Cooltura Issue 707 by Cooltura

Upadły linie lotnicze Monarch str. 10 LONDYN Spadają ceny mieszkań str. 16 TRANSPORT Będzie nowa linia tramwajowa str. 24 MIEJSCE NA WEEKEND Rzeźby w Regent’s Park str. 28 KULTURA Chaos w POSK-u str. 38 NOWY CYKL Prezentujemy Polskie Szkoły Sobotnie str. 46 ZDROWIE Parówkowym skrytożercom mówią NIE & Błyskawiczny test na atak serca str. 48 GOSPODARKA

P O L I S H W E E K LY o _ (

N 40 707) 5 p aź d z ie r n ik a 20 1 7

10 RYANAIR ZOSTAWIŁ PASAŻERÓW NA LODZIE

UBER ALLES! +

Agn ies zka Re dko wic z mó wi, że U ber to zdr ow a ko nku ren cja czy taj od str ony

707-MAKIETA 1 01-27.indd 1

42 ANNA RUSIECKA – ZE WSPÓLNEJ NA KING STREET

44 MORLINY GRILL PARTY

02/10/2017 17:57:23

707-MAKIETA 1 01-27.indd 2

02/10/2017 17:30:13

707-MAKIETA 1 01-27.indd 3

02/10/2017 17:30:27

temat numeru

Jesień zaskoczyła londyńskich pasażerów. Uber, czyli firma łącząca klientów z kierowcami przez mobilną aplikację otrzymała w maju tymczasowe pozwolenie na świadczenie usług w zakresie przewozu osób w Londynie, ważne do końca września. Teraz Transport for London poinformował, że go nie przedłuży, bo Uber nie gwarantował bezpieczeństwa pasażerom i pracownikom, dopuszczał do jazdy niewykwalifikowane osoby, stosował w konkurencji z firmami taksówkowymi nieuczciwe i niekorzystne dla swoich kierowców chwyty. TfL oskarża także korporację o brak reakcji na doniesienia o molestowaniu pasażerek przez kierowców, brak weryfikacji DBS (Disclosure and Barring Service – dowód na niekaralność) i badań lekarskich oraz stosowanie oprogramowania utrudniającego nadzór kontro-

707-MAKIETA 1 01-27.indd 4

Radosław Zapałowski

Uber alles Decyzja Transport for London o odmowie przedłużenia licencji Uberowi jest niepopularna, ale słuszna. Uber jest tani, wygodny i raczej bezpieczny, co nie zmienia faktu, że ten model biznesowy ma sporo wad. Uber, jak każdy inny przewoźnik, musi podlegać ścisłym regulacjom.

lerów nad działaniem aplikacji. Szefostwo firmy zapowiedziało odwołanie. Londyn jest niewzruszony. „W pełni popieram decyzję TfL. Byłoby niewłaściwe, gdyby odnowiła licencję Uberowi, jeśli w jakikolwiek sposób mogłoby to zagrozić bezpieczeństwu londyńczyków” – napisał w swoim oświadczeniu burmistrz stolicy Sadiq Khan. Doszło też do małej potyczki na Twitterze. Greg Hands, minister ds. Londynu w konserwatywnym rządzie Theresy May, stwierdził, że wielu mieszkańców będzie odczuwać „niedogodności”, kierowcy stracą pracę, a miasto pokazało, że jest zamknięte na „biznes i innowacje”. Khan odpisał, że „bycie innowacyjnym nie zwalania z troski o bezpieczeństwo”. Głos zabrała również szefowa rządu. Theresa May stwierdziła, że „zakaz jest nieproporcjonalny” do przewinień i pomimo tego, że czarne taksówki „są

02/10/2017 17:30:36

naszą wspaniałą narodową instytucją” to „ludzie powinni mieć wybór”. Londyn stał się istotnym polem walki. Dla amerykańskiego giganta to drugie, po Paryżu, najważniejsze miasto w Europie. Zwłaszcza, że stary kontynent na korporację zza oceanu patrzy podejrzliwie. Uber już został zakazany w Bułgarii, na Węgrzech i w Danii. Niedługo zniknie także z Włoch. W Hiszpanii i w Holandii toczą się sprawy przed sądem. Aplikacja UberPop zakazana jest w Niemczech oraz we Francji. Kalifornijska firma, która wystartowała w 2009 roku szybko stała się potężnym, globalnym graczem na rynku przewozów osobowych. Ale Europa się opiera. I ma ku temu istotne powody. Taksówkarski Ryanair Czym jest Uber? W teorii platformą wymiany usług. Aplikacją na telefony,

która pozwala łączyć tych mieszkańców miast, którzy chcą być przewiezieni z punktu A do B, z tymi, którzy mogą ich podwieźć. Ale w ten sprytny sposób omija tradycyjne przepisy dotyczące przewozu osób. W praktyce to przewoźnik jak każdy inny, wykorzystujący jedynie nowe technologie. I budzi poważne zastrzeżenia. Bo po pierwsze to nie jest żadna aplikacja wymiany, ale dostarczanie usług. A po drugie są przecież istotne powody, dla których w każdym praktycznie kraju obsługa transportu podlega regulacji, wymaga zezwoleń i koncesji. I nie chodzi tylko o podatki. Każda firma taksówkarska dokonuje jakiś opłat na rzecz lokalnego samorządu. W przypadku Ubera miasto nic z tej działalności nie ma. Wszystkie zyski zgarnia amerykańska korporacja. Ważniejsze jednak są kwestie bezpieczeństwa. Minimalizowanie zagrożeń i ograniczanie ryzyka. Uber i podobne firmy oferujące takie same usługi tego nie zapewniają. Bo to generuje koszty. Kiedy pojawia się jakiś problem, umywają ręce. Nie ich pracownik, nie ich samochód, nie oni odpowiadają za zniszczenia. Inkasują jedynie prowizję. Całe ryzyko przerzucone jest na klientów i uczestników systemu – kierowców. Mimo to dla większości osób, które korzystają z usług Ubera niechęć europejskich regulatorów do amerykańskiej korporacji może się wydawać niezrozumiała. W końcu firma z Doliny Krzemowej była nie tak dawno postrzegana jako jasny promyk nadziei na komunikacyjny progres w zatłoczonych aglomeracjach. Zwłaszcza w tych, gdzie koszty nocnego powrotu do domu taksówką przekraczały finansowe możliwości większości portfeli. Uber dla mieszkańców metropolii stał się taksówkarską wersją tanich linii lotniczych. Za pół darmo można polecieć do Malagi i za orzeszki pojechać z imprezy do domu. Uber, tak jak wcześniej Ryanair, dokonał małej rewolucji. Nie dziwi więc, że petycję przeciwstawiającą się decyzji londyńskiego Zarządu Transportu podpisało pół miliona osób. Ewentualny zakaz funkcjonowania Ubera w stolicy (na razie firma ma trzy tygodnie na odwołanie się od decyzji podczas, których może

dalej funkcjonować) to dla wielu – 40 tys. osób „zatrudnionych” w korporacji i dla trzech milionów zarejestrowanych użytkowników aplikacji – komunikacyjna i finansowa katastrofa. W Londynie, gdzie koszty utrzymania oraz mieszkań stale rosną, co zmusza ludzi do przenosin w tańsze rejony i pokonywania długich dystansów w pogoni za pracą, Uber jest szansą na relatywnie niskie koszty transportu. A to ważne w napiętym domowym budżecie, zwłaszcza, że transport publiczny nie jest w stanie zaspokoić potrzeb stale rozrastającego się Londynu. Dla wielu innych to dodatkowe albo jedyne źródło utrzymania. Ale problem jest szerszy. Bo o ile w bataliach z Uberem w innych krajach podstawą są zażalenia i wściekłość korporacji taksówkarskich, bojących się o swoje miejsca pracy i zarobki, a także łamanie lokalnego prawa transportowego, o tyle w Londynie chodzi o samą firmę. Nie o stojące za nią idee i pryncypia. Przedsiębiorstwa działające jak Uber wciąż mogą swobodnie funkcjonować. Zastrzeżenia są co do tej konkretnej korporacji. W tym kontekście nie chodzi o walkę na lini tani, innowacyjny model biznesowy kontra regulacje. Tylko o przestrzeganie reguł. Uber będzie jednak walczył. Bo wdrożenie wytycznych TfL odbije się na kosztach. A tego Uber będzie chciał za wszelką cenę uniknąć, bo już dziś ma fatalną finansową reputację jako firma z najwyższymi stratami w historii Doliny Krzemowej. Przebita opona Londyński zakaz był dla Ubera potężnym ciosem. Głównie wizerunkom. Bo firma, po entuzjastycznym starcie i aplauzie inwestorów, rynków oraz klientów, przeżywa trudne chwile. Uber ma postępowania sądowe i toczą się przeciwko niemu śledztwa na całym świecie. Założyciel firmy i jej były CEO Travis Kalanick został oskarżony przez byłą podwładną Susan Fowler o korporacyjny seksizm. Korporacja wielokrotnie była opisywana jako szowinistyczne miejsce pracy (liczba zatrudnionych kobiet systematycznie malała. Z 30 proc na początku do 6 proc. dziś) Szerokim echem odbiły się historie o pró-

Nº 707

707-MAKIETA 1 01-27.indd 5

| Cooltura | 05

02/10/2017 17:30:45

bach „znalezienia brudów na nieprzechylnych dziennikarzy”, głównie Sarah Lacy z PendoDaily (portal internetowy z Doliny Krzemowej), a także o agresywnych zachowaniach członków zarządu, które stały się znakiem rozpoznawczym firmy i są powszechnie znane w branży. „Lekceważący styl Ubera, który określa się jako kulturę „macho, seksistowską”, jest w głównej mierze konsekwencją podejścia Kalanicka do kwestii przywódczych. Kalanick pozostaje w zarządzie z dwoma bliskimi zausznikami. To jego zespół kierowniczy i firmowa kultura podąża za jego osobowością. Dopóki tam jest, mało prawdopodobne, by kultura się zmieniła” – komentował na łamach Business Insider John Colley, profesor Warwick Business School i ekspert ds. strategii biznesowych. Niekorzystnie na wizerunku firmy odbiła się również

oraz obiecał zmiany, które spowodują odnowę licencji. I tak się zapewnie stanie. Ubera wspiera brytyjski rząd, opinia publiczna oraz związkowiec Independent Workers Union of Great Britain – i kierowca firmy James Farrar, który w zeszłym roku wywalczył dla pracujących dla Ubera prawo do stawki minimalnej. Sam burmistrz Londynu również jest otwarty na współpracę, bo chce by „Londyn był centrum innowacji, przedsiębiorczości oraz nowych idei”. Tyle, że wymaga „profesjonalizmu, fair play oraz transparentnych reguł, praw i regulacji”. Najbardziej prawdopodobne, że Uber otrzyma zgodę na roczne warunkowe funkcjonowanie w stolicy, a tym samym czas na poprawę i wprowadzenie wyższych standardów. Podziel się. Z bogatym

Protest londyńskich taksówkarzy przeciwko Uberowi w lutym ubiegłego roku Fot. Carl Court/Getty Images

batalia Kalanicka z funduszem inwestycyjnym Benchmark Capital oraz skandal związany z wykradzeniem technicznej dokumentacji z Google dotyczącej samochodów bezzałogowych. Czarna PR-owska passa trwa. Dlatego też po pierwszych ostrych reakcjach dyrektora generalnego w Londynie, Toma Elvidge’a, który zarzucił Transport for London, że odbiera mieszkańcom Londynu swobodę wyboru, a kierowcom – 40 tys. miejsc pracy, bardziej koncyliacyjny głos zabrał nowy dyrektor generalny firmy Dara Khosrowshahi. Przyznał, że firma ma w Wielkiej Brytanii „złą reputację”, przeprosił za błędy

Decyzja TfL nie rozwiązuję najważniejszego problemu związanego z funkcjonowaniem Ubera. Głównie dlatego, że Transport for London nie ma odpowiednich kompetencji ani możliwości, żeby walczyć z istotą firm tego typu. A polega ona głównie na tzw. share economy – „ekonomii dzielenia”. Terminu, który kilka lat temu budził entuzjazm jako odpowiedź na neoliberalne rozwiązania. „Ekonomia dzielenia” miała odbudować wspólnotę i stworzyć bardziej równościowe relacje biznesowe. W praktyce jest powrotem do rozwiązań XIX wieku, kiedy to żadne przepisy nie ograniczały działalności firm.

Jak twierdzi prof. Ulrich Schwalbe z Uniwersytetu Hohenheim, „ekonomia dzielenia" nieuchronnie zamienia się w „ekonomię wyzysku”. Głównymi przedstawicielami tego nowego nurtu są nowe firmy operujące w świecie smartphonów i aplikacji tj. Uber, Airbnb czy BlaBlaCar. W teorii oferują platformę do wymiany. Czy to chodzi o transport w mieście, czy o hotel czy dłuższą podróż. W praktyce przywiązują do siebie ekonomicznie „pracowników” i ich wyzyskują. Co szczegółowo opisał Avi Asher-Schapiro w reportażu opublikowanym w „Jacobinie”. „Uber wyzyskuje jak alfons – mówi w tekście kierowca z Los Angeles. – Zabiera 20 proc. z moich przychodów i traktuje mnie jak gówno. W każdej chwili mogą mi obniżyć cenę, wyrzucić mnie z systemu, gdy mają na to ochotę. A gdy się na coś skarżę, mówią mi, żebym spie..ł”. Kierowca Ubera nie ma nic do gadania w sprawie stawek. Te narzuca mu firma. Podczas wojny cenowej z konkurencyjnym Lyftem Uber obniżył stawki niemalże dwukrotnie. Kierowcy dokładali do interesu, bo ceny benzyny czy przeglądów zostały takie same. A odejść nie mogą, bo wcześniej musieli się zadłużyć, żeby zacząć pracować dla Ubera. Kupując np. samochód. W ten sposób wpadają w pułapkę jak bohaterowie z prozy Dickensa. Tkwią w błędnym kole. Pracują, żeby się wyzwolić, ale niskie zarobki nie pozwalają im na wyrwanie z zaklętego kręgu. W tej „nowej” koncepcji nie ma niczego nowego. To powrót do czasów, kiedy to firmy nie ponosiły żadnego ryzyka, a wszelkie koszty przerzucały na pracowników. Czy też „przedsiębiorców”, bo przecież nikt np. z taksówkarzy Ubera nie jest zatrudniany przez Ubera. To poważny problem współczesności. Postępującej prekaryzacji, obniżaniu standardów pracowniczych i bezpieczeństwa socjalnego. Korporacje walczą o jak najmniejszą liczbę regulacji. Rządy, zwłaszcza europejskie, przed tym się bronią. W tym boju Londyn stanął po stronie reguł. To dobra decyzja. Uber, tak jak każda inna firma, powinien podlegać takim samym regulacjom. Nawet za cenę większych opłat za jej usługi. —

| Cooltura | Nº 707

707-MAKIETA 1 01-27.indd 6

02/10/2017 17:30:59

Sonda Słuchacze radia PRL

Uber – za czy przeciw? Edyta Korzystałam, korzystam i dopóki będzie – będę korzystała z Ubera. Z nim jest o wiele taniej i o wiele szybciej. Nie czeka się jak na zwykłego caba. Nie miałam jeszcze takiej sytuacji by nie dojechał tam, gdzie był zamówiony. Zawsze trafiał i szkoda, by już go nie było. 2-3 minuty i był już na miejscu. Poza tym w czarnych taksówkach są też inne ceny. Dodatkowo, nie w każdych dzielnicach te czarne taksówki jeżdżą, na przykład u mnie, na północy Londynu takich nie ma, a jeśli już się zadzwoni, to jest długi czas zanim dojadą. Dlatego brałam też udział w proteście internetowym, by zachować Ubera w Londynie.

