiają gości swoim humorem, a fantastyczna choreografia urzeka widzów.

Martin Fitch, muzyk dobrze znany z programu „Jaka to melodia?”, jak co roku poprowadzi festiwal oraz zaśpiewa kilka dobrze znanych piosenek.

Wstęp na festiwal jest bezpłatny.

Szczegóły dotyczące wzięcia udziału oraz informacje o festiwalu można śledzić na stronie internetowej www.daysofpolandlondon.com oraz na fanpage'u wydarzenia na Facebooku Days of Poland. « 29/03/2016 17:45:55

053

628-MAKIETA 3 42-67.indd 53

29/03/2016 17:02:20

054

CAFÉ COOLTURA KSIĘGARNIA Redaguje PIOTR DOBRONIAK

Sensownik

»

Czy to ma sens? Ile razy dziennie zadajemy sobie to pytanie. Czasem udaje się znaleźć na nie odpowiedź, ale czasem nie. Może najważniejszy jest sam proces jej poszukiwania?

Sensownik to zbiór felietonów Hanny Samson publikowanych na łamach magazynu „Sens”. Rzeczywistość poddana oglądowi znakomitej pisarki i dziennikarki, ukazuje swoje nieznane dotychczas oblicze. Hanna Samson porusza szerokie spektrum tematów, a to co je łączy – to wnikliwe spojrzenie mądrej kobiety.

Niejeden raz podczas lektury przyjdzie nam zgodzić się z autorką i westchnąć „to ma sens!”.

Arkadiusz Onyszko Najbardziej wyczekiwana piłkarska biografia ostatnich lat. „Fucking Polak” powraca! Jego książka wywołała w Danii skandal. Geje? „Nienawidzę ich”. Dziennikarki sportowe? „Głupie blondynki”. Duńczycy? „Zakłamany naród”. Jego ówczesny klub FC Midtjylland zwolnił go w trybie natychmiastowym.

Wcześniej polski bramkarz musiał odejść z Odense, po tym jak został skazany za groźby pod adresem żony…

628-MAKIETA 3 42-67.indd 54

Hanna Samson – pisarka, psycholożka, trenerka i terapeutka. Zadebiutowała w 1996 roku powieścią „Zimno mi, mamo”. Następnie opublikowała szereg książek m.in. „Miłość.

Reaktywacja”, „Wojna żeńsko-męska i przeciwko światu”. Matka dorosłej córki.

W Fundacjach Feminoteka i CEL prowadzi grupy terapeutyczne dla kobiet doświadczających przemocy. «

Jedenaste przykazanie Connor Fitzgerald jest wzorowym mężem i ojcem – a także najlepszym agentem CIA. Od 28 lat prowadzi podwójne życie, ale dopiero tuż przed przejściem na emeryturę napotyka wroga, z którym nie może sobie poradzić. Tym wrogiem jest... jego szefowa, która pragnie go zniszczyć.

Księga zachwytów Autor bestsellerowych książek „Miedzianka”, „Wanna z kolumnadą” czy „13 pięter” tym razem przygotował przewodnik po tym, co w Polsce piękne, znaczące, koszmarne, monumentalne i widowiskowe. Filip Springer przejechał całą Polskę a teraz my, podążając jego śladem, możemy spojrzeć na nowo na gmachy, które zachwycają lub straszą.

29/03/2016 17:02:23

055 Dom Rothschildów

»

Rothschildowie to najbardziej wpływowa rodzina najnowszej historii. Potężni bankierzy i przemysłowcy żydowskiego pochodzenia, którzy trzęśli dziewiętnastoi dwudziestowiecznym światem, znacząco wpływając na historię całych państw.

Dziś nazwisko Rothschild na całym świecie kojarzy się z gigantyczną fortuną, aż trudno uwierzyć, że wszystko zaczęło się od rodzinnej firmy handlującej tekstyliami i skromnego antykwariatu założonego w połowie XVIII wieku we frankfurckiej kamienicy z czerwonym szyldem.

Niall Ferguson, jeden z najsławniejszych historyków świata, profesor uniwersytetów Harvarda, Oxfordu i Stanforda, stworzył pionierską monogra-

fię ujawniającą tajemnice rodu i jego wielkiego sukcesu. Ukazujący się właśnie w Polsce pierwszy tom „Prorocy finansów 1798-1848” trafił na listę dziesięciu najlepszych książek roku Business Week i szybko stał się bestsellerem.

Jest to również opowieść o świecie XIX i XX wieku: o gospodarce, kulturze, ewolucji wielkiej finansjery i znaczeniu tych przemian dla naszego współczesnego życia. «

Ciemność

Tata w budowie

Pionek

Kiedy na pustyni Atakama zawaliło się wnętrze góry podziurawionej górniczymi korytarzami, 625 metrów pod ziemią, w ciemności, wilgoci, bez jedzenia i wody pitnej zostało uwięzionych 33 mężczyzn. Akcja ratownicza w kopalni San José wydawała się niemożliwa. Dopiero po 17 dniach przez mały otwór o szerokości zaledwie 15 cm udało się nawiązać kontakt z uwięzionymi górnikami. Spod ziemi wyszli 69 dni po katastrofie.

Tomasz Bułhak – autor popularnego bloga „Tata w budowie”, w programie „Pytanie na śniadanie” opowiadał o pełnych emocji zmaganiach świeżo upieczonego taty z atrakcjami, jakich dostarcza obcowanie z niemowlakiem oraz o nieustannym odkrywaniu nowych perspektyw i punktów widzenia na sytuacje, które trzeba redefiniować, bo pojawił się nowy aktor.

W gliwickim parku zostaje brutalnie zamordowana młoda dziewczyna.

Przypomina to lokalnej społeczności o seryjnym mordercy, który zabijał kobiety w Bytomiu, Gliwicach i Zabrzu.

Skazany za te zbrodnie Wampir z Szombierek niedługo wyjdzie na wolność.

628-MAKIETA 3 42-67.indd 55

Książki do kupienia na:

BookTO.pl

29/03/2016 17:02:27

056

CAFÉ COOLTURA NA SCENIE

628-MAKIETA 3 42-67.indd 56

29/03/2016 17:02:30

057

628-MAKIETA 3 42-67.indd 57

29/03/2016 17:02:32

058

CAFÉ COOLTURA Wielka Brytania od kuchni kucharzy. Każdy szef kuchni za którego panowania lokal uzyska choć jedną gwiazdkę ma otwarte drzwi do kariery i dobrego wynagrodzenia. System Michelin upowszechnił się i w tej chwili niezależnie od kontynentu 3 gwiazdki to znak dla smakosza, że nie powinien być zawiedziony tym, co go spotka.

W tym odniesieniu Polska daje radę w konkurencji z innymi krajami. Mamy świetnych kucharzy i już, a może aż, 2 restauracje z upragnionymi gwiazdkami. Jedną z nich jest „Atelier Amaro” w Warszawie, pod okiem słynnego Wojciecha Modesty Amaro i druga też w Warszawie – „Senses”, gdzie króluje włoski wprawdzie, ale dobry Andrea Camastra.

Dzisiaj coś wykwintnego w kategorii klasyk. Autorem dania jest kompozytor i znawca kuchni Gioacchino Rossini. Gdy zamówił danie swego pomysłu, kelner, który je serwował, uznał je za tak niesmaczne, że odwrócił się (tourner) plecami (dos) do kompozytora i jego potrawy. «

Camastra i Amaro Sergiusz Hieronimczak sergiusch72@yahoo.co.uk

»

Pamiętam, kiedy byłem małym chłopcem to samochodziki na resorkach były czymś, czego każdy pragnął z całych sił. Wysyłaliśmy też pocztówki do różnych zachodnich firm z nadzieją odesłania przez nie jakichś gadżetów. Najczęściej były to firmy motoryzacyjne, bo one przysyłały nam prospekty z nowymi modelami lub – jeśli się miało więcej szczęścia – to nawet zestawy naklejek. Jak tylko któryś z chłopaków dostał przesyłkę, to w szkole była sensacja. Pamiętam jak za kilka naklejek z Michelina dostałem w drodze wymiany nowiutkiego „resoraka” prosto z „Pewexu”.

