Cooltura Issuu 698

cooltura.co.uk

W hołdzie ŻOŁNIERZOM AK

family

698-COVER.indd 1

dad

05 sierpnia 2017

31 (698)

Szkocja chce RATOWAĆ WHISKY

home

mum

31/07/2017 14:37:06

698-MAKIETA 1 01-17.indd 2

31/07/2017 16:43:39

698-MAKIETA 1 01-17.indd 3

31/07/2017 16:43:42

W NUMERZE 698.

POLISH WEEKLY

MAGAZINE

Unit 8, Odeon Parade 480 London Road, Isleworth, TW7 4RL GODZINY OTWARCIA: 9.00 – 17.00 TEL: 020 8846 3615 FAX: 020 8741 9490 www.cooltura.co.uk, info@cooltura.co.uk P.O. REDAKTORA NACZELNEGO

KORDIAN KLACZYŃSKI kordian@cooltura.co.uk, wew. 256 Z-CA REDAKTORA NACZELNEGO

PIOTR DOBRONIAK dobroniak@cooltura.co.uk, wew. 261 DZIENNIKARZE

SYLWIA MILAN sylwia@cooltura.co.uk MARCIN URBAN, wew. 248 m.urban@cooltura.co.uk DARIUSZ A. ZELLER darek@cooltura.co.uk, wew. 255 DZIAŁ GRAFICZNY wew. 260 AGATA OLEWIŃSKA agata@cooltura.co.uk TOMEK WOŹNICZKA sergei@cooltura.co.uk TOMEK WALĘCIUK tomasz.waleciuk@cooltura.co.uk WSPÓŁPRACOWNICY

006

TOMASZ BOREJZA / MAŁGORZATA DEMETRIOU MAGDALENA GIGNAL / PIOTR GULBICKI / SERGIUSZ HIERONIMCZAK / DR JACEK KORNAK / JAREK SĘPEK MARCIN SZCZEPAŃSKI / TOMASZ WILCZKIEWICZ KAROLINA ZAGRODNA / RADOSŁAW ZAPAŁOWSKI KOREKTA I REDAKCJA TEKSTÓW

BEATA TOMCZYK beata@cooltura.co.uk MARKETING I REKLAMA

marketing@cooltura.co.uk DYREKTOR MARKETINGU I REKLAMY

KRZYSZTOF CHOWANIEC kc@cooltura.co.uk, wew. 244 WICEDYREKTOR MARKETINGU I REKLAMY

JOANNA ROŻEK joanna@cooltura.co.uk, wew. 246 SPECJALIŚCI ds. MARKETINGU I REKLAMY

EWA SUŁKOWSKA-LEŚNIARA ewa@cooltura.co.uk wew. 245 EWA MROCZEK e.mroczek@cooltura.co.uk, wew. 250 MAŁGORZATA SAS m.sas@cooltura.co.uk, wew. 263 AGNIESZKA GĄSIEWSKA a.gasiewska@cooltura.co.uk , wew. 229 DZIAŁ OGŁOSZEŃ I PRENUMERATA

EWA SUŁKOWSKA-LEŚNIARA ewa@cooltura.co.uk 0208 846 3614 KSIĘGOWOŚĆ

RADOSŁAW STASZEWSKI radek@cooltura.co.uk KLAUDIA SENYK k.senyk@saraint.co.uk DYSTRYBUCJA distribution@cooltura.co.uk WYDAWCA Sara-Int Ltd. ISSN 1743-8489

014 006 W OBIEKTYWIE 008 NA WYSPACH 014 PRZEGLĄD PRASY BRYTYJSKIEJ 018 TEMAT NUMERU Kiedy dziecko nie chce mówić po polsku

024 OPINIE Czarne koszule – czarne myśli

026 FELIETON Czy warto weryfikować Jałtę?

028 SYGNAŁY Z listów do redakcji

030 TRANSPORT

698-MAKIETA 1 01-17.indd 4

016

Poglądy zawarte w felietonach i listach do redakcji są osobistymi przekonaniami ich autorów i nie zawsze pokrywają się z przekonaniami redakcji Cooltury. Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń.

Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych i zastrzega sobie prawo do skracania i przeredagowania tekstów. Publikowanie zamieszczonych tekstów i zdjęć bez zgody redakcji jest niezgodne z prawem. Strony depeszowe redagowane są w oparciu o materiały Polskiej Agencji Prasowej.

Cooltura is regulated by IMPRESS: The Independent Monitor for the press CIC For complaints scheme see:

032 CAFÉ COOLTURA

IMPRESS, 16-18 New Bridge Street, London, EC4V 6AG

Nadchodzące wydarzenia

T 020 3325 4288 E complaints@cooltura.co.uk W cooltura.co.uk

042 MUZYKA Promsy 2017

Okładka: TOMEK WOŹNICZKA

044 ZDROWIE I URODA Polacy spożywają niewystarczającą ilości warzyw i owoców

046 SPORT 048 KRZYŻÓWKA 049 HOROSKOP 063 OGŁOSZENIA DROBNE

coolturamagazine

#coolturaUK

issuu.com/cooltura

tablet / smartfon

31/07/2017 16:43:48

money

NOWOSC

£

Wyślij pieniądze do Polski z Asda

0 % PQàBUZ* przy pierwszej transakcji.

Uzyj kodu promocyjnego

UKASDAPOL17

Wejdź na stronę

ASDA.com/moneytransfer ASDA is an agent of Euronet Payment Services Limited (“EPS”), trading as Ria. EPS is registered in England (6975932) with its registered office at 6th Floor Watson House, 54 Baker Street, London W1U 7BU. EPS is authorised by the Financial Conduct Authority under the Payment Services Regulations 2009 (FRN: 504630). See ASDA.com/moneytransfer for further details. *This promotion is redeemable by UK residents against one online transaction sent through riamoneytransfer.asda.com. Valid until 31 1#1/0 2017.

See ASDA.com/moneytransfer for further details.

698-MAKIETA 1 01-17.indd 5

31/07/2017 16:43:48

006

WIADOMOŚCI NA wyspach

Silniki spalinowe pójdą do lamusa Brytyjski minister środowiska Michael Gove zapowiedział, że od 2040 roku w Wielkiej Brytanii będzie obowiązywał zakaz sprzedaży nowych silników spalinowych. To element rządowej strategii na rzecz zwalczania zanieczyszczenia powietrza.

Jakub Krupa, PAP

»

Nowy zakaz obejmie samochody na paliwo i olej napędowy, a także pojazdy hybrydowe z elektrycznym motorem i silnikiem spalinowym. Zdaniem dziennika „The Times”, obecnie mniej niż 1 proc. samochodów w Wielkiej Brytanii jest napędzanych wyłącznie energią elektryczną.

Zgodnie z rządowymi planami władze lokalne będą musiały przedstawić do końca marca 2018 roku wstępne propozycje, które pozwolą na obniżenie poziomu zanieczyszczenia powietrza (w szczególności dwutlenku azotu), a następnie pełny plan działania do końca roku. Wśród możliwych opcji są między innymi wprowadzenie opłat za wjazd do centrum miasta lub zmiana orga-

698-MAKIETA 1 01-17.indd 6

nizacji ruchu na taką, która będzie zapobiegać tworzeniu się korków.

Rządowa strategia zakłada też między innymi stworzenie programu zniechęcającego do samochodów o silnikach spalinowych. Szczegółowe konsultacje społeczne mają rozpocząć się na jesieni.

Jak podkreślono w uzasadnieniu decyzji, „zanieczyszczenie powietrza ma niepotrzebny i możliwy do uniknięcia negatywny wpływ na zdrowie ludzi”, a Wielka Brytania jest jednym z 17 krajów Unii Europejskiej, które nie spełniają rocznych celów emisji dwutlenku azotu.

Przedstawione przez Gove'a propozycje są realizacją programu wyborczego rządzącej w Wielkiej Brytanii Partii Konserwatywnej, która w manifeście

zapisała: „chcemy, żeby niemal wszystkie samochody i furgonetki były bezemisyjne do 2050 roku”.

– Dzisiejsze plany nakreślają to, jak będziemy pracować z władzami lokalnymi w celu zwalczania skutków zanieczyszczenia powietrza wywołanego przez transport. (...) To jeden z elementów wartego 3 mld funtów rządowego programu mającego na celu oczyszczenie powietrza i obniżenie emisji – tłumaczył Gove.

Jak dodał, w przyszłym roku rząd przedstawi również szerszą Strategię na rzecz Czystego Powietrza, która obejmie „wszystkie formy zanieczyszczeń”, nie tylko wywołanych przez samochody.

Minister transportu Chris Grayling dodał, że „jest zdeterminowany, aby dopro-

31/07/2017 16:43:49

Fot. Peter Macdiarmid/Getty Images

Londyńska Oxford Street jest wiecznie zatłoczona przez samochody zanieczyszczające powietrze.

Rządowe plany mają na celu poprawę sytuacji między innymi w zatłoczonych miastach

wadzić do zielonej rewolucji w transporcie”, podkreślając, że rząd wydaje między innymi około 600 mln funtów na rozwój i przygotowanie ultraniskoemisyjnych pojazdów, które mogłyby być używane już od 2020 roku.

Oprócz 255 mln funtów, które zostaną przekazane na współpracę z władzami lokalnymi, dodatkowe 100 mln funtów zostanie wydanych na modernizację autobusów w celu obniżenia emisji związanych z transportem publicznym.

Nieco ponad tydzień temu producent marki BMW ogłosił, że planuje rozpoczęcie produkcji nowego samochodu Mini, który będzie w całości napędzany energią elektryczną. Pierwsze pojazdy powinny wyjechać z fabryki w Cowley koło Oxfordu w 2019 roku.

Dwa tygodnie temu podobne do brytyjskich plany dotyczące wycofania z użycia silników spalinowych do 2040 roku przedstawił także francuski prezydent Emmanuel Macron. «

698-MAKIETA 1 01-17.indd 7

31/07/2017 16:43:51

008

WIADOMOŚCI NA WYSPACH

Festiwal kolorów

Fot. Chris J Ratcliffe/Getty Images

Ludzie bawią się podczas tradycyjnego hinduskiego Holi Festival of Colours w londyńskim Wembley Park. Wydarzenie inspirowane było festiwalem Holi, które każdego roku obchodzone jest przez Hindusów w Indiach, Nepalu, Bangladeszu i Pakistanie.

Ostatnia uczennica odeszła ze szkoły

698-MAKIETA 1 01-17.indd 8

»

Szkoła podstawowa na wyspie North Ronaldsay w archipelagu Orkadów w pobliżu Szkocji zawiesi w sierpniu funkcjonowanie, bo jedyna uczennica skończyła ostatnią klasę i będzie kontynuować edukację na innej wyspie.

12-letnia Teigan Scott od września przeniesie się do szkoły średniej w Kirkwall, stolicy szkockich Orkadów, opuszczając wraz z rodzicami swoją rodzinną wyspę, na której mieszka około 50 osób.

– Jestem podekscytowana tym, że przeniosę się do większej szkoły, ale trochę mi smutno, że szkołę trzeba będzie teraz zamknąć – powiedziała Scott w rozmowie z BBC. Mieszkańcy wysuniętej najbardziej na północ wyspy skarżyli się w rozmowie z mediami, że cierpią ze względu

na słabe połączenia komunikacyjne na archipelagu.

Szef lokalnej rady Billy Muir wyliczył, że konieczne jest zainwestowanie w budowę nowych domów, a także rozwój sieci telekomunikacyjnej.

Z kolei radny Kevin Woodbridge powiedział, że zamknięcie szkoły jest „symbolem upadku wyspy”, której populacja zmniejszyła się o połowę, odkąd na nią przyjechał w 1977 roku. Jak dodał, w szkole uczyło się wówczas 17 uczniów.

Rada Orkadów zapewniła jednak, że szkoła wznowi funkcjonowanie, kiedy na North Ronaldsay pojawią się nowe dzieci. Do tego czasu budynek pozostanie otwarty dla mieszkańców, którzy chcieliby zorganizować wydarzenia dla lokalnej społeczności. «

31/07/2017 16:43:53

009

698-MAKIETA 1 01-17.indd 9

31/07/2017 16:43:55

010

WIADOMOŚCI NA WYSPACH

Premier na wakacjach

Fot. PAP/EPA/Filippo Venezia

Premier Theresa May (druga od lewej) wraz ze swoim mężem (z prawej) i ochroniarzami przybywa do Sirmione w Lake Garda. Szefowa brytyjskiego rządu zamierza cały swój urlop spędzić w północnych Włoszech.

Google ostrzega przed atakami

»

Ponad 19 milionów funtów zarobili w ciągu ostatnich dwóch lat hakerzy odpowiedzialni za szkodliwe oprogramowanie, domagając się okupu za odzyskanie zainfekowanych plików (ransomware) – wynika z raportu opublikowanego przez Google.

Amerykański gigant technologiczny ostrzegł jednocześnie, że tego typu ataki stały się „bardzo, bardzo opłacalne” i należy spodziewać się, że będzie do nich dochodzić w przyszłości.

698-MAKIETA 1 01-17.indd 10

W maju ofiarą ataku typu ransomware padł między innymi brytyjski system publicznej opieki zdrowotnej NHS, który po infekcji wirusem WannaCry zmagał się z kilkudniowym chaosem w szpitalach i przychodniach, zmuszając lekarzy do odwołania tysięcy wizyt i konsultacji z pacjentami.

Po infekcji wirusem komputer blokuje dostęp do plików i danych zapisanych na komputerze, domagając się okupu, najczęściej w postaci trudnej do prześledze-

nia płatności z wykorzystaniem wirtualnej waluty (kryptowaluty) Bitcoin. W razie niespełnienia żądania, pliki mogą być nieodwracalnie usunięte lub uszkodzone.

Według kalkulacji Google'a, dwa najpopularniejsze typy wirusa – Locky i Cerber – zarobiły odpowiednio około 5,9 miliona funtów i 5,2 miliona funtów. Jak wynika z badania firmy, ponad 95 proc. płatności Bitcoin otrzymanych w formie okupu zostało wymienionych na realną walutę za pomocą rosyjskiego serwisu BTC-E. «

31/07/2017 16:43:57

011

698-MAKIETA 1 01-17.indd 11

31/07/2017 16:43:58

012

WIADOMOŚCI NA wyspach

Londyńska Polonia oddała hołd żołnierzom AK Ponad 70 wiązanek biało-czerwonych goździków zostało złożonych w ostatnią niedzielę na grobach weteranów Armii Krajowej na cmentarzu Gunnersbury w zachodnim Londynie. To efekt ponadpokoleniowej akcji upamiętniającej Powstanie Warszawskie.

