Cooltura Issuu 656 by Cooltura

cooltura.co.uk

15 października 2016

42 (656)

WSPÓLNY ŚWIAT artystów i widzów LITTLE, NASTY Britain

656-COVER.indd 1

11/10/2016 11:55:23

656-MAKIETA 1 01-23.indd 2

11/10/2016 16:43:40

656-MAKIETA 1 01-23.indd 3

11/10/2016 16:43:44

W NUMERZE 656.

POLISH WEEKLY

MAGAZINE

Unit 8, Odeon Parade 480 London Road, Isleworth, TW7 4RL GODZINY OTWARCIA: 9.00 – 17.00 TEL: 020 8846 3615 FAX: 020 8741 9490 www.cooltura.co.uk, info@cooltura.co.uk REDAKTOR NACZELNY

KORDIAN KLACZYŃSKI kordian@cooltura.co.uk, wew. 256 Z-CA REDAKTORA NACZELNEGO

PIOTR DOBRONIAK dobroniak@cooltura.co.uk, wew. 261 DZIENNIKARZE

008

SYLWIA MILAN sylwia@cooltura.co.uk MARCIN URBAN, wew. 248 m.urban@cooltura.co.uk DARIUSZ A. ZELLER darek@cooltura.co.uk, wew. 255 DZIAŁ GRAFICZNY wew. 260 AGATA OLEWIŃSKA agata@cooltura.co.uk TOMEK WOŹNICZKA sergei@cooltura.co.uk TOMEK WALĘCIUK tomasz.waleciuk@cooltura.co.uk WSPÓŁPRACOWNICY

TOMASZ BOREJZA / PRZEMYSŁAW ĆWIK / MAŁGORZATA DEMETRIOU / MAGDALENA GIGNAL / PIOTR GULBICKI / SERGIUSZ HIERONIMCZAK / MATEUSZ MADEJSKI / ŁUKASZ MARCZEWSKI / ANNA PAWLETA / MARCIN SZCZEPAŃSKI / PIOTR URBANIK / TOMASZ WILCZKIEWICZ / KAROLINA ZAGRODNA / RADOSŁAW ZAPAŁOWSKI KOREKTA

BEATA TOMCZYK beata@cooltura.co.uk MARKETING I REKLAMA

marketing@cooltura.co.uk DYREKTOR MARKETINGU I REKLAMY

KRZYSZTOF CHOWANIEC kc@cooltura.co.uk, wew. 244 WICEDYREKTOR MARKETINGU I REKLAMY

JOANNA ROŻEK joanna@cooltura.co.uk, wew. 246

020 006 W OBIEKTYWIE 008 NA WYSPACH 014 PRZEGLĄD PRASY BRYTYJSKIEJ 022 PRAWO 024 TEMAT NUMERU Obrońca wiary katolickiej, król, który wyrolował papieża

030 KOMENTARZ TYGODNIA Little, nasty Britain

032 FELIETON Czeka nas jeszcze większa fala emigracji z Polski niż ta z 2004 roku

034 OPINIE W poczekalni

036 SYGNAŁY Z listów do redakcji

040 WYDARZENIA III Kongres Polskich Przedsiębiorców – razem na podbój zagranicznych rynków

042 TRANSPORT

656-MAKIETA 1 01-23.indd 4

036 044 CAFÉ COOLTURA

SPECJALIŚCI ds. MARKETINGU I REKLAMY

EWA SUŁKOWSKA-LEŚNIARA ewa@cooltura.co.uk wew. 245 EWA MROCZEK e.mroczek@cooltura.co.uk, wew. 250 MAŁGORZATA SAS m.sas@cooltura.co.uk, wew. 263 GRZEGORZ URBANEK g.urbanek@cooltura.co.uk DZIAŁ OGŁOSZEŃ I PRENUMERATA

Nadchodzące wydarzenia

EWA SUŁKOWSKA-LEŚNIARA ewa@cooltura.co.uk 0208 846 3614

052 SZTUKA WSPÓŁCZESNA Wspólny świat artystów i widzów

054 SPOŁECZEŃSTWO Emigrantki własnym głosem

056 FASHION WEEK Doughnut by Kuki & Wesoła Ekipa

060 TECHNOLOGIE Wściekły elektryk z Lublina

KSIĘGOWOŚĆ

RADOSŁAW STASZEWSKI radek@cooltura.co.uk KATARZYNA CEGIEŁKA kate@cooltura.co.uk DYSTRYBUCJA distribution@cooltura.co.uk WYDAWCA Sara-Int Ltd. ISSN 1743-8489

Poglądy zawarte w felietonach i listach do redakcji są osobistymi przekonaniami ich autorów i nie zawsze pokrywają się z przekonaniami redakcji Cooltury. Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń. Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych i zastrzega sobie prawo do skracania i przeredagowania tekstów. Publikowanie zamieszczonych tekstów i zdjęć bez zgody redakcji jest niezgodne z prawem. Strony depeszowe redagowane są w oparciu o materiały Polskiej Agencji Prasowej.

Okładka: TOMEK WOŹNICZKA

062 WIELKA BRYTANIA OD KUCHNI Dostać z dyni

064 ZDROWIE I URODA Stres cię zjada? Zjedz stres! Co jeść, by obniżyć poziom napięcia emocjonalnego?

070 OGŁOSZENIA DROBNE 092 SPORT 096 KRZYŻÓWKA 097 HOROSKOP

coolturamagazine

#coolturaUK

issuu.com/cooltura

tablet / smartfon

11/10/2016 16:43:48

656-MAKIETA 1 01-23.indd 5

11/10/2016 16:43:49

006

Zdjęcie tygodnia Taki jest londyn

Faszyści tędy nie przejdą! Demonstranci wznoszą flagi przed muralem przy Cable Street we wschodnim Londynie, upamiętniającym zajście, jakie miało miejsce tutaj 80 lat temu: 4 października 1936 roku antyfaszyści starli się z marszem Brytyjskiej Unii Faszystów oraz ochraniającą go policją. Zdarzenie przeszło do historii pod nazwą Battle of Cable Street.

656-MAKIETA 1 01-23.indd 6

11/10/2016 16:43:51

Fot. PAP/EPA/Hannah Mckay 656-MAKIETA 1 01-23.indd 7

11/10/2016 16:43:52

Fot. PAP/EPA/Facundo Arrizabalaga

008

WIADOMOŚCI NA WYSPACH

Torysi zmierzają do centrum Brytyjska premier Theresa May przedstawiła w zeszłym tygodniu na konferencji Partii Konserwatywnej w Birmingham zarys programowy swojego rządu, którego jednym z głównych zadań będzie przeprowadzenie wyjścia Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej. Jak zapowiedziała, planuje przesunięcie partii w stronę centrum.

Theresa May przemawia podczas konferencji Partii Konserwatywnej w Birmingham Jakub Krupa, PAP

Przedstawiając po raz pierwszy tak szczegółowo program rządu, brytyjska premier podkreślała, że jej gabinet chce „służyć zwyczajnym, pracującym ludziom”, których poglądy zbyt często były ignorowane lub wyśmiewane. – Posłuchajcie tego, w jaki sposób politycy i komentatorzy mówią o ludziach. Oceniają, że patriotyzm jest „obrzydliwy”; wasze wątpliwości dotyczące imigracji – „zaściankowe”, poglądy na przestępstwa – „nieliberalne”; przywiązanie do bezpieczeństwa zatrudnienia – „niewygodne” – kpiła. Jak dodała, dla wielu przedstawicieli establishmentu „Wielka Brytania jest innym krajem, a te obawy nie są ich obawami”. Opowiadając się za aktywną rolą państwa w gospodarce, zaznaczyła, że podczas gdy rząd „nie ma odpowiedzi na wszystkie pytania, może i powinien być siłą dobrych zmian, robiąc to, czego pojedyncze osoby, społeczności i rynki nie są w stanie zrobić”. – W czerwcu ludzie zagłosowali za zmianą i ona nadejdzie – zapewniała szefowa rządu. Jak przekonywała, „do tej zmiany doszło ze względu na cichą rewolucję trzy miesiące temu”, czyli referendum ws. członkostwa Wielkiej Brytanii w Unii Europej656-MAKIETA 1 01-23.indd 8

skiej. – To rewolucja, w której miliony obywateli postawiły się i powiedziały, że nie chcą być dalej ignorowane. To punkt zwrotny tego wieku; jedna na pokolenie szansa na zmianę kierunku rozwoju naszego narodu – mówiła. Prezentując swój program jako „empatyczny konserwatyzm”, May podkreślała znaczenie relacji społecznych. Wielu komentatorów zwróciło uwagę, że jest to jednoznaczne zerwanie z linią Margaret Thatcher, do której często porównywano obecną szefową rządu. – Cenimy ducha obywatelstwa, dzięki któremu szanujesz relacje i zobowiązania, które sprawiają, że nasze społeczeństwo sprawnie funkcjonuje. Zobowiązanie wobec mężczyzn i kobiet, którzy żyją wokół ciebie, którzy pracują dla ciebie, którzy kupują dobra i usługi, które sprzedajesz. Ten duch wymaga uznania kontraktu społecznego, który mówi jednoznacznie, że dbasz o wykształcenie i przygotowanie do pracy młodych ludzi stąd, zanim zdecydujesz się na tanią siłę roboczą z zagranicy – oświadczyła, wypowiadając się przeciwko wysokim poziomom imigracji do Wielkiej Brytanii, w tym z Polski. May oceniła, że „zbyt wiele osób na wpływowych pozycjach zachowuje się, jakby miało więcej wspólnego z przedstawicielami

międzynarodowych elit niż z ludźmi na ich własnej ulicy, z którymi pracują i których mijają na ulicy”. – Jeśli wierzysz, że jesteś obywatelem świata – jesteś obywatelem niczego i nie rozumiesz tego, co samo słowo „obywatelstwo” oznacza – oceniła. Opisując procedurę wyjścia Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej, May powtórzyła swoje zobowiązanie do uruchomienia procedury przed końcem marca przyszłego roku, a także przygotowania tzw. wielkiej ustawy uchylającej na wiosnę. – Nasze prawa nie będą tworzone w Brukseli, ale w Westminsterze; nasi sędziowie nie będą zasiadać w Luksemburgu, ale w sądach na terenie całego kraju. Zwierzchność unijnego prawa skończy się na zawsze – zapewniała. Jak podkreśliła, chciałaby wynegocjować umowę, która będzie „odzwierciedlała silne i dojrzałe relacje z naszymi europejskimi przyjaciółmi”, choć powtórzyła, że nie zgodzi się na oddanie kontroli nad granicami, czym de facto wykluczyła zachowanie swobody przepływu osób w obecnym kształcie. Wystąpienie May zakończyło konferencję programową Partii Konserwatywnej. « Czytaj też na str. 30

11/10/2016 16:43:55

009

656-MAKIETA 1 01-23.indd 9

11/10/2016 16:43:57

010

WIADOMOŚCI NA WYSPACH

Rząd chciał monitorować zatrudnianie cudzoziemców Brytyjska minister edukacji Justine Greening poinformowała w niedzielę, że wbrew wcześniejszym zapowiedziom rząd Theresy May nie planuje wprowadzenia obowiązku przygotowywania i publikowania imiennych list obcokrajowców pracujących w brytyjskich firmach.

656-MAKIETA 1 01-23.indd 10

Jakub Krupa, PAP

Według nowych planów rządu zestawienia mają być przygotowywane tylko w celach statystycznych, aby wykryć, jakich umiejętności brakuje brytyjskim pracownikom. – Celem tej reformy jest zrozumienie, w jakich obszarach kraju istnieją braki w wykształceniu pracowników – tłumaczyła w niedzielę Greening. Jak wyjaśniała, chodzi o dane, które „potwierdzą, że pracodawcy nie zatrudniają lokalnych pracowników w takim stopniu, w jakim by mogli”. Zdaniem minister ma to „pozwolić (rządowi) na dostosowanie przepisów w tych dziedzinach i reakcję na ten problem”. Greening zaprzeczyła, jakoby proponowana reforma miała na celu potępianie firm zatrudniających wielu obcokrajowców. W podobnym tonie wypowiedział się minister obrony Michael Fallon, który na antenie radia BBC 5 oświadczył, że może zapewnić, że nie dojdzie do sytuacji, w której firmy będą poproszone o ujawnienie szczegółów, podanie nazwisk i opublikowanie danych zagranicznych pracowników. Na początku zeszłego tygodnia brytyjska minister spraw wewnętrznych Amber Rudd zapowiedziała, że do konsultacji społecznych skierowany będzie projekt wymagający od pracodawców prowadzenia publicznej, imiennej ewidencji pracowników pochodzących spoza Wielkiej Brytanii, a także wprowadzający szereg rozwią-

zań korzystniejszych dla brytyjskich pracowników niż obcokrajowców. Propozycja Rudd została skrytykowana przez przedstawicieli wszystkich partii politycznych, którzy zwracali uwagę na radykalizację języka i działań rządu wobec obcokrajowców mieszkających w Wielkiej Brytanii. We wspólnym oświadczeniu partia Zielonych, walijska Plaid Cymru i Szkocka Partia Narodowa nazwały retorykę rządu „najbardziej toksyczną pośród wszystkich rządów”, które pamiętają. – Następnym razem może ogłosicie obowiązek wytatuowania im numerów na ramionach? – kpił z planów rządowych doradca byłego premiera Davida Camerona, Steve Hilton. Z kolei dziennikarz James O'Brien z radia LBC zrobił furorę w internecie, gdy na antenie radia zestawił plany Rudd z tekstem drugiego rozdziału „Mein Kampf” Adolfa Hitlera o różnicach między obywatelami a migrantami ekonomicznymi. W mediach społecznościowych propozycję krytykowali też między innymi dziennikarze „Financial Times”, „The Times” i „The Telegraph”, a w gazetach swoje wątpliwości wyrażali także liderzy biznesowi, w tym przedstawiciele Brytyjskiej Izby Handlowej. Według sondażu YouGov 50 proc. Brytyjczyków popiera zmodyfikowaną propozycję Rudd, według której firmy miałyby obowiązek informować o tym, jaki odsetek ich pracowników stanowią obcokrajowcy. Przeciwnego zdania jest 26 proc. obywateli. «

11/10/2016 16:43:59

011

656-MAKIETA 1 01-23.indd 11

11/10/2016 16:44:00

Fot. PAP/EPA/Tony Gentile

012

WIADOMOŚCI NA wyspach

Papież Franciszek rozmawia z Arcybiskupem Canterbury Justinem Welbym w Watykanie

Jak to katolik z anglikaninem o liturgii żartowali Żarty i gromki śmiech – w takim klimacie przebiegło zeszłotygodniowe spotkanie papieża Franciszka z arcybiskupem Canterbury Justinem Welbym. Odbyło się ono w ramach obchodów 50. rocznicy oficjalnego nawiązania relacji między katolikami a anglikanami.

656-MAKIETA 1 01-23.indd 12

Po uroczystych nieszporach ekumenicznych odprawionych przez papieża i prymasa Anglii w rzymskim kościele świętych Andrzeja i Grzegorza, w czwartek obaj zwierzchnicy spotkali się w Watykanie. Arcybiskupowi Canterbury towarzyszyła delegacja przedstawicieli prowincji anglikańskich. W wygłoszonym do nich przemówieniu Franciszek podkreślił, że po pół wieku spotkań i rozmów „wzrosło przekonanie, że ekumenizm nie jest nigdy zubożeniem, ale bogactwem”. Papież dodał, że zadaniem zwierzchników wyznań jest to, by dawać światu świadectwo miłości i jedności oraz zanieść je światu spragnionemu pokoju. Arcybiskup Welby wyraził wdzięczność i uznanie dla posługi Franciszka, przede wszystkim za to, że przypomina o konieczności troski o ubogich. – Wasza 11/10/2016 16:44:01

013 Świątobliwość dał przykład wzorem Chrystusa swymi podróżami do miejsc cierpienia i trudności – mówił anglikański arcybiskup. Zauważył, że papież „stanął u boku migrantów” i podjął inicjatywy na rzecz walki ze współczesnym niewolnictwem i przemytem ludzi oraz zabrał głos w sprawie zmian klimatycznych. Ponadto prymas Anglii wyraził przekonanie, że papieskie listy i encykliki mają charakter uniwersalny. Rzecznik Watykanu Greg Burke zamieścił w Internecie krótkie nagranie filmowe ze spotkania Franciszka i arcybiskupa Welby’ego w papieskiej bibliotece. Zarejestrowano na nim gromki śmiech, jakim wybucha papież w czasie rozmowy. Watykaniści przytoczyli żart, jaki anglikański duchowny opowiedział papieżowi: „Jaka jest różnica między liturgistą a terrorystą? Z terrorystą można negocjować”. Dzień wcześniej nieszpory w kościele świętych Andrzeja i Grzegorza w Wiecznym Mieście upamiętniły 50. rocznicę pierwszego oficjalnego spotkania papieża Pawła VI z ówczesnym arcybiskupem Canterbury Michaelem Ramseyem. Prymas Anglii stwierdził w czasie nabożeństwa: – Kiedy my chrześcijanie walczymy między sobą, kiedy rezygnujemy z dzielenia się miłosierdziem i przebaczeniem, stajemy się pasterzami, którzy pożerają własne owce, a Kościół staje się cyrkiem, gdzie walczą gladiatorzy, przegrani zaś nie mogą liczyć na żadne miłosierdzie. Jedność chrześcijan – wskazywał abp Welby – buduje się dziełami miłosierdzia wobec „słabego, nienarodzonego, starszego, ofiary handlu ludźmi, umierającego, niepełnosprawnego”. – Nie możemy być złymi pasterzami, nie możemy być złymi owcami – dodał arcybiskup Canterbury. Papież modlił się o to, aby obaj byli „promotorami odważnego i realnego ekumenizmu”. Nawiązując do źródeł podziałów wśród chrześcijan, Franciszek podkreślał: – W dniach chmur i mgieł straciliśmy z pola widzenia brata, który stał obok nas, staliśmy się niezdolni do wzajemnego uznania i radości z otrzymanych darów i łask. Zaznaczył jednocześnie: – Stało się tak dlatego, że zgęstniały wokół nas mgły nieporozumień i podejrzliwości, nad nami – ciemne chmury niezgody i kontrowersji, często ukształtowanych z powodów historycznych i kulturowych, a nie tylko teologicznych”. We wspólnej deklaracji wydanej po nieszporach Franciszek i abp Welby przyznali, że pojawiły się „nowe niezgodności” i „poważne przeszkody” na drodze do pełnej jedności między katolikami a anglikanami. Wśród tych przyczyn wymieniono sprawę święceń kobiet w Kościele anglikańskim i „kwestie związane z seksualnością ludzką”. – Ale nie jesteśmy tym zniechęceni – zapewnili obaj zwierzchnicy. – Wymienione różnice nie mogą uniemożliwić nam wzajemnego uznania się za braci i siostry w Chrystusie – dodali. Podkreślili, że różnice te nie powinny umniejszać wysiłków ekumenicznych. « 656-MAKIETA 1 01-23.indd 13

11/10/2016 16:44:03

014

WIADOMOŚCI Prasa na Wyspach

Kiedy tenant ma dość Mała ściąga dla Landlorda. Przygotowała: Sylwia Milan Źródło: Daily Mail

Marzeniem każdego Landlorda jest najemca spokojny, wypłacalny i na dłuższy okres czasu. A o czym marzy Tenant? Tysiąc z nich, zamieszkałych na terenie Wielkiej Brytanii, zapytano o powody dla których zmieniają adres. Oto one:

Brak przyzwoitej kuchni

13,4 proc. opuszcza dotychczasowe miejsce właśnie z powodu braku ludzkich warunków do przygotowania posiłków. Niedoinwestowana, cuchnąca starocią, słabo wyposażona i z dużą ilością korzystających z niej osób to najgorsze, co może się przytrafić po powrocie z długiego i ciężkiego dnia pracy.

Chata się sypie, właściciel nie reaguje

Dla 15 proc. to wystarczający powód do brania nóg za pas. Rada dla właścicieli następująca: nie zaprzeczaj od razu, że nie trzeba, że nie zamierzasz niczego naprawiać. Zacznij rozmawiać, próbuj negocjować, pozostawiając obie strony w przekonaniu, że dojdzie do porozumienia. Najgorsze, co może się przytrafić, to ignorowanie mieszkańca. Zbywanie człowieka bądź trywializowanie problemu przez kilka tygodni jest początkiem końca. Później zaczyna się już tyko szukać czegoś nowego.

Sąsiedzi

Niemili, głośni, czasem niebezpieczni, innym razem natrętni. Dla 17 proc. Brytyjczyków to powód do ucieczki. Zanim do tego dojdzie powinno się podjąć próbę rozmowy z nimi. Czasem okazuje 656-MAKIETA 1 01-23.indd 14

się bowiem, że nie mieli najmniejszego pojęcia, że robią źle. Jeśli podobnie jak my są najemcami, dobrze jest zwrócić się o pomoc do ich Landlorda. Warto pamiętać, że problem głośno szczekających psów, głośnej muzyki czy wystawiania śmieci w niewłaściwych miejscach i o nieodpowiedniej porze, rozwiązuje za nas council. Należy ich tylko o tym powiadomić.

Wilgoć

Co piąty mieszkaniec UK nie wyraża zgody na pobyt w mokrym, a co gorsze, zagrażającym zdrowiu otoczeniu. Powiedzmy sobie wyraźnie: wilgoć nie zawsze brzydko pachnie, ale prawie zawsze po pewnym czasie powoduje problemy z oddychaniem, wywoła nowe alergie lub zaostrzy istniejące. Nikt nie wini bezpośrednio właściciela, taki jest klimat i warunki życia w Anglii. Po pierwsze należy ustalić skąd pochodzi „damp”, czyli po ang. wilgoć. Nierzadko wystarczy porządne umycie powierzchni i utrzymy-

wanie jej w czystości plus zapewnienie prawidłowej cyrkulacji powietrza. Nie zaszkodzi regularne sprawdzanie wentylatora. Całkiem niezłym rozwiązaniem jest instalacja osuszacza powietrza.

