Cooltura Issue 770

The Polish Weekly | No 51 (770) | 20.12.2018

Zmiany w egzaminach z języka polskiego

Wchodzą w życie zmiany w egzaminach GCSE i A–level. Wyjaśniamy czego dotyczą.

Str. 6

Top 10 filmów Zobacz nasz propozycje na świąteczny seans filmowy dla całej rodziny.

Str. 23

ŚWIĄTECZNE MULTICOOLTI

Prezenty last minute

Podpowiadamy co można kupić na prezent na kilka dni przed Wigilią.

Str. 32

O szopce watykańskiej, tokijskich tortach i norweskiej siedzibie św. Mikołaja opowiadają czytelnikom „Cooltury+” Polki zamieszkałe w stolicach świata. Zabieramy was także na poszukiwania świątecznych akcentów do Kolumbii, Grecji i Turcji.

Czytaj na stronie 14-15.

Inspiracje na potrawy wigilijne na stronach 20-21 *Składniki użyte w przedstawionych przepisach dostępne w wybranych sklepach sieci Sainsbury’s i zależnie od dostępności

2

KOMENTARZ TYGODNIA

Cooltura+ | Nº 770 |

W pułapce brexitu Brexit sparaliżował brytyjski establishment. W tym głębokim kryzysie brytyjskiej polityki nie ma zwycięzców. Wszyscy są przegrani.

Radosław Zapałowski

umowa jest niemożliwa, ale okopali się na pozycjach i nie zamierzają się z nich ruszać.

P

onad dwa lata temu, kiedy niespodziewanie brytyjskie społeczeństwo opowiedziało się w referendum za wyjściem z Unii Europejskiej, można było się spodziewać, że Wielka Brytania doświadczy politycznego kryzysu. Nikt jednak nie sądził, że aż na taką skalę. Można było racjonalnie założyć, że po szoku referendalnym, zamieszaniu spowodowanym dymisją poprzedniego gabinetu, establishment stosunkowo szybko upora się z chaosem i wróci na ścieżkę pragmatyzmu oraz kompetentnej polityki. Skala wyzwania – zakończenie partnerstwa z Unią – tego wymagała. Poza tym Królestwo szczyciło się opinią pragmatycznego, racjonalnego, praktycznego kraju.

Zamiast tego kryzys polityczny tylko się pogłębił. Wielka Brytania miota się od ściany do ściany stając się pośmiewiskiem na arenie międzynarodowej. Chaos trwa i nic nie wskazuje na to, że w najbliższym czasie ulegnie to zmianie.

CZAS NIEKOMPETENCJI

Ostatnie dwa tygodnie jak w soczewce pokazały polityczny paraliż na Wyspach. Zazwyczaj gdy jedna frakcja partyjna traci, inna zyskuje. Przegrana władzy, to zwycięstwo opozycji. Te stare prawa już nie funkcjonują. Brexit sprawił, że przegrywają wszyscy. Brextremiści w końcu

POLITYKA W OKOPACH

© Kevin J. Frost / Shutterstock.com

zdecydowali się na próbę usunięcia Theresy May. Polegli dramatycznie.

Ludzie, którzy domagają się od swojej liderki stanowczości, politycznej skuteczności w rozmowach z Brukselą nie byli w stanie pozbyć się śmiertelnie rannej, słabej premiery.

To ta sama grupa, która ogłasza, że w przeciągu stu dni jest w stanie wynegocjować lepszą umowę z UE, a w razie jej braku przygotować kraj do twardego brexitu. Kompromitacja. Paradoksalnie jednak utrzymanie stanowiska nie jest zwycięstwem Theresy May. Premiera musiała ogłosić, że zrezygnuje z urzędu przed następnymi wyborami. Kupiła czas za polityczne upokorzenie. I jeszcze bardziej osłabiła swoją pozycję stając się politycznym żywym trupem.

Nie zyskała niczego. Brextrema nie zdecyduje się na żaden kompro-

mis, a May jest zakładniczką parlamentarnej arytmetyki, swoich błędów i braku politycznej zręczności.

Wycieczka po europejskich stolicach, desperacka próba ratowania twarzy skończyły się kolejną kompromitacją. Theresa May poleciała na kontynent, żeby jak Margaret Thatcher stanowczo uderzać torebką w stół i wymusić na europejskich partnerach lepsze porozumienie. Nie mogła nawet wyjść z limuzyny, a europejscy liderzy oznajmili jej, że żadnych zmian nie przewidują. Mogą jedynie wytłumaczyć i wyjaśnić niezrozumiałe dla brytyjskiej klasy politycznej zapisy umowy. Jak małym, niesfornym dzieciom, którym brak intelektualnych kompetencji aby przyswoić podstawy szkolnej czytanki. W tym jednak kłopot, że brytyjscy politycy zdają sobie sprawę, że lepsza

Theresa May ma swój plan. Brextremiści chcą twardego Brexitu. Druga grupa na czele której stoi Amber Rudd domaga się umowy podobnej do tej, którą ma Norwegia – w praktyce brexitu tylko z nazwy. Kolejna frakcja (David Lidington) chce kolejnego referendum. Żadna grupa nie jest jednak wystarczająco silna, żeby narzucić swoją wolę 10 Downing Street. Parlament mógłby być głosem rozsądku, ale większość posłów i posłanek jest nadal uwięziona w partyzanckich trybach i stara się uzyskać krótkoterminową taktyczną przewagę. Partia Pracy – największa siła opozycyjna – powinna dzięki temu zyskiwać, ale Jeremy Corbyn, również eurosceptyk nie potrafi rządowego kryzysu przekuć w poparcie dla Labour. Corbyn cieszy się jeszcze mniejszym zaufaniem społeczeństwa niż Theresa May. Taktyka, którą obrał – przekonywanie, że Labour jest w stanie wynegocjować lepszą umowę niż obecny rząd – nie jest brana poważnie. Bo jest niepoważna. To jedynie opozycyjna wersja „ciasteczkizmu”. Najbardziej traci na tym Królestwo, które w wyniku politycznego kryzysu zmierza ku przepaści. Wszystkie polityczne instytucje o tym wiedzą i żadna nie jest w stanie powstrzymać katastrofy.

