Cooltura Issue 757

Polish Weekly | nr 38 (757) | 20.09.2018

KARIERA W WIELKIM MIEŚCIE

free

MULTICOOLTI 16

 Niekonwencjonalne życie Ilony Wrońskiej 28

 Quiz – czy znasz się na polskim sporcie? 64

757-MAKIETA 01-68 CC.indd 1

17/09/2018 16:45:27

757-MAKIETA 01-68 CC.indd 2

17/09/2018 16:45:29

Nยบ 757 | Cooltura | 03

757-MAKIETA 01-68 CC.indd 3

17/09/2018 16:45:30

W NUMERZE 757 06 | KOMENTARZ TYGODNIA 34 | 7 WSPANIAŁYCH Naga broń

08 | PRZEGLĄD TYGODNIA 16 | MULTICOOLTI Londyn można kochać albo nienawidzić

Najciekawsze mosty Londynu

38 | WYPAD Z LONDYNU Muzea, które trzeba zobaczyć

ADRES

Unit 8, Odeon Parade 480 London Road, Isleworth, TW7 4RL Tel: 020 8846 3615 www.cooltura24.co.uk, info@cooltura.co.uk REDAKCJA

MARCIN URBAN Redaktor naczelny DARIUSZ A. ZELLER Zastępca redaktora naczelnego JOANNA KARWECKA

22 | PO FAJRANCIE

KORDIAN KLACZYŃSKI

Nie wychodzę z domu bez aparatu

RADOSŁAW ZAPAŁOWSKI PIOTR GULBICKI MARIETTA PRZYBYŁEK ZUZANNA MUSZYŃSKA KOREKTA I REDAGOWANIE TEKSTÓW

BEATA TOMCZYK

40 | WCZASY POD GRUSZĄ North York Moors National Park

42 | KULTURA 26 | TOUR DE LONDYN

Bal Polski – to niepowtarzalne wydarzenie

DZIAŁ GRAFICZNY

AGATA OLEWIŃSKA PRZEMYSŁAW GAJDA MARKETING I REKLAMA

marketing@cooltura.co.uk DYREKTOR MARKETINGU I REKLAMY

KRZYSZTOF CHOWANIEC kc@cooltura.co.uk, wew. 244 WICEDYREKTOR MARKETINGU I REKLAMY

Festiwal piwa, mody i kina

JOANNA ROŻEK joanna@cooltura.co.uk, wew. 246

28 | COOLTIME

EWA SUŁKOWSKA-LEŚNIARA ewa@cooltura.co.uk wew. 245

Ilona Wrońska: Nie idziemy pod prąd, idziemy swoją drogą

EWA MROCZEK e.mroczek@cooltura.co.uk, wew. 250 MAŁGORZATA SAS m.sas@cooltura.co.uk, wew. 263 AGNIESZKA GĄSIEWSKA a.gasiewska@cooltura.co.uk, wew. 229

44 | KULTURA Premiera opery „Flis” Stanisława Moniuszki

48 | BIEGAJ Z CHRISEM Jaki bieg uliczny wybrać?

48 | PRZEPIS NA WEEKEND Gravlax – łosoś marynowany solą

Robert Wrona 04 | Cooltura | Nº 757

757-MAKIETA 01-68 CC.indd 4

KSIĘGOWOŚĆ

RADOSŁAW STASZEWSKI KLAUDIA SENYK DYSTRYBUCJA

MARLENA SIEJKA VEL DOMAŃSKA 020 88 46 3612, distribution@cooltura.co.uk WYDAWCA

Polish Media London ISSN 1743-8489 Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń. Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych i zastrzega sobie prawo do skracania i przeredagowania tekstów. Publikowanie zamieszczonych tekstów i zdjęć bez zgody redakcji jest niezgodne z prawem.

58 | OGŁOSZENIA DROBNE

Cooltura is regulated by IMPRESS: The Independent Monitor for the press CIC For complaints scheme see:

64 | QUIZ

IMPRESS, 16-18 New Bridge Street, London, EC4V 6AG T 020 3325 4288 W cooltura.co.uk

Polski sport

32 | MÓJ LONDYN

MAGDALENA RUF m.ruf@cooltura.co.uk, wew. 250

65 | ROZRYWKA Krzyżówka

Sprostowania prosimy kierować na adres: complaints@cooltura.co.uk Please make any complaints to: complaints@cooltura.co.uk

cooltura24uk

@cooltura24uk

@cooltura24uk

cooltura

17/09/2018 16:45:31

Nยบ 757 | Cooltura | 05

757-MAKIETA 01-68 CC.indd 5

17/09/2018 16:45:32

KOME N TA R Z T YG ODNI A Radosław Zapałowski

Naga broń Brytyjscy eurosceptycy wciąż nadają ton debacie publicznej. I mimo że są niepoważni, to nadal stanowią realne zagrożenie.

>

Przez ostatnie dwa lata główni brextremiści z Partii Konserwatywnej, zrzeszeni w organizacji o mylącej nazwie – European Research Group (ERG), zasadniczo występowali publicznie jedynie jako komentatorzy. To była wygodna pozycja, która pozwalała kreować wizje bez pokrycia w faktach. Jacob Rees-Mogg, Boris Johnson i Peter

Fot. Dan Kitwood / Getty Images

Bone prezentowali i popierali najbardziej absurdalne pomysły w kwestii brexitu. Bez konsekwencji i z powodzeniem. Brytyjska opinia publiczna dopiero niedawno zaczęła dostrzegać dziury w negocjacjach i zagrożenie wyjścia Wielkiej Brytanii z Unii bez porozumienia. I zmieniać zdanie co do sensu oraz kształtu brexitu.

Trójka brextremisów była skuteczna, bo prezentowała i wciąż prezentuje nowy populizm. O ile kiedyś populistów łatwo było rozpoznać – po zachowaniu, ubraniu i doborze słów, o tyle nowi populiści wyglądają, zachowują się i mówią z grubsza normalnie. A nawet elegancko.

To budzi zaufanie. Mają porządnie skrojone garnitury, przyzwoite krawaty, starannie wypielęgnowane fryzury. Co więcej, używają niby racjonalnego języka, powołują się

na racjonalność, populistyczne hasła obudowują racjonalizującą narracją.

Medialny wzlot Rees-Mogga – archaicznego polityka Partii Konserwatywnej z dalszych ław poselskich, który coraz częściej brany jest pod uwagę jako ewentualny następca Theresy May, był możliwy, bo Mogg skutecznie pozoruje się na osobę kompetentną. Choć wystarczy elementarna wiedza, żeby zrozumieć, że żadne z proponowanych przez niego rozwiązań nie trzyma się kupy.

Za pomysłami Mogga nie stoją żadne analizy. Ani fakty. Ani nawet logika. Ale wygląda poważnie, pozuje na człowieka wykształconego, przedstawia się jako inteligent, mówi inteligenckim językiem. I do tego jeszcze jest postacią barwną, a tym samym interesującą dla telewizji. To wystarcza, żeby odbiorcy byli przekonani, że

06 | Cooltura | Nº 757

757-MAKIETA 01-68 CC.indd 6

2018-09-17 11:15:52

lider brextremistów składa im poważną, sensowną, kompetentną intelektualnie i dobrze przemyślaną polityczną ofertę. Choć w rzeczywistości są to banialuki.

Populizm na tym jednak polega, że swoich postulatów nie weryfikuje. Opiera się na wierze. Dlatego dziwi fakt, że ERG zdecydowało się sporządzić plan, analizę i zaprezentować swoją wersję brexitu. Efekt był łatwy do przewidzenia. Zawstydzająca kompromitacja.

Koło miłośników twardego brexitu: od konserwatystów wagi ciężkiej, byłych ministrów – Duncana Smitha i Davida Davisa, po mniej znanych torysów, a na Mattcie Ridleyu, który nie wierzy w zmiany klimatyczne, kończąc – nie było w stanie dojść do porozumienia. Ostatecznie brexitersi złożyli żenujące propozycje o Wielkiej Brytanii jako raju podatkowym. Zadeklarowali chęć budowy obrony przeciwrakietowej – brytyjskich „Gwiezdnych wojen” i orzekli, że 15 lat po wyjściu z Unii Wielka Brytania zyska bilion funtów.

To była ta głośno zapowiadana alternatywa na plan rządowy. Eurosceptyczna ofensywa kompetentnych, racjonalnych analiz i planów. Wyśmiana nawet przez sympatyków idei twardego brexitu. Okazało się po raz kolejny, że brextremiści, tak jak cesarz z bajki Andersena, są nadzy. Problem w tym, że tak jak cesarz po tym jak dziecko krzyknęło, że jest goły szedł dalej „dumniej niż kiedykolwiek wcześniej”, tak brextremiści wciąż paradują po głównej politycznej scenie. I dalej zyskują poklask części opinii publicznej, uwodząc prostymi i miło brzmiącymi hasłami.

Theresa May za wszelką cenę unika rozłamu w partii i grupę Mogga toleruje. Jednak pobłażliwość 10 Downing Street wobec brextremistów nadaje im wiarygodności.

Tworzy mylne wyobrażenie, że ta grupa ma jakieś sensowne pomysły i zasługuje na poważne traktowanie. Tolerowanie głośnej frakcji eurosceptyków, wewnątrzpartyjnej opozycji, ma jakiś polityczny sens. Pozwala utrzymywać jedność Partii Konserwatywnej, oddala zagrożenie jawnego buntu i daje Theresie May czas. Ale to igranie z ogniem.

Populistów nie można okiełznać ani kontrolować. Prędzej czy później dokonają prawdziwych, trudnych do odwrócenia szkód. Negocjacje z Brukselą to zbyt poważna sprawa, żeby ton debacie na ten temat nadawali niepoważni, niekompetentni i niebezpieczni brextremiści. —

Nº 757 | Cooltura | 07

757-MAKIETA 01-68 CC.indd 7

2018-09-17 11:16:04

PR Z E GL Ą D T YG ODNI A

NHS jest na skraju kryzysu

»

A powodem jest brak personelu medycznego.

Jak podaje BBC, w szpitalach

i przychodniach jest 42 tys. wolnych miejsc na stanowiskach dla pielęgniarek. Brakuje też 11,5 tys. lekarzy.

PR ZE GL Ą D T YG ODNI A

Liczba wakatów nieznacznie wzrosła w ciągu roku. NHS częściowo ratuje się zatrudnianiem pracowników tymcza-

Marcin Urban

sowych. Jest to jednak droższe i odbija

Płatny roaming i inne utrudnienia po brexicie

się negatywnie na jakości usług.

>

BBC mówią już o stanie wyjątkowym

Brytyjski rząd opublikował poradnik na wypadek brexitu bez porozumienia. Broszura udostępniona na stronie gov.uk zawiera informacje dotyczące utrudnień jakie mogą wystąpić m.in. z roamingiem telefonicznym, utratą ważności unijnych praw jazdy oraz paszportów.

Minister do spraw brexitu obiecał, że nawet w przypadku opuszczenia Unii Europejskiej bez umowy o dalszej współpracy zostaną utrzymane obecne zasady roamingu, później jednak wycofał się z tej obietnicy. Najpierw Dominic Raab powiedział w BBC Radio 4, że sieci Vodafone i Three już się na to zgodziły, a pozostałe, jeśli nie pójdą w ich ślady, zostaną do tego zmuszone prawem.

Dzień później w wywiadzie dla telewizji BBC powiedział, że rząd spróbuje zmusić firmy do ograniczenia opłaty,

Oskarżeni o atak w Salisbury byli turystami

»

ale nie może tego zagwarantować.

Rządowy poradnik ostrzega także przez koniecznością wystąpienia o dokument potwierdzający ważność brytyjskiego prawa jazdy na terenie Unii Europejskiej. Każdy kto wybiera się po brexicie na kontynent powinien upewnić się czy paszport ma co najmniej 6 miesięcy ważności. W przeciwnym razie może zostać zatrzymany na granicy.

Ponadto część produktów wytwarzanych w Wielkiej Brytanii będzie musiała przejść dodatkowe testy przed sprzedażą na rynku unijnym.

Dominic Raab powtarza, że brak porozumienia jest mało prawdopodobny, ale rząd musi przygotować się na taką ewentualność. Nawet, jeśli uda się zawrzeć porozumienie z Brukselą, może je odrzucić wewnątrzpartyjna opozycja Theresy May. —

gdy najechali Ukrainę w 2014 roku.

Brytyjskie media opubliko-

O ponad 90 proc. spadła po decyzji o brexicie liczba pielęgniarek aplikujących o pracę z krajów Unii Europejskiej. Eksperci cytowani przez w służbie zdrowia.

Strajk w metrze

»

Motorniczy metra obsługujący linię Piccadilly zapowiedzieli

strajk w proteście przeciwko warunkom pracy. Akcja ma rozpocząć się w południe 26 września i potrwać 48 godzin.

Następnie zostanie powtórzona przez 5 godzin wieczorem 28 września.

Jak tłumaczą związki zawodowe RMT władze metra nie wywiązały się z porozumienia, które zawarto, by zawiesić strajk planowany w lipcu.

Z linii Piccadilly korzysta pół miliona osób dziennie. Łączy ona centrum Londynu z lotniskiem Heathrow.

ich tam szczególnie zabytkowa katedra.

W trakcie rozmowy z reporterką, przyznali

wały memy drwiące z absurdal-

też, że po ujawnianiu ich tożsamości przez

nego wywiadu jaki Alexander Petrov

brytyjskie służby ich życie przewróciło się

Kłamstwa rosyjskich agentów

i Ruslan Boshirov udzielili państwowej,

do góry nogami.

oskarżonych o zamach w Salis-

rosyjskiej telewizji RT.

bury są obrazą dla inteligencji opi-

Aleksander Petrow i Rusłan Boszirow

Wielka Brytania wskazała Petrova i Boshirova jako głównych podejrzanych

nii publicznej i ofiar ataku chemicz-

potwierdzili w wywiadzie, że to ich praw-

o przeprowadzenie zamachu na Siergieja

nego – powiedziała Theresa May. Mini-

dziwe nazwiska. Tłumaczyli, że w Wielkiej

i Julię Skripalów. Zdaniem brytyjskich

ster spraw zagranicznych Jeremy Hunt

Brytanii byli turystycznie. Do Salisbury

władz, mężczyźni są agentami wojskowego

przypomniał ironicznie, że rosyjscy żoł-

pojechali zwiedzać, bo znajomi powiedzieli

wywiadu GRU i działali na zlecenie najwyż-

nierze także mówili, że są turystami,

im, że to wspaniałe miasto. Zainteresowała

szych władz Rosji.

08 | Cooltura | Nº 757

757-MAKIETA 01-68 CC.indd 8

2018-09-17 12:41:28

Nยบ 757 | Cooltura | 09

757-MAKIETA 01-68 CC.indd 9

17/09/2018 16:45:34

PR Z E GL Ą D T YG ODNI A

Poradnik dla przedsiębiorców o brexicie

>

Polskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych opublikowało broszurę „Brexit. Co powinien wiedzieć przedsiębiorca”. Informator ma pomóc w przygotowaniach na różne scenariusze opuszczenia Unii Europejskiej przez Wielką Brytanię.

