Cooltura Issue 751 by Cooltura

Polish Weekly | nr 32 (751) | 09.08.2018

 Burza

w Ryanair 8

 Najpiękniejsze

c z y t aj za free

piesze trasy wzdłuż rzek 38

GODZINA W, LONDYN PRZEGLĄD TYGODNIA 10

751-MAKIETA 01-68 CC.indd 1

06/08/2018 16:38:56

751-MAKIETA 01-68 CC.indd 2

06/08/2018 16:38:58

Nยบ 751 | Cooltura | 03

751-MAKIETA 01-68 CC.indd 3

06/08/2018 16:38:59

W NUMERZE 751 06 | KOMENTARZ TYGODNIA 32 | COOLTIME UK gone mad

Brytyjski punkt widzenia

ADRES

Unit 8, Odeon Parade 480 London Road, Isleworth, TW7 4RL Tel: 020 8846 3615 www.cooltura24.co.uk, info@cooltura.co.uk REDAKCJA

MARCIN URBAN Redaktor naczelny DARIUSZ A. ZELLER Zastępca redaktora naczelnego JOANNA KARWECKA KORDIAN KLACZYŃSKI

35 | MÓJ LONDYN Jarosław Skręta

08 | PRZEGLĄD TYGODNIA 22 | MULTICOOLTI

36 | 7 WSPANIAŁYCH Najlepsze widoki w Londynie

Andreas Neophytou: Trzeba ciężko pracować, by lepiej żyć!

RADOSŁAW ZAPAŁOWSKI PIOTR GULBICKI MARIETTA PRZYBYŁEK ZUZANNA MUSZYŃSKA KOREKTA I REDAGOWANIE TEKSTÓW

BEATA TOMCZYK DZIAŁ GRAFICZNY

AGATA OLEWIŃSKA PRZEMYSŁAW GAJDA MARKETING I REKLAMA

marketing@cooltura.co.uk DYREKTOR MARKETINGU I REKLAMY

KRZYSZTOF CHOWANIEC kc@cooltura.co.uk, wew. 244 WICEDYREKTOR MARKETINGU I REKLAMY

JOANNA ROŻEK joanna@cooltura.co.uk, wew. 246

38 | WYPAD Z LONDYNU Najpiękniejsze piesze trasy wzdłuż rzek

26 | PO FAJRANCIE Paralotniarstwo dla każdego

42 | ZMIANA TURNUSU Pojezierze Drawskie

46 | BIEGAJ Z CHRISEM Co nam daje bieganie?

48 | PRZEPISY BABCI Sernik z masą krówkową

50 | PORADY Jak uzyskać wysokie odszkodowanie po wypadku?

58 | OGŁOSZENIA DROBNE 64 | ROZRYWKA 30 | TOUR DE LONDYN Piękna architektura i latynoskie przysmaki

Quiz wakacyjny

65 | ROZRYWKA Krzyżówka

EWA SUŁKOWSKA-LEŚNIARA ewa@cooltura.co.uk wew. 245 EWA MROCZEK e.mroczek@cooltura.co.uk, wew. 250 MAŁGORZATA SAS m.sas@cooltura.co.uk, wew. 263 AGNIESZKA GĄSIEWSKA a.gasiewska@cooltura.co.uk, wew. 229 MAGDALENA RUF m.ruf@cooltura.co.uk, wew. 250 KSIĘGOWOŚĆ

RADOSŁAW STASZEWSKI KLAUDIA SENYK DYSTRYBUCJA

MARLENA SIEJKA VEL DOMAŃSKA 020 88 46 3612, distribution@cooltura.co.uk WYDAWCA

Polish Media London ISSN 1743-8489 Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń. Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych i zastrzega sobie prawo do skracania i przeredagowania tekstów. Publikowanie zamieszczonych tekstów i zdjęć bez zgody redakcji jest niezgodne z prawem.

Cooltura is regulated by IMPRESS: The Independent Monitor for the press CIC For complaints scheme see: IMPRESS, 16-18 New Bridge Street, London, EC4V 6AG T 020 3325 4288 E complaints@cooltura.co.uk W cooltura.co.uk

cooltura24uk

@cooltura24uk

cooltura

04 | Cooltura | Nº 751

751-MAKIETA 01-68 CC.indd 4

06/08/2018 16:57:33

Nยบ 751 | Cooltura | 05

751-MAKIETA 01-68 CC.indd 5

06/08/2018 16:39:02

PRZEGLĄD TYGODNIA

Fot. Gina Power / Shutterstock.com

Radosław Zapałowski

Wielka Brytania gone mad Zjednoczone Królestwo zmierza ku politycznej oraz gospodarczej autodestrukcji. Europa nie jest w stanie tego powstrzymać.

Na horyzoncie widać twardy brexit. Po tym jak plan z Chequers, który w zamyśle miał zjednoczyć rząd, partię i parlament oraz przekonać Brukselę poległ na wszystkich frontach. Wyspy znalazły się w panice. Pojawiły się doniesienia o planowanych strategiach w razie wyjścia z Unii bez żadnej umowy. Media nagle zainteresowały się całkiem możliwym logistycznym armagedonem, żywieniowym kryzysem i brakiem leków. 10 Downing Street stara się ratować sytuację wracając do starej metody - dziel i rządź. Theresa May przerywa urlop żeby spotkać się z prezydentem Francji. Jeremy Hunt po wizycie w Chinach wraca przez Wiedeń, a na liście brytyjskich ministrów krajów do odwiedze-

nia w czasie wakacji są państwa bałtyckie, Włochy i Polska. Zamiast negocjować z Brukselą Londyn próbuje dyplomatycznej ofensywy wobec konkretnych krajów członkowskich licząc na rozbicie jedności Unii, która jak dotąd w sprawie Brexitu jest nad wyraz koherentna. Unia ma swoje antagonizmy. W sprawie odpowiedzialności i pomysłów na kryzys uchodźczy, w kwestii dewastacji sądownictwa w Polsce, wobec reformy eurozony czy odnośnie wizji Europy propagowanej przez Macrona jako jednocześnie bardziej zintegrowanej i elastycznej. Ale w stosunku do brexitu Unia jest jednomyślna. I nic nie wskazuje na to żeby w tej materii cokolwiek się zmieniło.

Londyn tego nie rozumie. Nawet po dwóch latach negocjacji nie nabrał żadnych nowych doświadczeń. Królestwo wciąż nie pojmuje Europy. Jej fundamentów, pryncypiów i idei. Wielka Brytania dalej traktuje Unię jako wspólnotę gospodarczą chociaż już dawno przemieniła się ona w konsonans polityczny. I nie dotyczy to tylko twardych brexitersów oraz eurosceptyków. Timothy Gordon Ash chyba najbardziej proeuropejski wśród brytyjskich intelektualistów w artykule dla Guardiana pisze, że Wielka Brytania jeśli nie otrzyma specjalnej umowy z Unią może zamienić się w coś na kształt Republiki Weimarskiej. Co groziłoby destabilizacją polityczną nie tylko samego Królestwa, ale również Europy.

06 | Cooltura | Nº 751

751-MAKIETA 01-68 CC.indd 6

06/08/2018 16:39:03

„Upokorzona przez Unię Wielka Brytania, tak jak upokorzone w Wersalu Niemcy” stałaby się państwem destrukcyjnym godzącym w europejski ład. Ash sądzi, że szansą na to by zapobiec powstaniu „wściekłej, podzielonej, upokorzonej Weimarskiej Brytanii” jest elastyczność Brukseli i mądrość Europy, która da Londynowi specjalne przywileje. Ash popełnia ten sam błąd myślowy co eurosceptycy umieszczając Wielką Brytanię w centrum europejskiej uwagi i przypisując Królestwu geopolityczną wyjątkowość. To w jakiejś mierze liberalna odmiana Johnsonowego „ciastkonizmu”. Dla Europy nie do przyjęcia. Nie tylko dlatego, że na przestrzeni lat Wielka Brytania była krnąbrnym członkiem Unii, hamując jej polityczną integrację. Brytyjski „exepcjonalizm” i cynicznie egoistyczny stosunek do Unii dawał też zły przykład nowym członkom. To Brytyjczycy legitymizowali wschodnioeuropejskie traktowanie UE jako bankomatu. To wywalczony przez Margaret Thatcher słynny brytyjski rabat i inne wymuszone przez Wielką Brytanię wyjątki (z opt-out w sprawie euro, karty praw socjalnych itp.) rozpoczęły proces niesolidarnej integracji i uruchomiły zjawisko narastania wewnątrzunijnych egoizmów. Konkurs narodowych egoizmów i hamowanie posunięć integracyjnych jest przyczyną najpoważniejszych kryzysów Unii z kryzysem euro na czele. Na kontynencie już dawno Wielka Brytania straciła resztki sympatii. Jej „wyjątkowość” jedynie drażniła i przeszkadzała. Paradoksalnie dla Europy opuszczenie hamulcowego integracji jest szansą na lepszą i szybszą polityczną konsolidację, mimo, że nieco zaboli gospodarczo. Najistotniejsze jednak jest to, że Królestwo znajduje się w stanie politycznego roztrzęsienia. Rozłazi się w szwach. Zamiast swojego słynnego pragmatyzmu prezentuje polityczną szarpaninę. Zamiast dialogu, cierpliwości, racjonalności są impulsy. Z neurotycznym krajem jakikolwiek racjonalny dialog jest w praktyce niemożliwy. Królestwo w ostatnich dwóch latach nie było w stanie sformułować koherentnej wizji post brexitowej. Londyn szarpiąc się między eurosceptykami a europrgamatykami nie wie czego chce. Brytyjska klasa polityczna cyklicznie się kompromituje. W polityce wewnętrznej i zewnętrznej. Londyn oszalał, a Unia niewiele jest w stanie z tym zrobić. Może jedynie spokojnie czekać aż na Wyspy powróci rozsądek i pragmatyzm oraz zrozumienie, że Brexit to błąd. I zacznie się z tej koncepcji panicznie wycofywać. —

Nº 751 | Cooltura | 07

751-MAKIETA 01-68 CC.indd 7

06/08/2018 16:39:04

PRZEGLĄD TYGODNIA Joanna Karwecka

Fot. Jasper Juinen/Getty Images

Burza w Ryanair To były koszmarne tygodnie dla pasażerów Ryanaira. 25-26 lipca odwołano 600 lotów z powodu strajku załogi. Chaos na lotniskach nie skończył się jednak tak szybko. Z powodu burz i załamania pogody samoloty nie odleciały także w kolejne dni.

We wtorek 31.07, o 6.35 czytelnik Cooltury z rodziną miał wylecieć do Berlina. O 6.30 pasażerowie byli już w samolocie, o 7.00 usłyszeli komunikat pilota, że w związku ze złymi warunkami pogodowymi wylot będzie opóźniony. Półtora godziny później dowiedzieli się, że warunki pogodowe się nie poprawiły się, ale są 17 w kolejce do wystartowania. O 11 pogoda poprawiła się i samoloty, które stały obok feralnego Ryanaira wyleciały. O 11.40 pilot powiedział, że lot jest odwołany, o 12.20 pasażerowie zostali wypuszczeni z samolotu. Jak poinformował nas czytelnik w tym samym czasie z lotniska Stansted odbył się inny lot do Berlina, który co prawda wystartował z ponad 2 godzinnym opóźnieniem, ale doleciał na miejsce. Biuro prasowe Ryanaira odpisało nam, że ten lot został odwołany ze względu na burze w Stansted, a pasażerowie zostali poinformowani, że mogą za darmo skorzystać z najbliższego połączenia do Berlina. Jednak następny

lot z wolnymi miejscami był za 5 dni – komentuje nasz czytelnik. Tego dnia Ryanair odwołał ponad 40 lotów z lotniska Stansted ze względu na warunki pogodowe i problemy z pracownikami kontroli powietrznej na innych europejskich lotniskach. Także we wtorek 31 lip ca z Olsztyna-Szymany na lotnisko Stansted próbowała się dostać Justyna. Po 20 minutach od wejścia na pokład poinformowano pasażerów, że samolot ma usterkę. Okazało się, że to usterka nawigacji i trzeba będzie czekać na mechanika. Na szczęście w tym przypadku pasażerowie mogli czekać na lotnisku. Po jakimś czasie obsługa zaczęła sugerować, że samolot może nie odlecieć. – Ja zrezygnowałam z lotu, ponieważ byłam z dwójka dzieci, bez polskich pieniędzy do automatu na jedzenie – opowiada Justyna. – Moje dzieci wpadły trochę w panikę, gdyż byliśmy w Polsce 3 tygodnie i bardzo już chciały do taty. Siedzenie na krześle z dziećmi do późnych godzin nocnych mija się z celem, tym bardziej, że nie wiadomo było czy

ten mechanik dotrze. Zadzwoniłam więc do mojego taty, który był 90km od lotniska żeby po nas przyjechał. Pasażerowie Ryanaira, którym odwołano lot zwracają głównie uwagę na brak jasnych informacji i zainteresowania ze strony firmy. Na pytanie czemu firma nie pomyślała chociażby o wodzie dla osób, które czekają kilka godzin na pokładzie, biuro prasowe odpowiedziało, że w „przypadku opóźnień bar na pokładzie jest otwarty i pasażerowie mogą z niego korzystać”. Niektórzy pasażerowie zaczynają myśleć o zmianie przewoźnika, nawet jeśli miałoby to się wiązać z wyższą ceną i niewygodą. Angelika, która lata z Londynu do Rzeszowa, po ostatnich opóźnieniach napisała „Jestem bardzo skłonna do latania liniami lotniczymi LOT, nawet z przesiadkami. Jestem spokojniejsza niż w Ryanair. Mam małe dziecko i ono nie zniesie takiego wyczekiwania w samolocie”. Tylko we wtorek, 31 lipca odwołane lub opóźnione loty dotknęły 7 tysięcy pasażerów. —

08 | Cooltura | Nº 751

751-MAKIETA 01-68 CC.indd 8

06/08/2018 16:39:05

Nยบ 751 | Cooltura | 09

751-MAKIETA 01-68 CC.indd 9

06/08/2018 16:39:06

PR Z E GL Ą D T YG ODNI A

Godzina W, Londyn „Żałobny chorał codziennie słyszymy, codziennie nad nami pożarów dymy. Tu mówi Londyn w audycji dla kraju, wojska alianckie wciąż się posuwają, Niemcy w odwrocie, zdobyty Paryż!”

