Cooltura Issue 718 by Cooltura

Święta w wiktoriańskim Londynie | 10 WYDARZENIA Polka przejechana na przejściu dla pieszych przez 4 samochody | 12 EKONOMIA Inflacja na najwyższym poziomie od 6 lat | 22 TRANSPORT Komunikacja w święta | 28 COOLTIME Najlepsze świąteczne filmy dla całej rodziny | 40 MIEJSCE NA WEEKEND Szybka jazda wysoko nad rzeką | 44 WYWIAD Szymon Hołownia: Ze mnie taki filozof, jak z koziej… trąbka | 45 TEMAT NUMERU

ŚWIĘTA W LONDYNIE

718-MAKIETA 1 01-29.indd 1

P O L I S H W E E K LY o_ (

51 7 1 8 )

21 grudnia 2017

18/12/2017 18:46:33

718-MAKIETA 1 01-29.indd 2

18/12/2017 18:30:28

718-MAKIETA 1 01-29.indd 3

18/12/2017 18:30:37

Fot. ChipSomodevilla/Getty Images

Myliłby się jednak ten, kto uważałby XIII-wiecznego włoskiego duchownego katolickiego, średniowiecznego mistyka i stygmatyka oraz założyciela zakonu żebraczego za pierwszego, który wymyślił i zbudował szopkę.

temat numeru Dariusz A. Zeller

Historia szopek bożonarodzeniowych Z pewnością większości z was trudno wyobrazić sobie święta Bożego Narodzenia bez stołu zastawionego 12 potrawami wygilijnymi, dzielenia się opłatkiem i prezentami pod choinką. Jednym z symboli tych świąt są także bożonarodzeniowe szopki, jakie możemy podziwiać w kościołach. Ich historia wrosła w nasze zwyczaje świąteczne na dobre, a najwięcej zawdzięczamy w tej kwestii... św. Franiszkowi z Asyżu. 04

Gloria in excelsis Deo Już w 330 roku cesarzowa Helena poleciła wybudowanie marmurowego żłóbka w grocie betlejemskiej w celu upamiętnienia narodzin Dzięciątka Jezus. Kilka lat po tym grota przebudowana została na stajenkę, w której swoje miejsce miały również figury Świętej Rodziny oraz pastuszków. A jako, że nieopodal prawdziwe zwierzęta, dość szybko szopka betlejemska stałą się celem pielgrzymek zyskując stale na popularności. Na tyle, że w VI wieku na pomysł wybudowania podobnej wpadli także w Rzymie, w którym stanęła ona przy Bazylice Matki Bożej Większej, gdzie papież odprawił pasterkę. To właśnie tam czczono relik-

| Cooltura | Nº 718

718-MAKIETA 1 01-29.indd 4

18/12/2017 18:45:14

Nยบ 718

718-MAKIETA 1 01-29.indd 5

| Cooltura | 05

18/12/2017 18:30:56

wie złóbka, pochodzące z groty betlejemskiej i uważane za autentyczne. Osoby aktualnie odwiedzające ową Bazylikę mogą podziwiać tam m.in. zachowaną częściowo rzeźbę z marmuru Arnolfo di Cambio z 1272 r., uważaną za faktyczny pierwowzór szopki. Dzieło św. Franciszka z Asyżu Wracając do św. Franiszka z Asyżu odegrał on w historii budowania szopek kluczową rolę.

24 grudnia 1223 roku w wiosce Greccio leżącej na wysokości 750 m n.p.m., nieopodal miasta Rieti, stworzył swoje pierwsze dzieło, uzyskując uprzednio pozwolenie od papieża. Na terenie swojej pustelni przygotował inscenizację bożonarodzeniową. Całość pomieszczenia wypełniono sianem, ustawiono żłóbek z wyrzeźbioną w drzewie figurką Jezusa, a postaciami Świętej Rodziny byli sami mieszkańcy Greccio, którzy tłumnie stawili się na inscenizację wraz z mieszkań-

cami okolicznych wsi. W szopce ustawiono zwierzęta – osła i woła, odegrano na żywo scenę, po czym odprawiono mszę świętą, w trakcie której została odśpiewana ewangelia przez św. Franciszka. W 1225 roku zmarł on, a jego dzieło kontynuowały zakony dominikanów i franciszkanów, dodając do szopek z czasem inne postaci bożonarodzeniowe. A z roku na rok okazywało się, iż w ten prosty sposób można jeszcze skuteczniej trafić z zaprezentowaniem treści ewangelicznych do wiernych. Od tamtego czasu zwyczaj prezentowania szopek ze żłóbkiem z Dzięciątkiem rozprzestrzeniał się po całej chrześcijańskiej Europie, a największy ich rozkwit przypadł na wiek XVIII. Pierwsze polskie szopki Pierwsza szopka na polskich ziemiach powstała również w XIII wieku, co stało się za sprawą Elżbiety Węgierskiej, siostry Kazimierza Wielkiego. I – co ciekawe – w krakowskim kościele św. Andrzeja, pięknym obiekcie wybodowanym w stylu romańskim, do dziaj możemy oglądać oryginalne figurki z tamtej inscenizacji, zachowane dodatkowo w nienagannym stanie. Początkowo, zarówno na terenach Polski, jak i w innych krajach, zwyczaj budowania szopek należał do zakonników, jednak z biegiem czasu ów obyczaj przejmowały osoby świeckie i instytucje. Obecnie już tradycja budowania szopek jest, szczególnie w polskich kościołach, utrwalona. Częstokrość możemy podziwiać także „żywe szopki”, wraz ze zwierzętami oraz grającymi postaci biblijne aktorami. Całość w pięknych, kolorowych inscenizacjach, charakterystycznych dla okresu bożonarodzeniowego. Szopki krakowskie W tym miejscu należy także wspomnieć o najbardziej znanych Polakom, absolutnie wyjątkowych szopkach krakowskich. Za jej twórców uznaje się... murarzy, którzy wobec braku zleceń poza sezonem, potrafili stworzyć szopki na sprzedaż, przedsta-

| Cooltura | Nº 718

718-MAKIETA 1 01-29.indd 6

18/12/2017 18:31:04

Arkady Rzegocki

Życzę wszystkim Czytelnikom, aby ciągle na nowo odkrywali Polskę,

wzmacniali w sobie poczucie polskości, by czerpali dumę i siłę ze swoich korzeni oraz spełniali swoje najskrytsze marzenia. Mam nadzieję, że przyszły rok będzie obfity w sukcesy i nowe doświadczenia. Przy okazji chciałbym życzyć Państwu spokojnych, radosnych i rodzinnych świąt Bożego Narodzenia. Niechaj okres ten przyniesie Państwu same niezapomniane chwile w gronie najbliższych. Wesołych Świąt i Szczęśliwego Nowego Roku!

wiające zabytkowe budowle Krakowa, ale i te szczególnie znane szopki o większych gabarytach, z kukiełkami, które z czasem pełniły rolę obnośnych teatrzyków. Od 1937 roku, z przerwą na okres II wojny światowej i okupacji, obok pomnika Adama Mickiewicza na karakowskim rynku odbywa się ekspozycja prac z odbywających się rokrocznie konkursów na najpiękniejszą szopkę krakowską. Bez względu na wszystko pamiętajmy jednak o naszych szopkach bożonarodzeniowych w domu, umiejscowionych na stołach, pod choinkami czy na półkach, a przypominających o narodzinach Dzięciątka sprzed ponad dwóch tysięcy lat. Ich wybór jest ogromny, a w razie ich braku zawsze warto odwiedzić któryś z najbliższych polskich kościołów w Londynie. Szopki te współtworzą niezapomnianą atmosferą tychże świąt, a dzięki dziełu św. Franiszka możemy być bardziej świadomi tego, iż Boże Narodzenie jest wyjątkowym spotkaniem człowieka z Bogiem, ponieważ dokonanym w osobie Jezusa Chrystusa. —

Nº 718

718-MAKIETA 1 01-29.indd 7

| Cooltura | 07

18/12/2017 18:31:13

temat numeru

Bóg stał się człowiekiem. Po co? Po to, by nam pokazać, jak bardzo nas kocha Z księdzem Bartoszem Rajewskim – proboszczem polskiej parafii pw. św. Wojciecha Bp. i M. przy Little Brompton Oratory w South Kensington w Londynie rozmawiał Dariusz A. Zeller.

Święta Bożego Narodzenia to czas szczególny, czas radości i jednocześnie zadumy. Myśląc o tych świętach co księdzu w pierwszej kolejności przychodzi na myśl? Choinka, kolędy, wigilijna wieczerza, pusty talerz dla nieobecnych, opłatek, żłóbek, adwentowe spowiedzi, śnieg (którego nigdy nie ma), świąteczne homilie, które muszę przygotować. No i oczywiście zapach mandarynek, bo chyba dla wszystkich urodzonych w latach 80. Boże Narodzenie pachnie mandarynkami. Zawsze, gdy zbliżają się święta, myślę także o ograniczoności naszej wiary. Bierze się ona, owa ograniczoność, nie tylko z tajemnicy, z którą przychodzi nam się zmierzyć – Bóg staje się jednym z nas. Ma ona także swoje źródło w naszych pragnieniach. Oczekujemy Boga, który przyjdzie i zaspokoi nasze pragnienia. A On przychodzi często

w sposób niezauważalny i objawia się nam w miejscu, czasie i ludziach, w których był najmniej spodziewany. Myśląc o świętach, myślę zatem także o tym, jak z tą tajemnicą dotrzeć do ludzkich serc i jak sprawić, by ludzie rzeczywiście czekali na Boga – Chrystusa, a nie na swojego wymarzonego bożka, o którym myślą, że spełni ich wszystkie życzenia. Jak powinniśmy się należycie przygotować do tych świąt? Tak jak się przygotowujemy do każdego wyjątkowego wydarzenia. Od strony zewnętrznej, ale też od strony wewnętrznej, bo przecież Boże Narodzenie dotyczy głównie naszego wnętrza, naszego ducha, naszego serca. Bez przygotowania w wymiarze wewnętrznym, Boże Narodzenie staje się zwyczajnym świątecznym kolorowym festiwalem, trwającym już od początku października. Taki festiwal polega na świętowaniu chyba wszystkiego, ale z całą pewnością niewiele ma wspólnego z uroczystym powitaniem przychodzącego Boga, który chce na nowo zbliżyć się do człowieka; człowieka, który od Boga coraz bardziej się oddala. Jak ważne jest to przygotowanie wskazuje Kościół, który daje nam – dzisiaj coraz bardziej zapomniany – liturgiczny czas Adwentu. Cztery tygodnie, które przypominają nam, że Bóg przychodzi, a my mamy wyjść Mu na spotkanie.

Ciekawa jest intuicja papieża Franciszka. Mówi on, że by dobrze przygotować się do Bożego Narodzenia, powinniśmy zatrzymać się w „miejscach” zdumienia. W życiu codziennym są trzy takie miejsca. Pierwszym jest bliźni, w którym trzeba rozpoznać brata, ponieważ od chwili Narodzenia Jezusa każde oblicze nosi w sobie podobiznę Syna Bożego. To znaczy, że przygotowując się do świąt, musimy pamiętać o innych, zwłaszcza potrzebujących i samotnych. Drugim miejscem zdumienia, w którym, jeżeli patrzymy z wiarą, doświadczamy właśnie zdumienia, jest historia. To znaczy, że przygotowując się do Bożego Narodzenia, powinniśmy znaleźć czas na refleksję dotyczącą własnego życia i życia swoich bliskich. Patrzymy w historię życia i dostrzegamy te momenty, kiedy Bóg nam się objawił. Trzecim miejscem zdumienia jest Kościół: postrzeganie go ze zdumieniem wiary oznacza nieograniczanie się do postrzegania go jedynie jako instytucji religijnej, jaką jest, ale odczuwanie go jako matki, która mimo plam i zmarszczek, których ma wiele, wciąż wzywa Pana: „Przyjdź, Panie Jezu!”. Kościół-matka, który zawsze ma otwarte szeroko drzwi i ramiona, aby wszystkich przyjąć. Co więcej, jest to Kościół-matka wychodzący ze swoich bram, aby szukać z uśmiechem matki wszystkich, którzy są daleko, by ich przyprowadzić do Bożego miłosierdzia. To są właśnie trzy drogi przygotowania do świąt Bożego Narodzenia: bliźni, Bóg działający w moim życiu i wspólnota Kościoła. W kwestii zasadniczej, jakie znaczenie duchowe powinny mieć dla nas - ludzi wierzących te szczególne ze świąt? Powinny pomóc nam zobaczyć przychodzącego Boga, uczynić nas bardziej wrażliwymi na Niego, pomóc doświadczyć Jego miłości wyrażonej w trosce o nas i delikatności oraz pomóc na nowo rozpoznać Kim On Jest dla nas i kim my jesteśmy dla Niego. Po to właśnie obchodzimy Boże Narodzenie. Temu wszystkiemu ma służyć piękna i bogata zewnętrzna oprawa tych świąt. To także tajemnica chrześcijańskiej wiary, która każe nam doce-

| Cooltura | Nº 718

718-MAKIETA 1 01-29.indd 8

18/12/2017 18:31:22

niać nasze człowieczeństwo. Skoro Bóg stał się człowiekiem, to nasze człowieczeństwo nabrało całkowicie nowego wymiaru. Rozpoznając Boga w Nowonarodzonym Dziecięciu mamy rozpoznawać Go także w każdym człowieku, zwłaszcza w ubogim, chorym, potrzebującym naszej pomocy, uchodźcy. Myślę, że od momentu narodzin Chrystusa, dla każdego z nas człowieczeństwo to most, po którym kroczy Bóg. Przyjąć swoje człowieczeństwo jako dar i zadanie, troszczyć się o nie – to droga, którą człowiek zmierza ku Bogu, nawet wówczas, gdy uważa, że nie może w Niego wierzyć. Krótko mówiąc – nawet jeśli nie wierzę w Boga lub nie wierzę Bogu, a troszczę się o moje człowieczeństwo, a więc o ludzki, naturalny sposób życia, to idę drogą, którą powoli zmierzam w stronę Boga. Wiemy w takim razie czym święta Bożego Narodzenia powinny być dla ludzi. A czym tak właściwie są? Czy w tych czasach mają one dla nas takie samo znaczenie jak niegdyś? Generalizowanie zawsze jest krzywdzące, dlatego chciałbym tego uniknąć. Mogę mówić, czym są święta Bożego Narodzenia dla mnie i wcześniej już to powiedziałem. Czym są dla statystycznego Kowalskiego, tego nie wiem. Czy zmienia się znaczenie tych świąt w historii? Z całą pewnością tak. Kiedy na przykład do ozdabiania szopek zaczęto używać samoprzylepnego staniolu, nie było jeszcze odpowiednich klejów. Wieczorem w Boże Narodzenie, po konkursie kolęd pod pomnikiem Mickiewicza, na pustym rynku słychać było, jak szopki głośno cykały. Ile dzisiaj z tego pozostało? Zmienia się świat, zmieniają się ludzie, zmieniają się kierunki, zmieniają się też formy świętowania. Niezmienna jednak pozostaje prawda, którą te święta niosą: Bóg stał się człowiekiem. Po co? Po to, by nam pokazać, jak bardzo nas kocha. Każdego roku spotykam ludzi, którzy tej prawdy nigdy nie poznali, albo dla których ona wyblakła i stała się bez znaczenia. Bożonarodzeniowe świętowanie sprowadzają do suto zakrapianej imprezy w pubie w nocy z 24 na 25 grudnia, albo do okazjonalnego spotkania

z rodziną, przyjaciółmi i znajomymi. Ale spotykam też takich, którzy nagle, w niewytłumaczalny sposób, często po wielu latach, doświadczyli Bożej miłości i – tak samo w niewytłumaczalny sposób – klękają u kratek konfesjonału, ze łzami w oczach wyznają swoje grzechy i pojednani z Bogiem i samymi sobą, zaczynają nowe życie. Wówczas dzieje się prawdziwe Boże Narodzenie – Bóg rodzi się w człowieku. Spotykam też takich, jak „Jabol” (to jego ksywa), z którym rozmawiałem kilka dni temu w Polsce. Planuje on w tym roku po raz trzeci w swoim życiu obchodzić prawdziwe Boże Narodzenie. Wcześniejsze święta obchodził przez ostatnie 24 lata w więzieniu. Świąt z dzieciństwa i lat młodości nie pamięta. W nim także Bóg się będzie rodził. Staram się nikogo nie oceniać. Wiara jest łaską. Boże Narodzenie świętujemy adekwatnie do naszej wiary, albo – także – niewiary. Dla osób będących z dala od rodziny lub najbliższych, a wielu naszych rodaków jest w takiej sytuacji w UK, w szczególności jest to trudny czas. Co można im poradzić, by godnie przejść przez ten piękny, ale i trudny zarazem okres? Ks. Adam Boniecki opowiadał kiedyś, jak w trudnym 1981 roku miał okazję spędzać wigilię w Watykanie wraz z Janem Pawłem II. Po wieczerzy, papież pożegnał go przy drzwiach jadalni i się rozeszli. Po kilku krokach papież jednak zawrócił, podszedł do ks. Adama i powiedział: „To ksiądz jutro jedzie do Polski?”. „Jadę, Ojcze Święty” – odpowiedział ks. Boniecki. „Jak ja księdzu zazdroszczę…” – powiedział papież. Ta sytuacja pokazuje, jak wielkie znaczenie mają dla nas – Polaków – te święta. Również zazdroszczę tym moim znajomym, którzy w okresie świątecznym wyjeżdżają do Polski i tam świętują w gronie rodziny, przyjaciół i znajomych. Patrząc obiektywnie, trzeba jednak powiedzieć, że dzisiaj jest dużo łatwiej. Liczni Polacy mają już tutaj swoje rodziny. Znacznie ułatwiony jest kontakt z Polską przez możliwości, jakie daje Internet. Ilość połączeń lotniczych i autobusowych oraz inne formy podróżowania sprawiają,

