Cooltura Issue 750 by Cooltura

Polish Weekly | nr 31 (750) | 02.08.2018

l N ajlepsze pomysły na wakacje w mieście 36

l Polecamy!

Weekend w Brecon Beacons 40

BRYTYJKA NAJWIĘKSZĄ FANKĄ PIEROGÓW

c z y t aj za free

COOLTIME 32

750-MAKIETA 01-68 CC.indd 1

30/07/2018 15:15:38

750-MAKIETA 01-68 CC.indd 2

30/07/2018 15:15:39

Nยบ 750 | Cooltura | 03

750-MAKIETA 01-68 CC.indd 3

30/07/2018 15:15:41

W NUMERZE 750 06 | KOMENTARZ TYGODNIA 35 | MÓJ LONDYN Niemcy lecą w (multi) kulki

Tomasz Furmanek

36 | 7 WSPANIAŁYCH Najlepsze pomysły na wakacje w mieście

38 | WYPAD Z LONDYNU Najciekawsze jeziora w Wielkiej Brytanii

08 | PRZEGLĄD TYGODNIA 22 | MULTICOOLTI Nisa Chouhan: Walcz o swoje marzenia!

40 | WCZASY POD GRUSZĄ Brecon Beacons National Park

42 | ZMIANA TURNUSU Białowieża

46 | BIEGAJ Z CHRISEM Bieganie w górach

ADRES

Unit 8, Odeon Parade 480 London Road, Isleworth, TW7 4RL Tel: 020 8846 3615 www.cooltura24.co.uk, info@cooltura.co.uk REDAKCJA

MARCIN URBAN Redaktor naczelny DARIUSZ A. ZELLER Zastępca redaktora naczelnego JOANNA KARWECKA KORDIAN KLACZYŃSKI RADOSŁAW ZAPAŁOWSKI PIOTR GULBICKI MARIETTA PRZYBYŁEK ZUZANNA MUSZYŃSKA KOREKTA I REDAGOWANIE TEKSTÓW

BEATA TOMCZYK DZIAŁ GRAFICZNY

AGATA OLEWIŃSKA PRZEMYSŁAW GAJDA MARKETING I REKLAMA

marketing@cooltura.co.uk DYREKTOR MARKETINGU I REKLAMY

KRZYSZTOF CHOWANIEC kc@cooltura.co.uk, wew. 244 WICEDYREKTOR MARKETINGU I REKLAMY

JOANNA ROŻEK joanna@cooltura.co.uk, wew. 246 EWA SUŁKOWSKA-LEŚNIARA ewa@cooltura.co.uk wew. 245 EWA MROCZEK e.mroczek@cooltura.co.uk, wew. 250

26 | PO FAJRANCIE

MAŁGORZATA SAS m.sas@cooltura.co.uk, wew. 263

Fotografia to malowanie światłem

AGNIESZKA GĄSIEWSKA a.gasiewska@cooltura.co.uk, wew. 229 MAGDALENA RUF m.ruf@cooltura.co.uk, wew. 250

48 | PRZEPISY BABCI Ciasteczka owsiane z białą czekoladą

50 | PORADY Co się nam należy po wypadku w autobusie miejskim?

58 | OGŁOSZENIA DROBNE 30 | TOUR DE LONDYN Pływanie, bieganie i kubańskie rytmy

32 | COOLTIME Ręce precz od pierogów!

64 | ROZRYWKA Quiz – Sprawdź, czy wiesz tyle, co zjesz?

65 | ROZRYWKA Krzyżówka

KSIĘGOWOŚĆ

RADOSŁAW STASZEWSKI KLAUDIA SENYK DYSTRYBUCJA

MARLENA SIEJKA VEL DOMAŃSKA 020 88 46 3612, distribution@cooltura.co.uk WYDAWCA

Polish Media London ISSN 1743-8489 Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń. Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych i zastrzega sobie prawo do skracania i przeredagowania tekstów. Publikowanie zamieszczonych tekstów i zdjęć bez zgody redakcji jest niezgodne z prawem.

Cooltura is regulated by IMPRESS: The Independent Monitor for the press CIC For complaints scheme see: IMPRESS, 16-18 New Bridge Street, London, EC4V 6AG T 020 3325 4288 E complaints@cooltura.co.uk W cooltura.co.uk

cooltura24uk

@cooltura24uk

cooltura

04 | Cooltura | Nº 750

750-MAKIETA 01-68 CC.indd 4

30/07/2018 15:15:43

Nยบ 750 | Cooltura | 05

750-MAKIETA 01-68 CC.indd 5

30/07/2018 15:15:44

KOME N TA R Z T YG ODNI A Radosław Zapałowski

Niemcy lecą w (multi) kulki

Rezygnacja z występów w reprezentacji Niemiec piłkarza Mesuta Özila jest symptomatyczna dla całego globu. W czasach ostrej polaryzacji i powrotów do narodowych tożsamości idee multikulturalizmu przegrywają.

Często się mówi, że w Europie potomkowie emigrantów osiągają sukcesy sportowe, bo inne ścieżki karier są dla nich zamknięte. Ukryty, nieoficjalny rasizm tworzy bariery dla wielu młodych nie do przeskoczenia. Na boisku, na korcie, na torze ograniczenia są mniejsze. Lub nie ma ich wcale. To oczywiście uproszczenie afery rasistowskie wybuchają również w klubach sportowych, ale faktem jest, że dla osób „gorszego sortu”, nie tylko dzieci emigrantów, również młodych wywodzących się z klasy robotniczej sport jest jedną z niewielu realnych szans na osiągnięcie sukcesu. Ale nawet sukces nie chroni przed atakami. Mesut Ozil - piłkarz Arsenalu Londyn i reprezentant Niemiec poczuł się ukarany za wyrażenie swojej dumy z tureckiego pochodzenia. Ozil podobnie jak inny pił-

karz mający tureckie korzenie - Ilkay Gündoğan pozowali do zdjęcia z prezydentem Turcji Erdoganem. Politykiem łamiącym standardy demokratyczne, zamykającym w więzieniach dziennikarzy, których oskarża o terroryzm. Zdjęcie zostało zrobione z okazji jego wizyty w Londynie podczas której spotkał się również z Theresą May i królową. Wydaje się powszechnie akceptowalne, że z małym dyktatorem spotyka się monarchia i szefowa rządu, ale piłkarz musi mieć wyższe standardy moralne. Bo Ozilowi oberwało się za to niefortunne zdjęcie bardzo. W Niemczech rozgorzała burzliwa dyskusja na temat tożsamości i przynależności kulturowej zawodnika poddająca w wątpliwość jego patriotyzm. Nie byłoby sprawy gdyby reprezentacja Niemiec osiągnęła sukces, ale niespodziewanie MŚ były dla Niemców nieudane.

„Jestem Niemcem gdy wygrywamy. Emigrantem jeśli przegrywamy” napisał w oświadczeniu Ozil”. Takie sytuacje dzieją się niestety częściej. Mo Farah - Brytyjczyk, który osiągnął status narodowego skarbu po zdobyciu złotych medali na Igrzyskach Olimpijskich po aferze z trenerem przemienił się w „urodzonego w Somali”. Ben Johnson kanadyjski sprinter i rekordzista po tym jak przyłapano go na dopingu był opisywany jako „urodzony na Jamajce”. Również sukces Francji, która zdobyła złoto na ostatnich MŚ w piłce nożnej, trochę z przymrużeniem oka, a trochę nie, kategoryzowany jest w mediach społecznościowych jako triumf Afryki. Bo wielu zawodników ma rodziców urodzonych w krajach afrykańskich. Coś w ostatnich latach pękło. Jeśli wcześniej wielokulturo-

06 | Cooltura | Nº 750

750-MAKIETA 01-68 CC.indd 6

2018-07-30 12:29:43

wość była czymś pozytywnym, to dziś triumfuje kulturowa homogeniczność. Przez lata w świecie zachodnim panowało zrozumienie, że państwa demokratyczne powinny uwzględniać faktyczne różnice wynikające z rozkładu przywilejów w społeczeństwach. Że kultury są dynamiczne i wyrastają z różnych społeczności. Nie są statyczne ani nie istnieją w izolacji, a różnorodność kulturowa nie jest społeczną anomalią, lecz normą. Kulturowa odrębność rozkwita niezależnie od polityki narodowej danego państwa. Przez lata słusznie uważano, że wielokulturowość to po prostu prawo do domagania się autonomii i różnic kulturowych poparte zrozumieniem, że tożsamość narodowa jest tylko jedną z wielu tożsamości i nie może być odgórnie narzucona. Ale te inkluzywne postawy są w zaniku. Tak jak przyzwolenie na niejednolitą kulturę. Dziś należy się określić. Nie można być tak jak Ozil trochę Turkiem trochę Niemcem, trochę londyńczykiem. Konserwatywna kontrrewulacja osiągnęła swoje cele. „Inni” wyłamujący się z prostego skatalizowania odrzucani są jako elementy niepasujące do pejzażu wyłaniającego się z ponowoczesnych, konserwatywnych puzzli. Bo nie dają się dopasować do zaprojektowanej formy. Weszliśmy w epokę propagowania silnych narodowych tożsamości, bo świat zaczął się chybotać. Jak zauważa angielski socjolog Jock Young „gdy wspólnota się kruszy odkrywamy tożsamość”. Póki globalizacja działała, PKB i standard życia stale się podnosił pytania o przynależność nie były istotne. Po kryzysie z 2008 roku nad światem zaczęło krążyć widmo ksenofobii. Dziś dotyka już niemal wszystkie kraje zachodu. To problem, bo w szczelnie zamkniętym zglobalizowanym świecie wszyscy jesteśmy skazani na wzajemne sąsiedztwo i wszyscy jesteśmy od siebie zależni. Powrót do czasów monokultury i jedności narodowej czego chcą konserwatyści jest niemożliwy. Idee wielokulturowości przez lata udanie amortyzowały napięcia między różnymi grupami etnicznymi, kulturami i tożsamościami. Ale ten model chyba się wyczerpał. Przypadek Ozila pokazuje, że mamy coraz bardziej poważny „problem tożsamości”. W zglobalizowanym świecie tak jak pisał Bauman to „jest problemem polityki globalnej”. Na razie takiej polityki nie ma. —

Nº 750 | Cooltura | 07

750-MAKIETA 01-68 CC.indd 7

2018-07-30 12:29:48

PRZEGLĄD TYGODNIA Marcin Urban, Joanna Karwecka

Theresa May przekonuje Europę do swoich racji Przed wyjazdem na urlop do Włoch Theresa May pojechała do Austrii, by promować tam swoją wizję współpracy Wielkiej Brytanii z Unią Europejską po brexicie. Brytyjska premierka spotkała się z austriackim ministrem do spraw finansów oraz premierem Czech.

Główny unijny negocjator odrzucił tymczasem znaczną część brytyjskich propozycji dotyczących przyszłej polityki celnej. Michel Barnier powiedział, że Unia nie może zgodzić się na pobieranie cła w jej imieniu przez państwo, które nie jest członkiem organizacji. Były szef supermarketów Waitrose ostrzegł, że brexit bez porozumienia doprowadzi do znacznej podwyżki cen żywności. Brytyjska służba zdro-

Londyńska policja udaremniła kolejny zamach terrorystyczny

Przed sądem w Westminster stanął 43-letni mężczyzna oskar-

wia gromadzi zapasy leków i krwi na ewentualność Brexitu bez porozumienia. Wyjście z Unii Europejskiej bez umowy o dalszej współpracy będzie skutkować wstrzymaniem dostaw leków z Europy. Cytowany przez BBC minister zdrowia jest przekonany, że dojdzie do porozumienia, ale jak powiedział NHS musi być przygotowany na każdą ewentualność. Wszystkie ministerstwa dostały polecenie od rządu, przygotowania się na możliwość twardego brexitu. —

żony o planowanie ataku w Wielkiej Brytanii. Ravi Medis został zatrzymany w ubiegłym tygodniu w południowym Londynie pod zarzutami posiadania niebezpiecznych narzędzi i gróźb pozbawienia życia. Od zamachu w Westminster w marcu ubiegłego roku policja udaremnia średnio jeden planowany atak na miesiąc.

08 | Cooltura | Nº 750

750-MAKIETA 01-68 CC.indd 8

30/07/2018 15:15:45

Nยบ 750 | Cooltura | 09

750-MAKIETA 01-68 CC.indd 9

30/07/2018 15:15:47

PRZEGLĄD TYGODNIA

Ojciec sprawcą okaleczenia dziecka z użyciem kwasu Rodzinna kłótnia, była motywem ataku z użyciem kwasu na trzyletnie dziecko w Worcester – ustaliła policja.

Chłopiec prawdopodobnie został poparzony przypadkowo. Celem napastników miała być jego matka. Jak podał dziennik Metro to młoda kobieta pochodzenia romskiego. W Worcester znalazła schronienie po ucieczce od swojej rodziny. Przed sądem staną 39-letni ojciec ofiary i jego czterech kompanów. To 22-letni Norbert Pulko z Londynu, 25-letni Jan Dudi i 27-letni Adam Cech z Birmingham oraz 41-letni Jabar Paktia z Wolverhampton. Wszyscy są oskarżeni o spisek w celu ciężkiego uszkodzenia ciała. Rozprawa przez sądem w Worcester rozpocznie się 28 sierpnia. Z uwagi na konieczność ochrony poszkodowanego dziecka sąd nie zezwolił na ujawnienie tożsamości oskarżonego ojca. —

78 procent osób nie jest zadowolonych z pracy rządu w sprawie brexitu

z Unii bez umowy, na podstawie umowy

cji. 78 procent osób twierdzi, że rząd nie

wynegocjowanej przez rząd lub za pozo-

radzi sobie z brexitem. W marcu ta liczba

staniem w Unii.

wynosiła 23 procent.

Badani uważają, że rząd zawiódł zaufanie wyborców w czasie negocja-

Tylko 10 procent badanych jest zadowolonych z pracy rządu.

Według badań Sky Data rekordowa liczba Brytyjczyków opowiada się

przeciwko brexitowi. Dwie trzecie respondentów, w tym większość, która głosowała za opuszczeniem Unii Europejskiej uważa teraz, że wynik negocjacji w sprawie brexitu będzie szkodliwy dla Wielkiej Brytanii. Znacząca większość twierdzi, że brexit wpłynie negatywnie zarówno na ich życie, jak i na ekonomię kraju. Połowa badanych chciałaby, aby odbyło się referendum, w którym obywatele mogliby zagłosować na wyjście

10 | Cooltura | Nº 750

750-MAKIETA 01-68 CC.indd 10

2018-07-30 12:45:30

Nยบ 750 | Cooltura | 11

750-MAKIETA 01-68 CC.indd 11

30/07/2018 15:15:47

PR Z E GL Ą D T YG ODNI A

Lekarze będą przepisywać marihuanę

Już od jesieni tego roku lekarze specjaliści będą mogli przepisywać leki na bazie marihuany – ogłosił Sajid Javid, minister do spraw wewnętrznych. Decyzję o legalizacji konopi indyjskich do celów medycznych podjęto po przeglądzie zleconym przez rząd 19 czerwca. Recepty będą przepisywane tylko w wyjątkowych przypadkach. Pozostałe

Brytyjczycy ubożeją

Brytyjskie rodziny o najniższych dochodach dysponują

jeszcze mniejszym budżetem niż 5 lat temu. Jak obliczył think tank

rodzaje marihuany pozostaną nielegalne. Legalizację specyfików na bazie konopi rozpoczęto po protestach rodziców dzieci chorych na epilepsję.

