Cooltura Issue 727 by Cooltura

Posłowie dostają pogróżki związane z Brexitem | 10 PORADNIK PRZEDSIĘBIORCY Prosta i skuteczna metoda na stres w pracy | 28 COOL TIME Paweł Łoziński: Nie umiemy ze sobą gadać | 32 MIEJSCE NA WEEKEND Dziwoląg, który zachwyca | 42 OBLICZA EMIGRACJI Zofia Wyszomirska-Noga ratuje londyńskie zabytki | 44 EDUKACJA Polska Szkoła im. Maksymiliana Marii Kolbe w Luton – Dunstable | 46 ZDROWIE Eliminacja plastiku z diety | 48 WYDARZENIA

DIESEL

P O L I S H W E E K LY o _ (

N 8 727 ) 22 lutego 2018

– NIE

TĘDY

DROGA 727-MAKIETA 1 01-31 CC 2018.indd 1

19/02/2018 20:08:52

727-MAKIETA 1 01-31 CC 2018.indd 2

19/02/2018 20:08:56

727-MAKIETA 1 01-31 CC 2018.indd 3

19/02/2018 20:08:59

TEMAT NUMERU Radosław Zapałowski

Koniec diesla Auta z silnikami wysokoprężnymi były nadzieją motoryzacji, nauki i rządów na redukcję zanieczyszczeń powietrza. Dziś olej napędowy stał się samochodowym azbestem.

Na początku nowego millenium samochody z silnikiem Diesla były nadzieją. Na lepsze, zdrowsze powietrze w zakorkowanych miastach. Silniki wysokoprężne miały być odpowiedzią na ekologiczne wyzwania. Zwłaszcza, że za największy problem uważano wówczas CO2. A redukcja dwutlenku węgla w atmosferze to był i jest podstawowy cel unijnej poli-

tyki klimatycznej. I tak Unia Europejska zapoczątkowała wielką rewolucję dieslowską promując samochody z silnikami wysokoprężnymi. Miało być zdrowiej, lepiej i taniej. Świat wchodził w nową erę. Bardziej odpowiedzialną środowiskowo. Po traktacie z Kioto w 1997 roku, który nadał priorytet ograniczaniu gazów cieplarnianych rozpoczynała się eko przyjazna epoka. Nauka,

| Cooltura | Nº 727

727-MAKIETA 1 01-31 CC 2018.indd 4

19/02/2018 20:09:02

władza i przemysł przyjęły nowy, zielony konsensus, a olej napędowy uznały za paliwo marzeń. Ważnym argumentem było również to, że diesel o 20 proc. efektywniej od silnika benzynowego wykorzystuje energię zawartą w paliwie. Była więc szansa na ograniczenie importu ropy. Dlatego zezwolono, by olej napędowy był obciążony niższym niż benzyna podatkiem akcyzo-

wym. Miało to zachęcać do kupna diesli. Wielka Brytania zazwyczaj niechętna wobec wytycznych i pomysłów Brukseli tym razem stała się forpocztą przemian. W 2001 roku Gordon Brown kanclerz w laburzystowskim gabinecie Tony Blaira wprowadził zniżki (podatek drogowy, parkowanie) na auta o niskiej emisji CO2 dając mieszkańcom Królestwa bodziec do kupna samochodów na

olej napędowy. Brytyjczycy przesiedli się na diesle. Tak jak i połowa Europejczyków. I zaczęliśmy się truć. UDUSZENI SPALINAMI Spaliny współczesnych diesli stały się największym zagrożeniem dla zdrowia mieszkańców Europy. Szczególnie niebezpieczne okazały się tlenki azotu i dwutlenki azotu oraz cząstki stałe. >>

Nº 727

727-MAKIETA 1 01-31 CC 2018.indd 5

| Cooltura | 05

19/02/2018 20:09:04

Przyszłość motoryzacji jest hybrydowa i elektryczna. Co rodzi nowe komplikacje oraz trudności. Trzeba będzie wybudować infrastrukturę, zwiększyć moce przerobowe elektrowni, spopularyzować ciche, małe miejskie autka.

Najgroźniejsze są jednak te niewidoczne, najdrobniejsze frakcje, które trafiają bez przeszkód do płuc i krwi. Pierwsze dowody znaleziono jednak dopiero w 2012 roku. I to od tego czasu rządy zaczęły szukać rozwiązania problemu, który nieświadomie same stworzyły. A zrobiło się bardzo poważnie. Międzynarodowa Organizacja Zdrowia spaliny dieslowskie wpisała na listę rakotwórczych substancji, takich jak m.in. azbest, arsen czy tytoń. Europejska Agencja Środowiska stwierdziła, że dwutlenek azotu (NO2) pochodzący z oparów oleju napędowego spowodował około 71 tys. przedwczesnych zgonów na naszym kontynencie w ciągu jednego roku. Stwierdzono, że w Wielkiej Brytanii odnotowano 11 940 rocznych przedwczesnych zgonów ze względu na NO2. Niewiele mniej niż w najbardziej zabójczych pod tym względem Włoszech. Winę ponoszą producenci i konsumenci. Bo zabójcze składniki to efekt wyciskania coraz większej mocy z coraz mniejszych silników; walki, by maksymalna moc była oferowana w jak największym zakresie obrotów. Takie są wymagania użytkowników aut osobowych. A łączenie tego z próbą redukcji dwutlenku węgla tworzy morderczą mieszankę. Bo im mniej CO2, tym

więcej rakotwórczych cząstek stałych i tlenków azotu. W efekcie, jak zbadali eksperci Międzynarodowej Rady ds. Czystego Transportu, najnowsze osobowe diesle emitują proporcjonalnie do 10 razy więcej tlenków azotu w porównaniu z autami ciężarowymi i autobusami. Bo te nie mają tak wysilonych jednostek napędowych i pracują w niższych temperaturach. Tlenki azotu nie powstają w wyniku spalania paliwa. To skutek bardzo wysokiego ciśnienia i temperatury powyżej 1000 stopni w komorze spalania silnika. W tych warunkach dochodzi do łączenia się atomów tlenu i azotu zawartych we wtłaczanym do silnika powietrzu. Problem w tym, że przemysł motoryzacyjny przez lata fałszował dane o emisji spalin w produkowanych autach, co wyszło na jaw dopiero w roku 2015. Według badań Emissions Analytics 97 proc. współczesnych diesli siedmiokrotnie przekracza dopuszczalne normy. Afera Volkswagena może stać się punktem zwrotnym w historii napędu wysokoprężnego i początkiem końca diesla. WALKA MIAST Ustawodawcy coraz bardziej zaostrzają wymagania dotyczące czystości spalin, ale zmiany postępują powoli.

Wielka Brytania chce zakazać sprzedaży samochodów z silnikami wysokoprężnymi dopiero w 2040 roku. Wprowadzanie zakazów jest trudniejsze niż mogłoby się wydawać. Bo diesle, przynajmniej w Europie, są ważną częścią przemysłu motoryzacyjnego. Wciąż stanowią 50 proc. wszystkich nowych aut sprzedawanych na starym kontynencie mimo, że konsumenci powoli zmieniają swoje zwyczaje. W zeszłym roku sprzedaż samochodów z napędem wysokoprężnym na Wyspach spadła o 17 proc. Co wywołało mały popłoch i niezadowolenie brytyjskiego lobby motoryzacyjnego. Society of Motor Manufacturers and Traders (SMMT) oskarżyło brytyjski rząd o załamanie trendów i „demonizację” samochodów z wysokoprężnym napędem. Bo 10 Downing Street wprowadził opłatę środowiskową na zakup nowego diesla (Vehicle Excise Duty) i zapowiedział zabranie ulg. Ale jak twierdzą eksperci to niekoniecznie efekt polityki. Raczej mały dołek po pięciu latach nieprzerwanego boomu i niższych stóp procentowych, czyli wyczerpaniu możliwości taniego kredytu. Brytyjski rząd podobnie zresztą jak niemiecki prowadzi politykę trochę schizofreniczną. Czy też hybry-

| Cooltura | Nº 727

727-MAKIETA 1 01-31 CC 2018.indd 6

19/02/2018 20:09:07

dową. Z jednej strony zapewnia, że troszczy się o zdrowie publiczne i zapowiada rygorystyczne wymagania oraz zakazy, ale z drugiej stara się zapewnić bezpieczeństwo motoryzacyjnemu przemysłowi. Inicjatywę przejmują więc miasta, które starają się ograniczyć skalę problemów związanych ze spalinami na własną rękę. Stuttgart, Berlin, Paryż, Barcelona, Ateny, Oslo, Londyn – metropolie zakazują wjazdu do centrum trującym pojazdom jak tylko mogą. Oslo np. po tym jak zdecydowało się zamknąć śródmieście dla wszystkich pojazdów spalinowych, co zostało oprotestowane przez lokalny biznes, wprowadziło po prostu zakaz parkowania. Paryż wprowadził system kolorowych naklejek do klasyfikacji typów samochodów i poziomów emisji i żaden diesel wyprodukowany przed 2000 rokiem nie będzie miał prawa wjazdu do stolicy Francji. Grupa C40, skupiająca burmistrzów największych miast świata, uchwaliła w zeszłym apel do producentów, by do 2025 r. zrezygnowali z produkcji samochodów osobowych z silnikami wysokoprężnymi, a wielu włodarzy zapowiada, że bez względu na politykę własnych rządów oraz samochodowych koncernów i tak zakaże trucicielom wjazdów do swoich miast. Zmienia się też nastawienie opinii publicznej. Sondaż YouGov z zeszłego roku pokazał, że 52 proc. londyńczyków poparłoby zakaz wjazdu samochodów z silnikami wysokoprężnymi do centrum. Za zakazem diesli opowiada się również 54 proc. paryżan. Wiele wskazuje na to, że śmierć diesla nastąpi z przyczyn naturalnych. Ze względu na dieselgate, nowe regulacje, wzrastającą świadomość kierowców, mniejszy popyt, decyzje burmistrzów i prezydentów miast, ale również politykę przemysłu motoryzacyjnego dla którego produkcja aut z napędem wysokoprężnym staje się coraz bardziej problematyczna oraz kosztowna. Volvo zapowiedziało, że nie będzie już pracować nad nowymi dieslami, a produkcję aut z tymi silnikami chciałby zakończyć w 2023 r. Podobnie ma zamiar postąpić Renault. Przyszłość motoryzacji jest hybrydowa i elektryczna. Co rodzi nowe komplikacje oraz trudności. Trzeba będzie wybudować infrastrukturę, zwiększyć moce przerobowe elektrowni, spopularyzować ciche, małe miejskie autka. Na pewno końca dobiega era zapoczątkowana przez rewolucję przemysłową – głośna i brudna. Samochody jakie znamy – symbole technologicznego postępu, kapitalizmu, dobrobytu, wolności i specyficznej formy męskości trafią na złom. —

Nº 727

727-MAKIETA 1 01-31 CC 2018.indd 7

| Cooltura | 07

19/02/2018 20:09:08

TEMAT NUMERU

Silniki dieslowskie zawsze truły i truć nie przestaną Z ADRIANEM FURGALSKIM, wiceprezesem zarządu w Zespole Doradców Gospodarczych TOR Sp. z o.o. oraz przewodniczącym zarządu – Forum Kolejowe Railway Business Forum, rozmawiał Dariusz A. Zeller.

Jak to jest z silnikami spalinowymi, w tym diesla. Z czego wynika fakt, że spada ich sprzedaż? Pojazdy takie stają się coraz droższe wobec nakładania na producentów kolejnych technologicznych obostrzeń związanych z ochroną środowiska. Z drugiej strony, coraz więcej krajów stosuje bezpośrednie dopłaty do zakupu samochodów innych niż spalinowe, a także ułatwienia typu bezpłatne parkowanie czy wjazdy do miejskich stref płatnych. Mamy także deklaracje bądź już podjęte decyzje o całkowitym wjeździe takich samochodów do miast bądź w ogóle zakazie ich rejestracji. Przykładowo zakaz rejestracji samochodów spalinowych nastąpi w 2025 r. w Holandii, w 2030 w Niemczech, w 2040 we Francji, Wielkiej Brytanii czy Norwegii. Władze Paryża, Madrytu, Londynu, Oslo, Amsterdamu, Brukseli, Kopenhagi, Monachium, Stuttgartu, Helsinek, Berlina, Aten i Meksyku zapowiedziały, że do 2025 roku wprowadzone zostaną zakazy wjazdu do centrów miast dla pojazdów z silnikami Diesla. Posiadanie takiego pojazdu sta-

wać się będzie zatem coraz droższe i przynosić będzie komplikacje w jego codziennym użytkowaniu. Jaki tak naprawdę wpływ mają te silniki na środowisko? Wszak w wielu miastach, w tym w Londynie, władze starają się ograniczyć ich udział, nakładając np. podatek środowiskowy… Silniki dieslowskie zawsze truły i truć nie przestaną, dlaczego czeka je coraz szybszy koniec. Kiedyś błędnie przyjęto, że kluczowym w niszczeniu naszej atmosfery jest poziom dwutlenku węgla, co dawało dieslom pewne szanse. Wraz z kolejnymi badaniami okazało się, że dużo gorsze są rakotwórcze cząstki stałe oraz dwutlenek azotu. WHO wpisała spaliny z silników Diesla na listę substancji rakotwórczych. Nastawiając się na ich wyeliminowanie prowadzimy równocześnie politykę wyeliminowania silników z zapłonem samoczynnym. Pojazdy bez filtra cząstek stałych zatruwają powietrze 10 razy bardziej niż inne auta. Choć to nielegalne, w Polsce wielu kierowców pozbywa się filtrów po to, by ich auta mniej paliły. Zatem czy słusznym jest - np. w kontekście walki o czyste

środowisko - nakładanie dodatkowego podatku na użytkowników diesli, by zniechęcić ich do tego rodzaju silników? Dla obecnych właścicieli na pewno nie jest to przyjemne, bo wcześniej oficjalne badania nie potwierdzały aż takiej szkodliwości diesli, nie zniechęcały do zakupu tego typu samochodów i dopiero od niedawna mamy całkowitą zmianę polityki w tym zakresie. Wprowadzane obostrzenia bardziej mają zniechęcić nowych właścicieli do takich zakupów, co widać po statystykach, bo w 2017 r. udział aut z silnikami diesla w Europie spadł po raz pierwszy poniżej 50 proc., a w 2030 r. mają one stanowić jedynie 9 proc. sprzedaży. Niestety, troska o zdrowie i życie ludzi, o ochronę środowiska staje się rzeczą nadrzędną, dlatego takie obostrzenia należy uznać za zrozumiałe. Ponadto ciężko postawić tezę, że transport publiczny w takich miastach jak Londyn czy Berlin niedomaga. Jest zatem alternatywa dla poruszania się po mieście. Tak, ale z drugiej strony można zaobserwować wśród sprzedawców aut z silnikiem diesla trend do oferowania zniżek. Czy można uznać to za dowód regularnego już spadku sprzedaży na rynku aut z silnikami wysokoprężnymi? Statystyki to potwierdzają. Nowoczesne silniki diesla są niemal tak samo bezpieczne dla środowiska jak współczesne napędy benzynowe, emitując na dodatek mniej CO2 – prawda czy fałsz? Jak mówiłem CO2 nie ma takiego znaczenia jak inne związki, a tutaj nie ma zrównania się silników. Czy już teraz warto, kosztem np. diesli, nabywać auta elektryczne lub ew. hybrydowe? Z pewnością ciekawsze są samochody hybrydowe, bo w przypadku samochodów elektrycznych właściwie wszędzie jest jeszcze problem

| Cooltura | Nº 727

727-MAKIETA 1 01-31 CC 2018.indd 8

19/02/2018 20:09:10

słabo rozwiniętej infrastruktury, niskiego czasu podczas którego po ładowaniu możemy korzystać z samochodu elektrycznego no i ceny pojazdu, dwukrotnie wyższej od samochodów spalinowych. Te mankamenty będą eliminowane rzecz jasna z biegiem czasu, ale dzisiaj – jeżeli na dodatek mamy dopłaty do zakupu czystszych samochodów – najbardziej opłaca się nabyć taki pojazd w mieście, często jako drugi, bo to w miastach powstaje najszybciej infrastruktura ładowania a przejeżdżane średnie dobowe dystanse eliminują ryzyko braku prądu w pojeździe. Widać, że tam gdzie stosuje się bezpośrednie bodźce ekonomiczne, zakupy takich pojazdów są najczęstsze. Ponad połowę rynku sprzedaży takich samochodów stanowią rynki Niemiec, Francji i Wielkiej Brytanii. Co do aut elektrycznych – jak właśnie wygląda w Polsce sprawa ze stacjami ich ładowania? W Polsce mamy zarejestrowanych niecały tysiąc samochodów elektrycznych, więc niedostatek infrastruktury da się na chwilę obecną jakoś przeżyć. W Polsce jest ok. 340 punktów ładowania. W UE 110 tys. z czego 12 tys. szybkiego ładowania. Do 2020 r. ma powstać 300 szybkich punktów ładowania pojazdów na prąd oraz 6,5 tys. publicznie dostępnych punktów normalnej mocy – koszt 500 mln zł. Obowiązek budowy takich stanowisk mają deweloperzy i inwestorzy w przypadku urzędów użyteczności publicznej. Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad opracuje program budowy stacji ładowania wzdłuż głównych ciągów drogowych. Odległości między ładowarkami mają wynieść maksimum 80 km. A czy np. klimat w jakim żyjemy może lub powinien mieć wpływ na decyzję o kupnie aut elektrycznych? Nie ma większego znaczenia, jeśli będziemy pamiętać o tym, że zimą zasięg samochodów elektrycznych spada bardziej niż samochodów spalinowych, ale jednostkowy koszt jazdy rośnie bardziej w samochodach spalinowych, ze względu na koszty paliwa. Średni spadek zasięgu samochodów elektrycznych między temperaturami 23°C a -18°C wynosi 29 proc. a między 23°C a 0°C ubytek to około 20 proc. Samochody spalinowe również w niskich temperaturach konsumują więcej energii, ale ubytek jest jednak o połowę niższy niż w przypadku aut elektrycznych. —

Nº 727

727-MAKIETA 1 01-31 CC 2018.indd 9

| Cooltura | 09

19/02/2018 20:09:11

Fot. Carl Court/Getty Images

Posłowie dostają pogróżki związane z Brexitem

Policjanci rozpoczęli śledztwo

WYDARZENIA

w związku z pogróżkami

śmierci, które dostało czterech parlamentarzystów z Izby Gmin.