698-MAKIETA 1 01-17.indd 12

Jakub Krupa, PAP

»

– To jest długa tradycja, którą zapoczątkowało Koło Weteranów Armii Krajowej, a my jako to młodsze pokolenie chcemy ją kontynuować, żeby ta pamięć nie zaginęła – powiedziała Maria Golasowska ze stowarzyszenia Poland Street, organizatora akcji.

Jak dodała, wolontariusze Poland Street mają skatalogowane groby powstańców warszawskich, co pozwala im na staranne przygotowanie wydarzenia.

– Niestety, każdego roku dochodzi ich więcej – przyznała.

Założone w 2007 roku Poland Street organizuje także w listopadzie Akcję Znicz, kiedy przed świętem Wszystkich Świętych porządkowane są polskie groby w całej Wielkiej Brytanii. Łukasz Boryczko, jeden z wolontariuszy, którzy przygotowali wiązanki, powiedział, że „powstańcy zrobili dla nas bardzo dużo i trzeba im się odwdzięczyć”.

– Warto o nich pamiętać, bo nie wszyscy mają tutaj swoje rodziny, więc nie ma kto się tymi grobami zająć. AK-owców i powstańców ubywa, ktoś musiał to zacząć robić – dodał.

Akcji patronuje mieszkająca w zachodnim Londynie 92-letnia Marzena Schejbal, która w trakcie Powstania Warszawskiego była łączniczką i sanitariuszką w batalionie „Łukasiński”. Jak podkreśliła, współpraca z młodszym pokoleniem Polonii trwa już niespełna dziesięć lat.

– Bardzo się do tego zapalili i od tamtej pory co roku już pilnują, przypominają mi. Ja tylko udzielam swego lokum, żeby te kwiatki poukładać, powiązać, przygotować i potem razem wybieramy się na cmentarz i rozkładamy – tłumaczyła Schejbal. – Potem robimy sobie wspólne zdjęcie, a na koniec czasem się zdarza, że jak jest więcej czasu i ładna pogoda to wstępujemy gdzieś, żeby odpocząć, napić się piwa i powspominać – dodała.

Schejbal podkreśliła, że składanie goździków w sierpniu i sprzątanie grobów w listopadzie jest już stałym elementem kalendarza wydarzeń polonijnych.

Jak dodała, o ile sierpniowe działania skupione są głównie na cmentarzu Gunnersbury w zachodnim Londynie, na którym znajduje się też historyczny pomnik katyński, to „młodzi ludzie już poznajdowali w różnych miejscach, na różnych cmentarzach (polskie groby) i organizują się grupy, żeby w listopadzie robić porządki”.

Po drugiej wojnie światowej w Wielkiej Brytanii osiedliło się ponad 200 tys.

Polaków. Wielu z nich na mocy specjalnej ustawy z 1947 roku przyjęło później brytyjskie obywatelstwo.

We wtorek, 1 sierpnia, w całej Polsce, a także w skupiskach Polaków poza granicami kraju, trwały obchody 73. rocznicy Powstania Warszawskiego, 63-dniowej bohaterskiej walki przeciwko nazistowskim Niemcom o wolność Warszawy. «

31/07/2017 16:43:59

013

698-MAKIETA 1 01-17.indd 13

31/07/2017 16:44:01

014

WIADOMOŚCI NA wyspach

Ostatni lot księcia

Książę William (z lewej) przygotowuje się do swojego ostatniego lotu jako pilot East Anglian Air Ambulance na lotnisku w Cambridge

Fot. PAP/EPA

Brytyjski książę William odbył w zeszły czwartek w nocy ostatni dyżur w lotniczym pogotowiu ratunkowym we wschodniej Anglii. Po dwóch latach w tej pracy przyszły król Wielkiej Brytanii poświęci się w pełni obowiązkom reprezentacyjnym.

698-MAKIETA 1 01-17.indd 14

31/07/2017 16:44:03

015 Jakub Krupa, PAP

»

William, który wcześniej latał jako pilot helikoptera poszukiwawczego brytyjskich sił powietrznych RAF, pracował w East Anglian Air Ambulance (EAAA) w systemie czterodniowym, a jego udział w interwencjach często wzbudzał sensację wśród lokalnych mediów.

W długim, osobistym liście do pracowników EEEA William napisał: „Chcę powiedzieć <<dziękuję>> moim współpracownikom, zespołowi i mieszkańcom regionu West Anglia, którym mogłem z dumą służyć”. „W ciągu ostatnich dwóch lat spotkałem wielu ludzi z całego regionu w najbardziej dramatycznych okolicznościach. Jako część zespołu byłem zapraszany do domów ludzi, dzieląc z nimi momenty ekstremalnych emocji: od ulgi, że daliśmy komuś szansę powalczyć, po prawdziwy, głęboki smutek” – napisał przyszły następca tronu.

Praca w pogotowiu i obserwowanie „nieprawdopodobnie wyszkolonych lekarzy i ratowników (...) wpoiło we mnie głęboki szacunek dla mężczyzn i kobiet, którzy służą w naszych służbach ratunkowych” – dodał.

Wyraził też nadzieję, że będzie w stanie wspierać ich także po odejściu ze stanowiska.

William podkreślił, że niezwykle cenił sobie pracę ze wszystkimi zespołami w ramach EAAA i jest pod wrażeniem ich profesjonalizmu. „Jako zespół docieraliśmy do wielu przygnębiających zdarzeń i przeszliśmy razem przez niezwykle trudne momenty, będąc świadkami okropnych tragedii” – przyznał, wspominając między innymi podjęte interwencje w przypadku próby samobójczej i wezwanie po wypadku samochodowym z ofiarami śmiertelnymi.

Jeden z najpopularniejszych członków rodziny królewskiej, będący drugim w kolejce do brytyjskiego tronu po swoim ojcu Karolu, podkreślił, że „miał szczęście, pracując z organizacją, która ma świadomość stresu, z jakim zmagają się jej pracownicy, i traktuje ich dobrostan jako jeden ze swoich priorytetów”.

William wraz z żoną Kate regularnie wspierają organizacje pozarządowe i charytatywne, zajmujące się zdrowiem psychicznym dorosłych ludzi. „Odwieszając kombinezon pilota, jestem dumny, że służyłem z tak niesamowitym zespołem ludzi, który codziennie ratuje życie ludzkie” – zakończył William.

Po zakończeniu pracy w pogotowiu William będzie spędzał więcej czasu w Londynie, gdzie jesienią jego syn George pójdzie do szkoły.

W związku z planowanym przez 96-letniego Filipa, męża 91-letniej królowej Elżbiety II, wycofaniem się z pełnienia obowiązków reprezentacyjnych, William będzie częściej występował w imieniu rodziny królewskiej i swojej babki – monarchini.

W połowie lipca książę William i księżna Kate spędzili dwa dni w Polsce, gdzie odwiedzili między innymi Muzeum Powstania Warszawskiego, niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny Stutthof i gdański Teatr Szekspirowski, a także spotkali się między innymi z polskimi przedsiębiorcami oraz ludźmi kultury, sztuki i mediów. «

698-MAKIETA 1 01-17.indd 15

31/07/2017 16:44:04

016

WIADOMOŚCI NA wyspach

Oni musieli opuścić swoje domy

Fot. Christopher Furlong/Getty Images

Pomnik „Every Which Way”, ufundowany przez Brytyjskie Stowarzyszenie Ewakuowanych, odsłonięto 25 lipca w The National Memorial Arboretum w Alrewas w hrabstwie Staffordshire. Rzeźba z brązu Maurice'a Blika upamiętnia 3,5 miliona Brytyjczyków, w większości dzieci, którzy podczas II wojny światowej zostali zmuszeni do opuszczenia swoich miast i przesiedlenia się na wieś.

Szkocja chce ratować whisky

»

Szkocki minister gospodarki Keith Brown zaapelował do brytyjskiego rządu o stworzenie prawnej definicji whisky w brytyjskim prawie, w celu ochrony wysokiej jakości trunku przed importowanym alkoholem niższej jakości ze Stanów Zjednoczonych.

Brown napisał do ministrów w Londynie w związku z wizytą brytyjskiego ministra ds. handlu międzynarodowego Liama Foxa w Stanach Zjednoczonych, gdzie rozmawiał on między innymi o

698-MAKIETA 1 01-17.indd 16

warunkach przyszłego porozumienia o wolnym handlu pomiędzy krajami.

Rynek eksportu szkockiej whisky jest wart około 4 miliardów funtów, a obecne przepisy Unii Europejskiej chronią konsumentów przed zalewem produktów niższej jakości. Rząd w Edynburgu jest jednak zaniepokojony tym, co może się wydarzyć po planowanym wyjściu Wielkiej Brytanii z unijnej Wspólnoty.

Jak stwierdził Brown, szkocka whisky zasługuje na ochronę, bo „oprócz bycia czę-

ścią szkockiej kultury i tożsamości wspiera także około 20 tysięcy miejsc pracy”.

Z kolei szkocki minister ds. negocjacji ws. wyjścia Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej Michael Russell zaapelował w rozmowie z BBC Radio 4 do Liama Foxa, aby „nie spierał się i chronił branżę whisky, a nie ją wyprzedawał”. Wielka Brytania powinna opuścić Wspólnotę najpóźniej 29 marca 2019 roku. Podpisanie nowych porozumień o wolnym handlu z tzw. krajami trzecimi będzie możliwe dopiero po tej dacie. «

31/07/2017 16:44:05

017

698-MAKIETA 1 01-17.indd 17

31/07/2017 16:44:06

018

TEMAT NUMERU edukacja

698-MAKIETA 2 18-31.indd 18

31/07/2017 16:44:58

019

Kiedy dziecko nie chce mówić po polsku

Jak wychować dziecko, aby mówiło w dwóch językach równocześnie?

W pewnej polsko-angielskiej rodzinie sześciolatek coraz częściej prosi mamę o przetłumaczenie polskich zdań na angielski. Inna para – Patrycja i Marcin, żalą się, że „jeszcze trochę i będą musieli ze swoją 10-letnią córką rozmawiać tylko po angielsku, bo inaczej się nie zrozumieją”. Dzieci imigrantów od urodzenia mają kontakt z różnymi językami, więc wydawałoby się, że dwujęzyczność mają wpisaną w życiorys. A jednak niekoniecznie.

Beata Sieradzka

»

Anna i Paul to rodzice sześcioletniego Harveya. Anna porozumiewa się z synem po polsku, a Paul po angielsku. To najbardziej intuicyjny sposób na komunikację i klasyczny przykład zastosowania metody OPOL (One Person One Language), którą fachowcy polecają dwujęzycznym rodzinom, jako najbardziej skuteczny sposób na naturalną naukę dwóch języków jednocześnie.

W stosujących tę taktykę rodzinach ojciec i matka mają najczęściej rożną narodowość i każde z nich komunikuje się z dzieckiem w swoim ojczystym języku.

Sposobów na wychowanie dwujęzycznego dziecka jest wiele, a każdy z nich najczęściej zależy od osobistej sytuacji danej rodziny. Jeszcze częstszą metodą niż OPOL jest tzw. język mniejszości w domu, czyli Minority Language at Home (ML@H). Stosują ją najczęściej rodzice tej samej narodowości, którzy w domu posługują się wyłącznie ojczystym językiem.

W takich okolicznościach dziecko

698-MAKIETA 2 18-31.indd 19

może uczyć się polskiego od swoich polskojęzycznych rodziców, a angielskiego poza domem, czyli na ulicy, w szkole lub na podwórku, bo tam spotyka osoby, dla których rodzimym językiem jest angielski.

Mózg małego dziecka jest nie tylko pojemny, ale też niezwykle łatwo potrafi dostosować się do wszelkich zmian. Dziecko, które od urodzenia porozumiewa się w dwóch językach, w naturalny sposób będzie umiało dopasować język do rozmówcy – polsko- lub anglojęzycznego. A jednak sytuacje takie jak w wyżej opisanych rodzinach zdarzają się dosyć często i bywa, że dziecko zaczyna preferować jeden z języków i to w nim chce wyrażać swoje opinie i emocje. W praktyce oznacza to, że dziecko może rozumieć rodzica mówiącego po polsku, ale będzie mu łatwiej odpowiadać po angielsku. Językoznawcy określają tę sytuację mianem biernej (lub pasywnej) dwujęzyczności. Dlaczego dzieci, do których od urodzenia mówiono w dwóch językach nagle odrzucają jeden z nich i czy istnieją sposoby na odwrócenie tego procesu?

31/07/2017 16:44:58

020

TEMAT NUMERU edukacja

1. Brak wsparcia drugiego rodzica Jeżeli jeden z rodziców nie mówi w języku swojego partnera i okazuje dyskomfort związany z niemożnością aktywnego uczestniczenia w rozmowach po polsku, bywa, że rodzina staje się jednojęzyczna, wybierając komunikację w języku, który oboje rodzice rozumieją.

Jak sobie radzić:  Rodzice powinni ustalić, jakie są ich priorytety, jako dwujęzycznej rodziny. Osoba, która nie mówi w języku mniejszości (np. po polsku) nie powinna czuć się zniechęcona lub odrzucona dlatego, że nie rozumie rozmów pomiędzy drugim rodzicem a dziećmi. Wychowanie dwuję-

698-MAKIETA 2 18-31.indd 20

zycznego dziecka wymaga dyscypliny i poświęcenia, jednak warto pamiętać o celu, do którego dąży rodzina jako całość.  Rodzic, który nie mówi w języku mniejszości może się go nauczyć, przynajmniej do pewnego stopnia.

To powinno zmniejszyć poczucie izolacji ze strony osoby, która nie może w pełni uczestniczyć w rodzinnych rozmowach ze względu na barierę językową.

2. Częstotliwość kontaktu z językiem

Językoznawcy nie mają jednoznacznej opinii na temat tego, ile godzin tygodniowo dziecko powinno spędzać na kontakcie z językiem, aby dogłębnie go pojąć.

Badacze szacują, że jest to pomiędzy 20 proc. a 50 proc. czasu, kiedy dziecko pozostaje aktywne (czyli nie śpi), zależnie od tego, jak wartościowy jest czas tzw. ekspozycji na język. Czas aktywnej komunikacji z drugim człowiekiem będzie bardziej wartościowy niż godziny spędzone na oglądaniu filmu.

Jak sobie radzić:  Dbać o utrzymanie równowagi pomiędzy ekspozycją na oba języki.