Pokazuje też przygotowania polskiej administracji do tego procesu.

– Wielka Brytania to jeden z najważniejszych partnerów handlowych Polski. Dlatego też konsekwencje brexitu wpłyną na setki tysięcy przedsiębiorców, eksportujących i importujących towary i usługi z jednolitego rynku – czytamy w broszurze. – Wczesne podjęcie przygo-

towań może zniwelować niektóre konsekwencje brexitu. Świadomość potencjalnych skutków (jak powrót ceł czy kontroli granicznych) może uruchomić działania przygotowawcze – zachęca MSZ. Broszura dostępna jest tylko w formie elektronicznej na stronie www.msz.gov.pl. Będzie aktualizowana i uzupełniana w zależności od przebiegu negocjacji.

Broszura została przygotowana przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych we współpracy z właściwymi ministerstwami i urzędami centralnymi, w tym z Ministerstwem Przedsiębiorczości i Technologii. —

Alan Turing: Mamy wobec polskich kryptologów ogromny dług

»

Promocja książki sir Dermota Turinga „X, Y & Z: The real story

of how Enigma was broken” („X, Y & Z: Prawdziwa historia tego, jak złamano Enigmę”), opisującej wkład polskich kryptologów w proces złamania kodu

Dyskusja panelowa z udziałem Dermota Turinga w amabsadzie RP w Londynie.

niemieckiej maszyny szyfrującej Enigma

Fot. Ambasada RP w Londynie

oraz szczegóły ich współpracy z brytyj-

wujka byłyby znacznie spowolnione,

Enigmy pozostała tajemnicą, pozwala-

skim i francuskim wywiadem, odbyła

o ile w ogóle możliwe. Przyznaje rów-

jąc Bletchley Park na kontynuowanie

się w Bletchley Park.

nież, iż nimb otaczający Brytyjczyka

przekazywania bezcennych informa-

przyćmił rolę Polaków i to powinno

cji dowódcom na froncie. Mamy wobec

zostać zmienione.

tych ludzi ogromny dług, a ich klu-

W swojej książce, bratanek słynnego brytyjskiego kryptologa Alana Turinga, podkreśla, że bez osiągnięć polskich naukowców, prace i odkrycia jego

– W ciągu kilku tygodni po tym, jak polscy kryptolodzy przekazali swoją

powszechne uznanie – zauważył sir Der-

wiedzę ekspercką Brytyjczykom i Fran-

mot Turing.

cuzom, ich kraj został najechany, a oni

Wśród zgromadzonych gości zna-

sami zmuszeni do ucieczki. Spędzili

leźli się przedstawiciele ambasady RP

wojnę na emigracji – głównie we Fran-

w Londynie oraz rodziny polskich mate-

cji i Wielkiej Brytanii – gdzie doświad-

matyków: Mariana Rejewskiego, Jerzego

czyli zbrojnego rabunku, uwięzienia,

Różyckiego oraz Henryka Zygalskiego.

a nawet przesłuchania Gestapo dotyDermot Turing podczas wystąpienia

czowa rola w tej historii zasługuje na

czącego Enigmy. Pomimo to, tajemnica

Ambasador RP w Londynie Arkady Rzegocki napisał przedmowę do książki.

w Bletchley Park

10 | Cooltura | Nº 757

757-MAKIETA 01-68 CC.indd 10

2018-09-17 11:35:49

Nยบ 757 | Cooltura | 11

757-MAKIETA 01-68 CC.indd 11

17/09/2018 16:45:35

Kościół anglikański ma udziały w Amazonie

»

Amazon „pasożytuje na podatnikach” i płaci swoim pracowni-

kom mniej niż potrzeba do przeżycia – powiedział arcybiskup Justin Welby, stojący na czele Kościoła anglikańskiego. Gazeta „The Church Times” ujawniła tymczasem, że Church of

PR ZE GL Ą D T YG ODNI A

England jest jednym z udziałowców PJ photography / Shutterstock.com

Strażnicy protestują przeciwko agresji więźniów

internetowego giganta. Jak podaje BBC, mimo krytyki arcybiskupa Kościół nie zamierza pozbywać się swoich udziałów. W wydanym oświadczeniu Church of England podkreśla, że sprzeciwia się agresywnemu unikaniu podatków, ale jednocześnie

>

Strażnicy więzienni w Anglii i Walii

zienni z powodów bezpieczeństwa są objęci

chce być w jednym pokoju z firmami

strajkowali przeciwko bezpreceden-

zakazem organizowania strajków i prote-

szukającymi zmiany.

sowej agresji ze strony skazanych.

stów przed murami więzień. Gdy ich zwią-

W akcie protestu wyszli przed zakłady

zek zorganizował podobną akcję w 2016

karne między innymi w Londynie, Liver-

roku, Sąd Najwyższy nakazał natychmia-

poolu i Manchesterze.

stowy powrót do pracy.

Cytowany przez BBC minister do

Brytyjskie więzienia są przepełnione,

spraw więziennictwa Rory Stewart stwier-

a w wyniku rządowych oszczędności spadła

dził, że akcja jest nielegalna, a jej zwołanie

liczba strażników. W ubiegłym roku liczba

przez Związek Strażników Więziennych

aktów agresji podwoiła się. W całym kraju

jest nieodpowiedzialne. Strażnicy wię-

odnotowano pół tysiąca incydentów. —

Southwark zostanie przebudowana

»

Transport for London rozpoczął konsultacje społeczne planowanej przebudowy stacji metra Southwark. TfL proponuje budowę drugiego wejścia, które pomoże rozłado-

wać tłok. Wejście ma powstać od strony ulicy Greet Street. Ze stacji Southwark korzysta 17 mln osób rocznie. W ostatniej dekadzie co 5 lat liczba pasażerów podwajała się.

Justin Welby, arcybiskup Canterbury

Domy po brexicie mogą stanieć

»

Brexit bez porozumienia o dalszej współpracy z Unią Euro-

pejską doprowadzi do załamania na rynku nieruchomości i będzie finansowym szokiem dla gospodarki – ostrzegł szef Banku Anglii. Podobne załamanie doprowadziło w 2008 roku do kryzysu światowego.

Mark Carney spotkał się z ministrami, by przedyskutować ryzyko związane z twardym brexitem. Jak podaje BBC, według niego ceny mieszkań mogą spaść nawet o 35 proc. w ciągu 3 lat, a oprocentowanie kredytów poszybuje w górę. Postawi to wielu właścicieli nieruchomości wziętych na kredyt w bardzo trudnej sytuacji.

12 | Cooltura | Nº 757

757-MAKIETA 01-68 CC.indd 12

2018-09-17 12:47:32

WOŚP szuka wolontariuszy

»

Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy zaczęła już przygotowania

do styczniowego finału. Praca rozpoczęła się od naboru wolontariuszy z Londynu.

Potrzebne są osoby do pomocy między innymi przy organizacji koncertu, prowadzeniu aukcji, szukaniu sponsorów i projektowaniu grafiki. Przydadzą się też osoby, które mogą poprowadzić zajęcia z dziećmi, zrobić fotografie i filmy, a poza tym informatycy, ochroniarze i osoby do obsługi technicznej. Chętni mogą wysyłać swoje zgłoszenia mailowo na: wolontariusze@ wosplondon.co.uk

Bankomaty odchodzą do lamusa

»

Ich główny operator w Wielkiej Brytanii firma Link demontuje 250 urządzeń

miesięcznie. Jak wyjaśnia w portalu BBC przedstawiciel firmy, utrzymanie bankomatów jest coraz mniej opłacalne, bo coraz mniej osób z nich korzysta. To efekt rozwoju płatności bezgotówkowych i bankowości internetowej. Już ponad połowa transakcji w Wielkiej Brytanii jest wykonywana bez użycia tradycyjnych pieniędzy. Likwidacja bezpłatnych bankomatów niepokoi regulatora rynku. Payment Systems Regulator zaznacza, że wciąż odgrywają ważną rolę, ułatwiając dostęp do naszych pieniędzy.

Nº 757 | Cooltura | 13

757-MAKIETA 01-68 CC.indd 13

2018-09-17 11:19:13

PR Z E GL Ą D T YG ODNI A S.Rogala, D.Zeller

Otwarcie polskiej szkoły sobotniej na wyspie Wight W sobotę, 8 września na wyspie Wight miało miejsce otwarcie pierwszej Polskiej Szkoły Sobotniej im. ORP Błyskawica.

>

Ceremonia otwarcia odbyła się w szkole w Whippingham. Dzięki ogromnemu wsparciu dyrektora – pana Edmunda Matyjaszka, dzieci mogą korzystać w każdą sobotę z pięknej Priory School w Whippingham. Zaprojektowana przez księcia Alberta w 1864 roku i wybudowana przez królową Wiktorię szkoła stała się miejscem, w którym dzieci poznają polską historię, kulturę oraz będą doskonalić język polski.

Wśród zaproszonych gości był konsul Radosław Gromski, który na ceremonię otwarcia przyjechał wraz z rodziną i obiecał powrócić, aby zwiedzić malowniczą wyspę Wight.

Polska szkoła sobotnia na wyspie Wight nosi imię ORP Błyskawica.

Dowódca OM ORP Błyskawica, kmdr

Wirus na lotnisku

»

por. Walter Jarosz wraz z załogą przybyli na ceremonię otwarcia i nadania szkole imienia, przywożąc z sobą polską banderę, która uroczyście została przekazana na ręce dyrektor polskiej szkoły Karoliny Adamskiej.

Nadanie imienia ORP Błyskawica ma szczególne znaczenie dla mieszkańców wyspy Wight.

ORP Błyskawica to wybudowany w latach 1935-1936 w Cowes polski okręt wojenny (niszczyciel typu Grom), który w 1937 roku wprowadzony został do służby w Polskiej Marynarce Wojennej.

W nocy z 4 na 5 maja 1942 roku hitlerowskie lotnictwo przeprowadziło intensywne bombardowanie miasta Cowes, położonego na wyspie Wight.

Głównym punktem obrony przeciwlotniczej był dla miasta Cowes polski niszczyciel ORP Błyskawica. Załoga polskiego okrętu uratowała miasto przed zbombardowaniem.

Co roku mieszkańcy miasta Cowes organizują uroczystości upamiętniające obronę Cowes przez ORP Błyskawica.

Ceremonię otwarcia swoją obecnością uświetniła również high sheriff wyspy Wight Gioia Minghella-Giddens oraz prezes Stowarzyszenia Przyjaciół

ORP Błyskwica Michael Aiken, dr Christopher Magier oraz major Otton Hulacki. W ceremonii otwarcia uczestniczyli również rodzice dzieci uczęszczających do szkoły sobotniej.

Uczniowie przygotowali występ artystyczny, a uwieńczeniem ceremonii był tort z wizerunkiem okrętu, który wzbudził zachwyt dzieci oraz gości.

Szkoła jest pierwszą polonijną placówką edukacyjną na wyspie Wight.

Dzięki zaangażowaniu personelu oraz wsparciu rodziców mieszkańcy wyspy mogą cieszyć się sobotnią szkołą, która będzie również przygotowywała uczniów do egzaminów GCSE. Szkoła utrzymuje się z opłat za zajęcia i jest organizacją charytatywną. Wszyscy nauczyciele oraz dyrekcja szkoły są wolontariuszami, których połączyła pasja do nauczania oraz chęć utworzenia miejsca, gdzie mieszkający na wyspie Wight Polacy będą mogli dokształcać swoje dzieci, spotykać się oraz integrować. Dyrektor Karolina Adamska ma również nadzieję, że w przyszłości uda jej się zorganizować dyżury konsularne na wyspie, ponieważ jej mieszkańcy muszą w sprawach paszportowych lub prawnych podróżować do odległego Londynu. —

Utrudnienia trwały 2 dni.Jak podaje BBC system komputerowy portu lotniczego został zaatakowany wirusem,

Atak komputerowych hake-

który domagał się zapłacenia okupu za

rów doprowadził do wyłączenia

odblokowanie danych. Władze lotni-

monitorów z informacjami o nume-

ska w Bristolu podkreślają, że rozwią-

rach bramek na lotnisku w Bristolu.

zały problem bez płacenia hakerom.

14 | Cooltura | Nº 757

757-MAKIETA 01-68 CC.indd 14

2018-09-17 12:45:39

Popularna sieciówka podnosi ceny

»

Sieć restauracji Wetherspoons zapowiedziała podwyżkę cen. Mimo, że

sprzedaż wzrosła w ciągu roku o 5 proc., a dochody o ponad 4 proc. firma przewiduje znaczny wzrost wydatków na podatki, płace i odsetki od kredytów. Cytowany przez BBC Tim Martin zapowiedział wzrost cen jedzenia i napojów.

Pół roku do brexitu

»

Posłowie będą musieli wybrać między moją propozycją umowy, a brexitem

bez porozumienia – powiedziała Theresa May w wywiadzie dla telewizji BBC udzielonym na pół roku przed dniem opuszczenia Unii Euopejskiej.

Premierka skrytykowała propozycję zwolenników twardego brexitu dotyczącą granicy z pozostająca w UE Irlandią. Zaproponowali oni wykorzystanie nowej technologii do utrzymania płynnego przepływu osób i towarów. Według ich propozycji produkty podlegające ocleniu miałyby być kontrolowane jeszcze u producenta.

Theresa May wyraziła też poirytowanie spekulacjami na temat jej ustąpienia ze stanowiska i spiskiem zwolenników twardego brexitu w szeregach Partii Konserwatywnej, którzy chcą doprowadzić do zmiany lidera.

Sposób w jaki rząd przygotowuje kraj do brexitu skrytykował mer Londynu. Sadiq Khan wezwał jednocześnie do ogłoszenia drugiego referendum w tej sprawie.

Na łamach the Observer Khan napisał, że pół roku przed opuszczeniem unii stoimy przed wyborem złego porozumienia albo braku porozumienia.

Partia Pracy, do której należy Sadiq Khan nie potwierdziła oficjalnie swojego stanowiska w sprawie ponownego głosowania nad brexitem.

Jeremy Corbym powtarza w wywiadach, że bierze pod uwagę różne opcje.

Według badania opinii publicznej zamówionego przez BBC, większość Brytyjczyków uważa, że brexit będzie miał negatywne konsekwencje dla domowych budżetów.

Nº 757 | Cooltura | 15

757-MAKIETA 01-68 CC.indd 15

2018-09-17 12:45:45

MULTIC O OLTI Zuzanna Muszyńska

Londyn można kochać albo nienawidzić Dla wielu czarną magią jest zawartość podręczników prawa. KATSIARYNA PAZNIAK radzi sobie z nimi doskonale, a magią interesuje się na serio. Piękna dziewczyna z wielkimi planami na przyszłość i małą ilością wolnego czasu.