Cena kontra ilość metrów

– Za drogo jak na takie warunki – mówi aż 27,4 proc. badanych w sondażu AXA, przeprowadzonym w lipcu tego roku. To jeden z głównych powodów do wyprowadzki. Wynajmuje się po to, aby zarobić, to nie jest działalność charytatywna, wiadomo. Jednak ceny powinny być dostosowane do obowiązujących w okolicy i do standardu wyposażenia. Małe mieszkanko, mały pokoik może mieć swój urok. Tylko nie należy przesadzać z minimalizacją. Pokoje małe potrafią być przytulne, a nawet praktyczne, bo łatwe w utrzymaniu czystości. Gdy jednak mieści się w nich jedynie łóżko, a za szafę robi pojemnik na pościel, to już nie jest atrakcyjna oferta. « 11/10/2016 16:44:03

015 przegląd prasy »Daily Mail

Najbogatsi nie chcą już zwykłych niań. Zastępują je nauczyciele muzyki czy instruktorzy lego. Superbogaci chcą żyć pełniej i szczęśliwiej. Znajdują na to stale nowe pomysły. Nina Naustdal, mama trójki dzieci, z przyjemnością wydaje 200 tys. funtów rocznie na personel, który pomaga im lepiej rozwijać się intelektualnie i umilać życie jej pociechom w ramach zajęć pozaszkolnych. Poleca mamom między innymi zamawianie do domu szewców, szyjących buty na wymiar dla dzieci. – Maluchy są wniebowzięte, kiedy mogą uczestniczyć w procesie tworzenia od szkicu do ostatniego etapu. Dodatkowo czują się wyróżnione i docenione, bo ktoś robi coś specjalnie dla nich. To rodzi w człowieku poczucie wyjątkowości – mówi Nina. Ile kosztuje domowa wizyta szewca? Nina nie ma pojęcia. Prosi, aby zapytać jej asystentkę. W sumie ma rację, bo jak mówią: jeśli się interesujesz ile coś kosztuje, to prawdopodobnie cię na to nie stać. Słusznie. Pani Naustdal kocha swoje dzieci ponad życie, a że posiada możliwości, to postanowiła zapewnić im niezapomniane dzieciństwo. Cała trójka ma do dyspozycji nauczycieli muzyki, jazdy na nartach, instruktorów Lego, uczących matematycznego podejścia i logicznego myślenia oraz kilku innych. Osobną grupę stanowią korepetytorzy, przygotowujący uczniów do egzaminów a nawet sprawdzianów. Nauczyciele szkolni nie przepadają za nimi, ale muszą akceptować, bo są coraz popularniejsi i korzysta z nich większość bogatych uczniów. Mama i tato nie tylko nie muszą zmieniać pieluszek, nie oczekuje się od nich także wspólnego odrabiania lekcji. Te zostawia się profesjonalistom, a w tym czasie robi się pieniądze na tym, na czym się zna dużo lepiej. Logiczne. Radość z rodzicielstwa jest jeszcze większa, kiedy do domu można zamówić malarza rysującego portrety dzieci, zapewnić im masę zwierząt do opieki i zabawy, zorganizować czas wolny po szkole, ładnie ubrać i zabrać na wakacje. Wyjazdy nie ograniczają się do świątecznych czy wakacyjnych, wypady na weekendy są czymś normalnym. Zwykła niania to za mało, sama nie da rady, podobnie jak mama dzieci, dlatego zatrudnia się asystentkę do pomocy w wynajmowaniu specjalistów z różnych dziedzin, gotowych dzielić się wiedzą z maluchami. Do pomocy jest też szofer, były zawodowy bokser, pomagający bezpiecznie przemieszczać się po mieście. Pani Naustdal nie widzi w tym nic dziwnego, przypominając, że większość jej znajomych zamieszkałych jak ona na Chelsea, wiedzie podobne życie. Znajomi Rosjanie stawiają na muzyczną edukację 13-letniej córki. Kupili jej skrzypce za... 7mln funtów. Dziewczynka trochę się męczy, bo nie jest pewna czy to jej droga, ale rodzice naciskają. Katja ma się jak najwięcej uczyć, nic na tym etapie nie jest równie ważne. Musi, innego wyjścia nie ma. Mieszka w domu za 45 mln funtów. Dostała dużo na początku, to zobowiązuje. (SM)

656-MAKIETA 1 01-23.indd 15

11/10/2016 16:44:04

016

WIADOMOŚCI NA wyspach

Tysiąc funtów kary za używanie telefonu podczas jazdy Radek Cysarz

W samym 2014 roku na drogach Wielkiej Brytanii 492 wypadki były spowodowane przez częściową dekoncentrację kierowcy, używającego telefon komórkowy, z czego 84 z nich były zakwalifikowane jako poważne, a 42 śmiertelne. Departament Transportu, który odpowiedzialny jest za monitorowanie takich statystyk, zlecił badania wśród kierowców, aby w przyszłości znacznie zmniejszyć liczbę kolizji na drogach. Agencja RAC, która przeprowadziła ankietę wśród 1700 kierowców w oficjalnym raporcie ujawnia, że prawie jedna trzecia zmotoryzowanych w Wielkiej Brytanii dzwoni, wysyła wiadomości i używa aplikacji na telefonach podczas jazdy, a ponad połowa przebadanych przyznała się nawet do kręcenia filmików, robienia zdjęć, a nawet używania Skype’a podczas kierowania pojazdem. Znaczny wzrost tej tendencji w stosunku do 2014 roku zmotywował Departament Transportu do podjęcia działania i tak już w następnym roku zapowiadane są zmiany w kodeksie karnym. Szef Departamentu, Chris Grayling planuje przeprowadzić kampanię społeczną, która miałaby na celu przekonanie Brytyjczyków do tego, by zakwalifikować używanie telefonu podczas jazdy jako tak samo społecznie piętnowane

656-MAKIETA 1 01-23.indd 16

przewinienie jak niezapinanie pasów bezpieczeństwa czy jako przestępstwo kierowania po wypiciu alkoholu. Reakcja ludzi odpowiedzialnych za tworzenie przepisów drogowych już jest, i według planu pierwsze zmiany miałyby wejść w życie w pierwszym kwartale 2017 roku ( dotykałyby zarówno świeżych, jak i doświadczonych kierowców na terenie Anglii, Wali i Szkocji). Wszyscy, którzy używają urządzeń elektroniczych podczas jazdy, będą musieli zdawać sobie sprawę, że grozi za to 6 punktów

karnych i kara £200. Kierowcy ze świeżo zdanym prawem jazdy, za pierwszym razem przyłapani na tym przewinieniu nie dość, że poniosą powyższą karę, to dodatkowo będą skierowani na ponowne podjęcie kursu. Kierowcy z dłuższym stażem za drugim razem przyłapani przez policję na prowadzeniu pojazdu i używaniu urządzeń mobilnych jednocześnie mogą liczyć się nawet z postępowaniem w sądzie, karą do £1000 i zakazem kierowaniem pojazdów na okres do sześciu miesięcy. «

11/10/2016 16:44:07

656-MAKIETA 1 01-23.indd 17

11/10/2016 16:44:08

018

WIADOMOŚCI NA wyspach

Odradzająca się Al-Kaida planuje ataki

Brytyjski „The Times” poinformował o odradzającej się Al-Kaidzie, która reorganizuje szeregi w obliczu słabnącej siły Państwa Islamskiego. Jak przyznał minister obrony Michael Fallon, grupa stanowi „bardzo bezpośrednie zagrożenie” dla Europy i Wielkiej Brytanii. Gazeta wyjaśnia, że powiązana z Al-Kaidą działająca w Syrii organizacja Dżabat Fatah al-Szam, wcześniej zwana Frontem al-Nusra, jest uznawana za szczególnie niebezpieczną, a jej liderzy „aktywnie pracują nad planami ataku”.

Przypomina, że Al-Kaida powróciła po 15 latach do południowego Afganistanu, który musiała opuścić na skutek operacji wojskowej USA. Kolejna komórka operuje w Jemenie. „The Times” podkreśla, że wśród liderów Al-Kaidy jest między innymi syn Osamy bin Ladena, 25-letni Hamza bin Laden, który w ostatnich miesiącach opublikował serię nagrań audio podkreślających jego rosnącą rolę w organizacji. – Al-Kaida jest wciąż żywa i gotowa do działania w Afganistanie, Syrii, Jemenie i innych miejscach. (...) Nigdy nie

została zupełnie pokonana (...) i stanowi bardzo bezpośrednie zagrożenie dla Wielkiej Brytanii – podkreślił minister Fallon, dodając, że trwają prace ministerstwa obrony i służb specjalnych w celu przeciwdziałania jakimkolwiek atakom. „The Times” zwraca też uwagę, że wraz ze słabnącą pozycją Państwa Islamskiego zwiększa się prawdopodobieństwo, że obywatele krajów europejskich, którzy dołączyli do terrorystów w Syrii i Iraku, będą próbować wrócić do Europy. «

Nowe okręty będą odstraszać

Wielka Brytania zainaugurowała w zeszłym tygodniu program budowy nowych atomowych okrętów podwodnych, które mają zastąpić obecne okręty klasy Vanguard w roli nosicieli rakiet balistycznych Trident i utrzymać w ten sposób dotychczasowy potencjał odstraszania nuklearnego. Minister obrony Michael Fallon wziął udział w uroczystości cięcia pierwszych blach w stoczni koncernu BAE Systems w Barrow-in-Furness w hrabstwie Cumbria na północnym zachodzie Anglii, co oznacza rozpoczę-

656-MAKIETA 1 01-23.indd 18

cie budowy okrętów z serii określanej na razie jako Successor (Następca). Wcześniej w tym roku brytyjski parlament zatwierdził rządowy plan odnowienia arsenału nuklearnego, a konkretnie zastąpienia czterema nowymi okrętami podwodnymi takiej samej liczby jednostek klasy Vanguard, przy czym nie przewiduje się rezygnacji ze stanowiących ich uzbrojenie nuklearnych pocisków balistycznych Trident. Pociski te są produkcji amerykańskiej, ale Wielka Brytania wyposaża je we własne bojowe głowice jądrowe.

Program Successor zatrudnia obecnie ponad 2,6 tys. ludzi, w tym 1,8 tys. w BAE Systems – poinformował działający w branży zbrojeniowej koncern. Przewiduje się, że po pełnym rozwinięciu programu na początku następnej dekady będzie na jego rzecz pracować ponad 5 tys. osób. Pierwszy nowy okręt podwodny ma wejść do służby krótko po roku 2030. Umieszczone na okrętach podwodnych wielogłowicowe rakiety Trident stanowią od końca lat 90. całość brytyjskiego potencjału odstraszania nuklearnego. «

11/10/2016 16:44:10

019

656-MAKIETA 1 01-23.indd 19

11/10/2016 16:44:12

Fot. PAP/EPA/Hayoung Jeon

020

WIADOMOŚCI NA wyspach

Zombie na ulicach Londynu Ludzie przebrani za zombie przemierzają przez centrum Londynu z okazji World Zombie Day 2016. W tym roku ten cykliczny festiwal horroru zagościł do ponad 50 miast na całym świecie. Impreza ma zwracać uwagę na problemy głodu i bezdomności.

Policja ustaliła głównego podejrzanego w sprawie śmierci Polaka

Policja w angielskim mieście Harlow powiadomiła w zeszłym tygodniu, że ustaliła głównego podejrzanego w sprawie śmierci 40-letniego Polaka. Według źródeł PAP jest to 15-latek, któremu zostanie postawiony zarzut nieumyślnego spowodowania śmierci. Po raz drugi zwolniono go z aresztu za kaucją. Ma obowiązek stawić się na policji ponownie 31 października. Pięć osób zostało oczyszczonych z podejrzeń w tej sprawie. Pod koniec sierpnia trzech Polaków zostało zaatakowanych na placu handlowym The Stow w Harlow. Jeden z nich – 40-letni Arkadiusz J. – został raz uderzony w głowę. Polak trafił do szpitala w stanie krytycznym i zmarł dwa dni później. Po śmierci mężczyzny policja zatrzymała sześć osób podejrzewanych o udział w napaści. Wszyscy zostali następnie zwol656-MAKIETA 1 01-23.indd 20

nieni z aresztu za kaucją z obowiązkiem stawienia się na komisariacie 7 października. Zgodnie z komunikatem policji hrabstwa Essex, pięć osób zostało oczyszczonych z podejrzeń ze względu na brak wystarczającego materiału dowodowego. Nie będą oni brani pod uwagę na dalszym etapie śledztwa. Według źródeł PAP, szóstemu zatrzymanemu, 15-letniemu chłopcu, zostanie natomiast postawiony zarzut nieumyślnego spowodowania śmierci oparty na zeznaniach innych uczestników zdarzenia. Policja odmówiła potwierdzenia tej informacji. Jak wynika z analizy dziennika „The Telegraph” z 2014 roku, osoby, które doprowadziły do nieumyślnej śmierci w wyniku jednego uderzenia, otrzymują średnio wyroki do czterech lat więzienia, pomimo opinii sądu odwoławczego

z 2009 roku, że za tego typu zachowanie powinna grozić poważniejsza kara. Decyzja o konkretnym wyroku pozostaje jednak w gestii sędziego. Jak podkreśliło biuro prasowe policji w hrabstwie Essex, „śledztwo w sprawie śmierci Arkadiusza J. postępuje sprawnie i jesteśmy wdzięczni społeczności Harlow za ich pomoc”. – Włożyliśmy w to śledztwo ogromną pracę. Dotychczas mamy ponad 150 zeznań świadków, rozmawialiśmy z ponad 300 osobami i zabezpieczyliśmy ponad 100 godzin materiału z kamer monitoringu. Ponad 30 oficerów i pracowników administracyjnych było zaangażowanych w pracę, która zajęła nam ponad 1200 godzin – wyliczał detektyw Danny Stoten z wydziału ds. poważnych przestępstw policji hrabstw Kent i Essex. Jak podkreślono, policja wciąż bada dokładne motywy ataku. « 11/10/2016 16:44:14

021

656-MAKIETA 1 01-23.indd 21

11/10/2016 16:44:16

022

WIADOMOŚCI prawo

Potknięcia i poślizgnięcia – czy możemy się starać o odszkodowanie

Wypadki tego typu możemy podzielić na trzy kategorie: 1. Poślizgnięcia/potknięcia na ulicy lub chodniku – w większości przypadków chodniki i ulice są własnością miasta lub gminy, które mają obowiązek utrzymania standardu ich powierzchni na odpowiednim poziomie. 2. Wypadki w sklepie – właściciele sklepów są zobowiązani do utrzymania podłóg w sklepie w stanie, który nie zagraża bezpieczeństwu klienta. Jeżeli Twój wypadek wydarzył się na terenie sklepu na skutek rzeczy, która nie powinna znajdować się na podłodze, masz prawo starać się o odszkodowanie. 3. Poślizgnięcia/potknięcia w miejscach publicznych lub prywatnych (włączając prywatne domy) – obowiązkiem najemcy jest podjęcie odpowiednich kroków, które zapewnią wszystkim użytkownikom mieszkania bezpieczeństwo i zminimalizują ryzyko wystąpienia wypadku.

656-MAKIETA 1 01-23.indd 22

Jeżeli miałeś wypadek w wyniku potknięcia/poślizgnięcia, pamiętaj, aby: 1. Z anotować dokładne miejsce wypadku. 2. Zebrać dane wszystkich świadków. 3. Zrobić zdjęcie miejsca, w którym doszło do zdarzenia – najlepiej użyć miarki, która pokaże np., jak głęboka była dziura czy nierówna powierzchnia (linijka, moneta, gazeta). 4. Zatrzymać wszystkie rzeczy, które zostały w wyniku wypadku zniszczone, takie jak ubrania, okulary itp. 5. Udać się do lekarza (GP lub szpital) w celu zrobienia obdukcji. 6. Poinformować władze lokalne (np. Council) o wypadku oraz wypełnić formularz służący zgłoszeniu potknięcia/ poślizgnięcia (Tripping/Slipping Accident Report form). «

Jeśli byłeś ofiarą wypadku na terenie Wielkiej Brytanii, nie zwlekaj, tylko zadzwoń do

na numer 020 8741 7762. Gwarantujemy profesjonalną obsługę w języku polskim.

11/10/2016 16:44:19

023

656-MAKIETA 1 01-23.indd 23

11/10/2016 16:44:21

024

TEMAT NUMERU historia

656-MAKIETA 2 24-43.indd 24

11/10/2016 16:47:36

025

Obrońca wiary katolickiej, król, który wyrolował papieża W 1521 roku papież Leon X ogłosił króla Anglii Henryka VIII obrońcą wiary katolickiej. Nie była to ani pierwsza, ani ostatnia nietrafiona decyzja Watykanu. Jednak niewiele było pomyłek równie spektakularnych. Henryk VIII zakończył katolicki rozdział w historii kraju.

Tomasz Borejza

Nowe życie angielskiemu katolicyzmowi próbowała dać jeszcze tylko jego córka Maria, która w historii zapisała się z przydomkiem Krwawa. Zasłużyła sobie na niego tym, że protestantów traktowała tak samo, jak jej ojciec traktował katolików. Był to jednak tylko krótki przerywnik i jej następczyni Elżbieta I dokończyła dzieło Henryka. Katolicyzm był wtedy równoznaczny ze zdradą stanu. Księża odprawiający msze byli wieszani i topieni. Wyznanie powiązano z nacjonalizmem. Papizm, jak mówiono o katolicyzmie, uważano za zaprzeczenie angielskości.

Obrońca wiary katolickiej

Jednak jeszcze w 1521 roku niewiele wskazywało na to, że Henryk VIII zerwie więzi z Watykanem. Był to bowiem król wyjątkowo religijny. Modlił się. Pielgrzymował. Wierzył, jak większość jego współczesnych, w to, że Bóg interweniuje w ziemskie sprawy. Nie przez przypadek 656-MAKIETA 2 24-43.indd 25

jego pierwszą żoną była Katarzyna, córka Izabeli Kastylijskiej oraz Ferdynanda Aragońskiego. Pary, której papież przyznał tytuł Królów Katolickich i kobiety, znanej jako Służebnica Boża Kościoła katolickiego. Nie przez przypadek, ale przez chęć ścisłego związania Anglii ze światem katolickim. Kiedy w 1512 roku królowi urodził się pierwszy syn, chłopiec bardzo słaby i chorowity, by zapewnić mu dobre zdrowie, Tudor pielgrzymował boso do kaplicy Matki Boskiej w Walsingham. Podróż w jedną stronę zajęła mu 10 dni. Tam złożył ofiarę, ucałował relikwię mleka Maryi Dziewicy i zmówił swoje modlitwy. Te nie pomogły. Chłopiec zmarł, jednak władca nie stracił wiary. Pielęgnował religijność, którą pojmował w prosty sposób. „Dla Henryka religia była przede wszystkim zestawem ściśle uregulowanych czynów i jasno określonych ceremonialnych gwarancji przeciwko wieczności spędzonej w dołach piekielnych” – pisał o niej John Matusiak w „Henry VIII: The life and rule of English nero”. Kiedy więc Marcin Luter ogłosił swoje 95 tez

uderzających w ówczesny katolicyzm, Tudor postanowił znaleźć się w pierwszym szeregu jego obrońców. „Henryk VIII angielski był katolickim władcą, który serdecznie nienawidził Marcina Lutra” – napisał Norman Davies w doskonałych „Wyspach”. Postanowił to podkreślić wydając broszurę skierowaną przeciwko tezom mnicha z Norymbergi. Tę, podobno, napisał samodzielnie i zatytułował „W obronie siedmiu sakramentów” (Luter twierdził, że te są tylko trzy). 28 egzemplarzy wysłał do papieża Leona X. W tym jeden specjalny, oprawiony w złoto, który miał zwrócić uwagę Ojca Świętego. Henryk, zawsze łasy na sławę i tytuły, liczył, że dzięki temu ich lista się wzbogaci. Zazdrościł, piszą historycy, królom Hiszpanii przydomka „królów katolickich”, a francuskim „królów najbardziej chrześcijańskich”. Chciał zostać „obrońcą wiary katolickiej”. I został. Leon X powiedział, że Tudor pisząc broszurę okazał wielką elokwencję i mądrość, wspaniale uderzył w „strasznego potwora Lutra”, i podziękował Bogu, że ten wyniósł do władzy księcia, który będzie bronił Kościoła. Wreszcie » 11/10/2016 16:47:37

026

TEMAT NUMERU historia Henryk VIII z Karolem V Habsburgiem (po prawej) i Papież Leon X (w środku), 1520 rok

Początkowo relacje z Watykanem pogarszały się powoli. Jednak około 1532 roku Henryk uznał, że ma dość czekania i dość podlegania odległej władzy kościelnej

656-MAKIETA 2 24-43.indd 26

pozwolił Henrykowi używać przydomka „Fidei defensor”.

Sprawa Richarda Hunna

Król został obrońcą wiary katolickiej. A ta w pierwszej połowie XVI wieku wyjątkowo potrzebowała przychylnych władców. Był to bowiem czas gwałtownego wzrostu reformacji. Ogłoszenie 95 tez Marcina Lutra spowodowało, że spod ziemi wyszli przedstawiciele wielu rozłamowych religii. Wierni, którzy mówili: dość sprzedaży sakramentów, nepotyzmowi,

traktowaniu kościelnej wspólnoty jak dojnej krowy, mającej zapewnić dobre życie duszpasterzom. Hasła padały na podatny grunt, bo był to czas wyjątkowej degrengolady w Watykanie oraz całej kościelnej korporacji. Jej symbolem byli rozkochani w ziemskich przyjemnościach papieże, którzy obnosili się z bogactwem, a za pieniądze gotowi byli zrobić bardzo wiele – Juliusz II i Leon X. Była nią także wszechobecna korupcja oraz to, w jaki sposób Kościół traktował wiernych. Tezy Lutra okazały się być iskrą, która rozpaliła religijną rewolu11/10/2016 16:47:41

027 cję ludzi, którzy chcieli, by Pismo traktować poważnie. Wcześniej protestanci byli obecni w Europie, ale w większości krajów żyli w podziemiu. Tak było także w Anglii, gdzie żywe było nauczanie Johna Wyclifa. Założyciela ruchu „llolardów”, którzy – to ciekawostka – uciekając z Wysp (od 1401 roku groził im tam stos za herezję) często trafiali do Czech, gdzie mieli wielki wpływ na rozwój husytyzmu. Wystąpienie Lutra dało im nową energię do działania, a po sukcesach reformacji na kontynencie także oparcie za granicą. I choć wielu z nich straciło życie (Henryk VIII bez litości zwalczał herezję), to byli coraz bardziej słuchani. Pomagało to, że – tak jak w całej Europie – ówczesny Kościół był swoim najgorszym wrogiem. W Anglii symbolem stała się makabryczna sprawa Richarda Hunna z 1512 roku. Był to handlarz z Whitechapel, który chciał pochować kilkutygodniowe niemowlę. Ksiądz w parafii jako zapłaty zażądał całunu, w który było owinięte dziecko i odmówił pochówku, jeżeli go nie otrzyma. I wprawdzie w końcu pogrzeb się odbył, ale po nim ksiądz wystąpił do sądu kościelnego z pozwem o zapłatę. Hunne’a zatrzymano (był to czas, gdy władza kościelna działała równolegle z państwową), oskarżono o herezję i wtrącono do wieży Katedry Św. Pawła. Dwa dni później znaleziono go martwego. Strażnicy twierdzili, że popełnił samobójstwo, ale wszystko wskazywało na morderstwo. Koroner uznał, że handlarz został zabity na zlecenie biskupiego kanclerza. Za to, że nie zapłacił za pogrzeb dziecka. Pośmiertnie uznano go winnym herezji. Ciało publicznie spalono na stosie. Ale chodziło nie tyle o karę, co o to, że skazanie pozwoliło skonfiskować cały majątek mężczyzny. W ten sposób Kościół się wzbogacił, a sieroty po mężczyźnie zostały pozbawione środków do życia. Sprawa wywołała falę antyklerykalnych nastrojów, które pomogły angielskim protestantom.

to wywołało u króla, wykorzystała Anna Boleyn, ówczesna kochanka i przyszła żona Henryka. Ta podsuwała mu pisma reformatorów. W tym i takich, którzy twierdzili, że władza królewska jest nad papieską. Te trafiły na podatny grunt i Henryk VIII zaczął odsuwać się od Watykanu. Z jednej strony chciał ożenić się z Anną i do pasji doprowadzało go to, że ktokolwiek może mu w tym przeszkadzać. Z drugiej, jak szybko zauważono, perspektywa przejęcia pieczy nad dobrami kościelnymi, mogła zapewnić Tudorowi spory zastrzyk gotówki, a był to król, który pieniądze wydawał bardzo łatwo i równie łatwo generował długi. Możliwość finansowego wzmocnienia państwa była więc kusząca. Początkowo relacje z Watykanem pogarszały się powoli. Jednak około 1532 roku Henryk uznał, że ma dość czekania i dość podlegania odległej władzy kościelnej. Zdecydował, że ogłosi się głową kościoła w Anglii. Prawne uzasadnienie dla tego posunięcia miał przygotować Tomasz Cromwell, który zdecydował, że prawo musi powstać w parlamencie. »

Anna Boleyn, druga żona króla, podsuwała mu pisma reformatorów. W tym i takich, którzy twierdzili, że władza królewska jest nad papieską

Akt supremacji

Ich wpływy rosły, jednak wciąż niewiele wskazywało, że znajdą posłuch u arcykatolickiego króla. To zmieniło się jednak, kiedy ten uznał, że dość ma swojej hiszpańskiej małżonki Katarzyny Aragońskiej i postanowił unieważnić małżeństwo. Na co jednak, kierując się politycznym interesem i dbając o oparcie, które dawała mu Hiszpania, papież się nie zgodził. Złość, którą 656-MAKIETA 2 24-43.indd 27

11/10/2016 16:47:44

028

TEMAT NUMERU HISTORIA

Valor Ecclesiasticus, był szczegółowym wyliczeniem dochodów oraz majątków duchownych. Wynikało z niego, że dochody kościoła w Anglii są znacząco większe niż te państwa. Ich przejęcie ponad dwukrotnie zwiększyło przychody korony

Great Bible Biblia Coverdale’a uzyskała poparcie króla Henryka VIII, zaś edycja przekładu Coverdale’a z 1539 roku znana jako Great Bible była pierwszą autoryzowaną edycją angielskiej Biblii i na mocy zarządzenia królewskiego była udostępniona każdemu wiernemu w każdym kościele w Anglii (zabezpieczona łańcuchem).