Rafał Jestem z Uberem, ponieważ korzystałem i korzystam z Ubera, często w nocy, ponieważ często latam, a wyloty są najczęściej wcześnie rano. W Uberze ujęła mnie jego dostępność – zamawiam o 3.00 w nocy taksówkę i ona jest za 2 – 3 minuty. Cena to około 35 funtów z wjazdem na terminal. Dobra cena i wszystko szybko, tanio i wygodnie. Auta wygodne, więc jeśli chodzi i o komfort jazdy jest nieporównywalnie lepiej. Korzystałem też z aplikacji „Quest”, ona też skupia czarne taksówki. I np. u siebie na dzielnicy czekałem na nią ok 15 minut, a Uber zawsze dojeżdża w ciągu tych około 3 minut. Czarna taksówka jest bardziej dostepna w bogatszych dzielnicach, a np. na Hendon jest z tymi taksówkami ciężko.

Paweł Jestem za tym, by Uber był zamknięty! Przede wszystkim kierowcy Ubera nie posiadają żadnej wiedzy. Ich głównym punktem odniesienia jest nawigacja, bez niej giną. Druga sprawa – ilość godzin po ile oni pracują – to jest 16-18 godzin! Nie czułbym się bezpiecznie po takiej dawce godzin jazdy. Średnio ok 1,5 tys kierowców próbuje co miesiąc dostać się do Ubera. Ci kierowcy muszą oddać 25% zarobków dla Ubera, który nie płaci podatków tutaj. Gdzie są podatki Ubera? Znikają. Zamknięcie Ubera jest olbrzymią szansą dla lokalnych minicabów, by znów powróciły. Uber ma licencję w Londynie, a operuje wszędzie – w Watford, Reading, a powinni mieć licencje wydawane przez władze lokalne.

Nº 707

707-MAKIETA 1 01-27.indd 7

| Cooltura | 07

02/10/2017 17:31:07

ile pracuję i kiedy. Kto najczęściej korzysta z waszych usług? Z naszych usług korzystają wszyscy! Rodzice, którzy wiozą swoje pociechy do szkoły. Ludzie jadący do pracy, na imprezę, do urzędu, dosłownie wszyscy!!! Jak oceniasz całe to zamieszanie związane z licencją dla Ubera? Uważam, że to całe zamieszanie to gra, którą Uber miejmy nadzieję wygra. Zarzucanie Uberowi, że nie jest bezpieczny jest śmieszne. Przytoczę kabaret, który widziałam w telewizji i padło pytanie: A czy w nocnym autobusie lub metrze jest bezpiecznie?

rozmowa Rozmawiał Dariusz A. Zeller

Uber jest zdrową konkurencją – Pracując dla Ubera mogę się realizować i spełniać swoje pozostałe marzenia ze względu na elastyczność pracy. Mogę zarabiać i mieć czas dla siebie oraz dla rodziny. Wszystko zależy ode mnie ile pracuję i kiedy – mówi Agnieszka Redkowicz, kierowca Ubera. Kiedy przyjechałaś do Wielkiej Brytanii? Do Anglii, a mianowicie do Londynu, przyjechałam 4 lata temu pełna nadziei na lepszą, nową przyszłość. I już w drodze z lotniska do mojego aktualnego miejsca zamieszkania miałam okazję porozmawiać z kierowcą taksówki, a pan taksówakarz był Polakiem, więc swobodnie i szczerze sobie pogawędziliśmy. Temat mnie zainteresował, więc starałam się uzyskać jak najwię-

cej informacji o zawodzie. I w tej chwili w mojej głowie zrodziło się marzenie, że będę jeździć po Londynie jako „Pani taksówkarz”. Ponieważ uwielbiam jeździć i świetnie się czuję za kierownicą uznałam, że jest to świetny pomysł. W jaki sposób zatem zaczęłaś jeździć zarobkowo? Praktycznie po 3-4 miesiącach pobytu w Londynie podjęłam pracę kierowcy, ale jeszcze nie kierowcy taksówki. Zdobywałam doświadczenie jeżdżąc londyńskimi ulicami oraz po drogach Anglii i Walii. Odwiedzałam cudne miejsca oraz zbierałam wspomnienia. Aż w końcu przyszedł odpowiedni czas na zmiany, zadzwonił do mnie kolega, powiedział, że robi licencję na taksówki, a ja na to, że ja też o tym myślałam. Zrobiłam licencję, kopiłam auto i tak zaczęłam moją przygodę z Uberem. Czym jest dla ciebie współpraca z Uberem? Pracując dla Ubera mogę się realizować i spełniać swoje pozostałe marzenia ze względu na elastyczność pracy. Mogę zarabiać i mieć czas dla siebie oraz dla rodziny. Wszystko zależy ode mnie

W takim razie co jest mocną stroną, co jest korzystne zarówno dla was kierowców, jak i waszych klientów? Dla nas kierowców jak i pasażerów pierwszą korzyścią jest wyłączna płatność kartą, nie musimy pobierać gotówki więc znika niebezpieczeństwo rabunku, a i pasażerowie nie muszą nosić gotówki i są bezpieczniejsi. Druga sprawa – kiedy pasażer rejestruje w Uber app swoją kartę, automatycznie Uber ma dane pasażera do celów bezpieczeństwa. Czy po ostatniej decyzji i ewentualnej, negatywnej w przyszłości zamierzasz dalej współpracować z Uberem? Tak, zamierzam nadal wpółpracować z Uberem, ale też myślę o swoim biznesie. Powiedz jeszcze jak postrzegają was inni kierowcy i inne firmy? Kierowcy z innych firm są mile nastawieni. Na światłach uśmiechają się i pozdrawiają. Natomiast kierowcy z czarnych taksówek nie lubią nas i to widać na drodze. Kiedy popełni się jakikolwiek błąd na drodze, co każdemu się zdażyć może, to kierowcy czarnych taksówek ostentacyjnie demonstrują swoją niechęć i pokazują pogardę. Mimo to Uber jest zdrową konkurencją na londyńskim i międzynarodowym rynku, jest tani i bezpieczny, a to jest najważniejsze dla ludzi! —

| Cooltura | Nº 707

707-MAKIETA 1 01-27.indd 8

02/10/2017 17:31:17

Nยบ 707

707-MAKIETA 1 01-27.indd 9

| Cooltura | 09

02/10/2017 17:31:26

gospoda rka

Podcięte skrzydła Ryanair

Linie lotnicze Ryanair skapitulowały pod naciskiem Urzędu Lotnictwa Cywilnego (CAA) i oferują pasażerom odwołanych lotów możliwość bezpłatnej zmiany na innego przewoźnika. CAA zagroził liniom postępowaniem sądowym, bo oferowały jedynie zwrot pieniędzy lub możliwość zmiany rezerwacji na inny ze swoich lotów. Było to naruszenie regulacji Unii Europejskiej, które nakazują przewoźnikowi zorganizowanie, w przypadku odwołania lotu, transportu na porównywalnych warunkach, czyli jeśli to konieczne nawet konkurencyjnymi liniami. Jak donosi brytyjska prasa, to jednak nie koniec problemów. Ryanair nie chce bowiem zapewniać lotu innymi liniami klientom, którzy już dostali zwrot pieniędzy lub możliwość zmiany rezerwacji na inny ze swoich lotów. Cytowany przez BBC Andrew Haines powiedział, że jest „wściekły” widząc jak przewoźnik postępuje z pasażerami odwołanych lotów. Ryanair zapewnia, że spełnia wszystkie nałożone na firmę wymogi

Upadły linie Monarch

prawne i będzie współpracować z Urzędem Lotnictwa Cywilnego. Ryanair odwołał 20 tysięcy połączeń w rozkładzie jesienno – zimowym. Od listopada do marca zawieszone będą loty na 37 trasach, w tym do Polski. Zawieszone do odwołania zostały między innymi połączenia między Szczecinem i Edynburgiem, Hamburgiem i Katowicami, Newcastle i Gdańskiem, Modlinem i Salonikami, Trapani i Krakowem, oraz krajowe połączenia między Wrocławiem i Warszawą oraz między Gdańskiem i Warszawą. Ryanair informuje os oby dotknięte odwołaniami mailem lub SMS-em. Zamieszanie jest spowodowane brakiem wystarczającej liczby pilotów. Linie Ryanair utrzymują, że to efekt błędu administracyjnego popełnionego przy planowaniu ich urlopów. Przewoźnik zaprzecza doniesieniom mediów, które informują, że niezadowolone z warunków pracy załogi odchodzą do konkurencji. —

Jak sprawdzić czy lot został odwołany?

Ryanair zapewnia, że poinformuje wszystkich

pasażerów dotkniętych zmianą rozkładu lotów wysyłając wiadomość SMS lub przez e-mail. Informacje są też publikowane na stronie ryanair.com w zakładce Live flight info.

Co zrobić w przypadku odwołania lotu?

Ryanair oferuje na swojej stronie zwrot pieniędzy za bilet

lub bezpłatną zmianę terminu lotu. Wystarczy wypełnić odpowiedni formularz on-line. Zgodnie z regulacjami Unii Europejskiej w przypadku odwołania lotów z winy linii lotniczych są one zobowiązane do zaoferowania zwrotu pieniędzy za bilet lub zapewnienia porównywalnych warunków transportu. Wytyczne mówią, że przewoźnik musi to zrobić jak najszybciej, nawet jeśli oznacza to konieczność skierowania pasażerów do innych linii lotniczych.

pogorszył też spadek liczby Brytyjczyków wyjeżdżających na wakacje w efekcie osłabienia funta. W ubiegłym roku linie

Co zrobić w przypadku wykupienia dodatkowych usług?

problemów finansowych. Wszystkie loty

które miały zarezerwowany lot w ramach

zostały odwołane.

wylotów na wczasy z biurami podróży.

samochodu, nocleg w hotelu. Ryanair

Dostaną je także osoby, które wykupiły

odmawia zwrotu pieniędzy za te

Ponad 100 tysięcy pasażerów utknęło za

ubezpieczenie na taką ewentualność

wydatki, tłumacząc uzasadnieniu,

granicą. Urząd Lotnictwa Cywilnego zorga-

i płacący kartami kredytowymi.

że są to usługi świadczone przez

Brytyjskie linie lotnicze Monarch

miały 291 mln funtów straty. Na odszkodo-

zaprzestały działalności z powodu

wania z systemu Atol mogą liczyć osoby,

Anulowano 300 tysięcy rezerwacji.

nizował im powrót lotami czarterowymi.

Monarch zatrudnia 2,1 tysiąca osób.

Kupując bilet lotniczy możemy wykupić dodatkowe usługi

np. parking przy lotnisku, wynajem

inne firmy. Trzeba więc osobno

W ubiegłym roku przewiózł ponad 6

skontaktować się z właścicielem

w problemy finansowe po spadku liczby

mln pasażerów na 40 trasach z Gatwick,

parkingu, wypożyczalnią aut

pasażerów na głównych kierunkach jakie

Heathrow, Birmingham, Leeds-Bradford

lub hotelem i zapytać o warunki

obsługiwał, czyli do Turcji i Egiptu. Sytuację

i Manchesteru. Linie działały od 1968 roku.

rezygnacji lub zmiany terminu.