Pasażerowie mogą aplikować o rekompensatę

Leki takie potrafią skutecznie łagodzić skutki ataków i są dopuszczone do użytku w kilku innych krajach zachodu. —

wezwał irlandzkiego przewoźnika do uznania wniosków składanych zgodnie z prawem europejskim. Ryanair odwołał prawie 30 lotów

Ponad 100 tys. pasażerów linii

między Irlandią i Wielką Brytanią

Ryanair, którzy z powodu straj-

oraz prawie 600 połączeń europej-

Resolution Foundation ich roczne

ków mieli odwołane loty, może starać

skich. Strajkujące załogi domagają się

dochody spadły z 14,900 funtów do

się o rekompensatę. Urząd lotnictwa

wyższych płac i lepszych warunków

14,800 funtów. Kwota uwzględnia

cywilnego (Civil Aviation Authority)

pracy.

inflację i wzrost kosztów mieszkań. Jak zauważa BBC to efekt zjadania wzrostu płac przez inflację. Najuboższym nie służy też obecna polityka ekonomiczna i cięcia zasiłków. Niskie i średnie zarobki ma ponad 8 mln gospodarstw domowych w Wielkiej Brytanii.

12 | Cooltura | Nº 750

750-MAKIETA 01-68 CC.indd 12

2018-07-30 12:30:07

Nยบ 750 | Cooltura | 13

750-MAKIETA 01-68 CC.indd 13

30/07/2018 15:15:49

PR Z E GL Ą D T YG ODNI A

Nauczyciele dostaną więcej niż policjanci

Rząd ogłosił podwyżki dla pracowników sektora publicznego. Wszyscy policjanci dostaną podwyżkę o 2 proc. Średnia pensja posterunkowego wzrośnie do 38,700 funtów rocznie. Wynagrodzenie żołnierzy wzrośnie o prawie 2,9 proc., a nauczycieli o 3,5 proc. Rząd zniósł tym samym limit podwyżek w strefie budżetowej, który w ostatnich latach nie pozwalał na wzrost płac o więcej niż 1 proc. Dodajmy, że inflacja jest w tej chwili na poziomie 2,4 proc. —

Nadwaga plagą w szkołach

Rekordowa liczba uczniów kończy szkoły podstawowe z poważną nad-

wagą – alarmuje Public Health England. Według najnowszych danych nadmiar kilogramów ma 1 na 25 dzieci w wieku 10-11 lat. Wskaźnik ten znacznie wzrósł w ciągu ostatniej dekady. W 2006 roku, gdy zaczęły się badania otyłe było 1 dziecko na 32. Najwięcej otyłych dzieci jest w rodzinach uboższych i gorzej wykształconych.

Taśma znaleziona w chlebaku

Nawet 10 tys. funtów może być warta taśma z piosenkami

Davida Bowie, znaleziona przypadkowo w starym chlebaku. Wystawiony na aukcję unikat to kaseta demo, którą David Bowie nagrał w 1963 roku, mając 16 lat. Zaśpiewał na niej piosenkę ze swoim pierwszym zespołem The Konrads. Taśma została wówczas odrzucona przez studio nagraniowe Decca Records. Nagranie znalazł i wystawił na sprzedaż perkusista zespołu The Konrads.

14 | Cooltura | Nº 750

750-MAKIETA 01-68 CC.indd 14

2018-07-30 12:30:17

Nยบ 750 | Cooltura | 15

750-MAKIETA 01-68 CC.indd 15

30/07/2018 15:15:50

PR ZE GL Ą D T YG ODNI A

RAF likwiduje bazę Red Arrows

Baza lotnicza RAF Scampton, w której stacjonuje grupa akrobacji powietrznych Red Arrows zostanie sprzedana – poin-

Futbol i upały sprzyjają ekonomii

Mistrzostwa świata w piłce nożnej i upalna pogoda popra-

wiły wyniki finansowe supermar-

formowało ministerstwo obrony. Likwidując bazę państwo zaoszczędzi 3 mld funtów. Pracę może jednak stracić prawie 600

Dlaczego warto przenieść konto do innego banku?

zatrudnionych tam osób. Formacja Red Arrows, która towarzyszy najważniejszym uroczystościom państwowym, zostanie przebazowana na nowe lotnisko do 2022 roku. Zlikwidowana zostanie też baza sił powietrznych w północnym Yorkshire. Zagrożonych jest tam 300 miejsc pracy. —

zmienia bank w poszukiwaniu wyższego oprocentowania oszczędności. Szef Banku Anglii wielokrotnie zwracał uwagę, że banki nie przenoszą na

Banki powinny mieć narzucone

swoich klientów korzyści wynikają-

minimalne oprocentowanie na

cych z podwyżek stóp procentowych.

ketów. W ciągu ostatnich 12 tygodni

kontach oszczędnościowych – uważa

Z badań Citizens Advice wynika, że

sprzedaż żywności i napojów wzro-

Urząd Nadzoru Finansowego. Finan-

przeciętny kinet banku mógłby zyskać

sła o 3,6 proc. - wynika z badań firmy

cial Conduct Authority jest zaniepoko-

48 funtów rocznie zmieniając bank na

Kantar Worldpanel.

jona, że relatywnie niewielu klinetów

oferujący lepsze warunki.

W tygodniu, gdy Anglia grała Kolumbią sprzedaż alkoholu osiągnęła blisko rekordową wartość, zbliżoną do tej z okresu Bożego Narodzenia. Jak podaje BBC największy udział w rynku supermarketów ma wciąż Tesco – sięga on 28 proc. Swoją pozycję umocniły sieci Aldi, Lidl i Co-op.

16 | Cooltura | Nº 750

750-MAKIETA 01-68 CC.indd 16

2018-07-30 12:30:36

Specjalny pociąg DLR

W sierpniu na liniach kolejki DLR będzie kursować specjalny pociąg dla turystów –

DLR Discovery. Między Tower Gateway i Cutty Sark będzie można odbyć podróż z przewodnikiem, który opowie o atrakcjach widocznych z okna. To między innymi futurystyczny Crossrail Place i ogród nad stacją linii Elizabeth, historyczny targ rybny Billingsgate Fish Market, kliper Cutty Sark i sieć kanałów w Limehouse. Pociąg będzie kursował bez zatrzymywania się na przystankach. Po dotarciu na stację końcową będzie można jeszcze odbyć 30-minutowy spacer z przewodnikiem po Greenwich. DLR Discovery będzie kursować od 4 sierpnia do 9 września. Bilet dla dorosłych ma kosztować 8 funtów, a dla dzieci 4 funty.

Nº 750 | Cooltura | 17

750-MAKIETA 01-68 CC.indd 17

2018-07-30 12:30:42

PR ZE GL Ą D T YG ODNI A

Czy po brexicie zabraknie leków?

NHS robi zapasy leków na wypadek brexitu bez umowy. Komitet Zdrowia spotkał się z liderami przemysłu medycznego, aby omówić przyspieszenie przygotowań do takiego scenariusza. Minister zdrowia Matt Hancock powiedział, że pracują razem z rządem, aby mieć pewność, że w razie nieosiągnięcia umowy na temat brexitu w Wielkiej Brytanii nie zabrak-

nie szczepionek, sprzętu medycznego i materiałów klinicznych. Minister zdrowia zdrowia powiedział też, że komitet wypracowuje metodę, aby utrzymać dostęp do leków, które mają krótki okres przydatności do użycia. To je będzie najtrudniej sprowadzić do Wielkiej

Angielscy uczniowie są masowo wydalani ze szkół

Brytanii w przypadku zatłoczonych portów i chaosu na granicach. Zwrócił też uwagę na to, że rząd musi zapewnić Brytyjczykom, którzy będą wyjeżdżać na wakacje do Unii Europejskiej dostęp do opieki medycznej. —

Będzie trzeba zwolnić na londyńskich drogach

Ograniczenie prędkości do 20 mil na godzinie ma zostać wprowadzone na każdej drodze w central-

nym Londynie, która jest zarządzana przez Transport for London. Zmiana dotknie między innymi Victoria Embankment, Miliibank i Blackfriars Road. Propozycja ta została ogłoszona przez biuro burmistrza w związku z inicjatywą „Vision zero”, która ma wyeliminować groźne wypadki z ulic miasta. Jak wskazują badania, pieszy uderzony przez pojazd, który jedzie z prędkością 20 mil na godzinę ma 5 razy

większą szansę na przeżycie, niż osoba uderzona z pręd-

Zbyt wielu uczniów jest wydalanych z publicznych

kością 30 mil na godzinę. TfL rozważa wprowadzenie

szkół w Anglii i przez to nie otrzymują odpowiedniej

tego ograniczenia także w najbardziej niebezpiecznych

edukacji – ujawnia parlamentarny raport. Komitet edukacji ostrzega w nim o podejściu jak z „dzikiego zachodu” do uczniów, którzy są wyrzucani ze szkół na

miejscach w stolicy. Zmiany mają zastać wprowadzone do 2020 roku. Na ulicach Londynu ponad 2 tys. osób co roku ginie lub ulega poważnemu wypadkowi.

podstawie niejasnych zasad. Zwrócił też uwagę, że placówki pozbywają się gorszych uczniów, aby podnieść swoją pozycję w rankingach. Przewodniczący komitetu – Robert Halfon powiedział, że szkoły nie biorą żadnej odpowiedzialności za to, co później dzieje się z uczniami. Podkreślił, że cierpią z tego powodu szczególnie dzieci ze specjalnymi potrzebami i te z biedniejszych rodzin. Oficjalne liczby opublikowane w tym miesiącu pokazują 15 procentowy wzrost liczby stałych wydaleń ze szkół.

18 | Cooltura | Nº 750

750-MAKIETA 01-68 CC.indd 18

2018-07-30 12:30:52

Nยบ 750 | Cooltura | 19

750-MAKIETA 01-68 CC.indd 19

30/07/2018 15:15:52

Zmarła Mary Ellis, lotniczka z czasów II wojny światowej

Marry Ellis, Brytyjka, która była pilotem w czasie drugiej

wojny światowej zmarła w wieku 101 lat. Była o rok starsza niż RAF. Ellis była członkiem Air Transport Auxillary, ochotniczej służby cywilnej pomagającej w naprawie uszkodzonych samolotów RAF. Do organizacji dołączyła, kiedy w radiu BBC usłyszała wezwanie do pomocy skierowane do

PR ZE GL Ą D T YG ODNI A

kobiet. W czasie wojny zajmowała się © Massimo Parisi / Shutterstock.com

Ryanair woli zatrudniać pracowników z Polski niż Irlandii

Ryanair planuje likwidację blisko 300 etatów wśród irlandzkich pracowników oraz zmniejszenie swojej bazy w Dublinie. Dyrektor operacyjny tanich linii zapowiedział, że firma przeniesie część swoich samolotów do Polski. Będzie tam też szukać nowych pracowników, bo jak powiedział firma chce inwestować w miejsca, które notują większy wzrost. Po strajkach irlandzkich pilotów i pracowników pokładowych Ryanair zdecydował się na publikacje listy zarobków swoich pracowników. Wynika z niej, że piloci zarabiają

Władze Londynu organizują wystawę na temat życia Polaków w Londynie

pomiędzy 169 a 195 tys. funtów rocznie, a stewardesy i stewardzi do 36 tys. funtów rocznie. W ostatnim tygodniu przewoźnik odwołał rejsy z Modlina, Krakowa, Wrocławia i Gdańska. Do Polski nie poleciały samoloty z Alicante, Walencji oraz Barcelony. Wskutek strajku zostało odwołanych 600 lotów a ponad 100 tys. pasażerów zostało przymusowo „uziemnionych”. Ryanair podkreślał, że każdy klient może darmowo przełożyć podróż do siedmiu dni od strajku. Istnieje też możliwość otrzymania pełnego zwrotu pieniędzy za bilety. —

dostarczaniem maszyn na linię frontu. Siedziała za sterami ponad tysiąca samolotów, latała między innymi na bombowcach i spitfajerach. Na swoich setnych urodzinach powiedziała, że właśnie spitfire był jej ulubionym samolotem. Nazwała go symbolem wolności. Uważa się, że Ellis była ostatnią żyjącą kobietą, która pilotowała samoloty w czasie II wojny światowej. Przewodniczący ATA, John Webster, mówi jednak, że żyją jeszcze trzy – w Wielkiej Brytanii, USA i Kanadzie.

jest miejskie biuro ds. zaangażowania społeczności. Zachęca ono do nadsyłania zdjęć, które opowiadają historie i doświadczenia Polaków w Londynie. Fotografie zostaną pokazane na listopadowej wystawie w ratuszu.

Inicjatywa #MyLondyn ma pokazać zaangażowanie polskiej spo-

By wziąć udział w projekcie należy przesłać fotografie, którą można zidenty-

łeczności w życie Londynu na prze-

fikować jako zrobioną w Londynie z krót-

strzeni 100 ostatnich lat. Jest to część

kim opisem zdjęcia i datą jeżeli jest znana.

obchodów stulecia polskiej niepodle-

Zdjęcia można wysyłać na adres: commu-

głości. Za wystawę odpowiedzialne

nity.engagement@london.gov.uk

20 | Cooltura | Nº 750

750-MAKIETA 01-68 CC.indd 20

2018-07-30 12:31:02

Nยบ 750 | Cooltura | 21

750-MAKIETA 01-68 CC.indd 21

30/07/2018 15:15:53

MULTIC O OLTI Marietta Przybyłek

Nisa Chouhan: Walcz o swoje marzenia! Urodziła się i wychowała w Zimbabwe, ale jej rodzina pochodzi z Indii. Na środku czoła ma pieprzyk, który w kulturze hinduskiej sugeruje małżeństwo, lecz w życiu najbardziej wierna jest swoim ideałom i marzeniom. Nisa Chouhan to podróżniczka z pasji, która chce nieść pomoc światu zawsze, niezależnie od tego, gdzie aktualnie przebywa. Poznajcie jej niesamowitą historię!