Tak też się stało, co wzmocniło pozycję tego ostatniego w ustroju państwa i w długiej perspektywie ułatwiło angielską szlachetną rewolucję. Zmianę uzasadniano tym, że angielski król, w rzeczywistości imperator, na swojej ziemi nie może podlegać żadnemu obcemu księciu, nawet, jeżeli jest to papież. Tak zrodził się akt supremacji z 1534 roku, który ogłaszał Henryka VIII najwyższym zwierzchnikiem kościoła w kraju i w praktyce powoływał do życia Kościół Anglii. Ten był o tyle ciekawy i wyjątkowy, że jednocześnie był arcykatolicki w sferze doktryny i protestancki, bo oderwany od Rzymu. Był to efekt połączenia przekonań i politycznych oraz finansowych potrzeb Tudora.

DOBRA MARTWEJ RĘKI I PRZEŚLADOWANIA

Ten stawał się bowiem nie tylko przełożonym kościoła, ale też jego skarbnikiem. Podatki, dziesięciny i świętopietrze, które wcześniej trafiały do Rzymu, miały teraz znaleźć drogę do królewskiego 656-MAKIETA 2 24-43.indd 28

skarbca. A sumy były ogromne. W zasadzie równocześnie z ogłoszeniem aktu supremacji, rozpoczęto spis dóbr kościelnych. Zadaniem tym został obarczony Tomasz Cromwell, który wkrótce przedstawił królowi tzw. Valor Ecclesiasticus, który był szczegółowym wyliczeniem dochodów oraz majątków duchownych. Wynikało z niego, że dochody kościoła w Anglii są znacząco większe niż te państwa. Ich przejęcie ponad dwukrotnie zwiększyło przychody korony. A nie był to koniec, bo zaledwie dwa lata później – w 1536 roku – rozpoczęto proces przejmowania dóbr martwej ręki. W ciągu czterech kolejnych lat państwo odebrało Kościołowi ziemię (należała do niego 1/6 gruntów ornych w kraju), budynki, w tym 900 klasztorów, dobra ruchome i wszystko, co przedstawiało jakąkolwiek wartość. Część z nich trafiła do Kościoła anglikańskiego. Inne nie. Stanowiły potężny zastrzyk gotówki, który – jak argumentuje część historyków – umożliwił Anglii wejście na drogę prowadzącą do stania się światowym mocarstwem oraz potęgą morską. Jednocześnie Henryk zadbał, by utrzymać w ryzach krytyków. W tym 11/10/2016 16:47:48

029 celu w 1536 roku, tym samym, kiedy rozpoczęto przejmowanie dóbr kościelnych, uchwalono ustawę o zdradzie. Ta pozwoliła nie tylko założyć kaganiec krytykom, ale też pozbywać się niewygodnych rywali. Wprowadzała bowiem karę śmierci za zdradę, którą było krytykowanie aktu supremacji, króla i jego religijno-państwowej reformy. A także zasadę, że do skazania wystarczy jeden świadek. Ci wkrótce zaczęli pojawiać się według potrzeb. Tak skazano Tomasza Morusa, który został świętym Kościoła katolickiego. Tak skazano wielu innych. Na dworze zapanowała atmosfera strachu. Podtrzymywały ją kolejne brutalne egzekucje. Takie jak ta Johna Houghtona, mnicha z Zakonu Kartuzów i, tak jak Morusa, męczennika Kościoła katolickiego, który w 1534 roku poprosił o wyłączenie jego zgromadzenia spod aktu supremacji i konieczności złożenia przysięgi na wierność królowi. Efektem było aresztowanie jego oraz dwóch innych kartuzów i skazanie ich na śmierć na podstawie ustawy o zdradzie. Wykonanie wyroku stało się publicznym widowiskiem. Houghtona oraz dwóch innych mnichów zaprowadzono do Tyburn, gdzie najpierw go powieszono. – Niemal natychmiast go odcięto. Ocucono go z pomocą octu, następnie odarto z habitu, pozostawiając jedynie włosienicę. Następnie go wykastrowano, rozcięto mu brzuch i wyciągnięto jelita, by na końcu wyrwać mu serce i wytrzeć je o jego twarz – opisywał egzekucję John Matusiak. W ciągu kolejnych lat wykonano ponad 100 podobnych egzekucji. I choć liczba może nie wydawać się wielka, to groźba bycia oskarżonym o zdradę i niemożność obrony, spowodowała, że królewski dwór oraz wielu duchownych zaczęło robić, co się da, by dowieść swojego anglikanizmu. Jednocześnie wielu z tych, którzy chcieli pozostać katolikami, w tym całe zakony, uciekło z Anglii na kontynent. Kolejne dziesięciolecia, z przerwą na brutalne rządy Krwawej Marii, pozwoliły umocnić się nowej religii i na dobre powiązać ją z angielskim nacjonalizmem. Co ciekawe, angielscy królowie po zerwaniu z Watykanem, nie przestali używać tytułu „obrońców wiary”. Używa go także Elżbieta II. «

Na zdjęciu z Arcybiskupem Canterbury Justinem Welby

Fot. Anthony Devlin - WPA Pool/Getty Images



Elżbieta II również używa tytułu Fidei defensor (z łaciny „obrońca wiary”). Na zdjęciu z arcybiskupem Canterbury Justinem Welbym

656-MAKIETA 2 24-43.indd 29

11/10/2016 16:47:51

Fot. PAP/EPA / Facundo Arrizabalaga

030

komentarz tygodnia polityka

Theresa May przemawia podczas corocznej konferencji torysów w Birmingham w środę 5 października 2016 r.

Little, nasty Britain Rząd Theresy May rozpoczął konserwatywną społeczną rewolucję, łącząc fanatyczny eurosceptycyzm z groźną narracją antyemigracyjną. Brexitowi ultrasi błyskawicznie budują ksenofobiczne, regresywne, rasistowskie państwo. Małą, wstrętną Brytanię. Czy lewica stawi opór? Radosław Zapałowski

Zgodnie z niepisanym prawem i polityczną kurtuazją lider Partii Pracy Jeremy Corbyn podczas konferencji torysów w Birmingham nie komentował publicznie retoryki konserwatystów. Kiedy po czterech dniach antyemigracyjnego seansu nienawiści w końcu przemówił, jako jeden z niewielu ostro sprzeciwił się językowi i pomysłom torysów. To budzi nadzieję, bo wydawało się, że toksyczne, antyemigracyjne stwierdzenia nikogo już nie niepokoją, że zagnieździły się w centrum debaty publicznej i stały się nieodłącznym elementem głównego nurtu. Nienormalną, niemoralną normą. W przeciągu czterech dni Partia Konserwatywna przepoczwarzyła się w UKiP, przyjmując największą obsesję Nigela Farage'a – emigrację. I co zatrważające: Theresa May oraz jej 656-MAKIETA 2 24-43.indd 30

ministrowie posługują się o wiele bardziej skrajnym i ostrym językiem niż były lider UKiP. A język ma znaczenie. UKiP przez lata posługiwał się werbalną agresją wobec obcokrajowców, obwiniając emigrantów za wszystkie bolączki Wielkiej Brytanii. Torysi zaadaptowali ten styl. Polityczna szarlataneria Faraga, tolerowanie toksycznej antyemigracyjnej retoryki, ściganie się na populizm z UKiP, przynoszą dziś brunatne owoce. A winne temu są wszystkie siły polityczne na Wyspach.

Kakofonia nonsensów

Zaczęło się od Gordona Browna, który walcząc o polityczne przetrwanie obiecywał „brytyjskie prace dla Brytyjczyków”. W 2011 r. David Cameron na europejskim szczycie w Monachium zżymał się na politykę wielokulturową i emigrację. Ed Mil-

liband, który objął schedę po Brownie na swojej pierwszej konferencji partyjnej w roli lidera Labour problemom emigracji poświęcił całe przemówienie. „W naszym kraju jest zbyt wielu słabo wykwalifikowanych imigrantów i musimy to zjawisko ograniczyć” – mówił, promując nową politykę laburzystów pod hasłem „One nation”. Do grona emigracyjnych sceptyków dołączył nawet Nick Clegg, ówczesny wicepremier i lider Liberalnych Demokratów – jedynej na Wyspach partii, która w programie miała powszechną amnestię dla osób przebywających w Wielkiej Brytanii nielegalnie – całkowicie rewidując poglądy i proponując, żeby obywatele niektórych krajów byli wpuszczani do Wielkiej Brytanii wyłącznie po zapłaceniu kaucji w wysokości tysiąca funtów, a pracodawcy zatrudniający „nielegalnych” płacili 20 tys. funtów kary. „Jestem zdeterminowany, by położyć 11/10/2016 16:47:53

031 podwaliny pod system kontroli imigracji, który będzie ucieleśniał ducha tego kraju i jego wartości: naszą otwartość i tolerancję z jednej strony i uczciwe zasady z drugiej” – mówił Clegg po ogłoszeniu swoich pomysłów. Doszło do całkowitego pomieszania pojęć, politycznych ideologii i absurdów. Partie głównego nurtu, za wszelką cenę chcąc odzyskać społeczną aprobatę i akceptację tabloidalnej prasy, która karmi się i pobudza niezdrowe emocje, zaczęły przeczyć samym sobie. Liberałowie proponow-ali nieliberalne rozwiązania. Celując w imigrantów, lewica jawiła się jako partia atakująca tych najbiedniejszych i słabych. Torysi zaś, którzy na idei wolnego rynku i nieograniczonego przepływu dóbr, kapitału oraz siły roboczej zbudowali swoje polityczne credo, zamarzyli o etatystycznych rozwiązaniach, większej regulacji i biurokratyzacji. To, co dzieje się dzisiaj, jest logiczną konsekwencją politycznej ewolucji elit, która trwała latami. Antyemigracyjnej histerii, która zdominowała debatę publiczną na Wyspach. Brytyjskie społeczeństwo, tabloidalne media i politycy, przez lata uczestniczyli w jałowej, pozbawionej jakiegokolwiek oparcia w rzeczywistości dyskusji. Partyjni liderzy grali w politycznym teatrze, powtarzając fałszywe tezy, odwołując się do pojęcia woli powszechnej, manipulując ludem, tworząc niepokój, żonglując pustymi obietnicami, grając na emocjach. Wszystko to źle wpłynęło na jakość polityki. Populizm, schlebianie antyemigracyjnym obsesjom części społeczeństwa, urodziły jawny nacjonalizm i szowinizm, który rozprzestrzenia się po Wielkiej Brytanii jak choroba.

Opaski na ramionach

Stwierdzenie szefowej MSW Amber Rudd, że „nie można mówić o emigracji” to czyste kuriozum. Co najmniej od 2008 roku emigracja to główny temat medialny i polityczny. Rudd nawiązała jednak do typowej tabloidalnej, fałszywej narracji, według której w ostatnich latach na Wyspach w kwestii polityki emigracyjnej panowała „zmowa milczenia”. Liberalne elity polityczne, chcąc oszukać społeczeństwo lub bojąc się rozbudzić wyborcze emocje, nałożyły na ten temat kaganiec, rezygnując z otwartej debaty. Brytyjskie elity zastosowały hegemonię, która sprawia, że w powszechnym odczuciu jedne poglądy są rozsądne i uprawnione, a inne niemądre i zasługujące na eliminację. 656-MAKIETA 2 24-43.indd 31

W ten sposób bez formalnego przymusu wyznacza się faktyczne, społeczne granice debaty publicznej. Tworzy się polityczną poprawność. Na wolność wypowiedzi nakłada się gorset, który nie przepuszcza do głównego nurtu niechcianych, uważanych za błędne, niestosownych czy obrazoburczych idei, myśli czy poglądów. Tyle teoria. Praktyka była inna. O emigracji mówili wszyscy biorąc udział w wyścigu o akceptację coraz bardziej ksenofobicznego ludu. I to co najmniej od dekady. Czystym szowinizmem podyktowana jest również propozycja Rudd, aby firmy publikowały publicznie liczby zatrudnianych przez siebie obcokrajowców i były za to „piętnowane”. Tak, jakby posiadanie obcokrajowców na liście płac było moralnie naganne. Gdyby takie stwierdzenie padło z usta Donalda Trumpa, Victora

nak kołem zamachowym partyjnej konferencji konserwatystów. May i minister obrony Michael Fallon przedstawili plany wyłączenia spod europejskiej konwencji praw człowieka brytyjskich żołnierzy podczas konfliktów. „Nigdy więcej zaangażowani lewicowi obrońcy praw człowieka nie będą nękać naszych sił zbrojnych” – oznajmiła premiera. Minister zdrowia Jeremy Hunt obiecał zakończyć zależność publicznej służby zdrowia od zagranicznych lekarzy. May powiedziała zaś, że lekarze z innych krajów „będą mogli tu zostać póki nie wykształcimy swoich”. A potem co? Masowe, przymusowe deportacje lekarzy? W końcu aż 36 proc. ma dyplomy z innych krajów, najwięcej z Indii, Pakistanu i RPA. Przy tym wszystkim atak May na liberalne elity brzmiał całkiem niewinnie. Ukłon

Orbana albo Putina, cywilizowany świat słusznie zareagowałby oburzeniem. Bo to pomysł z natury faszystowski. I jedynie dziennikarz radiowy James O'Brien miał odwagę porównać tę wypowiedź do jednego z punktów „Mein Kampf”, w którym Adolf Hitler pisze, że należy postawić wyraźną linię „między tymi urodzonymi tutaj, członkami narodu, którzy są fundamentem i źródłem sukcesów państwa, wspierają jego istnienie oraz wielkość, a tymi, którzy tu jedynie zarabiają na życie”. Porównanie trafne i straszne jednocześnie. Bo propozycja Rudd ma te same podstawy. Faktycznie chodzi o określenie wyraźnej lini podziału między Brytyjczykami a resztą. To forma publicznej segregacji. Co następne? Opaski na ramionach z symbolem Unii Europejskiej dla emigrantów?

w stronę „małej Brytanii”, klasy robotniczej, tych, którzy stracili na globalizacji, to polityczna strategia. Chodzi o przejęcie elektoratu Labour. Konserwatywnej obyczajowo, ksenofobicznej grupy wyborców z północy. Zimna, pragmatyczna kalkulacja. May przygotowała zabójczą mieszankę. Protekcjonizm, konserwatyzm, nostalgię za dawnymi, dobrymi czasami i ksenofobię. Dla lewicowej opozycji to niewygodna retoryka. Bo utrata bazy – klasy robotniczej na północy – oznacza dla Labour w praktyce polityczną śmierć. Tym większe uznanie powinien budzić fakt, że Jeremy Corbyn ostro zaatakował, wbrew swojemu politycznemu interesowi, szowinizm torysów. Po raz kolejny lider Labour pokazał, że pryncypia i wartości mają dla niego większe znaczenie niż taktyczne zagrywki i aplauz ludu. Ostra krytyka retoryki konserwatystów daje nadzieję na to, że Partia Pracy przestanie flirtować z antyemigracyjną narracją i stanowczo opowie się za otwartym, wielokulturowym społeczeństwem. «

Populizm, schlebianie antyemigracyjnym obsesjom części społeczeństwa, urodziły jawny nacjonalizm i szowinizm, który rozprzestrzenia się po Wielkiej Brytanii jak choroba

Sprzeciw lewicy

Mniej lub bardziej jawny nacjonalizm oraz skrajnie prawicowe pomysły stały się jed-

11/10/2016 16:47:53

032

FELIETON ZNOWU DOBRONIAK Fot. Michel Piccaya / Shutterstock.com

Co by było, gdyby nagle się okazało, że cała kampania antypolska przed brexitowym referendum miała na celu pozbycie się Polaków z Wysp? Albo nie tyle wyrzucenie, co zablokowanie możliwości przyjazdu kolejnym?

Protest przeciwko TTIP i CETA w Brukseli

Czeka nas jeszcze większa fala emigracji z Polski niż ta z 2004 r.

Wielka Brytania nie obawia się skutków wyjścia z Unii Europejskiej tak bardzo jak kolejnych emigrantów, którzy mogą utopić jej system pomocy społecznej, a ten i tak jest bardzo nadwyrężony. Już niedługo zacznie obowiązywać umowa pomiędzy Kanadą i UE – CETA (Comprehensive Economic and Trade Agreement czyli Kompleksowa Umowa Gospodarczo Handlowa). Ta międzynarodowa umowa pomiesza szyki i zmieni układ gospodarczy panujący w Europie od lat. Niech się nie cieszą wszyscy antysystemowcy. Po tej umowie zatęsknią za starym „układem”. O ile gospodarczo UK może na samej umowie skorzystać, to biedniejsze kraje UE mogą dostać po łbie.

POWODY

Ale dlaczego w UK chcą się pozbyć Polaków? Tą myślą zacząłem felieton i wypadałoby teraz rozwinąć temat. Odpowiedź może być bardzo prosta. Po pierwsze Brytyjczycy nie chcą się nas pozbyć, a jedynie zablokować możliwość swobodnego przyjazdu do UK. Rząd Wiel-

656-MAKIETA 2 24-43.indd 32

kiej Brytanii boi się, że Polaków do UK przyjedzie jeszcze więcej niż do tej pory i ma ku temu poważne powody. Wystarczy przypomnieć sobie to, co się stało po wprowadzeniu podobnej umowy pomiędzy Meksykiem, USA i Kanadą (NAFTA – North American Free Trade Agreement czyli Północnoamerykański Układ Wolnego Handlu). W ciągu dwudziestu lat po wprowadzeniu umowy mieszkańcy Meksyku – najsłabszego gospodarczo w tej umowie państwa – zostali dotknięci bardzo dużym bezrobociem, a ich gospodarka wcale się tak szybko nie rozwijała, jak obiecywano przed podpisaniem NAFTY. Meksykanie nie mieli szansy konkurować z silnymi koncernami amerykańskimi i kanadyjskimi. Państwo miało małą możliwość ochrony swoich obywateli, bo każdy ich ruch mógł spowodować pozwy ze strony „poszkodowanych” korporacji, a w efekcie wypłaty horrendalnych odszkodowań. Dla takiego Meksyku byłoby to samobójstwem. W efekcie większość rolników indywidualnych musiała zrezygnować z hodowli i upraw. Na rynku mogli utrzymać się

tylko giganci – wielkie konglomeraty hodowlane, gdzie ilość liczyła się bardziej niż jakość. I to tylko jeśli chodzi o rolników. Rodzimy handel i produkcja to kolejne elementy, które pod naporem taniego importu przeżywać zaczęły poważny kryzys. Według raportu The Council of Canadians po wprowadzenia umowy CETA: „dwa miliony meksykańskich rolników straciło źródło utrzymania. Jednocześnie w Meksyku nastąpił wzrost konsumpcyjnych cen żywności. W ciągu pierwszych pięciu lat obowiązywania NAFTA cena tortilli wzrosła o 279%”. Pod raportem podpisało się kilkanaście europejskich think tanków i organizacji. Co znamienne, pośród nich zabrakło jakichkolwiek polskich. To też upełnie inna sprawa. Świadomość Polaków odnośnie skutków CETA jest zupełnie zerowa. W polskiej wersji Wikipedii brakuje haseł: CETA czy ISDS. Sejm dyskutuje nad przyjęciem CETY, a Polacy zajmują się obrażaniem Francji (rezygnacja z kontraktu na helikoptery dla polskiej armii) w momencie, kiedy pomoc Francji może być lada chwila bardzo nam potrzebna – ale o tym zaraz.

14/10/2016 09:35:45

033 SKUTKI

BYĆ MOŻE TO…

WUJEK DOBRA RADA

Zajmijmy się kwestią ważniejszą. Zdrowy rozsądek podpowiada, że przed pazernością korporacji powinno bronić państwo. Niestety lobbyści do każdej z umów międzynarodowych dodają przepisy, mówiące o rozwiązywaniu sporów poprzez ISDS. Pozwala to na to, żeby prywatne firmy mogły pozywać państwa (o skuteczności tego systemu pisałem w poprzednim 655. numerze Cooltury w artykule „Róbta co CETA”, dostępnym cały czas na stronie Cooltura.co.uk albo Dobroniak.com). ISDS to Investor-State Dispuite Settlement, czyli System Odwoławczy Pomiędzy Inwestorem a Państwem. Umowa ta znana jest też jako Investment Court System, co z kolei można tłumaczyć jako Inwestorski System Sądowniczy, chociaż samo słowo „investment” w tym systemie można spokojnie tłumaczyć jako blokadę, a nie inwestycję. Bo tak naprawdę ISDS i ICS mają blokować państwa i ich systemy prawne przed tym, żeby te nie zaszkodziły korporacjom czyli inwestorom. Nawet jeśli odbywa się to kosztem zdrowia ich własnych obywateli. Bo jednym z zarzutów wobec umowy CETA jest właśnie zarzut o brak ochrony zdrowia Europejczyków. I tutaj znowu cytat z raportu o CETA: „… w załączniku 5-D do umowy CETA wzywa się strony do rezygnacji ze środków sanitarnych i fitosanitarnych, które stwarzają nieuzasadnione bariery handlowe…”. No comments. A jakie są inne skutki? Pozwy. Jeśli któreś z postanowień CETY nie będą spełniane, państwa będą pozywane jedno po drugim. Polska już teraz wypłaca najwyższe odszkodowania w Europie – oczywiście bazując na tym, co wiemy, ponieważ większość decyzji jest tajna. W Europie takie państwa jak Polska są narażone na to samo co Meksyk pod względem gospodarczym. Już teraz szacuje się, że polski rynek może stracić nawet 200 tys. miejsc pracy i to tylko w rolnictwie. A to dopiero początek. Polskie rolnictwo stanie się praktycznie bezbronne wobec farmerskich konglomeratów z Ameryki Północnej. Jeśli w Polsce ceny produktów pójdą w górę, a w polskich rodzinach zabraknie pieniędzy na utrzymanie, to co zrobią Polacy? To samo, co w 2004 roku i za każdym razem, gdy w Polsce nie dało się żyć. Wybiorą życie poza granicami kraju.

O tym, że rząd Theresy May może przygotowywać się do skutków wprowadzenia CETY niech świadczy fakt, że rząd zaczyna liczyć ilu i w jakich branżach jest najwięcej cudzoziemców. Oczywiście zaraz po decyzji liczenia obcokrajowców May naraziła się na nieprzychylne komentarze i w niektórych brytyjskich dziennikach ironizowano, że zaraz nakaże tatuować numery na przedramionach wszystkim emigrantom. Pomimo tych wszystkich kontrowersyjnych ruchów, rządzący Wielką Brytanią starają się po prostu zapobiec katastrofie, a przynajmniej zmniejszyć jej skutki. Brytyjczycy wiedzą, że umowa CETA to katastrofa dla rodzimej gospodarki. Wiedzą też, że CETA to zło konieczne. Wiedzą też, że katastrofa będzie jeszcze większa, jeśli do kraju zaczną przyjeżdżać kolejni emigranci nad którymi nie ma kontroli. Takimi emigrantami są wszyscy mieszkańcy Unii Europejskiej, którzy mogą swobodnie w jej granicach się przemieszczać. To oznacza, że w momencie kiedy na terenie Polski padnie kilkaset podmiotów zatrudniających setki pracowników, to ci pracownicy wybiorą emigrację. Za chlebem. Po 2004 roku Brytyjczycy nie są już tak optymistycznie nastawieni do swobodnego przepływu pracowników. Rząd Tony’ego Blaira myślał, że nawet jeśli pracownicy z nowych krajów UE będą jeździć po Europie, to będą to albo bardzo małe liczby albo jakoś się to podzieli pomiędzy kraje Unii. Niestety skala przerosła wyobraźnię brytyjskich ekspertów. Z tego samego powodu, z jakiego UK nie chce teraz pozwolić na otwarte granice Zjednoczonej Europy, Zjednoczona Europa nie chce dopuścić, żeby UK swoje granice zamknęła. To, że zacznie się kolejna – być może największa w historii fala emigracji pomiędzy krajami europejskimi, to niemal pewne – teraz chodzi o to, żeby się tą falą emigracji podzielić. Angela Merkel otwierająca granice dla uchodźców być może sądziła, że ci staną się tanią siłą roboczą i tak chciała się zabezpieczyć przed utratą ludzi do pracy. Emigranci zazwyczaj są tańsi dla pracodawcy, a to właśnie obniżenie kosztów pracowniczych może być kluczem do utrzymania narodowych gospodarek w Europie. Merkel podjęła decyzję, która była ryzykowna i jak się okazało mało roztropna. Jednakowoż nie wiadomo kto na tej decyzji skorzysta w przyszłości – dżihad czy gospodarka niemiecka.