W przypadku dwujęzycznego wychowania proporcje na poziomie 50 proc. na 50 proc. (lub co najmniej 60 proc. na 40 proc.) pomiędzy angielskim a polskim badacze określają jako optymalne.  Dzieci w wieku szkolnym przez większość dnia mają kontakt z językiem

31/07/2017 16:45:02

021 angielskim, dlatego warto jest szukać dodatkowych okazji do rozmów po polsku. Nieocenioną pomocą jest rodzina w Polsce, z która można się kontaktować przez Skype'a, można również zawierać znajomości z Polakami, znaleźć polską nianię itp.  Rodzic, który mówi w języku mniejszości i pracuje na pełen etat może stworzyć wieczorną rutynę czytania na dobranoc. Moją osobistą sztuczką jest przytulanie syna tak, aby nie tylko słyszał, co mu czytam, ale też mógł śledzić czytany tekst. Wodzenie palcem po zdaniach może zadziałać jako dodatkowy bodziec przyciągający uwagę nie tylko do czytanej historii, ale również do zasad ortograficznych.  Obozy letnie i szkoły weekendowe to doskonałe wsparcie dla języka mniejszości. Ich dodatkowymi zaletami są wsparcie kulturowe oraz możliwość nawiązania nowych znajomości.

3. Brak konsekwencji w działaniu

Jeżeli rodzicowi zależy, aby dziecko mówiło po polsku, powinien się z nim komunikować w tym języku. Jeśli nie będzie tego robił konsekwentnie, potrzeba porozumiewania się w języku mniejszości zaniknie. Najprawdopodobniej to, wraz z brakiem wsparcia ze strony partnera, jest przyczyną, dla której mały Harvey coraz częściej odpowiada po angielsku na polskie pytania. Jego mama od momentu urodzenia mówiła do niego po polsku, jednak z czasem, widząc, że mąż nie czuje się komfortowo, nie mogąc w pełni uczestniczyć w rozmowach, których nie rozumie, coraz częściej posługuje się angielskim. Również kiedy Harvey zwraca się do niej po angielsku, nie poprawia go, dając tym samym sygnał, że komunikacja w języku polskim nie jest dla niej ważna. Warto pamiętać, że dziecko zawsze wybierze opcję, która jest dla niego łatwiejsza, a w przypadku dzieci mieszkających za granicą językiem dominującym zawsze będzie język społeczeństwa.

Jak sobie radzić:  Przypominać dziecku, aby dostosowywało język do rozmówcy: z Polakiem mówimy po polsku, z osobą anglojęzyczną po angielsku.  Jeżeli dziecko mówi w języku spo-

698-MAKIETA 2 18-31.indd 21

łeczności wtedy, gdy powinno mówić po polsku, należy je poprawić. Nie da się przecenić tego, jak ważne jest, aby utrzymać przy tym spokój, miły nastrój i aby unikać wywierania jakiejkolwiek presji na dziecko. Krytyka czy ostre uwagi mogą tylko zniechęcić do kontynuowania nauki.  Cierpliwość jest cnotą. Nie pozwólmy, aby ktokolwiek osłabił nasz zapał.

Rodzice powinni być zgodni co do ustalonych priorytetów dwujęzyczności i trzymać się wyznaczonego kierunku.

4. Brak potrzeby używania języka

Jeżeli rodzic nie da sygnału, że jego język ojczysty jest ważny i potrzebny, dziecko dojdzie do wniosku, że nie warto się w nim komunikować.

Jak sobie radzić:  Porozumiewać się z dzieckiem po polsku.  Rozmawiać z polskimi członkami rodziny tak często, jak to możliwe.  Jeździć do Polski; tzw. zanurzenie w języku jest jedną z najlepszych metod na odświeżenie i wzmocnienie umiejętności językowych.  Nawiązywać znajomości z innymi Polakami.  Czytać polską prasę, literaturę, rozwiązywać krzyżówki itp.  Zachęcać dziecko, aby pisało listy i kartki do polskich członków rodziny.  W kuchni nakleić etykiety z polskimi opisami.  Oglądać polskie filmy i programy.

Portal YouTube jest doskonałym źródłem zarówno klasyki filmowej, jak i programów, bajek i piosenek.

Rozwój języka dzieli się na kilka faz.

Mniej więcej do trzeciego roku życia słownictwo i gramatyka są ograniczone, za to dziecko błyskawicznie chłonie naukę dodatkowych języków

5. Umiejętności językowe

Rozwój języka dzieli się na kilka faz. Mniej więcej do trzeciego roku życia słownictwo i gramatyka są ograniczone, za to dziecko błyskawicznie chłonie naukę dodatkowych języków. W kolejnych latach dziecko ciągle jeszcze jest w stanie nauczyć się języka obcego znacznie szybciej niż dorośli, jednak z każdym rokiem te możliwości ulegają ograniczeniu. Najbardziej dynamiczna faza nabywania umiejętności językowych kończy się w granicach pomiędzy dziesiątym

31/07/2017 16:45:02

022

TEMAT NUMERU edukacja

a trzynastym rokiem życia. Jest to również szczególnie wrażliwy okres, ponieważ w tym czasie równie szybko dziecko może nauczyć się języka, jak go zapomnieć, jeśli tylko nie będzie komunikować się w nim wystarczająco często.

Jak sobie radzić:  Tłumaczyć na polski wszystko, co dziecko powie po angielsku.

Wystrzegać się pouczającego tonu.

Kiedy dziecko powie np. „To jest difficult” należy miło, spokojnie zapytać „Czy masz na mysli…?” lub w naturalny sposób poprawić błędne zdanie mówiąc „Tak, masz rację, to jest trudne” i kontunuowac rozmowę, nie zatrzymując się dłużej nad pomyłką.  Pamiętać, że tzw. code switching czyli naprzemienne używanie różnych kodów językowych oraz code mixing jako mieszanie języków są naturalną częścią życia osoby dwujęzycznej i wraz z poszerzaniem słownictwa ten etap mija. Ważne jest, aby spokoj-

nie i bez negatywnych emocji dawać dobry przykład, samemu starając się mówić poprawnie.  Nie wahać się sięgać po słownik.

Wspomaganie się dodatkowymi źródłami wiedzy nie jest wstydem lecz sposobem na nauczenie dziecka, gdzie może szukać pomocy i dodatkowych informacji.

6. Brak dumy

Jeżeli dziecko nie jest dumne z języka i dziedzictwa kulturowego swoich rodziców, to pierwszy krok do porzucenia tego, czego się wstydzi lub co jest mu obojętne.

Może się to zdarzyć w każdej chwili, dlatego rodzic powinien nieustannie mieć oczy - i uszy - otwarte. Zdarza się, że dziecko już w wieku trzech lat odmawia komunikacji w języku ojczystym rodziców. Jeszcze częściej takie sytuacje mają miejsce wśród dzieci w wieku szkolnym, które, otoczone anglojęzycznymi rówieśnikami, nagle zaczynają uważać, że mówie-

nie po polsku jest „malo atrakcyjne” lub wręcz „wstydliwe”.

Jak sobie radzić:  Rozmawiać o kraju, z którego rodzic pochodzi, o jego dzieciństwie i rodzinie.  Czytać książki, słuchać muzyki i oglądać filmy po polsku.  Sprawić, aby dziecko czuło się dumne z tego, że zna więcej niż jeden język. Uświadamiać, jakie możliwości I szanse daje komunikowanie się z ludźmi na świecie w ich ojczystych językach lub choćby czytanie książek w oryginałach.  Chwalić dziecko za to, że poznaje język i robi postępy w mówieniu, czytaniu i pisaniu. Zachęcać, aby doceniło własne możliwości. Im wcześniej rodzic zacznie nad tym pracować, tym łatwiej będzie dziecku przejść przez fazę odrzucenia języka, która w pewnym momencie nastąpi.

Tylko od rodzica zależy, jak znaczący będzie ten etap.  Pamiętać o tym, aby samemu również być dumnym z umiejętności porozumiewania się w języku, który nie jest naszym językiem ojczystym.  Uświadamiać dziecko, że gramatyka i akcent rodzica w języku angielskim nie muszą być doskonałe, ponieważ jest to jego drugi język. Sama zawsze z dumą chwalę syna, któremu zdarza się poprawiać moją angielską wymowę i doceniam to, że dzięki niemu mogę poprawić swój akcent.

Czasami też, aby nie umniejszać własnej roli jako rodzica, przypominam dziecku, że po polsku mówię świetnie, bo to jest mój język ojczysty (nie omieszkując dodać, w jak wspaniałej sytuacji są osoby, kto od początku mają dwa ojczyste języki).

Podsumowując warto wspomnieć jeszcze jedno: dla rodzica priorytetem zawsze powinna być jak najmocniejsza nić porozumienia, która łączy go z dzieckiem. Z tego względu, jako matka dwujęzycznego chłopca (obecnie uczącego się również chińskiego, „bo tak kocha naukę jezykow”) zawsze uważnie go obserwuję, aby mieć pewność, że każdy kolejny krok robimy w jego tempie, a nie moim. Wspaniale jest znać wiele języków, ale jeszcze wspanialsze jest zapewnienie dziecku podczas tej dwujęzycznej przygody poczucia szczęścia i miłości. «

698-MAKIETA 2 18-31.indd 22

31/07/2017 16:45:04

023

698-MAKIETA 2 18-31.indd 23

31/07/2017 16:45:06

024

opinie WIKTOR MOSZCZYŃSKI

Czarne koszule – czarne myśli W ostatnich pięciu latach zorganizowana Polonia brytyjska czuje się coraz bardziej zagrożona przez rosnący fenomen radykalnych prawicowych organizacji młodzieżowych w Wielkiej Brytanii.

»

Największym szokiem był ich udział parę lat temu w tradycyjnych obchodach katyńskich przy obelisku na cmentarzu Gunnersbury, gdzie uroczystą coroczną ceremonię, organizowaną przez Fundację Stowarzyszenia Polskich Kombatantόw, przerwali zapaleniem rac i rzucaniem petard.

Otworzyło to oczy starej gwardii polonijnej na istnienie zorganizowanych grup młodzieżowych, rozliczających byłą emigrację niepodległościową w swoim hołdowniczym podejściu do polskich świąt narodowych i patriotycznych tradycji. Czarne koszule stały się jakby symbolem identyfikującym te ugrupowania, na co wiele organizacji polonijnych staje się uczulonych, może nawet czasem do przesady.

Czarne koszule są symptomem prawicowej popkultury, szerzącej się wśrόd młodzieży polskiej w Polsce i tutaj, ale niekoniecznie znakiem przynależności do organizacji faszystowskiej. Bardziej znaczącym i groźnym symbolem nowych grup jest mieczyk Chrobrego, czyli miecz obwinięty barwami polskimi, ktόry był symbolem przedwojennego anty-demokratycznego ruchu radykalno-narodowego.

W tym roku głośna stała się sprawa byłego księdza Jacka Międlara, gdy brytyjskie władze graniczne nie pozwoliły mu wjechać jako gościowi lokalnej organizacji faszyzującej Britain First. Międlar często występuje ze swoimi myślami na YouTubie, nawiązując do rzekomych tradycji patriotycznych i katolickich, ale jego homilie oparte są na dopatrzeniu konspiracji żydowskiej we wszystkich aspektach życia politycznego, obyczajowego czy religijnego w Polsce.

Na przykład oskarża obecną hierarchię kościelną i przywόdztwo PiS o zezwolenie na wprowadzenie aborcji w Polsce, o tolerowanie pedofilii, o promowanie multikulturalizmu, o wyrazy „miłosierdzia” dla uchodźcόw islamskich (słowo „miłosierdzie” w jego ustach zawsze wymienione z pogardą),

698-MAKIETA 2 18-31.indd 24

o wspόłpracę i uzależnienie się od „międzynarodowej finansjery żydowskiej”.

Szczegόlnie cięty jest ostatnio na ministra Waszczykowskiego (podaje zmyśloną żydowską wersję jego nazwiska) za wspόłpracę z liberałami amerykańskimi i na kardynała Dziwisza, ktόrego oskarża o oszukiwanie papieża Jana Pawła II w sprawach finansόw watykańskich i tuszowanie prawdy o pedofilii.

Te chorobliwe i kłamliwe brednie (ktόre papież Jan Paweł II był automatycznie potępił gdyby jeszcze żył) odbiera jednak 25 tys. subskrybentόw. Jest to jeszcze jeden aspekt obecnej patologii w dzisiejszej Polsce, gdzie naturalny radykalizm młodzieży i poczucie patriotyzmu i gniewu społecznego kierowane są nurtem nienawiści w poszukiwaniu wrogόw w własnym społeczeństwie.

Szczegόlnie wymowna jest orwellowska prόba tego środowiska, aby utożsamić wszystkich znaczących członkόw elit politycznych i kulturalnych Polski, od Gronkiewicz Waltz i Balcerowicza, do Kaczyńskiego i Macierewicza włącznie, z wymyślonymi imionami i nazwiskami żydowskimi.

Trafia to przede wszystkim do wyobraźni ludności wiejskiej we wschodniej i południowej Polsce mającej małą styczność z innymi narodowościami i kojarzących wciąż Żydόw jako tych, co zabili Chrystusa, służyli władzom pańszczyźnianym, a potem władzom komunistycznym. Niestety, w okresie ostatniego dwudziestolecia elity liberalne raczej kpiły z tych poglądόw, jako symptomy staroświeckiego folkloru polskiego, zamiast wychowywać społeczeństwo, a szczegόlnie młodzież, w poszanowaniu i tolerancji wobec innych narodowości i religii. A teraz obecne kierownictwo edukacji w Polsce coraz bardziej zaniechuje takie tematy w nowych programach szkolnych.

W roku 2012 szereg organizacji skrajnie prawicowych, a szczegόlnie Unia Polityki Realnej, Młodzież Wszechpolska i Obόz Narodowo-Radykalny, stworzyło

inicjatywę społeczną zwaną Ruchem Narodowym. Na wspόlnym zjeździe tej organizacji, grupy działaczy chwaliły się swoimi inicjatywami w szeregach Polonii na całym świecie. W wypadku Polonii brytyjskiej okazało się, że celem wychowawczym tych „misjonarzy narodowych” miały być parafie, szkoły sobotnie i organizacje kombatanckie w Wielkiej Brytanii.