że spędzenie świąt w Polsce, w gronie najbliższych nie jest już takim wyzwaniem, jak 10 czy 20 lat temu. Jeśli ktoś jest jednak sam i Boże Narodzenie musi spędzić w UK, może skorzystać z licznych propozycji świątecznych spotkań i Wigilii, jakie organizują duże polskie parafie, a także rozmaite organizacje i stowarzyszenia. Podsumowując – jak zatem powinniśmy spędzić święta Bożego Narodzenia, co powinno być dla nas w tym czasie najważniejsze? Moim przyjaciołom – Darii i Kubie – kilka dni temu urodził się syn. Zgadnij, co było dla nich najważniejsze w ostatnich 3-4 tygodniach? Co, albo może kto był i jest najważniejszy dla całej rodziny? Najważniejszy był i jest Juliusz, który urodził się 5 grudnia. Żadne inne wydarzenia, plany, najbardziej problematyczne, albo najbardziej radosne sytuacje nie były i nie są ważniejsze od niego. Ten chłopiec jest w centrum i wokół niego kręci się cały ich świat. Czy tak samo świętujemy narodzenie Boga? Czy On jest w centrum naszego świętowania? Zaproś Jezusa na Wigilię. Urodziny bez Jubilata są do bani – mówi znane powiedzenie. Co to znaczy? Wejdź w głębię swojej duszy. Usiądź w ciszy samego siebie, proś Boga, a On wskaże Ci drogę. Módl się. Zostaw grzechy w konfesjonale. Pojednaj się z Bogiem i swoją historią. Zacznij od nowa. Nie bój się. Wsłuchaj się w Jego słowo. Zacznij czytać Ewangelię. Nie tylko czytać. Zacznij nią żyć. A potem podsyć swój wewnętrzny ogień. Nieważne czy będzie to nieśmiała iskierka, której sam nie rozumiesz, czy buchający płomień, który Cię trawi. Odkryj swoją drogę. Bądź kreatywny, odważny, śmiały, ekstrawagancki i oryginalny. Zrób wszystko, żeby On na nowo narodził się w Tobie. Tego życzę wszystkim, którzy ten przydługi wywiad ze mną będą czytali. —

Pe łna we rsj a wy wia du na po rta lu co olt ura 24 .co .uk Nº 718

718-MAKIETA 1 01-29.indd 9

| Cooltura | 09

18/12/2017 18:45:40

Fot. Keystone/Getty Images

temat numeru Piotr Gulbicki

W wiktoriańskim duchu Święty Mikołaj, choinka, pieczony indyk. Ale nie tylko. Bożonarodzeniowe zwyczaje, bez których trudno wyobrazić sobie dzisiejsze brytyjskie święta, wcale nie są tak odległe w czasie, ukształtowały się bowiem w XIX wieku.

Wstąpiła na tron w 1837 roku i zasiadała na nim 63 lata! Rządy królowej Wiktorii zapisały się w historii w wielu aspektach, również jeśli chodzi o Boże Narodzenie. To wtedy te święta nabrały nowego znaczenia, a ukształtowana wówczas tradycja przez kolejne dziesięciolecia formowała świadomość Brytyjczyków. I formuje do dziś… Wiosno, wróć! Był rok 1848, kiedy „Illustrated London News” opublikował rysunek rodziny królewskiej celebrującej świąteczny

czas wokół udekorowanej choinki. Nawiązywała ona do wspomnień z dzieciństwa męża Wiktorii, księcia Alberta, który urodził się w Niemczach, gdzie bożonarodzeniowe drzewka były bardzo popularne. Zwyczaj szybko przyjął się również na Wyspach i wkrótce w większości domów zaczęły pojawiać się świąteczne iglaki – przystrojone w świeczki, słodycze, owoce, ręcznie wykonane dekoracje. Wcześniej przez wiele wieków Anglicy ozdabiali ściany i okna jemiołą, bluszczem bądź ostrokrzewem, co miało chronić przed złymi duchami i zachęcać

do powrotu wiosnę. Tę tradycję kontynuowano nadal, zaczęto jednak większą uwagę zwracać na styl i estetykę. „Aby doświadczyć uczucia prawdziwej przyjemności wiele zależy od wystroju wnętrz, dlatego warto włożyć wysiłek w odpowiednie ozdobienie pokoi” – pisał w poradach dla pani domu „Cassell’s Family Magazine”, udzielając dokładnych instrukcji postępowania w tym względzie. Jednocześnie nowego wymiaru nabrało śpiewanie kolęd. Co prawda robiono to również dawniej, ale teraz owa tradycja została znacznie rozszerzona i spopularyzowana wśród różnych warstw społeczeństwa. Uważano, że bożonarodzeniowe pieśni powinny być formą rozrywki i przyjemności, dlatego stare teksty dopasowywano do lżejszych melodii bądź wymyślano nowe. Pierwsza kolekcja kolęd, zawierająca 80 pozycji, została wydana przez Williama Sandysa w 1833 roku. Dekadę później John Callcott Horsley z inicjatywy sir Henry’ego Cole’a stworzył pierwszą na świecie świąteczną pocztówkę i chociaż jej cena, jeden szyling, powodowała, że począt-

| Cooltura | Nº 718

718-MAKIETA 1 01-29.indd 10

18/12/2017 18:49:58

kowo zwykli obywatele nie mogli sobie pozwolić na jej zakup, to z czasem ta forma składania sobie życzeń stała się powszechna. Renifer i sanie Jak święta, to i prezenty. Ich wręczanie nie było czymś nowym, tyle że w przed wiktoriańskiej Anglii odbywało się w Nowy Rok. Wzrost znaczenia Bożego Narodzenia sprawił jednak, iż termin przesunięto o kilka dni wcześniej. Początkowo podarunki były dość skromne – owoce, orzechy, słodycze, świecidełka – i zazwyczaj wieszano je na choince. Zabawki dla dzieci robiono ręcznie, przez co osiągały wysokie ceny i były przeznaczone dla bogatych. Jednak wraz z rozwojem fabryk oraz industrializacją kraju pojawiła się produkcja masowa, dzięki czemu sklepy zaczęły oferować szeroki wybór gier, lalek, pluszaków, książek itp. Prawdziwym hitem okazały się krakersy. Te prezenty-niespodzianki były pokłosiem wyprawy Toma Smitha do Paryża w 1846 roku. Ów londyński cukiernik odwiedzając francuską stolicę był pod takim wrażeniem sprzedawanych tam zawiniętych w papierek i obleczonych cukrową masą cukierków, że pod ich wpływem zaprojektował wypełnioną słodyczami paczkę, która przy otwarciu pękała, wydając charakterystyczny odgłos strzału. W późniejszym okresie do słodkości dodawano różne drobne gadżety, papierowe kapelusze i cieszące się dużym powodzeniem sentencje miłosne. Jeśli prezenty, to i święty Mikołaj. Ten, w formie w jakiej znany jest obecnie, z reniferem i saniami, około 1870 roku wyparł popularnego wcześniej na Wyspach Gwiazdora. Opowieść wigilijna Pieczony indyk. To danie, będące nieodłączną częścią bożonarodzeniowego obiadu, również swoimi korzeniami sięga okresu panowania królowej Wiktorii. Wcześniej w północnej Anglii raczono się pieczoną wołowiną, a w Londynie i na południu kraju gęsiną. Z kolei wśród biedoty najpopularniejszy był królik. Ujednolicenie obycza-

jów sprawiło jednak, że już pod koniec XIX wieku większość Brytyjczyków nie wyobrażała sobie świątecznej uczty bez indyka. Ewoluowała również forma mince pie. Początkowo to typowo angielskie ciastko było wypełnione farszem z mięsa, nawiązując do tradycji sięgającej czasów Tudorów. Jednak i w tym przypadku nowa moda wyparła dawną. Mieszanki z różnymi rodzajami suszonych owoców i przypraw zaczęły zyskiwać popularność w wyższych klasach społeczeństwa, przybierając taki kształt, jaki znamy obecnie.

Przygotowanie i spożywanie potraw, obdarowywanie się prezentami, śpiewanie kolęd – to wszystko miało spajać rodzinne więzi. Ale także ogólnoludzkie. Nieprzypadkowo właśnie w okolicach Bożego Narodzenia szczególnie propagowano dobroczynność, akcje charytatywne i pomaganie biednym. Do popularyzacji tych założeń znacznie przyczyniła się wydana w 1843 roku książka Charlesa Dickensa „Opowieść wigilijna”, w której motywy życzliwości, pokoju i szczęścia spajają ducha wiktoriańskich świąt… —

Fot. Warburton/Topical Press Agency/Getty Images

Nº 718

718-MAKIETA 1 01-29.indd 11

| Cooltura | 11

18/12/2017 18:50:26

wydarzenia

Ekumeniczna modlitwa za ofiary Grenfell Tower

14 grudnia, pół roku po tragicznym w skutkach pożarze wieżowca Grenfell Tower członkowie rodziny królewskiej i premier Wielkiej Brytanii wzięli udział we wspólnej modlitwie osób różnych wyznań w intencji ofiar. W pożarze zginęło 71 osób, w tym 18 dzieci. Do udziału w modlitwie w katedrze St Paul’s zaproszono 1,5 tys. osób, w tym bliskich ofiar i strażaków, którzy brali udział w akcji gaśniczej. Udział wzięły także najważniejsze osoby w państwie między innymi Theresa May, następcy brytyjskiego tronu książę Charles i książę William z bra-

Polka przejechana na przejściu dla pieszych przez 4 samochody

Fot. Stefan Rousseau-WPA Pool Getty Images

tem Harrym, a także lider opozycyjnej Partii Pracy Jeremy Corbyn. Londyński ratusz i urząd dzielnicy Kensington and Chelsea wsparł dotąd 13 firm, których właściciele ucierpieli w pożarze. Z pomocy skorzystało m.in. studio nagraniowe i warsztat samochodowy. Przedsiębiorcy mogli apli-

kować o pieniądze na czynsz, uregulowanie zobowiązań wobec dostawców i zakup straconego mienia. Samorząd przeznaczył na pomoc firmom w sumie 100 tys. funtów. W pożarze Grenfell Tower, do którego doszło w czerwcu ubiegłego roku, zginęło 71 osób. —

Fot. MET Police

Road w Tulse Hill. Kobieta została potrącona przez ciężarówkę, a następnie po jej ciele przejechały dwa samochody osobowe i jeszcze jedna ciężarówka. Policja apeluje do świadków o przekazywanie informacji. Można to

29-letnia kobieta śmiertelnie

zrobić także anonimowo przez telefon

potrącona na przejściu dla

Crimestoppers 0800 555 111.

pieszych w południowym Londynie i rozjechana przez cztery samochody była Polką – podała policja. Na prośbę rodziny nie ujawniono jej tożsamości. Żaden z kierowców nie zatrzymał

się na miejscu zdarzenia. Policji udało się jednak ustalić ich dane i doprowadzić na komisariat. Po przesłuchaniu całą czwórkę zwolniono do czasu dalszych wyjaśnień. Do wypadku doszło 11 grudnia około siódmej rano przy South Circular

| Cooltura | Nº 718

718-MAKIETA 1 01-29.indd 12

18/12/2017 18:31:54

Nยบ 718

718-MAKIETA 1 01-29.indd 13

| Cooltura | 13

18/12/2017 18:32:02

wydarzenia

Pozorowany atak chemiczny na ambasadę

Londyńskie służby bezpieczeństwa ćwiczyły odpowiedź na symulowany atak chemiczny na ambasadę Izraela w Kensington. Nigdy dotąd nie organizowano takich

Harry się żeni, a Charlotte idzie do przedszkola

Ślub księcia Harrego z Meghan Markle zaplanowano na sobotę 19

roku dwuletnia księżniczka Charlotte

odbędzie się w kaplicy St George's Chapel

pójdzie do przedzkola. Córka księżnej

na zamku w Windsorze. Nie dostaniemy

Kathrin i księcia Williama rozpocznie

z tej okazji dnia wolnego jak było to przy

edukację w Willcocks Nursery School

okazji ślubu księcia Williama i księżnej

w Kensington. Władze przedszkola są

Kathrin.

zachwycone wyborem. W rankingu

z tradycją. Dotychczas królewskie wesela były organizowane w tygodniu – królo-

Ofsted placówka ma najwyższą ocenę „Outstanding”. Willcocks Nursery School została

wa wychodziła za mąż w czwartek, ślub

założona w 1964 roku. Od lat 80-tych

Williama odbył się w piątek.

działa w kościele Holy Trinity Church

Data ślubu Harrego zbiega się w cza-

Druga wiadomość z królewskiego dworu jest taka, że w styczniu 2018

maja – podał Pałac Kensington. Ceremonia

Sobotnia data ślubu oznacza zerwanie

Fot. Chris Jackson/Getty Images

ćwiczeń na terenie żadnej placówki dyplomatycznej. Trenowano ewakuację ofiar i odkażanie. W rolę pracowników ambasady wcieliło się 50 statystów. Policja podkreśla, że był to rutynowy trening, niezwiązany z informacjami o konkretnym zagrożeniu. Wiadomo jednak, że agresja wobec Żydów nasiliła się po tym, jak prezydent Stanów Zjednoczonych uznał Jerozolimę za stolicę Izraela. Organizacja Narodów Zjednoczonych i większość państw nie uznają Jerozolimy jako stolicy Izraela, pozostawiając tę kwestię sporną do wyjaśnienia podczas przyszłych negocjacji izraelsko-palestyńskich. —

przy Prince Consort Road.

sie z finałem piłkarskiego pucharu Anglii

Przypomnijmy, że 4-letni brat

FA Cup. Oznacza to, że książę William, któ-

Charlotte – książę George zaczął w tym

ry jest prezydentem angielskiej federacji

roku naukę w prywatnej szkole Thomas's

futbolu, będzie musiał wyjść z wesela „po

Battersea. W kwietniu Kate urodzi kolej-

angielsku”, by wręczyć trofeum drużynie,

ne dziecko, którego płeć nie została dotąd

która zwycięży na stadionie Wembley.

ujawniona.

| Cooltura | Nº 718

718-MAKIETA 1 01-29.indd 14

18/12/2017 18:32:11

Chirurg podpisywał się na organach pacjentów

Chirurg z Birmingham, który zostawiał swoje inicjały na przeszczepianych wątrobach, został oskarżony o ciężkie uszkodzenie ciała. Zdaniem prokuratury 53-letni Simon Bramhall, okaleczył co najmniej dwóch pacjentów w 2013 roku podczas pracy w Birmingham's Queen Elizabeth Hospital. Swoje inicjały S.B. zrobił chirurgiczną wypalarką, powodującą zaczerwienienie tkanki. Proceder wyszedł na jaw, gdy przeszczepioną przez niego wątrobę zobaczył inny chirurg. Oskarżony nie przyznaje się do zarzutu uszkodzenia ciała. Przyznał się tylko do uderzenia pacjenta. Krewki chirurg został już pozbawiony prawa wykonywania zawodu. Wyrok zostanie ogłoszony 12 stycznia. —

Chris Froome podejrzany o doping

Chris Froom – najlepszy brytyjski kolarz, zwycięzca tegorocznych wyścigów Tour

de France i Vuelta Espania, może zostać zdyskwalifikowany i pozbawiony tytułów. W próbce moczu, którą oddał 7 września po 18 etapie wyścigu dookoła Hiszpanii wykryto obecność Salbutamolu. To dozwolony lek na astmę, ale jego stężenie w organizmie kolarza było dwa razy wyższe od dopuszczalnego limitu. Salbutamol to jeden z popularnych leków na astmę, przepisywany przez lekarzy rodzinnych. Badania wykazały, że u osób zdrowych nie daje efektu podniesienia wydolności. W wywiadzie dla BBC Froom powiedział, że jest przekonany, że jego reputacja nie zostanie skażona, a sprawa zostanie pozytywnie rozwiązana z Międzynarodową Unią Kolarstwa.

