Cooltura Issue 729 by Cooltura

TEMAT NUMERU COOL TIME

100 lat głosu kobiet | 04

Andrzej Klimowski – Artysta, zawód

ponad granicami | 34

MIEJSCE NA WEEKEND

Cały świat w jednym muzeum | 36

MUZYKA

Robert Janson – Cieszę się obecną chwilą | 40 OBLICZA EMIGRACJI

swojej drogi | 44

Joanna Moro – Szukam AKTYWNY WEEKEND

Kobieta /

mężczyzna – czyli zdrowa rywalizacja | 60 Iza bel a Le cho wic z – pilo tka , lau rea tka ple bis cyt u # PO LK A10 0 str . 8.

P O L I S H W E E K LY o _ (

N 1 0 729 )

8 marca 2018

KOBIETY

PRZEBIJAJĄ SZKLANY SUFIT Fot. Jadwiga Bronte

729-MAKIETA 1 01-29 CC 2018.indd 1

05/03/2018 19:11:29

729-MAKIETA 1 01-29 CC 2018.indd 2

05/03/2018 19:11:31

729-MAKIETA 1 01-29 CC 2018.indd 3

05/03/2018 19:11:36

TEM AT N UME RU Piotr Gulbicki

Sufrażystki maszerują przez Londyn

100 lat głosu kobiet

Fot. F J Mortimer/Getty Images

Walczyły o to przez ponad stulecie. I w końcu dopięły swego. W XX wieku kobiety uzyskały prawa wyborcze w większości państw świata, a wśród pierwszych krajów, jakie wprowadziły nowe uregulowania, były Polska i Wielka Brytania. W tym roku mija 100 lat od tamtych wydarzeń.

28 listopada 1918 roku. Tego dnia, ponad dwa tygodnie po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, Tymczasowy Naczelnik Państwa Józef Piłsudski podpisał dekret, który przyznawał czynne i bierne prawo wyborcze każdemu obywatelowi bez względu na płeć. W efekcie, w wyniku wyborów do Sejmu Ustawodawczego, które odbyły się 26 stycznia 1919 roku, w ławach poselskich zasiadły Irena Kosmowska i Jadwiga Dziubińska (obie PSL Wyzwolenie), Gabriela Balicka (Narodowa Demokracja), Zofia Moraczewska (Socjaldemokracja) oraz Maria Moczydłowska (Narodowe Zjednoczenie Ludowe). Później, po głoso-

waniu uzupełniającym, dołączyły do nich Anna Piasecka i Franciszka Wilczkowiakowa (obie z Narodowej Partii Robotniczej) oraz Zofia Sokolnicka (Narodowa Demokracja). OD MINISTRA DO PREMIERA To był znaczący awans kobiet, które w ten sposób na niwie politycznej włączyły się do budowy nowego państwa. Państwa, którego przez 123 lata (17951918) nie było na mapie świata, a o które panie z oddaniem walczyły w czasie zaborów, walnie przyczyniając się do podtrzymywania narodowego ducha. Jako żony, matki, wychowawczynie

kolejnych pokoleń patriotów. Były nauczycielkami, udzielały się w partiach, organizacjach społeczno-oświatowych, samorządach. Ich polityczne zaangażowanie wiązało się głównie z ruchem niepodległościowym, ale pojawiały się też tendencje feministyczne, widoczne chociażby w twórczości Elizy Orzeszkowej, Zofii Nałkowskiej czy Narcyzy Żmichowskiej. Ukoronowaniem tej działalności była aktywność, w różnych formach, podczas I wojny świtowej, a następnie, po jej zakończeniu, wspomniany już dekret Józefa Piłsudskiego, przyznający kobietom pełnię praw >>

04 | Cooltura | Nº 729

729-MAKIETA 1 01-29 CC 2018.indd 4

05/03/2018 19:11:37

Nยบ 729 | Cooltura | 05

729-MAKIETA 1 01-29 CC 2018.indd 5

05/03/2018 19:11:39

wyborczych. W okresie II RP w parlamentarnych ławach zasiadało 49 pań, w tym część po kilka kadencji. Po 1945 roku i przejęciu rządów przez komunistów liczba przedstawicielek płci pięknej w Sejmie wzrosła, chociaż w dobie wszechwładzy jedynie słusznej partii ta instytucja de facto miała znaczenie fasadowe. Niemniej to Zofia Wasilkowska została pierwszą kobietą na świecie piastującą stanowisko ministra, w 1956 roku stając na czele resortu sprawiedliwości. 20 lat później w jej ślady poszła Maria Milczarek – tyle że w odniesieniu do ministerstwa administracji, gospodarki terenowej i ochrony środowiska. Z czasem kobiety stawały się coraz bardziej widoczne w polityce, szczególnie w schyłkowym okresie komunizmu. Zasiadały w gremiach kierowniczych Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, miały swoje organizacje, ale prawdziwy boom nastąpił po 1989 roku, kiedy panie zaczęły dochodzić do najwyższych stanowisk w państwie. W każdym kolejnym rządzie były ministrami, szeroką ławą zasiadały w parlamencie, a Hanna

Suchocka, Ewa Kopacz i Beata Szydło sprawowały urząd premiera. GŁOWA NA GILOTYNIE Zmiany społeczne, obyczajowe, konflikty zbrojne… Globalne przemiany sprzyjały walce o równouprawnienie płci. Walce, która na dobre zaczęła się pod koniec XVIII wieku. Za pierwszą współczesną bojowniczkę o prawa wyborcze kobiet uchodzi dramatopisarka Olimpia de Gouges, która w czasie rewolucji francuskiej ogłosiła „Deklarację Praw Kobiety i Obywatelki”. Zapłaciła za to głową, ścięta na gilotynie w 1793 roku. Kilkanaście miesięcy wcześniej ukazała się praca Angielki Mary Wollstonecraft „Wołanie o prawa kobiety”, uznawana za pierwszy manifest feministyczny. Rewolucja francuska nie przyniosła oczekiwanych zmian w zakresie zrównania praw płci, niemniej poczyniony wtedy zasiew miał zaowocować w przyszłości. Droga wszakże była długa i kręta, gdyż emancypacyjne dążenia spotykały się powszechnym niezrozumieniem i traktowano je jako zamach na rodzinę oraz uświęconą od pokoleń tradycję. Dużą rolę w przełamywaniu

tych stereotypów odegrał angielski filozof John Stuart Mill. Pisał o tym artykuły w gazetach, wypowiadał się publicznie, a swoje równościowe poglądy dogłębnie wyłożył w książce „Poddaństwo kobiet”, wydanej w 1869 roku. Jednocześnie był pierwszym parlamentarzystą, domagającym się rozszerzenia praw wyborczych na płeć piękną. Same panie też nie zasypywały gruszek w popiele. Wątki feministyczne w swoich powieściach poruszały czołowe pisarki ery wiktoriańskiej – Elizabeth Gaskell, Mary Ann Evans (publikująca pod pseudonimem George Eliot) oraz siostry Charlotte, Emily i Anne Brontë. Nowatorskie na ówczesne czasy poglądy krzewiły nowopowstające pisma kobiece, a w 1869 roku Josephine E. Butler utworzyła Krajowe Stowarzyszenie Kobiet. Zbiegło się to z ożywioną dyskusją na temat możliwości dopuszczenia pań na wyższe uczelnie. Prekursorem w tym względzie okazał się uniwersytet w Edynburgu, który przyjmował pojedyncze kandydatki na wydział medycyny, ale bez prawa otrzymania przez nie dyplomu. Sprawę uregulowano dopiero w 1878 roku, dzięki związkom lekarskim, które zalegalizowały możli-

Maria Curie-Skłodowska

Żelazna Dama Margaret Thatcher

Fot. Hulton Archive/Getty Images

Fot. Stanley Sherman/Express/Getty Images

06 | Cooltura | Nº 729

729-MAKIETA 1 01-29 CC 2018.indd 6

05/03/2018 19:11:43

Prawa wyborcze kobiet w kolejności ich wprowadzania

1893 rok – Nowa Zelandia (w pełni od 1919), 1902 – Australia (z wyjątkiem rdzennej

ludności), 1906 – Finlandia, 1908 – Dania (w pełni od 1915), 1913 – Norwegia, 1915 – Islandia, 1917 – Rosja, Ukraina, Białoruś, Łotwa, Estonia, Holandia (w pełni od 1919), Kanada (w pełni od 1919), Urugwaj (w pełni od 1927), 1918 – Polska, Armenia. Azerbejdżan, Litwa, Mołdawia, Austria, Niemcy, Wielka Brytania (w pełni od 1928)

wość zdawania egzaminów końcowych. Z kolei pięć lat wcześniej Mary Ward zapoczątkowała wykłady dla kobiet na uniwersytecie w Oksfordzie, a w 1874 roku powstała London School of Medicine for Women. Panie coraz odważniej zdobywały świat nauki, czego ukoronowaniem była Nagroda Nobla zdobyta (i to dwukrotnie) przez naszą rodaczkę Marię Skłodowską-Curie. ŻELAZNA DAMA Rozwój przemysłu, ewolucja nauki, upowszechnianie idei liberalnych. Na tej glebie, użyźnianej przez dziesięciolecia, na przełomie XIX i XX wieku narodził się ruch sufrażystek. Największą popularnością cieszył się w Stanach Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii, z czasem rozprzestrzeniając się niemal na całą Europę. Jego przedstawicielki za najważniejszy punkt stawiały sobie zdobycie praw wyborczych. I w końcu tak się stało, do czego w znacznej mierze przyczyniła się I wojna światowa. Jej totalny charakter spowodował, że kobiety nie tylko przejmowały rolę mężczyzn w codziennym życiu, ale także brały czynny udział w zmaganiach na frontach. Stereotypy o słabej płci zaczęły odchodzić do lamusa. W styczniu 1918 roku Izba Lordów przyjęła ustawę o reformie prawa wyborczego, zgodnie z którą prawo głosu uzyskały Brytyjki powyżej 30. roku życia, mające dom lub będące w związku z mężczyzną, który miał dom. Było to wówczas 8,5 mln pań, czyli około dwóch z pięciu. W listopadzie ich uprawnienia rozszerzono na możliwość kandydowania do parlamentu. Kolejne dziesięciolecia to systematyczne umacnianie roli pań w życiu politycznym Wielkiej Brytanii. Wystarczy wspomnieć o obecnej premier Theresie May czy Żelaznej Damie Margaret Thatcher, kierującej rządem w latach 1979-1990… —

Nº 729 | Cooltura | 07

729-MAKIETA 1 01-29 CC 2018.indd 7

05/03/2018 19:11:44

#P OLK A10 0

Niemożliwe nie istnieje Z okazji setnej rocznicy uzyskania przez kobiety praw wyborczych zarówno w Polsce jak i w Wielkiej Brytanii, ambasada Rzeczpospolitej Polskiej w Londynie, pragnąc uhonorować i uczcić wyjątkowe Polki, które na co dzień inspirują polską społeczność na Wyspach Brytyjskich, ogłosiła plebiscyt #Polka100.

Na łamach „Cooltury” w kolejnych wydaniach będziemy przedstawiać sylwetki i rozmowy z Polkami – laureatkami, które swoją postawą inspirują społeczność, a także wpływają na pozytywny wizerunek Polski w Wielkiej Brytanii. Inaugurując nasz cykl, przedstawiamy pierwszą z laureatek plebiscytu #Polka100. Z IZABELĄ LECHOWICZ, pilotką samolotów odrzutowych, rozmawiał Dariusz A. Zeller. Zostałaś jedną z laureatek plebiscytu ambasady RP w Londynie „#Polka100”, ogłoszonego z okazji setnej rocznicy uzyskania przez kobiety praw wyborczych, zarówno w Polsce jak i w Wielkiej Brytanii. Gratulacje i jednocześnie pytanie – jakie to uczucie? Dziękuję bardzo, jestem bardzo miło zaskoczona. Zgłoszenie wysłała moja siostra, która również mieszka w Wielkiej Brytanii. Cieszę się, że ambasada RP chce przedstawić sylwetki ciekawych kobiet, zwłaszcza w tych profesjach, gdzie wciąż liczbowo dominują mężczyźni.

Jak to się stało, że zaczęłaś pilotować samoloty odrzutowe? Moja przygoda z lotnictwem rozpoczęła się po przyjeździe do Wielkiej Brytanii. Przyjechałam tutaj już po ukończeniu studiów w Polsce, na kierunku Technologia Żywności i Żywienia Człowieka na Akademii Rolniczej we Wrocławiu. Pochodzę z małej miejscowości na Dolnym Śląsku. Nikt z mojej rodziny ani znajomych nie był związany z lotnictwem, więc nigdy nawet nie przyszło mi to do głowy, choć odkąd pamiętam wiedziałam, że będę chciała bardzo dużo podróżować. W Londynie zaczęłam od kontynuacji nauki języka angielskiego w szkole językowej. Wtedy tez poznałam swojego obecnego partnera, który był pilotem. Zaczęłam pomagać mu w organizacji serwisów technicznych i planowania operacji lotniczych dla kilku helikopterów i samolotów w imieniu ich właścicieli. Czasami miałam możliwość uczestniczenia w tych lotach. To właśnie mój partner zachęcił mnie, abym rozważyła zdobycie licencji pilota. Jestem mu za to wdzięczna do tej pory. Myślę, że razem tworzymy zgrany zespół i wciąż się nawzajem inspirujemy.

Jaką drogę trzeba przebrnąć, by uzyskać pozwolenie na pilotowanie tego typu jednostek? Zaczyna się od zdobycia licencji pilota turystycznego PPL(A), co wymaga przejścia szkolenia teoretycznego i 45 godzin nalotu szkolenia praktycznego na małych, treningowych samolotach typu Cessna 150/152 lub podobnych. Licencja ta uprawnia do pilotowania w celach niezarobkowych. Następnie trzeba samodzielnie wylatać 100 godzin jako pilot dowódca i wtedy można rozpocząć szkolenie do licencji pilota zawodowego CPL(A). W praktyce można całe szkolenie przejść jednorazowo w jednym ośrodku lub rozłożyć na moduły. Trzeba zdać egzaminy z 14 przedmiotów i zaliczyć testy praktyczne. Ja szkolenie teoretyczne odbyłam na kursie przygotowującym w London Metropolitan University, a szkolenie praktyczne w Stapleford Flight Centre, Stapleford Aerodrome w Essex. Następnie dochodzi szkolenie do uprawnień do wykonywania lotów według przyrządów i na samolotach wielosilnikowych IR/ME oraz szkolenie na wybrany typ samolotu. Po nalocie ogólnym 1500 godzin można zdać test na licencję pilota liniowego ATPL(A).

