Cooltura Issuu 659

cooltura.co.uk

05 listopada 2016

45 (659)

AMERICAN HORROR STORY

659-COVER.indd 1

01/11/2016 16:29:08

659-MAKIETA 1 01-23.indd 2

01/11/2016 18:24:39

659-MAKIETA 1 01-23.indd 3

01/11/2016 18:24:43

W NUMERZE 659.

POLISH WEEKLY

MAGAZINE

Unit 8, Odeon Parade 480 London Road, Isleworth, TW7 4RL GODZINY OTWARCIA: 9.00 – 17.00 TEL: 020 8846 3615 FAX: 020 8741 9490 www.cooltura.co.uk, info@cooltura.co.uk REDAKTOR NACZELNY

KORDIAN KLACZYŃSKI kordian@cooltura.co.uk, wew. 256 Z-CA REDAKTORA NACZELNEGO

PIOTR DOBRONIAK dobroniak@cooltura.co.uk, wew. 261 DZIENNIKARZE

016

SYLWIA MILAN sylwia@cooltura.co.uk MARCIN URBAN, wew. 248 m.urban@cooltura.co.uk DARIUSZ A. ZELLER darek@cooltura.co.uk, wew. 255 DZIAŁ GRAFICZNY wew. 260 AGATA OLEWIŃSKA agata@cooltura.co.uk TOMEK WOŹNICZKA sergei@cooltura.co.uk TOMEK WALĘCIUK tomasz.waleciuk@cooltura.co.uk WSPÓŁPRACOWNICY

TOMASZ BOREJZA / PRZEMYSŁAW ĆWIK / MAŁGORZATA DEMETRIOU / MAGDALENA GIGNAL / PIOTR GULBICKI / SERGIUSZ HIERONIMCZAK / MATEUSZ MADEJSKI / ŁUKASZ MARCZEWSKI / ANNA PAWLETA / MARCIN SZCZEPAŃSKI / PIOTR URBANIK / TOMASZ WILCZKIEWICZ / KAROLINA ZAGRODNA / RADOSŁAW ZAPAŁOWSKI KOREKTA

BEATA TOMCZYK beata@cooltura.co.uk MARKETING I REKLAMA

marketing@cooltura.co.uk DYREKTOR MARKETINGU I REKLAMY

KRZYSZTOF CHOWANIEC kc@cooltura.co.uk, wew. 244 WICEDYREKTOR MARKETINGU I REKLAMY

JOANNA ROŻEK joanna@cooltura.co.uk, wew. 246

034 006 W OBIEKTYWIE 008 NA WYSPACH 014 PRZEGLĄD PRASY BRYTYJSKIEJ 020 GOSPODARKA 022 PRAWO 024 TEMAT NUMERU American Horror Story

030 KOMENTARZ TYGODNIA Prawdziwe kłamstwa

032 OPINIE A fair deal for Poles in UK

034 ROZMOWA Minister Adam Kwiatkowski: By wiedzieli, że Polska o nich pamięta

038 EDUKACJA Program Studiów o Współczesnej Polsce rozszerza zasięg o 6 kolejnych prestiżowych uczelni w Wielkiej Brytanii

042 TRANSPORT

659-MAKIETA 1 01-23.indd 4

054 044 CAFÉ COOLTURA

SPECJALIŚCI ds. MARKETINGU I REKLAMY

EWA SUŁKOWSKA-LEŚNIARA ewa@cooltura.co.uk wew. 245 EWA MROCZEK e.mroczek@cooltura.co.uk, wew. 250 MAŁGORZATA SAS m.sas@cooltura.co.uk, wew. 263 GRZEGORZ URBANEK g.urbanek@cooltura.co.uk DZIAŁ OGŁOSZEŃ I PRENUMERATA

EWA SUŁKOWSKA-LEŚNIARA ewa@cooltura.co.uk 0208 846 3614

Nadchodzące wydarzenia

056 FASHION WEEK Customised Adidas NMD by Zulu Kuki

060 WIELKA BRYTANIA OD KUCHNI Palenie „guyów”

KSIĘGOWOŚĆ

RADOSŁAW STASZEWSKI radek@cooltura.co.uk KATARZYNA CEGIEŁKA kate@cooltura.co.uk DYSTRYBUCJA distribution@cooltura.co.uk WYDAWCA Sara-Int Ltd. ISSN 1743-8489

Poglądy zawarte w felietonach i listach do redakcji są osobistymi przekonaniami ich autorów i nie zawsze pokrywają się z przekonaniami redakcji Cooltury. Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń.

Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych i zastrzega sobie prawo do skracania i przeredagowania tekstów. Publikowanie zamieszczonych tekstów i zdjęć bez zgody redakcji jest niezgodne z prawem. Strony depeszowe redagowane są w oparciu o materiały Polskiej Agencji Prasowej.

062 ZDROWIE I URODA

Okładka: TOMEK WOŹNICZKA

Program masowych szczepień przeciwko grypie dla dzieci i kobiet w ciąży

068 OGŁOSZENIA DROBNE 092 SPORT 096 KRZYŻÓWKA 097 HOROSKOP

coolturamagazine

#coolturaUK

issuu.com/cooltura

tablet / smartfon

01/11/2016 18:24:48

659-MAKIETA 1 01-23.indd 5

01/11/2016 18:24:49

006

Zdjęcie tygodnia Taki jest londyn

Thriller w Halloween Tancerze przebrani za zombie prezentują „Thriller” Michaela Jacksona. Flash mob, w którym wzięło udział około 100 tancerzy, odbył się na Granary Square w pobliżu King's Cross w Londynie podczas Halloween.

659-MAKIETA 1 01-23.indd 6

01/11/2016 18:24:51

Fot. PAP/EPA/Hayoung Jeon 659-MAKIETA 1 01-23.indd 7

01/11/2016 18:24:53

008

WIADOMOŚCI NA WYSPACH

Co naprawdę premier myślała kiedyś o Brexicie?

Brytyjski dziennik „The Guardian” opublikował w zeszłym tygodniu taśmy z nagraniami przemówienia obecnej premier Theresy May, które pokazują, jak bardzo przed czerwcowym referendum sprzeciwiała się ona Brexitowi. May ostrzegała wówczas przez zagrożeniem dla biznesu.

»

Chodzi o nagranie ze spotkania z bankierami inwestycyjnymi w siedzibie banku Goldman Sachs z 26 maja, gdy May była szefową Home Office i gdy miesiąc dzielił kraj od historycznego głosowania. Przypomina się, że chociaż w czasie kampanii przed referendum May publicznie wyrażała sprzeciw wobec Brexitu, to była ona krytykowana za zbyt mało zdecydowane stanowisko.

Według „Guardiana”, taśmy pokazują, że May miała wiele obaw związanych z ewentualnym wyjściem Wielkiej Brytanii ze Wspólnoty. Jej wypowiedzi kontrastują z „subtelnymi publicznymi wystąpieniami”, które podczas kampanii wprawiały w konsternację zwolenników pozostania kraju w Unii. Dziennik ocenia, że nagranie, które ujawnił, może być kłopotliwie dla obecnej premier.

May powiedziała bankierom, że nadszedł czas, by Wielka Brytania objęła przywództwo w Europie. Wyraziła nadzieję, że Brytyjczycy będą patrzeć w przyszłość, zamiast próbować „odbudować przeszłość”. Ówczesna szefowa Home Office przypomniała, że Wielka Brytania

659-MAKIETA 1 01-23.indd 8

odnosi znaczne korzyści z bycia częścią unijnego wspólnego rynku. Ostrzegła, że jeśli Wielka Brytania przestanie być częścią UE, firmy mogą przenieść się do innych krajów.

– Myślę, że argumenty gospodarcze są oczywiste. Uważam, że bycie częścią 500-milionowego bloku handlowego jest dla nas ważne. Tak jak wcześniej wam mówiłam, myślę, że jedną z kwestii jest to, że wielu ludzi będzie inwestowało w Zjednoczonym Królestwie, gdyż Zjednoczone Królestwo jest w Europie – powiedziała.

– Jeśli nie bylibyśmy w Europie, to niektóre firmy mogłyby rozważać prowadzenie działalności w Europie kontynentalnej, zamiast robić to w Zjednoczonym Królestwie – dodała.

Podkreśliła, że pod względem gospodarczym bycie częścią UE oznacza „konkretne korzyści” dla Wielkiej Brytanii.

May wyraziła też przekonanie, iż członkostwo w Unii zapewnia jej krajowi bezpieczeństwo, m.in. dzięki takim narzędziom jak europejski nakaz aresztowania czy dzielenie się informacjami wywiadowczymi przez

policję i agencje wywiadowcze krajów „28”.

Podczas spotkania w Goldman Sachs May odpowiadała także na pytania z sali. Chwaliła ówczesnego premiera Davida Camerona i przypomniała, że ze szczytu w Brukseli z początku roku przywiózł on ważne ustępstwa dla Londynu. Nie odpowiedziała na pytanie, czy chce zostać szefową rządu.

Według „Guardiana”, wypowiedzi May dotyczące znaczenia członkowska we Wspólnocie kontrastują ze stanowiskiem, jakie pani premier prezentuje w ostatnich tygodniach. Dziennik przypomina, że podczas konferencji Partii Konserwatywnej z początku października May oświadczyła, że ważniejsze od bycia częścią wspólnego rynku jest ograniczanie migracji na Wyspy.

Brytyjskie firmy potrzebują „maksymalnej wolności, by handlować i działać na wolnym rynku”, ale nie kosztem „ponownego porzucenia kontroli nad imigracją” czy akceptowania jurysdykcji sędziów w Luksemburgu – oceniła niedawno. « Czytaj też na str. 30

01/11/2016 18:24:54

009

659-MAKIETA 1 01-23.indd 9

01/11/2016 18:24:56

010

WIADOMOŚCI NA WYSPACH

Angielska gazeta mówi po polsku

»

Brytyjski dziennik „The Guardian” opublikował w zeszłym tygodniu specjalny dodatek poświęcony blisko milionowej społeczności Polaków mieszkających w Wielkiej Brytanii. Pojawiło się też polskie słowo „Cześć” i godło naszego kraju.

Wewnątrz gazety znalazły się cztery teksty poświęcone polskiej społeczności: o życiu migrantów i ich doświadczeniu Brexitu w Wakefield (hrabstwo West Yorkshire), szkole sobotniej w Ely (hrabstwo Cambridgeshire), polskich sklepach spożywczych i o Polakach, którzy po studiach w Wielkiej Brytanii zdecydowali się wrócić do kraju.

Rozmówcy dziennikarzy „Guardiana” opowiedzieli między innymi o wzroście niepokoju związanego z czerwcowym referendum w sprawie wyjścia Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej, ale też o daleko idącej integracji zarówno pierwszego pokolenia imigrantów, jak i ich dzieci, które często posługują się biegle w obu językach.

Gazeta przedstawiła też szereg polskich produktów spożywczych z Polski, które zyskują na popularności w Wielkiej Brytanii, między innymi pierogi, kopytka, chleb, pączki, kefir i ogórki kiszone.

W tekście o polskich absolwentach brytyjskich uczelni wypowiadają się między innymi Jakub Bochiński z warszawskiego biura Europejskiej Agencji Kosmicznej i wiceminister obrony Tomasz Szatkowski. Według danych bry-

659-MAKIETA 1 01-23.indd 10

tyjskiej Agencji Statystycznej ds. Szkolnictwa Wyższego (Higher Education Statistics Agency), na brytyjskich uczelniach studiuje około 5,2 tys. Polaków. „Guardian” przeprowadził podobną akcję w 2006 roku, dwa lata po wejściu Polski do Unii Europejskiej i znaczącym napływie Polaków do Wielkiej Brytanii, kiedy opublikował dodatek o Polakach, w tym jeden artykuł po polsku, odpowiadający na najczęstsze pytania imigrantów dotyczące ich nowego kraju. „Co zmieniło się od tamtego czasu?” – spytała redakcja w słowie wstępnym do dodatku, na którego pierwszej stronie znalazła się biało-czerwona flaga i zapisane po polsku pytanie: „Cześć, jak się masz?”.

Według najnowszych danych brytyjskiego urzędu statystycznego, w Wielkiej Brytanii mieszka 916 tys. obywateli Polski i stanowią oni największą mniejszość narodową. «

01/11/2016 18:24:59

011

659-MAKIETA 1 01-23.indd 11

01/11/2016 18:25:01

012

WIADOMOŚCI NA wyspach

Szkoci lubią Polaków

»

Dom Polski im. Władysława Sikorskiego w Glasgow otrzymał w zeszłą sobotę tysiące wyrazów wsparcia po opublikowaniu zdjęcia bukietu kwiatów, przesłanego kurierem od anonimowego Szkota. „Wszyscy jesteśmy Szkocją” – napisała premier Szkocji Nicola Sturgeon.

Na dołączonym do bukietu liściku nadawca podkreślił, że dziękuje za to, że Polacy „są tak ważną częścią naszej społeczności”. „Pomogliście sprawić, że nasze miasto jest lepszym miejscem i zawsze będziecie tutaj bardzo mile widziani” – napisał. Pod liścikiem umieszczono podpis „mieszkańcy Glasgow”.

Opublikowane w mediach społecznościowych zdjęcie bukietu i dołączonego biletu zostało skomentowane przez tysiące osób, w tym premier Nicolę Sturgeon, która napisała: „Wszyscy jesteśmy Szkocją”.

Oprócz niej wyrazy poparcia przekazali między innymi Alyn Smith, poseł Szkockiej Partii Narodowej do Parlamentu Europejskiego, a także wielu polityków z parlamentu szkockiego Holyrood i brytyjskiego w londyńskim Westminsterze.

Aldona Karolak z zarządu Domu Polskiego powiedziała, że to już drugi wyraz sympatii od czasu czerwcowego referendum w sprawie wyjścia Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej.

Wcześniej ktoś przesłał plakat z polskimi lotnikami walczącymi w bitwie o Anglię z dopiskiem: „Byliście wtedy i jesteście nadal mile widziani”.

Jak dodała, istniejący od 1954

roku Dom Polski organizuje między innymi regularne spotkania dla matek z dziećmi, naukę polskiego dla obcokrajowców i gości oraz spotkania grup interwencyjnych, między innymi klubu Anonimowych Alkoholi-

Dżungla zburzona

Pod eskortą policji zburzono w zeszłym tygodniu obozowisko migrantów w Calais na północy Francji. Specjalne ekipy zlikwidowały namioty i prowizoryczne schronienia migrantów, których przewieziono do ośrodków rozrzuconych po całym kraju.

Robotnicy, wyposażeni w piły elektryczne i lekki sprzęt budowlany, w tym małe buldożery, zaczęli niszczyć obozowisko zwane „dżunglą”, które jesz-

659-MAKIETA 1 01-23.indd 12

»

ków i ich rodzin. W budynku znajduje się także polska restauracja.

Obecnie Dom Polski zbiera około 250 tys. funtów na niezbędną renowację i dostosowanie do potrzeb lokalnej społeczności w Glasgow.

– Im dłużej będziemy zbierać, tym bardziej będziemy tracili ludzi, którzy nas odwiedzają. Chcemy, żeby to miejsce funkcjonowało tak, jak powinno, dostępne dla rodzin z dziećmi i osób starszych, weteranów – powiedziała Karolak.

– Wszyscy chcemy, żeby to było miejsce, do którego możemy przyprowadzić przyjaciół, pochwalić się przed nimi, pokazać kawałek polskiej historii i opowiedzieć o naszym wkładzie we współczesną Szkocję – dodała.

W Szkocji mieszka około 86 tys.

Polaków, którzy są największą mniejszością narodowościową w kraju. «

cze dwa tygodnie temu było zamieszkane przez 6-8 tys. osób chcących przedostać się przez kanał La Manche do Wielkiej Brytanii.

Wcześniej wolontariusze oraz przedstawiciele władz sprawdzili namiot po namiocie, czy rzeczywiście zostały one opuszczone przez migrantów.

W pierwszej kolejności ekipy zajęły się oczyszczaniem okolic kontenerów, gdzie umieszczeni byli nie01/11/2016 18:25:03

013 letni wciąż przebywający w obozowisku. – Chcemy zabezpieczyć ten teren – mówiła miejscowa prefekt Fabienne Buccio.

Gdy robotnicy rozpoczynali pracę, w „dżungli” wybuchły prawie jednocześnie dwa pożary; oba zostały szybko ugaszone przez strażaków.

W zeszłym tygodniu z obozowiska ewakuowano ponad 3 tys. osób; wcześniej w poniedziałek – ponad 2,3 tys. Migranci zostali przewiezieni do ośrodków w różnych rejonach Francji.

Od 6 tys. do 8 tys. mężczyzn, kobiet i dzieci, głównie z Afganistanu, Sudanu czy Erytrei, mieszkało w obozowisku, skąd mogli nielegalnie próbować przedostać się do Wielkiej Brytanii, po drugiej strony kanału La Manche. Szacuje się, że wśród nich było około 1,3 tys. małoletnich bez opieki. 500 z nich utrzymuje, że ma krewnych w Wielkiej Brytanii. Szef francuskiego MSW Bernard Cazeneuve oświadczył, że Zjednoczone Królestwo przyjmie tych wszystkich, w przypadku których uda się potwierdzić, że mają rodzinę w Wielkiej Brytanii. Według niego, władze w Londynie zbadają też przypadki nieletnich bez opieki i bez krewnych na Wyspach.

Według szefowej brytyjskiego MSW Amber Rudd od początku października Wielka Brytania przyjęła 200 nieletnich z „dżungli”. «

Śledztwo z Harlow trafiło do prokuratury Brytyjska policja w hrabstwie Essex podała, że akta śledztwa w sprawie śmierci 40-letniego Polaka Arkadiusza J. zostały przekazane prokuraturze, co pozwoli jej podjąć decyzję o ewentualnym postawieniu zarzutów 15-letniemu głównemu podejrzanemu.

Zgodnie z warunkami swojego dotychczasowego zwolnienia 15-latek pojawił się w ostatni poniedziałek na lokalnym posterunku policji w Harlow.

Jak poinformowała policja hrabstwa Essex, nastolatek został następnie ponownie zwolniony za kaucją i zobowiązany do stawienia się na policji 21 listopada. W tym czasie Koronna Służba Prokuratorska (Crown Prosecution Service, CPS) będzie badała sprawę i zadecyduje o tym, czy postawić mu zarzuty.

Pod koniec sierpnia trzech Polaków zostało zaatakowanych na placu handlowym The Stow w Harlow.

Jeden z nich – 40-letni Arkadiusz J. – trafił do szpitala w stanie krytycznym i zmarł dwa dni później.

Po śmierci mężczyzny policja zatrzymała sześć osób podejrzewanych o udział w napaści. Wszyscy zostali następnie zwolnieni z aresztu za kaucją z obowiązkiem stawiania się na komisariacie. W toku śledztwa pięć osób zostało oczyszczonych z podejrzeń ze względu na brak wystarczającego materiału dowodowego.

659-MAKIETA 1 01-23.indd 13

01/11/2016 18:25:04

014

WIADOMOŚCI Prasa na Wyspach

Skąd pochodzą doczepiane włosy?

Nie chciałoby się wiedzieć...

Przygotowała: Sylwia Milan Źródło: Daily Mail

»

W ostatnich latach niezwykle modne stało się powiększanie objętości fryzury i przedłużanie jej długości z pomocą doczepianych pasemek.

Idealnie dobrane w salonie dodatkowe włosy są praktycznie niezauważalne, trudno je odróżnić od oryginalnych właścicielki. Mają sprawiać wrażenie albo dłuższych albo gęstszych, albo jednych i drugich. W ciągu ostatnich pięciu lat o 70 proc. wzrosła liczba Brytyjek, decydujących się na tego rodzaju zabieg. Cena?

Jakieś tysiąc funtów, zależnie od ilości tresek. Około 3 godzin pracy sprawnych rąk i klientka wychodzi odmieniona. Do dyspozycji są kosmyki sztuczne i prawdziwe. Czy ktoś zastanawia się nad tym, skąd pochodzą te prawdziwe? Oczywiście, że nie. Nie śledzimy procesu powstawania każdego produktu, z jakim mamy do czynienia.

Wielka Brytania jest trzecim, największym na świecie importerem ludzkich włosów: 43 miliony ton rocznie.

Wystarczy, by przykryć dwa miliony głów 659-MAKIETA 1 01-23.indd 14

albo otoczyć kulę ziemską 3,200 razy.

Produkt pochodzi od młodych dziewcząt, mieszkających w najbiedniejszych rejonach Indii. Ich włosy są bardzo dobrej jakości, w większości nigdy nie koloryzowane, nie traktowane prostownicą, suszarką czy jakimikolwiek produktem kosmetycznym, często nawet nigdy nie obcinane. Są niezniszczone, więc bardzo cenne dla przemysłu fryzjerskiego.

Noszą nazwę „dziewiczych” ze względu na brak kontaktu ze środkami chemicznymi czy jakimikolwiek w ogóle.

W Indiach dziewczęta, kobiety, a nawet dzieci pielgrzymują do świątyni, gdzie golone są brzytwą i pozbawiane wszystkich włosów na głowie.

W zamian nie dostają nic. Ceremonia „tonsuringu”, czyli golenia głowy przez księdza bądź pracownika parafii, budzi kontrowersje na Zachodzie, zwłaszcza, że do pielgrzymów zaliczają się już dzieci w wieku 5-6 lat!

Profesor z Uniwersytetu Goldsmith, antropolożka, Emma Tarlo, pojechała w takie miejsce, rozmawiała z kobietami.

Wszystkie mówią, że są dumne z tego, co robią, a dokładniej, z tego, czemu mogą 01/11/2016 18:25:05

015 się przysłużyć. – Włosy to największe piękno kobiety. Jeśli oddaję je Bogu, moje piękno idzie prosto do niego – mówi jedna z pielgrzymujących. Dawcy są przekonani, że za pieniądze z włosów są budowane szkoły czy szpitale. Jedna ze świątyń, Tirumala, generuje 22 mln funtów rocznie!

Fryzjerstwo to dochodowy biznes. Istnieją kupcy włosów, podróżujący po różnych zakątkach Europy Wschodniej (Syberia, Ukraina) czy Indii w poszukiwaniu ich. Niektórzy oferują mężom 6 funtów za nakłonienie żony do ogolenia się. Niektóre zmuszane są siłą; w skrajnych przypadkach stają się ofiarami gangów napadających, by ukraść włosy.

Jeśli gdziekolwiek dochodzi do transakcji, to ceny są śmiesznie niskie i za długie włosy można uzyskać w granicach 40 funtów. Wykształcona mieszkanka Moskwy otrzymała za swoje wysokiej jakości pukle o długości do pasa 120 funtów. „Przerażające przeżycie, pożałowałam niemal od razu, ale było za późno, żeby się wycofać” – dodaje.

Atrakcyjne są dawczynie z Ameryki Południowej. Średnia miesięczna wypłata w Peru to 70 funtów. Handlarze chodzą od domu do domu i namawiają co bardziej zdesperowane Peruwianki. Chińskie włosy choć silne, to nie aż tak pożądane, zbyt twarde i proste. Im młodsza właścicielka, tym lepiej.

Zdrowa kobieta traci dziennie od 50 do 100 włosów i to jest normalne. Z taką stratą nie chcą pogodzić się kupcy. Odwiedzają salony fryzjerskie, a nawet domy, w poszukiwaniu leżących na podłodze martwych kosmyków. Są słabej jakości, dlatego sprzedająca otrzymuje symboliczną kwotę bądź mydełko albo spinkę.

Kiedy zbieranie jest zakończone, następuje transport do fabryk, gdzie dochodzi do segregowania i farbowania. Handlarze nie ujawniają źródeł czy sposobów koloryzacji. Konkurencja jest silna. Praca w fabryce należy do jednej z najcięższych, żmudna, źle płatna. Jeden człowiek może dziennie uporządkować tylko 150g. Pracownicy w różnym wieku, nawet po 80-tce.