Fot. @firadawaj

16 | Cooltura | Nº 757

757-MAKIETA 01-68 CC.indd 16

2018-09-17 11:20:04

>

Skąd jesteś?

Urodziłam się w Rydze, dorastałam na Białorusi.

Czy są takie miejsca z dzieciństwa, których ci brakuje?

Moja rodzina dużo podróżowała. Nie ma w Mińsku specjalnych miejsc, za którymi tęsknię, poza domem rodzinnym. Brakuje mi czasu spędzanego z rodziną i przyjaciółmi. Rodzinnych obiadów i wspólnych wycieczek.

Często wracasz na Białoruś, żeby to nadrobić?

Chciałabym, ale nie jest to możliwe.

Bywam tam tylko raz, dwa razy w roku.

Do jakich szkół chodziłaś w swoim rodzinnym kraju?

Na Białorusi skończyłam Wydział Filologii w Liceum Białoruskiego Uniwersytetu Państwowego. W 2015 roku wyjechałam na program wymiany studenckiej na Uniwersytet Karola w Pradze. A rok temu przyjechałam do Londynu, studiować dalej.

Kto wspiera cię w planowaniu kolejnych życiowych kroków?

Mama. Ona motywowała mnie od zawsze.

Opowiedz o sytuacji młodych ludzi w twoim kraju.

Myślę, że młoda generacja na Białorusi jest bardzo utalentowana i silnie zmotywowana do nauki i pracy. Młodzi ludzie przykładają dużą wagę do samokształcenia, ważne jest też dla nich, by iść do przodu, krok w krok z nowoczesnością. Tacy są na przykład moi znajomi z BUP – wciąż próbują przekraczać nowe granice, chcieliby również coś zmieniać w kraju. Wielu z nich to prawdziwi patrioci. Ale ciągle nie jest tam łatwo dorastać i rozwijać się zawodowo; BUP to szkoła postsowiecka. Stara generacja jest bardzo konserwatywna, mało otwarta na zmiany.

Co rozumiesz przez słowo patriotyzm?

Patriotami są na przykład ci z moich znajomych, którzy wyjeżdżają za granicę, aby zdobywać doświadczenia, i wracają z nimi na Białoruś. Niektórzy odbywają zagraniczne praktyki sądownicze albo pracują w tamtejszych instytucjach rządowych, z których przywożą nowe idee. Inni szukają za granicą pomysłów na nowe typy biznesu czy usług, które można zaimplementować u nas, na Białorusi. Ja również mam podobny cel. Kierunek, który studiuję w Lon-

dynie, jest mało rozpowszechniony w naszym kraju. Chciałabym w miarę możliwości wpłynąć na zmianę tej sytuacji.

Miasto jest ogromne i przeludnione, można się w nim poczuć maleńkim i zagubionym.

A jaki to kierunek? Co studiujesz, poza językami obcymi?

Studiowałam prawo międzynarodowe na Wydziale Stosunków Międzynarodowych BUP. Moja wymiana na Uniwersytecie Karola dotyczyła prawa handlowego. Tutaj, w Londynie, robię LLM (Master of Laws) w dziedzinie prawa ochrony własności intelektualnej na UCL (University College London).

Jak wygląda życie studenckie osoby, która tak poważnie podchodzi do swojego wykształcenia?

Na Białorusi moje życie studenckie było raczej spokojne, jeśli chodzi o rozrywki, i bardzo intensywne, jeśli chodzi o naukę. Ale tego należy się spodziewać, studiując prawo.

Musiałam dużo czytać, wiele rzeczy znać na pamięć. Bardzo wcześnie, już na drugim roku studiów zaczęłam praktykę zawodową. Poza tym bardzo ważne są dla mnie języki obce, uczenie się niemieckiego i francuskiego zaj-

Nº 757 | Cooltura | 17

757-MAKIETA 01-68 CC.indd 17

2018-09-17 11:20:12

mowało dużo czasu. Podczas wakacji wyjeżdżałam do Niemiec. A w Pradze było mi jeszcze trudniej, bo tamtejszy system nauczania różni się od białoruskiego i potrzebowałam czasu, żeby się do niego przystosować. To samo zdarzyło się w Londynie, do tego studia magisterskie wymagają znacznego pogłębiania wiedzy i specjalizacji. Tutaj sporo czasu zajęło mi również znalezienie praktyk zawodowych i zbudowanie sieci kontaktów.

Jak wyglądają początki kariery prawnika w Londynie?

Na Białorusi pracowałam w firmie prawniczej oraz w Ministerstwie Spraw Zagranicznych. Żeby być uznaną za prawnika w Londynie (bez brytyjskiego licencjatu w prawie), powinnam zrobić dwuletni kurs GDL (Graduate Diploma in Law) albo LPC (Legal Practice Course), oprócz tego przepracować dwa lata jako praktykant w firmie prawniczej. To długa i skomplikowana droga. W zeszłym roku złożyłam aplikację na praktykę w roku 2020, ponieważ miejsce, do którego chciałabym się dostać, prowadzi nabór co dwa lata.

Wyjechałaś z Białorusi tylko z powodu studiów?

Tak, wyjechałam do Londynu w 2017 roku, ponieważ dostałam ofertę studiów na UCL. O miejsca w programie LLM ubiegało się pięć tysięcy osób, przyjęto trzysta. Byłam jedną z nich i nagle miałam wspaniałą okazję, żeby wzbogacić swoją karierę prawniczą.

Decyzja o przyjeździe tutaj nie była trudna?

Nie, to była łatwa decyzja. Od dawna planowałam zrobić magisterkę na jednym z czołowych uniwersytetów, wło-

Fot. @ufelia

żyłam wiele pracy w przygotowania do tego.

A więc Londyn to w pewnym sensie przypadek?

Tak, mogłam wybrać inne miasto, ale moim priorytetem była szkoła wyższa ze szczytu rankingów. Wybrałam najlepszy program studiów na najlepszym uniwersytecie. Na przykład Uniwersytet Cambridge oferował mi studia zbyt wszechstronne w zakresie LLM. Nie do końca pokrywały się one z moimi celami.

Dlatego wybrałam Londyn.

Od kiedy uczysz się języka angielskiego?

Zaczęłam bardzo wcześnie, w szkole, a w wieku 14 lat przyjechałam do letniej szkoły językowej w Berkshire.

Czy ciągle podwyższasz swoje kwalifikacje językowe?

Tak, czytam literaturę – Dickensa, Wilde’a, Christie, Doyle’a i innych.

Jak myślisz, co jest najważniejsze w procesie integracji?

Myślę, że trzeba odnaleźć swoje miejsce, zarówno jeśli chodzi o karierę, jak i zainteresowania. W Londynie zawsze znajdą się ludzie, którzy podzielają twoje hobby, a nawet twoje oddanie pracy zawodowej. Musisz zrozumieć, kim jesteś oraz czego oczekujesz od Londynu. W tutejszej międzynarodowej społeczności każdy ma swoje miejsce, jest akceptowany.

Fot. @firadawaj

18 | Cooltura | Nº 757

757-MAKIETA 01-68 CC.indd 18

2018-09-17 11:39:02

Nยบ 757 | Cooltura | 19

757-MAKIETA 01-68 CC.indd 19

17/09/2018 16:45:38

Gdzie spotykasz nowych znajomych?

Biorę udział w imprezach umożliwiających nawiązywanie kontaktów profesjonalnych. Czasem chodzę na jogę. Nowych ludzi spotykam wszędzie, codziennie: na ulicy, w kawiarniach, sklepach...

A co z typowo brytyjskich zwyczajów denerwuje cię najbardziej? Lub cieszy?

Denerwują zdecydowanie dwa krany. Kocham londyński zwyczaj picia herbaty – bo uwielbiam herbatę.

Jakie jest twoje zdanie o Londynie jako mieście?

Londyn to miejsce bardzo kontrowersyjne. Ludzie mówią, że możesz je kochać albo nienawidzić. Ciągle nie wiem, po której jestem stronie.

Dostrzegam wiele zalet Londynu, to, że mieszka tu społeczność międzynarodowa, że istnieją nieograniczone możliwości rozwoju i awansu w karierze.

Czegokolwiek pragniesz, znajdziesz to tutaj, nieważne, jakich dotyczy gustów i zainteresowań. Z Londynu podróżuje się wygodnie we wszystkie zakątki świata. A z drugiej strony czasem czuję się tu samotna, tęsknię za rodziną. Miasto jest ogromne i przeludnione, można się w nim poczuć maleńkim i zagubionym. (śmiech) Ale znów – jak tylko poczujesz się samotny czy przemęczony, możesz wskoczyć w samolot i uciec stąd na chwilę. To właśnie robię czasem, kiedy stęsknię się za moim partnerem – wyjeżdżam, by się przy nim zrelaksować.

skiego. Teraz kolej na hiszpański, bo niemiecki i francuski już znam. Ćwiczę jogę, ale rzadko, w Londynie brakuje mi na wszystko czasu. Interesuję się magią! Niedługo zostanę członkiem prywatnego klubu magików (Magic Club Society). Ale to nie takie proste. Potrzeba rekomendacji od dwóch obecnych członków MC Society (jest ich tylko 1450). Potem muszę zdać egzamin – polega on na wykonaniu kilku magicznych sztuczek. Trzymaj za mnie kciuki. Na szczęście mam znajomych, którzy należą do klubu. Od nich uczę się tricków.

Gdzie lubisz spędzać czas poza pracą?

W Hyde Parku - banalne, ale prawdziwe Moim najulubieńszym miejscem jest Sky Garden. Raz w tygodniu rezerwuję sobie darmowy bilet, wjeżdżam na górę i mam Londyn jak na dłoni.

Znasz swoich sąsiadów?

Miałam bardzo miłego sąsiada z Bangladeszu. Zaprzyjaźniliśmy się.

Podczas sesji egzaminacyjnej jego rodzice przyjechali do Londynu i gotowali dla nas obojga. A potem jego mama nauczyła mnie, jak przyrządzać niektóre potrawy z kuchni bengalskiej.

Kontaktujesz się chętnie ze znajomymi „sprzed Londynu”?

Tak, nieustannie pozostajemy w kontakcie. Wszyscy moi bliscy przyjaciele pochodzą z Białorusi, ale wielu mieszka gdzie indziej – w Monachium, Mediolanie, Wiedniu, jeden wędruje między Lozanną a Miami.

Kilkoro zostało w Mińsku. Mój partner też pochodzi stamtąd, a teraz żyje w Amsterdamie.

W Londynie nie ma nikogo?!

Poza mną niestety nie. Jeszcze nie. (śmiech) A ty? Gdzie chciałabyś zamieszkać w przyszłości?

To dość skomplikowane. Moje plany zależą od kariery, od ofert pracy, jakie dostanę w Londynie, krajach Unii Europejskiej, w Mińsku. Kto wie, co się wtedy zdarzy.

Zdradzisz swoje największe marzenie na przyszłość?

Chciałabym założyć fundację pomagającą dzieciom chorym na raka.

Latem zeszłego roku byłam w Ekwadorze, pracowałam tam z bezdomnymi dziećmi. To mnie zainspirowało do takich, a nie innych planów. Lubię pracę z dziećmi. Sama chciałabym mieć kiedyś dużą rodzinę. Jeśli zdarzy się w życiu okazja, żeby zmieniać świat, na pewno jej nie przepuszczę. Mam nadzieję, że moja kariera również temu będzie służyć. —

Fot. @ufelia

Do niego uciekłaś przed naszą rozmową i stałaś się nagle nieuchwytna! (śmiech) Tak, wyjechałam do Amsterdamu, gdzie on pracuje. Wyjeżdżam tam dwa razy w miesiącu na weekendy. Czasem mój partner odwiedza mnie w Londynie. Byliśmy też razem w Brukseli, Nicei i Kopenhadze, łatwo było pojechać w te miejsca z Londynu.

Co robisz w czasie wolnym?

Moją największą pasją są języki obce. Jako dziecko uczyłam się japoń-

20 | Cooltura | Nº 757

757-MAKIETA 01-68 CC.indd 20

2018-09-17 11:22:10

Nยบ 757 | Cooltura | 21

757-MAKIETA 01-68 CC.indd 21

17/09/2018 16:45:39

P O FA JR A NC IE Dariusz A. Zeller

Nie wychodzę z domu bez aparatu – To jest moje życie. Idziesz spać myślisz o fotografii, budzisz się i pierwsza myśl to fotografia. I tak 24 godziny na dobę – mówi Damian Chrobak, artystafotograf z Londynu.

>

Jak długo mieszkasz w Londynie?

Przyjechałem do Londynu w 2001 roku jako technik dentystyczny na 3 miesiące i – tak

jak większość z nas, która planuje taki krótki pobyt na emigracji – przekształciły się one w 1,5 roczną wizytę. Zachłysnąłem się szybkim zarabianiem dużych pieniędzy jako technik dentysta, ale z drugiej strony miałem niedosyt życia, bo siedziałem zamknięty godzinami w laboratorium i dłubałem w zębach. Miałem wówczas 22 lata.

Z zarobionymi pieniędzmi wróciłem do Polski, dokładnie do Warszawy i zapisałem się do Akademii Fotografii. To był 2003 rok.

System w szkole był weekendowy, więc w ciągu tygodnia mogłem poznawać miasto, robić zdjęcia. Pod koniec I roku mój projekt finalny został wybrany spośród kilku studentów i zaprezentowany w Łodzi na festiwalu. Rok szkolny się kończył i miałem miłą rozmowę z jednym z profesorów, który mi powiedział, że skoro byłem już w Anglii i młody jestem, to mógłbym spróbować coś zrobić z sobą w Londynie.

I tak po tygodniu naszej rozmowy, siedziałem w autobusie z biletem w jedną stronę do Londynu. Po 3

latach cel zrealizowałem, zrobiłem London College of Communication, kierunek fotografia.

Czym zajmujesz się na co dzień?

Na co dzień jestem fotografem-artystą (śmiech), mam nawet status i jestem członkiem ZPAF-u, Związku Polskich Artystów Fotografów. Ale to nie znaczy, że zarabiam kokosy i chodzę w szaliku w lecie… Pracuję w kilku miejscach jako freelancer i oprawiam zdjęcia pod wystawy, przygotowuję zdjęcia, robię ramy.

Taka przyjemna praca, jeśli chodzi o przygotowywanie ekspozycji innych artystów dla galerii. No i pożyteczna, bo lubię prezentować swoje prace dobrze przygotowane i sam mam na to wpływ.

Skąd u ciebie zainteresowanie fotografią?