Przygotowała Joanna Karwecka

Wszystkie listy zostały podpisane

Wielka Brytania ujawnia nowe narzędzie do blokowania propagandy ekstremistycznej w internecie

„Prawdziwe 48 procent” co nawiązuje do liczby osób głosujących za pozostaniem w Unii Europejskiej. Anonimowy list otrzymała między innymi przewodnicząca Izby Gmin Andrea Leadsom, która poparła kampanię „Leave”. Powiedziała wczoraj, że wiadomość, którą dostała jest podła, a jej nadawcę nazwała tchórzem. Do tej pory nikt nie został w tej

Zamówiona przez rząd brytyjski technologia potrafi skutecznie rozpoznać i zablokować treści propagujące dżihad. Urządzenie zostało wytrenowane na tysiącach godzin propagandy, dzięki czemu potrafi już automatycznie rozpoznać zwalczane treści. Oprogramowanie jest w stanie wykryć 94 proc. internetowej aktywności Państwa Islamskiego, z prawie 100 procentową dokładnością. W sprawach wątpliwych decyzję będzie podejmował człowiek. Narzędzie ma pomóc szczególnie niewielkim firmom, których nie stać

sprawie aresztowany.

na zwalczanie treści nawołujących do dżihadu. Tylko w ostatnim półroczu 2017 roku propaganda pojawiła się na 150 nowych serwisach internetowych. Najtrudniejsze w zapobieganiu takim wydarzeniom, jest przewidywanie w którym miejscu internetu ekstremiści uderzą. Minister spraw wewnętrznych Amber Rudd nie wyklucza, że używanie oprogramowania będzie obowiązkowe. Rząd przekazał na ten projekt 600 tys. funtów. Odpowiedzialna za jego wykonanie była londyńska firma zajmująca się sztuczną inteligencją. —

Fot. Christopher Furlong/Getty Images

| Cooltura | Nº 727

727-MAKIETA 1 01-31 CC 2018.indd 10

19/02/2018 20:09:13

Kto przejmie władzę nad Commonwealth?

Fot. Pool/Getty Images

15 milionów na walkę z nieletnimi przestępcami

Burmistrz Londynu obiecał 15 mln

dla młodzieży zostało zamkniętych. Od

funtów rocznie dla młodych ludzi

2011 roku miejsca aktywizacji straciło

w ciężkiej sytuacji.

prawie 13 tys. młodych ludzi.

Pieniądze mają być wykorzystane

Burmistrz ma nadzieję, że dzięki

na łatwiejszy dostęp do edukacji, sportu i

możliwości brania udziału w życiu

kultury. Program potrwa 3 lata.

społecznym i kulturalnym miasta,

Sadiq Khan skrytykował rządowe cięcia przez które 30 londyńskich centr

młodzież nie będzie schodzić na drogę przestępstwa.

Fot. Tim P. Whitby/Getty Images

Specjalny zespół przedstawicieli Commonwealth spotkał się w Londynie, gdzie przyglądał się funkcjonowaniu grupy oraz tego jak zarządzają nią sekretarze i gubernatorzy. Rozmawiał też na temat przekazania władzy po śmierci królowej. Tytuł głowy Wspólnoty Narodów nie jest dziedziczny, więc nie wiadomo czy otrzyma go książę Karol. Nie ma też żadnego formalnego sposobu przekazania władzy. Wspólnota musi się zastanowić czy zdecyduje się na jednorazowy wybór księcia Karola, lub innego kandydata na głowę organizacji, czy będzie chciała wprowadzić prawo o dziedziczności tytułu. Królowa Elżbieta II jest głową państwa w 15 z 53 państw członkowskich. Te tytuły zostaną automatycznie przekazane jej synowi. —

Nº 727

727-MAKIETA 1 01-31 CC 2018.indd 11

| Cooltura | 11

19/02/2018 20:09:16

Fot. Oli Scarff/Getty Images

WYDARZENIA

Zagraniczni inwestorzy kupują coraz więcej ekskluzywnych nieruchomości w Londynie

Więcej niż połowa nieruchomości w najbardziej ekskluzywnych dzielnicach Londynu została kupiona przez zagranicznych inwestorów, pokazują dane z ostatniej połowy 2017 roku. Tak dużo zagranicznych właścicieli w takich dzielnicach jak Belgravia czy Kensington nie było od 5 lat, wielu z nich pochodzi z Bliskiego Wschodu. Financial Times zaznacza, że ceny w tych dzielnicach są najniższe od dekady. Ceny za metr kwadratowy spadły tu od 5 do 11 procent od 2014 roku. W całym Londynie zagraniczni inwestorzy są właścicielami około 30 procent nieruchomości. Sadiq Khan zapowiedział, że Londyńczycy dostaną pierwszeństwo w zakupie nowo wybudowanych nieruchomości. Osoby, które pracują lub mieszkają w Londynie będą mogły składać oferty kupna nieruchomości o miesiąc wcześniej, niż reszta mieszkańców Wielkie Brytanii. Zagraniczni kupcy będą mogli przystąpić do zakupu dopiero po 3 miesiącach. Obostrzenia dotyczą domów o wartości do 350 tys. funtów. —

Inflacja wciąż na poziomie 3 procent pomimo spadku cen żywności

Stopy procentowe wynoszą obecnie 0,5 proc. Jeżeli bank centralny podniesie je zgodnie z oczekiwaniami rynku mogą one wzrosnąć do 1 proc. do końca tego roku. Urzą statystyczny ONS podkreśla,

Na poziomie 3 proc., czyli na

że ceny paliwa wzrosły mniej niż rok

poziomie z grudnia, utrzymuje

temu. Natomiast ceny takich atrakcji jak

się inflacja w Wielkiej Brytanii wbrew

przewidywaniu wielu ekonomistów. W zeszłym tygodniu Bank

wejście do ZOO spadają dużo wolniej. Inflacja utrzymuje się na wysokim poziomie od czasu głosowania o

of England stwierdził, że stopy

opuszczeniu Unii Europejskiej.

procentowe mogą wzrosnąć szybciej

Doprowadziło ono do spadku wartości

niż przewidywano, w związku z próbą

funta i wzrostu cen importowanych

obniżenia inflacji do około 2 proc.

produktów.

Fot. Cate Gillon/Getty Images

| Cooltura | Nº 727

727-MAKIETA 1 01-31 CC 2018.indd 12

19/02/2018 20:09:18

Nยบ 727

727-MAKIETA 1 01-31 CC 2018.indd 13

| Cooltura | 13

19/02/2018 20:09:20

Fot. Dan Kitwood/Getty Images

Partia Praca przygotowała manifest o prawach zwierząt

Prawo do trzymania zwierząt w wynajmowanych mieszkaniach,

zabronienie sprzedaży jaj z chowu

klatkowego, zdelegalizowania francuskiego pasztetu z wątroby. Te propozycje znalazły się w 50-punktowym manifeście o prawach zwierząt przygotowanym przez Partię Pracy.

WYDARZENIA

Laburzyści chcą tym samym zwrócić uwagę na bezczynność

Boris Johnson ostrzegł, że zatrzymanie Brexitu byłoby katastrofalnym błędem

obecnego ministra środowiska, który swoimi obietnicami polepszenia życia zwierząt, zdobył głosy i zaufanie wielu młodych ludzi. Sue Hayman z Partii Pracy podkreśla, że nowe prawo jest niezbędne. Brexit spowoduje wyjście z systemu prawnego Unii Europejskiej, dlatego Wielka Brytania musi

Boris Johnson wystąpił z pierwszym przemówieniem na temat drogi Wielkiej Brytanii do Brexitu. Powiedział w nim, że Brexit powinien być witany z nadzieją, a nie strachem. Przestrzegł też przeciwników wyjścia z Unii Europejskiej przed próbami zatrzymania tego procesu. Nazwał je niedemokratycznymi. Minister Spraw Zagranicznych uważa, że opuszczenie wspólnoty europejskiej jest szansą dla Wielkiej Brytanii na przejęcie roli lidera w polityce międzynarodowej.

Zderzenie samolotów na Heathrow

Dzięki przejęciu kontroli nad wewnętrznym prawem rząd będzie mógł w końcu prowadzić innowacyjną, niezależną politykę. Według niego, dopiero wtedy będzie możliwe zawieranie prawdziwych umów o wolnym handlu. Aby Brexit stał się sukcesem, należy jednak dotrzeć do tych osób, które wciąż mają obawy – zachęcał Johnson. Przemówienie to rozpoczęło serię sześciu wystąpień najważniejszych osób, które są zaangażowane w negocjacje z Unią Europejską. —

Fot. Dan Kitwood/Getty Images

wprowadzić swoje regulacje, które zapewnią ochronę zwierząt.

Fot. Matt Cardy/Getty Images

zała kondolencje rodzinie. Powiedziała, też że władze lotniska na bieżąco zajmują

się zaistniałą sytuacją, współpracują ze

po tym jak dwa samoloty zderzyły się na

większych utrudnień.Pasażerowie zostali

płycie lotniska.

poinformowani, że mogą spodziewać się

Pasażerowie zostali ewakuowani

służbami ratunkowymi oraz starają się,

z samolotu na lotnisku Heathrow

aby ruch na Heathrow odbywał się bez

Dwóch mężczyzn, prawdopodobnie pracowników lotniska, zostało rannych.

nawet godzinnych opóźnień. Nie wiadomo co było przyczyną

Przewieziono ich do szpitala, tam jeden

zderzenia. Nikt nie został w tej sprawie

z nich zmarł. Rzeczniczka lotniska przeka-

aresztowany.

| Cooltura | Nº 727

727-MAKIETA 1 01-31 CC 2018.indd 14

19/02/2018 20:09:22

USA nie chce brać udziału w sądzeniu brytyjskich jihadystów

Stany Zjednoczone zapowiedziały, że to Wielka Brytania musi wziąć odpowiedzialność za proces dwóch londyńczyków podejrzewanych o przynależność do Państwa Islamskiego. Dwóch ostatnich członków grupy Beatles jest obecnie przetrzymywana przez siły kurdyjskie w północnej Syrii. Są oni podejrzewani o torturowanie i zamordowanie ponad 27 zakładników. Gavin Williamson, brytyjski sekretarz obrony zapowiedział, że mężczyźni ci nigdy nie powinni powrócić do Wielkiej Brytanii. Obu podejrzanych pozbawiono brytyjskiego obywatelstwa. —

Tomas Cook wznawia wycieczki do Tunezji

Fot. Jeff J Mitchell/Getty Images

Pierwsi turyści do Tunezji odjadą już w tym tygodniu. Będzie to pierwszy wyjazd zorgani-

zowany przez biuro podróży Thomas Cook do tego kraju od trzech lat. W 2015 roku 38 osób, w tym 30

Brytyjczyków zostało zastrzelonych na plaży w Tunezji przez bojownika ISIS. Kilka miesięcy wcześniej 22 osoby zginęły w ataku w muzeum w Tunisie. Ministerstwo Spraw Zagranicznych odradzało podróże do Tunezji w związku z wysokim zagrożeniem terrorystycznym. Teraz Brytyjskie Centrum Analizy Terrorystycznej zarekomendowało zniesienie restrykcji dla podróżujących w tamte strony.

Nº 727

727-MAKIETA 1 01-31 CC 2018.indd 15

| Cooltura | 15

19/02/2018 20:09:25

WYDARZENIA

Fot. Oli Scarff/Getty Images

Angielskie prawo napędza spiralę bezdomności

Najbardziej potrzebujący nie mają dostępu do mieszkań socjalnych. Utrudnienia rozpoczęły się wraz z wprowadzeniem Localism Act w 2011 roku. Od tego czasu z listy oczekujących na przyznanie lokali socjalnych zniknęło 700 tysięcy rodzin. Localism Act dał lokalnym radom prawo do nakładania nowych obostrzeń na osoby czekające na mieszkanie. Wprowadziły one między innymi konieczność mieszkania w danej dzielnicy przez minimum 5 lat. Jednak według pracowników socjalnych, to właśnie brak stałego miejsca zamieszkania skłania ludzi do częstego przemieszczania się. Tak zaczyna działać spirala bezdomności. Crisis – organizacja charytatywna zajmująca się rynkiem mieszkaniowym stwierdziła, że prawo z 2011 roku jest odpowiedzialne za jedną piątą bezdomnych osób, które nie mogą znaleźć stałego lokum. W ciągu ostatniej dekady liczba budowanych lokali socjalnych w Anglii spadła z 39 tys. do 5 tys. —

Bezdomny mężczyzna znaleziony martwy przed siedzibą Parlamentu

do siedziby Parlamentu. Policja mówi, że był on często widziany w tym miejscu. Jego śmierć była niespodziewana, ale nie wzbudza żadnych podejrzeń. Posłowie wezwali rząd do wprowadzenia ostrzejszej polityki przeciwdziałającej bezdomności. Jeremy Corbyn

Martwy mężczyzna został znale-

napisał, że ci mający władzę nie mogą

ziony w przejściu podziemnym

już dłużej odwracać wzroku od takich

stacji metra, prowadzącym do wejścia

sytuacji.

Fot. Chris J Ratcliffe/Getty Images

| Cooltura | Nº 727

727-MAKIETA 1 01-31 CC 2018.indd 16

19/02/2018 20:09:27

Nยบ 727

727-MAKIETA 1 01-31 CC 2018.indd 17

| Cooltura | 17

19/02/2018 20:09:29

WYDARZENIA

Fot. Dan Kitwood/Getty Images

Skandal seksualny w organizacji charytatywnej Oxfam

Dziennikarze The Times dotarli do wewnętrznego raportu organizacji charytatywnej Oxfam, z którego wynika, że jej pracownicy korzystali z usług prostytutek, także nieletnich. Działo się to podczas misji charytatywnej po trzęsieniu ziemi na Haiti w 2011. Kierownictwo Oxfam utajniło przypadki molestowania seksualnego, zastraszania i znęcania się wśród swoich pracowników. Siedmiu mężczyzn, którzy mieli się tego dopuścić zostało zwolnionych lub zrezygnowało z pracy. Oskarżenia dotyczą między innymi dyrektora regionalnego Oxfam na Haiti, który przyjmował prostytutki

w willi wynajętej dla niego przez tę organizację. Roland van Hauwermeiren w swoim liście do mediów zaprzeczył wszystkim oskarżeniom na swój temat. Przyznał, że wiedział, że inni pracownicy korzystają z usług prostytutek. Inny oskarżony, Gurpreet Singh został zwolniony z Oxfam po tym jak jego przełożeni dowiedzieli się, że korzystał z usług prostytutek podczas misji charytatywnej na Haiti w 2011 roku. Dwa miesiące później ta sama organizacja zatrudniła go do akcji w Etiopii. Zastępca dyrektora generalnego Oxfam, Pennny Lawrence powiedziała, że czuje się odpowiedzialna za to co się stało i zrezygnowała ze stanowiska .