W fabryce ma miejsce szereg zabiegów, których efektem ma być otrzymanie najczęściej blond kosmyka, lekko uniesionego na końcu. Brązy są mniej popularne.

Wśród wielu procesów jest m.in. moczenie włosów w silnie żrącej substancji, pozbawiającej ewentualnych zarazków i drobnoustrojów, wielokrotne czesanie i nadawanie pożądanego koloru na stałe. Platynowy blond musi leżeć w wannie 20 dni, kasztan jedynie 10. Lekko zakręcony loczek na końcach, uzyskuje się w swego rodzaju piekarniku przy temp. 240 stopni. Jak widać droga od golenia w świątyni do salonu fryzjerskiego jest długa i pracochłonna. Czasem wśród tych prawdziwych znaleźć można syntentyczne, bądź prawdziwe włosy końskie. Gotowe do użytku pasemka sprzedaje się na kilogramy dystrybutorom, w ogromnej liczbie do USA, ale nie tylko. Tam są pakowane, metkowane i szykowane do sprzedaży. To w tym miejscu robi się pieniądze, a nie tam, gdzie są pozyskiwane czy poddawane obróbce. Sprzedawcy w Indiach też nie robią na tym wielkich pieniędzy. Za przekazane im 45 funtów, karmią całą rodzinę przez 3 tygodnie. Salon w Anglii płaci dystrybutorowi 110 funtów za pęk 50 pasemek. « 659-MAKIETA 1 01-23.indd 15

01/11/2016 18:25:06

016

WIADOMOŚCI NA WYSPACH

Fot. PAP/EPA/Hannah Mckay

Amerykanin laureatem nagrody Bookera JAKUB KRUPA, PAP

»

Paul Beatty został w zeszłym tygodniu pierwszym amerykańskim pisarzem w historii, który został laureatem Nagrody Bookera, najbardziej prestiżowej nagrody literackiej w Wielkiej Brytanii. Pisarza nagrodzono za książkę „The Sellout”, która w satyryczny sposób opowiada o relacjach rasowych w USA. Decyzja została ogłoszona podczas wieczornej gali w Londynie, która była transmitowana na żywo w telewizji BBC News. Nagrodę wręczyła żona księcia Karola, księżna Kornwalii Kamila.

– „The Sellout” to jedna z tych bardzo rzadkich książek, która jest w stanie użyć satyry (...) i dotrzeć do samego serca amerykańskiego społeczeństwa w sposób, jakiego nie widziałam od czasów Jonathana Swifta i Marka Twaina – opisała decyzję jury tegoroczna szefowa komisji, historyk Amanda Foreman.

W procesie wyboru zwycięzcy, pięcioosobowe jury zapoznało się ze 155 książkami, z których najpierw wybrali trzynaście do szerokiego finału, a następnie sześć, które ubiegało się o nagrodę. W skład grona jurorów weszli, oprócz Foreman, krytyk literacki Jon Day, pisarz Adbulrazak Gurnah, poeta David Harsent i aktorka Olivia Williams. Decyzja została podjęta jednogłośnie.

659-MAKIETA 1 01-23.indd 16

Paul Beatty prezentuje swoją książkę „The Sellout” w Guildhall w Londynie, po otrzymaniu nagrody Bookera

Oprócz prestiżu, wyróżnieniu towarzyszy nagroda pieniężna w wysokości 50 tys. funtów. To drugi sukces z rzędu dla niezależnego wydawcy Oneworld, który opublikował książkę Beatty'ego po tym, jak w 2015 roku nagrodę otrzymał jamajski pisarz Marlon James za książkę „Krótka historia siedmiu zabójstw”.

Nagroda Bookera to najważniejsza nagroda literacka w Wielkiej Brytanii. Do 2013 roku jej laureatami mogli zostać tylko pisarze pochodzący z kra-

jów Wspólnoty Narodów, Zambii lub Irlandii; dopiero od 2014 roku została ona rozszerzona na wszystkich pisarzy, których książki zostały napisane w oryginale i wydane w języku angielskim.

W przeszłości laureatami nagrody byli między innymi Salman Rushie („Dzieci północy”), J.M. Coetzee („Życie i czasy Michaela K.”, „Hańba|), Michael Ondaatje („Angielski pacjent”), Yann Martel („Życie Pi”) i Thomas Keneally („Lista Schindlera”). «

01/11/2016 18:25:07

017

659-MAKIETA 1 01-23.indd 17

01/11/2016 18:25:09

Fot. PAP/EPA/Horacio Villalobos

018

WIADOMOŚCI NA wyspach

Główna siedziba brytyjskiego kontrwywiadu mieści się w Thames House przy Lambeth Bridge w Londynie

Kontrwywiad ostrzega przed Rosją Szef brytyjskiego kontrwywiadu Andrew Parker ostrzegł w wywiadzie dla dziennika „The Guardian”, że Rosja stanowi narastające zagrożenie dla stabilności Wielkiej Brytanii i używa szeregu narzędzi, aby próbować wpływać na sytuację wewnątrz Zjednoczonego Królestwa.

Jakub Krupa, PAP

»

To pierwszy wywiad urzędującego szefa MI5 w ponad 100letniej historii służby. Do 1993 roku tożsamość dyrektorów generalnych kontrwywiadu była wręcz tajemnicą, a później doradzano im zachowanie możliwie niewielkiej aktywności publicznej i unikanie zainteresowania mediów.

Parker udzielił jednak wywiadu „Guardianowi” – gazecie, która opubli659-MAKIETA 1 01-23.indd 18

kowała informacje byłego współpracownika wywiadu USA Edwarda Snowdena o światowych systemach wywiadowczych i pozyskiwaniu informacji – tłumacząc, że służby muszą być bardziej otwarte i mają obowiązek wyjaśniania swoich działań opinii publicznej.

W rozmowie Parker przedstawił swoje opinie między innymi na temat zagrożenia ze strony Rosji czy islamskiego terroryzmu.

– Rosja używa państwowych orga-

nów i sił, aby w narastająco agresywny sposób realizować swoją politykę zagraniczną poza granicami kraju, między innymi przy udziale propagandy, szpiegostwa, sabotażu i cyberataków. Pracują na terenie całej Europy, także w Wielkiej Brytanii – i naszym zadaniem jest stanąć im na drodze – powiedział Parker.

Jak dodał, Rosjanie od dawna mieli na terenie Europy wielu tradycyjnych szpiegów i agentów, ale nowym zjawiskiem jest wzrost znaczenia wojny cybernetycznej, której celem są między innymi sekrety wojskowe, projekty przemysłowe i rządowe informacje dotyczące polityki zagranicznej.

– Zdaje się, że Rosja coraz bardziej definiuje siebie w opozycji do Zachodu – ocenił Parker.

Szef kontrwywiadu podkreślił, że istnieje także realne zagrożenie ze strony islamskich terrorystów. Jak ocenił, istnieje znaczny problem z mieszkającymi w Wielkiej Brytanii radykałami – w większości Brytyjczykami – których liczbę szacuje się nawet na 3 tys. osób, a także z żołnierzami Państwa Islamskiego (IS) w Iraku i Syrii, którzy planują ataki na cele na terenie Wielkiej Brytanii.

– Musimy to zrozumieć: to trwałe zagrożenie, które pozostanie z nami przez pokolenia i z którym będziemy musieli sobie poradzić – powiedział, dodając, że w ciągu ostatnich trzech lat brytyjskie służby powstrzymały 12 ataków terrorystycznych na terenie całego kraju.

– Liczba prób ataków jest niepokojąca i wyższa, niż doświadczyłem przez całą moją karierę – a pracuję w MI5 od 33 lat – podkreślił Parker. – Liczę na to, że wykryjemy i powstrzymamy większość z nich – dodał.

Spytany przez dziennikarzy o użycie słowa „większość”, dodał jednoznacznie: „Dojdzie do ataków terrorystycznych w tym kraju; poziom zagrożenia jest poważny, a to oznacza, że ataki są prawdopodobne”.

W wywiadzie dla „Guardiana” Parker poinformował też, że kontrwywiad planuje w ciągu następnych pięciu lat zwiększyć liczbę oficerów o tysiąc osób, przy zachowaniu parytetu płciowego i zachęcając do aplikowania osoby z grup mniejszościowych.

Parker jest szefem MI5 od 2013 roku; wcześniej był zastępcą dyrektora generalnego służby. « 01/11/2016 18:25:11

019

659-MAKIETA 1 01-23.indd 19

01/11/2016 18:25:14

020

WIADOMOŚCI gospodarka

Gospodarka ma się lepiej, niż prognozowano Wzrost gospodarczy w Wielkiej Brytanii wyniósł w trzecim kwartale br. 0,5 proc.

– podał w zeszłym tygodniu brytyjski urząd statystyczny ONS. To więcej, niż spodziewali się ekonomiści. Dane dotyczą już okresu po czerwcowym referendum o wyjściu Wielkiej Brytanii z UE.

»

Ekonomiści pytani przez Reutersa i Bloomberga zakładali średnio wzrost w wysokości 0,3 proc.

PKB, więc podany przez ONS wynik jest lepszy od oczekiwanego. Wzrost był jednak wolniejszy niż w drugim kwartale, poprzedzającym referendum, kiedy to wyniósł 0,7 proc.

W porównaniu do trzeciego kwartału ub. roku, wzrost wyniósł 2,3 proc., co jest najlepszym rezultatem od roku – wynika ze wstępnych szacunków ONS. Zdaniem głównego ekonomisty ONS Joe Grice'a, tempo wzrostu PKB nie ma związku z wynikiem referendum. Ale jak zauważa Reuters, zwolennicy wyjścia z UE wykorzystają te pozytywne dane, by ogłosić, że bezzasadne było straszenie negatywnym wpływem Brexitu na krajową gospodarkę. Przed referendum nie

brak było ekonomistów, którzy mówili, że za opuszczenie Wspólnoty Wielka Brytania zapłaci stagnacją gospodarczą albo nawet recesją.

Jeszcze we wrześniu Bank of England, który również ostrzegał przed negatywnymi skutkami Brexitu, prognozował, że wzrost w trzecim kwartale nie przekroczy 0,2 proc.

Większy od oczekiwanego wzrost PKB ONS tłumaczy w całości dobrymi wynikami sektora usług, w tym zwłaszcza szybkim wzrostem branży filmowo-telewizyjnej. W lipcu kina osiągnęły ogromne przychody dzięki premierom kolejnych filmów z serii o Jasonie Bourne'ie i Star Trek, a także innych popularnych filmów. W porównaniu do drugiego kwartału, w miesiącach lipiec-wrzesień sektor usług wzrósł o 0,8 proc. «

Nowe samochody Nissana wyjadą w Sunderlandzie

»

Japoński koncern Nissan zapowiedział w zeszłym tygodniu, że w swojej fabryce na terytorium Wielkiej Brytanii będzie produkował dwa modele samochodów. Tymczasem władze w Londynie zapewniają, że nie oferowały producentowi rekompensaty w zamian za utrzymanie produkcji.

Nissan poinformował w oświadczeniu, że w fabryce w Sunderlandzie będzie produkował nową wersję modelu Qashqai a także X-Traila. Według mediów, jest to ważna informacja dla władz w Londynie i gabinetu premier Theresy May. Jeszcze we wrześniu prezes Aliansu Renault-Nissan Carlos Ghosn zapowiadał, że koncern może wycofać się z nowych inwestycji w zakłady, które znajdują się na północnym wschodzie Anglii, jeżeli rząd nie zagwarantuje im kompensacji w związku z możliwością wprowadzenia ceł wynikających z Brexitu.

659-MAKIETA 1 01-23.indd 20

„Wsparcie i zapewnienia brytyjskiego rządu pozwoliły nam podjąć decyzję o produkcji nowej generacji modelu Qashqai i X-Traila w Sunderlandzie” – podkreślał Ghosn w komunikacie.

Tymczasem w reakcji na ten dokument rzecznik premier May powiedział, że władze w Londynie nie zaoferowały Nissanowi żadnych form kompensacji, aby przekonać go do budowy na terytorium kraju nowych modeli samochodów.

– Nie ma żadnego pakietu kompensacji. (...) Jasno poinformowaliśmy Nissana i inne firmy motoryzacyjne, że to, czego chcemy, to konkurencyjne środowisko dla wszystkich przedstawicieli tej branży – mówił rzecznik szefowej brytyjskiego rządu cytowany przez agencję Reutera.

Jak informowali wcześniej anonimowi rozmówcy Reutersa, brytyjskie władze przesłały Nissanowi pisemne zapewnienie o wsparciu na wypadek konsekwencji

płynących z wyjścia kraju ze struktur Unii Europejskiej, a co za tym idzie opuszczenia europejskiego wolnego rynku.

Fabryka Nissana w Sunderlandzie jest największym tego typu zakładem w Wielkiej Brytanii. W zeszłym roku wyprodukowano tam prawie jedną trzecią ze wszystkich samochodów powstałych w tym kraju. Tamtejsza fabryka generuje co najmniej 7 tys. miejsc pracy.

Na początku października premier Wielkiej Brytanii zapowiedziała, że jej rząd formalnie uruchomi procedurę wystąpienia z UE do końca marca 2017 roku. Podkreśliła, że jej kraj nie zamierza wykorzystać istniejących modeli relacji państw zewnętrznych z UE, lecz wypracować własny. Odrzuciła też konieczność utrzymania swobody przepływu osób w zamian za dostęp do wspólnego rynku unijnego; zaznaczyła, że jej rząd nie zamierza zrezygnować z postulatu odzyskania pełnej kontroli nad swoimi granicami. « 01/11/2016 18:25:14

021

659-MAKIETA 1 01-23.indd 21

01/11/2016 18:25:16

022

WIADOMOŚCI PRAWO

ACAS – czym się zajmuje i kiedy możemy się do niego zwrócić?

ACAS, czyli Advisory, Conciliation and Arbitration Service, jest instytucją założoną w 1975 r., która zajmuje się monitorowaniem pracowników oraz pracodawców.

659-MAKIETA 1 01-23.indd 22

»

Jej zadaniem jest upewnienie się, że prawa pracownicze nie są łamane. ACAS udziela pomocy prawnej oraz jest twórcą i organizatorem szkoleń, kursów i wytycznych dotyczących prawidłowego funkcjonowania zakładów pracy na terenie Wielkiej Brytanii.

ACAS jest finansowany częściowo przez BIS (Department for Busienss, Innovation and Skills), jednak w celu zachowania całkowitej autonomii i niezależności w dużej mierze finansowany jest przez niezależne instytucje.

Z pomocy ACAS mogą skorzystać pracownicy oraz pracodawcy. Darmową poradę prawną można uzyskać bezpośrednio na stronie internetowej lub telefonicznie.

ACAS jest pierwszym kontaktem dla pracowników przy rozwiązywaniu sporów z pracodawcą. Pracownik, który uważa, że jego prawa pracownicze są łamane, powinien zgłosić sie do ACAS w celu uzyskania pomocy prawnej. ACAS może kontaktować się z pracodawcą w imieniu pracownika w celu polubownego rozwiązania sporu. Ma również możliwość zorganizowania mediacji, a gdzie polubowne rozwiązanie sporu nie jest możliwe, może pomóc w wypełnieniu dokumentów do Trybunału Prawa Pracy.

ACAS udziela również wsparcia pracodawcom, którzy mogą się

do niego zgłosić w celu ustalenia, czy procedury w zakładzie pracy są zgodne z obowiązującymi przepisami prawa, oraz w celu otrzymania wytycznych dotyczących działania firmy z uwzględnieniem praw pracowników.

W celu uzyskania porady prawnej na temat prawa pracy należy zadzwonić na infolinię, pod numer 0300 123 1100.

Zapytania można również zgłaszać za pomocą formularza dostępnego na stronie internetowej ACAS: http://www.acas.org.uk «

Miałeś wypadek w pracy?

Zadzwoń do DNS Claims na 0208 741 7762. Pomożemy Ci odzyskać należne odszkodowanie!

01/11/2016 18:25:18

023

659-MAKIETA 1 01-23.indd 23

01/11/2016 18:25:19

024

TEMAT NUMERU polityka

Wyścig do Białego Domu jest już prawie rozstrzygnięty, choć jeszcze niedawno niemożliwe było możliwe. Donald Trump długo dotrzymywał kroku Hilary Clinton.

W ostatnich tygodniach jego kampania się jednak rozsypała. I wszystko wskazuje na to, że Clinton będzie pierwszą kobietą w historii, która obejmie najwyższy urząd w USA.

Amerykańs k Radosław Zapałowski

»

Kampanie prezydenckie w Stanach Zjednoczonych zawsze miały w sobie więcej rozrywki niż realnej, prawdziwej polityki. Z europejskiej perspektywy to niemal cyrk. Festyn z polityką w tle. Bombastyczne wystąpienia, miliony wydawane na sploty reklamowe, rozmach i jarmarczna rozrywka dla ludu. Stymulowany entuzjazm tłumów na konwencjach.

Konfetti. Baloniki. Slogany. Transparenty.

Koszulki. Kubeczki. Czapeczki. Znaczki.

Cały plastikowy chłam z twarzami kandydatów. Tu zawsze bardziej liczyły się osobowości niż programy polityczne, pomysły i idee. To, jak kandydaci wyglądają przed kamerami, jakimi są mówcami, 659-MAKIETA 2 24-43.indd 24

jak wypadają na tle konkurentów. A jednocześnie ten cyrk to święto demokracji.

W amerykańskim, dziwacznym stylu, ale mimo wszystko. W końcu wybory prezydenckie w USA to trwająca niemal dwa lata publiczna rozmowa kwalifikacyjna o pracę. Ma to swój urok i przyciąga uwagę świata. Również dlatego, że Stany Zjednoczone, mimo że tracą swoją pozycję i nie są już centrum Zachodu, miejscem, które określa kierunki rozwoju, gdzie rodzą się idee i polityczne pomysły, wciąż pozostają globalnym liderem. Supermocarstwem.

I to, co dzieje się tam, w mniejszym lub większym stopniu, rezonuje na pozostałe kraje. Z tego też powodu w ostatnich miesiącach świat wstrzymał oddech i był zaniepokojony. Bo przez długi czas Donald

Trump, milioner celebryta, postać groteskowa, jakby wyjęta z tandetnej komedii pomyłek, miał realne szanse na Biały Dom. W zderzeniu ze świetnie przygotowaną, z bogatym doświadczeniem na ważnych urzędach, profesjonalną Hilary Clinton, wypadał fatalnie. Za każdym razem. I pod każdym względem. Obycia, przygotowania, doświadczenia. Politycznych pomysłów, idei, programu na przyszłość. Tu nie powinno być żadnych wątpliwości ani niewiadomych. W normalnych okolicznościach Clinton powinna politycznie i sondażowo rozszarpać Trumpa już na samym początku wyścigu. Ale okoliczności nie są normalne. Dlatego Trump wciąż zachowuje minimalne szanse na prezydenturę.

01/11/2016 18:25:58

025

s ki koszmar Świat post prawdy Sytuacja staje się bardzo poważna. Tym bardziej niepokoi fakt, że w najpoważniejszych mocarstwach świata polityka staje się niepoważna. Czynnik najgorszego możliwego rozwiązania, który się realizuje w całym zachodnim świecie, jest bardzo realny. Trump do niedawna trzymał się pazurami w czubie. Kiedy wybuchła niby pseudo afera z problemami zdrowotnymi Clinton (miała zapalenie płuc), w sondażach kandydat republikanów prawie ją dogonił. Różnica wynosiła zaledwie 3 proc. Czyli mieściła się w granicach błędu statystycznego. Kluczowe „swing states”, wahające się stany – Floryda i Ohio, zaczęły się skłaniać ku Trum659-MAKIETA 2 24-43.indd 25

powi. A jego notowania wzrosły. Bieg wydarzeń odwróciła dopiero pierwsza debata telewizyjna, która uwidoczniła wszystkie braki nowojorskiego milionera. Clinton wypadła jak szkolna prymuska. Znała odpowiedź na każde pytanie, była spokojna, rzeczowa i przygotowana.

Trump był chaotyczny i groteskowy. Politycznie i merytorycznie poległ. Również podczas kolejnych debat, w których coraz bardziej się pogrążał. Komentatorzy mimo wszystko byli zaskoczeni. Bo wcześniej Trump też miał fatalne wystąpienia i wpadki. Głupstwa wygadywał od samego początku. Obrażał kobiety, Meksykanów, Chińczyków i imigrantów. Jego wypowiedzi były nacechowane islamofobią i ksenofobią. Ale nic nie było w stanie

mu zaszkodzić. W świecie post prawdy każdy nonsens ma sens. Jedna z instytucji dziennikarskich policzyła, że Donald Trump w 70 proc. swoich wypowiedzi przedstawia nieprawdę lub przeinacza fakty – nie przeszkadzało mu to jednak w kampanii. Raczej odwrotnie: to za bycie wbrew wszystkiemu wyborcy go nagradzali. Produkowanie politycznych faktoidów zyskało na znaczeniu i skuteczności. To efekt fragmentacji mediów, siły serwisów społecznościowych. Obiektywna prawda przestała istnieć. Każdy żyje w komunikacyjnych bańkach, zaś łatwość produkcji propagandy doprowadziła do szybkiej erozji zaufania i wiarygodności, o które olbrzymim wysiłkiem i nakładem jeszcze niedawno walczyły » 01/11/2016 18:25:59

026

TEMAT NUMERU POLITYKA

W świecie post prawdy każdy nonsens ma sens. Jedna z instytucji dziennikarskich policzyła, że Donald Trump w 70 proc. swoich wypowiedzi przedstawia nieprawdę lub przeinacza fakty – nie przeszkadzało mu to jednak w kampanii

659-MAKIETA 2 24-43.indd 26

media jakościowe. Kryzys mediów, kryzys liberalnej demokracji, kryzys polityki, kryzys gospodarczy, doprowadziły do stanu, w którym znaleźliśmy się dzisiaj. Rzeczywistości post faktu. Nie zaledwie w świecie, w którym politycy kłamią – zawsze kłamali – ale takim, w którym właściwie nie interesuje ich ani wyborców, czy w ogóle mówią prawdę. Dziś można powiedzieć wszystko i za nic nie odpowiadać. Trump tę metodę doprowadził do perfekcji. Większość swoich wypowiedzi zaczynał od stwierdzenia "wiele osób mówi, że..." Po takim wstępie można palnąć każdą głupotę bez konsekwencji. I kandydat republikanów na prezydenta USA to robił. Nie oznacza to jednak, że Hillary Clinton jest kandydatką idealną. Przy całej jej pracowitości, ambicji i doświadczeniu, sukcesach w walce o prawa kobiet oraz trwającej dekady walki o dostęp do służby zdrowia mniej zamożnych, jak cień podąża za nią głosowanie za inwazją na Irak i Afganistan. Rzecz, która dyskredytuje ją wśród millenialsów. Osób, które wcześniej w batalii o nominację Partii Demokratycznej popierały Sandersa. Problemem są także jej relacje z wielkim biz-

nesem i finansjerą. Do tego jeszcze Amerykanie nie lubią politycznych dynastii w ogóle, a Hillary w szczególności. Clinton po prostu nie budzi sympatii. Nie ma tego naturalnego luzu męża. Łagodności i naturalności Michele Obamy. Ani czaru obecnego prezydenta USA. Nie pomaga również fakt, że Clinton jest kandydatką establishmentu. Politykiem bez właściwości. Pragmatyczką bez charyzmy, wizji i energii. Twarzą elit. Jeśli Trump symbolizuje świat post prawdy, Clinton reprezentuje świat post polityki. Oboje w jakimś sensie są złą odpowiedzią na współczesne wyzwania, choć z zupełnie innych powodów.