Właśnie tak rozpoczął się mój pierwszy „żywy” kontakt z firmą od opon. Od naklejek ze spasionym ludzikiem, o którym na początku nie wiedziałem, że jest z opon. Nigdy nawet nie przypuszczałem, że jeszcze o tej firmie usłyszę, a zwłaszcza w kontekście zawodu kucharza. Co może bowiem mieć wspólnego firma oponiarska z gotowaniem, za wyjątkiem wyglądającej na obżartą maskotki? Otóż ma. W świecie kulinariów Michelin to standard nie mniej znany niż w świecie opon.

628-MAKIETA 3 42-67.indd 58

Wszystko to za przyczyną niejakiego pana Andre Michelin, właściciela firmy produkującej opony. Wpadł on na pomysł, aby dla lepszej promocji firmy wydać przewodnik po restauracjach, w których warto się zatrzymać podróżując automobilem.

Sam nawet nie przypuszczał jakie znaczenie będzie miał dla przyszłości gastronomii. Pierwszy egzemplarz wydano w 1900 roku i w prosty sposób opisywał on miejsca, gdzie można się zatrzymać na posiłek i nocleg podróżując po Francji. Dwadzieścia lat później katalog był tak popularny, że powołano specjalną grupę tajnych inspektorów, mających za zadanie jeździć po rożnych zakątkach kraju i anonimowo określać stan kuchni w danej restauracji lub tawernie.

System był prosty i zarazem bardzo skuteczny. Polegał na trzystopniowej ocenie miejsca, potwierdzonej gwiazdkami.

W 1933 roku sposób ten został wdrożony na terenie Paryża, gdzie upowszechnił się jako najbardziej prestiżowy sposób oceny klasy restauracji. Trzy gwiazdki stały się celem wielu restauratorów, a ich posiadanie stanowi klucz do sukcesu i uznania w świecie gastronomicznym. Gwiazdki Michelin to przede wszystkim klucz do sukcesu dla

Wołowina a'la Tournedos Rossini

Składniki: 50 dag polędwicy wołowej (4 plastry odcięte z cieńszej strony) 20 dag wątróbki kurzej 20 dag pieczarek 2 łyżki madery 3 łyżki oliwy 6-8 dag sklarowanego masła 4 kromki bułki paryskiej pieprz i sól Sposób przygotowania: Kromki bułki posmarować masłem (odrobinę masła zostawić), ułożyć na natłuszczonej masłem rozgrzanej patelni i ładnie zrumienić z obu stron, trzymać w cieple.

Oczyszczone pieczarki i wątróbkę foie gras osuszyć, pokroić w plastry.

Umyte i osuszone plastry wołowiny lekko zbić tłuczkiem, uformować w okrągłe befsztyki, oprószyć pieprzem i smażyć po 2 min z każdej strony na mocno rozgrzanej oliwie. Przełożyć befsztyki na ogrzany talerz, przykryć, by nie wystygły, a na pozostałym na patelni tłuszczu usmażyć foie gras, a potem pieczarki, osączyć i przełożyć na osobne talerzyki. Do sosu pozostałego na patelni wlać maderę, podgrzać, mieszając. Na każdej grzance położyć befsztyk, na nim posoloną, oprószoną pieprzem foie gras i grzyby. Skropić sosem z patelni.

Smacznego!

29/03/2016 17:02:34

059

628-MAKIETA 3 42-67.indd 59

29/03/2016 17:02:38

060

CAFÉ COOLTURA Wielka Brytania od kuchni

Uczestnicy spotkania Dea Latis

Kobiety, piwo i czekolada »

Kobiety raczej nie pijają piwa, a ten złocisty trunek nie pasuje do czekolady? Nieprawda! Kobiety mogą uwielbiać piwo, a znakomitym dodatkiem do piwa może być właśnie czekolada. Mógł się przekonać o tym każdy, kto przybył w zeszły wtorek do pubu The Clarence przy Whitehall w Londynie na imprezę „Beer & Chocolate tasting” zorganizowaną przez Dea Latis.

Organizacja Dea Latis regularnie umożliwia w wielu miejscach na terenie Wielkiej Brytanii degustacje wybranych gatunków piwa i potraw. Celem kampa628-MAKIETA 3 42-67.indd 60

Dea Latis: Ros Shiel i Kimberley

nii jest przekonanie kobiet do picia tego narodowego brytyjskiego napoju.

Ostatnia edycja imprezy – degustacja przedwielkanocna – odbyła się we wtorek 22 marca w pubie The Clarence przy Whitehall w Londynie, gdzie ponad 20 osób zgromadziło się, aby skosztować pięciu gatunków piwa, do którego serwowano specjalnie dobrane czekolady. Dzięki temu zestawieniu goście mogli poczuć, jak piwo z czekoladą wzajemnie wzmacniają swoje smaki. Wskazówek, jak na tej mieszance najlepiej może skorzystać nasze podniebienie,

Owen

udzielała ekspertka od piwa i czekolady Jane Peyton.

– Majowie opisywali czekoladę jako pokarm bogów. Znam wielu ludzi, którzy i dzisiaj z tym się zgadzają. Piwo i czekolada są idealnymi partnerami. Oba zawierają równowagę goryczki i słodyczy, więc jeśli się je spożywa razem, ich smakowe tekstury wzajemnie się uzupełniają – twierdzi Peyton.

Kolejna degustacja Dea Latis to Brewsters Brunch. Odbędzie się podczas imprezy Birmingham Beer Bash w sobotę 22 lipca. (kik) « 29/03/2016 17:02:40

061 Podczas degustacji do odpowiednich gatunków piwa serwowano specjalnie dobrane gatunki czekolady

Elgood’s Coolship – Divine Dark Chocolate with Raspberries

Erdinger Weissbier – Green & Black’s White Chocolate

Badger Ales Poachers Choice – Valrhona Jivara Milk Chocolate

Dea Latis powstała w 2010 r. Jej nazwa nawiązuje o celtyckiej bogini piwa. Gromadzi wokół siebie kobiety związane z branża piwowarską i pubami, które dzielą się między sobą nabytymi podczas pracy doświadczeniem i wiedzą. Organizacja regularnie organizuje na terenie całej Wielkiej Brytanii degustacje piwa i różnych potraw. Zrzesza około 260 kobiet.

Są śród nich zarówno menadżerowie w browarach, kontrolerzy jakości, jaki i pisarki, blogerki czy po prostu piwoszki.

Hogs Back Brewery Montezuma’s Chocolate Lager – Montezuma’s Lordy Lord

628-MAKIETA 3 42-67.indd 61

Left Hand Brewing Nitro Milk Stout – Divine Milk Chocolate with Toffee & Sea Salt

Więcej informacji:

dealatis.org.uk

29/03/2016 17:02:42

062

CAFÉ COOLTURA ZDROWIE I URODA

Mały czy duży biust?

628-MAKIETA 3 42-67.indd 62

Dla młodych dziewcząt wzorem do naśladownictwa, jeśli chodzi o wygląd zewnętrzny, są modelki. Wiemy, jak wyglądają – wysokie, chude, bez bioder oraz… biustów. I nie wynika to z ich niskiej wagi. Ponadto, mogłyby sobie przecież powiększyć biust operacyjnie, co czynią prawie tak samo chude gwiazdki estrady.