Przedstawiciele Oxfam zobowiązali się do wypracowania sposobu przeciwdziałania takim sytuacjom. Od tego zależeć ma przyszłość rządowego finansowania ich misji. Organizacji przygląda się także Unia Europejska, która na pomoc dla Haiti przekazała Oxfam 1,7 mln euro. Wyjaśnień żądają też współpracujące z fundacją firmy– między innymi producent napojów Innocent, który co roku przelewa na konto Oxfam 100 tys. funtów. Oxfam w poprzednim roku finansowym otrzymał 32 mln funtów rządowej dotacji. Z poparcia dla organizacji wycofali się się jej ambasadorzy – arcybiskup Desmond Tutut oraz aktorka Minnie Driver. —

| Cooltura | Nº 727

727-MAKIETA 1 01-31 CC 2018.indd 18

19/02/2018 20:09:32

Nยบ 727

727-MAKIETA 1 01-31 CC 2018.indd 19

| Cooltura | 19

19/02/2018 20:09:34

Osoby ze średnimi zarobkami nie mają możliwości kupienia domu

Instytut Badań Finansowych ujawnił, że coraz mniej jest

młodych właścicieli domów. Spadek dotyczy głównie grupy w wieku od 25 do 34 lat, ze średnim dochodem wynoszącym od 22 tys. do 30 tys. funtów. W latach 1995-1996, 65 proc. osób w tym wieku posiadało dom. W latach 2015-2016 tylko 27 proc. tej grupy

WYDARZENIA

stanowili właściciele nieruchomości Fot. NYC & Co. via Getty Images

Gotowe posiłki, płatki śniadaniowe i napoje gazowane powodują raka alarmują naukowcy

Ekonomiści z IFS zauważają, że główną przyczyną tych zmian jest szybki wzrost cen nieruchomości. W ciągu ostatnich dwóch dekad drożały one 7 razy szybciej niż zarobki młodych ludzi. Średni depozyt, który należy wpłacić przy pierwszym zakupie domu w Wielkiej Brytanii wynosi 25,8 tys. funtów. W Londynie ta kwota jest 3 razy większa i wynosi 98 tys. funtów.

The British Medical Journal opublikował badania, które ujawniają zależność pomiędzy wysoko przetworzonymi posiłkami, a chorobami nowotworowymi. Wskazały one, że 10- procentowy wzrost spożywania wysoko przetworzonego jedzenia powoduje 12-procentowy wzrost ryzyka zachorowania na raka. Poziom rakotwórczości świeżych lub minimalnie przetworzonych produktów, takich

jak owoce, warzywa, makaron i ryż okazał się minimalny. Badania francuskich naukowców są pierwszymi, które przyjrzały się zależności między wysoko przetworzonymi posiłkami, a chorobami nowotworowymi. Wzięło w nich udział ponad 100 tys. zdrowych Francuzów. Naukowcy wezwali także do wprowadzenia wyższego podatku na wysoko przetworzone produkty. —

Fot. Matt Cardy/Getty Images

| Cooltura | Nº 727

727-MAKIETA 1 01-31 CC 2018.indd 20

19/02/2018 20:09:36

Do urny już od 16 roku życia

Prawo do głosowania od 16 roku życia może być wprowadzone jeszcze przed następnymi wyborami, uważa Sir Peter Bottomley z partii Konserwatywnej. Twierdzi on, że za obniżeniem wieku wyborczego jest duża część jego ugrupowania, wniosek prawdopodobnie poprze też Partia Pracy. Głosy o zmianie wieku uprawnionych do głosowania pojawiły się w związku z wynikiem referendum w sprawie Brexitu. Jak mówi była minister edukacji – osiemnastolatkowie, którzy wtedy nie mogli głosować, są wściekli, że decyzję podjęli za nich 70- latkowie. Przeciwko temu pomysłowi jest rząd Theresy May. Jej zastępca powiedział, że nastolatkom brakuje dojrzałości, aby móc decydować o sprawach politycznych. —

Potrzebni palący ochotnicy do badań

Naukowcy z St. George University w Londynie poszukują wolontariuszy do

nowych badań na temat rzucania palenia. Mogą w nim wziąć udział pełnoletnie

osoby, które palą 10 lub więcej papierosów dziennie i chcą ograniczyć, ale nie rzucić palenie. Połowa z 225 badanych dostanie porady jak zmniejszyć liczbę wypalanych papierosów i gdzie znaleźć wsparcie. Druga połowa weźmie udział w ośmiu sesjach ze specjalistą, który pomoże im ograniczyć palenie i zwiększyć aktywność fizyczną. Za udział w badaniu wolontariusze dostaną 60 funtów. Fot. Matt Cardy/Getty Images

Nº 727

727-MAKIETA 1 01-31 CC 2018.indd 21

| Cooltura | 21

19/02/2018 20:09:38

TEKST SPONSOROWANY

Czy można unieważnić testament po śmierci testamentodawcy?

Choć angielski system prawa szczyci się pełną swobodą testamentową (każdy może „przepisać” jakąkolwiek część swojego majątku komu tylko chce), po śmierci testamentodawcy, testament można unieważnić. Testametu nie można unieważnić bezpodstawnie, tylko dlatego, że nam się nie podoba, czy też wydaje się niesprawiedliwy. Istnieje jednak możliwość unieważnienia testamentu, gdy mamy podstawy sądzić, że nie stanowi on prawdziwego odzwierciedlenia woli testamentodawcy. Co oznacza to w praktyce? Jakie dowody należy posiadać, aby unieważnić testament? Testament można unieważnić, jeśli dowiedziemy, że osoba zmarła nie miała zdolności do czynności testamentowej, lub działała pod wpływem bezprawnego nacisku. Jednakże przypuszczenia braku zdolności czy też jedynie oskarżenia o bezprawny nacisk nie wystarczą. Potrzeba dowodów. Aby dowieść, że testament sporządzono pod wpływem bezprawnego nacisku, musimy wykazać, że doszło do przymusu, manipulacji, oszustwa lub zastraszenia. Innymi słowy musimy udowodnić, że np. ktoś wywarł na zmarłym presję przymuszając go tym samym do sporządzenie takiego a nie innego testamentu. Bezprawny nacisk to jednak poważne oskarżenie. Nie jest zakazane apelowanie do sumienia testamentodawcy. I tak wnuk może apelować do sumienia babci wypominając jej wszystkie lata, kiedy to, jako dobry wnuk, był przy niej. Może też przywoływać wizje ubóstwa, w jakim będzie żył, jeśli babcia nie zostawi mu swojego domu. Wyrzuty czynione w ten sposób na pewno wpływają na uczucia i

emocje babci. Postępowanie wnuka można ocenić jako żałosne, czy nawet „chwyt poniżej pasa.” Niestety, nie jest to postępowania bezprawne. Bezprawnym naciskiem jest presja psychiczna lub fizyczna, która zmusza testamentodawcę do zrobienia czegoś, czego w innym przypadku by nie zrobił. Babcia przepisuje dom wnukowi, bo wydaje jej się, że musi. Inaczej spotka ją coś nieprzyjemnego.

Podważenie testamentu na podstawie braku zdolności do czynności testamentowej wymaga wykazania, że testamentodawca, w momencie, kiedy sporządzał testament nie miał zdolności psychicznej; cierpiał na schorzenie, które zaburzyło jego poczucie „robienia tego, co należy”. Schorzeniem może być długotrwała, degeneracyjna

choroba lub stan odurzenia przez leki lub alkohol. W sprawach tego typu niezbędnym będzie uzyskanie opinii eksperta z zakresu geriatrii, psychiatrii lub innej gałęzi medycyny specjalistycznej, który na podstawie dokumentacji medycznej zmarłego będzie w stanie ocenić możliwy stan umysłu testamentodawcy w momencie, kiedy sporządzał testament. Aby podważyć testament, luźno rzucane oskarżenia przeciwko chciwemu wnukowi lub nawet nawoływania do tego, co jest sprawiedliwe nie będą skuteczne. Kluczem są mocne dowody na to, co zarzucamy. Jeśli testament wydziedzicza lub krzywdzi jedno z dzieci, można rozważyć pozew o większą część spadku (czytaj nasz artykuł za tydzień). Jeśli padły obietnice, których testament nie dotrzymuje, można rozważyć pozew oparty na zasadzie “estoppel” (tj. nie zaprzeczania). Jeśli jednak chcemy podważyć testament, konieczne będą dowody braku zdolności do czynności testamentowej lub bezprawnego nacisku. Jeśli potrzebujesz porady na temat tego jak zebrać dowody lub jak wnieść pozew o większą cześć spadku, skontaktuj się ze mną. —

Jeśli masz zapytania, proszę, skontaktuj się Monika Byrska jest prawnikiem pracującym w kancelarii Anthony Gold, biegle operującym zarówno w języku angielskim jak i polskim. Z panią Moniką można skontaktować się pod numerem telefonu 0207 940 4000 lub e-mailowo: monika.byrska@anthonygold.co.uk

| Cooltura | Nº 727

727-MAKIETA 1 01-31 CC 2018.indd 22

19/02/2018 20:09:41

Nยบ 727

727-MAKIETA 1 01-31 CC 2018.indd 23

| Cooltura | 23

19/02/2018 20:09:44

WYDARZENIA

Fot. Jack Taylor/Getty Images

Unia Europejska usuwa klauzule karną z umowy o okresie przejściowym

Dyplomaci unijni usunęli tak zwaną „klauzulę karną” z projektu umowy na temat okresu przejściowego po Brexicie, donosi BBC. Klauzula sugerowała, że Wielka Brytania straci dostęp do elementów jednolitego rynku, jeżeli złamie przepisy w czasie okresu przejściowego.

Tak wynikało z notatki opublikowanej w zeszłym tygodniu przez Komisję Europejską. Urzędnicy obiecali jednak, że zastąpią „klauzulę karną” innym sformułowaniem, które zmieni procedury w wypadku naruszenia standardów unijnych. Rozpoczęcie rozmów na

temat okresu przejściowego zaplanowane jest na marzec. Według Theresy May da on czas na wynegocjowanie przyszłych relacji między Unią, a Wielką Brytanią oraz ułatwi przystosowanie się biznesów do nowych warunków. Okres przejściowy ma trwać do końca 2020 roku. —

Niesprawne urządzenia domowe przyczyną 60 pożarów tygodniowo

Niesprawne urządzenia domowe, przede wszystkim zmywarki i suszarki do prania, powodują 60 pożarów tygodniowo, donosi konsumencka grupa ‘Which?’. Według niej liczba wypadków z domowymi urządzeniami nie zmieniła się od 5 ostatnich lat. Grupa ‘Which?’ wzywa rząd do zajęcia się problemem w ciągu najbliższych 3 miesięcy i proponuje utworzenie stanowiska Oficera ds. Bezpieczeń-

Fot. Dan Kitwood/Getty Images

stwa Produktów. Podkreśla, że Wielka Brytania musi zreformować przepisy o bezpieczeństwie produktów. Problem niesprawnych urządzeń domowych został nagłośniony po serii niebezpiecznych pożarów z ich udziałem. Największy z nich – pożar wieżowca Grenfell Tower został spowodowany przez uszkodzoną zamrażarkę. Producenci sprzętów kwestionują jednak dane, które zostały użyte do sporządzenia raportu. —

| Cooltura | Nº 727

727-MAKIETA 1 01-31 CC 2018.indd 24

19/02/2018 20:14:10

Nยบ 727

727-MAKIETA 1 01-31 CC 2018.indd 25

| Cooltura | 25

19/02/2018 20:09:49

Night Tube and London Overground map Operates on Friday and Saturday nights

Night services operate on Friday and Saturday nights Central line Jubilee line Northern line Piccadilly line Victoria line London Overground

Loughton

Edgware Stanmore

Cockfosters

High Barnet

Buckhurst Hill

Oakwood

Totteridge & Whetstone

Southgate

Woodside Park

Arnos Grove

West Finchley

Bounds Green

Finchley Central

Burnt Oak

Canons Park Queensbury

Hendon Central

Kingsbury

Brent Cross

Wembley Park

Turnpike Lane

Archway

Manor House

Tottenham Hale Seven Sisters

Tufnell Park

Dollis Hill

Arsenal

Hampstead

Willesden Green

Belsize Park

Kilburn

West Hampstead Finchley Road Swiss Cottage

Holloway Road

Kentish Town

King’s Cross St Pancras

5 4

South Ealing

North Acton

Acton Town

Northﬁelds

Shepherd’s Bush

East Acton White City

Hammersmith

Turnham Green

Barons Court

Holborn

Green Park

St Paul’s

Leicester Square

Shadwell

River Thames

Charing Cross

Rotherhithe Westminster Victoria

Hounslow East Hounslow Central Hounslow West

Embankment

London Bridge

Bermondsey

Vauxhall

Kennington Oval Clapham North

Stockwell

Clapham Common Clapham South

Canary Wharf North Greenwich

Canada Water

Southwark

Pimlico

Hatton Cross

Surrey Quays

Manor House

New Cross Gate

Tooting Broadway Colliers Wood

Station in both fare zones

Brixton No step-free access from early February until September 2018.

Interchange stations

Hounslow West Step-free access for manual wheelchairs only.

Step-free access from street to train Step-free access from street to platform

Brixton

Airport

Balham Tooting Bec

Wapping

Knightsbridge

South Kensington

2/3

Canning Town

Piccadilly Circus

Hyde Park Corner

West Ham

Mile End

Whitechapel

Waterloo

Osterley

Heathrow Terminal 5

Chancery Lane

Covent Garden

Boston Manor

Heathrow Terminals 2 & 3

Bethnal Green Shoreditch High Street

Bank Tottenham Court Road

Gloucester Road

Earl’s Court

Stratford

Haggerston

Liverpool Street

Oxford Circus

Lancaster Gate

Queensway

Leyton

Russell Square Goodge Street Bond Street

Notting Hill Gate Holland Park

Leytonstone

Hoxton

Warren Street

Marble Arch West Acton

Newbury Park

Gants Hill

Dalston Junction

Euston

Ealing Broadway

Wanstead

Canonbury

Mornington Crescent

Baker Street

Hainault

Barkingside

Redbridge

Walthamstow Central

Finsbury Park

Caledonian Road

Camden Town

St. John’s Wood

Blackhorse Road

Highbury & Islington

Chalk Farm

Fairlop Snaresbrook

Highgate

Golders Green

Neasden

South Woodford

Wood Green

East Finchley

Colindale

Woodford

Victoria Step-free access is via the Cardinal Place entrance. Whitechapel Night Overground services not stopping. Services or access at these stations are subject to variation. Please search ‘TfL stations’ for full details.

South Wimbledon Morden

Transport for London This diagram is an evolution of the original design conceived in 1931 by Harry Beck · Correct at time of going to print · Poster February 2018

TRANSPORT Przygotowała Joanna Karwecka i Marcin Urban Zdjęcia Transport for London

Wiemy już, jak będzie wyglądać pełna mapa nocnych połączeń metra

Pełną mapę nocnej komunikacji miejskiej w Londynie udało się stworzyć po dodaniu ostatniego brakującego połączenia. Canonbury i Highbury Islington to dwie stacje o które zostanie rozszerzony nocny serwis Overground. Dzięki temu Overground uzyska połączenie z Victoria Line. Zmiany wejdą w życie 23 lutego. Nocny Overground od grudnia zeszłego roku działał między Dal-

Poprawka w rozkładzie

Na liniach tramwajowych w po-

ston Junction i New Cross Gate, w piątek i w sobotę przewożąc 35 tys. pasażerów. Według Transport of London dzięki uruchomieniu nocnego metra czas podróży został skrócony o 20 minut. Poza tym powstało 3,6 tys. nowych miejsc pracy, a do kasy stolicy wpłynęło 170 mln funtów. TFL nie planuje na razie kolejnych rozszerzeń siatki nocnego metra. —

łudniowym Londynie wprowa-

dzono poprawiony rozkład jazdy. Najważniejsza zmiana to wyrów-

nanie odstępów między kursami. Ma to zapobiec sytuacjom, w których na raz przyjeżdżają 2-3 tramwaje, a potem na kolejny trzeba długo czekać. Jak tłumaczy komunikacja miejska nowy rozkład jazdy jest dostosowaniem do rosnącej populacji południowego Londynu i korków na drogach.

| Cooltura | Nº 727

727-MAKIETA 1 01-31 CC 2018.indd 26

19/02/2018 20:09:51

Boris bikes są już w Brixton

Transport for London postawił stacje dla 200 nowych rowerów miejskich w okolicy Brixton. Stacje stanęły przy St John's Crescent, Ferndale Road and Saltoun Road, in Brixton, Cranmer Road, Normandy Road, Wynne Road i Sidney Road in Stockwell. Brixton jest jedną z najbardziej zanieczyszczonych dzielnic Londynu. Ale obecnie stara się na uzyskanie nieformalnego tytułu najbardziej przyjaznego rowerzystom miejsca w Londynie. Prowadzone są tu lekcje z poruszania się po drodze rowerem, powstaje coraz więcej ścieżek i stojaków rowerowych. Wprowadzona została także strefa niskiej emisji – Low Emission Bus Zone. W Londynie jest już 775 stacji, z których można wypożyczyć rower. Wypożyczenie kosztuje od 2 funtów dziennie do 90 funtów za bilet sezonowy. W zeszłym roku skorzystano z niego 10,3 miliony razy. —

Nº 727

727-MAKIETA 1 01-31 CC 2018.indd 27

| Cooltura | 27

19/02/2018 20:16:51

TRANSPORT

Tanie domy z widokiem na rzekę

Nowe osiedle na 1,5 tys. mieszkań powstanie w Newham, przy stacji Canning Town. 600 z nich, czyli 40 proc., ma być dostępnych na preferencyjnych warunkach dla osób o niskich zarobkach. Transport for London szuka partnera do zabudowy atrakcyjnie położonego półwyspu Limmo Peninsula. To największa działka, jaką dysponuje TfL. Jest tam obecnie plac budowy nowej linii metra. Miejsce jest wyjątkowo atrakcyjne. Mieszkańcy osiedla będą mieć widok na ujście rzeki Lea do Tamizy, a obok znajduje się stacja obsługująca linię metra Jubilee oraz kolejkę DLR. — Fot. Cate Gillon/Getty Images

Ruszy nowe bezpośrednie połączeniu Eurostar na trasie Londyn – Amsterdam

musieli przejść kontrolę paszportową w Brukseli. Holandia i Wielka Brytania pracują nad umową, która pozwoli na sprawdzenie paszportów jeszcze na stacji początkowej.