UE nie będzie renegocjować porozumienia o brexicie

U

nia Europejska nie jest otwarta na renegocjowanie porozumienia – usłyszała w Brukseli Theresa May. Brytyjska premierka miała nadziejé, że podczas unijnego szczytu dostanie wiążące prawnie zapewnienia dotyczące granicy między Irlandiami.

Pomogłoby to przekonać jej własnych posłów do poparcia porozumienia. Przewodniczący Komisji Europejskiej Jean Claude Juncker wykluczył jednak taką możliwość.

Zaoferował jedynie dodatkowe wyjaśniania planowanego rozwiązania, którego krytycy w Wielkiej Brytanii obawiają się bezterminowego związania kraju przepisami UE i blokady możliwości zawierania umów handlowych z innymi państwami.

Tuż przed szczytem Theresa May wyszła obronną ręką z gło-

Komisja Europejska potwierdziła wcześniejsze doniesienia, że po brexicie Brytyjczycy będą musieli płacić 7 euro raz na trzy lata za prawo do wjazdu na teren UE. Będzie to koszt rejestracji w systemie ETIAS (European Travel Information and Authorization System). Opłata zacznie obowiązywać od 2021 roku.

Unia nie zamierza wprowadzać wiz.

SZYBKI KONTAKT Jean Claude Juncker i Theresa May podczas szczytu UE w Brukseli. Fot. Getty Images / Dan Kitwood

sowania nad wotum nieufności.

Poparło ją 63 proc. posłów Partii Konserwatywnej. Za jej dymisją zagłosowało 37 proc. Komentatorzy podkreślali, że mimo zwycięstwa wynik głosowania podważył jej autorytet. Jedna trzecia, czyli 117 posłów Partii Konserwatyw-

nej nie popiera swojej liderki. Jacob Rees Mogg, lider wewnątrzpartyjnej opozycji wezwał Theresę May do złożenia dymisji. May nie zamierza tego robić i powtórzyła, że jest zdeterminowana, by doprowadzić do brexitu, na warunkach, które wynegocjowała z Brukselą.

Chcesz się podzielić ciekawym tematem, pochwalić swoim sukcesem, zaprosić na wydarzenie w Wielkiej Brytanii lub podzielić ciekawym zdjęciem?

Napisz do nas:

redakcja@cooltura.co.uk

ADRES Unit 8, Odeon Parade 480 London Road, Isleworth, TW7 4RL Tel: 020 8846 3615 www.cooltura24.co.uk, info@cooltura.co.uk WYDAWCA POLISH MEDIA LONDON ISSN 1743-8489 DYREKTOR ZARZADZAJACY ARTUR KIERUZAL a.kieruzal@polishmedialondon.co.uk REDAKCJA MARCIN URBAN Redaktor naczelny DARIUSZ A. ZELLER Zastępca redaktora naczelnego JOANNA KARWECKA ZUZANNA MUSZYŃSKA KAROLINA WIATROWSKA RADOSŁAW ZAPAŁOWSKI KOREKTA I REDAGOWANIE TEKSTÓW BEATA TOMCZYK DZIAŁ GRAFICZNY AGATA OLEWIŃSKA PRZEMYSŁAW GAJDA ART-SERWIS MARKETING I REKLAMA marketing@cooltura.co.uk DYREKTOR MARKETINGU I REKLAMY KRZYSZTOF CHOWANIEC kc@cooltura.co.uk, wew. 244 WICEDYREKTOR MARKETINGU I REKLAMY JOANNA ROŻEK joanna@cooltura.co.uk, wew. 246 DZIAŁ MARKETINGU I REKLAMY EWA SUŁKOWSKA-LEŚNIARA ewa@cooltura.co.uk wew. 245 EWA MROCZEK e.mroczek@cooltura.co.uk, wew. 250 MAŁGORZATA SAS m.sas@cooltura.co.uk, wew. 263 AGNIESZKA GĄSIEWSKA a.gasiewska@cooltura.co.uk, wew. 229 MAGDALENA RUF m.ruf@cooltura.co.uk, wew. 250 KSIĘGOWOŚĆ RADOSŁAW STASZEWSKI KLAUDIA SENYK DYSTRYBUCJA MARLENA SIEJKA VEL DOMAŃSKA 020 88 46 3612, distribution@cooltura.co.uk Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń.

Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych i zastrzega sobie prawo do skracania i przeredagowania tekstów. Publikowanie zamieszczonych tekstów i zdjęć bez zgody redakcji jest niezgodne z prawem.