Jak podaje BBC, przewoźnik wpadł

| Cooltura | Nº 707

707-MAKIETA 1 01-27.indd 10

02/10/2017 17:31:36

Nยบ 707

707-MAKIETA 1 01-27.indd 11

| Cooltura | 11

02/10/2017 17:31:44

polityka

Nie ma postępu w negocjacjach Brexitu

Zakaz palenia w domach

Mer Londynu chce wprowadzić zakaz palenia w domowych piecach kominach. Całkowicie zabronione ma być używanie węgla i drewna. To kolejny pomysł londyńskiego ratusza na ograniczenie skażenia powietrza w stolicy. Sadiq Khan wystąpił do ministra ochrony środowiska o przyznanie uprawnień pozwalających na wprowadzenie stref zerowej emisji. Chce także ściślejszej kontroli sprzedaży drewna do kominków. Ratusz proponuje, by sklepy sprzedawały drewno emitujące podczas spalania najmniej szkodliwych substancji. – Mając w Londynie 400 szkół

Mimo zapewnień Theresy May o spłacie zobowiązań wobec Unii Europejskiej negocjatorom z Londynu i Brukseli nie udało się przezwyciężyć różnic w tej sprawie. – Mieliśmy konstruktywny tydzień, ale jeszcze nie jesteśmy w miejscu, w którym moglibyśmy powiedzieć, że mamy wystarczający postęp – powiedział główny negocjator Komisji Europejskiej. Michel Barnier poinformował, że wciąż nie osiągnięto kompromisu także w sprawie granicy z Irlandią oraz praw imigrantów z Unii mieszkających na Wyspach. Londyn nie zgadza się na ochronę unijnego Trybunału Sprawiedliwości nad unijnymi obywatelami, którzy po Brexicie pozostaną na Wyspach. Bardziej optymistycznie przebieg negocjacji ocenił David Davis, brytyjski minister ds. Brexitu. – To była bardzo ważna runda. Dokonaliśmy ważnego postępu i skapitalizowaliśmy impuls, jaki powstał w związku z przemową premier. Pracujemy szybko w wielu złożonych sprawach, ale są punkty, gdzie dalsze dyskusje i pragmatyzm będą potrzebne do porozumienia – powiedział Davis. Kolejna runda negocjacji zacznie się 9 października. Będzie to ostatnie spotkanie negocjatorów przed jesiennym szczytem Unii Europejskiej, na którym zapadnie decyzja czy przejść do kolejnych tematów rozmów, w tym o zasadach współpracy gospodarczej po Brexicie. —

w strefie z przekroczonym dopuszczalnym stężeniem zanieczyszczeń i tak negatywny wpływ skażenia na zdrowie nie możemy dłużej bezczynnie czekać. Wzywam rząd do przydzielenia stolicy prerogatyw, które pozwolą nam efektywnie walczyć z emisją spalin z różnych źródeł – wyjaśnił Sadiq Khan. W Londynie jest obecnie 187 miejsc, w których stężenie zanieczyszczeń stale przekracza dopuszczalne normy. Z powodu zanieczyszczenia

powietrza każdego roku przedwcześnie umiera 9 tys. londyńczyków. Od 23 października w centrum Londynu zacznie obowiązywać opłata T-Charge. Za wjazd samochodem, który nie spełnia normy emisji spalin euro 4 i wyższych trzeba będzie zapłacić 10 funtów. Ratusz planuje także wprowadzenie regulacji, które ograniczą emisję spalin i pyłów na placach budowy oraz przez statki na Tamizie. —

| Cooltura | Nº 707

707-MAKIETA 1 01-27.indd 12

02/10/2017 17:31:55

bezpieczeństwo

Neonaziści wpadli w łapankę

11 mężczyzn zostało zatrzymanych przez policję w ramach prowadzonej w całej Anglii i Walii

operacji wymierzonej w członków National Action – to skrajnie prawicowa organizacja, której działalność została zakazana w grudniu ubiegłego roku. Aresztowania przeprowadzono pod zarzutami

związanymi z terroryzmem i przynależnością do zakazanej organizacji. Zatrzymani mężczyźni są w wieku od 22 do 35 lat. Pochodzą z północnozachodniej Anglii, południowej Walii, West Yorkshire i z Wiltshire. Policjanci przeszukali 11 nieruchomości. Neil Basu, komisarz londyńskiej policji koordynujący walkę z terroryzmem powiedział, że operacja była częścią dwóch prowadzonych równocześnie dochodzeń. Przed londyńskim sądem toczy się rozprawa dwóch brytyjskich żołnierzy i cywila zatrzymanych na początku września, którzy zostali oskarżeni o przynależność do National Action.

Brytyjska armia przegrywa z upałem

Brytyjscy żołnierze w Iraku i Afganistanie narzekają na opancerzone samochody Fo-

xhound – donosi korespondent telewizji BBC. Ich silniki nie wytrzymują upałów i co chwilę się przegrzewają. Niektóre trafiają do warsztatów nawet dwa razy dziennie. Cytowany przez BBC anonimowy sierżant powiedział, że pojazdy są stratą pieniędzy. Każdy jest warty 1 mln funtów. 5 lat temu brytyjskie ministerstwo obrony kupiło 400 takich wozów. Miały być specjalnie zaprojektowane na misję w Afganistanie by chronić żołnierzy przed minami – pułapkami. Miały być też odporne na kurz i wysokie temperatury. Opancerzone samochody Foxhound zastąpiły Land Rovery, które z powodu zbyt słabego opancerzenia żołnierze nazywali „jeżdżącymi trumnami”. ©Crown copyright 2017

Nº 707

707-MAKIETA 1 01-27.indd 13

| Cooltura | 13

02/10/2017 17:32:05

wydarzenie Tekst i zdjęcia Marcin Urban

Konkurs dla przedsiębiorców Podczas networkingu w Ealing dla polskich i brytyjskich przedsiębiorców promowano konkurs organizowany przez Polish Business Link i BrytyjskoPolską Izbę Handlową.

| Cooltura | Nº 707

707-MAKIETA 1 01-27.indd 14

02/10/2017 17:32:15

To okazja zarówno dla tych, którzy dopiero myślą o własnej działalności, jak i przedsiębiorców, którzy chcą rozwijać już istniejący biznes. – Konkurs podzielony jest na dwie kategorie: START-UP – dla osób, które chciałyby uruchomić własną działalność w Wielkiej Brytanii i firm, które maksymalnie 2 lata działają na rynku oraz BUSINESS GROWTH – dla przedsiębiorców, którzy chcieliby rozwinąć działalność funkcjonującą już na brytyjskim rynku od minimalnie dwóch i maksymalnie do pięciu lat – mówi Bartłomiej Kowalczyk, twórca Polish Business Link. Konkurs Elevator Pitch Competition podzielony jest na trzy etapy. W pierwszym etapie wystarczy zarejestrować się na stronie: www. pblink.co.uk/pitch i napisać parę słów o sobie i swoim biznesie. Następnie każda osoba będzie poproszona o przygotowanie w języku angielskim krótkiego, 90-sekundowego filmiku przedstawiającego ideę przedsięwzięcia. Spośród nadesłanych zgłoszeń komisja wybierze finalistów, którzy zostaną zaproszeni na ostatni etap konkursu podczas IV Kongresu Polskich Przedsiębiorców w Londynie, który odbędzie się w londyńskim City 10 listopada 2017 r. Znaczenie dla komisji będzie miał zarówno oryginalny pomysł na biznes, szansa powodzenia projektu, jak i sam sposób prezentacji. Zwycięzcy Elevator Pitch Competition dostaną wsparcie dla biznesu o wartości 10 tys. funtów: 20-godzinne szkolenie z wybranego procesu w firmie z doświadczonym przedsiębiorcą, program mentorski oferowany przez Bank NatWest, profesjonalne usługi prawne, darmowe przelewy pieniężne, darmowe kampanie reklamowe w lokalnej prasie, roczne członkostwo w PBLINK, a także pełny audyt SEO wraz z analizą słów kluczowych oraz profesjonalny wydruk ulotek i wizytówek. Zgłoszenia do konkursu można składać do 20 października 2017 r. —

Nº 707

707-MAKIETA 1 01-27.indd 15

| Cooltura | 15

02/10/2017 17:32:23

Po raz pierwszy od ośmiu lat spadły ceny domów w Londynie

Jak podaje Nationwide Building Society, w ciągu roku liczonego do

września nieruchomości staniały o 0,6 procenta. Średnia cena domu w stolicy wynosi 471 tysięcy funtów. Nieco inaczej wygląda sytuacja na rynku poza Londynem. W całej Wielkiej Brytanii ceny nieruchomości wzrosły w ciągu roku o 2 procent. Średnia cena to 210 tysięcy funtów. Najwięcej o około 5 procent mieszkania i domy podrożały w East Midlands i na południowym zachodzie Anglii. Analitycy Nationwide Building Society oceniają, że wzrost cen napędza głównie zbyt mała liczba dostępnych na rynku mieszkań w porównaniu do

gospoda rka

zapotrzebowania. Aktywność na rynku nieruchomości w ostatnich miesiącach Bank of England

Wzrosną stopy procentowe

Stopy procentowe zostaną w najbliższym czasie podniesione – podała telewizja BBC powołując się na szefa Banku Anglii. Mark Carney zasugerował, że stopy procentowe mogą wzrosnąć

nieznacznie wzrosła. Stwierdzono to na podstawie liczby dokonanych transakcji

już w listopadzie. Powiedział, że nadszedł czas, by bank zdjął nogę z pedału przyspieszającego gospodarkę. Decyzja o podniesieniu stóp może zapaść podczas najbliższego posiedzenia komitetu polityki monetarnej, który zbiera się 2 listopada. Szef Banku Anglii ostrzegł gospodarstwa domowe przed nierozsądnym zadłużaniem się. Po podniesieniu stóp wzrośnie oprocentowanie pożyczek i kredytów hipotecznych. —

i przyznanych kredytów. Wzrost popytu hamuje jednak konieczność zaciskania pasa przez konsumentów.

| Cooltura | Nº 707

707-MAKIETA 1 01-27.indd 16

02/10/2017 17:32:33

Nยบ 707

707-MAKIETA 1 01-27.indd 17

| Cooltura | 17

02/10/2017 17:32:42

londyn

Bilety na Sylwestra już w sprzedaży

Big remont

Rozpoczęła się sprzedaż biletów na miejskiego sylwestra przy

Remont wieży Elizabeth Tower, na której znajduje się Big Ben będzie dwa razy droższy niż przewidywano. Jak podaje BBC koszt prac może przekroczyć 60 mln funtów. Posłowie są zaskoczeni wzrostem kosztów i domagają się przeglądu kosztorysu. Nowe szacunki podano po szczegółowym sprawdzeniu stanu technicznego wieży, zegara i dzwonów. Wieża ma 160 lat i jest już w złym stanie technicznym. Parlament wybrał w przetargu firmę Robert McApline, jako głównego wykonawcę renowacji. Prace mogą potrwać nawet 4 lata. Wieża pozostanie w tym czasie całkowicie zasłonięta rusztowaniem, a Big Ben będzie wyłączony. —

London Eye i Big Benie. Bilety kosztują podobnie jak w latach poprzednich 10 funtów. Do sprzedaży skierowano 103 tys. wejściówek – o 7 tys. mniej niż rok temu. Jest to spowodowane pracami remontowymi przy Embankment, które ograniczą możliwość ustawienia tam płatnych sektorów. Płatny wstęp będzie obowiązywać na mosty Westmister i Waterloo, do sektorów na południowym brzegu Tamizy między tymi mostami oraz na północnym brzegu rzeki między stacjami metra Westminster i Temple. Powitanie nowego roku w Londynie należy do najbardziej

Fot. Jack Taylor/Getty Images

widowiskowych na świecie. Co roku przygotowywany jest spektakularny

Polskie akcenty podczas Diversity Month w Wandsworth Libraries

pokaz sztucznych ogni połączony odbędzie się spotkanie z polskim

ze specjalnym mixem przebojów

pisarzem, Adrianem Grzegorzewskim.

muzycznych i życzeniami mera

Początek o godz. godz. 18:30.

Londynu.

W ramach Diversity Month odbędą się również dwie imprezy

www.london.gov.uk/nye

dla dzieci z cyklu Polish Story Time.

W ich trakcie najmłodsi będą mogli

Libraries w ramach tegorocznego

14:00 do Wandsworth Library, a 19

Diversity Month z udziałem

października o godz. 16:00 do Tooting

przedstawicieli społeczności polskiej.

Library. Spotkania poprowadzi Dorota

26 października w Tooting Library

Piotrowska.

Bilety można kupić na stronie

Zapraszamy na wydarzenia

posłuchać popularnych polskich bajek.

organizowane przez Wandsworth

7 października zapraszamy o godz.

| Cooltura | Nº 707

707-MAKIETA 1 01-27.indd 18

02/10/2017 17:32:52

Nยบ 707

707-MAKIETA 1 01-27.indd 19

| Cooltura | 19

02/10/2017 17:33:01

SUPPORT

D I A

| Cooltura | Nยบ 707

707-MAKIETA 1 01-27.indd 20

02/10/2017 17:33:11

Nยบ 707

707-MAKIETA 1 01-27.indd 21

| Cooltura | 21

02/10/2017 17:33:20

PIENIĄDZE Przygotował Dariusz A. Zeller

Szukajmy jednofuntówki! Znana wszystkim, stara moneta o nominale 1 funta już niebawem straci swój prawny status środka płatniczego w Wielkiej Brytanii. Oznacza to, iż właśnie od poniedziałku, 16 października, sprzedawcy i kasjerzy będą mogli odmówić przyjęcia tych monet.

W zamian będziemy używać już tylko i włącznie nową, dobrze nam znaną 12-kątną monetę, będącą w obiegu od marca tego roku. Zostało już zatem niewiele czasu na wydawanie lub wymianę tychże monet, z których, jak szacuje Królewska Mennica (Royal Mint) w naszych kieszeniach i rozmaitych zakamarkach zapodziało się – bagatela – 500 milionów funtów. Gdzie możemy nasze jednofuntówki znaleźć? Poniżej znajdziecie 10 naszych podpowiedzi.

Nowa jednofuntówka

Stara jednofuntówka

Średnica 23.43 mm

22.25 mm

PORTFEL LUB PORTMONETKA W myśl zasady „najciemniej jest pod latarnią” właśnie to miejsce, z pozoru najbardziej oczywiste, częstokroć jest ostatnim do jakiego zajrzymy w tym celu.

Grubość 2.8 mm

ZAGŁĘBIENIA KANAP, SOF I FOTELI Także jedno z najbardziej oczywistych miejsc, ale kiedy ostatnio tam zaglądałeś (-aś)? Z pewnością warto tam sprawdzić. Nawet, jeśli nie znajdziesz tam monet zawsze możesz natknąć się na zagubiony pilot do odtwarzacza DVD.

TORBA NA ZAKUPY „BAG FOR LIFE” Kończysz zakupy, zamykasz wózek

w supermarkecie i w tym momencie wyskakuje z mechanizmu jednofuntówka. Być może od razu do torby. Jesli tak, to być może jest tam jeszcze? Sprawdź to w schowku na torby. Co ciekawe – większość wózków w supermarketach zostało odpowiednio wcześniej zmodyfikowanych, aby akceptować nową, 12-kątną monetę, jednak w Tesco nastąpiło „małe” niedopatrzenie i uczyniono to już po wprowadzeniu nowej monety do obiegu.