»

Modelki z obfitym biustem nie są w cenie. Bo trzeba dla nich szyć specjalne stroje – z miejscem na ten biust. Trzeba też przy projektowaniu mody brać pod uwagę stanik lub gorset. A modelki najczęściej wychodzą na wybiegi bez biustonoszy. Tak jest wygodniej i przebieranie się jest szybsze.

Zresztą byłe modelki rzadko sobie po zakończeniu kariery powiększają biusty, czasem tylko korygują kształt.

Młode dziewczyny na ten element na razie nie zwracają uwagi, bo z racji wieku mają także na ogół drobne biusty.

Kiedy jednak dorastają, przeistaczają się w dorosłe kobiety – natychmiast pragną dużego biustu. Fakt, przy pełniejszych kształtach i bluzka lepiej leży i dekolt jest ponętniejszy, talia szczuplejsza a biodra nie wystają.

Operacje powiększania biustów są coraz powszechniejsze. I często panie fundują sobie powiększenie o dwa, trzy numery.

Dzięki temu wszystko w ich życiu się zmienia. Czy na lepsze?

Zalety drobniejszego lub średniego biustu są znane – łatwiej się ubrać, można lato spędzać bez krę-

pującego biustonosza, nie musimy przy dobieraniu fantazyjnych ubrań pamiętać, że trzeba ukryć solidny biustonosz lub dobrać taki, który nie będzie psuł kreacji.

A duży biust, czyli taki od numeru miseczki F i więcej? O tym wiedzą doskonale panie z natury w takie walory kobiecości wyposażone. One chętnie pozbyłyby się ciężaru. Jedna pierś to nawet 4 kg. Obciążają kręgosłup, powodują zmiany w postawie i co za tym idzie, dolegliwości kręgosłupa.

Biustonosz wcina się w ramiona, barki bywają obolałe. Zaś nabycie dobry, dopasowany i odpowiedniej jakości biustonosz to sukces prawdziwy, okupiony poszukiwaniami i mierzeniem dziesiątków egzemplarzy w sklepach z bielizną. Ponadto, ponieważ piersi składają się z tkanki gruczołowej ale i tłuszczowej – każde przybranie na wadze najpierw widoczne jest w zmianie rozmiaru piersi. Uprawianie wielu dziedzin sportu lub tylko form rekreacji przy obfitym biuście nie jest możliwe lub uciążliwe. Niestety, zabieg zmniejszenia biustu jest operacją znacznie ryzykowniejsza dla zdrowia, niż wszycie silikonowych wkładek.

Kiedy pierś dorosłej kobiety jest płaska i jest dla niej problemem – operacja powiększająca biust jest zbawieniem. Z całą pewnością poprawi samopoczucie i doda pewności siebie. Podobnie, jak zabieg podniesienia przedwcześnie zwiotczałych piersi.

Ale fundowanie sobie za własne pieniądze i jeszcze większe cierpienia ogromnych, sztywnych jak piłki futbolowe piersi może oznaczać, że tak naprawdę nie o piersi chodzi. « MW Media (JD)

29/03/2016 17:02:43

063 Krągłe kobiety są fajne Jakie kobiety najsilniej działają na mężczyzn? Wydaje się, że łatwo odpowiedzieć na to pytanie, wystarczy przecież rzut oka na okładki kolorowych czasopism. Okazuje się, że to błędne przekonanie.

Tadeusz Oszubski, MW Media

»

W ciągu ostatnich dekad kobiety widoczne na okładkach popularnych czasopism stawały się z roku na rok coraz szczuplejsze. Tę estetyczną normę dyktował świat mody. Czy jednak modelka, nawet nie szczupła, tylko chuda, jak fasola, rzeczywiście stanowi dla większości mężczyzn ideał piękna?

W maju 2012 roku wyznaczające modowe trendy czasopismo „Vogue” ogłosiło, że rezygnuje z publikowania zdjęć zbyt chudych modelek. Powodem takiej decyzji miała być troska o zdrowie kobiet, które

ulegając presji próbują stać się chudzielcami,

ale zamiast osiągnąć ideał piękna wpadają w chorobę – anoreksję lub bulimię. Świat mody wykazał się dobrym sercem?

A może to tylko przejaw zdrowego rozsądku, bo marketingowcy od mody wreszcie odkryli, że nie da się promować norm estetycznych na siłę? Po prostu nie da się postępować wbrew zasadom wytworzonym w mężczyznach przez ewolucję. A te zasady są wyraziste, czego dowodzą najnowsze ustalenia naukowców.

Zespół brytyjskich uczonych z Uniwersytetu Londyńskiego przeprowadził kom628-MAKIETA 3 42-67.indd 63

pleksowe badania nad tym, jaki typ kobiet najsilniej działa na panów. Aby

wydobyć od samców prawdę,

a nie opinię ugruntowaną aktualną modą, podłączono aparaturę badawczą do mózgów panów, a następnie pokazano uczestnikom eksperymentu zdjęcia kobiet o rozmaitych typach urody i budowy. Wiadomo, mężczyźni z reguły są wzrokowcami, więc ich mózgi natychmiast reagowały na obraz. Według brytyjskich uczonych nie ma wątpliwości, że wbrew modzie na szczupłe modelki, panowie za najbardziej estetyczne uznają krągłe kobiety.

Przyglądanie się kobiecie o krągłych kształtach działa na około 75 proc. mężczyzn. I to dosłownie

działa jak narkotyk!

Gdy mężczyzna patrzy na taką kobietę uaktywnia się część jego mózgu odpowiadająca za nagradzanie, poczucie spełnienia oraz reakcję na alkohol i narkotyki.

Według uczonych, krągłe kobiety są dla mężczyzn najbardziej estetyczne, bo tak ustaliła mądra ewolucja.

Naukowcy już wcześniej stwierdzili, że statystycznie to panie o pełnej figurze są

bardziej płodne, mają zdrowsze dzieci i rzadziej chorują na serce. Czyli moda modą, ale doświadczeń ewolucyjnych nie da się zapomnieć, bo stoją za nimi miliony lat doświadczeń. Wystarczy zresztą rzut oka na najdawniejsze portrety kobiet wykonane przez twórców sztuki jaskiniowej ponad 33 tysiące lat temu, aby upewnić się, co do wspomnianej wyżej zasady.

330 wieków temu namalowano je lub wyryto na ścianach grot Chauvet i La Marche we Francji. Z tego okresu pochodzą też rzeźbione w kamieniu lub w kości figurki przedstawiające nagie kobiety, tak zwane

paleolityczne Wenus.

Ten wzorzec piękna powszechnie obowiązywał, bo archeolodzy odkryli takie statuetki na ogromnym obszarze, od Hiszpanii po jezioro Bajkał. Typową przedstawicielką tej stylistyki jest Wenus z Willendorfu, znaleziona w Dolnej Austrii. Wszystkie te pradawne przedstawienia kobiet dokumentują poczucie estetyki artystów sprzed ponad trzech setek wieków i przedstawiają panie o określonym typie sylwetki.

Tradycja nie kłamie. Charakterystyczną cechą paleolitycznych Wenus są tak zwane rubensowskie kształty, a to jest zbieżne z ustaleniami naukowców na temat wzorca atrakcyjności powstałego w toku ewolucji. « 29/03/2016 17:02:44

064

REKLAMA zdrowie

Zadzwoń i zapytaj

O OGŁOSZENIE

RAMKOWE 020 8846 3614

628-MAKIETA 3 42-67.indd 64

29/03/2016 17:02:45

065

628-MAKIETA 3 42-67.indd 65

29/03/2016 17:02:47

066

CAFÉ COOLTURA Twórczość wszelaka

Tomasz Mielcarek – urodzony w 1974 roku poeta, tłumacz; członek Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie i grupy artystycznej KaMPe. Jego wiersze były przekładane na angielski, białoruski, bułgarski, niemiecki, rosyjski i słowacki. Laureat XIX edycji konkursu im. Jacka Bierezina. Za debiutancki tomik „Obecność/Presence” (wyd.