Jeśli polski rząd zgodzi się na CETA, to może się okazać, że słowa Andrzeja Dudy, wypowiedziane w zeszłym roku w polskiej ambasadzie w Londynie: „nie powiem Polakom wracajcie” – będą prorocze. Ci, którzy już tutaj są, nie będą mieli po co wracać, ale mogą spodziewać się gości w swoich angielskich domach. Do UK mogą przyjechać kolejne tysiące rodaków. Może się okazać, że polskie organizacje, które tak ochoczo się zamykają i przekształcają w różnego rodzaju fundacje robią to przedwcześnie. Jak na razie brakuje w Wielkiej Brytanii jednej silnej organizacji, która stawałaby w obronie Polaków. Umówmy się, że konsulaty i ambasada nie są od tego – to zwykłe urzędy, a nie Caritas i biuro porad prawnych. Niestety podejście polskiego rządu do Polonii mieszkającej po zachodniej stronie granicy Polski też nie jest za bardzo pozytywne. Oczywiście powstają komisje polonijne do kontaktu z komisjami do spraw polonijnych senatu czy prezydenta, a w nich podkomisje do kontaktu z komisjami do spraw kontaktu z komisjami do spraw kontaktu z ministrami i podkanclerzami do spraw polonijnych. Wszyscy pozostają w kontakcie, ale jakoś nikt nie wsadził tam wtyczki i tak naprawdę nic nie działa, nie świeci, nie gra. To, że kolejny minister odwiedzi po raz „fyfnasty” polską szkołę sobotnią czy podstarzałą drużynę harcerską, albo obejrzy sobie mecz siatkówki, nie oznacza, że znikną problemy. To, że w ambasadzie po raz kolejny odbędzie się jakieś spotkanie ze „starą Polonią” przy kanapce i winie nie oznacza, że poznało się problemy Polaków mieszkających w UK. To, że gdzieś w szkole sobotniej pod Londynem „prezydent spowodował, że wróciły lekcje religii” – to jest wręcz kpina z polskich urzędów. Niech ci wszyscy panowie powiedzą, że zrobili wszystko, co w ich mocy np. Pomogli rodzicom, którym zabiera się dzieci tylko dlatego, że nie rozumieją systemu brytyjskiego. Albo tym pracownikom, którzy zostali oszukani przez swoich pracodawców i wylądowali na ulicy. Ilu polskich polityków przeszło się ulicami Londynu i porozmawiało z polskimi bezdomnymi? A tych ostatnich może niestety jeszcze przybyć, chociaż teraz słucha się tego jak bajki o żelaznym wilku. Pewne jest jedno – rządzący Europą wiedzą, że zbliża się wielka zmiana. Po CETA czy TTIP świat nie będzie już taki sam, a na pewno nie będzie już taka sama Europa. «

656-MAKIETA 2 24-43.indd 33

11/10/2016 16:47:56

Fot. Adam Berry / Getty Images

034

OPINIE SPOŁECZEŃSTWO

Theresa May powiedziała, że Wielka Brytania odrywa się od Unii Europejskiej fundamentalnie

W poczekalni Na spotkaniu w ambasadzie z dr. Adamem Bodnarem, rzecznikiem spraw obywatelskich, wyłoniła się ciekawa dyskusja wśród przedstawicieli Polonii. Czy Polacy powinni sami organizować się i domagać się swoich praw w tym kraju, czy powinni raczej zachowywać się jak goście i uzależnić się od dobrej woli Brytyjczyków, czekając potulnie na brytyjskie rozwiązanie naszych kłopotów? Wiktor Moszczyński

Często odpowiedź na to pytanie uzależniona jest od tego, czy dana osoba czuje się zadomowiona w tym kraju czy nie. Polacy, którzy przyjechali tu już jako osoby dorosłe, niezależnie od tego, czy to było po roku 1956 czy po roku 2004, nie czują się swobodnie, składając jakieś postulaty wobec otoczenia brytyjskiego i są szczęśliwsze, gdy organizują coś we własnym polskim środowisku, np. w parafii czy w lokalnej szkole sobotniej. Natomiast osoby tu urodzone, czy też te, które przyjechały tu jako małoletnie, nie mają żadnego oporu w wypowiadaniu się w brytyjskim środowisku. Oczywiście upraszczam. Są osoby przyjezdne z Polski, które 656-MAKIETA 2 24-43.indd 34

śmiało wkraczają w angielskie czy szkockie organizacje, lub organizują samopomoc dla rodaków w oparciu o brytyjskie fundusze i struktury. Jednak ten spór zaostrzył się w związku z obecnym kryzysem w Wielkiej Brytanii. Już wiemy z przemówienia pani Theresy May, że Wielka Brytania rzeczywiście odrywa się od Unii Europejskiej fundamentalnie. Nie będzie wolnego poruszania się obywateli europejskich poszukujących pracy w obu stronach, nie będzie bezcłowego dostępu Wielkiej Brytanii do jednolitego rynku unijnego. Wielka Brytania jest w tranzycie, przemieniając się z członka Unii Europejskiej w państwo w pełni suwerenne. Decyzja podjęta w referendum jest już nieodwra-

calna. Ale przez następne trzy lata negocjacji Wielka Brytania pozostaje jeszcze prawnie i formalnie uzależniona od prawodawstwa unijnego, mimo że uczuciowo stoi już jedną nogą poza Europą. Rząd nie ma zamiaru dzielić się szczegółami czy etapami negocjacji ze społeczeństwem i z parlamentem, a więc poczucie niepewności i tymczasowości wzmocni się zarówno wśród tubylców, jak i obywateli unijnych tu zamieszkałych. Pewne zmiany będą powoli przechodziły też urzędy państwowe i przesiębiorstwa, przygotowując się na ostateczny dzień niezależności, choć w międzyczasie wciąż obowiązują przepisy unijne, które w odpowiednim dniu po zakończeniu rozmów przemienią się ustawą parlamentarną 11/10/2016 16:47:58

035 w przepisy brytyjskie. Nie wiadomo jeszcze, czy ostateczny układ wynegocjowany z Unią będzie poddany zatwierdzającemu referendum, jak chce Partia Pracy i wielu konserwatywnych sympatyków Unii. Ale prawdopodobnie takiego drugiego głosowania nie będzie. W tej sytuacji można spodziewać się coraz więcej napięcia dotyczącego praw obywateli unijnych. Już w czasie konferencji torysów w Birmingham, minister zdrowia zapowiadał potrzebę wprowadzenia rodzimych doktorów i pielęgniarzy z Wielkiej Brytanii, aby zastąpić coraz “mniej intratnych” cudzoziemców; minister środowiska zapowiadała potrzebę zatrudnienia coraz większej ilości tubylców w rolnictwie na miejsce pracowników unijnych. Dzień przedtem minister przemysłu mówił już o potrzebie wprowadzenia wiz dla polskich i innych unijnych pracowników budowlanych. Wszędzie można teraz, 3 lata przed ostatecznym rozstaniem, wyczuć tą wzrastającą niecierpliwość. Już zaczynają kalkulować, jak będzie wyglądała służba zdrowia i gospodarka brytyjska bez naszego udziału, czyli ich indygenizacja. Wiadomo, co prawdopodobnie czeka nowo przybyłych obywateli polskich, szukających pracy w Wielkiej Brytanii za 3 lata – wizy wjazdowe, potrzebę pozwolenia na pracę, niemożność ściągnięcia tu swojej rodziny, brak wszelkich możliwości na zapomogi, brak dostępu bezpłatengo do służby zdrowia. Ale co czeka tych, co tu już są? Pozatem ta niecierpliwość przenosi się i do szerszego społeczeństwa, a szczególnie do tych elementów, które były odpowiedzialne za coraz częściej powtarzające się ataki na Polaków. Wciąż możemy liczyć na osobistą życzliwość znacznej części społeczeństwa brytyjskiego, ale obawiam się że będzie to co raz częściej życzliwość dla nas jako obcokrajowców, niż jako tubylców z mniejszości etnicznej. Dla 2,9 mln obywateli unijnych (w tym 980 tys. Polaków) już tu obecnych, sytuacja pozostaje jaskrawo niepewna. Są w poczekalni. Obecne prawa unijne gwarantują im wszystko. Ale na jak długo? Za 3 lata nie będą już obowiązywać. Lecz to Wielka Brytania zrywa z Unią Europejską, a nie na odwrót. Jeżeli Wielka Brytania wybija się na niezależność, to ma przy tym obowiązek prawny i moralny zatroszczyć się o tych, którzy tu przybyli i mieszkają dzięki dotychczasowemu dobrowolnemu udziałowi Wielkiej Brytanii w Unii Europejskiej. Powinno być podobne poczucie odpowiedzialności do tego, które w roku 656-MAKIETA 2 24-43.indd 35

1945 nakłoniło rząd brytyjski, po podpisaniu haniebnego układu jałtańskiego, do nadania Polakom znajdującym się na Zachodzie prawo osiedlenia się w Wielkiej Brytanii. W czasie kampanii przed referendum główni poplecznicy „Leave”, czyli opuszczenia Unii, przyrzekali, że obywatele unijni, którzy już żyją i pracują w Wielkiej Brytanii, będą mogli pozostać. To samo zażyczyli sobie posłowie w debacie parlamentarnej w tydzień po referendum. Obecnie minister Davis, odpowiedzialny za negocjacje z Unią, zapowiedział, że ci obywatele będą mogli zostać, o ile inne państwa nie będą dyskryminowały Brytyjczyków za granicą. Oznacza to w praktyce, że sprawa wciąż pozostaje otwarta, aż do ostatniego dnia negocjacji, a więc formalnie ta niepewność zostaje.

rodzice nie załatwili jeszcze sobie stałej rezydentury (należną im po 5 latach pobytu). Znaczna ich część zaznała strasznej traumy tej nocy, kiedy dowiedzieli się, że Wielka Brytania zrywa z Europą i że ich prawo pozostania w tym kraju jest zagrożone, a szczególnie kiedy ich koledzy zaczęli agresywnie pytać, kiedy wracają do Polski. Dla tych dzieci Anglia jest ich światem, nawet kiedy mówią i piszą po polsku. Polska to tylko kraj, gdzie mieszka babcia i jeździ się na wakacje. Trzeba jasno to przedstawiać w mediach brytyjskich. Czy chcą, aby dzieci tu wychowane były zakładnikami przez następne parę lat w grach dyplomatycznych? Pozatem, czy chcą, aby tylu obywateli unijnych porzuciło przedwcześnie pracę w NHS i w opiece społecznej, i przenosiło się za granicę? Czy te 22,000 przedsiębiorstw z polskimi wła-

„Przecież nas nie wyrzucą” – mówi wielu Polaków. „Potrzebują nas”. To wszystko prawda. Wszelka logika wskazywałaby na to, że Polacy i pozostali obywatele unijni są tu potrzebni i będą mogli pozostać. Ale gdyby logika odgrywała tu rolę, to Wielka Brytania nie opuszczałaby Unii. W tej chwili decyzje podejmowane są na falach emocji, która poniosła elektorat w kierunku opuszczenia Wspólnoty. Dlatego, aby obronić status Polaków tu obecnych w okresie pobrexitowskim, potrzebna będzie nie tyle wiara w rozsądek i logikę rządu brytyjskiego (choć ewentualnie będzie można na to liczyć), co argument z potężnym ładunkiem emocjonalnym. Mamy np. obecnie przeszło 186 tys. dzieci narodowości polskiej w Wielkiej Brytanii. Znaczna ich większość ma poniżej 9 lat. Rodzimy ich coraz więcej, bo przeszło 22 tys. rocznie. Wiele z nich nie ma zapewnionego prawa pobytu, bo

ścicielami ma rozwiązać się na skutek niepewności swojego jutra i rozszerzyć dramatycznie pulę bezrobotnych? Oczywiście dobrze, jeśli te argumenty stawiają sami Brytyjczycy, choćby poseł Tom Brake, który przedstawił Polakom w POSK-u swoje projekty prywatnej ustawy o prawach pozostania dla obywateli unijnych. Ale mamy pełne prawa i obowiązek sami zorganizować się w grupę nacisku, w stylu jakiejś petycji pod hasłem np. „Justice for UK Poles”, w obronie praw i bezpieczeństwa naszych rodaków. Po pierwsze dlatego, że jeszcze obowiązuje prawo unijne, które ich chroni, a po drugie dlatego, że wielu z nas już jest Brytyjczykami i nie mamy żadnych kompleksów, że jesteśmy w jakiś sposób tu osobami obcymi. A trzeba to poruszać teraz, czyli kuć żelazo póki gorące.

Minister Davis, odpowiedzialny za negocjacje z Unią, zapowiedział, że obywatele unijni, którzy już żyją i pracują w Wielkiej Brytanii będą mogli zostać, o ile inne państwa nie będą dyskryminowały Brytyjczyków za granicą

Tekst ukazał się również w londyńskim „Tygodniu Polskim”.

11/10/2016 16:47:59

036

SYGNAŁY Z listów do redakcji

Napisz do nas Stowarzyszenie Przyjaciół Polskich Weteranów nr. 309 w Southampton

W niedzielę, 2 października 2016 roku w Polskim Klubie w Southampton, Stowarzyszenie Przyjaciół Polskich Weteranów zorganizowało wieczorek poświęcony pamięci kombatantów, historii i ich działalności. Była to wspaniała uroczystość, w której udział wzięli członkowie SPPW Koła nr 11 w Londynie, The Friends Of The ORP Błyskawica Society z Isle of Wight, Klub Miłośników Historii „Biały Orzeł” z Brighton, Przedstawiciele 307 Squadron Project, przedstawiciele opieki Pomnika Powstańców Listopadowych z Portsmouth, lokalne stowarzyszenie Fidels et Libertas „Wiara i Wolność”, dzieci z Polskiej Szkoły Sobotniej im. gen. Sosabowskiego oraz Fryderyka Chopina w Southampton, zespół pieśni i tańca „Karpaty”, harcerstwo oraz wielu gości i parafian z Southampton i okolic. Wspominaliśmy historię Stowarzyszenia Polskich Kombatantów Wielka Brytania oraz historię Koła 309. 17 grudnia 1946 roku Rada SPK powzięła uchwałę upoważniającą Komitet Wykonawczy SPK do zorganizowania Oddziału SPK „Wielka Brytania”, obejmującego tę część Stowarzyszenia, która działała na terenie Zjednoczonego Królestwa. 29 stycznia 1947r. Komitet Wykonawczy powołał do życia tymczasowe władze SPK „Wielka Brytania” Po zakończeniu II wojny światowej całe wojsko Polskich Sił Zbrojnych zostało skomasowane w Zjednoczonym Królestwie. Oprócz wojska władze brytyjskie przyjęły dużą liczbę uchodźców cywilnych. Ilość Polaków na Wyspie wyniosła kilkaset tysięcy osób. Legalny Rząd Polski nie miał możliwości i środków do zajęcia się rodakami. Zadanie to spadło na żołnierzy PSZ, którzy powołali do życia Stowarzyszenie Polskich Kombatantów. Koło SPK nr 309 w Southampton powstało na samym początku. W 1947 niedaleko Southampton, na terenie byłego obozu jenieckiego w Hil-

656-MAKIETA 2 24-43.indd 36

tingbury, powstał ośrodek dla uchodźców polskich. Zadaniem Koła w tym okresie było niesienie pomocy i utrzymanie społeczeństwa w zdrowym nastroju duchowym i religijno-patriotycznym. Członkowie SPK urządzali uroczystości i obchodzili Święta Narodowe. Obóz Hiltenbury odwiedzali generałowie, między innymi Generał Anders. W 1956 roku obóz został zlikwidowany, a członkowie SPK próbując ułożyć sobie życie rozjechali się w różne strony, część członków zmarło, a część wyemigrowało. Trudno było o jakąkolwiek łączność i zebrania. Po paru latach z inicjatywy Jana Dudy, Henryka Domańskiego, Jana Korzeniowskiego i Pawła Czarniucha postanowiono wznowić działalność SPK. Od tej chwili Koło SPK działa, prezesowie i zarząd się zmieniają lecz członkowie SPK chętnie współpracują z parafią i innymi organizacjami, biorąc aktywny udział w życiu społecznym mia-

nie rezygnował ze swej działalności, aczkolwiek starał się werbować do Stowarzyszenia młodych członków. W chwili obecnej SPK przyjęło nazwę SPPW czyli Stowarzyszenie Przyjaciół Polskich Weteranów. Zaczynamy nową erę, gdzie nie tylko kombatanci, ale i ich przyjaciele mogą być członkami Stowarzyszenia. Działalność SPPW ma bardzo duże znaczenie w naszej parafii, działa aktywnie i współpracuje z innymi organizacjami w parafii i okolicach. Utrzymujemy ścisły kontakt z SPPW Nr 11 w Londynie, The Friends Of The ORP Błyskawica Society z Isle of Wight, Klub Miłośników Historii „Biały Orzeł z Brighton, 307 Squadron Project, z przedstawicielami opieki Pomnika Powstańców Listopadowych w Portsmouth, lokalnym Stowarzyszeniem Fidels et Libertas „Wiara i Wolność” z Polskimi Szkołami Sobotnimi im. gen. Sosabowskiego oraz Fryderyka Chopina w Southampton,

sta Southampton i okolicy. Przez wszystkie lata swojej działalności czynnie wspierali akcje charytatywne, między innymi: zbierali pieniądze na inwalidów wojennych, Skarb Narodowy, Polską Macierz Szkolną, Pomoc Polakom w Rosji i Fundusz Premiera Mazowieckiego. SPK organizowało zabawy w celu pomocy powodzianom w Polsce, pomagało w formie finansowej samotnym matkom wychowującym dzieci. Stowarzyszenie posiada też swój wkład w budowę pomnika Polskich Sił Zbrojnych w Arboretum oraz Kaplicy Golgoty Wschodu na Jasnej Górze. Od wielu lat prezesem SPK jest Wiktor Ottembrajt, który wraz z członkami pracuje w miłej i koleżeńskiej atmosferze, zawsze docenia ich pracę. Z dumą można stwierdzić, że Koło SPK nr 309 w Southampton jest najstarszą organizacją w naszej parafii. Pomimo małej ilości członków, prezes

zespołem pieśni i tańca „Karpaty” oraz harcerstwem. SPPW sprawuje opiekę nad miejscami pamięci i grobami żołnierzy. Krzewi i kultywuje ich pamięć, przekazuje historię młodym pokoleniom. Zapraszamy zainteresowanych historią i działalnością SPPW do wstąpienia w jej szeregi, aby podtrzymywać tradycje i pamięć tych, którzy poświęcili swoje życie za wolność, którą możemy się cieszyć dzisiaj. Nie możemy im uścisnąć dłoni, nie możemy im spojrzeć w oczy i powiedzieć „Dziękuję”, ale możemy o nich pamiętać i obiecać, że nigdy o nich nie zapomnimy. Dziękujemy wszystkim, którzy wsparli inicjatywę i przyczynili się do zorganizowania spotkania w dniu 2 października 2016. W imieniu SPPW Nr 309 Southampton, Krysia Jenvey

11/10/2016 16:48:00

037

Sześćdziesiąt lat minęło...

Ósmego października br. oficjalnie rozpoczęły się obchody 60. rocznicy istnienia Polskiej Szkoły im. Św. Królowej Jadwigi Forest Gate / Ilford. Przygotowania do celebracji trwały wiele miesięcy, od projektowania szkolnej tarczy, w której uczestniczyli nasi uczniowie, przez rozesłanie zaproszeń do wszystkich osób związanych ze szkołą, a także same przygotowania wielkiego dnia: występ dzieci, dekoracje, przemówienia i poczęstunek. Sam dzień rozpoczął się dla pracowników szkoły bardzo wcześnie. Ba! Niektórzy nawet nie zmrużyli oka, pochłonięci ostatnimi przygotowaniami. Około godziny 10.30 zaczęli przybywać pierwsi szacowni goście. Mieliśmy przyjemność powitać konsula RP – pana Dariusza Matuszewskiego, a także przedstawicieli wspierających nas polonijnych organizacji: prezes PMS – panią Krystynę Olliffe i prezes ZNPG – panią Irenę Grocholewską. Swoją obecnością zaszczycili nas również byli kierownicy i prezesi placówki. Na widowni nie zabrakło byłych uczniów, a także dyrektorów i prezesów innych szkół sobotnich. Przybyły również osoby zaprzyjaźnione z nami, m.in. pisarz pan Antoni

656-MAKIETA 2 24-43.indd 37

Lishak. Niewątpliwie honorowe miejsce należało do członków chóru im. św. Maksymiliana Marii Kolbego –organizacji, spośród której wielu członków było założycielami szkoły sześćdziesiąt lat temu, a także do dziś czynnie ją wspiera, zarówno finansowo, jak i fizycznie, kontynuując uświetnianie uroczystości narodowych na terenie szkoły swoimi występami. Pierwszym punktem programu było wprowadzenie sztandaru szkoły i odśpiewanie hymnu narodowego. Po modlitwie w intencji szkoły, a także za spokój dusz nieżyjących już pracowników placówki, do fortepianu zasiadł pan Paweł Ulman, były uczeń, który mistrzowskim wykonaniem Poloneza As-dur op.53 Fryderyka Chopina dodał podniosłości temu dniu. W części rozrywkowej obejrzeliśmy uczniów szkoły. Dzieci zaśpiewały dwie piosenki, wykonały dwa tańce (poloneza i trojaka), a także przedstawiły krótką scenkę o św. królowej Jadwidze, patronce szkoły. W tym dniu nadane zostały również Złote Odznaki PMS osobom, które już dziesięć lat pracują na rzecz placówki. Z rąk pani prezes PMS odznaki przyjęły nauczycielki: Beata Kubisa, Joanna Gajewska i Iwona Sadowska, a także członkowie Zarządu: Marzena Dziadak i Małgorzata Rozenek. Gratulacje.

Po dekoracji nastąpiły przemowy gości, którzy skierowali do nas ciepłe słowa winszując tego jubileuszu, a także życząc kolejnych pomyślnych lat. Po tej bardzo uroczystej chwili kontynuowaliśmy w duchu rozrywkowym – bo przecież to nasze przyjęcie urodzinowe! Mieliśmy okazję obejrzeć naszych uczniów w pokazie talentów. Podziwialiśmy grę na fortepianie, gimnastykę i piosenkę z kubkami. A już na sam koniec, tylko i wyłącznie na tę okazję, grupa uformowana z pracowników i działaczy szkoły wykonała piosenkę „Sześćdziesiąt lat minęło” na melodię utworu rozpoczynającego stary, znany serial filmowy. Dopiero wtedy wszystkim opadły emocje i wśród śmiechu i pogawędki wypiliśmy lampkę szampana, zajadając przepiękny tort zafundowany przez Polish Village Bread. Goście otrzymali naszą publikację jubileuszową pt. „Z ostatnich dziesięciu lat...”, kartę z podziękowaniami, długopis z nadrukiem i odznakę z logo naszej szkoły. To był naprawdę fantastyczny, pełen emocji i wzruszeń dzień. Przed nami jeszcze Bal Absolwenta, a także dzień pełen atrakcji poświęcony tylko dzieciom... a później już tylko wiele kolejnych intensywnych, choć na pewno cudownych lat. Elżbieta Barrass

11/10/2016 16:48:04

038

SYGNAŁY porady

Wybrane aktywności polskiej społeczności w ramach Polonijnego Dnia Dwujęzyczności zaginionA Małgorzata Wnuczek 30 maja 2006 roku w Leicester (Wielka Brytania) zaginęła Małgorzata Wnuczek. Ma 36 lat, 170 cm wzrostu i zielone oczy. Ktokolwiek widział Małgorzatę Wnuczek lub ma jakiekolwiek informacje o jej losie proszony jest o kontakt z ITAKĄ – Centrum Poszukiwań Ludzi Zaginionych pod całodobowym numerem: +48 22 654 70 70. Można również napisać w tej sprawie do ITAKI: itaka@zaginieni.pl. Naszym informatorom gwarantujemy dyskrecję. Zdjęcia zaginionych na stronie: www.zaginieni.pl.

zaginionY Dominik Michał Tara W październiku 2012 r. w Wielkiej Brytanii zaginął Dominik Michał Tara. Zaginiony ma 35 lat, 175 cm wzrostu i brązowe oczy. Zaginiony może przebywać na terenie Szkocji. Ktokolwiek widział Dominika Michała Tarę lub ma jakiekolwiek informacje o jego losie proszony jest o kontakt z ITAKĄ – Centrum Poszukiwań Ludzi Zaginionych pod numerem +48 22 654 70 70. Można również napisać w tej sprawie do ITAKI: itaka@zaginieni.pl. Naszym informatorom gwarantujemy dyskrecję. Zdjęcia zaginionych na stronie: www.zaginieni.pl.