WCZORAJSZE JUTRO

Najważniejsze postacie teatru politycznego w USA są niemal symboliczne. Clinton reprezentuje przeszłość. Jest twarzą liberalnej demokracji, która dominowała w ostatnich dekadach. I której era powoli dobiega końca. Była sekretarz stanu łączy w sobie cechy wszystkich liderów z lat 90. Jest jak Bill Clinton, Tony Blair, Gerhard Schröder, a na naszym podwórku Donald Tusk. Pragmatyczna do bólu. Post 01/11/2016 18:26:01

027

polityczna. Bardziej jak menadżerka niż polityczka. Ten styl i podejście do władzy, jako formy zarządzania, zapoczątkowany przez jej męża, długo był na fali.

I święcił triumfy. Liberalizm gospodarczy, tolerancja kulturowa, otwartość na świat dokonujących się zmian i inności, przywiązanie do wolnościowych wartości, instytucji i procedur – rządów prawa, sądów, niezależnych mediów, poprawności politycznej. Ale bez rewolucyjnych idei. W świecie liberalnej demokracji i w myśleniu liberalnych elit nie było miejsca na pochopne działania. Ani wizje.

Jeśli pojawiały się problemy, proponowane rozwiązania nie były drastyczne.

Ani szybkie. Chodziło o żmudne, efektywne i mało efektowne korekty. Poprawianie. Trump to zupełnie inny nurt. To postać symbolizująca przyszłość, która może nadejść, jeśli liberalna demokracja upadnie. To członek gangu populistów zdobywających przyczółki w wielu krajach. Trump jest jak Erdoğan, Le Pen, Kaczyński, Putin, Orbán, Boris Johnson, Kukiz. Cała ta grupa to „silni ludzie”.

Agresywni. Złotouści. Dosadni. Językowo brutalni. Często charyzmatyczni.

Głoszący zdecydowane poglądy, mocno 659-MAKIETA 2 24-43.indd 27

wskazujący kierunki, składający różne, często sprzeczne oraz absurdalne oferty i obietnice. Każdy z nich ma wizję tego, jak powinno być i co zrobić. Mówią, jak jest. I mówią, jak być powinno. Te wizje są konfliktowe. Często fantastyczne i nierealne. Czasem groteskowe i straszne. Łączy je tylko przekonanie, że trzeba zawrócić, aby iść do przodu. Mówią o jutrze, ale pragną wczoraj. Wszyscy twierdzą, że w którymś momencie świat zboczył ze słusznej ścieżki. Znalazł się w ślepej uliczce. I trzeba się cofnąć, żeby ponownie rozpocząć marsz. Tym razem we właściwym kierunku. Tego chce Jarosław Kaczyński. Tego chcą brexitersi. O przeszłości marzy Orban i Trump. Określa się ich mianem populistów. I dyskredytuje. Chociaż populizm nie jest ani zły ani dobry. Dla demokratycznego organizmu jest czymś w rodzaju gorączki. Alarmem.

Populizm nie jest chorobą demokracji.

Jest objawem. Stosunkowo łagodnym mechanizmem obronnym. Bo w demokracji populizm pełni z grubsza tę funkcję, którą w przed demokratycznych systemach pełniły powstania i rewolucje. Próbuje radykalnie zmienić stan rzeczy, który dla dużej części społeczeństwa jest »

Hillary Clinton powinna przerwać tę chorobę. Ale nie wydaje się, aby miała możliwości, predyspozycje i pomysły, żeby odegrać rolę antybiotyku.

Może jednak powstrzymać rozprzestrzenianie się wirusa populizmu.

Przez jakiś czas.

01/11/2016 18:26:05

028

TEMAT NUMERU POLITYKA

nie do przyjęcia. W tym kontekście kandydatura Trumpa i jego polityczny sukces w ostatnich miesiącach, choć budzi uzasadniony strach, ma sens. Bo pokazuje, że Zachód nie może sobie poradzić z problemami. Populizm pojawia się i zaczyna dominować w momencie, kiedy deficyt demokratyczny objawia się niewrażliwością klasy politycznej na społeczne frustracje. Jeśli widząc podnoszenie się fali niezadowolenia, elity w porę wyciągają odpowiednie wnioski z własnych błędów, organizm polityczny wraca do równowagi. Jeśli trwają w błędzie, gorączka najpierw rośnie, a potem wybucha, ogarnia społeczeństwo i zaczyna się polityczna epidemia. Na tym etapie jest teraz duża część Zachodu. W tym miejscu są Stany Zjednoczone. Hillary Clinton powinna przerwać tę chorobę. Ale nie wydaje się, aby miała możliwości, predyspozycje i pomysły, żeby odegrać rolę antybiotyku. Może jednak powstrzymać rozprzestrzenianie się wirusa populizmu. Przez jakiś czas.

CZEKAJĄC NA NOWY ŁAD

Nie ulega wątpliwości, że Trump to efekt zaniedbań elit. W Ameryce pensje stoją w miejscu. Ludzie pracują na trzy zmiany, żeby jakoś utrzymać się na powierzchni.

Strukturalne problemy kapitalizmu zbudowały polityczną platformę dla demagogów.

Gospodarka wyszła z recesji, ale wzrost jest znikomy.

Oficjalne wskaźniki bezrobo-

659-MAKIETA 2 24-43.indd 28

cia (5 proc.) nie oddają prawdziwej sytuacji na rynku pracy, gdzie ludzie pracują za niskie stawki i na pół etatu. Nierówności rosną podobnie jak i deficyt oraz dług publiczny. Pomysły Trumpa jak temu zaradzić są niebezpieczne i jeszcze bardziej zwiększą kryzys, ale ludziom się podoba, że głośno wali pięścią w stół.

I to im wystarcza. Elity, które ostrzegają przed niebezpieczeństwem są ignorowane. Lud, również amerykański, jest wściekły i zachowuje się nieracjonalnie. Wbrew opiniom ekspertów. Wbrew sugestiom elit. W Wielkiej Brytanii głosuje za Brexitem, którego konsekwencje będą ekonomicznie katastrofalne. W USA chce Trumpa, który niczego nie zamierza budować (oprócz muru na granicy z Meksykiem), tylko pragnie niszczyć. Jego prezydentura byłaby katastrofą dla Ameryki i świata. Ale masy długo były głuche. Już Arystoteles uznał, że problem demokracji polega na tym, że funkcjonowałaby ona poprawnie tylko wtedy, gdyby większość obywateli była zbyt zajęta pracą na roli, żeby w niej uczestniczyć. Wówczas na agorę przychodziliby wyłącznie dysponujący wiedzą i wolnym czasem dżentelmeni, i podejmowali rozsądne i odpowiedzialne decyzje. Wybraliby Hillary Clinton, która mimo wszystkich swoich wad i popełnionych w przeszłości błędów, jest chyba najlepiej przygotowaną kandydatką w historii Stanów Zjednoczonych do pełnienia funkcji prezydenta.

Jednak mimo swojego bogatego, robiącego piorunujące wrażenie politycznego CV, potrzebowała autodestrukcji Trumpa, żeby wyraźnie wysunąć się na prowadzenie w sondażach. Dopiero skandal z nagranymi taśmami, na których kandydat na prezydenta republikanów wyraża się mizogini-

stycznie i seksistowsko oraz wystąpienia kobiet, które publicznie zaczęły mówić o molestowaniu przez Trumpa, dały jej wyraźną przewagę. Potężne wsparcie establishmentu, włączając w to prominentnych polityków z Partii Republikańskiej, miliony wydane na kampanię i przedwyborcze ogłoszenia telewizyjne, w których przedstawiano Trumpa jako rasistę, mizogina, oszusta podatkowego, wyzyskującego swoich pracowników oraz biznesowego klowna, przynoszą w końcu efekty. Wszystko wskazuje na to, że 8 listopada świat odetchnie z ulgą. Ameryka obroni się przed trumpizmem. Liberalna demokracja w kraju, który odgrywa rolę lidera świat przetrwa.

Przynajmniej przez jakiś czas. Bez strukturalnych zmian się jednak nie obejdzie.

Trump przegra, ale jego duch zostanie.

Populistyczno-autorytarny upiór nie zniknie, dopóki świat nie znajdzie sposobu na nowy, liberalno-socjaldemokratyczny konsensus. Na nowy ład. Hillary Clinton nie wydaje się polityczką, która do tego doprowadzi, ale podczas swojej wieloletniej kariery niejednokrotnie udowadniała, że jest w stanie osiągać wyznaczone przez siebie cele bez względu na niesprzyjające okoliczności. Od Pediatric Research Equity Act – ustawie nakazującej firmom farmaceutycznym ostrożność w testowaniu leków dla dzieci, po Children’s Health Insurance Program, który umożliwił ubezpieczenie milionom niezamożnych. I mimo że nie budzi entuzjazmu jak Obama, nie błyszczy jak Bill, nie budzi sympatii jak Blair, to jednak można mieć nadzieję, że jako prezdentka Stanów Zjednoczonych wykona dobrą robotę. «

01/11/2016 18:26:08

029

659-MAKIETA 2 24-43.indd 29

01/11/2016 18:26:10

Fot. PAP/EPA / Will Oliver

030

komentarz tygodnia polityka

Prawdziwe kłamstwa Theresa May kłamała, żeby zdobyć urząd premiera, stawiając ambicje przed pryncypiami.

I wciąż oszukuje społeczeństwo, przekonując, że działa w interesie publicznym.

659-MAKIETA 2 24-43.indd 30

Radosław Zapałowski

»

Stwierdzenie, że politycy kłamią, to banał co najmniej od czasów Cycerona. Albo od samego początku pojawienia się zawodu polityka. Wiadomo, że zajęcia jasno określonego stanowiska, przedstawienie wyrazistej opinii, to dla każdego zawodowego mówcy, działacza i aktywisty koszmar. Unikanie odpowiedzi w wywiadach, niejasne stwierdzenia na konferencjach prasowych, bezczelne kłamstwa podczas debat w parlamencie, a zwłaszcza systemowa, powszechna i bezwstydna konfabulacja w czasie kampanii wyborczych, są nieodłącznym elementem życia publicznego od zawsze. I nikogo nie

dziwią, ani nie oburzają. W cynicznych czasach cyniczni są politycy, dziennikarze i cyniczni są również wyborcy. Wszyscy doskonale zdają sobie sprawę, że polityka to karuzela kłamstw, pustych obietnic, fałszywych zapewnień, nieszczerych sojuszy, obłudy, nikczemności i podłości.

Teatr nieprawdy. Peter Bull, psycholog z uniwersytetu w Yorku, specjalizujący się w mikroanalizie interpersonalnej komunikacji policzył, że statystycznie brytyjscy politycy odpowiadają konkretnie na pytanie w 46 proc. przypadków. Theresa May pod tym względem bije swoich kolegów i koleżanki na głowę. W słynnym wywiadzie udzielonym Andrew Marrowi w BBC, tuż przed konferencją partyjną Partii Kon01/11/2016 18:26:11

031 serwatywnej w Birmingham, odpowiadała klarownie zaledwie na 14 proc. pytań. Unikanie jasnych stwierdzeń premiera opanowała do perfekcji. Jest pod tym względem znacznie lepsza niż uważany za mistrza PR David Cameron i wirtuoz gładkiej mowy Tony Blair. Na początku uniki May w sprawie negocjacji z Brukselą i milczenie w kwestii podziałów w rządzie oraz partii były odbierane jako słuszna i pożądana taktyka.

I mimo lawirowania May była postrzegana jako osoba konkretna. Zwłaszcza, że aparycja premiery, jej wizerunek publiczny odpowiada stereotypowi, który jest głęboko zakorzeniony w brytyjskiej psyche.

Trzeźwa i zdroworozsądkowa, jak przystało na córkę pastora. Z moralnym kompasem. Ma w sobie jakąś wiktoriańską surowość oraz powagę. Ujawnione nagrania ze spotkania z finansistami Goldman Sachs uświadamiają, że ten wizerunek publiczny to tylko pozory. May kręci jak wszyscy politycy. Tylko skuteczniej.

Katastrofalny sukces gospodarczy

Ujawnione przez dziennikarzy „Guardiana” nagranie z 26 maja nie zaskakuje. Na spotkaniu z bankierami w Londynie Theresa May przedstawia to, co wcześniej i później mówi każdy ekonomista. W godzinnym przemówieniu ówczesna ministra Spraw Wewnętrznych kreśli ponury, gospodarczy obraz, jeśli brytyjskie społeczeństwo zdecyduje się na wyjście z Unii Europejskiej. May trzeźwo zauważa, że w przypadku Brexitu firmy i korporacje opuszczą Londyn. A bycie członkiem 500 milionowego rynku ma „zasadnicze znaczenie” dla zdrowia brytyjskiej ekonomii. Zauważa także, że bycie członkiem UE ma znaczenie dla bezpieczeństwa Wielkiej Brytanii.

Chwali nawet europejski system wymiany informacji między agencjami i policją.

Wyraża też nadzieję, że Zjednoczone Królestwo „przejmie przywództwo w Europie”, a wyborcy „spojrzą w przyszłość, a nie będą oglądali się w przeszłość”. To jasne, klarowne i oczywiste wystąpienie.

Wręcz banalne. A jednak May nie zdecydowała się na taką przemowę publicznie podczas kampanii referendalnej, choć oficjalnie poparła stanowisko rządu opowiadające się za zostaniem w Unii. W ciągu tych kilku gorących miesięcy europejskiej debaty May wystąpiła publicznie tylko raz.

Nic nie mówiła o firmach, które opuszczą Wielką Brytanię. Nie wspominała o bezpieczeństwie. Ani o negatywnych skut659-MAKIETA 2 24-43.indd 31

kach gospodarczych. Powiedziała za to, że istnieje „ryzyko, jeśli zostaniemy w Europie, jak i kiedy ją opuścimy”. To było przemówienie, którego nikt nie pamięta. Taka nudna, nieciekawa brytyjska wersja minusów dodatnich i ujemnych. Jako oratorka May wypadła fatalnie. Jako polityczka triumfowała. Kiedy spin doktor Davida Camerona – Craig Oliver, zasugerował, że May może być „ukrytym agentem obozu Leave”, został posądzony o makiawelizm.

Ale ministra spraw wewnętrznych grała już w inną grę. Nie angażowała się w kampanię za pozostaniem Wielkiej Brytanii w Unii, żeby zachować szanse na urząd premiera, jeśli Cameron przegrałby referendum. A doskonale zdawała sobie sprawę z tego, że głosy i opinie prawego skrzydła partii będą kluczowe. Podobnie jak Cameron postawiła osobistą karierę przed pryncypiami i interesem publicz-

Koszt społeczny jest straszny. Inwestycja ma pochłonąć 18 miliardów funtów i skutkować wyburzeniem 800 domów. Ale społeczne, logistyczne i środowiskowe argumenty nie mają już znaczenia. Liczy się biznes. A dokładniej: rozbudowa lotniska ma pokazać, że Londyn „wciąż jest otwarty na inwestycje zagraniczne”. Że Wielka Brytania mimo opuszczenia Unii chce zachować swoją pozycję w globalnej ekonomii.

To odpowiedź wobec coraz bardziej sceptycznych rynków. Zła. Bo pokazuje desperację i umożliwia potężnym firmom dyktowanie warunków oraz domaganie się specjalnych przywilejów. Jak chociażby Nissanowi. Inwestycja tej japońskiej firmy w fabrykę w Sunderlandzie była planowana na rok 2018. Po referendum menadżerowie publicznie sugerowali wycofanie z brytyjskiego rynku. A to wiązałoby się z utratą siedmiu tysięcy miejsc pracy. I kolejnymi

nym. Unikanie zajęcia jasnego stanowiska w najważniejszej kwestii w brytyjskiej polityce, od dekad umożliwiało jej zdobycie 10 Downing Street. Ale także skazało na niekończące się kompromisy z własnymi poglądami. May nie wierzy w Brexit, który teraz popiera i nie wierzy w argumenty, których teraz używa. Po wyjściu z Unii Wielka Brytania miała zyskać „kontrolę”, ale stała się zakładnikiem globalnego rynku, korporacji i Brukseli. May chciała mieć kontrolę nad partią i rządem, ale stała się zakładniczką euro-wrogich jastrzębi i konserwatywnej prasy.

kosztami społecznymi w tym biednym mieście. Ale rząd stanął na głowie, żeby Nissan został. Umowa nie jest jawna, ale na pewno firma dostała jakieś specjalne ulgi i korzystne warunki. Obietnice korzystnych warunków otrzymują dziś niemal wszyscy.

Od farmerów, zaniepokojonych odpływem taniej siły roboczy z Europy Wschodniej, po finansistów z City. Subsydiowanie korporacji z pieniędzy podatników dopiero się zaczyna. Tak jak się spodziewano, Wielka Brytania musi zatrzymać inwestorów, kapitał spekulacyjny i dobre samopoczucie globalnych firm kosztem małego i średniego biznesu oraz zwykłych pracowników. Londyn staje się zakładnikiem kapitału. Polityczna krótkowzroczność będzie miała długofalowe skutki ekonomiczne i społeczne.

A May wciąż kłamie, zapewniając, że działa w interesie publicznym. Robi dobrą minę, do coraz bardziej złej gry. Kreuje iluzję przejęcia kontroli, chociaż tak naprawdę Zjednoczone Królestwo traci możliwość manewrów i wolnych wyborów. To musi się skończyć. Nawet cynizm powinien mieć swoje granice. «

Polityczna krótkowzroczność będzie miała długofalowe skutki ekonomiczne i społeczne.

A May wciąż kłamie, zapewniając, że działa w interesie publicznym

Erozja pryncypiów

Z każdym kolejnym miesiącem i z każdą kolejną decyzją Theresa May coraz bardziej się pogrąża. A jej pryncypia zanikają. Tak było z głosowaniem w sprawie lotniska Heathrow. May przez długi czas była w opozycji w kwestii budowy trzeciego pasa startowego, mając na uwadze zarówno zastrzeżenia mieszkańców zachodniego Londynu, jak i ekologów.

01/11/2016 18:26:11

032

Opinie List otwarty

A Fair Deal for Poles in UK Open Letter to Prime Minister Theresa May from 25 UK citizens of Polish origin 23th October 2016 Dear Prime Minister.

There is a long tradition of warm Polish-British relations starting with the Polish soldiers who settled here after the 1830 rebellion against Russia, and including prominent Poles in England such as Marie Curie and Joseph Conrad and the Polish soldiers, sailors and airmen, including the legendary 303 Squadron, who served under British command in the Second World War. Those close ties extend between the two countries in a common NATO strategy and in joint active service in Iraq and Afghanistan. These experiences contributed to the special welcome given to Polish workers in the UK after 2004 when Poland joined the EU. According to the first quarter of 2016 ONS statistics there are at present 984,000 Polish nationals living in the UK. They are the largest national grouping out of the 2.9 million EU citizens currently residing here. 75.4% of Poles in the UK are of working age (the majority aged between 20 and 39) and 87% of them are employed and paying taxes. Less than 2% are pensioners. A further 189,000 (19.2%) are children below the age of 15 who see the UK as their home.

The majority of them arrived here from 2004 onwards after the British Government opened up the UK labour market to Polish workers and other EU nationals in order to bring in a dynamic younger work force which would tackle the skills shortage, re-energize the British economy and rejuvenate the ageing population. The Poles have continued to maintain their highly motivated work ethic, set up more than 87,000 businesses and contributed generously to the UK exchequer. They have also, with time, set up their own families here and, with over 22,000 babies now being born each year to Polish mothers, they have helped to revert the UK’s falling birth rate.

Following the result of the EU referendum on June 23rd, Polish workers and their families woke up to the shock awareness that their presence in the UK was no longer so welcoming. Most Leave campaigners during the referendum campaign had assured them that the status of EU nationals currently here would be

659-MAKIETA 2 24-43.indd 32

safe. Yet in the aftermath of the referendum Poles found themselves open to abuse and on many occasions to actual physical attacks from UK citizens who interpreted the referendum result as a call for all EU foreign workers to depart. Traumatized Polish schoolchildren were bewildered by their fellow pupils asking them when they were leaving this country. There were ugly incidents of hate crime including serious physical assaults and arson attacks in towns such as Leeds, Spalding, Lancaster and Plymouth, and even a tragic death in Harlow, as well as instances of graffiti vandalism and intimidating abuse in public places throughout the UK. Despite the overwhelming expressions of sympathy and support from the British public at large for victims of such abuse these incidents continue.

The Government have stated several times that the EU nationals should not be expelled. Yet at the same time government ministers have called for indigenization of the work force in the NHS, in agriculture and in industry, referred to the need for Polish construction workers to obtain visas, threatened to impose a requirement for British businesses to list all their foreign employees and have consistently refused to guarantee the right to stay for Poles and other EU nationals until all 27 EU countries have given similar guarantees for UK nationals living abroad. The International Trade Secretary has even referred to EU nationals as being a “key card” in the negotiations lasting over the next 3 years. In light of this Polish families remain very concerned about their future here.

This procrastination antagonizes the EU countries, many of whose governments, such as those of France, Spain and Portugal, have already offered to retain residential rights for UK citizens. The UK government cannot blame EU governments for this uncertainty.

It was the British people who chose to leave the EU and not the other way around, so the onus is on the British government to act first.

It is shameful that Polish children who considered the UK their home should be treated by the UK government as hostages in long term negotiations with the EU. We urge the UK government to declare unequivocally now that Polish citizens here legally under EU treaty rules, as well as their dependants, will be allowed to stay and work in this country, apply for indefinite leave to remain, and, if they wish, for UK citizenship, and that every effort be made for police and

local government to record all incidents of xenophobia and racism, especially in relation to Polish and other EU citizens.

It is to the advantage for the UK government to make such a declaration promptly because: 1. It is the duty of the UK government to honour its commitment to those who arrived here legally under EU legislation with which the UK had voluntarily acquiesced 2. It will give UK companies a more stable environment in which to plan their future investments and recruitment policies 3. It will set a positive tone for starting future negotiations with the EU after Article 50 is invoked 4. By setting a deadline arrival date now for EU citizens already in the UK, it will prevent a feared late surge of EU nationals seeking to find permanent residence here 5. It will reassure Polish families and Polish businesses over their future in this country and prevent an unnecessary early exit of Polish entrepreneurs and skilled workers from the UK 6. It will give clear notice to all perpetrators of hate crimes in UK that Polish workers and their families have a right to stay in the UK. Signed: Krystyna Bell, cultural coordinator; Andrzej Błoński, architect in private practice; Alina Callender, retired civil servant; Piotr Chłapowski, architect; Andrzej Fórmaniak, chartered engineer; Danuta Hart, headmistress; Maria Horbaczewska, retired city banker; Stefan Kasprzyk, former Mayor of Islington; Joanna Kańska, actor; Dr Olgierd Lalko, community leader; Ludomir Lasocki, former adviser to Polish Finance Minister; Jan Ledóchowski, financial adviser, film-maker; Rula Lenska, actor; Joanna Młudzińska, project manager; Jan Mokrzycki, former Chair of Federation of Poles in GB; Wiktor Moszczyński, ex Ealing Councillor, author; Bartłomiej Nowak, community centre manager; Irma Pietroń, solicitor; Romana Pizon, Bradford community leader; Jolanta Sabbat, Health Policy Consultant; Dr Marek StellaSawicki MBE, military historian; Magda Szkuta, librarian curator; Andrew Zaleski, solicitor; Andrzej Zakrzewski, chartered engineer; Prince Jan Zylinski, former London Mayoral candidate Contact address: Wiktor Moszczyński, Convenor, A Fair Deal for Poles in the UK, 48 Inglis Road, London W5 3RW, Tel 07786471833

01/11/2016 18:26:12

033

659-MAKIETA 2 24-43.indd 33

01/11/2016 18:26:13

034

ROZMOWA MIĘDZY WISŁĄ A TAMIZĄ

Minister Adam Kwiatkowski z parą prezydencką

By wiedzieli, że Polska o nich pamięta Minister Adam Kwiatkowski, w rozmowie z Piotrem Dobroniakiem, mówi, na czym polega jego praca z Polonią na całym świecie i jakie są priorytety w polityce Kancelarii Prezydenta w kontekście Polaków, żyjących poza granicami kraju.