Dom Literatury w Łodzi, 2014, tłum.

David Malcolm) otrzymał Nagrodę Poetycką Złoty Środek Poezji im.

Artura Fryza.

Poezję nie jest łatwo zdefiniować Tomasz Mielcarek, londyński poeta, spotkał się ze swoimi czytelnikami w POSKlubie na czwartym piętrze Polskiego Ośrodka Społeczno Kulturalnego w Londynie. Przedstawiał tam swój tomik pt. „Obecność/Presence” oraz opowiadał o współczesnej poezji polskiej, przekraczaniu granic i braku miłości w swoich wierszach. Razem z poetą rozmawiały Zuzanna Muszyńska i Magdalena Chojnowska.

»

Czym jest poezja?

Poezję nie łatwo jest zdefiniować.

Dla mnie poezja to swoista rozmowa z czytelnikiem. Próba pokazania własnego obrazu świata, prostych rzeczy, które codziennie mijam na ulicy; 628-MAKIETA 3 42-67.indd 66

wydarzeń najzwyklejszych. Sztuka obserwacji.

Czy chłopak ze Szczecinka pisał inne wiersze niż facet z Londynu?

Na pewno teraz piszę inaczej, gdyż mam więcej doświadczeń, więcej

Lato Kobiety wylały z wiader pomyje, a potem rozrzuciły resztki jedzenia za domy przy polach.

Spocone końskie grzbiety lśnią w lipcowym słońcu.

Powietrze spuchnięte od owadów Szeleści w gardle, drapie.

Lato; rozcierane w palcach, pachnące suchym mchem i gorącą smołą z dachów garaży.

Lepkie.

Światło Światła nie widać, dopóki wpadając do pokoju, nie rozpadnie się na książkę, łóżko, stół i drżący cień twojej dłoni, gdy z trudem sięgasz po szklankę z wodą.

Świt Noc blednie.

Przez szpary w deskach starej szopy wślizgują się krople rosy i zapach zbutwiałego drewna staje się jeszcze intensywniejszy.

Mgły schodzą w dół rzeki.

Nieznośny jazgot ptaków uderza jak dzwon – nad katedrą lasu góruje teraz świt.

29/03/2016 17:02:48

067 przeczytałem, mój warsztat jest lepszy niż warsztat chłopaka ze Szczecinka. Zauważyłem też, że jako emigrant częściej sięgam do przeszłości. Tak powstał mój tomik, to jest tak naprawdę książka powrotów.

Czy ta książka powstałaby, gdybyś nadal mieszkał w Polsce?

Ale ta książka właśnie powstała w Polsce! [śmiech] Niemal w całości, z wyjątkiem dwóch wierszy. Trzy lata temu złamałem nogę z przemieszczeniem i spędziłem przymusowe pięć tygodni w Szczecinku. Gdy po kilku dniach ból ustał, zacząłem wychodzić o kulach na spacery. Odwiedzałem miejsca, do których wcześniej nie miałem czasu dotrzeć. Zabierałem ze sobą syna.

To było fantastyczne pięć tygodni.

Czyli te wiersze wzięły się z wałęsania?

Tak. Podmiotem lirycznym jest przechodzień, który się "szwenda", obserwuje otaczający go świat i w naturalny sposób staje się uczestnikiem codziennych zdarzeń. Jed-

POSKlub wraz z tygodnikiem „Cooltura” zapraszają wszystkich na nastrojowy

nak tylko pozornie jest to wędrówka bez celu. Często wraca on bowiem po swoich śladach do miejsc, w których dawno nie był.

W twoich wierszach jest dużo natury.

Wychowywałem się wśród zieleni, w okolicach Szczecinka jest mnóstwo lasów i jezior. Uwielbiam być w lesie, a w pobliżu Londynu nawet nie wiem, gdzie miałbym pojechać, żeby znaleźć prawdziwy las. Są oczywiście piękne parki, utrzymane w angielskim stylu, ale zbyt dużo w nich przewidywalności. Natury bardzo mi brakuje, dlatego właśnie pojawia się tak często w moich wierszach. Niestety nasza cywilizacja ucieka przed naturą. Próbujemy odgrodzić się od niej betonowymi ścianami. Może to strach przed czymś, czego do końca nie rozumiemy, nad czym nie możemy zapanować?

Napisałbyś wiersz o zmianach klimatycznych?

Hmm, dlaczego nie. Jestem tą tematyką żywo zainteresowany.

Dotyka ona przecież każdego z nas, a w dalszej perspektywie nasze dzieci i wnuki. Jeżeli chodzi o wiersze zaangażowane, trzeba być jednak ostrożnym, żeby z jednej strony nie wpadać w patos, z drugiej natomiast w publicystykę.

A o czym nie napisałbyś wiersza?

Nie sądzę, żeby był taki temat.

Aleksy Wróbel zauważył ostatnio, że nie piszę wierszy o miłości. Rzeczywiście, jeśli miłość pojawia się w nich, to nie rzuca się w oczy.

A czy jest w nich miejsce na słowo „kurwa”?

Raczej nie. Najbardziej wulgarne słowo, jakiego do tej pory użyłem, to bodajże „burdel” w wierszu „Poranek”. Nie widzę potrzeby mówienia takim językiem, chociaż czasami zręcznie użyty wulgaryzm potrafi wzmocnić przekaz. Pamiętajmy, że wiersz jest krótką formą i dlatego tak ważne jest jak najlepsze wykorzystanie przestrzeni, w której się mieści. «

Wieczór Twórczości Wszelakiej

WIECZÓR PRZY POEZJI I ŚPIEWIE Jeśli chcesz posłuchać twórczości poetów, literatów czy muzyków, koniecznie musisz nas odwiedzić.

Zapraszamy również do współpracy wszystkich chcących zaprezentować swoją twórczość.

Wieczór Twórczości Wszelakiej pod patronatem tygodnika „Cooltura”

POSK, 238-246 King Street Hammersmith London W6 0RF

628-MAKIETA 3 42-67.indd 67

Zapraszamy w czwartki godz. 19.00 POSKlub, 4 piętro

29/03/2016 17:02:50

068

628-MAKIETA 4 68-91.indd 68

29/03/2016 17:59:00

069

628-MAKIETA 4 68-91.indd 69

29/03/2016 17:59:02

070

OGŁOSZENIA drobne

jak zamieścić

ogłoszenie UWAGA! Ogłoszenia przyjmowane są do PONIEDZIAŁKU DO GODZ. 15.00. Ogłoszenia przesłane po godzinie 15.00 opublikowane będą w następnym wydaniu Cooltury (decyduje godzina otrzymania ogłoszenia przez redakcję, w związku z tym prosimy o wcześniejsze wysyłanie ogłoszeń).

sms

81616

Koszt ogłoszenia £1 + standardowa opłata operatora Wpisz: CL (spacja) kod (spacja) treść ogłoszenia.

Przykład: CL 01 Wynajmę pokój... 079 111X111X Koniecznie podaj numer telefonu w treści smsa taki sam jak ten z którego wysyłasz!

Kody działów: CL 01 CL 02 CL 03 CL 04 CL 05

mieszkania wynajmę mieszkania szukam praca dam praca szukam kupię

internet

CL 06 CL 07 CL 08 CL 09

sprzedam auto-moto randka w ciemno inne

cooltura.co.uk

Uwaga! Ogłoszenia drobne (£1) reklamujące jakąkolwiek działalność usługową lub handlową, nie będą zamieszczane.