Pierwszy pociąg Eurostar ze stacji St. Pancras do Amsterdam

Central odjedzie 4 kwietnia. Trasa ta zostanie pokonana w 3

godziny i 41 minut, z prędkością 300 kilometrów na godzinę. W okresie początkowym podróż powrotna odbywać się będzie w dwóch

etapach, ponieważ podróżni będą

Do dworca głównego w Amsterdamie odjadą dwa pociągi dziennie – o 8.31 i 17.31. Bilety, w cenie od 35 funtów można będzie kupić od 20 lutego. Eurostar zapowiada też, że wkrótce zostanie uruchomione połączenie Londyn – Rotterdam

| Cooltura | Nº 727

727-MAKIETA 1 01-31 CC 2018.indd 28

19/02/2018 20:09:58

Nยบ 727

727-MAKIETA 1 01-31 CC 2018.indd 29

| Cooltura | 29

19/02/2018 20:10:01

P ORA DN I K PRZED SI ĘB IORCY

Prosta i skuteczna metoda na stres w pracy Skąd się bierze negatywny stres?

Najogólniej mówiąc, jeśli znajdujemy się w sytuacji, którą oceniamy jako zagrażającą, a dodatkowo sami oceniamy, że własne możliwości poradzenia sobie z tym, jako niewystarczające, wówczas poziom stresu i niepokoju wzrasta. Im większa jest nasza podatność na stres, tym bardziej wyolbrzymiamy nasze oceny spotykających nas sytuacji. Niewielki problem urasta do rangi koszmaru. Na przykład wyobraź sobie, że awansowałeś i otrzymałeś nowe stanowisko pracy z większą ilością obowiązków. Podekscytowany rzucasz się w wir pracy, bo zakładasz, że świetnie sobie poradzisz z nowymi zadaniami. Po miesiącu dopada Cię jednak zmęczenie i zaczynasz zastanawiać się, czy na pewno podjąłeś słuszną decyzję. W krótkim czasie zaczynasz przenosić swoją ocenę tej sytuacji na kolejne obszary swojej pracy i wkrótce czujesz ogólne zniechęcenie i zaczynasz oceniać w negatywny sposób większość sytuacji spotykających Cię w pracy. Twój stres w pracy zaczyna się dawać we znaki również Twoim bliskim. Jeżeli dodatkowo czujesz, że brak Ci sił, to sprawia to, że nie doceniasz, że możesz stawić czoła tej sytuacji, ba, możesz nawet zupełnie o tym zapomnieć! Twój poziom stresu wzrasta do takiego poziomu, że nie jesteś w stanie podejmować rozsądnych decyzji ani odpowiednich kroków, żeby rozwiązać pojawiające się problemy.

Okazuje się, że przed awansem byłeś świetnie zorganizowany, a teraz czujesz się bardzo obciążony pracą i ciągle zmęczony. Nie delegujesz obowiązków, bo wszystko chcesz zrobić sam i w dodatku najlepiej jak się da. Przychodzi Ci do głowy, że chcesz zmienić tę sytuację, ale sam nie wiesz jak. Negatywny niepokój, który Ci zaczyna towarzyszyć prawie nieustannie, w tej sytuacji niekoniecznie może wynikać z realnego zagrożenia, ale z niebezpieczeństwa, jakie sobie wyobrażasz. Możesz w tej sytuacji twórczo „przewidywać” niebezpieczne sytuacje, których pojawienie się jest tak naprawdę znikome (na przykład, że nagle Twój komputer ulegnie awarii i stracisz wszystkie wyniki swojej pracy albo, że nagle zachorujesz na jakąś nieuleczalną chorobę). CO MOŻESZ ZROBIĆ? Jednym ze sposobów jest metoda trzech kroków, która pozwoli Ci podzielić stres na mniejsze części, które możesz kontrolować: 1. Oceń sytuację i nazwij problem. Postaraj się zidentyfikować problem: masz za dużo obowiązków i czujesz się

przepracowany. Co możesz z tym zrobić? Zmienić organizację czasu w pracy. 2. Zaplanuj działania. Postaw sobie racjonalne, możliwe do wykonania cele. Ustal priorytety. Podziel je na mniejsze zadania, które będziesz mógł kontrolować. 3. Zrealizuj plan. Spotkaj się z przełożonym i powiedz, że chcesz znaleźć rozwiązanie odnośnie swojego przepracowania. Ustal w jaki sposób możesz oddelegować część swoich obowiązków. Dzięki temu, że nie unikasz stresu, ale konfrontujesz się z nim, przejmujesz kontrolę nad sytuacją i możesz efektywnie obniżyć swój poziom stresu w pracy. Powodzenia! —

Artykuł pochodzi z bloga – Agata Limanówka Więcej praktycznych porad znajdziesz w książce „Od stresu do sukcesu” odstresudosukcesu.pl

| Cooltura | Nº 727

727-MAKIETA 1 01-31 CC 2018.indd 30

19/02/2018 20:10:06

Nยบ 727

727-MAKIETA 1 01-31 CC 2018.indd 31

| Cooltura | 31

19/02/2018 20:10:10

Film dokumentalny Pawła Łozińskiego „Nawet nie wiesz jak bardzo Cię kocham” można już oglądać w angielskich kinach. Jest zapisem sesji psychoterapeutycznych między matką i córką.

jakąś bierność. A to jest praca. I proces, przez który się przechodzi razem z tym, kto podtrzyma, jak jest ciężko czyli naszym psychoterapeutą. Jak to możliwe, że film o tak ciężkiej tematyce, tak dobrze się ogląda? Znajoma aktorka, Magdalena Cielecka powiedziała, że to jest film nie do zagrania. Bo to wszystko było naprawdę.

Czy Polska potrzebuje psychoterapii? O bardzo! Jesteśmy jak pokłócona rodzina. Przydałby się taki ktoś jak profesor de Barbaro, który byłby naczelnym psychoterapeutą kraju i pomógłby nam się dogadać. Konflikty generowane przez polityków rządzącej partii, schodzą do samego dołu, do naszych domów. W każdej rodzinie, w mojej też. Nawet nie próbujemy już o tym rozmawiać, bo wiadomo, że będzie awantura. Po Twoich osobistych i zawodowych doświadczeniach wydaje Ci się, że jest możliwe uleczenie tak głębokich konfliktów? Każdy powinien skupić się na tym co jego dotyczy i boli. Mnie smuci to, że nie słuchamy ludzi mądrych. Głos autorytetów jest bardzo cichutki dzisiaj, zawrzeszczany, zakrzyczany, zatupany przez ludzi, którzy dużo mówią, a nie mają nic do powiedzenia. Ten film jest właśnie poszukiwaniem drogi do lepszego zrozumienia siebie i naszych bliskich. Bo miłość to jest bardzo trudna rzecz. To też jest tabu w Polsce. Nagle okazało się, że można kogoś kochać i nie lubić jednocześnie. Albo kochać i nienawidzić. Przejście przez proces psychoterapii buduje w nas tę odwagę. A co jest najtrudniejsze w samym procesie? Ja akurat trafiłem na psychoterapię w momencie, kiedy czułem, że już nie daję rady. W Polsce mówi się, że ktoś „poddał się psychoterapii”. To zakłada

727-MAKIETA 2 32-53 CC.indd 32

COOL TIME. ROZMOWA

Nie umiemy ze sobą gadać O filmie, psychoterapii, intymności i Polsce z PAWŁEM ŁOZIŃSKIM rozmawiała Joanna Karwecka.

Instytut of Contemporary Arts, The Mall, SW1Y 5AH, Londyn 22.02. Godz. 16:00, 19:30. „Nawet nie wiesz jak bardzo Cię kocham” 25.02. Godz. 17:00. „Chemo” Więcej filmów Łozińskiego będzie można zobaczyć na Pawel Lozinski Focus 24-28.02.

Nie wyobrażam sobie, żeby stanąć na Twoim miejscu, za kamerą w tak intymnej sytuacji. A z drugiej strony kusi ta możliwość podglądania. To nie było podglądanie, to było współuczestniczenie. W gabinecie była nas siódemka, razem z naszymi bohaterami. Razem z nimi przechodziliśmy ten proces. Nie miałem poczucia, że przyglądam się czemuś, na co nie miałem prawa patrzeć. Przeciwnie czułem, że uczestniczę w czymś niezwykłym, w misterium prowadzonym przez profesora de Barbaro w czujny, delikatny i bardzo mądry sposób. Nauczyłeś się czegoś słuchając profesora? Zrozumiałem, jak bardzo jesteśmy do siebie podobni, niezależnie od wieku, płci wykształcenia, pochodzenia, rasy i koloru skóry. Jesteśmy czyimiś dziećmi, braćmi, siostrami. I dlatego potrafimy wejść w ten film, w historię dwóch nieznajomych kobiet. A jeżeli chodzi o warsztat dokumentalisty? Można nauczyć się czegoś od psychoterapeuty? Jest jedna podstawowa różnica między reżyserem, a psychoterapeutą. Reżyser otwiera i zostawia człowieka, a terapeuta go jeszcze potrafi domknąć.

19/02/2018 20:17:19

Po raz pierwszy w czasie robienia filmu miałem poczucie, że bohater jest naprawdę bezpieczny. Mam człowieka, który wszystkie pytania, które ja zadałbym nieudolnie, zadaje w sposób niezwykle precyzyjny. Nie po to, żeby swoją ciekawość zaspokoić, tylko po to żeby pomóc. Widać, jak bohaterki zaczynają mu szybko ufać. Zależało mi, żeby zarejestrować ten magiczny proces przemiany. Żeby zobaczyć psychoterapię w działaniu. Żeby zobaczyć, jak ludzie pod wpływem tych spotkań, tych słów zmieniają się. To było dla mnie niebywałe. Oprócz tej terapii pokazanej w filmie, nakręciliśmy 25 innych sesji terapeutycznych, ale tylko te dwie panie pokazały nam jak się zmieniają. Po tych 25 sesjach potrafi Pan powiedzieć co Polaków boli najbardziej? Samotność. Brak umiejętności rozmowy. W Polsce komunikujemy się bardzo naokoło. Albo brutalnie, bez ogródek, walimy między oczy. Jesteśmy bardzo skomplikowanym i skrzywdzonym społeczeństwem. Nie umiemy ze sobą gadać. Widzę, że ludze w Anglii są dla siebie łagodni i mili. Moje spotkanie z widzami tutaj było zupełnie inne. Nikt mnie nie atakował, nikt nie chciał mi przywalić, nikt się na mnie nie obraził. Nikt nie wiedział lepiej. Oni byli otwarci. Przyszli obejrzeć film. Widziałem, że go przeżyli i chcieli się tym podzielić. Nie po to, żeby mi coś udowodnić, żeby mnie czegoś nauczyć, żeby mnie skrytykować. W Polsce rzadko to się zdarza.

W Polsce moje musi być na wierzchu. Skąd to się bierze? U nas konsensus jako sposób załatwiania sporu jest nic nie warty. W Skandynawii na przykład najważniejsze jest, żeby ludzie mogli się ze sobą dogadać. Każdy musi trochę ustąpić. Dla nas wygrana jest wtedy, jeżeli ktoś przegra.

Albo w filmie. No właśnie, gdzie jest granica między filmem dokumentalnym, a fikcją? Film dokumentalny jest wytworem wyobraźni autora, jego punktem widzenia. Coś takiego jak prawda nie istnieje. A nawet gdyby istniała, to jej pokazanie byłoby strasznie nudne. Bo co oznacza prawda? Jest tylko prawda przefiltrowana. O tym też jest film. Mama ma swoją prawdę, a córka swoją. Obie mają do niej prawo. W końcu pojawia się szacunek do tego, że córka ma prawo widzieć rzeczy inaczej niż matka, a matka inaczej niż córka. Buduje to rodzaj więzi.

To skąd w twoich filmach ta intymność? To jest coś, czego szukam, żeby móc zrzucić tę powłokę, którą jesteśmy pokryci i zejść troszkę głębiej. Zobaczyć trochę człowieka w człowieku. Ten film zrobiłem z fascynacji psychoterapią, jako metodą, która naprawdę potrafi uzdrowić. Słowo i empatia to jedyne narzędzia profesora de Barbaro. On pomaga uczuciom uwolnić się z wnętrza. Bo tak w psychoterapii jest, że jeśli coś zostanie nazwane, to nas opuszcza. Jesteśmy lżejsi o ciężar tych wypowiedzianych słów.

Jak namówiłeś ludzi do wystąpienia w tym filmie? Nie trzeba było. Daliśmy ogłoszenie, napisaliśmy na czym ma polegać jego metoda. Byłem zaskoczony, ile ludzi się zgłosiło. Poczułem wtedy, że istnieje wielki głód rozmowy, spotkania, intymności. Tego, żeby wreszcie zrzucić z siebie ten ciężar. To samo poczułem kiedy film był już pokazywany. Przyszło bardzo dużo ludzi. A to niby jest niepozorna historia. W jednym pomieszczeniu siedzą trzy osoby i gadają przez 80 minut. To nie brzmi zachęcająco. Ale ta podróż, którą odbywamy z bohaterami, daje szanse przyjrzenia się innym światom, a zarazem przejrzenia się w nich, jak w lustrze. Pamiętam jak moje emocje szalały kiedy nagrywaliśmy sesje. Raz byłem córką, raz byłem matką. Raz myślałem, że matka jest okrutna, raz myślałem, że córka jest uparta. I te dialogi były takie, jakbym je już gdzieś słyszał. Opisywane historie, były takie jakbym już kiedyś przy nich był. Albo je przeżył.

Profesor podkreślał to w filmie. Tak, widzieliśmy też, że to nazywanie jest bardzo precyzyjne. To jest bardzo filmowe. A jeszcze dostajemy prawo do tego, żeby wycofać to słowo. To tak jak byśmy mogli nakrzyczeć na kogoś, a potem nawet nie przepraszać, ale po prostu wycofać parę słów. Takie cuda to tylko na psychoterapii.

Wydaje Ci się, że udało ci się tym filmem odczarować psychoterapię? Myślę, że tak. Ludzie się na nią otwierają. Na razie dotyczy to dużych miast, tych którzy mają trochę większą świadomość, trochę więcej pieniędzy. Ale tak duży odzew na nasze ogłoszenie oznacza, że ludzie tego potrzebują. —

Najlepiej po bitwie... Najlepiej żeby ktoś zginął. Panuje jakiś brak wrażliwości na drugiego człowieka. Brak empatii.

Nº 727 | Cooltura

727-MAKIETA 2 32-53 CC.indd 33

| 33

19/02/2018 20:17:20

COOL TIME. RECENZJA

Yo Carmen María Pagés Compañía Flamenco Festival London

„Ten spektakl jest o wszystkich kobietach, bo we wszystkich nas mieszka Carmen”.

Te słowa Marii Pagés wywołały burzę oklasków. Bo Pagés pokazała widzom Carmen, której wcześniej nie znali. Carmen dnia codziennego, bez makijażu i bez biżuterii. Na scenie zobaczyliśmy frywolną damę, czułą matkę, wymagającą nauczycielkę, ambitną uczennicę, plotkującą przekupkę i zapracowaną sprzątaczkę. Widzieliśmy ich szczęście, smutek, podniecenie i strach. Ale przede wszystkim dumę i siłę.