Pokusa przyjęcia tych nawiedzonych radykałόw dla wyżej wymienionych instytucji, ze swoimi patriotycznymi i religijnymi tradycjami, była duża. Działalność kόł skrajnie prawicowych opiera się przede wszystkim na promowaniu wiedzy o historycznej martyrologii Polski, a szczegόlnie najnowszej historii. Ze szczegόlną czcią podchodzą do historii tzw. żołnierzy wyklętych, czyli o zbrojnym podziemiu antykomunistycznym. Bazują na tym, że wiele szczegόłόw o podziemiu antykomunistycznym dopiero teraz odkrywamy, a więc są oni w stanie poszerzać naszą wiedzę o poszczegόlnych żołnierzy podziemia.

Rzeczywiście, ci żołnierze byli wyklęci i represjonowani w okresie PRL-u, ale pamięć o nich była rόwnież zaniedbywana we wczesnych latach III Rzeczpospolitej. Nawet tutaj, w emigracyjnych szkołach sobotnich, nauka historii kończyła się najczęściej na Jałcie. Po prostu mało o nich wiedziano. Obecnie dużo młodzieży szczegόlnie utożsamia się z tymi bohaterami, najczęściej młodymi, ktόrym odbierano prawa do normalnego życia w powojennej Polsce gdyż zostali wierni swojej przysiędze wojskowej.

Niestety pod wachlarzem „wyklętych” występowały rόżne elementy, najczęściej patriotyczne, ale rόwnież zbrodnicze i antysemickie, co było zrozumiałym zjawiskiem w kraju przeżywającym demoralizację i dezorientację po 6 latach okupacji i braku autorytetu legalnych władz. Nie wszyscy wyklęci nadają się więc jako wzór dla obecnej młodzieży.

31/07/2017 16:45:06

025 Trudno powiedzieć aby ta infiltracja narodowa uwieńczona została wielkimi sukcesami w dziedzinie polonijnych instytucji. Co do parafii, obawiam się, że mogło być szereg tymczasowych sukcesόw w szerzeniu tej ideologii z ambon. Było to uzależnione od charakteru i wychowania samego proboszcza, ale w moich oczach przeważająca część księży nie była podatna na szerzenie ideologii nienawiści. Szkoły sobotnie ze swoimi lekcjami historii i religii też są uodpornione na pokusy narodowych radykałόw. Tak samo nie udały się prόby młodych działaczy prawicowych w otoczeniu opieki nad weteranami. Nawet przy konflikcie w kołach kombatanckich po rozwiązaniu tradycyjnych organizacji jak SPK, opieka nad sztandarami pozostaje wciąż w rękach tradycyjnych lokalnych działaczy kombatanckich, mimo przygarnięcia wielu młodych ochotnikόw. Od czasu do czasu ogłaszano akcje patriotyczne, jak np. demonstracje na Whitehall przeciw dyskryminacji Polakόw, ale umiarkowany charakter tych wystąpień nie odzwierciedlał szyku bojowego pożądanego przez bardziej skrajnych radykalnych black metalowcόw.

Dlaczego tutejsze polskie społeczeństwo pozostaje uodpornione na hasła radykalno-prawicowe? W pokoleniach pochodzących z emigracji powojennej zawsze istniały koło siebie nurty zarόwno konserwatywne jak i liberalne, ktόre wspόłpracowały skutecznie w organizacjach społecznych, kombatanckich, w szkolnictwie i w parafiach, ze wspόlnym celem uzyskania sukcesόw życiowych w Wielkiej Brytanii i odzyskania niepodległej wolnej i demokratycznej Polski. Żyjąc w środowisku brytyjskim dobrze odczuwali miejsce Polski w Europie i patriotyzm ich nie był szowinistyczny, lecz oparty na hasłach jak „Za Waszą Wolność i Naszą”.

Te same wartości przelewają się do nowej Polonii, wychowującej dzieci w brytyjskim środowisku wieloetnicznym. Także nawet w szeregach osόb pobożnych czy mających konserwatywne poglądy, hasła radykalnej prawicy pozostają zupełnie obce.

Istnieją od czasu do czasu drastyczne wystąpienia bardziej brutalnych polskich elementόw rasistowskich pod przykrywką kibicόw futbolowych, zamieszanych w incydenty antyislamskie. Nie mając właściwie własnego pola do popisu w społeczeństwie polonijnym, poza organizowaniem spotkań o charakterze historycznym, polskie grupy radykalno-prawicowe szukają dla siebie miejsca w brytyjskich organizacjach rasistowskich jak właśnie Britain First, gdzie ich chętnie przyjmują.

Tu są pod stałą obserwacją brytyjskiej policji.

Lecz co ma polski narodowiec wspόlnego z antyimigranckim, a więc i antypolskim, ruchem brytyjskich faszystόw? Najwyżej łączy ich wspόlna pogarda dla systemu demokratycznego i nienawiść wobec liberałόw, Żydόw i Islamu. Ale jest to działalność przede wszystkim antypolska, kompromitująca ostatecznie obecny kierunek całego ruchu radykalno-prawicowego. Myślę że z czasem te czarne koszule zawisną ze wstydu z powrotem w szafie. « Felieton ukazał się również w londyńskim „Tygodniu Polskim”.

698-MAKIETA 2 18-31.indd 25

31/07/2017 16:45:07

Fot. Poznaniak / (CC BY-SA 3.0) via Wikimedia Commons

026

FELIETON ZNOWU DOBRONIAK

Czy warto weryfikować Jałtę?

Taka mnie myśl naszła. Pan Międlar zaproponował we Wrocławiu, żeby Kresy wróciły do Polski. Tak trochę znamienne miejsce, w którym wypowiadał te słowa…

»

Równie dobrze mógłby powiedzieć to w Szczecinie na przykład. Rechot historii byłby większy.

Fajnie jest zresztą powiedzieć, trudniej zrobić.

Bo niby jak to sobie wyobrażamy w szczegółach? Polska dostaje Lwów, dostaje Wilno, idzie na Kowno; i dalej co? Zabierają nam Wrocław, Gorzów, Szczecin, Zieloną Górę, Jelenią Górę, Wałbrzych, Legnicę, Opole, Olsztyn, Elbląg – nie licząc mniejszych miejscowości.

Bo jak rewizjonizm, to rewizjonizm. My sobie odbierzemy kresy, a nam nic nie zabiorą? Jak Polska przedwojenna, to pełną gębą…

My oprócz oczywistego Lwowa i Wilna dostalibyśmy Grodno, Stanisławów, Tarnopol i Pińsk.

Zastanawiam się, co byśmy zro-

698-MAKIETA 2 18-31.indd 26

bili z tzw. mniejszościami na terenach litewskich czy ukraińskich, czy białoruskich? Albo jaki status dostałby Gdańsk? To jest ciekawostka.

O! Mazury – cud natury – też nie byłyby nasze.

Jakbyśmy cofali się jeszcze w czasie, to może nawet udałoby nam się zająć Czechy, Morawy i Słowaczyznę – że użyję określenia z mapy Polski za panowania Bolesława Chrobrego.

Bo w sumie czemu nie?

Idźmy na całość. Po co bawić się w półśrodki. Najlepiej rozpętajmy jeszcze jedną wojnę światową w Europie i walczmy z tymi podłymi Niemcami, Rosjanami czy kim tam jeszcze. Potem, jak już Narodowe Siły Rezerwy zdobędą wszystkie należne nam, według naszego narodowego mniemania, ziemie, trzeba będzie się wybrać na

Izrael – piszę oczywiście to z ironią, bo tak prosto to się nie da, tym bardziej, że min. Macierewicz nie zamówił zamówionych (sic!) helikopterów i nie za bardzo jest czym atakować.

Broni atomowej – przypominam – nie posiadamy.

Tak mniej więcej wygląda tok myślenia pana – kiedyś księdza – Międlara. Proszę się nie czepiać, że upraszczam, ale to łun zaczął pierwszy. Ja tylko podjąłem tę niezbyt lotną myśl.

Jakieś refleksje?

Tak. Poziom rekrutacji do polskich seminariów stoi na bardzo niskim poziomie, zarówno moralnym jak i historycznym.

Na histerycznym poziomie stoi dobrym.

Histerycznym. «

31/07/2017 16:45:12

027

698-MAKIETA 2 18-31.indd 27

31/07/2017 16:45:13

028

SYGNAŁY Z listów do redakcji

Napisz do nas zaginionA Iwona Kamińska 13 lipca 2000 r. w miejscowości Londyn (Wielka Brytania) zaginęła Iwona Kamińska. Ma 157 cm wzrostu i niebieskie oczy. W dniu zaginięcia miała 20 lat.

Ktokolwiek widział zaginioną lub ma jakiekolwiek informacje o jej losie, proszony jest o kontakt z Fundacją ITAKA – Centrum Poszukiwań Ludzi Zaginionych pod numerem +48 22 654 70 70. Można również napisać w tej sprawie do ITAKI: itaka@zaginieni.pl. Naszym informatorom gwarantujemy dyskrecję.

Informacje o zaginionych na www.zaginieni.pl.

zaginiony Marek Marian Dunowski 6 października 2000 r. w Wielkiej Brytanii zaginął Marek Marian Dunowski. Ma 180 cm wzrostu i niebieskie oczy. W dniu zaginięcia miał 38 lat.

Ktokolwiek widział zaginionego lub ma jakiekolwiek informacje o jego losie, proszony jest o kontakt z Fundacją ITAKA – Centrum Poszukiwań Ludzi Zaginionych pod numerem +48 22 654 70 70. Można również napisać w tej sprawie do ITAKI: itaka@zaginieni.pl. Naszym informatorom gwarantujemy dyskrecję.

Informacje o wszystkich osobach zaginionych na www.zaginieni.pl.

698-MAKIETA 2 18-31.indd 28

Konkurs literacki Centrum Sztuki Mościce organizuje konkurs literacki pn. Małopolska Nagroda Poetycka „Źródło”, który ma charakter ogólnopolski i skierowany jest do poetów jeszcze nieznanych bądź mało znanych oraz debiutantów.

Idea konkursu ma związek z ważnymi pytaniami: kim jesteśmy, dokąd idziemy, jak siebie jako Polaków oceniamy, czego w życiu powinniśmy się mocno trzymać, z jakich źródeł wynika nasz system wartości, co jest w nim istotne i ważne. Chcemy zachęcić do szerszej refleksji poetyckiej, połączonej z wyobraźnią i wrażliwością na piękno rodzimego krajobrazu, z empatycznym odczuwaniem bogactwa duchowego innego człowieka. Topos domu rodzinnego, motyw dzieciństwa, prawda o współczesnych dramatach ludzkich, temat ziemi, ekologii, etos pracy, patriotyzm, polskość a uniwersalność, odkrywanie siebie samego dla siebie – to tylko niektóre tematy do podjęcia i przetransponowania na język poezji.

1. Konkurs ma charakter ogólnopolski, otwarty. Mogą w nim brać udział osoby pełnoletnie, zarówno poeci polscy z kraju, jak i z zagranicy.

2. Tematyka utworów powinna nawiązywać do idei Konkursu. Mile widziane będą wiersze inspirowane nazwą Konkursu Poetyckiego „Źródło” i jego mottem.

Forma utworów jest dowolna.

3. Konkurs dotyczy utworów napisanych w języku polskim.

4. Warunkiem udziału w Konkursie Poetyckim jest nadesłanie na adres Organizatora, w postaci w czterech egzemplarzy wydruków, zestawu trzech do pięciu utworów poetyckich. Utwory nie mogą być wcześniej publikowane ani nagradzane w innych konkursach.

5. Prace konkursowe powinny być przesłane w postaci maszynopisów lub wydruków komputerowych w formacie A4 opa-

trzonych godłem słownym. Przez „godło słowne” rozumie się jednorazowy pseudonim, który umożliwia zachowanie anonimowości i nie daje możliwości zidentyfikowania autora kryjącego się za nim. Rękopisy nie będą brane pod uwagę.

6. Uczestnik Konkursu Poetyckiego może przesłać tylko jeden zestaw wierszy. Przesłanie więcej niż jednego zestawu wierszy podpisanych różnymi godłami dyskwalifikuje autora z udziału w Konkursie.

7. Prace konkursowe powinny być przesłane do 10 sierpnia 2017 r. (decyduje data stempla pocztowego) na adres: Centrum Sztuki Mościce, ul. Traugutta 1, 33-101 Tarnów z dopiskiem: Nagroda Poetycka „Źródło”. Prace nadesłane po ww. terminie nie wezmą udziału w Konkursie Poetyckim.

8. Prawidłowo przygotowane zgłoszenie do konkursu powinno zawierać: a) prace konkursowe jak opisano w pkt 3-6.; b) wypełnione i podpisane Oświadczenie o akceptacji Regulaminu Konkursu Poetyckiego i zgody na publiczne wykorzystanie prac konkursowych (Załącznik nr 1) c) zamkniętą kopertę oznaczoną tym samym godłem co prace konkursowe, zawierającą informacje o autorze (imię i nazwisko, adres, telefon kontaktowy, adres e-mail).

9. Uczestnik Konkursu Poetyckiego zobowiązany jest do wniesienia opłaty akredytacyjnej w wysokości 20 zł.

Opłatę akredytacyjną należy wpłacać na rachunek Organizatora: Bank Zachodni WBK 80 1500 1748 1217 4004 5323 0000 z tytułem wpłaty: „Opłata akredytacyjna – Małopolska Nagroda Poetycka „Źródło”+ imię i nazwisko Uczestnika”.

10. Do oceny przez Jury Konkursu zostaną dopuszczone tylko te prace, które spełniają wymogi formalne opisane w pkt. 3 – 9.

11. Prace będą oceniane według określonych kryteriów, m.in. takich jak: wybór tematu i oryginalność jego ujęcia, opanowanie warsztatu poetyckiego, walory literackie.

12. Decyzja Jury Konkursu Poetyckiego jest ostateczna i nie przysługuje od niej odwołanie.

13. Dane osobowe uczestników Konkursu Poetyckiego będą wykorzystywane przez Organizatora zgodnie z Ustawą o ochronie danych osobowych z dnia 29 sierpnia 1997 r. (tekst jednolity; Dz. U. z 2016 r., poz. 922) wyłącznie na potrzeby Konkursu.

31/07/2017 16:45:15

029

698-MAKIETA 2 18-31.indd 29

31/07/2017 16:45:17

030

Transport Londyn

Fot. Transport for London

AmBUSlans Do londyńskich szpitali łatwiej będzie dojechać autobusem.

Przygotował Marcin Urban

»

Na zlecenie mera Londynu, Transport for London wykonuje przegląd linii i modyfikuje tak, by więcej autobusów, a także częściej, dojeżdżało do szpitali. Zmiany zostaną wprowadzone w przyszłym roku.