656-MAKIETA 2 24-43.indd 38

Bournemouth wraz z grupą Poczytaj mi Mamo Poczytaj mi Tato w niedzielę 16 października w godzinach od 13.30 do 15.30 zapraszają do Old School House na prezentację oraz warsztaty dla dzieci, lepienie pierogów, sesje fotograficzne i występy zespołu Polonez.

W Hounslow Polska Sobotnia Szkoła Języka Polskiego „Pro Polonia” prezentuje następujący program Polskiego Dnia Dwujęzyczności: Czytanie książki w języku polskim oraz swobodna rozmowa na temat wrażeń z jej przeczytania. Stoisko z polskimi książkami. Kolorowanki – tradycyjne łowickie wzory oraz stroje ludowe. Językowe wyzwanie – „W Szczebrzeszynie chrząszcz brzmi w trzcinie i Szczebrzeszyn z tego słynie” – zabawa w łamańce językowe, do których zapraszamy wszystkich odwiedzających w tym czasie bibliotekę. Wystawy na ścianie: – Znani – nieznani Polacy – „Polak potrafi” – polscy wynalazcy, o których nie wszyscy słyszeli. – Bet you didn’t know they are Polish too. – Dlaczego warto mówić w dwóch językach? Dzieci i opiekunowie zapisują swoje opinie na przeznaczonym do tego kartonie. Drzewko dwujęzyczności – tworzymy wspólne drzewo z odbić dłoni. Uczest-

niczący podpisują swoje odbicia dłoni oraz wpisują kraj, z którego pochodzą. Poczęstunek polskimi smakołykami. Kącik poetycki – pracujemy z wierszem Jana Brzechwy „Na wyspach Bergamutach”. Dzieci rysują mapy tajemniczej wyspy, na którą dotarły. Zaznaczają pasma górskie, jeziora, ścieżki, rzeki, rysują zwierzęta i roślinność, które odnajdują na wyspie oraz szałasy i miejsca do spania, które muszą zbudować podczas eksplorowania wyspy. Co jeszcze może znajdować się na wyspie? Wulkan..., gorące źródła? Wyścig kapsli. Kapsle wyklejone są flagami różnych państw. Które państwo wygra? Koło fortuny. Zagadki, łamańce językowe, piosenki i wiersze w języku polskim. Do wygrania małe upominki, słodycze itd.

W Swindon Pracownia Terapeutyczna Alfa wraz z projektem edukacyjnoszkoleniowym The Future of Education zaprasza w niedzielę 16 października do Domu Polskiego o godzinie 15.30 na Seminarium poświęcone dwujęzyczności.

Ponadto swoje wsparcie zadeklarowali: Polska Szkoła Sobotnia im. Pana Kleksa w Accrington grupa Polskie Mamy z Manchester Polska Szkoła Społeczna w Carlow Polska Szkoła IDEA w Athlon Polska Szkoła Akademia Motyli w Reading portal Świadome Rodzicielstwo portal Mum from London i Małgorzata Mroczkowska Aneta Nott Bower logopeda dwujęzyczny Billingual House

11/10/2016 16:48:05

039

Organizacje pomocowe EALING COUNCIL. Zapewniamy różne usługi i pomoc. Informacje na nasz temat można znaleźć na stronie internetowej: www.ealing.gov.uk lub pod telefonem 0208 825 5000. W sprawie pomocy mieszkaniowej dzwońcie pod numer 0208825 8888 lub wyślijcie email na housadv@ ealing.gov.uk. Jeśli martwisz się o czyjeś dziecko lub osobę dorosłą, która uważasz, że jest podatna na zranienie przez innych zadzwoń do naszej Opieki Społecznej: 0208 825 8000. WOMEN & GIRLS NETWORK. Czy doświadczasz przemocy w rodzinie lub jesteś wykorzystywana seksualnie? Zadzwoń na naszą darmową linię: 0808 801 0660 lub wyślij email na advice@wgn.org.uk. Mamy również numer telefonu przeznaczony do pomocy kobietom wykorzystanym seksualnie: 0808 801 0770. VICTIM SUPPORT. Pomoc poszkodowanym. Jesteśmy organizacją charytatywną pomagającą ofiarom różnych przestępstw. Jeśli potrzebujesz porady lub informacji skontaktuj się z nami pod numerem: 08081689111 Jeśli zgłosiliście jakieś przestępstwo na policję, to funkcjonariusz policji może Was automatycznie skierować do nas. To zgłoszenie nie jest obowiązkowe. Zawsze możesz skorzystać z naszej pomocy później dzwoniąc sam pod nasz numer telefonu. CATALYST HOUSING. Spółdzielnia mieszkaniowa pomagająca w zakwaterowaniu. Odwiedź nas na: www.chg.org.

656-MAKIETA 2 24-43.indd 39

11/10/2016 16:48:07

Fot. PBLink.co.uk

040

BIZNES WYDARZENIA

III Kongres Polskich Przedsiębiorców – razem na podbój zagranicznych rynków Po spektakularnym sukcesie I oraz II Kongresu Polskich Przedsiębiorców, nadszedł czas na jego III edycję. Polscy przedsiębiorcy spotkają się po raz kolejny, by wznowić debatę o kondycji rynku polskich firm na Wyspach, wymienić się doświadczeniami, jak również poszerzyć sieć kontaktów.

Tematem przewodnim tegorocznego kongresu będzie skalowanie biznesu. Hasło identyfikujące wydarzenie, Start-Scale-Sale, odnosi się do etapów dobrze prosperującego biznesu, czyli wiedzy eksperckiej, poprzez szukanie nowych rynków, kończąc na sprzedaży firmy. Innym z istotnych tematów spotkania będą kwestie związane z kreacją oraz realizacją koncepcji na biznes. Uczestnicy kongresu wspólnie spróbują wskazać zagrożenia, które stoją na drodze ku realizacji biznesplanu, jak również zdefiniować działania zwiększające szansę jego powodzenia. Kolejnym ważnym elementem, który pojawi się na wydarzeniu, będzie zagadnienie maksymalizacji sprzedaży. Prelekcje zaproszonych gości dotkną także istotnego w przedsiębiorczości wątku budżetu, a w tym także alternatywnych rozwiązań w razie jego braku. – III Kongres Polskich Przedsiębiorców to nie tylko spotkanie polskich przedsiębiorców, lecz także szansa dla brytyj656-MAKIETA 2 24-43.indd 40

skich graczy sektora MŚP i nie tylko na dostrzeżenie potencjału polskiego rynku w Wielkiej Brytanii. Wielu Brytyjczyków już zbudowało swój sukces przy pomocy polskich firm, chociażby z sektora budowlanego. Jedną z idei kongresu jest właśnie umocnienie współpracy polsko-brytyjskiej – mówi Bartłomiej Kowalczyk, organizator kongresu oraz twórca platformy PBLink.co.uk. Podczas lunchu uczestnicy kongresu będą mieli szansę na udział w sesji 1:1 z zaproszonymi ekspertami. Podobnie jak w ubiegłym roku, w programie nie zabraknie pozycji “Klinika biznesu”, w ramach której specjaliści-prelegenci skupią się na zagadnieniach, które powinien znać każdy nastawiony na realizację celów przedsiębiorca. W kolejnej części spotkania będą miały miejsce panele dyskusyjne, dotyczące m.in. efektywnego zarządzania czasem czy kreacji marki osobistej. Do nowości kongresu należy 60-sekundowy Elevator Pitch. W jego ramach osoby, które wykupiły tę sesję,

opowiedzą o swoim biznesie, jak również będą miały niepowtarzalną okazję do zaproszenia do współpracy partnerów oraz inwestorów. Na sam koniec przewidziany został nieformalny networking z poczęstunkiem, podczas którego uczestnicy w luźnej atmosferze będą mogli poznać się nawzajem oraz opowiedzieć o swoich działaniach. III Kongres Polskich Przedsiębiorców odbędzie się 19. października w Londynie, przy Bishopsgate 280. Partnerami tegorocznej edycji są NatWest Bank, Przelewy pieniężne Sami Swoi oraz firmy wspierające: European Enterprise Network, Best Foods Ltd, Stock International oraz BC Printing. « Więcej na stronie

www.pblink.co.uk/ congress2016 #BizCongressPL

11/10/2016 16:48:08

ZdjÄ&#x2122;cia: Transport for London

041

656-MAKIETA 2 24-43.indd 41

11/10/2016 16:48:09

042

TRANSPORT LONDYN

5 nowych przepraw przez Tamizę Przygotował: Marcin Urban

Mer Londynu chce przyspieszyć budowę 5 nowych przepraw przez Tamizę ze wschodnim Londynie. Wprowadził też poprawki do części z nich. Płatny, by zmniejszyć korki, ma być przejazd przez tunel Silvertown, który do 2023 roku połączy półwysep Greenwich z Silvertown. Będą nim kursować wyłącznie elektryczne autobusy, które zabiorą na pokład także rowerzystów. Tunel Silvertown ma odciążyć zakorkowany tunel Blackwall. By zmniejszyć skażenie powietrza podczas jego budowy, wszystkie ciężarówki wykorzystywane w jej trakcie mają spełniać normę emisji spalin EURO 6. Sadiq Khan chce też, by do 2020 roku powstała kładka dla pieszych i rowerzystów między Rotherhithe i Canary Wharf, która umożliwi dojazd rowerem z południowego brzegu Tamizy do przebiegających po północnej stronie rowerostrad: Wschód – Zachód oraz Cycle Superhighway 3 z Barking do Tower Gateway. Z uwagi na duże natężenie ruchu na Tamizie na tym odcinku, kładka będzie zwodzona, by umożliwić kursowanie pod nią wyższych statków. 656-MAKIETA 2 24-43.indd 42

Szybciej ma też powstać przeprawa przez rzekę dla kolejki DLR w Gallions Reach. Poza tym tempa nabiorą prace nad mostem dla kolei Overground między Barking Riverside i Abbey Wood. Ratusz przyjrzy się też możliwości usprawnienia przeprawy promowej z North Greenwich do Isle of Dogs. Pod uwagę jest brany zakup nowego promu. Jak podkreśla Sadiq Khan zależy mu na tym, by transport we wschodnim Londynie był nie tylko sprawniejszy, ale także bardziej przyjazny środowisku. Dlatego wszędzie priorytet będzie mieć komunikacja miejska. – Nie jest odkryciem, że wschodni Londyn potrzebuje dodatkowych przepraw przez Tamizę. Powstają tam nowe osiedla mieszkaniowe, co zmusza do budowy nowych połączeń, które pozwolą pokonać rzekę szybko i sprawnie. Nie możemy przy tym niszczyć środowiska. Dlatego dokonałem przeglądu inwestycji i wprowadziłem w nich poprawki, które zachęcą do korzystania z transportu publicznego, rowerów lub chodzenia pieszo– wyjaśnił Sadiq Khan. Wszystkie inwestycje mają być zakończone w ciągu najbliższych 5-10 lat. «

Rowerzyści pod specjalnym nadzorem Rowerzystów mają dosyć nie tylko kierowcy, ale także piesi. Transport for London musiał wprowadzić piesze patrole na Tower Bridge do pilnowania, by rowerzyści nie jeździli chodnikiem. Problem pojawił się po zamknięciu jezdni na czas remontu. Znaki nakazują zejście z roweru i pokonanie mostu na piechotę albo skorzystanie z objazdu, ale większość cyklistów je ignoruje. Jak donosi London Evenning Standard kilka osób zostało ukaranych mandatami przez policję, ale po godzinie 18:00, gdy strażnicy kończą służbę znowu zaczyna się rowerowy slalom. Problem jest dość poważny, bo między pieszymi, a rowerzystami dochodzi do coraz poważniejszych kłótni.

11/10/2016 16:48:11

043

» Szykują strajk w metrze Pracownicy metra zdecydują w głosowaniu, czy strajkować w obronie miejsc pracy. Związek zawodowy RMT zarzucił władzom Transport for London likwidację prawie 900 stanowisk w czasie, gdy lawinowo rośnie liczba pasażerów i przestępstw. Zdaniem związkowców zagraża to bezpieczeństwu. RMT domaga się przywrócenia kas na stacjach i zwiększenia obsady na stanowiskach kontroli ruchu. Szef metra Steve Griffiths, cytowany przez BBC, odpiera zarzuty, twierdząc, że po likwidacji kas więcej pracowników pomaga pasażerom na peronach, a przestępczość jest na rekordowo niskim poziomie. Kilka dni temu mer Londynu zlecił przegląd skutków likwidacji kas. Data strajku zostanie ustalona po ewentualnym zaakceptowaniu takiej formy protestu w głosowaniu przez członków związków zawodowych. Najprawdopodobniej związkowcy będą chcieli sparaliżować ruch w grudniu, w czasie gorączki przedświątecznych zakupów. Tymczasem władze metra stopniowo wprowadzają, także oprotestowane przez związkowców, nocne kursy. Pociągi jeżdżą już przez całą dobę w weekendy na liniach Central, Victoria i Jubilee, a od 18 listopada będą kursować w nocy na linii Northern. W późniejszym terminie nocne kursy zostaną wprowadzone na linii Piccadilly.

656-MAKIETA 2 24-43.indd 43

Władze londyńskiego City narzekają na utrudnienia w ruchu, do jakich dochodzi po wybudowaniu rowerostrady północ-południe. Raport przygotowany na zlecenie City of London Corporation wykazał wydłużenie się korków i problem z wytyczaniem objazdów na czas robót drogowych. Jest to szczególnie widoczne po zamknięciu na czas remontu Tower Bridge. Na ulicach, które zwężono, by wydzielić na nich trasę dla rowerzystów, tworzą się długie kolejki samochodów. Kierowcy mówią o kompletnej blokadzie. Takie sytuacje będą się powtarzać, bo władze City każdego roku dostają pół

tysiąca aplikacji o zamknięcie dróg na potrzeby napraw podziemnych instalacji. Wytyczenie objazdów po zwężonych ulicach bez uniknięcia korków stało się niemożliwe, alarmują autorzy raportu. Rowerostrada północ-południe zajmuje znaczną część jezdni, bo jest dwukierunkowa i dla bezpieczeństwa rowerzyści są oddzieleni krawężnikami od samochodów. Obecnie prowadzi z Elephant and Castle do Stonecutter Street w pobliżu stacji Holborn. Na wiosnę rozpocznie się budowa jej przedłużenia do King’s Cross. «

Zdjęcia: Transport for London

Rowery korkują Londyn

11/10/2016 16:48:14

044

CAFÃ&#x2030; COOLTURA londyn

WILDLIFE PHOTOGRAPHER OF THE YEAR 2016 656-MAKIETA 3 44-67.indd 44

11/10/2016 16:52:10

COOLTUR POLECA A

045

Przygotował MARCIN URBAN 21.10.2016 – 10.09.2017. Natural History Museum, Cromwell Rd, Londyn SW7 5BD. Stacja: South Kensington. Otwarte: codziennie 10:00 – 17:50. Bilety: £12 www.nhm.ac.uk Organizowany od 52 lat konkurs dla fotografów przyrody odnotował w tym roku rekordową liczbę zgłoszeń. Nadesłano 50 tys. zdjęć z 95 krajów. Z tej puli międzynarodowe jury wybrało 100 najlepszych ujęć. Każde z nich zaskoczy oglądających. Bohaterami nagrodzonych fotografii są m.in. lis, dzioborożec i orka. Konkurs pokazuje zwierzęta w ich naturalnym otoczeniu, a także dokumentuje ekspansję cywilizacji i konflikt natury z człowiekiem.

656-MAKIETA 3 44-67.indd 45

11/10/2016 16:52:12

046

CAFÉ COOLTURA londyn

wystawy » PICASSO’S PORTRAITS 06.10.2016 - 05.02.2017. National Portrait Gallery, St Martin’s Place, Londyn WC2H 0HE. Stacja: Charing Cross, Leicester Square, Embankment. Otwarte: sob. – śr. 10:00 - 18:00, czw. – pt. 10:00 – 21:00. Bilety: £17 www.npg.org.uk

©The Victoria and Albert Museum, London

80 portretów autorstwa Pabla Picassa składa się na jedną z najważniejszych w tym roku wystaw w National Portrait Gallery. Prezentowane obrazy przedstawiają głównie członków rodziny i przyjaciół malarza. Pokazują również różne etapy w jego twórczości od fascynacji realizmem po surrealizm. Prace wypożyczono z różnych kolekcji. Część z nich po raz pierwszy można oglądać w Wielkiej Brytanii.

Kobieta w kapeluszu (Olga), 1935

Celebrating, autor nieznany, Chiny, 1950

» A WORLD TO WIN: POSTERS OF PROTEST AND REVOLUTION 08.10.2016 – 15.01.2017. William Morris Gallery, Lloyd Park House, 531 Forest Rd, Londyn E17 4PP. Stacja: Walthamstow Central. Otwarte: śr. – niedz. 10:00 – 17:00. Wstęp wolny www.wmgallery.org.uk Galeria William Morris prezentuje ok. 70 propagandowych plakatów z różnych zakątków świata. Zobaczymy tu postery z przestrzeni stu lat. – od rozwieszanych na początku ubiegłego wieku przez sufrażystki, walczące o prawa kobiet w Anglii, po plakaty z arabskiej wiosny ludów. Wystawa pokazuje rolę plakatów w mobilizowaniu, edukowaniu i dezinformowaniu społeczeństw.

Portret Olgi Picasso, 1923;

656-MAKIETA 3 44-67.indd 46

11/10/2016 16:52:14

047 » TURNER PRIZE 2016

teatr » OUT OF ASIA 2 03.10. – 03.12. Sadler's Wells, Rosebery Avenue, Londyn EC1R 4TN. Stacja: Angel. Spektakle: patrz strona internetowa. Bilety: od £12 www.sadlerswells.com

Wielkie męskie pośladki i pociąg jeżdżący dookoła galerii to tylko część atrakcji nowej wystawy w Tate Britain. Są tam prezentowane instalacje czterech współczesnych brytyjskich artystów, nominowanych do nagrody Turnera. O prestiżowe wyróżnienie i 25 tys. funtów rywalizują Anthea Hamilton, Josephine Pryde, Michael Dean i Helen Marten. Zwycięzca zostanie ogłoszony w grudniu. Nagroda Turnera ma po kazać ewolucję brytyjskiej sztuki współczesnej. Nominowani do niej są artyści w wieku do 50 lat, którzy mieli najciekawsze wystawy w ciągu ostatniego roku.

Fot. PAP/EPA / Hannah Mckay

27.09. - 02.01.2017. Tate Britain, Millbank, Londyn SW1P 4RG. Stacja: Westminster, Pimlico, Vauxhall. Otwarte codziennie 10:00 – 18:00. Bilety: £12 www.tate.org.uk

Sadler's Wells zaprasza na cykl widowisk tanecznych w wykonaniu 5 grup z Chin i Taiwanu, przybliżający osiągnięcia azjatyckiego teatru tańca. Wśród wykonawców są National Ballet of China, Yang Liping Contemporary Dance oraz zespoły, prowadzone przez niezależnych choreografów z Chin, Japonii, Indonezji, Indii i Singapuru. Podobny cykl był już prezentowany na scenie Sadler's Wells w 2011 roku.

» KING LEAR 25.10. – 03.12. Old Vic, The Cut, Londyn SE1 8NB. Stacja: Waterloo. Spektakle: pon. - sob. 19;30, dodatkowo śr. i sob. 14:30. Bilety: od £12 www.oldvictheatre.com 80-letnia Glenda Jackson, zdobywczyni dwóch Oskarów za najlepsze filmowe role żeńskie, wraca na scenę po 25 latach od porzucenia aktorstwa na rzecz polityki. Do 2015 roku była posłanką Partii Pracy. Teraz zobaczymy ją w równie brutalnym jak polityka dramacie Williama Shakespeare’a.

Glenda Jackson, King Lear

656-MAKIETA 3 44-67.indd 47

11/10/2016 16:52:16

048

CAFÉ COOLTURA londyn

» SUNNY AFTERNOON Do 29.10. Harold Pinter Theatre, Panton Street, Londyn SW1Y 4DN. Stacja: Piccadilly Circus. Spektakle: pon. – sob. 19:30, dodatkowo śr. i sob. 14:30. Bilety: od £15 www.sunnyafternoonthemusical.com Zdobywca Oliver Award za najlepszy musical będzie wystawiany jeszcze tylko do końca miesiąca, po 900 wyprzedanych przedstawieniach w Londynie, które obejrzało ponad pół miliona widzów. To opowieść o muzykach zespołu The Kinks, który w latach 60. zrewolucjonizował brytyjską scenę muzyczną, wprowadzając nowe, energetyczne brzmienie.

kino » INFERNO Od 14.10. Przygodowy, USA. Reż. Ron Howard, wyst. Tom Hanks, Felicity Jones, Irrfan Khan, Omar Sy Ekranizacja powieści Dana Browna o tym samym tytule. Robert Langdon (Tom Hanks) budzi się w szpitalu we Florencji i nie pamięta co stało się w ciągu ostatnich kilku dni. Z niewyjaśnionych przyczyn staje się celem wielkiej obławy. Z pomocą dr Sienny Brooks (Felicity Jones ) próbuje ratować życie, odzyskać pamięć i rozwiązać najtrudniejszą zagadkę, z jaką kiedykolwiek się zmierzył.

» AMERICAN HONEY Od 14.10. Dramat, USA. Reż. Andrea Arnold, wyst. Sasha Lane, Shia LaBeouf, Riley Keough Star (Sasha Lane) marzy o wyrwaniu się z małego miasteczka, gdzie mieszka z ojczymem i rodzeństwem. Po kolejnej kłótni domowej decyduje się na ucieczkę, by dołączyć do przypadkowo napotkanej grupy młodych ludzi, krążących po Ameryce. Tak poznaje Jake’a. Ich wspólne przygody na granicy prawa przeradzają się w silną fascynację i uczucie, które zostanie wystawione na próbę...

656-MAKIETA 3 44-67.indd 48

11/10/2016 16:52:18

049 » STORKS (3D) Od 14.10. Animowany, USA. Reż. Nicholas Stoller, Doug Sweetland, wyst. Andy Samberg, Kelsey Grammer, Keegan Michael-Key, Jordan Peele Tytułowe bociany zajmują się doręczaniem przesyłek dla internetowego potentata. Pewnego dnia Junior i jego przyjaciel Tulip przypadkowo dostają zadanie doręczenia wyjątkowej dziewczynki. Zaczyna się wyścig z czasem i przeciwnościami losu.

koncerty » KIERON GARRETT QUARTET 15.10. Godz. 20:30. Jazz Cafe POSK, Polski Ośrodek Społeczno – Kulturalny, 238-246 King St, Londyn W6 0RF. Stacja: Ravenscourt Park. Bilety: £8 www.jazzcafeposk.org Pianista Kieron Garrett i jego dynamiczny kwartet w koncercie, który będzie premierą ich drugiego albumu „Under the Influence”.

KAMILA BYDLOWSKA & ALINA BRZEZIŃSKA

16.10. Godz. 14:30. St.Stephen’s Church, Rosslyn Hill, Pond Street, Londyn NW3 2PP. Stacja: Bilety: £10 Ukraińsko-polski duet, który tworzą harfistka Alina Brzezińska i skrzypaczka Kamila Bydlowska, wykona utwory Bacha, Debussy, Lutosławskiego i Chopina.