3.15 mm

Waga 8.75 g

9.5 g Źródło The Royal Mint

DUŻA, NOCNA TOREBKA Używa się jej tylko na specjalne okazje, zatem może znajdować się z tyłu szafy lub na półce z kilkoma innymi. Są duże szanse, że coś tam znajdziesz, być może jako „pozostałość” z baru lub powrotu do domu taksówką. Inaczej sprawa się ma jeśli masz małe dzieci. Oznacza to, że twoja ostatnia „wielka noc” była prawdopodobnie już kilka miesięcy temu, a twoje szanse na znalezienie monety jednofuntowej są odpowiednio mniejsze.

KIESZONKA ZIMOWA Mimo że wciąż jeszcze nasze ubrania zimowe wiszą w szafie, dlaczego by nie sprawdzić ich kieszeni? Nowe jednofuntówki są w obiegu od 28 marca, zatem jest duże prawdopodobieństwo, że w kieszeniach znajdziecie jeszcze stare monety.

| Cooltura | Nº 707

707-MAKIETA 1 01-27.indd 22

02/10/2017 17:33:29

Górna szuflada Każdy posiada taką w swoim domu. Zazwyczaj znajduje się w niej 1000 i 1 drobiazgów. W tym tkwi nasza szansa. Warto ją dokładnie sprawdzić!

Dziecięce skarbonki Jak twierdzi serwis Money Advice Service, nawyki „finansowe” dzieci kształtują się do siódmego roku życia. Jeśli więc twoje dzieci potrafią być choć trochę oszczędne, w ich skarbonkach może znajdować się kilka takich jednofuntówek. Konta oszczędnościowe dla dzieci i młodzieży można otworzyć z minimum 1 funtem. Może więc warto uczynić to dla swoich pociech, zanim kasjerka odmówi dziecku przyjęcia starej, zaoszczędzonej monety. I tu informacja dla Wróżek Zębowych! – po 16 pażdziernika nie używajcie już starych, okrągłych monet o nominale 1 funta!

Garnuszek charytatywny Nazwa umowna, jednak niemal w każdym domu znajduje się pojemnik, w którym zbiera sie drobne pieniążki na różnego rodzaju cele. Brytyjska Mennica Królewska połaczyła się apelem z BBC Children in Need prosząc wszystkich, kto znajdzie stare monety 1-funtowe, aby przekazywać je do organizacji charytatywnych.

Schowki samochodowe Tam, prawdopodobnie, także znajdziesz co nie co. Niedawne wyniki badań przeprowadzonych przez organizację motoryzacyjną AA sugerowały, że kierowcy unikali miejsc postojowych wymagających płatności telefonicznej, ponieważ to gotówka wciąż jest najbardziej popularną formą płatności. Wielu kierowców przechowuje zatem monety w rozmaitych schowkach, w tym m.in. w stojaku na kubek.

Torba do siłowni Duża część z nas chodzi do siłowni i sal gimnastycznych. W tym przypadku stare monety jednofuntowe do szafki mogą jeszcze przez pewien czas się przydać. Chyba jednak warto sięgnąć do swojej torby na siłownię, by znaleźć i wymienić na nowe znalezione tam monety, zanim będzie za późno... —

Nº 707

707-MAKIETA 1 01-27.indd 23

| Cooltura | 23

02/10/2017 17:33:39

Transport Przygotował Marcin Urban Zdjęcia Transport for London

Będzie nowa linia tramwajowa

Transport for London wraca do planu rozbudowy sieci tramwajowej. Jak dowiedział się „London Evening Standard” powstać ma całkiem nowa linia. Rozpocznie się w South Wimbledon i poprowadzi na południe do Sutton. Z istniejącymi torami przetnie się na wysokości Morden Road. Według gazety, TfL zarezerwował już 70 mln funtów z funduszu dla samorządów na rozbudowę infrastruktury. Plan budowy torów z Wimbledonu do Sutton pojawił się, gdy merem Londynu był jeszcze Boris Johnson. Sadiq Khan początkowo uznał go za zbyt drogi, ale teraz zmienił zdanie i przyjął do swojego planu rozwoju transportu. Nowa linia odciąży zatłoczoną linię kolejową Southern Rail. Londyńska sieć tramwajowa ma obecnie 28 kilometrów torów i 39 przystanków. W ubiegłym roku z tego środka transportu skorzystało ponad 29 mln pasażerów. —

Z archiwum DLR

Transport for London opublikował archiwalne zdjęcia kolejki DLR

z okazji jej 30 urodzin. Kolejka została otwarta przez królową latem 1987 roku. Początkowo 11 pojedynczych wagoników kursowało między 15 stacjami. Dziś stacji jest 45, a pociągów złożonych z trzech wagonów aż 56. DLR przewozi rocznie ponad 120 mln pasażerów. Na stronie TfL w serwisie Flickr zobaczymy zdjęcia z końcówki lat 80. pokazujące m.in. montaż wagoników i uroczyste otwarcie trasy przez królową Elżbietę II.

| Cooltura | Nº 707

707-MAKIETA 1 01-27.indd 24

02/10/2017 17:33:50

Na piechotę zdrowiej

Komunikacja miejska opublikowała nowe mapy,

które mają zachęcić pasażerów do… chodzenia. To plany zawierające ciekawe miejsca w Brixton, Old Street i North Bank. Można je znaleźć na stacjach metra. Mapy wydano miesiąc po publikacji danych na temat siedzącego trybu życia Brytyjczyków. Jak się okazuje mieszkańcy Wysp poświęcają więcej czasu na siedzenie w toalecie niż na

Bermondsey

aktywność fizyczną. Public Health England, organ doradczy ministerstwa zdrowia, podał, że 40 proc. osób w wieku powyżej 40 lat za mało się rusza. Z badań wynika, że jeśli każdy londyńczyk truchtałby lub jeździł rowerem przynajmniej 20 minut dziennie służba zdrowia Deptford

Jamaica Road

zaoszczędziłaby ponad 1,5 mld funtów w ciągu najbliższych 25 lat.

Rotherhithe

Rowerem do Greenwich

W południowo – wschodnim Londynie powstanie pierwsza ścieżka rowerowa trwale oddzielona od samochodów – ogłosił mer Londynu. Licząca 4 kilometry długości Cycle Superhighway 4 połączy Tower Bridge z Greenwich. Będzie przebiegać

ulicami: Tooley Street, Jamaica Road, Evelyn Street i Creek Road. Przebudowanych zostanie na nich 20 skrzyżowań. Powstanie 5 nowych przejść dla pieszych z sygnalizacją świetlną. Budowę tej ścieżki uznano za priorytet biorąc pod uwagę rosnącą liczbę rowerzystów w tym rejonie i co się z tym wiąże coraz większą liczbę wypadków. Drogą A200 przejeżdża każdego dnia 3,5 tys. cyklistów. W ciągu minionych 3 lat doszło tam do 93 kolizji z udziałem rowerzystów.

Konsultacje społeczne potrwają do 19 listopada. Szczegóły można znaleźć na stronie www.tfl.gov.uk/cs4. Budowa ma ruszyć pod koniec przyszłego roku. Jak podaje Transport for London w ubiegłym roku w strefie Congestion Charge rowerzyści przejechali 500 tys. km. To o ponad 7 proc. więcej niż w 2014 roku. W 2015 roku odnotowano 670 tys. przejazdów rowerami, co stanowi 20 proc. podróży jakie odbyli w tym czasie korzystający z metra. —

Nº 707

707-MAKIETA 1 01-27.indd 25

| Cooltura | 25

02/10/2017 17:34:00

teatr Dr Jacek Kornak

„Follies” miało swoją premierę w 1971 w Nowym Jorku i bardzo szybko uzyskało status niemal legendarnego dzieła. Z jednej strony jest to hołd złożony broadway’owskim musicalom, z drugiej dość zagmatwana emocjonalna historia ludzi, którzy z perspektywy czasu patrzą na swoje życiowe wybory. Sondheim przywołuje w swojej muzyce elementy z klasycznych przedstawień z lat 30. XX wieku, ale zarazem kreuje swój własny, niepowtarzalny świat dźwięków. W trakcie spektaklu usłyszymy wpadające w ucho melodie oraz dość wyrafino-

Nowy sezon teatralny rozpoczęty National Theatre bardzo wyraziście rozpoczął nowy sezon premierą „Follies” musicalu Stephena Sondheima.

wane piosenki, które wymagają niemal operowej techniki wokalnej. National Theatre przygotowało „Follies” z rozmachem. Do przedstawienia zaangażowano ponad dwieście osób. Na scenie gra na żywo orkiestra oraz pojawia się prawie czterdziestu aktorów oraz tancerzy. W rolach głównych możemy zobaczyć między innymi Imeldę Staunton, Janie Dee, Petera Forbesa, Philipa Quast. Całość wyreżyserował Dominic Cooke. Jest to z pewnością produkcja sezonu. Cooke stworzył niezwykłe przedstawienie, które ma niepowtarzalny, nieco nostalgiczny klimat,

| Cooltura | Nº 707

707-MAKIETA 1 01-27.indd 26

02/10/2017 17:34:13

Follies w National Theatre ©Johan Persson

Woyzeck in Winter wystawiany w Barbican Centre

ale zarazem nie popada w sentymentalizm. „Follies” Cooke’a nieustannie prowokuje, kusi widza, momentami doprowadza niemal do granicy kiczu, ale zawsze też pozostawia coś niedopowiedzianego, pewien niedosyt. Cooke imponuje dbałością o detale, jego przedstawienie ma niezwykle dynamiczny ruch sceniczny, świetną reżyserię świateł, ale przede wszystkim to przedstawienie utkane z przerysowanych marzeń, goryczy niespełnienia, humoru oraz ironii losu. Spektakl „Follies” będzie wystawiany w National Theatre do początku 2018. Będzie go można obejrzeć także w kinach – 16 listopada.

Barbican Centre rozpoczął sezon teatralny irlandzkim przedstawieniem „Woyzeck in Winter”. Landmark Productions zaprezentowało spektakl oparty na sztuce Georga Büchnera oraz pieśniach Franza Schuberta. Conall Morrison, który to przedstawienie wyreżyserował osadził „Woyzecka” w XIX-wiecznej Irlandii. Za scenografię służą tutaj połamane fortepiany. Jest to opowieść o różnicach klasowych, społecznym wykluczeniu, ale także nieco bardziej abstrakcyjna hiperbola europejskiej kultury. Mnie nieco musicalowa przeróbka pieśni Schuberta w połączeniu ze sztuką Büchnera oraz dość patetyczną reży-

serią wydała się dość pretensjonalna. Jednak przedstawienie to broni się głównie dzięki świetnemu aktorstwu Patricka O’Kane oraz Camille O’Sullivan. O’Kane, który wcielił się w tytułową postać zaprezentował bardzo intensywną kreację aktorską. O’Sullivan stworzyła wielowymiarową i niejednoznaczną postać Marie. W tym roku w Barbican zobaczymy jeszcze między innymi: „After the Rehearsal/Persona” na podstawie Bergmana w wykonaniu Toneelgroep Amsterdam, „Macbetha” w wykonaniu Ninagawa Company oraz „Annę Kereninę” w wykonaniu Vakhtangov Theatre. —

Nº 707

707-MAKIETA 1 01-27.indd 27

| Cooltura | 27

02/10/2017 17:34:25

cool time Przygotował Marcin Urban

Frieze London 2017 05-08.10. Regent's Park, Londyn. Stacja: Regent's Park, Baker Street. Otwarte: czw. - sob. 12:00 - 19:00, niedz. 12:00 18:00. Bilety: od £27.95 frieze.com

Zdjęcia Frieze

Podczas 15. edycji targów sztuki współczesnej Frieze ponad 160 galerii z 31 krajów promuje uznanych i wchodzących na rynek artystów. To m.in. autorki instalacji Alicja Kwade i Nina Canell, rzeźbiarz Melvin Edwards i fotograf Thomas Ruff. Twórców reprezentują najbardziej prestiżowe galerie świata m.in.

Gavin Brown’s Enterprise, Marian Goodman, Hauser & Wirth, Anton Kern, Massimo de Carlo i Gagosian. Polską sztuke promuje warszawska galeria "lokal_30". Wystawie instalacji, rzeźb, obrazów i fotografii, które w wielu przypadkach przyprawiają zwiedzających o uśmiech, zdumienie a nawet konsternację, towarzyszą

| Cooltura | Nº 707

707-MAKIETA 2 28-53.indd 28

02/10/2017 17:55:13

dyskusje, spotkania z twórcami i projekcje filmów. W tym roku wydzielono specjalną sekcję poświęconą sztuce feministycznej, której kuratorką jest Alison M. Gingeras. Targom towarzyszy wystawa Frieze Masters 2017 i plenerowa wystawa rzeźb, o której szerzej piszemy na stronie 40. —

Nº 707

707-MAKIETA 2 28-53.indd 29

| Cooltura | 29

02/10/2017 17:46:10

» wystawy > Magnum And Lensculture Photography Awards 2017 09-18.10. The Photographers’ Gallery, 16 - 18 Ramillies St, Londyn W1F 7LW. Stacja: Oxford Circus. Otwarte: pon. – sob. 10:00 – 18:00, czw. 10:00 – 20:00, niedz. 11:00 – 18:00. Wstęp wolnythephotographersgallery.org.uk Pokonkursowa wystawa zdjęć nagrodzonych w konkursie agencji fotograficznej Magnum i magazynu LensCulture, który promuje nowe talenty w dziedzinie fotografii. Nagrody przyznawano za serie i pojedyncze zdjęcia w 6 kategoriach: fotografia uliczna, portret, fotoreportaż, sztuka, dokument i w kategorii otwartej. Wśród 12 laureatów jest Polak Artur Zdral, którego nagrodzono za czarno-biały portret niepełnosprawnej modelki.