Pojęcia nie mam! Nigdy wcześniej nawet nie miałem aparatu, kupiłem sobie dopiero, kiedy przyjechałem za pierwszym razem do Londynu. Tak, żeby robić zdjęcia i poka-

22 | Cooltura | Nº 757

757-MAKIETA 01-68 CC.indd 22

2018-09-17 12:13:18

zywać rodzicom ten słynny Londyn. Myślę często skąd się u mnie wzięła się ta choroba… Na pewno akademia fotografii miała jakiś wpływ na to i podpowiedź profesora, że coś tam czuję w tej fotografii. Po tych słowach i pierwszej wystawie grupowej w Łodzi chciałem zostać fotografem. Nie wiedziałem, co to do końca oznaczało, ale chciałem nim być. Kiedy wróciłem z tą myślą do Londynu zacząłem chodzić na wystawy, kupować albumy, czytać historię fotografii, robić zdjęcia i na koniec szkoła. Tak się zaczęło. Zainteresowałem się fotografią przez albumy fotograficzne i historię fotografii.

Jaki jest twój ulubiony rodzaj fotografii? Czy jest lub był ktoś, na kim się wzorowałeś?

Lubię wszystko, co nie jest komercją.

Bardzo sobie cenię Saula Leitera, Joela Meyerowitza, Roberta Franka. Czyli można by powiedzieć klasyka. Wszyscy wymienieni panowie robili zdjęcia na ulicy, nie w studio.

Powiedziałbym fotografia dokumentalna, uliczna, humanistyczna. Najprościej powiedzieć: życie codzienne. Po tych wszystkich latach spędzonych z fotografią mogę powiedzieć, że czuję się jak dokumentalista.

Oczywiście nazwisk jest cała tona, ale kluczem tutaj była historia fotografii i mistrzowie fotografii. Szczerze, to bym mógł nawet powiedzieć, że ta współczesna fotografia jakoś do mnie nie przemawia. Po digitalizacji fotografii jakoś to wszystko kuleje.

Oczywiście są ciekawi fotografowie, ale w tym zalewie obrazu, który ma teraz miejsce – festiwali, płatnych konkursów, prywatnych szkol, warsztatów, organizacji sprzętowej i podejścia, że jak mam aparat, to jestem fotografem. Dużo trzeba się naszukać.

Leicą Q. A tak poza tym jestem bardzo nie w temacie i nie znam się na aparatach. Mogę tylko powiedzieć od siebie, że w sklepach jest ich za dużo. (śmiech)

Kiedy wróciłem (…) do Londynu zacząłem chodzić na wystawy, kupować albumy, czytać historię fotografii, robić zdjęcia i na koniec szkoła. Tak się zaczęło

Jakie są zatem twoje ulubione miejsca/sytuacje do robienia zdjęć?

Ze mną jest tak, że od 14 lat nie wychodzę z domu bez aparatu. Takie zboczenie.

Dużo podróżuję, więc jest to jakiś zapis dokumentalny, ale generalnie jest to człowiek w miejscu publicznym. Na co dzień chodzę po ulicach, ale było tak, że razem z Piotrem Apolinarskim dokumentowaliśmy Majdan w Kijowie.

Twoje zdjęcia są ze wszech miar zjawiskowe, ale jakie są twoje dokonania w tej dziedzinie?

Pytasz o tak zwane CV? Do tej pory miałem jakieś 30 wystaw. Mam na myśli grupowe i indywidualne, w dużej części świata. Na różnych festiwalach fotograficz-

Z jakiego rodzaju aparatów korzystasz?

I znowu, nie chcę brzmieć monotonnie, ale kiedy czytałem te wszystkie biografie fotografów, których uwielbiałem, zawsze pojawiała się jedna nazwa aparatu. Leica.

I pod wpływem naiwności, że jak będę robił zdjęcia Leicą, to będę taki super jak moi idole, zakupiłem Leicę. Oczywiście to było głupie, ale do dnia dzisiejszego używam aparatów Leica i na tych aparatach pracuje mi się najlepiej. Małe, ciche, niepozorne, ale jakość obrazu, detali jest taka, jaką lubię. Moim ulubionym ciągle jest Leica M6, analogowa i do zleceń, bo czasami się takie zdarzają cyfrową

Nº 757 | Cooltura | 23

757-MAKIETA 01-68 CC.indd 23

2018-09-17 12:13:25

nych, wystawy w galeriach. Kilkanaście publikacji w magazynach poświęconych fotografii. Z nagrodami finansowymi, jeżeli o to pytasz, to żadnych. Nagrodą dla mnie jest to, że jakaś galeria mnie zaprasza i pokazuje moje zdjęcia.

Prowadziłeś już także niejednokrotnie warsztaty fotograficzne. Dlaczego to robisz?

Swojego czasu dużo uczyłem w ZPAF-ie w Warszawie, czyli jakieś doświadczenie edukatorskie i wiedzę historii fotografii wydaje mi się, że posiadam. Jestem też założycielem kolektywu fotograficznego Un-Posed (www.un-posed.com). Warsztaty tylko dlatego, bo czasami ludzie mnie o to zagadają mailowo i jak jestem zaproszony, żeby takowe poprowadzić.

Czym jest dla ciebie fotografia?

To jest moje życie. Idziesz spać myśląc o fotografii, budzisz się i pierwsza myśl to fotografia. I tak 24 godziny na dobę. Nudne, wiem.

Powiedz, tak z własnego doświadczenia – jak wiele jest tu osób z Polski, które mają pasję podobną do twojej?

Życzyłbym sobie, żeby było jak najwięcej osób z własną pasją w Londynie. Ale wiesz, to jest moja jazda i nikomu nie chcę mówić, jak ma żyć.

Znam osobiście kilku fajnych Polaków na podłożu artystycznym, którzy robią świetne rzeczy i co najważniejsze spełniają się, mieszkając np. w Londynie. Tak poza tym nie jestem jakimś followersem innych, staram się robić swoje.

Twoja pasja jest, jeśli można tak ująć, osobista, indywidualna, czy jednak współpracujesz z kimś na co dzień lub od święta?

Wydaje mi się, że jestem indywidualistą w tym, co robię, aczkolwiek obracam się w środowisku artystycznym i czasami powstają wspólne pomysły. Bardzo się cieszę na ten przykład, od października zaczynam studia fotograficzne na Institut Tvurci Fotografie w Opavie w Czechach. Nie mogę się doczekać tej wymiany myśli.

Jakie rady dałbyś osobom, które chciałyby rozpocząć dopiero przygodę z fotografią?

Pierwsza najważniejsza to chyba żeby zadać sobie pytanie, czym dla mnie ma być sama fotografia. Bo jeżeli chcesz kupić sobie aparat i robić zdjęcia na pamiątkę i poka-

zywaniu znajomym, to wystarczy robić zdjęcia z włożeniem jakichkolwiek emocji podczas robienia zdjęć. A jeżeli chcesz zrozumieć same medium, jakim jest fotografia, to zacząłbym od oglądania albumów fotograficznych, liznął trochę historii, zapisał się na jakiś kurs przy uniwersytecie, a jest ich dużo.

Robił zdjęcia, starał się opowiadać historie za pomocą aparatu, wysyłał zdjęcia na konkursy – tylko nie te płatne, których jest tysiące, festiwale.

Naprawdę daleka droga. Jak to nasz prezydent mówi ,,Ja się ciągle uczę, ciągle…”.

Gdzie można śledzić twoje poczynania?

Najwięcej jest w moich szufladach (śmiech). Stronę posiadam, takie najbardziej z updatetowanych portfolio – www.damianchrobak.com.

Tam jest kilka projektów fotograficznych, wystaw, publikacji i przekierunkowania na inne media.

Jestem zaprzyjaźniony z kilkoma galeriami w Polsce. Z jedną z nich Pix.House Gallery z Poznania w zeszłym roku wydaliśmy mały album z moimi zdjęciami, który można znaleźć na mojej stronie lub zakupić w The Photographers Gallery book shop w Londynie.

Za miesiąc będę w Leica Gallery w Warszawie, będę miał prezentację swoich prac. —

24 | Cooltura | Nº 757

757-MAKIETA 01-68 CC.indd 24

2018-09-17 12:13:32

Nยบ 757 | Cooltura | 25

757-MAKIETA 01-68 CC.indd 25

17/09/2018 16:45:40

T OUR DE L OND Y N Joanna Karwecka

Festiwal piwa, mody i kina

>

Kolejne odwiedziny rodziny, znajomych, teściów, a ty panikujesz, bo nie masz czym ich zająć? Przedstawiamy cotygodniowy turystyczny przewodnik po Londynie. Skorzystaj z naszych pomysłów, albo wyślij gości w miasto z „Coolturą”.

22.09, sobota

21.09, piątek

> Open House

> London Fashion Week Cztery dni imprez związanych z przemysłem modowym.

Pokazy mody, pokazy trendów, spotkania z projektantami oraz zakupy. Na festiwalu wystawi się ponad 150 marek i projektantów z całego świata.

The Store Studios, 180 Strand, WC2R Londyn. Stacja: Temple.

10 Downing Street, BT Tower, Burlington House, Royal Albert Hall, ambasada RP w Londynie i Polski Ośrodek SpołecznoKulturalny w Hammersmith – to tylko kilka budynków, które będzie można zwiedzać podczas dwudniowego festiwalu architektury. Przez cały weekend drzwi do zamkniętych na co dzień budynków zostaną otwarte, a po innych oprowadzą nas przewodnicy.

22-23.09, różne miejsca w Londynie

26 | Cooltura | Nº 757

757-MAKIETA 01-68 CC.indd 26

17/09/2018 16:45:41

22-23.09, Southbank Centre, Belvedere Rd, Lambeth, Londyn SE1 8XX. Stacja: Waterloo.

24.09, poniedziałek 23.09, niedziela

> Darbar Festival Koncerty i pokazy tańca, które co roku przybliżają londyńczykom tradycyjną muzykę Indii. Będzie

można poznać muzykę południa – Carnatic i północy kraju – Hindustani. Wydarzeniom muzycznym towarzyszyć będą warsztaty, wykłady i zajęcia z hatha yoga do muzyki klasycznej.

> Portrait of Brixton Obraz dzielnicy i jego mieszkańców. W lokalnym centrum kultury można zobaczyć prace fotografa Charlie Clifta, który dokumentował życie w jednej z najbardziej tętniącej życiem dzielnicy.

Pop Brixton, 49 Brixton Station Road, Londyn SW9 8PQ. Stacja: Brixton. Wstęp wolny.

26.09, środa

> Raindance Film Festival

25.09, wtorek

> Turner Prize Przyznawana od 1984 roku nagroda dla współczesnych artystów, którzy pochodzą z Wielkiej Brytanii lub tu tworzą. Nagrodzony twórca

27.09, czwartek

otrzymuje 25 tysięcy funtów i prawie natychmiastową sławę i uznanie.

25.09.2018-6.01.2019, Tate Britain, Millbank, Londyn SW1P 4RG. Stacja: Westminster, Pimlico, Vauxhall. Bilety: £13

12-dniowy festiwal filmowy, podczas którego zostaną pokazane filmy fabularne, filmy krótkometrażowe, wystawy rzeczywistości wirtualnej, seminaria i warsztaty. Będzie można zobaczyć między innymi reżyserską wersję obrazu dokumentalnego „George Michael: Freedom” oraz „Ballet now”, którego współproducentką jest Elisabeth Moss.

26.09-7.10, Vue Cinema London, Leicester Square, 3 Cranbourn St, Londyn WC2H 7AL. Stacja: Covent Garden. Bilety: od £13

> Erdinger Oktoberfest

nie tylko można napić się piwa, ale też spróbować lokalnych przysmaków i pobawić się na wesołym miasteczku.

Możliwość doświadczenia największego święta miłośników piwa bez wyjeżdżania z Londynu.

Przez miesiąc pomieszczenia parku olimpijskiego zamienią się w bawarskie miasteczko, w którym

27.09-28.10, Queen Elizabeth Olympic Park, Londyn E20 2ST. Stacja: Hackney Wick, Stratford.

Bilety: od £ 5

Nº 757 | Cooltura | 27

757-MAKIETA 01-68 CC.indd 27

17/09/2018 16:45:42

C O OLTIME . ROZMOWA

Nie pod prąd, ale swoją drogą.

ILONA WROŃSKA, znana z serialu „Na Wspólnej”, prywatnie partnerka aktora Leszka Lichockiego. 22 września będzie można ją zobaczyć w Londynie, w premierze komediowego spektaklu „Tajna Misja”. O misji, ale edukacyjnej, zmianach i nietypowych wyborach rozmawiała z Joanną Karwecką.

Czy pani rodzina jest niekonwencjonalna?

Nie wiem, czy jesteśmy konwencjonalni czy niekonwencjonalni. My po prostu żyjemy wedle tego, co uważamy za słuszne. Nie chcemy się wpisywać w system, który nam bardzo nie odpowiada.

Jeżeli jest taka możliwość, to po prostu szukamy czegoś innego.

Pytam o niekonwencjonalność, bo kilka lat temu zaczęliście państwo domową edukację swoich dzieci. Skąd taki pomysł?

Zaczęło się trzy lata temu, kiedy postanowiliśmy wyjechać na pół roku do Stanów. Pozamykaliśmy wszystkie zobowiązania w pracy i stwierdziliśmy, że mamy czas na to, żeby zwiedzić świat. Szukaliśmy jakiegoś rozwiązania, żeby dzieci nie traciły tego roku, Kajtek miał wtedy 7, Natasza 9 lat.

Ktoś nam podpowiedział, że istnieje coś takiego jak edukacja domowa.

Polega ona na tym, że można wziąć książki i uczyć swoje dzieci w domu, a w naszym przypadku – w trasie.

Po powrocie z podróży dzieciaki poszły jeszcze na chwilę do szkoły, bo nauczyciele musieli sprawdzić na jakim są etapie. Okazało się, że wiedzą więcej niż powinni.

I postanowiliście kontynuować ten sposób?

To dzieciaki nas zapytały, czy nie moglibyśmy już tu w Polsce kontynuować nauczania domowego.

czy, których nie pamiętamy.

Zaczynają się podstawy fizyki, chemii. Z dnia na dzień staram się trochę przygotować, powtórzyć całość, a jak czegoś nie wiem, to się muszę douczyć.

Macie system ocen?

Nagród?

Teraz na przykład ruszyliśmy bardzo szybko do nauki, ponieważ obiecaliśmy dzieciom, że jeżeli w miarę sprawnie ten materiał pochłoniemy, to będą mieli wcześniej wakacje.

W zeszłym roku udało się zaliczyć wszystko już z końcem maja. I to ich motywuje.

No i okazało się to możliwe. Oboje mamy taką pracę, że możemy żonglować swoim czasem. Leszek przejął matematykę, ja wzięłam się za przedmioty humanistyczne, do języka angielskiego przychodzi pani, która ich uczy. No i tak trzeci rok okazuje się, że system się sprawdza. Właśnie zaczęliśmy kolejny.

To, że nie żyjemy według kalendarza szkolnego, jest dla nas wielką ulgą. Możemy sobie na przykład wyjechać na tydzień w Bieszczady, zabrać książki i uczyć tam. Co roku jednak trzeba zaliczyć testy i ustny egzamin z każdego przedmiotu. Dzieciaki je zaliczają, więc na razie sprawdzamy się jako nauczyciele.