Cooltura is regulated by IMPRESS: The Independent Monitor for the press CIC For complaints scheme see: IMPRESS, 16-18 New Bridge Street, London, EC4V 6AG T 020 3325 4288 W cooltura.co.uk Sprostowania prosimy kierować na adres: complaints@cooltura.co.uk Please make any complaints to: complaints@cooltura.co.uk

cooltura24uk @cooltura24uk

lub zadzwoń:

@cooltura24uk

020 8846 3615

cooltura

3

Wszystko, co niezbędne na Wigilię. £2 1L

£2

£1.50

20g

400g

£4.50 1kg

£1 20g

Prices valid until 01/01/19. Selected stores only, subject to availability. Krakus Red Borscht Soup 1L £2, £0.20/100ml. Oplatek Wafer 20g £1, £5/100g.

Wild mushrooms Boletus 20g £2, £10/100g. Piatnica Curds Cheese Mix 1kg £4.50, £0.45/100g. Virtu Dumplings With Sauerkraut 400g £1.50, £0.33/100g.

4

TYM ŻYJĄ WYSPY

Cooltura+ | Nº 770 |

Kulą w płot

4

95 mln funtów zmarnował brytyjski rząd na nieudaną kampanię rekrutacyjną do armii. Jak wykazał raport National Audit Office, działająca na zlecenie rządu firma Capita od 2012 roku ani razu nie osiągnęła celu rekrutacyjnego. Mało tego, po wdrożeniu przez nią strony do prowadzenia naboru, która kosztowała 113 mln funtów, liczba aplikacji w okresie od

listopada 2017 do marca 2018 spadła o 13 tys. w porównaniu z tym samym okresem rok wcześniej.

Jak podaje BBC, Capita przyznała, że nie doszacowała złożoności projektu. Krajowy Urząd Audytu podkreślił, że wina leży też po stronie Ministerstwa Obrony, które nie zapewniło na czas infrastruktury IT do uruchomienia strony rekrutacyjnej.

Gen. Alfons Maćkowiak upamiętniony w Oxfordzie

P

olska Szkoła w Oksfordzie dostała imię generała Alfonsa Maćkowiaka. To weteran II wojny światowej, uczestnik operacji „Market Garden”, legendarny szkoleniowiec Cichociemnych i wieloletni trener w lekkoatletycznym klubie Uniwersytetu Oksfordzkiego. Jego metody szkoleniowe pomogły wielu miejscowym lekkoatletom odnosić sukcesy w latach 1964-1989.

W ceremonii nadania imienia wzięli udział m.in. Ambasador RP w Londynie Arkady Rzegocki i wiceburmistrz Oksfordu Sajjad Malik, a także nauczyciele i uczniowie z Polskiej Szkoły w Oksfordzie.

– Cieszę się, że poprzez nadanie imienia generała Maćkowiaka polskiej szkole możemy uhonorować jego wkład w rozwój sportu w Oksfordzie. Mam nadzieję, że patronat będzie przypominał przyszłym pokoleniom o tej niezwykłej osobie i polskim bohaterze wojennym, który stał się bohaterem młodych ludzi, inspirując ich do robienia wielkich rzeczy w życiu – powiedział Ambasador Rzegocki w swoim przemówieniu.

Alfons Maćkowiak urodził się 29 marca 1916 roku. Przed wybuchem II wojny światowej ukończył Szkołę Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim oraz Szkołę Podchorążych Artylerii w Toruniu. W kampanii wrześniowej uczestniczył jako oficer zwiadu i dowódca baterii artylerii lekkiej.

We wrześniu 1939 r. dostał się do niewoli sowieckiej, z której zbiegł

i przedostał się do Węgier. Po krótkim internowaniu przedostał się do Francji, a następnie do Wielkiej Brytanii. , gdzie był znany jako Alan Mack. We wrześniu 1944 roku jako żołnierz 1. Samodzielnej Brygady Spadochronowej wziął udział w operacji powietrzno-desantowej „Market Garden”. Ukończył kurs dla Cichociemnych – elitarnej jednostki polskiej armii, która szkoliła się w Wielkiej Brytanii, aby później pod osłoną nocy lądować spadochronami w okupowanej Polsce – a następnie został ich instruktorem. Po wojnie Maćkowiak pozostał w Wielkiej Brytanii. Na początku prowadził pensjonat, a później został nauczycielem wychowania fizycznego w Bishop’s Stortford College. W latach 1964-1989 był trenerem klubu lekkoatletycznego Uniwersytetu Oksfordzkiego, gdzie przeszkolił pokolenia zawodników, których poprowadził do wielu zwycięstw w pojedynkach z Uniwersytetem w Cambridge. Aktywnie brał też udział w działaniach społecznych odbywających się w Polskim Ośrodku Społeczno-Kulturalnym (POSK) w Londynie.

Alfons Maćkowiak zmarł 31 stycznia 2017 roku. Prezydent Andrzej Duda pośmiertnie awansował go na stopień generała brygady. W czerwcu tego roku w centrum sportowym Uniwersytetu Oksfordzkiego odsłonięto tablicę upamiętniającą wojskową karierę generała i jego zasługi dla brytyjskiej lekkoatletyki.

Slime wycofane ze sprzedaży

S © Richard Whitcombe / Shutterstock.com

klep z zabawkami Hamleys wstrzymał sprzedaż slime, w którym wykryto ponadnormatywną zawartość boru. Związek ten powoduje niepłodność. Test przeprowadzony przez portal konsumentów Which? wykazał stężenie czterokrotnie przekracza-

jące unijne normy. Problem dotyczył slime o nazwie Frootiputti, produkowanego przez Goobands.