Ten typ ogłoszeń można zamieścić, jako ogłoszenie ramkowe (szczegóły poniżej), kontaktując się z DZIAŁEM MARKETINGU.

ramkowe Telefonicznie:

(usługi) Ramka do 15 słów

020 8846 3614 £ 25 +vat lub online: cooltura.co.uk (postępuj według instrukcji)

Warunki:

Ramka do 25 słów

£ 30 +vat

1. Wszystkie ogłoszenia drobne przyjmowane są do poniedziałku do godziny 15.00. Każde ogłoszenie wysłane po tej godzinie zostanie zamieszczone w następnym numerze.

2. Ogłoszenia wysłane z innego numeru niż podany w ogłoszeniu zostaną odrzucone, ogłoszenia napisane drukowanymi literami zostaną odrzucone (OPŁATA ZA OGŁOSZENIE NIE PODLEGA ZWROTOWI).

3. Dopuszczalna długość ogłoszeń drobnych to 160 znaków.

4. Gdy treść ogłoszenia jest obraźliwa lub przekracza zasady powszechnie przyjętych norm społecznych, redakcja zastrzega sobie prawo do nie umieszczania ogłoszeń. Prosimy o prawidłowe podawanie numerów telefonów. W przypadku podania niepełnego numeru (czyli zawierającego mniej niż 11 cyfr) ogłoszenie nie zostanie wydrukowane. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść ogłoszeń i zastrzega sobie prawo do ich skracania oraz do nie umieszczania bez podawania przyczyny.

5. Wszelkie ogłoszenie dot. usług towarzyskich nie będą zamieszczane.

6. Ogłoszenia (szczególnie te przesłane SMS-em) drukowane są w oryginalnej treści i pisowni.

628-MAKIETA 4 68-91.indd 70

mieszkania do wynajęcia SMS:

81616 KOD: 01

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

Wynajmę pokój jednoosobowy na Putney / Barnes (SW15). Dom jednorodzinny, pełne wyposażenie, duża kuchnia, dwie łazienki. Darmowy parking.

Internet. £80/tydzień + 2 tyg. depozytu. Rachunki wliczone. Tel. 07462663981 Wynajmę pokój dwuosobowy na Putney / Barnes (SW15). Dom jednorodzinny, pełne wyposażenie, duża kuchnia, dwie łazienki.

Darmowy parking. Internet. £130/tydzień + 2 tyg. depozytu.

Rachunki wliczone.

Tel. 07462663981.

> Barnes pokoj do wynajecia w dzielnicy Barnes 07474555288 > Becontree Pokoj trzy osobowy w spokojnym domu nie daleko metra.65/tydz + 65depozyt, metro District Line (Becontree (Dagenham Heathway) autobusy 5, 62, 173, N15 m. 07500986555 > Bruce Grove, N17 6RU, Pokoj jedynka, £85/tydz. +gaz i energia do podzialu. Wspolna kuchnia, lazienka, internet. Dostepne od zaraz. 02088851890, 07436792779. > Camberwell samodzielne

mieszkanie (studio flat) do wynajecia.Idealne dla pary.

Nowoczesne budownictwo.

Camberwell (2 strefa).Cena 250 tyg.

Dzwon 07949083585.

> Canning Town - pokoj do

wynajecia, rachunki,internet wliczone.2 strefa, w mieszkaniu 2 osoby, dobry dojazd do Stratford, canary, O2arena, Centrum, 07861856252

domu z internetem tel.

07471697399 uwaga bez depozytu.

> East Ham do wynajeca jedynka na East Ham w czystym i spokojnym domu z internetem tel.

07471697399 uwaga bez depozytu > Edmonton, N18 2SA, £1250/ mies. 2 bed mieszkanie z ogrodem.

Podwojna sypialnia, pojedyncza sypialnia, kuchnia z salonem, mala lazienka z prysznicem, ogrod. Od zaraz. 02088851890 > Enfield Witam mam do wynajecia ladna, dwojka mieszkanie znajduje sie na Enfield wymagam 480 miesięczni +1 tyg depozytu wiecej info pod numerem 07442070273 Renata. > Enfield witam mam do wynajecia ladna, dwojke mieszkanie znajduje sie na Enfield wymagam 480 miesięczni +1 tyg depozytu wiecej info pod numerem 07442070273 Renata > Hounslow. jedynka w domu z ogrodem.blisko komunikacji i sklepow. tel.07523510272 > Luton, Dunstable, LU6 1AF. £1150/mies. 3 bed dom. 3 sypialnie, salon, oddzielna kuchnia, ogrod, garaz. Dostepne od polowy marca.

02088851890, 07436792779, 07436582103 > Mitcham Pokoj 1ka na Mitcham dla nie konfliktowej bez nalogow kobiety. Internet, ogrod, bus-sklep 3 min. Spokojnie, czysto i tego również oczekujemy 07779631159

domu po kapitalnym remoncie.

Blisko metra i autobusów £110 za tydzien rachunki wliczone.

Wymagana kopia paszportu.

07713456466

> Muswell Hill, N10 1ET, £760/ mies +elektryka. Duze studio na poddaszu z aneksem kuchennym, lazienka z prysznicem. Dostepne od zaraz. Blisko przystanku autobusowego. 02088851890, 07436582103

> East Ham do wynajeca jedynka na East Ham w czystym i spokojnym

> Muswell Hill/Bush Hill Park, N9 9SH Duze ladne studio, £775/

> Duża dwójka dla jednej osoby w

29/03/2016 17:59:03

071 mies. Mieszkanie na 1 pietrze.

Podwojna sypialnia, osobna duza kuchnia, lazienka z waana i wc.

Dostepne od 9 kwietnia.

02088851890, 07436582103

> Palmers Green, N22 8NS, Luksusowy dwupoziomowy apartament, 4 bed. £2000/mies. 4 podwojne sypialnie, salon,oddzielna kuchnia, lazienka z wanna, taras. Po remoncie. 02088851890, 07715677401 > South Norwood 1-osobowy pokoj do wynajecia w South Norwood dla kulturalnej, spokojnej, niepalacej dziewczyny £100 tyg + 1 tydz depozytu (internet i rachunki wliczone) 07792222928 > Stansted wynajmę duży pokój w Stansted ,miejsce parkingowe, liwing, Polska telewizja, ogród ,blisko pociąg, autobusy, rachunki wliczone 2 toalety. Szukam osoby czystej .

07594840113 > Stockwell. Wynajme miejsce w pokoju we flacie czystym i spokojnym, 5 min.od st.metra, tel.07748348973 po 17.00-tej. > Streatham Common Witam!

Mam do wynajęcia pokój dwójkę dla jednej osoby na Streatham Common. Dom z przestronnym salonem. Mieszkają tylko 3 osoby.

Koszt 130£/tydz.Dwa tyg. Depozyt 07438340226 > Tottenham Hale, N17 9EZ, 2 bed flat z ogrodem. £1275/mies.

Ladne 2 bed flat: 2 podwojne sypialnie, przechodni salon, kuchnia z jadalnia, ogrod. Dostepne od 19 kwietnia. 02088851890, 07715677401 > Tottenham, N17 6EE, Pokoj jedynka, £90/tydz. + gaz i energia do podzialu. 07436792779, 02088851890 > Wembley Park Pokoje do

wynajecia okolica Wembley Park NW9 Wysoki standard. Kontakt pod nr 07944307263

> Winchmore Hill, N21 3DH, Piekny 5 bed dom. £2995/mies. 5 podwojnych sypialni, Osobna kuchnia, salon, jadalnia, 2 lazienki, podjazd, ogromny ogrod. Dostepny od 22/02/16. 02088851890, 07436582103, 07715677401 > Wynajmę pokój dwójkę dla pary lub dwóch osób. Dom z ogrodem, parkingiem i dostepem do internetu.

Po wiecej info proszę dzwonić.

07438497727

628-MAKIETA 4 68-91.indd 71

praca dam

SMS:

81616 KOD: 03

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

Dzień Otwarty dla Pielęgniarek w East and North Hertfs NHS Trust, Steveage 09-042016 miedzy 10.00 a 16.00. Dowiedz sie wiecej na www.nursesinherts.com Firma Sara-Int Ltd poszukuje księgową.