08 | Cooltura | Nº 729

729-MAKIETA 1 01-29 CC 2018.indd 8

05/03/2018 19:11:45

Kampania #Polka100

Została przygotowana przez fotoreporterkę Jadwigę Bronte i

dziennikarza Jakuba Krupę na zlecenie polskiej ambasady w Londynie z okazji setnej rocznicy uzyskania przez kobiety praw wyborczych i odzyskania polskiej niepodległości. Profile 18 laureatek można znaleźć na stronie ambasady:

www.londyn.msz.gov.pl

Jakie badania/testy/próby przechodzi kandydat na pilota? Do wykonywania samodzielnego lotów niezbędne jest oprócz licencji czy świadectwa kwalifikacji także orzeczenie lekarskie. Zanim zainwestuje się w szkolenie lotnicze, warto jak najszybciej wybrać się na test wstępny. Później takie badania medyczne przechodzi się okresowo (corocznie lub co 6 miesięcy – zależnie od wieku, rodzaju licencji i wykonywanych lotów). Trzeba być ogólnie zdrowym, ale nie są to testy dla astronautów. Badane jest zdrowie ogólne, słuch, EKG i ECG itp. Wady wzroku są dopuszczalne, jeśli są korygowane do 20/20. To właściwie tyle. Ważne jest także kształcenie tzw. umiejętności miękkich: umiejętność współpracy, samodzielnego myślenia i asertywnych postaw, czujność i podzielność uwagi, koordynacja psychomotoryczna, wydolność percepcji w obliczu wielozadaniowości, zdolność logicznego myślenia czy niezawodność działania pod presją czasu. Jakie samoloty możesz pilotować? Posiadam uprawnienia do pilotowania samolotów typu Citation 550/560, Citation XL/ XLS, Falcon 2000, Gulfstream 450/550 i Boeing 737. Obecnie również zdobywam uprawnienia pilota helikopterów. To robi duże wrażenie. Powiedz zatem, jakie są twoje osiągnięcia jako pilota samolotów odrzutowych? Myślę, że jak na dość późne rozpoczęcie kariery w lotnictwie (miałam 30 lat, kiedy zaczęłam pierwsze szkolenie) to osiągnęłam bardzo dużo. Wymieniłabym tu możliwość pilotowania różnych typów samolotów, różnorodność tras i lotnisk docelowych, poczynając od malowniczych lądowisk alpejskich jak Sion czy Samedan do bardziej odległych jak Komsomolsk >>

Nº 729 | Cooltura | 09

729-MAKIETA 1 01-29 CC 2018.indd 9

05/03/2018 19:11:47

czy Anchorage na Alasce. Zdobyłam doświadczenie w lotach w prawie każdym rejonie globu. Od 4 lat posiadam też uprawnienia instruktora, a od 3 – egzaminatora do wydawania uprawnień tzw. type rating – szkolę i egzaminuję pilotów w symulatorach samolotów typu Citation i Gulfstream. Dla kogo aktualnie pracujesz? Od początku pracuję dla firm specjalizujących się w czarterze lotów biznesowych lub bezpośrednio dla właścicieli prywatnych samolotów. Jesteśmy zobowiązani do całkowitej dyskrecji, więc nie mogę wymienić konkretnych pracodawców. Co mogłabyś poradzić tym, którzy chcieliby pójść twoją drogą? Nie wahać się, zacząć już dziś, choćby od drobnych kroków. Pamiętać, że jeżeli zacznę teraz, to za rok będą już tego jakieś efekty. Być otwartym na nowe możliwości i przyjmować nowe wyzwania, nawet jeśli się nie czuje do tego gotowym. Nie słuchać opinii typu „to nie dla ciebie/dziewczyn/kobiet etc.”, ale pozytywnie reagować na konstruktywny feedback. Być przygotowanym na ciężką pracę i czasami lata wyrzeczeń. Zachowywać profesjonalizm

i entuzjazm. Chciałabym bardzo zachęcić, zwłaszcza młode dziewczyny, do rozważenia kariery w lotnictwie. To nie praca, ale przygoda na całe życie. Co do szczegółów, to wszystko już teraz można wyszukać w internecie. Czy uważasz, że osiągnęłaś sukces? Tak, uważam, że osiągnęłam sukces. Za definicję sukcesu przyjmuję wykonywanie pracy, która sprawia mi tyle przyjemności i satysfakcji, że wykonywałabym ją za darmo. Każdy dzień, każdy lot jest inny. Ogromnie sobie cenię możliwość ciągłego rozwoju i podnoszenia kwalifikacji. W lotnictwie mówi się, że dzień, w którym przestajemy się uczyć, to dzień, w którym powinniśmy przestać latać.

Izabela Lechowicz

Poza tym, moja praca pozwoliła mi na odwiedzenie niezliczonych miejsc. Jednym z niezapomnianych lotów był lot na trasie Hong Kong – Auckland – Tahiti – Bora Bora – Hamilton Island i Ayers Rock w Australii. Nieustannie mam okazję poznawać nowe miejsca i ludzi, to naprawdę niesamowite móc odwiedzić nawet najbardziej egzotyczne zakątki globu. Poza tym niezmiernie ciszę się, że dzięki temu, co robię, jestem w stanie inspirować wiele osób w moim otoczeniu i dawać przykład, że niemożliwe nie istnieje. —

Peł na we rsj a wy wia du na por talu coo ltur a24 .co .uk pilota zawodowego CPL(A). Posiada

uprawnienia do pilotowania samolotów

instruktor i egzaminator do wydawania

prywatnymi operatorami w Europie,

uprawnień Type Rating SFI/SFE oraz

w Singapurze, Malezji i Hong Kongu.

FAA TCE.

Regiony, w których latała to: Europa,

Pilot samolotów, posiada licencje

typu: Citation C550/560, Citation XL/

pilota liniowego EASA ATPL(A)

XLS, Gulfstream G450/550 i B oeing 737.

(Europa) oraz FAA ATP(A) (USA),

Izabela rozpoczęła szkolenie

Izabela pracowała z wieloma

USA, Bliski Wschód, Rosja, Indie, Azja,

w lotnictwie w 2003 roku w Wielkiej

Pacyfik, Chiny, Japonia, Australia i Nowa

Brytanii. W 2005 roku uzyskała licencję

Zelandia.

10 | Cooltura | Nº 729

729-MAKIETA 1 01-29 CC 2018.indd 10

05/03/2018 19:11:49

WYDARZENIA Przygotował Marcin Urban

Zarzuty po eksplozji w polskim sklepie w Leicester

Zemścił się za zamach w Parsons Green

Przed sądem w Nottingham toczy się proces mężczyzny,

który w odwecie za zamach w Parsons Green celowo dwukrotnie potrącił muzułmankę.

Przed sądem w Leicester stanęło trzech mężczyzn, oskarżonych o podpalenie i zabójstwo w związku z eksplozją polskiego sklepu. W wybuchu zginęło 5 osób, a kolejnych 5 zostało rannych. Oskarżeni to Aram Kurd (33) z Leicester, Hawkar Hassan (32) z Coventry i Arkan Ali (37) z Oldham. Poza nimi policja zatrzymała jeszcze trzech mężczyzn. Wśród ofiar wybuchu nie było Polaków. Supermarket „Żabka” z polskimi produktami prowadziła azjatycka rodzina. Ofiary to 46-letnia Mary Rago-

obar, jej dwóch synów 18-letni Shane i 17-letni Sean, a także 18-letnia Beth Reek, dziewczyna jednego z chłopców. Rodzina mieszkała nad sklepem, w którym zginęła 22-letnia ekspedientka Viktorija Ijevleva. Do wybuchu doszło 25 lutego około godziny 19. Eksplozja zmiotła z ziemi cały segment z szeregu kamienic. Przyczyna eksplozji nie jest jeszcze znana. Jak podał dziennik „Metro”, w piwnicy zniszczonej kamienicy mogła znajdować się nielegalna wytwórnia alkoholu. Swoje sugestie dziennik opiera na wypowiedziach świadków z miejsca zdarzenia. —

Do ataku doszło 20 września ubiegłego roku w Leicester – 5 dni po zamachu bombowym w londyńskim metrze. 21-letni Paul Moore potracił pochodzącą z Somalii kobietę mającą na twarzy hijab. Następnie zawrócił i ponownie najechał na swoją ofiarę. Wcześniej próbował rozjechać 12-letnią dziewczynkę z Somalii. Oskarżony nie przyznaje się do zamiaru morderstwa. Potwierdził jednak, że to on kierował samochodem. Proces trwa.

Upadły sieci Toys R Us i Maplin

Sklepy z zabawkami Toys R Us trafiły w zarząd komisaryczny.

Nie udało się znaleźć inwestora, zainteresowanego przejęciem sieci. Pracę straci 3 tys. osób. 105 sklepów pozostanie na razie otwartych, ale jak podaje BBC, likwidatorzy będą zmierzać do uporządkowanego wygaszania firmy. W podobnej sytuacji są sklepy z elektroniką Maplin. One także trafiły w zarząd komisaryczny po nieudanych poszukiwaniach inwestora. 200 sklepów na razie pozostanie otwartych. Zagrożonych likwidacją jest 2,5 tys. miejsc pracy. Powodem problemów w obu przypadkach jest silna konkurencja ze strony sklepów internetowych i wysokie koszty związane z utrzymaniem tradycyjnych sklepów. Klienci powinni jak najszybciej wykorzystać vouchery na zakupy w obu firmach.

Nº 729 | Cooltura | 11

729-MAKIETA 1 01-29 CC 2018.indd 11

05/03/2018 19:11:53

Do Starbucksa taniej z własnym kubkiem

Starbucks jest pierwszą siecią kawiarni w Londynie, która

wprowadziła opłatę za jednorazowe kubki. W ramach pilotażu w 35 placówkach trzeba płacić dodatkowo 5 pensów za kubek. Z opłaty są zwolnione osoby, które przychodzą z własnym pojemnikiem lub zamawiają kawę na miejscu. Starbucks chce sprawdzić, czy dodatkowa opłata ograniczy zużycie jednorazowych kubków. Brytyjczycy zużywają ich 2,5 mld rocznie. Tylko 1 proc. trafia do recyklingu, bo ich

WYDARZENIA

warstwowa budowa utrudnia przetwarzanie. Z badań przeprowadzonych

Skrajna prawica równie niebezpieczna jak islamscy terroryści

Skrajnie prawicowe organizacje stanowią coraz większe zagrożenie terrorystyczne – ostrzegł komisarz londyńskiej policji Mark Rowley. W ubiegłym roku Scotland Yard udaremnił 4 zamachy planowane przez osoby o skrajnie prawicowych poglądach i 10 przez islamskich ekstremistów. Ostatnim skazanym jest Ethan Stables z Barrow-in-Furness,

przez sieciówkę wynika, że 48 proc. klientów jest gotowych nosić ze sobą wielorazowy kubek na kawę, jeśli pomoże to w ochronie środowiska.

biseksualny neofaszysta, który planował zaatakować maczetą uczestników parady osób o różnej orientacji seksualnej. Jak zauważył Mark Rowley podczas wystąpienia w think tanku Policy Exchange, sposób działania islamistów i skrajnej prawicy niczym się nie różni. Jedni i drudzy próbują podzielić społeczeństwo i podważyć zaufanie do państwa. —

Kolejne trzęsienie ziemi na Wyspach

Trzęsienie ziemi o natężeniu 3,2 stopnia w skali Richtera odnotowano w Cumbrii na północy Anglii. Jak podaje BBC, wstrząsy rozpoczęły się w ubiegłą środę o 7:30 i trwały około 20 sekund. Cytowani przez BBC świadkowie mówili o wyraźnie odczu-

walnych drganiach ścian. The British Geological Survey ustalił, że epicentrum znajdowało się w okolicach Cockermouth. Trzęsienie było znacznie słabsze niż odnotowane w ubiegłym tygodniu w południowej Walii. Do podobnych zjawisk w Wielkiej Brytanii dochodzi średnio raz lub dwa razy w roku. —

12 | Cooltura | Nº 729

729-MAKIETA 1 01-29 CC 2018.indd 12

05/03/2018 19:11:58

Nยบ 729 | Cooltura | 13

729-MAKIETA 1 01-29 CC 2018.indd 13

05/03/2018 19:11:59

W Y DA R Z E NI A Joanna Karwecka

II Forum Belwederskie

– To wspaniały dzień dla tych wszystkich, którzy wierzą we wspólną przyszłość naszych krajów, ściśle ze sobą połączoną w wielu różnych dziedzinach: politycznej, gospodarczej, kulturowej i naukowej – powiedział wiceminister spraw zagranicznych Konrad Szymański w jednym z przemówień otwierających II Forum Belwederskie. Forum Belwederskie odbyło się po raz drugi. Pierwsza jego edycja miała miejsce rok temu w Warszawie. Forum to platforma, na której przedstawiciele świata polityki, biznesu, kultury i mediów z mogą wymienić się doświadczeniami z przeszłości oraz porozmawiać o projektach na przyszłość. 200 osób wzięło udział w sześciu panelach dyskusyjnych. Uczestnicy rozmawiali między innymi o globalnej współpracy Polski i Wielkiej Brytanii, wyzwaniach związanych z migracją, zmianach kulturowych i znaczeniu nowych technologii.

Tegoroczne forum odbyło się pod hasłem „Wielka Brytania i Polska w okresie przemian w Europie: razem czy osobno”. Biorąc pod uwagę ton rozmów, zarówno podczas paneli dyskusyjnych jak i w trakcie przerw, oba kraje mają wiele wspólnych problemów do rozwiązania, ale też platform do współpracy. – W tej chwili w relacjach polsko-brytyjskich mamy niezwykłą okazję – powiedział ambasador Arkady Rzegocki. – Tą okazją jest ponad milionowa polska obecność w Wielkiej Brytanii. Mamy nadzieję, że Forum pomoże zawiązać nowe znajomości, nowe przyjaźnie, że pojawią się nowe wspólne instytucje polsko-brytyjskie. We wszystkich obradach nieuchronnie pojawiał się temat Brexitu, który jawił się uczestnikom zarówno jako szansa jak i zagrożenie. Według ambasadora Rzegockiego, Brexit jest

zagrożeniem, głównie dlatego, że wiele osób tylko na nim się koncentruje. Szansą natomiast będzie nawiązanie mocniejszych bilateralnych stosunków między dwoma krajami oraz utrzymanie partnerstwa strategicznego, które ogłosiła premier Theresa May i premier Beata Szydło. W ramach zacieśniania tej współpracy wiceminister Szymański spotkał się z ministrem stanu ds. Europy i Ameryk w brytyjskim Foreign and Commonwealth Office sir Alanem Duncanem. Wiceministrowie rozmawiali na temat relacji dwustronnych pomiędzy Polską a Wielką Brytanią, podkreślając ich bezprecedensową w obecnym okresie intensywność. Ministrowie omówili ponadto bieżącą agendę europejską oraz perspektywy zacieśniania współpracy pomiędzy Warszawą a Londynem w ramach wspólnych projektów na rzecz Bałkanów Zachodnich. —

14 | Cooltura | Nº 729

729-MAKIETA 1 01-29 CC 2018.indd 14

05/03/2018 19:12:03

BR E XIT

Rozbiór Wielkiej Brytanii

Tak o unijnej propozycji umowy rozwodowej związanej z Brexitem mówią eurosceptycznie nastawieni członkowie z rządzącej Partii Konserwatywnej jak i część polityków z Irlandii Północnej. Bruksela proponuje, by Irlandia Północna po Brexicie pozostała w unii celnej nawet, jeśli opuści ją Wielka Brytania. Miałby tam powstać specjalny obszar, który obejmą inne regulacje niż pozostałą część Zjednoczonego Królestwa. Wstępny projekt umowy o Brexicie, który zakłada utrzymanie otwartej granicy między Irlandiami, przedstawił unijny negocjator Michel Barnier. Propozycję skrytykowali zwolennicy twardego Brexitu, nazywając go próbą dokonania podziału lub wręcz rozbioru Wielkiej Brytanii. Zapisy projektu będą jeszcze negocjowane. Dokument to opisane językiem prawników postanowienia z pierwszej fazy negocjacji. Oprócz kwestii granicy między Irlandiami, dokument będzie zawierać także postanowienia dotyczące praw obywateli, wzajemnych zobowiązań finansowych Wielkiej Brytanii i Unii Europejskiej oraz jurysdykcji Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, który wciąż pozostaje kwestią sporną. —

Mer Londynu pomoże nam zostać po Brexicie

Mer Londynu zapowiedział uruchomienie strony internetowej, na której mieszkający

w stolicy obywatele Unii Europejskiej znajdą informacje, które pomogą uzyskać status osoby osiedlonej i pozostać po Brexicie w Wielkiej Brytanii. Będą tam także linki do organizacji, świadczących poradnictwo. Sadiq Khan chce w ten symboliczny sposób pokazać, że zależy mu na zatrzymaniu obywateli Unii, pracujących w stolicy. W Londynie mieszka około 1 mln imigrantów z krajów Wspólnoty Europejskiej, w tym kilkaset tysięcy Polaków.

Nº 729 | Cooltura | 15

729-MAKIETA 1 01-29 CC 2018.indd 15

05/03/2018 19:12:05

Agenci MI5 mogą działać jak James Bond

Agenci kontrwywiadu MI5 mogą bezkarnie popełniać przestępstwa

w Wielkiej Brytanii – podaje „The Times”. Brytyjski rząd po raz pierwszy przyznał się, że dał wolną rękę agentom ścigającym terrorystów i szpiegów. Poufny rozkaz odtajniła Theresa May. Odmówiła jednak podawania bliższych szczegółów powołując się na względy bezpieczeństwa. Ujawniona wcześniej tak zwana klauzula Jamesa Bonda zezwala agentom brytyjskiego wywia-

WYDARZENIA

Fot. Chris Jackson/Getty Images

du MI6 i wywiadu elektronicznego na łamanie prawa poza granicami Wielkiej Brytanii. Jak dotąd rząd nie przyznawał

Zwykli obywatele dostali zaproszenie na królewski ślub

Książę Harry i Meghan Markle zaprosili na swój ślub 1,2 tys. zwykłych obywateli. Wśród nich są pracownicy organizacji pozarządowych, uczniowie, mieszkańcy Windsoru i pracownicy królewskich posiadłości. Zaproszeni nie

się jednak do istnienia podobnej klauzuli, dotyczącej działań tajnych agentów na terenie kraju.

wezmą wprawdzie udziału w przyjęciu, ale będą mogli podziwiać parę na dziedzińcu zamku w Windsorze. W wydanym komunikacie Pałac Kensington podkreślił, że chce by zwykli obywatele też mogli wziąć udział w świętowaniu. Ślub odbędzie się 19 maja. —

Zbierz kolekcję 10 pensów

Do obiegu weszły nowe monety dziesięciopensowe. Brytyj-

ska mennica wypuściła 26 różnych wzorów, każdy z inną literą alfabetu i nawiązującym do niej brytyjskim motywem. Przykładowo jest 10 pensów z motywem Jamesa Bonda, potwora z Loch Ness, brytyjskiej poczty, ryby z frytkami i przejścia dla pieszych. W sumie wytłoczono 2,6 mln nowych dziesięciopensówek. Jeśli uda się wam zebrać wszystkie 26 monet z nowej kolekcji – pochwalcie się nią na naszym Facebooku.