659-MAKIETA 2 24-43.indd 34

»

Na stronie Kancelarii Prezydenta jest napisane, że do pana kompetencji należy między innymi „koordynacja kontaktów z Polakami poza granicami kraju oraz współpraca z podmiotami polonijnymi i emigracyjnymi”. Jak to wygląda w praktyce?

Andrzej Duda już pierwszego dnia prezydentury, w orędziu wygłaszanym w polskim parlamencie, mówił, że Polska to Polacy, a Polacy to nie tylko ci, którzy żyją w Polsce, ale także dwadzieścia milionów rodaków poza granicami kraju. Dlatego właśnie w Kancelarii Prezydenta RP powstało Biuro do Spraw Kontaktu z Polakami za Granicą.

Czym właściwie zajmuje się pańskie biuro?

Stałym punktem programu prawie każdej zagranicznej wizyty prezydenta jest spotkanie z Polakami, mieszkającymi poza granicami. Zapraszamy na te spotkania wszystkie środowiska polonijne i jest to jeden z elementów budowania wspólnoty, o której mówił w orędziu prezydent Duda. Gorąco wspieramy aktywizację Polaków za granicą. Dzięki temu władze państwa, na terenie którego Polacy mieszkają, wiedzą, że mają do czynienia ze zwartą, dobrze zorganizowaną i skuteczną grupą, z którą warto się liczyć. Polonijne środowiska są 01/11/2016 18:26:14

035 uważnie obserwowane przez władze państw, w których Polacy mieszkają. Kiedy podczas wizyty prezydenta Dudy w Wielkiej Brytanii wychodziliśmy z katedry świętego Pawła w Londynie, brytyjscy gospodarze byli zaskoczeni morzem białoczerwonych flag. Myśleli, że zgromadzeni przeciwko czemuś protestują; pytał o to i brytyjski premier, i członkowie rodziny królewskiej. Trudno im było uwierzyć, że w zwykły dzień pracy tak wiele osób przyszło oddać hołd polskim lotnikom i przywitać polskiego prezydenta. Wpływa to często na efekty dwustronnych rozmów na najwyższym szczeblu, kiedy prezydent Duda omawia ze swoimi partnerami tematy dotyczące naszych rodaków i ich sytuacji w danym kraju. Bierzemy też udział w wydarzeniach istotnych dla Polonii. Dbamy o pamięć ważnych dla Polaków mieszkających za granicą dat. W tym roku po raz pierwszy z takim rozmachem obchodziliśmy 2 maja – Dzień Polonii i Polaków za Granicą i równocześnie Dzień Flagi.

Utrzymujemy ponadto bliskie kontakty z liderami organizacji polonijnych. Dzięki temu mamy możliwość bezpośredniej wymiany poglądów z młodymi i starszymi działaczami, wiemy, co w życiu danej społeczności się dzieje. Prowadzimy też działania na rzecz edukacji polonijnej na świecie. To kolejna bardzo ważna, jeśli nie najważniejsza część naszej działalności.

Jakie działania w tym kierunku prowadzi Biuro do Spraw Kontaktu z Polakami za Granicą?

Na terenie Wielkiej Brytanii przychodzą dziś na świat tysiące polskich dzieci. Od tego, czy wesprzemy ich edukację za pośrednictwem rodziców, wychowawców, nauczycieli i szkół zależy to, czy najmłodsze pokolenie będzie rosło w duchu polskości czy też nie.

Stąd wzięła się inicjatywa ustawodawcza prezydenta Dudy, której postulaty zgłoszono podczas naszej wizyty w Wielkiej Brytanii. Rozwiąże ona problem zniżek komunikacyjnych oraz tańszych biletów do muzeów i parków narodowych dla uczniów polskich szkół za granicą. Mam nadzieję, że już w naj659-MAKIETA 2 24-43.indd 35

bliższe letnie wakacje każde polskie dziecko, które za granicą uczy się języka polskiego i polskiej historii, będzie miało legitymację szkolną i takie same zniżki, jak dzieci mieszkające w Polsce na stałe. Biuro ds.

Kontaktu z Polakami za Granicą jest miejscem, do którego trafia wiele inicjatyw i projektów. Najciekawsze z nich staramy się realizować. Kilka miesięcy temu zgłosili się do nas młodzi Polacy, mieszkający w Stanach Zjednoczonych – zebrali pieniądze, za które chcieli kupić książki i pomoce naukowe dla polskich szkół na Ukrainie. Wsparliśmy tę inicjatywę: zorganizowaliśmy transport, zajęliśmy się kwestiami orga-

i dbanie o wychowywanie w polskim duchu i polskiej tradycji. Zobowiązania wobec rodaków ze Wschodu mają odmienny charakter. Wierzę, że przynajmniej część z nich ureguluje przygotowywana ustawa repatriacyjna. Rozwiązanie tego problemu naszym rodakom się po prostu należy. Należy im się też pomoc materialna i wsparcie, by mogli polskość pielęgnować. By wiedzieli, że Polska o nich pamięta. Często są to przecież ludzie, którzy nigdy nigdzie się nie przenosili. Zostali tam, gdzie mieszkali ich ojcowie, zmieniły się tylko granice. Jest mnóstwo pomysłów, w jaki sposób Polska powinna budować relacje z Polakami miesz-

nizacyjnymi. Pierwszy samochód pełen polskich książek dotarł do Lwowa przed wakacjami. Kilka dni temu odwiedziliśmy kolejne ukraińskie miasta, w których liczna jest Polonia: Żytomierz i Winnicę. Tym razem w akcję zaangażowali się Polacy z Danii – za zebrane przez nich pieniądze kupiliśmy ponad 100 kilogramów żywności. Prywatny sponsor sfinansował zakup odzieży i butów dla dzieci. My, jako Kancelaria Prezydenta RP, dołożyliśmy polskie książki, gry planszowe, puzzle, a także piłki futbolowe. Planujemy kolejne transporty, być może też do innych krajów.

kającymi za granicą, ale środków finansowych przeznaczonych na ten cel jest wciąż niezbyt wiele. Polaków rozsianych po świecie przybywa.

Tymczasem nasi poprzednicy systematycznie ograniczali sieć polskich placówek dyplomatycznych i liczbę urzędników, którzy się Polakami opiekowali. Odwracamy tę tendencję. Sporo jest tych problemów, dlatego też wiele instytucji zajmuje się sprawami Polonii.

Mam nadzieję, że już w najbliższe letnie wakacje każde polskie dziecko, które za granicą uczy się języka polskiego i polskiej historii, będzie miało legitymację szkolną

Ja z kolei przez ostatnie lata odnoszę wrażenie, że uwaga władzy jest skupiona głównie na Wschodzie. Tak, jakby Polacy mieszkający na Zachodzie byli pozostawieni samym sobie.

Inne są problemy Polaków mieszkających na Wschodzie, inne tych, którzy wybrali Zachód. Na Zachodzie jedną z podstawowych kwestii jest edukacja najmłodszych

Czy ta mnogość instytucji nie spowoduje, że ich praca i odpowiedzialność trochę się rozmyją.

Kto to wszystko koordynuje?

Realizacja polityki wobec Polonii koordynowana jest przez Senat, do którego wróciły już fundusze odebrane za czasów ministra Radosława Sikorskiego. Sprawami Polonii zajmują się też Kancelaria Prezydenta i Ministerstwo Spraw Zagranicznych, odpowiedzialne za placówki dyplomatyczne oraz szczególnie ważne dla Polaków konsulaty.

Efekty naszej współpracy w wielu miejscach są już widoczne. »

01/11/2016 18:26:14

036

ROZMOWA MIĘDZY WISŁĄ A TAMIZĄ

Ambasador Arkady Rzegocki z ministrem Adamem Kwiatkowskim na otwarciu wystawy o płk. Ryszardzie Kuklińskim

Chcemy, by w Polsce powstawały nie tylko montownie produktów, ale przede wszystkim laboratoria i fabryki

Wracając do edukacji. Czy są kwestie, które w jakiś szczególny sposób są ważne dla ludzi związanych ze Szkołami Przedmiotów Ojczystych?

Wciąż nierozwiązany jest problem awansu zawodowego nauczycieli pracujących w polskich szkołach za granicą. Po powrocie do Polski, znajdują się oni w tym samym miejscu, w którym byli przed wyjazdem. Tak, jakby czas ich pracy z uczniami za granicą w ogóle się nie liczył. To trzeba rozwiązać i nad tym pracujemy. W niektórych rejonach, zwłaszcza na Wschodzie, nauczyciele sygnalizują kłopoty z dostępem do pomocy naukowych i książek.

Stąd właśnie akcje wsparcia, które realizujemy na Ukrainie.

Czy w jakiś sposób pracujecie nad tym, żeby zniwelować pewien skutek różnic programowych pomiędzy polskimi szkołami za granicą a szkołami w Polsce?

To efekt odmiennych systemów edukacyjnych w poszczegól-

659-MAKIETA 2 24-43.indd 36

nych krajach, a ewentualne niwelowanie różnic leży w gestii Ministerstwa Edukacji Narodowej. Prezydent Duda próbuje rozwiązać inny poważny problem – brak możliwości nauki języka polskiego w niemieckich szkołach w niektórych landach.

Mimo traktatu polsko-niemieckiego z 1991 r. wciąż w wielu niemieckich szkołach nie można uczyć się polskiego. To jeden z tematów, jaki polski prezydent porusza podczas spotkań z prezydentem Joachimem Gauckiem.

Według niektórych raportów na temat umowy CETA pomiędzy Kanadą i Unią Europejską zanosi się, po jej wprowadzeniu, na wzrost emigracji ze słabszych ekonomicznie krajów Zjednoczonej Europy, w tym Polski. Czy pański gabinet nie obawia się, że niedługo nastąpi kolejna fala emigracji?

Wprowadzamy plan wicepremiera Mateusza Morawieckiego i już widać jego efekty: powstają nowe

01/11/2016 18:26:15

037 miejsca pracy. Między innymi dlatego, że zmieniamy podejście do zagranicznych inwestycji. Chcemy, by w Polsce powstawały nie tylko montownie produktów z gotowych komponentów, ale przede wszystkim laboratoria i – korzystające z efektów ich pracy – fabryki z całościowymi liniami produkcyjnymi, które pozwolą wyprodukować nowe produkty od początku do końca. To tylko jeden z elementów tego ambitnego planu. Realizacja wszystkich jego punktów otworzy dla wielu Polaków drogę powrotu do kraju. To przekonanie pozwala mi spokojnie patrzeć na efekty umowy pomiędzy Kanadą i Unią Europejską.

Jak ocenia pan konferencję na temat Enigmy, która odbyła się w ambasadzie RP w Londynie?

Celem konferencji „Sztafeta Enigmy” jest rozpowszechnienie – szczególnie wśród młodej Polonii, ale też i Brytyjczyków – wiedzy na temat udziału Polaków w złamaniu

kodu Enigmy. By jak najwięcej osób miało świadomość, w jaki sposób działania polskich matematyków przyczyniły się do sukcesu aliantów w drugiej wojnie światowej. Inicjatyw przypominających zasługi Polaków powinno być jak najwięcej, bo dzięki temu budujemy pozytywny wizerunek naszego kraju.

Jak przebiegła wizyta w polskiej szkole sobotniej?

Spotkanie z nauczycielami, dziećmi i ich rodzicami było bardzo radosne. Miałem zaszczyt odczytać list skierowany od pary prezydenckiej z życzeniami z okazji Dnia Nauczyciela i wziąłem udział w akademii zorganizowanej przez dzieci. Szkoła im. Heleny Modrzejewskiej realizuje swoją misję dwutorowo: uczy ich nie tylko języka polskiego, polskiej historii i kultury, uczy także patriotyzmu. Od trzech lat organizowany jest tu Konkurs Piosenki Patriotycznej dedykowany żołnierzom wyklętym. To

bardzo ważne, aby młodzi ludzie mieli godne wzorce do naśladowania. Dla uczniów, którzy w najbliższych dniach przyjeżdżają do Warszawy na wycieczkę, przygotowałem niespodziankę: zaproszenie do pałacu prezydenckiego, by poznali jego historyczne wnętrza i rolę, jaką pełni obecnie. Mam nadzieję, że będzie to dla nich niezapomniana wizyta.

Wrażenia z meczu polskiej drużyny siatkarskiej w walce o Puchar Anglii?

Na trybunach panowała niesamowita atmosfera. Kibice przyszli dopingować swoją drużynę całymi rodzinami. Jest to doskonały przykład, jak poprzez sport można budować wspólnotę. Byłem pod wrażeniem zaangażowania zawodników IBB Polonia, którzy znajdują czas, by po pracy trenować siatkówkę.

Wrażenia z meczu są tym bardziej pozytywne, że drużyna IBB Polonia pokonała swojego rywala 3:0. «

Minister Adam Kwiatkowski w Brentford Fountain Leisure Centre na pucharowym meczu IBB Polonia

659-MAKIETA 2 24-43.indd 37

01/11/2016 18:26:18

038

WIELKA BRYTANIA EDUKACJA

Uniwersytet w Oxfordzie

Program Studiów o Współczesnej Polsce rozszerza zasięg

»

Program Studiów o Współczesnej Polsce został powołany w 2012 roku przez należącą do dr. Leszka Czarneckiego Fundację Noble. To pierwszy w historii, realizowany za granicą, interdyscyplinarny projekt tej skali, adresowany do środowisk akademickich, poświęcony Polsce współczesnej i przemianom po ’89 r. Został stworzony jako platforma dyplomacji kulturalnej, dzięki której studiujący na najbardziej prestiżowych europejskich uczelniach przyszli liderzy i decydenci z całego świata, będą mogli poznać Polskę przemian, nie zaś – jak wcześniej – głównie od strony jej trudnej historii.

Przez pierwsze lata projekt realizowany był na Oxfordzie, w St Antony’s College. Dziś rozszerza swoją skalę działania – programami grantowymi, poza Oxfordem, objętych zostanie 5 prestiżowych uczelni: Royal Holloway, University of London; London School of Economics; King’s College London; University of York oraz Queen’s University w Belfaście. Fundacja nawiązuje również współpracę ze School of Slavonic and East European Studies na 659-MAKIETA 2 24-43.indd 38

UCL. Dzięki temu wiedza dotrze do jeszcze szerszego grona studentów z całego świata. W projekt zaangażowane są liczne autorytety, m.in. prof. em. Norman Davies, prof. Jan Kubik i prof. Jan Zielonka. Honorowymi patronami programu są śp. premier Tadeusz Mazowiecki oraz prof. Zbigniew Pełczyński.

Fundacja Noble oraz Program Studiów o Współczesnej Polsce

Fundacja Noble, wcześniej Fundacja Oxford Noble, została oficjalnie powołana w październiku 2012 r. przez dra Leszka Czarneckiego, jednego z liderów polskiego biznesu.

Osią aktywności Fundacji od początku jej istnienia jest idea promowania na świecie wiedzy o Polsce współczesnej, jako dynamicznym, nowoczesnym kraju, poważnym graczu w europejskiej gospodarce, kulturze i polityce. Podstawową płaszczyzną działania jest wspieranie aktywności akademickich i studiów o Polsce na wiodących uczelniach za granicą.

W pierwszym etapie programu Fundacja powołała w 2012 roku Program Studiów o Współczesnej Polsce na Uniwersytecie Oxfordzkim. W latach 2013-2016 w tworzenie Studiów zaangażowani byli wybitni przedstawiciele międzynarodowego świata nauki oraz wielkie autorytety polskiego 20-lecia wolności: po stronie Oxfordu, m.in. związani z St Antony’s College: prof. Timothy Garton Ash, prof. em. Norman Davies oraz prof. Margaret MacMillan, Warden St Antony’s College.

Honorowymi patronami Programu zostali śp. Premier Tadeusz Mazowiecki, postać symboliczna dla sukcesu polskich przemian, oraz prof. em. Zbigniew Pełczyński, wybitny polski profesor Uniwersytetu Oxfordzkiego, przez lata wspierający studiujących tam Polaków.

W ramach Programu zrealizowano szereg wydarzeń adresowanych do międzynarodowej publiczności. Ich tematyka oscylowała wokół zagadnień państwowości, polityki zagranicznej, kultury, współczesnych problemów bezpieczeństwa, a także stojących przed UE i regionem wyzwań 01/11/2016 18:26:20

039 dialogu politycznego. Inicjatywy te gromadziły grono studentów, naukowców, a także przedstawicieli kręgów pozarządowych. W 2015 roku Fundacja nawiązała także współpracę z Polish Studies na Uniwersytecie Cambridge, stając się partnerem zrealizowanej w czerwcu 2015 roku konferencji poświęconej relacjom polskoukraińskim.

Kolejny krok: nowe uczelnie

Po trzech latach funkcjonowania Programu na Uniwersytecie Oxfordzkim, Fundacja Noble zdecydowała się na kolejny krok: rozwinięcie działalności na inne wiodące uczelnie w Wielkiej Brytanii. W tym celu wiosną 2016 roku uruchomiony został drugi etap Programu Studiów o Współczesnej Polsce.

Fundacja rozpisała konkurs grantowy na najciekawsze inicjatywy naukowe, promujące wiedzę o Polsce wśród międzynarodowych liderów opinii. Spośród kilkudziesięciu zgłoszeń, Rada Programu wybrała sześć projektów akademickich reprezentujących różne uczelnie i bardzo szerokie spectrum tematów badawczych – m.in. obronność, media, demokrację, prawo czy reprezentację kobiet.

“Sytuacja w Europie jest coraz bardziej niepokojąca, szczególnie w tak ważnych dziedzinach jak bezpieczeństwo, gospodarka, demokracja, migracja, czy integracja. Narastające problemy trudno rozwiązać bez dostatecznej wiedzy na temat głównych graczy europejskich, w tym Polski. Program studiów sponsorowany przez Noble Foundation w Wielkiej Brytanii ma na celu zdobycie i rozpowszechnienie wiedzy na temat współczesnej Polski i jej rosnącej roli w Europe. Wiodące brytyjskie uniwersytety wezmą udział w tym programie, biorąc pod lupę tak ważne i różne tematy jak polsko-brytyjska współpraca w ramach NATO, reprezentacja parlamentarna kobiet, czy stan publicznych mediów w Polsce” – mówi profesor Jan Zielonka, związany z University of Oxford, Szef Rady Nadzorczej Programu Studiów o Współczesnej Polsce.

Szczegółowy opis zwycięskich projektów znajduje się w załączeniu. Na liście znalazły się: Oxford University – Mosty wiedzy między Polską, Wielką Brytanią i Europą London School of Economics and Political Science (LSE) – Przyszłość mediów publicznych: Polska z porównawczego punktu widzenia 659-MAKIETA 2 24-43.indd 39

Osią aktywności Fundacji od początku jej istnienia jest idea promowania na świecie wiedzy o Polsce współczesnej, jako dynamicznym, nowoczesnym kraju, poważnym graczu w europejskiej gospodarce, kulturze i polityce

Kings College London – Substancjalna reprezentacja kobiet w Polsce Queen’s University Belfast – Wprowadzenie i rozwój gospodarki wolnorynkowej: Wnioski nt. Polski przez pryzmat prawa i polityki konkurencji University of York – Moduł studiów i fundusz badań licencjackich wzmacniających zrozumienie współczesnej historii Polski Royal Holloway, University of London – NATO po Szczycie Warszawskim w 2016 r.: brytyjsko-polski punkt widzenia w kontekście niepewnego środowiska bezpieczeństwa Fundacja nawiązuje również współpracę ze School of Slavonic and East European Studies na UCL. “Społeczność Polska w Wielkiej Brytanii po raz pierwszy wzrosła znacznie po drugiej wojnie światowej, by po emigracji solidarnościowej, a szczególnie po roku 2004, stać się jedną z największych grup etnicznych w tym kraju. Polacy to znacząca cząstka brytyjskiej tkanki społecznej. Stopniowo rosło też zainteresowanie Polską, co obecnie widać wyraźnie w znaczącej liczbie studentów i badaczy zajmujących się polskimi tematami na brytyjskich uczelniach. Wbudowuje się to świetnie w długą tradycję studiów nad Europą Wschodnią, choćby w School of Slavonic and East European Studies, instytucji ze stuletnią tradycją, stanowiącej obecnie część prestiżowego University College London (UCL)” – mówi profesor Jan Zielonka, University College London, Szef Rady Nadzorczej Programu Studiów o Współczesnej Polsce.

Projekty realizowane na wymienionych uczelniach obejmą działania w latach 2016-2018. W przypadku dwóch z nich partnerami uczelni brytyjskich będą pol-

skie uniwersytety – Collegium Civitas i Uniwersytet Warszawski. Zaplanowano bardzo zróżnicowane aktywności, m.in. konferencje naukowe, wykłady, seminaria, warsztaty z udziałem studentów i ekspertów, badania, a także publikacje: książkowe, akademickie i w prasie. Większości działań towarzyszyć będzie szeroka komunikacja – działania promocyjne, nagrania video itd. Co ważne, cały tworzony w ramach grantów zasób badawczy, merytoryczny i publikacje, zasilać będą archiwum Programu Studiów o Współczesnej Polsce, z którego online korzystać będą mogli zainteresowani studenci i akademicy na całym świecie, także poza Europą.«

– Polska znajduje się w wyjątkowym momencie. Możemy być dumni z tego, jak wiele udało nam się osiągnąć.

Jesteśmy silnym graczem w Europie, mamy dynamicznie rosnącą gospodarkę, lepiej niż pozostali, radzimy sobie z kryzysem. Dogoniliśmy peleton i mamy potencjał i energię, by sięgać wyżej. To jest właśnie Polska, którą warto pokazywać światu. Wierzę, że prywatny kapitał ma poważne zobowiązanie wobec Polski, w której dzięki przemianom, mieliśmy szansę budować swoje biznesowe przedsięwzięcia. Dlatego jestem zaszczycony, mogąc dziś wspólnie z największymi autorytetami oraz wielkimi przyjaciółmi Polski, zainaugurować ten wyjątkowy projekt – mówił na inauguracji Programu w 2012 roku dr Leszek Czarnecki, twórca i właściciel Noble Banku, który ufundował powołanie Fundacji Noble i Studiów o Polsce Współczesnej.

01/11/2016 18:26:20

040

TRANSPORT LONDYN

659-MAKIETA 2 24-43.indd 40

01/11/2016 18:26:23

041

659-MAKIETA 2 24-43.indd 41

01/11/2016 18:26:25

042

TRANSPORT LONDYN

Samoloty będą startowały z rampy nad M25

Przygotował Marcin Urban

»

Budowa tunelu pod pasem startowym podniesie i tak już astronomiczne koszty projektu, a ponadto stworzy wąskie gardło na najbardziej zatłoczonym odcinku londyńskiego ringu. Dlatego minister transportu Chris Grayling, który w ubiegłym tygodniu ogłosił, że rząd popiera rozbudowę lotniska Heathrow, opowiedział się jednocześnie za budową pasa startowego w dość karkołomny, ale wykonalny sposób. Droga startowa ma wznosić się pod kątem kilku stopni w kierunku zachodnim, tak, by przejść nad M25 na estakadzie. Samoloty będą startowały „pod górkę” i lądowały „z górki”, co utrudni pracę pilotom, którzy będą musieli brać na to poprawkę w najbardziej niebezpiecznych fazach lotu.