Testy przeprowadzone wcześniej przez Which? wykazały ponadnormatywne stężenie toksycznych substancji w 6 z 13 testowanych slime.

TYM ŻYJĄ WYSPY

| Cooltura+ | Nº 770

5

Za darmo do Walii

O

d poniedziałku przejazd mostami nad rzeką Severn położonymi w ciągu autostrad M4 i M48, prowadzących do południowej Walii, jest bezpłatny.

Opłata obowiązująca od otwarcia pierwszej przeprawy w 1966 roku została całkowicie zniesiona. Było to możliwe dzięki wygaśnięciu koncesji inwestorów na prowadzenie przeprawy i przejęciu mostów

przez państwo. Zarządza nimi teraz drogowa spółka Highways England.

W związku z likwidacją opłat pracę straci stu inkasentów.

Opłata za przejazd samochodem osobowym wynosiła 5,60 funtów.

Na jej likwidację nalegały m.in. władze Walii, argumentując, że płatny wjazd do kraju szkodzi turystyce.

Dostaniemy odszkodowanie za brak internetu

F

irmy telekomunikacyjne będą wypłacać odszkodowania za każdy dzień, który z ich winy spędzimy odcięci od internetu. Zwrot wyniesie 8 funtów za dzień. Będzie się należał tylko w przypadku wyłączenia internetu na co najmniej 2

dni. Nowi klienci czekający na podłączenie do internetu dostaną po 5 funtów za każdy dzień zwłoki. Takie zobowiązanie dobrowolnie przyjęły firmy BT, Sky, TalkTalk, Virgin Media i Zen Internet, a wcześniej wprowadziły je Plusnet oraz EE.

Funt – dolar 1:1

K

antory na niektórych brytyjskich lotniskach wymieniają już dolary na funty według przelicznika bliskiego 1:1.

Na Heathrow za 1 funta dostaniemy 1,05 dolara. Jeszcze dziesięć lat temu 1 funt był wart 2 dolary.

Brytyjska waluta traci na wartości po niemal każdym zawirowaniu związanym z brexitem. Od kwietnia

straciła w stosunku do dolara prawie 12 proc.

Magnat finansowy Richard Branson, właściciel koncernu Virgin, ostrzegł tymczasem w telewizji BBC, że jeśli dojdzie do brexitu bez porozumienia – Wielka Brytania skończy niemal jako bankrut.

Branson przewiduje upadek znacznej liczby firm.

6

TYM ŻYJĄ WYSPY

Cooltura+ | Nº 770 |

Zmiany w egzaminach GCSE z języka polskiego W tym roku szkolnym wchodzą w życie zmiany zaakceptowane przez rząd brytyjski, dotyczące egzaminów GCSE i A–level. Czego dokładnie dotyczą wyjaśnia mgr Dorota Hrycak-Krzyżanowska, lektor języka polskiego jako obcego w East Berkshire College, doktorant, asystent w Zakładzie Współczesnej Kultury Literackiej i Artystycznej Polskiego Uniwersytetu na Obczyźnie w Londynie.

Karolina Wiatrowska

C

zym dokładnie jest egzamin i na czym polega?

Egzaminy GCSE (General Certificate of Secondary Education) z języka polskiego są angielskim odpowiednikiem egzaminów poziomu gimnazjalnego. Egzaminy, przeprowadzane przez angielski inspektorat AQA, odbywają się co roku w letniej sesji egzaminacyjnej (maj – czerwiec), przeprowadzane są zgodnie z regułami i wymaganiami the JCQ. Warto zaznaczyć, że pierwsze egzaminy z języka polskiego, odpowiadające dzisiejszemu poziomowi GCSE, w brytyjskim systemie nauczania polscy uczniowie zdawali już w początkach lat pięćdziesiątych w (funkcjonujących jeszcze wówczas)

spore zmiany, a oto najważniejsze: egzamin będzie zdawany na dwóch poziomach: podstawowym i wyższym. W wyniku czego uczeń będzie mógł dostać inną ocenę tzn. na poziomie wyższym maksymalnie 9, na niższym 5. Tematyka egzaminów jest obszerna i obejmuje sprawdzenie zasobów słownictwa i sprawności językowej z kręgów tematycznych, takich jak: problemy środowiska, zagadnienia społeczne, kariera i ambicje życiowe i wiele innych. Więcej informacji można otrzymać na stronie: aqa. org.uk/languages. Egzamin ustny będzie różnił się znacznie od wcześniejszej formy.

Podwyższona została jego trudność, w skład

polskich, stacjonarnych szkołach średnich (oferujących naukę w pełnym wymiarze godzin) w: Diddington, Lilford, Grendon Hall i Bottisham. W późniejszych latach zainteresowani podchodzili do nich najczęściej bądź jako uczniowie szkół przedmiotów ojczystych, bądź indywidualnie.

Obecnie egzamin GCSE z języka polskiego zdawać można w wielu szkołach angielskich, spełniających określone wymogi.

Jakie są zmiany w egzaminie GCSE z języka polskiego?

W tym roku szkolnym po raz pierwszy młodzież będzie zdawała nowy egzamin GCSE z języka polskiego jako obcego.