A - Angel of the North, B - Bond… James Bond, C - Cricket, D - Double Decker Bus, E - English Breakfast, F - Fish & Chips, G - Greenwich Mean Time, H - Houses of Parliament, I - Ice Cream Cone, J - Jubilee, K - King Arthur, L - Loch Ness, M - Mackintosh, N - NHS, O - Oak Tree, P - Postbox, Q - Queuing, R - Robin, S - Stonehenge, T - Tea, U - Union Flag, V - Village, W - World Wide Web, X - X Marks the Spot,

16 | Cooltura | Nº 729

729-MAKIETA 1 01-29 CC 2018.indd 16

Y - Yeoman Warder, Z - Zebra Crossing. Źródło: www.royalmint.com

05/03/2018 19:12:09

Nยบ 729 | Cooltura | 17

729-MAKIETA 1 01-29 CC 2018.indd 17

05/03/2018 19:12:12

W Y DA R Z E NI A Dariusz A. Zeller, źródło: www.igrzyskazimowe.wspolnotapolska.org.pl

XIII Światowe Igrzyska Polonijne Krynica-Zdrój 2018 W dniach od 25 lutego do 2 marca odbyły się w Krynicy Zdroju XIII Światowe Igrzyska Polonijne.

25 lutego w uroczystym otwarciu XIII Światowych Zimowych Igrzysk Polonijnych „Krynica-Zdrój 2018” wziął udział m.in. marszałek Senatu Stanisław Karczewski. Marszałek uczestniczył także w inauguracji zawodów w narciarstwie alpejskim na Jaworzynie Krynickiej, które odbyły się 26 lutego, a następnie spotkał się z przedstawicielami środowisk polonijnych. W igrzyskach, jakie miały miejsce od 25 lutego do 2 marca w Krynicy-Zdroju wzięło udział ponad 650

polonijnych sportowców z aż 24 krajów. Największą reprezentację wystawiła Polonia z Litwy z 125 zawodnikami, następnie Czechy – 94 zawodników oraz Białoruś – 69 uczestników. Najmłodszym uczestnikiem był pięcioletni Litwin Maksim Svorobov, natomiast najstarszym – Przemysław Teodor Zagierski, 84-latek z Norwegii. W Krynicy-Zdroju uczestnicy igrzysk polonijnych walczyli w ośmiu dyscyplinach: narciarstwie alpejskim, narciarstwie biegowym, hokeju na lodzie, nordick walkingu, snowbo-

ardzie, short tracku, wieloboju łyżwiarskim i turnieju rodzinnym. Rywalizacja sportowa odbywała się w Ptaszkowej (narciarstwo biegowe), Jaworzynie Krynickiej (narciarstwo alpejskie), Miejskim Ośrodku Sportu i Rekreacji w Krynicy Zdroju (m.in. hokej, short track), kompleksie narciarskim Słotwiny (snowboard) i deptaku w Krynicy Zdroju (bieg, nordic walking i turniej rodzinny). Uroczystości zakończenia XIII Światowych Igrzysk Polonijnych odbyły się 2 marca na Zamku>>

18 | Cooltura | Nº 729

729-MAKIETA 1 01-29 CC 2018.indd 18

05/03/2018 19:12:15

Nยบ 729 | Cooltura | 19

729-MAKIETA 1 01-29 CC 2018.indd 19

05/03/2018 19:12:18

Królewskim na Wawelu. Rozpoczęła je uroczysta sesja, w której wystąpili z okolicznościowymi przemówieniami przedstawiciele Senatu RP, Polaków i Polonii za Granicą, przewodnicząca Komisji Łączności z Polakami za Granicą Anna Schmidt-Rodziewicz, biskup Wiesław Lechowicz, delegat KEP ds. duszpasterstwa emigracji polskiej, prezes stowarzyszenia „Wspólnota Polska” Dariusz Piotr Bonisławski, prezes Polskiego Komitetu Olimpijskiego Andrzej Kraśnicki oraz prof. Andrzej Nowak przedstawiający „Rolę emigracji i Polonii w odzyskaniu niepodległości Polski”. Zwieńczeniem uroczystości było złożenie wieńców na grobie marszałka Józefa Pił-

W igrzyskach, jakie miały miejsce od 25 lutego do 2 marca w KrynicyZdroju wzięło udział ponad 650 polonijnych sportowców z aż 24 krajów

sudskiego oraz prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego oraz msza święta w Bazylice św. Stanisława i św. Wacława na Wawelu, odprawiana przez arcybiskupa Marka Jędraszewskiego oraz biskupa Wiesława Lechowicza, delegata KEP ds. duszpasterstwa emigracji polskiej. Decyzja zorganizowania pierwszych w historii polonijnych igrzysk sportowych zapadła w 1933 r. podczas V Zjazdu Rady Organizacyjnej Polaków z Zagranicy. 1 sierpnia 1934 r. na stadionie Wojska Polskiego w Warszawie odbyły się I Igrzyska Sportowe Polaków z Zagranicy. Do stolicy zjechali przedstawiciele 13 ośrodków polonijnych z całego świata. Uroczystość zaszczycił swoją

20 | Cooltura | Nº 729

729-MAKIETA 1 01-29 CC 2018.indd 20

05/03/2018 19:12:22

obecnością prezydent Rzeczypospolitej prof. Ignacy Mościcki. Wybuch II wojny światowej spowodował naturalne zawieszenie igrzysk. Na kolejne trzeba było czekać 40 lat. W lipcu 1974 r., tym razem w Krakowie, odbyły się II Polonijne Igrzyska Sportowe. W latach 90. XX wieku, w wyniku starań prof. Andrzeja Stelmachowskiego – pierwszego prezesa stowarzyszenia „Wspólnota Polska”, kontynuowano organizację igrzysk polonijnych, których od tej pory organizatorem jest stowarzyszenie „Wspólnota Polska”. —

Toyota zainwestuje na Wyspach

Toyota podjęła decyzję o budowie następcy modelu Auris w fabryce

Burnaston w hrabstwie Derbyshire. Koncern obiecał w ubiegłym roku zainwestowanie w zakład 240 mln funtów i utrzymanie 3 tys. miejsc pracy. Japoński producent zapowiedział też produkcję większości silników do swoich aut w fabryce Deeside w północnej Walii. W ubiegłym miesiącu skupiające producentów Society of Motor Manufacturers ostrzegło przed spadkiem o jedną trzecią inwestycji w przemyśle motoryzacyjnym w Wielkiej Brytanii. Zdaniem organizacji, Brexit doprowadzi do wzrostu kosztów i zakłóceń w międzynarodowych łańcuchach produkcyjnych. Co zniechęci koncerny do dalszej produkcji na Wyspach.

Nº 729 | Cooltura | 21

729-MAKIETA 1 01-29 CC 2018.indd 21

05/03/2018 19:12:25

Nie ma podwyżki, a rachunki wzrosną

O 22 funty rocznie wzrosną rachunki klientów koncernu

energetycznego E.On, korzystających

W Y DA R Z E NI A

ze standardowej taryfy. Spółka wprawdzie nie podnosi

Nieudany zamach na królową

cen, ale zabiera zniżki, jakie przysłu-

uprościć taryfy i możliwość porówna-

17-letni Christopher Lewis próbował zabić królową – wynika z odtajnionych dokumentów nowozelandzkiego wywiadu, które ujawniły brytyjskie media. Do zamachu doszło 14 października 1981 roku podczas wizyty Elżbiety II w Nowej Zelandii. W trakcie parady, ukryty w mieszkaniu na piątym piętrze Lewis, strzelił w stronę królowej z broni palnej. Wiele osób słyszało odgłos strza

łów. Policja i służby specjalne zatuszowały jednak sprawę, w obawie przed skandalem dyplomatycznym. Sprawca został później zatrzymany. Znaleziono przy nim broń i zużyty magazynek. Skazano go jednak nie za zamach, a za nielegalne posługiwanie się bronią. Po odbyciu kary Lewis ponownie trafił do więzienia za napady, gdzie w 1997 roku popełnił samobójstwo. —

giwały za rezygnację z papierowych rachunków oraz zakup jednocześnie gazu i prądu. Cytowany przez BBC rzecznik E.On tłumaczy, że ma to nia cen z konkurencją. Zmiany wejdą w życie 19 kwietnia.

22 | Cooltura | Nº 729

729-MAKIETA 1 01-29 CC 2018.indd 22

05/03/2018 19:12:29

Nยบ 729 | Cooltura | 23

729-MAKIETA 1 01-29 CC 2018.indd 23

05/03/2018 19:12:31

TEKST SPONSOROWANY

Czy osoba wydziedziczona może dostać jakikolwiek spadek?

W większości jurysdykcji europejskich istnieją przepisy, które nie pozwalają testamentodawcom wydziedziczyć najbliższych członków rodziny. W Polsce koncept ten nazywa się prawem do zachowku. Małżonek lub dzieci osoby zmarłej, którym nie pozostawiono nic, mogą wnieść pozew do sądu, prosząc o przyznanie im maksymalnie ½ tego, do czego uprawniałyby ich zasady dziedziczenia ustawowego. W przypadku dzieci nieletnich lub osób stale niezdolnych do wykonywania pracy, zachowek może wynieść maksymalnie 2/3 tego, co uzyskaliby bez testamentu. W prawie angelskim, nie „rezerwuje się” żadnej części spadku, nawet dla tych najbliższych. Każdy może zapisać, co chce i komu chce. Swoboda ta jest jednak w mały stopniu ograniczona po to, aby chronić tych, którzy są szczególnie potrzebujący. Jeśli umiera osoba na stałe mieszkająca w Anglii, nie zostawiając wystarczającego zabezpieczenia w postaci spadku osobie bliskiej, można rozważać pozew o większy udział w spadku (zgodnie z postanowieniami Inheritance (Provision for Family and Dependants) Act 1975). Pozew o większy udział w spadku mogą wnieść:  małżonek zmarłego;  były małżonek, który od czasu

rozstania nie zawarł nowego związku małżeńskiego;  dzieci zmarłego (w tym dzieci adoptowane);  partner mieszkający ze zmarłym w związku przypominającym małżeństwo, przez co najmniej 2 lata przed datą śmierci;  lub też osoba częściowo lub całkowicie utrzymywana przez zmarłego. Osoba wnosząca pozew (powód) musi wykazać, że testament lub zasady dziedziczenia ustawowego (jeśli nie ma testamentu) nie dają mu uprawnienia do wystarczającego udziału w spadku, co stanowi wystarczający udział w spadku i rozpatrywane jest w oparciu o to, co powód potrzebuje na własne utrzymanie (jedyny wyjątek stanowi tutaj sytuacja małżonka osoby zmarłej). Rozpatrując sprawę, sąd weźmie pod uwagę szereg kryteriów, w tym potrzeby i aktualne warunki życia powoda jak i innych spadkobierców; wartość i skład masy spadkowej; zobo-

wiązania moralne, jakie zmarły miał wobec powoda oraz innych spadkobierców; stan zdrowia lub niepełnosprawność, na jaką cierpi powód lub inni spadkobiercy. W skrócie: sąd przeprowadzi subiektywną ocenę całej sytuacji, zanim zdecyduje, czy to, co powód ma odziedziczyć jest wystarczające, a jeśli nie, co więcej powód powinien otrzymać i w jakiej formie (kwoty pieniężnej, prawa do zamieszkania w konkretnej nieruchomości, itp.). Aby wnieść pozew, powód nie musi być obywatelem UK. Obywatelem UK nie musiał być też zmarły. Zmarły musiał jednak mieć domicyl w Anglii. Domicyl to dość trudny koncept, wokół którego toczy się dużo sporów prawnych. Upraszczając znacznie sprawę, aby zacząć rozważać prawo do wniesienia pozwu, wystarczy, że zmarły w chwili śmierci mieszkał w Anglii i posiadał tu majątek. Aby uzyskać poradę na temat pozwów o większy udział w spadku w Anglii, zachęcam do kontaktu ze mną. —

Jeśli masz zapytania, proszę, skontaktuj się Monika Byrska jest prawnikiem pracującym w kancelarii Anthony Gold, biegle operującym zarówno w języku angielskim jak i polskim. Z panią Moniką można skontaktować się pod numerem telefonu 0207 940 4000 lub e-mailowo: monika.byrska@anthonygold.co.uk

24 | Cooltura | Nº 729

729-MAKIETA 1 01-29 CC 2018.indd 24

05/03/2018 19:12:35

Nยบ 729 | Cooltura | 25

729-MAKIETA 1 01-29 CC 2018.indd 25

05/03/2018 19:12:40

W Y DA R Z E NI A Joanna Karwecka

Bestia ze Wschodu spotkała Emmę

Zamknięte szkoły i stacje kolejowe, opóźnione lub odwołane pociągi, niebezpieczne i śmiertelne wypadki – to bilans trwającego tydzień ataku zimy na Wyspach. Według ekonomistów, jedną z ofiar Bestii ze Wschodu i sztormu Emma będzie też brytyjska gospodarka. GDP pierwszego kwartału 2018 roku może być obniżone nawet o 0.2 proc. The Federation of Small Businesses wskazuje, że właściciele stacjonarnych sklepów i restauracji odczuli spadek klientów w związku z mroźną pogodą. Straty w jednej firmie wyniosły średnio £7000. Ciężkie warunki na drogach spowodowały, że wiele produktów nie zostało dostarczonych, a pracownicy nie mogli

dotrzeć do pracy, w związku z czym wiele biznesów było zamkniętych. Prywatni operatorzy kolejowi – South Eastern, Greater Anglia, Southern, c2c, Greater Northern and TFL Rail zmniejszyli liczbę serwisów w czasie mroźnego tygodnia. Brytyjska infrastruktura kolejowa nie jest przygotowana na niskie temperatury – zmrożony śnieg i lód powodują uszkodzenia zwrotnic oraz sygnalizacji świetlnej. Przewoźnicy decydują się na wstrzymanie niektórych połączeń, aby inżynierowie mogli skoncentrować się na utrzymaniu w ruchu mniejszej liczby połączeń. To jednak nie zawsze się udaje – pasażerowie podróżujący z Waterloo Station w Londynie do New Forest utknęli na 14 godzin w stojącym w polu pociągu.

Sparaliżowane były też lotniska. Tylko z londyńskiego Heathrow zostało odwołanych ponad 300 lotów. Poza tym nie wystartowały samoloty między innymi z Dublina, Edynburga, Glasgow i Bristolu. Met Office przyznaje, że zima przyszła do Wielkiej Brytanii dość późno – 1 marca to początek meteorologicznej wiosny, ale nie jest to nietypowe zjawisko. Zima wiosną pojawiła się też w 2009, 2010 i 2013 roku. W związku z dużymi opadami śniegu nie działały też brytyjskie stoki narciarskie. Chatham Ski and Snowboard Centre w Gillingham, Kent, musiał zamknąć wyciągi, ponieważ nie było dojazdu do parkingu ośrodka. —

26 | Cooltura | Nº 729

729-MAKIETA 1 01-29 CC 2018.indd 26

05/03/2018 19:12:45

Nยบ 729 | Cooltura | 27

729-MAKIETA 1 01-29 CC 2018.indd 27

05/03/2018 19:12:48

PORADNI K PRZEDSIĘBIORCY

Marcin Maj

Kolejka górska Mówienie, że prowadzenie swojej firmy to bułka z masłem może być prawdą, ale w większości przypadków tak nie jest. Zazwyczaj unosimy się na sukcesach, by za chwilę doznać bolesnej porażki.