Z szacunkowych obliczeń wynika, że budowa trzeciego pasa na Heathrow pochłonie ok. 18 mld funtów, z czego 5 mld z pieniędzy podatników. Inwestycja będzie się wiązała z koniecznością wyburzenia blisko 800 domów 659-MAKIETA 2 24-43.indd 42

w Harmondsworth. Ich mieszkańcy mają dostać w ramach rekompensaty 25 proc. więcej, niż wynosi rynkowa cena ich nieruchomości. Pod uwagę jest też brana możliwość podwojenia

długości obecnej północnej drogi startowej, ale to mniej prawdopodobna opcja, bo nie przyniesie takiej samej elastyczności w operacjach lotniczych, jak osobny pas.

Fot. The National Archives UK

Trzeci pas startowy lotniska Heathrow, który ma powstać na północ od obecnych, przetnie się z sześciopasmową autostradą M25 – obwodnicą Londynu i najbardziej zatłoczoną drogą szybkiego ruchu w Wielkiej Brytanii. To ogromne wyzwanie dla projektantów, budowniczych i pilotów.

6 pasów startowych na Heathrow w 1955.

01/11/2016 18:26:26

043

659-MAKIETA 2 24-43.indd 43

Jessica Ennis Hill zachęca do jazdy na rowerze Fot. Jordan Mansfield / Getty Images for Santander/TFL

Wybierając do rozbudowy Heathrow, a nie konkurujące z nim Gatwick, rząd kierował się rekomendacją złożonej z ekspertów komisji Davisa, a przede wszystkich korzyściami ekonomicznymi.

Rozbudowa Heathrow przyniesie o kilkadziesiąt miliardów funtów więcej zysków dla gospodarki i budżetu niż budowa drugiego pasa w Gatwick. Rozbudowane Heathrow da zatrudnienie 77 tys. osób.

To dwa razy więcej, niż dałoby powiększone Gatwick.

Decyzja rządu nie jest ostateczna.

Zostaną teraz przeprowadzone konsultacje, które potrwają około roku, po czym końcową decyzję przegłosuje parlament.

Budowa trzeciego pasa na Heathrow zacznie się najwcześniej w 2020 roku i potrwa 5 lat, jeśli inwestycji nie opóźnią zapowiadane przez londyńskie samorządy protesty i pozwy.

To zła decyzja dla Londynu i całej Wielkiej Brytanii – napisał Mer Londynu w oświadczeniu wydanym po ogłoszeniu przez ministra transportu decyzji o rozbudowie lotniska Heathrow.

Trzeci pas startowy będzie miał dewastujący wpływ na jakość powietrza w stolicy. Stężenie rakotwórczego dwutlenku azotu wokół portu już przekracza dozwolone limity – zaznaczył Sadiq Khan.

Podobnego zdania jest jego rywal z kampanii wyborczej Zac Goldsmith, który w ramach protestu przeciwko decyzji swojej własnej partii nieoczekiwanie zrezygnował z mandatu posła.

Decyzję rządu skrytykował także Boris Johnson, minister spraw zagranicznych i były mer Londynu. Jego zdaniem jest bardzo prawdopodobne, że budowa zostanie prawnie zablokowana.

Port lotniczy Heathrow został otwarty w 1946 roku, jako London Airport przebudowany z małego lotniska aeroklubowego. Jego budowa kosztowała wówczas 20 mln funtów. Pierwszym samolotem, który z niego wystartował, był przerobiony na cele cywilne bombowiec Lancaster. W ciągu dekady port osiągnął przepustowość 2 mln pasażerów. W latach 50. posiadał aż 6 pasów startowych, które później przebudowano na drogi dojazdowe i płyty postojowe, a także wydzielono miejsce pod 5 terminali i hale cargo. W 2015 Heathrow obsłużyło rekordową liczbę 75 mln pasażerów, co stawia je na 6. miejscu w rankingu największych portów lotniczych świata. «

Już 4 tys. rowerów z miejskich wypożyczalni zostało wyposażonych w laserowe światełka wyświetlające na jezdni, przed jadącym rowerzystą kontur roweru. Urządzenie o nazwie Blaze Laserlight poprawia bezpieczeństwo cyklistów po zapadnięciu zmroku.

Do korzystania z miejskich rowerów zachęcała utytułowana brytyjska wieloboistka Jessica Ennis Hill. Sportsmenka przejechała z grupą rowerzystek nowo

wybudowaną rowerostradą wschód – zachód.

W ciągu najbliższych 9 miesięcy laserowe światła zostaną zamontowane we wszystkich jednośladach, których w wypożyczalniach jest 11,5 tys. W przyszłym roku rozpocznie się wymiana najstarszych rowerów na nowszy, lżejszy model. Będzie on już fabrycznie wyposażony w laserowe światełko. Rocznie ma być wymienianych pół tysiąca rowerów.

Nowoczesność wkroczyła do tradycyjnych taksówek.

Od 31 października wszystkie tradycyjne londyńskie taksówki akceptują płatność kartami, w tym zbliżeniowymi. Transport for London nałożył na taksówkarzy obowiązek wyposażenia się w terminale do przyjmowania płatności bezgotówkowych. Dotychczas takie urządzenia miała tylko część z nich.

Kierowcy taksówek przestali pobierać dodatkową opłatę za płatność kartą, która wynosiła 1 funta lub 10 proc. kosz-

tów przejazdu. Koszty operacji kartami zostały wliczone w podwyższoną o 20 pensów (do 2,60 funta) opłatę początkową za kurs.

Do końca roku taksówkarze mogą korzystać z urządzeń podawanych klientom przez okienko. Od stycznia czytnik kart będzie musiał być na stałe zamontowany w przedziale pasażerskim.

Po Londynie jeździ ponad 22 tys. tradycyjnych taksówek.

01/11/2016 18:26:27

044

CAFÉ COOLTURA LONDYN

COOLTUR POLECA A

ŚWIĘTA NA LEICESTER SQUARE 659-MAKIETA 3 44-67.indd 44

01/11/2016 18:26:31

Artwork by Nuffsed.co.uk

045

Przygotował Marcin Urban 11.11. – 08.01.2017. Leicester Square, Londyn. Stacja: Leicester Square. Kiermasz i grota św. Mikołaja otwarte: pon. – pt. 12:00 – 22:00, sob. – niedz. 10:00 -22:00. Bilety: kiermasz – wstęp wolny, grota św. Mikołaja – od £10, La Soirée – od £38.50 www.christmasinleicestersquare.com Leicester Square – miejsce filmowych premier zamieni się w wielki, bożonarodzeniowy kiermasz z namiotem cyrkowym i grotą, w której św. Mikołaj będzie rozdawał prezenty.

W namiocie będzie można obejrzeć przedstawienia cyrkowców z popularnej grupy La Soirée, w skład której wchodzą m.in.

Ursula Martinez, The English Gents i Captain Frodo. Wydarzenie organizuje Underbelly, która dostała główną nagrodę w konkursie UK Festival Awards 2014, za przygotowanie podobnej, świątecznej atrakcji w Edynburgu. Co ciekawe, ta sama firma jest głównym producentem londyńskiej parady Pride in London, w której biorą udział osoby o różnej orientacji seksualnej.

659-MAKIETA 3 44-67.indd 45

01/11/2016 18:26:32

046

CAFÉ COOLTURA LONDYN

wystawy » REGENT STREET MOTOR SHOW 05.11. Regent Street, Londyn. Stacja: Oxford Circus, Piccadilly Circus. Otwarte: 10:30 - 16:00. Wstęp wolny regentstreetmotorshow.com Na długości 1 mili zostanie zaprezentowanych 125 samochodów – od najstarszych, przez zabytkowe pojazdy wyścigowe, po najnowsze, elektryczne dwuślady, z którymi będzie można zapoznać się w wydzielonej strefie niskiej emisji. Organizatorzy przygotowali też pokazy, konkursy i rozrywkę dla całych rodzin.

» SOUTH AFRICA THE ART OF A NATION 27.10. – 26.02.2017. British Museum, Great Russell Street, Londyn WC1B 3DG. Stacja: Holborn, Tottenham Court Road. Otwarte codziennie 10:00 – 17:30, w pt. do 20:30.

Bilety: £12 www.britishmuseum.org

© Man Ray Trust/ADAGP, Paris and DACS, London 2016

Wystawa pokazuje historię południowej Afryki na przestrzeni kilku tysięcy lat. Zobaczymy tu pierwsze ślady ludzkiej aktywności, takie jak ręcznie robione ozdoby i narzędzia z kamieni, najstarsze znalezione rzeźby, przykłady sztuki kolonialnej z XVII wieku i prace współczesnych afrykańskich artystów, inspirowane polityką apartheidu. British Museum zaprasza na inspirującą podróż w czasie.

»

THE RADICAL EYE: MODERNISTYCZNE FOTOGRAFIE Z KOLEKCJI ELTONA JOHNA

10.11. – 07.05.2017. Tate Modern, Bankside, Londyn SE1 9TG. Stacja: Blackfriars, Southwark.

Otwarte: pt. – sob. 10:00 – 22:00, niedz. – czw.

10:00 – 18:00. Bilety: £16.50 www.tate.org.uk To jedna z nielicznych okazji by zobaczyć fotografie, które w bogatej kolekcji zgromadził brytyjski piosenkarz Elton John. Na ekspozycję wybrano 150 zdjęć 70 artystów z lat 19201950. Wszystkie są zaliczane do modernizmu.

Największą atrakcją wystawy jest seria portretów autorstwa Mana Raya, wśród nich Matisse’a, Picassa i Bretona. Elton John ma w swoich zbiorach także zdjęcia takich artystów jak Brassai, Imogen Cunningham, André Kertész, Dorothea Lange, Tina Modotti i Aleksandr Rodchenko.

Man Ray 1890-1976, Glass Tears

659-MAKIETA 3 44-67.indd 46

01/11/2016 18:26:34

047 teatr » BEAUTIFUL – THE CAROLE KING MUSICAL Aldwych Theatre, 49 Aldwych, Londyn WC2B 4DF. Stacja: Temple. Spektakle: pon. i śr. – sob. 19:30, dodatkowo wt. i czw. – sob. 14:30. Bilety: od £15 beautifulmusical.co.uk Carole King była zwykłą dziewczyną z niezwykłym talentem. Mając zaledwie 17 lat przetarła sobie drogę do wytwórni płytowych, komponując przebój „Will you love me tomorrow”. Trzy lata później pisała piosenki dla największych gwiazd rock ‘n’ rolla, w tym dla Arethy Franklin i The Monkees. Największym wyzwaniem przed jakim stanęła było jednak wykorzystanie swojego głosu i solowe wejście na scenę. W rolę Carole King wciela się Cassidy Janson. W pozostałych rolach występują: Alan Morrissey, Lorna Want i Ian McIntosh.

» AMADEUS National Theatre, Upper Ground, Londyn SE1 9PX. Stacja: Waterloo. Spektakle: patrz stron teatru. Bilety: od £15 www.nationaltheatre.org.uk

Fot. Marc Brenner

Młody Wolfgang Amadeusz Mozart przyjeżdża do Wiednia zdeterminowany, by wykorzystać swój muzyczny talent.

Dostrzega to kompozytor Antonio Salieri, który może mu pomóc, ale też zaszkodzić. Targany zazdrością mentor zaczyna z Mozartem wojnę w białych rękawiczkach.

» THE ROYALE 3 – 26.11. The Tabernacle, 34-35 Powis Square, Londyn W11 2AY. Stacja: Ladbroke Grove. Spektakle: pon. – sob.

19:30, w sob. dodatkowo 14:30. Bilety: od £15 www.bushtheatre.co.uk Osadzona w bokserskim ringu i opowiedziana w sześciu rundach historia boksera Jacka Johnsona, który na początku XIX wieku był jednym z pierwszych czarnoskórych pięściarzy na zdominowanych przez białych ringach. Jego przykład posłużył autorom sztuki do głębszych rozważań na temat rasizmu i roli bohaterów we współczesnym społeczeństwie.

W jednej z głównych ról występuje Patrick Drury znany z telewizyjnych seriali „Ripper street” i „The crown”.

Sztuka jest gościnnie wystawiana w The Tabernacle w Notting Hill z powodu remontu Bush Theatre.

659-MAKIETA 3 44-67.indd 47

01/11/2016 18:26:39

048

CAFÉ COOLTURA londyn

kino » OSTATNIA RODZINA Od 04.11. Dramat, Polska. Reż. Jan P. Matuszyński, wyst. Andrzej Seweryn, Dawid Ogrodnik, Aleksandra Konieczna, Andrzej Chyra Film opowiada historię rodziny Beksińskich: Zdzisława – jednego z najbardziej cenionych a zarazem kontrowersyjnych malarzy polskich końca XX wieku, oraz Tomasza – wyjątkowego dziennikarza muzycznego, prezentera radiowego i tłumacza języka angielskiego. Film został nagrodzony na festiwalach w Gdyni i Locarno. „Ostatnia rodzina” jest wyświetlana w kinach sieci Odeon w Wielkiej Brytanii i Irlandii.

» A STREET CAT NAMED BOB Od 04.11. Dramat, UK. Reż.

Roger Spottiswoode, wyst. Luke Treadaway, Ruta Gedmintas, Joanne Froggatt, Anthony Head, kot Bob Bezdomny narkoman James Bowen (Luke Treadaway) dostaje ostatnią szansę od pracownicy socjalnej Val (Joanne Froggatt) na wyjście z trudnej sytuacji.

James zaczyna grać na ulicy w Covent Garden, ale nikt nie zwraca na niego uwagi. Wszystko się zmienia, gdy pewnego dnia spotyka na swojej drodze Boba – rudego kota.

659-MAKIETA 3 44-67.indd 48

01/11/2016 18:26:40

049 » NOCTURNAL ANIMALS Od 04.11. Thriller, USA. Reż.

Tom Ford, wyst. Amy Adams, Jake Gyllenhaal, Michael Shannon, Aaron Taylor-Johnson, Isla Fisher, Armie Hammer Właścicielka galerii (Amy Adams) jest opętana powieścią swojego byłego męża (Jake Gyllenhaal), która jej zdaniem ma osobiste przesłanie i jest zapowiedzią nadchodzącej zemsty.

» THE ACCOUNTANT Od 04.11. Sensacyjny, USA. Reż.

Gavin O'Connor, wyst. Ben Affleck, Anna Kendrick, Jon Bernthal, J.K.Simmons Obdarzony większym talentem do analizowania liczb niż rozmawiania z ludźmi księgowy Christian (Ben Affleck) zaczyna współpracować z firmą zajmującą się robotyką. Wkrótce odkrywa prawdziwy obraz sytuacji finansowej organizacji.

» MY FERAL HEART Od 04.11. Dramat, UK. Reż. Jane Gull, wyst. Steven Brandon, Shana Swash, Will Rastall, Pixie Le Knot Luke, młody chłopak z zespołem Downa trafia w nowe środowisko, od którego dostaje niespodziewane wsparcie. Wszystko ma jednak swój koniec i sielanka przerodzi się wkrótce w prawdziwy dramat. „My feral heart” to kameralny dramat, pokazywany na festiwalach, poświęcony codziennym zmaganiom osób niepełnosprawnych.

659-MAKIETA 3 44-67.indd 49

01/11/2016 18:26:41

050

CAFÉ COOLTURA LONDYN

koncerty » KRZYSZTOF URBAŃSKI 12.11. Godz. 20:30. Jazz Cafe POSK, Polski Ośrodek Społeczno – Kulturalny, 238246 King St, Londyn W6 0RF. Stacja: Ravenscourt Park.

Bilety: £10 www.urbanskimusic.com

»

PRL LIVE MUSIC 2016: DŻEM, MICHAŁ SZPAK I VARIUS MANX Z KASIĄ STANKIEWICZ

26.11. Godz. 18:00, O2 Shepherd’s Bush Empire, Shepherd’s Bush Green, Londyn W12 8TT. Stacja: Shepherd’s Bush. Bilety: od £25 www.prllivemusic.co.uk www.10lat.co.uk

Krzysztof Urbański to wirtuoz saksofonu, obecnie mieszkający w Wielkiej Brytanii. Zwycięzca wielu międzynarodowych konkursów oraz laureat licznych prestiżowych nagród. Artysta zaprezentuje ze swoją grupą Urban Jazz Society świeże brzmienia jazzu z elementami hip hopu, urban i r’n’b.

» EUROPE 12.11. Godz. 19:00. Roundhouse, Chalk Farm Rd, Londyn NW1 8EH. Stacja: Chalk Farm. Bilety: £30

» NOUVELLE VAGUE 15.11. Godz. 19:00. O2 Forum Kentish Town. 9-17 Highgate Rd, Londyn NW5 1JY. Stacja: Kentish Town. Bilety: od £32.25

» ROD STEWARD 22-25.11. Godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn.

Stacja: North Greenwich. Bilety: od £62.50

» JACK GARRATT 23-24.11. Godz. 19:00. Eventim Apollo, 45 Queen Caroline Street, W6 9QH Londyn, Stacja: Hammersmith. Bilety: £23.75

» PASSENGER 25 - 26.11. Godz. 19:00. Eventim Apollo, 45 Queen Caroline Street, W6 9QH Londyn, Stacja: Hammersmith. Bilety: £29.50

»

BUGGE WESSELTOFT RESIDENCY – BEADY BELLE + ISABEL SÖRLING’S FARVEL

18.11. Godz. 19:30. Kings Place (hall one), 90 York Way, Londyn N1 9AG. Stacja: King’s Cross. Bilety: od £14.50 www.beadybelle.com Międzynarodowa gwiazda nu-jazzu, Beady Belle, słynna z charyzmatycznych i pełnych energii występów na żywo, wystąpi na jednym z koncertów London Jazz Festival 2016, który potrwa od 11 do 20 listopada.

659-MAKIETA 3 44-67.indd 50

01/11/2016 18:26:44

051 » SIMPLY RED

» THE HUMAN LEAGUE

27.11. Godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £56

13.12. Godz. 19:30. Royal Festival Hall, Southbank Centre, Belvedere Rd, Londyn SE1 8XX. Stacja: Waterloo. Bilety: od £30

» RED HOT CHILI PEPPERS 05-06.12 i 18.12. Godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn.

Stacja: North Greenwich. Bilety: od £50

» BOY GEORGE AND CULTURE CLUB

Fot. David Ramos/Getty Images

14.12. Godz. 18:30. SSE Wembley Arena, Arena Square, Engineers Way, Londyn HA9 0AA. Stacja: Wembley Stadium. Bilety: od £50

» STATUS QUO

» DEPECHE MODE

11.12. Godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £48

03.06. Godz. 19.30 TBC. Stadion olimpijski, Queen Elizabeth Olympic Park, Londyn E20 2ST. Stacja: Stratford. Bilety: od £40

01-03.12. Godz.

19:00. SSE Wembley Arena, Arena Square, Engineers Way, Londyn HA9 0AA. Stacja: Wembley Stadium. Bilety: od £25

» BLACK SABBATH 29 i 31.01. Godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn.

Stacja: North Greenwich. Bilety: od £60

» GREEN DAY

» PHIL COLLINS 4-9.06.2017. Godz. 19:00. Royal Albert Hall, Kensington Gore, Londyn SW7 2AP. Stacja: South Kensington. Bilety: tylko ze zwrotów Fot. Stephen Lovekin/Getty Images

» THE CURE

08.02. Godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: tylko ze zwrotów

» TANITA TIKARAM

Fot. Gustavo Caballero/Getty Images

24.02. Godz. 19:30. Barbican Hall, Silk St, Londyn EC2Y 8DS. Stacja: Barbican. Bilety: od £28

659-MAKIETA 3 44-67.indd 51

» IRON MAIDEN 27.05. Godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: tylko ze zwrotów

» GREEN DAY 01.07. Godz. 13:00. Hyde Park, Bayswater, Londyn W2 2UH. Stacja: Hyde Park Corner.

Bilety: od £62.50

01/11/2016 18:26:49

052

CAFÉ COOLTURA koncert

Krzysztof Urbański & Urban Jazz Society w Jazz Cafe POSK! Krzysztof Urbański to wirtuoz saksofonu, obecnie mieszkający w Wielkiej Brytanii. Zwycięzca wielu międzynarodowych konkursów oraz laureat licznych prestiżowych nagród – m.in. zwycięzca Taichung International Saxophone Competition na Tajwanie oraz Sax Idol International Saxophone Competition w Chicago USA. Tomasz Furmanek

»

Amerykański Thelonious Monk Institute rekomenduje go jako jednego znajciekawszych saksofonistów jazzowych młodego pokolenia na świecie. Artysta wraz ze swoją grupą Urban 659-MAKIETA 3 44-67.indd 52

Jazz Society wystąpi w Jazz Cafe POSK w sobotę 12 listopada, gdzie zaprezentuje świeże brzmienia jazzu z elementami hip hopu, urban i r’n’b.

Publiczność Jazz Cafe POSK miała możliwość zapoznania się z wybitnym talentem Krzysztofa Urbańskiego

w listopadzie ubiegłego roku, kiedy to muzyk wraz ze swoim doskonałym zespołem The Urban Jazz Society po raz pierwszy wystąpił w polskim klubie w Londynie, prezentując owacyjnie przyjęty przez publiczność koncert, który był równocześnie częścią 01/11/2016 18:26:51

053 oficjalnego programu London Jazz Festival 2015.

Muzyka, ktorą ten niekwestionowany mistrz saksofonu zaprezentował wtedy wraz ze swoją grupą złożoną z wybitnych brytyjskich muzyków, pochodziła w większości z ubiegłorocznego albumu Urbańskiego, zatytułowanego „History of tomorrow” i była odzwierciedleniem tego, co muzyk chciał muzycznie powiedzieć w tamtym czasie, kiedy skupiał się, jak sam to określa: „na współczesnym swingu, czyli na hip hopie i r’n’b – co interesuje w szczególności młode środowiska muzyków”. Mieliśmy niekłamaną przyjemność zapoznania się ze swieżymi brzmieniami muzyki jazzowej, brzmieniami aktualnymi i oryginalnymi, z muzyką reagujacą na i odbijającą dźiwiękową współczesność, jednocześnie zachowującą szacunek dla jazzowej tradycji i uwzgledniającą ją.

Koncert ten zaspokoił gusta najbardziej wybrednych wielbicieli jazzu i dobrej muzyki oraz rozbudził apetyt na więcej – po koncercie padały liczne pytania o to, kiedy odbędzie się następny.

Wielu słuchaczy prosiło, aby nie kazać im zbyt długo czekać.

Minął rok, w którym wiele się u Krzysztofa Urbańskiego działo. Kilka mięsięcy spędzł na tworzeniu repertuaru na nową płytę, która niebawem zostanie nagrana. Pomoże w tym stypendium od Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, przyznane Urbańskiemu na ten cel jako artyście, który w sposób żywy i organiczny promuje i kultywuje polską sztukę i jej bogate tradycje. Artysta koncertował na Taiwanie, był przewodniczącym jury pdczas międzynarodowego konkursu saksofonowego Taichung International Saxophone Competition 2016, koncertował też sporo w Europie oraz nagrał kilka albumów, m. in. z Andy Scott & Group S, który to album będzie miał premierę w listopadzie tego roku.

W grudniu wyrusza w trasę po Azji; będzie tam również przewodniczącym jury podczas saksofonowego kongresu The First Asian Saxophone Congress, gdzie wystąpi jako gość z big-bandem, poprowadzi warsztaty saksofonowe, masterclass oraz będzie nauczycielem dla najbardziej uzdolnionych studentów. Ostatnio przyjął ofertę prowadzenia klasy saksofonu w Ampleforth College. Poza tym koncertuje w Londynie 659-MAKIETA 3 44-67.indd 53

i gra z wieloma różnymi muzykami – o czym wypowiada się w następujących słowach: „Daje mi to ogromną satysfakcję, gdyż to wszystko przyczynia się do mojego rozwoju, jako muzyka i jako człowieka. Cały czas jestem studentem w procesie studiowania tej pięknej, złożonej dziedziny sztuki, jaką jest muzyka”.