Nº 718

718-MAKIETA 1 01-29.indd 15

| Cooltura | 15

18/12/2017 18:32:20

wydarzenia

Uwaga na skażone mleko dla niemowlaków

Francuski producent mleka dla niemowlaków – firma Lactalis, wycofała ze sprzedaży swoje produkty z powodu skażenia salmonellą. We Francji doszło do 26 zachorowań. Mleko firmy Lactalis jest eksportowane także do Wielkiej Brytanii. Na Wyspach można je kupić pod markami Milumel, Picot i Celi. Jeśli kupiliście w ostatnich dniach, któryś z tych produktów – nie podawajcie dziecku. Można je zwrócić do sklepu. —

Lekarze GP przyjmują dłużej

Przychodnie lekarskie w Londynie wydłużyły

zostać przekierowani do innej placówki w pobliżu. Wydłużenie pracy lekarzy rodzinnych stało się możliwe

godziny przyjęć. Na wizytę

dzięki przeznaczeniu na ten

u lekarza GP możemy się

cel przez rząd 26 mln funtów.

teraz umówić wieczorem,

Posunięcie ma odciążyć

w weekendy, a nawet w święta.

zatłoczone izby przyjęć

Przychodnie będą wykonywać miesięcznie

wolnych terminów możemy

w szpitalach. Londyn jest pierwszym

dodatkowych 75 tys.

miejscem w kraju, w którym

konsultacji. Jeśli w naszej

wprowadzono wydłużone

przychodni nie będzie

godziny pracy przychodni.

| Cooltura | Nº 718

718-MAKIETA 1 01-29.indd 16

18/12/2017 18:32:31

Nยบ 718

718-MAKIETA 1 01-29.indd 17

| Cooltura | 17

18/12/2017 18:32:40

wydarzenia Tekst i zdjęcia Marcin Urban

W biznesie jak w kartach, trzeba mieć szczęście

| Cooltura | Nº 718

718-MAKIETA 1 01-29.indd 18

18/12/2017 18:32:51

Polish Business Link zaprosił przedsiębiorców z różnych branż do Grosvenor Casino w Londynie na podsumowanie roku, który stał pod znakiem niepewności związanej z Brexitem. Była to też okazja do wymiany doświadczeń, nawiązania nowych kontaktów, a także nauki gry w ruletkę i karty. Spotkanie miało nieformalny charakter. Każdy uczestnik mógł przedstawić swoją działalność innym uczestnikom wydarzenia. Przeprowadzono także świąteczną loterię fantowa z atrakcyjnymi nagrodami. Dochód został przeznaczony na fundację Anny Dymnej wspierającą dzieci z niepełnosprawnościami. PBLink jest organizacją wspierającą polski biznes w Wielkiej Brytanii. W tym roku zorganizował w różnych częściach Wysp kilkanaście spotkań integracyjnych, w tym w Londynie integracyjny rejs po Tamizie, IV Kongres Polskich Przedsiębiorców w Wielkiej Brytanii i pierwsze forum dla firm działających w sektorze budowalnym. —

Nº 718

718-MAKIETA 1 01-29.indd 19

| Cooltura | 19

18/12/2017 18:33:01

Galicja Restaurant 154 Uxbridge Road W138SB Stacja: West Ealing

wydarzenia Joanna Karwecka

Na stek do Galicji Restauracja Galicja z ukraińskimi korzeniami i polskimi inspiracjami otwarta na West Ealing. Za menu odpowiedzialna jest pięcioosobowa grupa kucharzy polskich i ukraińskich, na czele których stoją Paweł Grygier i Tomek Motyka, odznaczony gwiazdką Michelina. Będą skupiać się na mięsach, przede wszystkim stekach – w karcie dań znajdziemy Rib eye, Cote de boeuf i Sirloin. 20

– Będziemy serwować między innymi japońską wołowinę – opowiada Serhii Shostak, właściciel restauracji – Dobrej jakości mięso to u nas podstawa. Zainwestowaliśmy w specjalną lodówkę, w której mięso dojrzewa przez 3 tygodnie. Komputerowo sterujemy w niej cyrkulację powietrza i temperaturę. Na liście przystawek (w cenach od £8 do £10) dania z różnych części Europy – gruzińskie khachapuri z halloumi, włoskie ravioli z jagnięciną, francuski pasztet z królika czy staropolskie pie-

rogi z gęsią. Osoby, które wolą coś lżejszego, mają do wyboru trzy różne zupy i sałatki – z kurczakiem i ananasem lub autorską sałatkę Galicja – z kozim serem i jeżynami. Zupy można zjeść już za 5£, a sałatki za £7. Dania główne, to oprócz steków – ryby i owoce morza. Można będzie spróbować ośmiornic y ze śliwką, halibuta w małżach i szafranie oraz żabnicy, zwanej diabłem morskim. Dania

| Cooltura | Nº 718

718-MAKIETA 1 01-29.indd 20

18/12/2017 18:33:09

te kosztują około £17. Trochę droższy wybór to comber z jelenia i polędwica wołowa. Wybór deserów bardzo tradycyjny, ale z ciekawymi połączeniami – szarlotka z karmelowanymi orzechami, sernik z gruszą i słonym karmelem, a także czekolada z mango i lodami z białej czekolady. Wszystkie kosztują około £ 7. W karcie drinków znajdziemy polskie rarytasy – Krupnik, Belweder i piwa – Tyskie, Perłę, Lecha i Żywca. Poza tym duży wybór ginu i whisky. Za trzy daniowy obiad będzie trzeba zapłacić między £40 a £50. Ceny alkoholu nie różnią się od londyńskiej średniej – £5 kosztuje pół litra najdroższego Staropramena, a reszta piw £3,5. Galicja jest eleganckim miejscem, które sprawdzi się jako miejsce do świętowania czy uroczystych kolacji, ale także w roli tła do ważnych biznesowych spotkań. W menu można znaleźć specjalną ofertę biznesową dla minimum 4 osób – przystawka, danie główne (wybór szefa kuchni) i kawa lub herbata za 8 funtów od osoby. W piątek „Cooltura” była na oficjalnym otwarciu Galicji. Gości przywitano lampką szampana. Panowie pojawili się w garniturach, panie w wieczorowych strojach. Do rozmów i przekąsek przygrywało smyczkowe trio. – O ile podstawą każdej restauracji jest oczywiście jedzenie, to nie można osiągnąć sukcesu, bez stworzenia wyjątkowej atmosfery – powiedziała nam Galyna Shostak, która zainspirowała męża do otwarcia tego miejsca. – Chciałabym, żeby nasi goście wracali do nas, bo posmakowały im nasze potrawy. Ale zależy mi też na przyciągnięciu osób, które zajmują się działalnością charytatywną. Chcemy otworzyć nasze drzwi dla wszystkich, którzy mają pomysł jak pomagać – zachęca. —

Nº 718

718-MAKIETA 1 01-29.indd 21

| Cooltura | 21

18/12/2017 18:33:18

ekonomia

Inflacja na najwyższym poziomie od 6 lat

Inflacja liczona według wskaźnika CPI osiągnęła w listopadzie poziom 3,1 proc. To najszybszy wzrost cen od sześciu lat. Najwyraźniej, o ponad 4 proc., podrożała żywność i transport. Ponieważ wskaźnik CPI przekroczył próg 3 proc. szef Banku Anglii musi przedstawić rządowi plan wyhamowania dalszego wzrostu cen. Inflacja na obecnym poziomie zjada płace, które rosną w tempie 2,2 proc. —

Więcej zapłacimy za paliwa

Będą niższe rachunki za wodę

Rachunki za wodę, doprowadzaną do naszych

domów, mają być niższe od 15 do 25 funtów rocznie. To dobra wiadomość. Gorsza jest taka, że obniżkę odczujemy dopiero za dwa lata. Weryfikację cen zapowiedział nadzorujący rynek Ofwat. Od prywatyzacji wodociągów w 1989 roku ceny wzrosły już o 40 proc. powyżej inflacji. Ofwat przyjrzał się bliżej drakońskim podwyżkom dopiero po ubiegłorocznej interwencji rządu.

Na brytyjskich stajach benzynowych paliwa podrożały przed świętami o kilka pensów za litr. Ceny ropy Brent wzrosły o 2 proc., do 64 dolarów za baryłkę. To efekt pęknięcia głównego rurociągu, który odbiera 40 proc. ropy

wydobywanej na Morzu Północnym. 80 platform wiertniczych musiało wstrzymać pracę. Pęknięcie wykryto w Red Moss na wschodnim wybrzeżu Szkocji. Usuwanie awarii może potrwać jeszcze tydzień. —

| Cooltura | Nº 718

718-MAKIETA 1 01-29.indd 22

18/12/2017 18:33:30

Zmiana prawa ograniczyła plagę kradzieży metali

Kradzież metali sprzedawanych później na złom spadła w ciągu

czterech lat o ponad 70 proc. W 2013 roku policja notowała ponad 60 tys. kradzieży. W tym roku już tylko 13 tys. W okresie największego nasilenia tego typu przestępstw straty sięgały 220 mln rocznie. Złomiarze powodowali poważne straty i utrudnienia przede wszystkim na kolei i w infrastrukturze telekomunikacyjnej. Problem udało się ograniczyć po wprowadzeniu licencji dla skupów i zakazu płacenia gotówką za przyjmowany złom. Właściciele skupów muszą też weryfikować adres osoby sprzedającej metal i wystawiać rachunki. Ponadto policja i lokalne samorządy dostały uprawnienia do niezapowiedzianych kontroli przedsiębiorców zajmujących się odzyskiem metali.

Nº 718

718-MAKIETA 1 01-29.indd 23

| Cooltura | 23

18/12/2017 18:33:40

wydarzenia

Ponad połowa śmieci w Anglii trafia na wysypiska

Anglia spadła na 18. miejsce w światowym rankingu recyklingu. Przetwarza się tu 43 proc. odpadów. Lepsze wyniki mają między innymi Słowenia, Tajwan i Korea Południowa. Duży postęp w tej dziedzinie zrobiła Walia. 10 lat temu do recyklingu trafiało 35 proc. śmieci, dziś już ponad 60 proc. W Anglii jedna czwarta samorządów nie odzyskuje plastików. Jak podaje „The Times” jeden z samorządów z powodu oszczędności całkowicie zrezygnował z segregacji śmieci. —

Donald Trump nie obraził się na Wielką Brytanię

- amerykańskie pozostają bardzo dobre. Theresa May skrytykowała Trumpa za udostępnienie w mediach społecznościowych antymuzułmańskich filmów skrajnie

Mimo sporu z Theresą May

prawicowego ugrupowania Britain

o posty na Twitterze Donald

First. Sympatyk tej organizacji

Trump może w przyszłym roku złożyć

oficjalną wizytę w Wielkiej Brytanii. Woody Johnson, amerykański

Co będzie po Brexicie?

zamordował posłankę Jo Cox. Wielu brytyjskich polityków wezwało do wycofania zaproszenia

ambasador w Londynie powiedział

wysłanego do Trumpa do złożenia

w BBC Radio Four, że spór został źle

wizyty na Wyspach. Jej data nie

zinterpretowany, a relacje brytyjsko

została jeszcze ustalona.

Mer Londynu zlecił przygotowanie niezależnego raportu, który ma pokazać wpływ Brexitu na ekonomię, rynek pracy i życie w stolicy. Wnioski poznamy w styczniu. Autorzy raportu rozpatrzą pięć scenariuszy Brexitu. Od status quo, czyli pozostania na wspólnym rynku i utrzymania swobody przepływu osób, po twarde wyście z Unii z opuszczeniem wspólnego rynku i zatrzymaniem napływu imigrantów. Sadiq Khan zlecił raport po tym, jak minister do spraw Brexitu ogłosił, że rząd nie ma kompleksowej analizy wpływu Brexitu na gospodarkę. Zrobiono tylko prognozy dla poszczególnych sektorów. —

| Cooltura | Nº 718

718-MAKIETA 1 01-29.indd 24

18/12/2017 18:33:53

Nยบ 718

718-MAKIETA 1 01-29.indd 25

| Cooltura | 25

18/12/2017 18:34:01

wydarzenia

Dworzec Euston przyjmie osoby bezdomne

Dworzec kolejowy Euston zamieni się 25 grudnia w największe schronisko dla bezdomnych w Londynie. Kolejarze oraz wolontariusze z organizacji charytatywnych St Mungo's i Streets Kitchen zaprosili na wspólny posiłek ponad 200 osób. Stacja zostanie z tej okazji specjalnie udekorowana. W głównym holu pojawią się stoły. Do pomocy przy organizacji wydarzenia na ochotnika zgłosiło się na ochotnika 30 kolejarzy. Cytowany przez BBC manager stacji Joe Hendry powiedział, że jego zespół nie może się już doczekać tego wyjątkowego wydarzenia. —

Pamiętajmy w święta o samotnych

Co drugi Brytyjczyk mający powyżej 75 lat żyje samotnie. W sumie to 2 mln osób. Tymczasem samotność w połączeniu z krótkimi zimowymi dniami i mrozem może być zabójcza – ostrzega NHS. Zimą rośnie liczba zawałów serca, wylewów, nasilają się też choroby psychiczne. Służba zdrowia apeluje, by zainteresować się swoimi bliskimi i sąsiadami. Czasem wystar-

Książę Harry i książę William zagrali w „Gwiezdnych wojnach”

w jednej ze scen z udziałem szturmowców. Trudno ich będzie jednak rozpoznać w tłumie statystów przebranych za roboty. Reżyser Rian Johnson pytany czy William i Harry zagrali w filmie odma-

wia komentarza.

europejskiej premierze „Ostatniego Jedi”

zakończeniu zdjęć Carrie Fisher. Postać

– najnowszej części „Gwiezdnych Wojen”.

Luka Skywalkera odtwarza Mark Hamill.