Musieliście sobie powtórzyć materiał szkolny?

Oczywiście, że tak. Natasza jest w szóstej klasie i jest bardzo dużo rze-

Nie brakuje im rówieśników?

Mają przyjaciół, z którymi spotykają się w weekendy, chodzą na zajęcia dodatkowe.

Kiedy wróciliśmy ze Stanów trzy lata temu, bardzo tęsknili za przyjaciółmi. Wtedy też wrócili do szkoły na półtora miesiąca. I ten czas uświadomił im, że spotkania w szkole są bardzo pozorne. Że to, że ja się widzę z kolegą, to nie znaczy, że się mogę z nim pobawić. Że jest się podporządkowanym temu, że jest lekcja, że trzeba być cicho, że przerwa trwa tylko pięć minut. I dlatego w tej chwili nie chcą wrócić do szkoły, a my z co roku o to pytamy.

Teraz zmienili też szkołę, w której zaliczają egzaminy, na szkołę Montessori. To jest szkoła bardziej przyjazna dziecku. Ideą Marii Montessori było to, by dziecka nie ogra-

28 | Cooltura | Nº 757

757-MAKIETA 01-68 CC.indd 28

17/09/2018 16:45:42

Odważyła się pani także na zmiany w życiu zawodowym.

Odchodzi pani z serialu „Na Wspólnej”.

Tak, grałam tam 16 lat i stwierdziłam, że już najwyższy czas się z nim pożegnać.

Jeszcze przez miesiąc kończymy mój wątek, więc na ekranie będę jeszcze pewnie do grudnia lub stycznia.

Teraz wróciłam do teatru. Gram w Teatrze Kamienica, 6 września miałam premierę spektaklu „Test”, od marca zaczynam kolejne próby. Jestem też otwarta na projekty telewizyjne. Żegnam się z częścią mojego życia, ale otwieram się na nowe rzeczy.

niczać, żeby cały czas podnosić jego wartością. I rzeczywiście na tych egzaminach nauczyciele starają się udowodnić im, że oni potrafią, a nie, że nie potrafią. Dzieci uczą się tam w zróżnicowanych grupach wiekowych, więc młodszy uczy się od starszego, ale też starszy od młodszego.

Każde dziecko rozwija się przecież inaczej. A w tradycyjnych podstawówkach jest tak, że jak muszą coś wszyscy, to ty też.

Czy zostając nauczycielem domowym udało się pani dostrzec i zmienić coś, co może w systemie edukacji nie działa?

Przede wszystkim uczniowie są bardzo przeciążeni nauką.

Mają 7, 8 godzin lekcyjnych, od 8 do 16. Nauczyciele zadają dużo zadań domowych, bo, szczególnie po tej zmianie systemowej, nie wyrabiają się z materiałem. Do tego dochodzą zajęcia dodatkowe i dzieciaki do 22, 23 wieczorem siedzą nad lekcjami.

To nie jest normalne. My poświęcamy dzieciakom trzy godziny dziennie i jesteśmy w stanie wyrobić się z materiałem parę miesięcy przed wakacjami. Mamy oczywiście dwójkę dzieci, a nie trzydziestkę, ale okazuje się, że te trzy godziny wystarczą.

Nie chcę mówić, że to, co wybraliśmy, jest najlepszą drogą, ale jest to najlepsze dla nas w tej chwili.

Kiedy moje dzieci poszły do szkoły, zobaczyłam, że nic nie zmieniło się od kiedy ja byłam w podstawówce.

I to mnie trochę przeraziło. Kurczę, świat idzie do przodu, dlaczego czegoś nie zmienić? No, a wiadomo – trzeba zacząć od siebie. Dlatego zaczęliśmy.

Nie tylko edukacja jest u was niekonwencjonalna.

Nie jesteście małżeństwem, a wasze dzieci nie są ochrzczone, nie były u komunii…

To może wyglądać tak, że idziemy pod prąd. Ale wybraliśmy taki kierunek, żeby nie robić nic wbrew sobie. Wielu osobom się to

» Tajna Misja 22.09, The Logan Hall, University College London, 20 Bedford Way, Londyn WC1H 0AL. Stacja: Russell Square. Bilety: od £25

nie podoba, ale już się do tego przyzwyczailiśmy. Potrafimy głośno o tym mówić, wyrazić swój pogląd i nie zgodzić się na pewne rzeczy.

Chcemy nasze dzieci przygotować do życia w taki sposób, żeby te decyzje mogli podjąć kiedyś sami.

A państwo muszą się tłumaczyć z tych swoich decyzji?

Ja już się przestałam tłumaczyć. Ale tak, musiałam się tłumaczyć nawet z nauczania domowego, bo pojawiały się głosy, że izolujemy dzieci. Ale chciałabym, żeby ludzie to po prostu zaakceptowali.

To jest tak – jeżeli zasiedzisz się w jednym miejscu, nie odważysz się czegoś zmienić, to nigdy nie zrobisz nic oryginalnego. Dzięki takiemu podejściu wprowadziliśmy równowagę do naszego życia.

Ciężko było podjąć decyzję o odejściu?

Bardzo ciężko. Ale to już we mnie dojrzewało. Myślę, że przez ostatnie lata, z roku na rok odchodziłam, ale jeszcze nie byłam w stanie tego wyartykułować. Teraz nadszedł ten moment.

I teraz przyjeżdża pani do Londynu ze spektaklem „Tajna Misja”.

Tak, w Londynie będzie moja premiera w tej sztuce. Wcześniej w spektaklu grała Ada Fijał, a teraz będziemy grały w dublurze. „Tajna Misja” to ciekawa, dowcipna sztuka. Gram tam postać Izy – dziewczyny głównego bohatera, który jest uśpionym agentem. Od lat nie pracował, ale nagle pojawia się misja dla niego, o której nie może opowiadać swojej żonie, czyli mnie.

Myślę, że widzowie będą się na tym spektaklu dobrze się bawić.

Londyn to bardzo dobre miejsce na premierę. Lubi pani to miasto?

Nigdy nie byłam w Londynie.

Wielka Brytania, Anglia, Szkocja to są miejsca, których nie zwiedziliśmy.

Zjechaliśmy naprawdę wiele miejsc w Europie, różne kontynenty, a to jest dla nas wciąż nieodkryte. Na pewno chcemy trochę pozwiedzać Londyn.

Myślę, że ta wizyta może być początkiem kolejnej przygody. —

Nº 757 | Cooltura | 29

757-MAKIETA 01-68 CC.indd 29

17/09/2018 16:45:43

30 | Cooltura | Nยบ 757

757-MAKIETA 01-68 CC.indd 30

17/09/2018 16:45:44

Nยบ 757 | Cooltura | 31

757-MAKIETA 01-68 CC.indd 31

17/09/2018 16:45:45

Najlepsza dzielnica do życia: Isleworth jest przyjemne, ale wracam z sentymentem do Ashford.

Na zakupy w Londynie polecam: Nie lubię chodzić na zakupy :) Punkt gastronomiczny, który polecam: Lubię kuchnię włoską, niegdyś jeździłem do St Albans, ale w Londynie lubię sushi na Ealingu.

Gościom pokazuję w Londynie: Doki św. Katarzyny, Oko Londynu, Most Millenium, Stajnie królewskie oraz Richmond Park.

MÓ J L OND Y N

Robert Wrona

>

Od około 20 lat zajmuje się terapią manualną (masaż terapeutyczny, terapia punktów spustowych, fizjoterapia ortopedyczna i sportowa).

Mówi się o nim, że jest „trochę multi task”. Lubi gotować, śpiewać, rozmawiać z ludźmi. Uwielbia plaże, ale nie pogardzi górami, jeździ konno, ponieważ to bardzo relaksuje. Tata fantastycznego młodzieńca, którego stara się zarażać swoimi zainteresowaniami, z całkiem niezłym skutkiem… Życzyłby sobie zawsze mieć obok syna i... swojego przyjaciela oraz mentora, dra Krzysztofa Gryglickiego.

Mój pierwszy dzień w Londynie: Przerażenie, fascynacja, osiągnę sukces!

W Londynie zajmuję się zawodowo: Fizjoterapią.

Miejsca, które lubię odwiedzać: Lymington, kawka w przystani z moją połówką oraz Henley on Thames Po mieście przemieszczam się: Samochodem.

Londyn lubię za: Wielokulturowość.

Największą bolączką w Londynie jest: Korki oraz duża przestępczość wśród nastolatków.

W Londynie brakuje mi: Nie brakuje mi niczego. Jestem wdzięczny za wszystko, co mam i z tego się cieszę.

Jeśli nie Londyn to: Polskie Pomorze, z którym mam duże plany w przyszłości.

32 | Cooltura | Nº 757

757-MAKIETA 01-68 CC.indd 32

17/09/2018 16:45:47

Nยบ 757 | Cooltura | 33

757-MAKIETA 01-68 CC.indd 33

17/09/2018 16:45:48

> Tower Bridge

7 W SPA NI A ŁYC H

Ikona Londynu. Ma 204 metry długości, a codziennie pokonuje go blisko 40 tysięcy ludzi. Za niewielką opłatą można wejść do znajdującego

Joanna Karwecka

Najciekawsze mosty Londynu

>

Tamizę można przekroczyć 35 mostami. Najbardziej wysunięty na zachód jest Hampton Court Bridge, na wschód – Tower Bridge. Niewiele z londyńskich mostów zachwyca swoją architekturą. Wybraliśmy te, które zaciekawiają – albo ze względu na swój wygląd, albo ze względu na historię.

Widziały wiele –zasadzki na szpiegów, samobójstwa, morderstwa, a w 1952 roku nawet odważnego kierowcę autobusu, który uratował pasażerów przeskakując pojazdem z jednej części na drugą otwierającego się mostu Tower Bridge.

się w środku muzeum. Można tam zobaczyć wystawę na temat historii budowli oraz jak działają wiktoriańskie silniki. Z wysokości 45 metrów można też podziwiać widok na Tamizę.

> Albert Bridge Most kablowy, w mało popularnym stylu OrdishLefeuvre, wybudowany w 1873 roku. Jest jedną z dwóch takich budowli na świecie, drugim jest most Franza Josepha w Austrii. Od tego czasu nie został zastąpiony, chociaż już od początku zauważono problem ze stabilnością – przechodzące przez niego wojsko nie mogło maszerować równym krokiem, żeby nie wprawiać mostu w drgania.

> Waterloo Bridge Most, który znamy dziś, to druga konstrukcja w tym miejscu. Jego budowa została przeprowadzona w latach 40. Ze względu na trwającą wojnę, most w dużej części był wybudowany przez kobiety, dlatego często nazywany jest „The Ladies Bridge”.

Jest to jedyny most, który został uszkodzony w czasie wojennych nalotów.

34 | Cooltura | Nº 757

757-MAKIETA 01-68 CC.indd 34

17/09/2018 16:45:50

> Hammersmith Bridge Przepiękny, chociaż nie w centrum uwagi, most wiszący łączący Hammersmith i Barnes. Dawniej było to najlepsze miejsce do oglądania corocznych wyścigów uniwersyteckich na Tamizie, ale kiedy w 1870 roku zebrało się na nim 12 tysięcy gapiów, most zaczęto zamykać na dzień zawodów oraz postanowiono o jego wzmocnieniu.

> Millenium Bridge Otwarty z okazji wejścia w nowy wiek, w 2000 roku, szybko dostał przydomek „chybotliwej kładki”. Chociaż usterkę już naprawiono, nazwa pozostała. Łączy katedrę świętego Pawła i galerię Tate Modern, w związku z tym jest zwykle zatłoczony przez turystów.

> Richmond Bridge > Blackfriars Bridge Metalowa konstrukcja mostu, na tle innych przepraw wyróżnia się swoim soczystym czerwonym kolorem, przepięknie mieniącym się w nocy. Most został dedykowany królowej Wiktorii, której posąg znajduje się na północnej stronie przeprawy.

Najstarszy most, który istnieje w mieście i nie był do tej pory przebudowany. Wybudowany między 1774 a 1777 zastąpił przeprawę promem, która dawniej łączyła dwie części dzielnicy Richmond. London Magazine z 1779 pisał, że most ma „prostą, elegancką strukturę i jest położony w tak szczęśliwy sposób, że stał się najpiękniejszą ozdobą rzeki”.

Nº 757 | Cooltura | 35

757-MAKIETA 01-68 CC.indd 35

17/09/2018 16:45:52

PR Z E GL ฤ D T YG ODNI A

36 | Cooltura | Nยบ 757

757-MAKIETA 01-68 CC.indd 36

17/09/2018 16:45:53

Nยบ 757 | Cooltura | 37

757-MAKIETA 01-68 CC.indd 37

17/09/2018 16:45:54

ck.com

W Y PA D Z L OND Y N U Dariusz A. Zeller

Muzea, które trzeba zobaczyć » Bletchley Park Na terenie posiadłości położonej około 80 km na północny zachód od Londynu podczas II wojny światowej mieściła się siedziba zespołu brytyjskich kryptologów, należących do Rządowej Szkoły Kodów i Szyfrów, później znanej jako Rządowa Centrala Łączności.

Działające tam obecnie muzeum udostępnia pamiątki dokumentujące pracę ludzi zajmujących się rozszyfrowywaniem kodów Enigmy, słynnej maszyny szyfrującej wykorzystywanej przez Niemców w czasie II wojny światowej. To właśnie tam prowadzono prace m.in. nad złamaniem kodów Enigmy, której szyfrogramy jako pierwsi złamali w 1932 roku polscy matematycy – Marian Rejewski, Jerzy Różycki i Henryk Zygalski z polskiego Biura Szyfrów.

Siedzibę kryptologów urządzono w wiktoriańskiej willi w roku 1939. Zespół działał pod kierownictwem Alastaira Dennistona, początkowo liczył 150 osób, a kiedy wybuchła wojna został rozbudowany. Pomieszczenia willi przestały być wystarczające, dlatego w otaczającym parku wystawiono kilkanaście drewnianych baraków. W 1942 roku personel liczył 3500 osób, a w 1945 – 10 000 osób.

Po wojnie Brytyjczycy zawładnęli świadomością historyczną promując fałszywe wersje wydarzeń. W wielu przypadkach zupełnie ignorowano wkład Polaków. Na szczęście w ostatnich latach to się zmieniło i obecnie można tam zobaczyć m.in. tablicę upamiętniającą niebagatelny wkład polskich kryptologów w złamanie niemieckich kodów.

» Aerospace Bristol Latem ubiegłego roku w Filton – 200 km na zachód od Londynu w pobliżu Bristolu zostało otwarte Aerospace Bristol, muzeum i centrum szkolenia o lotnictwie i jego historii.

Miejsce nieprzypadkowe. Do roku 1959 istniało Bristol Aeroplane Company, które zostało wchłonięte przez bardziej znane i istniejące do dziś Westland Helicopters. To tu rozpoczęły się w latach 50. pierwsze prace koncepcyjne nad pasażerskim samolotem ponaddźwiękowym. Po podpisaniu umów między rządami brytyjskim i francuskim to w Filton produkowano m.in. silniki do Concordów.