Henri Matisse, The Moorish Screen, 1921 © Philadelphia Museum of Art/Art Resource, NY

> Matisse In The Studio 05.08. – 12.11. Royal Academy of Arts, Burlington House, Piccadilly, Londyn W1J 0BD. Stacja: Piccadilly Circus, Green Park. Otwarte codziennie 10:00 - 18:00 (w pt. 10:00 - 22:00). Bilety: £14 www.royalacademy.org.uk

> Festival Of Radical Fun 07.10. Museum of London, 150 London Wall, Londyn EC2Y 5HN. Stacja: Barbican, St. Paul’s. Otwarte: 10:00 – 22:00. Wstęp wolny www.museumoflondon.org.uk Kasia © ArturZdral. Nagroda za najlepszy portret w Magnum and Lens Culture Photography Awards 2017

Museum of London zaprasza rodziny na cały dzień kreatywnej zabawy. W programie są gry

Pierwsza wystawa pokazująca warsztat i przedmioty, których Henri Matisse używał do tworzenia swoich prac. Zgromadzono na niej także ponad 60 obrazów, rysunków i rzeźb. Eksponaty zebrano z różnych kolekcji z całego świata. Jest to więc unikatowa okazja by zobaczyć wszystko w jednym miejscu.

edukacyjne, pokazy i animowane zajęcia przygotowane przez organizacje społeczne. Będzie można wziąć udział w jodze z uśmiechem, warsztatach robienia zinów i drukowania, a także posłuchać występów muzycznych. Festiwal jest kolejnym wydarzeniem organizowanym z cyklu „City Now City Future”, który pokazuje Londyn jako miasto globalne.

| Cooltura | Nº 707

707-MAKIETA 2 28-53.indd 30

02/10/2017 17:46:39

> Astronomy Photographer Of The Year 16.09.2017 – 22.07.2018 Astronomy Centre, Royal Observatory Greenwich, Blackheath Ave, Londyn SE10 8XJ. Stacja: Cutty Sark (DLR), Greenwich. Otwarte: codziennie 10:00 – 17:00. Wstęp wolny www.rmg.co.uk/astrophoto Artem Mironov zdobył główną nagrodę 10 tys. funtów w międzynarodowym konkursie na najlepsze zdjęcia nieba i kosmosu. Rosyjski fotograf pokonał tysiące profesjonalistów z całego świata zgłaszając fotografię mgławicy Rho Ophiuchi oddalonej od ziemi o 400 lat świetlnych. Zdjęcia zostały wykonane podczas trwającej trzy noce sesji w obserwatorium astronomicznym w Namibii. Zdjęcia oceniano w 11 kategoriach poświęconych m.in. słońcu, księżycowi oraz planetom i kometom. Wyróżnienie w kategorii „Krajobraz nieba” dostał Bartłomiej Jurecki z Polski. The Rho Ophiuchi Clouds © Artem Mironov

» teatr > Paria – Opera Stanisława Moniuszki 07.10. Godz. 19:30 i 08.10. Godz. 17:00. Polski Ośrodek Społeczno–Kulturalny, 238-246 King St, Londyn W6 0RF. Stacja: Ravenscourt Park. Bilety: od £20 www.wegottickets.com/event/413953

Sopranistka Natasha Day Tenor Rafał Bartmiński

Scena Operowa POSK-u prezentuje przygotowaną z rozmachem premierę opery Stanisława Moniuszki, z udziałem wybitnych artystów z Polski i Wielkiej Brytanii. „Paria”, ostatnia ukończona opera Moniuszki, nigdy do tej pory nie była wystawiana poza krajem, a w Polsce, od czasu swojej premiery 11 grudnia 1869 roku, prezentowana była dosłownie kilka razy. Będzie to więc wyjątkowa okazja, by obejrzeć to dzieło w wersji oryginalnej. Reżyserem jest Feliks Tarnawski. W rolach głównych występują: tenor Rafał Bartmiński, bas Marcin Gęśla, sopranistka Natasha Day, baryton Łukasz Biela, tenor Wojciech Hinc oraz Maureen Tarler, Paulina Mościcka i Elżbieta Frankiewicz. Orkiestrą będzie dyrygował Stephen Ellery.

> Zemsta 14.10. i 21.10. godz. 16:00 i 19.00, Teatr POSK. Polski Ośrodek Społeczno – Kulturalny, 238-246 King St, Londyn W6 0RF. Stacja: Ravenscourt Park. Bilety: £ www.scenapolska.uk Przezabawna i zaskakująco aktualna komedia hrabiego Fredry o murze granicznym, żrących się Sarmatach, miłości i… krokodylu. Błyskotliwy i rubaszny dowcip Fredry, satyra i humor wydobyte doskonałą grą aktorów pod wytrawnym okiem reżyserów, Heleny Kaut Howson i Wojtka Piekarskiego. Widzowie mogą liczyć na inteligentną rozrywkę, błyskotliwe dowcipy i znakomite aktorstwo. Czytaj także s.42.

Nº 707

707-MAKIETA 2 28-53.indd 31

| Cooltura | 31

02/10/2017 17:46:52

> Venus in Fur Od 06.10. Theatre Royal Haymarket, Haymarket, Londyn SW1Y 4HT. Stacja: Piccadilly Circus. Spektakle: pon. – sob. 19:30, dodatkowo czw. i sob. 15:00. Bilety: od £15 www.trh.co.uk

Enigmatyczna aktorka Vanda Jordan niezapowiedziana pojawia się na przesłuchaniach u reżysera Thomasa Novacheka. Jest zdeterminowana by dostać rolę w jego nowej produkcji. Przesłuchanie przeciąga się w pełen namiętności wieczór na Manhattanie. W rolach głównych Natalie Dormer i David Oakes. Dodajmy, że filmową wersję „Wenus w futrze” wyreżyserował w 2012 roku Roman Polański.

» kino > Blade Runner 2049 Od 05.10. Science fiction, USA. Reż. Denis Villeneuve, wyst. Ryan Gosling, Harrison Ford, Ana de Armas, Robin Wright, Jared Leto

> Witness For The Prosecution

Oficer policji Los Angeles trafia na ukrywaną przez lata informację, która może pogrążyć resztki społeczeństwa w chaosie. Odkrycie prowadzi go do poszukiwań Ricka Deckarda, byłego łowcy androidów, który zaginął trzydzieści lat temu.

06.10.2017 – 11.03.2018. London County Hall, The Chamber, County Hall, Belvedere Road, London, SE1 7PB. Spektakle: patrz strona internetowa. Bilety: od £10 www.witnesscountyhall.com Teatralna wersja amerykańskiego przeboju filmowego „Świadek oskarżenia” z 1957 roku. Adwokat Wilfred Robarts podejmuje się obrony Leonarda Vole, oskarżonego o zamordowanie Emily French, bogatej, starszej kobiety, która miała go uczynić głównym spadkobiercą jej majątku. Wszystkie dowody wskazują na Leonarda jako sprawcę zbrodni, lecz jego żona Christine dostarcza alibi. W dniu rozprawy kobieta niespodziewanie zmienia zeznania. W rolach głównych: Catherine Steadman, Jack McMullen, Philip Franks, Patrick Godfrey, Roger Ringrose i David Yelland. Spektakl jest wystawiany w prawdziwej sali sądowej London County Hall. Widzowie znajdą się dzięki temu w samym centrum akcji.

The Mountain Between Us Od 06.10. Dramat, USA. Reż. Hany AbuAssad, wyst. Kate Winslet, Idris Elba Dwoje obcych sobie ludzi, którzy wychodzą cało z tragicznej katastrofy lotniczej, uwięzionych zostaje w niedostępnych, skutych

lodem górach. Kiedy uświadamiają sobie, że spodziewana pomoc nie nadejdzie, zmuszeni są wyruszyć w kilkusetkilometrową podróż przez dziką okolicę. Po drodze muszą stawić czoło nie tylko niewyobrażalnym przeciwieństwom losu, lecz także nieoczekiwanej namiętności.

| Cooltura | Nº 707

707-MAKIETA 2 28-53.indd 32

02/10/2017 17:47:06

Nยบ 707

707-MAKIETA 2 28-53.indd 33

| Cooltura | 33

02/10/2017 17:47:19

> The Glass Castle Od 06.10. Dramat, USA. Reż. Destin Daniel Cretton, wyst. Brie Larson, Woody Harrleson, Naomi Watts Jeannette wychowuje się w dziwacznej rodzinie. Matka to ekscentryczna artystka, skupiona na swojej twórczości, niezdolna do zapewnienia dzieciom opieki i poczucia bezpieczeństwa. Ojciec z kolei to alkoholik i hazardzista, marzyciel, ogarnięty nierealnymi fantazjami, jak "szklany zamek" - idealny dom dla niego i jego rodziny, którego nigdy nie zaczął tak naprawdę budować. Wallsowie prowadzą koczownicze życie, w ich życiu nie ma w nim miejsca na luksusy, ale łączy ich bezwzględna miłość i chęć zmienienia świata.

» koncerty > Stefanos Tsourelis Trio 07.10. Godz. 20:30. Jazz Cafe POSK, Polski Ośrodek Społeczno-Kulturalny, 238-246 King St, Londyn W6 0RF. Stacja: Ravenscourt Park. Bilety: £9

> Jennifer Pike

> Marillion

14.10. Godz. 11:30, 15:00, 19:30. Wigmore Hall, 36 Wigmore St, Londyn W1U 2BP. Stacja: Oxford Circus. Wstęp wolny

13.10. Godz. 19:30. Royal Albert Hall, Kensington Gore, Londyn SW7 2AP. Stacja: South Kensington. Bilety: tylko ze zwrotów

Brytyjska skrzypaczka polskiego pochodzenia zaprezentuje podczas trzech koncertów jednego dnia przekrój dorobku polskich kompozytorów muzyki klasycznej. W programie są kompozycje m.in. Pendereckiego, Chopina, Lutosławskiego, Karłowicza i Szymanowskiego.

> Belinda Carlisle 13.10. Godz. 19:30. O2 Indigo, The O2, Peninsula Square, London SE10 0DX. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £38.50

> Klub Orła Białego 06.10. Disco z Polskim Radiem Londyn. Godz. 21:00. Wstęp: £10,

Stefanie Tsourelis wraz ze swym nowym trio zaprezentuje utwory ze swojej najnowszej płyty. Zapraszamy na mieszankę jazzu, flamenco, rytmów afrykańskich oraz tradycyjnej muzyki śródziemnomorskiej. A wszystko to ujęte w melodyjnej formie, tak charakterystycznej dla tego muzyka.

07.10. Bal Charytatywny London SPARK wspierający Biuro Porad Obywatelskich dla Polaków w Londynie. Wstęp: £80/os. 08.10. Transmisja meczu eliminacji MŚ 2018. Godz. 17:00. Wstęp wolny

> Lady Gaga 09.10. Godz. 19:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £40

| Cooltura | Nº 706 707

707-MAKIETA 2 28-53.indd 34

02/10/2017 17:47:33

Nยบ 707

707-MAKIETA 2 28-53.indd 35

| Cooltura | 35

02/10/2017 17:47:46

> J Cole

> Queen + Adam Lambert

15-16.10. Godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £63.75

12.12. Godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £49.50

> London Grammar

> Erasure

21.10. Godz. 19:00. Eventim Apollo, 45 Queen Caroline St, Hammersmith, Londyn W6 9QH. Stacja: Hammersmith. Bilety: tylko ze zwrotów

23-24.02.2018. Godz. 19:00. Eventim Apollo, 45 Queen Caroline St, Hammersmith, Londyn W6 9QH. Stacja: Hammersmith. Bilety: £52

> Metallica

> A-ha

22-24.10. Godz. 19:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £58.75

14.02.2018. Godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £42.75

> Harry Styles 29-30.10. Godz. 19:00. Eventim Apollo, 45 Queen Caroline St, Hammersmith, Londyn W6 9QH. Stacja: Hammersmith. Bilety: tylko ze zwrotów

> TLC 13.11. Godz. 19:00. Eventim Apollo, 45 Queen Caroline St, Hammersmith, Londyn W6 9QH. Stacja: Hammersmith. Bilety: £41.25

> Emeli Sandé 18.10. Godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £39.50

Fot. Tristan Fewings/Getty Images

> Alison Moyet 14-15.11. Godz. 19:30. London Palladium, 8 Argyll St, Soho, Londyn W1F 7TE. Stacja: Oxford Circus. Bilety: od £29

> PRL Live Music 2017 - Wilki, Mrozu, Sound’n’grace 18.11. Godz. 18:00. O2 Shepherd’s Bush Empire, Shepherd's Bush Green, Londyn W12 8TT. Stacja: Shepherd’s Bush. Bilety: od £25

> Bananarama > Chris Rea 26.11. Godz. 19:00. Eventim Apollo, 45 Queen Caroline St, Hammersmith, Londyn W6 9QH. Stacja: Hammersmith. Bilety: £52

19-20.11. i 09.12. Godz. 19:00. Eventim Apollo, 45 Queen Caroline St, Hammersmith, Londyn W6 9QH. Stacja: Hammersmith. Bilety: £46

> Jamiroquai 03-06.12. Godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £39.50

> Katy Perry

14-15.06.2018. Godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £58.75

Fot. Slavko Sereda / Shutterstock.com

| Cooltura | Nº 707

707-MAKIETA 2 28-53.indd 36

Fot. Frederick M. Brown/Getty Images

02/10/2017 17:48:02

Nยบ 707

707-MAKIETA 2 28-53.indd 37

| Cooltura | 37

02/10/2017 17:48:15

relacja Tekst i zdjęcia Marcin Urban

Chaos w POSK-u

Stowarzyszenie Polskich Artystów w Wielkiej Brytanii (APA) otworzyło w galerii POSK jesienną wystawę prac swoich członków. Wspólnym tematem prezentowanych prac jest chaos. Organizacja skupia blisko 60 artystów polskiego pochodzenia tworzących na Wyspach. Organizuje w Polskim Ośrodku Społeczno – Kulturalnym dwa razy w roku przeglądy ich twórczości – wiosenny i jesienny. Na obecnej ekspozycji możemy zobaczyć obrazy, rzeźby i instalacje kilkunastu artystów. APA zostało założone w 1955 roku, by wspierać polskich twórców, emigrujących do Wielkiej Brytanii. Wśród członków oprócz rzeźbiarzy i malarzy są fotograficy, graficy i twórcy łączący różne dziedziny sztuki, reprezentujący głównie polskie fale emigracyjne z czasów II wojny światowej i lat 80. ubiegłego wieku. Od przyjęcia Polski do Unii Europejskiej w 2014 roku szeregi organizacji zaczęli uzupełniać przedstawiciele młodego pokolenia. —

| Cooltura | Nº 707

707-MAKIETA 2 28-53.indd 38

02/10/2017 17:48:27

Nยบ 707

707-MAKIETA 2 28-53.indd 39

| Cooltura | 39

02/10/2017 17:48:39

Kaws, Final Days, Photo by Stephen White. Courtesy of Stephen White/Frieze

Znasz ciekawe miejsce na weekend w swojej okolicy?