W nowym formacie składa się z 4 modułów sprawdzających różne sprawności: mówienia, słuchania, czytania i pisania. Zaszły w nim

Z okazji Świąt Bożego Narodzenia oraz zbliżającego się Nowego Roku ATD Structures Ltd www.atdscaffolding.co.uk 02036334013

pragniemy serdecznie podziękować za dotychczasową współpracę oraz złożyć Naszym Klientom, Przyjaciołom i Sympatykom moc gorących życzeń, zdrowia, szczęścia i wszelkiej pomyślności

TYM ŻYJE LONDYN

| Cooltura+ | Nº 770

egzaminu wchodzi: dyskusja, odegranie roli oraz dyskusja w oparciu o zdjęcie. W pisemnej części egzaminu nowym elementem jest tłumaczenie z języka angielskiego na polski i więcej różnorodnych form wypowiedzi np.: wypracowanie na temat wolny na około 150 słów, gdzie będą dwa tematy do wyboru z dwoma podanymi wątkami, które należy rozwinąć. Egzamin GCSE z języka polskiego jako obcego traktowany jest na równi z innymi egzaminami GCSE w angielskiej edukacji.

Swoją kandydaturę do egzaminu uczniowie muszą zgłosić do końca lutego w swoich angielskich szkołach lub w Polskiej Macierzy Szkolnej. W sesji egzaminacyjnej 2019, egzaminy odbędą się zgodnie z ustaleniami: w kwietniu lub maju egzamin ustny, trwający około 15 minut. Kolejno w czerwcu egzaminy z rozumienia ze słuchu i rozumienia tekstu czytanego oraz egzamin z pisania.

Czy w tym roku można jeszcze podejść do starych egzaminów AS i A-Level?

W tym roku uczniowie podchodzą po raz ostatni do egzaminu A-Level według starych zasad. Nowy egzamin, który będzie obowiązywał od nowego roku szkolnego jest bardziej wymagający. Wielu studentów podejmuje wyzwanie przygotowania się egzaminu As i A-Level w tym roku i zdania w maju i czerwcu tego roku szkolnego. Jest to możliwe, wymaga jednak dużo intensywnej pracy i przygotowania muszą być dobrze poprowadzone. Polski Uniwersytet na Obczyźnie w Londynie (PUNO) prowadzi takie kursy.

Na czym polega reforma?

Od tego roku szkolnego język polski traktowany jest na równi z innymi językami nowożytnymi. W wyniku czego zmienione zostały kryteria oceniania, jak również zasób treści nauczania. Tu pragnę wspomnieć, iż zupełnie niesłusznie zmiany te powodują oburzenie wielu nauczycieli. Program jest tak ułożony, aby zachęcić studenta do pracy z tekstem źródłowym w języku polskim. Mniej jest tematyki literackiej, a więcej zagadnień poświęconych problemom współczesnego kraju i jego roli w Europie. Prowokuje młodzież do aktywnego interesowania się sprawami życia kulturalnego i artystycznego Polski, jak i zagadnieniami politycznymi. W ten sposób przygotowany uczeń będzie posiadał zasób wiedzy jaki jest wymagany na poziomie B2 (Europejski System Opisu Kształcenia Językowego ESOKJ, ang. Common European Framework of Reference for Languages, CEFR) – stopień znajomości języka obcego w określonej klasyfikacji, a więc umiejętności w mówieniu, słuchaniu, czytaniu i pisaniu.

Co daje uczniowi egzamin GCSE i A-Level?

Z przeprowadzonych badań wynika, że o ile młodsze dzieci raczej chętnie uczęszczają do szkoły sobotniej, o tyle starsze, w szczególności te pomiędzy 12. a 15. rokiem życia, mają problemy z motywacją, buntują się także przeciwko zajęciom szkolnym w sobotę. Obecnie, podobnie jak przed laty, często jedynym czynnikiem motywującym polską młodzież w Wielkiej Brytanii do podjęcia nauki języka ojczystego (niekoniecznie w polskiej szkole) jest możliwość uzyskania dobrej oceny z egzaminu z języka polskiego jako obcego. W tej chwili do egzaminu GCSE (egzamin kończący edukację na poziomie odpowiadającym polskiemu gimnazjum) z języka polskiego przystępuje bowiem kilka tysięcy polskich dzieci rocznie. Wyniki z egzaminów GCSE i A-Level pomagają uzyskać więcej punktów, ponieważ są doliczane do punktów uzyskanych z innych przedmiotów. Jak już wspomniałam, są na równi traktowane z innymi przedmiotami w szkołach angielskich. Oceny z wszystkich egzaminów są przeliczane na punkty UCAS. Więcej informacji można uzyskać na stronie www.ucas.com

Z jakimi kłopotami borykają się polskie szkoły?

Ilość młodzieży chętnych do nauki języka polskiego jest tak duża, że w wielu polskich szkołach brakuje miejsc. Brakuje również specjalistów od glottodydaktyki, czyli nauczycieli przygotowanych do nauki

języka polskiego jako obcego. Problemowi temu stara się zaradzić PUNO, organizując studia podyplomowe dla nauczycieli i warsztaty doskonalące. Brak odpowiednich podręczników na rynku zwiększa trudności.

W odpowiedzi grupa przygotowanych nauczycieli pracuje nad odpowiednimi materiałami. Myślę ,że wkrótce ukażą się.

Czy obcokrajowcy chętnie uczą się języka polskiego?