Ten wiersz wyrecytował Andrzejowi Sławińskiemu jego przyjaciel, który razem z nim walczył w powstaniu warszawskim. Sławiński zapamiętał każdy wers. Chwilę później przyjaciel zginął. 1 sierpnia sześciu powstańców, ich rodziny i zaproszeni goście spotkali się w POSK-u, aby uczcić 74 rocznicę wybuchu walk. Jedną z organizatorek wydarzenia była Marzenna Schejbal,

która jako młoda dziewczyna także walczyła w Warszawie. – Było nas 20 tysięcy jak przyjechaliśmy po wojnie, ale Polacy rozjechali się po świecie, za pracą. Powstały oddziały powstańców. Było ich 36. Dwa lub trzy w Australii, dwa w Kanadzie, w Stanach Zjednoczonych był nawet okręg i parę oddziałów. Poza tym w Belgii, Francji, w całej Europie – opowiadała Schejbal – Teraz jest już nas coraz mniej. No oprócz Polski, bo tam słyszę mnożą się akowcy. Powstańczyni podkreśliła, że godzina W to bardzo szczególny moment dla wszystkich uczestników walk. Mówiła też, że żałuje, że nie może wspominać wydarzeń z ‘44 w Warszawie. Jednym z gości spotkania był historyk Norman Davies, który od lat jest honorowym powstańcem. Tłumaczył, że decyzję o wybuchu powstania podjęto w Londynie. Armia Krajowa dostała tylko rozkaz, który musiała wykonać. Mogła wybrać godzinę wybuchu walk.

– Nie było wiadomo, że powstanie warszawskie skończy się klęską – mówił historyk – Prawie równocześnie odbyło się powstanie w Paryżu. Po kilku dniach walki do miasta weszła armia aliancka. Tak miało stać się w Polsce, ale nikt nie wiedział co zrobi Stalin. Nawet Stalin nie wiedział co zrobi. Opinie dotycząc zasadności wybuchu powstania są wciąż podzielone. Zwraca się między innymi uwagę na to, że wybuchu zrywu nie popierała część przywódców na emigracji. Naczelny Wódz gen. Kazimierz Sosnowski pisał: „Wszelka myśl o powstaniu zbrojnym jest nieuzasadnionym odruchem – pozbawionym sensu politycznego, mogącym spowodować tragiczne, niepotrzebne ofiary”. W czasie 63 dni walki zginęło 16 tysięcy powstańców, rannych zostało 25 tysięcy. Liczba ofiar cywilnych jest dużo wyższa. Szacuje się, że zginęło od 150 do 180 tysięcy osób. —

Zdjęcia Artur Kieruzal

10 | Cooltura | Nº 751

751-MAKIETA 01-68 CC.indd 10

06/08/2018 16:39:08

Nยบ 751 | Cooltura | 11

751-MAKIETA 01-68 CC.indd 11

2018-08-06 11:46:44

PR Z E GL Ą D T YG ODNI A

Bank of England podniósł stopy procentowe

Po brexicie zabraknie pracowników sezonowych

Brytyjscy rolnicy mogą stracić dużą część swoich zbiorów po

brexicie. Obawy te są związane z niepewnością w kwestii wiz dla pracowników sezonowych. Jak podkreślają właściciele farm, część ich pracowników już zaczyna szukać pracy w innych częściach Europy. Ogromna większość osób, które pracują przy zbiorach owoców i warzyw pochodzi ze Wschodniej Europy. Tylko 85 tysięcy czyli 0,6 procent pracowników to Brytyjczycy. Od roku rolnicy wzywają Home Office, aby zaczęto pracę nad przywróceniem sezonowych wiz pracowniczych, które funkcjonowały dawniej. Liczby pokazują, że już teraz rekrutacja ludzi do pracy jest coraz

trudniejsza. Obecnie brakuje około 30

Po raz drugi w ciągu ostatnich 10 lat Bank of England podniósł stopy procentowe. Wzrosły one z 0,5 procent do 0,75 procenta. Zmiany wpłyną na finanse tych, którzy spłacają pożyczki, kredyty hipoteczne oraz tych, którzy mają konta oszczędnościowe. Przykładowe wyliczenia pokazują, że jeśli ktoś ma kredyt hipoteczny na 150 tysięcy funtów, jego roczny koszt wzrośnie o 224 funty. Mark Carney, naczelnik Bank of

Miliony mieszkańców Anglii ma utrudniony dostęp do GP

Ponad pięć milionów ludzi w całej Anglii nie jest w sta-

nie zarejestrować się do lekarza

England oświadczył, że ekonomia Wielkiej Brytanii osiągnęła swoją maksymalną prędkość wzrostu. Podwyższenie stóp ma także pomóc kontrolować poziom inflacji, który wynosi teraz 2,4 procent, a nie jak chce rząd – 2 procent. Ekonomiści zwracają uwagę na to, że po raz pierwszy od 30 lat Brytyjczycy wydają więcej niż zarabiają. Droższe kredyty i lepsze stawki na kontach oszczędnościowych mają ich zachęcić do zmiany stylu życia. —

NHS tłumaczy, że wciąż pracuje nad wykonaniem planu, który zakłada, że do 1 października zostanie zapewniona wydłużona opieka dla wszystkich pacjentów. Dostęp do lekarzy pierwszego kontaktu ma być możliwy 7 dni w tygodniu,

pierwszego kontaktu poza godzinami

od 8 rano do 8 wieczorem. Według ana-

pracy.

lizy obecnie pełny dostęp do GP ma 40

Analiza BBC wskazuje, że 10 pro-

procent sezonowych pracowników.

procent pacjentów, czyli 22 miliony ludzi.

cent zarejestrowanych pacjentów

Obietnicę wydłużenia godzin pracy

mieszka w miejscach gdzie nie ma

w punktach medycznych złożyli konser-

dostępu do GP wieczorami i w week-

watyści w 2014 roku. Teraz Partia Pracy

endy.

oskarża rząd o łamanie obietnic.

12 | Cooltura | Nº 751

751-MAKIETA 01-68 CC.indd 12

06/08/2018 16:39:09

Nยบ 751 | Cooltura | 13

751-MAKIETA 01-68 CC.indd 13

06/08/2018 16:39:10

PR ZE GL Ą D T YG ODNI A

Pociągi Northern powróciły na tory

75 procent pociągów Northern wróciło do rozkładu. W zeszłym miesiącu przewoźnik odwołał 168 połączeń, aby uspokoić chaos wprowadzony zmianami w nowym rozkładzie jazdy. Zostały przywrócone wszystkie przejazdy na Lake Line w Lake District oraz część przejazdów w Manchesterze, Merseyside i Lancashire. Pozostałe 25 procent serwisów zostanie wznowione najwcześniej we wrześniu. Firma zapew-

nia, że stopniowe poprawki zapewnią bardziej stabilny rozkład. Przewoźnik spotkał się jednak z ogromną krytyką i ryzykiem utraty kontraktu od czasu zawieszenia połączeń w zeszłym miesiącu. O osobistą interwencje została poproszona nawet premier May. Tysiące pasażerów zażądało odszkodowań za odwołane przyjazdy, już wypłacono im pierwsze pieniądze. —

Sąd Najwyższy wydał decyzję na temat pacjentów w stanie wegetatywnym

Pomoc społeczna zagrożeniem dla ofiar przemocy domowej

Universal Credit pozwala sprawcom przemocy domowej sprawować kontrolę nad rodzinnymi finansami, wykazało

śledztwo prowadzone przez parlament. Nowy system pomocy finansowej, który został wprowadzony przez Konserwatystów jest wypłacany tylko jednej osobie w rodzinie. Prowadzi to do nadużyć. Komitet Pracy i Emerytur w Izbie Gmin przytacza przykłady, w których mężczyźni, którym wypłacany jest dodatek finansowy sami wydają pieniądze przeznaczone dla całej rodziny. – To nie są lata 50. Mężczyźni i kobiety pracują i płacą podatki osobno, dlatego powinni dostawać niezależną pomoc finansową – powiedział przewodniczący komitetu, Frank Field. Field podkreślił też, że rząd musi zwrócić uwagę na to, że w domach, w którym występuje przemoc domowa taki system

oddaje całą władzę i kontrolę jej sprawcy. Nie trzeba zgody sądu, aby wstrzymać opiekę nad pacjentami w stanie wegetatywnym – taką decyzję

wydał Sąd Najwyższy. Rodzina i lekarze wspólnie będą mogli postanowić

Universal Credit został stworzony po to, aby osoby, które korzystają z pomocy społecznej miały na sobie większą odpowiedzialność, dlatego cała kwota wpływa na konto jednej osoby raz w miesiącu.

o zaprzestaniu podawania picia i jedzenia pacjentowi. Do tej pory, aby podjąć taką decyzję trzeba było wystąpić do Sądu Ochronnego. Sąd ten decydował o tego typu sprawach przez ostatnie 25 lat. Każdy taki proces mógł trwać miesiącami lub latami, a wydatki służby medycznej na koszty sądowe wynosiły nawet 50 tysięcy funtów. Lady Black, która uzasadniła decyzję Sądu Najwyższego powiedziała, że zgoda między lekarzami, a rodziną to wystarczające zapenienie dobra pacjenta. Podkreśliła także, że jeżeli strony będą miały inną opinię na ten temat rodzina powinna szukać rozwiązania sprawy w sądzie.

14 | Cooltura | Nº 751

751-MAKIETA 01-68 CC.indd 14

06/08/2018 16:39:11

Przeprosiny Corbyna

Jeremy Corbyn przeprosił za organizację i udział w wydarzeniu, które gościło, jak

powiedział „osoby o poglądach z którymi się nie utożsamia.” Mowa o spotkaniu, które miało miejsce w 2010 roku w Izbie Gmin z okazji dnia pamięci o Holocauście. Podczas niego Hajo Meyer, który przeżył obóz Auschwitz wygłosił przemowę pod tytułem „Błędne wykorzystanie Holocaustu w celach politycznych. Porównał w nim politykę Izraela do nazizmu. Corbyn przyznał, że w przeszłości brał udział w spotkaniach dotyczących sytuacji w Izraelu i Palestynie, na których pojawiały się osoby o różnych poglądach politycznych. Lider Labourzystów przeprosił po tym jak Peter Willsman z zarządu partii powiedział, że za antysemickimi oskarżeniami pod adresem Corbyna stoją „żydowscy fanatycy Trumpa”.

Nº 751 | Cooltura | 15

751-MAKIETA 01-68 CC.indd 15

06/08/2018 16:39:12

PRZEGLĄD TYGODNIA

Tommy Robinson wyszedł z więzienia

Skrajnie prawicowy aktywista został zwolniony za kaucją po częściowo wygranej apelacji. Robinson w maju tego roku został oskarżony o obrazę sądu. Stało się to po tym jak transmitował godzinny przekaz wideo sprzed Leeds Crown Court. Przyznał się do winy

24 godziny w sieci

Co piąty dorosły w Wielkiej Brytanii spędza więcej czasu

online niż w pracy. Coroczny raport Ofcomu pokazuje, że 20 procent

i otrzymał 13 miesięczny wyrok. Sąd Apelacyjny stwierdził jednak, że podczas pierwszej rozprawy pojawiły się zaniedbania i unieważnił jej postanowienia.W swoim pisemnym oświadczeniu sędzia stwier-

Gatwick Express już nie jedzie „tylko pół godziny”

dził, że przesłuchania w tej sprawie muszą odbyć się ponownie. Na sali sądowej i przed budynkiem zebrała się grupa osób, które popierają Robinsona. On sam nie był obecny na rozprawie. —

katów i strony internetowej przewoźnika. Okazało się, że między 20 kwietnia, a 26 maja 20 procent przejazdów Gatwick Express pomiędzy

Gatwick Express nie może już

London Victoria i lotniskiem była

używać sloganu „do stacji Vic-

opóźniona.W opinii ASA znacząca

osób spędza 40 godzin tygodniowo

toria w pół godziny”, chyba, że zwięk-

liczba opóźnionych przejazdów była

w internecie. Połowa z nich powie-

szy ilość przejazdów mieszczących się

spowodowana czynnikami na które

działa że życie bez niego byłoby

w tym czasie.

przewoźnik miał wpływ.

nudne. Przeciętny Brytyjczyk w sieci spędza 24 godziny w tygodniu. Użytkownicy smartphonów sprawdzają swój telefon co 12 minut. Dwóch na pięciu dorosłych zerka do swojego smartfona w ciągu 5 minut

The Advertising Standards

Rzecznik firmy powiedział, że

Authority stwierdziła, że reklama ta

tylko jedna trzecia opóźnień była

nie ma potwierdzenia w rzeczywisto-

z ich winy, ale zapowiedział, że dosto-

ści i wprowadza w błąd odbiorców.

suje się do orzeczenia organizacji.

Organizacja zajęła się sprawą po otrzymaniu skarg na temat pla-

Firma zaczęła usuwać mylące slogany już w czasie prac ASA.

po przebudzeniu, co trzecia osoba sprawdza telefon zaraz przed zaśnięciem. 78 procent osób mówi, że nie mogłoby żyć bez niego. Badania wykazują, że większość osób docenia korzyści płynące z urządzeń mobilnych, ale ujawniają także minusy. 15 procent osób twierdzi, że czuje się jakby cały czas było w pracy, a ponad połowa z nich przyznaje, że telefony mają negatywny wpływ na ich bezpośrednie relacje z przyjaciółmi i rodziną.

16 | Cooltura | Nº 751

751-MAKIETA 01-68 CC.indd 16

2018-08-06 11:55:26

Ile śmieci można znaleźć w Tamizie?

Dhruv Boruah wyciągnął 350 kilogramów śmieci z Tamizy. Były konsultant ds. zarządzania przez pra-

wie rok przemierzał rzekę i dwa kanały, sprzątając londyńskie wody i zwracając uwagę na skalę zanieczyszczeń. Do poruszania się używał pływającego roweru, do wyławiania śmieci – chwytaka. Od października wyłowił 350 kilogramów odpadów, w ciągu pół godziny wydobywał nawet 250 wyrzucanych przedmiotów. Jak mówi najczęściej były to plastikowe butelki i opakowania po chipsach. Ale zdarzały się też słupki drogowe, opony i zabawki. W czasie swoich „podróży” po Tamizie oraz kanałach Grand Union i Regent przepłynął prawie 500 kilometrów. Mężczyzna założył fundację The Thames Project po tym jak zobaczył skalę zanieczyszczeń plastikiem podczas wyścigów jachtem z Londynu do Rio de Janerio. Teraz będzie próbował przekonać urzędników, aby wysłali nurków 6 metrów pod powierzchnię rzeki, aby pomogli wydobyć to co znajduje się pod wodą.