Tym zawirowaniom nie ma końca, chyba że wybierzemy opcję stagnacji w przeciętności. Ale ten wygodny z pozoru wybór grozi popadnięciem w rutynę i sprawi, że dreszczyk towarzyszący prowadzeniu działalności zniknie. Jak więc, nie stając w miejscu, radzić sobie z przeciwnościami? Postaram się to wyjaśnić, posługując się analogią do kolejki górskiej. Jest to koncept, opisany szerzej przez Camerona Herolda. Niedoinformowany optymizm – nasz wagonik wspina się na pierwszą wysokość. Towarzyszą temu podniesiony poziom adrenaliny oraz ekscytacja. Jesteśmy w stanie przenosić góry, krzyczymy: Do zobaczenia na szczycie! Tę piękną falę należy wykorzystać, wychodząc na zewnątrz. Powinniśmy rozmawiać z mediami, pozyskiwać nowych partnerów, szukać inwestorów oraz rozmawiać z potencjalnymi pracownikami. Kto nie wskoczy na pokład wspinającego się wagoniku? Należy jednak uważać, jak zarzą-

dzamy budżetem. Nadmierne podekscytowanie może sprawić, że przepłacimy za jakąś usługę bądź zatrudnimy nierzetelnego partnera. Takie decyzje odkładamy na później. Doinformowany pesymizm – po fazie wspinania nasz wagonik leci teraz prosto w dół. Towarzyszą temu strach, wątpliwości, a w najgorszym wypadku frustracja. Zastanawiamy się, czy przejażdżka kolejką to w ogóle był dobry pomysł. Kierujmy teraz swoje działania do wewnątrz. Warto zrobić krótkooraz średnioterminowe planowanie strategiczne, myśląc o następnej fazie wzrostu. Można zainwestować pieniądze np. w marketing, gdyż nie będziemy szastać kasą. Nie warto w tej fazie rozmawiać z mediami czy klientami oraz unikać zadań, w których niezbędny jest entuzjazm. Kryzys wartości – nasz wagonik dojechał na dół. Tutaj już się nie boimy. Jesteśmy zrezygnowani i najchętniej nie wstawalibyśmy z łóżka. Nie radzę myśleć, że jesteśmy w stanie poradzić sobie z kryzysem sami. Sugeruję poszukać wsparcia u rodziny, przyjaciół czy w kościele.

Należy też unikać ryzyka typu: stawianie wszystkiego na jedną kartę. W tym momencie mamy dwa wyjścia, a pierwsze z nich to: Wypalenie i upadek – nasz wagonik wypada z torów. Nie sądzę, by ta faza wymagała szczególnych wyjaśnień. Firma, jeśli cokolwiek z niej zostało, idzie pod młotek. Często do tego rozpadają się małżeństwa, odwracają przyjaciele, a my coraz częściej zaglądamy do butelki. Niektórzy zawiązują sobie pętlę na szyi... Na szczęście mamy jeszcze drugie wyjście: Doinformowany optymizm – nasz wagonik wyszedł cało z zakrętu, a my z otwartymi oczami i z uśmiechem na twarzy patrzymy w przyszłość. Teraz jest czas, aby przeprowadzić reorganizajcę w firmie oraz zaplanować strategię długoterminową. Możemy też zrobić roszady kadrowe. Chcesz czy nie, prowadząc swój biznes takie przejażdżki będą się zdarzać. Czy zamkniesz oczy i będziesz krzyczeć, czy będziesz cieszył się, unosząc ręce w górę? Wybór należy do ciebie. —

28 | Cooltura | Nº 729

729-MAKIETA 1 01-29 CC 2018.indd 28

05/03/2018 19:12:50

Nยบ 729 | Cooltura | 29

729-MAKIETA 1 01-29 CC 2018.indd 29

05/03/2018 19:12:52

COOL TIME. RECENZJA Poleca Joanna Karwecka

All Too Human: Bacon, Freud and a Century of Painting Life 28.02 – 27.08, Tate Britain, Millbank, Londyn SW1P 4RG. Stacja: Westminster, Pimlico, Vauxhall. Otwarte codziennie 10:00 – 18:00. Bilety: £19.50 www.tate.org.uk

Freud marzył o tym, żeby pędzel mógł działać tak, jak działa ludzkie mięso. Sickert chciał, aby jego obrazy były jak kartki wydarte z księgi życia. Wszyscy prezentowani w Tate artyści dążyli do tego, aby pokazać człowieka bez filtrów – pełnego emocji, niedoskonałości, uwikłanego w trudne relacje rodzinne i społeczne. Nic, co ludzkie, nie jest mi obce – tak mógłby brzmieć podtytuł tej wystawy. Zostały na niej przedstawione prace wielkich malarzy, którzy tworzyli od końca XIX do XXI wieku, w tym Bacona, Freuda, Sickerta. Kurator wystawy Elena Crippa przyznała, że prace zostały wybrane w taki sposób, aby jednocześnie pokazywały egzystencjalną naturę i fotograficzny realizm. Szczególną uwagę przykuwają portrety. Wyraziste i intensywne obrazy Coldstreama zawdzięczają swoją aurę temu, że artysta malował je tylko w obecności modela. Freud poszedł jeszcze dalej. Wykonanie jednego portretu mogło w jego wypadku trwać nawet rok. W tym czasie artysta i model chodzili razem na obiady i spacery, często zaprzyjaźniali się. Większość z prezentowanych artystów była lub jest w jakiś sposób związana z Londynem. Kosoff malował Londyn, który widział codziennie – w drodze do swojej pracowni czy podczas czekania na syna w czasie lekcji pływania. F.N. Souza był kronikarzem życia ciemnoskórego emi-

granta w latach 50. na Camden Town. Jego prace są przepełnione watkami religijnymi i seksualnymi, bo te dziedziny były według niego najważniejsze w codziennym życiu.

Jednym z najważniejszym punktów wystawy jest portret Luciana Freuda namalowany przez Francisa Bacona. Artyści przyjaźnili się, a jednocześnie byli rywalami w artystycznym świecie. W połowie lata 40. spędzali ze sobą mnóstwo czasu w barach i klubach Soho. Prace artystów rozmieszczono w 11 pokojach w ten sposób, aby było widać relacje między nimi i poruszaną tematyką. Warto zarezerwować sobie więcej czasu, aby móc bez pośpiechu zatrzymać się w każdym z nich i przyjrzeć się wizerunkowi człowieka oczami wielkich artystów. Łatwej wtedy zauważyć, że ci wielcy artyści mieli często bardzo „ludzie” życie, wypełnione emocjami, które są bliskie każdemu z nas. —

| Cooltura | Nº 729

729-MAKIETA 2 30-53 CC.indd 30

05/03/2018 18:59:13

COOL TIME. ZAPOWIEDZI

» wystawa > Picasso 1932 – Love, Fame, Tragedy 8.03 – 9.09, Tate Britain, Millbank, Londyn SW1P 4RG. Stacja: Westminster, Pimlico, Vauxhall. Otwarte codziennie 10:00 – 18:00. Bilety: £19.70 www.tate.org.uk Pierwsza solowa wystawa Pabla Picassa w Tate Modern. Będzie można na niej zobaczyć ponad 100 dzieł mistrza – obrazy, rzeźby i rysunki. Jednak ta ekspozycja pokazuje Picassa nie tylko jako wielkiego artystę. Dzięki zgromadzonym na niej zdjęciom rodzinnym i przedmiotom osobistym, będzie można zobaczyć go także jako zwykłego człowieka.

> Somewhere in Between 8.03 – 25.08, Welcome Collection, 183 Euston Rd, Kings Cross, Londyn NW1 2BE. Stacja: Euston. Otwarte: pon. zamknięte, wt. – śr. 10:00 – 18:00, czw. 10:00 – 22:00, pt. – niedz. 10:00 – 18:00. Wstęp wolny www.wellcomecollection.org Czterech artystów: Martina Amati, Daria Martin, Maria McKinney i John Walter, we współpracy z naukowcami dotknęło ważnych zagadnień współczesnego świata. Zajęli się między innymi źródłami żywności, zmysłami, zdrowiem seksualnym i ciałem.

» teatr > The Great Wave 10.03 – 14.04, National Theatre, Upper Ground, Londyn SE1 9PX. Stacja: Waterloo. Spektakle: patrz strona teatru. Bilety: od £22 www.nationaltheatre.org.uk Dwie nastoletnie siostry na japońskiej plaży zaskakuje sztorm. Hanako ginie, jej siostrze Reiko udaje się uratować. Matka dziewczyn nie potrafi zaakceptować informacji o śmierci córki, wierzy, że ona ciągle żyje. Tragedia rodzinna nabiera globalnego wymiaru politycznego.

Nº 729 | Cooltura

729-MAKIETA 2 30-53 CC.indd 31

| 31

05/03/2018 18:59:16

» opera > From the House of the Dead 7 – 24.03, Royal Opera House, Bow Street, Covent Garden, Londyn WC2E 9DD. Stacja: Covent Garden. Spektakle: 19:30. Bilety: od £22 www.roh.org.uk Ostatnie dzieło Janáĉeka w reżyserii Krzysztofa Warlikowskiego, który debiutuje w Royal Opera House. Opera jest oparta na noweli Dostojewskiego o życiu w gułagu. Janáĉek w swoim utworze nie wygładza ciężkiej obozowej rzeczywistości, a Warlikowski wykorzystuje współczesne otoczenie, aby przełożyć historię na teraźniejszość.

» taniec > Tango after Dark 28.02 – 17.03, Peacock Theatre, Portugal St, London WC2A 2HT, Stacja: Holborn, Covent Garden. Bilety: od £15 www.sadlerswells.com „Tango po zmroku” to zmysłowe przedstawienie z doskonałą choreografią w wykonaniu German Cornejo, w towarzystwie 10 argentyńskich tancerzy, śpiewaków i muzyków. Zapowiada się gorące przedstawienie, które rozbudzi zmysły i rozkocha w tańcu.

» spotkania > WOW: Women of the World Festival 9.03 – 11.03, Southbank Centre, Belvedere Rd, Lambeth, Londyn SE1 8XX. Stacja: Waterloo. Bilety: od £30 (za dzień) do £80 (za 3 dni) www.southbankcentre.co.uk Indywidualni działacze i całe społeczności walczą o wprowadzenie w życie prostej zasady – kobiety muszą mieć takie same prawa jak mężczyźni. Na festiwalu WOW będzie można posłuchać aktywistów, polityków, komików, pisarzy i artystów, którzy zajmują się tym problemem.

| Cooltura | Nº 729

729-MAKIETA 2 30-53 CC.indd 32

05/03/2018 18:59:48

» film > Kinoteka, 16th Polish Film Festival 7 – 23.03, różne kina w Londynie. Bilety: od £11 www. kinoteka.org.uk Retrospektywa duetu Joanna Kos-Krauze/ Krzysztof Krauze, najnowsze polskie filmy gatunku, perły kina międzywojennego w hołdzie obchodom 100-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości, spotkania z twórcami – tak wygląda program tegorocznej Kinoteki.

» zakupy > Peckham Salvage Yard 10 – 11.03, Copeland Gallery, Copeland Park , 133 Copeland Rd , Londyn SE15 3SN, Stacja: Peckham Rye. Wstęp wolny www.hackneyfleamarket.com Meble z poprzedniego stulecia, francuskie zastawy stołowe, ubrania vintage, perełki elektroniki i mnóstwo niespodziewanych skarbów. Dwudniowy market na Peckham to raj dla miłośników staroci.

» kino > Scott and Sid Od 9.03, dramat, UK, reż. Sid Sadowskj, Scott Elliott, wyst. Tom Blyth, Richard Mason, David Summer, Lila Vis, Maggie Daniels, Charlotte Milchard Film oparty na prawdziwej historii. Dwójka przyjaciół wbrew rodzinie, nauczycielom i rówieśnikom postanawia, że może osiągnąć wszystko. Opuszczają więc szkołę, aby urzeczywistnić swoje marzenia i osiągnąć sukces.

> You Were Never Really Here Od 9.03, thriller, USA, reż. Lynne Ramsey, wyst. Joaquin Phoenix, Ekaterina Samsonov, Alessandro Nivola, Alex Manette, John Doman, Judith Roberts Weteran wojenny podejmuj zlecenie – musi znaleźć zaginioną dziewczynę. W pewnym momencie zadanie wymyka się spod kontroli, a główny bohater zatapia się w powracających wojennych koszmarach.

Nº 729 | Cooltura

729-MAKIETA 2 30-53 CC.indd 33

| 33

05/03/2018 18:59:59

wystawę w Holandii, mnie się udało coś o niej napisać do gazet. Zaprzyjaźniliśmy się. To on mi poradził, żebym przyjechał do Polski i zaczął studia u Henryka Tomaszewskiego. Już wcześniej o tym myślałem, pojechałem do Warszawy, postarałem się o stypendium.

COOL TIME. KINOTEKA Rozmawiała Joanna Karwecka

Artysta – zawód ponad granicami

Czy istnieje brytyjska szkoła plakatu? Chyba nie. Mało się robi plakatu w Anglii, nie ma takiego zapotrzebowania. Tutaj plakat jest bardzo komercyjny. Klient wymaga, żeby jak najlepiej sprzedać produkt. Te plakaty, które robię do filmu czy dla festiwali są zwykle dla polskiego sektora kultury. Mam wtedy większą swobodę i mogę działać na wyobraźnię widza. Skąd ta różnica? W Wielkiej Brytanii jest duża tradycja, jeśli chodzi o słowo. W tutejszym teatrze liczy się dialog. A wydaje mi się, że w Polsce obraz pełni główną rolę dramatyczną. Kiedy byliśmy na stażu w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie zainteresowało nas, że teatr, kino i grafika były bardzo obrazowe, wszystko to była wizja reżysera czy pisarza. I tu chyba jest ta różnica. Może obrazem łatwiej niż słowem można było cenzurę oszukać? Cenzura była czasami bardzo naiwna i nie dopatrywała się pewnych symboli i metafor wizualnych, więc można było przemycić dużo. Ale ja nie miałem wielkiego problemu z cenzurą. Polscy graficy bawili się formą, dowcipem, czasami pojawiały się bardziej satyryczne komentarze. To widzów frapowało i angażowało. W 1968 zaczął pan razem z żoną stypendium w Warszawie. To nietypowy kierunek – wszyscy chcieli na Zachód, a państwo przyjechali na Wschód.

> Commissioned: The Art of the Polish Film Poster 24.03, 16:00, ICA reż. Simon Goodrick, Alicia Suszka-Fielder Spotkanie z Andrzejem Klimowskim i promocja albumu z jego pracami po pokazie filmu.

Andrzej Klimowski

Malarz, grafik, autor powieści graficznych i filmów

animowanych. Projektuje plakaty, okładki książkowe, ilustracje prasowe. Urodził się w 1949 roku w Londynie, jako potomek polskich emigrantów. Tu mieszka i pracuje.