Język polski nie jest tak popularny, jak francuski czy niemiecki. Widoczne jest jednak rosnące zainteresowanie nauką języka polskiego, głównie wśród przedsiębiorców mających kontakty z polskimi firmami lub posiadającymi swoje oddziały własnej firmy w Polsce. Następną grupą chętną do nauki są żony, mężowie lub partnerzy Polaków mieszkających w Wielkiej Brytanii.

W odpowiedzi na zapotrzebowania na terenie Londynu prowadzone są kursy języka polskiego, między innymi Polski Uniwersytet na Obczyźnie w Londynie, też takie oferuje.

7

8

TYM ŻYJĄ WYSPY

Cooltura+ | Nº 770 |

Więcej optymizmu i pewności siebie!

Z ambasadorem RP w Londynie Arkadym Rzegockim rozmawiali Artur Kieruzal i Jacek Trynkiewicz z Polskiego Radia Londyn.

C

zy ma już pan ubraną choinkę w domu?

W ambasadzie jest…

W ambasadzie jest, a w domu postaramy się ubrać ją w tym tygodniu.

To jest kompromis między polskimi i angielskimi zwyczajami. Polacy ubierają ją tuż przed świętami i trzymają do 2 lutego do Matki Boskiej Gromnicznej, a Brytyjczycy wcześniej zaczynają ją ubierać i szybciej kończą świętowanie.

Z drugiej strony im wcześniej choinkę przyniesiemy do domu, to ta atmosfera będzie dłużej z nami…

Tak samo długo, tylko przesunięta w czasie… Ewentualnie wcześniej zaczniemy i później skończymy. (śmiech)

Jakie są pana ulubione potrawy wigilijne?

Moja żona jest wilnianką, ja z kolei urodziłem się w Krakowie, a wychowałem w Tarnobrzegu, więc z tego punktu widzenia jest to bardzo ciekawe. Pamiętam swoją pierwszą Wigilię w Wilnie,

jeszcze byliśmy narzeczeństwem i zaskoczyło mnie, że nie było ani jednej potrawy z mojego stołu! Owszem, wszystkie były postne, było dużo ryb, ale byłem zdziwiony jak to wigilijne przyjęcie krakowskie różni się od wileńskiego. Np. nie było zup, a u nas są dwie lub nawet trzy: barszczyk, grzybowa, rybna, czasami fasolowa. Karp też był, ale na krakowskim stole zawsze był w panierce, na ciepło. W Wilnie z kolei na zimno, w galarecie czy na różne inne sposoby. Inna rzecz uszka; jadąc do Wilna pytałem się czy będą, odpowiedziano „ależ owszem, będą! ”. W końcu Wigilia bez uszek jest nie do pomyślenia...

Tymczasem okazało się, że nie chodzi o uszka w barszczu, tylko o uszka, które są smażone w cieście, którymi się wszyscy w Wilnie zajadają. I je się te uszka z makiem, grzybami lub kapustą.

To jest niesamowite, jak polskie zwyczaje wigilijne są różnorodne i jak wielkie wpływy są z innych nacji. Jest bowiem oczywiste, że polska kuchnia jest dlatego tak

wysublimowana, gdyż czerpaliśmy z wielu różnych nacji.

Czego chciałby pan życzyć Polkom i Polakom na Wyspach Brytyjskich na święta i na kolejny rok?

Po pierwsze odpoczynku, po drugie zdrowia, ale i refleksji.

Są to święta religijne, zatem także tej szerszej refleksji, rodzinnych świąt, a najlepiej odwiedzin Polski.

Chciałbym, żeby Polacy najlepiej czuli się w swojej ojczyźnie, czuli się jak u siebie w swojej ojczyźnie.

A w sposób szczególny chciałbym życzyć optymizmu. Jak popatrzy się na te 30 lat, że udało nam się pokonać dwa totalitaryzmy i to, co zrobiliśmy przez ostatnie 30 lat, to jest to z pewnością powodem do dumy i zastanowienia się, że niewielu narodom to się udało – wystartować od punktu „0” i mieć 26 lat nieprzerwanego wzrostu gospodarczego. Nikomu się to nie udało w ostatnich 100 latach! Może tylko Australia ma podobny wynik, a i to tylko przez moment. I oby tak dalej! Jest to ogrom ciężkiej pracy, ale ten wysiłek przynosi

owoce i z tego powinniśmy być dumni. Tak że więcej optymizmu i więcej pewności siebie. Tego ostatniego Polakom wciąż brakuje.

Ale to się zmienia…

Na szczęście!

Zmienia się, ponieważ Polacy, jak pan, są świetnymi ambasadorami Polski poza granicami kraju. Warto pamiętać, że każdy z nas reprezentuje ten kraj.

Dokładnie tak! My wszyscy razem jesteśmy ogromną siłą, co chociażby w tym roku widać było w wielu, wielu miejscach w czasie uroczystych obchodów 100-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości, w tej fascynacji osób, które dopiero po raz pierwszy dowiedziały się o tym fakcie.

A jest to o tyle wyjątkowy moment, ponieważ Brytyjczycy są teraz bardziej otwarci na informacje na temat Polski niż kiedykolwiek wcześniej.

I z tego korzystajmy!

Dziękuję i życzę radosnych świąt!

TYM ŻYJĄ WYSPY

| Cooltura+ | Nº 770

Komunikacja miejska w święta i sylwestra

T

ransport for London wprowadza wiele zmian w rozkładach jazdy wszystkich środków komunikacji z powodu świąt i planowanych remontów. Tradycyjnie już 25 grudnia transport publiczny, oprócz taksówek i i wypożyczalni rowerów nie będzie funkcjonować, a w sylwestrową noc z komunikacji będzie można korzystać za darmo.