Mający wyjątkową oprawę pokaz odbył

Oprócz niego i reżysera w premierze

się w Royal Albert Hall.

wzięli udział między innymi Daisy

Książę William i książę Harry zostali powitani przez robota BB-8 na

Brytyjski następca tronu i jego brat prawdopodobnie pojawiają się w filmie

czy krótka rozmowa, która poprawi nastrój. Według danych organizacji Campaign to End Loneliness, co dziesiąty emeryt cierpi na chroniczną samotność. Nie jest to jednak problem wyłącznie osób starszych. Społeczną izolację odczuwa także co trzecia młoda matka. —

Na ekranie na pewno zobaczymy za to w roli księżniczki Lei zmarłą tuż po

Ridley, Oscar Isaac, Laura Dern i John Boyega.

| Cooltura | Nº 718

718-MAKIETA 1 01-29.indd 26

18/12/2017 18:34:13

Nietypowy eksponat

Fragment największego jak dotąd w Londynie korka z tłusz-

Święta to żniwa dla włamywaczy

Londyńska policja radzi, by w okresie świąt zachować szczególną

ostrożność, bo o tej porze roku dochodzi

czu i śmieci, który zablokował rury

do największej liczby kradzieży. W ubie-

ściekowe, pokaże Museum of London.

głym roku w Londynie odnotowano 189

To kawałek czopu, który miał długość Tower Bridge i ważył tyle samo

włamań do domów. Jak się zabezpieczyć? Przede wszyst-

co 11 piętrowych autobusów. Jego

kim policja radzi, by nie zostawiać

usuwanie z rur w Whitechapel zajęło

w koszach przed domem opakowań po

9 dni. Zrobiono z niego później biopa-

drogich prezentach, bo przykuwają uwagę

liwo, a fragment wielkości pudełka na

złodziei. Nie powinniśmy także chwalić

buty przekazano do muzeum.

się tym, co mamy w domu w mediach

Tłuste czopy są poważnym prob-

społecznościowych. Zanim opublikujecie

lemem dla wodociągowców, bo często

rodzinne zdjęcie przy choince upewnijcie

blokują pamiętające jeszcze czasy

się, czy w tle nie ma wartościowych przed-

wiktoriańskie rury ściekowe. Tworzą

miotów, w szczególności biżuterii, drogich

się przez nagromadzenie tłuszczu

obrazów i urządzeń elektronicznych.

i odpadów sanitarnych. Widok nie

Wyjeżdżając na święta warto zamonto-

jest więc przyjemny, ale muzeum chce

wać w domu timer, który wieczorami

go pokazać, by uświadomić problem

będzie włączać światło pozorując obecność

wyjątkowo tłustej diety Brytyjczy-

domowników.

ków. Tłusty korek trafi na ekspozycję na początku przyszłego roku.

Policja nasili w święta patrole w miejscach, w których dochodzi do największej liczby przestępstw.

Nº 718

718-MAKIETA 1 01-29.indd 27

| Cooltura | 27

18/12/2017 18:34:22

Transport Przygotował Marcin Urban Zdjęcia Transport for London

Komunikacja w święta

Organizacja transportu będzie wyglądać w te święta podobnie jak w latach minionych, poza kilkoma remontami, które mogą nieco skomplikować podróże.

London Overground

Roboty drogowe

 Kursuje do 21:30.

 Highbury Corner Bridge: A1 Holloway

 Zamknięte odcinki: Highbury & Islington – Dalston Junction, Camden Road – Stratford, Romford – Upminster, Gospoel Oak – Barking.

Road zamknięta w obu kierunkach między Highbury Corner Roundabout i Digswell Street.  Thames Tideway – Blackfriars Bridge, możliwe korki na: Victoria Embankment

DLR  Kończy kursowanie wcześniej.

 Westminster Bridge: zamknięty pas ruchu i pasy na skrzyżowaniu po południowej stronie mostu.

Niedziela 24 grudnia Metro

 Kursuje wg niedzielnego rozkładu jazdy, po godz. 20:00 z mniejszą częstotliwością.

TfL Rail

 Baker Street : zwężenie drogi

 Autobusy zastępcze kursują między

 Brixton Road: zamknięta A23 między

Chadwell Heath i Shenfield oraz między

 Linia Circle zamknięta między Aldgate i Edgware Road przez Victorię.  Linia District zamknięta między South

Tramwaje  Kursują rzadziej po godz. 18:00

Kensington i Edgware Road/Ealing Broadway/Richmond/Wimbledon/

Drogi

Kensington (Olympia).

 Roboty drogowe na A1 Holloway Road

 Pociągi linii Piccadilly zatrzymują się na stacjach linii District między Acton Town i Hammersmith. Autobusy  kursują do północy, nie kursują autobusy nocne.

Camberwell New Road i Normandy Road

Stratford i Romford.

Poniedziałek 25 grudnia Nie kursują: metro, autobusy, National

Drogi  Roboty drogowe na A1 Holloway Road

Wtorek 26 grudnia Metro

 Kursuje wg niedzielnego rozkładu jazdy.  Linia Circle zamknięta między Aldgate i Edgware Road przez Victorię.  Linia District zamknięta między South

Rail, TfL Rail, London Overground, DLR,

Kensington i Edgware Road/Ealing

tramwaje, Emirates Air Line, tramwaje

Broadway/Richmond/Wimbledon/

wodne na Tamizie.

Kensington (Olympia).

| Cooltura | Nº 718

718-MAKIETA 1 01-29.indd 28

18/12/2017 18:34:31

 Pociągi lini Piccadilly zatrzymują się na stacjach linii District między Acton Town i Hammersmith. Autobusy  Kursują według niedzielnego rozkładu jazdy z kursami nocnymi. London Overground  Nie kursuje. DLR  Kursuje co 5-10 minut. TfL Rail  Nie kursują pociągi i autobusy zastępcze. Tramwaje  Kursują wg niedzielnego rozkładu jazdy. Drogi  Roboty drogowe na A1 Holloway Road

Środa 27 grudnia Metro

 Kursuje według sobtniego rozkładu jazdy  Linia Waterloo & City kursuje według rozkładu jazdy dla dni roboczych.  Linia Circle zamknięta między Aldgate i Edgware Road przez Victorię.  Linia District zamknięta między South Kensington i Edgware Road/Ealing Broadway/Richmond/ Wimbledon/Kensington (Olympia).  Pociągi lini Piccadilly zatrzymują się na stacjach linii District między Acton Town i Hammersmith. Autobusy  Kursują wg sobotniego rozkładu jazdy. W nocy rozkład jazdy dla dni roboczych. London Overground  Zamknięte odcinki: Highbury & Islington – Dalston Junction, Camden Road – Stratford, Romford – Upminster, Gospel Oak – Barking, Edmonton Green – Cheshunt. DLR  Kursuje co 3-10 minut. TfL Rail  Autobusy zastępcze kursują między Chadwell Heath i Shenfield oraz między Stratford i Romford. Tramwaje  Kursują wg sobotniego rozkładu jazdy. Drogi  Roboty drogowe na A1 Holloway Road.

Nº 718

718-MAKIETA 1 01-29.indd 29

| Cooltura | 29

18/12/2017 18:34:38

Transport

Zguby mają nowych właścicieli

Kilkaset zabawek znalezionych w londyńskiej komunikacji miejskiej trafiło do dzieci z najuboższych rodzin. TfL przekazał je Armii Zbawienia, by ta rozdała je swoim podopiecznym. Większość to Przytulanki – lalki i misie w bardzo dobrym stanie lub całkiem nowe. Są też gry planszowe, samochodziki, puzzle i wypchana małpa naturalnej wielkości. Do biura rzeczy znalezionych londyńskiej komunikacji miejskiej trafia rocznie ponad 330 tys. rzeczy zgubionych przez pasażerów. To głównie portfele, parasolki i telefony. Właściciele mają 3 miesiące na ich odbiór. Po tym czasie są przekazywanie do organizacji charytatywnych lub niszczone. Jak podaje TfL, po zagubione rzeczy zgłasza się tylko co piąty właściciel. —

Co ozdobi Old Street?

W przyszłym roku rozpocznie się przebudowa ronda wokół stacji metra Old

Street. Wybudowane w latach 60. skrzyżowanie i jego okolice przejdą gruntowną transformację. Przywrócony zostanie ruch w dwóch kierunkach, powstaną bezpieczne ścieżki dla rowerzystów oraz nowa sygnalizacja świetlna. Inwestycję będzie prowadzić Transport for London we współpracy z urzędem gminy Islington. Urząd ogłosił konkurs na projekt ozdobienia przestrzeni publicznej na nowym skrzyżowaniu. Urzędnicy chcą by stanęła tam praca, która podkreśli charakter miejsca, będącego bramą do strefy biurowców zajmowanych przez firmy działające w obszarze nowych technologii. Prace budowlane rozpoczną się pod koniec przyszłego roku.

| Cooltura | Nº 718

718-MAKIETA 1 01-29.indd 30

18/12/2017 18:34:51

Pierwsza wygrana bitwa w walce o czyste powietrze

O 90 proc. spadł poziom skażenia powietrza w pierwszej strefie niskiej emisji spalin dla autobusów, którą wprowadzono w marcu tego roku na Putney High Street. Stężenie rakotwórczego dwutlenku azotu obniżyło się o 40 procent. W ub. tygodniu uruchomiono druga strefę – w Brixton. Wprowadzono ją na obszarze od Brixton Hill przez Stockwell Road i Streatham High Road do Streatham Place. To jeden z najbardziej zanieczyszczonych rejonów Londynu. Przejeżdża tam codziennie 450 autobusów 23 linii. Teraz wszystkie muszą spełniać normę emisji spalin Euro 6.

Podobnych stref ma być w sumie 12. Kolejne zostaną wprowadzone w:

 Wandsworth do St John’s Hill – od

 A12 Eastern Avenue – od Blake

Amhurst Park przez Green Lanes

Hall Road przez High Road Leyton i Homerton High Street do Marsh Hill,  Lewisham do Catford – od Bromley Road przez Rushey Green do Lewisham High Street,  Stratford – od Abbey Lane przez Mile End Road do Woodgrange Road,  Harringay – od High Road do Green

Lavender Hill do Wandsworth Road,  Edgware Road (Kilburn do Maida Vale) – od Cricklewood Broadway przez Kilburn High Road do Shoot-Up Hill,  Edmonton do Seven Sisters – od i Seven Sisters Road do The Broadway,  Uxbridge Road do Shepherds Bush – od Ealing Broadway przez Hanger Lane do Uxbridge Road, The Broadway  Chiswick High Road do Kensington – przez Hammersmith Broadway i Kensington High Street do Studland Street.

Lanes,  Camberwell do New Cross – od Blackheath Road przez Camberwell Green i Peckham High Street do Wood’s Road,

Od 2019 roku wszystkie autobusy wjeżdżające do centrum Londynu będą musiały spełniać normę emisji spalin Euro 6. —

Nº 718

718-MAKIETA 1 01-29.indd 31

| Cooltura | 31

18/12/2017 18:35:01

„Dnia dwudziestego czwartego grudnia nie wolno było dzieciom pana radcy zaglądać do salonu ani do przyległego pokoju…”

Cool Time Poleca Joanna Karwecka 13.12.2017-06.01.2017. London Coliseum, St Martin’s Lane, Londyn WC2N 4ES. Stacja: Leicester Square, Charing Cross, Embankment. Bilety: od £69 www.ballet.org.uk

Historia „Dziadka do Orzechów” to nieodłączna część świątecznego repertuaru. Piękna muzyka

Piotra Czajkowskiego i wzruszająca historia na pograniczu magii i snu urzekły już tysiące widzów. W tym roku tą przygodę opowie londyńczykom ponad sto muzyków i tancerzy English National Ballet. W wigilijny wieczór 7-letnia Klara znajduje pod choinką drewnianego Dziadka do Orzechów, którego

wykonał jej ulubiony wuj. Dziewczynka nie może rozstać się z nową zabawką. Kiedy wybija północ salon, w którym się bawi, niespodziewanie zamienia się w nieznaną krainę. Klara wkrótce spotyka w niej tajemniczego nieznajomego oraz dowiaduje się o Mysim Królu, któremu wspólnie będą musieli stawić czoła. —

English National Ballet

| Cooltura | Nº 718

718-MAKIETA 2 30-53.indd 32

18/12/2017 18:16:52

Jeff Eden © RBG Kew

» wycieczki i spacery > Trees, tales and trails at Kew Gardens

22.12.2017-2.01.2018. Kew Gardens, Kew, Richmond TW9 3AB. Stacja: Kew Gardens. Otwarte: pon. – czw. 10:00

– 18:30, pt. – niedz. 10:00 – 20:30. Bilety: dorośli £12.50, dzieci £3.50 www.kew.org Królewski Ogród Botaniczny pokazuje się w gwiazdkowej odsłonie i to w niższej niż zwykle cenie. Będzie można oderwać się od przedświątecznego

zgiełku i ostatnich przygotowań, spacerując wśród wiecznie zielonych drzew i magicznych świetlnych instalacji. Oprócz tego specjalny program aktywności dla całej rodziny – opowiadanie bajek, zajęcia plastyczne, warsztaty z kreatywnego pisania i nauka o roślinach.

> Santa is coming to Zoo

Otwarte codziennie 10.00- 16.00. Battersea Park, Chelsea Bridge Gate, Battersea, Londyn, SW11 4NJ. Stacja: Battersea Park. Bilety £13 batterseaparkzoo.co.uk Okazja do spotkania św. Mikołaja i możliwość osobistego poproszenia o świąteczne prezenty. Poza tym będzie można odwiedzić i złożyć życzenia

Zdjęcia: Battersea Park

wszystkim mieszkającym w Zoo zwierzętom. W cenie biletu mały upominek i przekąska. Spotkania ze świętym Mikołajem trzeba wcześniej zarezerwować.

Nº 718

718-MAKIETA 2 30-53.indd 33

| Cooltura | 33

18/12/2017 18:16:55

Warner Bros. Studio Tour London – The Making

> Hogwarts in the Snow

of Harry Potter

18.11.2017-27.01.2018. Studio Tour, Leavesden WD25 7LR. Stacja: Watford Junction. Otwarte: patrz strona internetowa. Bilety: £27 (dzieci), £35 (dorośli) www.wbstudiotour.co.uk/ Zaczarowane święta w Hogwarcie. Podczas wycieczki po Szkole Magii i Czarodziejstwa Fani Harry’ego Pottera będą mogli zobaczyć wielką salę i pokój wspólny w wyjątkowych świątecznych dekoracjach. Sami też odkryją magiczne tajemnice – między innymi śniegu i lodu, które nigdy się nie topią.

Fot. Hampton Court

> Elizabethan Christmas 22.12.2017 -23.12.2017 i 27.12.2017- 1.01.2018, Hampton Court, Molesey, East Molesey KT8 9AU, Stacja Hampton Court, Otwarte codziennie 10.00-16.30, Bilety od £8 www.hrp.org.uk Opowieść o królewskich świętach dla całej rodziny. Spotkanie z królową Elżbietą I i jej dworem w towarzystwie pięknej muzyki, tańca i nadwornych błaznów. Widzowie będą towarzyszyć Edmundowi Tilneyowi w przygotowaniach do niezapomnianych świąt Bożego Narodznia w królewskim pałacu. Jednak nie wszystko idzie zgodnie z planem…

Fot. The Royal Parks

> Christmas Day race

25.12.2017. Serpentine Lake, Hyde Park, Stacja: Knights Bridge, 9.00, Wejście bezpłatne

Zawody pływackie o puchar Piotrusia Pana. Uczestnikami wyścigu mogą zostać tylko członkowie klubu pływackiego Serpentine, ale wszyscy są zachęcani do kibicowania i zagrzewania uczestników w czasie wyścigu w zimnych wodach jeziora Serpentine.

| Cooltura | Nº 718

718-MAKIETA 2 30-53.indd 34

18/12/2017 18:16:58

Nยบ 718

718-MAKIETA 2 30-53.indd 35

| Cooltura | 35

18/12/2017 18:16:59

» wystawy

> BrickLive Christmas

> Christmas Past

25.11.2017-7.01.2018. Saatchi Gallery, Duke Of York's HQ, King's Rd, Chelsea, Londyn SW3 4RY. Stacja: Sloan Square. Otwarte codziennie 10:00 – 18:00. Bilety £15 www.saatchigallery.com

21.11.2017-7.01.2018. Geffrye Museum, 136 Kingsland Road, Londyn, E2 8EA. Stacja: Hoxton. Otwarte: wt. – niedz. 10.00 – 17.00. Wstęp wolny www.geffrye-museum.org.uk Jak zmieniały się tradycje świąteczne na przestrzeni wieków? Czy zawsze ubierano choinkę i zostawiano pod nią prezenty? Jak dekorowano domy? Wystawę poświęconą obchodom Bożego Narodzenia można oglądać w Muzeum Domu. W tym czasie kawiarnia będzie serwowała potrawy inspirowane dawnymi bożonarodzeniowymi przysmakami.

> Winnie-the-Pooh: Exploring A Classic

Interaktywne zajęcia dla fanów Lego w każdym wieku. Będzie można podglądać ekspertów podczas pracy przy budowie wystaw, zbudować własną mozaikę lub prezent, a nawet poznać świętego Mikołaja. Cały dochód z imprezy będzie przeznaczony na cele charytatywne.