Studiowałem malarstwo w Anglii, ale zawsze mnie ciągnęło do grafiki. To było takie malarstwo dla szerszej publiczności. Bo przecież te projekty nie wisiały w galeriach, dla ekskluzywnego widza, ale dla wszystkich ludzi, gdzieś na miejskich słupach. Grafika w Anglii była chłodna, zbyt elegancka. W bibliotece odkrywałem, co się działo w Polsce. To było bardziej dramatyczne, zabawne, trochę surrealizmu w tym było, dużo wyobraźni. Zacząłem się interesować pracami Cieślewicza, Lenicy, Tomaszewskiego. Nawiązałem kontakt z tym pierwszym. Zaprosił na

Był szok kulturowy? Jak się jest młodym, to człowiek się interesuje tyloma różnymi sprawami, że ten szok czy trudności ekonomiczne właściwie nie przeszkadzały. Rzeczywiście było trudniej. Nie mieliśmy żadnych dochodów angielskich, bo wyjechaliśmy od razu po studiach. Ale tak dobrze nam się tam wszystko układało, że zamiast wrócić do Anglii, to zostaliśmy 7 lat w Polsce, pracując w zawodzie. W końcu nastał stał wojenny, więc wróciliśmy. No i musieliśmy startować od nowa. Czy wtedy w Polsce byliście uznawani za egzotyczne okazy? Trochę tak. Ale po jakimś czasie nie rozróżniali nas w ogóle, bo jak się tam mieszka, to się jest właściwie Polakiem. Zarabialiśmy w złotówkach, mieszkaliśmy w blokach. Mankament był taki, że jak właściciele mieszkań, które wynajmowaliśmy, dowiadywali się, że jesteśmy z Anglii, to od razu podwyższali czynsz. Musieliśmy się przeprowadzać wiele razy. To zawsze był problem, bo mieliśmy już syna. Zachęca pan swoich studentów do wyjazdów na zagraniczne stypendia? O tak. Przez długi czas prowadziłem wydział ilustracji w Royal College of Art. Ludzie przychodzili do nas już po dyplomie, więc mało chcieli wyjeżdżać. Ale fajne było to, że 50 procent studentów było spoza Anglii. Po przystąpieniu do Unii zaczęliśmy mieć studentów z Europy Centralnej. Po upadku komunizmu mieliśmy coraz więcej studentów z Polski i Czech. Dlatego trochę ubolewam nad tym, że Anglia zdecydowała się wystąpić z Europy, bo ta mieszanka różnych kultur to naprawdę jest fajna sprawa.

| Cooltura | Nº 729

729-MAKIETA 2 30-53 CC.indd 34

05/03/2018 19:03:22

Brexit może to zmienić? Mam nadzieje, że nie. Ale nie jestem politykiem. Wiem natomiast, że takie wymiany są naprawdę wartościowe i poszerzają światopogląd. Nie tylko studentom, ale też nam – wykładowcom. Zmieniają też podejście do różnych spraw artystycznych i twórczych. Lubi pan uczyć? Pracę z młodzieżą? Młodzież jest zawsze bardzo otwarta i zawsze chce. A najprzyjemniej jest pracować z ludźmi, którzy coś chcą – coś wymyślić, wynaleźć. Nie muszą być najzdolniejsi, tylko pracowici. Wtedy chce się im pomóc. No i łatwiej pomagać ludziom, niż pracować nad własną pracą. Widzi się bardziej obiektywnie. Jak pracuję nad własnymi rzeczami, to spoglądam na to, co robię, przez lustro. I wtedy wychodzą wszystkie wady. Mój profesor patrzył z kolei przez lornetkę, ale na odwrót. Tak, jakby z daleka coś widział. Plakat ma działać z odległości, ma zachęcić widza, żeby zbliżył się i przestudiował, co tam jest. Jest pan twórcą plakatu tegorocznej Kinoteki. Jak wygląda proces tworzenia plakatu? Przy festiwalu filmowym musi być jakieś nawiązanie do procesu filmowego – oko, kamera – do inspiracji, jaka wisi nad filmowcem. Równocześnie człowiek, jako artysta, rozwija się, nie chce się powtarzać. Ja pracuję różnymi metodami. Czasami pracuję z fotografiami, kolażem, fotomontażem. A czasami maluję, rysuję. Dużo posługuję się linorytem i drzeworytem, bo to mnie dosyć bawi. Rozwijanie wszystkiego na czerń i biel, z jakimś akcentem koloru. Czasochłonne techniki. Jak mam dużo czasu, to pracuję w ten sposób. Zawsze lubiłem grafikę warsztatową. To jest taka wdzięczna forma, bardziej dostępna. Jeżeli się maluje obrazy, to chcąc nie chcąc trzeba je sprzedawać za duże pieniądze, bo pracuje się nad tymi unikatami przez dłuż-

szy czas. A jeśli się pracuje nad litografią czy drzeworytem, to można powielić trzydzieści egzemplarzy. A nowe technologie? Robimy druki cyfrowe, ale głównie jest to sprawa reprodukcji. Nie robię twórczej pracy w komputerze. Nie poprawia pan swoich prac w Photoshopie? Czasem coś tam poprawiam, wzmacniam kolory. Ale nie jest to wielka ingerencja.

7—29 MARCH

ORGANISED BY:

CO-PRODUCED BY:

CO-FINANCED BY:

SUPPORTED BY:

#KINOTEKA2018 @PLIST_LONDON WWW.KINOTEKA.ORG.UK

A jeżeli chodzi o plakat do filmu? Ile razy ogląda pan film zanim powstanie plakat? Raz. Czasami nawet nie ma filmu i trzeba z opisu coś wykombinować. Ale zawsze wole podejrzeć film. Jeśli robię okładkę książki, to wolę ją przeczytać, żeby nie zrobić jakiegoś zasadniczego błędu. Czasami dostaję fotosy od dystrybutora i wtedy coś mi przychodzi do głowy. Wymyślam symbole czy metafory wizualne, które zgrabnie podsumowują atmosferę i treść. Pan jest artystą polskim czy angielskim? Ja się uważam za artystę brytyjskiego, ale polskiego pochodzenia. Czasem podpisują mnie „UK”, nie-

którzy piszą „UK, PL”. Uważają mnie za jedno i drugie. Mnie to wcale nie przeszkadza. Artysta to jest zawód międzynarodowy, przekracza granice. Nieraz mi mówią w Anglii, że jakaś moja praca jest bardzo polska. A jak jestem w Polsce – to że jest w niej jakiś chłód angielski. A jeżeli chodzi o życie rodzinne? Zawsze było polskie. Rodzice musieli wyjechać po wojnie. Mój ojciec był cichociemnym w Armii Krajowej, więc nie mógł wracać do kraju. Po powstaniu warszawskim wylądował w obozie jenieckim, oficerskim w Niemczech, stamtąd Amerykanie wzięli go do Anglii. Mama dołączyła do niego przez zieloną granicę. To były ciężkie czasy dla wszystkich emigrantów. Mój ojciec był zawodowym oficerem wojskowym, więc nie mógł pracować w swoim zawodzie. Pracował więc w fabrykach, mama szyła. Trudne czasy, ale człowiek zawsze miło wspomina dzieciństwo. Bycie dzieckiem emigranta – czy to był wtedy problem? Jak się było małym dzieckiem, to się chciało być jak każdy. Polskie nazwisko było trochę nie na rękę. A młodzież lubi być inna, więc, jak się było starszym, to było fajnie. Przedstawiał się pan jako Andrzej czy Andrew? Zawsze Andrzej. —

Najlepsze w Londynie Ulubiona restauracja: restauracja i kawiarnia w Royal Institute of British Architects na Portland Street, czasem można posłuchać tam fortepianu Zakupy: księgarnia London Review of Books naprzeciwko British Museum, sklep Intaglio ze sprzętem i materiałami do grafiki warsztatowej

Nº 729 | Cooltura

729-MAKIETA 2 30-53 CC.indd 35

| 35

05/03/2018 19:00:04

MIEJSCE NA WEEKEND Poleca Kordian Klaczyński

Cały świat w jednym muzeum

Znajdujące się w samym sercu Londynu British Museum, to jedno z najsłynniejszych muzeów na świecie. Znajdują się tu kolekcje z niemal wszystkich zakątków świata. Wiele eksponatów pochodzi z czasów dawnego imperium brytyjskiego, kiedy to Wyspiarze bezkarnie mogli wywozić z wielu innych krajów wszystko,

co tylko im się podobało. Do dzisiaj zresztą nie milkną głosy upominające się o zwrot wielu dzieł. Tak czy inaczej muzeum stanowi swego rodzaju kalejdoskop kulturowy i dziejowy świata. Powstało w 1753 roku z inicjatywy sir Hansa Sloane’a, lekarza, który posiadał sporą, liczącą kilkadziesiąt tysięcy eksponatów kolekcję dzieł

| Cooltura | Nº 729

729-MAKIETA 2 30-53 CC.indd 36

05/03/2018 19:00:10

sztuki i literatury. Z czasem zaczęto w nim składować dziedzictwo pochodzące z wielu zakątków imperium, rozciągającym się na tak wielkim obszarze kuli ziemskiej, że słońce nad nim nigdy nie zachodziło. Poza tym trafiały tu eksponaty z wojennych zawirowań, które Brytyjczycy toczyli także na niemal całym świecie. Przechadzając się salami tego gmachu światowego dziedzictwa możemy sobie uświadomić, jak wielki był zasięg wpływów tej niewielkiej wyspy z północno-zachodniej Europy. Znajdziemy tu zarówno starożytne kolekcje z niedalekiej Grecji czy Egiptu, jak i eksponaty z Oceanii, Dalekiego Wschodu czy obu Ameryk. Oprócz niektórych wystaw specjalnych wstęp do muzeum jest bezpłatny. Dzięki temu warto tutaj zaglądać co jakiś czas, by za każdym razem rozkoszować się podziwianiem wybranych kolekcji. Całość za jednym razem jest niemożliwa do zobaczenia. Najbliższe stacje: Russell Square, Holborn i Tottenham Court Road. —

Znasz ciekawe miejsce na weekend w swojej okolicy?

Poleć je innym! Zrób zdjęcie i opisz krótko na profilu „Cooltury” na

Facebooku lub wyślij mailem na adres: redakcja@cooltura.co.uk

Nº 729 | Cooltura

729-MAKIETA 2 30-53 CC.indd 37

| 37

05/03/2018 19:00:28

| Cooltura | Nยบ 729

729-MAKIETA 2 30-53 CC.indd 38

05/03/2018 19:00:33

Nยบ 729 | Cooltura

729-MAKIETA 2 30-53 CC.indd 39

| 39

05/03/2018 19:00:38

MUZYKA

Minęły 2 lata od powrotu w dawnym składzie, czyli z Kasią Stankiewicz. Jak wrażenia? Myślę, że to powrót wzruszający i pożyteczny pod wieloma względami. Spotkanie z Kasią owocne. Nie lubię składać żadnych deklaracji, więc cieszę się obecną chwilą. Materiał na nowy album jest już gotowy. To są same twoje

Cieszę się obecną chwilą Z Robertem Jansonem, liderem zespołu Varius Manx, który będzie gwiazdą Morliny Cooltura Festival 2018 rozmawiał Marcin Wolniak z Polskiego Radia Londyn.

kompozycje. Uchyl rąbka tajemnicy, proszę. Płyta zapowiada się na wrażliwą i kruchą, chociaż nie zabraknie na niej kompozycji rytmicznych i dynamicznych. Ciekawostką jest to, że 13 na 14 tekstów napisała Kasia Stankiewicz. Mam nadzieję, że będzie to album, który przypadnie odbiorcom do gustu. Czyli to w pełni autorski album Varius Manx?

| Cooltura | Nº 729

729-MAKIETA 2 30-53 CC.indd 40

05/03/2018 19:00:42

Tak. Nie ukrywam, że jest to album dla nas znaczący. Pierwszy po 21 latach od ostatniego albumu z Kasią Stankiewicz z 1997 roku. Była jeszcze składankowa płyta z 4 nowymi piosenkami w 2000 roku. I potem ta długa przerwa. Ubiegłoroczną płytę koncertową, na której znalazły się dwie nowe kompozycje, trudno nazwać nową. Macie już nazwę na ten nowy album? Będzie na „E”. Nie zdradzę jeszcze tego tytułu. Nie będzie to prosta nazwa, tylko bardziej wyszukana, wysublimowana i intrygująca. Ciekawostką jest to, że nazwa wiąże się z całą otoczką wokół płyty. Ta nazwa łączy się z tekstami, a także sesją zdjęciową, która dopiero przed nami. Chciałem, żeby to wszystko było spójne.

Męczą mnie czasami płyty, które były słabsze. Wiem, że takowe poczyniłem

To która płyta z dyskografii Varius Manx była słabsza? Nie będę tego wymieniał. Byłoby to nieeleganckie i nieładne. Od tego są krytycy muzyczni. Natomiast czuję niedosyt w przypadku dwóch płyt i wiem, które to są. Wiem, że można było zrobić je lepiej i mądrzej, ale na pewno nie będzie to dotyczyło albumu, który w tej chwili jest już w fazie zgrania i który ukaże się 13 kwietnia. Jestem pewien, że będzie to jeden z ciekawszych, bardziej wrażliwych i znamienitych albumów w dyskografii Varius Manx.

Czy masz zamiar powalczyć o Eurowizję? Nie wiem. Wkraczając w świat polskich eliminacji można sobie zrobić krzywdę.

Jesteś kompozytorem muzyki filmowej. Jak dotąd skomponowałem muzykę bodajże do siedmiu czy ośmiu filmów, m.in. do „Nocnego graffiti”, „Młodych wilków”. Były też „Dwie korony” o ojcu Kolbem. To coś fascynującego, że taką kruchość, wraż-

Jesteś fanem kina? Bywam na premierach. Nie skupiam się wtedy tak bardzo na muzyce. Patrzę na obsadę, na tematykę filmu. Najczęściej są to anglosaskie produkcje. Czy są jakieś piosenki, których żałujesz? Chyba tak się nie zastanawiam i nie pochylam nad każdym z utworów. Męczą mnie czasami płyty, które były słabsze. Wiem, że takowe poczyniłem.

Czy ktoś (np. w programach talent show lub jako nowa twarz na rynku), kto chciałby zaśpiewać piosenkę Roberta Jansona, ma na to jakieś szanse? Gdyby taka osoba chciała zwrócić się do konkretnego kompozytora czy autora tekstu – musi mieć na to budżet. Budżet na muzyków, studio, realizację nagrań, mastering, etc.

Bo uznani są stawiani w jednym rzędzie z debiutantami? Także to. Uważam, że udział w polskich eliminacjach zespołu, który ma dorobek 25-lat i konkurowanie z debiutantami, którzy więcej skaczą i tańczą niż śpiewają, jest poniżej godności. W tych eliminacjach – tych telewizyjnych gierkach i zabawach wyłaniany jest najczęściej finalista ze słabą kompozycją (chlubnym wyjątkiem byli Górniak i Szpak).

liwość, prawdę można pokazać poprzez muzykę. Bardzo sobie cenię biografie, filmy o świętych, o tematyce chrześcijańskiej, gdzie można naprawdę pokazać całe wnętrze, które człowiek posiada. W tym roku będę miał okazję zaprezentować swoją muzykę do kolejnych 2, a nawet 3 filmów, ale nie chcę jeszcze o tym mówić. Zaznaczam tylko, że w tym kierunku się rozwijam, do tego dążę i nie powiedziałem jeszcze ostatniego słowa.

Czekamy z niecierpliwością. Dziękuję za rozmowę i do zobaczenia w Londynie. Dziękuję i do zobaczenia. —

Morliny Cooltura Festival 17 marca 2018 O2 Shepherd's Bush Empire Londyn Start: godz. 18:00 Bilety: od £25

Rozstrzygnięcie konkursu

Podwójne zaproszenie na Morliny Cooltura Festival 2018, w konkursie

ogłoszonym w wydaniu z 15 lutego, dostaje Krzysztof Chlebicki. Prawidłowa odpowiedź na pytanie, jakim samochodem jeździ gwiazda festiwalu Sławomir, brzmi: Golf III. Gratulujemy!

Nº 729 | Cooltura

729-MAKIETA 2 30-53 CC.indd 41

| 41

05/03/2018 19:00:47

WYDARZENIA Alan, 7, jako Dan TDM. Mama zrobiła włosy, tata jest autorem rysunku na koszulce

Beata Tomczyk

Dzień książki

Mama Alana, ALA: Wiedzieliśmy o tym dniu od jakiegoś czasu. Szkoła nas poinformowała. Przygotowaliśmy się skrupulatnie. Mój syn od razu miał pomysł, że zostanie bohaterem o imieniu DanTDM (postacią z powieści graficznej, stworzonej przez osobę z YouTube’a, Daniela Middletona, alias DanTDM). Dlatego wygląda jak wygląda :) Chwyciłam za turkusowy spray do włosów. Mąż przygotował koszulkę, pożyczyliśmy miecz; na zdjęciu jest też książka, kupiona w zeszłym roku na World Book Day. Alan jest jak widać bardzo zadowolony i szczęśliwy! W domu czytamy książki przeważnie wieczorami, układając się wygodnie na łóżku. Nie za dużo zachodu z tym przebieraniem? Może lepiej usiąść i poczytać dziecku? Dzisiaj każdy impuls, który zachęca dziecko do sięgnięcia po książkę, jest fantastyczny – mówi

Dzień książki w Wielkiej Brytanii obchodzony jest pod nazwą World Book Day. To wydarzenie, które celebruje książki i daje szansę dzieciom przebierać się za ich ulubione książkowe postacie. Tego dnia młodzi czytelnicy obdarowywani są też voucherami na książki.