Wymagania: min 1 rok doświadczenia na terenie UK, znajomość VAT, PAI, self-assessment i LTD company. Dobry angielski w mowie i piśmie. Praca na pelen etat. e-mail:renia@ saraint.co.uk tel: 02088463606

> Szukam dziewczyn, ktore chcialyby zostac konsultantka Avon www.konsultantka-anglia.co.uk > Szukamy fryzjera lub fryzjerki do salonu na Perivale Praca na cały etat z mozliwością zatrudnienia na kontrakt. Prosze o kontakt Justyna 07481302602 > Poszukuję osoby do sprzątań domów prywatnych na cały etat.

Praca legalna 07769332520 > Avon - zostań konsult na super zasadach, od zaraz I bez ryzyka!

Potrzeb wiecej info? Wyslij SMS Avon oddzwonię! Magda 07727062239 Www. buyorsellcosmetics.co.uk

praca szukam

SMS:

81616 KOD: 04

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

Plastrowanie na wysoki standard 12 lat w UK. Transport, narzędzia, duża ekipa więcej info pod nr. tel.07907929169

> Elektryk-Hydraulik z 12 letnim doświadczeniem w angielskiej firmie z własnymi narzędziami i vanem. certificaty NICEIC i Gas

29/03/2016 17:59:04

072

OGŁOSZENIA drobne

Safety. tel 07707717053

> Mam 56 lat , mieszkam w

> Poszukuje pracy jako pomocnik

Londynie . Poznam kulturalnego

malarza lub murarza może być też jako pomocnik przy przeprowadzkach nr.

07466063971. rafalkucharz65@ gmail.com Rafał utr nin.

> Podejmę sie opieki nad osoba starsza. Jestem pogodna lubie zwierzęta dobrze gotuje. Mam NIN i DBS Mogę tez poprowadzić dom rodzinie Grazyna Tel 07763622607 > Plastrarze z doświadczeniem szukają prac na plaster, tynki, bonding, rendering, hardwall.

Wysoka jakość wykonania, własne narzędzia. Jacek 07850280135 > Doświadczony murarz tynkarz szukam pracy. Przybudowy Bloczki, cegla, klinkier, pointing. Murki ozdobne, wszelkie prace ogolnobudowlane. tel 07958253348 > Elektryk z dlugoletnim doswiadczeniem zawodowym , instalacje domestic & comercial szukam pracy. Pomoge przy awariach i problemach zwiazanych z pradem 0 7883974669 > Informatyk z wieloletnim doświadczeniem szuka pracy.

Naprawiam laptopy. Projektuje strony internetowe. I wiele więcej.

Cokolwiek związanego z informatyką. 07885421494

auto-moto SMS:

81616 KOD: 07

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

> Sprzedam vauxhall astra 1.6 benzyna 2002rok automatyczna skrzynia biegow. samochod jest sprawny przebieg 54000 mil cena 600 f do uzgodnienia 07872024912 > Ford Mondeo MK4 2007r.

126000mil,zadbane po wymianie rozrzadu oleju i filtrow.cena Ł2999 do negocjacji.wiecej info pod numerem7939044793

randka w ciemno SMS:

81616 KOD: 08

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

> Przystojny lat 38 szuka milej dziewczyny. wiek dowolny 07581482278 > Szukam normalnej dziewczyny. kawaler 38 lat.07770933889

628-MAKIETA 4 68-91.indd 72

pana w podobnym wieku w celu przyjaźni , może stałego związku tel 07846285282

inne SMS:

81616 KOD: 09

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

> Witam mamy z okolic SE18, Wprowadzilismy sie z mężem i

komputery serwis zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

HL-Computer Service; Profesjonalne naprawy; Reinstalacja Windows; Usuwanie wirusów; Instalacja Internetu; TechnikInformatyk; Olgierd 07961222932

roczna córeczką do tej okolicy.

Szukam innych mam bo nie ma to jak polskie pogaduszki przy kawie :-) 07897143142

> Szukam osoby ktora pracuje w London Covent Gardens (market warzywa, owoce).Wiecej info 07593775098

telewizja satelitarna zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

Profesjonalny montaż i ustawienia anten satelitarnych. Sprzedaż całych zestawów oraz akcesoria. Tel 07725977203, 07902002757 Przemysław Polska Telewizja Londyn NC+ , Cyfrowy Polsat Zestawy na umowę Montaż anten Zapraszamy do punktu 19 Finchley Lane NW4 1BN Hendon Sklep: 02082033162 Instalacje:07779631401 www.polskatelewizja. co.uk Satelitarna Telewizja Najszybsze i najlepsze rozwiązanie wszystkich twoich problemów. Ustawienia, montaż, polskie zestawy TNK Andrzej 07840650509 07423602647

H-Tech Serwis Komputerowy. Rozwiązywanie wszelkich problemów z Laptopami i PC. Odzyskiwanie Danych, Instalacje, Administracja, Zabezpieczanie Sieci, CCTV. Dojazd do Klienta. Tel.: 07723012148, email: halskyt@yahoo.co.uk www.halskytech.co.uk Naprawa: laptop, tablet, konsola, telefon, Zmiana języka, wirusy, przegrzewanie się, wymiana ekranu/klawiatury, strony www, kamery CCTV, rok gwarancji. Laptop zastępczy dojazd do klienta tel. 07411123340

transport przewozy, paczki zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

Lotniska Van 9 osobowy i Przeprowadzki – największy van Licencja PCO i ubezpieczenie. Odpowiedzialny kierowca. Taniej kontakt 07985600960 Przeprowadzki , wywóz śmieci Londyn i cała Anglia, duży van z windą, profesjonalna obsługa. Przewóz na lotniska, dziewięcioosobowy van. Piotr, 07749174695

Przewozy Osób i Paczek z adresu na adres!!! +447593207041 Wieloletnia firma z doświadczeniem Zapraszamy serdecznie do zapoznania się z naszą ofertą. Odwiedź nasze strony internetowe oraz facebooka: www.bus-anglia.com

Potrzebujesz przewieźć swoje rzeczy?

Przeprowadzka już od £25 za jeden kurs.

Zadzwoń już teraz, nie wahaj się! Grzegorz-07521004927 Dostępny od rana do późnego wieczora. pojemnosc-14[m3]

usługi różne zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

Architekt rejestrowany w Anglii wykonuje projekty: lofts, extensions. Usługi: Planning Applications and Building Control mob.: 07708696377 stasch@stasch.co.uk

Rozliczenia podatkowe, rejestracja i rozliczenia Self employed. Working Tax Credit, Child Tax Credit. Pomoc w benefitach. Kontakt 07475957191

Profesjonalne sesje fotograficzne: fotografia noworodkowa, dziecięca, rodzinna i okolicznościowa. Zapraszam na moja stronę www. fairyworldphotography.co.uk Super niskie ceny. Zapraszam 07736217120