Fot. Geffrye Museum

16.12.2017 – 8.04.2018, Victoria & Albert Museum, Cromwell Rd, Londyn SW7 2RL. Stacja: South Kensington. Otwarte codziennie 10:00 – 17:45 (w piątki do 22:00). Bilety: £8 www.vam.ac.uk Gratka dla każdego pokolenia fanów Kubusia Puchatka. Będzie można zajrzeć za kulisy powstawania książek, poznać historię współpracy A.A. Milne i E.H Sheparda. Do obejrzenia szkice, listy i zdjęcia twórców, a także moda, kreskówki i ceramika, inspirowane bohaterami ze stumilowego lasu. © Egmont, reproduced with permission from the Shepard Trust / Victoria and Albert Museum

Fot. Saatchi

Fot. Victoria & Albert Museum

| Cooltura | Nº 718

718-MAKIETA 2 30-53.indd 36

18/12/2017 18:17:01

Fot. Sadler’s Wells

» teatr > Snowmen 23.11.2017-12.12.2017. Sadler's Wells, Rosebery Avenue, Londyn EC1R 4TN. Stacja: Angel. Spektakle: patrz strona internetowa. Bilety: od 15£ www.sadlerswells.com

> Christmas Carol

W świąteczny wieczór mały chłopiec lepi bałwana, a kiedy idzie spać bałwanek ożywa. Rano wyruszają w magiczną podróż, w czasie której poznają inne bałwany i świętego Mikołaja. Przedstawienie jest barwne, roztańczone i rozśpiewane z muzycznymi klasykami, m.in. „Walking in the air”.

20.11.2017-20.01.2018. Old Vic, The Cut, Londyn SE1 8NB. Stacja: Waterloo. Spektakle: pon. - sob. 19:30, dodatkowo śr. i sob. 14:30. Bilety: od £8.5 www.oldvictheatre.com Prawdopodobnie najbardziej świąteczna opowieść jaka została napisana, a później przeniesiona na deski teatrów i ekrany kinowe na całym świecie. W wigilię Bożego Narodzenia starego Scroogea nachodzą trzy duchy – przeszłości, teraźniejszości i przyszłości. Dzięki nim zdaje sobie sprawę, jak samolubne życie prowadził do tej pory. Fot. Manuel Harlan

> Santa’s Little Helper 27.12-28.12.2017, Royal Albert Hall, Royal Albert Hall, Kensington Gore, Kensington, Londyn SW7 2AP. Stacja: South Kensington. Bilety od £10. www.royalalberthall.com Chociaż jest wieczór, mały Albert Tuttle jest zbyt podekscytowany, żeby spać. Przecież zbliżają się święta! O północy chłopiec znajduje świętego Mikołaja, który utknął w kominie i teraz potrzebuje jego pomocy. To zabawna historia dla najmłodszych, opowiedziana za pomocą muzyki, śpiewu i pacynek.

Nº 718

718-MAKIETA 2 30-53.indd 37

| Cooltura | 37

18/12/2017 18:17:03

Fot. Southbankcentre

> Slava's Snowshow 18.12.2017-04.01.2018. Southbank Centre, Belvedere Rd, Lambeth, Londyn SE1 8XX. Stacja: Waterloo. Bilety od £20 www.southbankcentre.co.uk Wielokrotnie nagradzane świąteczne show dla dzieci, z zapierającymi dech w piersiach efektami specjalnymi. Slava wprowadza publiczność w magiczny świat, w którym widzów niepodziewanie oplata ogromna pajęczyna, a gwałtowna burza śnieżna zaczyna się od malutkiego skrawka papieru.

» kolędy

> Disney on Ice 20.12.2017-30.12.2017. O2 Arena, Peninsula Square, Londyn, SE10 0DX. Stacja: North Greenwich, Bilety: od £32 www.theo2.co.uk

> Carols at the Royal Albert Hall 23.12.2017-24.12.207. Royal Albert Hall, Royal Albert Hall, Kensington Gore, Kensington, Londyn SW7 2AP. Stacja: South Kensington. Bilety: od £20 www.royalalberthall.com

Ulubione postacie disnejowskich bajek w spektakularnym show na lodzie. Wystąpią Simba, Timon i Pumba, syrenka Ariel i Sebastian, Piotruś Pan i Dzwoneczek, a także księżniczki z zimowej krainy – Elsa i Anna.

Fot. Disney on Ice

Wyśmienity świąteczny koncert Royal Chor Society i Royal Philharmonic Orchestra. W programie tradycyjne kolędy, współczesne aranżacje i największe gwiazdkowe hity. Jak zapewniają organizatorzy, publiczność będzie miała wiele możliwości, żeby przyłączyć się do kolędowania. © David Iliff

| Cooltura | Nº 718

718-MAKIETA 2 30-53.indd 38

18/12/2017 18:17:05

» filmy > Star Wars. The last Jedi Od 14.12. Przygodowy, USA, Reż. Rian Johnson, wyst. Daisy Ridley, John Boyega, Mark Hamill Bohaterowie poprzedniej części sagi odkrywają tajemnice Mocy oraz sekrety z przeszłości.

> The Greatest Showman Od 26.12.2017. Biograficzny, USA, Reż. Michael Gracey, wyst. Zendaya, Rebecca Ferguson, Hugh Jackman

Biograficzny musical o życiu amerykańskiego artysty P.T. Barnuma, który stworzył amerykański przemysł rozrywkowy.

> Jumanji: Welcome to the Jungle Od 20.12. Przygodowy, USA, Reż. Jake Kasdan, wyst. Dwayne Johnson, Jack Black, Kevin Hart, Karen Gillan Druga część kultowego filmu z 1995 roku. Czworo przyjaciół znajduje na strychu kasetę wideo z grą do Jumanji, która przenosi ich w świat niebezpiecznej dżungli.

> Ferdinand Od 9.12. Animowany, USA. Reż. Carlos Saldanha, wyst. John Cena, Kate McKinnon, Gina Rodriguez

Przemiły, ale wyglądający groźnie byczek Ferdynand zostaje zaciągnięty do walk na arenie. On jednak za wszelką cenę próbuje powrócić do swojej rodziny.

Nº 718

718-MAKIETA 2 30-53.indd 39

| Cooltura | 39

19/12/2017 11:33:20

> Dziadek do orzechów 1990, Paul Schibli

Najlepsze świąteczne filmy dla całej rodziny

Film animowany, zainspirowany historią „Dziadka do orzechów i Króla Myszy” oraz baletem Czajkowskiego. Stary sędzia przynosi gwiazdkowy prezent dla małej 7-letniej Klary – nakręcanego dziadka do orzechów, a później opowiada jej historię o tym, jak został on księciem zabawek.

> Człowiek, który wynalazł święta

> Miasteczko Halloween

Historia pisarza Karola Dickensa i jego pracy nad „Opowieścią wigilijną”. Inspiracje z prawdziwego życia w ówczesnej Anglii i żywa wyobraźnia autora zaowocowały stworzeniem świątecznego klasyku.

Król strasznego miasteczka znudzony Halloween rusza w poszukiwaniu innego święta. Trafia na Gwiazdkę i świętego Mikołaja, którego postanawia porwać. Film przeznaczony jest dla dzieci od siedmiu lat.

2017, Bharat Nalluri

1993, Tim Burton

> Kraina Lodu 2013, Chris Buck, Jennifer Lee Królestwo zostało uwięzione w niekończącej się zimie. Aby przełamać zaklęcie Anna musi odnaleźć swoją siostrę, Królową Śniegu. W podróży towarzyszą jej Kristoff, renifer Sven i bałwan Olaf.

> Ekspres polarny 2004, Robert Zemeckis Na podstawie książki o takim samym tytule. Chłopiec, który nie wierzy w magię świąt Bożego Narodzenia niespodziewanie zostaje pasażerem pociągu do siedziby świętego Mikołaja.

| Cooltura | Nº 718

718-MAKIETA 2 30-53.indd 40

19/12/2017 11:29:52

Nยบ 718

718-MAKIETA 2 30-53.indd 41

| Cooltura | 41

18/12/2017 18:17:11

> Elf 2003, Jon Favreau Buddy, jako mały chłopiec, trafia na biegun północny i wychowuje się wśród elfów świętego Mikołaja. Pewnego dnia postanawia wyruszyć do Nowego Jorku, aby odnaleźć swoją prawdziwą rodzinę.

> Opowieść wigilijna 2012, Robert Zemeckis Disneyowska interpretacja klasycznej opowieści Dickensa. Londyn

przygotowuje się do obchodów Bożego Narodzenia, świąteczny nastrój nie udzielił się jednak starem Scroogowi. W wigilijny wieczór odwiedzają go goście, którzy na zawsze zmienią jego życie.

> Jack Frost 1998, Troy Miller Lider rockowego zespołu ginie w wypadku samochodowym. W kolejne święta udaje mu się wrócić na ziemię, aby odwiedzić swojego syna. Pojawia się jednak w niespodziewanej postaci – jako śniegowy bałwan.

> Cud na 34. ulicy

> Anastazja 1997, Don Bluth Gary Goldman

1994, Les Mayfield Nowy pracownik dużego nowojorskiego sklepu pomaga kierownikom wyjść z finansowych tarapatów. Inni pracownicy podchodzą jednak sceptycznie do jego nowatorskich pomysłów, gdyż Kris utrzymuje, że jest świętym Mikołajem. Wkrótce będzie musiał swoją tożsamość udowodnić w sądzie.

> The Star 2017, Timothy Reckart Mały, ale odważny osioł ucieka ze swojej zagrody. Wkrótce poznaje nowych przyjaciół i razem

Anastazja wychowuje się na carskim dworze do czasu tragicznych wydarzeń, w których ginie cała jej rodzina. Księżniczce, jako jedynej, udaje się przeżyć, jednak traci pamięć i trafia do rosyjskiego sierocińca. Jako dorosła już dziewczyna wyjeżdża do Petersburga.

z owcą, gołębiem i trzema wielbłądami podążają za najjaśniejszą gwiazdą na niebie, stając się tym samym przypadkowymi bohaterami świąt Bożego Narodzenia.

| Cooltura | Nº 718

718-MAKIETA 2 30-53.indd 42

18/12/2017 18:17:14

Nยบ 718

718-MAKIETA 2 30-53.indd 43

| Cooltura | 43

18/12/2017 18:17:15

Miejsce na weekend Poleca Kordian Klaczyński Zdjęcia: Transport for London

Szybka jazda wysoko nad rzeką

Tydzień temu spacerowaliśmy pod Tamizą przez Greenwich Foot Tunnel. Tym razem przyszła kolej na przeprawę nad rzeką. I to przeprawę nie bylej aką, raczej dla osób pragnących mocniejszych wrażeń, którym lęk wysokości jest czymś zupełnie obcym. Emirates Air Line to jedyna w Londynie kolejka linowa. Otwarto ją w 2012 r., tuż przed odbywającymi się tutaj igrzyskami olimpijskimi. Jak na dostawę tak niesamowitych widoków i wrażeń, jest to jedna z tańszych atrakcji miejskich. Jako bilet może nam posłużyć karta Oyster. Wówczas za przejażdżkę w jedną stronę zapłacimy jedynie 3,5 funta. Zakup biletu bez „Oysterki” będzie nas kosztował 4,50 funta. Można też za 17 funtów wykupić od razu aż 10 przejazdów. Kolejka ma 1100 metrów długości i łączy stacje Emirates Greenwich Peninsula z Emirates Royal Docks. Wznosi

Znasz ciekawe miejsce na weekend w swojej okolicy?

Poleć je innym! Zrób zdjęcie i opisz krótko na profilu

„Cooltury” na Facebooku lub wyślij mailem na adres: redakcja@cooltura.co.uk

nas 90 metrów nad ziemię, a porusza się z prędkością 6 metrów na sekundę, czyli cała przeprawa trwa trzy minuty. W tym czasie możemy podziwiać niesamowite widoki na naprawdę sporą część londyńskiej metropolii. Atrakcja otwarta jest od rana do godzin wieczornych (zimą do godz. 21:00, a w lecie aż do 23:00). Jeśli planujemy dwa przejazdy, warto wybrać się wieczorem, tak, aby w jedną stronę pojechać jak jest jasno, przeczekać gdzieś w pobliżu stacji i wracać już po zmierzchu. Wówczas niezwykle prezentują się oświetlone wieżowce Canary Wharf. Mimo wielu pochwał, kolejka doczekała się też wielu głosów krytyki. Przede wszystkim zarzucano jej, że stanowi całkowicie niepraktyczne dla miasta rozwiązanie transportowe. I rzeczywiście – mieszkańcy Londynu raczej nie korzystają z niej podczas dojazdów do pracy. Ale to na szczęście nie przeszkadza turystom oraz londyńczykom, którzy z chęcią przybywają tu dla zwykłej rekreacji. Najbliższe stacje: North Greenwich i Royal Victoria. —

| Cooltura | Nº 718

718-MAKIETA 2 30-53.indd 44

18/12/2017 18:17:16

wywiad

Szymon Hołownia: ze mnie taki filozof, jak z koziej… trąbka Szymon Hołownia, dziennikarz i katolicki motywator poprowadził rekolekcje adwentowe w parafii pod wezwaniem św. Wojciecha w South Kensington. Odwiedził Polskie Radio Londyn i podzielił się swoimi przemyśleniami z tego wydarzenia. Szymon, jak minął pierwszy dzień pobytu w Londynie? Osobiście zawsze się cieszę, kiedy mogę tu przyjechać. Przyjeżdżam do parafii księdza Bartka Rajewskiego od paru lat w różnych sprawach: w związku z moją fundacją, czasami z książkami. Obecnie na rekolekcje. Mam nadzieję, że ludzie wychodzą z nich z podniesioną głową, z większą ilością energii, z chęcią do działania i też przede wszystkim z takim przekonaniem, że jest później niż nam się wydaje, i trzeba wszystkie rzeczy, jakie mamy do zrobienia, zacząć robić już dziś, nie odkładać na jutro czy na za tydzień, kiedy będziemy się lepiej czuli, kiedy będą lepsze możliwości. Bo dzisiaj mamy dokładnie tyle możliwości, ile potrzebujemy, żeby optymalnie przeżyć dzień. Nawet, jeżeli wydaje nam się, że mamy czegoś za mało, żeby zrobić rzeczy wielkie, to zróbmy porządnie te rzeczy małe. Ale zróbmy je dziś. Wszyscy jesteśmy zajętymi ludźmi, wszyscy mamy kredyty, rodziny. Wszyscy mamy na głowie tysiące różnych spraw, w których musimy funkcjonować. Bartek ma swoje sprawy kościelne, a ja mam swoje sprawy fundacyjne. Każdy z nas po prostu niemal tonie w pewnym momencie pod tymi

rzeczami. Ale nie jesteśmy powołani do tego, żeby pod nimi utonąć. Płyniemy przez to samo jezioro, ale każdy z nas może z większym wdziękiem, fantazją i trochę bardziej po bożemu. A to znaczy po ludzku. Bo przecież Panu Bogu nie chodzi o to, żebym był Panem Bogiem, tylko żebym był sobą, szczęśliwym i spełnionym człowiekiem. Chodzi o to, aby przestać być obserwatorem swojego życia, tylko zacząć być aktorem. Niezależnie od tego, czy masz pieniądze czy nie masz, czy masz zdrowie czy nie. Czy masz kogoś, kto Cię kocha i kto się o Ciebie troszczy czy go nie masz. Z tego wszystkiego da się zrobić piękne życie. Tylko najważniejsze jest, żeby przestać się bać. Przestać kombinować, lawirować wokół tysiąca różnych „a jeśli”, „a może”. Zamiast tego zacznijmy podejmować decyzje i iść krok po kroku. Człowiek, który się w życiu nie boi, jest w stanie dokonać wielkich rzeczy. Tylko lęk nas trzyma przed robieniem w życiu rzeczy dobrych, przed kochaniem, przed staniem się świętym.