Krzysztof Urbański urodził się w Tczewie na północy Polski. Jako dzieciak, ktoremu rodzice starali się zagospodarować wolny czas, miał do wyboru muzykę albo piłkę nożną. Twierdzi, że wybrał wtedy piłkę. Jednak nie da się podobno uniknąć przeznaczenia – poszedł kiedyś na próbę orkiestry i przeżył olśnienie! Zafascynowało go brzmienie, dźwięk i jego ogromna siła.

Intuicyjnie wybrał saksofon jako instrument dla siebie: „Wydawało mi się, że poprzez ten instrument będę w stanie mówić to, co chciałbym ewentualnie powiedzieć”.

Dorastając w latch 80. i 90. w Polsce, miał dostęp do trzech głównych audycji radiowych poświęconych jazzowi. Paweł Brodowski i Jan Ptaszyn Wróblewski – to były jego encyklopedie muzyczne, jak sam dzisiaj stwierdza. Mieszkając na Pomorzu, miał też szansę słuchania audycji Przemka Dyjakowskiego w Radiu Gdańsk: „to też była kopalnia wiedzy”. „Nagrywałem każdą audycję, gdyż były emitowane dość późno, a ja musiałem chodzić do szkoły, następnie przesłuchiwałem je. Czasem chowałem się w szafie, żeby nie iść do szkoły, żeby móc przesłuchać audycję z dnia poprzedniego”.

Dojrzewał przy takich muzykach, jak Bud Powell, Joe Henderson, Herbie Hancock , Joe Lovano czy John Coltrane, ale głównie był zainteresowany jazzem, który wywodzi się z tradycji bluesa i spiritual. Dziś mówi: „Zawsze byłem w stanie powiedzieć, czy dany muzyk słuchał i grał z szacunkiem dla tej tradycji i czy jego gra jest swingowa, bluesowa – miało to dla mnie ogromne znaczenie”.

A jaka będzie ta nowa płyta, która niebawem zostanie nagrana? Będzie na pewno trochę bardziej akustyczna niż poprzednia, może trochę bardziej improwizowana, a założeniem Krzysztofa Urbańskiego i jego muzyków jest osiągnięcie oryginalnego i świeżego brzmienia kwintetu i kwartetu jazzowego.

Koncert w Jazz Cafe POSK już w sobotę 12 listopada. Czy ci, którzy zakochali się w jego muzyce podczas ubiegłorocznego London Jazz Festival, będą mogli odnaleźć w repertuarze, który muzycy przedstawią w tym roku, tę samą interakcję ze współczesnością, tę jakość, ktora czyni muzykę Urbańskiego aktualną, oryginalną i „bardzo jego”? Na to pytanie artysta odpowiada zdecydowanie: „Tak, oczywiście.

My odzwierciedlamy czasy, w ktorych żyjemy, improwizujemy i opowiadamy historie, które dotykają nas tu i teraz, dotykają tego, co nas otacza i o czym myślimy, i z czym się zmagamy na co dzień. Wiadomo jednak, że wszystkie aspekty tradycji języka jazzu, tak bardzo ważnej dla mnie, będą zachowane.

No i melodia, która jest bardzo istotnym elementem mojej muzyki i ogólnie tego, co słyszę w muzyce. Zawsze chciałem grać muzykę, która będzie połączeniem i obrazem wielu moich doświadczeń, nie tylko muzycznych. A największą nagrodą dla mnie jest zainteresowanie i radość z muzyki, którą dostrzegam u słuchacza”. «

Krzysztof Urbański & Urban Jazz Society wystąpią w sobotę 12 listopada 2016 w Jazz Cafe POSK w składzie: Krzysztof Urbański – saksofon, David Preston – gitara, John Turville – fortepian, Will Harris – bas oraz Sam Gardner – perkusja.

Drzwi otwarte: 19:30 Rozpoczęcie koncertu: 20:30 Bliety: £10 przy wejściu lub na www.wegottickets.com

Więcej na:

urbanskimusic.com

01/11/2016 18:26:51

054

CAFÉ COOLTURA WYDARZENIA

659-MAKIETA 3 44-67.indd 54

01/11/2016 18:26:52

055

659-MAKIETA 3 44-67.indd 55

01/11/2016 18:26:57

056

CAFÉ COOLTURA Fashion week

Customised Adidas NMD by Zulu Kuki

659-MAKIETA 3 44-67.indd 56

01/11/2016 18:26:57

057

Zdjęcia: Michał Chojnacki, Filip Blank

»

W ramach imprezy Adidasa „Originals x Boiler Room”, powstała galeria „custom” butów NMD (ang. custom – spersonalizowanie, nadanie charakteru osobistego), według projektów Zulu Kuki.

Początkowo urzeczywistnione miały być tylko trzy projekty, lecz przeciek mówiący o współpracy Adidasa z BAPE pokrzyżował plany ekipie Kukiego. Po co robić „custom” buta, który zaraz się pojawi ? Nawet jeżeli projekt Zulu Kuki

659-MAKIETA 3 44-67.indd 57

pokaże się przed jakimkolwiek wyciekiem, to i tak nie ma to najmniejszego sensu. Chodziło o to, by ubrać but w nowe możliwości i sprawdzoną estetykę.

Tak więc zaczęło się projektowanie i szukanie rozwiązań, które poza grafiką komputerową mają rację bytu w świecie realnym. Pomalować buta to za mało. Zacząłem rozmyślać, które wersje NMD da się pociąć, na których coś wgrzać. W kilku wypadkach dochodziło do odpruwania tylnej taśmy na rzecz wszycia nowej, specjalnie tkanej na cele tego projektu. »

01/11/2016 18:26:58

058

CAFÉ COOLTURA FASHION WEEK

659-MAKIETA 3 44-67.indd 58

01/11/2016 18:27:02

059

Finalnie pokazane zostały efekty wcześniejszych projektów, ubrane w estetykę marek:  Gosha Rubchinskiy  Alpha Industries  MISBHV  1991international  Backyard Cartel x Zulu Kuki  Backyard Cartel  INTRUZ  Femi Pleasure

Wszystko przygotowane w formie projektów na długo, długo przed wystawą. Buty zostały pomalowane przez Kubę Feldzensztajna. Niektóre uległy lekkim zmianom. Na wystawie natomiast zostały zaprezentowane w gablotach, w których tłem były zdjęcia Michała502, wykonane na terenie miasta Warszawa. Wszystko razem stworzyło spójny klimat.

Wystawa odbyła się w Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie. W sali wyłożonej matą wygłuszającą, powieszono wielki 659-MAKIETA 3 44-67.indd 59

neon NMD oraz kilka najnowszych modeli NMD Adidas, plus dwie ściany z projektami od Kukiego.

Największą atmosferę stworzyli ludzie. Ta niesamowita moc, towarzysząca odwiedzinom galerii! Część tylko „wskoczyła i wyskoczyła”, udając się na koncerty. Inni przyjechali specjalnie spoza Warszawy. – Jarałem się każdym momentem, gdy ktoś przekroczył próg galerii i zawiesił oko na kilka minut na projektach. Nie wspomnę już o tych, z którymi przegadaliśmy naprawdę sporo.

Dziękuję Wam za obecność! – pisał Zulu Kuki na swojej stronie internetowej. « Więcej na:

Więcej na: ZuluKuki.com ZuluKuki.com Insta/Kuba_NNJL / Kuba_NNJL Insta/Michal502 / Michal502 Insta/FilipBlank

/ FilipBlank

01/11/2016 18:27:05

060

CAFÉ COOLTURA Wielka Brytania od kuchni

Palenie „guyów”

W 1604 roku grupa katolickich dysydentów, pragnąca powrotu starego porządku, postanowiła uknuć spisek przeciwko panującemu królowi Jakubowi I. Zdecydowano zabić króla wraz z następcą i wszystkimi członkami parlamentu, na pierwszym jego posiedzeniu w dniu 5 listopada.

659-MAKIETA 3 44-67.indd 60

01/11/2016 18:27:06

061 SERGIUSZ HIERONIMCZAK sergiusch72@yahoo.co.uk

»

Spiskowcy pod przywództwem Roberta Catesby’ego wynajęli piwnicę pod Izbą Lordów i wypełnili ją 36 beczkami prochu. Za dostarczenie go odpowiadał niejaki Guy Fawkes, zasłużony wojownik, przeciw reformacji. Guy Fawkes był również pierwszym, którego złapano, bo oczywiście zamach się nie udał. Znalazł się zdrajca. Większość spiskowców osądzono i poddano wyszukanym torturom. 30 i 31 stycznia 1606 r. na dziedzińcu Placu Westminsterskiego, na stosach drewna, powieszono 8 spiskowców, a wśród nich Guya Faweksa.

Najpierw wydarto im wnętrzności, a na koniec ciała poćwiartowano.

5 listopada ustanowiono w Anglii Dniem Dziękczynienia oraz Dniem Radości Narodowej. Potocznie określa się go jako Guy Fawekes Day. Z tej okazji odbywają się pokazy ogni sztucznych i fajerwerków, a popularny obyczaj nakazuje palenie „guyów” – figurek przedstawiających katolickiego zamachowca.

Tradycyjnie, jak przy innych okazjach, mieszkańcy Wysp mają kolejną okazję do urządzania party. W tym kraju wszystko jest okazją do urządzenia imprezy. Wesele, pogrzeb, urodziny to za mało. Każda okazja jest dobra.

Wyobraźmy sobie, że np. dostajemy zaproszenie na party z okazji 1 maja.

Tradycyjnie polską potrawą byłaby pewnie oranżada i cukrowa wata, bo co kraj to obyczaj. Z drugiej jednak strony, Anglicy, choć powszechnie uważani za sztywniaków, pielęgnują swoje zwyczaje i każda okazja ma swoje potrawy.

659-MAKIETA 3 44-67.indd 61

Niestety, angielskie tradycyjne dania różnią się od znanych nam przysmaków i wyrastają z zupełnie innej tradycji. Dobrze zatem jest wiedzieć co jadają, choć nie zawsze musi nam smakować.

Specjałem związanym z dniem Guya Faweksa jest parkin. To rodzaj placka z dużą ilością korzennych przypraw i płatków owsianych. Oryginalne jego pochodzenie sięga czasów Wikingów. Tradycyjnie przyrządzany był na święto boga gromów – Thora. Parkin pochodzi z północnej Anglii. Głównym składnikiem jest imbir, dlatego parkina można nazwać też „ginger cake’em”. Jednak dla wtajemniczonych cenną wiedzą jest to, że to dwa

różne placki. Nie wiadomo, dlaczego właśnie parkin stał się ciastem związanym z Bonfire Night, ale sztuczne ognie połączone ze świętowaniem ku czci boga gromów Thora mogą mieć swoje uzasadnienie.

St Peter's School w Yorku jest jedynym miejscem, gdzie nie jada się parkina. Jest to szkoła, którą ukończył sławny Guy Faweks, a więc nie przystoi.

Myślę też, że warto by się zastanowić nad hucznym celebrowaniem Bonfire Night. Planowany zamach miał obalić reformację w Anglii. Jako katolicy, przynajmniej zdeklarowani, powinniśmy raczej być po stronie biednego Faweksa... «

Parkin /przepis z książki Jamesa Martina/ SKŁADNIKI: 170 g mąki pszennej 1 łyżeczka proszku do pieczenia 1 łyżeczka przyprawy do piernika 3 łyżeczki mielonego imbiru 2 łyżeczki mielonej gałki muszkatołowej 1/4 łyżeczki soli 120 g płatków owsianych (bardzo drobnych, np. błyskawicznych) 150 g masła 250 g golden syrup (można zastąpić miodem – sztucznym lub prawdziwym albo syropem kukurydzianym) 75 g black treacle (można zastąpić melasą) 150 g cukru brązowego (dark muscovado) 2 jajka 25 ml mleka

SPOSÓB PRZYRZĄDZENIA: Formę o wymiarach 20x30cm wysmarować masłem, wyłożyć papierem do pieczenia. Piekarnik nagrzać do temperatury 140ºC. Suche składniki wymieszać w misce. Masło, golden syrup, treacle i cukier umieścić w garnuszku i podgrzewać do czasu rozpuszczenia wszystkich składników.

Lekko przestudzić, połączyć z suchymi składnikami. Jajka ubić trzepaczką, wymieszać z mlekiem, dodać do ciasta. Ciasto wylać do przygotowanej wcześniej blachy i piec 1 – 1 i 1/4 godziny. Ostudzić w formie. Pokroić na kwadraty.

Smacznego!

01/11/2016 18:27:08

062

CAFÉ COOLTURA ZDROWIE I URODA

Program masowych szczepień przeciwko grypie dla dzieci i kobiet w ciąży

»

Public Health England (PHE) i NHS, oddział w Anglii, właśnie rozpoczęły program masowych szczepień przeciwko grypie dla dzieci i kobiet w ciąży („Stay well this winter”). Kampania ma na celu zachęcenie kobiet w ciąży i rodziców dzieci do szczepień. Rodzice i opiekunowie są zobowiązani do pomocy swoim dzieciom i powinni chronić je przed grypą w sezonie zimowym, dlatego w tym roku program obejmuje najliczniejszą grupę dzieci, aż do klasy 3.

W związku z programem szczepień, na portalach społecznościowych pojawiło się wiele dyskusji na ten temat.

659-MAKIETA 3 44-67.indd 62

Dziś rozmawiamy z wybitną znawczynią tematu – prof. dr hab. Lidią Brydak, która badaniu wirusa grypy poświęciła ponad 40 lat swojego życia. Prof. dr hab. Lidia B. Brydak, kierownik Krajowego Ośrodka ds. Grypy, w Narodowym Instytucie Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny w Warszawie, obala mity dotyczące szczepionek i wyjaśnia, dlaczego tak ważne jest ich stosowanie każdego roku.

Gosia Szwed: Uważa pani, że jedyną skuteczną ochroną przed grypą jest szczepionka i powinno się ludzi szczepić przymusowo. Dlaczego?

Prof. Brydak: Szczepionka przeciwko grypie redukuje śmiertelność i zapadalność na ciężkie schorzenia pogrypowe. Ze względu na zmienność wirusa grypy nie jesteśmy w stanie jej wykorzenić, ale możemy jej skutecznie zapobiegać. Jedyną i najtańszą metodą zapobiegania grypie jest profilaktyka za pomocą szczepień.

Moim zdaniem obowiązkowo powinny być szczepione następujące osoby: ludzie z grupy podwyższonego ryzyka bez względu na wiek, dzieci od 6 miesiąca życia wzwyż, pracownicy ochrony zdrowia, kobiety w ciąży oraz osoby powyżej 65 lat i osoby cierpiące 01/11/2016 18:27:09

063

Prof. dr hab. Lidia B. Brydak

na chroniczne choroby, szczególnie problemy związane z sercem i płucami.

Wielu lekarzy twierdzi, że grypa jest chorobą samoustępującą, wystarczy leczenie objawowe i nie ma się czego obawiać jeśli pozostanie się w łóżku, żeby nie doszło do powikłań. Czy w takim razie warto narażać dzieci na skutki uboczne szczepionki, jeśli grypa ustępuje sama?

Nie u wszystkich osób dochodzi do powikłań pogrypowych, ale to zależy od wielu czynników. Proponowałabym tym lekarzom zapoznanie się materiałami WHO-ACIP oraz z 14 rekomendacjami międzynarodowych towarzystw naukowych dotyczących szczepień przeciwko grypie, odwiedzenie domów dla przewlekle chorych i sprawdzenie ich dokumentacji medycznej, oraz z jakiego powodu tam przebywają. Proponowałabym również porozmawiać z rodzinami osób, których bliscy zmarli z powodu powikłań pogrypowych.

Czy szczepionka może spowodować zachorowanie na grypę?

Nie, nie może. Rekomendowana przez WHO-ACIP inaktywowana szczepionka przeciwko grypie zawiera jedynie fragment wirusa grypy i nie jest w stanie nas zakazić ani wywołać grypy.

Szczepionki tego typu dają najmniej niepożądanych odczynów poszczepiennych, może pojawić się lekki dyskomfort w postaci zaczerwienionego miejsca po szczepionce, lekko podwyższona temperatura i ból mięśni, który znika po paru lub kilkunastu godzinach.

Istnieje obiegowa opinia, że na grypę nie ma sensu się szcze-

659-MAKIETA 3 44-67.indd 63

Grypa jest chorobą sezonową i co sezon epidemiczny eksperci WHO ustalają skład antygenowy szczepionki przeciwko grypie na podstawie danych wirusologicznych krążących szczepów wirusa grypy w świecie w danym momencie pić, bo wirusy co roku mutują się i szansa na to, że szczepionka ochroni nas przed szczepem, który będzie atakował w danym roku są niewielkie. Jak to wygląda naprawdę?

Grypa jest chorobą sezonową i co sezon epidemiczny eksperci WHO ustalają skład antygenowy szczepionki przeciwko grypie na podstawie danych wirusologicznych krążących szczepów wirusa grypy w świecie w danym momencie.

Czy to prawda, że szczepionki przeciwko grypie zawierają pestycydy, rtęć, ołów, aluminium i niebezpieczne ilości fluoru?

Jest to całkowita bzdura!!!

Czy szczepionka może wywołać reakcję alergiczną?

Należy wiedzieć, że szczepionki są najbardziej sprawdzanymi preparatami farmaceutycznymi. Szczepionki przeciwko grypie zawierają kilka potencjalnych alergenów, »

Prof. dr hab. Lidia B. Brydak, kierownik Zakładu Badania Wirusów Grypy oraz kierownik Krajowego Ośrodka ds. Grypy w Narodowym Instytucie Zdrowia Publicznego-Państwowy Zakład Higieny w Warszawie, to wybitna znawczyni problematyki z zakresu wirusa grypy i propagatorka profilaktyki przeciwgrypowej.

Jako pierwsza w Polsce zapoczątkowała badania, przy współpracy z klinicystami, nad celowością szczepień przeciwko grypie, ze szczególnym uwzględnieniem grup podwyższonego ryzyka. Wyniki polskich badań pacjentów zostały włączone do Europejskich Zaleceń Kardiologicznych szczepień przeciwko grypie. Prof. Brydak jest autorem jedynego opracowania książkowego w języku polskim dotyczącego grypy i jej profilaktyki, które jest wynikiem ponad 40-letnich, żmudnych badań eksperymentalnych, prowadzonych przy ścisłej współpracy z międzynarodowymi centrami grypowymi.

01/11/2016 18:27:09

064

CAFÉ COOLTURA ZDROWIE I URODA

mogących wywołać reakcję alergiczną: śladowe wartości owoalbuminy czy antybiotyku, w zależności od rodzaju preparatu. Należy pamiętać, aby poinformować lekarza lub farmaceutę, jeśli pacjent jest na nie uczulony.

W Wielkiej Brytanii co roku przygotowywany jest darmowy program szczepienia dzieci w wieku 2-4 lat, w tym także dzieci z klas 1-3, kobiet w ciąży oraz osób po 65. roku życia. Czemu tak ważne jest szczepienie dzieci w tym wieku oraz ciężarnych?

Nie tylko WHO-ACIP, ale także Amerykańskie Towarzystwo Pediatryczne, rekomenduje szczepienia małych dzieci przeciwko grypie inaktywowanymi szczepionkami ze względu na wysoką zapadalności na grypę w tej grupie. Ta powszechność jest porównywalna do grupy ludzi w wieku 65+.

Dzieci mogą także zarazić innych, zatem ich szczepienie jest także istotne dla całego społeczeństwa.

Badania wykazały, że szczepienia kobiet ciężarnych przeciwko gry-

659-MAKIETA 3 44-67.indd 64

pie zmniejszają o połowę ryzyko urodzenia martwego dziecka. Dzieci kobiet, które poddały się szczepieniu w czasie ciąży, istotnie rzadziej chorują nie tylko na grypę, ale i również na wirusy grypopodobne w pierwszych 6 miesiącach życia, niż ma to miejsce u kobiet niezaszczepionych.

Czy szczepionka jest całkowicie bezpieczna dla płodu?

Tak. Amerykańskie Kolegium Ginekologii i Położnictwa od wielu lat rekomenduje szczepienia przeciw grypie u ciężarnych. Inaktywowana szczepionka przeciwko grypie jest bezpieczna dla płodu i może być bezpiecznie podana w dowolnym momencie ciąży.

W mediach pojawiają się głosy, że szczepionka na grypę może powodować raka. Czy w ciągu 40 lat pani pracy, w ośrodkach zajmujących się badaniem wirusów grypy, spotkała się pani z przypadkiem nowotworu wywołanego przez szczepionkę grypy?

Na forach internetowych znajdują się różne bzdury, ze względu na fakt, że osoby głoszące niesprawdzone opinie są bezkarne. Fakt, że towarzystwa onkologiczne rekomendują szczepienia przeciwko grypie u osób z chorobami nowotworowymi jednoznacznie obala te bezzasadne wypowiedzi. Osoby z chorobami nowotworowymi nie żyją w inkubatorach, a ta grupa jest szczególnie narażona na infekcję spowodowaną przez wirus grypy.

Wciąż niewielu Polaków się szczepi przeciwko grypie. Jak przekonać Polaków w Wielkiej Brytanii, którzy znajdują się w grupie podwyższonego ryzyka, że powinni się zaszczepić?

Zadam pytanie: czy dopiero nieodwracalne inwalidztwo z powodu infekcji grypowej lub śmierć ukochanej osoby, zmienią nasze poglądy? « Więcej na temat kampanii:

www.nhs.uk/staywell

01/11/2016 18:27:11

065 Przetrwaj zimę

»

Mroźne zimowe powietrze i ciemne wieczory mogą sprzyjać poczuciu niezadowolenia. Jednak pozytywne nastawienie do tej wyjątkowej pory roku może bardzo dużo zmienić. Pozbądź się zatem negatywnych myśli i skoncentruj na tym, co niezwykłego i niesamowitego kryje w sobie zima.

W okresie zimowym organizowanych jest więcej spotkań towarzyskich. Wybieraj je zatem rozsądnie, zapewniając sobie czas na odpoczynek i zdecyduj, w których z nich warto uczestniczyć wraz z osobami, które poprawiają twoje samopoczucie i dodają energii. Jednakże więcej spotkań towarzyskich często wiąże się ze zwiększoną ilością spożywanego alkoholu oraz przetworzonych produktów spożywczych. Unikaj picia alkoholu na pusty żołądek, albo wybieraj okazje w których można go łączyć z posiłkiem. Spożywaj białko, które jest cennym źródłem zdrowia, aby utrzymać prawidłowy poziom cukru we krwi.

Wyobraź sobie system trawienny jako ogień. Białko działa jak drewno długo utrzymujące płomień, natomiast węglowodany są jak papier, który natychmiast się spala.

Staraj się zapobiegać chorobie zanim zimowe wirusy na dobre się zadomowią. Utrzymuj swój system odpornościowy w nienagannym stanie poprzez zwiększanie ilości żywych kultur bakterii w swojej diecie, pochodzących z fermentowanych produktów, takich jak kiszona kapusta czy kefir. Alternatywnym sposobem może być codzienne przyjmowanie suplementu probiotycznego, takiego jak Bio-Kult Advanced. Około 70% naszego systemu odpornościowego znajduje się w jelitach.1 Korzystne dla zdrowia bakterie wspomagają funkcje obronne układu trawiennego poprzez blokadę przed infekcjami.2 Badania naukowe potwierdzają, że żywe kultury bakterii zmniejszają ryzyko i symptomy chorób dróg oddechowych.