Kamila Bydlowska

656-MAKIETA 3 44-67.indd 49

Alina Brzezińska

11/10/2016 16:52:20

15.10. Godz. 18:30. Eventim Apollo, 45 Queen Caroline Street, W6 9QH Londyn, Stacja: Hammersmith. Bilety: £43.75

» ZUCCHERO

Fot. Simone Joyner/Getty Images

» LAURA PAUSINI

Fot. Rodrigo Varela/Getty Images

050

CAFÉ COOLTURA LONDYN

» NOUVELLE VAGUE

20-21.10. Godz. 19:00. Royal Albert Hall, Kensington Gore, Londyn SW7 2AP. Stacja: South Kensington. Bilety: od £28

15.11. Godz. 19:00. O2 Forum Kentish Town. 9-17 Highgate Rd, Londyn NW5 1JY. Stacja: Kentish Town. Bilety: od £32.25

» C.C.CATCH / BAD BOYS BLUE 04.11. Godz. 19:00. Indigo at The O2, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £35.50

Fot. Ian Gavan/Getty Images

» RED HOT CHILI PEPPERS 05-06.12 i 18.12. Godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £50

» EUROPE 12.11. Godz. 19:00. Roundhouse, Chalk Farm Rd, Londyn NW1 8EH. Stacja: Chalk Farm. Bilety: £30

Joey Tempest

» ROD STEWARD 22-25.11. Godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £62.50

JACK GARRATT

23-24.11. Godz. 19:00. Eventim Apollo, 45 Queen Caroline Street, W6 9QH Londyn, Stacja: Hammersmith. Bilety: £23.75

» PASSENGER 25 - 26.11. Godz. 19:00. Eventim Apollo, 45 Queen Caroline Street, W6 9QH Londyn, Stacja: Hammersmith. Bilety: £29.50

656-MAKIETA 3 44-67.indd 50

» STATUS QUO 11.12. Godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £48

PRL LIVE MUSIC 2016: DŻEM, MICHAŁ SZPAK I VARIUS MANX Z KASIĄ STANKIEWICZ

26.11. Godz. 18:00, O2 Shepherd’s Bush Empire, Shepherd's Bush Green, Londyn W12 8TT. Stacja: Shepherd’s Bush. Bilety: od £25 www.prllivemusic.co.uk www.10lat.co.uk

11/10/2016 16:52:26

051 27.11., godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £56

» SIMPLY RED

» THE CURE 01-03.12. Godz. 19:00. SSE Wembley Arena, Arena Square, Engineers Way, Londyn HA9 0AA. Stacja: Wembley Stadium. Bilety: od £25

» BLACK SABBATH 29 i 31.01. Godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North

Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £60

» TANITA TIKARAM 24.02. Godz. 19:30. Barbican Hall, Silk St, Londyn EC2Y 8DS. Stacja: Barbican. Bilety: od £28

» IRON MAIDEN

Fot. Karl Walter/Getty Images

27.05. Godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £48

» GREEN DAY

Fot. Christopher Polk/Getty Images for Clear Channel

08.02., godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: tylko ze zwrotów

656-MAKIETA 3 44-67.indd 51

11/10/2016 16:52:30

052

CAFÉ COOLTURA Sztuka współczesna

Wspólny świat artystów i widzów Canada, New York

P.P.O.W., New York

Największe w Wielkiej Brytanii targi sztuki współczesnej czyli „The frieze art fair” już za nami. Ta jedna z największych tego typu imprez na świecie odbywała przez cztery dni w Regent’s Park w Londynie i zakończyła w minioną niedzielę. W tegorocznej edycji można było obejrzeć prace artystów z ponad 160 galerii z całego świata. Najpierw był magazyn „Frieze” . Na początku lat 90. Założyła go grupa miłośników sztuki współczesnej. Potem zorganizowano targi. Pierwsza edycja miała miejsce w 2003 roku. 656-MAKIETA 3 44-67.indd 52

Od poczatku istnienia przez kolejne lata imprezie wystawiana jest opinia najważniejszego wydarzenia w dziejach sztuki współczesnej w Londynie od czasu otwarcia Tate Modern. Znajdzie tu dla siebie coś każdy, kogo choć trochę interesują poczynania współczesnych artystów. Wśród ekspozycji obejrzeć można zarówno niewielkie performance, pokaźne instalacje, jak i tradycyjne płótna czy kolekcje fotografii. Co roku jest też polski akcent. W tej edycji swoje prace prezentowali artyści z Fundacji Galerii Foksal z Warszawy.

Ekspozycje wystawiane były w specjalnie zaprojektowanym pawilonie. Prezentacji sztuki towarzyszyło mnóstwo dodatkowych imprez. Można było przysłuchać się wykładom lub wziąć udział w prowadzonych przez artystów warsztatach. Choć kolejne „The frieze art fair” dopiero za rok, wciąż można oglądać część tegorocznej edycji. Rzeźby wystawione w ramach ekspozycji „Sculpture park” czekają na widzów w Regent’s Park. Oglądać je będzie można do stycznia 2017. « 12/10/2016 15:17:56

053 Sadie Coles HQ, London

Hauser & Wirth, Zurich, London, Somerset, New York, Los Angeles

Zdjęcia: Kordian Klaczyński

Seventeen, London, New York

Galeria Fortes Vilaca, Sao Paulo

Kate MacGarry, London

656-MAKIETA 3 44-67.indd 53

Kamel Mennour, Paris, London

11/10/2016 16:52:35

Fot. Bogna Kociumbas

054

CAFÉ COOLTURA SPOŁECZEŃSTWO + OPERA

Emigrantki własnym głosem

Muzeum Emigracji w Gdyni ogłasza konkurs pod hasłem „Emigrantki własnym głosem” na najciekawszy blog pisany przez polską emigrantkę. Konkurs odbywa się w ramach projektu literackiego, organizowanego w dniach 4-6 listopada w Muzeum Emigracji pod tą samą nazwą. W wydarzeniu wezmą udział polskie pisarki mieszkające poza granicami Polski, literaturoznawcy i badacze zagadnień emigracji. Emigrantki własnym głosem – pod tą nazwą startuje konkurs organizowany przez Muzeum Emigracji oraz cykl spotkań, które odbędą się w dniach 4-6 listopada w Gdyni. Konkurs jest skierowany do Polek mieszkających poza granicami kraju, które piszą blogi o tematyce związanej z szeroko pojętą emigracją i na różne sposoby opowiadają o rzeczywistości, w której żyją. Zgłaszane blogi mogą zawierać opisy – 656-MAKIETA 3 44-67.indd 54

doświadczeń, podróży, refleksji związanych z codziennością – prezentujące odmienność życia w innej kulturze. Celem konkursu jest wsparcie blogerek i pokazanie, że piszących kobiet – emigrantek jest dużo i że dzięki nim mamy szansę wniknąć głębiej w realia życia na emigracji. Każda historia jest cenna i każda bez wątpienia prezentuje ważny fragment emigracyjnej rzeczywistości, a wszystkie razem wpisują się w ideę Muzeum Emigracji, którą wyraża hasło: „Łączymy historie”. Osoba zgłaszająca blog na konkurs musi być jednocześnie jego twórcą. Zgłoszenia można przesyłać do 30 października 2016 roku do godz. 12.00 na adres:

ska, twórczyni Kobiecego Punktu Widzenia i Sebastian Tyrakowski, zastępca dyrektora Muzeum Emigracji w Gdyni, dokona wyboru najciekawszego bloga i przyzna jedną nagrodę główną i dwa wyróżnienia. W konkursie można wygrać kurs webwritingu, karty prezentowe Empik, jak również ze zwyciężczynią zostanie przeprowadzony wywiad, który znajdzie się w Archiwum Emigranta (archiwumemigranta.pl). W ocenie blogów liczyć się będzie m.in. kreatywność, umiejętność zaciekawienia, styl, język, a także ogólna estetyka graficzna bloga. – Blog to najczęściej wybierane przez emigrantów narzędzie komunikacji, które jednocześnie jest interesującym źródłem informacji na temat życia w innym kraju. W tym roku z racji organizowanego w listopadzie cyklu spotkań, poświęconego emigracji kobiet, postanowiliśmy przyjrzeć się blogom pisanym przez polskie emigrantki, zapraszając je do wzięcia udziału w organizowanym przez nas konkursie. Organizując konkurs chcemy pokazać, że blogosfera ma szczególne znaczenie dla kobiet rozpoczynających nowe życie poza krajem – mówi Anna Ratajczak-Krajka, koordynatorka projektu. W spotkaniach, których celem będzie przybliżenie zjawiska emigracji kobiet w odwołaniu do bogatej literatury napisanej przez polskie emigrantki, udział wezmą: Katarzyna Tubylewicz, Magdalena Parys, Magdalena Orzeł, Łucja Fice, Dana Parys-White, Magdalena Zimny-Louis, a także Sylwia Chutnik. Program wydarzenia podzielony będzie na kilka bloków tematycznych, w ramach których odbędą się spotkania z pisarkami oraz debata z udziałem literaturoznawców i badaczy zagadnień emigracji. W ramach programu odbędą się także wydarzenia towarzyszące, jak koncert Mai Koman, czy warsztaty pokazujące, jak ciekawie i w angażujący odbiorcę sposób pisać blogi. Zgłoszone na konkurs blogi muszą być pisane w języku polskim, muszą też posiadać przynajmniej jeden autorski wpis opublikowany w terminie od 01.06.2015 do 05.10.2016 roku. « Projekt „Emigrantki własnym głosem” został dofinansowany ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego

blogi@muzeumemigracji.pl

Jury w składzie: Katarzyna Tubylewicz, pisarka i publicystka, Ania Witow-

Więcej na:

MuzeumEmigracji.pl

11/10/2016 16:52:36

055 Opera na własnej kanapie

Dr Jacek Kornak

Coraz częściej najważniejsze produkcje operowe na świecie są nagrywane i wydawane na DVD lub Blu Rayu. Dla ortodoksyjnych miłośników opery jest to niemal świętokradztwo, gdyż zapewne uważają, że operę należy oglądać jedynie na żywo. Nagrania DVD to znak, że opera się popularyzuje i staje się coraz szerzej dostępna. Dzięki takim nagraniom, we własnym domu możemy zobaczyć ostatnie produkcje z Nowego Jorku, Moskwy czy też Paryża. Niedawno wyszło kilka nowych nagrań, które z pewnością zainteresują wielbicieli opery, a może także tych, którzy są po prostu ciekawi czym opera jest, ale do tej pory nie wybrali się na żadne przedstawienie na żywo. „I Capuleti e i Montecchi” to jedna z pereł bel canta. To dzieło Vincenzo Belliniego miało swoją premierę w 1830 i do dziś jest uważane za jedno z najwybitniejszych w swoim gatunku. Niestety rzadko można dziś usłyszeć tę operę na deskach teatrów operowych, zatem szczególnie cieszy najnowsze DVD z Opernhaus Zurich. Najnowsza produkcja „I Capuleti e i Montecchi” z Zurichu miała swoją premierę w lecie ubiegłego roku, a obecnie jest dostępna na DVD. Przedstawienie to wyreżyserował Chri656-MAKIETA 3 44-67.indd 55

stof Loy. To jeden z czołowych twórców operowych naszych czasów i to widać w każdej minucie tego przedstawienia. Jego historia Romea i Julii jest osadzona w małym włoskim miasteczku, ogarniętym wojnami lokalnych rodzin mafijnych. Loy skupia się na traumie młodej Julii, która dorasta w atmosferze przemocy. Jego produkcja jest elegancka, do perfekcji są tutaj dopracowane szczególy, ale przede wszystkim, to po prostu dobrze opowiedziana historia. Philharmonię Zurich rewelacyjnie poprowadził Fabio Luisi. A w tytułowych rolach zobaczymy tutaj młodą ukraińską śpiewaczkę Olgę Kulchynską oraz jedną z największych śpiewaczek naszych czasów Joyce DiDonato. Kolejnym nagraniem operowym, które ostatnio pojawiło się na rynku, jest DVD „Andrea Chenier” Umberto Giordano. Nagranie to pochodzi z Royal Opera House. Brytyjski reżyser David McVicar udowadnia tutaj, że tradycyjna produkcja operowa wciąż może wciągać a nawet fascynować. Jego „Chenier” jest dość wiernym odtworzeniem historii z czasów Rewolucji Francuskiej. Dyrygent Antonio Pappano wydobył z tej muzyki potęgę emocji i ekspresji. Jego interpretacja „Cheniera” jest niezwykle ekspresyjna. Wprawdzie wszyscy śpiewacy są tutaj dość dobrzy, ale każdy

nieco ginie w cieniu Jonasa Kaufmanna. To do niego należy ta produkcja. Ma on charyzmatyczny, potężny głos, któremu nie sposób się oprzeć. Tą rolą Kaufmann po raz kolejny udowadnia, że jest obecnie pierwszym tenorem na świecie. Warto również obejrzeć inne nagranie pochodzące z Royal Opera House, które ostatnio pojawiło się w sprzedaży. „Cavalleria Rusticana” Mascagniego oraz „Pagliacci” Leoncavalliego to jedne z najbardziej znanych oper. Te dość krótkie dzieła z przełomu XIX i XX wieku są jakby zwieńczeniem włoskiej tradycji operowej. Pod batutą Pappano te opery są pełne barw i dramatyzmu. Słynną arię z „Pagliacci” wykonuje Aleksandrs Antonenko. Antonenko ma w głosie coś, co Włosi określają jako „cantabile” – wyjątkową śpiewność, która jest w stanie oczarować publiczność. W jego interpretacji zachwyca nie tylko wyrazistość głosu, ale również elegancja we frazowaniu, wyczucie rytmu i unikalna ekspresyjność. Przedstawienie to wyreżyserował Damiano Michieletto. Obie te opery połączył w spójną całość, opowiadając o tragicznej miłości we współczesnej sycylijskiej wiosce. Michieletto robi wiwisekcję emocji, które targają ludźmi i prowadzą do przemocy. To wizualnie porywające przedstawienie, które pozwala odkryć coś uniwersalnego w tej operze. « 11/10/2016 16:52:36

056

CAFÉ COOLTURA FASHION WEEK

Doughnut by Kuki & Wesoła Ekipa

Czasem tak bywa, że robi się projekt i najfajniej byłoby o nim opowiedzieć od razu, mimo że ma się świadomość, że czas na to nastąpi później. To jest właśnie opowieść o takim projekcie. Dawno, dawno temu, czyli jakoś na początku 2016 roku, dowiedziałem się że moi bliscy znajomi, prowadzący dystrybucję zagranicznych marek, uzupełnili swoją ofertę o plecaki sygnowane nazwą Doughnut. Nazwa początkowo mi obca, stała się pewnego rodzaju fascynacją po zrobieniu niemałego researchu. Chwilę później młodzi i kreatywni właściciele agencji EXXO dostali propozycję, by tu u nas w Polsce zrobić europejski lookbook i katalog marki. Jeśli chodzi o sam produkt, to jest on po prostu zajebisty. I nie, nie chwalę go, bo w jakimś stopniu przyszło mi współtworzyć historię tej marki, ale dlatego, że z moim Doughnutem spotkasz mnie najczęściej. A jeśli ktoś ma takie życzenie, mogę zrobić obszerny artykuł uzasad656-MAKIETA 3 44-67.indd 56

niający. Oferta marki jest bardzo bogata. Ja postawiłem na model Colorado, który w bardzo sprawny sposób pozwala mi zorganizować wyjście z domu, z rzeczami których potrzebuję na co dzień. Poza tym, że jego przestrzeń jest świetnie rozwiązana, a design za oko chwyta, część modeli jest wykonana z Cordury. Techniczny aspekt, którego brak odczujesz, gdy twój Herschel napotka deszczową pogodę. O mojej współpracy z 502 mogliści już zaczytać niejednokrotnie. O tym, o czym jeszcze nie było dane mi pisać (i przeżywać) wcześniej, była praca z moją dziewczyną. Patrycja w odróżnieniu do mnie jest modelką. Robi fajne rzeczy i o jej samopoczucie dba agencja Model Plus. Mimo, że razem często wyskakujemy gdzieś i robimy spontanicznie zdjęć trochę, wspólny udział w sesji dedykowanej był zupełnie nowym, ale i fascynującym przeżyciem. «

Więcej na:

/DoughnutPolska ZuluKuki.com /Michal502 / PatrycjaGacka

11/10/2016 16:52:38

057

656-MAKIETA 3 44-67.indd 57

11/10/2016 16:52:40

058

CAFÃ&#x2030; COOLTURA londyn

656-MAKIETA 3 44-67.indd 58

11/10/2016 16:52:42

059

656-MAKIETA 3 44-67.indd 59

11/10/2016 16:52:44

060

CAFÉ COOLTURA TECHNOLOGIE Źródło: Centrum Prasowe PAP Redaguje: Piotr Dobroniak

Wściekły elektryk z Lublina

W Lublinie zaprezentowano lekki, dostawczy pojazd elektryczny marki Ursus, którego zasięg ma przekroczyć 200 kilometrów. Pojazd składający się z dwuosobowej kabiny kierowcy i przestrzeni ładunkowej został stworzony w oparciu o lekką, aluminiową ramę, przez co masa auta nie przekroczy 600 kg. Samochód może być zabudowywany w dowolny sposób. Zdaniem prezesa spółki Ursus SA Karola Zarajczyka w związku z unijnymi wymogami ograniczenia emisji CO2, segment pojazdów elektrycznych jest obecnie jednym z najbardziej perspektywicznych w Europie. Na piątkowej konferencji prasowej, w której wziął udział m.in. podsekretarz stanu w Ministerstwie Rozwoju Witold Słowik, Zarajczyk przekonywał, że zaprezentowany pojazd mógłby trafić m.in. do firm transportowych, służb komunalnych czy np. Poczty Polskiej. Ponieważ 656-MAKIETA 3 44-67.indd 60

jest bardzo cichy, mógłby być wykorzystywany do nocnych dostaw. – Dostawczy pojazd elektryczny o niskich kosztach eksploatacji, spełniający wymogi ograniczenia emisji CO2, może być optymalnym rozwiązaniem na potrzeby władz lokalnych – podkreślił prezes Ursusa. Zwrócił uwagę, że samochód w 100 proc. jest zbudowany z polskich części – od akumulatorów, przez silnik elektryczny, na wszystkich podzespołach kończąc. To kolejny pojazd zasilany „zieloną energią”, który powstał w fabryce Ursusa. Firma w ofercie posiada już m.in. autobus elektryczny, który jest wykorzystywany w transporcie publicznym w Lublinie. W fazie projektu jest pojazd z napędem wodorowym. Jest to efekt zwiększającego się zapotrzebowania na innowacyjne i ekologiczne środki komunikacji. Według analiz spółki, w perspektywie najbliższych trzech lat tylko w polskich miastach odbędą się przetargi na

zakup 500-600 nowych autobusów elektrycznych. Poza granicami Polski w najbliższym czasie Ursus weźmie udział w przetargach organizowanych w Szwecji, Anglii, Izraelu, Republice Czeskiej i Meksyku. Uczestniczący w prezentacji pojazdu elektrycznego wiceminister rozwoju Witold Słowik powiedział, że w ramach Strategii na Rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju rząd chce promować szeroko rozumianą elektromobilność, na którą składa się rozwój transportu elektrycznego. Ursus SA to największy polski producent ciągników i maszyn rolniczych, spółka posiada obecnie trzy zakłady produkcyjne: w Dobrym Mieście, w Opalenicy i największy w Lublinie, Zatrudnia w nich łącznie ponad 800 osób. Firma produkuje rocznie ok. 3,5 tys. ciągników i kilka tysięcy maszyn rolniczych sprzedawanych w Polsce i na świecie. « 11/10/2016 16:52:48

061

656-MAKIETA 3 44-67.indd 61

11/10/2016 16:52:50

062

CAFÉ COOLTURA Wielka Brytania od kuchni

Dostać z dyni Dynia to październikowy rarytas. Nie zawsze jednak należy go łączyć ze świętem truposzy. Oprócz wydrążania na lampiony ma ona również wiele walorów kulinarnych i powiązań historycznych.

656-MAKIETA 3 44-67.indd 62

Sergiusz Hieronimczak sergiusch72@yahoo.co.uk

Zaczynając od tych pierwszych nie można nie wspomnieć o roli jaką dynia wywarła na Amerykę. Znana tam od tysięcy lat stanowiła źródło wielu interesujących rozwiązań dla żyjących tam Indian. Choć muszę przyznać, że zawsze bawi mnie określanie rdzennych mieszkańców obu Ameryk Indianami. Kolumb myślał, że dopłynął do Indii i stało się to właściwie przez pomyłkę.

Rdzenni Amerykanie znali ekologiczne uprawy jeszcze zanim w Europie zaczęto cokolwiek uprawiać. „Trzy siosty”– dynia, kukurydza i fasola świetnie ze sobą współpracują. Kukurydza służy jako naturalna osłona dla rosnącej fasoli, ta z kolei jest źródłem azotu w glebie odżywiając kukurydzę. Pędy fasoli przyczyniają się do stabilizacji łodygi kukurydzy w wietrzne dni. Dynie znajdują wtedy schronienie i cień wśród pędów kukurydzy, odbierają miejsce chwastom i utrzymują naturalną 11/10/2016 16:52:51

wilgotność ziemi. Idealna symbioza sprzed tysięcy lat. Nie potrzeba było do niej uniwersytetów i badań naukowych, wystarczyła obserwacja. Pomiędzy „trzy siostry” wrzucano dziesiątki maleńkich rybek jako nawóz, użyźniając tym samym glebę. Myślę, że można z czystym sumieniem powiedzieć, że dynia jest jednym z tych warzyw, które wywarły ogromny wpływ na dzieje ludzkości. Święto Dziękczynienia w USA nierozerwalnie związane jest z tą właśnie rośliną. Indianie używali jej na wiele sposób. Jedli pieczoną, smażoną, gotowaną i suszoną; z łupin robili pojemniki do przechowywania żywności, a prażone nasiona i oliwa były wyjątkowo zdrowym źródłem pożywienia. Suszona dynia, zmielona na pył, była używana jako mąka do robienia płaskich placków. Ciekawym zastosowaniem dyni było cięcie ich w paski, suszenie i uplatanie z nich mat do wyściełania podłóg w namiotach. Dzięki Indianom i dyni, nowo przybyłym cudzoziemcom udało się przetrwać zimę. Odzwierciedleniem tego jest dzisiaj „pumpkin pie”. Moim zdaniem fatalny kulinarnie wymysł. Jeszcze nie jadłem w życiu takiego, który by mnie zachwycił. Podoba mi się natomiast pomysł zaczerpnięty z kuchni indiańskiej, czyli wydrążona i pieczona dynia. Nauczeni przez Indian przybysze z Europy obcinali górę dyni, wydrążali środek i wypełniali go śmietaną, jajami i przyprawami. Umieszczali taką dynię w gorącym popiele i godzinami piekli. W efekcie po otwarciu dynia wypełniona była pysznym, gęstym kremem. Słodkie ciasto w formie tarty to już wymysł bardziej współczesnych i oswojonych z nowym lądem Amerykanów. Faktem

656-MAKIETA 3 44-67.indd 63

jest natomiast, że gdyby nie dynia, to prawdopodobnie pierwsi osiedleńcy nie dotrwali by do wiosny. Wkładem osadników w rozwój dyniologii była produkcja piwa z dyni przy pomocy syropu klonowego. Skorupy dyni używano także jako

Marmolada z dyni SKŁADNIKI: 1 kg dyni 2 pomarańcze sok z 3 cytryn 40 g kawałek korzenia imbiru 700 ml wody 700 g cukru laska cynamonu lub 1/3 łyżeczki mielonego 5 goździków PRZYGOTOWANIE: Dynię umyć, pokroić na 3-4 kawałki, obrać obieraczką do warzyw, usunąć nasiona. Pokroić w ok. 1,5 cm kostkę, włożyć do dużego garnka. Pomarańcze wyszorować,

miarkę przykładaną do głowy przy wizycie u fryzjera dlatego często przybyszów z Anglii nazywano „pumpkinheads”, więc przywalić komuś z dyni nabiera w tym wymiarze zupełnie zrozumiałego znaczenia. «

następnie pokroić na kawałeczki (najpierw na pół, później połówki na cienkie plasterki, skórkę na krótsze kawałeczki). Dodać do dyni. Wycisnąć sok z cytryn i wlać do garnka. Dodać obrany i drobno starty (bez kłączy) imbir. Wlać wodę, wymieszać i zagotować. Dodać cynamon i goździki. Zmniejszyć ogień i gotować bez przykrycia przez ok. godzinę na umiarkowanym ogniu, od czasu do czasu zamieszać. Po tym czasie dynia powinna być już miękka, a nawet się rozpaść (zależy od gatunku). Wsypać cukier, wymieszać i ponownie zagotować. Gotować przez ok. godzinę w międzyczasie od czasu do czasu zamieszać. Na koniec marmolada ma być gęsta, kleista, ale cukier nie może się skarmelizować.Gorącą marmoladę nałożyć do słoiczków, zakręcić i odstawić do góry dnem do całkowitego ostudzenia. Potem odwrócić i schować do spiżarki.