A wiesz, że mówią o tobie współczesny filozof? To źle mówią, bo ze mnie taki filozof, jak mawiała moja świętej pamięci babcia, jak z koziej… trąbka. Ja już słyszałem, że jestem Paris Hilton czy Woodym Allenem polskiego katolicyzmu, lub, że jestem kimś tam. Dostaję również sporo hejtu i różnych maili – miłych i tych niemiłych. Jeden pan wyżywał się na mnie w jakimś mailu i na koniec widać było, że zbiera mu się, żeby zaatakować bronią jądrową i na koniec napisał: „ A poza tym pan wygląda jak czopek”.

I co mu odpisałeś? Nic nie odpisałem. Leżałem i turlałem się ze śmiechu, więc są to czasem sytuacje zabawne. Jeżeli chcecie się państwo przekonać, czy wyglądam jak czopek, syrop czy zwykłe tabletki, to zapraszam na rekolekcje.

Czyli jesteś takie antidotum na wszystko? Nº 718

718-MAKIETA 2 30-53.indd 45

| Cooltura | 45

18/12/2017 18:17:17

Tak, tak bym właśnie chciał. Chciałbym, aby ludzie z tych spotkań wychodzili tak trochę jak po spotkaniu z Jezusem czy spotkaniu ze świętym człowiekiem, czy z dobrym człowiekiem. Nie chodzi o to, abyś z niego wyszedł mądrzejszy tylko szczęśliwszy. I ja bym bardzo chciał, żeby ci ludzie, których ja dzisiaj spotkam, żeby oni nie wyszli mądrzejsi z tego spotkania, ale szczęśliwsi. Żeby wyszli z głową podniesioną do góry i poczuli, że mają jeszcze trochę siły.

Pewnie dodajesz dawkę energii w tych rekolekcjach? Tak, potwierdzam. Gdyby tak nie było, to by nie było tych tłumów ani wczoraj ani w poprzednich latach. A za każdym razem pojawiają się nowi ludzie i jak na moją parafię, to są to tłumy ludzi, którzy przyjeżdżają z różnych miejsc Londynu. A nawet z poza Londynu, na przykład z Poznania lub z Southampton. Ludzie po prostu potrzebują tego i to znajdują. To jest cenne, to jest piękne i dlatego warto w tych rekolekcjach wziąć udział. Można wyjść z nich szczęśliwszym.

Szymon, tak pięknie mówisz o Bogu, o Jezusie, o wierze. Chciałeś zostać księdzem, prawda? To dlaczego tym księdzem nie zostałeś? To po prostu nie było moje miejsce. Czasami jest w życiu tak, że pewne rzeczy możesz sprawdzić tylko przez reality check. Nie dowiesz się tego, dopóki nie spróbujesz. Nie dowiesz się, czy umiesz pływać czy umiesz chodzić po wodzie, jeżeli nie wejdziesz do basenu. Więc musisz spróbować to zrobić. I spróbowałem, zobaczyłem, że to nie było moje. Byłem tam parę miesięcy. Od dwudziestu paru lat żyję jako szczęś-

Wczoraj już było, jutra jeszcze nie ma, a jedyne, co mam do przeżycia, to jest to, co jest teraz

liwy świecki człowiek na swoim miejscu. To nie jest tak, że warto spędzać życie zastanawiając się nad tym, dlaczego nie zostałem Matką Teresą lub księdzem proboszczem. Dlaczego nie jestem kimś, kim nie jestem. Bo jestem tym, kim jestem. I moje zadanie, moje powołanie jest w tym miejscu, tu i teraz. A nie w alternatywnych rzeczywistościach, których mogę natworzyć sobie mnóstwo. Natomiast zbieranie tacy chyba nie najgorzej mi idzie… Miejsce dla świeckich w kościele też jest i jest go bardzo dużo. Ja nie zrobię wielu rzeczy tak, jak może zrobić ksiądz Bartek, bo ja nie mogę sprawować sakramentów. A on może. Na jego słowa Pan Jezus się staje w Eucharystii. To jest ważna sprawa, bo ma moc odpuszczania grzechów. Natomiast nikt mi nie zabroni mówić w kościele. W miejscu, które jest do tego przeznaczone. Tak samo każdy z nas, który został ochrzczony, ma funkcje kapłańską, prorocką i królewską wgraną w siebie, jako program.

Wiem, że studiowałeś teologię. Psychologię, teologii nie studiowałem.

Tak, ale coś słyszałam o jakimś prywatnym toku studiowania teologii? A tak, w tym sensie studiowałem teologię. Ale miałem za mało czasu, żeby to skończyć. Mam nadzieję, że jeszcze zanim umrę, spróbuję to skończyć, bo to było fascynujące.

Ja studiowałam teologię osobiście i powiem szczerze, że faktycznie było naprawdę fajnie. Burza mózgów nie raz była w ciągu każdego dnia. Wszystko, czego sobie zapragniesz: filozofia, psychologia w jednym.

| Cooltura | Nº 718

718-MAKIETA 2 30-53.indd 46

18/12/2017 18:17:18

Mnie bardziej jednak kręciła Biblia, bo uważam, że powinniśmy wracać do źródeł. Wszystkie te studia amatorskie, które teraz podejmuję, idą właśnie w tym kierunku, bo ja uważam, że nie powinniśmy czytać książek o ewangelii, powinniśmy czytać Ewangelię. To musimy sobie po prostu wytatuować w różnych miejscach, bo to, czego nam dzisiaj potrzeba, to tego konkretu Ewangelii. Prostego, jasnego, czytelnego przekazu, który ma moc zrobić z ludźmi takie rzeczy, które robi od dwóch tysięcy lat, że zostawiali wszystko i szli za nim, bo powiedział jedno słowo. Zawsze powtarzam, że miarą mojej skuteczności nie jest to, że ktoś przyjdzie i powie: Ale ciekawą książkę pan napisał. Bo ja słyszę często takie rzeczy i to jest miłe. Ale nikt mi jeszcze nie powiedział: „Nawróciłem się, patrząc jak pan żyje”. I dopóki ja tego nie usłyszałem, to ja jestem na początku drogi. W takim samym miejscu, jak każdy, kto jeszcze tego w życiu nie usłyszał.

Jesteś z Białegostoku. Powiedz, za co kochasz to miasto? Za to, że się tam urodziłem i za to, że dało mi kawał fajnego dzieciństwa. Natomiast bardzo się tam zmieniło od momentu, kiedy z tego miasta wyjechałem. Jest już całkiem innym Białymstokiem, ale nadal mam tam rodzinę i mam olbrzymi sentyment do tego miasta. Nie wiem, czy potrafiłbym dziś tam mieszkać, ale jest to moje dzieciństwo. A wiadomo, że miejsca z dzieciństwa, w większości przypadków, jeśli ktoś miał szczęśliwe dzieciństwo tak jak ja, się idealizuje. Stają się one miejscem mitycznym, rajem. Może jak będę miał jakieś osiemdziesiąt lat, to napiszę jakąś paralelę między rajem a Białymstokiem.

No tak. A powiedz Szymon, znalazłeś już swoje miejsce na ziemi? Mam 41 lat, więc to już jest dość wysoka pora, żeby je znaleźć.

No, ale niektórzy w tym wieku go jeszcze szukają… Znam takich, co szukają po siedemdziesiątce. Ale to nie jest tak

naprawdę ważne. Ważne jest, żeby znaleźli. Znamy przypadki, chociażby w historii – dobry łotr, który dobrze przeżył ostatnie pięć minut czy trzy minuty życia. Tak naprawdę to do ostatniego momentu masz możliwość. Jestem przekonany, że jestem tu, gdzie w tym momencie powinienem być. Dzisiaj powinienem być w tym studiu, cieszę się z tego, że jestem. Za chwilę będę gdzieś indziej, bo wiem, że prawdopodobnie będę, jeżeli zaraz mnie coś nie trafi.

Zadowolenie nie równa się szczęście, a szczęście nie równa się zadowolenie. Poczucie emocjonalnego komfortu, że jest ci miło, wygodnie, ciepło i nie masz problemów – to nie jest szczęście. Szczęśliwym możesz być niezależnie od wszystkiego, co się w twoim życiu dzieje

A będziecie zwiedzać Londyn? No ja już się nazwiedzałem w życiu Londynu, więc teraz, co mnie interesuje w Londynie, to księgarnie. Jeszcze to mnie dzisiaj czeka przed rekolekcjami. I wiesz, ja jestem szczęśliwy. Ja nie jestem zawsze zadowolony z życia, bo różne mam też problemy, w różnych miejscach, ale jestem szczęśliwy. Nauczyłem się również, żeby wiedzieć, że zadowolenie nie równa się szczęście, a szczęście nie równa się zadowolenie. Poczucie emocjonalnego komfortu, że jest ci miło, wygodnie, ciepło i nie masz problemów to nie jest szczęście. Szczęśliwym możesz być niezależnie od wszystkiego, co się w twoim życiu dzieje. Ja jestem szczęśliwym człowiekiem na swoim miejscu. Jestem Panu Bogu nieskończenie wdzięczny,

za to, że wymyślił, że mógłbym żyć i że to życie mogę przeżywać. A cała reszta mnie nie obchodzi. Wczoraj już było, jutra jeszcze nie ma, a jedyne, co mam do przeżycia, to jest to, co jest teraz.

A oprócz księgarni, do jakich miejsc najczęściej wracasz, kiedy jesteś w Londynie? W Londynie wracam do naszej parafii. Kiedyś miałem więcej czasu, żeby jeździć, a teraz, od kiedy mam fundację, to mam mniej czasu do jeżdżenia dla siebie samego. Jeżdżę już tylko prawie zawodowo w różne miejsca. Kiedyś lubiłem bardzo w Londynie chodzić do różnych miejsc, a teraz chodzę głównie po księgarniach i antykwariatach, bo zbieram książki. Mam bardzo dużą bibliotekę. Bardzo to lubię, szczególnie chętnie chodzę po ulicach Covent Garden, gdzie jest bardzo dużo antykwariatów. Można wypatrzeć cudeńka z różnych dziedzin, które nas interesują. Bardzo lubię tę dużą księgarnię na Piccadilly – Waterstones Piccadilly, gdzie są wszystkie działy świata. Natomiast lubię jedno miejsce coraz bardziej. Zaraz przy Hyde Parku jest pomnik „Animals in war memorial”. Niezwykle lubię sobie na ten pomnik popatrzeć. Jestem człowiekiem, który coraz bardziej z wiekiem jest wrażliwy na to, co się dzieje ze środowiskiem. Nie tylko na prawa zwierząt, ale na obowiązki ludzi wobec świata, który został nam dany. I ten pomnik niezwykle mnie porusza. Może warto na nim zwrócić uwagę na zwierzęta objuczone przez człowieka sprzętem wojennym, które przechodzą przez granicę śmierci, idące na wojnę. Śmierć symbolizuje taki pęknięty mur. To pęknięta płaszczyzna, za którą wychodzę już zupełnie wolny. I kiedy na to patrzę, to zawsze się wzruszam, bo chciałbym tak przejść przez świat sam. Przechodząc na drugą stronę, zostawić to wszystko tutaj, a tam być wolnym. I też nie spalić za dużo powietrza i tlenu z atmosfery. Zostawić go do oddychania innym. —

Nº 718

718-MAKIETA 2 30-53.indd 47

| Cooltura | 47

18/12/2017 18:17:18

Zdjęcia: Marcin Urban

Food Fight Morliny Dinner Party

Do udz iału w pro gra mie w rol i kuc har za lub jur ora mo żna zgł osi ć się wy sył ają c ma ila na: red akc ja@ prl 24 .co .uk

Polskie Radio Londyn zaczęło na swoim profilu na Facebooku emisję nowego programu rozrywkowo-kulinarnego, realizowanego wspólnie z producentem wędlin – firmą Morliny. Zasady są proste: gospodarz lub gospodyni domu gotuje wylosowany przepis, zawierający jeden

z produktów Morlin i poddaje się ocenie trzech zaproszonych przez radio gości. Kucharz, który zdobędzie za swój odcinek najwięcej polubień na Facbooku wygra wycieczkę do ciepłych krajów. Gospodarzami programu są Artur Kieruzal i Jacek Trynkiewicz, prezenterzy Polskiego Radia Londyn.

W pierwszym odcinku Robert, na co dzień sanitariusz i fizjoterapeuta, przygotował kiełbasę z kurczaka w cieście tempura, a także kilka dodatkowych atrakcji nie tylko kulinarnych. Efekt jego pracy oceniały trzy panie. Jak wyszło? Zobacz na Facebooku radia PRL. Premiera nowych odcinków w niedziele o 19:00. —

| Cooltura | Nº 718

718-MAKIETA 2 30-53.indd 48

18/12/2017 18:17:21

Nยบ 718

718-MAKIETA 2 30-53.indd 49

| Cooltura | 49

18/12/2017 18:17:23

oblicza emigracji

Śpiew jest dla mnie czymś koniecznym, jest mną Jadwiga Kudłacz przybyła przed kilku laty z mocno sprecyzowanym celem – chciała śpiewać. Obecnie może stwierdzić z satysfakcją, że ciężką pracą znalazła się tu, gdzie chciała być zawsze.

Z polską artystką z Londynu rozmawiał Dariusz A. Zeller.

Zanim dojdziemy do tego, co robisz obecnie, powiedz, jak wyglądały twoje początki w Polsce. Śpiewam, od kiedy moja pamięć rejestruje. Pierwsze sceniczne wspomnienie mam z zerówki, kiedy to na naszej dużej scenie w remizie strażackiej odbywała się akademia. Ja i moja koleżanka Dorota miałyśmy zaśpiewać „Zuzię lalkę niedużą”. Niestety Dorota nie pamiętała tekstu, więc postanowiłam odebrać jej mikrofon, uciec w kąt i zaśpiewać sama. Później, w czasie szkoły podstawowej i gimnazjum były akademie, różnego rodzaju konkursy wokalne. W liceum, zaczęłam współpracę z moją pierwszą trenerką wokalną panią Ewą w Pałacu Młodzieży w Tarnowie. Uciekałam z lekcji matematyki na próby z zespołem punkrockowym, w którym śpiewałam. W tym czasie też były pierwsze fascynacje bluesem i jazzem. Pierwsze koncerty i pierwsze kroki stawiane jako autor własnych piosenek (wtedy jeszcze pisanych tylko do szuflady). Po maturze, potrzebowałam przerwy, żeby zebrać myśli i zastanowić się,

co dalej. Chciałam rozpocząć studia polonistyczne w Tarnowie, ale serce podpowiadało mi, że nie tędy droga. Odczekałam swoje, zdecydowałam się zdawać do Krakowskiej Szkoły Teatralnej, niestety bez sukcesu. Teatr był bardzo blisko moich muzycznych zainteresowań, stąd też Wiedza o Teatrze, którą ukończyłam na Uniwersytecie Jagiellońskim. Później były jeszcze dwie próby do szkoły teatralnej, niestety bez rezultatu. Więc wpadłam na pomysł, że spróbuję z Krakowską Szkołą Jazzową. Ta przygoda trwała niespełna rok. W tym czasie było także dużo gospel w moim muzycznym świecie, a nawet przygoda z grą na saksofonie. W moim domu zawsze się dużo śpiewało, tata pogrywał na akordeonie. Rodzice zawsze powtarzają, że najpierw zaczęłam śpiewać, a dopiero później mówić… Śpiew od zawsze był dla mnie najszczerszą formą wyrazu, najlepszym sposobem komunikacji ze światem zewnętrznym. Językiem emocji, łatwiejszym od tego mówionego. Śpiew jest dla mnie czymś koniecznym, jest mną.

Dlaczego w pewnym momencie postawiłaś właśnie na śpiew? Był taki moment w moim krakowskim życiu, w którym straci-

łam głos na sześć miesięcy, a powrót do pełnego zdrowia zajął ponad rok. Przyczyn było wiele, fatalna technika, zanieczyszczone powietrze, przebywanie w pubach, gdzie wówczas paliło się papierosy, a przede wszystkim poczucie, że nie umiem się muzycznie wyrazić i odnaleźć. Po wielu wizytach w różnych szpitalach, przeróżnych opiniach, wśród których były też te najbardziej skrajne („być może nie będzie pani już śpiewać”), trafiłam na kompetentnego foniatrę, który pomógł odzyskać mi mój głos. I to był punkt zwrotny w moim muzycznym życiu. Uświadomiłam sobie, czym jest dla mnie śpiew i czym bez niego jest moje życie.