Nº 751 | Cooltura | 17

751-MAKIETA 01-68 CC.indd 17

2018-08-06 12:02:28

Zmiany na kultowych londyńskich marketach

Trzy historyczne markety w Londynie mogą zostać połączone

w jeden, ujawniają plany opublikowane przez urząd miasta. Według nich Billingsgate, Smithfield i New Spitalfields mają zostać przenie-

PR ZE GL Ą D T YG ODNI A

sione do jednej, 100 - akrowej przestrzeni. © Pajor Pawel / Shutterstock.com

Amazon płaci mniejsze podatki

plany konsolidacji, ale żeby propozycja doszła do skutku potrzebna będzie zgoda parlamentu. Wkrótce mają się zacząć poszukiwania odpowiedniego miejsca, do którego

Podatek, który powinien zapłacić Amazon UK Services Limited w Wielkiej Brytanii wyniósł 4,6 miliona funtów. To mniej niż w 2016, kiedy było to 7,4 miliona. Jednak po odliczeniach wynoszących 2,9 miliona, Amazon zapłacił tylko 1,7 miliona funtów. Rzecznik Amazona powiedział, że firma zapłaciła cały podatek, który należał się urzędom w Wielkiej Brytanii i w każdym innym kraju, w którym operują. - Podatek dochodowy jest obliczany na podstawie zysków, a nie dochodów.

A nasze zyski pozostały niskie. W świecie handlu panuje ogromna konkurencja, my prowadzimy biznes o niskiej marży i cały czas inwestujemy – wyjaśnił. Zyski operacyjne internetowego giganta w Wielkiej Brytanii wzrosły do 80 milionów funtów w porównaniu do 48 w 2016 roku. Brytyjskie dane zostały opublikowane kilka dni po tym jak Amazon zanotował rekordowe kwartalne zyski w wysokości 2,53 mld dolarów czyli 1,9 mld funtów w ciągu trzech miesięcy. Tegoroczny profit z tego okresu jest 12 razy wyższy, niż w poprzednim roku. —

Kościoły stawiają na ekologię

Komitet, który zarządza targowiskami wstępnie zgodził się na

w przyszłości mogą być przeniesione stoiska kupców. Według planów znajdzie się tam także szkoła zawodowa dla rzeźników i sprzedawców ryb. Handlowcy przyjęli nowe wiadomości z mieszanymi uczuciami, obawiając się, że mogą stracić w ten sposób klientów. © fritz16 / Shutterstock.com

Były Arcybiskup Canterbury, Rowan Williams uważa, że do 2050 roku rząd powinien do zera zmniejszyć emisję

Ponad 5 i pół tysiąca kościołów w Wielkie Brytanii

szkodliwych gazów.

przeszło na źródła odnawialnej energii, aby pomóc

w walce ze zmianami klimatycznymi. Church of England ostrzegł, że to największe moralne wyzwanie naszych czasów. Powiedział też, że już tysiące chrześcijańskich i nie-anglikańskich świątyń używa 100 procentowo odnawialnej energii. Średni rachunek za prąd w kościołach wynosi tysiąc funtów. Szacuje się, że dzięki korzystaniu z zielonej energii kościoły brytyjskie zaoszczędzą ponad 5 milionów funtów. 15 katedr także dołączyło do grupy ekologicznych świątyń. Wśród nich katedra w Salisbury. Biskup Nicholas Holtam powiedział, że zmiany klimatyczne to ogromna niesprawiedliwość, która najszybciej i najmocniej dotyka najbiedniejszych.

18 | Cooltura | Nº 751

751-MAKIETA 01-68 CC.indd 18

2018-08-06 12:00:41

Nยบ 751 | Cooltura | 19

751-MAKIETA 01-68 CC.indd 19

06/08/2018 16:39:14

PRZEGLĄD TYGODNIA

Święto rowerzystów w Londynie

Załamanie pogody trwało dwa dni. Dokładnie w tym czasie odbyła się największa londyńska impreza rowerowa. Uczestnicy przejazdu zmierzyli się więc z deszczem i wiatrem, a nie jak obawiali się organizatorzy z rekordowymi upałami. Trzydzieści tysięcy rowerzystów stawiło się na trasie wyścigów. Kolarze amatorzy mieli do wyboru dystanse długości 100, 46 i 19 mil. 150 profesjonalnych cyklistów wystartowało w zawodach classic. Wzięli w nich udział także kolarze z CCC Sprandi Polkowice. Jonas Koch z tej drużyny zajął 9 miejsce. Ponad 70 tysięcy osób wzięło też udział we FreeCycle, czyli we wspólnym, masowym przejeździe ulicami Londynu. Prudential RideLondon odbywa się w Londynie cyklicznie od 2013 roku. —

20 | Cooltura | Nº 751

751-MAKIETA 01-68 CC.indd 20

2018-08-06 11:00:53

Nยบ 751 | Cooltura | 21

751-MAKIETA 01-68 CC.indd 21

2018-08-06 11:01:01

MULTIC O OLTI Zuzanna Muszyńska, zdjęcia: pomegranateflowers.com

Trzeba ciężko pracować, by lepiej żyć Emigracyjne losy wielodzietnej rodziny z Cypru rozpoczęły się w południowym Londynie niemal pół wieku temu, dziś mają swój finał w Palmers Green. ANDREAS NEOPHYTOU prowadzi tu od roku „Pomegranate Flowers”. Jego historia jest barwna niczym wiązanki, które przygotowuje z wielką pasją dla swoich klientów.

Andreas, urodziłeś się w Londynie, by później emigrować z Cypru do Anglii. Jak to możliwe? Moi rodzice przypłynęli tu na statku w lipcu 1958 roku. W tamtych czasach trzeba było znaleźć sponsora, oferującego mieszkanie i opiekę, dopóki przybysze nie stanęli na nogi.

Ojciec miał w Londynie kuzynkę. Rodzice przyjechali z trójką dzieci. Tak, z dwiema córkami i synem. To były straszne czasy. Wyobraź sobie mamę – opuściła kraj błękitnego nieba i pięknego słońca; dzieci bawiły się w nim, gdzie chciały. Tutaj

w mieszkaniach z przydziału trzeba było tłoczyć się z innymi ludźmi, korzystać ze wspólnych toalet. A jednak opłacało się przyjechać z przyczyn ekonomicznych. Rodzice mieli taki sam cel jak wielu obcokrajowców – zarobić

22 | Cooltura | Nº 751

751-MAKIETA 01-68 CC.indd 22

06/08/2018 15:33:34

i wrócić do domu. Bo tam życie było lepsze. Nie udało się – oboje zostali na zawsze w Anglii. Co się stało? Ojciec był kucharzem, mama krawcową. Po przyjeździe trudności się tylko piętrzyły. Najwięcej pomocy mama otrzymała wcale nie od rodziny ojca, lecz od Cypryjki tureckiego pochodzenia i odmiennego wyznania, która wzięła ją pod swoje skrzydła. Pomogła zapisać dzieci do szkoły, znaleźć pracę – obie chodziły sprzątać domy. Powoli wszystko się ułożyło. Ja urodziłem się w 1962 roku, jako pierwsze dziecko na angielskiej ziemi. Od początku mama mówiła, że trzymały się mnie kłopoty. W kolejnych latach przyszli na świat brat i siostra. Mama miała co robić z tak liczną gromadą. Przede wszystkim dbała o tradycje. Gotowała greckie potrawy. Mówiła do nas po grecku. Zapisała do greckiej szkoły przykościelnej w Camberwell. W soboty nasi przyjaciele bawili się całymi dniami albo chodzili do kina, a my musieliśmy słuchać w szkole rzeczy, które nas (wtedy) nie interesowały. Pierwsze pokolenie emigracyjne miewa niełatwe relacje z rodzicami. To przyszło później. Mama wzięła mnie na Cypr pierwszy raz, gdy miałem trzy lata. Miała tam dziewięcioro rodzeństwa, ojciec siedmioro. Rodzice nigdy nie myśleli o zakupie nieruchomości w Londynie. Nabyli ziemię na Cyprze, rozpoczęli budowę domu. W 1973 roku byli gotowi do powrotu. Mówili nam, że życie tam będzie po prostu lepsze. Znaliśmy to z wakacji. W lipcu, po zakończeniu

roku szkolnego, polecieliśmy w osiem osób samolotem, rzeczy popłynęły na statku. Nie minął rok i Turcy napadli nasz kraj. (inwazja na Cypr miała miejsce 20 lipca 1974 roku; Turcja obawiała się przyłączenia Cypru do Grecji; w wyniku krwawych walk, których ofiarami padło wielu cywilów, 180 tysięcy cypryjskich Greków musiało opuścić swoje domy – Z.M.) Koniec marzeń o życiu na Cyprze? Tak, rodzice spakowali się i znów wyjechaliśmy – tym razem mieliśmy brytyjskie paszporty, ale i tak w Londynie trzeba było zacząć od początku. Znów dostaliśmy mieszkanie socjalne, rodzice wrócili do dawnej pracy. Ojciec zaczął wtedy chorować. W 1977 roku został zdiagnozowany – rak płuc. Umarł po roku, mając 48 lat. Mama została sama z szóstką dzieci! Przeżyła szok. Trójka z nas była niepełnoletnia. Ja i brat wstawaliśmy z mamą o 4:30, kobiety bały się w tamtych czasach podróżować nocnymi autobusami; powtarzam – Londyn był zupełnie innym miastem niż dziś, brudnym, szarym i ponurym. Jechaliśmy do porannej pracy i pomagaliśmy mamie w sprzątaniu biur przy London Bridge. Około 7:30 wracaliśmy do domu, przebieraliśmy się i szliśmy do szkoły. Mama jechała na Savile Row, gdzie miała posadę wykwalifikowanej krawcowej (szyła męskie koszule na miarę w ekskluzywnym zakładzie). Wracała do domu po połu-

dniu, gotowała dla nas obiad. Wieczorem szła jeszcze raz sprzątać biura przy London Bridge, na 19:30. Wzruszająca historia, niemalże gotowy scenariusz filmowy. „Musisz pracować ciężko, by lepiej żyć” – to było jej credo życiowe. Stawaliśmy się przy niej mocniejsi i lepsi. Jaki miałeś wtedy plan na resztę życia? Żadnej szkoły, wyrwać się jak najszybciej spod kontroli rodziców – taki był plan na życie dzieciaków z mojego osiedla. W latach 70-tych szkoły były zupełnie inne niż dziś; powszechne było grupowanie dzieci według zdolności do danych przedmiotów. Mój 17-letni syn uczy się w publicznej szkole średniej, streaming ciągle w niej obowiązuje. Nie wiedziałem. U nas było tak, że moją grupę zabierano na przykład na zajęcia sportowe na boisku w pobliżu Crystal Palace i kazano nam biegać w kółko, niczym stadu osłów. Kto chciałby to robić. Tymczasem inne grupy chodziły na pływalnię, ślizgawkę, do stadniny koni. Jeśli społeczeństwo tak mnie widziało, nie zamierzałem się wysilać. Dołączyłem do jeszcze innej grupy – takiej, która okradała samochody albo domy w okolicy. W końcu mnie złapano, dostałem wyrok – 43 godziny pracy społecznej. Asystowałem ogrodnikom miejskim w sprzątaniu parków, sadzeniu cebulek, przycinaniu krzewów. Uwielbiałem tę pracę. Boże, jak ją uwielbiałem. Kara szybko zleciała, wróciłem do szkoły. Miałem 15 lat i nagle wiedziałem, co chcę robić przez resztę życia. Uwielbiałem przebywać w naturze, do tego rośliny milczą!

Nº 751 | Cooltura | 23

751-MAKIETA 01-68 CC.indd 23

2018-08-06 10:55:27

Udało ci się zrealizować plan, masz własną kwiaciarnię! Kiedy wróciłem do szkoły, zasięgnąłem rady w sprawie kariery. Niestety nie miałem pieniędzy na studia. Zatrudniłem się więc w sektorze budowlanym i pracowałem, dopóki nie oszczędziłem na college. Poszedłem do Polytechnic of the South Bank (dziś London South Bank University – Z.M.). Wykształciłem się w ogrodnictwie i florystyce. Jestem żywym dowodem na to, że kara przynosi właściwy skutek – zmienia cię nie do poznania.

Jak czuła się twoja mama, kiedy wpadłeś w konflikt z prawem? Była zdruzgotana. Zawsze wiedziała, że stać mnie na więcej. Ale wszystkim nam było ciężko, samo to, że musieliśmy pracować i dokładać się do utrzymania rodziny, nie było łatwe. Pamiętam dzień, kiedy zmarł ojciec. Nie mieliśmy pieniędzy, aby go pochować. Najstarsi z nas, brat i siostra, poszli do punktu pożyczkowego, zaciągnęli dług na pogrzeb. Nam powiedzieli, że będziemy kiedyś musieli zwrócić swoją część. Gdy zarobiłem pierwsze pieniądze, od

razu oddałem im 70 funtów. Od tamtego czasu zawsze mam plan B, trzymam oszczędności na czarną godzinę. Zamieniłbyś się na cudzy los? Mam przyjaciela, Greka, którego los był inny niż mój. Kiedy zepsuł mu się samochód – mama dawała na naprawę. Kiedy musiał zapłacić podatki – mama wykładała pieniądze. Nasza matka mogła nam podać ciepły posiłek, to wszystko. Zazdrościłem niektórym przyjaciołom luksusu posiadania zamożnych rodziców, oni mnie umiejętności radzenia sobie w życiu. Wychowałem się w rynsztoku, nauczyłem się walczyć o swoje. Pracujesz jako florysta od ponad 30 lat – dekorowałeś kwiatami Pałac Buckingham, katedrę Św. Pawła, masz w swoim portfolio tak wielkich klientów jak Versace, Dolce & Gabbana czy Gucci. Pracowałeś dla celebrytów w radiu i telewizji, na przykład dekorowałeś garderobę Madonny setkami białych tulipanów. Pracowałeś dla rodziny królewskiej z Dubaju. Na końcu tej drogi jest własny sklep – zawsze był taki plan? Stanąłem w pewnym momencie na rozdrożu. Chodziłem na rozmowy – nie jest łatwo, gdy twoi przyszli szefowie są od ciebie o połowę młodsi i mają połowę twojego doświadczenia. Musiałem stworzyć sam dla siebie miejsce pracy. A że mój wieloletni przyjaciel znalazł się w podobnej sytuacji, postanowiliśmy zainwestować w „Pomegranate Flowers”. To nie był łatwy rok. Ale kiedy wierzy się w to, co się robi, z czasem rzeczy się udają. Jaki jest stosunek lokalnej społeczności do waszego sklepu? Wiele osób popiera małe lokalne biznesy, to nam pomaga przetrwać, walczyć z największym wrogiem – supermarketami. My jeste-

24 | Cooltura | Nº 751

751-MAKIETA 01-68 CC.indd 24

2018-08-06 10:55:34

mną jest dobrze. Wiedziały, że bardzo wszystko przeżyłem. (fundacja Macmillan zajmuje się leczeniem paliatywnym chorych na raka – Z.M.) Lubisz londyńczyków? Jeśli mam wybór, wolę zaplecze sklepu, moje kwiaty. Bywa, że ludzie w Londynie są trudni. Wtedy należy pozostać neutralnym, robić swoje. Kocham Londyn i to, że można stąd polecieć tanio do wszystkich pięknych krajów.