Mężczyźni w tym spektaklu byli tylko majaczącymi cieniami. Pięciu muzyków stworzyło piękne tło dla Pagés. Usłyszeliśmy operowe klasyki – Marsz Toreadorów i Habanerę, ale też dużo folkowych, kipiących surową energią gitarowych utworów. Pagés swoim doskonałym występem królowała na scenie. Towarzyszyło jej siedem tancerek, jednak kiedy ona znikała za kulisami, widzowie odczuwali brak. Każdy jej gest, grymas i spojrzenie działały jak magnez i były częścią opowiadanej historii. Maria Pagés udowodniła, że jest artystką doskonałą. Tym bardziej, że odpowiadała ona także za choreografię, kostiumy i muzykę. Interpretacja Pagés łamie stereo-

Sadler’s Wells, Rosebery Avenue, Londyn EC1R 4TN. Stacja: Angel. Bilety: od £12 www.sadlerswells.com 21-23.02, Gala Flamenca La Chana – Guest Artists: Antonio Canales, Farru, Gema Moneo 23.02, Guitarrísimo: Antonia Jiménez with Alicia Morales & Nasrine Rahmani – Entre Primas 23.02, Ana Morales with Guillermo

typy przedstawione nie tylko w „Carmen”, ale i we flamenco w ogóle. Kobieta jest w nim tylko wypadkową mężczyzny. On może prowadzić niezależne życie. Ona powinna zostać w kuchni lub w łóżku. Dlatego historia niezależności w rytmie gorącego flamenco zachwyca jeszcze bardziej. Spektakl „Yo Carmen” można było zobaczyć tylko w pierwszych dniach Festiwalu Flamenco. Do niedzieli w Sadler’s Wells można będzie zobaczyć kolejne interpretacje tego tańca. A ponieważ tegoroczny festiwal jest obrazem przemian, zarówno w tańcu, jak i na świecie to można spodziewać się historii podobnych do tej, opowiedzianej przez Marię Pagés i jej kompanię. —

Weickert and Guests – Sharing of Songs for the Silence 24.02, Ballet Flamenco Jesús Carmona – Ímpetus 24.02 Angelita Montoya – Versos Olvidados 24.02 Flamenco Festival Film Screening – La Chana 24.02 Alba Molina & Rycardo Moreno – In Concert 25.02 Compañía Rafaela Carrasco – Born a Shadow

| Cooltura | Nº 726 Fot. David Ruano

727-MAKIETA 2 32-53 CC.indd 34

19/02/2018 20:17:23

» wystawa > Deutsche Börse Photography Foundation Prize 2018 23.02-03.06. The Photographers’ Gallery, 16 - 18 Ramillies St, Londyn W1F 7LW. Stacja: Oxford Circus. Otwarte: pon. – sob. 10:00 – 18:00, czw. 10:00 – 20:00, niedz. 11:00 – 18:00. Wstęp wolny przed 12:00, poźniej bilety £4 thephotographersgallery.org.uk

COOL TIME. ZAPOWIEDZI

» muzyka > Bartosz Głowacki: akordeon & Robert Luft: gitara 25.02. Godz. 15:00, Jazz Cafe POSK, Galeria POSK, Polski Ośrodek Społeczno – Kulturalny, 238-246 King St, Londyn W6 0RF. Stacja: Ravenscourt Park. www.posk.org Bartosz Głowacki, niezwykle utalentowany muzyk,

jest wirtuozem swojego instrumentu i absolwentem Royal Academy of Music w Londynie. Występował w wielu znakomitych salach koncertowych Londynu. Robert Luft jest członkiem zespołu Deco Ensemble Bartosza Głowackiego. Ten 24-letni muzyk z Londynu wymieniany jest przez krytyków jako jeden z najbardziej wybitnych i utalentowanych gitarzystów współczesnej sceny jazzowej.

Mathieu Asselin, Rafal Milach, Batia Suter i Luke Willis Thompson to lista artystów nominowanych do Deutsche Börse Photography Foundation Prize 2018. Pomimo różnicy w stylu i podejściu wszystkie nominowane projekty zajmują się problemem manipulacji w sztukach wizualnych. Zobaczymy między innymi jak zmienia się wymowa zdjęcia w zależności od kontekstu, fotograficzne śledztwo biotechnologicznego giganta – Monsanto, różne taktyki rządowej propagandy oraz studium żałoby.

» dla dzieci > Adventures in Peter Pan's Neverland 24.02- 4.03. Museum of London Docklands, No.1 Warehouse, West India Quay, Londyn E14 4AL, Stacja: West India Quay DLR Station, Otwarte: codziennie 10:00-18:00. Bilety: od £4 www.museumoflondon.org.uk Na ponad dwa tygodnie muzeum zamieni się w krainę Nibylandii. Seria wydarzeń interaktywnych oraz pokazów filmów przeniesie odwiedzających w każdym wieku w świat bohaterów powieści J.M.Barrie. Piotruś Pan, Kapitan Hak i Dzwoneczek poprowadzą warsztaty i wystąpią w przedstawieniach. Oprócz tego będzie można zobaczyć galerię bohaterów powieści. Dwa razy dziennie będzie też wyświetlany film animowany „Piotruś Pan”.

727-MAKIETA 2 32-53 CC.indd 35

19/02/2018 20:17:25

> A Passage to India 20.02-24.03. Park Theatre, Clifton Terrace, Finsbury Park, Londyn N4 3JP. Stacja: Finsbury Park. Spektakle: wt. – sob. 19:45, dodatkowo czw. i sob. 15:15. Bilety: £14.50 www.parktheatre.co.uk

» teatr

„Nie można przyjaźnić się z Anglikami”. Tą prostą, ale brutalną radę Aziz postanawia zignorować. Teraz siedzi w więzieniu z zarzutami molestowania seksualnego. Dzieło Fostera stawia ważne pytania na temat miłości w świecie podziałów kulturalnych i religijnych.

> Fanny & Alexander 21.02-14.04. Old Vic, The Cut, Londyn SE1 8NB. Stacja: Waterloo. Spektakle: pon. - sob. 19:30, dodatkowo śr. i sob. 14:30. Bilety: od £12 www.oldvictheatre.com „Zobaczysz tu wszystko – zmarli przemówią, żywi stoczą walkę. Będą miecze, i konie, i mówiące pacynki. I duch. I pies. I naga kobieta. Ale najpierw…” Ekdahlowie są teatralną rodziną. Ich życie jest pogmatwane, ale pasjonujące. Dzieci dorastają otoczone śmiechem. Ich świat przewraca się do góry nogami, kiedy matka wychodzi ponownie za mąż – za brutalnego, zimnego biskupa. Sztuka na podstawie fimu Ingmara Bergmana o tym samym tytule.

» kino > I, Tonya Od 23.02, czarna komedia, USA, reż. Craig Gillespie, wyst. Margot Robbie, Bobby Cannavale, Sebastian Stan, Mckenna Grace, Allison Janney, Julianne Nicholson W 1991 roku utalentowana łyżwiarka figurowa jako pierwsza Amerykanka wykonuje potrójny axel w czasie zawodów. Trzy lata później jej świat zawala się, kiedy jej były mąż konspiruje aby zranić inną olimpijską zawodniczkę. Po ataku kobieta musi zrezygnować ze startu w mistrzostwach.

> Dark River od 23.02, dramat, UK, reż. Clio Barnard, wyst. Ruth Wilson, Mark Stanley, Sean Bean, Esme CreedMiles, Aiden McCullough, Shane Attwooll, William Travis Po śmierci ojca, po raz pierwszy od 15 lat kobieta powraca do rodzinnej wioski. Na miejscu musi walczyć o odzyskanie rodzinnego majątku, który według niej jest jej własnością.

| Cooltura | Nº 727

727-MAKIETA 2 32-53 CC.indd 36

19/02/2018 20:17:28

Z PIOTREM JASZCZUKIEM i OLENDRĄ rozmawiała Joanna Karwecka

Dlaczego Wasz koncert będzie inspirowany właśnie Cohenem i Cavem? Olandra: Cave i Cohen w pewien sposób połączyli nas jako artystów. Poznaliśmy się na Praskim Wieczorku Artystycznym, który organizowałam. Piotr grał piosenki Nicka Cave’a w swoim tłumaczeniu. Zanim zaczął śpiewać byłam przerażona tym pomysłem. Myślałam, że to nie może się udać, i że będzie trzeba przetrwać przez ten set. Ale Piotr zachwycił mnie swoją interpretacją Cave’a i zdecydowaliśmy się przygotować wspólnie “Henry’ego Lee” na kolejny Wieczorek. A dleczego Cohen? Obydwoje piosenkopisarze zaliczają się do najzdolniejszych artystów ostatnich dekad. Jak byłam mała moja mama śpiewała mi piosenki Leonarda Cohena. Cave przyszedł później. Oboje

COOL TIME. KONCERT

Londyn: czasem czuję, że nie ogarniam jego potęgi 24.02. Godz. 19:30, Jazz Cafe POSK, Galeria POSK, Polski Ośrodek Społeczno – Kulturalny, 238-246 King St, Londyn W6 0RF. Stacja: Ravenscourt Park, Bilety £8 www.posk.org

malują swoimi piosenkami obrazy charakterystycznych, pełnych emocji światów, które nam - Polakom - zdają się jakoś szczególnie bliskie. Piotr: U mnie sytuacja była nieco inna. Muzyka nie była zbyt istotną częścią mojego wychowania. Każdego artystę odkrywałem sam i w Nicku Cave’ie znalazłem niepowtarzalny nacisk na lirykę, postacie i budowanie światów. Leonarda Cohena poznałem później, z czego się cieszę, ponieważ dojrzałem do tego, by docenić piękno i wielowymiarowość jego utworów. I tak jak Ola wspomniała – ich twórczość pozwoliła nam się połączyć artystycznie, co z resztą przeniosło się również na inne nasze projekty. A inne muzyczne inspiracje? Olandra: Z jednej strony się pokrywają, z drugiej strony są dość zróżnicowane. Mnie inspirują songwriterzy jak Joni Mitchell, Kate Bush, Jeff Buckley, ale też Pink Floyd, Nina >>

Nº 727 | Cooltura

727-MAKIETA 2 32-53 CC.indd 37

| 37

19/02/2018 20:17:30

Najlepsze w Londynie Simone, Bjork, Anna Maria Jopek, muzyka filmowa, klasyczna, dobry pop… lista jest eklektyczna. Jest to mieszanka, która pozwala obracać się stosunkowo swobodnie w wielu gatunkach muzycznych i pozwala na otwartość.

Piotr

Olendra

pub: The Mayflower Pub na Rotherhithe zakupy: ALDI, za ceny kino: Curzon, które mamy na kampusie teatr: Victoria Theatre, za Hamiltona odkrycie: spacer przy rzeczce, od Camden Town do Zoo

pub: Prague na Shoreditch zakupy: market z książkami pod Waterloo Bridge, za atmosferę kino: niezależne kino BFI Southbank teatr: większe i mniejsze miejsca na West Endzie odkrycie: spacery przy kanałach na Angel

Piotr: Wielu z nich mógłbym też wymienić, choć pewnie z mniejszym naciskiem na jazz, a większym na wydźwięk i znaczenie tekstów w muzyce. Najbardziej inspirują mnie artyści, którzy w pewien sposób kreują ciekawe historie i próbują mi je opowiedzieć. Uwielbiam musicale, jak Rent czy Hamilton, ale też szeroko pojęty rap.

Dla mnie ogrom miasta jest zaletą i wadą. Czasem czuję, że nie jestem w stanie ogarnąć jego potęgi, co jest zarówno cudowne, jak i frustrujące. Podobnie jak Ola także kocham wielokulturowość.

Oboje mieszkacie teraz w Londynie. Co was w tym mieście fascynuje, a co wkurza? Olandra: Wkurza mnie metro w godzinach szczytu, smog, i jak ktoś na mnie wpada i nie mówi “przepraszam”. Zachwyca mnie wielokulturowość tego miasta oraz mnogość wydarzeń kulturalnych. Piotr: Uwierz mi, w porównaniu z warszawskim smogiem, ten wcale nie jest taki tragiczny!

Czym różni się bycie muzykiem w Polsce i Wielkiej Brytanii? Piotr: Z pewnością świadomością językową. Zawsze pisałem głównie po angielsku, co dla Polaków nie ma takiego wydźwięku, jak dla Brytyjczyków. Również nawiązywanie relacji z publiką znacznie się różni, trzeba dostosować się do kultury. W Warszawie łatwiej zbudować pewną małą społeczność

piosenkopisarską, co w Londynie, przez ogrom miasta, jest niezwykle trudne. Planujecie tu zostać, czy ruszacie gdzieś dalej? Olandra: Ja mieszkam tu już od prawie dwóch lat, zaś Piotr niedawno się przeprowadził. Zamierzam zostać na pewien czas, bo udało mi się nawiązać ciekawe muzyczne znajomości i współprace, ale tęsknię też za Polską. Kuszą mnie inne sceny i podróżowanie, także zobaczymy co życie przyniesie. Piotr: Ja póki co cieszę się z mojej codzienności na Wyspach i nie planuję co będzie dalej. —

| Cooltura | Nº 727

727-MAKIETA 2 32-53 CC.indd 38

19/02/2018 20:17:32

Nยบ 727 | Cooltura

727-MAKIETA 2 32-53 CC.indd 39

| 39

19/02/2018 20:17:34

| Cooltura | Nยบ 727

727-MAKIETA 2 32-53 CC.indd 40

19/02/2018 20:17:36

Nยบ 727 | Cooltura

727-MAKIETA 2 32-53 CC.indd 41

| 41

19/02/2018 20:17:40

MIEJSCE NA WEEKEND Poleca Kordian Klaczyński

ArcelorMittal Orbit to najwyższa wolnostojąca rzeźba na Wyspach. Jest wyższa od kolumny Nelsona, a nawet od Big Bena. Otwarto ją w 2012 r. z okazji odbywających się wówczas w Londynie Igrzysk Olimpijskich. Zaraz po igrzyskach, ze względu na przebudowę całej okolicy, zamknięto ją, a otwarto ponownie w 2014 r. Ta czerwona wieża powstała w wyniku współpracy rzeźbiarza Anisha Kapoora i konstruktora Cecila Balmonda z firmy Arup, a jej sponsorem został największy na świecie producent stali – korporacja ArcelorMittal, zarządzana przez Lakshmiego Mittala. Budowla jest stalowa, podobnie jak paryska Wieża Eiffela. Jest jednak o wiele niższa, ale też pod względem konstrukcyjnym jest odwrotnością paryżanki – nie jest oparta na modelu piramidalnym, lecz jest jego wręcz zaprzeczeniem. Swoim wyglądem ta wijąca się spirala przypomina łańcuch DNA. Dzięki temu z każdego punktu

Dziwoląg, który zachwyca Niemal 115-metrowy dziwoląg, wznoszący się w Stratford nieopodal Stadionu Olimpijskiego. Rzeźba-budowla, która jeszcze przed rozpoczęciem nad nią prac wywoływała spore kontrowersje.

obserwacyjnego wygląda ona nieco inaczej, a jej prawdziwą istotę można zaś sobie wyobrazić dopiero po obejściu jej dookoła. Sercem konstrukcji jest spora platforma widokowa, z której rozpościera się rewelacyjny widok na londyńską metropolię. Można na nią zarówno wjechać windą, jak i wejść krętymi schodami. Z góry zaś możemy zjechać krętą zjeżdżalnią. Atrakcja bardzo droga nie jest, jednak do najtańszych też nie należy. Bilet dla dorosłych kosztuje 11.50 funta,

| Cooltura | Nº 727

727-MAKIETA 2 32-53 CC.indd 42

19/02/2018 20:17:45

a dzieci wchodzą za 5.50. Jeśli zdecydujemy się na powrotną drogę za pomocą zjeżdżalni, zapłacimy odpowiednio 16.50 i 10.50. Jeszcze przed rozstrzygnięciem konkursu na projekt wieży, która miała stanąć w Stratford, Nicholas Serota, ówczesny dyrektor muzeum sztuki współczesnej Tate Modern stwierdził, że „współpraca Anisha Kapoora, Cecila Balmonda i Lakshmi Mittala jest syntezą sztuki, inżynierii i biznesu”, czegoś, co jest wręcz istotą ducha Londynu. Jego zdaniem konstrukcja miała dać Londynowi nowy znak rozpoznawczy. Czy dała? Najlepiej przekonać się samemu, wybierając się do wschodniego Londynu, by z bliska spojrzeć na budowlę. Przy okazji możemy zwiedzić Queen Elizabeth Olympic Park, zobaczyć znajdujący się tutaj Stadion Olimpijski oraz połazić po sklepach Westfield Stratford City – największego centrum handlowego w Unii Europejskiej. Najbliższa stacja: Stratford. —

Znasz ciekawe miejsce na weekend w swojej okolicy?