Jak to sie stało, że w pewnym momencie, po 30-godzinnej podróży autokarem, znalazłaś się z keyboardem i jedną walizką na Wyspach Brytyjskiech? Rok 2011 był czasem wielkich decyzji, wielkich zmian, przemyśleń, walki z frustracjami i szukaniem odpowiedzi na pytanie, co dalej, wiedziałam tylko, że chcę śpiewać. Nie mogłam odnaleźć się w muzycznym świecie Krakowa. Scena folk revivalu, o której mało kto słyszał w naszym

| Cooltura | Nº 718

718-MAKIETA 2 30-53.indd 50

18/12/2017 18:17:24

kraju, muzyka Johna Martyna czy Sandy Denny były najbliższe mojemu sercu. Właśnie kończyłam studia i nie wiedziałam, co dalej robić i jak nie popełniać w kółko tych samych błędów. W marcu koleżanka zaproponowała, żebyśmy odwiedziły znajomych mieszkających w Guilford w Anglii. I tak też zrobiłyśmy. Wsiadłyśmy w samolot i poleciałyśmy do kraju herbaty. Wycieczka trwała tylko kilka dni, a ja czułam, że chciałabym zobaczyć więcej. Dlatego też bardzo ucieszyło mnie, gdy inna koleżanka oznajmiła, że jedzie rano do Londynu i mogę jej towarzyszyć jako pasażer-kompan. O 6-tej nad ranem wypiłam moją pierwszą kawę na wynos i ruszyłam wzdłuż Tamizy. Obserwowałam wschód słońca, czerwone pocztówkowe autobusy, zupełnie nieświadomie dotarłam do kwiecistego już St James’s Parku. Usiadłam na ławce, z zapartym tchem obserwując piękno dookoła i nagle dotarło do mnie, gdzie jestem. To przecież stąd pochodziła muzyka Nicka Drake’a, tak ukochanego przeze mnie i to był mój muzyczny świat. Postanowiłam, że w październiku wracam tu, już nie jako turysta.

Jak wyglądały twoje początki tutaj?

Zawsze będę pamiętać moment, w którym wysiadłam z autokaru, uświadamiając sobie, gdzie jestem. Połączenie skrajnych emocji z jednym wielkim znakiem zapytania. Jak ja sobie poradzę?

Po obronie, w piątek 13., spakowałam cały krakowski dobytek, żeby w poniedziałek wyruszyć do Londynu. Wzięłam ze sobą najważniejsze rzeczy, wśród których znalazł się 20-kilogramowy keyboard. Niestety ilość zebranych funduszy nie starczyła na zakup biletu lotniczego stąd podróż autokarem. Zawsze będę pamiętać moment, w którym wysiadłam z autokaru, uświadamiając sobie, gdzie jestem. Połączenie skrajnych emocji z jednym wielkim znakiem zapytania. Jak ja sobie poradzę? Nie znałam tu prawie nikogo. Jedynym znajomym był Marcin, kolega muzyk z licealnych czasów, niewidziany przez kilka długich lat. Pozwolił mi zatrzymać się u siebie na kilka dni. Miałam tydzień, żeby znaleźć pracę i mieszkanie. Postanowiłam , że więcej nie będę już marnować ani jednego dnia mojego życia. Drugiego tygodnia rozpoczynałam kurs wokalny, na który udało mi się zaaplikować jeszcze będąc w Polsce. Moja determinacja sięgała zenitu, być może dlatego znalazłam pracę już pierwszego dnia. A w ciągu pierwszego miesiąca zmieniałam ją aż cztery razy… Niestety były to >>

Nº 718

718-MAKIETA 2 30-53.indd 51

| Cooltura | 51

18/12/2017 18:17:25

bardzo trudne momenty. Pełne wyrzeczeń i strachu, ale wiedziałam, że mam w tym cel. Chcę tu śpiewać. Po pierwszym miesiącu miałam już pracę z kontraktem, cotygodniową wypłatą; poznawałam coraz to więcej ludzi, a przede wszystkim czułam, że dotykam swoich marzeń. Pierwsze miesiące w Londynie przepełnione były tęsknotą, jakiej nigdy wcześniej nie doświadczyłam. Tęskniłam za domem, przyjaciółmi, bezpieczeństwem, ale nie za brakiem celu. Bo to odnalazłam w Londynie.

Jak to się stało, że zaczełąś studiować tu śpiew pod skrzydłami samego Leona Berranga, założyciela studia wokalnego VoxBox? W trakcie mojego kursu usłyszałam o Studio Vox Box, nauczającego metodą Speech Level Singing, którą zafascynowana byłam jeszcze w Krakowie. Po kilku miesiącach, zaczęłam współpracę z jednym z trenerów wokalnych w tym studio. I to właśnie on skierował mnie na grupowe zajęcia Leona, założyciela Vox Box. Nigdy nie zapomnę dwóch pierwszych minut z tym człowiekiem. To było uczucie, jakby ktoś zupełnie obcy, wczytał się w moje muzyczne myśli, znał muzyczną przeszłość i lęki. Po kilku miesiącach Leon stał się moim muzycznym mentorem, jednym z najważniejszych ludzi, jakich kiedykolwiek spotkałam. Był czymś więcej niż nauczycielem śpiewu. Pomógł zbudować na nowo wiarę w siebie, w marzenia.

Jak przebiega współpraca z producentem Alexem Diego Story? Jakim jest człowiekiem na co dzień? Alexa Diego Story’ego, mojego producenta, poznałam pięć lat temu. Jego profesjonalizm utorował mój sposób myślenia o muzyce. Trzeba dawać 100% siebie i czuć, że to, co robimy, jest właściwe. Rok temu, po pięciu latach ciężkiej pracy, udało mi się zebrać w sobie wystarczającą odwagę, by wysłać Alexowi demo jednego z moich utworów. I tak właśnie zaczęliśmy współpracę nad moim debiutanckim EP. Alex,

to osoba niezwykle inspirująca, a także ktoś, od kogo bardzo dużo się uczę każdego dnia. Podążamy pokrewnymi muzycznymi ścieżkami. Uwielbiamy Joni Mitchell, długie próby, dążenie do celu i profesjonalizm. Mam dużo szczęścia spotykając na swojej drodze podobnych sobie ludzi, nie tylko muzycznie, ale także sercem.

Wraz z kontrabasistą Geoffem Goldfredem, połączyliście siły i zaczęliście pracować nad aranżacjami materiału do pierwszego EP. Jak to się stało? W naszym lokalnym venue Jam In a Jar, poznałam Geoffa Goldthreada – kontrabasistę, z którym mam przyjemność współpracować. Grał wówczas koncert z jednym ze swoich jazzowych składów, i tak od słowa do słowa udało mi się zaprosić go na jedną z prób. I na szczęście już został. Jest to muzyk, z którym praca jest zawsze pełna ekscytacji, zawsze głowę ma pełną pomysłów i nie boi się wywrócić wszystkiego do góry nogami w celu znalezienia idealnego brzmienia. Do tego wszystkiego ma nieprzeciętne poczucie humoru.

Dużo już koncertowałaś. Jakie masz wspomnienia z tych występów tutaj, co zapadło Ci najbardziej w pamięć? Każdy koncert jest inny, każdy zostawia w mojej głowie inne wspomnienia. Najpiękniejsze w muzyce jest to, że dociera się do ludzi, że pozwala ona wyjść emocjom na zewnątrz, daje im oddychać i się wzruszać. Moment, w którym spotykam się z tymi emo-

cjami wynagradza mi wszystkie trudy, z jakim trzeba się zmagać jako muzyk. Pamiętam, jak kiedyś grałam koncert na otwarciu wystawy zaprzyjaźnionej malarki. Była to malutka galeria, ludzie siedzieli na podłodze obok obrazów i słuchali z otwartymi sercami. Na koniec zaśpiewałam „Blowing in the wind” Boba Dylana. Tuż przede mną siedziała cichutka, nieśmiała starsza pani z oczami wpatrzonymi w jeden z obrazów. Odważyła się zaśpiewać ze mną ostatnią zwrotkę i refren, a do jej oczu napłynęły łzy wzruszenia... do moich także. Dlatego śpiewam.

Powiedz, z czym kojarzą Ci się święta Bożego Narodzenia i cały okres okołoświąteczny? Okres świąt Bożego Narodzenia kojarzy mi się z zapachem cynamonowych bułeczek (specjału mojej mamy), domem wypełnionym rodziną (mam czwórkę rodzeństwa, święta zawsze spędzamy wspólnie) i długimi leśnymi wędrówkami. To również czas, w którym bardzo się wyciszam i uciekam od świata. Święta zawsze spędzam w swoim lesie, w rodzinnym domu na południu Polski. To chyba jedyne miejsce na świecie, w którym umiem wyłączyć się i spojrzeć na wszystko z boku, z dystansem, który jest nam tak bardzo w życiu potrzebny.

Zdradź zatem w jaki sposób będziesz spędzać tegoroczne święta? Przed samymi świętami odwiedzę mój ukochany Kraków. Uwielbiam grzane wino na rynku i świąteczny market, czarną kawę w Prowincji i spacery po Plantach z przyjaciółmi. Koniec roku planuję w Lizbonie z parą moich najlepszych przyjaciół… przed powrotem do Londynu będziemy potrzebować odrobiny słońca! —

Pe łna we rsj a wy wia du na po rta lu

| Cooltura | Nº 718

718-MAKIETA 2 30-53.indd 52

18/12/2017 18:17:26

uroda

Makijaże świąteczne

Święta Bożego Narodzenia to czas magiczny. Każda z nas jest wyjątkowa, piękna, niepowtarzalna, dlatego też w tych dniach chcemy wyglądać szczególnie. Chciałabym was zainspirować makijażem pasującym do każdej kobiety. Prostota, delikatność i subtelność w makijażu to coś, co moim zdaniem najbardziej sprawdza się na taką okazję i nie tylko . Głównym aspektem dobrze wyglądającego makijażu jest zdrowa, zadbana skóra. Jednym z głównych elementów makijażu jest też odpowiednio dobrany podkład. Podkład do twarzy to najważniejszy kosmetyk, potrzebny do wykonania perfekcyjnego makijażu. Odpowiednio dobrany sprawi, że znikną wszystkie niedoskonałości cery, zmarszczki i przebarwienia. Pierwszą ważną rzeczą przy doborze podkładu jest ocena tego, jaką posiadamy skórę, czy jest sucha, mieszana, tłusta a może naczynkowa. Zawsze kupujemy podkłady przeznaczone dla naszego rodzaju cery. Odpowiedni kolor podkładu testujemy na linii żuchwy. Kolor fluidu powinien idealnie zlewać się z kolorem skóry. Nie powinno się sprawdzać koloru podkładu na nadgarstku czy na dłoni, bo skóra w tych miejscach ma zupełnie inny odcień niż na twarzy. Ważną czynnością przed wykonaniem makijażu jest dobre nawilżenie skóry. Dzięki temu podkład będzie zdecydowanie lepiej wyglądał. Pamiętajmy, że nawet skóra tłusta potrzebuje nawilżenia. Następnym elementem makijażu jest puder sypki lub w kamieniu, w zależności od rodzaju cery i wykonywanego makijażu. Aplikujemy go dopiero, gdy podkład dobrze wyschnie. Preferuję puder sypki, który lepiej utrwali makijaż niż puder w kamieniu.

Autorka: Edyta Kurczab Beauty&Make Up, ekurczab@hotmail.co.uk Zdjęcia: Sandra Photography Modelka: Daria Dziuba i Nicol Brzezińska

Następnym krokiem są cienie do powiek. Są dwie metody nakładania cieni – przed pudrem lub po aplikacji pudru. Jest to kwestia dowolnego wyboru. Jeśli chcemy bardziej podkreślić oko następnym elementem będzie kreska lub eyeliner. Krokiem poprzedzającym jest róż do policzków, który pozwoli nam uniknąć efektu „płaskiej twarzy” i uwydatnić kości policzkowe. Poza tym doda całemu makijażowi świeżości. Przedostatnim kosmetykiem przy codziennym makijażu jest pomadka lub błyszczyk. Jeśli chcemy, by nasz makijaż był trwały, bo na przykład idziemy na wesele albo na inną

imprezę – możemy użyć utrwalacza w sprayu. Subtelny makijaż z podkreślonymi ustami w kolorze czerwieni lub lekko podkreślonymi oczami jest zawsze na topie. Pamiętajmy jednak, że nie do wszystkich typów urody pasuje czerwony kolor ust. Jeśli nie pasuje – podkreślamy bardziej oko. Makijaż taki na pewno sprawdzi się z klasyczną małą czarną lub czerwoną. Chciałabym jeszcze odpowiedzieć na pytanie często zadawane przez klientki: jak makijaż dobrać pod kolor kreacji? Moje drogie, powiem wam szczerze, że ja bardzo sugeruję się wieloma czynnikami, m.in. kształtem twarzy, oprawą oczu, oczekiwaniami klienta i jak najbardziej staram się połączyć te wszystkie elementy z kreacją klientki. —

Nº 718

718-MAKIETA 2 30-53.indd 53

| Cooltura | 53

18/12/2017 18:17:27

PO ZY CJ A WY JŚ CIO WA : Usiądź na ławce w parku i połóż ręce za siebie. Pochyl się do tyłu, podnosząc nogi ze zgiętymi kolanami.

AKTY WNY WEEKEND Zdjęcia: Marcin Urban

Trening w parku

Biegasz na zewnątrz, a później szybko lecisz do domu, żeby wykonać ćwiczenia siłowe? Zostań i wykonaj trening w parku. Jest świetny sposób na osłabienie, brak motywacji i ogólny spadek energii – to sport. Aktywność pomaga, więc podpowiem Wam, jak się ruszać, aby się znowu chciało. Wiele z Was twierdzi, że brak im energii i najefektywniej ją odbudujecie, zalegając na kanapie. Proponuje zastosowanie jednego prostego lekarstwa – systematycznych ćwiczeń w parku dwa, trzy razy w tygodniu. Za dwa miesiące nie poznacie samych siebie. Do wykonania treningu całego ciała nie potrzebujecie siłowni ani żadnych sprzętów. Wystarczy trochę chęci i pomysłów. Do treningu możecie wykorzystać ławkę, którą znajdziecie w każdym parku. Niżej opisane ćwiczenia angażują do pracy ramiona, nogi i brzuch. Ławka to świetny sposób do pracy nad brzuchem. Wypróbujcie mój zestaw! Całość wykonajcie 2-3 razy. —

Zoba cz więce j ćwicz eń i video na: coolt ura24 .co.uk

BRZUSZKI Jak ćwiczyć: Napnij mięśnie brzucha przechylając się bardziej do tyłu i prostując nogi przed siebie na komfortowej wysokości. Ile ćwiczyć: 15-20 powtórzeń.

POMPKI NA ŁAWCE Jak ćwiczyć: Zginając ręce w łokciach, obniż maksymalnie pozycję, po czym dynamicznym ruchem wróć do pozycji startowej. Ile ćwiczyć: 15-20 powtórzeń.

PO ZY CJA WY JŚ CIO WA: Przy jm ij po zy cję do po mp ki, rę ce sz er ok o ro zs taw iając na sz er okoś ć ba rk ów . 54

| Cooltura | Nº 718

718-MAKIETA 3 54-68.indd 54

18/12/2017 18:12:56

WSPINACZKA POZIOMA Pozycja wyjściowa: Przyjmij pozycję do pompki, ręce szeroko rozstawiając na szerokość barków. Stopy na ławce trochę szerzej.

Jak ćwiczyć: Przyciągnij prawe kolano w stronę klatki piersiowej, wróć do pozycji startowej i wykonaj to samo drugą nogą. Ile ćwiczyć: 15-20 powtórzeń.

Karolina Sobala – instruktorka fitness karolinkasobala Karolina Sobala – instruktorka fitness Wiek: 33 Absolwentka Akademii Pedagogicznej w Krakowie. Z wykształcenia nauczycielka wychowania fizycznego oraz instruktorka fitness.