śmy blisko naszych klientów. Z niektórymi przychodzi przeżyć żałobę – bierzemy od nich pieniądze, ale dajemy coś więcej niż produkt. Palmers Green to tak naprawdę Palmers Greek, w okolicy jest sześć kościołów ortodoksyjnych, ale Grecy nie są naszymi głównymi klientami. Miewamy Turków, dostarczałem już kwiaty do meczetu. Co sądzisz o roli Brytyjczyków w kryzysie roku 1974? Zdradzili nas, nie byli gwarantami naszego bezpieczeństwa. Ale i Greków można winić za tamtą sytuację, mordowali się wzajemnie. Nie ma sensu wskazywać palcem, kto zawinił. Turcy dostrzegli szansę i ją wykorzystali. Czemu konflikt trwa do dziś – nie wiem. Mnie interesuje teraz tylko rekompensata za ziemię rodziców (rodzina Andreasa pochodzi z Famagusty w okupowanej przez Turcję, północnej części Cypru – Z.M.). Powiewa na niej turecka flaga, nie mam więc nic do stracenia. Dla Turków jestem draniem z Wielkiej Brytanii albo draniem z Grecji, wszystko jedno. Widziałem, jak ciężko przyszło rodzicom zdobycie tej ziemię. Oboje leżą tutaj, nie mogli być pochowani wśród bliskich. Czujesz się Brytyjczykiem? Mam być z tobą szczery? Nie głosowałem ani razu w całym moim życiu. Budzę się rano i idę do pracy.

Żaden polityk nie naleje mi kawy do kubka ani nie położy na stole ciasteczek, którymi cię poczęstowałem. Andrico musi to zrobić sam. Ale kiedy jadę na Cypr, czuję się Brytyjczykiem, tak. Odwiedzasz często swój kraj? Kocham Cypr. Nie ma piękniejszego miejsca na świecie. Uniwersytet w Nikozji jako pierwszy w skali globalnej wprowadził kursy w dziedzinie kryptowalut, bitcoinem można zapłacić czesne. Co o tym sądzisz? Co to jest bitcoin? Jak ci się żyje w Londynie? Życie tu nie jest łatwe. Włamano się do ogródka na zapleczu sklepu. Policja nie raczyła się zjawić, by pobrać odciski palców. Straciliśmy sprzęt wart tysiąc funtów. Nie chciałem iść z tym do firmy ubezpieczeniowej i płacić potem wyższe składki. Chciałem, aby policja się tym zajęła. Z drugiej strony – 15 lat temu, gdy umierała moja mama, mogła przebywać w domu do końca, tak jak chciała. Cały sprzęt, leki, fachową opiekę zaoferowano jej poza szpitalem. Byłem przy niej do ostatnich chwil jako jedyny z rodzeństwa. Jestem dozgonnie wdzięczny pielęgniarkom za poświęcenie, robiły więcej niż musiały. Sześć miesięcy po śmierci mamy przychodziły sprawdzać, czy ze

Dużo pracujesz, a jak spędzasz wolny czas? Mam wolne poniedziałki, wtedy płacę rachunki, zajmuję się domem. Cypr ma milion mieszkańców, szybko się rozwija. Jak widzisz jego przyszłość? Bardzo się rozwinął przez ostatnie dziesięciolecia – pobudowano nowe hotele, kluby golfowe, restauracje. Jako turysta sądzę, że na Cyprze jest bardzo drogo. W brytyjskim Lidlu można kupić trzy razy tyle za tę samą sumę. Ale poczekajmy, co stanie się w Anglii po brexicie. Zgadzasz się z powiedzeniem, że pieniądz rządzi światem? Gdy poszedłem do pierwszej pracy w 1986 roku, była okazja wykupienia domu mamy. Jako jedyny z rodzeństwa mogłem i chciałem to zrobić, pomyślałem, że może się to okazać dobrym interesem. Rząd Margaret Thatcher dawał 75-procentową zniżkę. W roku 2010 sprzedałem ten dom za kilkadziesiąt razy więcej. Jak myślisz, czy wpłynęło to dobrze na moje stosunki z najbliższą rodziną? Inny przykład: ludzie wypruwają sobie żyły, żeby zdobyć ziemię. Odchodzisz z tego świata, ziemia zostaje w cudzych rękach. Tak samo jest z władzą – polityk odejdzie, przyjdzie następny. Po Putinie przyjdzie inny Putin, po Trumpie inny Trump. Wszyscy żyjemy w pożyczonym czasie. —

Nº 751 | Cooltura | 25

751-MAKIETA 01-68 CC.indd 25

2018-08-06 10:55:39

PO FAJRANCIE

Paralotniarstwo dla każdego – Grupa cały czas się rozwija, wspólnych wyjazdów i wrażeń z latania mamy za sobą coraz więcej, a nowe plany i pomysły ciągle przychodzą. Jeśli czujesz, że paralotniarstwo to coś fajnego dla ciebie, zapraszamy – mówi JAROSŁAW KISIELEWSKI, Club Coach oraz współtworzący Grupę 303 Polskiego Klubu Paralotniowego w Wielkiej Brytanii w rozmowie z Dariuszem A. Zellerem.

Kto tworzy Grupę 303 Polskiego Klubu Paralotniowego w Wielkiej Brytanii i jaki jest cel waszego działania? Grupa 303 to klub paralotniowy działający na terenie Wielkiej Brytanii i zrzeszający pilotów wielu narodowości, z czego jesteśmy bardzo dumni. Do klubu należy kilkudziesięciu pilotów z każdego zakątka UK, gdzie jesteśmy również członkami lokalnych klubów i wspieramy ich działania. Nasz cel to głównie popularyzacja sportu

Więcej informacji na stronach: www.Grupa303.net www.bhpa.co.uk Kontakt: zespol@grupa303.net

26 | Cooltura | Nº 751

751-MAKIETA 01-68 CC.indd 26

06/08/2018 16:39:15

i pomoc pilotom spoza Wielkiej Brytanii w poczynieniu pierwszych kroków w kierunku legalnego latania na Wyspach. Jesteśmy zrzeszeni w BHPA i postępujemy zgodnie z jej statutem. Uchyl rąbka tajemnicy - co przede wszystkim powinna wiedzieć osoba zajmująca się tym sportem? Zatłoczona przestrzeń powietrzna i skomplikowany system dostępu do startowisk sprawia trudności niedawno przybyłym paralotniarzom. Każdy z nas przeszedł drogę konwersji, czy też zdobycia uprawnień pilota na miejscu i może podzielić się zdobytą wiedzą. Próby latania na własną rękę często kończą się naruszeniami przestrzeni powietrznej, używaniem zamkniętych startowisk, czy też lądowaniami w nieodpowiednich miejscach, co może skończyć się konsekwencjami dla lokalnych klubów, czy nawet zamknięciem dostępu do startowisk. Jak często i w jakich miejscach najczęściej latacie? Można śmiało powiedzieć, że jesteśmy jedną z bardziej aktywnych grup w UK. Staramy się latać w każdy lotny weekend. Będąc klubem bez konkretnej lokalizacji, naszych członków można spotkać w wielu miej-

Nasz cel to głównie popularyzacja sportu i pomoc pilotom spoza Wielkiej Brytanii w poczynieniu pierwszych kroków w kierunku legalnego latania na Wyspach

scach, jednakże bardziej popularne są miejsca na południu, blisko Londynu, czyli należące do Southern Club, Thames Valley, Avon, South East Wales, ale też Midlands, Penines czy Dales. Komunikację ułatwia nasza strona internetowa oraz Telegram, którego używamy do komunikacji na żywo podczas umawiania się, wyjazdów czy zwózek po lataniu. Jakie są wasze dotychczasowe dokonania? Nasi członkowie organizują między sobą wyjazdy za granicę, głównie do Europy w wyższe góry - Włochy, Francja, Słowenia. W zimowe miesiące część osób decyduje się na krótki wypad na słoneczną Madeirę lub Teneryfę. Bierzemy czynny udział w konkurencji XCLeague - internetowej lidze paralotniowej Cross Country. Mamy reprezentację zawodniczą, która staruje od lat między innymi w Polish Paragliding Open.

Nº 751 | Cooltura | 27

751-MAKIETA 01-68 CC.indd 27

06/08/2018 16:39:16

Jaką radę dałbyś osobom, które chciałyby rozpocząć dopiero przygodę z paralotniarstwem? Pamiętamy, że Klub to każdy z nas z osobna i my wszyscy razem wzięci. Jeżeli masz nowe pomysły i chcesz coś udoskonalić to najprawdopodobniej jesteś idealnym kandydatem na zrealizowanie tego zadania! Zachęć zatem, proszę, do wstępowania w wasze szeregi… Kto z nami był wie, że zawsze jesteśmy przygotowani na nocleg. Standardowym wyposażeniem każdego wyjazdu jest grill. Pomaga to w miły sposób przetrwać para-waiting, albo świetnie dopełnić lotny dzień. Nie ma to jak mając za sobą 5 godzin w powietrzu zasiąść do ciepłego żarełka, a potem popijając grzańca rozprawiać o sprzęcie, technikach, wspomnieniach z wypraw, zabawnych historiach... Grupa cały czas się rozwija, wspólnych wyjazdów i wrażeń z latania mamy za sobą coraz więcej, a nowe plany i pomysły ciągle przychodzą. Jeśli czujesz, że paralotniarstwo to coś fajnego dla ciebie, zapraszamy. Do zobaczenia w powietrzu! —

28 | Cooltura | Nº 751

751-MAKIETA 01-68 CC.indd 28

06/08/2018 16:39:17

Nยบ 751 | Cooltura | 29

751-MAKIETA 01-68 CC.indd 29

06/08/2018 16:39:18

» 12.08 niedziela

> Comida Fest Upalne lato to najlepszy czas na szaloną latynoską niedzielę. Przy Tower Bridge będzie można spróbować tradycyjnych potraw i napitków, posłuchać gorących rytmów i wziąć udział w rodzinnych zabawach. 11-12.08, Potters Fields Park, Londyn SE1 2AA. Stacja: London Bridge. Wstęp wolny

TOUR DE LONDYN Joanna Karwecka

Piękna architektura i latynoskie przysmaki

Kolejne odwiedziny rodziny, znajomych, teściów, a ty panikujesz, bo nie masz czym ich zająć? Przedstawiamy cotygodniowy turystyczny przewodnik po Londynie. Skorzystaj z naszych pomysłów, albo wyślij gości w miasto z Coolturą.

» 10.08 piątek

> Film4 Summer Screen

dołączyć do tego pokaz jednego z klasycznych filmów (między innymi „Labyrinth”, „Wizard of Oz”, „Selma”) to mamy już prawdziwą ucztę dla zmysłów.

Wieczorny piknik na dziedzińcu przepięknego Sommerset House to frajda sama w sobie. A jeśli

Somerset House, Londyn WC2R 0RN. Stacja: Temple. Bilety: £19.75

» 11.08 sobota

> The London Summer Prosecco Crawl Trzy godziny „pub crawl” z lampką prosecco w dłoni. Przy okazji będzie można zobaczyć najpiękniejsze widoki w mieście, między innymi Tower Bridge czy Shakespeare Globe. W czasie tej mini wyprawy regularnie będą odbywać się przerwy na spróbowanie różnych rodzajów włoskiego szampana. Hays Galleria, Tooley Street, Londyn SE1 2HD. Stacja: London Bridge. Bilety: £12

30 | Cooltura | Nº 751

751-MAKIETA 01-68 CC.indd 30

06/08/2018 16:39:20

» 14.08 wtorek

> A Sort of Home: 1970s Whitechapel

» 13.08 poniedziałek

> Thames Cruises Big Ben, The London Eye, Tower Bridge – wszystkie najbardziej znane miejsca w Londynie podczas jednej wycieczki. Statek zatrzymuje się w przystaniach Westminster, London Eye, Tower i Greenwich można więc skorzystać z serwisu hop-on, hop-off .

Podróż w czasie. Kierunek londyński East End, lata 70. Fotograf David Hoffman przedstawia na swoich zdjęciach między innymi squatterów w wiktoriańskich rezydencjach oraz schronisko, które oferowało posiłki i pomoc medyczną i było jedyną deską ratunku dla niektórych mieszkańców dzielnicy.

Westminster Pier, Victoria Embankment, Londyn SW1A 2JH. Bilety: od £10.25

18.07 – 15.08, 46 Ashfield St, Whitechapel, Londyn E1 2AJ. Stacja: Whitechapel. Wstęp wolny

» 16.08, czwartek

> St Paul's Cathedral after hours

Najpiękniejsza londyńska katedra po godzinach, bez tłumów i z możliwością fotografowania. W cenie biletu jest też wejście do kultowej Kopuły Szeptów. © National Theatre

» 15.08, środa

Londyn EC4M 8AD. Stacja: St. Paul's. Bilety: £12.