Podczas gdy dni są krótkie, codziennie zapewnij sobie możliwość wyjścia na zewnątrz i skorzystania z naturalnego światła, które poprawia nastrój. Zimą nie przestawaj ćwiczyć, co poprawi krążenie. Pamiętaj jednak żeby się nie przemęczać! W tym okresie szczególnie potrzebujemy więcej odpoczynku, a rozciągająca yoga oraz energiczny spacer mogą w dużej mierze przyczynić się do wytworzenia endorfin zapewniając także dobre krążenie.3,4 1. Vighi G, Marcucci F, Sensi L, Di Cara G, Frati F. Allergy and the gastrointestinal system. Clin Exp Immunol 2008; 153: 3–6.

2. Ohland CL, Macnaughton WK. Probiotic bacteria and intestinal epithelial barrier function. Am J Physiol Gastrointest Liver Physiol 2010; 298: G807–19.

3. Rerksuppaphol S, Rerksuppaphol L. Randomized controlled trial of probiotics to reduce common cold in schoolchildren. Pediatr Int 2012; 54: 682–7.

4. Shida K, Sato T, Iizuka R, et al. Daily intake of fermented milk with Lactobacillus casei strain Shirota reduces the incidence and duration of upper respiratory tract infections in healthy middle-aged office workers.

Eur J Nutr 2015; published online Sept 29. DOI:10.1007/ s00394-015-1056-1. « 659-MAKIETA 3 44-67.indd 65

01/11/2016 18:27:12

066

CAFÉ COOLTURA ZDROWIE I URODA

Jak skutecznie wyeliminować stres z życia?

S

tres to chyba najczęściej używane słowo przez ludzi na świecie. Wszędzie pośpiech, strach i nerwy. Łatwo jest tłumaczyć, że tak ten świat jest zbudowany, ale czy na pewno?

Ile razy budzisz się w napięciu, w ciężkim do określenia zdenerwowaniu? Jak często masz problemy z zaśnięciem spowodowanym natłokiem myśli?

Można zrzucić winę na trudną sytuację w domu, w pracy czy nawet na gospodarkę hormonalną organizmu.

Jednak prawda jest niezwykle prosta – cały twój stres leży przede wszyst-

659-MAKIETA 3 44-67.indd 66

kim w tobie. To, w jaki sposób dana sytuacja się rozwinie, zależy od tego, jak na nią zareagujesz. Wszystko leży w twoim umyśle, zatem, żeby skutecznie pozbyć się stresu, należy poszukać źródła jego powstania.

Trening umysłu Osiągnięcie celu, jakim jest bezstresowe życie, nie jest ciężkie, wymaga po prostu zaciętości i systematyczności. Każdy maratończyk kiedyś uczył się chodzić, potem biegać, aż wreszcie poprzez lata ciężkich treningów zdołał pokonać dystans 40 km i dobiec na metę z sercem wypełnionym ogromną satysfakcją.

Potraktuj swój umysł jak mięsień i wprowadź w swoje codzienne życie czas na jego trening. Jak wytrenować umysł? Poprzez medytację. Jest

to najbardziej naturalny sposób na wyciszenie i oczyszczenie myśli, znalezienie długo szukanych odpowiedzi, odpoczynek. Obniża ciśnienie krwi, likwiduje arytmię serca, usuwa ból, leczy łagodne stany depresji, podwyższa samoocenę, czy obniża poziom lęku. W zapisakach wszystkich starożytnych kultur można spotkać informacje o różnorodnych sposobach medytacji. Najprostsza definicja medytacji, to wyciszenie myśli – osiągnięcie tzw. ciszy. Jednak, żeby ten stan osiągnąć, trzeba trenować codziennie, na początku wystarczy poświęcić na to kilka minut dziennie i z czasem wydłużać ten czas. Medytować można na różne sposoby – statycznie (siedząc czy leżąc) lub dynamicznie (spacerując, biegając, tańcząc, itp.). Najważniejsze, to znaleźć swój własny sposób. Na rynku dostępne są tzw. medytacje prowadzone, czyli inna osoba prowadzi (np. słowami) twój umysł do momentu osiągnięcia stanu medytacji. Jeśli jesteś osobą początkującą, to ta forma może być dla ciebie najlepsza.

Szczególnym sposobem medytacji prowadzonej jest tzw. Reiki Drum.

Umysł wprowadzany jest w podróż poprzez dźwięk bębna, a zastoje energetyczne i cały stres uleczany jest dodatkowo energią Reiki. Połączenie tych dwóch mocy, daje możliwość rozprawienia się z nurtującymi pytaniami/sytuacjami z życia codziennego, poprzez uzdrowienie samego źródła, czyli naszego wnętrza. Reiki Drum polecane jest dla osób początkujących, jak i dla tych, którzy są w pracy z medytacją od dawna, ale wciąż nie umieją sobie poradzić z nurtującymi ich problemami lub poprostu potrzebują fizycznego uzdrowienia.

Korzyści, jakie można osiągnąć podczas takiej medytacji jest wiele, m.in. następuje wzrost odporności organizmu, poprawa samopoczucia, uwalnianie traum emocjonalnych, itd.

Chcesz wreszcie rozpocząć spokojne, zbalansowane życie, pozbawione stresu i chorób z nim związanych? Już teraz wiesz, jak to osiągnąć.

Reszta należy już do Ciebie.Wystarczy wziąść sprawy w swoje ręce i rozpocząć trening już dziś.

Joanna Klimek – Terapeuta Reiki Manual Med

01/11/2016 18:27:13

067

659-MAKIETA 3 44-67.indd 67

01/11/2016 18:27:14

068

OGŁOSZENIA drobne

jak zamieścić

ogłoszenie UWAGA! Ogłoszenia przyjmowane są do PONIEDZIAŁKU DO GODZ. 15.00. Ogłoszenia przesłane po godzinie 15.00 opublikowane będą w następnym wydaniu Cooltury (decyduje godzina otrzymania ogłoszenia przez redakcję, w związku z tym prosimy o wcześniejsze wysyłanie ogłoszeń).

sms

81616

Koszt ogłoszenia £1 + standardowa opłata operatora Wpisz: CL (spacja) kod (spacja) treść ogłoszenia.

Przykład: CL 01 Wynajmę pokój... 079 111X111X Koniecznie podaj numer telefonu w treści smsa taki sam jak ten z którego wysyłasz!

Kody działów: CL 01 CL 02 CL 03 CL 04 CL 05

mieszkania wynajmę mieszkania szukam praca dam praca szukam kupię

internet

CL 06 CL 07 CL 08 CL 09

sprzedam auto-moto randka w ciemno inne

cooltura.co.uk

Uwaga! Ogłoszenia drobne (£1) reklamujące jakąkolwiek działalność usługową lub handlową, nie będą zamieszczane.

Ten typ ogłoszeń można zamieścić, jako ogłoszenie ramkowe (szczegóły poniżej), kontaktując się z DZIAŁEM MARKETINGU.

ramkowe

(usługi)

Telefonicznie:

020 8846 3614 lub online: cooltura.co.uk (postępuj według instrukcji)

Uwaga!

Ramka do 25 słów

£ 25

SMS:

81616 KOD: 01

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

> Bruce Grove, N17 6LU, 3 bed flat na 2 poziomach. £1750/ miesiac. 3 podwojne sypialnie, otwarta kuchnia z salonem, lazienka, oddzielna toaleta.

Dostepne od zaraz. 02088851890, 07436582103, 07436792779 > Bruce Grove, N17 9UD. 1 bed dom z ogrodem. £1000/mies.

Podwojna sypialnia, salon z wyjściem na ogrod, oddzielna kuchnia, lazienka z wanna, prywatny ogrod. Dostepne od zaraz.

02088851890, 07436582103, 07715677401 > Croydon pokój do wynajęcia w dzielnicy Croydon blisko szpitala Meyday. 07466481204 > Croydon Single person double room bed Croydon Purley wynajmę podwójny pokój autobusy 109 455 405 blisko croydon purley, 3 tygodnie deposit dostepny od 01.11.2016 07525780474 > Duza czysta dwojka, oddzielny salon i toaleta, ogrod z tylu domu.

Rachunki i internet wliczone.

07872634446

+vat

Promocja internetowa zamieść ogłoszenie online i otrzymaj dodatkowy rabat nawet do 40%

Warunki:

1. Wszystkie ogłoszenia drobne przyjmowane są do poniedziałku do godziny 15.00. Każde ogłoszenie wysłane po tej godzinie zostanie zamieszczone w następnym numerze.

2. Ogłoszenia wysłane z innego numeru niż podany w ogłoszeniu zostaną odrzucone, ogłoszenia napisane drukowanymi literami zostaną odrzucone (OPŁATA ZA OGŁOSZENIE NIE PODLEGA ZWROTOWI).

3. Dopuszczalna długość ogłoszeń drobnych to 160 znaków.

4. Gdy treść ogłoszenia jest obraźliwa lub przekracza zasady powszechnie przyjętych norm społecznych, redakcja zastrzega sobie prawo do nie umieszczania ogłoszeń. Prosimy o prawidłowe podawanie numerów telefonów. W przypadku podania niepełnego numeru (czyli zawierającego mniej niż 11 cyfr) ogłoszenie nie zostanie wydrukowane. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść ogłoszeń i zastrzega sobie prawo do ich skracania oraz do nie umieszczania bez podawania przyczyny.

5. Wszelkie ogłoszenie dot. usług towarzyskich nie będą zamieszczane.

6. Ogłoszenia (szczególnie te przesłane SMS-em) drukowane są w oryginalnej treści i pisowni.

659-MAKIETA 4 68-91.indd 68

mieszkania do wynajęcia

> Edmonton, N17 8EE, pokoj

dwojka, £120/tydz plus prad i gaz do podzialu. Dom z ogrodem, duza kuchnia, lazienka z wanna, internet.

07756340316

> Enfield pokoj do wynajecia dla jednej lub dwojga osob lokalizacja londyn polnocny Enfield tel 07767902999 > Enfield Town pokój do wynajęcia dla jednej osoby na Enfield Town, dobra lokalizacja. Kontakt: 07506463482 > Finsbury Park, N4 3LN, 1 bed flat, £850/mies. Duzy salon, przechodnia sypialnia, oddzielna kuchnia, lazienka i toaleta dzielona z sasiednim mieszkaniem.

02088851890, 07715677401, 07436792779

> Gravesend centre overlooking Thames, nice room for non smoking working lady. 07960420977 > Greenford Wynajme pokoj dla pary w komfortowym mieszkaniu Blisko: komunikacja, Lidl, i Tesco 3min. Mleczko 10min. Tel: 07517133162. > Northfileds pokój dwójka na Northfileds w czystym domu z ogrodem, blisko stacji metra Piccadilly Line - dostepne od 31 Pazdziernika. Tydzien wynajmu £160+2 tygodnie depozytu 07872634446 > Perivale do wynajęcia dwójka dla jednej osoby na Perivale dla kulturalnej starszej osoby bez nalogow (najchetniej kobiety)120tyg.internet ogrod bliskoTesco 07450042580 > Perivale Mam do wynajęcia dwójkę w domu rodzinnym w dzielnicy Perivale dla pary 140,chłopaka 115 dostępne od 31.10,blisko stacje central line i piccadilly line . 07958449731 > Pokoj dla jednej lub dwoch osob, jedno podwójne lóżko w cichym i spokojnym domu miedzy Alperon a Hanger Lane station. £140/£160, wszystkie rachunki wliczone 07762898340 > Pokoj jedynka w cichym, czystym i spokojnym domu. £110, wszystkie rachunki wliczone.

Rowniez dwojka dla jednej lub dwoch osob £140/£160, jedno podwojne lozko. 07762898340 > Pokój dla pary w czystym domu, dwie łazienki, dobra komunikacja, blisko do Uxbridge Rd, Greenford, Pociąg do Paddington /Heathrow

01/11/2016 18:28:27

069 £150 +dep, rach wliczone 07534218707

> Putney Wynajmę pokój dwuosobowy na Putney / Barnes (SW15). Darmowy parking. Internet.

praca dam

SMS:

81616 KOD: 03

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

£130/tydzień + 2 tyg. depozytu.

Rachunki wliczone. Tel. 07833667493

> Turnpike Lane, N15 3AH, Studio. £750/mies (council wliczony). Podwojna sypialnia,

Poszukujemy osób do pracy do polskiego sklepu na Tooting.

CV proszę wysyłać na adres bapmfoods@ gmail.com

przechodnia kuchnia, lazienka z prysznicem. Parter. Dostepne od zaraz. 02088851890, 07436582103, 07715677401

> Wembley Park Pokoje do wynajecia okolica Wembley Park

Poszukujemy osób do pracy do polskiego sklepu na Norbury.

CV proszę wysyłać na adres bapm.norbury@ gmail.com

Nw9 .Wysoki standard. Kontakt pod nr 0744307263

> Wembley Park Pokoje do wynajecia okolica Wembley Park Nw9 .Wysoki standard. Kontakt pod nr 0744307263

> Wynajme dwojke za 140 lub jako jedynke 120 plus tydz depozytu dostępna od 9.11 w domu

Wynajmę pokój dwuosobowy na Putney / Barnes (SW15). Dom jednorodzinny, pełne wyposażenie, duża kuchnia, dwie łazienki.

Darmowy parking.

Internet. £130/tydzień + 2 tyg. depozytu.

Rachunki wliczone.

Tel. 07833667493

po remoncie czystym i spokojnym Internet i rachunki wlicz 0 7508560146

> Wynajmę pokój dwójkę od 1 Listopada /Greenford/ Southall Zadbany dom ,dwie łazienki WiFi, dobra komunikacja blisko UxbridgeRd, £150 rach wliczone 07768986636

659-MAKIETA 4 68-91.indd 69

Zatrudnię na stale doświadczonego hydraulika Gas Safe z narzędziami i vanem.

Posze o kontakt osoby chętne i nie bojące się pracy. £18.75 - £20 na godzinę.

02035198708

01/11/2016 18:28:28

070

OGŁOSZENIA drobne

Poszukuje doświadczonych Pań do sprzątania. Doświadczenie i referencje wymagane. Możliwość stałej współpracy lub prace dorywcze. Magdalena proszę dzwonić od Pn – Pt w godz 9.00 – 18.00 07985427487

W związku z rozwojem piekarni w Londynie poszukujemy doświadczonych cukierników i piekarzy do pracy.

Zainteresowanych prosimy o przesyłanie CV na adres: praca@ polishvillagebread. co.uk

Zatrudnimy sprzedawcę powierzchni reklamowej i czasu antenowego. Tel. 07958722342

Firma Greenmark poszukuje lakiernika do stolarni na Wembley HA0 Kontakt 07810808838 Marek

Praca dla sprzedawcy - branża budowlana (okna drzwi meble). Kontakt: 07958722342

> Housekeeper/Couple required for house duties, dog walking&cooking in Oxfordshire, UK. Driving&gardening for partner.

Cottage and car provided £12,800pa. send CV! henleyjob@ gmail.com > Kosmetyczka, Masazystka , itp... pokój do wynajęcia w salonie w wschodnim Londynie.

07738430299 > Fryzjerka Damsko-Meska z doswiadczeniem do salonu Fryzjer-Solarium w wschodnim Londynie 07746962153 > Firma budowlana Recto Constructions poszukuje Cladder’ow z doswiadczeniem.

Zainteresowanych prosimy o kontakt 02074745082 lub info@ rectoconstructions.co.uk > Poszukuje kucharzy na stanowisko junior sous lub cdp.!! okolice Amersham High Wecombe praca w nowo otwartym gastro –pubie 07590481718

> Szukam dziewczyny na sprzątania na Richmond,11godz tyg.+5godz 0 7515959204

> Ogolnobudowlaniec szuka pracy jako plytkarz dekorator scianki dzialowe i inne prace budowlane naj zachodni londyn odpowiedzialny posiadam tez wlasn 7500801521

> Model Company poszukuje nowych twarzy 1-55 lat do reklam tv I katalogow od £500 za dzien!

02037665330 please email zdjecie to info@planetofmodelling.co.uk

> Malarz decorator szuka pracy wlasne narzendzia doswiadczenia I solidnosc 07562086772 Krzysztof

> Przyjmę krawcowa z doświadczeniem do zakładu krawieckiego 07877064720

> Malarz szukam pracy jako malarz mam wieloletnie doświadczenie 7462262966

> Sprzatanie biur w centrum londynu okolice holborn godz14.00 ,green park rano, soho godziny wieczorne odpowiedzialne solidne osoby £8/h tel 02036013589 07740316002

> Solidny plytkarz potrzebuje pracy 0 7426008394

> Cleanco KM Ltd pilne zatrudni milych, odpowiedzialnych mężczyzn do mycia okien na terenie East London i okolice! Stala praca- mile widziane driving 07846300239 > Hej, poszukuje koleżanki do współpracy w busy okolicy 15 minut od Victori. Jeżeli masz kłopoty finansowe te ogłoszenie jest dla Ciebie zarobki 1500+ plus 07454600976 > Miejsce w Salonie dla Stylistki

Paznokci info 07746962153

> Elektryk 13 lat w UK. Instalacje zgodne z 17 Edition. Fuseboxy.

Automatyka HW CH. Certyfikat NICEIC. Referencje. Insurance Policy.

Szuka pracy. Pawel 07469234481 > Solidny tynkarz i Ogolnobudowlaniec szuka pracy. tel.07925421799. > Plastrarze z wlasnymi narzedziami szukaja pracy gwarantujemy wysoka jakosc i czystosc Marcin 07515464677

randka w ciemno SMS:

81616 KOD: 08

cooltura.co.uk

Poszukujemy stolarza z doświadczeniem do produkcji okien i drzwi na Wembley HA0 Kontakt 07932606160 Andrzej.

Praca Dodatkowa. Zatrudnię kierowcę najlepiej z własnym vanem do dystrybucji polskiego tygodnika na terenie Londynu. Praca w godzinach nocnych - 1-2 razy w tygodniu, załadunek w okolicach Wembley. marlena@ cooltura.co.uk 07884 255 551

659-MAKIETA 4 68-91.indd 70

> Poszukuje Pani do sprzątania domu i prasowania dla angielskiej rodziny, 2 razy w tygodniu w dzielnicy Chiswick. 02038613393 > Kosmetyczka full time / part time manicure, pedicure, facials, regulacja brwi, woskowanie całego ciała, mile widziane przedłużanie rzęs plus paznokci st@sunset-tan. co.uk > English and Polish-speaking

dental nurse required for a busy practice in Kilburn (NW6) area.

Please contact Dr Hakim on 07714 633000. Email address for sending CVs: e_hakimnia@yahoo.co.uk.

> Zatrudnię pracownika ogólnobudowlanego i pomocnika.

Budowy na terenie Londynu. Proszę o kontakt na nr. 07984674954.

> Praca dla fryzjerki więcej informacji 07746962153

praca szukam

SMS:

81616 KOD: 04

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

> Wolny po 50 tce pozna mila sympatyczna szczupla pania z Londynu celem wspólnego spędzania wolnego czasu tel 07752745112.

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

> Elektryk-Hydraulik z 12 letnim doświadczeniem w angielskiej firmie z własnymi narzędziami i vanem. Certyfikaty NICEIC i Gas Safety.Tel.07707717053 > Szukam pracy jako pomocnik malarza lub murarza może być też przy zieleni, lub przy przeprowadzkach nr: 07466063971. Rafalkucharz65@ gmail.com utr, nin, bez nałogu.

> Samotny emeryt chętnie przyjmie emerytkę do dzielenia się życiem. Dom ogród działeczka niedaleko od Londynu proszę o kontakt 01707658910 > Mile szczery sympatyczny szuka do rozmowy i nie tylko.

07492272248 > Poznam dziewczyne do wspolnych spotkan Ja jarek wschodni londyn 43l szczuply. Sms nr.07759358309

01/11/2016 18:28:29

071

659-MAKIETA 4 68-91.indd 71

01/11/2016 18:28:30

072

OGŁOSZENIA drobne

> Pani przed 60 -tka ,wolna ( wdowa ) pozna ogarniętego , wolnego i bez obciążeń dziedzicznych Pana na dalsze lata zycia. Prosze o sms. O7783913472 > Szukam normalnej kobiety.

Kawaler 40 lat. 07503108443

kupię SMS:

81616 KOD: 05

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

> Kupie przy podpisywaniu umowy z operatorem iPhona 7 lub 7 plus 128 lub 256 GB sms/tel na 07824772552

sprzedam SMS:

81616 KOD: 06

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

£1

usługi różne zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

Architekt z uprawnieniami, wieloletnia praktyka w UK, extensions, loft conversions, listed buildings consent , kontakt: 07903034463; szymon@dylewski. fsnet.co.uk

Architekt rejestrowany w Anglii wykonuje projekty: lofts, extensions. Usługi: Planning Applications and Building Control mob.: 07708696377 stasch@stasch.co.uk

> I sell 5 pound new version AA11 442651 +447563474157 > Sprzedam bilet linii Ryanair Stansted-Katowice od 21-28 grudnia. Cena 300 tel 07856617732

zdrowie i uroda

Profesjonalne sesje fotograficzne: fotografia noworodkowa, dziecięca, rodzinna i okolicznościowa. Zapraszam na moja stronę www. fairyworldphotography.co.uk Super niskie ceny. Zapraszam 07736217120

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

Polskie Kursy Kosmetyczne, 5 dniowy kurs Stylizacji Paznokci tylko £429, Przedłużania rzęs, Przedłużania, Włosów, MakeUpu – Akredytowane Certyfikaty 0784-920-3526 Szczegóły Na www. polskiekursy.co.uk

659-MAKIETA 4 68-91.indd 72

Tłumaczenia przysięgłe i certyfikowane.

Tanio, szybko, profesjonalnie. Akty urodzenia, małżeństwa, świadectwa, dyplomy, medyczne, prawnicze. Konsulat, USC, NARIC, sądy. Strona: www.tlumaczenia24. co.uk Email: biuro@ tlumaczenia24.co.uk 07770903430

komputery serwis zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

H-Tech Serwis Komputerowy. Rozwiązywanie wszelkich problemów z Laptopami i PC. Odzyskiwanie Danych, Instalacje, Administracja, Zabezpieczanie Sieci.

Dojazd do Klienta. Tel.: 07723012148, email: halskyt@yahoo.co.uk www.halskytech.co.uk

Naprawa: laptop, tablet, konsola, telefon, Zmiana języka, wirusy, przegrzewanie się, wymiana ekranu/klawiatury, strony www, kamery CCTV, rok gwarancji. Laptop zastępczy dojazd do klienta tel. 07411123340

telewizja satelitarna zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

Anteny satelitarne.

Montaż, fachowe ustawienie sygnału, akcesoria, Telewizja na kartę, nc+, polsat. 9 letnie doświadczenie Niskie ceny. Mariusz Domaradzki. 07523486296, mariusz-cyfra@wp.pl

Satelitarna Telewizja Najszybsze i najlepsze rozwiązanie wszystkich twoich problemów. Ustawienia, montaż, polskie zestawy TNK Andrzej 07840650509 07423602647

NC+, Polsat – na umowę lub kartę, wymiany dekoderów, dodanie multiroomu, ustawianie anten – to wszystko w punkcie: 60 The Mall, Ealing Broadway W53TA, tel:02088101577, Instalacje:07779631401 Zapraszamy

transport przewozy, paczki zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

Przeprowadzki 24/7 Konkurencyjne ceny Przyjmujemy wszystkie zlecenia Ceny przeprowadzek już od £25/h Przeprowadzki Anglia - Polska oraz międzymiastowe Przewozy ze sklepów i aukcji tel:07722560744 (WhatsApp) mario. remtrans@gmail.com Lotniska Van 9 osobowy i Przeprowadzki – największy van Licencja PCO i ubezpieczenie. Odpowiedzialny kierowca. Taniej kontakt 07985600960 Przeprowadzki , wywóz śmieci Londyn i cała Anglia, duży van z windą, profesjonalna obsługa.