POMPKI TRICEPSOWE Pozycja wyjściowa: Zrób podpór tyłem, opierając się o ławkę. Jak ćwiczyć: Uginaj i prostuj ręce, prowadząc łokcie równolegle do siebie. Ile ćwiczyć: 15-20 powtórzeń.

Nº 718

718-MAKIETA 3 54-68.indd 55

| Cooltura | 55

18/12/2017 18:13:03

kฤ cik Malucha

| Cooltura | Nยบ 718

718-MAKIETA 3 54-68.indd 56

18/12/2017 18:13:05

Nยบ 718

718-MAKIETA 3 54-68.indd 57

| Cooltura | 57

18/12/2017 18:13:09

sokołów poleca

Pieczona łopatka wołowa Sokołów Czas przygotowania: ok. 2 godzin Porcja dla: 6-8 osób Składniki:  1 opakowanie łopatki wołowej Uczta Qulinarna  3 ząbki czosnku  4 pomarańcze  - 3 łyżki miodu  100 g mrożonej żurawiny  suszone owoce: śliwki, morele, jabłko, gruszka  gałązka suszonego tymianku  przyprawy: 2 gwiazdy anyżu, laska cynamonu, kilka goździków  75 g masła  50 g masła klarowanego  50 ml oleju  sól, pieprz

Sposób przygotowania: Mięso kroimy w plastry o grubości 2 cm. Czosnek siekamy bardzo drobno, dodajemy do niego listki

tymianku i jeszcze raz siekamy. Do dużego naczynia wlewamy 50 ml oleju, dodajemy posiekany czosnek z tymiankiem i mieszamy. Plastry mięsa obtaczamy w powstałej zalewie i pozostawiamy na chwilę. Z pomarańczy wyciskamy sok. W rondelku podgrzewamy miód do którego dodajemy żurawinę i gotujemy przez kilka minut. Do rondelka wrzucamy kilka suszonych śliwek, morelki oraz kilka suszonych plastrów jabłka i gruszki. Dodajemy laskę cynamonu, 2 gwiazdy anyżu oraz kilka goździków, wlewamy sok z pomarańczy i gotujemy przez ok. 15 minut. Na koniec dodajemy 75 g masła i przyprawiamy świeżo zmielonym pieprzem. Na patelni rozpuszczamy masło klarowane. Plastry mięsa przyprawiamy solą i pieprzem z obu stron i obsmażamy

na gorącej patelni aż będą miały złotobrązowy kolor. Do naczynia żaroodpornego wlewamy połowę sosu, na którym układamy obsmażone plastry mięsa i polewamy je pozostałą porcją sosu. Naczynie szczelnie zamykamy i umieszczamy w piekarniku rozgrzanym do temperatury 180oC. Pieczemy przez ok. 60 minut (do momentu aż mięso będzie miękkie). Mięso znakomicie komponuje się z ziemniakami puree lub kasza gryczaną.

Smacznego!

Zoba cz video na porta lu coolt ura24 .co.uk

| Cooltura | Nº 718

718-MAKIETA 3 54-68.indd 58

18/12/2017 18:13:11

dodaj ogłoszenie na

cooltura24.co.uk

informacje  wiadomości porady  brexit  sport  film książka  londyn  wielka brytania  świat

Nº 718

718-MAKIETA 3 54-68.indd 59

| Cooltura | 59

18/12/2017 18:13:11

ROZRY WKA Rozmawiają koledzy po pracy:

Sylwester wypada w piątek?

– Jak minęły święta?

A na to druga:

– Wspaniale! Żona serwowała mi same

– Kurcze, żeby tylko nie trzynastego!

zagraniczne dania.



– A jakie?

W Betlejem przed stajenką siedzi Józef

– Barszcz ukraiński, fasolkę po bretońsku,

i płacze. Idą trzej królowie i widząc Józefa

pierogi ruskie i sznycle z kapustą włoską.

płaczącego pytają :



– Józefie, dlaczego płaczesz, przecież dzisiaj

– Puk, puk!

takie święto!

– Kto tam?

Na to Józef: Święta nie będzie – córka !

– Merry.



– Jaka Merry?

Jaś pyta tatę:

– Merry Christmas!

– Tato, jaki ci kupić prezent pod choinkę? 

– Nic mi nie kupuj, nie mam pieniędzy!

Ksiądz, chodzący po kolędzie, dzwoni do



drzwi mieszkania.

Z listów do św. Mikołaja:

– Czy to ty, aniołku? – pyta kobiecy głos zza

„Drogi święty Mikołaju!

drzwi.

Nie musisz mi podarować na Gwiazdkę

– Nie, ale jestem z tej samej firmy!

żadnych drogich prezentów. Proszę Cię

Adres

Unit 8, Odeon Parade 480 London Road, Isleworth, TW7 4RL Tel: 020 8846 3615 www.cooltura24.co.uk, info@cooltura.co.uk REDAKCJA

MARCIN URBAN Redaktor naczelny DARIUSZ A. ZELLER Zastępca redaktora naczelnego KORDIAN KLACZYŃSKI RADOSŁAW ZAPAŁOWSKI PIOTR GULBICKI Korekta i redagowanie tekstów

BEATA TOMCZYK

OFICJALNA STRONA INTERNETOWA TYGODNIKA COOLTURA

tylko – podaruj mi trzy wisienki... Zostaw

MARKETING I REKLAMA

Biznesmen przed świętami Bożego

je proszę, ustawione poziomo obok siebie

marketing@cooltura.co.uk

Narodzenia mówi do żony:

w lewym, skrajnym automacie w kasynie

– Kochanie, co mam ci kupić na gwiazdkę?

„Pod złotą kulą”.

– Może być jakiś drobiazg. Najlepiej jakieś

Będę tam całą noc...



małe BMW do jazdy po mieście! 

KRZYSZTOF CHOWANIEC kc@cooltura.co.uk, wew. 244

 Jasio wykręca numer telefonu i grzecznie

Ksiądz przychodzi po kolędzie do biednej

pyta:

rodziny mieszkającej na wsi. Pociesza, że

– Halo, czy to święty Mikołaj?

święta rodzina też była biedna i zostawia

– Nie.

obrazek przedstawiający Jezusa, Józefa

– Skoro pan nie jest świętym Mikołajem, to

i Maryję. Gdy tylko wyszedł, ojciec bierze

po co pan podnosi słuchawkę?

obrazek do ręki i mówi:



– Widać nie byli tak biedni jak my, bo mieli

Podczas zabawy choinkowej święty Mikołaj

pieniądze na fotografa!

pyta na scenie małego Jasia:



– Czy masz rodzeństwo?

W nocy z 5 na 6 grudnia policja złapała

– Tak, starszego brata.

złodzieja z workiem skradzionych rzeczy.

– A dobrze jest ci z nim?

Po przyprowadzeniu go na posterunek,

– Niestety, nie mogę powiedzieć.

policjant zaczyna przesłuchanie:

– Dlaczego?

– A zatem twierdzi pan, że jest św.

– Bo on jest teraz na widowni...

Mikołajem?

 

Jasio pyta ojca:

Dwóch dresiarzy rozmawia:

– Kiedy jest wigilia Bożego Narodzenia?

– Ty, co robisz w święta?

– 24 grudnia.

– Klatkę i biceps.

– Do licha! To jednak katechetka miała rację! 

DYREKTOR MARKETINGU I REKLAMY

WICEDYREKTOR MARKETINGU I REKLAMY

JOANNA ROŻEK joanna@cooltura.co.uk, wew. 246 EWA SUŁKOWSKA-LEŚNIARA ewa@cooltura.co.uk wew. 245 EWA MROCZEK e.mroczek@cooltura.co.uk, wew. 250 MAŁGORZATA SAS m.sas@cooltura.co.uk, wew. 263 AGNIESZKA GĄSIEWSKA a.gasiewska@cooltura.co.uk, wew. 229 Magdalena RUF m.ruf@cooltura.co.uk, wew. 260 KSIĘGOWOŚĆ

RADOSŁAW STASZEWSKI , KLAUDIA SENYK DYSTRYBUCJA

MARLENA SIEJKA VEL DOMAŃSKA Tel: 020 88 46 3612 distribution@cooltura.co.uk WYDAWCA

Sara-Int Ltd. ISSN 1743-8489



Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń. Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych i zastrzega sobie prawo do skracania i przeredagowania tekstów. Publikowanie zamieszczonych tekstów i zdjęć bez zgody redakcji jest niezgodne z prawem.

– Najlepszym prezentem od ciebie dla mnie

Cooltura is regulated by Impress: The Independent Monitor for the press CIC For complaints scheme see:

będą twoje dobre stopnie. – Nic z tego tatusiu, już ci kupiłem skarpetki.  Spotykają się dwie blondynki i jedna mówi: – Ty, słuchaj, wiesz, że w tym roku

ymi Jeśli chcesz podzielić się z nasz m iony ulub im Czytelnikami swo s żartem – napisz do nas na adre redakcja@cooltura.co.uk!

IMPRESS, 16-18 New Bridge Street, London, EC4V 6AG T 020 3325 4288 E complaints@cooltura.co.uk W cooltura.co.uk

cooltura24uk

@cooltura24uk

cooltura

| Cooltura | Nº 718

718-MAKIETA 3 54-68.indd 60

18/12/2017 18:13:13

Nยบ 718

718-MAKIETA 3 54-68.indd 61

| Cooltura | 61

18/12/2017 18:13:14

| Cooltura | Nยบ 718

718-MAKIETA 3 54-68.indd 62

18/12/2017 18:13:17

Nยบ 718

718-MAKIETA 3 54-68.indd 63

| Cooltura | 63

18/12/2017 18:13:19

1 Bedrom flat z ogrodem do wynajecia na Greenford max dla 2 osob. f 220 na tydzien . Tel 07922243 712

Warsztat samochodowy Kompleksowa mechanika, elektronika, kluczyki naprawa liczników serwis dpf 07773709612

Architekt rejestrowany w Anglii wykonuje projekty: lofts, extensions. Usługi: Planning Applications and Building Control mob.: 07708696377 stasch@stasch.co.uk

H-Tech Serwis Komputerowy. Rozwiązywanie wszelkich problemów z Laptopami i PC. Odzyskiwanie Danych, Instalacje, Administracja, Zabezpieczanie Sieci. Dojazd do Klienta. Tel.: 07723012148, email: halskyt@yahoo.co.uk www. halskytech.co.uk

Architekt z uprawnieniami, wieloletnia praktyka w UK, extensions, loft conversions, listed buildings consent, kontakt: 07903034463; szymon. dylewski@gmail.com

PRZEDŁUŻANIE WŁOSÓW profesjonalne przedłużanie zagęszczanie włosów w londynie metoda nano ring, metoda keratynowa, metoda easy hair, z wykorzystaniem tylko prawdziwych słowiańskich włosów. Kontakt Elwira: 07928302116 www. przedluzaniewlosowlondyn. co.uk WroŻka z wieloletnim doświadczeniem za pomocą; Kart klasycznych, Tarota, Kart Francuskich i Run, Pomoże podjąć Ważne decyzje, miłosne lub zdrowotne. Oferuję seanse lub/oraz normalne sesje. Język polski, angielski, rosyjski. 07427659757 Serwis komputerowy Naprawa: laptop, tablet, konsola, telefon, Zmiana języka, wirusy, przegrzewanie się, wymiana ekranu/klawiatury, strony www, kamery CCTV, rok gwarancji. Laptop zastępczy dojazd do klienta tel. 07411123340 NajtaŃsze przeprowadzki i przewozy lokalne (Londyn), międzymiastowe (cale UK) oraz Polska - AngliaPolska także przewozy wszelkich przesyłek (paczek, mebli, gabarytów, itp) Cotygodniowe wyjazdy do Polski. Sprawdź opinie fb: MarioRemTrans 07722560744 mario. remtrans@gmail.com Zapraszamy 24/7

Fotograf Profesjonalne sesje fotograficzne: fotografia noworodkowa, dziecięca, rodzinna i okolicznościowa. Zapraszam na moja stronę www. fairyworldphotography. co.uk Super niskie ceny. Zapraszam 07736217120

Polska Telewizja Londyn NC+ Zestawy na umowę i kartę Montaż anten Zapraszamy do punktu 49 Oldfields Circus UB54RR Northolt Sklep Northolt: 02082033162 Instalacje: 07779631401 www.polskatelewizja.co.uk

KLUB PIŁKARSKI Poszukuje trenerów do współpracy z młodymi adeptami piłki nożnej. Jesteś dyspozycyjny? Zapraszamy do współpracy.Wiecej info pod numerem telefonu 07999641864 po godz 18

Anteny satelitarne. Montaż, fachowe ustawienie sygnału, akcesoria, Telewizja na kartę, nc+, polsat. 9 letnie doświadczenie Niskie ceny. Mariusz Domaradzki. 07523486296, mariuszcyfra@wp.pl

OPONY ZIMOWE! Wulkanizacja na Willesden. Opony Nowe w bardzo przystępnych cenach i opony Używane. Wymiana, przekładanie, naprawa opon i wyważanie kół na miejscu. NW10 2JJ, Londyn 02084514488 lub 07776823881

Satelitarna Telewizja Najszybsze i najlepsze rozwiązanie wszystkich twoich problemów. Ustawienia, montaż, polskie zestawy TNK Andrzej 07840650509 07423602647

| Cooltura | Nº 718

718-MAKIETA 3 54-68.indd 64

18/12/2017 18:13:20

NOWOŚĆ! Facelift bez skalpela. Profesjonalne serum do twarzy z witaminą C i czystym kwasem hialuronowym do nabycia na VitaNaturals. co.uk Firma budowlana Sara-Int Ltd zatrudni pracowników ogólnobudowlanych oraz stolarza budowlanego. Wymagane doświadczenie w uk. Zainteresowane osoby proszę o kontakt pod numerem 07972022515 (Darek). Poszukujemy stolarza z doświadczeniem do produkcji okien i drzwi na Wembley HA0 Kontakt 07932606160 Andrzej. Naprawa sprzętu komputerowego. PC, Laptopy, Mac, tablety. Tworzenie firmowych stron internetowych. Kompleksowa reklama w internecie. Gwarantujemy najniższe ceny (£30). Dojeżdżamy do klienta. Szybkie terminy wykonania usługi. Masz pytanie nie zwlekaj zadzwoń: 07885421494 www. ictlaboratory.com

Praca dla sprzedawcy branża budowlana (okna drzwi meble). Kontakt: 07958722342

Nowość!!! – Thermomix zawiera Cookkey z dostepem do 1000 przepisów. Polska obsługa Darmowa prezentacja Raty już od £33/ miesiąc Dwa lata gwarancji Tel 07765201948

Poznam Pana Inteligetna i zadbana pani, mająca 55 lat pozna pana w wieku 55-60 lat. Proszę dzwonić na nr tel. 07547106801

Poszukujemy Planned Preventative Maintenance Scotland South East of England, South West of England Technicians for Landfill Energy company to operate the assets and carry out general PPM servicing of the LFG and AD utilisation plants and associated equipment. Kontakt: 01727 860721, info@neweurope-eng. co.uk

Zam ieść ogło sze nie na coo ltur a24.co. uk

Jak zamieścić ogłoszenie? Ogłoszenie przez internet www.cooltura24.co.uk

PROMOCJA INTERNETOWA Zamieść ogłoszenie Premium online na www.cooltura24.co.uk. Twoje ogłoszenie pojawi się na portalu cooltura24.co.uk oraz zostanie wydrukowane w najbliższym wydaniu Cooltury*

1 tydzień ogłoszenia £10 + vat 2 tygodnie ogłoszenia £15 + vat 4 tygodnie ogłoszenia £25 + vat

* w tygodniku Cooltura zostanie wydrukowane maksymalnie

Ogłoszenie zamieszczone telefonicznie 020 8846 3614

£ 25

Ramka do 25 słów + vat za tydzień

do 25 słów danego ogłoszenia

Nº 718

718-MAKIETA 3 54-68.indd 65

| Cooltura | 65

18/12/2017 18:13:20

| Cooltura | Nยบ 718

718-MAKIETA 3 54-68.indd 66

18/12/2017 18:13:23

Nยบ 718

718-MAKIETA 3 54-68.indd 67

| Cooltura | 67

18/12/2017 18:13:25

718-MAKIETA 3 54-68.indd 68

18/12/2017 18:13:27