Poleć je innym! Zrób zdjęcie i opisz krótko na profilu

Cooltury na Facebooku lub wyślij mailem na adres: redakcja@cooltura.co.uk

Takuro Kuwata. Photo by Stephen White. Courtesy of Stephen White/Frieze

Miejsce na weekend

Spacer między dziełami sztuki Marcin Urban

Jeszcze tylko w ten weekend w Regent’s Park można podziwiać plenerową wystawę rzeźb współczesnych artystów. To atrakcja towarzysząca targom sztuki współczesnej Frieze, odbywającym się w zbudowanych w pobliżu tymczasowych namiotach. Na

trawnikach ustawiono prace 24 nowych i znanych artystów. Wśród autorów jest Magdalena Abakanowicz z Polski, a także m.in. Alicja Kwade, Eduardo Paolozzi, Michael Craig-Martin, KAWS, Jaume Plensa, Thomas J Price, Ugo Rondinone, Sarah Sze i Hank Willis Thomas. —

Magdalena Abakanowicz, Standing Figure with Wheel (1990), Marlborough Fine Art, Frieze Sculpture 2017

| Cooltura | Nº 707

707-MAKIETA 2 28-53.indd 40

Hank Willis Thomas, Endless Column (2017), Ben Brown Fine Arts, Frieze Sculpture 2017

02/10/2017 17:48:53

707-MAKIETA 2 28-53.indd 41

02/10/2017 17:49:02

kultura Anna Ryland

Ze Wspólnej na King Street 14 października wraca na deski Sceny Polskiej w Londynie Zemsta Alexandra Fredry, tym razem w nowej obsadzie. Anna Rusiecka grająca Klarę jest nową członkinią zespołu Sceny. Podobnie jak obiekt westchnień Gustawa i Papkina, Ania Rusiecka jest bardzo świadoma swoich wyborów – artystycznych i życiowych.

Zo bac z ca łą ro zm ow ę w fo rm ie wid eo na po rta lu co olt ura 24 .co .uk

Jak trafiłaś do Londynu?

W Londynie znalazłam się ze względów prywatnych. Nie była to łatwa decyzja, gdyż sporo zostawiłam w Polsce w sensie zawodowym. Od momentu debiutu w 2002 roku w musicalu Metro Janusza Józefowicza na deskach Teatru Studio Buffo właściwie cały czas grałam w teatrze. Pracowałam w Teatrze Nowym w Słupsku, w Sopockim Teatrze Tańca, w Europejskim Ośrodku Praktyk Teatralnych Gardzienice oraz w Instytucie Teatralnym w Warszawie we wspaniałym spektaklu Magnifica w reżyserii Marty Górnickiej, z którym jeździliśmy po całym

świecie. Nagrywałam audiobooki, tj. W krainie kolibrów Sofia Caspari, Sagę rodu Michorowskich Anny Rohóczanki. Był również dubbing: użyczyłam głosu jednej z głównych bohaterek w polskiej wersji językowej serialu animowanego The Littlest Pet Shop i podkładałam głos m.in. w takich serialach jak Koszykarze, Kosmoloty, czy w kinowej wersji filmu Percy Jackson. Morze potworów.

pła, rodzinna atmosfera. Bardzo miło wspominam pracę z Arturem Żmijewskim na planie Ojca Mateusza w okresie, gdy nie tylko w nim grał główną rolę, ale również go reżyserował. Jest świetnym aktorem, ale również genialnym reżyserem. Ciepło wspominam role w serialu Na dobre i na złe, gdzie miałam okazję pracować ze znakomitym reżyserem młodego pokolenia Marcinem Bortkiewiczem.

Pracowałaś również w serialach telewizyjnych. Które role najmilej wspominasz?

Jak wyglądała Twoja droga zawodowa w Polsce?

Najdłużej pracowałam w serialu Na Wspólnej, gdzie była bardzo cie-

Urodziłam się i wychowałam się w Czarnej Dąbrówce, małej miej-

| Cooltura | Nº 707

707-MAKIETA 2 28-53.indd 42

02/10/2017 17:49:12

scowości na Kaszubach, gdzie niewiele się działo. Dlatego wymyślałam sobie światy i angażowałam w zajęcia, które pozwoliłyby mi wyjść poza granice lokalnej rzeczywistości. Kiedy pojawiło się kółko teatralne w domu kultury w Czarnej Dąbrówce od razu się do niego zapisałam. Potem były konkursy recytatorskie, zajęcia śpiewu i tańca, chór, joga etc. Ja zawsze wiedziałam czego chciałam. Nie udało mi się dostać do szkoły teatralnej za pierwszym razem i dlatego poszłam inną drogą. Dostałam się do Szkoły Aktorskiej Haliny i Jana Machulskich, a później odbyłam trening wokalno-aktorski w Europejskim Ośrodku Praktyk Teatralnych Gardzienice. Po debiucie w musicalu Metro zasmakowałam tradycyjnego teatru w Teatrze Nowym w Słupsku w roli Iris w Zazdrości Esther Vilar wyreżyserowanej przez Grażynę Barszczewską. Następnie zdałam eksternistycznie dyplom aktorski ZASPu. Od tego czasu zagrałam wiele pierwszoplanowych ról teatralnych, między innymi Konstancji Mozart w Amadeuszu (reż.Z.Kułagowski). W 2009 roku zauważona przez choreografa Jacka Krawczyka, zostałam zaproszona do jego autorskiego spektaklu Infantka inspirowanego prozą B.Schulza.

Jak znalazłaś się w Scenie Polskiej w Londynie? Wiedziałam że nie będę mogła żyć bez teatru. Jednym z pierwszych telefonów, które wykonałam w Londynie był telefon do ZASPu

– Związku Artystów Scen Polskich w Londynie. Telefon odebrała sama pani prezes Irena Delmar. Wyjaśniłam co robiłam w Polsce i powiedziałam że bardzo chciałabym związać się z teatrem w Anglii. Pani Irena dała mi telefon do dyrektora i opiekuna artystycznego Sceny Polskiej w Londynie pani Heleny Kaut-Howson. Miałam bardzo długą rozmowę z panią Helena, po której musiałam przejść casting. Rezultat był pozytywny i teraz pracuję ze Sceną z czego się ogromnie cieszę.

Jaka będzie twoja Klara? Ohhh... ona będzie ... przebiegła (śmiech). Doskonale wie jak ustawić otaczający ją świat i zakochanych w niej mężczyzn. Klara jest rodzajem kobiety, która niezależnie od okoliczności wychodzi na swoje. Jednocześnie jest to bardzo energiczna i żywiołowa dziewczyna, która powinna spodobać się widzom.

Dlaczego Zemsta powinna zainteresować współczesnego widza? Ludzie którzy czytali Fredrę w szkole, albo czytali tylko streszczenie sztuki, nie pamiętają jak śmieszna jest Zemsta. Najlepszy kabaret mógłby pozazdrościć Fredrze języka i humoru. Zemsta jest przede wszystkim wspaniałą zabawą. Aktorzy Sceny umieją po mistrzowsku ‘podać’ wiersz Fredry, przekazując jego humor, przewrotność i filuterność, śmiejąc się razem z widzem z polskich cech i przywar. Zemsta się nie starzeje, gdyż pokazuje

istotę popularnie rozumianej polskości. Wydaje mi się że ten aspekt sztuki jest bardzo ważny za granicą, szczególnie w kontekście Brexitu. Powinniśmy być dumni że jesteśmy inni.

Jak wyglądają plany Sceny Polskiej na jesień i rok 2018? Jesienią Scena Polska będzie grała Zemstę i Pana Tadeusza, w Londynie, jak również w Birmingham i Leeds. Rok 2018 otworzymy premierą spektaklu muzyczno-poetyckiego Źródło w reżyserii Heleny Kaut-Howson, który nawiąże to setnej rocznicy uzyskania niepodległości przez Polskę. Na przełomie kwietnia i maja wystawimy współczesną sztukę Smak czekolady Radosława Paczoty w reżyserii Kasi Różyckiej, ukazującą losy Polaków emigrantów. Tymczasem jesienią Wojtek Piekarski wyreżyseruje Tango Mrożka, o które miłośnicy Sceny Polskiej wielokrotnie już prosili. —

„Zemsta” Alexandra Fredry > Scena Polska.UK, Teatr POSKu, Londyn.

> 14, 15, 21 i 22 października; soboty godz 11.00, 19.00,

niedziele godz 16.00 > Bilety:

online www.scenapolska.uk oraz tel: 07955 389058

Nº 707

707-MAKIETA 2 28-53.indd 43

| Cooltura | 43

02/10/2017 17:49:21

Anna i Konrad Brzeziańscy

fotoreportaż Zdjęcia: Marcin Urban

Morliny Grill Party

Konrad Brzeziański zdobył główną nagrodę za najciekawszą imprezę zorganizowaną w ramach cyklu Morliny Grill Party. Wspólny projekt Morlin i Radia PRL podsumowano w teatrze Lyric Hammersmith. Zwycięzca zorganizował z rodziną i znajomymi grilla w klimacie piłkarskiej fiesty. Był konkurs żonglowania piłką, rzutów karnych i gorące tańce w piłkarskich strojach. A wszystko to działo się w niewielkim, przydomowym ogródku w Hounslow. W Mor-

liny Grill Party mógł wziąć udział każdy, kto zaprosił do siebie ekipę Radia PRL. Prezenterzy rozgłośni – Artur Kieruzal i Jacek Trynkiewicz odwiedzili 9 miejsc zapewniając w każdym grillowane smakołyki Morlin i największe muzyczne przeboje. Oprócz piłkarskiej była m.in. impreza żeglarska, karaoke w tylu lat 70. i plenerowy grill w Portland z nurkami. Filmy z imprez obejrzało w mediach społecznościowych 1,5 mln widzów. 9 gospodarzy imprez wybrano z 3,5 tys. zgłoszeń z całej Wielkiej Brytanii. —

| Cooltura | Nº 707

707-MAKIETA 2 28-53.indd 44

02/10/2017 17:49:29

Nยบ 707

707-MAKIETA 2 28-53.indd 45

| Cooltura | 45

02/10/2017 17:49:39

Pani Prezydentowa Karolina Kaczorowska, pani Konsul Ines Czajczyńska Da Costa, pani Aleksandra Ferrara – członek zarządu Polskiej Macierzy Szkolnej, pani Izabela Honowska – była dyrektor naszej szkoły, a obecna dyrektor p. Grazyna Ross

EDUKACJA Stronę redaguje: Dariusz A. Zeller Źródło: www.polskaszkolawillesden.com

Polska Szkoła Sobotnia im. Marii Konopnickiej W roku szkolnym 2017/2018 do Polskich Szkół Sobotnich na terenie Anglii, Walii i Szkocji będzie uczęszczać ok 20.000 polskich dzieci i młodzieży. Aby zachęcić polską społeczność do jeszcze liczniejszego uczestnictwa w życiu naszych rodzimych placówek edukacyjnych, już od tego numeru będziemy Państwu przedstawiać kolejne szkoły. Zaczynamy od polskiej szkoły z Willesden Green. 46

Polska Szkoła im. Marii Konopnickiej Willesden Green jest jedną z najstarszych polskich szkół sobotnich w Wielkiej Brytanii. Już od roku 1953 daje szansę dzieciom na poznanie języka polskiego, historii oraz polskiej kultury i polskich obyczajów. Historia szkoły Dokładnie w dniu 18 wrzesnia 1953 roku, odbyło sie pierwsze zebranie rodziców i wybrano Komitet Rodzicielski. Pierwsza lekcja, ktorą poprowadziła pani Danuta Pniewska, odbyła się już nazajutrz w prywatnym mieszkaniu państwa Lubomirskich, którzy bezinteresownie oddali część swojego mieszkania do czasu znalezienia odpo-

wiedniego lokalu szkolnego. Już w październiku szkołą została przeniesiona do budynku angielskiej katolickej szkoły St Magdalene na Limacre Rd, gdzie do dyspozycji oddano jedną salę szkolną i salę teatralną. Początkowo szkoła liczyła osmioro dzieci, jednak już pod koniec roku zapisanych było 56 dzieci. W związku z tym dotychczasowe pomieszczenie okazało sie niewystarczające i wkrótce szkoła została przeniesiona do St Andrews School na Willeseden Green. W 1955 roku ówczesny Zarząd pod kierownictwem prezesa pana A. Kośmidera oraz przy poparciu i staraniach prefekta szkoły ks. T. Pelczara, podjął się zorganizowania parafii ośrodka Willsden Green. W dniu 21 lipca zostało odprawione pierwsze uroczyste nabo-

| Cooltura | Nº 707

707-MAKIETA 2 28-53.indd 46

02/10/2017 17:49:48

żeństwo w Kościele Św. Magdaleny, w którym uczestniczyło ponad 400 osób. Niemal od początku szkoła zwiazana jest z parafią księży na Willsden Green, którzy sprawują nad szkołą opiekę duszpasterską. Zawsze służą radą i pomocą. Msze Święte przed każdą szkolną uroczystoscią oraz regularne lekcje religii, nadają Szkole Polskiej dodatkowy, głęboki wymiar. W czwartym roku istnienia szkoły, powstały przy niej, z inicjatywy rodziców, dwie gromady zuchowe “Bursztynowe serduszka” dla dziewcząt i “Wyrwidęby” dla chłopców. Z roku na rok szkoła rozrastała sie, przybywało coraz wiecej dzieci, zatrudnieni byli dodatkowi nauczycieli, szkoła przenoszona była do większych obiektów. Rok rocznie w szkole organizowane są uroczystości związane ze świetami takimi jak 11 listopad, 3 maj czy Jasełka wraz z opłatkiem na Świeta Bożego Narodzenia. Zatem te 64 lata zycia szkoły to piękne wspomnienia zbudowane w oparciu o polskie tradycję i obyczaje, to historia pisana nazwiskami wspaniałych nauczycieli, społeczników, uczniów i ich rodziców oraz kierowników szkoły, z Ignacym Płonką na czele. Działalność bieżąca W Polskiej Szkole im. Marii Konopnickiej w Willesden Green aktualnie uczy się 562 uczniów w wieku od 3 do 17/18 lat, w 33 klasach. W tym celu zatrudnionych jest 50 nauczycieli i asystentów, a współpracuje także 10 wolontariuszy pomagających w klasach 1-4. Najdłużej związaną ze szkołą jest świetna pedagog i wspaniały człowiek - pani Aleksandra Ferrara, ze stażem 35 lat!, a także odznaczone w ubiegłym roku Złotym Krzyżem Zasługi - Grażyna Ross, Monika Sawicka Wolna i Maria Dzałowska.