Pochodzisz z Zimbabwe, ale na pierwszy rzut oka nie wyglądasz jak osoby, które się tam urodziły. Jaka historia kryje się za tą egzotyczną urodą? Mój pradziadek przyjechał z Indii do Zimbabwe. Jego syn, czyli mój dziadek, urodził się w Zimbabwe, ale postanowił wrócić do Indii, by się ożenić. Mój tata uczynił to samo. Ja również urodziłam się i zostałam wychowana w Zimbabwe. W tamtym czasie panował tam apartheid, czyli rasowa segregacja ludzi. Jak wspominasz czasy apartheidu w Zimbabwe? To, co pamiętam to, że nie mogliśmy kupować domów w określonych strefach, nie wolno nam było przebywać na niektórych ulicach. Istniał podział szkół dla czarne, białe i mieszane dzieci. W miejscu zamieszkania często nie było odpowiedniej szkoły. Dorastając, ciągle musiałam się z rodziną przeprowadzać. Moja niepełnosprawna siostra nie mogła chodzić do szkoły, ponieważ nie było takiej dla dzieci mieszanych z niepełnosprawnością. Było ciężko. Mój brat musiał mieszkać z innymi ludźmi, co nie było dla niego dobre. Apartheid był czasem wielu wyzwań. Mimo to Zimbabwe jest absolutnie pięknym krajem, pełnym natural-

22 | Cooltura | Nº 750

750-MAKIETA 01-68 CC.indd 22

2018-07-30 12:31:10

Jak wyglądały twoje początki w Londynie? Dostałam pracę w agencji podróżniczej. Mieszkałam jednak z kuzynostwem, więc nie wolno mi było mieć przyjaciół, wychodzić do miasta. Mój wuj i ciotka kontrolowali mnie. Było to uciążliwe do tego stopnia, że w końcu zadzwoniłam do mojego brata i powiedziałam mu, że nie mogę tutaj zostać. Zabukowałam lot do Hongkongu. Było to wtedy dla nich nieakceptowalne, w dodatku miałam 25 lat i stawałam się już za stara…

ności. Ludzie tam są fantastyczni. Dorastaliśmy w małym mieście, blisko buszu. Z wiekiem, ze względu na wykształcenie, przenieśliśmy się do stolicy Harare. Wymagało to odnalezienia się na nowo, zaadoptowania do życia w dużym mieście. Czy twoja rodzina odnalazła się w Zimbabwe? Pochodzę z bardzo zasadniczej, tradycyjnej rodziny indyjskiej, która wierzy w aranżowane małżeństwa... Spotkało to też ciebie? Tak. Próbowali mnie wydać za mąż kilka razy… Moja rodzina przynależy do bardzo wysokiej kasty, wywodzącej się od Radźputów, czyli królewskich synów, członków indyjskich rodów rycerskich, zamieszkujących środkowe i północne Indie – dawną Radźputanę. Nie tylko miałam poślubić kogoś z Indii, ale też kogoś z tej samej kasty. Wierzę w to, że system kastowy nie miał w zamyśle podzielenia ludzi, ale tak się stało, podzielił Indie. Założeniem było, aby określone cechy i rzemiosło zostały przekazane kolejnym generacjom. Córka szewca wychodziła za syna szewca itd. W Zimbabwe nie było nikogo z naszej kasty, moja rodzina znalazła mężczyznę w Afryce Południowej. Wraz z kuzynostwem pojechaliśmy pod granicę, żeby poznać go i jego rodzinę. Spotkanie odbyło się na farmie mojego wujka. Musiałam ubrać się w tradycyjny strój, celem była 5-10 minutowa rozmowa, która miała zaważyć na całym moim życiu. Miałam wtedy 19 lat. Pamiętasz, co wtedy sobie myślałaś? Chciałam podróżować po świecie. Miałam marzenie spakować się i pojechać do Europy. Było to dla mnie trudne. Zaczęłam wtedy swoją pierwszą pracę, wiedziałam, że mogę sama się utrzymać, nie muszę być panią domu dla mężczyzny, uczyć się jak mu służyć, być jedynie matką jego dzieci. Jak więc potoczyła się historia? Zgodziłam się na spotkanie pod warunkiem, że na koniec będę mogła podjąć decyzję. Muszę przyznać, że mężczyzna okazał się być bardzo miły, z dobrej, bogatej rodziny. Po spotkaniu rodzina z jego

Za stara na co? Na małżeństwo.

strony natychmiastowo spytała mnie o moje zdanie. Powiedziałam, że „myślę o tym”… Chciałam móc wrócić do swojego rodzinnego miasta, żeby mieć więcej czasu i wsparcia w podjęciu właściwej decyzji. Finalnie okazało się, że nie pociągam go fizycznie… Kiedy wróciłam do domu on zmienił zdanie, ja natomiast podjęłam definitywną decyzję, że go nie poślubię. Małżeństwo nie doszło do skutku. Zgodziłam się żeby znaleźli mi kogoś w Indiach, bo wiedziałam, że to da czas na ucieczkę. Dorastając w Zimbabwe cały czas żyłam w poczuciu strachu, że faktycznie wyjadę do Indii i nie wiadomo, czy kiedykolwiek wrócę. Uciekłaś do Londynu? Po latach mój kuzyn, który mieszkał w Londynie, znalazł kogoś właściwego dla mnie. Powiedziałam wtedy ojcu, że pojadę się z nim spotkać, pod warunkiem, że będę mogła podróżować po świecie – cały czas miałam to marzenie. Zajęło mi rok, żeby go przekonać. Mieliśmy jeszcze plan pojechać razem z rodzicami na wakacje, w tym czasie mój tata zmarł. To był ciężki czas, byłam bardzo blisko z moim tatą. Gdy wróciłam do tematu wyjazdu, moja mama nie mogła mi odmówić bo tata już wcześniej wyraził zgodę. Wyruszyłam więc w roczną podróż po Kanadzie, Stanach Zjednoczonych, Hongkongu, Singapurze, Australii i kiedy wróciłam do domu zaaplikowałam o dwuletnią pracowniczą wizę w Anglii. Udało się!

To zdecydowanie dyskusyjna kwestia dla wielu kultur. Dokładnie! (śmiech) Mężczyznę, którego wybrali mi w Londynie poprosiłam, żeby powiedział ,,nie”. Był dość nowoczesny i sam nie chciał się żenić w tym czasie. Rodzina go do tego popychała. Kiedy przyjechałam ponownie do Zimbabwe wszystko wyglądało już inaczej. Po śmierci taty brat stał się głową rodziny. O ile ojciec był bardziej liberalny, brat całkowicie nie poszedł tą drogą. Nie mogłam się dopasować. Nadal miałam rok wizy, więc wróciłam ponownie do Londynu. Jak wyglądał drugi rok życia w Londynie? Miałam marzenie, żeby zacząć pracować na wielkich statkach podróżniczych i tak właśnie się stało. Zawsze jednak czułam, że chciałabym pomagać ludziom. Będąc małą dziewczynką, kiedy pierwszy raz odwiedziłam Indie i zobaczyłam ubóstwo, powiedziałam tacie, że musimy poinformować rząd o tym, co się tu dzieje. Powiedział mi, że oni już o tym wiedzą. Nie chciałam w to uwierzyć. W głowie mi się nie mieściło, że ktoś daje przyzwolenie na to, żeby było aż tak źle. Byłam pewna, że kiedyś wrócę i przyczynię się do zmiany. Dorastając postanowiłam, że będę pomagać gdziekolwiek się znajdę, niezależnie czy to będzie Afryka, Indie czy Anglia. Dostałam pracę w sektorze charytatywnym. Nie porzuciłaś jednak podróżowania… Wstąpiłam do klubu podróżniczego,

Nº 750 | Cooltura | 23

750-MAKIETA 01-68 CC.indd 23

2018-07-30 12:37:01

w którym z jednej strony masz część wakacyjną z bajecznymi hotelami VIP, z drugiej możesz pojechać na wolontariat i dać światu coś z siebie, np. budując szkoły z butelek. Wywrzeć pozytywny impakt na świat i ludzi dookoła ciebie. Czy przez te wszystkie lata, podróże i doświadczenia, zmieniło się twoje podejście do spraw religii? Urodziłam się w rodzinie hinduskiej, ale ponieważ moja siostra była chora, moi rodzice zabierali nas do różnych kościołów, szukając uzdrowienia. Było to o tyle trudniejsze, że był to czas apartheidu. Pamiętam, że biali i czarni ludzie opowiadali nam o Jezusie i chrześcijaństwie. Kiedy miałam 11 lat brat mojego taty zachorował na raka. Polecono mu pojechać do hinduskiego mnicha, który zalecił mu ćwiczenie jogi. Tata wysłał wszystkie swoje dzieci, żeby wsparły wuja w tym czasie. Zaczęłam medytować. Zawsze określałam siebie jako osobę duchową. Nie zamykałam na jedną religię. Mam głębokie przekonanie, że jak przyjrzymy się bliżej religiom świata, esencja jest podobna. Mogą istnieć różnice kulturowe, rytualne, ale każda religia uczy cię jak powinieneś traktować drugą istotę ludzką, jak być dobrym człowiekiem. Mogę się modlić do Jezusa, medytować, zapalić świeczkę w katolickim kościele, śpiewać w buddyjskiej świątyni... Dla mnie najważniejsza jest intencja, która kryje się w człowieku. Poznanie tak wielu kultur było błogosławieństwem. Każda z nich ma w sobie piękno.

Co urzekło cię w Londynie, że wracasz tu jak do domu od ponad 10 lat? Początkowo nie miałam wcale intencji zamieszkać w Londynie. Kiedy tu przyjechałam byłam w szoku, że ludzie nie mówią nic do siebie w metrze. Pochodzę z kraju, w którym każdy rozmawia z każdym. Mówisz „dzień dobry” do wszystkich. Pogoda była okropna, padało cały czas, w ogóle nie było słońca, nawet budynki wydawały się szare. Byłam przekonana, że nigdy tu nie zamieszkam na stałe, ale ze względu na moje podróże, Londyn stał się bazą wylotową. Kiedy przestałam mieszkać z kuzynostwem, zaczęłam poznawać miasto z innej strony. Nawiązałam głębsze relacje z ludźmi różnych narodowości. Londyn budził we mnie skrajne emocje, pomiędzy „miłością a nienawiścią”, kiedy wyjeżdżałam tęskniłam, z czasem wciągał mnie coraz bardziej. Dzisiaj mogę powiedzieć, że uwielbiam Londyn latem. (śmiech) Kocham Regent’s Park obok którego teraz mieszkam, jest moją świątynią, przychodzę tu prawie codziennie. Dostęp do muzyki, teatrów, sztuki jest tutaj niesamowity. Londyn jest miejscem spotkania wszystkich kultur. Nie tylko możesz tu poznać ludzi z całego świata, ale nauczyć się czego tylko chcesz, od tańca brzucha po chiński. Kiedyś myślałam, że Nowy Jork jest stolicą świata, ale teraz myślę tak o Londynie. Co myślisz o Brytyjczykach? Uważam, że są bardzo konserwatywni, nie zawsze powiedzą ci co czują

i myślą, będą bardzo uprzejmi. Z czasem dostrzegłam, że kolonializm brytyjski w Indiach i Zimbabwe, w znaczącym stopniu wpłynął i na mnie, widzę w sobie wiele naleciałości brytyjskich. Dla przykładu: od zawsze piję herbatę z mlekiem… Oglądałam ostatnio jedno z wystąpień południowoafrykańskiego komika Trevora Noaha, w którym otwarcie mówi, że Anglia ze względu na swoją kolonialną przeszłość, powinna być ostatnim krajem, który może mieć pretensje do imigrantów w swoim kraju. Podzielasz jego zdanie? Całkowicie się z tym zgadzam. Wielka Brytania przed laty przejęła panowanie w Indiach i w Zimbabwe, narzucając swój porządek, korzystając z zasobów ludzkich i surowcowych. Nikt ich nie zapraszał, sami się zaprosili, podbijając nas. Teraz, kiedy my przyjeżdżamy tutaj, nie chcą nam dać paszportu i bardzo utrudniają wiele spraw. Pracuję w tym kraju ponad 10 lat, płacę podatki, nie liczę na benefity. Nadal nie mam paszportu. Tak naprawdę jesteśmy wartością dodatnią do ekonomii tego kraju. Ludzie, którzy głosowali za Brexitem, są ignorantami. Czy kiedykolwiek czułaś się w Londynie dyskryminowana? Zdecydowanie tak. Nadal jest tutaj ogromna grupa ludzi, którzy są rasistami. Widzisz to nawet podczas szukania pracy,

24 | Cooltura | Nº 750

750-MAKIETA 01-68 CC.indd 24

2018-07-30 12:31:22

jest dostępność do naturalnych produktów spożywczych. Zwierzęta nie powinny być wykorzystywane przez człowieka. Na środku czoła masz pieprzyk, który od razu kojarzy się z kulturą hinduską. Urodziłam się z takim znamieniem i jest ono całkowicie naturalne. (śmiech) Tradycja malowania znaku na czole kobiety, wywodzi się z czasów indyjsko-pakistańskich wojen, kiedy dochodziło niestety do wielu gwałtów. Mężczyzna rozcinał swój kciuk i nanosił na czoło kobiety znak, żeby inni wiedzieli, że jest jego żoną, i jeśli ktokolwiek spróbowałby ją dotknąć, doszłoby do rozlewu krwi.

przy awansach, w strukturze płac. Bywało, że miałam więcej umiejętności i doświadczenia, ale i tak wybierany był ktoś biały. Zawsze jednak staram się nawet złą sytuację obrócić w dobrą. Dlatego nie pracuję już dla kogoś, pracuję dla siebie. Co uważasz na temat masowej emigracji ludzi z krajów afrykańskich? Oczywiście, że byłoby lepiej gdybyśmy mogli zostać u siebie i budować coś na swojej ziemi, gdyby tylko rząd nam na to pozwalał. Niestety, nie działa to w ten sposób. Jest wiele regulacji prawnych, które często nam to uniemożliwiają. Żaden mieszkaniec Zimbabwe nie chciałby opuszczać swojego kraju, gdyby sytuacja go do tego nie zmuszała. Mamy piękny kraj, świetną pogodę i niesamowitych ludzi. Niestety, brak poczucia stabilizacji, brak pracy, brak pieniędzy, popycha cię do wyjazdu. Ludzie z Zimbabwe stanowią wartość, są bardzo pracowici i uczciwi. Przez ostatnie 37 lat mieliście w Zimbabwe dyktaturę. Ostatnio zmuszono do abdykacji prezydenta Roberta Mugabę. Czy widzisz zmiany na lepsze? Właśnie wróciłam z Zimbabwe i pierwszą zmianą, jaką widzę, jest zmniejszenie korupcji wśród policji. Wcześniej,

jak jechałeś samochodem, mogli swobodnie cię zatrzymać i naliczyć opłatę. W teorii, to co mówi nowy prezydent Emmerson Mnangagwa, brzmi bardzo dobrze, jeśli okaże się to prawdą, fantastycznie. Mam jednak swoje obawy. Obecny prezydent wywodzi się z tej samej partii, co jego poprzednik Mugaba. Daje to do myślenia. Jak świat może pomóc Zimbabwe? Kraj dalej jest w potrzebie, dlatego chcę wrócić tam i zacząć charytatywną szkołę rolniczą, żeby każdy mógł się sam zaopatrywać w żywność. Ceny jedzenia są niewyobrażalnie wysokie, nawet dla kogoś kto przyjeżdża z Anglii. Nie wiem, jak większość mieszkańców Zimbabwe zamierza przeżyć ten czas. Przeciętna płaca to ok. 300 amerykańskich dolarów miesięcznie… Czego wysoko rozwinięte kraje mogą, a wręcz powinny, nauczyć się od Zimbabwe czy Indii? Bardzo wiele. Po pierwsze tego, że konsumpcjonizm nie daje prawdziwego szczęścia w życiu. Facebook i smartfony sprawiły, że żyjemy w kulturze, która nas od siebie oddala. Jest o wiele więcej samotności. Ludzie nie budują silnych rodzinnych więzi. Jednym z powodów, dla których chcę wrócić do Zimbabwe,

Skoro z takim znakiem przyszłaś na świat, może twoim przeznaczeniem jest wierność samej sobie i swoim przekonaniom. Może urodziłaś się będąc zaślubiona z samą sobą lub… …ze stwórcą! (śmiech) To jest dokładnie to, co powiedziałam kiedyś mojej mamie. Powiedziałam jej, że powodem, dla którego nie wyszłam za mąż jest fakt, że zanim się urodziłam już byłam mężatką. I co ona na to? Twardo i zwięźle rzekła: „Nie, nie jesteś”. (śmiech) Zastanawiałaś się kiedyś, jak wyglądałoby twoje życie gdybyś wtedy nie znalazła w sobie siły, by powiedzieć ,,nie’’? Moje życie wyglądałoby całkowicie inaczej! Prawdopodobnie mieszkałabym tylko w Południowej Afryce. Możliwe, że małżeństwo nie okazałoby się trudne, pewnie miałabym dzieci i odnalazłabym inny wymiar szczęścia, ale nigdy nie doświadczyłabym tego wszystkiego, czego doświadczyłam. Moje życie było niewiarygodnie barwne. Uwielbiam je takim, jakie jest. Jakie są twoje trzy rady dla ludzi, którzy są na początku swojej życiowej podróży? Dowiedz się kim jesteś, nie porównuj się z innymi i walcz o swoje marzenia. —

Nº 750 | Cooltura | 25

750-MAKIETA 01-68 CC.indd 25

2018-07-30 12:31:27

PO FAJRANCIE Dariusz A. Zeller

Fotografia to malowanie światłem - Kiedyś była taka anegdota na temat jak dzielą się ci, którzy robią zdjęcia. Pierwsza grupa, to sprzętowcy. Zawsze najnowszy i zawsze ten, o którym wszyscy mówią, trzeba to mieć. Zdjecia mało ich interesują. Druga grupa to zawodowcy. Oni robią wszelkiego rodzaju zdjęcia, jedynym celem jest zarobienie pieniedzy. Trzecia grupa, to artyści. Ci szukają światła – mówi ANDRZEJ STANISŁAWSKI, polski fotograf mieszkający na Wyspach Brytyjskich.