Główną atrakcją tego bogatego w atrakcje centrum jest właśnie Concorde nr seryjny 216. Szczególny samolot w historii lotnictwa; to właśnie ten konkretnie egzemplarz dokonał najszybszego przelotu pasażerskiego z Nowego Jorku do Londynu w styczniu 1983 roku – czas to 2 h 56 min. Zbudowany w 1979 roku samolot nr rej. G-BOAF to również ostatni Concorde, jaki wykonał lot jako samolot rejsowy do czasu wycofania całej floty ponaddźwiękowców. Aerospace Bristol jest jednym z 5 miejsc na świecie, gdzie będzie można go obejrzeć. Z pewnością warto!

» Bovington Tank Museum Muzeum wojskowe zlokalizowane w Dorset w Wielkiej Brytanii, poświęcone broni pancernej. Zostało otwarte dla publiczności w roku 1947, w miejscu założonego w 1916 ośrodka szkoleniowego dla przyszłych żołnierzy broni pancernej. Po I wojnie światowej w Bovington zachowano lepiej utrzymane egzemplarze pojazdów i po uzupełnieniu o kolekcję pojazdów z II wojny światowej zdecydowano się na otwarcie placówki muzealnej.

Muzeum posiada w swojej kolekcji ponad 300 pojazdów z 26 państw świata i jest to jedna z większych kolekcji w Wielkiej Brytanii, a ozdobą są czołgi Tiger I i Mark I. Wystawy opowiadają historię walki pancernej od I wojny światowej do dnia dzisiejszego.

W 6 salach wystawowych można stanąć „twarzą w twarz” z pojazdami, które brały udział we wszystkich najważniejszych wojnach XX wieku, a także usłyszeć opowieści tych, którzy mieli okazję jeździć i walczyć w nich.

Warto zwiedzić wszystkie z sal, choćby po to, by trafić do ostatniej, szóstej. W niej można bowiem obejrzeć 35 najważniejszych czołgów w historii.

Jedna z najbardziej niezwykłych atrakcji w muzeum – czołg Mark II © Kev Gregory / Shutterstock.com

Budynek główny w Bletchley Park

38 | Cooltura | Nº 757

757-MAKIETA 01-68 CC.indd 38

2018-09-17 13:18:24

» Glasgow Science Centre To niezwykłe miejsce, dzięki któremu spojrzymy na świat nauki z innej perspektywy. Doskonała rozrywka dla całej rodziny. Tylko tutaj nauka i technologia są prezentowane na tak wiele interesujących i inspirujących sposobów. Centrum to miejsce, które po prostu trzeba odwiedzić. Każdy znajdzie tam coś dla siebie, a wybierać można spośród interaktywnych wystaw, warsztatów, pokazów, planetarium i IMAX-u, gdzie pokazywane są filmy edukacyjne w 3D. Centrum posiada trzy piętra, jednakże zwiedzający Science Mall mają też niepowtarzalną okazję podziwiać widoki z Glasgow Tower – najwyższego budynku w mieście. Wieża jest nie tylko najwyższym punktem widokowym w Glasgow, ale też jest jedynym budynkiem na świecie, który obraca się o 360 stopni!

Wieża ma 127 metrów wysokości – czyli tyle, ile 30 piętrowych autobusów.

Warto ponadto wiedzieć, że Glasgow Science Centre ma świetnie rozwiniętą infrastrukturę, a także posiada parking, gdzie za cały dzień płaci się jedynie 3 funty.

Wejście do Glasgow Science Centre © TreasureGalore / Shutterstock.com

» National Railway Museum Znajdujące się w Yorku muzeum jest częścią National Museum of Science and Industry. Muzeum traktuje o historii transportu kolejowego w Wielkiej Brytanii oraz jego wpływie na społeczeństwo. Muzeum jest laureatem wielu nagród, w tym m.in. European Museum of the Year Award (nagroda dla najlepszego muzeum roku w Europie) w 2001. W muzeum znajduje się wiele znaczących pod względem historycznym lokomotyw i składów kolejowych, także kolekcja gadżetów i przedmiotów użytkowych związanych z kolejnictwem.

Muzeum odwiedza średnio 744 000 turystów rocznie!

W skład kolekcji zgromadzonej przez NRM wchodzi ponad 100 lokomotyw oraz niemal 200 innych pojazdów kolejowych (wykorzystywanych wcześniej głównie na terenie Wielkiej Brytanii). Na powierzchni ponad 8 hektarów zaprezentowane jest również kilka setek tysięcy najrozmaitszych przedmiotów związanych z przemysłem kolejowym o wartości technicznej, artystycznej i historycznej; składowane są one w trzech dużych halach w pobliżu stacji kolejowej w Yorku, blisko miejsca, gdzie przebiega East Coast Main Line. Narodowe Muzeum Kolejnictwa jest największym muzeum kolejnictwa na świecie i jednocześnie największym położonym poza Londynem muzeum w Wielkiej Brytanii, jeśli chodzi o liczbę podejmowanych rocznie turystów!

HMS Victory © Paul J Martin / Shutterstock.com

» Portsmouth Historic Dockyard Kolejne z niezwykłych muzeów na terenie Zjednoczonego Królestwa. To fascynujące miejsce powinno być obowiązkową pozycją w planach miłośników historycznych żaglowców.

Ale zdecydowanie można je także polecić każdemu, nawet niezainteresowanemu morzem. Poza wielką porcją historii można tu również zobaczyć współczesne okręty brytyjskiej marynarki wojennej.

W nazywanym „Starą Stocznią” Portsmouth Historic Dockyard można m.in. obejrzeć kadłub Mary Rose (który wyciągnięto spod wody dopiero w 1982 roku) – sławnego, flagowego okrętu Henryka VIII, który w wyniku starcia z francuskimi jednostkami zatonął w 1545 roku u wybrzeży Isle of Wight oraz liniowca „Victory” – na którego pokładzie zginął admirał Horatio Nelson. To chyba najsłynniejszy statek należący do brytyjskiej floty. Jednostka odegrała olbrzymią rolę w bitwie pod Trafalgarem w 1805 roku, w której zwyciężyła flota brytyjska.

W Historic Dockyard znajduje się ponadto muzeum National Museum of the Royal Navy, opowiadające o brytyjskiej flocie wojennej, która przez wiele lat pokazywała dominację Wielkiej Brytanii na morzu. Muzeum to jednak nie tylko opowieść o statkach — to przede wszystkim historia tysięcy ludzi, którzy ginęli w bitwach, a także tych, którzy przygotowywali statki do walki.

Port aktualnie pełni także funkcję bazy Królewskiej Marynarki Wojennej, a wartym odnotowania jest ponadto fakt, iż codziennym widokiem są tam również potężne cywilne kontenerowce, jak również pasażerskie liniowce, wpływające do portu pomiędzy domami.

Wnętrze National Railway Museum w Yorku © Pecold / Shutterstock.com

Nº 757 | Cooltura | 39

757-MAKIETA 01-68 CC.indd 39

2018-09-17 11:33:59

W C Z A SY P OD G RU S Z Ą Joanna Karwecka

North York Moors National Park

>

Chochliki i trolle to dawni mieszkańcy rozległych wrzosowisk. Lata temu każdy rolnik miał swojego „pomocnika”. Chochliki były niezwykle pracowite, jeżeli jednak farmer próbował uniknąć zapłaty (a wystarczyła szklanka świeżej śmietany), chochliki zmieniały swoje nastawienie i utrudniały życie w gospodarstwie.

Legendy o tajemniczych mieszkańcach, romantycznej miłości, uśpionych gigantach na stałe wpisały się w folklor parku North York Moors.

Nic dziwnego – rozległe wrzosowiska, rozgwieżdżone niebo, starożytne lasy oraz wizyty przemytników z całego świata rozpalały wyobraźnię mieszkańców tego regionu.

Położone na malowniczym wybrzeżu, jest miejscem uwielbianym przez artystów. Już w XIX wieku odbywały się tu plenery malarskie, i ta tradycja kontynuowana jest do dziś.

Można wziąć udział w weekendowych spotkaniach artystycznych, które eksplorują różne techniki malarskie. Jeżeli jednak nie drzemie w was uśpiony artysta – nic nie szkodzi, North York Moors National jest miejscem, w którym każdy znajdzie coś dla siebie. —

> Co robić? » Wsiądź do pociągu North Yorkshire Moors Railway to jedna z najstarszych tras kolei parowych. Można nie tylko wybrać się na 36-kilometrową przejażdżkę, ale też wsiąść do kabiny motorniczego i pomóc mu w sterowaniu pojazdu! Trasa wiedzie przez malownicze wrzosowiska i mija wiele historycznych miejsc. » Pospaceruj w lesie Z powierzchnią lasów większą niż New Forest, North York Moors ma wiele do zaoferowania miłośnikom natury. Starożytne lasy, rezerwat przyrody i dzikie zwierzęta to tylko część atrakcji. Poszukiwacze przygód mogą odwiedzić parki linowe i małpie gaje. » Spróbuj surfowania Wybrzeże Yorkshire to miejsce, w którym można spotkać zarówno

początkujących jak i doświadczonych surferów. Najlepsze miejsce do nauki to Saltburn oraz Sandsend. » Popatrz w niebo Wrzosowiska w tym parku narodowym to jedno z najlepszych miejsc do obserwowania gwiazd.

Dwie lokalizacje – Sutton Bank i Danby są wyróżnione tytułem obserwatoriów Drogi Mlecznej. Na wybrzeżu można nawet dostrzec zorzę polarną. » Zjedz ciasto North York Moors to brytyjska stolica; podobno lokalni cukiernicy z pokolenia na pokolenia przekazują sobie przepisy na najlepsze wypieki.

Pachnące piekarnie i cukiernie można znaleźć bez problemu na wszystkich szlakach, wzdłuż i wszerz parku, dlatego po intensywnym dniu zwiedzania – można nagrodzić się słodkimi kaloriami.

40 | Cooltura | Nº 757

757-MAKIETA 01-68 CC.indd 40

2018-09-17 11:40:11

Co zobaczyć?

Roseberry Topping

Rievaulx Abbey

licę. Jego charakterystyczny kształt to wynik intensywnej

Tajemnicze i romantyczne ruiny, które mieszczą się na wzgó-

działalności wydobywczej, która sprawiła, że w 1912 roku

rzu przy malowniczej miejscowości Helmsley. Zamożne opa-

zachodnia ściana góry zawaliła się. Wzgórze nazywane jest

ctwo Rievaulx składało się z 72 budynków. Posiadłości zostały

„Yorkshire’s Matterhorn”, ponieważ wyglądem przypomina

zniszczone przez Henryka VIII, po tym jak postanowił on wyjść

dużo wyższy szczyt w Szwajcarii.

Wzgórze, z którego rozpościera się rozległa panorama na oko-

z kościoła rzymsko-katolickiego. W 1750 roku wybudowano tam dwie świątynie w stylu greckim.

Robin Hood's Bay Stare miasteczko, które dawniej było centrum przemytu, miej-

Castle Howard

scem, w którym zatrzymywali się piraci, ale też rozwijało się

Jedna z najpiękniejszych posiadłości na świecie, leżąca na gra-

rybactwo. Miejscowość zachowała swój historyczny czar, a jego

nicy parku. Nie jest tak naprawdę zamkiem, a zamożną rezy-

okolice są pełne tras rowerowych i wędrowniczych. Jest to też

dencją, której budowa zajęła blisko 100 lat. Położona na rozle-

zakończenie 309-kilometrowej trasy Coast to Coast Walk.

głych terenach, w których mieszczą się parki ze stylowymi fontannami, jeziora, a nawet świątynie.

© Oscar Johns / Shutterstock.com

Nº 757 | Cooltura | 41

757-MAKIETA 01-68 CC.indd 41

2018-09-17 11:41:16

K ULT UR A

Zespół Młody Las

Bal Polski – to niepowtarzalne wydarzenie Londyński Bal Polski jest najbardziej prestiżową polską imprezą na Wyspach.

W relacjach z balu zazwyczaj na zdjęciach widzimy wspaniale ubrane towarzystwo i ekskluzywne wnętrza.

Z MARLENĄ ANDERSON o tym jak wyglądają od kuchni przygotowania do tej imprezy rozmawiał Wojciech Nowak.

>

Bal Polski odbywa się zazwyczaj na przełomie stycznia i lutego. Kiedy w takim razie trzeba zacząć przygotowania, aby zdążyć ze wszystkim na czas?

Praca nad balem nigdy nie ustaje.

W momencie, kiedy kończymy jeden bal, już zastanawiamy się nad kolej-

42 | Cooltura | Nº 757

757-MAKIETA 01-68 CC.indd 42

nym. Wybieramy miejsce, cel, orkiestrę, sponsorów – to ciągły proces.

A my to znaczy kto?

Nasz komitet organizacyjny 47. balu to: Marzena Konarzewska – przewodnicząca, Ewa Cross, Dorota Sztorc, Jola Piesakowska, Stuart Ryland, Janusz Marszewski i ja. Mimo że pracujemy charytatywnie, to jest jednak wielka satysfakcja i spora dawka adrenaliny, ten dreszczyk emocji pobudza nas do działania. Pomagając innym bez oczekiwania podziękowania pomagamy sobie, aby stać się lepszym człowiekiem. Warto pracować mając świadomość, że komuś się pomaga. To nas napędza! W moim przypadku trwa to już 16 lat.

To bardzo długo. Jak zmieniał się Bal Polski w ciągu tych wszystkich lat?

Teraz to jest Bal Polski, ale dla wielu uczestników, w tym również dla mnie, będzie to zawsze Bal Emigracji. Jestem dumna, że mogę brać

udział w tym prestiżowym wydarzeniu, którego początki sięgają 1970 roku, kiedy to zaczął się pierwszy bal, który zainicjowało małżeństwo Rusieckich. Bal Polski nie jest ani polityczny, ani religijny i nigdy taki nie był i mam nadzieję, że tak pozostanie. Jak patrzę na naszych obecnych gości to myślę sobie, że całkiem sporej ich części jeszcze na świecie nie było, kiedy po raz pierwszy odbył się bal. Wielu z nich jest przed czterdziestką! Teraz staje się to bal młodego pokolenia i co warto podkreślić: z roku na rok jest coraz więcej osób

Sylvia Anderson od lat pomaga jako wolontariuszka przy Balu

17/09/2018 13:37:22

z tak zwanej „nowej imigracji”. Noc Balowa jest zawsze magiczna i niepowtarzalna. To wielkie wydarzenie, które łączy ze sobą Polaków we wspólnym działaniu. Chodzi w nim o coś znacznie więcej, niż pokazanie się we wspaniałych, długich, wieczorowych sukniach czy eleganckich smokingach. To jest przede wszystkim lekcja tradycji, patriotyzmu przekazywana z pokolenia na pokolenie i szacunek dla korzeni cywilizacji łacińskiej. Chętnie sięgamy do naszych korzeni i dlatego zawsze Bal Polski zaczyna się polonezem, wykonywanym przez członków polskich zespołów folklorystyczny, którzy wprowadzają gości na salę balową.