MAŁGORZATA BUGAJ-MARTYNOWSKA, dyrektorka w Polskiej Szkole Przedmiotów Ojczystych im. Heleny

Martyna i Quentin jako Kleopatra i mumia Faraona Tutanchamona. Strój Kleopatry został

Alan lat 7

uznany za najlepszy w szkole

jako Minionek

| Cooltura | Nº 729

729-MAKIETA 2 30-53 CC.indd 42

05/03/2018 19:00:51

Adaś , Ami i Pati jako Wally. Wszystkie dzieci w szkole i nauczyciele byli przebrani za bohaterów książki „Where's Wally”

Modrzejewskiej w Hanwell. – Mam wrażenie, że pomniejsza się rolę czytania, że na siłę zastępuje się je innymi zainteresowaniami, tracąc przy tym wiele i tracąc w sposób nieodwracalny. Czytanie jest ponadczasowe. To droga do nauki mówienia, pisania, nauki gramatyki języka, ortografii, interpunkcji i składni. Jeśli więc mamy zachęcić dziecko do czytania poprzez taką formę, jaka jest propagowana w brytyjskich szkołach – to jak najbardziej powinniśmy to robić.

W naszej szkole od 5 lat każdy sobotni poranek zaczynamy od czytania dzieciom przez dwadzieścia minut. Są to książki, które przynoszą dzieci albo są to lektury. Oprócz tego nagradzamy nasze dzieci zawsze i wszędzie – w ramach konkursów czy na koniec roku – książką, dostosowaną do wieku dziecka, z jego ulubionym bohaterem, czyli niekoniecznie taką książką, którą dziecko powinno przeczytać, ale tą, która jest akurat modna na rynku, Charlie lat 6 i Sophie lat 5

Annabell lat 9 jako Oompa-Loompa z książki „Charlie and the Chocolate factory”

Nina jako Rainbow Dash

i Jessica lat 7 przebrana za Cat in the Hat z książki pod tym samym tytułem

z bohaterem, którego dziecko bardzo często zna z filmów, nie mając pojęcia, że ma on swoje korzenie właśnie w literaturze. Zachęcamy też do codziennego czytania dzieciom w domu. Nie ma nic prostszego niż budowanie przyjaźni z dzieckiem poprzez książkę.

AGNIESZKA DIXON, psycholog, o roli książki: Jeśli rodzic czyta dziecku książkę przed zaśnięciem, ono się w ten sposób uspokaja, czuje się kochane, zauważone, zaopiekowane i potem, kiedy w życiu dorosłym ma gorszy okres, może poczuć się lepiej właśnie dzięki czytaniu książek.

Książki pomagają ludziom, którzy cierpią na depresję. Poprzez poznawanie świata oczami bohatera dziecko uczy się tego, że na różne sprawy można patrzeć z innej perspektywy. To niezwykle ważne, bo

to pierwszy krok do empatii – wejście w skórę bohatera.

W każdej książce czarny charakter opisany jest często tak, że dziecko ma szansę zobaczyć go z nieco lepszej strony, poznać jego motywy, co potem pomaga w życiu zrozumieć, dlaczego ludzie zachowują się w taki, a nie inny sposób, dlaczego na przykład robią złe rzeczy. Co zrobić, gdy dziecko nie chce czytać książek? Jeśli dziecko odmawia czytania książek, być może stoi za tym konflikt na linii dziecko-rodzic. Dziecko w ogóle odmawia robienia różnych rzeczy. To jest oczywiście normalne w wieku dwóch, trzech, czterech lat, kiedy musi się w jakiś sposób sprzeciwić rodzicom, żeby zbudować trochę swojej niezależności. Ale możliwe, że dziecko nie czyta, bo rodzic zmusza je do tego, w zamian np. za granie na tablecie. Możliwe, że rodzice sami nie czytają książek – wtedy przekonywanie dziecka nie ma sensu. Dziecko uczy się z doświadczenia: widzi rodzica czytającego książkę na ławce w parku, koło piaskownicy, wieczorem w fotelu – i też chce czytać. Widząc palącego rodzica i ono chce się tak zachowywać. —

Nº 729 | Cooltura

729-MAKIETA 2 30-53 CC.indd 43

| 43

05/03/2018 19:00:55

OBLICZA EMIGRACJI

Joanna Moro jest absolwentką gimnazjum im. Adama Mickiewicza w Wilnie. Tam również grała w Teatrze Polskim. W 2003 roku wyjechała z Litwy, a po ukończeniu Akademii Teatralnej w Warszawie, została na stałe w Polsce. Jesteś... Zawsze czułam się Polką, chociaż urodziłam się na Litwie. W domu bardzo dbano o język polski. Rodzice cierpliwie poprawiali wszystkie nasze pomyłki językowe. Musiałyśmy z siostrą poprawnie pisać i wysławiać się bez błędów. Całą rodziną braliśmy udział we wszystkich wydarzeniach polskich w Wilnie. Występowałam na konkursach recytatorskich z poezją Mickiewicza, Gałczyńskiego i Szymborskiej, i ten piękny literacki język polski zawsze był w naszym życiu obecny. Polska zawsze wydawała mi się nieosiągalnym rajem, do którego wszyscy lgnęliśmy. Bardzo lubiłam jeździć do Polski na wycieczki, a później na warsztaty teatralne. Właśnie na jednym z warsztatów reżyser zasugerował, że powinnam zdawać do szkoły teatralnej. Pomyślałam – to

Zdjęcia: Wojciech Biały

Szukam swojej drogi Joanna Moro podbiła serca milionów widzów w Polsce i Rosji rolą Anny German w niezwykle popularnym serialu telewizyjnym. Obie urodziły się poza Polską, ale Polska stała się ich domem i dała im szansę zawodowego spełnienia się. Z JOANNĄ MORO rozmawiała Anna Ryland.

byłoby wspaniałe, bo w końcu mogłabym naprawdę poczuć Polskę. Kiedy jednak dostałam się do szkoły teatralnej w Warszawie, konfrontacja marzeń z codzienną rzeczywistością była tak trudna, że mama powiedziała mi: pakuj walizki i wracaj do Wilna. Jednak mam silnego ducha walki i postanowiłam, że się nie poddam. Wytrwałam. Teraz mam dwa domy – w Wilnie i Warszawie. Moim domem w Polsce są ludzie, którzy mnie otaczają – moja rodzina, przyjaciele, wspaniali aktorzy, z którymi pracuję i od których dużo się uczę. Urodziłaś się w Wilnie, w czasie, gdy Litwa była jeszcze częścią Związku Radzieckiego… Doskonale pamiętam rosyjskie bajki, które oglądałam w dzieciństwie. Sądzę, że miedzy innymi dlatego zagrałam Annę German, bo dobrze znałam rosyjski. Chociaż w domu rozmawialiśmy tylko po polsku, język rosyjski był na ulicy, w sklepach. Po roku 1990 panował już nastrój antyrosyjski i język

| Cooltura | Nº 729

729-MAKIETA 2 30-53 CC.indd 44

05/03/2018 19:00:58

rosyjski zniknął ze szkół. W dwunastej klasie wzięłam rosyjski jako język dodatkowy, myśląc, że może mi się przydać w przyszłości. Czy pamiętasz dramatyczne lata, kiedy Litwa walczyła o suwerenność? W tych najtrudniejszych momentach, w latach 90., kiedy nadciągały rosyjskie czołgi, Polacy pomagali Litwinom w walce o niepodległość. Świetnie pamiętam tatę, wychodzącego na demonstrację uliczną z polską flagą. Litwini to bardzo ciepli i serdeczni ludzie, ceniący tradycję i wartości rodzinne. Podobnie jak Polacy. W tych niełatwych czasach największą siłą byli ludzie i spotkania z bliskimi. Celebrowano każdą chwilę z drugim człowiekiem. Dzisiaj częściej jesteśmy zagonieni, pogrążeni we własnych myślach i problemach. Czy sądzisz, że Polacy i Litwini rozumieją dobrze swoją wspólną historię? Litwa i Polska to sąsiedzi i naturalni partnerzy w tym regionie i tej części Europy. Polacy są najliczniejszą mniejszością narodową na Litwie. Łączą nas wspólna historia, liczne sojusze polityczne, członkostwo w Unii Europejskiej. Sądzę, że szkoła ma ogromnie ważną rolę w tym kontekście. Ta wspólna polsko-litewska historia, która nie zawsze była prosta, powinna być rzetelnie przedstawiona w podręcznikach szkolnych. Dzieci powinny się uczyć o jej najwspanialszych momentach, jak również o jej mniej chlubnych kartach. Tylko wtedy naprawdę siebie zrozumiemy. Polacy bardzo dbają o swoją tożsamość narodową nie tylko na Litwie, ale i na całym świecie. Londyn jest miastem wielokulturowym i wielojęzycznym, jak biblijna wieża Babel. Jednocześnie jest miastem otwartym na inność, w każdym znaczeniu. Tej tolerancji powinni się uczyć Polacy wszędzie, również na Litwie.

Zawsze czułam się Polką, chociaż urodziłam się na Litwie. W domu bardzo dbano o język polski. Musiałyśmy z siostrą poprawnie pisać i wysławiać się bez błędów

Tytułowa rola w serialu „Anna German” zjednała ci nie tylko ogromną popularność w Polsce i Rosji, ale również zostałaś laureatką Wiktora Publiczności 2014 i dyplomu ministrów spraw zagranicznych Polski i Rosji za „wybitne zasługi w dziele wzajemnego zbliżenia i porozumienia społeczeństw obu krajów”. O czym myślałaś, otrzymując ten dyplom? Bardzo się cieszyłam, że ten film wzbudził duże zainteresowanie nie tylko postacią Anny German, ale również kulturą rosyjską, a wśród Rosjan kulturą polską. Znam wielu Rosjan, którzy zaczęli uczyć się języka polskiego po obejrzeniu tego filmu. Zakochali się w Annie German-Polce i dlatego chcieli zbliżyć się do jej języka i kraju. Również Polacy zaczęli znowu słuchać rosyjskich piosenek, oglądać filmy rosyjskie, czytać rosyjską literaturę. Cieszę się bardzo, że w jakiś sposób do tego się przyczyniłam. Jakie cechy Anny German były ci szczególnie bliskie, kiedy pracowałaś nad tą rolą? W momencie, kiedy otrzymałam scenariusz filmu, bardzo się wzruszyłam. Od razu poczułam więź z postacią Anny German, jakbym ją znała od dawna. Casting trwał sześć miesięcy i przechodziłam przez różne etapy. Jestem bardzo emocjonalna i po pierwszym etapie byłam tak poruszona, że czułam się prawie chora. Bałam się tej szansy zapeszyć i chociaż przeczytałam cały scenariusz i krok po kroku zagłębiałam się w postać Anny, nie mówiłam o niej nikomu. Wspomniałam tylko babci, z która spędzałam święta Bożego Narodzenia i która jest bardzo ważną osobą w moim życiu, że muszę odświeżyć rosyjski. Babcia w tym celu podsuwała mi rosyjskie pisma dla kobiet. Już wtedy

Nº 729 | Cooltura

729-MAKIETA 2 30-53 CC.indd 45

| 45

05/03/2018 19:01:02

na swój temat, na przykład od mojej pierwszej reżyser w teatrze w Wilnie.

instynktownie czułam, że będzie to bardzo ważne wydarzenie w moim życiu. Bardzo bliska jest mi chęć walki Anny German z przeciwnościami losu, jej upór w dążeniu do celu mimo przeszkód, które stawiało jej życie. Sądzę, że jej odwaga, naturalność, indywidualność i chodzenie własnymi drogami bez szukania poklasku zjednały jej miłość wielu ludzi. Te cechy mnie również do niej bardzo zbliżyły. Czułam, że miałyśmy podobną wrażliwość i naturalność. Niektórych dziwi moja naturalność i spontaniczność. A przyjaciele z dzieciństwa mówią: ona po prostu się nie zmieniała. To dla mnie największy komplement. Jeszcze jedna dygresja. Anna przez całe życie miała kompleks swojego wzrostu (184 cm). Ja również jestem wysoka (178 cm) i zawsze był problem ze znalezieniem mi odpowiednio wysokiego partnera w filmie czy teatrze. Ale do tej roli mój wzrost okazał się atutem. Być aktorem – co to znaczy dla ciebie? Powołanie? Wykształcenie? Praca zarobkowa? Jako aktorka mam bawić, wzruszać, inspirować, zmieniać. Jednak do tej pory zadaję sobie pytanie: czy wybrałam właściwą drogę. W akademii teatralnej zadałam to pytanie mojemu profesorowi Mariuszowi Benoit, który mi powiedział, że tylko sama mogę na nie odpowiedzieć. Zawsze kusiły mnie muzyka i sztuka – malarstwo, rysunek – i próbowałam swoich sił w obu dziedzinach. W roli Anny German czułam się spełniona jako aktorka. Myślałam: Jeżeli pomogłam ludziom w jakiś sposób, zmieniłam czyjeś percepcje, to może jest to dla mnie odpowiednia droga. Co jeszcze chciałabyś zagrać? Imponują mi silne kobiety, które zmieniły historię (i sposób, w jaki myślimy o różnych sprawach), takie jak Joanna d’Arc, Coco Channel i Virginia Woolf. Bardzo chciałaby wcielić

Co motywuje cię w życiu i pracy? W pracy fascynuje mnie niewiadoma. Każde zlecenie, rola, projekt, są inne. To jest zdobywanie za każdym razem nowego szczytu. Czuję, że cały czas uczę się i muszę jeszcze wiele rzeczy poznać. W życiu motywuje mnie rodzina. Od kiedy mam dzieci, moje wybory się zmieniły. Wybieram projekty, w których dobrze się czuję. Lubię pracować z życzliwymi ludźmi, którzy szanują siebie nawzajem.

się w jedną z takich postaci. Marzy mi się również rola Isadory Duncan, która łączyłaby teatr z tańcem. W tej chwili w Polsce robi się tak niewiele projektów historycznych, opartych na wspaniałej literaturze, takiej jak „Trylogia”, „Noce i dnie”, „Ziemia obiecana”. Bardzo lubię pracować w projektach, dzięki którym mogę się rozwijać i wzbogacać swoją wiedzę o świecie. Angielskie seriale historyczne, takie jak „Wiktoria” są wspaniałym tego przykładem. Coraz częściej biorę udział w castingach na Litwie, co mnie ogromnie cieszy. Wiąże się to z filmem dokumentalnym, który telewizja litewska zrobiła o moim powrocie do domu. Przedstawione w nim zostały moje domy – dom mojego dzieciństwa w Wilnie i mój obecny dom w Warszawie. Wypowiadali się w nim ludzie, z którymi dawno się nie widziałam. Przy okazji dowiedziałam się wielu ciekawych rzeczy

Jak postrzegasz polski Londyn? Czuję się wspaniale w Londynie. Jest to miasto otwarte na inne kultury. Ludzie tutaj różnią się od siebie pochodzeniem, temperamentem, kolorem skóry, tradycjami, kulturą. Akceptują tę odmienność. Szanują ją i są z niej dumni. To jest wspaniałe. W zeszłym roku widziałam spektakl „Pan Tadeusz”, przygotowany przez Scenę Polską, który ogromnie mnie poruszył. Kłaniam się aktorom i twórcom Sceny, którzy za cenę ogromnych poświęceń i mozolnej pracy tworzą taki wspaniały teatr. Jest to prawdziwa oaza polskości w Anglii. Jeżeli byłaby okazja, aby do nich dołączyć, zrobię to z ogromną przyjemnością. Mieszkając w Wilnie bardziej czułam się Polką niż teraz, kiedy na stałe zadomowiłam się w Warszawie. Oglądając „Pana Tadeusza” w POSK-u, miałam wrażenie, że ten spektakl uderza w podobną strunę w sercach Polaków w Anglii. —

Joanna Moro prowadziła 46. Bal Polski w Londynie, który odbył się 3 lutego w Sheraton Grand Hotel Piccadily

| Cooltura | Nº 729

729-MAKIETA 2 30-53 CC.indd 46

05/03/2018 19:01:06

Nยบ 729 | Cooltura

729-MAKIETA 2 30-53 CC.indd 47

| 47

05/03/2018 19:01:10

PO GODZINACH

Polska grupa mediowa, skupiająca tygodnik „Cooltura”, portal Cooltura24 i Polskie Radio Londyn, zaprosiła swoich stałych i potencjalnych klientów na pierwsze z cyklu spotkanie integracyjne. Networking w restauracji Galicja był okazją, by w nieformalnej atmosferze podsumować wspólne działania, porozmawiać o nowych projektach i możliwości dotarcia do polskich klientów za pośrednictwem „Cooltury”, którą czyta 200 tys. Polaków tygodniowo, portalu Cooltura24 mającego 300 tys. użytkowników oraz Polskiego Radia Londyn, którego słucha każdego dnia 350 tys. osób. Dodatkowo nasze media oferują reklamodawcom możliwość dotarcia do odbiorców za pośrednictwem swoich profili na Facebooku, gdzie tygodniowy zasięg postów wynosi 500 tys. internautów, z których 80 proc. mieszka w Wielkiej Brytanii. Skuteczną formą promocji mogą też być organizowane co roku festiwale „Cooltury” i PRL Live Music. Poza tym przygotowujemy multimedialne kampanie promocyjne, takie jak emitowane na Facebooku programy telewizyjne Morliny Grill Party i Morliny Dinner Party.