Poleć je innym! Zrób zdjęcie i opisz krótko na profilu

„Cooltury” na Facebooku lub wyślij mailem na adres: redakcja@cooltura.co.uk

Nº 727 | Cooltura

727-MAKIETA 2 32-53 CC.indd 43

| 43

19/02/2018 20:17:52

Fot. Franek Noga.jpg

OBLICZA EMIGRACJI

Londyn uznawany jest za stolicę światowej sztuki. Nieprzypadkowo. To tu są najstarsze domy aukcyjne, wspaniałe muzea, galerie, wystawy… Na rynku funkcjonuje wielu kolekcjonerów, pasjonatów i inwestorów z całego świata, również jeśli chodzi o najbardziej interesującą mnie sztukę współczesną. To prawdziwy raj dla kogoś takiego jak ja.

Obiektów do konserwacji nie brakuje. Zdecydowanie. Przy czym zlecenia, jakie przyjmuję, są różne – poza renowacją, to również przygotowanie eksponatu do wystawy, długiego przechowywania, ocena jego stanu zachowania, oczyszczenie, wyprostowanie, uzupełnienie ubytków… Współpracuję z różnymi instytucjami, ale też klientami prywatnymi, domami aukcyjnymi oraz firmami ubezpieczeniowymi i transportowymi, które specjalizują się w przewożeniu bądź przechowywaniu dzieł sztuki.

Mistrzowie na warsztacie Współpracowała z wieloma londyńskimi muzeami i galeriami, restaurowała dzieła wielkich mistrzów. O swojej pracy i życiu w Londynie artystakonserwator ZOFIA WYSZOMIRSKA-NOGA opowiada w rozmowie z Piotrem Gulbickim.

Szerokie spektrum. Jest w czym wybierać, chociaż bywają też okresy zastoju. Obecnie mam roczny kontrakt na stanowisku konsultanta w The Royal Institution of Great Britain, gdzie mieści się między innymi Muzeum Faradaya. Urocze miejsce i atmosfera. Pracujemy w małym zespole, badając materiały zachowane w archiwum tej placówki i przerzucając się XIX-wiecznymi dowcipami, w dodatku o treści naukowej. Wśród eksponatów jest na przykład pudełko z radem, przywiezione tu przez małżeństwo Marię i Piotra Curie. W swojej karierze pracowała pani przy dziełach wielkich mistrzów. Zarówno wielkich, jak i tych mniej znanych, a nawet bezimiennych. Wśród prac, które miałam na warsztacie, były akwaforty Rembrandta, drzeworyty Tycjana, obrazy Pabla Picassa, Henri Matisse’a, Jeana Miro, Damiena Hirsta, Marka Bradforda, Robert Longo, Terry’ego Frosta, Davida Hockneya czy Howarda Hodgkina.

| Cooltura | Nº 727

727-MAKIETA 2 32-53 CC.indd 44

19/02/2018 20:17:54

Współpracowałam z wieloma londyńskimi muzeami i galeriami. Zawsze to nobilitacja i dreszczyk emocji, ale rozwój zawodowy polega również na udziale w konferencjach, prowadzeniu wykładów, publikowaniu w pismach naukowych. Mam szczęście, że udaje mi się to wszystko pogodzić.

rzadkością. Jakiś czas temu miałam okazję odnawiać jego pracę „Kwitnąca jabłoń”. Ale nie tylko sztuką pani żyje. Przyznam, że trudno mi się od niej oderwać, bo w wolnych chwilach lubię tworzyć obrazy na papierze, tzw. mixed-media, łącząc różne techniki graficzne z kolażem, rysunkiem i malarstwem. Niemniej uwielbiam też aktywny odpoczynek, szczególnie w Snowdonii, Parku Narodowym w Walii, gdzie często jeździmy z całą rodziną. Wynajmujemy domek w górach i chłoniemy klimat tego miejsca delektując się otaczającą przyrodą. Chętnie odwiedzam też Polskę.

Takie były plany związane z Londynem? Przyjazd nad Tamizę był skokiem na głęboką wodę. Zaraz po studiach (konserwacja zabytków ze specjalizacją konserwacja papieru i skóry na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu – przyp. red) w 2004 roku razem z mężem Marcinem spakowaliśmy manatki, wzięliśmy naszego malutkiego synka i wyruszyliśmy na Wyspy. Główną rolę grała młodzieńcza ciekawość, chęć przeżycia przygody oraz możliwość realizacji w zawodzie, bo rynek sztuki w Polsce jest nieporównywalnie mniejszy od tutejszego. Dopiero wchodziliśmy w dorosłe życie, z czasem pojawiło się drugie dziecko, ale udało się wszystko poukładać. Założyłam własną firmę konserwatorską, a osiem lat temu zrobiłam akredytację – dyplom przyznawany przez ICON (Institute of Conservation), poświadczający, że rozwijam się w zawodzie i pracuję zgodnie z etyką konserwatorską. Z kolei Marcin jest fotografem, specjalizuje się w zdjęciach wnętrz. Stara maksyma mówi, że kto jest znudzony Londynem, jest znudzony życiem. Ja nie jestem (śmiech). W brytyjskiej stolicy zakochałam się od pierwszego wejrzenia, a najbardziej podoba mi się tutejsza multikulturowość. W tej umiejętności do porozumiewania się, współżycia i wzajemnej tolerancji widzę przyszłość ludzkości. No i niesamowite miejsca, jakich trudno uświadczyć gdzie indziej. Chociażby taka perełka jak Tate Modern. Uwielbiam tę galerię, mogłabym w niej mieszkać. Ma niepowtarzalne kolekcje, a przede wszystkim wychodzi ze sztuką współczesną do ludzi, potrafiąc ją znakomicie eksponować i popularyzować. Dla mnie, jako konserwatora, jest nieocenionym źródłem informacji, dlatego bywam tam regularnie, co najmniej dwa razy w miesiącu. Do dziś pamiętam niesamowitą wystawę sprzed kilku lat Paula Klee. Ten szwajcarsko-niemiecki malarz żyjący w latach 1879-1940 większość swoich obrazów tworzył na papierze, co wówczas było

Rozważając możliwość powrotu na stałe? Nie wiem, zobaczymy co przyniesie los. Jestem dumna ze swoich korzeni, świetnie się tam czuję, jednak zawodowo miałabym ograniczone możliwości działania. Dlatego, póki co, kursuję między Wisłą a Tamizą. Na szczęście żyjemy w czasach, w których można to bez problemu pogodzić. Brexit nic w tym względzie nie zmieni? Trudno dziś wyrokować w jakim kierunku to wszystko pójdzie, ale jako optymistka nie wątpię, że my, Polacy, damy radę… —

W brytyjskiej stolicy zakochałam się od pierwszego wejrzenia, a najbardziej podoba mi się tutejsza multikulturowość. W tej umiejętności do porozumiewania się, współżycia i wzajemnej tolerancji widzę przyszłość ludzkości.

Fot. Franek Noga.jpg

Nº 727 | Cooltura

727-MAKIETA 2 32-53 CC.indd 45

| 45

19/02/2018 20:17:56

EDUKACJA

Polska Szkoła im. Maksymiliana Marii Kolbe w Luton - Dunstable

Z ELŻBIETĄ GRABSKĄ-MOYLE, nauczycielką klasy A-level i zastępcą kierownika szkoły rozmawiał Dariusz A. Zeller. Jak wygląda stan obecny szkoły? Wydaje się, iż na przestrzeni lat szkoła doskonale spełnia swoje zadania edukacyjne skierowane do polskiej społeczności, nie tylko z Luton… I tak jest do dziś – rodzice, którzy chcą, żeby ich dzieci rozwijały swoją polszczyznę, przysyłają dzieci do polskiej szkoły, współpracują z nauczycielami, wspomagają szkołę konkretną pracą w szkolne soboty i w ten sposób tworzą szkolną społeczność. A ta szkolna społeczność rozrosła się znacznie w ciągu kolejnych dziesięcioleci działalności szkoły. W tej chwili w szkole jest 19 klas, począwszy od zerówki dla czterolatków, a skończywszy na dwóch klasach egzaminacyjnych – GCSE, w której uczy się młodzież w wieku 14-16 lat i A-level dla tych, którzy przystępują do brytyjskiej matury z polskiego w wieku 17-18 lat. Ile osób pracuje i współpracuje w waszej placówce? W sumie w sobotnie poranki w wynajmowanej przez nas lutońskiej szkole Downside Junior School uczy się blisko 400 uczniów, do tego należy dodać jeszcze ponad 70-osobową grupę nauczycieli, asystentów, bibliotekarzy, trenerów, administratorów i rodziców dyżurnych, którzy dbają o bezpieczeństwo i porządek w szkole. Wszyscy pracują w szkole społecznie. Do pracy wolontaryjnej włączają się też uczniowie, którzy ukończyli szkołę - w tym roku w grupie asystentów mamy w czworo byłych ucz-

Polska Szkoła w Luton i Dunstable im. św. Maksymiliana Marii Kolbe towarzyszy polskiej społeczności od przeszło 60 lat. Została założona w 1954 roku przez polskich żołnierzy, osiedlonych w okolicach Dunstable, którzy chcieli, aby ich dzieci uczyły się polskiego, poznały polską kulturę i historię. Elżbieta GrabskaMoyle nauczycielka klasy A-level i zastępca

kierownika szkoły: W Polskiej Szkole w Luton i Dunstable jest normalnie, tak

jak w szkole. To, co jest niezwykłe to nieustające zainteresowanie, chęci i zapał zarówno wśród uczniów, jak i nauczycieli, asystentów i rodziców. Dlatego warto!

niów! Takich przykładów związania ze szkołą jest więcej - wielu nauczycieli i asystentów ma wieloletni staż pracy w szkole, doskonałym przykładem jest Marian Biskupski, który rozpoczął naukę w polskiej szkole jako pięciolatek, a od przeszło 30 lat pracuje w szkole jako nauczyciel i kierownik. Jakich przedmiotów uczą się wasi podopieczni, do jakich egzaminów są przyuczani? Polska Szkoła w Luton i Dunstable jest szkołą sobotnią, w której dzieci i młodzież uczą się polskiego, polskiej historii, religii oraz poznają polską kulturę, najstarsi uczniowie przygotowują się do brytyjskich egzaminów państwowych GCSE i A-level z polskiego. Jesteśmy szkołą, w której nie tylko poznajemy, ale i tworzymy polską kulturę na Obczyźnie. Recytujemy i malujemy w konkursach, robimy wywiady i rejestrujemy to, co staje się historią, śpiewamy i tańczymy, wystawiamy sztuki, gramy w netball i piłkę nożną, jeździmy na wycieczki, no i do tego chodzimy do szkoły w soboty. Jesteśmy zwykłą szkołą, w której trzeba odrabiać lekcje i pisać wypracowania, ale jesteśmy też niezwykłym

| Cooltura | Nº 727

727-MAKIETA 2 32-53 CC.indd 46

19/02/2018 20:17:57

Olimpiada sportowa, konkursy

Pasowanie pierwszoklasistów

Czytanie legend, opowiadań i wierszy

tary Education jako potwierdzenie, że spełniamy wymogi bezpieczeństwa i organizacji pracy.

związanych z rzeką, nadwiślańskimi miastami i regionami, czyli motyw Wisły literaturze

miejscem, w którym znajduje się przyjaciół wśród młodszych i starszych i które daje radość z bycia Polakiem. Jakie wydarzenia organizuje szkoła, z kim współpracuje na co dzień i od święta, na czym się koncentrujecie w szczególności? W szkole wiele się dzieje. Właśnie zakończyliśmy Projekt Wisła, w którym uczniowie z okazji roku Wisły od stycznia do grudnia 2017 roku zbierali informacje o rzece, czytali legendy, robili makiety rzeki. Na parafialnym opłatku klasy trzecie wystawiły jasełka, podsumowaliśmy też rodzinny konkurs szopek organizowany wspólnie z polską parafią. W styczniu odbyły się też baliki karnawałowe młodszych klas, zabawy starszych i studniówka najstarszych, towarzyskie mecze piłkarskie z miejscowym klubem sportowym. W grudniu sześć klas było w teatrze w Polskim Ośrodku Społeczno-Kulturalnym w Londynie, w listopadzie cała szkoła odwiedzała polskie groby na jednym z lutońskich cmentarzy, najstarsi zorganizowali Dzień Niepodległości w parafii z patriotyczną poezją i własnoręcznie ugotowaną gro-

727-MAKIETA 2 32-53 CC.indd 47

chówką. Przed nami konkursy recytatorski, ortograficzny o zdobycie tytułu Szkolnego Mistrza Ortografii i Interpunkcji, wizyta w Instytucie Piłsudskiego w Londynie, kolejny kiermasz świąteczny, obchody Konstytucji 3 maja w parafii, Projekt 100 na rocznicę odzyskania niepodległości, olimiady sportowe, wizyty strażaków i lokalnej policji w szkole, podsumowanie współzawodnictwa szkolnych domów – Piłsudskiego, Religii, Szymborskiej, Paderewskiego, Wyszyńskiego i Jana Pawła II. To tylko niektóre imprezy, które organizujemy i w których bierzemy udział. Nie da się tu wymienić wszystkiego – projektów na czytanie lektur, spotkań z rodzicami, różnych prac wspólnych i indywidualnych. Nasza praca koncentruje się wokół ucznia, klasy, współpracujemy też ściśle z polską społecznością, ale też jesteśmy częścią szerszej lokalnej wspólnoty. Proszę wspomnieć o szczególnym wyróżnieniu, jakie otrzymała wasza placówka… Nasza szkoła otrzymała Quality Framework Bronze Award przyznawany przez National Resource Centre for Suplemen-

Jakie cele stawiacie przed sobą? Wszystko to, co dzieje się w szkole ilustruje cele naszej pracy – chcemy, aby uczniowie poznawali język polski i rozwijali swoją polszczyznę, poznawali polską kulturę i historię, współtworzyli polską wspólnotę i byli też częścią lokalnej społeczności. Naszym celem jest też rozwijanie metodyki pracy nauczyciela polonijnego, co robimy w czasie szkolnych spotkań metodycznych i licznych szkoleń i konferencji. —

Lekcje odbywają się w soboty w godz. 10.00-13.00 w Downside

Junior School, Chaul End, Luton. Szkoła poszukuje nauczycieli nauczania początkowego, polonistów i historyków, którzy chcieliby się podjąć trudów sobotniego nauczania i stać się częścią świetnie pracującego grona pełnego pomysłów i wzajemnej przyjaźni.

Polska Szkoła im. Maksymiliana Marii Kolbe w Luton Dunstable Chaul End, Luton LU4 8EZ kontakt: 07759045102 polskaszkolaluton@yahoo.co.uk www.polskaszkolaluton.ork.uk

19/02/2018 20:17:59

ZDROWIE

BPA nawet w niewielkim stężeniu przyczynia się do szybszego rozwoju zmian nowotworowych. BPA ma również działanie antyandrogenne, czyli blokujące pracę głównych hormonów męskich.

Beata Wdowczyk Dip ION Terapeuta Żywieniowy www.nutriheaven.co.uk

BPA

Powoduje zmiany również na poziomie ośrodków w mózgu, które mogą zaburzać płodność i sferę zachowań seksualnych. Bisfenol A jest także powszechnie wykorzystywany jako powłoka wewnętrzna do puszek. Substancję tę można zidentyfikować. Jeśli jest, na opakowaniu powinien znaleźć się symbol PC7 lub cyfra 7 wewnątrz trójkąta symbolizującego recykling. W żadnym wypadku nie można ich używać w kuchenkach mikrofalowych, które zwielokrotniają przenikanie BPA.