W pierwszej kolejności odczują je pacjenci szpitali: Darent Valley Hospital w Dartford, Epsom Hospital i Queen’s Hospital w Romford. Nieco później poprawi się dojazd od Central Middlesex Hospital w Park Royal, North Middlesex University Hospital w Edmonton oraz Whittington Hospital w Highgate.

Już zwiększono częstotliwość autobusów kursujących do Queen Mary’s Hospital w Sidcup. «

Transport for London przedstawił do konsultacji społecznych plany przebudowy dróg w rejonie Nine Elms. Zmiany mają poprawić bezpieczeństwo przede wszystkim rowerzystów i pieszych.

Zmodernizowane zostaną odcinki ulic Nine Elms Lane i Battersea Park Road o łącznej długości 2,5 km. Wzdłuż jezdni ma powstać ścieżka rowerowa trwale oddzielona od samochodów oraz pas dla autobusów. Rowerzyści będą mieli bezkolizyjny przejazd przez skrzyżowania.

Powstanie ponad 20 nowych przejść dla pieszych.

Konsultacje społeczne potrwają do 20 sierpnia. Ze szczegółami można zapoznać się na stronie Transport for London.

698-MAKIETA 2 18-31.indd 30

Fot. Transport for London

Zmiana organizacji ruchu w Nine Elms

31/07/2017 16:45:19

Fot. Transport for London

031

Camden Town do przebudowy Transport for London rozpoczął konsultacje społeczne przed planowaną przebudową stacji metra Camden Town.

»

To jeden z najbardziej zatłoczonych przystanków w drugiej strefie. Zbiegają się tam rozgałęzienia linii Northern.

Modernizacja wybudowanego w 1907 roku obiektu ma potroić jego przepustowość. W planie jest dobudowanie wejścia od strony Buck Street, montaż trzech ruchomych schodów i powiększenie przestrzeni dla pasa-

698-MAKIETA 2 18-31.indd 31

żerów. Po remoncie ze stacji bez przeszkód będą mogły korzystać osoby niepełnosprawne.

Camden Town obsługuje 30 mln pasażerów rocznie. W ciągu najbliższych 5 lat ich liczba wzrośnie o 40 procent.

Konsultacje społeczne trwają do 18 sierpnia. Ze szczegółami można zapoznać się na stronie tfl.gov.uk/camdentown-upgrade. «

Metrem do samolotu Pociągi budowanej linii metra Elizabeth będą dojeżdżać do terminalu piątego na lotnisku Heathrow.

Władze portu lotniczego, Transport for London i ministerstwo transportu, zawarły porozumienie w tej sprawie. Do Heathrow będzie dojeżdżać sześć pociągów na godzinę. Dwa z nich zatrzymają się przy terminalu piątym. Pierwsze pociągi linii Elizabeth zaczną obsługiwać lotnisko w grudniu przyszłego roku, kursując między Heathrow a Paddington. Rok później zostanie uruchomiona cała linia Elizabeth. Połączenie z terminalem piątym przez długi czas stało pod znakiem zapytania z uwagi na proces sądowy w sprawie opłaty jaką port lotniczy chciał pobierać za korzystanie z torów.

31/07/2017 16:45:20

032

CAFÃ&#x2030; COOLTURA LONDYN

COOLTUR POLECA A

Apple Tree Boy Apple Tree Girl, 2010 by Paul McCarthy

SCULPTURE IN THE CITY Tipping Point, 2016 by Kevin Killen

Reminiscence, 2017

by Fernando Casasempere

698-MAKIETA 3 32-49.indd 32

31/07/2017 16:39:27

033

Support for a Cloud, 2016 by Mhairi Vari

Przygotował Marcin Urban Do 05.2018. Różne lokalizacje w City of London.

Wstęp wolny www.cityoflondon.gov.uk Rzeźby znanych, współczesnych artystów zdobią przestrzeń publiczną londyńskiego City. Na placach i w uliczkach między biurowcami można oglądać prace m.in. Paula McCarthy'ego, Ryana Gandera i Damiena Hirsta. W sumie ustawiono 18 prac, które będą eksponowane do maja przyszłego roku. To już siódma odsłona projektu promującego sztukę współczesną w przestrzeni publicznej City of London. Mapę z lokalizacją rzeźb i szczegółowy opis każdej z nich można pobrać na telefon za pomocą aplikacji Smartify.

698-MAKIETA 3 32-49.indd 33

The Black Horse, 2015

by Mark Wallinger

31/07/2017 16:39:29

Fot. Ben Cherry / WWT London

034

CAFÉ COOLTURA LONDYN

imprezy plenerowe » LATO W REZERWACIE PRZYRODY WWT London Wetland Centre, Queen Elizabeth's Walk, Barnes, Londyn SW13 9WT. Stacja: Barnes. Otwarte: od 01.11.- 28.02. 9:30 - 16:30. Bilety: dorośli £11.91, dzieci £6.55 www.wwt.org.uk

© The Postal Museum

Rezerwat przyrody WWT London Wetland Centre w Barnes przygotował tego lata specjalny program atrakcji dla najmłodszych, którzy spędzają wakacje w Londynie.

Dzieci w każdym wieku mogą wziąć udział m.in. w polowaniu na owady, tropieniu ptaków i grze terenowej. Podczas zabaw najmłodszym będzie towarzyszyć Dusty Duck, postać stworzona przez twórców bajki „Wallace and Gromit”.

wystawy » MATISSE IN THE STUDIO 05.08. – 12.11. Royal Academy of Arts, Burlington House, Piccadilly, Londyn W1J 0BD. Stacja: Piccadilly Circus, Green Park. Otwarte codziennie 10:00 - 18:00 (w pt. 10:00 - 22:00).

Bilety: £14 www.royalacademy.org.uk

© Philadelphia Museum of Art/Art Resource, NY

Pierwsza wystawa pokazująca warsztat i przedmioty, których Henri Matisse używał do tworzenia swoich prac. Zebrano na niej także ponad 60 obrazów, rysunków i rzeźb. Eksponaty wypożyczono z różnych kolekcji z całego świata. Jest to więc unikatowa okazja, by zobaczyć wszystko w jednym miejscu.

» MUZEUM POCZTY The Postal Museum, 15-20 Phoenix Place, Londyn WC1X 0DA. Stacja: Farringdon, Russell Square, King’s Cross, Chancery Lane. Otwarte: codziennie 10:00 – 17:00. Bilety: dorośli £10, z przejażdżką podziemną kolejką Mail Rail £14.50 www.postalmuseum.org Najnowsze londyńskie muzeum szybko stanie się jednym z obowiązkowych punktów zwiedzania Londynu. A to głównie za sprawą unikatowej na skalę światową atrakcji jaką jest możliwość odbycia przejażdżki podziemną, miniaturową kolejką, którą przez 75 lat transportowano listy i paczki między Paddington a Whitechapel. Kolejka ruszy 4 września, ale można już rezerwować bilety. Poza tym w nowym muzeum zobaczymy zabytkowe samochody pocztowe, poznamy stosowane dawniej i obecnie techniki sortowania listów, zobaczymy bogatą kolekcję znaczków i innych pamiątek związanych z historią Royal Mail. Dla najmłodszych przygotowano tematyczny plac zabaw, na którym dzieci mogą wcielić się w rolę listonosza.

698-MAKIETA 3 32-49.indd 34

Henri Matisse, The Moorish Screen, 1921

31/07/2017 16:39:31

035

698-MAKIETA 3 32-49.indd 35

31/07/2017 16:39:34

Fot. Jeremy Toth

036

CAFÉ COOLTURA londyn

teatr »

PACO PEÑA FLAMENCO DANCE COMPANY — FLAMENCURA

08-12.08. Sadler's Wells, Rosebery Avenue, Londyn EC1R 4TN. Stacja: Angel. Spektakle: wt. – sob. 19:30, dodatkowo sob. 14:30. Bilety: od £12 www.sadlerswells.com

Jeden z najsłynniejszych gitarzystów i kompozytorów muzyki flamenco, Paco Pena, powraca na deski londyńskiego teatru Sadler’s Wells na 4-dniową ucztę artystyczną z muzyką flamenco. „Od czasu kiedy Flamenco pojawiło się w Andaluzji 250 lat temu, ta muzyka przeszła ogromną metamorfozę: od folkowego śpiewu, tańca i muzyki gitarowej po wyrafinowaną formę sztuki, pokazywaną w najlepszych teatrach całego świata” – powiedział Paco Pena.

» DISCO PIGS Do 19.08. Trafalgar Studios, 14 Whitehall, Westminster, Londyn SW1A 2DY. Stacja: Charing Cross, Embankment. Spektakle: pon. – sob. 19:45, dodatkowo czw. i sob. 15:00. Bilety: od £15 www.atgtickets.com Pig i Runt urodzili się w tym samym dniu, w tym samym szpitalu. Od tego czasu są nierozłączni.

Rozumieją się bez słów i żyją we własnym świecie, balansując między rzeczywistością i marzeniami.

Gdy kończą 17 lat wkraczają w świat muzyki, alkoholu i dyskotek. W rolach głównych występują: Evanna Lynch i Colin Campbell.

» THE MAJORITY 11-28.08. National Theatre, Upper Ground, Londyn SE1 9PX. Stacja: Waterloo. Spektakle: patrz strona teatru. Bilety: od £15 www.nationaltheatre.org.uk Po ciepło przyjętym spektaklu „Bullet Catch”, Rob Drummond powraca do National Theatre z nowym spektaklem o demokracji. Drummond porusza takie tematy jak referendum w sprawie niepodległości Szkocji, Brexit, wybór Donalda Trumpa na prezydenta USA. Po każdym temacie widzowie głosują. Większość decyduje o zwrotach akcji. Dzięki temu każde przedstawienie będzie wyjątkowe.

698-MAKIETA 3 32-49.indd 36

31/07/2017 16:39:36

037 kino »

VALERIAN AND THE CITY OF A THOUSAND PLANETS

Od 02.04. Science-fiction, Francja/USA. Reż. Luc Besson, wyst. Dane Dehaan, Cara Delevingne, Clive Owen Valerian (Dane DeHaan) i Laurelina (Cara Delevingne) to kosmiczni agenci, odpowiedzialni za utrzymanie porządku na terytoriach zamieszkałych przez ludzi. Podczas misji w Mieście Tysiąca Planet – kulturowym i politycznym centrum galaktyki – przyjdzie im zmierzyć się ze złowrogą siłą, która zagraża bezpieczeństwu całego wszechświata.

»

EMOJI MOVIE: EXPRESS YOURSELF (3D)

Od 04.08. Animowany, USA. Reż.

Anthony Leondis, wyst. James Corden, Anna Faris, T.J.Miller, Patrick Stewart Wszyscy mamy emocje. Okazuje się, że mają je także… emotikony. Animowana komedia zabierze nas do sekretnego świata naszych telefonów. Czeka nas mnóstwo emocji i przygód, jakie tylko możemy sobie wyobrazić, zaglądając do naszych telefonów.

» ENGLAND IS MINE Od 04.08. Biograficzny, USA. Reż. Mark Gill, wyst. Jack Lowden, Jessica Brown Findlay Filmowy portret Stevena Patricka Morrissey'ego, brytyjskiego wokalisty popularnej w latach 80. grupy The Smiths i prekursora muzyki indie. Film skupia się na latach 70., gdy jeszcze przed osiągnięciem światowej sławy mieszkał w Manchesterze.

» MAUDIE Od 04.08. Dramat romantyczny, Irlandia/Kanada. Reż. Aisling Walsh, wyst. Sally Hawkins, Ethan Hawke Zdesperowana utratą rodzinnego majątku i nowo narodzonego dziecka Maud Lewis (Sally Hawkins) podejmuje się pracy gosposi domowej u miejscowego sprzedawcy ryb Everetta Lewisa. W wolnych chwilach z nudów dekoruje muszle i inne przedmioty. Pewnego dnia jej prace zwracają uwagę jednej z klientek Everetta. Maud staje przed życiową szansą.

698-MAKIETA 3 32-49.indd 37

31/07/2017 16:39:37

038

CAFÉ COOLTURA LONDYN

Fot. Ian Gavan/Getty Images for Gucci

» ALISON MOYET 14-15.11. Godz. 19:30. London Palladium, 8 Argyll St, Soho, Londyn W1F 7TE. Stacja: Oxford Circus. Bilety: od £29

»

PRL LIVE MUSIC 2017 - WILKI, MROZU, SOUND’N’GRACE

18.11. Godz. 18:00. O2 Shepherd’s Bush Empire, Shepherd's Bush Green, Londyn W12 8TT. Stacja: Shepherd’s Bush. Bilety: od £25 Podczas kolejnego festiwalu Radia PRL zespół Wilki będzie świętować 25-lecie działalności. Usłyszymy największe przeboje grupy, tj. „Baśka”, „Son of the blue sky” i „Urke”. Mrozu, wykonujący muzykę z pogranicza hip-hop, R&B, bluesa i popu, był nominowany do nagrody MTV Europe Music Awards w kategorii najlepszy polski wykonawca. W lutym ukazał się jego czwarty album studyjny zatytułowany „Zew”.

Sound’n’Grace to polski chór, wykonujący muzykę soul, R&B i funk.

koncerty » JOHN LEGEND

18.09. Godz. 19:30. Royal Albert Hall, Kensington Gore, Londyn SW7 2AP. Stacja: South Kensington. Bilety: £43.30

» FOO FIGHTERS 19.09. Godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: tylko ze zwrotów

»

Fot. Ian Gavan/Getty Images

» NEIL SEDAKA

12.09. Godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich.

Bilety: od £50

» DEPECHE MODE 22.11. Godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £58.75

» JAMES BLUNT 23.11. Godz. 19:00. Eventim Apollo, 45 Queen Caroline St, Hammersmith, Londyn W6 9QH. Stacja: Hammersmith. Bilety: £43.60

» DEEP PURPLE SUZANNE VEGA

28.09. Godz. 19:30. London Palladium, 8 Argyll St, Soho, Londyn W1F 7TE. Stacja: Oxford Circus. Bilety: £55.95

» NICK CAVE & THE BAD SEEDS 30.09. Godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £35

» TORI AMOS 04.10. Godz. 19:30. Royal Albert Hall, Kensington Gore, Londyn SW7 2AP. Stacja: South Kensington. Bilety: £48.40

» LADY GAGA 09.10. Godz. 19:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £40

» MARILLION

23.11. Godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £49.50

» JAMIROQUAI 03-06.12. Godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn.