> Julie Julie, wyzwolona, świeżo upieczona singielka urządza przyjęcie u siebie w mieszkaniu. W czasie jego trwania, rozpoczyna niebezpieczną grę z Jean. Wkrótce zamienia się ona w bezlitosną walkę o przetrwanie. W tytułowej roli Vanessa Kirby, znana z serialu The Crown. Od 31.05, National Theatre, Upper Ground, Londyn SE1 9PX. Stacja: Waterloo. Spektakle: patrz strona teatru. Bilety: od £15

Nº 751 | Cooltura | 31

751-MAKIETA 01-68 CC.indd 31

06/08/2018 16:39:22

COOLTIME

Pana film przedstawia dziennikarskie śledztwo, które dzieje się wokół sprawy katyńskiej. Skąd taki pomysł na przedstawienie tej historii? Paweł Szambowski, który jest współtwórcą scenariusza napisał sztukę „Katyn Witness”. Opowiadała ona właśnie historię Łobody i pewnego dziennikarza. Wszystko działo się w niej w jednym pokoju. Kiedy Paweł zaproponował, żeby przenieść tekst na ekran, to zacząłem się zastanawiać jak z tego pokoju wyjść. Zaczęliśmy razem nad nim pracować, ale na tym etapie to był jeszcze dramat historyczny, dla mnie trochę za ciężki. Wtedy wpadliśmy na pomysł thrillera, dla którego Katyń będzie tłem, a widzowie - dziennikarzami. Początek filmu, pierwsze samobójstwo i dziennikarz zaczyna swoje śledztwo. Historia katyńska to jednak także pana rodzinna historia… Mój dziadek, ojciec mamy, został zamordowany w Charkowie. Mama przez 50 lat nie wiedziała gdzie jest pochowany. Dopiero w 90 roku kiedy Gorbaczow przyznał, że winni są Sowieci, na liście znalazła swojego ojca. Oczywiście Polacy wcześniej już wiedzieli, co się stało. Ale to było zatuszowane i nieoficjalne.

Joanna Karwecka

Brytyjski punkt widzenia Na ekrany brytyjskich kin wchodzi „Ostatni świadek”, film PIOTRA SZKOPIAKA, który z nietypowej perspektywy opowiada historię zbrodni katyńskiej. Z reżyserem rozmawiała Joanna Karwecka.

Czy ułatwiło, a może utrudniło to panu pracę nad filmem? Myślę, że było trudniej. Ale raczej dlatego, że jak się pracuje z faktami, to trzeba się bardzo pilnować. Jeżeli pracuje się z fikcją, to z postaciami filmu można robić co się chce. Ale Łaboda to przecież prawdziwa postać. Więc czułem, że mam na sobie dużą odpowiedzialność. Chociaż opowiadałem fabularną historię, z mojego punktu widzenia, z brytyjskiego punktu widzenia to musiałem bardzo uważać, być wiernym historii. Powiedział pan „z brytyjskiego punktu widzenia”. Urodził się pan i wychował w Londynie, ma pan polskich rodziców. Czuje się pan Polakiem czy Brytyjczykiem. A może w tych czasach określanie swojej tożsamości nie ma już sensu? Mogę być Polakiem kiedy chcę, mogę być Anglikiem kiedy chcę. Ale jak jadę do Polski to dla Polaków jestem Anglikiem. To jest trochę dziwne. Ale dlatego też mogę patrzeć na tę historię z brytyjskiego punktu widzenia. I będę ją widział inaczej niż Polak. Tak samo mogę z Polski patrzeć z boku na Wielką Brytanie.

32 | Cooltura | Nº 751

751-MAKIETA 01-68 CC.indd 32

06/08/2018 16:39:22

Myślę, że to pomaga. Daje bardzo unikalny punkt widzenia. Z myślą o jakich widzach powstał „Ostatni Świadek”? Chciałem, żeby na ten film poszli ludzie, którzy nic nie wiedzieli o Katyniu. Żeby odkrywali tę historię przez mój film. Żeby to był taki wstępny film o Katyniu. A ci którzy już coś wiedzą, może dowiedzą się nowych rzeczy, na przykład jak wyglądało tuszowanie tej sprawy. Katyń to jest wielka historia. I do tego nie łatwa. A tutaj dobrze nam wyszło, opowiadamy o jednym człowieku, świadku tej historii. Jak bardzo postać Michała Łabody pokazana w filmie oddaje prawdziwego ostatniego świadka? O Michale Łabodzie bardzo mało wiemy. W zasadzie wiadomo to co pojawia się w filmie – że dostał się do Włoch, że przeszedł przez Niemcy i w końcu wrócił z Polakami do Anglii. Wiemy, że trochę pił. Jedna ze scen końcowych, rozprawa sądowa, to co mówią świadkowie i pułkownik, to tez jest prawdziwe, zebrane z oryginalnej dokumentacji. Tylko jedna scena z jego udziałem jest wytworem mojej wyobraźni, przedstawieniem mojej interpretacji tej części historii, która pozostała tajemnicza i kontrowersyjna. Niech widzowie po obejrzeniu sami się zastanowią nad tą sprawą.

Dzień w którym nagrywaliśmy sceny egzekucji był naprawdę mocny i emocjonalny. Pamiętam, że ktoś powiedział wtedy – teraz już rozumiem co my tu robimy

Rola Więckiewicza w tym filmie jest fenomenalna. Czy kiedy powstawał scenariusz myślał Pan o nim? Oczywiście znałem Roberta Więckiewicza. W latach 90 siostra, która mieszkała w Polsce wysyłała mi polskie filmy, między innymi z nim. I zawsze myślałem, że on jest jednym z najlepszych aktorów kinowych w Polsce. Kiedy nasz polski producent powiedział, że może wyślemy mu scenariusz, pomyślałam, że super, ale przecież on pracuje dla Wajdy, dla Agnieszki Holland, to co on będzie z nami? Scenariusz wysłaliśmy Robertowi z myślą, że zagra pułkownika Janusza Pietrowskiego. Ponieważ Łaboda to Rosjanin, chcieliśmy szukać aktora z Rosji. Chociaż wszyscy nam mówili, że dla Rosjan to będzie bardzo polityczny film, więc jest możliwość, że aktorzy rosyjscy nie będą chcieli w nim zagrać. Okazało się, że Więckiewicz jest zainteresowany, ale powiedział swojemu agentowi, że on to raczej by tego świadka zagrał. I w tym momencie pomyślałem, że to jest dobry pomysł. Pojechaliśmy do Warszawy. Miało być szybkie spotkanie, ale spędziliśmy razem kilka godzin. Robert zaczął odgrywać sceny Łabody i pokazał nam jak widzi tę rolę. I od tego czasu wiedziałem, że jest jego. Produkcja filmu jest bardzo międzynarodowa, zarówno jeśli

Nº 751 | Cooltura | 33

751-MAKIETA 01-68 CC.indd 33

06/08/2018 16:39:24

Kiedy moja mama idzie tutaj do polskiego sklepu i ktoś się pyta o to jak długo tu już jest i ona odpowiada, że 60 lat, to robią wielkie oczy. Nie dochodzi do ludzi ta historia. Więc dlatego to wszystko w filmie było – o tym co działo się w Polsce, co w Anglii, a co w obozach dla Polaków.

chodzi o aktorów i twórców. Czy to był zabieg czy względy praktyczne? Producentka filmu, Carol Harding widziała go jako produkcję europejską, a nie angielską. Od razu powiedziała – jedziemy do Polski, jedziemy do Berlina i będziemy pozyskiwać co-producentów. I ja to rozumiem, bo tak jak mówię, to nie jest tylko polska historia, ale równocześnie angielska i europejska. Film jest też dla Amerykanów, bo ich kraju ta opowieść też dotyczy. Więc w zasadzie od początku to był międzynarodowy projekt. Co uczestnicy produkcji wiedzieli o historii Katynia przed pracą nad filmem? Większość nie wiedziała nic. Jak pokazywałem im filmy archiwalne to wiele osób pytało: Co to jest? Czy to jest prawdziwe. Odpowiadałem: Absolutnie!

Dzień w którym nagrywaliśmy sceny egzekucji był naprawdę mocny i emocjonalny. Pamiętam, że ktoś powiedział wtedy – teraz już rozumiem co my tu robimy. Dla mnie to też było trudne. Zobaczyłem przecież przez co przeszedł mój dziadek. To był ciężki dzień. Co w takim razie ekipa pomyślała po przeczytaniu scenariusza? Wszystkim podobało się struktura thrillera. Dużo osób czytało scenariusz i pytało czy to jest prawda. I wtedy im tłumaczyłem. Byli bardzo zaskoczeni. To utwierdziło mnie w przekonaniu, że warto robić ten film. Bardzo to było interesujące, że nie tylko o Katyniu ludzie nie wiedzieli, ale też nie wiedzieli wiele o emigracji powojennej. O tym dlaczego Polacy nie wrócili do Polski.

Ja o skali obozów dla Polaków i o ich uchodźczej historii polskiej dowiedziałem się niedawno. Dobrze, że było to widoczne w Pana filmie, bo o tym, że Polacy byli uchodźcami nie można, szczególnie teraz, zapominać. Tak, absolutnie! Moja dalsza rodzina jeszcze mieszkała w tych obozach w latach70. Tak długo nie mieli paszportów angielskich. Wiele osób myślało, że może jeszcze wrócą do Polski, bo może stanie się coś, co spowoduje, że Sowieci się wyniosą. Tak, to jest zapomniany fakt o tej generacji. To byli ludzie, którzy nie bardzo wiedzieli co mieli robić. Dlatego między innymi zdarzały się te samobójstwa. Całego dramatu tej historii o tuszowaniu prawdy dodaje to, że wszystko działo się w Wielkiej Brytanii, demokratycznym przecież kraju. Anglicy z resztą do tej pory nie przyznali się do tego co zrobili. Myślę, że ta historia jest szczególnie ważna w dobie brexitu i z tym co dzieje się z Rosją. Nawet bardziej, niż w tym czasie kiedy zacząłem ją pisać. Dlatego trzeba o niej mówić. —

» Last Witness 17-24.08, 159A Tottenham Ln, Londyn N8 9BT. Stacja: Hornsey Signature Entertainment prezentuje „Ostatni Świadek” na DVD & na platformach VoD od 27 sierpnia

34 | Cooltura | Nº 751

751-MAKIETA 01-68 CC.indd 34

06/08/2018 16:39:24

Mój pierwszy dzień w Londynie:

Jeżeli mam czas, wybieram się z rodziną do Westfield.

Miałem kraksę, gdyż zupełnie nie spodziewałem się na skrzyżowaniu samochodu ze strony z której nadjechał.

Punkt gastronomiczny, który polecam: Odkryłem kiedyś małe francuskie bistro w Kew o nazwie Ma Cuisine. Jeżeli ktoś lubi dobrego steka lub inne francuskie przysmaki i wina, polecam.

W Londynie zajmuję się zawodowo: Prowadzę firmę informatyczną produkującą systemy do bardziej wydajnego zarządzania przedsiębiorstwami. Mamy też taki produkt dla Polskich Szkół Sobotnich o nazwie Puchatek.

Gościom pokazuję w Londynie: Dla tych, którzy są pierwszy raz mam w rękawie przejażdżkę samochodem przez wszystkie najważniejsze punkty: od Hammersmith, poprzez Kensington, Knightsbridge, Hyde Park, Piccadilly, City, St. Paul's, aż do Tower Bridge. To taki Londyn w pigułce. Zawsze szokuje.

Miejsca, które lubię odwiedzać: Uwielbiam panoramę Londynu. Skąd ją lepiej podziwiać niż spacerując wzdłuż Tamizy, od Westminster do Tower Bridge? Zawsze też można wpaść do galerii Tate Modern lub odpocząć w jakiejś kafejce.

Po mieście przemieszczam się: Niestety samochodem. Metrem tylko kiedy naprawdę muszę.

Najlepsza dzielnica do życia: Tylko ta w której mieszkam od 30 lat: Ealing. Ma wszystko o czym można sobie pomarzyć: śliczne parki, dobre szkoły, sklepy. No i różnorodną, przyjazną społeczność.

Na zakupy w Londynie polecam: Zakupy im szybciej tym lepiej. Większość robię w sklepach na Ealing Broadway.

MÓ J L OND Y N Red. Dariusz A. Zeller

Jarosław Skręta

Urodził się i wychował w Warszawie. W Londynie mieszka od 1987roku. Prowadzi firmę informatyczną. Udziela się też charytatywnie na rzecz polskiej społeczności w Londynie - jeste prezesem Polskiej Szkoły Sobotniej na Ealingu.

Londyn lubię za: Jest pełen życia i atrakcji. Zawsze można znaleźć coś ciekawego do robienia: światowej klasy koncerty, wystawy, wydarzenia sportowe. Wszystko, co najlepsze jest na miejscu.

Największą bolączka w Londynie jest: Chyba jednak transport. No i odległości.

W Londynie brakuje mi: Rodziców, którzy mieszkają w Polsce. Pomimo ułatwień komunikacyjnych to nadal daleko.

Jeśli nie Londyn to: Mała posiadłość gdzieś na końcu świata, gdzie góry wpadają do morza. Ale to już rozważania na emeryturę...

Nº 751 | Cooltura | 35

751-MAKIETA 01-68 CC.indd 35

06/08/2018 16:39:26

7 WSPANIAŁYCH Joanna Karwecka

Najlepsze widoki w Londynie

Czasem warto się wyrwać z Londynu. Odciąć się od tłumów, odetchnąć innym powietrzem. I zmienić perspektywę. Im dalej tym lepiej. A może im wyżej tym lepiej? Przedstawiamy najlepsze miejsca, z których można zobaczyć zapierającą dech w piersiach panoramę miasta.