DLR: sobotni rozkład jazdy; po 21:00 wstrzymany ruch między Bow Church – Stratford.

TfL Rail: do 12:00 nie kursuje między Liverpool Street – Shenfield i między Liverpool Street – Romford; zredukowana liczba kursów między Romford – Shenfield i między Paddington – Heathrow Terminal 4.

Tramwaje: sobotni rozkład jazdy.

31 GRUDNIA

24 GRUDNIA

Metro: od 15:00 zredukowana liczba kursów.

Autobusy: sobotni rozkład jazdy; nie kursują linie nocne; linie 24h kończą kursowanie ok. północy.

London Overground: sobotni rozkład jazdy; kursuje do ok. 21:30; wstrzymany ruch między: South Tottenham – Barking, Romford – Upminster, Edmonton Green – Cheshunt; ograniczony ruch między: Liverpool Street – Chingford, Liverpool Street – Edmonton Green.

DLR: sobotni rozkład jazdy; kursuje do ok.

22:00.

TfL Rail: nie kursuje.

Tramwaje: sobotni rozkład jazdy do 18:00, później zredukowana liczba kursów.

25 GRUDNIA

Komunikacja miejska nie kursuje.

26 GRUDNIA

Metro: niedzielny rozkład jazdy; pierwsze kursy od ok. 7:45; zredukowana liczba kursów po 20:00, nie kursuje linia District między Earl’s Court – Kensington (Olympia); zamknięta linia Waterloo & City.

Autobusy: niedzielny rozkład jazdy; linie 24h kursują od 6:00.

London Overground: nie kursuje.

DLR: kursuje co 10 min.; po 21:00 wstrzymany ruch między Bow Church – Stratford.

TfL Rail: nie kursuje.

Tramwaje: niedzielny rozkład jazdy.

27 GRUDNIA

Metro: sobotni rozkład jazdy; linia Waterloo & City kursuje wg zredukowanego rozkładu jazdy.

Autobusy: sobotni rozkład jazdy; kursują linie 24h i nocne.

London Overground: wstrzymany ruch między: South Tottenham – Barking, Romford – Upminster, Edmonton Green – Cheshunt; ograniczony ruch między: Liverpool Street – Chingford, Liverpool Street – Edmonton Green.

CAŁA KOMUNIKACJA JEST BEZPŁATNA OD 23:45 W SYLWESTRA DO 04:30 W NOWY ROK. Metro: kursuje całą dobę na wszystkich liniach oprócz Waterloo and City; zmiany na stacjach: Blackfriars – 23:30 – 04:30 obsługuje tylko metro, Chalk Farm – zamknięta od 21:00, Charing Cross – zamknięta od 19:00, Covent Garden – tylko wyjście od 19:00, Embankment – zamknięta 23:30 – 00:15, Leicester Square – tylko wyjście od 20:00, zamknięta od 23:30, Piccadilly Circus – zamknięta od 23:30, Southwark – tylko wyjście od 23:45, Westminster – tylko przesiadki od 21:30.

Autobusy: sobotni rozkład jazdy; od 14:00 autobusy jadące przez centrum mogą mieć zmienione trasy; kursują linie 521 i X68.

London Overground: sobotni rozkład jazdy; wstrzymany ruch między: South Tottenham – Barking, Romford – Upminster, Edmonton Green – Cheshunt; ograniczony ruch między: Liverpool Street – Chingford, Liverpool Street – Edmonton Green; kursy całą dobę między Highbury & Islington – New Cross Gate, kursy do 2:30 między Willesden Junction – Stratford.

DLR: kursuje całą dobę.

TfL Rail: nie kursuje między Liverpool Street i Romford; zredukowana liczba kursów między Romford – Shenfield oraz między Paddington – Heathrow Terminal 4.

Tramwaje: sobotni rozkład jazdy, kursują całą dobę między Wimbledon -– Beckenham Junction/New Addington.

1 STYCZNIA

Metro: częściowo zredukowana liczba kursów; nie kursuje linia District między Earl’s Court – Kensington (Olympia) oraz do 11:00 Piccadilly między Rayners Lane – Uxbridge.

Autobusy: niedzielny rozkład jazdy.

London Overground: sobotni rozkład jazdy, wstrzymany ruch między: South Tottenham – Barking, Romford – Upminster, Edmonton Green – Cheshunt, Surrey Quays – Clapham Junction; ograniczony ruch między: Liverpool Street – Chingford, Liverpool Street – Edmonton Green; kursy całą dobę między Highbury & Islington – New Cross Gate, kursy do 2:30 między Willesden Junction – Stratford.

DLR: od 8:00 sobotni rozkład jazdy.

TfL Rail: nie kursuje między Liverpool Street i Romford; zredukowana liczba kursów między Romford – Shenfield.

Tramwaje: sobotni rozkład jazdy.