Kiedy przyjechałeś do Wielkiej Brytanii? Jak ten czas… biegnie, leci, pędzi z prędkością światła? Grudzień 2012. Łódź, dworzec Łódź Kaliska, przystanek autobusów odjeżdżajacych gdzieś daleko. Stanowisko przewoźnika Sindbad, kierunek UK, Bournemouth. Jak to wymówić? Jadę, Niemcy, granica, nie ma granicy, jedziemy dalej. Postój. I szok. Toaleta kosztuje 0,5 Euro. Nie ma kolejki! Gdzie ja patrzę? Opamiętaj się! Jest kolejka do paru drzew obok. Polacy nic sie nie stało... Jadę dalej. Londyn. Otworzyła się w autokarze klapa bocznego bagażnika. Stoimy. Porysowany cały

bok angielskiego autobusu. Mamy małe opóźnienie. Obok przechodził mężczyzna. Klapa była na wysokości jego szyi. Dzwoni syn. Gdzie jesteś? Na drogowskazie mam 15 mil do celu to zaraz będe. 12 minut. Jadę i jadę i nie ma miejsca docelowego. Puk, puk. Jest tam kto? Przecież jesteś już w UK! Tam są mile. Jedziemy dalej. Dojechałem do celu. A w jakim celu? Jest powiedzenie... starych drzew się nie przesadza! Zostałem przesadzony. A może inaczej, pozwoliłem się przesadzić, a może jeszcze raz inaczej, chciałem być przesadzony. Chciałem zobaczyć to, o czym mówiło wiele osób. Jedź, zobaczysz,

zostaniesz. I... tu był syn ze swoją rodziną. I zostałem. Chciałbym zostać do końca i jeden dzień dłużej. Dlaczego? Bo autobus ma jedne drzwi do wsiadania i wysiadania. I co? I nikt nikogo nie zabił w tych drzwiach. Czym zajmijesz się na co dzień? I jestem w UK. Nowa ojczyzna? Nowy dom? Czy ktoś doceni moją wiedzę? Czy znajdę swoje miejsce? Czy odnajdę się w jak innym świecie? Wyzwanie. Jak pięknie być emerytem. Dla jednych to tragedia, a dla mnie otwarcie możliwości na cudowne spędza-

26 | Cooltura | Nº 750

750-MAKIETA 01-68 CC.indd 26

30/07/2018 15:15:55

nie czasu z moim ukochanym aparatem fotograficznym. Auto, rower, aparat. Swięta trójca. Nie obrażam wartości religijnych. Każdy ma swoją trójcę. Jedni dzieci, żona, rodzina. A ja mam moją trójcę. Jestem jej wierny. Dodam, że ona też jest mi wierna. Dowozi w ciekawe miejsca, pozwala robić zdjęcia, pozwala na zachowanie sprawności fizycznej. Tak upływają moje kolejne dni. Dni, w których pokazuję to, co zabiegani ludzie, pędzący do mety, której nie ma, nie są w stanie zobaczyć. Kiedyś zadałem pytanie: Widziałeś wiosnę? Zadajmy sobie to pytanie, kiedy nadchodzi kolejna pora roku. Mieszkam w tak cudownej okolicy, że mogę wybierać między morzem, rzeką, lasem. Każde z tych miejsc jest inne. W fotografii istnieje pojęcie złotej godziny. Rano, wieczorem. Decyduje słońce, jego wschód i zachód. To chwila kiedy wszystko ma inna barwę, inny wymiar, inne..., własciwie w złotej godzinie inne jest wszystko. Potem świat robi się inny z każdą godziną, ale wtedy jest inny od świata ze złotej godziny. Tylko żeby zobaczyć świat w złotej godzinie trzeba, wiem, rano wstać. Obserwuję przyrodę. Obserwuję ludzi. Jak oni tego nie lubią! Skąd twoje zainteresowania fotografią? Dawno, dawno temu były dwa prezenty na wielką uro-

czystość jaką była pierwsza komunia święta. No dobrze, może trzy... Po pierwsze był to zegarek produkcji radzieckiej, po drugie był to aparat fotograficzny produkcji polskiej, albo radzieckiej, po trzecie był to rower. Tu był wyjątek - mógł być produkcji innej. Ja dostałem zegarek marki Kirowski, aparat marki Druh, rower marki Warta. Wszyscy mówili, Warta nic nie warta. O Druhu ani słowa. I się zaczęło. Blaszki, które pozwalały na robienie 16 zdjęć w formacie 4,5 na 6. Ostrość... zawsze zdjęcia były ostre. Przysłona... aż dwie wielkości. Czas naświetlania... I się zaczęło. Kolejne aparaty, ciągłe podglądanie świata. Kwiatek, kolega, dom, kolarz... Mogłem

pokazać to, czego inni nie widzieli. Pojawiły się marzenia. Łódzka Szkoła Filmowa. Pojawił się problem. Finanse, dostęp do sprzętu. Została pasja i marzenia. Wiara czyni cuda, pasja stała się moim kolejnym życiem. I to kolejne życie zostało ze mną, aż do dzisiaj i jest dalej. Trzeba tu dodać jeden szczegół z minionych lat. Droga do szkoły podstawowej wiodła obok Łódzkiej Szkoły Filmowej. Podglądanie przez płot, podziwianie ludzi, którzy mogli tam wejść. I... proszenie portiera o filmy, z których robiło się kopciucha. (śmiech) Czyli pasję przywiozłeś z Polski... Łódzka Szkoła Filmowa nie wyszła. Fotografia została. Kto mieszkał w Łodzi, ten wie gdzie jest Łódzkie Towarzystwo Fotograficzne. Ulica Piotrkowska. Ile razy przechodziłem obok siedziby ŁTF zawsze pojawiało sie pragnienie. Chciałbym tam należeć. Kiedyś zostałem członkiem ŁTF i byłem przez parę lat członkiem zarządu. Wspomnienia. Myślę, że ŁTF zatraciło swoją dawną wartość jaką było... nie każdy może tu należeć. Potem pojawiło się hasło, że nauczy się fotografować. Dla mnie przynależność wynikała z umiejetości, a nie chęci. Kiedy kończy się studia na Uniwersytecie Łódzkim, wydział Ekonomiczno – Socjologiczny, na którym uczą ekonomii politycznej socjalizmu, w okresie prze-

Nº 750 | Cooltura | 27

750-MAKIETA 01-68 CC.indd 27

30/07/2018 15:15:56

od piękna twarzy człowieka? Jedno i drugie jest pięknem. Tylko pajeczyna nie powie, że źle wyszła na zdjęciu. Tego brakuje człowiekowi. On chce widzieć siebie, a nie wizję fotografa. Do tego doszedł program do obrabiania zdjęć. Tam wszyscy są piękni, zupełnie jak na FB.

mian trudno zrozumiec zachodzące zmiany. Tak jak trudny do zrozumienia jest wyjazd z Polski w wieku 60 lat. Wtedy nastapił okres, w którym fotografia wygrała z ekonomią. Cudowny okres, kiedy poświęciłem sie swojej pasji. Cmentarz Żydowski w Łodzi, zjazd rabinów, architektura Łodzi, Łodź czterech kultur, prawosławie i inne wyznania... Jaki jest twój ulubiony rodzaj fotografii? Rodzaj... Myślę, że lepszym określeniem byłoby zapytanie o tematy jakie mnie interesują. Portret, ale mało dokumentalny, bardziej wizjonerski. Lubię portrety wykonane przez nestora polskiej fotgrafii Krzysztofa Gierałtowskiego. Jego stwierdzenie „nie interesowały mnie twarze, lecz dusze” jest bardzo bliskie mojemu podejściu do fotografii. Dawno temu, zastanawiając się nad konsekwencjami robienia zdjęć, doszedłem do takiego wniosku: aparat nie strzela, ale potrafi zabić. Jedna fotografia może zniszczyć życie człowieka. Tak, wystarczy jedno zdjęcie. Fotografia ludzi jest prosta, kiedy ludzie potrafią mieć do siebie dystans. Niestety, wiekszość z nas nie ma do siebie dystansu. Wtedy mamy pretensję, że na każdym zdjeciu wychodzimy okropnie. Piękna jest młodośc, piękna jest starość, piękna jest gładka skóra, piękne są zmarszczki na twarzy. Dzisiaj ze zbliżeniem nie ma problemu. Długie obiektywy pozwalaja na zaglądanie w dno oka. Pozwalają na obdzieranie człowieka z jego intymności. Co najdziwniejsze, te zdjęcia wygrywają światowe konkursy. Może dlatego odszedłem od portretu i poszedłem w kierunku przyrody, krajobrazu, architektury. Jedni powiedzą, że poszedłem na łatwiznę, drudzy nie powiedzą nic. Bo czym się różni piękno pajęczyny

Tak upływają moje kolejne dni. Dni, w których pokazuję to, czego zabiegani ludzie, pędzący do mety, której nie ma, nie są w stanie zobaczyć

Z jakiego rodzaju aparatów korzystasz? Zaczynałem od Druha. Potem Zenit, Olimpus, Pentacon, Canon, Nikon. Zostałem wierny tej ostatniej marce. Dlaczego? O tym można w nieskończoność, podobnie jak o tym dlaczego Canon, Sony itp. Aktualnie posiadam trzy puszki Nikona. Dlaczego? Bo zmiana obiektywów zajmuje tyle czasu, że to, co miało być na zdjęciu już dawno poszłoby do lasu przy zmianie obiektywów. Dodam, że nie posiadam pełnej klatki. Bo w tym co robię jest mi ona zupełnie zbędna. Przypomina mi to czasy jak toczyła się dyskusja, kiedy pojawiły się aparaty małoobrazkowe. Wtedy wszyscy chceli dalej mieć duży obrazek. Wiem, pełna klatka daje większe możliwości jeżeli idzie o szeroki kąt, ale zdecydowanie mniejsze jeżeli idzie o długie ogniskowe. Poza tym postęp techniki jest tak wielki, że dobry obiektyw i podstawy fotografii potrafią czynić cuda. A obiektywy? Temat, który nie ma końca. Dla jednych tylko stałki, dla drugich maksymalnie jasne. Dla mnie w zależnosci od potrzeb. Moda na 50mm i jasność 1:4 zupełnie mnie nie interesuje. Dobrałem obiektywy, które pozwalaja mi na fotografowanie w różnych warunkach i uzyskiwanie efektów, które są dla mnie najważniejsze. Z poznaniem możliwości obiektywu, jest jak z whisky. Musisz zrozumiec jej smak. W obiektywie musisz zrozumieć jego własciwości, co potrafi przy jakiej wartości przysłony, co potrafi przy jakiej odle-

28 | Cooltura | Nº 750

750-MAKIETA 01-68 CC.indd 28

30/07/2018 15:15:57

głosci od przedmiotu, co potrafi robiąc zdjęcia pod światło. Nie zmienia to faktu, że używam siedmiu różnych obiektywów. Wiem, że aparat cyfrowy jest dla wielu osób trudny do opanowania. Doświadczam tego na prowadzonych przeze mnie kursach. Kiedyś było łatwiej, ustawialiśmy czas i przysłonę. Dzisiaj ... Jakie są zatem twoje ulubione miejsca/sytuacje do fotografowania? Lubię wędrować, poznawać okolicę i wykorzystuję każdą wolną chwilę, aby to czynić. Angielskie miasteczka mają swój niepowtarzalny klimat. Okna, kominy, drzwi wejściowe. Do tego dochądzą ruiny zamków, ruiny kościołów. Bardzo ciekawe są wnętrza kościołów, szczególnie tych budowanych w XI i XII wieku. Duże wrażenie zrobiły na mnie katedry w Wells, Salisbury, Chichester, Winchester czy w Bath. I oczywiście New Forest. Wielki kompleks leśny wypełniony pół dzikimi końmi, osłami, krowami. Rezerwat danieli. Poza architekturą i przyrodą lubię wszelkiego rodzaju imprezy kulturalne, sportowe, festyny. Raj dla fotografów, którzy potrafią w tłumie wynaleźć ciekawą twarz, ciekawą sytuację. Są chwile kiedy zaczynam podgladać wszelkiego rodzaju owady. Wtedy panuje cisza, skupienie. Owady są bardzo płochliwe. Ale co się nie robi, żeby móc spojrzeć motylowi w oczy.

Jakie są twoje dokonania? Miałem kilkanaście wystaw w Polsce i jedną w Anglii. Jakie tematy? Łódź, to głównie Cmentarz Żydowski, łódzkie cztery kultury, łabędzie gody, łódzka architektura pokazana z żabiej perspektywy. W Anglii pokazałem fotografie przedstawiające świat w różnym świetle. Poranek, wieczór, noc oraz detale, które tak trudno dostrzec w pędzącym świecie. Zwinięta lina okrętowa, krople wody unoszące się nad falą... Bardzo mile wspominam zjazd rodziny Poznańskich. Powstała ksiązka, w której znalazło sie wiele moich zdjęć. Podobnie rzecz się miała ze Spacerownikami Gazety Wyborczej po Łodzi żydowskiej. Podsumowaniem fotografowania Cmentarza Żydowskiego w Łodzi był album z moimi zdjęciami wydany w rocznicę likwidacji Litzmannstadt Ghetto. Nagrody... Nagrody wymagają udziału w konkursach. A ja nie lubię tego rodzaju konkurencji. Ocena jest bardzo subiektywna i polityczna. Tak, niestety fotografia stała się częścią polityki. Jakie rady dałbyś osobom, które dopiero chciałyby rozpocząć przygodę z fotografią? Fotografować, fotografować i jeszcze raz fotografować. Fotogra-

fii nie nauczymy sie przez ogladanie zdjęć, one mogą być inspiracją. Nikt nie został malarzem chodząc codziennie do muzeum. Druga sprawa to wiedza. Zasady kompozycji obrazu, umiejętność ustawienia aparatu, opanowanie i zrozumienie podstawowych pojęć. Niestety, instrukcje obsługi nie są pisane dla początkujacych użytkowników. Ilość fachowych okresleń zniechęca każdego po przeczytaniu kilku stron. Dlatego namawiam na kursy z podstaw fotografii. Potem doskonalenie warsztatu. Najważniejsze, że złe zdjęcie to droga do dobrego zdjęcia. Trzeba analizować błędy. Dzisiaj informacje o zdjęciu są dostepne, wystarczy wiedzieć jak je czytać. I gorąca prośba nie sięgajcie po aparaty z górnej półki! Początkujący kierowca nie wsiada do samochodu Formuły 1. Gdzie można śledzić twoje fotograficzne wędrówki? Od wielu lat wstawiam swoje zdjecia na stronę - www.stanislawski.flog.pl. Poza tym, na bieżaco można oglądać zdjęcia na Facebooku. Tam też są informacje o kursach dla poczatkujących. —

Peł na we rsj a roz mo wy na por talu coo ltur a24 .co .uk

Nº 750 | Cooltura | 29

750-MAKIETA 01-68 CC.indd 29

30/07/2018 15:15:58

TOUR DE LONDYN Joanna Karwecka

Pływanie, bieganie i kubańskie rytmy

Kolejne odwiedziny rodziny, znajomych, teściów, a ty panikujesz, bo nie masz czym ich zająć? Przedstawiamy cotygodniowy turystyczny przewodnik po Londynie. Skorzystaj z naszych pomysłów albo wyślij gości w miasto z „Coolturą”.