29/03/2016 17:59:05

073

628-MAKIETA 4 68-91.indd 73

29/03/2016 17:59:06

074

REKLAMA Usﾅ「gi

628-MAKIETA 4 68-91.indd 74

29/03/2016 17:59:08

075

628-MAKIETA 4 68-91.indd 75

29/03/2016 17:59:09

076

OGŁOSZENIA TRANSPORT + motoryzacja

628-MAKIETA 4 68-91.indd 76

29/03/2016 17:59:11

077

628-MAKIETA 4 68-91.indd 77

29/03/2016 17:59:12

078

OGŁOSZENIA SKUP ZŁOMU

628-MAKIETA 4 68-91.indd 78

29/03/2016 17:59:14

079

628-MAKIETA 4 68-91.indd 79

29/03/2016 17:59:16

Celebryci

080

OGŁOSZENIA wywóz śmieci

628-MAKIETA 4 68-91.indd 80

29/03/2016 17:59:17

081

628-MAKIETA 4 68-91.indd 81

29/03/2016 17:59:19

628-MAKIETA 4 68-91.indd 82

29/03/2016 17:59:20

083

628-MAKIETA 4 68-91.indd 83

29/03/2016 17:59:22

084

CAFÉ COOLTURA wasze imprezy

628-MAKIETA 4 68-91.indd 84

29/03/2016 17:59:25

085

628-MAKIETA 4 68-91.indd 85

29/03/2016 17:59:27

086

REKLAMA BUDOWNICTWO

628-MAKIETA 4 68-91.indd 86

29/03/2016 17:59:29

087

628-MAKIETA 4 68-91.indd 87

29/03/2016 17:59:30

088

OGŁOSZENIA BUDOWNICTWO

628-MAKIETA 4 68-91.indd 88

29/03/2016 17:59:32

089

628-MAKIETA 4 68-91.indd 89

29/03/2016 17:59:33

090

628-MAKIETA 4 68-91.indd 90

29/03/2016 17:59:35

091

628-MAKIETA 4 68-91.indd 91

29/03/2016 17:59:37

Fot. PAP / Maciej Kulczyński

092

SPORT Piłka nożna

Polacy cieszą się po strzelonej bramce podczas towarzyskiego meczu Polska – Finlandia

Polacy gromią Polscy piłkarze wygrali w zeszłą sobotę z Finlandią 5:0 (3:0) w meczu towarzyskim we Wrocławiu. To był drugi tegoroczny sprawdzian białoczerwonych – w środę w Poznaniu pokonali Serbów 1:0.

»

W porównaniu do zeszłośrodowego meczu z Serbią w Poznaniu (1:0) selekcjoner Adam Nawałka pozostawił w podstawowym składzie tylko czterech piłkarzy. Byli nimi: pełniący w sobotę funkcję kapitana Kamil Glik, Grzegorz Krychowiak, Kamil Grosicki i Arkadiusz Milik. Szansę dostali m.in. Paweł Wszołek i Filip Starzyński.

Obaj efektownie zaprezentowali się na tle przeciętnych Finów. Najefektywniej w polskim zespole zagrał jednak Grosicki. Skrzydłowy Stade Rennes strzelił dwie bramki i zaliczył dwie asysty.

Po nieco niemrawym początku biało-czerwoni wyszli na prowadzenie w 18. minucie. Artur Jędrzejczyk popisał się precyzyjnym podaniem z prawej strony boiska, a Grosicki płaskim strzałem przy dalszym słupku pokonał bramkarza gości.

Po niespełna dwóch minutach było już 2:0. Tym razem po kontrataku Gro628-MAKIETA 5 92-100.indd 92

sicki dośrodkował z lewej strony boiska, a wbiegający w pole karne Wszołek skierował piłkę do bramki. Od tej pory biało-czerwoni mieli jeszcze większą przewagę i kontrolowali przebieg wydarzeń na boisku.

Efektem tego był gol w 32. minucie. Tym razem Wszołek z prawej strony boiska dokładnie podał do Starzyńskiego, a ten odwrócił się z piłką i pięknym, technicznym uderzeniem z okolic linii pola karnego pokonał Lukasa Hradecky'ego.

Wcześniej dobrej okazji nie wykorzystali Arkadiusz Milik i Wszołek. Finowie w tym okresie gry wyraźnie pogubili się w defensywie.

Jednak błędów nie ustrzegli się również podopieczni Nawałki. W 39. minucie naciskany przez rywala Jędrzejczyk bardzo ryzykownie wycofał piłkę do Artura Boruca, a ten musiał interweniować wślizgiem poza polem kadry. Wyjście z bramki polskiego bramkarza próbował wykorzy-

stać Roman Eremenko, ale po jego strzale piłkę z linii bramowej wybił Michał Pazdan. Chwilę wcześniej w słupek trafił Grosicki po próbie dośrodkowania.

Po zmianie stron Finowie próbowali atakować nieco odważniej. Jednak dzięki temu gospodarze mieli więcej miejsca, co skrzętnie wykorzystali. W 66. minucie po raz drugi w tym meczu asystował Grosicki, który przedarł się prawą stroną w pole karne. Piłka po rykoszecie trafiła do Wszołka, a ten strzelił drugą bramkę w tym spotkaniu.

W 82. minucie Robert Lewandowski, który zmienił Arkadiusza Milika, trafił w poprzeczkę z rzutu wolnego.

Wynik ustalił Grosicki, który w 85. minucie wykorzystał efektowne podania z okolic środka boiska Bartosza Salamona.

To była druga bramka polskiego skrzydłowego tego dnia, a ósma w drużynie narodowej. Wszystkie uzyskał za selekcjonerskiej kadencji Nawałki. « 29/03/2016 17:49:42

093 Fot. PAP/EPA / Annegret Hilse

Trzy Lwy pokonały mistrzów świata

Angielski piłkarz Jamie Vardy celebruje zdobycie gola w meczu z Niemcami

»

Mistrzowie świata Niemcy przegrali z Anglią 2:3 (1:0) w towarzyskim meczu piłkarskim w Berlinie.

Niemcy będą grupowymi rywalami Polaków w mistrzostwach Europy we Francji.

Niemcy prowadzili w sobotę już 2:0, ale ostatecznie to Anglicy cieszyli się ze zwycięstwa 3:2. Wyspiarze zaskoczyli mistrzów świata szybką i ofensywną grą.

Przede wszystkim w defensywie ekipa Joachima Loewa ma jeszcze wiele do poprawienia. Zwłaszcza, że zaprezentowała się w całkowicie nowej odsłonie.

Za środek obrony odpowiedzialni byli teraz Mats Hummels, którego po przerwie zastąpił debiutant Jonathan Tah, i Antonio Ruediger, a po bokach Jonas Hector i Emre Can. Anglicy jeszcze nigdy nie przegrali w Berlinie, a ozdobą sobotniego spotkania był gol zdobyty piętą przez Vardy’ego kwadrans przed końcem. «

Puchar za ponad milion funtów

»

Trofeum, które w latach 19111991 wręczano zwycięzcom Pucharu Anglii, wyceniono w nadawanym przez stację BBC „Antiques Roadshow” na ponad milion funtów. To najcenniejszy przedmiot w historii programu.

Trofeum wycenione przez eksperta „Antiques Roadshow” Alastaira Dicken-

628-MAKIETA 5 92-100.indd 93

sona, to trzeci puchar wręczany we wspomnianych rozgrywkach.

– Ciężko oceniać wartość takich przedmiotów. Ale to jest – obok trofeum Wimbledonu – najcenniejszy puchar w kraju – zaznaczył Dickenson.

Pierwszy, który wręczano od 1872 roku, został ukradziony w 1895 roku z wystawy sklepu obuwniczego w Birming-

ham, gdzie był prezentowany po zwycięstwie Aston Villi. Drugi został zastąpiony przez angielską federację, po tym jak Manchester United po wygranej w 1909 roku zrobił replikę trofeum, a piłkarska organizacja uświadomiła sobie, że nie ma do niego praw autorskich. W 1991 roku uznano, że trzeci model jest już zbyt podatny na uszkodzenie, by go nadal używać. «

29/03/2016 17:49:43

Fot. Richard Heathcote / Getty Images

094

SPORT wioślarstwo

Osada Cambridge prowadzi z osadą Oxfordu podczas wyścigu The Cancer Research UK 2016

Cambridge lepsze od Oxfordu Ósemka Uniwersytetu Cambridge pokonała wioślarzy Oxfordu w 162. edycji prestiżowych regat na Tamizie w Londynie (6,8 km).

To była jej 82. wygrana, a rywale mają o trzy mniej. W 71. odsłonie zmagań kobiet triumfowała osada z Oxfordu.