11/10/2016 16:52:52

064

CAFÉ COOLTURA ZDROWIE I URODA

Stres cię zjada? Zjedz stres! Co jeść, by obniżyć poziom napięcia emocjonalnego? Ewa Wojtaszek Gabinety Dietetyczne Bonne Sante

Zdrowe jedzenie jest ostatnią rzeczą o jakiej myślimy w stresującej sytuacji. Okazuje się natomiast, że złej jakości dieta powoduje nasilenie stresu i może również stanowić źródło niepokoju.

Wpływ stresu na nasz organizm

Czynniki stresowe wywołują konkretne reakcje w naszym organizmie. Mobilizacja związana z zagrożeniem jest uwarunkowana ewolucyjnie i powoduje wydzielanie dwóch hormonów stresu: adrena656-MAKIETA 3 44-67.indd 64

liny i kortyzolu. To one pomagają nam w wykonaniu danego zadania. Na skutek stresu następuje napięcie mięśni, podniesienie ciśnienia, wzrost tętna i glukozy, a także zwiększenie poziomu cholesterolu oraz lepkości krwi. W ten sposób nasz organizm przygotowuje się do obrony. Te wszystkie przemiany powodują, że zwiększa się metabolizm i zapotrzebowanie na poszczególne składniki odżywcze, w tym: węglowodany, tłuszcze, białka oraz witaminy: A, C, D, E, z grupy B i składniki mineralne tj. wapń, fosfor, chrom, selen, cynk, żelazo i magnez. W sytuacji złego stanu odżywiania i niedoborów żywieniowych w diecie, napięcie nerwowe wolniej ustępuje, a przy chronicznym stresie może w konsekwencji

dojść do poważnych schorzeń: chorób serca, nadciśnienia, cukrzycy, otyłości czy stanów lękowych.

Co jeść, aby wspomóc zestresowany organizm?

Powszechnie występujący stres u części osób powoduje zmniejszenie apetytu, tym samym pogorszenie stanu odżywienia organizmu lub odwrotnie – zwiększenie ilości jedzenia. Błędy żywieniowe, jakie wówczas popełniamy, to nieregularne spożywanie posiłków, częstsze sięganie po słodycze i żywność przetworzoną, kawę, napoje energetyzujące oraz nikotynę. To wszystko doprowadza do 11/10/2016 16:52:54

065 pogorszenia się naszego samopoczucia i nasilenia stresu organizmu. W tym celu, aby złagodzić napięcie nerwowe i dostarczyć niezbędnych składników odżywczych należy zadbać przede wszystkim o regularne spożywanie czterech lub pięciu zbilansowanych posiłków. Pamiętajmy również o nawadnianiu organizmu, w szczególności wodą mineralną o wysokiej zawartości magnezu i wapnia (w proporcji 1:2) oraz naparami uspokajającymi tj. werbena, melisa, pokrzywa, czarny bez czy kozłek lekarski. Dodatkowo wprowadźmy więcej produktów bogatych w składniki odżywcze, na które w stresie zapotrzebowanie wzrasta. Są to: n zielone warzywa (jarmuż, szpinak, brokuł) – dostarczają witaminę C i magnez, które są niezbędne do wytworzenia serotoniny i dopaminy (hormonów szczęścia); n ryby - zwłaszcza tłuste ryby morskie (śledź, sardynki, łosoś, tuńczyk) – są dobrym źródłem kwasów omega-3, które łagodzą stres i zapobiegają depresji; warto wprowadzić co najmniej dwie porcje tłustych ryb tygodniowo, aby usprawnić pracę naszego mózgu; np rodukty razowe (kasze, chleb razowy, ryż brązowy, płatki owsiane) – dostarczają węglowodany złożone, które stanowią długofalowe źródło energii dla naszego mózgu, dlatego będą zdecydowanie lepszym wyborem niż węglowodany proste (zawarte m.in. w słodyczach),

656-MAKIETA 3 44-67.indd 65

dodatkowo zawierają witaminy z gr. B, magnez, cynk i żelazo, które są odpowiedzialne za utrzymanie dobrego nastroju; n nasiona i orzechy (siemię lniane, nasiona chia, pestki dyni, orzechy włoskie, migdały) – kwasy tłuszczowe w nich zawarte redukują uczucie lęku i niepokoju oraz wzmacniają zestresowane serce; cynk pomaga utrzymać równowagę nastroju, a żelazo zmniejsza zmęczenie mózgu; magnez reguluje pracę serca, układu nerwowego i mięśniowego; orzechy włoskie, które zawierają wszystkie niezbędne składniki potrzebne dla układu nerwowego, plus orzechy nerkowca, powodują podobny efekt, jak przyjmowanie prozaku; no woce jagodowe (borówki, aronia, jagody acai, truskawki, maliny) – są doskonałym źródłem antyoksydantów, pomagających zwalczyć lęk i obniżony nastrój, wspierają odporność organizmu i spowalniają proces starzenia się (także mózgu); nk iwi – stanowi doskonałe źródło serotoniny, która poprawia nam nastrój oraz reguluje sen; n j ajka, kiełki, kapusta włoska, wątróbka, soja, orzeszki ziemne – są dobrym źródłem lecytyny, która istotnie zwiększa zdolność koncentracji oraz pamięć, dodatkowo zwiększa wydolność psychofizyczną, refleks oraz łagodzi stany lękowe; n morele suszone – bogate w magnez, który m.in. pozwala zrelaksować napięte mięśnie, jak również obniżyć podniesione tętno krwi; n kakao i wysokiej jakości gorzka czekolada – dostarczają m.in. feny-

loalaniny, która występuje w mózgu zakochanych osób, podnosząc poziom endorfin, dodatkowo jest dobrym źródłem magnezu; n banany – dodadzą energii, gdy dopada nas niespodziewana sytuacja stresowa, dzięki sporej zawartości cukru; dostarczają również potas, magnez i tryptofan (aminokwas, niezbędny do wytworzenia hormonów szczęścia); n żywność fermentowana (kefir, jogurt, kapusta kiszona, ogórki kiszone, chleb na zakwasie czy zakwas z buraków) – tworzą dobrą florę bakteryjną jelit, w których w większości produkowana jest serotonina; Sposób żywienia i stan odżywienia organizmu ma wpływ na samopoczucie, aktywność umysłową i reakcję organizmu na stres. W związku z tym, że towarzyszy nam on w codziennym życiu, warto dbać o zdrowe i urozmaicone posiłki, które wspomogą nasz organizm i zmniejszą ryzyko chorób powstających na tle nerwowym. «

11/10/2016 16:52:55

066

656-MAKIETA 3 44-67.indd 66

CAFÃ&#x2030; COOLTURA ZDROWIE I URODA

11/10/2016 16:52:57

067

656-MAKIETA 3 44-67.indd 67

11/10/2016 16:52:59

068

656-MAKIETA 4 68-91.indd 68

11/10/2016 16:21:40

069

656-MAKIETA 4 68-91.indd 69

11/10/2016 16:21:42

070

OGŁOSZENIA drobne

jak zamieścić

ogłoszenie UWAGA! Ogłoszenia przyjmowane są do PONIEDZIAŁKU DO GODZ. 15.00. Ogłoszenia przesłane po godzinie 15.00 opublikowane będą w następnym wydaniu Cooltury (decyduje godzina otrzymania ogłoszenia przez redakcję, w związku z tym prosimy o wcześniejsze wysyłanie ogłoszeń).

sms

81616

Koszt ogłoszenia £1 + standardowa opłata operatora Wpisz: CL (spacja) kod (spacja) treść ogłoszenia. Przykład: CL 01 Wynajmę pokój... 079 111X111X Koniecznie podaj numer telefonu w treści smsa taki sam jak ten z którego wysyłasz!

mieszkania do wynajęcia SMS:

81616 KOD: 01

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

> Bounds Green, N11 2QU, 6 bed dom. 4 podwojne sypialnie, 2 pojedyncze, 2 lazienki. Dostepne od polowy listopada. 02088851890, 07715677401, 07436792779 > Camberwall do wynajecia pokoj 1-osobowy w nowym 2 bedroom flat. Mieszkaja tylko 2 osoby i kot. Dostepny od 19/10/2016. £105 na tydzien (Camberwall / Peckham)07469928884

Kody działów: CL 01 CL 02 CL 03 CL 04 CL 05

mieszkania wynajmę mieszkania szukam praca dam praca szukam kupię

internet

CL 06 CL 07 CL 08 CL 09

sprzedam auto-moto randka w ciemno inne

cooltura.co.uk

Uwaga! Ogłoszenia drobne (£1) reklamujące jakąkolwiek działalność usługową lub handlową, nie będą zamieszczane. Ten typ ogłoszeń można zamieścić, jako ogłoszenie ramkowe (szczegóły poniżej), kontaktując się z DZIAŁEM MARKETINGU.

ramkowe

(usługi)

Telefonicznie:

020 8846 3614 lub online: cooltura.co.uk (postępuj według instrukcji)

Uwaga!

Ramka do 25 słów

£ 25 +vat

Promocja internetowa zamieść ogłoszenie online i otrzymaj dodatkowy rabat nawet do 40%

Warunki:

1. Wszystkie ogłoszenia drobne przyjmowane są do poniedziałku do godziny 15.00. Każde ogłoszenie wysłane po tej godzinie zostanie zamieszczone w następnym numerze. 2. Ogłoszenia wysłane z innego numeru niż podany w ogłoszeniu zostaną odrzucone, ogłoszenia napisane drukowanymi literami zostaną odrzucone (OPŁATA ZA OGŁOSZENIE NIE PODLEGA ZWROTOWI). 3. Dopuszczalna długość ogłoszeń drobnych to 160 znaków. 4. Gdy treść ogłoszenia jest obraźliwa lub przekracza zasady powszechnie przyjętych norm społecznych, redakcja zastrzega sobie prawo do nie umieszczania ogłoszeń. Prosimy o prawidłowe podawanie numerów telefonów. W przypadku podania niepełnego numeru (czyli zawierającego mniej niż 11 cyfr) ogłoszenie nie zostanie wydrukowane. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść ogłoszeń i zastrzega sobie prawo do ich skracania oraz do nie umieszczania bez podawania przyczyny. 5. Wszelkie ogłoszenie dot. usług towarzyskich nie będą zamieszczane. 6. Ogłoszenia (szczególnie te przesłane SMS-em) drukowane są w oryginalnej treści i pisowni.

656-MAKIETA 4 68-91.indd 70

> Cheshunt, EN8 0HU, Studio £695/mies. +council I elektryka. Podwojna sypialnia, kuchnia, lazienka z wanna. Dostepne od zaraz. 02088851890, 07436582103, 07715677401, 07436792779 > Enfield, EN3 7JU, Pokoj dwojka dla jednej osoby £100/tyg + rachunki za gaz i prad do podzialu z lokatorami. Wspolna kuchnia, lazienka. Dostepny od zaraz 07756340316 > Enfild Do wynajecia pokoj jedynka na Enfild cena 115+ 2tygodnie depozytu rachunki wliczone osoby tylko pracujace bez nalogow tel 07508560146 lub 07545864467 > Finsbury Park, N4 3LN, 1 bed flat, £850/mies. Duzy salon, przechodnia sypialnia, oddzielna kuchnia, lazienka I toaleta dzielona z sasiednim mieszkaniem. 02088851890, 07715677401, 07436792779 > Greenford Wynajme jedynke w czystym I zadbanym domu /dwie lazienki.Dobra komunikacja Blisko Greenford / Ealing UB1 2DQ Tylko dla osob pracujacych. £110 Rachunki wliczone 07534218707 > Hanwell Room to let in Hanwell w7 London, for 1 or 2 people share nice clean flat. Tel. 07932002922 or 07984613766

> Hayes Do wynajecia pokoj z podwojnym lozkiem dla jednej osoby, lazienka do dzielenia tylko z jedna osoba, Hayes / West London, cena £110/tydz + depozyt.Tel 07825627243 > Hounslow. jedynka w domu z ogrodem. blisko komunikacji i sklepów. tel.07523510272 > Leyton - Wynajme ladny, spory pokoj dwuosobowy, jako jedynke w domu z ogrodem, dla spokojnej osoby f 125 na tydzień z depozytem blisko metra tel. 07459275251 > Pokoj dwuosobowy do wynajecia od zaraz. Od dwóch osob 140£ tygodniwo a za jedna 120£. Depozyt dwutygodniowy, do dyspozycji Wi-fi. tel.0789401960 > Stockwell. Wynajme miejsce w pokoju we flacie czystym i spokojnym, 5 min.od st.metra, tel.07748348973 po 17.00-tej. > Streatham Wynajme od zaraz pokoje jedynke i dwojke na Streatham. cenisz sobie spokoj zadzwon. Dokladniejsze dane telefon ; 07706651597, 07858113922 > Tottenham, N17 6EE , Pokoj dwojka £125/tyg + rachunki za gaz i prad do podzialu z lokatorami. Wspolna kuchnia, lazienka, ogrod. Dostepny od zaraz. 07436792779. > Tottenham, N17 6RU , Pokoj dwojka £130/tyg + rachunki za gaz i prad do podzialu z lokatorami.

11/10/2016 16:21:42

071

Wspolna kuchnia, lazienka, ogrod. Dostepny od zaraz. 07436792779.

> Winchmore Hill, EN1 2SG, 2 bed flat, £1390, 2 dobrych rozmiarow sypialnie, salon, kuchnia, lazienka. Dostępne od 19go pazdziernika , 02088851890, 07715677401, 07436582103, , 07436792779 > Wood Green, 2 bed flat na pierwszym pietrze, N22 8JW, £1200/mies. Jedna pojedyncza i jedna podwojna sypialnia, kuchnia, lazienka , salon. 02088851890, 07436792779, 07436582103, > Wynajme pokoj dwojke dla jednej osoby, zadbany czysty dom na ub6 0dy. 10 min od stacji metra. f 120 na tydzien. Tel. 07543354330.

praca dam

SMS:

W związku z rozwojem piekarni w Londynie poszukujemy doświadczonych cukierników i piekarzy do pracy. Zainteresowanych prosimy o przesyłanie CV na adres: praca@ polishvillagebread. co.uk

Zatrudnimy sprzedawcę powierzchni reklamowej i czasu antenowego. Tel. 07958722342

Firma Greenmark poszukuje lakiernika do stolarni na Wembley HA0 Kontakt 07810808838 Marek

81616 KOD: 03

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

Poszukuje doświadczonych Pań do sprzątania. Doświadczenie i referencje wymagane. Możliwość stałej współpracy lub prace dorywcze. Magdalena proszę dzwonić od Pn – Pt w godz 9.00 – 18.00 07985427487

656-MAKIETA 4 68-91.indd 71

Poszukujemy stolarza z doświadczeniem do produkcji okien i drzwi na Wembley HA0 Kontakt 07932606160 Andrzej.

£1

11/10/2016 16:21:43

072

OGŁOSZENIA drobne

Poszukujemy kierowcy Vana 25-45 lat do rozwozu gazet na terenie wschodniego i południowego Londynu. Punkt załadunku: Wembley. Praca dodatkowa 1 dzień w tygodniu(tylko czwartki). 07884255551 lub email marlena@ cooltura.co.uk

Praca dla sprzedawcy - branża budowlana (okna drzwi meble). Kontakt: 07958722342

Firma Sara-Int Ltd poszukuje księgowej. Wymagania: min 1 rok doświadczenia na terenie UK, znajomość VAT, PAI, self-assessment i LTD company. Dobry angielski w mowie i piśmie. Praca na pelen etat. e-mail: waleciuk@ saraint.co.uk tel: 02088463606

> Waiter / waitress needed for

Pisqu London, Peruvian restaurant in Central London, near Tottenham Court Road. Please send your CV to coco@pisqulondon.com or contact him at 07595 786 335

> Poszukujemy Kierowcy z prawem jazdy kategori C, C plus E mile widziane. Doświadczenie w prowadzeniu samochodu ciężarowego na terenie Londynu jest duzym plusem. Więcej informacji pod tel: 07775590599 > English and Polish-speaking

dental nurse required for a busy practice in Kilburn (NW6) area. Please contact Dr Hakim on 07714 633000. Email address for sending CVs: e_hakimnia@yahoo.co.uk.

> Szukamy Pan do sprzatania domow prywatnych w pd-zach. Londynie. Wymagamy: znajmosci

656-MAKIETA 4 68-91.indd 72

jez.ang (min.podstawy), NIN, self-employed, doświadczenia. Oferujemy:£8,50/h. 07827968486

> Kosmetyczka, Masażystka ,

itp... pokój do wynajęcia w salonie w wschodnim Londynie. 07738430299

> Poszukujemy Magazynierów: Praca od zaraz, Komunikatywny angielski, Doświadczenie w pracy na magazynie, Zaangażowanie i motywacja do pracy szc@ glocalgate.pl, +48519079600 > Pilnie szukam doświadczonego murarza do budowy ganku. Wszystkie materiały budowlane na miejscu. 07793232141 > We are looking for Pickers for the recycling company located in North London, Edmonton N9.£7.20 - £7.52/h. Contact Smart Solutions Recruitment on 02034891345 > We are looking for delivery drivers in Maidstone or Basildon & the surrounding areas -400-700£ per week -Minimum 24 years old -Cat B - no van needed agata@ ora-transport.com > Przyjme krawcowa z doswiadczeniem do zakladu krawieckiego na 7877064720 > Jeśli chcesz zdobyć doświadczeniem w biznesie sportowym, szukasz ciekawego i kreatywnego stażu wyślij CV i krótką informację o sobie na adres: contact@polonia.vc > Poszukujemy osób do pracy na kuchni w pubie w centrum Londynu. Praca na cały etat. Możliwość zakwaterowania. Zapewniamy trening i kursy do zawodu kucharza. yagarek@gazeta.pl > Jesli zajmujesz sie przedłużaniem , zagęszczaniem rzęs lub wykonujesz makijaż permanentny mamy miejsce dla Ciebie w salonie wiecej info 07746962153 > APT Netkadra poszukuje

pracowników. Mile widziane orzeczenie o niepełnosprawności. Wypełnij formularz na stronie www.

netkadra.pl lub zadzwoń: 13 43 76 395

> Poszukuje specjalistę do spraw marketingu z bardzo dobrym j. angielskim inspirio@onet.eu > Model Company poszukuje nowych twarzy 1-55 lat do reklam tv i katalogów od £500 za dzien! 02037665330 please email zdjecie to info@planetofmodelling. co.uk > Pomocnik budowlany potrafiący dobrze malować szuka pracy. Tel – 07752527785

doświadczeniem w angielskiej firmie z własnymi narzędziami i vanem. Certyfikaty NICEIC i Gas Safety. Tel. kontaktowy 07707717053

> Malarz dekorator szuka pracy. 07858104731 Janek > Szukam pracy w stolarni lub zakładzie mechanicznym. Potrafię obsługiwać np. wiertarki ,piły i obrabiarki oraz narzędzia pneumatyczne. Pragnę nabyć doświadczenie. mariusz.szczudlik@ gmail.com 07785532582

> Kosmetyczka, Masażystka ,

> Podejme prace w okolicach południowego Londynu. Pomocnik budowlany, kitchen porter itp. Pierwsza praca. 07468858531

> Poszukujemy asystentów do

> Malarz lub konkretny pomocnik budowlany szuka pracy. Tel 07752527785

itp... pokój do wynajęcia w salonie w wschodnim Londynie. 07738430299

salonu fryzjerskiego w Wandsworth, niekoniecznie z doświadczeniem. W wieku od 16 wzwyż, wymagane sa podstawy j. ang i miła prezentacja. 07921082119 dorotawoloszyn@ yahoo.co.uk

> Szukamy fryzjerki damsko męskiej do Salonu we wschodnim Londynie. Więcej info 07746962153 > Miejsce w Salonie dla stylistki

paznokci ( paznokcie zelowe, shellac, maniciure itp) Wiecej informacji pod nr tel 07746962153

> Zatrudnie kosmetyczke stylistke Paznokci do Polskiego Salonu w Polnocnym Londynie Tel 07713013449 > South Harrow do wynajecia

ladny pokoj 2 osobowy na South Harrow 07894041960

praca szukam

SMS:

> Malarz dekorator szuka pracy własne narzędzia , transport utr nin itd tel 07873608707 > Ogolnobudowlaniec szuka pracy wlasne narzędzia i van tel 07873608707 > Ekipa plastrarzy szuka pracy na plaster, tynki, bonding, rendering i hardwall. Wysoka jakość wykonania, konkurencyjne ceny jaco23@onet. eu > Malarz decorator szuka pracy własne narzędzia doświadczenia I solidność 07562086772 Krzysztof > Elektryk szuka pracy. Instalacje domowe i przemysłowe. Brytyjskie uprawnienia, wlasnie narzedzia i samochód dostawczy.07726141296 > Malarz uczciwy, bez nałogów szuka pracy. Tel- 07752527785

81616 KOD: 04

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

> Elektryk-Hydraulik z 12 letnim

> Elektryk 13 lat w UK. Instalacje zgodne z 17 Edition. Fuseboxy. Automatyka HW CH. Certyfikat NICEIC. Referencje. Insurance Policy. Szuka pracy. Pawel 07469234481

11/10/2016 16:21:44

073

656-MAKIETA 4 68-91.indd 73

11/10/2016 16:21:45

074

OGŁOSZENIA drobne + Usługi

> Mężczyzna 33 letni szuka pracy. Bez nałogów. Tel – 07522285402 > Młody mężczyzna lat 33 szuka pracy . Nie pale, nie pije. Tel 07752527785 > Malarz uczciwy, bez nałogów szuka pracy. Tel- 07752527785

randka w ciemno SMS:

81616 KOD: 08

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

> Atrakcyjna smukła energiczna

nie nudna 27L szuka zadbanego Chlopaka 28-40L. Zadz. lub napisz cos konkretnego. Jestes W Zwiazku to Nie Dzwon! 074 7075 0110

> Poznam dojrzala atrakcyjna kobiete. Jesli masz ochote na mile spotkanie to napisz do mnie. Mam 40 lat. 07751508881 Pozdrawiam > Szukam normalnej kobiety. Kawaler 40 lat. 07503108443 > Poznam wolnego, zadbanego, milego pana, do zycia nie tylko na impreze. Wolna 47l., London. tel.07909973220

sprzedam SMS:

81616 KOD: 06

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

> Lodz-Dom/ czesc uslugowa/ dzialka narożna 1400m2 700m2Ogrod nowoczesny 500m2-DomCzesc mieszkalna i uslugowa

656-MAKIETA 4 68-91.indd 74

drewniane okna security system elektryczna brama taras 3 garaze parking na 8-10 samochodow 0048 601 96 50 80 agaklimkiewicz@ yahoo.com

> Duzy słownik naukowo techniczny, dwujęzyczny, nowy, cena 45.00 tel.07523510272 > Podreczniki, cd i słowniki do nauki hiszpańskiego, francuskiego, włoskiego, niemieckiego. nowe. tanio. tel. 07523510272 > Kosmetyczki. Apartat do zabiegow odmladzajacych falami radiowymi i mobilne zelazko przeciwzmarszczkowe sprzedam 07707609041

auto-moto SMS:

81616 KOD: 07

usługi różne zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

Rozliczenia podatkowe, rejestracja i rozliczenia Self employed. Working Tax Credit, Child Tax Credit. Pomoc w benefitach. Kontakt 07475957191

Architekt rejestrowany w Anglii wykonuje projekty: lofts, extensions. Usługi: Planning Applications and Building Control mob.: 07708696377 stasch@stasch.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