03.08, piątek

> Longines Global Champions Tour Najlepsi zawodnicy i olimpijscy mistrzowie w najbardziej prestiżowych zawodach jeździeckich. Oprócz tego dużo aktywności dla dzieci, strefy zabawy i wystawy, które przedstawią historię tego sportu. 3-5.08, Royal Hospital Road, Chelsea, Londyn SW3 4SR. Stacja: Sloane Square. Bilety: od £6

04.08, sobota

> Zip-now Jak wygląda Londyn oglądany z wysokości 9-piętrowych autobusów, przy prędkości 50 km/ godz? Można się o tym przekonać wybierając się na Zip-line. Trzy

ponad 200-metrowe liny czekają już w centrum Londynu. Podczas „lotu” będzie można zobaczyć między innymi Westminster i Battersea. Archbishop's Park, Carlisle Ln, Lambeth, Londyn SE1 7LE. Stacja: Lambeth North London. Bilety: od £16.05 (dzieci), od £22.40 (dorośli)

30 | Cooltura | Nº 750

750-MAKIETA 01-68 CC.indd 30

30/07/2018 15:16:01

06.08 poniedziałek

> Expeditions and Endeavours 250 lat temu kapitan Cook wyruszył w swoją pierwszą podróż. Ilustracje, które zostały wykonane podczas tej ekspedycji, można podziwiać na wystawie poświęconej badaczom i artystom, którzy zajmowali się dokumentowaniem świata przed pojawieniem się aparatów, kamer i internetu.

05.08, niedziela

> London Triathlon

07.08 wtorek

Kubański mix najbardziej znanej opery Bizeta z salsą, mambo, rumbą i cha-chą. Taneczne przedstawienie z wieloma śpiewakami, tancerzami i muzykami opowiada historię politycznego przewrotu na Kubie w 1958 roku.

Największy triathlon na świecie. Weźmie w nim udział 11 tysięcy zawodników, którym będzie kibicować blisko 30 tysięcy widzów. Wyścig odbędzie się na 4 różnych dystansach. Najdłuższy, Super Olimpic, to 1500 metrów pływania, 80 kilometrów na rowerze i 10 kilometrów biegu.

1-18.08, Sadler's Wells, Rosebery Avenue, Londyn EC1R 4TN. Stacja: Angel. Bilety: od £15

4-5.08, ExCeL London, Royal Victoria Dock, Western Gateway, Londyn E16 1XL. Stacja: Royal Victoria

> Carmen La Cubana

12.06-1.10.2019, Natural History Museum, Cromwell Rd, Londyn SW7 5BD. Stacja: South Kensington. Otwarte: codziennie 10:00 – 17:50. Wstęp wolny

08.08 środa 09.08 czwartek

> Menagerie at the Museum W każdy czwartek muzeum rozmaitości zaprasza wszystkich ciekawskich do małego ZOO. Będzie można pogłaskać żabę, przytulić się do kameleona, zobaczyć z bliska pytona lub dotknąć tarantulę. Po półgodzinnej sesji ze zwierzakami warto rozejrzeć się po całym muzeum, które ma kolekcję najdziwniejszych eksponatów w Londynie.

> Harry Potter in Hamleys Harry Potter podbił kolejne miejsce w Londynie – sklep Hamleys. Klienci mogą już odwiedzić prawie 300 metrów kwadratowych magii, na których spotkać będzie można wszystkich bohaterów serii o młodym czarodzieju. Hamleys, 188-196 Regent Street, Soho, W1B 5BT. Stacja: Oxford Circus.

The Viktor Wynd Museum of Curiosities, Fine Art & Natural History, 11 Mare Street Londyn E8 4RP. Stacja: Cambridge Heath. Bilety: £6

Nº 750 | Cooltura | 31

750-MAKIETA 01-68 CC.indd 31

30/07/2018 15:16:04

COOLTIME Joanna Karwecka

Ręce precz od pierogów! Eat Pierogi, stworzony przez zespół Mee And The Band ma już ponad milion wyświetleń. Jego wokalistka Alexandra Sawyer Hudson śpiewa w nim „Keep your hands off my pierogi” i wychwala ten przysmak polskiej kuchni. Bo kto nie zna tego bólu kiedy na stole zostaje ostatni pieróg, którym trzeba się podzielić?

Z ALEXANDRĄ SAWYER HUDSON rozmawiała Joanna Karwecka.

Jak się zaczęła historia „Pierogów”? W Wigilię nasza ostatnia potrawa to pierogi. Jest nas duża grupa, więc kłócimy się o tego ostatniego. Moja rodzina zażartowała, że powinnam o tym napisać piosenkę. Powiedziałam im, że dostaną ją ode mnie na święta. No i napisałam ją. Najpierw była w stylu gypsy jazz,

potem ewoluowała do wersji pop. Na kolejnej Wigilii zagrałam ją dla mojej rodziny na pianinie, oni się wszyscy zachwycili i stwierdzili, że to zdecydowanie kawałek na Eurowizję! I co? Będzie na Eurowizji? Zgłosiłam się na konkurs, ale było już za późno. A w przyszłym roku już się nie uda, bo oni mają taki format, że nie pozwalają wypuścić piosenki przed nimi. Mają oczywiście z tego ogromne profity. A ja jako artysta, menadżer, producent i businesswoman nie chcę na tym stracić. Poza tym zwykle jest tak, że o artystach z Eurowizji jest głośno tylko przez chwilę, a potem zainteresowanie spada. Jak powstał ten super kolorowy teledysk? Jako, że pracujemy w przemyśle filmowym i mamy dużo kontaktów, to udało nam się zrobić takie porządne wideo. Ja byłam dyrektorem kreatywnym, a moja siostra zajęła się stylizacją, to jest jej zawód, jest bardzo utalentowana, więc cały koncept i kolory wymyśliłyśmy my.

32 | Cooltura | Nº 750

750-MAKIETA 01-68 CC.indd 32

30/07/2018 15:16:05

Oprócz tego współpracowało z nami dużo fajnych, kreatywnych ludzi. Wykorzystaliście też polski folklor… Moim marzeniem jest unowocześnić trochę polską tradycję ludową. Ja urodziłam się w folklorze, uwielbiam te ludowe historie! Moja mama ma cały dom pięknych, tradycyjnych strojów. Pamiętam jak byłam nastolatką to błagałam ją, żeby na wyjście z przyjaciółmi móc ubrać pas góralski, czy czapkę, czy serdak. I mama zawsze mi mówiła „Nie wolno”, „Ty to zniszczysz”, „To jest dla zespołu”, „To nie jest tradycja”! A ja zawsze mówiłam, że w połączeniu z dżinsami i szpilkami to będzie wyglądać super!

Ile minęło czasu od kiedy pierogi ze stołu trafiły na youtube? Dwa lata. Ale zajmowałam się w między czasie też innymi kawałkami. To jednak jest moja pierwsza polska… no pół polska, pół angielska piosenka. Czyli tak jak ty... Tak, mama jest Polką, tato Anglikiem. Mama jest drugą generacją Polaków na Wyspach, ale urodziła się we Włoszech, już po wojnie. Dziadek pochodził z Krakowa, a babcia z Lwowa. Moja mam tutaj prowadzi zespół Orlęta. Często odwiedzasz Polskę?

Ostatnio tam byłam jak miałam 11 lat, na obozie. Bardzo dawno temu! Moja siostra często jeździ do Polski. Uwielbia swing dancing i zawsze chodzi na imprezy w Warszawie. I zawsze mówi, że nie uwierzę jak Warszawa teraz wygląda. Jak ja tam byłam ostatni raz to pamiętam, że kupowaliśmy rolkę papieru toaletowego za kilka tysięcy złotych. Nie ciągnie cię żeby odwiedzać kraj częściej? Bardzo bym chciała, ale wiesz, ja mam dużą rodzinę. Moje dzieci są też mieszanką kultur z Afryki i z Polski. Moja córka zaczyna właśnie polską szkołę. I sama chciała pójść, bo

chce wiedzieć o czym ja i jej babcia rozmawiamy. I chce mieć swoje tajemnice, kiedy jest z innymi dziećmi. A w jakim języku rozmawiacie w domu? Ja z siostrą w ponaglisz, czyli mieszance. A z dziećmi rozmawiamy po angielsku. Ale zawsze śpiewam po polsku. Jak dzieci były małe śpiewałam im polskie kołysanki. Czy tworząc tę piosenkę myślałaś o tym, żeby zrobić Polskę fajną? Bo nie zawsze Polska jest postrzegana w ten sposób, także przez samych Polaków?

Nº 750 | Cooltura | 33

750-MAKIETA 01-68 CC.indd 33

30/07/2018 15:16:06

Wiele osób, które przychodzi na moje koncerty dziękuje mi. Mówią, że bardzo dużo robię dla polskiego PR. Dorastając jako pół Polka, spotkałam się z wieloma nieprzyjemnościami. Ludzie mówią Ci, żebyś wracała do swojego kraju. Mówili „O stupid Pole, go back to the North Pole". To jest moja reakcja. Wierzę w siłę pozytywnego działania. Jeżeli na youtube widzę negatywne komentarze, to je po prostu kasuje. Albo wysyłam miłość. Bo te osoby, które narzekają i krytykują czasem zwyczajnie potrzebują miłości. Jak z niegrzecznym dzieckiem, często najlepszą metodą, żeby przywrócić je do porządku jest ignorowanie jego zachowania. Jeżeli robisz cokolwiek, co ma reprezentować Polskę, to bycie szczęśliwym i pozytywnym jest fajne, bo ludzi do tego ciągnie. Jeżeli narzekamy i martwimy się cały czas, chociażby o Brexit, a wiem że jest dużo zmartwień na ten temat, to niestety działamy odwrotnie. To nauka z przeszłości - kiedy działy się okropne rzeczy, to właśnie pozytywne nastawienie pomagało ludziom przez nie przejść. I tak też było z Polakami, przetrwaliśmy bo jesteśmy pozytywni. Poza tym oczywiście pracowici, zaradni.

Ja jestem bardzo dumna z naszej historii, z moich dziadków, którzy tutaj przyjechali po wojnie. Oni zawsze mówili mi - my przetrwaliśmy, żebyś ty mogła żyć, więc żyj! Co myślisz w takim razie o upamiętaniu polskiej historii tutaj w Anglii? Pojawił się na przykład pomysł postawienia pomnika polskich lotników w centralnym Londynie? Jeżeli ja byłabym odpowiedzialna artystycznie za coś takiego, to powiedziałabym, że musimy przedstawić wszystkich. Więc pewnie - można wybudować ogromny pomnik żołnierza, który będzie reprezentował wojnę, jeśli ktoś czuje taką potrzebę. Ale włóżmy mu na głowę koronę z pierogów, pokażmy wszystkie rzeczy, z których Polacy są znani i dumni. Pokażmy narzędzia pracy, pokażmy budynki, które stworzyliśmy, pokażmy stetoskop lekarski. Postawmy tam małe dzieci, tańczące w polskich strojach, trzymając się za ręce ze swoimi nowymi kolegami z Anglii. I pomalowałabym to na wszystkie kolory! Więc jeżeli ktoś się będzie brał za budowę takiego pomnika - przyjdźcie do mnie. Mam wiele pomysłów

Ludzie, którzy wyprowadzają się ze swojego kraju szukają lepszego życia. Więc świętujmy życie! Jeżeli skupimy się tylko na naszych trudnościach, to nie podkreślamy naszych osiągnięć. A tylko w taki sposób możemy iść do przodu. A Wasze plany na przyszłość? Nasza następna piosenka będzie po angielsku. Wychodzi w sierpniu i będzie o miłości. Wideo do niej robimy w technologii 360. Będzie super, jakbyś był na haju! To bardzo duży i ekscytujący projekt. I bardzo wymagający. Jest może ze 12 teledysków w tej technologii. Najlepsze są animowane, czyli niewiele mają wspólnego z pracą kamery. My używamy prawdziwych ludzi i kamer. A historię opowiadamy w ten sposób, że nie ważne, w którą stronę popatrzysz będziesz ją wciąż obserwował. A co z pierogami? Będą kolejne odsłony polskich potraw? Na pewno chcę dalej ciągnąć ten styl - kicz, pop, zwariowane kolory. Mam nadzieję, że będziemy mogli wykorzystać tę postać pani pierogowej i zrobimy jakąś serię śmiesznych reklam albo skeczy komediowych. Byłoby super znaleźć na to sponsora. —

34 | Cooltura | Nº 750

750-MAKIETA 01-68 CC.indd 34

30/07/2018 15:16:09

MÓ J L OND Y N Red. Dariusz A. Zeller

Punkt gastronomiczny, który polecam:

Tomasz Furmanek

Ostatnio boska lodziarnia Amorino na Notting Hill Gate.

Gościom pokazuję w Londynie:

Dziennikarz, promotor, impresario i aktywista polonijny, a także wokalista i autor piosenek.

Kluby jazzowe i niszowe wydarzenia artystyczne.

Londyn lubię za:

Mój pierwszy dzień w Londynie: Koncert Lisy Stansfield, którą bardzo wtedy lubiłem – dosłownie w pierwszych godzinach po przyjeździe, spontanicznie.

W Londynie zajmuję się zawodowo: Pisaniem, promowaniem dobrej muzyki i organizowaniem imprez artystycznych, twórczością wszelaką i pomaganiem wielu osobom.

Poczucie bycia w miejscu nieoddalonym od centrum wydarzeń oraz żywym 24 h na dobę.

Po mieście przemieszczam się: Public transport – najszybciej i (zazwyczaj) bezstresowo.

Największą bolączką w Londynie jest: Hałas i wrzask w miejscach publicznych.

Najlepsza dzielnica do życia:

W Londynie brakuje mi:

Dla mnie: cicha i spokojna.

Wnikliwości osądów – często.

Miejsca, które lubię odwiedzać:

Na zakupy w Londynie polecam:

Jeśli nie Londyn to:

W zależności od nastroju... Kiedyś lubiłem Highgate za pewną tajemniczość...

Nie przepadam za zakupami, więc zazwyczaj jadę na Notting Hill lub Oxford Street...