»

Faworyzowana przez bukmacherów ósemka Cambridge – tradycyjnie oznaczona jasnoniebieskimi piórami na wiosłach – prowadziła przez całą długość trasy, od startu przy zachodniolondyńskim moście w Putney do mety przed dzielnicą Chiswick.

Bardziej doświadczona, cięższa o 12 kilogramów i wyższa średnio o 1,5 cm załoga Cambridge wykorzystała swoją fizyczną przewagę, odnosząc – pomimo trudnych warunków atmosferycznych – swoje pierwsze zwycięstwo od 2012 roku.

W rozgrywanym godzinę wcześniej wyścigu kobiet wioślarki Oxfordu triumfowały czwarty raz z rzędu, a 13. raz w ostatnich 17 edycjach.

Załoga Cambridge miała poważne problemy z ukończeniem rywalizacji po tym, jak ich łódź zaczęła nabierać wody.

628-MAKIETA 5 92-100.indd 94

Wbrew sygnalizacji sędziów, zawodniczki zdecydowały się jednak za wszelką cenę dopłynąć do mety, czym zyskały sympatię zgromadzonych na obu brzegach Tamizy kibiców. W historii zmagań kobiet Oxford wygrał 30 razy, Cambridge był górą w 41 wyścigach.

Wyścigi osad Uniwersytetów Oxfordu i Cambridge to jedne z najstarszych zawodów sportowych w świecie. Rozgrywane są w edycji męskiej od 1829, a z udziałem pań – od 1927 roku. Od 1938 roku kolejne edycje wyścigu są relacjonowane na żywo za pośrednictwem radia i telewizji BBC, stanowiąc element wielkanocnej tradycji.

Transmisja na żywo zaczyna się na dwie godziny przed wyścigiem – w jej trakcie przedstawiana jest historia rywalizacji, a także sylwetki sportowców reprezentujących oba uniwersy-

tety. Łączna oglądalność wydarzenia na całym świecie szacowana jest na kilkadziesiąt milionów osób.

Jedną z legend brytyjskiego wioślarstwa i uniwersyteckiego wyścigu jest Daniel Topolski, syn słynnego polskiego malarza Feliksa Topolskiego, który dwunastokrotnie poprowadził Oksford do zwycięstwa w rywalizacji osad jako trener, dokładając do tego jedno zwycięstwo jako zawodnik, a także dwa mistrzostwa świata z czasów swoich studiów.

Sportowiec przez wiele lat komentował dla BBC kolejne edycje wyścigu. Zmarł w 2015 roku.

Całkowity zysk z organizacji wydarzenia, w tym darowizn od kibiców, będzie przekazany na cele charytatywne wskazane przez fundację Cancer Research UK zajmującą się badaniem i leczeniem raka. » 29/03/2016 17:49:46

095

628-MAKIETA 5 92-100.indd 95

29/03/2016 17:49:47

096

ROZRYWKA Krzy偶贸wka + Horoskop

628-MAKIETA 5 92-100.indd 96

29/03/2016 17:49:48

097 BARAN

LEW

STRZELEC

Nie odkładaj spraw na ostatnią chwilę.

Nie będziesz miał szczęścia w szybkim załatwianiu zaległości. Gdy zdarzy się, że zaniedbasz jakąś sprawę, szybko odbije się to na Twoich dalszych planach. Musisz być skrupulatny i jak dawno nie byłeś, dokładny i rzetelny.

Będziesz zabiegany, przestraszony ogromem obowiązków i zatrwożony, czy wszystko się uda. Ważne, abyś odpowiednio zorganizował sobie najbliższe dni. Nie wstydź się prosić o pomoc. Rozpisuj sprawunki do załatwienia.

A przede wszystkim nie panikuj! Po świętach odpoczniesz.

Przed Tobą dni pełne inspiracji, miłych niespodzianek, planów i spotkań z ludźmi.

Szykuje się tak bardzo lubiane przez Ciebie towarzyskie zamieszanie. Zwrócisz na siebie uwagę na niejednym spotkaniu, także kogoś, kto i Ciebie zaintryguje.

Zapowiada się wiele miłych chwil.

BYK

PANNA

KOZIOROŻEC

Aura za oknem sprawi, że możesz czuć się oszołomiony, jakbyś był nieobecny.

Możesz mieć problemy ze skupieniem się na obowiązkach. Postaraj się dostarczyć organizmowi więcej odpoczynku, szczególnie na świeżym powietrzu. Niebawem Twoja forma powinna się poprawić.

Wyraźnie obniży się Twoje samopoczucie i forma fizyczna. Postępuj ostrożnie, nie podejmuj się żadnych dodatkowych zobowiązań ani pracy ponad swoje siły.

Wieczorami koniecznie odpoczywaj.

Jeśli Twoja forma nie ulegnie poprawie, skonsultuj się z lekarzem.

Nie bój się przyznać do popełnionego błędu. To już połowa drogi do tego, aby go naprawić. Masz szansę zyskać bardziej ludzkie, sympatyczne oblicze.

Nie powinieneś również wpędzać się w poczucie winy z powodu swojej niekonsekwencji czy braku wytrwałości.

BLIŹNIĘTA

WAGA

WODNIK

Będziesz rozbiegany i rozkojarzony. Możesz mieć trudności ze zmobilizowaniem się do najprostszych działań. Uważaj, aby nie umknęły Ci ważne sprawy. Spisuj sprawy do zrobienia, notuj zakupy, w końcu poproś rodzinę o pomoc, a uda Ci się wywiązać ze zobowiązań.

Zapowiadają się dni pełne odpoczynku a nawet lenistwa. Wygląda na to, że wszystko będziesz miał zrobione i podane pod nos. Będziesz miał okazję zadbać o siebie a nawet spędzić czas na świeżym powietrzu. Wielkanoc będzie czasem pełnym odpoczynku i luzu.

Czeka Cię trudny emocjonalnie i psychicznie czas. Możesz łatwo i szybko się irytować, możesz czuć się rozdrażniony, a do tego mogą dojść kłopoty ze zdrowiem. Zadbaj o swój komfort. Ubieraj się adekwatnie do pogody, zadbaj o wyciszenie i relaks.

RAK

SKORPION

RYBY

Jesteś znużony i zmęczony pracą, ale to nie powód, aby pokazywać swoje niezadowolenie całemu światu. Otoczenia nie interesują Twoje humory. Skup się na przygotowaniach do spotkania rodzinnego. Ustal priorytety a poczujesz się silniejszy.

Przed Tobą czas istotnych zmian, które przyniosą zarówno materialne, realne korzyści, jak i duchowe. Poczujesz, jak się odradzasz oraz jak zmieniasz się w świadomego i pewnego siebie człowieka. Będziesz miał szansę pozbyć się dotychczasowych lęków i ograniczeń.

Najbliższe dni sprawią, że poczujesz się szczęśliwy i spełniony. Twój dobry humor będzie się udzielał otoczeniu. Masz szansę być sprawcą uśmiechu i radości.

Przed Tobą naprawdę bardzo szczęśliwy czas. Wykorzystaj te dni na spotkania z przyjaciółmi i na wspólne chwile z rodziną.

(21.03–20.04)

(21.04–20.05)

(21.05–21.06)

(22.06–22.07)

628-MAKIETA 5 92-100.indd 97

(23.07–22.08)

(23.08–22.09)

(23.09–22.10)

(23.10–21.11)

(22.11–21.12)

(22.12–19.01)

(20.01–18.02)

(19.02–20.03)

29/03/2016 17:49:48

628-MAKIETA 5 92-100.indd 98

29/03/2016 17:49:50

628-MAKIETA 5 92-100.indd 99

29/03/2016 17:49:52

628-MAKIETA 5 92-100.indd 100

29/03/2016 17:49:54