Audy cji „Zdro we radio ” słuch ajcie w ra diu PRL w soboty o godzinie 10:00

Eliminacja plastiku z diety HDPE i (PP

Powszechnie używany plastik stał się niestety składnikiem naszej codziennej diety. Mikrocząsteczki plastiku znajdują się na przykład w soli morskiej. I tak, dzięki soli tworzywa sztuczne przenikają do naszych organizmów... Większość zanieczyszczeń mikrowłóknami plastiku to jednak wina opakowań jednorazowych. Jedną z toksyn uwalnianych do pożywienia z plastikowych opakowań jest BPA. BPA – Bisfenol A jest składnikiem części samochodowych lub telefonów komórkowych. Znajduje się także w plastikach. Związek ten powoduje zaburzenia w układzie endokrynologicznym, które po pewnym czasie prowadzą do wystąpienia otyłości. Działanie tej substancji zaczyna się już w łonie matki. Jeśli kobieta w ciąży pije wodę mineralną z butelki, do produkcji której użyto bisfenolu A, istnieje ryzyko zakłócenia rozwoju płodu. Może nastąpić proces, w którym płód zacznie gromadzić zbyt

Do przechowywania żywności używajmy tylko plastików oznaczonych cyfrą 2 (HDPE) i 5 (PP). Nie podgrzewajmy w mikrofalówkach żywności w opakowaniach zawierających bisfenol (grupa 7), nie wlewajmy do nich gorących płynów i nie zmywajmy w zmywarkach.

duże zapasy tłuszczów. Po narodzeniu komórki organizmu dziecka będą miały zakodowaną informację, że należy jeść więcej, niż potrzeba. Skutkiem zaburzonego metabolizmu będzie otyłość, z którą człowiek będzie walczył przez całe życie. Do przechowywania żywności używajmy tylko plastików oznaczonych cyfrą 2 (HDPE) i 5 (PP). Nie podgrzewajmy w mikrofalówkach żywności w opakowaniach zawierających

bisfenol (grupa 7), nie wlewajmy do nich gorących płynów i nie zmywajmy w zmywarkach. Na ten szeroki temat więcej w Zdrowym Radiu i na stronie www. nutriheaven.co.uk - blog. —

Świetną alternatywą są po prostu pojemniki szklane i papier

| Cooltura | Nº 727

727-MAKIETA 2 32-53 CC.indd 48

19/02/2018 20:18:04

Nยบ 727 | Cooltura

727-MAKIETA 2 32-53 CC.indd 49

| 49

19/02/2018 20:18:06

SPORT Dariusz A.Zeller

Stoch mistrzem olimpijskim!

Kamil Stoch został w Pjongczangu mistrzem olimpijskim w skokach narciarskich na dużej skoczni. O jego zwycięstwie na dużej skoczni zdecydowały w lwiej części doskonałe noty za styl oraz punkty dodane za niesprzyjające warunki. Obok niego na podium stanęli Niemiec Andreas Wellinger i Norweg Robert Johansson. To trzecie olimpijskie złoto skoczna z Zębu, po dwóch wcześniej zdobytych przed czterema laty w Soczi. Tym samym Kamil Stoch stał się najbardziej utytułowanym polskim sportowcem w historii występów Polaków na zimowych igrzyskach olimpijskich. Justyna Kowalczyk ma bowiem w swoim dorobku 5 medali - dwa złote, jeden srebrny i dwa brązowe, natomiast Adam Małysz posiada 4 olimpijskie krążki – trzy srebrne i jeden brązowy. W trakcie konkursu pierwszy akces do walki o medale zgłosił, dość niespodziewanie, Austriak Michael Hayboeck. Było to o tyle zaskakujące, że podobnie jak jego rodacy, dotychczas prezentował się przeciętnie. W ubiegłą sobotę jednak jako jedyny w pierwszej serii doleciał do 140. metra i długo prowadził. Na tej pozycji lidera zmienił go dopiero skaczący jako ostatni… Kamil Stoch, który co prawda wylądował pięć metrów bliżej, jednak

Fot. Richard Heathcote/Getty Images

otrzymał najwyższe noty za styl i najwyższą z zawodników czołówki rekompensatę za wiatr. Druga seria skoków zapowiadała się wręcz rewelacyjnie! Zatem polski skoczek wyprzedzał Austriaka o 3,4 pkt, ale najgroźniejsi rywale także nie zamierzali odpuszczać. Trzeci był mistrz olimpijski ze skoczni normalnej Andreas Wellinger, a czwarty Robert Johansson, który w Pjongczangu także już stał na podium, na jego najniższym stopniu. Za nimi z kolei plasował się Dawid Kubacki. W drugiej serii wspaniałą sportową klasę potwierdził Norweg Daniel Andre Tande. Zajmujący na półmetku 15 miejsce skoczek osiągnął 138,5 m i wobec tego, że większość zawodników skakała krócej niż wcześniej, dość długo zajmował miejsce, które organizatorzy przygotowali dla lidera. Już po zawodach okazało się, iż była to najwyżej oceniona próba finału. Dość powiedzieć, że nie zdołał wyprzedzić go żaden z 10 kolejnych zawodników, w tym niestety Stefan Hula i Dawid Kubacki, którzy w II serii spisali się przeciętnie. Końcówka zawodów była ekscytująca dla wszystkich. Numer „1” wyświetlił się dopiero przy nazwisku innego Norwega, wspomnianego Johanssona, który uzyskał 134,5. Po nim absolutnie fantastyczny, najdłuższy skok konkursu - 142 m - oddał Andeas Wellinger i sytuacja zaczęła przypominać tę z normalnego

obiektu, gdy niemiecki skoczek także wyśmienitą drugą próbą zapewnił sobie końcowy triumf i zarazem mistrzostwo olimpijskie. Skaczący po nim Michael Hayboeck stracił szanse na medal, dolatując jedynie do 131. metra i… na górze został tylko Kamil Stoch! Z komputerowych pomiarów wiatru (tych, które „odebrały” szanse na medal na normalnej skoczni Stochowi i Sefanowi Hule) wynikało, że Polak powinien skoczyć w granicach 135-136 m, by liczyć na pokonanie Wellingera i końcowy triumf. Tym razem trafił niemal wprost w zieloną linię, która wskazuje odległość potrzebą do wyprzedzenia lidera, po czym na tablicy rezultatów wyświetlono… 136,5 m. Emocję sięgnęły zenitu! Styl lotu Polaka sędziowie ocenili dokładnie, identycznie jak Niemca, lepszego w sumie dwóch prób o sześć metrów, jednak na wietrze Stoch nadrobił nad nim aż 8,3 pkt. Po chwili jednak nasz skoczek wylądował na... ramionach kolegów z drużyny, którzy w ten sposób znieśli z zeskoku mistrza olimpijskiego! Miejsca pozostałych Polaków w konkursie na dużej skoczni w Pjongczangu 10. Dawid Kubacki, 15. Stefan Hula i 19. Maciej Kot. Konkurs drużynowy na dużej skoczni zakończył się już po zamknięciu tego wydania gazety. —

| Cooltura | Nº 727

727-MAKIETA 2 32-53 CC.indd 50

19/02/2018 20:18:08

Fot. sandsphotos.co.uk

IBB Polonia Londyn kontynuuje zwycięską passę

W sobotę, 17 lutego sportowe emocje i siatkówka 2.0 powróciły do wschodniego Londynu. W Brentford

Fountain Leisure Centre IBB Polonia Londyn zmierzyła się z drużyną Essex Blaze w rewanżowym spotkaniu ligi Super 8. Gospodarze praktycznie zdominowali mecz, pokonując przeciwnika 3:0 (25:19; 25:13; 28:26). Dzięki kolejnej wygranej za trzy punkty, podopieczni Piotra Grabana pozostają na zwycięskiej ścieżce. Początek meczu był wyrównany i obie drużyny zdobywały punkt po punkcie. Na drugiej przerwie technicznej gospodarze prowadzili już trzema punktami, a następnie powiększali swoją przewagę. Pierwszą partię zakończyli z wynikiem 25:19. Drugi set był całkowitą dominacją IBB Polonii. Londyńczycy podczas pierwszej przerwy technicznej prowadzili 8:2 i później tylko uciekali przeciwnikowi. Atak Doriana Poinca zakończył tę odsłonę 25:13. W ostatniej części spotkania początkowo grę kontrolowali gospodarze. Zawodnicy Essex wyszli na prowadzenie przed drugą przerwą techniczną i utrzymywali je przez kilka kolejnych punktów. Ostatecznie górą byli londyńczycy, którzy zakończyli seta 28:26 i wygrali całe spotkanie za trzy punkty. - Bardzo cieszy ta wygrana za trzy punkty. Mecz w naszym wykonaniu był dobry, może z wyjątkiem trzeciego seta, gdzie wkradło się lekkie rozluźnienie i straciliśmy kilka punktów po własnych błędach. Wiedzieliśmy też na co stać przeciwnika, bo tydzień temu graliśmy z nim na wyjeździe. Pozwoliliśmy sobie na kilka zmian w dwunastce i daliśmy każdemu z naszych zawodników szansę pokazania się na boisku – skomentował Piotr Graban, trener IBB Polonii Londyn. Sobotni mecz ponownie był transmitowany przez telewizję Polsat – na kanale Polsat Sport Extra i w Internecie. Wszyscy kibice, którzy nie mogli pojawić się w hali lub śledzić transmisji na żywo mogą nadrobić zaległości. Mecz jest dostępny na IBB TV. Siatkarze IBB Polonii Londyn w sobotę (24.02.) powalczą o awa ns do finału rozgrywek o Puchar Anglii. Ich przeciwnikami będą zawodnicy Wessex. Mecz rozpocznie się o godzinie 15.00.

Nº 725

727-MAKIETA 2 32-53 CC.indd 51

| Cooltura | 51

19/02/2018 20:18:10

TEKST SPONSOROWANY

Myślisz o procedurze rozwodowej – gdzie ją rozpocząć? Myślisz o rozwodzie? Okazuje się, że styczeń jest miesiącem, kiedy często rozważamy bądź decydujemy się na rozwód.

Koniec roku to czas podsumowań i refleksji, który skłania nas do przemyśleń weryfikując nasze nadzieje i aspiracje, na skutek których może zapaść decyzja o zakończeniu związku. STATYSTYKA W Anglii oraz Walii 42 procent małżeństw kończy się rozwodem. W 2016 roku w Wielkiej Brytanii wskaźnik rozwodów był najwyższy w grupie mężczyzn między 45-49 lat, a także wśród kobiet po trzydziestym roku życia. Obserwuje się także wzrost liczby rozwodów, o które występują mężczyźni na skutek nieodpowiedniego postępowania swoich małżonek. GDZIE MOGĘ OTRZYMAĆ ROZWÓD – W ANGLII CZY W POLSCE? CZY INNE KRAJE UE RÓWNIEŻ WCHODZĄ W GRĘ? Jeśli zamierzasz wziąć rozwód, należy rozważyć, gdzie rozpocząć procedurę rozwodową. Rozwód w Polsce będzie możliwy, w przypadku gdy zarówno powód, jak i pozwany są obywatelami RP mieszkającymi w Polsce. Masz jednak prawo do złożenia pozwu o rozwód w Wielkiej Brytanii, przy założeniu, że spełniasz poniższe kryteria. Możesz rozpocząć procedurę rozwodową w Anglii bądź Walii (pod warunkiem, że taka procedura nie została rozpoczęta w żadnym innym kraju) jeśli: (a) oboje małżonkowie są tymczasowymi rezydentami Wielkiej Brytanii lub; (b) oboje małżonkowie są

tymczasowymi rezydentami Wielkiej Brytanii i jedno z nich nadal tu mieszka, lub; (c) małżonek jest tymczasowym rezydentem Wielkiej Brytanii; (d) przez okres roku oboje małżonkowie byli tymczasowymi rezydentami Wielkiej Brytanii zanim został złożony pozew rozwodowy; lub (e) przez okres 6 miesięcy oboje małżonkowie byli tymczasowymi rezydentami Wielkiej Brytanii zanim został złożony pozew rozwodowy i mają miejsce zamieszkania w Wielkiej Brytanii; (f) oboje małżonkowie mają miejsce zamieszkania w Wielkiej Brytanii. CO W PRZYPADKU DWÓCH POSTĘPOWAŃ SĄDOWYCH? Może dojść do sytuacji, gdy oboje małżonkowie chcą złożyć pozew o rozwód, jednak jeden małżonek chce rozpocząć procedurę rozwodową w Polsce, natomiast drugi w Anglii i Walii. Należy wówczas pamiętać, że sąd, który jako pierwszy otrzyma, przypieczętuje oraz nada sprawie sygnaturę akt, będzie miał prawo do przeprowadzenia sprawy rozwodowej. Dlatego ważne jest, aby rozważyć różne możliwości oraz działać w możliwie najszybszy sposób. CZY MOGĘ ZŁOŻYĆ POZEW O SEPARACJĘ? Rozwód to niezwykle trudne i stresujące doświadczenie, dlatego decyzja o jego podjęciu nigdy nie przychodzi łatwo. W zależności od swojego miejsca pobytu możesz rozważyć poniższe możliwości:

• porady małżeńskie • mediacje • separacja sądowa • unieważnienie małżeństwa • ugoda sporządzona przy podjęciu decyzji o separacji INNE KWESTIE, KTÓRE NALEŻY USTALIĆ Jeśli podejmiesz decyzję o rozwodzie, należy także pamiętać o ustaleniu kluczowych kwestii, takich jak finanse czy też decyzje odnośnie dzieci. Decyzje te są szczególnie istotne, jeśli masz powiązania zarówno w Polsce, jak i w Wielkiej Brytanii. POTRZEBUJESZ DALSZEJ PORADY? Jeśli potrzebujesz porady odnośnie Twojej sytuacji, skontaktuj się już dziś z naszym ekspertem ds. prawa rodzinnego i dowiedz się, jak możemy Ci pomóc. Doradzamy w różnych sprawach z zakresu prawa rodzinnego, m.in.: •K westie finansowe: negocjacje, ugoda sądowa, postępowanie finansowe (w tym postępowanie sądowe następujące po rozwodzie za granicą) • Postanowienie w sprawie dzieci. Informacje oraz opinie zawarte w artykule nie stanowią wyczerpującego opracowania prawnego oraz porady prawnej. Kancelaria IMD Solicitors LLP oraz jej członkowie bądź pracownicy nie ponoszą odpowiedzialności wynikającej z niedokładności lub niekompletności informacji zamieszczonych w artykule. Przed podjęciem decyzji prawnych wynikających z tego artykułu, należy zwrócić się o profesjonalną poradę prawną. —

| Cooltura | Nº 727

727-MAKIETA 2 32-53 CC.indd 52

19/02/2018 20:18:12

Nยบ 727 | Cooltura

727-MAKIETA 2 32-53 CC.indd 53

| 53

19/02/2018 20:18:13

AKTY WNY WEEKEND Zdjęcia Marcin Urban

Power plan na super nogi

Chyba każda z nas chce mieć zgrabne, krągłe i lekko uniesione pośladki. W końcu jest to jeden z atrybutów kobiecości. Dzisiaj chciałabym pokazać Wam - jak to zrobić! Przed Wami 3 super ćwiczenia. Wykonując wszystkie ćwiczenia, zapewnicie sobie sporo pozytywnych zmian i na pewno będziecie bardzo zadowolone z faktu, że podjęłyście to wyzwanie. Dzięki odpowiednio dobranym ćwiczeniom piękne i jędrne pośladki mogą być Twoje. Ćwiczenia

te są dla każdej z Was a przede wszystkim dla dziewczyn, które na co dzień nie ćwiczą lub często próbują, ale mają słomiany zapał. Jeżeli jesteś dziewczyną, która już ćwiczy - super! Te ćwiczenia na pewno pomogą nie wypaść z formy. Tak jak przy każdej innej formie aktywności fizycznej, tak i tutaj, ważne jest, aby ćwiczyć systematycznie. Postaraj się ćwiczyć co 2-3 dni, a rezultaty pojawią się szybko. —

PRZYSIAD SUMO Z BUNUSEM Pozycja wyjściowa:

Stań w szerokim rozkroku. Czubki butów skieruj na zewnątrz, a ramiona opuść po bokach tułowia. Ugnij kolana do przysiadu, sięgając dłońmi w kierunku podłogi.

Jak ćwiczyć: Wstań i przenieś ciężar ciała na

prawą nogę. Unieś ugięte lewe kolano i obróć tułów w lewo, łokcie ugięte na wysokości klatki piersiowej, dłonie złączone. Szybko wróć do pozycji wyjściowej. Powtórz ćwiczenie w drugą stronę, aby zrobić jedno powtórzenie.

Ile ćwiczyć: 10-15 powtórzeń, rozpoczynając raz od obrotu w lewą, raz w prawą stronę.

Karolina Sobala karolinkasobala Karolina Sobala – instruktorka fitness Wiek: 34 Absolwentka Akademii Pedagogicznej w Krakowie. Z wykształcenia nauczycielka wychowania fizycznego oraz instruktorka fitness.

| Cooltura | Nº 727

727-MAKIETA 3 54-68 CC.indd 54

19/02/2018 20:22:46

Jak ćwiczyć:

Z NISKIEGO PRZYSIADU DO KLĘKU Pozycja wyjściowa:

Stań w rozkroku na szerokość bioder, ramiona opuszczone po bokach tułowia. Wykonaj przysiad i złącz dłonie przed klatką piersiową.

Opuść prawe kolano na podłogę, a następnie lewe – znajdziesz się w klęku. Postaw najpierw prawą stopę na podłodze, a później lewą, wracając do pozycji wyjściowej.

Ile ćwiczyć: 10 razy przejdź z przysiadu do klęku i z powrotem, zaczynając ćwiczenia raz prawą, raz lewą nogą.