Coś jak wyspa Jan Mayen: jedna miejscowość, 18 mieszkańców – czyli albo Londyn albo pustelnia :)

Nº 750 | Cooltura | 35

750-MAKIETA 01-68 CC.indd 35

30/07/2018 15:16:12

> Sea Creatures Sea Creatures to przełomowa wystawa, na której zwiedzający mogą poznać tajniki życia w oceanie. Można zobaczyć na niej modele wielorybów, ośmiornic i wielkich białych rekinów. 04.08-30.08 RHS Lawrence Hall, Greycoat Street, SW1P 2QD, Londyn. Stacja: St. James's Park. Bilety: £12 (dzieci), £18 (dorośli)

7 WSPANIAŁYCH Joanna Karewcka

7 najlepszych pomysłów na wakacje w mieście

Nadeszły wakacje – czas beztroski dla dzieci i podwójnych zmartwień dla rodziców. Czym zająć malucha i trochę starsze dzieciaki w czasie upałów i deszczów? Idziemy z pomocą! Przygotowaliśmy listę najlepszych atrakcji dziecięcych tego lata w Londynie. Do wyboru coś dla każdego - dla małych miłośników sztuki, nauki, komiksów, sportu i zwierząt.

> Coram’s Fields Zielone miejsce dla dzieci w samym centrum miasta. Do dyspozycji są boiska sportowe, park, plac zabaw, miejska farma ze zwierzakami oraz park dzikiej przyrody. 93 Guilford St, Londyn WC1N 1DN. Stacja: Russell Square, Kings Cross. Wstęp wolny

> Clip ‘n Climb Wspinanie jeszcze nigdy nie było tak kolorowe. Można tu zdobywać szczyty wieżowców, wejść po ścianie z tetris lub podjąć wyzwanie Speed Climb. Idealne miejsce dla nastolatków i rodziców. Clip ‘n Climb Chelsea, 19 Michael Road, London, SW6 2ER. Stacja: Fulham Broadway. Bilety od £17.5

36 | Cooltura | Nº 750

750-MAKIETA 01-68 CC.indd 36

30/07/2018 15:16:13

> Discover Children's Story Centre W dziecięcym centrum wyobraźni i opowieści można spędzić nawet całe wakacje. Organizowane są spotkania z autorami, zajęcia kreatywne, pokazy filmów oraz czytanie i opowiadanie bajek dla młodszych i starszych.

Discover, 383-387 High Street, Londyn E15 4QZ. Stacja: Stratford. Bilety: £6.5

> Kids Week > Astérix in Britain: The Life and Work of René Goscinny

Autor kultowego komiksu o przygodach Asterixa był synem polskich emigrantów żydowskiego pochodzenia, którzy osiedlili się w Paryżu. Pisarz na swoim koncie ma jeszcze serie książek „Mikołajek” i serię o Luckym Luke’u. Na wystawie będzie można poznać ciekawostki o jego życiu i twórczości.

Z nazwy tydzień, w rzeczywistości - aż miesiąc. Przez cały sierpień dzieci do 16 roku życia będą mogły wchodzić na najlepsze przedstawienia w Londynie za darmo, przy zakupie jednego biletu dla dorosłych. Do wyboru świetne tytuły, między innymi The Lion King, Matilda the Musical, Alladin, School of Rock. 1-31.08, różne teatry w Londynie

> Dinosaurs in the Wild Podróż do przeszłości. Dzięki niej będzie można przyjrzeć się tajemniczemu światu dinozaurów i prehistorycznych stworzeń. Czy odważycie się cofnać o 67 milionów lat?

10.05-30.09, Jewish Museum London, 129131 Albert Street, Londyn NW1 7NB. Stacja: Camden Town. Bilety: £3.50 (dzieci), £7.50 (dorośli)

1 Green Place, Londyn SE10 0PE. Stacja: North Greenwich. Bilet: £29.5 (dorośli), £26 (dzieci)

Nº 750 | Cooltura | 37

750-MAKIETA 01-68 CC.indd 37

30/07/2018 15:16:14

W Y PA D Z L OND Y N U Kordian Klaczyński

Najciekawsze jeziora w Wielkiej Brytanii » Loch Ness Chyba najsłynniejsze na świecie jezioro w Wielkiej Brytanii, a swoją sławę zawdzięcza rzekomo zamieszkującemu je potworowi. Choć potwora raczej tu jednak nie spotkamy i raczej się nie wykąpiemy w tej zimnej wodzie, to wokół tego szkockiego akwenu czekają na nas malownicze wzgórza i niekończące się trasy spacerowe – jezioro jest długie na ponad 37 km. Jest też sporo ruin, a wśród nich zamek Urquhart. Podobno to właśnie stąd legendarny potwór był widziany najwięcej razy. Wybierając się w tę okolicę warto zatrzymać się w jednym z licznych lokalnych hotelików. Niektóre z nich oferują bardzo mroczny klimat, niczym z horrorów.

» Kraina Jezior Największe jezioro w Anglii znajduje się w Krainie Jezior (Lake District) w hrabstwie Cumbria. Warto tutaj przyjechać przynajmniej na kilka dni, aby odwiedzić nie tylko Windermere, ale i inne jeziora, które otoczone są charakterystycznymi górami ze znakomitymi punktami obserwacyjnymi, wspaniałymi wioskami i bogatą infrastrukturą turystyczną. W okolicy czekają na nas wycieczki statkami parowymi, czy jazda koleją pośród najbardziej spektakularnych krajobrazów w Wielkiej Brytanii. Coś dla siebie znajdą też miłośnicy kultury. Okolica przyciąga poetów, malarzy i filmowców, więc napotkamy tutaj wiele miejsc dobrze znanych z klasyków angielskiej literatury i sztuki. Krainę Jezior można odwiedzać przez cały rok, ale najlepiej latem. Już podczas jesiennych wieczorów temperatury spadają do bardzo niskich jak na Anglię, co w połączeniu ze specyficznym tutejszym górskim powietrzem sprawia, że trudno na dworze pozostać dłużej.

» Rutland Water Sztuczne jezioro w samym środku Anglii w hrabstwie Rutland, a zarazem największy sztuczny zbiornik wodny. Sporą jego część stanowi rezerwat przyrody, który jest zarazem obszarem specjalnej ochrony ptaków. A ich gatunków możemy tutaj ujrzeć naprawdę dużo: od czajek zwyczajnych, łysek i gągołów, aż po kormorany zwyczajne czy perkozy dwuczube. Prawdziwy raj dla amatorów podziwiania i rozkoszowania się fauną i florą, a także dla miłośników długich spacerów. Ciekawy przykład tego, jak ludzie wybudowali sztuczny zalew, który wygląda jak niemal naturalny.

38 | Cooltura | Nº 750

750-MAKIETA 01-68 CC.indd 38

2018-07-30 12:31:45

» Roadford Lake

» Frensham Great Pond

Najpopularniejsze jezioro w Kornwalii w przepięknym otoczeniu Wolf Valley, z szeregiem naturalnych siedlisk, lasów, starych pastwisk i sadów. Okolica bardzo spokojna, znakomita zarówno dla miłośników przyrody, jak i amatorów rowerowych wycieczek. Dzięki ciepłemu kornwalijskiemu klimatowi nad jezioro zjeżdżają także amatorzy sportów wodnych. Popływamy tu na kajakach i posurfujemy na deskach. Fani zwykłego leniuchowania nad wodą też znajdą coś dla siebie. W okolicy jest mnóstwo pól namiotowych, kawiarni, a także wypożyczalni łodzi dla wędkarzy.

Sympatyczne bajorko dla amatorów pluskania się w wodzie podczas upalnych weekendów. Z Londynu dojedziemy tutaj samochodem w nieco ponad godzinę. Na pierwszy rzut oka ten zbiornik, znajdujący się w pobliżu miasteczka Farnham, wygląda jak naturalne jezioro, ale w rzeczywistości jest sztucznym zalewem, wykopanym jeszcze w średniowieczu, jako staw rybny dla biskupa Winchesteru. Typowe podmiejskie kąpielisko z piaszczystą plażą, przypominające polskie jeziora, przyciągające na kilka godzin mieszczuchów, pragnących na chwilę oderwać się od miejskiego zgiełku.

Nº 750 | Cooltura | 39

750-MAKIETA 01-68 CC.indd 39

2018-07-30 12:31:51

W C Z A SY P OD G RU S Z Ą Joanna Karwecka

Brecon Beacons National Park

» Peny Fan Wysoka na 886 metrów Pen y Fan jest najwyższą górą w południowej Wielkiej Brytanii. Nic więc dziw-

Walijski park narodowy, który zachwyca dniem i nocą. Od Londynu dzieli go krótka podróż pociągiem.

Na świecie jest 12 rezerwatów ciemnego nieba - International Dark-Sky. Jeden z nich jest właśnie w parku Brecon Beacons. Oznacza to, że jest to świetne miejsce do obserwowania gwiazd. Idealne zarówno dla amatorów astronomii jak i niepoprawnych romantyków. W pogodną noc w można tu zobaczyć Drogę Mleczną, jasne mgławice, a nawet deszcz meteorów. W parku warto jednak zostać także po wschodzie słońca. Jego wzgórza pokrywają trawy i wrzosy, można spotkać na nich kuce i pasące się owce. Oprócz łagodnych gór i pięknych wodospadów park znany jest także z tajemniczych jaskiń, między innymi Ogof Ffynnon Ddu Po całodziennych wędrówkach warto spróbować lokalnych przysmaków. Sławą cieszy się wędzarnia Black Mountains. Można spróbować ich ryb,

nego, że tysiące turystów rocznie

serów lub bekonu. Do ich produkcji używane są lokalne składniki, łącznie z dębem wykorzystywanym w procesie wędzenia. —

wybierają ją jako swój szczyt do zdobycia. Z jej wierzchołka roztacza się widok na południową i środkową Walię oraz na ujście rzeki Severn. W pogodny dzień widoczne są Góry

> Co zobaczyć?

Kambryjskie, Czarne Góry, Gower, Herefordshire, Gloucestershire i Somerset.

» Henrhyd Falls 27- metrowy wodospad, który zachwycił Hollywood. Tu twórcy filmu „Mroczny rycerz powstaje” postanowili umieścić kryjówkę Batmana – Batcave. Do wodospadu bardzo łatwo jest dojść z pobliskiego parkingu. Jeżeli ktoś ma ochotę na dłuższą wędrówkę może ruszyć szlakiem czterech wodospadów.

40 | Cooltura | Nº 750

750-MAKIETA 01-68 CC.indd 40

2018-07-30 12:32:00

» Penderyn Distillery

» Tretower Court and Castle

Kiedy dziesięć tysięcy lat temu zakoń-

Przez wieki dom najbardziej wpły-

czyła się ostatnia epoka lodowcowa,

wowych rodzin w Walii. Jednak od

lodowe kry obejmujące Europę pół-

XVIII wieku zamek stał się domem

nocną zatrzymały się tam, gdzie dziś

lokalnych rolników, i na dawne kom-

leży Penderyn Distillery. Jest to jedyna

naty wprowadziły owce i gęsi. Obec-

destylarnia w Walii i jedna z najmniej-

nie na zamku można podejrzeć styl

szych destylarni na świecie. Produ-

życia z czasów jego świetności.

kuje się w niej jedną beczułkę whisky dziennie

» Wydarzenia 09-12.08, Brecon Fringe Festival Otwarta impreza organizowana i finansowana niezależnie przez lokalnych przedsiębiorców i osoby prywatne. Na scenach będzie można zobaczyć występów lokalnych zespo-

łów i niezależnych grup. Warto odwiedzić szczególnie jeśli lubisz blues, rock, R & B, komedie, taniec

» Co robić?

i alternatywne występy. 10.08, Perseid Meteor Shower With Dark Sky Wales Jeden z najlepszych pokazów natury: deszcz meteorów Perseid, na tle ciemnego nieba nad parkiem narodowym. Eksperci z Dark Sky Wales pomogą odwiedzającym odkryć tajemnice niebios w przenośnym planetarium. 01.09, Sennybridge Agricultural Show Przez cały dzień będą odbywać się wystawy koni, owiec, bydła i psów. W namiotach rzemieślniczych i ogrodowych będzie można zrobić zakupy, a do baru i grilla udać się, żeby spró-

Monmouthshire and Brecon Canal

bować lokalnych przysmaków.

Spływ po kanale Monmouthshire wśród pięknych lasów i uroczych wiosek to idealny sposób na wakacyjną ucieczkę od reszty świata. Można tu spędzić jeden dzień albo cały tydzień. W okolicy można znaleźć wypożyczalnie łodzi albo dołączyć do

» Jak dojechać?

zorganizowanej wycieczki. Jacob Sheep Trekking

Pociągi z Londynu Paddington do Aber-

Dzień na farmie, w czasie którego można nauczyć się między innymi strzyc, zna-

gavenny odjeżdżają mniej więcej co

czyć i karmić owce. Na miejscu zostaniecie poczęstowani także domowym, wiejskim

godzinę. Podróż trwa około 3 godzin,

posiłkiem.

a bilety z dnia na dzień kosztują £50. Parkwood Outdoors Dolygaer Bilet na National Express do Cardiff

Centrum turystki sportowej i najróżniejszych aktywności na świeżym powietrzu –

z jednodniowym wyprzedzeniem

kajakarstwo, chodzenie po jaskiniach, wspinaczka, łucznictwo, a nawet budowanie

kosztuje £28.

tratw. Ośrodek oferuje nocleg oraz oferty dla grup zorganizowanych.

Nº 750 | Cooltura | 41

750-MAKIETA 01-68 CC.indd 41

2018-07-30 12:32:05

ZMI A NA T UR N U SU Dariusz A. Zeller

Białowieża Region Puszczy Białowieskiej i znajdujący się na jej terenie Białowieski Park Narododowy to unikatowe miejsce w skali Europy i świata. Obszar na którego terenie można zaobserwować unikalne procesy przyrodnicze, poznać rzadkie gatunki fauny i flory, spędzić aktywnie czas na wielokilometrowych ścieżkach rowerowych oraz poznać z bliska jego symbol – największe wolnożyjące stada żubrów na świecie.