Aleksandra Ferrara Uhonorowana medalem Komisji Edukacji Narodowej, przyznanym przez Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu Rzeczypospolitej Polskiej oraz „Brent Community Champions Award” przyznanym przez burmistrza dzielnicy Brent w północnym Londynie. Ponadto uhonorowana przez Zarząd Polskiej Macieży Szkolnej za Granicą Złotą Odznaką PMS oraz dyplomem „Zasłużony dla Oświaty”, nadanym za 25 lat pracy w polskim szkolnictwie w Wielkiej Brytanii.

Na czele grona pedagogicznego występuje dyrektor Grażyna Ross, a jej zastępcami są Monika Sawicka-Wolna (klasy młodsze) i Magda Synowiec (klasy starsze). Zarząd szkoły tworzą: prezes Joanna Tinriover, zastępcy Beata Sadowska i Justyna Stefańska, skarbnik Katarzyna Bubieniec, sekretarz Arek Jakubczyk, a także Dorota Kucharska, Adriana Pawłowicz, Małgorzata Woods oraz Dariusz Ludwiński. Wolontaryjnie w organizowaniu życia szkoły pomagają także rodzice. Jest 30 aktywnych członków Komitetu Rodzicielskiego. W szkole corocznie organizuje się i świętuje pasowanie na ucznia, Dzień Nauczyciela, z okazji 11 listopada Festiwal Pieśni i Poezji Patriotycznej (w tym roku również na zaproszenie Zjednoczenia Polskiego uczniowie z głównym organiztorem - panią Marią Działowską będą występować w POSK-u), Mikołajki, Jasełka, Bal karnawałowy,Walentynki, I Dzień Wiosny, Obchody Rocznicy Zbrodni Katyńskiej, Rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 Maja, Dzień Dziecka, Dzień Mamy i Taty, Laxton Hall i zakonczene roku z pożegnaniem maturzystow i pikniniem rodzinnym. Szkoła orgnizuje również zajęcia polekcyjne tj. zajecia sportowe z klubem piłki nożnej „The Eight”, zajęcia taneczne z panem Bartkiem Bojanczykiem, zajęcia plastyczne z panią Monika Littner. Podstawowe cele działąlności placówki to nauka języka polskego, historii, geografii i religii, a także pilęgnacja polskich tradycji, obyczajów i naszej pięknej, bogatej kultury. Szkoła jest ośrodkiem polskości kilku pokoleń Polaków, zarówno tych, którzy urodzili się w Wielkiej Brytani, jak i tych, którzy w ostatnich latach przybyli z kraju nad Wisłą. —

Nº 707

707-MAKIETA 2 28-53.indd 47

| Cooltura | 47

02/10/2017 17:49:57

zdrowie

Parówkowym skrytożercom mówią NIE

Szkoła w Bradford koło Leeds jako pierwsza w Anglii zabroniła uczniom przynoszenia pieczonych kiełbasek w cieście. Uczniowie zostali zmuszeni do pokazywania nauczycielom swoich chlebaków. Rodziców, któ-

rzy nie zastosują się do zalecenia, nauczyciele wzywają na rozmowę. Jak podaje telewizja kilka kiełbasek w cieście już zostało skonfiskowanych. Cytowana przez BBC dyrekcja szkoły argumentuje, że chce w ten

sposób ochronić dzieci przed niezdrowym jedzeniem i nauczyć zdrowych nawyków żywieniowych. Rodzice są jednak podzieleni. Część z nich uważa, że nauczyciele powinni skupić się na nauczaniu, a nie przeglądaniu kanapek. —

Błyskawiczny test na atak serca

Brytyjscy naukowcy apelują na łamach BBC do ministerstwa zdrowia o jak najszybsze wprowadzenie w szpitalach testu krwi, który w ciągu 20 minut potwierdza lub wyklucza atak serca. Metoda nazwana cMyC została opracowana przez badaczy z King’s College London. Jej testy kliniczne zakończyły się powodzeniem. Londyń-

| Cooltura | Nº 707

707-MAKIETA 2 28-53.indd 48

02/10/2017 17:50:06

Operacja DNA wyeliminowała chorobę

Chińscy naukowcy przeprowadzili chemiczną operację ludzkiego embrionu, w trakcie

której usunęli z DNA błąd powodujący chorobę. To pierwszy taki zabieg na świecie. O przełomowym osiągnięciu badaczy z uniwersytetu Sun Yat-sen poinformowała telewizja BBC. Dzięki niemu w przyszłości będzie można zapobiec nieuleczalnym dotąd chorobom jeszcze przed narodzeniem danej osoby. Badania nad metodą zajmą jednak jeszcze wiele lat, zanim zacznie być stosowana na szersza skalę. Zabieg przeprowadzony przez chińskich naukowców polegał na dokonaniu precyzyjnej zmiany w kodzie DNA, który można porównać do programu komputerowego sterującego rozwojem ludzkiego organizmu.

scy naukowcy argumentują, że ich metoda pozwala szybko wykluczyć atak serca i zwolnić pacjenta ze szpitalnej obserwacji do domu. Dzięki temu NHS może zaoszczędzić miliony funtów. Autorzy testu uważają, że szpitale mogą wprowadzić test cMyC w ciągu najbliższych 5 lat. Tylko jedna trzecia pacjentów odczuwających kłucie w klatce piersiowej doznaje ataku serca. By go wykluczyć trzeba obecnie przeprowadzić badanie ECG i test krwi, które zajmują nawet cały dzień. —

707-MAKIETA 2 28-53.indd 49

02/10/2017 17:50:14

SPORT

Przegrana IBB Polonii Londyn w meczu inaugurującym sezon

W sobotę 30 września, IBB Polonia Londyn rozegrała pierwszy mecz w sezonie 2017/18. W ramach angielskiej ligi - Super 8, podopieczni Piotra Grabana podjęli, na wyjeździe, drużynę Richmond Docklands. W pięciosetowym spotkaniu lepsi okazali się gospodarze, pokonując obecnego mistrza Anglii 3:2 (24:26; 25:16; 15:25; 25:22; 15:12). Podobna gra obu drużyn sprawiła, że IBB Polonia rozpoczyna ligę z jednym punktem w tabeli. – Pierwsze mecze w sezonie zawsze rządzą się swoimi prawami. Drużyny nie mają ustabilizowanej formy, a o ostatecznym wyniku decyduje dyspozycja dnia czy atut własnej hali. Richmond Docklands udowodniło, że połączenie ich sił, mieszanka doświadczenia z młodością, jest bardzo dobra i że będą próbowali napsuć krwi innym ekipom z Super 8. Nasza młoda dru-

żyna dostała lekcję. Mam nadzieję, że odrobimy "pracę domową" i podobne mecze będziemy rozstrzygać na swoją korzyść i to za trzy punkty. Dziękujemy za liczny doping kibicom obu drużyn. - powiedział Piotr Graban, trener IBB Polonii Londyn. Najlepszym zawodnikiem meczu został wybrany Javier Bello z Richmond Docklands. Oba zespoły mogły liczyć na wsparcie swoich kibiców. Spora liczba fanów pojawiła się w Kingston College Arena, by znów, po wakacyjnej przerwie, poczuć siatkarskie emocje. - Na rozpoczęcie kolejnego sezonu Klub Kibica wyczekiwał z ogromną niecierpliwością. Brakowało nam tych siatkarskich emocji, które powróciły w sobotnim meczu. Z całych sił zagrzewaliśmy naszą drużynę do walki, ale Richmond także miało świetne wsparcie z trybun. Cieszymy się, że z każ-

dym rokiem społeczność kibiców siatkarskich na Wyspach Brytyjskich się rozrasta. Chcemy pozostać pionierami wśród fanów tego sportu, dlatego jesteśmy zmobilizowani do przygotowywania nowych opraw. Nie możemy doczekać się pierwszego domowego spotkania, gdzie w większym składzie zadbamy o odpowiednią atmosferę i doping! - skomentowała Magdalena Raczyńska, prezes Klubu Kibica IBB Polonii Londyn. Kolejny mecz IBB Polonia Londyn rozegra w sobotę, 7 października. Powalczy o kolejną rundę Pucharu Anglii z Sussex United. Spotkanie odbędzie się na wyjeździe (Brighton University Falmer), początek o godzinie 13:30. Do swojej hali drużyna ze stolicy Anglii powróci 14 października. Zmierzy się wtedy z obecnym wicemistrzem kraju Sheffield Hallam. Darmowe bilety na to spotkanie znajdują się tutaj. —

| Cooltura | Nº 707

707-MAKIETA 2 28-53.indd 50

02/10/2017 17:50:22

I Liga Wyniki 4. kolejki: Ziomale FC Feltham - Woodmar Ltd Rangers 11:2 Scyzoryki - Joga Bonito

1:13

White Wings Seniors (m) - Warriors of God (b) 6:1 PCW Olimpia - The 12 Team Hawks

3:2

FC Cobalt (p) - KS04 Ark (b)

1:1

1. Ziomale FC Feltham

20-8 12

2. Joga Bonito

20-4 10

Grad bramek w ekstraklasie

3. White Wings Seniors (m)

14-7

4. FC Cobalt (p)

17-6

5. The 12 Team Hawks

15-8

6. Warriors of God (b)

6-15

7. PCW Olimpia

8-14

8. KS04 Ark (b)

3-6

9. Woodmar Ltd Rangers

5-17

10. Scyzoryki

9-32

Daniel Kowalski, polsport.co.uk

W pierwszym meczu czwartej rundy spotkań Ziomale Feltham rozgromili Woodmar Ltd Rangers 11:2, trzeba jednak zaznaczyć iż przegrana ekipa zagrała w zaledwie pięcioosobowym składzie. Dwucyfrowe zwycięstwo odniosła również Joga Bonito, gromiąc Scyzoryków aż 13:1. Mistrz ligi — White Wings Seniors — bez najmniejszych problemów poradził sobie z „Wojownikami Boga”, a PCW Olimpia zdobywa pierwsze punkty w sezonie po triumfie nad The 12 Team Hawks (3-2). FC Cobalt podzielił się punktami z KS04, choć przeważał przez praktycznie cały mecz. To beniaminek strzelił pierwszego gola w meczu, a zdobywca pucharu odpowiedział również tylko jednym celnym trafieniem.

W drugiej lidze Turbo Kozaki wespół z Interem zaprezentowali kibicom całkiem niezłe widowisko, obfitujące w wiele bramkowych sytuacji. Choć do pewnego momentu spotkanie było bardzo wyrównane ostatecznie Inter wygrał 5-3. Whitehawks bezdyskusyjnie wygrał z Przyszlim Pograć (5-0), wysoko wygrał też IFX FC, ogrywając LG Team aż 6-2. Najbardziej wyrównany był mecz Wolves z Jantarem. Było w nim sporo walki, które zaowocowały kilkoma kartkami. Rezultat spotkania był otwarty do ostatnich minut, ale trzy punkty ostatecznie powędrowały do piłkarzy z Feltham, którzy okazali się od rywala o jedno trafienie lepsi (3-2). W meczu kończącym czwartą kolejkę Mazury Team punktują Emigrantów, wygrywając wyraźnie 4-0. —

Zestaw par 5. kolejki: 09:15

Scyzoryki - FC Cobalt (p)

10:10

Ziomale FC Feltham - Warriors of God (b)

11:05

PCW Olimpia - Joga Bonito

12:00

The 12 Team Hawks - KS04 Ark (b)

13:00

White Wings Seniors (m) - Woodmar Ltd Rangers

II Liga

Wyniki 4. kolejki: LG Team - IFX FC

2:6

Turbo Kozaki - Inter RSVM Team (s)

3:5

Whitehawks FC - Przyszlim Pograć (b)

5:0

Wolves FC (b) - Jantar Feltham

2:3

Emigranci - Mazury Team

0:4

1. Mazury Team

22-2 12

2. Inter RSVM Team (s)

17-7 10

3. IFX FC

21-11

4. Whitehawks FC

10-5

5. Jantar Feltham

10-15

6. Przyszlim Pograć (b)

10-18

7. Turbo Kozaki

13-15

8. Emigranci

4-16

9. Wolves FC (b)

6-12

10. LG Team

8-20

Zestaw par 5. kolejki: 09:15

Inter RSVM Team (s) - Jantar Feltham

10:10

Przyszlim Pograć (b) - Mazury Team

11:05

Turbo Kozaki - LG Team

12:00

IFX FC - Wolves FC (b)

13:00

Emigranci - Whitehawks FC

Nº 707

707-MAKIETA 2 28-53.indd 51

| Cooltura | 51

02/10/2017 18:22:30

ROZRY WKA - Dziadku, chcesz obejrzeć ze mną mecz?

- Tak synu, to prawda.

- A kto gra?

- To co chcesz najpierw zobaczyć. Mój

- Austria - Węgry.

dzienniczek, czy rachunek za nowe futro

- A przeciwko komu?

mamy?