> The Shard Wjedź na 72 piętro i zachwyć się niesamowitym widokiem na cały Londyn z najwyższego budynku w zachodniej Europie. Panoramiczny obraz pozwala na obejrzenie całego miasta, a cyfrowe teleskopy – na przybliżenie interesujących fragmentów. 32 London Bridge St, Londyn SE1 9SG. Stacja: London Bridge. Bilety: od £24.95

> The London Eye Idealne miejsce jeżeli chcecie z góry popatrzeć na polityków. Rozpościera się stąd piękna panorama na Westminster i okolicę katedry St Paul’s. Warto być pierwszym w kolejce, żeby zająć miejsce przy oknie. Jeżeli podziwianie widoków to za mało, można wziąć udział m.in. w zajęciach z jogi albo zabrać dzieci na na Storytime. Lambeth, Londyn SE1 7PB. Stacja: Waterloo. Bilety: od £24

36 | Cooltura | Nº 751

751-MAKIETA 01-68 CC.indd 36

06/08/2018 16:39:29

> Sky Garden Prawdopodobnie najwyżej położony ogród w mieście. Między godziną 9 a 18 można wejść do niego za darmo, ale trzeba wcześniej zarezerwować bilet na stronie internetowej. Wieczorami ogród otwarty jest tylko dla klientów jednej z wielu restauracji mieszczących się w wieżowcu. 20 Fenchurch St, Londyn EC3M 8AF. Stacja: Monument. Wstęp wolny

> Duck and Waffle Nie tylko świetny widok, ale i świetne jedzenie. Przez całą dobę. Restauracja mieszcząca się na 40 piętrze otwarta jest przez 24 godziny, można więc delektować się zarówno wschodem i zachodem słońca, a także nocnymi widokami. Cena posiłku wynosi od £20 w górę. Heron Tower, 110 Bishopsgate, Londyn EC2N 4AY. Stacja: Liverpool Street. Wstęp wolny

> Emirates Air Line Kolejka liniowa, która przewozi pasażerów nad Tamizą. Nie tylko fajny widok, ale też szybki i ciekawy sposób podróży po mieście. Edmund Halley Way, Londyn SE10 0FR. Stacja: Greenwich Peninsula. 27 Western Gateway, Londyn E16 1FA. Stacja: Royal Docks. Bilety: od £3.40 (z Oystercard)

> Primrose Hill Miejsce, które należy do najchętniej pokazywanych „przyjezdnym”. Można rozkoszować się pięknym widokiem podczas pikniku albo poleżeć na trawie z książką. Można też wpaść tylko na chwilę w czasie porannego biegu. Primrose Hill Rd, Primrose Hill, Londyn NW1 4NR. Stacja: St. John's Wood. Wstęp Wolny

> O2 Arena Fantastyczny widok na Canary Wharf. Oczywiście, widok na Canary Wharf oznacza, że trudniej jest zobaczyć inne części miasta, ale warto zdecydować się odwiedzić O2 ze względu na nietypową drogę na górę. Można doświadczyć prawdziwej miejskiej wspinaczki! Peninsula Square, Londyn SE10 0DX. Stacja: North Greenwich. Bilety £28

Nº 751 | Cooltura | 37

751-MAKIETA 01-68 CC.indd 37

06/08/2018 16:39:32

W Y PA D Z L OND Y N U Piotr Gulbicki

Najpiękniejsze piesze trasy wzdłuż rzek

» Rzeka Tamiza Trasa prowadzi ze Staines do Windsoru, na terenie hrabstw Surrey i Berkshire. Liczy 9 mil, jest stosunkowo łatwa, bez wzniesień, oferując szeroki wachlarz ciekawych widoków. Wędrówkę zaczynamy po lewej stronie pod mostem kolejowym w Staines. Po drodze mijamy groblę, kilka mostów, łąki oraz Cooper’s Hill – wzgórze na którym wznosi się pomnik poświęcony lotnikom RAF-u. Ta okolica ma wiele historycznych odniesień. W 1215 roku król Jan podpisał tu Magna Carta, o czym przypomina pomnik upamiętniający to wydarzenie. W pobliżu szlaku jest również monument poświęcony prezydentowi USA Johnowi Kennedy’emu. W pobliżu Windsoru przed piechurami rozciągają się piękne widoki na zamek i Eton College, najsłynniejszą szkołę średnią w Wielkiej Brytanii. Na deser, po dotarciu do miasta, warto wybrać się na zwiedzanie zamku i historycznego centrum Windsoru.

» Rzeka Lathkill To jedna z najładniejszych rzek w hrabstwie Derbyshire, o unikalnym charakterze. Podróż zaczynamy we wsi Over Haddon, w pobliżu miasta Bakewell, kierując się w kierunku doliny Lathkill (ma taką samą nazwę co rzeka), będącej częścią Narodowego Rezerwatu Przyrody. Wokół rozciągają się przepiękne widoki, a po drodze napotykamy na pozostałości starego średniowiecznego młyna oraz kopalni ołowiu. Podążając wzdłuż rzeki Lathkill, bratając się z dzikim ptactwem (kaczki, strzyżyki, chochle), okrężną trasą możemy wrócić do Over Haddon, jednak jeśli siły i humory dopisują warto kontynuować wyprawę i dojść do rzeki Bradford, zahaczając o wsie Youlgrave i Alport. Stamtąd wracamy do rzeki Lathkill i podążając wzdłuż jej brzegu kierujemy się do Over Haddon. Trasa jest zróżnicowana – od łatwej do średniej, z kilkoma stromymi wzniesieniami. Jej długość wynosi około 9 mil.

38 | Cooltura | Nº 751

751-MAKIETA 01-68 CC.indd 38

2018-08-06 10:56:12

» Rzeka Cam Wyprawę zaczynamy od wzgórza zamkowego znajdującego się pięć minut od centrum miasta Cambridge. Krajobraz hrabstwa Cambridgeshire formował się przez wieki, w czym znaczną rolę odgrywały rzeki, wokół których kwitło życie mieszkańców. Przenoszony przez nie materiał rzeczny – żwir, piasek i muł – tworzył obszary zalewowe oraz terasy, obniżając powierzchnię lądu. Podczas ponad 2,5-godzinnej wyprawy odkryjecie historię okolicznych terenów, rzeźbionych przez naturę w ciągu wieloletnich procesów przez kilka poprzedniczek obecnej rzeki Cam – co ciekawe, płynących w różnych kierunkach. W ten widok wpisuje się bogaty świat roślinny i zwierzęcy, ze stadami kaczek, łabędzi, głuszców i nietoperzy.

» Rzeka Otter Spacer wzdłuż rzeki Otter, w hrabstwie Devon, można połączyć z wyprawą odcinkiem wybrzeża – niezwykle urokliwym, wpisanym na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Trasa liczy 6 mil, na jej pokonanie potrzeba około dwóch, trzech godzin. Wyprawę zaczynamy we wsi Otterton, w pobliżu mostu. Podążając prawym brzegiem rzeki dochodzimy do rezerwatu znajdującego się w szczególnym zainteresowaniu naukowców ze względu na bogactwo występującej tu fauny i flory. Tereny porośnięte są trzciną, a okolica jest rajem dla różnych gatunków ptaków. Dalej trasa prowadzi do miasta Budleigh Salterton, gdzie idąc wzdłuż wybrzeża podziwiamy prehistoryczne klify, po czym ścieżka zawraca z powrotem nad rzekę Otter. Czerwona gleba i wijące się wzgórza to typowe widoki dla tej okolicy.

» Rzeka Exe Trasa wiedzie w pobliżu centrum miasta Exeter, ale przemierzając ją ma się wrażenie, że znajdujemy się w wiejskiej okolicy. Jest bardzo łatwa, przeznaczona dla ludzi w różnym wieku, w tym dzieci i osób na wózkach inwalidzkich. Mający trzy mile długości szlak zaczyna się na nabrzeżu Exeter, po zachodniej stronie rzeki i prowadzi przez Riverside Valley Park. Po drodze obserwujemy ciekawe gatunki ptaków, w tym czaple i zimorodki, a łąki rozciągające się po prawej stronie ścieżki są domem dla motyli, jaskółek i innych stworzeń. Po przejściu przez most zawracamy z powrotem, mijając Belle Isle Park oraz groblę Trews, będącą świetnym miejscem do robienia zdjęć. Idąc drogą przy kanale wracamy do punktu startu. Wyprawa trwa ponad godzinę, ale można wybrać dłuższą trasę – wzdłuż rzeki, przez okoliczne pola – którą dojdziemy do Turf Locks albo wioski Powderham.

Nº 751 | Cooltura | 39

751-MAKIETA 01-68 CC.indd 39

2018-08-06 10:56:35

40 | Cooltura | Nยบ 751

751-MAKIETA 01-68 CC.indd 40

06/08/2018 16:39:33

Nยบ 751 | Cooltura | 41

751-MAKIETA 01-68 CC.indd 41

06/08/2018 16:39:35

ZMI A NA T UR N U SU Dariusz A.Zeller

Pojezierze Drawskie Znajdujące się na terenie północnej Polski Pojezierze Drawskie jest obszarem słynącym z pięknych, malowniczych krajobrazów Jezior Drawsko, Czaplinek. oraz zjawiskowej fauny Fot Przemysław Przybyła / Wikipedia i flory. To jednak przede wszystkim miejsce na Bardzo charakterystyczne dla głębokości 83 m (!), Lubie, Pile, Siecino, którego terenie występuje obszaru Pojezierza Drawskiego są liczne, Komorze, Dołgie, Wilczkowo i Trzesieponad 250 jezior porośnięte lasami wzgórza morenowe. cko. Szczególnie rozwiniętą linię brzeo powierzchni powyżej 1 ha Warto zobaczyć największe z nich – gową, o długości aż 74 km, posiada oraz wiele mniejszych, co – Wolą Górę (219 m np.m.), Polską Górę wspomniane jezioro Drawsko, na któ(203), Wiatraczną Górę (203) oraz Spy- rym położona jest także wyspa Bielawa. w oparciu o bogatą ofertę czynę (także 203). Cały ten niezwykły Natomiast pośród jezior, najbardziej centurystyczną – stanowi krajobrazowo teren to jednak przede nych przyrodniczo, są jeziora lobeliowe, istny raj dla wszystkich wszystkim niezliczone oligotroficzne, ze stanowiskami reliktokochających jeziora, powiązane wej roślinności, m.in. lobelii wodnej, np. Zawody balonowe w Szczecinku wypoczynek © vivooo / Shutterstock.com strugami wart- jeziora: Kapka, Kaleńskie, Leśniówek. na świeżym kich zazwyczaj Co się natomiast tyczy tutejszych powietrzu. rzek, co nie bez rzek – największymi na Pojezierzu

Samo Pojezierze Drawskie stanowi część Pojezierza Zachodniopomorskiego i rozciąga się od miejscowości Drawsko Pomorskie, rzeki Radwi, aż do jeziora Lubnie. Jest to największe pojezierze na tym terenie. Od wschodu graniczy ono z Doliną Gwdy i Pojezierzem Bytowskim, od zachodu z Wysoczyzną Łobeską i Pojezierzem Ińskim, od południa z Równinami Wałecką i Drawską, natomiast od północy z Wysoczyzną Polanowską i Równiną Białogardzką. Największymi miastami na tym terenie,co jest niezwykle istotne ze względu na niezwykłą historię tych ziem i mnogość zabytków, głownie architektonicznych są Drawsko Pomorskie, Szczecinek, Połczyn-Zdrój, Barwice, Złocieniec oraz Czaplinek.

znaczenia jest dla miłośników żeglugi, wędkarstwa czy spływów kajakowych. Do największych należą tutejsze jeziora rynnowe, jak Drawsko - największe i najgłębsze na pojezierzu i drugie co do głębokości w Polsce o powierzchni 1871 ha i maksymalnej

» Miejsca, które warto zobaczyć: - jezioro Drawskie - ruiny zamku Drahim w Starym Drawsku - drewniana dzwonnica kozłowa w Czaplinku - rekonstrukcja warowni wczesnośredniowiecznej

Drawskim, spływającymi z południowych stoków morenowych wzgórz, są: Drawa (186 km), Gwda (149 km), dopływy Noteci oraz Piława (82 km), dopływ Gwdy. Na terenie Pojezierza Drawskiego, ze względu na ochornę wspomnianej już, unikalnej fauny i flory utworzony jest Drawski Park Krajobrazowy, w granicach którego znajdziemy też 8 rezerwatów przyrody. W sumie na terenie pojezierza jest 12 rezerwatów i 3 obszary chronionego krajobrazu, co świadczy o wyjątkowych walorach

w Sławogrodzie - uzdrowisko Połczyn-Zdrój - kosćiół pw. Świętej Trójcy w Czaplinku - neogotycki kościół w Siemczynie - pałac neogotycki w Broczynie - pomnik rybaka w Czaplinku - głaz narzutowy „Tempelburg” w pobliżu Cichorzecza o obwodzie 19,5 m i wysokości 3,5 m

42 | Cooltura | Nº 751

751-MAKIETA 01-68 CC.indd 42

X xxxxxxxxx 06/08/2018 1. 16:39:35

> Miasta, które warto odwiedzić: CZAPLINEK rozpostarte między jeziorami Drawsko i Czaplino, centrum turystyczne środkowej części Pojezierza Drawskiego. Prawa miejskie otrzymało w 1291 r. Od 1407 r. do początku II połowy XVII w., wraz z zamkiem w Drahimiu było najdalej na północ wysuniętą warownią Polski.

DRAWSKO POMORSKIE najstarsze miasto Pojezierza Drawskiego, prawa miejskie otrzymało w 1297 r.

naturalnych tego obszaru. Teren parku krajobrazowego zajmuje powierzchnię ponad 410 km2, a jego siedziba mieści się w Złocieńcu. Spośród wielu atrakcji wyróżnić można znajdujący sie na terenie parku rezerwat przyrody “Przełom rzeki Dębnicy” z dokładnie oznakowaną ścieżką przyrodniczą, pozwalającą na 10-kilometrowy spacer po okolicy. W całym parku wyznaczone są też rezerwaty chroniące okoliczne jeziora, zarówno ich faunę jak i florę - Jezioro Prosino celem ochrony fauny, głównie ptaków oraz florystyczny rezerwat chroniący Jezioro Czarnówek i rosnące nad nim rośliny reliktowe. Ten malowniczy region o urozmaiconym krajobrazie pradysponowany jest zarówno do turystyki zarówno pieszej, rowerowej, konnej, spływów kajakowych (m.in. szlak kajakowy Drawy im. ks.kard. Karola Wojtyły), jak i żeglarskiej. Liczne jeziora stanowią bazę dla żeglarzy i... wędkarzy, a północna i środkowa część często określana jest mianem “Szwajcarii Połczyńskiej”. Z punktu widzenia turysty warto z pewnością zwiedzić znajdujące się w wielu tamtejszych miejscowościach zabytkowe budowle sakralne, pałace z parkami i cmentarze, jak np. riuny zamku Drahim w Starym Drawsku, czy też... pomnik rybaka w Czaplinku. W tymże Czaplinku znajduje się też kolejna atrakcja turystyczna, a mianowicie drewniana dzwonnica kozłowa. Zlokalizowana jest ona niedaleko kościoła Świętej Trójcy, który odbudowano po pożarze, jednak bez wieży. Jej

1. X xxxxxxxxxxxxxxxxxx 751-MAKIETA 01-68 CC.indd

funkcję pełni właśnie owa dzwonnica. Pojezierze Drawskie zachęca jak widzimy do aktywnego wypoczynku, w tym uprawiania sportów. Liczne jeziora sprzyjają przyjemnym i relaksującym kąpielom oraz oczywiście nurkowaniu. Warto zdecydować się również na poznanie licznych w tych okolicach szlaków turystycznych. To wyjątkowej urody miejsce, mogące poszczycić się rozbudowaną infrastrukturą turystyczną, obejmującą hotele, pensjonaty, kwatery prywatne czy schroniska młodzieżowe. Wieczorami natomiast warto korzystać z oferty rozrywkowej i wybierać się do miejscowych lokali z muzyką lub amfiteatrów, gdzie w sezonie letnim odbywają się koncerty plenerowe, jak np. w amfiteatrze w Parku Zdrojowym w Połczynie Zdroju. Pojezierze Drawskie to świetne miejsce na przeżycie niezapomnianych, wakacyjnych przygód. Z pewnością warte polecenia! — Kościół w Drawsku Pomorskim

KALISZ POMORSKI położone nad rzeką Drawicą i trzema jeziorami Bobrowo Duże, Bobrowo Małe i Młyńskie. Założone w poł. XIII w. przez księcia Przemysława II. Prawa miejskie otrzymał w 1303 r. z rąk margrabiów brandenburskich.