Sheraton Hotel Ballroom London

Kontakt dla firm zainteresowanych sponsorowaniem balu:

»

07900 561 467 lub marlen@ live.co.uk. Nawet kupując bilet, by wziąć udział w balu,

który odbędzie się 2 lutego 2019 w The Hurlingham Club w Londynie wspieramy naszych podopiecznych z Domu Dziecka w Przybysławicach i z Coram Family and Childcare Trust.

Bilety można kupić pod linkiem www.balpolski.org.uk/tickets

Wywiad TVP z Marleną Anderson

W ubiegłym roku, w ciągu tylko jednej nocy zebrano ponad 50 tys. funtów. To zapewne wspaniałe uczucie przekazywać potrzebującym tak ogromne kwoty.

Nawet bardzo. Pamiętam 41. Bal, kiedy to zbieraliśmy pieniądze na Dziecięcy Szpital Kliniczny w Lublinie, na sprzęt medyczny ortopedyczny do operacji złamanych kończyn. Kupiliśmy sprzęt, który powędrował do szpitala.

O 5 rano dostałam telefon od jednego z lekarzy z pytaniem, czy mogą go użyć już, czy mają czekać na oficjalne przekazanie z naszej strony? Oczywiście powiedziałam, że to ich i że mogą używać od razu. On szczęśliwy powiedział, że będą pracowali dzień i noc, bo jest taka kolejka do zabiegów. I to jest ten moment, dla którego warto pomagać! —

Marlena Anderson, Baran Nizman, Sylvia Anderson

Nº 757 | Cooltura | 43

757-MAKIETA 01-68 CC.indd 43

17/09/2018 13:37:37

K ULT UR A

Tomasz Furmanek

Premiera opery „Flis” Stanisława Moniuszki Spektakl będzie można obejrzeć 6 i 7 października w Polskim Ośrodku Społeczno – Kulturalnym w Hammersmith. Z dyrygentem i kierownikiem muzycznym tego wydarzenia, Stephenem Ellery’em, rozmawia Tomasz Furmanek.

>

TF: Z jakich powodów zdecydowaliście się wystawić właśnie tę operę w roku obchodów stulecia odzyskania niepodległości?

SE: „Flis” to bardzo zabawna, wciągająca komedia, której muzyka przesiąknięta jest polskim folklorem, rytmami polskich tańców ludowych i polską duszą, gdyż bohaterowie tej opery wywodzą się z ludu polskiego, a wszystko dzieje się nad piękną Wisłą, największą z polskich rzek. Jest to także najbardziej sielska, wiejska opera Moniuszki, która nie jest oparta na jakichś głębokich filozoficznych czy społecznych przekazach, jak chociażby „Halka” czy „Paria”... „Flis” to prosta, bardzo zabawna historia, niewiele w niej kosmopolitycznych wpływów. Niezwykle bogata w polską muzykę, wydaje się być idealnym wyborem na uczczenie obchodzonego obecnie stulecia odzyskania niepodległości. Jest w ogromnym kontraście do dzieł Moniuszki, które prezentowaliśmy ostatnio, które przepełnione były zagranicznymi wpływami i inspiracjami muzycznymi!

TF: Co jeszcze odróżnia „Flisa” od innych oper skomponowanych przez Moniuszkę?

SE: Jest to opera jednoaktowa, trwa niecałą godzinę. Zazwyczaj więc „Flis” wykonywany jest obok jakiejś innej jednoaktowej opery, bardzo często „Verbum Nobile”. Jako, że ta była wystawiona w POSK-u 10 lat temu, inicjując równocześnie nasz cykl oper Moniuszki, zdecydowaliśmy się zaprezentować w pierwszej części wieczoru słynne sceny i niektóre z najsłynniejszych arii z innych oper skomponowanych przez Moniuszkę! Będzie to wspaniały dodatek do i tak bardzo atrakcyjnej inscenizacji opery „Flis” oraz równocześnie akcent podkreślający wyjątkową okazję, jaką są tegoroczne obchody stulecia odzyskania niepodległości przez Polskę.

TF: Czy już zdecydowaliście jakie konkretnie fragmenty dzieł Stanisława Moniuszki zostaną zaprezentowane w pierwszej części wieczoru?

SE: Będą to głównie sceny z oper, które już wystawialiśmy w POSK-u.

Będą tańce góralskie z opery „Halka”, będzie słynna aria „Ten zegar stary” ze „Strasznego Dworu”, będzie też aria Jontka z „Halki”... To, oczywiście, między innymi. Będą też inne piękne arie oraz jeden duet, ale niech część repertuaru tego wieczoru pozostanie niespodzianką!

TF: Czy to prawda, że kompozytor całkowicie odizolował się od świata zewnętrznego i w kilka dni napisał całą operę?

SE: Tak wieść niesie... Ja w to wierzę! Stanisław Moniuszko napisał „Flisa” podczas pobytu w Paryżu. Był tak mocno zainspirowany, natchniony tym pomysłem i pracą nad nim, że rzeczywiście zamknął się w hotelowym pokoju, kompletnie odcinając się od świata zewnętrznego, i tylko pisał, nie przestając, jakby nie chcąc uronić ani kropli tego natchnienia! Niekiedy, przy silnej wizji i w przypływie natchnienia, nie można przerwać aż do momentu

44 | Cooltura | Nº 757

757-MAKIETA 01-68 CC.indd 44

17/09/2018 13:37:03

Nยบ 757 | Cooltura | 45

757-MAKIETA 01-68 CC.indd 45

17/09/2018 16:45:56

ukończenia dzieła. Gdy Moniuszko pisał „Flisa” głowa musiała huczeć mu od pomysłów, więc zapewne chciał każdy pomysł, każdy niuans szybko zarejestrować, a nie można tego zrobić np. w kafejce, w obecności innych ludzi, którzy cię tylko rozpraszają, musisz się odizolować. I to najprawdopodobniej chciał uczynić, zamykając się w tym pokoju!

TF: W ubiegłym roku, pracując nad „Parią”, niemalże przemieniłeś się w Moniuszkę, aranżując tę operę na małą orkiestrę w oparciu jedynie o fortepianowy zapis nutowy.

Starałeś się zrobić to tak, jak zrobiłby to sam mistrz Moniuszko.

SE: Podobnie w tym roku. Posiadam jedynie wyciąg fortepianowy.

Zeszłoroczna praca nad aranżacją „Parii” oczywiście bardzo mi pomogła. Znam już styl komponowania i aranżowania Moniuszki, wiem jak zorkiestrowałby np. poloneza, rozumiem jego muzyczne myślenie, jestem w stanie wyobrazić sobie „jak on by to zrobił”... Ale, o czym należy pamiętać, moje aranżacje nie będą takie jak Moniuszki – w tym sensie, że on pisał na orkiestrę 60-osobową, a ja na 10-osobową!

TF: Jest już swoistą tradycją, że doroczne premiery oper Moniuszki w POSK-u są uświetnione udziałem znanych gwiazd opery. W tym roku gwiazdą tą będzie ktoś bardzo wyjątkowy...

SE: Od samego początku, czyli od kiedy rozpoczęliśmy cykl oper Moniuszki w POSK-u, chcieliśmy aby zaśpiewała u nas Anna Jeruc, ale ona nigdy nie była dostępna, jej terminarz był zawsze zapełniony. W tym roku mieliśmy ogromne szczęście. Kiedy zwróciłem się do niej, jak co rok, z pytaniem czy będzie mogła u nas wystąpić, nie liczyłem na wiele, a ona tym razem powiedziała „tak, jestem wolna w tym terminie”!

formatu, aby uświetnić premierę w tym wyjątkowym roku..

SE: To śpiewaczka o niezwykłej sile dramatycznej, niezrównana na scenie. Artystka kompletna, która totalnie urzeka publiczność. Wspaniały głos, pełna charyzmy, jej śpiew to śpiew światowej klasy. Będziemy mieli na naszej scenie kogoś, kto regularnie występuje na największych scenach Europy, obok najsławniejszych artystów operowych świata!

TF: Kto jeszcze, oprócz Anny Jeruc, zaśpiewa podczas październikowej premiery?

SE: Wszyscy soliści, z wyjątkiem Anny właśnie, śpiewali już wcześniej w naszych produkcjach. W roli młodego flisaka Franka wystąpi Tomasz Tracz, który przyjedzie specjalnie z Polski. Gospodarzem Antonim będzie znany już dobrze naszej publiczności Łukasz Biela, natomiast fryzjera Jakuba zagra Przemysław Baranek, którego ostatni występ w POSK-u podczas Święta Żołnierza 12 sierpnia został owacyjnie przyjęty przez publiczność.

Wystąpi także Marcin Gęśla, który śpiewał w naszych wszystkich dotychczasowych produkcjach. Zawsze bardzo się cieszymy, że możemy prezentować i promować wybitne polskie talenty wybijające się na scenach Wielkiej Brytanii! Będzie też Chór Volare w składzie poszerzonym o kilka dodatkowych osób. Reżysero-

wał będzie, jak poprzednio, wspaniały Feliks Tarnawski.

TF: Premiera opery „Flis” już niebawem, natomiast rok 2019 to dwusetna rocznica urodzin kompozytora, ustanowiona przez sejm rokiem Moniuszki.

Zgaduję, że wraz z Joanną Młudzińską i Krystyną Bell, z którymi tworzysz trzon Sceny Operowej POSK-u, już planujecie coś bardzo specjalnego na tę okazję ?

SE: Mamy nadzieję zrealizować dwa niezwykle ekscytujące projekty!

Pierwszy, to premiera „Jawnuty”, opery Moniuszki opartej na muzyce romskiej, wystawianej w Polsce, a prawdopodobnie nigdy poza jej granicami. Drugi to „Widma”, kantata będąca muzyczną interpretacją drugiej części „Dziadów” Adama Mickiewicza, nigdy nie wystawiona poza Polską. Jeżeli nam się uda, to będą to dwie wyjątkowe premiery dzieł Moniuszki, zaprezentowane nie tylko polskiej, ale i międzynarodowej publiczności! — „Flis” – opera Stanisława Moniuszki, Sala Teatralna POSK-u Sobota 06/10/18 o godz. 19:30 i niedziela 07/10/18 o godz. 17:00 Bilety £30/25/20 na www.moniuszko. eventbrite.com Rezerwacja tel: 0208 741 1887 (19:00 -21:00) od 24/09/18

TF: Anna Jeruc zdecydowanie jest gwiazdą odpowiedniego

46 | Cooltura | Nº 757

757-MAKIETA 01-68 CC.indd 46

2018-09-17 11:25:47

Nยบ 757 | Cooltura | 47

757-MAKIETA 01-68 CC.indd 47

17/09/2018 16:45:57

BIE G A J Z C HR ISEM

© Jacek Wojnarowski / Shutterstock.com

Chris Wiciak

czająco długo, aby sprawić sobie przyjemność podczas biegu. Dla bardziej zaawansowanych są dobrym testem umiejętności.

Jak szukać imprez biegowych? Najlepiej przez wyszukiwarki online. Osobiście polecam następujące strony:

Jaki bieg uliczny wybrać?

W tym tygodniu kontynuacja przeglądu jesiennych biegów ulicznych. Tym razem opiszę imprezy lokalne, do których jest bardzo łatwy dostęp.

>

Omówię tutaj biegi na 10 km i 21,1 km (półmaraton), ponieważ są to najczęściej wybierane dystanse przez amatorów biegania, a zarazem najlepsze dla początkujących biegaczy, którzy chcą sprawdzić samych siebie i pobudzić w sobie adrenalinę.

Biegi uliczne na 10 km to jedne z najbardziej interesujących biegów. Trwają wystar-

Chris Wiciak

»

Maratończyk, zdo-

bywca Abbott World Marathon Majors. Przebiegł 6 największych maratonów na świecie. biegajzchrisem. co.uk

WWW.RUNTHROUGH.CO.UK Strona ze wszystkimi londyńskimi biegami: 5 km,10 km i półmaratony. Ceny wpisowego niskie i można się zapisywać do ostatniego dnia. Polecam kilka miejsc, w których warto pobiegać. Pierwsze miejsce to Battersea Park 10 km. To trasa bardzo płaska. Możemy na niej sprawdzić się w naprawdę szybkich zawodach. Następne miejsce to Wimbledon Common, gdzie trasa z kilkoma podbiegami i zbiegami zapewni nam naprawdę dobrą zabawę. Podobnie będzie, jeśli wybierzemy się do Osterley Park w Isleworth na zachodzie Londynu. Płaska trasa i piękne zielone tereny to ozdoba tego biegu.

48 | Cooltura | Nº 757

757-MAKIETA 01-68 CC.indd 48

2018-09-17 12:14:00

Battersea park

FINDARACE.COM Strona internetowa posiadająca spis większości biegów ulicznych w Wielkiej Brytanii. Znajdziemy tu biegi dla każdego, od początkującego do zaawansowanego i wymagającego.

Tutaj możemy wyszukać najlepsze półmaratony w całym kraju.

A jeśli mowa o dystansie 21.1 km to muszę powiedzieć, że jest to dystans „wyzwanie”. Do takiego dystansu musimy podejść z szacunkiem, bo da nam się mocno we znaki.

Osterley Park

Osobiście nie lubię biegać półmaratonów, przeważnie strasznie mnie eksploatują, bo moje tempo jest tylko o kilka sekund wolniejsze niż na 10 km, a dystans dwa razy dłuższy.

W ciągu roku pokonuję kilka takich biegów i muszę powiedzieć, że bardzo dobrze zorganizowane imprezy to Reading Half Marathon – jeden z największych półmaratonów z płaską trasą (wiosenny termin), dobry też jest Maidenhead Half Marathon, który posiada płaską trasę, po której biegnie się szybko i z wielką przyjemnością (pierwszy tydzień września), ale największą sympatią darzę Ealing Half Marathon (ostatnia niedziela września) – bieg, który mimo że posiada wymagającą trasę z wieloma podbiegami, ma coś specyficznego w sobie. Na 6. edycji aż trzykrotnie został wybrany najlepszym półmaratonem w UK. Pomimo kontuzji kolana, która wyeliminowała mnie ze startu w maratonie w Berlinie, jeszcze przed zabiegiem spróbuję przebiec 30 września ten dystans już po raz trzeci, ale tym razem pierwszy raz z dwoma synami i żoną, więc zapowiada się rodzinny bieg, dużo emocji i radości. Nie ma nic cenniejszego jak robić to, co się kocha, z kimś, kogo się kocha. Zachęcam wszystkich do uczestnictwa w masowych biegach ulicznych, bo to najlepsza forma spędzania czasu moim zdaniem. —

Nº 757 | Cooltura | 49

757-MAKIETA 01-68 CC.indd 49

2018-09-17 12:14:06

PR ZE PIS NA W E E KE ND Poleca: Dariusz A. Zeller

Gravlax – łosoś marynowany solą Składniki: 1 kg filetu z surowego łososia ze skórą 2 pęczki kopru 4 łyżki cukru 2 łyżki grubej soli 2 łyżeczki kruszonego czerwonego pieprzu kieliszek wódki 3 łyżki drobno posiekanej natki pietruszki 10 dag suszonych pomidorów Etapy przygotowania: Z oczyszczonego łososia usuwamy ości, wykrawamy dwa równe filety ze skórą.