  

Profesor do początkującego lekarza:

W rejestracji:

- Przeciez pana pierwszy pacjent

- Chciałbym się zapisać na rehabilitację.

wyzdrowiał, nie rozumiem więc, dlaczego

- Ale wolne terminy są dopiero za rok.

jest pan zdenerwowany?

- Ale ja nie wiem, czy tak długo pożyję!

- Bo nie mam pojęcia, panie profesorze, co

- To zapiszę pana ołówkiem i najwyżej

mu pomogło....

wygumuję. 



Nauczyciel napisał w dzienniczku

Siedzi sobie lew, ziewa. Patrzy, a tu mrówka

uczennicy:

biegnie. Lew pyta:

- Pańska córka Zosia jest nieznośną gadułą.

- Te, mrówa, gdzie tak pędzisz?

Adres

Unit 8, Odeon Parade 480 London Road, Isleworth, TW7 4RL Tel: 020 8846 3615 www.cooltura24.co.uk, info@cooltura.co.uk REDAKCJA

MARCIN URBAN Redaktor naczelny DARIUSZ A. ZELLER Zastępca redaktora naczelnego KORDIAN KLACZYŃSKI BEATA TOMCZYK PIOTR DOBRONIAK MARKETING I REKLAMA

marketing@cooltura.co.uk

Nazajutrz dziewczynka przyniosła

- Nie słyszałeś? Słoń i hipopotam się pobili,

dzienniczek z adnotacją ojca:

obaj są ciężko poturbowani.

DYREKTOR MARKETINGU I REKLAMY

- To pestka gdyby pan słyszał jej matkę!

- No ale co ty masz do tego?

KRZYSZTOF CHOWANIEC kc@cooltura.co.uk, wew. 244



- Lecę krew oddać.

Profesor filozofii pyta studenta:



- Jak pan myśli, co jest w dzisiejszych

Rozmowa przyjaciółek:

czasach większym problemem: niewiedza

- Wiesz, wczoraj mój mąż nie wrócił na noc

czy obojętność?

do domu. Powiedział, że spał u przyjaciela.

- Nie wiem. Nie obchodzi mnie to. 

Zadzwoniłam do jego pięciu najlepszych

Dzieci wybierają zawody aktorek,

- I co?

piosenkarzy, strażaków, policjantów, itp.

- Okazało się, że u dwóch spał, a u trzech

Tylko Jaś mówi, że chciałby zostać Świętym

jeszcze śpi. 

- Czy dlatego Jasiu, że roznosi prezenty? -

Żona dzwoni do męża:

pyta nauczycielka.

- Kochanie, w naszym samochodzie lusterko

- Nie. Dlatego, że pracuje raz w roku. 

odpadło.

Przychodzi zając do sklepu i mówi:

- Policjant w protokole napisał, że

- Poproszę chlebek z górnej półki.

dachowałam. 

sytuacja się powtórzyła. Tak jest przez kilka

- Tato, chciałam ci powiedzieć, że jestem

dni. W końcu przychodzi do sklepu i mówi:

zakochana. Adama poznałam na eDarling,

- Poproszę masło z dolnej półki.

potem zostaliśmy przyjaciółmi na

Zdziwiony miś podaje mu masło.

Facebooku, często gadaliśmy na WatsApp,

- I chlebek z górnej półki.

teraz oświadczył mi się na Skype.



- Córciu, wobec tego weź ślub na Twitterze,

Rozmowa w sklepie:

dzieci kupcie na eBay, a po kilku latach, jak

- A sąsiadka to ciągle nowiuśkimi

ci się mąż znudzi, to wystaw go na Allegro.

banknotami płaci.



- Bo mam w domu specjalną maszynkę do

Tylko Chuck Norris obejrzał ostatni odcinek

robienia pieniędzy.

„Mody na sukces”.

 Tato, to prawda, że prawdziwy mężczyzna powinien zachować zimną krew w sytuacjach dramatycznych?

MAŁGORZATA SAS m.sas@cooltura.co.uk, wew. 263 AGNIESZKA GĄSIEWSKA a.gasiewska@cooltura.co.uk, wew. 229 Magdalena RUF m.ruf@cooltura.co.uk, wew. 260

RADOSŁAW STASZEWSKI KLAUDIA SENYK DYSTRYBUCJA

MARLENA SIEJKA VEL DOMAŃSKA Tel: 020 88 46 3612 distribution@cooltura.co.uk WYDAWCA

Sara-Int Ltd. ISSN 1743-8489 Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń. Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych i zastrzega sobie prawo do skracania i przeredagowania tekstów. Publikowanie zamieszczonych tekstów i zdjęć bez zgody redakcji jest niezgodne z prawem. Cooltura is regulated by Impress: The Independent Monitor for the press CIC For complaints scheme see: IMPRESS, 16-18 New Bridge Street, London, EC4V 6AG

- Co pani powie! I to jest legalne? - W 100% legalne, tylko strasznie chrapie.

EWA SUŁKOWSKA-LEŚNIARA ewa@cooltura.co.uk wew. 245

KSIĘGOWOŚĆ

- Jak to się stało?

Miś podaje mu chleb. Następnego dnia

JOANNA ROŻEK joanna@cooltura.co.uk, wew. 246

EWA MROCZEK e.mroczek@cooltura.co.uk, wew. 250

kumpli.

Mikołajem.

WICEDYREKTOR MARKETINGU I REKLAMY

ymi Jeśli chcesz podzielić się z nasz m iony ulub im Czytelnikami swo s żartem – napisz do nas na adre redakcja@cooltura.co.uk!

T 020 3325 4288 E complaints@cooltura.co.uk W cooltura.co.uk

cooltura24uk

@cooltura24uk

cooltura

| Cooltura | Nº 707

707-MAKIETA 2 28-53.indd 52

02/10/2017 17:50:39

Cooltura24.co.uk ogłoszenia  wydarzenia gospodarka  brexit transport  lifestyle

Nº 707

707-MAKIETA 2 28-53.indd 53

| Cooltura | 53

02/10/2017 17:50:47

| Cooltura | Nยบ 705

707-MAKIETA 3 54-68.indd 54

02/10/2017 17:35:13

Nยบ 705

707-MAKIETA 3 54-68.indd 55

| Cooltura | 55

02/10/2017 17:35:23

| Cooltura | Nยบ 705

707-MAKIETA 3 54-68.indd 56

02/10/2017 17:35:37

Nยบ 705

707-MAKIETA 3 54-68.indd 57

| Cooltura | 57

02/10/2017 17:35:46

| Cooltura | Nยบ 705

707-MAKIETA 3 54-68.indd 58

02/10/2017 17:35:55

Nยบ 705

707-MAKIETA 3 54-68.indd 59

| Cooltura | 59

02/10/2017 17:36:04

| Cooltura | Nยบ 705

707-MAKIETA 3 54-68.indd 60

02/10/2017 17:36:12

Nยบ 705

707-MAKIETA 3 54-68.indd 61

| Cooltura | 61

02/10/2017 17:36:26

| Cooltura | Nยบ 705

707-MAKIETA 3 54-68.indd 62

02/10/2017 17:36:40

Nยบ 705

707-MAKIETA 3 54-68.indd 63

| Cooltura | 63

02/10/2017 17:36:53

JEDYNKA DO WYNAJECIA dla czystej spokojnej pracujacej osoby. W pokoju podwojne lóżko, szafa, biurko, komoda. Super lokalizacja !!! 2 tyg dep Media wliczone w cene niedaleko do kolejki Overgrande Stacja Hackney Central, Homerton, Po wiecej informacji prosze o kontakt 07737542552

Zatrudnimy szklarza/montera Zajmujemy się naprawą i wymianą szklanych elementów takich jak: szyby okienne, wystawy sklepowe i instalacja okien. Zatrudnimy szklarza/montera. £15 Na Godzine. Wymagane Doświadczenie. 07783060039

PRACA Firma budowlana zatrudni (nie pijacych) pracowitych i sumiennych ogolnobudowlancow, malarzy i pomocnikow. Zgloszenia prosimy wysylac sms z krotkim opisem wykonywanych prac pod nr tel 07722118737

Praca dodatkowa. Poszukujemy osób chętnych do pracy przy sprzątaniu. Nieregularne godziny, w zależności od zleceń. Kontakt: cleaning@ saraint.co.uk 02088463612

PRACA DLA FRYZJERA Zatrudnię fryzjera /kę damskomęskiego w polskim salonie na Mitcham, wymagana znajomość języka angielskiego w stopniu komunikatywnym, wszelkie informacje pod numerem 07950179176 Ewa

pokoj w mieszkaniu po remoncie Super lokalizacja blisko Victoria Park Pokoj w domu (pojedyncze lóżko) £120 tygodniowo lub £520 miesiecznie przy ulicy Cassland Road, 2 tygo. depozytu rach wlicz , pare minut do kolejki Overgrand Stacja Hackney Central lub Homerton 07737542552

POKOJE DO WYNAJĘCIA Pokoje do wynajęcia w centralnym i północnym Londynie: Islington ,Euston, Mile End i inne. W bezpiecznej, miłej atmosferze w rozsądnej cenie.Możliwość potwierdzenia adresu. Ania 077 463 87 465

ELEKTRYK I HYDRAULIK podejma sie zlecen – boilery i megaflo, instalacje ch, fuseboardy, przekablowania, automatyka, inspekcje i certyfikaty. Marcin 07825268434, Michal 07843676480

Firma budowlana Sara-Int Ltd zatrudni pracowników ogólnobudowlanych oraz stolarza budowlanego. Wymagane doświadczenie w uk. Zainteresowane osoby proszę o kontakt pod numerem 07972022515 (Darek).

Poszukujemy stolarza z doświadczeniem do produkcji okien i drzwi na Wembley HA0 Kontakt 07932606160 Andrzej.

Praca dla sprzedawcy branża budowlana (okna drzwi meble). Kontakt: 07958722342

| Cooltura | Nº 705

707-MAKIETA 3 54-68.indd 64

02/10/2017 17:37:07

Serwis komputerowy Naprawa: laptop, tablet, konsola, telefon, Zmiana języka, wirusy, przegrzewanie się, wymiana ekranu/ klawiatury, strony www, kamery CCTV, rok gwarancji. Laptop zastępczy dojazd do klienta tel. 07411123340

Anteny satelitarne. Montaż, fachowe ustawienie sygnału, akcesoria, Telewizja na kartę, nc+, polsat. 9 letnie doświadczenie Niskie ceny. Mariusz Domaradzki. 07523486296, mariuszcyfra@wp.pl

Polska Telewizja Londyn NC+ Zestawy na umowę i kartę Montaż anten Zapraszamy do punktu 49 Oldfields Circus UB54RR Northolt Sklep Northolt: 02082033162 Instalacje: 07779631401 www.polskatelewizja.co.uk

Satelitarna Telewizja Najszybsze i najlepsze rozwiązanie wszystkich twoich problemów. Ustawienia, montaż, polskie zestawy TNK Andrzej 07840650509 07423602647

H-Tech Serwis Komputerowy. Rozwiązywanie wszelkich problemów z Laptopami i PC. Odzyskiwanie Danych, Instalacje, Administracja, Zabezpieczanie Sieci. Dojazd do Klienta. Tel.: 07723012148, email: halskyt@yahoo.co.uk www.halskytech.co.uk

Najtańsze przeprowadzki i przewozy lokalne (Londyn), międzymiastowe (cale UK) oraz Polska - AngliaPolska także przewozy wszelkich przesyłek (paczek, mebli, gabarytów, itp) Cotygodniowe wyjazdy do Polski. Sprawdź opinie fb: MarioRemTrans 07722560744 mario. remtrans@gmail.com Zapraszamy 24/7 Przeprowadzki , wywóz śmieci Londyn i cała Anglia, duży van z windą, profesjonalna obsługa. Przewóz na lotniska, 1 – 8 osób Piotr, 07749174695

Architekt rejestrowany w Anglii wykonuje projekty: lofts, extensions. Usługi: Planning Applications and Building Control mob.: 07708696377 stasch@stasch.co.uk

Architekt z uprawnieniami, wieloletnia praktyka w UK, extensions, loft conversions, listed buildings consent, kontakt: 07903034463; szymon. dylewski@gmail.com

Parapsychology, Jasnowidz I Duchowy Uzdrowiciel pomoże w problemach w związkach, podczas rozprawy sadowej, pozbyć się pecha i usunąć negatywna energie oraz powstrzyma twojego partnera przed zdrada i inne Malik: 07932931946

Thermomix Thermomix taniej niz w Polsce! mozna brac na raty już od £1 dziennie Thermomix to inwestycja we własne zdrowie. Zadzwon i umow sie na prezentacje. 07757443671

Fotograf Profesjonalne sesje fotograficzne: fotografia noworodkowa, dziecięca, rodzinna i okolicznościowa. Zapraszam na moja stronę www. fairyworldphotography. co.uk Super niskie ceny. Zapraszam 07736217120

Jak zamieścić ogłoszenie? Ogłoszenie przez internet www.cooltura24.co.uk

PROMOCJA INTERNETOWA Zamieść ogloszenie Premium online na www.cooltura24.co.uk. Twoje ogloszenie pojawi sie na portalu cooltura24.co.uk, oraz zostanie wydrukowane w najbliższym wydaniu Cooltury*

1 tydzień ogłoszenia £10 + vat 2 tygodnie ogłoszenia £15 + vat 4 tygodnie ogłoszenia £25 + vat

* w tygodniku Cooltura zostanie wydrukowane maksymalnie

Ogłoszenie zamieszczone telefonicznie 020 8846 3614

£ 25

Ramka do 25 słów + vat za tydzień

do 25 słów danego ogłoszenia

Nº 705

707-MAKIETA 3 54-68.indd 65

| Cooltura | 65

02/10/2017 17:37:21

| Cooltura | Nยบ 705

707-MAKIETA 3 54-68.indd 66

02/10/2017 17:37:36

Nยบ 705

707-MAKIETA 3 54-68.indd 67

| Cooltura | 67

02/10/2017 17:37:49

707-MAKIETA 3 54-68.indd 68

02/10/2017 17:38:02