Stacja: North Greenwich. Bilety: od £39.50

» STEVEN WILSON 27-28.03.2018. Godz. 19:30. Royal Albert Hall, Kensington Gore, Londyn SW7 2AP. Stacja: South Kensington. Bilety: £28

» KATY PERRY 14-15.06.2018. Godz. 18:30.

O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £58.75

13.10. Godz. 19:30. Royal Albert Hall, Kensington Gore, Londyn SW7 2AP. Stacja: South Kensington. Bilety: tylko ze zwrotów

15-16.10. Godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn.

Stacja: North Greenwich. Bilety: od £63.75

» METALLICA 22-24.10. Godz. 19:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn.

Stacja: North Greenwich. Bilety: od £58.75

698-MAKIETA 3 32-49.indd 38

Fot. Rich Fury/Getty Images

» J COLE

31/07/2017 16:39:40

039

698-MAKIETA 3 32-49.indd 39

31/07/2017 16:39:42

040

CAFÃ&#x2030; COOLTURA londyn

698-MAKIETA 3 32-49.indd 40

31/07/2017 16:39:44

041

698-MAKIETA 3 32-49.indd 41

31/07/2017 16:39:46

042

CAFÉ COOLTURA opera

Promsy 2017 Jak co roku w połowie lipca w Londynie rozpoczynają się BBC Proms. To muzyczne święto organizowane przez brytyjską telewizję publiczną, nastawione jest na promowanie muzyki klasycznej. Są to koncerty dla każdego, gdzie nie trzeba zakładać krawata, można przynieść ze sobą własne jedzenie, picie i w takiej zrelaksowanej piknikowej atmosferze cieszyć się muzyką.

Dr Jacek Kornak

»

W tym roku „Promsy” miały dość wyrazisty pierwszy weekend. Już podczas tych pierwszych koncertów mogliśmy posłuchać gwiazd najwyższego formatu. Drugim tegorocznym koncertem był występ Staatskapelle Berlin pod batutą Daniela Barenboima W pierwszej części koncertu usłyszeliśmy koncert skrzypcowy Sibeliusa z Lisą Batiashvili jako solistką. Batiashvili wykonała utwór Sibeliusa bardzo uważnie, wykazując się niezwykłym kunsztem technicznym oraz czarując lirycznym brzmieniem, jednak momentami zabrakło w tym wykonaniu energii.

698-MAKIETA 3 32-49.indd 42

Natomiast I Symfonia Elgara, którą usłyszeliśmy w drugiej części, była popisem wyjątkowego zmysłu narracyjnego Barenboima. Jego Elgar miał bardzo bogate brzmienie. Symfonia ta była pełna niuansów, ale przede wszystkim była ona wykonana w sposób bardzo ekspresyjny.

Na trzecim tegorocznym „Promsie” wystąpiła Chamber Orchestra of Europe pod batutą Bernarda Haitinka. W III Koncercie skrzypcowym Mozarta jako solistkę usłyszeliśmy Isabelle Faust.

Podczas tego koncertu zabrzmiały również 38. Symfonia Mozarta oraz 2.

Symfonia Schumanna. Muzycy Chamber Orchestra of Europe wykazali się nieskazitelnym, czystym brzmieniem oraz

sporą dozą energii. Haitink poprowadził utwory Mozarta i Schumanna pewnie i dość mocno. Jego Mozart nie był eleganckim klasykiem, ale kompozytorem pełnym życia i energii. Wspaniale zaprezentowała się również Faust. Jej wirtuozeria, wyczucie rytmów, bogactwo barw robiły ogromne wrażenie.

BBC Proms potrwają do 9 września. Podczas większości koncertów będziemy mogli posłuchać orkiestr BBC z wybitnymi solistami, ale również nie zabraknie gościnnych występów orkiestr z całego świata. « Więcej na:

BBC.com/Proms

31/07/2017 16:39:48

043

698-MAKIETA 3 32-49.indd 43

31/07/2017 16:39:49

044 Pamiętajcie o sałatkach ZDROWIE I URODA CZY WIESZ ŻE...

Polacy spożywają niewystarczającą ilości warzyw i owoców.

Dodatkowo źle je przyrządzają, przez co tracą cenne witaminy.

»

Według zaleceń przedstawionych w nowej Piramidzie Żywienia i Aktywności Fizycznej WHO, każdego dnia trzeba włączać do swojego menu minimum 400 gramów tych produktów, najlepiej w pięciu porcjach. Tymczasem większość pacjentów deklaruje zjadanie co najwyżej jednej lub dwóch porcji i zdecydowanie częściej wybiera owoce niż warzywa. Problemem jest również brak pomysłów na atrakcyjne potrawy i niewłaściwa obróbka termiczna, wskutek której produkty tracą witaminy i składniki odżywcze.

Nowa Piramida Żywienia i Aktywności Fizycznej WHO to podstawowa wytyczna, według której powinno się komponować codzienną dietę. Często jednak okazuje się, że teoria swoje, a praktyka swoje.

– Niestety, wdrożenie w życie zasad Piramidy Żywienia to trudne zadanie i często pacjenci nie mają pojęcia, jak wykorzystać tę wiedzę w praktyce. Największy i podstawowy problem, z jakim zgłaszają się do mnie, jest taki, że często nie jedzą oni w ogóle warzyw, a jeżeli już zdarza się, że jedzą, to jest to jedna, góra dwie porcje, a przypomnijmy, że żywieniowcy zakładają spożywanie dziennie pięciu porcji, czyli minimum 400 gramów warzyw i owoców – mówi Kamila Szczepaniak, dietetyk, Twoja Klinika.

Zdaniem Kamili Szczepaniak, ignorancja i zaniedbania w tej kwestii prawdopodobnie wynikają z niewiedzy pacjentów. Wiele osób nie zdaje sobie sprawy z tego, że warzywa i owoce zawierają cenne witaminy i składniki odżywcze.

Dzięki swoim właściwościom odgrywają dużą rolę w profilaktyce wielu chorób, m.in. miażdżycy, nowotworów, choroby Alzheimera czy zaćmy.

– Problemem są także złe nawyki wyniesione z domu, nieświadomość dotycząca prawidłowej obróbki i przygotowania potraw z warzyw oraz brak

698-MAKIETA 3 32-49.indd 44

pomysłów. Wielu osobom przygotowanie warzyw kojarzy się z bardzo pracochłonną sprawą, z długotrwałym spędzaniem czasu w kuchni, na co w dzisiejszych czasach niewielu z nas może sobie pozwolić. Natomiast te dania mogą być bardzo proste, wspaniale urozmaicać naszą dietę i dostarczać wielu cennych składników – tłumaczy Kamila Szczepaniak.

Aby w pełni wykorzystać zdrowotną moc ukrytą w warzywach, powinno się komponować w potrawach różnokolorowe produkty, bowiem za kolor odpowiadają barwniki często wykazujące cenne właściwości.

Równie istotne jak dobór warzyw jest stosowanie właściwej techniki ich przyrządzania. Dzięki odpowiedniej obróbce termicznej zachowują one swoje właściwości.

– Wiele cennych składników zawartych w warzywach i owocach jest termolabilnych, tzn. że pod wpływem wysokich temperatur mogą ulec one degradacji. Tutaj głównie witamina C, większość witamin z grupy B, foliany, które są niezbędne chociażby dla układu nerwowego niszczy się pod wpływem przechowywania, przetwarzania, obróbki wstępnej, czyli krojenia, obierania, a także podczas gotowania – podkreśla Kamila Szczepaniak.

Aby w pełni wykorzystać zawarte w warzywach składniki biologicznie aktywne, zaleca się jak najczęstsze spożywanie surówek z niewielką ilością oleju, warzyw gotowanych na parze lub duszonych.

– Propagujemy gotowanie na parze, gotowanie w szybkowarze, czyli pod ciśnieniem, ponieważ według badań, właśnie te techniki kulinarne pomagają uchronić nasze potrawy z warzyw przed degradacją tych najważniejszych składników mineralnych i witamin. Warzywa przemycić można w rozmaity sposób: w zupach, w zupach kremach, w salsach, w różnego rodzaju sosach, w szybkich surówkach czy w postaci świeżo wyciskanego soku – wyjaśnia Kamila Szczepaniak.

Dietetyk przekonuje, że potrawy z wykorzystaniem warzyw i owoców nie muszą być pracochłonne i niesmaczne.

Wystarczy odrobina chęci, wiedzy i kreatywności, by wyczarować rarytas, który będzie prawdziwą bombą witaminową. « Newseria.pl

31/07/2017 16:41:49

045

Zadzwoń i zapytaj

O OGŁOSZENIE

RAMKOWE 020 8846 3614

698-MAKIETA 3 32-49.indd 45

31/07/2017 16:41:50

046 Kadra na mistrzostwa świata SPORT Lekkoatletyka + Piłka nożna

W mistrzostwach świata w Londynie Polskę reprezentować będzie 51 lekkoatletów. Impreza odbędzie się w dniach 4-13 sierpnia.

»

Na czele reprezentacji są oczywiście liderzy tegorocznej światowej tabeli w rzucie młotem: Anita Włodarczyk (Skra Warszawa) i Paweł Fajdek (Agros Zamość).

Wysokie lokaty w tabelach zajmują także młociarz Wojciech Nowicki (2.), tyczkarze Paweł Wojciechowski (2.) i Piotr Lisek (5.), żeńska sztafeta 4x400 m (2.), w skoku wzwyż Kamila Lićwinko (3.) i Sylwester Bednarek (5.), chodziarz Rafał Augustyn (3.), młociarka Malwina Kopron (5.), dyskobol Robert Urbanek (5.) i oszczepnik Marcin Krukowski (5.).

Sprinterki Ewa Swoboda (AZS AWF Katowice) i Anna Kiełbasińska (SKLA Sopot) dostały w ostatniej chwili zaproszenia IAAF i także pojadą do Londynu na mistrzostwa świata – poinformował krajowy związek .

Swoboda, młodzieżowa mistrzyni Europy, wystąpi na dystansie 100 m, a Kiełbasińska na 200 m. Obie nie wypełniły wprawdzie minimów, ale światowa federacja postanowiła uzupełnić składy w tych konkurencjach i Polki otrzymały zaproszenia.

Z optymizmem patrzy na imprezę prezes PZLA Henryk Olszewski, który liczy na pięć medali, a każdy kolejny będzie miłym dodatkiem. – To jest taka impreza, która ustala zręb reprezentacji olimpijskiej, bo tak jest bardzo często. Mistrzostwa świata na rok przed igrzyskami niektórzy różnie traktują.

Wielu odpuszcza. Teraz pokażą się już młodzi, którzy będą finalistami, a może nawet medalistami w Tokio – zaznaczył. «

698-MAKIETA 3 32-49.indd 46

Reprezentacja na MŚ w Londynie KOBIETY 100 m – Ewa Swoboda (AZS AWF Katowice); 200 m – Anna Kiełbasińska (SKLA Sopot); 400 m, 4x400 m – Iga Baumgart (BKS Bydgoszcz), Martyna Dąbrowska (Bojary Białystok), Małgorzata Hołub (KL Bałtyk Koszalin), Justyna Święty (AZS AWF Katowice); 800 m, 1500 m – Angelika Cichocka (SKLA Sopot); 800 m – Joanna Jóźwik (AZS AWF Warszawa); 1500 m – Sofia Ennaoui (MKL Szczecin); 400 m ppł – Joanna Linkiewicz (AZS AWF Wrocław); maraton – Katarzyna Kowalska (LKS Vectra Włocławek); Izabela Trzaskalska (AZS UMCS Lublin); wzwyż – Kamila Lićwinko (Podlasie Białystok); trójskok – Anna Jagaciak-Michalska (OŚ AZS Poznań); kula – Klaudia Kardasz (Podlasie Białystok), Paulina Guba (OKS Start Otwock); młot – Joanna Fiodorow (OŚ AZS Poznań), Malwina Kopron (AZS UMCS Lublin), Anita Włodarczyk (RKS Skra Warszawa); oszczep – Marcelina Witek (KS Polanik Piotrków Trybunalski); 4x400 m – Aleksandra Gaworska (AZS AWF Kraków), Patrycja Wyciszkiewicz (OŚ AZS Poznań).

MĘŻCZYŹNI 400 m – Rafał Omelko (AZS AWF Wrocław); 800 m – Adam Kszczot (RKS

Łódź); 800 m, 1500 m – Marcin Lewandowski (CWZS Zawisza Bydgoszcz SL), Michał Rozmys (UKS Barnim Goleniów); 110 m ppł – Damian Czykier (Podlasie Białystok); 400 m ppł, 4x400 m – Patryk Dobek (SKLA Sopot); 3000 m z przeszkodami – Krystian Zalewski (UKS Barnim Goleniów); wzwyż – Sylwester Bednarek (RKS Łódź); tyczka – Piotr Lisek (OSOT Szczecin), Paweł Wojciechowski (CWZS Zawisza Bydgoszcz SL); w dal – Tomasz Jaszczuk (WLKS Nowe Iganie); kula – Konrad Bukowiecki (PKS Gwardia Szczytno), Michał Haratyk (AZS AWF Kraków), Jakub Szyszkowski (WKS Śląsk Wrocław); dysk – Piotr Małachowski (WKS Śląsk Wrocław), Robert Urbanek (MKS Aleksandrów Łódzki); młot – Paweł Fajdek (Agros Zamość); Wojciech Nowicki (Podlasie Białystok); oszczep – Marcin Krukowski (Warszawianka); chód na 20 km – Artur Brzozowski (AZS AWF Katowice), Damian Błocki (MKL Szczecin), Jakub Jelonek (AZS AWF Kraków); chód na 50 km – Rafał Augustyn (LKS Stal Mielec), Adrian Błocki (AZS AWF Katowice), Rafał Fedaczyński (AZS UMCS Lublin); 4x400 m – Kajetan Duszyński (AZS Łódź), Dariusz Kowaluk (AZS AWF Warszawa), Łukasz Krawczuk (WKS Śląsk Wrocław), Tymoteusz Zimny (Baszta Szamotuły)

31/07/2017 16:41:52

Fot. PAP / Marcin Bielecki

047

Piłkarze Jagiellonii Białystok cieszą się ze zwycięskiego gola podczas meczu ekstraklasy z Pogonią Szczecin

Jagiellonia liderem, wygrana Lecha Jagiellonia Białystok pokonała w Szczecinie Pogoń 1:0 i została liderem piłkarskiej ekstraklasy.