Cukier mieszamy z solą, pieprzem i wódką. Mieszanką grubo sma-

rujemy mięso ryby i na tym układamy gałązki kopru. Połówki ryby kładziemy na sobie skórą do zewnątrz i owijamy folią spożywczą zostawiając otwór na dole.

Układamy rybę na desce, pod kątem, tak żeby sok mógł wypływać przez otwór w folii. Obciążamy z wierzchu drugą deską. Wstawiamy do lodówki na co najmniej 12 godz.

Przed podaniem oczyszczamy filety z kopru i nadmiaru soli. Przykrywamy mieszaniną z posiekanej natki pietruszki i suszonych pomidorów.

Podajemy pokrojone w cieniutkie plasterki.

Smacznego! —

50 | Cooltura | Nº 757

757-MAKIETA 01-68 CC.indd 50

2018-09-17 11:26:56

Nยบ 757 | Cooltura | 51

757-MAKIETA 01-68 CC.indd 51

17/09/2018 16:45:59

52 | Cooltura | Nยบ 757

757-MAKIETA 01-68 CC.indd 52

17/09/2018 16:46:00

Nยบ 757 | Cooltura | 53

757-MAKIETA 01-68 CC.indd 53

17/09/2018 16:46:01

54 | Cooltura | Nยบ 757

757-MAKIETA 01-68 CC.indd 54

17/09/2018 16:46:02

Nยบ 757 | Cooltura | 55

757-MAKIETA 01-68 CC.indd 55

17/09/2018 16:46:03

56 | Cooltura | Nยบ 757

757-MAKIETA 01-68 CC.indd 56

17/09/2018 16:46:04

Nยบ 757 | Cooltura | 57

757-MAKIETA 01-68 CC.indd 57

17/09/2018 16:46:05

O G Ł O S Z E NI A DROBNE SPRZĄTANIE

Poszukuję doświadczonych Pań do sprzątania. Doświadczenie i referencje wymagane.

Możliwość stałej współpracy lub prace dorywcze. Magdalena proszę dzwonić od Pn - Pt w godz 9.00 - 18.00 07985427487 SERWIS KOMPUTEROWY

Naprawa: laptop, tablet, konsola, telefon, zmiana języka, wirusy, przegrzewanie się, wymiana ekranu, klawiatury, strony www, kamery CCTV, rok gwarancji. Laptop zastępczy. Dojazd do klienta tel. 07411123340, 02088865030

ARCHITEKT W LONDYNIE

Wieloletnia praktyka w UK, extensions, loft conversions, listed buildings consent, Kontakt: 07903034463, szymon.dylewski@gmail. com

POKÓJ JEDYNKA -GREENFORD

W domu panuje bardzo mila i spokojna atmosfera. Wi-Fi dostępne , także osobna lodówka.

Liczba osób mieszkających w domu 3. Do stacji metra 500m.Kontakt :07850264715

TANIE POLSKIE TAXI -TAKSÓWKI NA LOTNISKA W LONDYNIE

Szukasz transportu na lotniska w rozsądnej cenie ? Oferujemy przewozy z całego zachodniego Londynu na lotnisko Luton, Stansted, Gatwick i Heathrow.Tel.: 07788778853 lub www.PolishMiniCabs.com POLSKA TELEWIZJA NC+

Sprzedaż, montaż, serwis, rozbudowa, modernizacja. Profesjonalne dostrajanie sygnału SatTV. Montaż anten naziemnych FreeviewHD. Drabina 10m oraz drabina dachowa7m Dariusz Rabski 07894100683 AJM TAPETOWANIE - CENY KONKURENCYJNE, GWARANCJA

Tapeciarz profesjonalista -wszystkie gatunki tapet. Zapraszamy do współpracy firmy oraz osoby prywatne. Prace wykonywane są rzetelnie, zawsze w ustalonym terminie 100% satysfakcji. Kontakt 07542041749

DENTAL RECEPTIONIST WANTED

Zatrudnimy na pełny etat osobę z umiejętnościami administracyjnymi na stanowisko recepcjonistki w przyjaznej praktyce stomatologicznej. Prosimy o przesyłanie cv oraz listu motywacyjnego na adres annahouse@ btconnect.com ANGIELSKI - TŁUMACZENIA, PISMA, NAUKA

Pomoc w Councilu, w banku, u lekarza, w szpitalu, NIN. Efektywna nauka angielskiego dla dzieci i dorosłych. Konkurencyjne ceny ustalane indywidualnie.Justyna 07443888897

58 | Cooltura | Nº 757

757-MAKIETA 01-68 CC.indd 58

17/09/2018 16:46:13

ANTENY SATELITARNE

Montaż, fachowe ustawienie sygnału, akcesoria. Telewizja na kartę, NC+, Polsat. 11 lat doświadczenia Niskie ceny. 07523486296,

SERWIS KOMPUTEROWY H-TECH

Serwis i Naprawa Sprzętu Komputerowego.

Systemy, Zabezpieczenia, Odzyskiwanie Danych, Wymiana Ekranów i innych Podzespołów, CCTV, Dojazd do Klienta.Tel.: 07723012148, email: halskyt@yahoo.co.uk., www.halskytech.co.uk

OGÓLNOBUDOWLANIEC

Ogólnobudowlaniec szuka pracy lub zleceń wykonuje malowanie, elektryke, stolarke, hydraulike itp. konto nin utr własne narzędzia i van bez nałogów tel 07873608707

WYWÓZ ŚMIECI –KONKURENCYJNE CENY

ogrodowych, budowlanych, biurowych i innych .Pomagamy przy załadunku. Pracujemy na terenie całego Londynu. Usługa tego samego dnia. Dostępne samochody 16 yardowe Van 16 yardów. Atrakcyjne ceny. Zapraszamy do współpracy 07886253972 PRAWDOPODOBNIE NAJLEPSZY SERWIS KOMPUTEROWY W LONDYNIE

Naprawa laptopów, tabletów, Apple, PC,GPS, strony www. Z nami oszczędzisz czas i pieniądze. Dojazd do klienta. Gwarantujemy najniższe ceny .Zadzwoń Teraz: 07885421494.www. ictlaboratory.com

ARCHITEKT-PROJEKTY DOMÓW

Rejestrowany w Anglii wykonuje projekty: lofts, extensions. Usługi: Planning Applications and Building Control mob.: 07708696377 stasch@stasch.co.uk

PRACA OD ZARAZ NA BUDOWIE

Papierów nie trzeba ale nie zawadzi jeśli są od 8:00 do 17:00;pomocnik min £70 a max £80 (na reke); malarz min £90 a max £100 (na reke),fachowcom płacimy min £90 a max £120 (na reke)wyplaty co tydzien bez opóźnień, wylacznie o smsy na 07818843678

POMOCNIK INSTALATORA OKIEN I DRZWI

Wymagane doświadczenie i podstawowy angielski. Oferujemy atrakcyjne warunki pracy, transport(Van), narzędzia zapewnione, możliwość nadgodzin. Kontakt: Andrzej :office@greenmarkjoinery.co.uk,tel:02088107788

PRZEPROWADZKI - TRANSPORT MATERIAŁÓW BUDOWLANYCH

Planujesz przeprowadzke, przewieźć kilka rzeczy zakupionych na aukcjach motocykle meble itp lub przewóz mat. bud.? Dzwon do nas. Pomozemy Tobie zrealizowac plan w przystepnej cenie. tel 0207 157 9822 lub 07542041749 czynny 24/7 WYWÓZ ŚMIECI LONDYN I OKOLICE

AJM Recycling Centre LTD : wywóz śmieci,wywrotki 12-14 yard, dowóz mat. bud.

Posiadamy licencje oraz zezwolenia. Konkurencyjne ceny, dla stałych klientów rabaty. Wyst. rachunki, akceptujemy płatności karta u kierowcy 07463227169 Marcin www.ajmrecycling.co.uk

Nº 757 | Cooltura | 59

757-MAKIETA 01-68 CC.indd 59

17/09/2018 16:46:15

STOLARZ OKIEN I DRZWI-DAM PRACĘ

Poszukujemy stolarza z doświadczeniem w pracy w UK i PL do produkcji. Oferujemy atrakcyjne warunki pracy i możliwość nadgodzin Marek Tel:07810808838, office@greenmarkjoinery.co.uk PROJEKTANT MEBLI -DAM PRACĘ

Wymagane doświadczenie w projektowaniu, dokonywaniu pomiarów i tworzeniu dokumentacji technicznej, bardzo dobrej znajomości programu Sketchup. Dodatkowym atutem będzie praca w programie AutoCad. Kontakt: wojtek@greenmarkjoinery.co.uk NAJTAŃSZE PRZEPROWADZKI DLA CIEBIE

TELEWIZJA SATELITARNA

POLSKA TELEWIZJA SATELITARNA-PRZEMYSŁĄW ZAJĄC

STAŁA PRACA, TYMCZASOWA LUB KONTRAKT –BUDOWLANKA

Przeprowadzki i przewozy lokalne, międzymiastowe oraz do Polski 7 dni w tyg. 24/h. Konkurencyjne ceny !!! Najtańsze w Londynie i okolicach. Przyjmujemy wszystkie zlecenia małe i duże.

07722560744 mario.remtrans@gmail.com

NC+ Zestawy na umowę i kartę Montaż anten Zapraszamy do punktu 49 Oldfields Circus UB54RR Northolt Sklep Northolt: 02082033162 Instalacje: 07779631401 www.polskatelewizja. co.uk

Montaż anten satelitarnych i naziemnych, ustawienie sygnału (wszystkie satelity). IRS i instalacje domowe, NC+ na kartę i na kontrakt. Gwarancja na materiały i robociznę Tel. 07840650509, Mail: sawicki38@gmail.com

Podstawowe narzędzia wymagane, doświadczenie budowlane jest absolutnie konieczne.

Zainteresowani proszeni o SMS z imieniem i nazwiskiem, dzielnicą, swoim fachem budowlanym na numer 07827492749

Jak zamieścić ogłoszenie?

przez internet

www.cooltura24.co.uk

PROMOCJA INTERNETOWA Zamieść ogłoszenie Premium online na www.cooltura24.co.uk. Twoje ogłoszenie pojawi się na portalu cooltura24.co.uk oraz zostanie wydrukowane w najbliższym wydaniu Cooltury*

1 tydzień ogłoszenia £12 2 tygodnie ogłoszenia £18 4 tygodnie ogłoszenia £30

* w tygodniku Cooltura zostanie wydrukowane maksymalnie

POSZUKUJEMY OSÓB DO SPRZĄTANIA

Agencja sprzątająca zatrudni na stałe .Praca w okolicach Południowo-Zachodniego Londynu. Wymagania: angielski co najmniej podstawowy, punktualność, pracowitość. kontakt: 07884 255 551, cleaning@saraint.co.uk

PRACA DLA SPRZEDAWCY

Branża budowlana (okna drzwi meble). Kontakt: 07958722342

do 25 słów danego ogłoszenia

60 | Cooltura | Nº 757

757-MAKIETA 01-68 CC.indd 60

17/09/2018 16:46:16

Nยบ 757 | Cooltura | 61

757-MAKIETA 01-68 CC.indd 61

17/09/2018 16:46:17

757-MAKIETA 01-68 CC.indd 62

17/09/2018 16:46:18

Nยบ 757 | Cooltura | 63

757-MAKIETA 01-68 CC.indd 63

17/09/2018 16:46:20

© cristiano barni / Shutterstock.com

QUIZ Dariusz A. Zeller

Polski sport 1. Pierwsze olimpijskie złoto dla Polski zdobył/zdobyła: a. Adam Królikiewicz b. Halina Konopacka c. Janusz Kusociński d. Jan Łazarski 2. Ile razy w finałach piłkarskich mistrzostw świata grała reprezentacja Polski? a. 5 b. 7 c. 8 d. 10 3. Sobiesław Zasada był 3-krotnym mistrzem Europy. W jakiej dyscyplinie? a. Rajdach samochodowych b. Boksie c. Biegu na 400 m d. Zapasach 4. Ile wyścigów Formuły 1 wygrał w karierze Robert Kubica? a. 3 b. 2 c. 4 d. 1

5. Który z polskich sportowców nazywany jest „Orłem z Wisły”? a. Tomasz Adamek b. Adam Małysz c. Kamil Stoch d. Marcin Gortat

7. Artur Partyka był lekkoatletą specjalizującym się w: a. Skoku w dal b. Biegu przez płotki c. Skoku wzwyż d. Rzucie młotem

6. Jaką najwyższą pozycję w rankingu WTA zajmowała Agnieszka Radwańska? a. 1 b. 4 c. 3 d. 2

8. Ile złotych medali olimpijskich zdobył Robert Korzeniowski? a. 4 b. 5 c. 2 d. 3 9. Który polski klub jako ostatni przed transferem do Borussii Dortmund reprezentował Robert Lewandowski? a. Legia Warszawa b. Śląsk Wrocław c. Lech Poznań d. Jagiellonia Białystok 10. Który z polskich sportowców brał udział zarówno w olimpiadzie jak i paraolimpiadzie (w ciągu jednego roku, gdy odbywała się olimpiada letnia)? a. Rafał Kubacki b. Ewa Swoboda c. Janusz Kowalski d. Natalia Partyka Pytanie dodatkowe – Czy jest w Polsce stadion olimpijski? a. Nie b. Tak Odpowiedzi 1b, 2c, 3a, 4d, 5b, 6d, 7c, 8a, 9c, 10d.

Pytanie dodatkowe - b

64 | Cooltura | Nº 757

© Jimmie48 Photography / Shutterstock.com

757-MAKIETA 01-68 CC.indd 64

© Dziurek / Shutterstock.com

2018-09-17 11:32:57

dodaj ogłoszenie na

cooltura24.co.uk

24 informacje  wiadomości porady  brexit  sport  film książka  Londyn  Wielka Brytania  świat

Nº 757 | Cooltura | 65

757-MAKIETA 01-68 CC.indd 65

17/09/2018 16:46:20

66 | Cooltura | Nยบ 757

757-MAKIETA 01-68 CC.indd 66

17/09/2018 16:46:21

Nยบ 757 | Cooltura | 67

757-MAKIETA 01-68 CC.indd 67

17/09/2018 16:46:23

68 | Cooltura | Nยบ 757

757-MAKIETA 01-68 CC.indd 68

17/09/2018 16:46:24