W zdecydowanej większości dziewiczy teren Puszczy Białowieskiej to urzekający naturalnym pięknem teren około 150 tys. ha znajdujący się po obu stronach granicy polsko-białoruskiej. Jego ochronę po stronie polskiej stanowi założony 11 sierpnia 1932 roku Białowieski Park Narodowy, natomiast na terenie Białorusi Park Narodowy Bieławieżskaja Puszcza. Od roku 1979 – z racji jego znaczenia dla kultury i dziedzictwa ludzkości – został on wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO tworząc tym samym jeden z zaledwie siedmiu na świecie i trzech na terenie Europy transgranicznych obiektów dziedzictwa światowego. W skłąd samego parku wchodzą trzy jednostki administracyjne – Obręb Ochronny Hwoźna, Obręb Ochronny Orłówka oraz Ośrodek Hodowli Żubrów, na któego terenie znajdują się trzy rezerwaty hodowlane oraz rezerwat pokazowy tych zwierząt. Znajdujący się po polskiej stronie w całości na terenie województwa pod-

Skansen

laskiego Białowieski Park Narodowy, co warte podkreślenia, był jednym z pierwszych tego typu miejsc ochronnych w całej Europie, a w Polsce drugim, po Pienińskim Parku Narodowym. Jego największą (oprócz oczywiście hodowli żubrów) i unikatową zarazem zaletą jest z pewnością najlepiej zachowany fragment Puszczy Białowieskiej, będący ostatnim w Europie fragmentem lasu pierwotnego! Niespotykana już praktycznie nigdzie indziej bioróżnorodność to raj do obserwacji natury takiej, jaka samoczynnie kształtowała się na przestrzeni wieków bez ingerencji człowieka. I jest to największy wabik przyciągający w to wyjątkowe miejsce turystów z całego świata – około 150 tys rocznie! W celu ochrony przed szkod-

liwą działalnością człowieka na obszarze parku wyodrębnione są specjalne miejsca zarówno do celów turystycznych, jak i – a może przede wszystkim - edukacji. Sama infrastruktura turystyczna jest, jak na tego typu teren, niezwykle bogata. Wytyczone są szlaki turystyczne (piesze i rowerowe), miejsca na odpoczynek, punkty widokowe, co pozwala w niekonwencjonalny i niebanalny, a nade wszystko bezpieczny sposób dla wyjątkowych wartości przyrodniczych spędzić czas z rodziną i przyjaciółmi. Leżąca w dorzeczu rzek Narewka oraz Leśna puszcza jest wyjątkowo cennym reliktem przeszłości na którym występują coraz już rzadsze gdzie indziej gatunki zwierząt i roślin. Trzeba

Żubr – król Puszczy Białowieskiej

42 | Cooltura | Nº 750

750-MAKIETA 01-68 CC.indd 42

2018-07-30 12:32:13

bowiem wiedzieć, iż już od dawien dawna obszar ten podegał w różny sposób ochronie – najpierw było to ulubione miejsce polowań królów,

» Co warto zobaczyć i poznać? - Puszcza Białowieska i Białowieski Park Narodowy - Ścieżki edukacyjne Leśnego Kompleksu Promocyjnego “Puszcza Białowieska” - Rezerwat żubrów - Muzeum Przyrodniczo-Leśne w Białowieży - Szlak Dębów Królewskich i Książąt Litewskich - Kościół p.w. Podwyższenia Krzyża Św. w Hajnówce - Sobór św. Trójcy w Hajnówce - Cerkiew p.w. św. Mikołaja Codotwórcy w Białowieży - Skansen “Sioło Budy” w Budach - spływ kajakiem rzeką Narew i Narewka - szlaki turystyki transgranicznej - białowieskie drezyny - kolej wąskotorowa - chatka Baby Jagi

następnie carów, a od 1921 roku formalnie prawnie. Zatrzymajmy się jednak na chwilę przy historii współczesnej symbolu tego miejsca, najwiekszego zwierzęcia Europy – żubra. Nadmiar polowań spowodował, iż już w XVIII wieku żubr był rodzajem na wymarciu, a ostatni osobnik padł w 1919 roku. Do Białowieży zaczęto ściągać osobniki z ogrodów zoologicznych co zaowocowało tym, iż od 1952 roku można już było wypuścić je na wolność. Obecnie jest ich tam blisko tysiąc, z czego wieksza część po polskiej stronie. W sumie w Puszczy Białowieskiej żyje około 12.000 gatunków zwierząt, z największymi obok żubra i najbardziej znanymi: łosiem, sarną, jeleniem,

dzikiem, wilkiem, żbikiem czy rysiem. Ponadto 120 gatunków ptaków, 7 gadów oraz 11 gatunków płazów. Na bogactwo tutejszej flory natomiast składa się aż ponad tysiąc gatunków roślin z innymi symbolami tego miejsca – pomnikowym dębami. Rejon Białowieży to magiczna kraina, warta odwiedzenia i poznania jej z bliska. A będąc już na miejscu, zza puszczańskich zagajników mamy okazję zachwycić się ponadto monumentalnymi świątyniami, zabytkowymi wiejskimi zagospodarowaniami oraz śladem dawnych wieków. To miejsce posiadające w sobie mieszankę historii, kultury, przyrody i rekreacji – idealne na wakacyjny wypoczynek! —

Fragment lasu pierwotnego w Białowieży

Nº 750 | Cooltura | 43

750-MAKIETA 01-68 CC.indd 43

2018-07-30 12:32:19

TE K ST SP ONS OROWA N Y

Jak pozbyć się plam, piegów i ostudy?

Coraz więcej osób zauważa, że na ich skórze pojawiają się przebarwienia. Niektórych plam można się pozbyć. Trzeba mieć jednak sporo cierpliwości i przestrzegać pewnych zasad, aby nie wróciły. Przebarwienie to nagromadzony miejscowo barwnik skóry. Pojawia się, kiedy wytwarzające go komórki (melanocyty) nieprawidłowo funkcjonują. Wśród przyczyn powstawania takich zmian skórnych wymienia się: szkodliwe działanie słońca, zażywanie leków hormonalnych i uwrażliwiających na światło (np. przeciwreumatycznych, antybiotyków, leków nasercowych lub wyciągów z niektórych ziół) oraz opalanie blizn po przebytym trądziku. Na szczęście większość przebarwień można całkowicie usunąć. Spośród najczęściej pojawiających się tego typu zmian na skórze można wymienić: piegi (ephelides), ostudę (chloasma, melasma), soczewicowate plamy starcze (letingines seniles) oraz przebarwienia pozapalne. JAK POWSTAJĄ PLAMY BARWNIKOWE? Dermatolodzy szacują, że ponad 60 proc. plam barwnikowych wywołanych jest działaniem promieni słonecznych. Duża ich część powstaje wskutek nadmiernej ekspozycji słonecznej, stąd też problem ten nasila się szczególnie po lecie. Do czynników sprzyjających ich tworzeniu należą także zakłócenia gospodarki hormonalnej organizmu. Przebarwienia bardzo często pojawiają się w okresie ciąży, przyjmowania tabletek antykoncepcyjnych czy też menopauzy. Również stosowanie niektórych kosme-

tyków zawierających np. wyciągi roślinne, perfum czy też przyjmowanie leków uwrażliwiających skórę na działanie promieni słonecznych może pogłębiać ten proces. USUWANIE PRZEBARWIEŃ W GABINECIE Czasem przebarwienia nie blakną, mimo stosowania nawet silnych kosmetyków. Wtedy pomóc może jedynie dobra kosmetyczka. Salon Sensual Perfect Body & Skin poleca kilka zabiegów, które dobiera odpowiednio do danego przypadku. Peelingi chemiczne dobrane do pacjenta są procesem kontrolowanego złuszczenia naskórka, wyrównują i rozjaśniają naskórek. Czas

odnowy nowego naskórka trwa od 6 do 15 dni. Laser Nd:Yag, IPL I E-LIGHT polecany jest zwłaszcza osobom, które posiadają płytkie zmiany np. piegi, plamy soczewicowate,przebarwienia polekowe, ostudę. Podczas zabiegu światło emitowane przez IPL jest wybiórczo pochłaniane przez melaninę, podgrzewa komórki zawierające barwnik, powodując ich zniszczenie. Po zabiegu przebarwienia ciemnieją, po czym naskórek zaczyna się delikatnie złuszczać przez 2 tygodnie. Zabieg powtarzany jest co 3-4 tygodnie, a ich ilość ustalana jest indywidualnie. Zabieg można poprzedzić mikrodermabrazją, co zwiększa skuteczność terapii. Zabieg Cosmelan jest jedną z najskuteczniejszych kuracji na przebarwienia o podłożu hormonalnym. Zabieg Cosmelan wystarczy wykonać tylko raz. Przebarwienia ulegają redukcji o 95 % w dość szybkim czasie pomiędzy 8. a 21. dniem – w zależności od pacjenta. Przeciwwskazaniem do wykonywanych zabiegów jest aktywny s t a n z a p a l ny, c h o ro b y s kó r y, opryszczka, ciąża, karmienie piersią, nowotwory, leczenie retinoidami. Jeśli mamy tendencję do przebarwień po każdym takim zabiegu jak i przez cały rok, należy chronić skórę przed promieniami słonecznymi używając kremów z filtrem minimum 30SPV. Tylko w taki sposób możemy zapobiec powstawaniu nowych przebarwień. —

Sensual Perfect Body & Skin 368 Uxbridge Road Shepherd’s Bush W127LL London tel.0208 354 43 05

44 | Cooltura | Nº 750

750-MAKIETA 01-68 CC.indd 44

2018-07-30 12:32:32

Nยบ 750 | Cooltura | 45

750-MAKIETA 01-68 CC.indd 45

30/07/2018 15:16:16

Dorota Sitarska (druga z prawej)

BIE G A J Z C HR ISEM Chris Wiciak

Bieganie w górach Patrząc na to racjonalnie – to bardzo dziwne zjawisko. Bieganie w górach boli, niemiłosiernie palą mięśnie, tempo biegu jest różne, a jednak jeśli raz spróbujesz, chcesz wrócić na szlak.

Pomimo że jestem maratończykiem „ulicznym” – spróbowałem trochę powalczyć w biegach górskich. Nigdy nie przypuszczałem że spodobają mi się ból i piekące łydki. Zbiegać też trzeba umieć, bo może to bardziej zmęczyć niż podbieg. Zawsze ciekawiło mnie, jakie podejście do wyczerpujących biegów mają kobiety. Czytając ten artykuł popatrzmy na góry z perspektywy DOROTY SITARSKIEJ,

biegaczki reprezentującej Polskę na arenie międzynarodowej. Byłaś i jesteś biegaczką uliczną. Skąd pomysł na góry w takim wymiarze? Przygodę ze sportem zaczynałam od kolarstwa górskiego, więc zawsze miałam i mam świra na punkcie przewyższeń. Jednak wszystko, co najlepsze, przychodzi nieoczekiwanie. Pewnego lipcowego dnia zupełnie przypadkiem wystartowałam w biegu anglosaskim na 10 km podczas festiwalu biegów górskich w Lądku Zdroju i zajęłam czołowe miejsce w kategorii Open (razem z mężczyznami), poprawiając rekord trasy kobiet. Podczas tego wydarzenia prezes Polskiego Związku Biegów Górskich zaprosił mnie na mistrzostwa Polski (odbywały się tydzień

później!), które były eliminacjami do mistrzostw świata. Udało mi się zdobyć kwalifikację. W karierze trzykrotnie brałam udział w mistrzostwach świata i Europy. Byłam jedną z młodszych zawodniczek na trasie. Dlaczego góry tak wciągają? Góry dystansują do rzeczywistości. Będąc na dużej wysokości, patrząc na horyzont, nabierasz respektu do przyrody i życia. Biegając w górach nigdy nie wiesz czego się spodziewać, trasa jest wymagająca, pogoda w kilka minut może się zmienić, musisz być uważny, bo łatwo się wywrócić. Mięśnie palą, a głowa produkuje miliony filmów i obrazów. Ale jednak się nie poddajesz. Poznajesz siebie – chyba w tym tkwi sedno sprawy.

Chris Wiciak

Maratończyk, zdobywca Abbott World Marathon Majors. Przebiegł 6 największych maratonów na świe-

cie. biegajzchrisem.co.uk

46 | Cooltura | Nº 750

750-MAKIETA 01-68 CC.indd 46

2018-07-30 12:32:41

Czym różni się trening do biegów ulicznych od przygotowań górskich? Po pierwsze podbiegi: od krótkich 150-200 m wielokrotnie powtarzanych sprintów, po długie 600-1000 m odcinki gdzieś w górach. Bardzo ważnym elementem, oprócz podbiegów, jest siła biegowa. Do jednych mistrzostw przygotowywałam się w płaskim Wrocławiu. Skipy, przeskoki, wieloskoki, wypady przeplatane przebieżkami na różnych powierzchniach i w odcinkach od 50 do 200 m, zależnie od okresu przygotowań. Do tego wzmacnianie: stabilizacja, siłownia. W górach silny i giętki brzuch oraz ramiona to bardzo ważna kwestia. Masz jakieś wskazówki na temat zbiegów i podbiegów? Jeżeli chodzi o podbiegi, tutaj kłania się trening ogólnorozwojowy, bardzo dużo dają silne ramiona oraz core. Niejednokrotnie, kiedy nogi odmawiały mi posłuszeństwa, włączałam intensywną pracę rąk – pomagało! Po drugie, starajmy się cały czas biec, mimo że przejście do marszu bardzo kusi. Stały rytm ruchu jest ekonomiczny. Co do zbiegów, idealnym słowem jest: odpuszczamy. Ręce luźno wzdłuż ciała, nie napinamy stawów biodrowych, oddajemy nogom pełną kontrolę, uważnie analizując tor zbiegu. A jak z butami? Podczas krótszych startów biegałam w ulicznych startówkach, czasami wybierałam lekkie buty z większym bieżnikiem (np. Asics Gel – FujiRunnegade 2). Jeśli planowałam dłuższe wybieganie lub kilkugodzinny marszobieg to moim numerem jeden były Adi-

Tak biegamy das Adizero XT Boost, bardzo dobrze stabilizują kostkę. Jednak jeśli nie planujecie startów w ultramaratonach wystarczą dobre buty z dobrą amortyzacją (typu Asics Nimbus, Cumulus).

Grupa biegaczy, z którą trenowałem w jeden z ostatnich weeken-

dów na Box Hill Surrey. Przebiegliśmy 32 km po ostrych górkach. Czekam na wasze zdjęcia z biegania. Wysyłajcie je na redakcja@cooltura.co.uk

Podsumowując, co daje bieganie w górach? Siłę i poczucie wewnętrznej niezależności. Jeśli doświadczasz po skończonym biegu, że jesteś w stanie przezwyciężać swoje ograniczenia kiedy tylko chcesz, a twoja postawa

przynosi odpowiednie rezultaty – jesteś w stanie poukładać wszystko dookoła zwykłego biegania. A ja tym akcentem chciałbym zachęcić wszystkich, nie tylko kobiety, aby spróbować pobiegać w zgodzie z naturą, opuścić zatłoczone miasta i cieszyć się krajobrazami, jakie nam serwuje bieganie w górzystym terenie. Jeśli nie wiesz, gdzie szukać takich tras biegowych w pobliżu Londynu, to zachęcam do odwiedzenia Box Hill w Surrey, gdzie każdy znajdzie coś dla siebie. —

Nº 750 | Cooltura | 47

750-MAKIETA 01-68 CC.indd 47

2018-07-30 12:32:46

PRZEPISY BABCI Basia Felczykowska, www.przepisybabci.com.pl

Ciasteczka owsiane z białą czekoladą

Dzisiaj polecam pyszne ciasteczka owsiane, które zawierają zdrowe płatki owsiane – skarbnicę witamin. Swoje zdrowotne właściwości płatki zawdzięczają witaminom m.in. takim jak: - B6 – poprawia pamięć i koncentrację oraz zapobiega występowaniu anemii, - B1 i kwas pantotenowy – przeciwdziałają zmęczeniu i rozdrażnieniu. Poza tym płatki owsiane to również źródło magnezu, żelaza i błonnika, dlatego zachęcam do wypróbowania poniższego przepisu. Składniki: • 270 g masła o temperaturze pokojowej • 1 szklanka cukru brązowego • 2 jajka • 2 łyżki olejku waniliowego • 2 i 1/3 szklanki mąki luksusowej typ 550 • 2 ½ szklanki płatków owsianych

• ½ łyżeczki soli • 1 łyżeczka proszku do pieczenia • 1 łyżeczka sody oczyszczonej • 100 g kandyzowanej skórki z pomarańczy • 200 g białej czekolady Wykonanie: Czekoladę pokroić w drobną kostkę. W misce utrzeć mikserem masło z cukrem, olejkiem waniliowym i jajkami. W oddzielnej misce zmieszać mąkę, płatki, proszek, sodę oraz sól. Dodać do utartego masła. Wsypać czekoladę oraz kandyzowaną skórkę z pomarańczy. Wyrobić ręką. Ciasto będzie kleiło się do rąk. Blachy o wielkości piekarnika wyłożyć papierem do pieczenia. Formować kulki, układać na blasze i spłaszczać. Zachować duże odstępy, ponieważ ciasteczka rosną na boki. Piec w piekarniku z termoobiegiem nagrzanym do 1800C przez 12-14 minut. Smacznego!!!