PRZYSIAD, WYPAD , SKRĘT Pozycja wyjściowa:

Stań w rozkroku na szerokość bioder, a ramiona opuść po bokach tułowia. Zrób przysiad, unosząc wyprostowane ręce w przód do wysokości barków.

Jak ćwiczyć: Wykonaj wypad prawą nogą w tył. Ugnij kolana do 90 stopni i jednocześnie obróć tułów w lewo, sięgając prawą dłonią do podłogi. Lewa ręka wyciągnięta w górę. Wróć do pozycji wyjściowej.

Ile ćwiczyć: 10 powtórzeń, zaczynając raz od prawej, raz od lewej nogi

Nº 727

727-MAKIETA 3 54-68 CC.indd 55

| Cooltura | 55

19/02/2018 20:22:53

| Cooltura | Nยบ 727

727-MAKIETA 3 54-68 CC.indd 56

19/02/2018 20:22:55

Nยบ 727

727-MAKIETA 3 54-68 CC.indd 57

| Cooltura | 57

19/02/2018 20:22:57

ROZRY WKA Kaznodzieja wygłasza niedzielne kazanie

czy obojętność?

na temat przebaczenia. Po płomiennej

- Nie wiem. Nie obchodzi mnie to.

przemowie pyta zgromadzonych:



- Ilu z was, bracia, przebaczy swoim

Profesor filologii polskiej na wykładzie:

wrogom?

- Jak państwo wiecie, w językach

Połowa wiernych podnosi ręce do góry.

słowiańskich jest nie tylko pojedyncze

Niezadowolony kaznodzieja kontynuuje

zaprzeczenie. Jest też podwójne

kazanie. Mija 20 minut i znowu pyta:

zaprzeczenie. A nawet podwójne

- Ilu z was, bracia, przebaczy swoim

zaprzeczenie jako potwierdzenie. Nie ma

wrogom? Tym razem zgłasza się jakieś 80%.

natomiast podwójnego potwierdzenia

Kaznodzieja jeszcze zawiedziony wraca do

jako zaprzeczenia. Na to student z ostatniej

kazania. Mija kolejne 30 minut. Kaznodzieja

ławki:

znowu pyta:

- Doobra, doobra...

- Ilu z was, bracia, przebaczy swoim

Wieczorem w parku policjant zatrzymuje

Ponieważ wszyscy już myślą o obiedzie,

młodego człowieka.

wszyscy podnoszą ręce do góry. Wszyscy

- Dowód osobisty, proszę!

z wyjątkiem staruszki z drugiego rzędu.

Przegląda dowód mówiąc:

Kaznodzieja pyta:

- W Krakowie mieszkamy, co?!

- Dlaczego pani nie chce przebaczyć

- W Krakowie mieszkamy.

wrogom?

- Łazimy po parku wieczorem, co?!

- Nie mam żadnych.

- Ano łazimy.

- Jakie to niezwykłe! Ile pani ma lat?

- Strugamy wariata, co?!

- 93.

- Ano strugamy.

- Niech pani wyjdzie na środek i powie

- Ooo, widzę, że studiujemy!!

wszystkim jak to możliwe, żeby w takim

- Nie panie władzo, JA studiuję. 

Staruszka nieśmiało wychodzi na środek,

Na religii.

bierze mikrofon i mówi:

- Jasiu, ile jest Przykazań Bożych?

- Przeżyłam wszystkich!

- Dziesięć.



- Dwóch. Pan Mietek i pan Józek. 

mnie.

- Kochanie! Wróciłem z pracy. Jest może

- Nie ma sprawy.

jakaś kolacja?

- Ej, co ty robisz? Zostaw ten router!

- Tak. Stoi w kuchni na stole.

 Woźnica wprowadził wóz z węglem między

- Ot... Już 10 lat po ślubie a ten się zawsze na

komunistyczne bloki i krzyczy:

to nabiera... 

przywiozłem...

Idzie turysta obok lasu i widzi Bacę, który

Na co koń odwraca łeb i mówi:

rąbie drzewo tak, że aż wióry lecą.

- Taaa, jasne. Ty przywiozłeś... 

KORDIAN KLACZYŃSKI

KOREKTA I REDAGOWANIE TEKSTÓW

BEATA TOMCZYK

OFICJALNA STRONA INTERNETOWA TYGODNIKA COOLTURA MARKETING I REKLAMA

marketing@cooltura.co.uk DYREKTOR MARKETINGU I REKLAMY

KRZYSZTOF CHOWANIEC kc@cooltura.co.uk, wew. 244 WICEDYREKTOR MARKETINGU I REKLAMY

JOANNA ROŻEK joanna@cooltura.co.uk, wew. 246 EWA SUŁKOWSKA-LEŚNIARA ewa@cooltura.co.uk wew. 245

MAŁGORZATA SAS m.sas@cooltura.co.uk, wew. 263 AGNIESZKA GĄSIEWSKA a.gasiewska@cooltura.co.uk, wew. 229 MAGDALENA RUF m.ruf@cooltura.co.uk, wew. 260 KSIĘGOWOŚĆ

- Gdzie? Nie ma nic!

- Węgiel przywiozłem, węęęęgiel

JOANNA KARWECKA

EWA MROCZEK e.mroczek@cooltura.co.uk, wew. 250

- A kościelnych?

dzięki jakiejś maszynie, to proszę, odłącz

DARIUSZ A. ZELLER Zastępca redaktora naczelnego

PIOTR GULBICKI

wrogom?

- Gdybym kiedyś miał funkcjonować tylko

REDAKCJA

MARCIN URBAN Redaktor naczelny

RADOSŁAW ZAPAŁOWSKI



sędziwym wieku nie mieć żadnych wrogów.

ADRES

Unit 8, Odeon Parade 480 London Road, Isleworth, TW7 4RL Tel: 020 8846 3615 www.cooltura24.co.uk, info@cooltura.co.uk

- Baco gdzieś się nauczył tak rąbać!? - Na Saharze.

Facet jedzie samochodem i słyszy w radiu

- Ale przecież to pustynia...

dla kierowców:

- Teraz tak.

RADOSŁAW STASZEWSKI KLAUDIA SENYK DYSTRYBUCJA

MARLENA SIEJKA VEL DOMAŃSKA 020 88 46 3612, distribution@cooltura.co.uk WYDAWCA

Sara-Int Ltd. ISSN 1743-8489 Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń. Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych i zastrzega sobie prawo do skracania i przeredagowania tekstów. Publikowanie zamieszczonych tekstów i zdjęć bez zgody redakcji jest niezgodne z prawem.

- ... Uwaga! Jakiś wariat na autostradzie A4

Cooltura is regulated by IMPRESS: The Independent Monitor for the press CIC For complaints scheme see:

jedzie pod prąd... Słysząc to, odzywa się: - Jeden wariat? Są tu ich tysiące...  - Jak pan myśli, co jest w dzisiejszych czasach większym problemem: niewiedza

ymi Jeśli chcesz podzielić się z nasz czytelnikami swoim ulubionym s żartem – napisz do nas na adre .uk! a.co ltur coo redakcja@

IMPRESS, 16-18 New Bridge Street, London, EC4V 6AG T 020 3325 4288 E complaints@cooltura.co.uk W cooltura.co.uk

cooltura24uk

@cooltura24uk

cooltura

| Cooltura | Nº 727

727-MAKIETA 3 54-68 CC.indd 58

19/02/2018 20:22:58

dodaj ogłoszenie na

cooltura24.co.uk

informacje  wiadomości porady  brexit  sport  film książka  londyn  wielka brytania  świat

Nº 727

727-MAKIETA 3 54-68 CC.indd 59

| Cooltura | 59

19/02/2018 20:22:59

| Cooltura | Nยบ 727

727-MAKIETA 3 54-68 CC.indd 60

19/02/2018 20:23:01

Nยบ 727

727-MAKIETA 3 54-68 CC.indd 61

| Cooltura | 61

19/02/2018 20:23:03

| Cooltura | Nยบ 727

727-MAKIETA 3 54-68 CC.indd 62

19/02/2018 20:23:05

Nยบ 727

727-MAKIETA 3 54-68 CC.indd 63

| Cooltura | 63

19/02/2018 20:23:07

Zam ieść ogło sze nie na coo ltur a24.co. uk cooltura24.co.uk ogłoszenia  wydarzenia  gospodarka brexit  transport  lifestyle

Jak zamieścić ogłoszenie? Ogłoszenie przez internet www.cooltura24.co.uk

PROMOCJA INTERNETOWA Zamieść ogłoszenie Premium online na www.cooltura24.co.uk. Twoje ogłoszenie pojawi się na portalu cooltura24.co.uk oraz zostanie wydrukowane w najbliższym wydaniu Cooltury*

1 tydzień ogłoszenia £10 + vat 2 tygodnie ogłoszenia £15 + vat 4 tygodnie ogłoszenia £25 + vat

* w tygodniku Cooltura zostanie wydrukowane maksymalnie

Ogłoszenie zamieszczone telefonicznie 020 8846 3614

£ 25

Ramka do 25 słów + vat za tydzień

do 25 słów danego ogłoszenia

| Cooltura | Nº 727

727-MAKIETA 3 54-68 CC.indd 64

19/02/2018 20:23:09

WARSZTAT SAMOCHODOWY Kompleksowa mechanika, elektronika, kluczyki naprawa liczników serwis dpf. Kontakt: 07773709612 ARCHITEKT rejestrowany w Anglii wykonuje projekty: lofts, extensions. Usługi: Planning Applications and Building Control mob.: 07708696377 stasch@stasch.co.uk H-TECH SERWIS KOMPUTEROWY. Rozwiązywanie wszelkich problemów z Laptopami i PC. Odzyskiwanie Danych, Instalacje, Administracja, Zabezpieczanie Sieci. Dojazd do Klienta. Tel.: 07723012148, email: halskyt@yahoo.co.uk www. halskytech.co.uk SERWIS KOMPUTEROWY Naprawa: laptop, tablet, konsola, telefon, Zmiana języka, wirusy, przegrzewanie się, wymiana ekranu/klawiatury, strony www, kamery CCTV, rok gwarancji. Laptop zastępczy dojazd do klienta tel. 07411123340 NAJTAŃSZE PRZEPROWADZKI i przewozy lokalne (Londyn), międzymiastowe (cale UK) oraz Polska - AngliaPolska także przewozy wszelkich przesyłek (paczek, mebli, gabarytów, itp) Cotygodniowe wyjazdy do Polski. Sprawdź opinie fb: MarioRemTrans 07722560744 mario. remtrans@gmail.com Zapraszamy 24/7 GARDEN SERVICE WEST LONDON oferuje wiosenne prace ogrodowe: wycinkę drzew, budowę mebli i akcesoriów ogrodowych, drobne prace budowlane, układanie świeżych trawników, projektowanie architektury ogrodowej. Przy kontrakcie całorocznym duże zniżki ! Zapraszamy 07941465508, 074007511013

FOTOGRAF Profesjonalne sesje fotograficzne: fotografia noworodkowa, dziecięca, rodzinna i okolicznościowa. Zapraszam na moja stronę www. fairyworldphotography. co.uk Super niskie ceny. Zapraszam 07736217120 POLSKA TELEWIZJA Londyn NC+ Zestawy na umowę i kartę Montaż anten Zapraszamy do punktu 49 Oldfields Circus UB54RR Northolt Sklep Northolt: 02082033162 Instalacje: 07779631401 www.polskatelewizja.co.uk ANTENY SATELITARNE. Montaż, fachowe ustawienie sygnału, akcesoria, Telewizja na kartę, nc+, polsat. 9 letnie doświadczenie Niskie ceny. Mariusz Domaradzki. 07523486296, mariuszcyfra@wp.pl SATELITARNA TELEWIZJA Najszybsze i najlepsze rozwiązanie wszystkich twoich problemów. Ustawienia, montaż, polskie zestawy TNK Andrzej 07840650509 07423602647 POSZUKUJEMY STOLARZA z doświadczeniem do produkcji okien i drzwi na Wembley HA0 Kontakt: Andrzej 07932606160 PRACA DLA SPRZEDAWCY branża budowlana (okna drzwi meble). Kontakt: 07958722342 RĘCZNIE ROBIONY CIUSZEK. Wykonuję produkty według wzorów własnych lub klientów w zakresie konfekcji, koronek, haftów, ozdabiane koralikami, cekinami. Odzież damska, męska i dziecięca w 100% robiona ręcznie. Wyroby pojedyncze na zamówienie, a przez to oryginalne i niepowtarzalne. Kontakt:07856563775, www. crochetbymikam.com

ARCHITEKT z uprawnieniami, wieloletnia praktyka w UK, extensions, loft conversions, listed buildings consent, kontakt: 07903034463; szymon. dylewski@gmail.com WYNAJMĘ MAŁE STUDIO MORDEN SM4 6HR. Pokój z aneksem kuchennym i łazienką. Wyłącznie dla 1 osoby £155/ tydz. Rachunki wliczone. 25 min od stacji metra. Kontakt: 07340340840 POSZUKUJEMY OSOBY DO PRACY PRZY CZYSZCZENIU I SERVISIE WENTYLACJI KUCHENNYCH. Wymagamy znajomości budowy i pracy śilników 1 i 3 fazowych. oraz obsługi falowników(power inverter). Wysokie zarobki : £650-£850 p/w. Prosimy o kontakt: 07977224167 ELEKTRYCZNE CERTYFIKATY REJESTRACJA W NICEIC commercial i domestic. TV systems, Data internet systems, Fuseboards, Emergency lighting, Fire alarms, Smart home. EICR Landlord certificate. 07984199987 DO WYNAJĘCIA 2 STUDIA FLATY W BARDZO DOBREJ LOKALIZACIJ 7 min do Edmonton Green overground , nie daleko shoping edmonton oraz autobusy miejskie. Okolica spokojna i nie ma żadnych problemów z parkowaniem auta. Zapraszam osoby pracujące, nie akceptuje dofinansowania 07463833892 DOŁĄCZ DO GRONA KONSULTANTEK AVON wypełnij formularz na www.myavonforyou. co.uk i odbierz darmowy pakiet startowy a w nim 40 katalogów, 40 próbek oraz prezent ! Napisz do mnie: monika@myavonforyou. co.uk , Wyślij sms: 07482543324 więcej na: https://www.facebook.com/ myavonforyou.co.uk/

TOMEK LAT 39 POZNA KOBIETĘ DO 40. Jeśli jesteś Kobietą do 40 lat, normalną nie musisz być gwiazdą z Hollywood, wiesz czego chcesz nie boisz się spotkać, porozmawiać, to ja ze swojej strony proponuję piwo w pubie ew kawę oczywiście szacunek i bezpieczeństwo oraz uczciwość jeśli się dogadamy Czekam na Twój telefon lub sms . Nie zawsze mam zasięg to proszę o kontakt na WhatsApp 07511429770 NAPRAWA LAPTOPÓW, TELEFONÓW, TABLETÓW-SZYBKO, TANIO. Oferujemy Państwu błyskawiczną pomoc w naprawie domowych komputerów - zarówno komputerów stacjonarnych jak i laptopów, notebooków oraz urządzeń peryferyjnych. Działamy szybko, pracujemy solidnie po przystępnych cenach. Zapewniamy obsługę, wsparcie i pomoc informatyczną dla firm. Obsługa w języku polskim lub angielskim. 07585182928 POKÓJ JEDYNKANORBURY OD ZARAZ Dla spokojnej osoby pokój jedynka od zaraz. Duży dom wysoki standard , 3 łazienki , duży ogród, kuchnia z jadalnia, darmowy parking przy ulicy, 10 min do stacji 2 min autobus 250. Rachunki i Internet w cenie. Możliwość wynajmu na krótki termin. Cena £110 tyg, 2 tyg depozyt, 2 tyg wypowiedzenie. Kontakt 07912105252 od 9:00-18:00 SZUKAM PRACYPLASTERING Plastrarze z 15-letnim doświadczeniem szukają zleceń .Wycena i doradztwo za darmo. Praca wykonana w terminie. Cena do negocjacji. Reference, zapraszamy do współpracy 07852341249 Cezary ŁADNA DWÓJKA –w spokojnym domu z ogrodemBarking dostępna od zaraz. W czystym. £95+depozyt. W cenę wliczone są rachunki oraz WI-FI. Zapraszamy:07964537030

Nº 727

727-MAKIETA 3 54-68 CC.indd 65

| Cooltura | 65

19/02/2018 20:23:10

| Cooltura | Nยบ 727

727-MAKIETA 3 54-68 CC.indd 66

19/02/2018 20:23:12

Nยบ 727

727-MAKIETA 3 54-68 CC.indd 67

| Cooltura | 67

19/02/2018 20:23:15

727-MAKIETA 3 54-68 CC.indd 68

19/02/2018 20:23:16