Tekst i zdjęcia: Marcin Urban

Pierwszy networking z mediami

Artur Kieruzal, dyrektor Polskiej Grupy Mediowej zainaugurował w trakcie spotkania plebiscyt „Polak potrafi”, w którym zostaną wybrani najbardziej inspirujący polscy przedsiębiorcy działający na Wyspach. Nominacje osób z ich krótkim opisem i danymi do kontaktu można zgłaszać na redakcja@ cooltura.co.uk —

| Cooltura | Nº 729

729-MAKIETA 2 30-53 CC.indd 48

05/03/2018 19:01:14

Nยบ 729 | Cooltura

729-MAKIETA 2 30-53 CC.indd 49

| 49

05/03/2018 19:01:21

EDUKACJA Stronę redaguje Dariusz A. Zeller

Polska Szkoła Sobotnia im. Pana Kleksa w Accrington

Festyn Rodzinny odbywa się co roku w ostatnią

Pomysł utworzenia polskiej szkoły w Accrington pojawił się jesienią 2006 r., a przygotowania do jej utworzenia ruszyły wraz z początkiem 2007 roku. Szkołę założyła dotychczasowa dyrektor szkoły, Marta Kiedrowicz. Pomysłodawcą utworzenia szkoły była natomiast pani Bernadette Drozd, Polka Urodzona w Wielkiej Brytanii, której rodzice osiedlili się w Accrington po II wojnie światowej. 15 września 2007 uroczyście rozpoczął się pierwszy rok szkolny. Naukę w szkole podjęło wówczas 55 uczniów, którzy zostali podzieleni na 6 grup wg wieku i umiejętności. Oprócz sześciorga nauczycieli kadrę szkolną wsparły dodatkowo dwie osoby: sekretarka i bibliotekarka. Dziś szkoła liczy blisko 300 uczniów w wieku 3-19 lat, którzy są podzieleni na 17 klas: grupy przedszkolne 3-, 4- i 5-latków, 7 klas szkoły podstawowej, dwie gimnazjum i jedną licealną. Kadra pedagogiczna liczy blisko 50 osób i zrzesza nauczycieli, asystentów, bibliotekarzy i katechetów. Dyrektorem szkoły jest mgr Marta Kiedrowicz. Jej zastępcą mgr Anna Szymańska i mgr Magdalena Walecka. Wszystkie osoby pracują jako wolontariusze. W szkole pracuje logopeda, który udziela bezpłatnych konsultacji w każdą pierwszą sobotę miesiąca. W szkole działa Rada Rodziców oraz samorząd uczniowski, który wydaje gazetkę uczniowską „Kleks miesiąca”. Uczniowie realizują materiał oparty na polskich podręcznikach, uczą się języka polskiego, a w starszych klasach także historii i geografii Polski. Uczniowie klas 4-7, gimnazjum i liceum, mają dostęp do platformy multimedialnej „Historia dla Polonii”, dzięki czemu dostają dodatkową

sobotę roku szkolnego

Zdjęcie wszystkich uczniów i kadry pedagogicznej 2017 2018.jpg

Uczniowie podczas zajęć

możliwość nauki historii Polski w przyjemny i ciekawy sposób. Chętni mogą uczęszczać na lekcje religii oraz na lekcje języków obcych: francuski i niemiecki. Dodatkowo szkoła oferuje chętnym uczniom zajęcia taneczne, podczas których poznają polskie tańce narodowe i ludowe (https://www.youtube.com/ watch?v=yv179KGD7AY ) Najstarsi uczniowie co roku są przygotowywani do egzaminów GCSE

i A-Level z języka polskiego jako obcego. Są ponadto uczniami Gimnazjum i Liceum Śródziemnomorskiego w Lublinie, realizując program nauczania na odległość, co pozwala im otrzymywać polskie świadectwa. Niestety, reforma edukacji w Polsce zamyka uczniom tę drogę do zdobywania dodatkowej wiedzy, więc nowi uczniowie nie mogą już przystąpić do projektu, który realizowano od 2014 roku.  Szkoła organizuje rozmaite akademie, uroczystości i konkursy z okazji świąt i ważnych dni: Dzień Niepodległości, święto Konstytucji 3 maja, Dzień Matki, tłusty czwartek, andrzejki, jasełka, walentynki, ale też Dzień Pluszowego Misia.  Co roku w ostatnią sobotę roku szkolnego odbywa się wielki festyn rodzinny, w maju szkolny konkurs talentów pod nazwą „Mój talent”, a od 2017 roku szkoła w Accrington włączyła się także w obchody Polish Heritage Day. Dodatkowo organizowane są bale charytatywne (np. bal przebierańców), podczas których zbierane są fundusze na szkołę.

| Cooltura | Nº 729

729-MAKIETA 2 30-53 CC.indd 50

05/03/2018 19:01:26

l Z kolei we wrześniu 2014 r. szkoła

przystąpiła do projektu o nazwie „Polska ojczyzna Jana Pawła II", którego autorami są Katolicki Uniwersytet Lubelski (Instytut Historii) oraz Gimnazjum i Liceum Śródziemnomorskie im. św. Dominika Guzmana w Lublinie. Projekt skupia się na kształceniu polskiej młodzieży w zakresie przedmiotów ojczystych, a jego celem jest utrwalenie znajomości języka polskiego i ugruntowanie wiedzy na temat historii i kultury polskiej. Projekt zapewnia uczniom ukończenie kolejnych klas polskiego gimnazjum i liceum w systemie nauczania na odległość oraz otrzymanie polskich świadectw. Oprócz wykładów prowadzonych przez prof. Jacka Gołębiowskiego i dra Pawła Sieradzkiego w szkole, młodzież korzysta z materiałów umieszczonych na platformie e-learningowej. Uczniowie otrzymują także polskie legitymacje szkolne oraz uczestniczą w programie wymiany międzyszkolnej, wyjeżdżając raz w roku do Polski oraz przyjmując w swoich domach rówieśników z Lublina. l Kilka razy w roku organizowany jest także kiermasz książek, promując tym samym czytelnictwo i polskie książki. l Szkoła stara się zaangażować uczniów w podejmowane działania. Wśród jej podopiecznych są wspaniali i zdolni młodzi ludzie (Trucina Studio - https://www.

facebook.com/search/top/?q=trucizna%20 studio), dzięki którym szkoła zyskała niedawno nowe logo, film z okazji 10-lecia szkoły wraz z promującymi go piosenkami, a teraz w przygotowaniu hymnu szkoły. l Co roku w październiku obchodzony jest Polonijny Dzień Dwujęzyczności, w ramach którego organizowane są m.in. szkolne dyktanda klasowe, dyktando dla dorosłych, quizy o Polsce. W 2016 roku z kolei uczniowie polskiej szkoły w Accrington nakręcili z tej okazji „Film o dwujęzyczności” https://www. youtube.com/watch?v=kZw5jkU7j0A l Wraz z Biurem Podróży Gramydladzieci.com, co roku organizowany jest wyjazd uczniów na zimowisko w polskie góry. W 2016 roku uczestnicy wyjazdu byli w Zakopanem, w 2017 w Bukowinie Tatrzańskiej, w 2018 w Wiśle, a za rok udadzą się do Karpacza. l Ponadto placówka współpracuje z Konsulatem Generalnym w Manchesterze oraz ze Stowarzyszeniem Wspólnota Polska, skąd stara się co roku pozyskać fundusze na pokrycie kosztów związanych z funkcjonowaniem szkoły l Od niedawna prowadzona jest wymiana listów z jedną ze szkół w Gdyni – uczniowie piszą do siebie listy, opowiadając wzajemnie o zajęciach w szkole czy o swoich miastach lub wysyłając życzenia świąteczne. l Co roku także uczniowie biorą udział w konkursie ortograficznym organizowanym przez Polską Szkołę Ojczystą w Manchesterze. I – co istotne – do tej pory uczniom z Accrington zawsze udawało się zająć miejsce na podium w obu grupach wiekowych

Marta Kiedrowicz, dyrektor szkoły:

Szkoła istnieje po to, by uczyć dzieci języka polskiego i wiedzy

o Polsce, by mogły one poznać polską kulturę i polskie tradycje. Naszym celem jest stworzenie miejsca przyjaznego dzieciom, które wśród swoich polskich rówieśników mają okazję poczuć się częścią wspólnoty, którą tworzymy tu na emigracji. Ważne dla nas jest to, by włączyć uczniów w działania szkoły, zaangażować do pracy na rzecz naszego wspólnego przedsięwzięcia, by poczuli, że razem tworzymy coś wielkiego, co jednocześnie należy do każdego z nas – czy to pierwszaka, czy licealisty, nauczyciela czy dyrektora. Istotne jest, by uświadomić uczniom, że nauka języka i wiedzy o kraju rodziców jest przydatna i wartościowa. W tym celu organizujemy wycieczki do Polski, projekty wymian międzyszkolnych czy listowych.

(klasy 4-7 i 8-11 szkoły angielskiej). l Polska Szkoła Sobotnia im. Pana Kleksa w Accrington współpracuje z lokalnymi szkołami i organizacjami, np. Aawaz, występując co roku na organizowanym przez nich Międzynarodowym Dniu Kobiet i promując polską kulturę. —

Pe łna we rsj a na po rta lu co olt ura 24 .co .uk

Polska Szkoła Sobotnia im. Pana Kleksa w Accrington polskaszkola.accrington.pl tel. 07842841679 Facebook: Polska Szkola Sobotnia Accrington

Kilka razy w roku dzięki współpracy z Play Media Distribution organizujemy kiermasz książek

729-MAKIETA 2 30-53 CC.indd 51

05/03/2018 19:01:28

ZDROWIE Beata Wdowczyk Dip ION Terapeuta Żywieniowy www.nutriheaven.co.uk

Audy cji „Zdro we radio ” słuch ajcie w ra diu PRL w soboty o godzinie 10:00

Sport a przesilenie wiosenne

Zbilansowana dieta to za mało, by mówić o pełnym zdrowiu. Bardzo ważnym komponentem jest ruch. Jeśli mamy trudności z mobilizacją do ćwiczeń, poniższe wypunktowane zalety sportu powinny pomóc. SPORT WPŁYWA NA: - wzrost masy kostnej i strukturę kości - zwiększenie masy mięśniowej - zwiększenie aktywności enzymów - wzrost stabilizacji i zdolności decydujących w trudnych sytuacjach - wzrost koordynacji ruchowej i koncentracji -w zrost wentylacji i zwiększenie pojemności płuc - zwiększenie ukrwienia i pojemności minutowej - spadek stężenia cholesterolu, trójglicerydów - polepszenie funkcji trawiennych oraz perystaltyki jelit -w zmocnienie czynności żołądka, nerek, jelit i wątroby - z apobieganie zaparciom i problemom jelitowym

Na początek warto pomyśleć o takich ćwiczeniach jak różne wersje deski (plank) – ćwiczenia izometrycznego, które uaktywnia mięśnie głębokie brzucha, a także ramion, nóg, pleców i kręgosłupa. Z myślą o przyspieszeniu przemiany materii warto wykonywać również: przysiady, pompki i ćwiczenia z hantlami. Wchodzimy teraz w okres przesilenia wiosennego i chociaż najlepszym lekarstwem na ten okres, w którym jesteśmy bardziej podatni na infekcje, zmęczenie, obniżony nastrój jest ruch, nie powinniśmy jednak od razu forsować się intensywnymi ćwiczeniami fizycznymi. Dobrze jest zacząć powoli i kontynuować je systematycznie. Wystarczy 10 minut, by poruszyć metabolizm! Warto zaopatrzyć się w suplementy zwiększające odporność, jednak najlepiej jest uwzględnić w swojej diecie dużą ilość warzyw i owoców, szczególnie tych bogatych w zawartość witaminy C (pietruszka, jarmuż, kiwi...) Pamiętajmy, gdy ćwiczymy,

Utnij sobie drzemkę – im więcej śpimy, tym więcej nasz organizm produkuje komórek odpornościowych

Więcej na ten temat w „Zdrowym radiu” i na stronie www.nutriheaven.co.uk - blog.

bardzo ważna jest regeneracja. Sen jest niezbędny i nie oszczędzajmy sobie na niego czasu. Syndrom zmęczenia wiosennego dopada nas, gdy przychodzi czas przestawienia się z zimowego snu na wiosenne przebudzenie. Dlatego na przedwiośniu czujemy się często zmęczeni. Przesilenie wiosenne staje się również wymówką od treningów. Oto kilka zasad, które pomogą przejść przez ten okres śpiewająco. Skróć czas/ dystans treningu – 30-75-minutowa, umiarkowana aktywność fizyczna zwiększy zdolność organizmu do zwalczania zarazków. Wyczerpujący wysiłek zadziała odwrotnie. Pij więcej, jedz lepiej – napoje izotoniczne przed, w trakcie i po biegu i treningu dłuższym niż 1,5 godziny, ograniczają uwalnianie zmniejszających odporność hormonów stresu. Warto przejść na kuchnię lekkostrawną, nie potrzebujemy dodatkowej zimowej porcji kalorii na dogrzanie. Regeneracja. Forsowanie organizmu przez odbieranie mu odpoczynku osłabia reakcje odpornościowe. —

| Cooltura | Nº 729

729-MAKIETA 2 30-53 CC.indd 52

05/03/2018 19:02:54

Nยบ 729 | Cooltura

729-MAKIETA 2 30-53 CC.indd 53

| 53

05/03/2018 19:01:37

| Cooltura | Nยบ 729

729-MAKIETA 3 54-68 CC.indd 54

05/03/2018 19:13:31

Nยบ 729

729-MAKIETA 3 54-68 CC.indd 55

| Cooltura | 55

05/03/2018 19:13:34

| Cooltura | Nยบ 729

729-MAKIETA 3 54-68 CC.indd 56

05/03/2018 19:13:36

Nยบ 729

729-MAKIETA 3 54-68 CC.indd 57

| Cooltura | 57

05/03/2018 19:13:38

WARSZTAT SAMOCHODOWY Kompleksowa mechanika, elektronika, kluczyki naprawa liczników serwis dpf Kontakt: 07773709612

ODBIÓR ŚMIECI NA TERENIE LONDYNU i okolic. Zapewniamy profesjonalny serwis zajmujący sie wywozem śmieci zarówno budowlanych, ogrodowych, domowych oraz biurowych. Posiadamy wszystkie niezbędne licencje, wystawiamy faktury VAT. Kontakt:07838213760

POSZUKUJEMY STOLARZA z doświadczeniem do produkcji okien i drzwi na Wembley HA0 Kontakt: Andrzej 07932606160

ARCHITEKT rejestrowany w Anglii wykonuje projekty: lofts, extensions. Usługi: Planning Applications and Building Control mob.: 07708696377 stasch@stasch.co.uk

H-TECH SERWIS KOMPUTEROWY Rozwiązywanie wszelkich problemów z Laptopami i PC. Odzyskiwanie Danych, Instalacje, Administracja, Zabezpieczanie Sieci. Dojazd do Klienta. Tel.: 07723012148, email: halskyt@yahoo.co.uk www. halskytech.co.uk

SERWIS KOMPUTEROWY Naprawa: laptop, tablet, konsola, telefon, Zmiana języka, wirusy, przegrzewanie się, wymiana ekranu / klawiatury, strony www, kamery CCTV, rok gwarancji. Laptop zastępczy dojazd do klienta tel. 07411123340

NAJTAŃSZE PRZEPROWADZKI i przewozy lokalne (Londyn), międzymiastowe (cale UK) oraz Polska - AngliaPolska także przewozy wszelkich przesyłek (paczek, mebli, gabarytów, itp) Cotygodniowe wyjazdy do Polski. Sprawdź opinie fb: MarioRemTrans 07722560744 mario. remtrans@gmail.com Zapraszamy 24/7

GARDEN SERVICE WEST LONDON oferuje wiosenne prace ogrodowe: wycinkę drzew, budowę mebli i akcesoriów ogrodowych, drobne prace budowlane, układanie świeżych trawników, projektowanie architektury ogrodowej. Przy kontrakcie całorocznym duże zniżki ! Zapraszamy 07941465508, 07407511013