48 | Cooltura | Nº 750

750-MAKIETA 01-68 CC.indd 48

2018-07-30 12:32:58

Nยบ 750 | Cooltura | 49

750-MAKIETA 01-68 CC.indd 49

30/07/2018 15:16:18

PORADY Monika Bubernak

Co się nam należy po wypadku w autobusie miejskim? W powszechnych mniemaniu korzystanie z komunikacji miejskiej jest znacznie bezpieczniejsze niż jazda autem, czy bycie pieszym narażonym na potrącenie przez kierowcę, który nie stosuje się do przepisów drogowych, to i tak wypadki nie omijają pasażerów autobusów. Większość wypadków związanych z ruchem autobusu wynika z winy innych użytkowników drogi, ale zdarzają się również wypadki, po których odpowiedzialność leży po stronie kierowców komunikacji miejskiej.

Co w przypadku, gdy tego typu wypadek wydarzy się w środku komunikacji publicznej? Chyba każdy z nas jechał autobusem i był świadkiem nagłego hamowania bądź gwałtownego ruszania z przystanku. W takiej sytuacji osoby znajdujące się w autobusie są narażone upadek, uderzenie o poręcze, krzesełka, czy zderzenie z innymi pasażerami. Jeżeli winę za zdarzenie ponosi inny kierowca niż kierowca autobusu, to nasze roszczenie zostanie skierowane do jego firmy ubezpieczeniowej. Jednak jeżeli do wypadku dojdzie z powodu nieuwagi kierowcy autobusu, którym podróżujemy i doznany uszczerbku na zdrowiu, to odszkodowanie wypłaci firma ubezpieczająca autobus.

Aby uwolnić się od odpowiedzialności przewoźnik musiałby wykazać winę drugiego pojazdu. Oczywiście nie wystarczy tutaj samo powołanie się na naruszenie przepisów o ruchu drogowym. Trzeba dysponować chociaż numerami rejestracyjnymi pojazdu, które pozwolą ustalić tożsamość sprawcy. Jeśli w wyniku wypadku pasażer dozna obrażeń, uszkodzi sobie garderobę lub przewożony pakunek może liczyć na odszkodowanie. Bóle i obrzęki głowy czy też zawroty głowy mogą sugerować wstrząs mózgu lub guza, a to bardzo poważne, komplikujące stan zdrowia stany. Pamiętaj, aby udać się do lekarza lub szpitala, by zrobić dokładne badania, diagnozujące i potwierdzające uraz.

Jeśli chc esz ubiegać się o odszkodowanie, dokumentacja medyczna jest nieodzownym elementem w procedurze uzyskania odszkodowania. Ponad to powinieneś zebrać dane o wypadku takie jak: numer linii autobusowej, którą jechałeś, bilet lub inny dokument potwierdzający Twój pobyt w autobusie lub taksówce, informacje o innych pojazdach, jeśli brały udział w kolizji. Pamiętaj, iż każdy uszczerbek na zdrowiu ogranicza możliwości pracy zawodowej, życia osobistego, naraża nas na leczenie i wydatki związane z rehabilitacją. —

Masz więcej pytań związanych z bieżącym tematem lub uzyskaniem odszkodowania?

Zadzwoń do DNS Claims pod numer 0208 741 7762 Udzielimy ci wszystkich informacji

50 | Cooltura | Nº 750

750-MAKIETA 01-68 CC.indd 50

2018-07-30 12:33:06

TE K ST SP ONS OROWA N Y

Jak wspomagać rozwój mowy

Dla prawidłowego rozwoju mowy dziecka niezbędne są: prawidłowa budowa i funkcjonowanie mózgu, narządu słuchu, buzi i języka oraz rodzice rozmawiający z dzieckiem, poświęcający mu swoją uwagę. Istotne jest ograniczenie korzystania z telewizji, komputerów i wszelkich multimediów. W momencie, gdy wyłączony jest telewizor, dziecko bardziej skupia się na mowie otoczenia, nic go nie rozprasza. Dziś chciałabym zaproponować Państwu jedzenia na papki jeśli dziecko ma już ząbki. • 4. Zachęcajmy do ćwiczeń buzi i języka kilka czynności i zabaw wspomagających rozwój mowy: – unoszenie języka w kierunku nosa, My Child • 1. Mówmy do dziecka w sposób jasny, Therapy Centre na boki, robienie różnych śmieszprosty. 07908120955 nych min. • • 2. Śpiewajmy, czytajmy książeczki, info@mychildtherapycentre.co.uk • 5. Nazywajmy wykonywane mychildtherapycentre.co.uk wierszyki. czynności. • 3. Zrezygnujmy ze smoczków u dzieci Nie bójmy się mówić! Każda powyżej roku, nauczmy picia z kubeczka, wspólna zabawa, podczas której mówimy – rozwija mowę dziecka. — ćwiczmy gryzienie pokarmów, nie rozdrabniajmy

Nº 750 | Cooltura | 51

750-MAKIETA 01-68 CC.indd 51

2018-07-30 12:34:13

52 | Cooltura | Nยบ 750

750-MAKIETA 01-68 CC.indd 52

30/07/2018 15:16:19

Nยบ 750 | Cooltura | 53

750-MAKIETA 01-68 CC.indd 53

30/07/2018 15:16:20

54 | Cooltura | Nยบ 750

750-MAKIETA 01-68 CC.indd 54

30/07/2018 15:16:21

Nยบ 750 | Cooltura | 55

750-MAKIETA 01-68 CC.indd 55

30/07/2018 15:16:21

56 | Cooltura | Nยบ 750

750-MAKIETA 01-68 CC.indd 56

30/07/2018 15:16:23

Nยบ 750 | Cooltura | 57

750-MAKIETA 01-68 CC.indd 57

30/07/2018 15:16:24

SERWIS KOMPUTEROWY

Naprawa: laptop, tablet, konsola, telefon, zmiana języka, wirusy, przegrzewanie się, wymiana ekranu / klawiatury, strony www, kamery CCTV, rok gwarancji. Laptop zastępczy. Dojazd do klienta tel. 07411123340, 02088865030 PRACA DLA KUCHARZA

OGŁOSZENIA DROBNE

Nowo otwarta Restauracja w Londynie na West Ealing W13 8SB, poszukuje KUCHARZY z doświadczeniem. Więcej informacji pod nr.tel 07772792988,mail: galicjalondon@ gmail.com

PRAWDOPODOBNIE NAJLEPSZY SERWIS KOMPUTEROWY W LONDYNIE

Naprawa laptopów, tabletów, Apple, PC,GPS, strony www. Z nami oszczędzisz czas i pieniądze. Dojazd do klienta. Gwarantujemy najniższe ceny .Zadzwoń Teraz: 07885421494.www. ictlaboratory.com

USŁUGI PROJEKTOWE

Rejestrowany w Anglii wykonuje projekty: lofts, extensions. Usługi: Planning Applications and Building Control mob.: 07708696377 stasch@stasch.co.uk

SPRZĄTANIA NA VICTORII SW1

PRACA W SKLEPIE Z FARBAMI I MATERIAŁAMI DEKORATORSKIMI

ANGIELSKI - TŁUMACZENIA, PISMA, NAUKA

ARCHITEKT W LONDYNIE

od 26 lipca popołudniami (14:00-18:00) i wieczorami. Możliwość pracy 7 dni w tygodniu . Kontakt:07831397999, info@centrallondoncleaners.com

Pomoc w Councilu, w banku, u lekarza, w szpitalu, NIN. Efektywna nauka angielskiego dla dzieci i dorosłych. Konkurencyjne ceny ustalane indywidualnie. Justyna 07443888897

Gdc Paints zatrudni doświadczonych pracowników do sklepu z okolic Acton, Fulham I Tooting. Angielski wymagany. Wyślij cv na info@gdcpaints.com lub zadzwoń 07568 377415

Wieloletnia praktyka w UK, extensions, loft conversions, listed buildings consent, Kontakt: 07903034463; szymon.dylewski@gmail. com

58 | Cooltura | Nº 750

750-MAKIETA 01-68 CC.indd 58

30/07/2018 15:16:27

OGÓLNOBUDOWLANIEC SZUKA PRACY

Ogólnobudowlaniec szuka pracy, Posiadam własne narzędzia i vana .W Wykonuję: stolarkę, elektrykę, hydraulikę ,malowanie itp nin,utr tel 07873608707

MONTAŻ/NAPRAWA KLIMATYZACJI I WENTYLACJI

Doradztwo, projekt i wycena. montaż i serwis wszystkich urządzeń chłodniczych, klimatyzacyjnych, wentylacyjnych. Naprawy 24/7. Służymy darmową poradą, Zadzwoń na 02089657612 lub 07545707457

SERWIS KOMPUTEROWY H-TECH

Naprawa Sprzętu Komputerowego. Systemy, Administracja, Zabezpieczenia, Odzyskiwanie Danych, Wymiana Ekranów i innych Podzespołów, CCTV. Dojazd do Klienta. Tel.: 07723012148, halskyt@yahoo.co.uk, www. halskytech.co.uk NAJTAŃSZE PRZEPROWADZKI DLA CIEBIE

Przeprowadzki i przewozy lokalne, międzymiastowe oraz do Polski 7 dni w tyg. 24/h. Konkurencyjne ceny !!! Najtańsze w Londynie i okolicach Przyjmujemy wszystkie zlecenia małe i duże. 07722560744 mario.remtrans@ gmail.com

POLSKA TELEWIZJA SATELITARNA-PRZEMYSŁĄW ZAJĄC

NC+ Zestawy na umowę i kartę Montaż anten Zapraszamy do punktu 49 Oldfields Circus UB54RR Northolt Sklep Northolt: 02082033162 Instalacje: 07779631401 www.polskatelewizja.co.uk TELEWIZJA SATELITARNA

Montaż anten satelitarnych i naziemnych, ustawienie sygnału (wszystkie satelity). IRS i instalacje domowe, NC+ na kartę i na kontrakt. Gwarancja na materiały i robociznę. Tel. 07840650509, Mail: sawicki38@gmail.com

NAJNOWSZY TERMOMIX

Zawiera Cookkey, który umożliwia łatwe korzystanie z 10000 przepisów w języku polskim.- Promocja w tym miesiącu Obsługa w języku polskim. Darmowa prezentacja. Raty już od £33/miesiąc. Dwa lata gwarancji 07765201948 WYWOZÓW ŚMIECI

Ogrodowych, budowlanych, biurowych i innych .Pomagamy przy załadunku Pracujemy na terenie całego Londynu. Usługa tego samego dnia. Dostępne samochody 16 yardowe Van 16 yardów. Atrakcyjne ceny. Zapraszamy do współpracy 07886253972

Nº 750 | Cooltura | 59

750-MAKIETA 01-68 CC.indd 59

30/07/2018 15:16:28

STAŁA PRACA, TYMCZASOWA LUB KONTRAKT –BUDOWLANKA

Podstawowe narzędzia wymagane, doświadczenie budowlane jest absolutnie konieczne. Zainteresowani proszeni o SMS z imieniem i nazwiskiem, dzielnicą, swoim fachem budowlanym na numer 07827492749

ANTENY SATELITARNE

Montaż, fachowe ustawienie sygnału, akcesoria. Telewizja na kartę, NC+, Polsat. 9 letnie doświadczenie Niskie ceny. Mariusz Domaradzki. 07523486296, mariusz-cyfra@wp.pl

POSZUKUJEMY STOLARZA

Wymagane doświadczenie w produkcji okien i drzwi. Wembley HA0 Kontakt: Andrzej 0793260616

PRACA DLA SPRZEDAWCY

Branża budowlana (okna drzwi meble). Kontakt: 07958722342

POLSKA TELEWIZJA NC+

Sprzedaż, montaż, serwis, rozbudowa, modernizacja. Profesjonalne dostrajanie sygnału SatTV Montaż anten naziemnych FreeviewHD. Drabina 10m oraz Drabina Dachowa7m Dariusz Rabski 07894100683

Jak zamieścić ogłoszenie?

przez internet

www.cooltura24.co.uk

PROMOCJA INTERNETOWA Zamieść ogłoszenie Premium online na www.cooltura24.co.uk. Twoje ogłoszenie pojawi się na portalu cooltura24.co.uk oraz zostanie wydrukowane w najbliższym wydaniu Cooltury*

1 tydzień ogłoszenia £12 2 tygodnie ogłoszenia £18 4 tygodnie ogłoszenia £30

* w tygodniku Cooltura zostanie wydrukowane maksymalnie do 25 słów danego ogłoszenia

60 | Cooltura | Nº 750

750-MAKIETA 01-68 CC.indd 60

30/07/2018 15:16:30

Nยบ 750 | Cooltura | 61

750-MAKIETA 01-68 CC.indd 61

30/07/2018 15:16:31

750-MAKIETA 01-68 CC.indd 62

30/07/2018 15:16:32

Nยบ 750 | Cooltura | 63

750-MAKIETA 01-68 CC.indd 63

30/07/2018 15:16:33

QUIZ

1. Podstawowym składnikiem risotto jest: A. Kasza jęczmienna B. Kasza jaglana C. Ryż D. Kukurydza 2. Kebab pochodzi z: A. Grecji B. Persji C. Maroka D. Turcji 3. Podpłomyk to rodzaj: A. Ciasta B. Chleba C. Naparu z kopru D. Zupy 4. Małdrzyki to tradycyjne placki twarogowe pochodzące z rejonu: A. Krakowa B. Sanoka C. Poznania D. Kaszub 5. Tradycyjny oscypek jest zrobiony z: A. Mleka owczego B. Mleka krowiego

C. Mleka koziego D. Masła z domieszką twarogu 6. Kimchi, czyli dodatek do dań głównych z kiszonych warzyw, pochodzi z… A. Tajlandii B. Wietnamu C. Korei D. Chin

10. Befsztyk to stek zrobiony z: A. Wieprzowiny B. Wołowiny C. Dziczyzny D. Ryby

Odpowiedzi 1c, 2d, 3b, 4a, 5a, 6c, 7b, 8a, 9d, 10b

Sprawdź, czy wiesz tyle, co zjesz?

7. Fondue, czyli maczanie pieczywa w rozpuszczonym serze z przyprawami, zostało wynalezione przez: A. Francuzów B. Szwajcarów C. Włochów D. Japończyków 8. Sarmale to: A. Kiszone liście kapusty lub winogron, faszerowane ryżem i mięsem B. Nadziewana mięsnym farszem papryka C. Japońska zupa z rybą i grzybami Shiitake D. Owoce morza grillowane z warzywami 9. Frytki i majonez to tradycyjne połączenie w: A. Londynie B. Berlinie C. Warszawie D. Brukseli

64 | Cooltura | Nº 750

750-MAKIETA 01-68 CC.indd 64

2018-07-30 12:34:27

dodaj ogłoszenie na

cooltura24.co.uk

24 informacje  wiadomości porady  brexit  sport  film książka  Londyn  Wielka Brytania  świat

Nº 750 | Cooltura | 65

750-MAKIETA 01-68 CC.indd 65

30/07/2018 15:16:33

66 | Cooltura | Nยบ 750

750-MAKIETA 01-68 CC.indd 66

30/07/2018 15:16:34

Nยบ 750 | Cooltura | 67

750-MAKIETA 01-68 CC.indd 67

30/07/2018 15:16:35

68 | Cooltura | Nยบ 750

750-MAKIETA 01-68 CC.indd 68

30/07/2018 15:16:36