> Sprzedam 2013 Peugeot Tweet 125cc. 1381 przebiegu w dobrym stanie. Cena £950. Zainteresowanych proszę o kontakt. marzi80b@yahoo.co.uk > Okazja!!! Ford Mondeo Zetec TDCI 2L rok 2008 MOT do kwietnia stan idealny, tarcze, klocki, rorzad, opony po wymianie, po serwisie zadbany nic nie trzeba robic £2300 tel 07970 217140

zdrowie i uroda zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

cooltura.co.uk

> 2013 Peugeot Tweet 125 NP Black. Na liczniku 1381 bardzo dobry stan. Akumulator Jest do wymiany. Jeśli jesteś zainteresowany proszę o kontakt mailowy cena do negocjacji marzi80b@yahoo.co.uk

Profesjonalne sesje fotograficzne: fotografia noworodkowa, dziecięca, rodzinna i okolicznościowa. Zapraszam na moja stronę www. fairyworldphotography.co.uk Super niskie ceny. Zapraszam 07736217120

Architekt z uprawnieniami, wieloletnia praktyka w UK, extensions, loft conversions, listed buildings consent , kontakt: 07903034463; szymon@dylewski. fsnet.co.uk

Firma Kris Clearance oferuje; wywóz śmieci budowlanych, ogrodowych, biurowych, mix rubbish. 3,5 tony 12y objętościowo posiadamy ròwnież skipy 8 i 12y Grab Hire tel. 07704767435 Krzysztof

Polskie Kursy Kosmetyczne, 5 dniowy kurs Stylizacji Paznokci tylko £429, Przedłużania rzęs, Przedłużania, Włosów, MakeUpu – Akredytowane Certyfikaty 0784-920-3526 Szczegóły Na www. polskiekursy.co.uk

Implantacja esperalu, fachowa obsługa lekarska, możliwość dojazdu do pacjenta, konkurencyjne ceny. 07466716115

£1

11/10/2016 16:21:46

075 inne SMS:

81616 KOD: 09

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

> Darmowe kursy NVQ/VRQ level3 finansowane z budżetu państwa. kurs stylizacji paznokci, fryzjerski, masażu, kosmetyczny liczba miejsc jest ograniczona! emilia@cpba.co.uk

komputery serwis zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

Naprawa: laptop, tablet, konsola, telefon, Zmiana języka, wirusy, przegrzewanie się, wymiana ekranu/klawiatury, strony www, kamery CCTV, rok gwarancji. Laptop zastępczy dojazd do klienta tel. 07411123340

H-Tech Serwis Komputerowy. Rozwiązywanie wszelkich problemów z Laptopami i PC. Odzyskiwanie Danych, Instalacje, Administracja, Zabezpieczanie Sieci, CCTV. Dojazd do Klienta. Tel.: 07723012148, email: halskyt@yahoo.co.uk www.halskytech.co.uk

telewizja satelitarna zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

Anteny satelitarne. Montaż, fachowe ustawienie sygnału, akcesoria, Telewizja na kartę, nc+, polsat. 9 letnie doświadczenie Niskie ceny. Mariusz Domaradzki. 07523486296, mariusz-cyfra@wp.pl

656-MAKIETA 4 68-91.indd 75

Satelitarna Telewizja Najszybsze i najlepsze rozwiązanie wszystkich twoich problemów. Ustawienia, montaż, polskie zestawy TNK Andrzej 07840650509 07423602647

Polska Telewizja Londyn NC+ , Cyfrowy Polsat Zestawy na umowę Montaż anten Zapraszamy do punktu 19 Finchley Lane NW4 1BN Hendon Sklep: 02082033162 Instalacje:07779631401 www.polskatelewizja. co.uk

transport przewozy, paczki zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

Lotniska Van 9 osobowy i Przeprowadzki – największy van Licencja PCO i ubezpieczenie. Odpowiedzialny kierowca. Taniej kontakt 07985600960

Przeprowadzki , wywóz śmieci Londyn i cała Anglia, duży van z windą, profesjonalna obsługa. Przewóz na lotniska, dziewięcioosobowy van. Piotr, 07749174695

Przeprowadzki 24/7 Konkurencyjne ceny Przyjmujemy wszystkie zlecenia Ceny przeprowadzek już od £25/h Przeprowadzki ANGLIA- POLSKA oraz międzymiastowe Przewozy ze sklepów i aukcji tel:07722560744 (WhatsApp) e-mail: mario.remtrans@gmail. com

11/10/2016 16:21:46

076

OGŁOSZENIA USŁUGI

656-MAKIETA 4 68-91.indd 76

11/10/2016 16:21:47

OGŁOSZENIA usługi

656-MAKIETA 4 68-91.indd 77

077

11/10/2016 16:21:49

078

OGŁOSZENIA INNE

656-MAKIETA 4 68-91.indd 78

11/10/2016 16:21:51

656-MAKIETA 4 68-91.indd 79

11/10/2016 16:21:52

080

OGŁOSZENIA SKUP ZŁOMU

656-MAKIETA 4 68-91.indd 80

11/10/2016 16:21:54

081

656-MAKIETA 4 68-91.indd 81

11/10/2016 16:21:55

082

656-MAKIETA 4 68-91.indd 82

11/10/2016 16:21:57

083

656-MAKIETA 4 68-91.indd 83

11/10/2016 16:21:58

084

OGŁOSZENIA budownictwo

656-MAKIETA 4 68-91.indd 84

11/10/2016 16:22:01

085

656-MAKIETA 4 68-91.indd 85

11/10/2016 16:22:04

086

OGŁOSZENIA budownictwo

656-MAKIETA 4 68-91.indd 86

11/10/2016 16:22:05

087

656-MAKIETA 4 68-91.indd 87

11/10/2016 16:22:07

088

OGŁOSZENIA BUDOWNICTWO

656-MAKIETA 4 68-91.indd 88

11/10/2016 16:22:08

089

656-MAKIETA 4 68-91.indd 89

11/10/2016 16:22:10

090

OGŁOSZENIA BUDOWNICTWO

656-MAKIETA 4 68-91.indd 90

11/10/2016 16:22:12

091

656-MAKIETA 4 68-91.indd 91

11/10/2016 16:22:14

Fot. PAP/EPA / Rolex Dela Pena

092

SPORT Tenis ziemny + Siatkówka

Triumf Agnieszki Radwańskiej Rozstawiona z „trójką” Agnieszka Radwańska wygrała z Brytyjką Johanną Kontą 6:4, 6:2 w finale tenisowego turnieju WTA rangi Premier na twardych kortach w Pekinie (pula nagród 5,42 mln dol.). To 20. triumf krakowianki w karierze.

Pojedynek trwał 1 godzinę i 35 minut. Polka zakończyła go asem serwisowym już przy pierwszej piłce meczowej. Polska tenisistka co prawda przegrała pierwszego gema, ale później wygrała trzy z rzędu. Szóstego gema trzecia rakieta świata wygrała do zera, a w następnym ponownie przełamała rywalkę i objęła prowadzenie 5:2. Brytyjka skutecznie broniła się przed porażką i udało jej się przełamać rywalkę do 30. Dziewiąty gem to także wygrana Konty, ale w dziesiątym przy prowadzeniu 40:30 trafiła w siatkę. Po chwili po raz drugi popełniła taki sam błąd i Polka wygrała pierwszą piłkę setową. W drugim secie Brytyjka także objęła prowadzenie 1:0, ale później krakowianka dominowała na korcie, wygrała pięć gemów z rzędu i prowadziła 5:1. Jej 656-MAKIETA 5 92-100.indd 92

rywalka zaczęła popełniać proste błędy, m.in. zepsuła smecz, trafiała w siatkę. Konta zdołała wygrać jeszcze tylko jednego gema i ostatecznie uległa Radwańskiej w drugim secie 2:6. Wcześniej obie tenisistki grały ze sobą tylko raz, w tym roku w 1/8 finału w Cincinnati Polka wygrała w trzech setach. – To dla mnie wyjątkowy moment. Po raz trzeci zagrałam tutaj w finale i drugi raz wygrałam. Ten tydzień nie mógł być lepszy. Otrzymany puchar postawię w specjalnym miejscu – przyznała Polka. Poprzednio ze zwycięstwa w Pekinie cieszyła się w 2011 roku, a w 2009 uległa w finale Rosjance Swietłanie Kuzniecowej. Turniej w Pekinie, obok zmagań w Indian Wells, Miami i Madrycie, zaliczany jest do prestiżowego cyklu WTA Premier Mandatory. Za wygraną w nim Radwańska otrzymała ponad 1,1 mln dolarów.

Została dopiero czwartą zawodniczką, która może się pochwalić przynajmniej trzema triumfami w tych imprezach. Pozostałe to Amerykanka Serena Williams, Białorusinka Wiktoria Azarenka i Rosjanka Maria Szarapowa. – Każdy wygrany turniej wiele dla mnie znaczy, ale ten szczególnie. Zalicza się do największych i musisz mierzyć się z najlepszymi zawodniczkami na świecie. To taki mały Wielki Szlem. To wspaniałe należeć do tak niewielkiego klubu – dodała. W Pekinie Radwańska była rozstawiona z numerem trzecim. Z „jedynką” grała Niemka Angelique Kerber, a z „dwójką” Hiszpanka Garbine Muguruza. Aż 10 z 20 imprez Radwańska wygrała w Azji. – Azjatycka część sezonu dla wszystkich jest najcięższa, także dla mnie. Może dlatego, że w Nowym Jorku mi nie idzie i z US Open szybko odpadam, mam potem więcej czasu na odpoczynek i przygotowania przed Azją. Zawsze jest coś dobrego we wczesnych porażkach, więc może po prostu później wykorzystuję swoją szansę – oceniła najlepsza polska tenisistka. W przyszłym tygodniu Radwańska będzie rywalizowała w Tiencinie, gdzie jest najwyżej rozstawiona. Natomiast od 24 października czeka ją obrona tytułu w kończącej sezon imprezie WTA Finals w Singapurze. W półfinale Radwańska pokonała Ukrainkę Jelinę Switolinę (16.) 7:6 (7-3), 6:3, a rozstawiona z „11” Konta wyeliminowała Amerykankę Madison Keys (8.) 7:6 (7-1), 4:6, 6:4. Brytyjka po tym turnieju po raz pierwszy w karierze awansowała do czołowej dziesiątki rankingu WTA. Finałowy pojedynek był 27. występem Agnieszki Radwańskiej w finale zawodów cyklu. Konta może pochwalić się na razie jednym tytułem, a w decydującym pojedynku zagrała po raz drugi. Agnieszka Radwańska, po niedzielnym zwycięstwie w turnieju w Pekinie i premii w wysokości 1,11 mln dolarów, awansowała na piąte miejsce w klasyfikacji WTA obejmującej najlepiej zarabiające tenisistki w historii. Polka jest jednocześnie piątą zawodniczką, które przekroczyła granicę 25 mln dolarów wywalczonych na korcie. Jej licznik wskazuje teraz 25,03 mln. Na pierwszym miejscu plasuje się Amerykanka Serena Williams - 81,75 mln. Druga jest Rosjanka Maria Szarapowa - 36,48, a trzecia siostra liderki Venus Williams z dorobkiem 34,42 mln. « 11/10/2016 16:48:53

Fot. Ambasada RP w Londynie

093

Seria zwycięstw IBB Polonii Londyn Dobra passa obrońców mistrza Anglii trwa. To już trzecie zwycięstwo IBB Polonii Londyn w rozpoczętym niedawno sezonie 2016/2017. Pierwszy wyjazdowy mecz zakończył się wygraną. W sobotę 08.10.2016 r. siatkarze pewnie pokonali drużynę London Lynx 0:3 (18:25, 20:25, 20:25) na ich parkiecie i zanotowali kolejne 3 punkty na swoim koncie.

– Jestem zadowolony z tego co pokazali dzisiaj nasi zawodnicy. W końcu złapaliśmy pewien rytm gry i to było widać podczas meczu. Spotkanie wyglądało znacznie lepiej niż tydzień temu. Zrobiliśmy duży krok do przodu. Do docelowej formy jeszcze nam trochę brakuje, ale jeśli z każdym kolejnym spotkaniem będziemy robić takie postępy, przeciwnicy będą mieli duży problem żeby nas zatrzymać – skomentował trener IBB Polonii Londyn, Piotr Graban. – Kolejne zwycięstwo na naszym koncie i to bez straty seta. Ładnie prezentowaliśmy się na parkiecie i daliśmy wszystkim widzom wiele radości. Przed nami 656-MAKIETA 5 92-100.indd 93

następne spotkania, w których będziemy walczyć o komplet punktów. Zapraszam wszystkich zwolenników siatkówki do spędzenia weekendu na wspólnym kibicowaniu i wspieraniu zawodników – powiedział prezes, Bartek Łuszcz. W zeszłym tygodniu przedstawiciele drużyny wzięli też udział w miłym spotkaniu z nowym ambasadorem RP w Londynie, panem Arkadym Rzegockim. Siatkarze przekazali pamiątkową koszulkę z nazwiskiem ambasadora, a obie strony zapewniły o kontynuowaniu współpracy, polegającej między innymi na upamiętnianiu polsko-brytyjskiej historii na koszulkach drużyny. W tym roku IBB Polonia

gra w koszulkach z emblematami Cichociemnych. Nadchodzący weekend znów przyniesie wiele siatkarskich emocji. IBB Polonia Londyn rozegra aż dwa spotkania. W najbliższą sobotę siatkarze mistrza Anglii zmierzą się z Cheltenham & Gloucester Volleyball w ramach zmagań pucharowych. Natomiast w niedzielę zawodnicy powrócą do ligowych rozgrywek, podejmując drużynę z Sheffield. Oba mecze odbędą się w hali londyńskiego klubu (Brentford Fountain Leisure Centre) o godzinie 15:00. Darmowe bilety można pobrać tutaj: http:// polonia.eventbrite.co.uk. « 11/10/2016 16:48:54

094

SPORT Piłka nożna

Na inaugurację obrońca trofeum Joga Bonito zostaje rozgromiony przez The 12 Team aż 5-0. Wysoką formą zadziwia w dalszym ciągu PMBC, który rozgromił swojego rywala w rozmiarach dwucyfrowych.

PMBC czarnym koniem rozgrywek Daniel Kowalski, polsport.co.uk

W grupie A nie zanotowaliśmy niespodzianek. Piątka Bronka bezbramkowo zremisowała z Turbo Kozakami, a KS04 Ark ograł ekipę Emigrantów, którą w zdecydowanej większości tworzą zawodnicy z Rumunii. Wydarzeniem w grupie B była bardzo wysoka porażka obrońcy trofeum, Joga Bonito. Ich pogromcą została ekipa The 12 Team, która bezlitośnie wykorzystała wszystkie braki rywala, gromiąc go aż 5-0. Emocji nie brakowało również w meczu Mazury Team – Wima Team. Wynik spotkania do ostatnich sekund nie był sprawą otwartą, bo w końcówce Wima bombardowała wręcz bramkę swojego rywala. Ostatecznie jednak Mazury trzy punkty powędrowały do zespołu Mazury Team. W dalszym ciągu swoją wyśmienitą formą zadziwia PMBC, który w lidze wygrywa mecz za meczem, a w pierwszej kolejce Pucharu Ligi rozgromił IFX FC aż 10-2. Stwierdzenie, że zespół ten wyrasta powoli na jednego z faworytów do zdobycia trofeum nie będzie chyba wielką przesadą. W ostatniej grupie byliśmy świadkami niespodzianki, bowiem faworyzowana ekipa Scyzoryków uległa Ziomalom 1-3. « 656-MAKIETA 5 92-100.indd 94

Grupa A

Grupa C

Wyniki 1. kolejki: Turbo Kozaki – Piątka Bronka 0-0 Emigranci – KS04 Ark 0-10 pauza: Power Rangers 1. KS04 Ark 1 3 10:0 2. Piątka Bronka 1 1 0:0 3. Turbo Kozaki 1 1 0:0 4. Emigranci 1 1 0:10 5. Power Rangers 0 0 0:0

Wyniki 1. kolejki: PMBC – IFX FC 10-2 PCW Olimpia - FC Cobalt 1-3 pauza: White Wings Seniors 1. PMBC 1 3 10:2 2. FC Cobalt 1 3 3:1 3. White Wings Seniors 0 0 0:0 4. PCW Olimpia 1 0 1:3 5. IFX FC 1 0 2:10

Zestaw par 2. kolejki: Emigrant – Power Rangers Ks04 Ark – Turbo Kozaki pauza: Piątka Bronka

Zestaw par 2. kolejki: IFX FC – White Wings Seniors PCW Olimpia – PMBC pauza: FC Cobalt

Grupa B

Grupa D

Wyniki 1. kolejki: Joga Bonito – The 12 Team 0-5 Wima Team – Mazury Team 2-3 pauza: Inter Team 1. The 12 Team 1 3 5:0 2. Mazury Team 1 3 3:2 3. Inter Team 0 0 0:0 4. Wima Team 1 0 2:3 5. Joga Bonito 1 0 0:5

Wyniki 1. kolejki: Ziomale – Scyzoryki 3-1 FC Piona – Warriors of God 0-5 pauza: Whitehawks 1. Warriors of God 1 3 5:0 2. Ziomale 1 3 3-1 3. Whitehawks 0 0 0-0 4. Scyzoryki 1 0 1-3 5. FC Piona 1 0 0-5

Zestaw par 2. kolejki: Inter Team – Wima Team The 12 Team – Mazury Team pauza: Joga Bonito

Zestaw par 2. kolejki: Whitehawks FC – Warriors of God FC Piona – Ziomale FC pauza: Scyzoryki

11/10/2016 16:48:56

095 Pucharowe zwycięstwo Victorii Zwycięstwem 2:0 z Heston Bombers zakończył się kolejny mecz Victorii London, tym razem w ramach rozgrywek lokalnego pucharu.

656-MAKIETA 5 92-100.indd 95

Adam Wójcik, polsport.co.uk

Victoria od początku spotkania dominowała na boisku, ale swojej przewagi nie potrafiła udokumentować golem, bowiem bardzo ciężko było się przebić przez zasieki obronne rywala. Zresztą piłkarze Heston Bombers od początku meczu ograniczali się do głębokiej defensywy i zagrywania w boczne sektory strefy obronnej Victorii. Tuż przed przerwą naszemu zespołowi udało się strzelić pierwszego gola, którego autorem był niezawodny ostatnio Mateusz Paczkowski. Była to już jego trzecia bramka w tym sezonie. – Całą akcję rozpoczął debiutujący w drużynie Łukasz Bubieńko, który świetnie zastawił piłkę, a później uruchomił na skrzydle Radosława Pachałę – mówi trener Victorii, Emil Kot. – Radek świetnie dograł do Mateusza, a ten dokończył dzieła.

Gol ustalający rezultat meczu padł na początku drugiej połowy, a jej autorem był Krystian Kanty. Od tego momentu obraz gry uległ nieco zmianie. Piłkarze obu drużyn niepotrzebnie wdawali się w dyskusje, jednak tu trzeba wyraźnie zaznaczyć, że stroną prowokujacą byli rywale Polaków. « PFC Victoria – Heston Bombers 2-0 1-0 Mateusz Paczkowski 2-0 Krystian Kanty Victora London Patryk Przybylski – Jakub Matwiejszyn, Łukasz Kubit, Daniel Laszkowski, Maciej Pawelczak – Kamil Wróbel, Adrian Nowowiejski, Radosław Pachała , Krystian Kanty , Łukasz Paczkowski – Mateusz Paczkowski. Ponadto zagrali: Łukasz Bubienko, Michał Stolowski oraz Jakub Kuczala. Trener: Emil Kot

11/10/2016 16:48:59

096

ROZRYWKA Krzyżówka + Horoskop

656-MAKIETA 5 92-100.indd 96

11/10/2016 16:48:59

097 WAGA

WODNIK

BLIŹNIĘTA

Zapowiada się bardzo sympatyczny czas. Pozytywnie zaskoczy Cię bardzo miła wiadomość. Twoją głowę będą zaprzątały myśli o zabawie i miłości. Aura sprzyjać będzie spotkaniom towarzyskim. Jeśli jesteś samotny możesz liczyć na nowe, interesujące znajomości.

Twoje spojrzenie na otaczającą rzeczywistość stanie się krytyczne. Drażnić Cię może niemal wszystko, co nie będzie idealne. Staniesz się czepliwy i nieprzyjemny w obyciu. Osoby z Tobą przebywające będą się czuć oceniane i krytykowane. Zastanów się nad sobą.

W nadchodzących dniach wszystko będziesz robić z radością i entuzjazmem. Dobry czas na zawieranie nowych znajomości i zacieśnianie przyjaźni. Jeżeli jesteś z kimś skłócony, to właśnie teraz będziecie mieli szansę dojść do porozumienia. Gwiazdy będą Ci sprzyjać.

SKORPION

RYBY

RAK

Staniesz się niecierpliwy. Wszystko chciałbyś mieć gotowe na już. A los bywa przekorny. Teraz, aby spełniły się Twoje plany, będziesz musiał w swoje starania włożyć dużo cierpliwości, spokoju i mozolnej pracy. Przed Tobą nauka pokory i opanowania.

Gwiazdy będą Ci przychylne. Wreszcie będziesz mógł sobie pozwolić, aby zwolnić tempo. Wykorzystaj te dni na relaks i odpoczynek. Będziesz miał możliwość nadrobienia czasu z rodziną. Rób wszystko, co sprawia Ci przyjemność. Bądź z bliskimi, a naładujesz akumulatory.

Odetchniesz z ulgą. Uspokoi się sytuacja w sprawach rodzinnych i zawodowych. Będziesz mógł przystąpić do działania z głową pełną pomysłów. Zapowiadają się nowe wyzwania i sukcesy. Dobry czas na zawieranie i podpisywanie umów i kontraktów.

STRZELEC

BARAN

LEW

Najwyższa pora abyś zadbał o swój związek. Powinniście więcej czasu spędzać ze sobą. I nie chodzi tu o ilość godzin, ale o jakość. Zorganizuj Wam czas, który będzie tylko Wasz. Zadbaj, aby nikt Wam nie przeszkadzał. Znajdźcie czas na rozmowę, przytulenie się.

Będziesz miał nieodparty urok, co sprawi, że przedstawiciele płci przeciwnej nie będą mogli oderwać od ciebie oczu. Jeśli pragniesz nowych, ekscytujących doznań, to właśnie teraz masz szansę na przeżycie wielu fascynujących chwil.

Twój związek uczuciowy okaże się być wyjątkowo satysfakcjonujący. A wszystko wydarzy się za sprawą nieporozumienia. Wybuchniecie namiętnością, energią i bliskością jakiej jeszcze nie doświadczyliście. Nie będziesz żałował odważnych propozycji.

KOZIOROŻEC

BYK

PANNA

W najbliższych dniach poświęć się sprawom łatwym, przewidywalnym, niewymagającym wzmożonego nakładu pracy. To zły czas na podejmowanie ważnych i wiążących decyzji. Łatwo możesz podjąć nietrafione zobowiązania. Zadbaj o relaks i kontakt z naturą.

Może się pogorszyć Twoje samopoczucie. Narzekać będziesz na zniechęcenie i chandrę. Niestety nie będziesz miał wiele czasu na odpoczynek, ponieważ w pracy czekają Cię intensywne dni. Przynajmniej wieczorami zadbaj o relaks i wyciszenie. Nie bierz dodatkowej pracy do domu!

Aura za oknem sprawi, że zapragniesz zwolnić tempo. Możesz stać się markotny i skory do narzekania. Niewiele spraw będzie Cię cieszyć. Sam sobie będziesz uprzykrzać życie. Pomimo obiektywnych powodów, będziesz w malkontenckim nastroju.

(23.09–22.10)

(23.10–21.11)

(22.11–21.12)

(22.12–19.01)

656-MAKIETA 5 92-100.indd 97

(20.01–18.02)

(19.02–20.03)

(21.03–20.04)

(21.04–20.05)

(21.05–21.06)

(22.06–22.07)

(23.07–22.08)

(23.08–22.09)

11/10/2016 16:49:00

656-MAKIETA 5 92-100.indd 98

11/10/2016 16:49:02

656-MAKIETA 5 92-100.indd 99

11/10/2016 16:49:04

656-MAKIETA 5 92-100.indd 100

11/10/2016 16:49:06