Przewóz na lotniska, dziewięcioosobowy van. Piotr, 07749174695 Transport Polska Anglia Polska przewóz osób zwierząt paczek Przeprowadzki materiały budowlane laweta motory łodzie przyczepy 8 Paczka gratis maciej_zalewski@ interia.pl 07739416648

01/11/2016 18:28:31

073

659-MAKIETA 4 68-91.indd 73

01/11/2016 18:28:32

074

OGŁOSZENIA

659-MAKIETA 4 68-91.indd 74

01/11/2016 18:28:33

075

659-MAKIETA 4 68-91.indd 75

01/11/2016 18:28:34

076

OGŁOSZENIA drobne + Usługi

659-MAKIETA 4 68-91.indd 76

01/11/2016 18:28:37

077

659-MAKIETA 4 68-91.indd 77

01/11/2016 18:28:41

078

OGŁOSZENIA INNE

659-MAKIETA 4 68-91.indd 78

01/11/2016 18:28:43

659-MAKIETA 4 68-91.indd 79

01/11/2016 18:28:45

080

OGŁOSZENIA SKUP ZŁOMU

659-MAKIETA 4 68-91.indd 80

01/11/2016 18:28:47

081

659-MAKIETA 4 68-91.indd 81

01/11/2016 18:28:48

082

659-MAKIETA 4 68-91.indd 82

01/11/2016 18:28:50

083

659-MAKIETA 4 68-91.indd 83

01/11/2016 18:28:51

084

OGŁOSZENIA budownictwo

659-MAKIETA 4 68-91.indd 84

01/11/2016 18:28:54

085

659-MAKIETA 4 68-91.indd 85

01/11/2016 18:28:57

086

OGŁOSZENIA budownictwo

659-MAKIETA 4 68-91.indd 86

01/11/2016 18:29:00

087

659-MAKIETA 4 68-91.indd 87

01/11/2016 18:29:01

088

OGŁOSZENIA BUDOWNICTWO

£1

659-MAKIETA 4 68-91.indd 88

01/11/2016 18:29:02

089

659-MAKIETA 4 68-91.indd 89

01/11/2016 18:29:04

090

OGŁOSZENIA BUDOWNICTWO

659-MAKIETA 4 68-91.indd 90

01/11/2016 18:29:05

091

659-MAKIETA 4 68-91.indd 91

01/11/2016 18:29:07

092

SPORT Piłka nożna + Formuła 1

Fot. PAP/EPA / Peter Powell

Piłkarze Manchesteru City pokonali na wyjeździe West Bromwich Albion 4:0 w 10. kolejce ekstraklasy Anglii. Tym samym zakończyła się najgorsza w karierze trenera gości Hiszpana Josepa Guardioli seria sześciu meczów bez zwycięstwa.

Trzy punkty zdobył też Arsenal.

Wayne Rooney i jego Manchester United zremisowali bezbramkowo z beniaminkiem Burnley. Pozyskaniem reprezentanta Anglii, po sezonie, zainteresowany jest jego pierwszy klub – Everton

Koniec złej serii Guardioli

»

Po dwie bramki dla „The Citizens” zdobyli Argentyńczyk Sergio Aguero i Niemiec Ilkay Gundogan. Najpierw w 19. minucie Aguero wykorzystał prostopadłe podanie Gundogana i pokonał bramkarza Bena Fostera w sytuacji sam na sam, a dziewięć minut później Argentyńczyk popisał się pięknym strzałem z kilkunastu metrów „w okienko”.

W 79. minucie do siatki trafił Gundogan, a asystował mu Aguero. W końcówce Niemiec ustalił wynik na 4:0.

W poprzednich sześciu meczach, licząc wszystkie rozgrywki, Manchester City poniósł trzy porażki i zanotował trzy remisy. Do tego czasu najgorszą serię Guardiola miał w 2009 roku, gdy jako trener Barcelony nie zdołał wygrać żadnego z pięciu kolejnych spotkań.

Podopieczni Hiszpana utrzymali się na prowadzeniu w tabeli ekstraklasy z 23 punktami. Tyle samo ma Arsenal Londyn, który we wcześniejszym spotkaniu rozbił na wyjeździe zamykający tabelę Sunderland 4:1. Po dwa gole zdobyli Chilijczyk Alexis Sanchez oraz wprowadzony 659-MAKIETA 5 92-100.indd 92

na boisko w drugiej połowie Francuz Olivier Giroud. „Kanonierzy” mają gorszy bilans bramek od lidera: 23-10, przy 24-9 Manchesteru City.

Kolejną wpadkę zanotował za to Portugalczyk Jose Mourinho i jego Manchester United. Tym razem „Czerwone Diabły” tylko zremisowały przed własną publicznością z beniaminkiem Burnley 0:0. Był to dopiero ich drugi punkt w czterech ostatnich kolejkach. W ubiegłą środę pokonali wprawdzie lokalnego rywala 1:0 w 1/8 finału Pucharu Ligi, ale w ekstraklasie nie potrafią dotrzymać kroku czołowym ekipom. Po 10 kolejkach mają 15 punktów.

Od 68. minuty gospodarze grali w dziesiątkę. Wówczas drugą żółtą kartkę zobaczył Hiszpan Ander Herrera. W przerwie z ławki trenerskiej na trybuny odesłany został Mourinho, który zbyt ostro skrytykował sędziego Marka Clattenburga za to, że ten wcześniej nie przyznał jego zespołowi rzutu karnego.

Bohaterem spotkania został bramkarz Burnley Tom Heaton, były zawodnik Manchesteru United, który wybro-

nił wiele strzałów, m.in. Hiszpana Juana Maty i Szweda Zlatana Ibrahimovicia.

Inny beniaminek Middlesbrough wygrał u siebie 2:0 z AFC Bournemouth, którego bramki strzegł Artur Boruc. Polak nie zawinił przy straconych golach.

Z kolei piąty przed tą kolejką Tottenham Hotspur zremisował u siebie z broniącym tytułu Leicester City 1:1.

W kadrze gości zabrakło Marcina Wasilewskiego i Bartosza Kapustki.

W pozostałych spotkaniach Southampton przegrał na własnym boisku z Chelsea 0:2, natomiast Everton pokonał 2:0 West Ham United. Po meczu szkoleniowiec Evertonu Ronald Koeman wyraził chęć pozyskania napastnika Manchesteru United Wayne'a Rooneya, który karierę rozpoczynał właśnie w klubie z Goodison Park.

31-letni Rooney występował w Evertonie w latach 2002-2004, wcześniej grał w akademii piłkarskiej tego klubu. Od sezonu 2004/2005 reprezentuje barwy Manchesteru United, jednak ma coraz większe problemy z zapewnieniem sobie miejsca w podstawowym składzie. « 01/11/2016 18:27:13

093 Kolejne zwycięstwo Hamiltona Fot. PAP/EPA / José Méndez

Brytyjczyk Lewis Hamilton z ekipy Mercedes GP wygrał na Autodromo Hermanos Rodriguez w mieście Meksyk wyścig Formuły 1 o Grand Prix Meksyku, 19. rundę mistrzostw świata. Brytyjczyk odniósł 51. w karierze zwycięstwo w F1.

Lewis Hamilton, zwycięzca GP Meksyku, na trasie zwycięskiego wyścigu

»

Drugie miejsce zajął jego partner z ekipy Niemiec Nico Rosberg, a trzeci na mecie był Holender Max Verstappen z zespołu Red Bull. Jednak Holender został przez sędziów tuż po minięciu linii mety ukarany dodaniem pięciu sekund i spadł w klasyfikacji na piątą pozycję.

Verstappen otrzymał karę za nie przepuszczenie na 69. okrążeniu Niemca Sebastiana Vettela z Ferrari. Sędziowie jeszcze w trakcie wyścigu nakazali to Holendrowi, ale on ich decyzję zignorował.

W tej sytuacji Vettel został sklasyfikowany na trzeciej pozycji (na mecie był czwarty), a krnąbrny kierowca Red Bulla spadł na piąte miejsce.

Wyścig w Meksyku zaczął się i przebiegał bez niespodzianek. Kierowcy Mercedesa Hamilton i Rosberg dobrze wystartowali, nie dali się żadnemu rywalowi wyprzedzić na prostej startowej i objęli prowadzenie, które utrzymali do końca rywalizacji.

Przez kilka okrążeń prowadził Rosberg, gdy Hamilton po raz pierwszy zjechał na zmianę opon, później obrońca tytułu mistrza świata już non-stop był na czele stawki. Za nim jechał Rosberg, a za jego 659-MAKIETA 5 92-100.indd 93

plecami toczyła się walka o trzecie miejsce między Verstappenem i Vettelem.

Holender miał nawet przez pewien czas kilka sekund przewagi, ale później czterokrotny mistrz świata przyśpieszył i znalazł się tuż za plecami rywala. Ten długo odpierał ataki doświadczonego zawodnika teamu Ferrari, w końcu na 69. okrążeniu popełnił błąd i wyjechał poza tor.

Sędziowie nakazali mu oddać pozycję Vettelowi, ale Verstappen polecenia nie wykonał. Przeciwnie, aż do mety blokował Niemca licząc na to, że jadący tuż za nim drugi kierowca Red Bulla Daniel Ricciardo go wyprzedzi.

W takiej sytuacji nawet pewna kara dla Verstappena mogła dać Red Bullowi punkty za trzecie miejsce innego kierowcy tego teamu.

Holender, który już nie raz pokazał, że jeździ bardzo agresywnie, co prowadzi do konfliktów z innymi zawodnikami, nie przejął się decyzją sędziów, pojawił się nawet w pokoju, z którego kierowcy wychodzą na dekorację. Był pewny, że zajął trzecie miejsce... Dlatego nie krył zaskoczenia, gdy został wyproszony przez komisarzy FIA.

W klasyfikacji mistrzostw świata liderem jest nadal Rosberg – 349 pkt, ale jego przewaga nad Hamiltonem – 330 pkt, zmalała do 19 pkt.

Po GP Meksyku w kalendarzu MŚ są jeszcze dwie imprezy – 13 listopada w Brazylii i dwa tygodnie później w Abu Zabi. «

Wyniki wyścigu o GP Meksyku 1. L ewis Hamilton 1:40.31,402 (W. Brytania/Mercedes) 2. N ico Rosberg strata 8,354 s (Niemcy/Mercedes GP) 3. S ebastian Vettel 17,313 (Niemcy/Ferrari) 4. D aniel Ricciardo 20,858 (Australia) Red Bull) Klasyfikacja MŚ (po 19 z 21 wyścigów) 1. Nico Rosberg (Niemcy) 349 pkt 2. Lewis Hamilton (W. Brytania) 330 3. Daniel Ricciardo (Australia) 239 4. Sebastian Vettel (Niemcy) 192

01/11/2016 18:27:14

094

SPORT Piłka nożna

Remis lidera, Jagiellonia goni Prowadząca w piłkarskiej ekstraklasie Lechia Gdańsk zremisowała na wyjeździe w derbach Trójmiasta z Arką Gdynia 1:1 i ma już tylko dwa punkty przewagi nad Jagiellonią. Ekipa z Białegostoku w meczu 14. kolejki pokonała na wyjeździe Cracovię 3:1.

»

Oglądane przez 14 tysięcy widzów derbowe starcie Arki z Lechią dostarczyło emocji. Nie tylko zresztą sportowych, sporo było na boisku spięć między zawodnikami, a goście kończyli w dziesiątkę po czerwonej kartce w 86. minucie dla Flavio Paixao.

Do przerwy Lechia prowadziła 1:0 po golu głową jego brata bliźniaka Marco, który wykorzystał dokładne dośrodkowanie bardzo aktywnego (już w kolejnym meczu) Sławomira Peszki. Jeszcze w pierwszej połowie gdańszczanie mogli podwyższyć prowadzenie, ale nie wykorzystali kilku dogodnych okazji.

To „zemściło się” w drugiej części.

W 65. minucie mocnym strzałem z dość bliska popisał się Adrian Błąd, a zasłonięty bramkarz Vanja Milinkovic-Savic nie miał szans skutecznej interwencji.

Przewaga Lechii (29 pkt) nad drugą w tabeli Jagiellonią zmalała do dwóch

punktów. Wicelider wygrał na wyjeździe z Cracovią 3:1.

Dwie bramki padły z rzutów karnych.

Dla Jagiellonii trafił Konstantin Vassiljev (ósmy gol Estończyka w sezonie), a dla „Pasów” – na 1:1 – Mateusz Cetnarski.

Końcówka meczu należała do gości, gole strzelili Fiodor Cernych i Przemysław Frankowski.

W 14. kolejce porażkę – już z drugą z rzędu – poniósł trzeci w tabeli Bruk-Bet Termalica Nieciecza (24 pkt), tym razem w piątek 1:2 na wyjeździe z powoli odradzającym się wicemistrzem kraju Piastem Gliwice.

Coraz lepiej spisują się drużyny tradycyjnie widziane przed sezonem w roli faworytów – Legia Warszawa i Lech Poznań. Mistrzowie Polski pokonali w Kielcach ostatnią w tabeli Koronę 4:2, choć już po dwunastu minutach przegrywali 0:2. Oba zespoły kończyły w dziesiątkę

– czerwone kartki zobaczyli w drugiej połowie Miguel Palanca z Korony (w 49. minucie) i reprezentant Polski Michał Pazdan (w 70.).

To szósta z rzędu porażka kielczan; w tym czasie stracili aż 22 bramki. Od kilku dni zespół prowadzi tymczasowo Sławomir Grzesik, który przejął obowiązki po Tomaszu Wilmanie.

Lech, który podobnie jak Legia i Arka ma 19 pkt, pokonał u siebie Wisłę Płock 2:0. Dla beniaminka z Mazowsza to czwarta porażka z rzędu w ekstraklasie.

Tymczasem trzecie kolejne zwycięstwo (a czwarte, licząc Puchar Polski) odniosła piąta w tabeli Pogoń. Tym razem szczecinianie pokonali u siebie Ruch Chorzów 2:1. Bohaterem spotkania był Spas Delew. Bułgarski pomocnik dwukrotnie pokonał bramkarza przyjezdnych i były to jego pierwsze trafienia w polskiej ekstraklasie. «

Jakub Matwiejszyn pokieruje ligą w Londynie Członkowie Polskiej Ligi Piątek Piłkarskich „Sami Swoi” w Londynie wybrali nowe władze ligi, które będą kierowały organizacją przez najbliższy rok.

Daniel Kowalski, polsport.co.uk

»

Koordynatorem wszystkich działań będzie Jakub Matwiejszyn, który objął funkcję przewodniczącego ligi. Sprawami sędziowskimi pokieruje Arkadiusz Olszewski, a głównymi organizatorami – co nie jest chyba żadną niespodzianką – będą Kamil Biegniewski oraz Paweł Krzysiak. Za finanse odpowiadał będzie Tomasz Słowiak.

659-MAKIETA 5 92-100.indd 94

– Przede wszystkim cieszymy się ze sporej frekwencji, która wyjątkowo sięgnęła aż 75% – mówi Kamil Biegniewski. – W przeszłości bywało z tym dużo gorzej. Jest jeszcze kilka osób chętnych do współpracy z nowym zarządem, ale ich nazwiska podamy dopiero po indywidualnych rozmowach. Ponadto nowy zarząd jest otwarty na współpracę z każdą chętną osobą, która chce przyczynić się do rozwoju ligi. « 01/11/2016 18:27:16

095 Mistrz przegrywa kolejny mecz Miniona niedziela upłynęła w Londynie głównie pod znakiem drugiej rundy Pucharu Ligi. Wydarzeniem tego dnia było jednak zwycięstwo Scyzoryków nad FC Cobalt w zaległym meczu ligowym.

Daniel Kowalski, polsport.co.uk

»

Ekipa Sylwestra Jedynaka przystąpiła do tego spotkania bardzo zmotywowana, z kolei mistrz ligi zagrał w mocno okrojonym składzie. Kluczem do triumfu były zabójcze kontry.

W drugiej rundzie spotkań pucharowych też zanosiło się na niespodziankę, ale piłkarze Whitehawks roztrwonili prowadzenie 3-1 i ostatecznie musieli się podzielić punktami z Warriors of God. Strzelecki trening urządzili sobie futboliści White Wings Seniors, aplikując IFX FC aż jedenaście goli. Jeszcze lepiej pod tym względem wypadł zespół Kamila Biegniewskiego, który rozgromił Emigrantów aż 12-1.

Sporo emocji przyniósł pojedynek PMBC z PCW Olimpia. Arbiter tego spotkania nie mógł narzekać na brak pracy, często studząc temperamenty piłkarzy obu drużyn żółtymi kartonikami. «

659-MAKIETA 5 92-100.indd 95

Grupa A

Grupa C

Wyniki 2. kolejki Turbo Kozaki – KS04 Ark 2-4 Emigranci – Power Rangers 1-12 Pauza: Piątka Bronka 1. KS04 Ark 2 6 14:2 2. Power Rangers 2 3 12:1 3. Turbo Kozaki 2 1 2:4 4. Piątka Bronka 1 1 0-0

Wyniki 2. kolejki IFX FC – White Wings Seniors 3-11 PCW Olimpia – PMBC 2-2 Pauza: FC Cobalt 1. PMBC 2 4 12:4 2. White Wings Seniors 1 3 3:11 3. FC Cobalt 1 3 3:1 4. PCW Olimpia 2 1 3:5 5. IFX FC 2 0 5:21

Zestaw par 3. kolejki Power Rangers - Turbo Kozaki Piątka Bronka - KS04 Ark Pauza: Emigranci

Zestaw par 3. kolejki FC Cobalt – IFX FC White Wings Seniors – PMBC Pauza: PCW Olimpia

Grupa B

Grupa D

Wyniki 2. kolejki Inter RSVM Team – Wima Team 0-5 (vo) The 12 Team – Mazury Team 4-1 Pauza: Joga Bonito 1. The 12 Team 2 6 9:1 2. Wima Team 2 3 7:3 3. Mazury Team 2 3 4:6 4. Inter Team 1 0 0:5 5. Joga Bonito 1 0 0:5

Wyniki 2. kolejki Whitehawk FC – Warriors of God 3-3 FC Piona – Ziomale FC 0-5 (vo) Pauza: Scyzoryki 1. Ziomale FC 2 6 8:1 2. Warriors of God 2 4 8:3 3. Whitehawk FC 1 1 3:3 4. Scyzoryki 1 0 1:3 5. FC Piona 2 0 0:10

Zestaw par 3. kolejki The 12 Team – Wima Team Joga Bonito – Inter RSVM Team Pauza: Mazury Team

Zestaw par 3. kolejki Whitehawk FC – Warriors of God FC Piona – Ziomale FC Pauza: Scyzoryki

01/11/2016 18:27:16

096

ROZRYWKA Krzyżówka + Horoskop

659-MAKIETA 5 92-100.indd 96

01/11/2016 18:27:17

097 SKORPION

RYBY

RAK

Możesz teraz odnieść sukces zarówno na polu zawodowym, jak i w życiu osobistym.

Jeśli trochę się wysilisz, masz szansę na rozkręcenie ciekawego przedsięwzięcia.

Jeśli szukasz wspólników, szukaj ich jedynie wśród najbliższych. Tylko im powinieneś zaufać.

Wszystko, co robisz, robisz za szybko.

Działasz błyskawicznie, czynisz to jednak bez namysłu. Powodować to może kłopoty, których rozwikłanie będzie później sporo kosztować. Uspokój się. Pamiętaj, że do prawdziwego sukcesu droga jest długa, ale satysfakcja gwarantowana.

Nadszedł dobry moment byś rzucił wszystko, co Ci dotychczas przeszkadzało.

Możesz oczyścić atmosferę i poprawić swoje dotychczasowe życie. Wiązać się to będzie z rewolucyjnymi decyzjami. Po wnikliwej analizie okazać się może, że jest to najlepsze wyjście.

STRZELEC

BARAN

LEW

Po wielu udanych projektach i wytężonej pracy musisz w końcu odpocząć. Jeśli tego nie uczynisz, możesz się w końcu wypalić. Tak więc nadszedł czas urlopu i relaksu. Jeśli sobie na razie nie możesz na to pozwolić, postaraj się chociaż zwolnić tempo.

Nadszedł czas wielu istotnych zmian.

Wsłuchaj się w swoje wewnętrzne potrzeby i pomyśl, czego Ci brak. Masz teraz szansę na znalezienie upragnionej pracy. Możesz też spotkać swoją drugą połówkę. Ważne decyzje powinieneś jednak podejmować rozważnie.

Tryskasz pozytywną energią i promieniejesz uśmiechem. Uczyń wszystko, by inni przejęli Twoje dobre fluidy. Spotkaj się z przyjaciółmi i poświęć jak najwięcej czasu najbliższym. Jeśli ktoś potrzebuje pomocy, na pewno ją od Ciebie teraz uzyska.

KOZIOROŻEC

BYK

PANNA

Brak problemów nie oznacza, że nie mogą się za chwilę pojawić. Pamiętaj o tym i bądź teraz szczególnie ostrożny. Jeśli wszystko, co robisz, będzie solidnie przemyślane, raczej nic Ci nie grozi. Nie rób więc niczego pochopnie, licząc wyłącznie na swoją intuicję.

Nie licz teraz na to, że bez większego wysiłku odniesiesz sukces. Musisz się bardziej skupić i włożyć we wszystko więcej pracy. Zwróć uwagę na szczegóły i pamiętaj, że możesz się potknąć. Nie załamuj się jednak, bo już niebawem ktoś wyciągnie do Ciebie pomocną dłoń.

Jeśli bezrefleksyjnie będziesz szedł przez życie, nie zważając na innych, możesz wkrótce zostać samotny. Pamiętaj, masz teraz dobry czas na zmianę swojej postawy. Nie zapominaj, że otaczający Cię ludzie są Ci potrzebni. Bądź zatem bardziej otwarty i życzliwy.

WODNIK

BLIŹNIĘTA

WAGA

Apatia, brak apetytu i ogólne znużenie.

To wszystko może Cię dopaść, jeśli nie zadbasz o swoje zdrowie. Poprawisz swoją kondycję dobrą dietą i ruchem na świeżym powietrzu. Może warto, abyś pomyślał nad systematycznymi wizytami w klubie fitness.

Odczuwasz niepokój. Spowodowane jest to zmienną aurą, ale też nie do końca poukładanymi relacjami rodzinnymi.

Najwyższy czas, byś porozmawiał z kimś, kto Ci pomoże. Szukaj doradców wśród tych, których niegdyś zawiodłeś. Zbliży to Was do siebie i pojedna.

Po ostatnim dość problematycznym okresie nadszedł czas szczęśliwy. Twoje relacje z otoczeniem będą bardzo pozytywne.

Zrodzić się może nowa przyjaźń, a może nawet coś więcej. Pozytywną energię wykorzystuj teraz na wszystkich polach swojego działania.

(23.10–21.11)

(22.11–21.12)

(22.12–19.01)

(20.01–18.02)

659-MAKIETA 5 92-100.indd 97

(19.02–20.03)

(21.03–20.04)

(21.04–20.05)

(21.05–21.06)

(22.06–22.07)

(23.07–22.08)

(23.08–22.09)

(23.09–22.10)

01/11/2016 18:27:17

659-MAKIETA 5 92-100.indd 98

01/11/2016 18:27:19

659-MAKIETA 5 92-100.indd 99

01/11/2016 18:27:21

659-MAKIETA 5 92-100.indd 100

01/11/2016 18:27:24