Pierwsze zwycięstwo w tym sezonie odniósł Lech Poznań, który pokonał Piasta Gliwice 5:1.

»

O zwycięstwie Jagiellonii zadecydował olbrzymi błąd Jarosława Fojuta w końcówce spotkania. Kapitan i obrońca Pogoni próbował podać do swojego bramkarza, ale piłkę przejął Irlandczyk Cillian Sheridan i z bez problemów pokonał Łukasza Załuskę.

Zespół Jagiellonii kończył jednak mecz w osłabieniu po drugiej żółtej i w konsekwencji czerwonej kartce dla Łukasza Burligi. Po tym wyjazdowym zwycięstwie podopieczni trenera Ireneusza Mamrota objęli prowadzenie w tabeli i są jedynym zespołem z kompletem punktów. O zwycięstwach w dwóch poprzednich meczach (z Termaliką 1:0 i Górnikiem Zabrze 2:1) zadecydowały bramki z rzutów karnych. „Jaga”, która ma za sobą też już przy-

698-MAKIETA 3 32-49.indd 47

godę z europejskimi pucharami, z dziewięcioma punktami o dwa wyprzedza KGHM Zagłębie Lubin oraz o trzy Górnika Zabrze i Wisłę Kraków.

Podziałem punktów zakończyło się spotkanie Arki z Wisłą Płock (1:1). To był 400. występ gdyńskiego zespołu w ekstraklasie.

Goście szybko objęli prowadzenie, bo już w szóstej minucie Damian Byrtek strzałem głową przelobował Pavelsa Steinborsa. Tuż przed przerwą z rzutu karnego wyrównał Marcin Warcholak. „Jedenastka” podyktowana została po faulu golkipera gości Seweryna Kiełpina na Hiszpanie Rubenie Jurado.

Na powtórkach telewizyjnych widać jednak, że do interwencji bramkarza doszło raczej przed polem karnym.

Pierwsze zwycięstwo w sezonie, ale

w imponujących rozmiarach odniósł inny „pucharowicz” – Lech Poznań, który pokonał na własnym boisku Piast Gliwice 5:1. W 40. minucie wynik spotkania otworzył Duńczyk Nicki Bille Nielsen, który wykorzystał rzut karny. Przed przerwą prowadzenie „Kolejorza” podwyższył Maciej Makuszewski.

W 62. minucie bramkę kontaktową dla Piasta zdobył Chorwat Josip Barisic (62.), ale okazała się trafieniem jedynie honorowym. Potem bowiem dwie bramki – pierwsze w polskiej lidze – zdobył Duńczyk Christian Gytkjaer (78. i 85.). Jego gole przedzielił Łukasz Trałka (83.).

Lech po tym zwycięstwie awansował na szóste miejsce w tabeli, ale w poniedziałek może wyprzedzić go Cracovia. „Kolejorz” w czwartek podejmie FC Utrecht w rewanżowym meczu 3. rundy kwalifikacji LE. Pierwsze spotkanie w Holandii zakończyło się bezbramkowym remisem.

Drużyna z Gliwic prowadzona przez trenera Dariusza Wdowczyka po tej porażce została zepchnięta na ostatnie miejsce w tabeli. Punkt mają jeszcze Bruk-Bet Termalica Nieciecza i Korona.

Pierwsze zwycięstwo w tym sezonie odniosła też Legia Warszawa, która pokonała na własnym stadionie Sandecję Nowy Sącz 2:0. Gole dla gospodarzy w Warszawie zdobyli Fin Kasper Hamalainen (72.) i Michał Kucharczyk (90+4.). Od 21. minuty beniaminek grał w osłabieniu po czerwonej kartce dla Grzegorza Barana za brutalny faul na Michale Kopczyńskim.

Sandecja, która w tym sezonie debiutuje w krajowej elicie, doznała pierwszej porażki i straciła pierwsze gole. W poprzednich dwóch spotkaniach remisowała bezbramkowo z Lechem Poznań i Arką Gdynia.

W innym Górnik Zabrze pokonał Wisłę Kraków 3:2. Wszystkie bramki dla gospodarzy zdobył Igor Angulo (38., 52. i 54.). W 48. minucie na krótko do wyrównania doprowadził Rafał Boguski, a w 87. wynik ustalił Jakub Bartosz.

Zabrzanie strzelili w trzech meczach siedem goli, a Angulo uzyskał sześć z nich.

33-letni Hiszpan był królem strzelców zaplecza ekstraklasy w ubiegłym sezonie, a teraz otwiera tę klasyfikację w ekstraklasie.

W pozostałych meczach tej kolejki Termalica Bruk-Bet Nieciecza zremisowała u siebie z Zagłębiem Lubin 1:1, ratując punkt tuż przed końcowym gwizdkiem sędziego, a Śląsk we Wrocławiu pokonał 3:2 Lechię Gdańsk, w której zawiódł m.in. słowacki bramkarz Dusan Kuciak. Drugie i trzecie trafienie w sezonie odnotował Portugalczyk Marco Paixao z Lechii. «

31/07/2017 16:41:53

048

ROZRYWKA Krzyżówka + Horoskop

698-MAKIETA 3 32-49.indd 48

31/07/2017 16:41:54

049 LEW

STRZELEC

BARAN

Nadszedł czas relaksu, spokoju, a może i wakacji. Wykorzystaj go dobrze. Wybierz się na wycieczkę za miasto albo na działkę.

Koniecznie na łono natury. I koniecznie z bliską Ci osobą. Macie teraz ze sobą wiele wspólnego, dlatego ważne, abyście ten czas dobrze wykorzystali.

Sytuacja w pracy trochę się uspokoi i nareszcie będziesz mógł odpocząć.

Zajmij się najbliższymi, poświęć im więcej czasu i uwagi. Czekają na to od dawna.

Jeśli masz możliwość zaproponuj wspólną wycieczkę za miasto lub krótkie wakacje, odświeży to Wasze relacje.

Jeśli wykonujesz twórczy zawód będziesz mógł liczyć na ożywienie w sprawach zawodowych. Oznaczać to może ciekawą propozycję dodatkowej pracy, awans lub zmianę kierunku Twoich działań. Jeśli jesteś przedstawicielem innych zawodów pracuj jak do tej pory, niczego nie zmieniając.

PANNA

KOZIOROŻEC

BYK

Nadchodzący czas będzie sprzyjał poznawaniu nowych osób i nawiązywaniu romansów. Jeśli tylko zapragniesz, będziesz mógł przeżyć wiele miłosnych uniesień i wzruszeń. Jeśli jesteś w stałym związku powinieneś bardzo się pilnować, trzymać emocje na wodzy, aby nie zapomnieć się.

Nadszedł dobry moment, żebyś zrobił pierwszy krok w kierunku osoby, która od dawna Ci się podoba. Okaże się, że nawiązanie rozmowy jest łatwiejsze, niż Ci się wydawało. Nie bój się odrzucenia, gwiazdy mówią, że jeżeli jest to osoba Ci przeznaczona, coś między Wami zaiskrzy.

W sprawach uczuciowych pojawią się na horyzoncie jakieś nowości, serce zabije Ci szybciej, poczujesz jakąś iskrę… Będziesz miał szansę przeżyć radosne, trochę szalone, pełne niespodzianek dni. Wreszcie coś zacznie się dziać po okresie totalnego marazmu.

WAGA

WODNIK

BLIŹNIĘTA

Twój organizm domaga się odpoczynku.

To dlatego narzekasz na zmęczenie, bóle głowy, trudności w mobilizacji do pracy.

Koniecznie korzystaj z tego, co masz pod ręką: długa kąpiel w wannie, spacer albo dodatkowa porcja gimnastyki przywrócą Ci życiową energię.

To będzie czas, w którym zdarzyć się może sporo kłótni i drobnych zatargów oraz pojawią się między Wami próby sił. Między Tobą a rozmówcą pojawiać się będą częste różnice zdań, wynikające z tego, że każdy będzie miał inny punkt widzenia. Wycisz emocje, nie działaj impulsywnie.

Nie unikniesz teraz niestety kilku drobnych niepowodzeń i konfliktów. To one będą główną przyczyną Twojego rozdrażnienia i zdenerwowania. Gwiazdy radzą nie szarpać się z problemami, bo i tak Cię przerosną. Postaw na przeczekanie najbliższych dni.

SKORPION

RYBY

RAK

W nadchodzącym czasie praca nie będzie sprawiać Ci przyjemności. Będzie dla Ciebie ciężkim obowiązkiem. Na szczęście nic ważnego nie będzie się działo, więc jeśli zaniedbasz trochę swoje obowiązki, nic złego się nie stanie. Przed szefem udawaj jednak, że jesteś bardzo zapracowany.

Koniecznie pomyśl o dłuższym wypoczynku.

Jesteś zmęczony i zniechęcony. Nawet weekendowy wypad za miasto, może sprawić, że wrócisz do równowagi i odzyskasz stracony humor i zapał. Powinieneś też uzupełnić swoją dietę w warzywa i soki, a ograniczyć spożywanie słodyczy.

Staniesz się pewny siebie, wręcz przebojowy. Nikt ani nic nie będzie Ci w stanie stanąć na przeszkodzie.

Nareszcie zakończysz wiele nierozwiązanych rzeczy, może to być zamknięcie ważnego projektu w pracy, jak i rozstanie z partnerem.

(23.07–22.08)

(23.08–22.09)

(23.09–22.10)

(23.10–21.11)

698-MAKIETA 3 32-49.indd 49

(22.11–21.12)

(22.12–19.01)

(20.01–18.02)

(19.02–20.03)

(21.03–20.04)

(21.04–20.05)

(21.05–21.06)

(22.06–22.07)

31/07/2017 16:41:54

050

OGŁOSZENIA ROZWINIĘCIE

698-MAKIETA 4 50-68.indd 50

31/07/2017 16:46:12

OGŁOSZENIA ROZWINIĘCIE

698-MAKIETA 4 50-68.indd 51

051

31/07/2017 16:51:34

052

698-MAKIETA 4 50-68.indd 52

31/07/2017 16:56:04

053

698-MAKIETA 4 50-68.indd 53

31/07/2017 16:57:51

054

698-MAKIETA 4 50-68.indd 54

31/07/2017 16:58:25

055

698-MAKIETA 4 50-68.indd 55

31/07/2017 16:58:46

056

OGŁOSZENIA usługi

698-MAKIETA 4 50-68.indd 56

31/07/2017 17:06:55

057

698-MAKIETA 4 50-68.indd 57

31/07/2017 17:06:56

058

OGŁOSZENIA usługi

698-MAKIETA 4 50-68.indd 58

31/07/2017 17:06:58

059

698-MAKIETA 4 50-68.indd 59

31/07/2017 17:06:59

060

OGŁOSZENIA usługi

698-MAKIETA 4 50-68.indd 60

31/07/2017 17:07:01

061

698-MAKIETA 4 50-68.indd 61

31/07/2017 17:07:02

062

OGŁOSZENIA usługi + drobne

698-MAKIETA 4 50-68.indd 62

31/07/2017 17:07:04

063

jak zamieścić

ogłoszenie UWAGA! Ogłoszenia przyjmowane są do PONIEDZIAŁKU DO GODZ. 9.00. Ogłoszenia przesłane po godzinie 9.00 opublikowane będą w następnym wydaniu Cooltury (decyduje godzina otrzymania ogłoszenia przez redakcję, w związku z tym prosimy o wcześniejsze wysyłanie ogłoszeń).

sms

> Edgware, HA8 9QG, pojedynczy pokoj z rachunkami - £100/tydz.

Ladny pokoj, wlasna lodowka, wszystko nowe. 02088851890.

81616

Koszt ogłoszenia £1 + standardowa opłata operatora Wpisz: CL (spacja) kod (spacja) treść ogłoszenia.

Przykład: CL 01 Wynajmę pokój... 079 111X111X Koniecznie podaj numer telefonu w treści smsa taki sam jak ten z którego wysyłasz!

-2°

> Edmonton, N9 8QY, 5 Bed House, £2395/mies + rachunki. 3 podwojne sypialnie + 2 podwojne z lazienkami. Caly dom po remoncie.

Dostepny od zaraz.02088851890.

Kody działów: CL 01 CL 02 CL 03 CL 04 CL 05

mieszkania wynajmę mieszkania szukam praca dam praca szukam kupię

internet

CL 06 CL 07 CL 08 CL 09

cooltura.co.uk

Uwaga! Ogłoszenia drobne (£1) reklamujące jakąkolwiek działalność usługową lub handlową, nie będą zamieszczane.

Ten typ ogłoszeń można zamieścić, jako ogłoszenie ramkowe (szczegóły poniżej), kontaktując się z DZIAŁEM MARKETINGU.

ramkowe

(usługi)

Telefonicznie:

020 8846 3614 lub online: cooltura.co.uk (postępuj według instrukcji)

Ramka do 25 słów

£ 25 +vat

Warunki: 1. Wszystkie ogłoszenia drobne przyjmowane są do poniedziałku do godziny 9.00. Każde ogłoszenie wysłane po tej godzinie zostanie zamieszczone w następnym numerze.

2. Ogłoszenia wysłane z innego numeru niż podany w ogłoszeniu zostaną odrzucone, ogłoszenia napisane drukowanymi literami zostaną odrzucone (OPŁATA ZA OGŁOSZENIE NIE PODLEGA ZWROTOWI).

3. Dopuszczalna długość ogłoszeń drobnych to 160 znaków.

4. Gdy treść ogłoszenia jest obraźliwa lub przekracza zasady powszechnie przyjętych norm społecznych, redakcja zastrzega sobie prawo do nie umieszczania ogłoszeń. Prosimy o prawidłowe podawanie numerów telefonów. W przypadku podania niepełnego numeru (czyli zawierającego mniej niż 11 cyfr) ogłoszenie nie zostanie wydrukowane. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść ogłoszeń i zastrzega sobie prawo do ich skracania oraz do nie umieszczania bez podawania przyczyny.

5. Wszelkie ogłoszenie dot. usług towarzyskich nie będą zamieszczane.

6. Ogłoszenia (szczególnie te przesłane SMS-em) drukowane są w oryginalnej treści i pisowni.

698-MAKIETA 4 50-68.indd 63

> Edmonton, N9 8QY, Nowy podwojny pokoj z lazienka-£170/ tydz. Dom po generalnym remoncie, wysoki standard. Duza sypialnia z wlasna lazienka. 02088851890, 07436582103, 07436792779

sprzedam auto-moto randka w ciemno inne

mieszkania do wynajęcia

> Acton West duży zadbany pokój do wynajęcia w czystym domu dla jednej pracującej, spokojnej bez nałogów osoby blisko metra.£ 135 tyg rachunki wliczo 0 7879467303 > Barnet, NW9 6EY, 2 bed mieszkanie na 2 pietrach. £1200/ mies. Podwojna sypialnia, pojedyncza sypialnia, salon, kuchnia, lazienka z wanna. Dostepne od 8 sierpnia. 02088851890, 07436582103 > Bounds Green 2-ka dla pary £140/tyg, lub 1os £110. Wszystkie rachunki wliczone 5min do metra mila atmosfera w czystym domu.