POŁCZYN ZDRÓJ miasto – uzdrowisko, założone w 1337 roku. W 1688 r. odkryto lecznicze właściwości miejscowych źródeł mineralnych.

ZŁOCIENIEC nad rzeka Drawą i Wąsawą. Pierwsza wzmianka z 1311 r. Prawa miejskie otrzymało w 1333 r.

SZCZECINEK największe miasto Pojezierza Drawskiego. Położone malowniczo pomiędzy jeziorami Trzesiecko i Wielimie. Założone w 1310 r. przez księcia wołogoskiego Warcisława IV.

Nº 751 | Cooltura | 43

06/08/2018 16:39:37

TE K ST SP ONS OROWA N Y

Jak pozbyć się zaskórników, wągrów i rozszerzonych porów? Zaskórniki, potocznie zwane wągrami, możesz mieć nawet wtedy, gdy nie dotyczy cię problem trądziku. Na nosie, czole i brodzie widoczne są „dziurki” – rozszerzone pory, które czasem się zapychają, tworząc zaskórniki, wyglądające jak czarne kropki lub biała kaszka. Jak się ich pozbyć? Zamiast je wyciskać, idź do specjalisty.

Zaskórniki, czyli wągry, pojawiają się, gdy gruczoły łojowe produkują dużo lepkiego tłuszczu, a do tego naskórek niewłaściwie się złuszcza. Wydzielina łojowa (sebum) i rogowaciejące komórki zatykają ujścia mieszków włosowych - tak właśnie powstają wągry, wyglądające jak czarne kropki w skórze (w przypadku zaskórników otwartych) lub biała drobna kaszka (zaskórniki zamknięte). Są nieestetyczne, przede wszystkim zaś łatwo ulegają bakteryjnym nadkażeniom, powodując ropne krosty - charaktery-

styczny objaw trądziku. Lepiej więc się ich pozbyć, a są na to różne sposoby. RODZAJE ZASKÓRNIKÓW Zaskórniki mogą być zamknięte lub otwarte. W tym pierwszym przypadku wągry mają postać białawej kaszki prześwitującej spod skóry. Natomiast zaskórniki otwarte to brązowe lub czarne kropki. Najczęściej widać je na nosie i brodzie. Swój kolor zawdzięczają reakcji utleniania, która zachodzi między mieszanką tłuszczu i komórek naskórka, a powietrzem. Z kolei prosaki znajdują się pod skórą, są białe, wyraźnie odgraniczone i mają wielkość łebka od szpilki. Pojawiają się zazwyczaj na policzkach i czole. Skłonność do zaskórników i prosaków ma tło genetyczne, dlatego skóry nie da się oczyścić raz na zawsze. Ale z całą pewnością warto regularnie stosować zabiegi oczyszczające, bo dzięki nim cera wygląda o niebo lepiej. OCZYSZCZANIE U KOSMETYCZKI Salon Sensual Perfect Body&Skin poleca różnego rodzaju zabiegi odpowiednio dobrane do pacjenta. • Oczyszczanie manualne - po demakijażu i peelingu kosmetyczka nakłada preparat rozpulchniający, a potem przysuwa do twarzy urządzenie wytwarzające parę. Po 5-10 minutach zmywa preparat i przystę-

puje do wyciskania zaskórników. Na koniec dezynfekuje skórę Darsonvalem, nakłada ampułkę i ściągającą maskę algową oraz krem ochronny. • Złuszczanie kwasem migdałowym najpierw na twarz nakłada się środek wyrównujący pH, a potem na 20-30 minut preparat z kwasem. Po jego zmyciu smaruje się skórę kremem z filtrami UV. Najlepiej poddać się 2-5 zabiegom w odstępie dwóch tygodni. • Złuszczanie kwasami, np. glikolowym w wysokim stężeniu, pirogronowym, mlekowym czy salicylowym. Można wykonać jeden zabieg lub serię 2-4 w odstępach 10-14 dni. Taką kurację dobrze jest robić raz lub dwa razy do roku. • Mikrodermabrazja – kosmetolog pracuje specjalną głowicą zakończoną diamentem, a urządzenie generuje duże podciśnienie. Daje to efekt złuszczania naskórka i pobudza produkcję kolagenu.Dla spektakularnego efektu można połączyć złuszczanie kwasami z mikrodermabrazją. Przeważnie robi się pięć zabiegów co dwa tygodnie. • Hydrodermabrazja - to zabieg, który uważany jest za rewolucję w kosmetologii, za sprawą technologii łączącej zalety klasycznej dermabrazji, czyli złuszczania starego naskórka, z jednoczesną aplikacją substancji aktywnych. Hydrodermabrazja to zabieg „na zimno” i „na mokro”, dlatego poleca się go również osobom o skórze naczyniowej i szczególnie wrażliwej. • Black Doll, czyli peeling węglowy laserem Nd.Yag –zabieg polega na naświetlaniu promieniem laserowym skóry twarzy uprzednio pokrytą zaiwsiną węgla aktywnego. Podczas zabiegu drobinki węgla wnikają w najdrobniejsze nierówności skóry, zagłębienia, pory i absorbują energię światła laserowego. Wszystkie zabiegi, które opisaliśmy wyżej, wymagają systematycznego powtarzania, bo skóra cały czas pracuje i zanieczyszcza się na nowo. Ale istnieje też metoda, która likwiduje na stałe otwarte i zamknięte zaskórniki. —

Sensual Perfect Body & Skin 368 Uxbridge Road Shepherd’s Bush W127LL London tel.0208 354 43 05

44 | Cooltura | Nº 751

751-MAKIETA 01-68 CC.indd 44

2018-08-06 10:57:31

Nยบ 751 | Cooltura | 45

751-MAKIETA 01-68 CC.indd 45

06/08/2018 16:39:38

BIE G A J Z C HR ISEM Chris Wiciak

Co nam daje bieganie? Już 8 tygodni dzielę się z wami moją wiedzą na temat biegania zachęcając do aktywnego spędzania czasu.

Poruszyłem wiele aspektów biegania – od marszo-biegów, przez dietę i suplementacje, aż po bieganie w górach. Dziś, robiąc kolejny trening zastanawiałem się po co w ogóle biegamy i co nam daje taka forma ruchu? Przecież mógłbym trzymać jakąś dietę, od czasu do czasu wyjść na spacer do parku i nie musiałbym się męczyć biegając, wiec po co to robimy i jaką korzyść daje nam bieganie? Chris w swoim zywiole

BIEGANIE ZAPOBIEGA OTYŁOŚCI Pomaga też zgubić zbędne kilogramy. Bieganie to dyscyplina, w której najszybciej spalamy kalorie. W ciągu godziny tracimy nawet 600-900kcal. Dla porównania jazda rowerem to 400-500kcal, a spacer 200-350kcal. Przy bieganiu interwałowym nasz metabolizm się rozkręca i spalamy tłuszcz jeszcze długo po treningu.

się tak przez obniżenie ciśnienia krwi oraz tętna spoczynkowego. Bieganie także reguluje poziom cholesterolu (podnosi HDL i obniża LDL).

BIEGANIE POPRAWIA PRACĘ SERCA Regularne bieganie zmniejsza ryzyko chorób serca prawie o 50 proc. Dzieje

BIEGANIE ZWALCZA DEPRESJĘ I STRES W dzisiejszych czasach stres towarzyszy nam na każdym kroku, coraz więcej

BIEGANIE POPRAWIA SEN Nie tylko ułatwia zaśnięcie, ale gwarantuje lepszą jakość snu. Poranne bieganie przed pracą pobudza nas lepiej niż kawa i dodaje energii na cały dzień.

Chris Wiciak

Maratończyk, zdobywca Abbott World Marathon Majors. Przebiegł 6 największych maratonów na

świecie. biegajzchrisem.co.uk

46 | Cooltura | Nº 751

751-MAKIETA 01-68 CC.indd 46

2018-08-06 10:58:14

Hiroaki Tanaka

ludzi popada w depresję, dlatego nie ma nic lepszego jak bieg, podczas którego wytwarzają się duże ilości endorfin tzw. hormonów szczęścia, które najlepiej wpływają na zdrowie psychiczne, zmniejszają niepokój i dają poczucie relaksu. To t y l k o k i l k a f a k t ó w potwierdzających, że warto biegać. Ale pamiętajmy, że mówimy tutaj o bieganiu relaksacyjnym i przede

wszystkim pozostajemy w komforcie biegania. Najlepszą formą biegania dla początkujących jest slow jogging efekt wolnego ruchu. Jest to coraz bardziej rozwijająca się forma biegania. To rodzaj truchtu , którego tempo jest wolniejsze niż chodzenie. Twórcą slow jogging jest Japonczyk, prof. Hiroaki Tanaka, który po przeprowadzeniu

szeregu badań opracował technikę biegu, będącą dobrym sposobem na zapobieganie chorobom cywilizacyjnym m.in: cukrzycy, nadciśnieniu, miażdżycy i chorobom serca. Slow jogging polega na truchcie z prędkością 6-6,5km/h przez 30-60min. podczas jednostki treningowej. Wskazane jest około 3 treningów tygodniowo, aby osiągnąć najlepsze efekty zdrowotne. W Londynie promotorem slow joggingu jest Sebastian Woźniak, który osobiście brał lekcje od japońskiego mistrza. Sebastian to zapalony slow jogger, który każdego wczesnego ranka o wschodzie słońca wychodzi na trening. Slow jogging odmienił jego życie. Jak sam mówi „taka forma jest dla każdego, nie ważny wiek, waga, czy płeć”. Drogi czytelniku, jeśli myślisz, że bieganie nie jest dla ciebie, bo jesteś za duży i bolą cię kolana lub zdrowie nie dopisuje to ja ci mówię, że tak samo sądziłem dopóki nie wyszedłem na zewnątrz i nie przetruchtałem pierwszych kilkuset metrów, potem pierwszych kilometrów. Nie mówimy „zrobię to jutro”. Mówimy „zrobię to teraz”! —

Sebastian Woźniak w środku

Nº 751 | Cooltura | 47

751-MAKIETA 01-68 CC.indd 47

2018-08-06 10:58:19

PRZEPISY BABCI Basia Felczykowska, www.przepisybabci.com.pl

Sernik z masą krówkową Składniki na spód: • 220 g herbatników kakaowych lub zwykłych maślanych • 110 g orzechów włoskich • 130 g masła • 1/3 szklanki cukru pudru Wykonanie: Masło roztopić. Herbatniki pokruszyć w blenderze lub chopperze. Orzechy drobno pokroić. Wszystkie składniki dokładnie wymieszać, wysypać na dno formy wyłożonej papierem do pieczenia o wymiarach 25cm x 35cm. Starannie docisnąć do dna wyrównując powierzchnię. Składniki na masę serową: • 1,2 kg twarogu trzykrotnie mielonego • 510 g masy krówkowej (kajmaku) • 6 jajek • 60 g masła o temperaturze pokojowej • 5 łyżek mleka

• 2 łyżki cukru pudru • 1 budyń waniliowy lub śmietankowy • 3 łyżki cukru waniliowego Wykonanie: Wszystkie składniki (3-4 łyżki masy krówkowej zostawić do polewy) miksować do uzyskania jednolitej konsystencji. Nie miksować zbyt długo, tylko do połączenia składników. Masę serową wylać na spód. Piec w piekarniku nagrzanym do 1700C przez 25 minut, następnie zmniejszyć temperaturę do 1600C i piec jeszcze 40 minut. Po wyłączeniu piekarnika, nie otwierać go, zostawić w nim sernik na 15 minut, a potem kolejne 15 minut przy lekko uchylonym. Po wyjęciu z piekarnika posmarować jeszcze ciepły sernik polewą: • 2 łyżki masła o temperaturze pokojowej • 3-4 łyżki masy krówkowej • Miękkie masło dokładnie rozetrzeć z kajmakiem. Smacznego!!! —

48 | Cooltura | Nº 751

751-MAKIETA 01-68 CC.indd 48

06/08/2018 16:39:41

TE K ST SP ONS OROWA N Y

Co z głoską r?

Bardzo często spotykam się z pytaniami dotyczącymi wymawiania poszczególnych głosek przez dzieci, np.: „Kiedy moje dziecko zacznie mówić piękne r?”. Niektórzy rodzice z kolei twierdzą, że ich dziecko „ma czas”. Czasami faktycznie tak jest i nie potrzeba pomocy logopedy. Wszystko zależy od wieku dziecka, ponieważ opanowanie poszczególnych głosek również przebiega według norm rozwojowych, przedstawiam je poniżej: 1. Od 1-2 roku życia – samogłoski: a, o, u, i, e oraz spółgłoski: p,b,m,t,d,n,ś,ć, ź, dź. 2. Od 2-3r.ż. – dziecko potrafi słuMy Child Therapy Centre chowo wyłapywać błędne realizacje które wcześniej były zastępowane 07908120955 głosek ale nie zawsze potrafi je jeszprzez ś, ź, ć, dź. cze prawidłowo powiedzieć, często info@mychildtherapycentre.co.uk 3. Od 3-5 r.ż. – powinny wystęmychildtherapycentre.co.uk mówi np. „To nie lowel tylko lowel”. pować już głoski: sz, rz, cz, dż. 4. Od 5-6 r.ż – głoska r. W tym okresie dodatkowo pojawiają Za tydzień słów kilka o dwujęzyczsię samogłoski: y, czasem ę i ą, a także ności. — spółgłoski: f, w, k, g, h, l, a także s, z, c, dz,

Nº 751 | Cooltura | 49

751-MAKIETA 01-68 CC.indd 49

06/08/2018 16:39:43

PORADY Monika Bubernak

Jak uzyskać wysokie odszkodowanie po wypadku? Powrót do pełnej sprawności po wypadku komunikacyjnym lub w pracy może być długi i kosztowny. W zależności od doznanych obrażeń poszkodowanego czeka leczenie, specjalistyczne zabiegi, konsultacje lekarskie czy rehabilitacja. Niestety wszystko to kosztuje.