ARCHITEKT Z UPRAWNIENIAMI, wieloletnia praktyka w UK, extensions, loft conversions, listed buildings consent, kontakt: 07903034463; szymon.dylewski@gmail.com

FOTOGRAF Profesjonalne sesje fotograficzne: fotografia noworodkowa, dziecięca, rodzinna i okolicznościowa. Zapraszam na moja stronę www. fairyworldphotography. co.uk Super niskie ceny. Zapraszam 07736217120

ELEKTRYCZNE CERTYFIKATY Rejestracja w NICEIC commercial i domestic. TV systems, Data internet systems, Fuseboards, Emergency lighting, Fire alarms, Smart home. EICR Landlord certificate. 07984199987

POLSKA TELEWIZJA LONDYN NC+ Zestawy na umowę i kartę Montaż anten Zapraszamy do punktu 49 Oldfields Circus UB54RR Northolt Sklep Northolt: 02082033162 Instalacje: 07779631401 www. polskatelewizja.co.uk

DOŁĄCZ DO GRONA KONSULTANTEK AVON Wypełnij formularz na www.myavonforyou. co.uk i odbierz darmowy pakiet startowy a w nim 40 katalogów, 40 próbek oraz prezent ! Napisz do mnie: monika@ myavonforyou.co.uk, Wyślij sms: 07482543324 więcej na: www.facebook.com/ myavonforyou.co.uk

ANTENY SATELITARNE Montaż, fachowe ustawienie sygnału, akcesoria, Telewizja na kartę, nc+, polsat. 9 letnie doświadczenie Niskie ceny. Mariusz Domaradzki. 07523486296, mariuszcyfra@wp.pl

PRACA DLA SPRZEDAWCY - branża budowlana (okna drzwi meble). Kontakt: 07958722342

MALARZ BEZ NAŁOGÓW CSCS ,11 lat doświadczenia w UK oferuje swoje usługi dla firm i osób prywatnych Uczciwy i solidny .Rafał 07545600591

SATELITARNA TELEWIZJA Najszybsze i najlepsze rozwiązanie wszystkich twoich problemów. Ustawienia, montaż, polskie zestawy TNK Andrzej 07840650509 07423602647

NAPRAWA LAPTOPÓW, PC MAC, TABLETÓW Tworzenie stron internetowych , zareklamuj się z nami. Oszczędzisz czas i pieniądze. Dojeżdżamy do klienta. Zadaj pytanie - spróbujemy pomóc całkowicie za darmo. 07885421494 lub support@ ictlaboratory.com

| Cooltura | Nº 729

729-MAKIETA 3 54-68 CC.indd 58

05/03/2018 19:13:40

SZUKAM PRACYPLASTERING Plastrarze z 15-letnim doświadczeniem szukają zleceń .Wycena i doradztwo za darmo. Praca wykonana w terminie. Cena do negocjacji. Reference, zapraszamy do współpracy 07852341249 Cezary OPIEKUN/KA NAD OSOBAMI STARSZYMI W HILLINGDON Poszukujemy do pracy osób spełniających poniższe wymagania: Prawa jazdy kat B, komunikatywnej znajomości języka angielskiego, chęci pomagania osobom starszym. Zapraszamy do kontaktu na wskazany email lub kontakt telefoniczny. joanna@ templewoodrecruitment. co.uk 07377185050 MIĘSKO WARZYWA OWOCE RYBA PRZYPRAWY Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom klientów proponuje państwu zakupy z dostawą do domu, gdzie jakość produktów idzie w parze z ceną. Zamówienia składamy na stronie internetowej www.londonmarket.pl 07725530331

POLONIJNE PRZEDSIĘBIORSTWO Handlowe z siedzibą w Londynie poszukuje do pracy kandydatów/ kandydatek na następujące stanowiska: Reprezentant/ ka handlowy B2B (Sales Representative), Unit Manager. Dla osób spoza Londynu istnieje możliwość pracy zdalnej w dogodnych godzinach. Wymagana znajomość języka angielskiego w mowie i w piśmie. Kontakt: career@agchemical.co.uk W tytule emaila prosimy napisać nazwę stanowiska. Oferta ważna do końca marca.

GREAT GLASS LIMITED szklana architektura wewnętrzna oraz zewnętrzna. Realizujemy najbardziej odważne i nieszablonowe pomysły naszych klientów. Zapewniamy krótki termin realizacji, oferujemy pomiar i wycenę oraz pomoc w projektowaniu i zaplanowaniu wykonania. Do współpracy zapraszamy zarówno firmy jak i indywidualnych klientów0771 256 9682 www.greatglass.uk

Jak zamieścić ogłoszenie? Ogłoszenie przez internet www.cooltura24.co.uk

PROMOCJA INTERNETOWA Zamieść ogłoszenie Premium online na www.cooltura24.co.uk. Twoje ogłoszenie pojawi się na portalu cooltura24.co.uk oraz zostanie wydrukowane w najbliższym wydaniu Cooltury*

1 tydzień ogłoszenia £10 + vat 2 tygodnie ogłoszenia £15 + vat 4 tygodnie ogłoszenia £25 + vat

* w tygodniku Cooltura zostanie wydrukowane maksymalnie do 25 słów danego ogłoszenia

Nº 729

729-MAKIETA 3 54-68 CC.indd 59

| Cooltura | 59

05/03/2018 19:13:42

PRZYSIADY VS. POMPKI

AKTY WNY WEEKEND Zdjęcia Marcin Urban

Kobieta / mężczyzna – czyli zdrowa rywalizacja

Chris Wiciak należy do wąskiej grupy osób, które przebiegły 6 największych maratonów świata, dlatego trening z nimi będzie mega wyzwaniem i rywalizacją. Moja propozycja dla ciebie na ten tydzień, to super trening w duecie! Jeśli twój partner lub partnerka przygląda ci się z kanapy jak ćwiczysz, a nie jesteś w stanie namówić go/ją na pójście na siłownię lub jogging, to rzuć mu/jej wyzwanie. Stań do walki i nie poddawaj się. Walcz do końca, do ostatniej sekundy, do ostatniego powtórzenia. Partnerzy niech też dadzą z siebie wszystko. Jeżeli ćwiczysz już od jakiegoś czasu, a partner/ ka od dawna okupuje kanapę, masz spore szanse wygrać. Najważniejsze, że razem spędzicie czas, pośmiejecie się i zrobicie coś dobrego dla zdrowia. Gwarantuję, że dobry humor nie opuści was jeszcze długo po zakończeniu treningu. —

CEL

Kto z was w minutę zrobi większą liczbę powtórzeń?

Pozycja początkowa to podpór przodem. Głowa, tułów, biodra i nogi w linii prostej, a dłonie rozsunięte szerzej niż na szerokość barków. Ugnij łokcie, opuszczając całe ciało tuż nad podłogę. Wyprostuj łokcie. Zrób tyle powtórzeń, ile zdołasz w czasie 1 minuty.

ONA

Stań w rozkroku na szerokość bioder. Opuść ręce po bokach tułowia. Wciągnij brzuch, wyprostuj plecy. Ugnij kolana do półprzysiadu. Wróć do pozycji wyjściowej. Zrób tyle powtórzeń, ile zdołasz w czasie 1 minuty.

UWAGI

W drugiej rundzie, gdy powtórzycie wszystkie ćwiczenia, ty rób pompki (mogą być damskie), a on przysiady.

PRZYSIAD BUŁGARSKI Pozycja wyjściowa:

Partner pierwszy przyjmuje pozycję przysiadu. Partner drugi, stając tyłem, wykonuje wykrok i podaje mu nogę zakroczną.

Jak ćwiczyć: Partner pierwszy utrzymuje pozycję przysiadu przez cały czas trwania ćwiczenia. Partner drugi ugina i prostuje nogę w kolanie, utrzymuje równowagę, stojąc na nodze podporowej. Po zmianie nogi zamieńcie się miejscami.

| Cooltura | Nº 729

729-MAKIETA 3 54-68 CC.indd 60

05/03/2018 19:13:52

Karolina Sobala karolinkasobala Karolina Sobala – instruktorka fitness Wiek: 34 Absolwentka Akademii Pedagogicznej w Krakowie. Z wykształcenia nauczycielka wychowania fizycznego oraz instruktorka fitness.

WYPROSTY NÓG Pozycja wyjściowa:

Ustawcie się naprzeciw siebie w siadzie prostym. Następnie przyciągnijcie kolana do klatki piersiowej.

Jak ćwiczyć: Ćwiczenie polega na naprzemiennym uginaniu i prostowaniu nóg, które powinny cały czas mijać się z nogami

partnera i znajdować raz po jednej, raz po drugiej stronie.

Ile ćwiczyć: 30 sek.

Nº 729

729-MAKIETA 3 54-68 CC.indd 61

| Cooltura | 61

05/03/2018 19:14:11

| Cooltura | Nยบ 729

729-MAKIETA 3 54-68 CC.indd 62

05/03/2018 19:14:13

Nยบ 729

729-MAKIETA 3 54-68 CC.indd 63

| Cooltura | 63

05/03/2018 19:14:16

ROZRY WKA Stirlitz szedł nocą przez las. Nagle zobaczył

- Oj maamoo. Dzisiaj nie pójdę. Źle się czuję.

na drzewie świecące oczy.

- Musisz iść syneczku. Nie wykręcaj się. Co

- Sowa - powiedział Stirlitz.

się znowu stało?

- Sam jesteś sowa - pomyślał Bormann.

- Nie chcę iść, bo dzieci się ze mnie śmieją,



a nauczycielki mnie nie lubią.

Bardzo pobożny człowiek co niedziele

- Daj spokój Jasio. Jesteś mądrym chłopcem.

chodząc do kościoła rzucał 10zł żebrakowi.

Na pewno sobie poradzisz.

Pewnego razu rzuca tylko 5zł. Żebrak na to:

- Nie, no daj spokój mama. Podaj mi chociaż

- Co się stało? Dlaczego tylko piątka? Stracił

jeden ważny powód dla którego miałbym

pan pracę?

iść dzisiaj do szkoły...

- Nie, wysłałem syna na studia.

- Jesteś jej dyrektorem.

- No, wszystko fajnie, ale dlaczego moim kosztem?

 Właśnie widziałem kota pod drzwiami



sąsiadów miauczącego by go wpuścić,

Przychodzi student na stołówkę:

niewiele myśląc podszedłem, zadzwoniłem

- Poproszę dwie parówki.

i poszedłem dalej zostawiając tak kota. Za

Z głębi słychać głosy: bo-ga-ty, bo-ga-ty,

chwilę dotarło do mnie co zrobiłem, kiedy

bo-ga-ty!

usłyszałem krzyk właściciela:

- I osiem widelców, dodaje.. 

- Sara! Sara! Kot właśnie zadzwonił dzwonkiem!!!

Jasio do Małgosi:



- Wiesz, Małgosiu, świata za tobą nie widzę!

Koń w pełnym galopie ucieka przed stadem

Małgosia:

wygłodniałych wilków, co chwilę obraca się

- Maaaaamoooo!!!! A Jasio powiedział, że

za siebie i widzi że wilki są coraz bliżej.

jestem gruba!!!

W pewnym momencie zdaje sobie sprawę, 

że nie zdoła im uciec i jedynym ratunkiem

Jedzie facet nowiutkim BMW 80 km/h. Na

będzie ucieczka na drzewo.

zakręcie wyprzedza go rowerzysta.

W ostatniej chwili udaje mu się wdrapać,

- O! K* - myśli sobie facet i przyspiesza, ale

zdyszany siedzi na gałęzi, a tu ku jemu

rowerzysta uparcie trzyma się lewego pasa,

zdziwieniu obok siedzi krowa. Więc pyta:

więc facet przy szybkości 100/h wyprzedza

- Co ty tutaj robisz?

go z prawej strony. Następny zakręt i...

- Wisienki sobie jem.

Znowu rowerzysta go wyprzedza.

- Jak to? Przecież to jest grusza?

- Noż, K*! - pomyślał i znów dodał gazu.

- No wiem, ale ja sobie w słoiczku

Sytuacja się powtarza kilka razy. W końcu

przyniosłam.

facet pędząc 160/h wyprzedza rowerzystę, zatrzymuje się i wysiada z samochodu.

 Facet ogląda Discovery, spiker z ekranu:

Rowerzysta zatrzymał się tuż za

- Pandy mają ich 16, rekiny 100,

samochodem. Ciężko dyszy, ociera pot

a u człowieka norma to 32 zęby.

z czoła, ale po chwili udaje mu się wydukać:

Facet podrywa się z fotela i wrzeszczy:

- Dobrze żeś się pan zatrzymał, bo mi się

- Hurrraaa! Jestem pandą!!!

szelki o lusterko zahaczyły. 

 - Edek, dalej pracujesz?

Gdy kolejny raz spóźniłem się do pracy szef

- Pracowałem na pół etatu, ale mnie zwolnili.

wezwał mnie do gabinetu;

- Dlaczego?

- Jaka jest twoja wymówka tym razem?

- Bo to była praca na pełny etat.

- Zaspałem.

ADRES

Unit 8, Odeon Parade 480 London Road, Isleworth, TW7 4RL Tel: 020 8846 3615 www.cooltura24.co.uk, info@cooltura.co.uk REDAKCJA

MARCIN URBAN Redaktor naczelny DARIUSZ A. ZELLER Zastępca redaktora naczelnego JOANNA KARWECKA KORDIAN KLACZYŃSKI RADOSŁAW ZAPAŁOWSKI PIOTR GULBICKI KOREKTA I REDAGOWANIE TEKSTÓW

BEATA TOMCZYK

OFICJALNA STRONA INTERNETOWA TYGODNIKA COOLTURA MARKETING I REKLAMA

marketing@cooltura.co.uk DYREKTOR MARKETINGU I REKLAMY

KRZYSZTOF CHOWANIEC kc@cooltura.co.uk, wew. 244 WICEDYREKTOR MARKETINGU I REKLAMY

JOANNA ROŻEK joanna@cooltura.co.uk, wew. 246 EWA SUŁKOWSKA-LEŚNIARA ewa@cooltura.co.uk wew. 245 EWA MROCZEK e.mroczek@cooltura.co.uk, wew. 250 MAŁGORZATA SAS m.sas@cooltura.co.uk, wew. 263 AGNIESZKA GĄSIEWSKA a.gasiewska@cooltura.co.uk, wew. 229 MAGDALENA RUF m.ruf@cooltura.co.uk, wew. 250 KSIĘGOWOŚĆ

RADOSŁAW STASZEWSKI KLAUDIA SENYK DYSTRYBUCJA

MARLENA SIEJKA VEL DOMAŃSKA 020 88 46 3612, distribution@cooltura.co.uk WYDAWCA

Sara-Int Ltd. ISSN 1743-8489 Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń. Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych i zastrzega sobie prawo do skracania i przeredagowania tekstów. Publikowanie zamieszczonych tekstów i zdjęć bez zgody redakcji jest niezgodne z prawem.



Cooltura is regulated by IMPRESS: The Independent Monitor for the press CIC For complaints scheme see:

- Na miłość boską, powiedz choć raz coś czego nie słyszałem. - Ślicznie dziś wyglądasz.  Jasio. Wstawaj, zaraz spóźnisz się do szkoły!

IMPRESS, 16-18 New Bridge Street, London, EC4V 6AG

ymi Jeśli chcesz podzielić się z nasz m iony czytelnikami swoim ulub s żartem – napisz do nas na adre .uk! a.co ltur coo ja@ redakc

T 020 3325 4288 E complaints@cooltura.co.uk W cooltura.co.uk

cooltura24uk

@cooltura24uk

cooltura

| Cooltura | Nº 729

729-MAKIETA 3 54-68 CC.indd 64

05/03/2018 19:15:08

dodaj ogłoszenie na

cooltura24.co.uk

informacje  wiadomości porady  brexit  sport  film książka  londyn  wielka brytania  świat

Nº 729

729-MAKIETA 3 54-68 CC.indd 65

| Cooltura | 65

05/03/2018 19:14:20

| Cooltura | Nยบ 729

729-MAKIETA 3 54-68 CC.indd 66

05/03/2018 19:14:22

Nยบ 729

729-MAKIETA 3 54-68 CC.indd 67

| Cooltura | 67

05/03/2018 19:14:25

729-MAKIETA 3 54-68 CC.indd 68

05/03/2018 19:14:27