Zapraszam 07922243165 > Catford duza dwójka tylko dla mężczyzny 110 tyg wszystkie media wliczone wiecej info prosze dzwonic tylko osoby pracujące 07581443063 > Edgware, HA8 9QG, Podwojny pokoj, £585 z rachunkami. W pełni wyposażony pokoj, lodowka, rachunki wliczone, internet w cenie.

Polecamy. 02088851890.

> Enfield Town, EN1 1JZ. Luksusowe 4 bed dom - £1845/pm.

3 podwojne pokoje, 1 pojedynczy, duzy salon z kuchnia, ogrod. W pełni wyposażone, Klimatyzacja.

Dostepne od zaraz. 02088851890, 07715677401 > Enfield, EN3 7JB, 4 bed dom £1750/mies. Bardzo duzy dom, 4 podwojne sypialnie, przechodni salon, duza kuchnia z jadalnia, ogrod. Dostepne od zaraz.

02088851890, > Forest Gate wynajmę pokój dwójkę dla pary lub jednej osoby w centrum Forest Gate, z szybkim dostępem do sklepów oraz transportu. 07438098467 > Hayes wynajme duza dwojke dom posiada bardzo dużą kuchnie, jadalnie, salon, 2 lazienki, duzy ogrod. malo osob. Internet zapraszam wysoki standard,150tydz 2 tyg Depozyt 07436035556 > Hounslow pokój jednoosobowy do wynajecia na Hounslow z internetem. rachunki wliczone. wiecej pod numer 07586452053 > Hounslow. jedynka w domu z ogrodem. blisko komunikacji i

31/07/2017 17:07:04

064

OGŁOSZENIA DROBNE

sklepów. tel.07523510272

> Ilford do wynajecia pokoj dwuosobowy £120tyg i jedynka za £80 w spokojnym domu 2 min do stacji Ilford. Pokoj umeblowany z dostepem do internetu. Dwa tygodnie depozytu 07871433747 > Ilford do wynajęcia duzy pokój dwuosobowy dla jednej osoby £120 tyg lub dla dwoch osob £80 od osoby tyg. Dostep do internetu 5 min do stacji Ilford. Spokojni lokatorzy 07871433747 > Isleworth jedynka do wynajęcia

na Isleworth w dużym domu 3min do busów H91, 237, 235, 117, E8, N9. 5min do Isleworth station,7min do Osterley underground station.

115F/tygodniowo plus 10F/ miesięcznie za internet 07424751369

> Mam mieszkanie do

wynajencia 2 pokojowe gościnny duza kuchnia wejście na ogród mieszkanie od zaras 07553024045

> Perivale Wynajmę jedynkę na Perivale (3 min. do Tesco) 90f za tydz.+ 2 tyg. depozytu. Inter. i rach. wliczone. Dobra lokalizacja. Przy stacji metra Perivale. Dostepny od zaraz 07809749401 > Pokój dwójka ładny czysty

dwie łazienki osobna toaleta internet Alicja 07895424011 blisko metro Turnpike Lane ogród blisko pociąg Harringay Green Lanes Ł130tydz. mieszkają spokojni ludzie zapraszam

> Seven Sisters wynajme pokoj 2

os dostep do internetu umeblowany blisko metra w okolicy pl sklepy tesco park tyg 170f + tyg depozyt czysty dom 07712137527

> Streatham duzy pokoj w ślicznym i czystym 2 bed flat na Streatham. Swietna lokalizajca, blisko sklepy i transport. £650 na miesiac. 07727632683 > Tottenham Hale N17 wynajme 1 bedroom nowe wiecej inf pod nr 07533968808 ,07907228103 > Tottenham Hale, N17 6PE, 1 bed - £975/mies – Podwojna sypialnia, salon z kuchnia, lazienka z wanna. Dostepne od 24 lipca.

02088851890, 07436792779, 07436582103 > Walthamstow E17 Podwojny

698-MAKIETA 4 50-68.indd 64

pokoj dla spokojnej i czystej osoby.

W domu razem tylko 4 osoby. GBP 120/ tydzien rachunki wliczone.

07954331571

> Wood Green N22 wynajmę jedynkę 90 f w spokojnym domu możliwość podłączenia internetu depozyt 2 tygodnie dobre polaczenie z metrem, 07884210262 > Wood Green, N22 8JW, 2 bed mieszkanie, £1250/mies. Bardzo ladne mieszkani, 1 podwojna, 1 pojedyncza sypialnia, oddzielny salon, lazienka z wanna, oddzielna kuchnia. 02088851890, 07436792779, 07436582103 > Wood Green, N22 8LT, Studio Flat-£675/mies. Podwojna sypialnia z aneksem kuchennym, lazienka z wanna, przedpokoj z wbudowana szafa. Blisko sklepow i transportu.

Od zaraz.02088851890, 07436582103 > Wynajmie pokój jedynkę za 110 rachunki internet wliczony w domu czystym spokojnym z ogrodem tel 07545864467, 07508560146

mieszkania szukam

> Poszukuje pokoju koniec sierpnia poczatek wrzesnia, dwojki z dostepem do ogrodu barbecue dla wynajemcy i współlokatorów, sadzenia kwiatkow. w poblizu dzielnicy Stockwelll Vauxhall Clapham Southwark 07748804422

praca dam

Firma budowlana Sara-Int Ltd zatrudni pracowników ogólnobudowlanych oraz stolarza budowlanego.

Wymagane doświadczenie w uk. Zainteresowane osoby proszę o kontakt pod numerem 07972022515 (Darek).

Firma Budowlana poszukuje osoby na stanowisko Foreman.

Wymagane doświadczenie w prowadzeniu projektów budowlanych w UK. Zainteresowane osoby prosimy o przeslanie swojego CV na e-mail: renovations@saraint. co.uk

Zatrudnimy sprzedawcę powierzchni reklamowej i czasu antenowego. Tel. 07958722342

Firma Greenmark poszukuje lakiernika do stolarni na Wembley HA0 Kontakt 07810808838 Marek

Poszukujemy stolarza z doświadczeniem do produkcji okien i drzwi na Wembley HA0 Kontakt 07932606160 Andrzej.

Praca dla sprzedawcy - branża budowlana (okna drzwi meble). Kontakt: 07958722342

> Zatrudnie pracownikow

ogolnobudowlanych i pomocnikow.

Prosze o kontakt na nr 07827103339

> We are looking for nannies with

2 years of paid experience and excellent references. We are very passionate about helping nannies to find great jobs. Call us or visit: www.elisas-london-nannies.co.uk

> Sprzatanie w hotelu! od zaraz! £7.50/godz, staly kontrakt, praca w pelnym wymiarze godzin. zadzwon 07741313546 lub aplikuj na zuzanna.kawecka@omnifm.com > Prężnie rozwijająca się, polsko-angielska firma sprzątająca, 9 lat na rynku poszukuje osób do sprzątania oraz kadrę nadzorującą.

07983878308 lub 07721761125 > Zatrudnię kierowce vana, z

wlasnym vanem lub bez. Transport cargo. Praca na stale, umowa zlecenie. Wymagany dobry angielski i doświadczenie w transporcie.

07791007113

> Potrzebni tapicerzy i stolarze, Londyn E17. Stawka do 11£ na godz. Oferujemy szkolenia. Kontakt (CV) z paulstanley@warrenevans. com > Praca londyn - zatrudnie. platne £10-£15 na godz, w zależności od umiejętności. trening i ekwipunek zapewniony. office@bluea.co.uk 01923517010 > Poszukujemy dziewczyny do pracy w kawiarni, pol etatu lub pelen etat, komunikatywna znajomość angielskiego, doświadczenie mile widziane, od zaraz 07929297107 > Poszukujemy Modeli i Modelki w wieku od 3 do 65 do pracy w Londynie. Wysokie zarobki! Nabor do katologov.Wyslij swoje aktualne zdjecie na infotalentuk@gmail.com > Restauracja w centralnym Londynie (Green Park) zatrudni energiczna osobe jako pomoc kuchenna. Praca w godzinach wieczornych .Full time . Dariusz07401885080 > Przyjme dwóch pomocników lakiernika lub do przyuczenia na pom 07542093786 > Poszukujemy niani dla 1 dziecka w wielu 7 lat w Londynie. 0 7876395099 > Rodzina Polska w Londynie TW2 szuka niani / au pair 07876395099

praca szukam

> Polish lady violinist, soloist, is looking for position in London from september. 07811327399 > Szukam pracy jako pomoc murarzy malarzy lub tereny zielone możliwość też przy przeprowadzki utr, nin, bez nałogów. Rafał, Dalston 07466063971 > Szukasz opiekinki (15 dos.) ktora jest uczciwa, solidna, i ma ref. tel.

07427659757 > Elektryk 14 lat w UK. Instalacje zgodne z 17 Edition. Fuseboxy.

31/07/2017 17:07:05

065 Automatyka HW CH. Certyfikat NICEIC. Referencje. Insurance Policy. Szuka pracy. Pawel 07469234481

> Elektryk - Hydraulik z 15 letnim doświadczeniem w angielskiej firmie z własnymi narzędziami i vanem. Certyfikaty NICEIC i Gas Safety. Tel. 07707717053 > Tapeciarz 10 lat doświadczenia w UK ,posiadam referencje , poszukuje pracy tylko cena papier pod malowanie itp Gwarancja tel 07542041749 > Malarz bez nałogów, uczciwy i solidny szuka pracy. Wysoki standard pracy. 11 lat doświadczenia w UK. Pracuje dla firm i osob prywatnych. Rafal.

07545600591

sprzedam Sprzedam gołębie pocztowe przelotowane stare i młode od czołowych hodowców z Polski. Więcej informacji pod numerem telefonu 07703036050

> Duzy słownik naukowo

techniczny gb=pl. nowy 2-utomowy.okazja. £45.00 tel.

07523510272

> Zawartość domu rodzinnego: do

stołowego, kuchni, dziecinnego. wysoka jakość. zapraszamy. zachodni Londyn. tel.

07523510272

randka w ciemno

> Kawaler/46/ z Londynu.

Czekam na sms od kobiety 38-46 lat. Tel.07826473131 > Szukam kobiety dziewczyny otwartej zdecydowanej do intymnych spotkań. Ja 43lata 07598612637 > Szukam kobiety 50 plus która mnie pokocha,t ylko powazne oferty 0 7895809846

698-MAKIETA 4 50-68.indd 65

usługi różne zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 63

Architekt rejestrowany w Anglii wykonuje projekty: lofts, extensions. Usługi: Planning Applications and Building Control mob.: 07708696377 stasch@stasch.co.uk Architekt z uprawnieniami, wieloletnia praktyka w UK, extensions, loft conversions, listed buildings consent , kontakt: 07903034463; szymon.dylewski@ gmail.com

Większa kuchnia, sypialnia na poddaszu, dodatkowa łazienka.

Pomożemy Ci przy pozwoleniu na budowę. Dobudówka do 6m długa ważna tylko do 2019 roku! Zadzwoń: 07961856436 Email: info@biggerhousedesign. co.uk Parapsychology, Jasnowidz I Duchowy Uzdrowiciel pomoże w problemach w związkach, podczas rozprawy sadowej, pozbyć się pecha i usunąć negatywna energie oraz powstrzyma twojego partnera przed zdrada i inne Malik: 07932931946 Profesjonalne sesje fotograficzne: fotografia noworodkowa, dziecięca, rodzinna i okolicznościowa. Zapraszam na moja stronę www. fairyworldphotography.co.uk Super niskie ceny. Zapraszam 07736217120

transport paczki i przewozy zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 63

Najtańsze przeprowadzki i przewozy lokalne (Londyn), międzymiastowe (cale UK) oraz Polska - AngliaPolska także przewozy wszelkich przesyłek (paczek, mebli, gabarytów, itp) Cotygodniowe wyjazdy do Polski. Sprawdź opinie fb: MarioRemTrans 07722560744 mario. remtrans@gmail.com Zapraszamy 24/7

zdrowie zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 63

Satelitarna Telewizja Najszybsze i najlepsze rozwiązanie wszystkich twoich problemów.

Ustawienia, montaż, polskie zestawy TNK Andrzej 07840650509 07423602647

Polska Telewizja Londyn NC+ Zestawy na umowę i kartę Montaż anten Zapraszamy do punktu 49 Oldfields Circus UB54RR Northolt Sklep Ealing: 02088101577 Sklep Northolt: 02082033162 Instalacje: 07779631401 www. polskatelewizja.co.uk

komputery serwis zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 63

Kursy Kosmetyczne i Stylizacji Paznokci Po Polsku. Promocje Wysoki Poziom, Akredytowane Certyfikaty!

Idealne na rozpoczęcie nowej kariery zawodowej. Szczegóły na www.PolskieKursy.co.uk tel.07752567620

telewizja satelitarna

Naprawa: laptop, tablet, konsola, telefon, Zmiana języka, wirusy, przegrzewanie się, wymiana ekranu/ klawiatury, strony www, kamery CCTV, rok gwarancji.

Laptop zastępczy dojazd do klienta tel.

07411123340

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 63

Anteny satelitarne.

Montaż, fachowe ustawienie sygnału, akcesoria, Telewizja na kartę, nc+, polsat. 9 letnie doświadczenie Niskie ceny. Mariusz Domaradzki.

07523486296, mariusz-cyfra@wp.pl

H-Tech Serwis Komputerowy.

Rozwiązywanie wszelkich problemów z Laptopami i PC. Odzyskiwanie Danych, Instalacje, Administracja, Zabezpieczanie Sieci.

Dojazd do Klienta. Tel.: 07723012148, email: halskyt@yahoo.co.uk www.halskytech.co.uk

31/07/2017 17:07:05

066

OGŁOSZENIA ROZWINIĘCIE

698-MAKIETA 4 50-68.indd 66

31/07/2017 17:07:07

067

698-MAKIETA 4 50-68.indd 67

31/07/2017 17:07:09

698-MAKIETA 4 50-68.indd 68

31/07/2017 17:07:11