Nawet jeśli leczenie realizowane jest w placówkach publicznych, to należy liczyć się z tym, że kosztem będzie zakup leków czy dojazd na wizyty lekarskie i rehabilitacja. Każdy poszkodowany uczestniczący w wypadku komunikacyjnym chce uzyskać jak najwyższe odszkodowania. Jednak należy pamiętać, że chociaż wysokość odszkodowań ustalana jest indywidualnie i nie mu tu dokładnych wytycznych, to zarówno osoba poszkodowana, jak i ubezpieczyciel powinni kierować się w szacowaniu jego wysokości zdrowym rozsądkiem. Oznacza to, że chociaż dla poszkodowanego złamana ręka może być (i na pewno jest) dużym utrudnieniem nie może on spodziewać się, że dostanie takie samo odszkodowanie jak osoba, która ulegała paraliżowi. Przepisy mówią jednoznacznie, że wysokość odszkodowania musi być adekwatna do powstałej szkody, a sam poszkodowany nie może się na świadczeniu wzbogacić. Chcąc uzyskać odszkodowanie za udział w wypadku, po pierwsze trzeba ustalić od kogo takiego świadczenia można wymagać. Sprawca wypadku zobowiązany jest do wypłaty rekom-

pensat za szkody majątkowe i osobowe. Jeśli w trakcie wypadku ucierpiał kierowca lub pasażer któregoś z samochodów należy niezwłocznie wezwać karetkę oraz służby mundurowe. Poszkodowany powinien też na miejscu zdarzenia wykonać kompletną dokumentację fotograficzną. Zdjęcia można wykonać telefonem, ważne jest, aby pokazywały rozmiar szkody, miejsce zdarzenia oraz panujące wtedy warunki pogodowe. Chcąc uzyskać wysokie odszkodowanie od ubezpieczyciela, należy też skupić się na dokumentowaniu wszystkich kosztów ponoszonych wskutek wypadku. Mowa tutaj o rachunkach, paragonach za leki, dojazdy do lekarzy czy inne wydatki związane z powrotem do zdrowia. Odszkodowanie będzie mogło objąć poniesione koszty, ale tylko takie, na których istnienie przedstawi się niepodważalne dowody. Warto również zadbać o zeznania świadków wypadku. Jeśli tacy są należy spisać ich oświadczenia, które potwierdzą, jak przebiegało całe zdarzenie. W oświadczeniu należy zaznaczyć dane kontaktowe do tych osób, bo być może ubezpieczyciel będzie chciał potwierdzić ich wersje. Całość wniosku o odszkodowa-

nie powinna uzupełniać dokumentacja medyczna pozyskana z placówek, w których dochodziło się do zdrowia i odbywało rehabilitację. Istotne będzie dołączenie zaleceń lekarzy i skierowania na rehabilitację. —

Masz więcej pytań związanych z bieżącym tematem lub uzyskaniem odszkodowania?

Zadzwoń do DNS Claims pod numer 0208 741 7762 Udzielimy ci wszystkich informacji

50 | Cooltura | Nº 751

751-MAKIETA 01-68 CC.indd 50

06/08/2018 16:39:44

Nยบ 751 | Cooltura | 51

751-MAKIETA 01-68 CC.indd 51

06/08/2018 16:39:45

52 | Cooltura | Nยบ 751

751-MAKIETA 01-68 CC.indd 52

06/08/2018 16:39:46

Nยบ 751 | Cooltura | 53

751-MAKIETA 01-68 CC.indd 53

06/08/2018 16:39:47

54 | Cooltura | Nยบ 751

751-MAKIETA 01-68 CC.indd 54

06/08/2018 16:39:48

Nยบ 751 | Cooltura | 55

751-MAKIETA 01-68 CC.indd 55

06/08/2018 16:39:49

56 | Cooltura | Nยบ 751

751-MAKIETA 01-68 CC.indd 56

06/08/2018 16:39:51

Nยบ 751 | Cooltura | 57

751-MAKIETA 01-68 CC.indd 57

06/08/2018 16:39:52

OGŁOSZENIA DROBNE WYNAJME POKÓJ-E16 3RJ

Dla 1 osoby. Jedno podwójne łóżko, duża szafa, komoda , duża przestronność, Internet. Cały dom jest bardzo czysty i zadbany. Cenimy w nim spokój i prywatność. Zainteresowanych proszę o kontakt :07840061069 WYWOZÓW ŚMIECI

ogrodowych, budowlanych, biurowych i innych .Pomagamy przy załadunku Pracujemy na terenie całego Londynu. Usługa tego samego dnia. Dostępne samochody 16 yardowe Van 16 yardów. Atrakcyjne ceny. Zapraszamy do współpracy 07886253972 DUŻA DWÓJKĘ NA NORTHFIELDS

dla jednej lub dwóch osób. Ealing Broadway 15-20 minut pieszo, blisko stacji metra Piccadilly Line. Rachunki wliczone. £160 / tydzień +2 tygodnie depozytu Dostępne od 13 Sierpnia. Kontakt Michał 07872634447 PRAWDOPODOBNIE NAJLEPSZY SERWIS KOMPUTEROWY W LONDYNIE

Naprawa laptopów, tabletów, Apple, PC,GPS, strony www. Z nami oszczędzisz czas i pieniądze. Dojazd do klienta. Gwarantujemy najniższe ceny .Zadzwoń Teraz: 07885421494.www. ictlaboratory.com

USŁUGI PROJEKTOWE

Rejestrowany w Anglii wykonuje projekty: lofts, extensions. Usługi: Planning Applications and Building Control mob.: 07708696377 stasch@stasch.co.uk

SPRZĄTANIA NA VICTORII SW1

od 26 lipca popołudniami (14:00-18:00) i wieczorami. Możliwość pracy 7 dni w tygodniu . Kontakt:07831397999, info@centrallondoncleaners.com

ANGIELSKI - TŁUMACZENIA, PISMA, NAUKA

Pomoc w Councilu, w banku, u lekarza, w szpitalu, NIN. Efektywna nauka angielskiego dla dzieci i dorosłych. Konkurencyjne ceny ustalane indywidualnie. Justyna 07443888897 SERWIS KOMPUTEROWY

Naprawa: laptop, tablet, konsola, telefon, zmiana języka, wirusy, przegrzewanie się, wymiana ekranu, klawiatury, strony www, kamery CCTV, rok gwarancji. Laptop zastępczy. Dojazd do klienta tel. 07411123340, 02088865030

58 | Cooltura | Nº 751

751-MAKIETA 01-68 CC.indd 58

06/08/2018 16:39:55

NAJTAŃSZE PRZEPROWADZKI DLA CIEBIE

Przeprowadzki i przewozy lokalne, międzymiastowe oraz do Polski. 7 dni w tyg. 24/h. Konkurencyjne ceny !!! Najtańsze w Londynie i okolicach. Przyjmujemy wszystkie zlecenia małe i duże. 07722560744 mario.remtrans@ gmail.com NAJNOWSZY TERMOMIX

Zawiera Cookkey, który umożliwia łatwe korzystanie z 10000 przepisów w języku polskim. Promocja w tym miesiącu Obsługa w języku polskim. Darmowa prezentacja. Raty już od £33/miesiąc. Dwa lata gwarancji, 07765201948

PRACA DLA KUCHARZA

MONTAŻ/NAPRAWA KLIMATYZACJI I WENTYLACJI

PRACA W SKLEPIE Z FARBAMI I MATERIAŁAMI DEKORATORSKIMI

POLSKA TELEWIZJA SATELITARNA-PRZEMYSŁĄW ZAJĄC

Nowo otwarta Restauracja w Londynie na West Ealing W13 8SB, poszukuje KUCHARZY z doświadczeniem. Więcej informacji pod nr.tel 07772792988,mail: galicjalondon@gmail.com

Gdc Paints zatrudni doświadczonych pracowników do sklepu z okolic Acton, Fulham I Tooting. Angielski wymagany. Wyślij cv na info@gdcpaints.com lub zadzwoń 07568 377415

Doradztwo, projekt i wycena. montaż i serwis wszystkich urządzeń chłodniczych, klimatyzacyjnych, wentylacyjnych. Naprawy 24/7. Służymy darmową poradą, Zadzwoń na 02089657612 lub 07545707457

NC+ Zestawy na umowę i kartę Montaż anten Zapraszamy do punktu 49 Oldfields Circus UB54RR Northolt Sklep Northolt: 02082033162 Instalacje: 07779631401 www.polskatelewizja.co.uk

ARCHITEKT W LONDYNIE

Wieloletnia praktyka w UK, extensions, loft conversions, listed buildings consent, Kontakt: 07903034463, szymon.dylewski@gmail. com

SERWIS KOMPUTEROWY H-TECH

Naprawa Sprzętu Komputerowego. Systemy, Administracja, Zabezpieczenia, Odzyskiwanie Danych, Wymiana Ekranów i innych Podzespołów, CCTV. Dojazd do Klienta. Tel.: 07723012148, halskyt@yahoo.co.uk, www. halskytech.co.uk

Nº 751 | Cooltura | 59

751-MAKIETA 01-68 CC.indd 59

06/08/2018 16:39:56

TELEWIZJA SATELITARNA

Montaż anten satelitarnych i naziemnych, ustawienie sygnału (wszystkie satelity). IRS i instalacje domowe, NC+ na kartę i na kontrakt. Gwarancja na materiały i robociznę Tel. 07840650509, Mail: sawicki38@gmail.com STAŁA PRACA, TYMCZASOWA LUB KONTRAKT –BUDOWLANKA

Podstawowe narzędzia wymagane, doświadczenie budowlane jest absolutnie konieczne. Zainteresowani proszeni o SMS z imieniem i nazwiskiem, dzielnicą, swoim fachem budowlanym na numer 07827492749

POSZUKUJEMY STOLARZA

Wymagane doświadczenie w produkcji okien i drzwi. Wembley HA0. Kontakt: Andrzej 0793260616

PRACA DLA SPRZEDAWCY

Branża budowlana (okna drzwi meble). Kontakt: 07958722342

ANTENY SATELITARNE

Montaż, fachowe ustawienie sygnału, akcesoria. Telewizja na kartę, NC+, Polsat. 9 letnie doświadczenie Niskie ceny. Mariusz Domaradzki. 07523486296, mariusz-cyfra@wp.pl

POLSKA TELEWIZJA NC+

Sprzedaż, montaż, serwis, rozbudowa, modernizacja. Profesjonalne dostrajanie sygnału SatTV. Montaż anten naziemnych FreeviewHD. Drabina 10m oraz drabina dachowa7m. Dariusz Rabski 07894100683

Jak zamieścić ogłoszenie?

przez internet

www.cooltura24.co.uk

PROMOCJA INTERNETOWA Zamieść ogłoszenie Premium online na www.cooltura24.co.uk. Twoje ogłoszenie pojawi się na portalu cooltura24.co.uk oraz zostanie wydrukowane w najbliższym wydaniu Cooltury*

1 tydzień ogłoszenia £12 2 tygodnie ogłoszenia £18 4 tygodnie ogłoszenia £30

* w tygodniku Cooltura zostanie wydrukowane maksymalnie do 25 słów danego ogłoszenia

60 | Cooltura | Nº 751

751-MAKIETA 01-68 CC.indd 60

06/08/2018 16:39:57

Nยบ 751 | Cooltura | 61

751-MAKIETA 01-68 CC.indd 61

06/08/2018 16:39:58

751-MAKIETA 01-68 CC.indd 62

06/08/2018 16:39:59

Nยบ 751 | Cooltura | 63

751-MAKIETA 01-68 CC.indd 63

06/08/2018 16:40:00

QUIZ

Quiz wakacyjny Sierpień jest miesiącem wyjazdów wypoczynkowych. W poniższych miejscach wielu z nas już było, ale czy na pewno wszyscy wiemy gdzie one się znajdują? 1. Limburgia to część: a. Belgii b. Holandii c. Francji d. Luksemburga 2. Wysoczyna to jedna z czternastu części jednego z sąsiadów Polski. Którego? a. Ukrainy b. Czech c. Słowacji d. Białorusi 3. Karyntia znajduje się w: a. Hiszpanii b. Włoszech c. Austrii d. Szwajcarii 4. Oksytania to część… a. Francji b. Kanady c. Belgii d. Rumunii

5. Kraj nitrzański znajduje się: a. na Węgrzech b. na Słowacji c. w Rumunii d. w Czechach

7. Attyka jest częścią: a. Turcji b. Bośni i Hercegowiny c. Grecji d. Włoch

6. Nowy Brunszwik znajdziemy w: a. Austrii b. Niemczech c. Szwajcarii d. Kanadzie

8. Kraj Ałtajski to kraina położona na terenie: a. Rosji b. Gruzji c. Armenii d. Kazachstanu 9. Saara to część: a. Danii b. Austrii c. Finlandii d. Niemiec 10. Gdzie leży Normandia? a. w Belgii b. we Francji c. w Niemczech d. w Holandii Odpowiedzi 1a, 2b, 3c, 4a, 5b, 6d, 7c, 8a, 9d, 10b

64 | Cooltura | Nº 751

751-MAKIETA 01-68 CC.indd 64

2018-08-06 10:59:15

dodaj ogłoszenie na

cooltura24.co.uk

24 informacje  wiadomości porady  brexit  sport  film książka  Londyn  Wielka Brytania  świat

Nº 751 | Cooltura | 65

751-MAKIETA 01-68 CC.indd 65

06/08/2018 16:40:01

66 | Cooltura | Nยบ 751

751-MAKIETA 01-68 CC.indd 66

06/08/2018 16:40:02

Nยบ 751 | Cooltura | 67

751-MAKIETA 01-68 CC.indd 67

06/08/2018 16:40:03

68 | Cooltura | Nยบ 751

751-MAKIETA 01-68 CC.indd 68

06/08/2018 16:40:04