NASZA KANCELARIA SPECJALIZUJE SIĘ W NASTĘPUJĄCYCH DZIEDZINACH:  Pomoc w uzyskaniu Rezydentury i Brytyjskiego

Obywatelstwa  Odszkodowania z tytułu wypadków drogowych i wypadków przy pracy  Prawo pracy – polubowne rozwiązanie umowy o pracę, niesłuszne zwolnienia, redukcje etatów, pomoc w postępowaniach dyscyplinarnych  Prawo rodzinne – rozwody  Nieruchomości – sprzedaż i kupno  PPI – odzyskiwanie bezprawnie pobranego ubezpieczenia

POTRZEBUJESZ PORADY PRAWNEJ OD SPECJALISTY? ZADZWOŃ DO NAS OFERUJEMY BEZPŁATNĄ KONSULTACJĘ W JĘZYKU POLSKIM

polska linia: 0208 347 2305

9

10

RELACJA

Cooltura+ | Nยบ 770 |

SONDA

| Cooltura+ | Nº 770

11

Dziw nad dziwy, dziw nad dziwy W Polsce nikogo nie dziwi to, że o północy zwierzęta mówią ludzkim głosem, a pod stołem wigilijnym kładziemy sianko.

A co o naszych świątecznych tradycjach myślą ludzie z innych krajów?

Alistair Harrison

Francis

Sandy

Wielka Brytania

RPA

Wielka Brytania

HM Marshal of the Diplomatic Corps

Zaskoczyło mnie to, że muszę się elegancko ubrać na Wigilię, co sprawiło, że poczułem się bardziej oficjalnie, pomimo tego, że to rodzinne święto.

Zdziwiła mnie też tradycja opłatka.

Smakował ok, ale poczułem się jak w kościele. Jedzenie, oprócz ryb, różni się kompletnie od tego w Wielkiej Brytanii, ale ponieważ bardzo lubię polskie jedzenie, kolacja wigilijna jest zawsze ucztą! Nie mogę się doczekać kolejnej!

Najbardziej lubię barszcz, sałatkę jarzynową i śledzia w śmietanie.

Uwielbiam tradycję 12 dań, im więcej tym lepiej! Chociaż muszę przyznać, że nie jestem fanem karpia i śledzi. W UK nie jemy karpi, wydaje mi się, że są one dość brudne – żyją na dnie jezior i często poruszają się w mule. Byłem w szoku, kiedy zobaczyłem karpia w wannie, ale nie przeszkadzało mi to. Moimi ulubionymi potrawami są barszcz z uszkami i kluski z makiem. Wydaje mi się jednak, że można by do wigilijnego menu dodać coś z mięsem.

Oprócz jedzenia ważną częścią Wigilii są dla mnie tradycje.

Wszystko, co robisz w tym dniu, symbolizuje kolejny rok, dlatego tak ważne jest, aby być dobrym dla innych. Rano trzeba „umyć się” z pieniędzmi, co symbolizuje pomyślność.

Pierwszym gościem w domu tego dnia powinien być mężczyzna, i to ma przynieść szczęście. Kiedy pojawia się pierwsza gwiazdka siadamy do stołu i łamiemy się opłatkiem.

Boże Narodzenie to wspaniały czas! Chociaż większość tradycji i tego, co robimy w ciągu dnia, wiąże się z religią, to jednak nie jest ona w ciebie „wmuszona” i możesz skupić się na celebrowanych wartościach, a nie wierzeniach.

Mieszkałem 6 lat w Polsce jako członek służby dyplomatycznej i 6 razy spędziłem święta w Polsce. Zauważałem, że wiele polskich tradycji jest podobnych do angielskich. W obu krajach mamy ogromną kolekcję kolęd. „Wśród nocnej ciszy” to moja ulubiona. Boże Narodzenie w obu krajach koncentruje się wokół świętowania w kościołach, urządza się przyjęcia i daje się prezenty.

Największa różnica jest taka, że najważniejszym dniem w Polsce jest Wigilia - 24 grudnia. Polacy świętują jedząc ryby, ponieważ jest to wciąż adwent. Jeżeli dobrze rozumiem czekają, aż na niebie pokaże się pierwsza gwiazda, aby usiąść do kolacji. Tymczasem w Anglii mamy zwyczaj świętowania 25 grudnia, do tego dnia czekamy z prezentami, wtedy też odbywają się msze w kościele. W wigilię mamy specjalną msze na której śpiewamy kolędy. Podobnie jak w Polsce, w niektórych kościołach w Anglii, odbywa się msza o północy, która rozpoczyna święta. Ja jednak wychowałem się w bardzo purytańskim kościele anglikańskim i tam takie msze nie były odprawiane. Ksiądz uznał, że ludzie wcześniej zbyt dużo wypiją i przyjdą do kościoła nie całkiem trzeźwi.

To taka różnica między polskim kościołem i anglikańskim.

Sarah Wielka Brytania To co najbardziej różni polskie Boże Narodzenie od brytyjskiego to to, że Polacy świętują w Wigilię, a nie w pierwszy dzień świąt, oraz to, że jedzą rybę, a nie indyka. W polskiej tradycji bardzo podoba mi się zwyczaj zostawiania pustego miejsca dla wędrowca, jest bardzo ciepły i symbolizuje gościnność. Myślę, że mógłby być wprowadzony także w innych krajach.

Colim Irlandia Irlandia też jest katolicka, więc mamy podobne tradycje związane z mszą w kościele i narodzinami Chrystusa.

Jeżeli chodzi o jedzenie to bardzo smakują mi barszcz i kompot, chociaż są one dość specyficzne. Jedzenie bardzo różni się od irlandzkiego, co moim zdaniem jest super. Wydaje mi się, że można osiągnąć pokój na świecie, dzięki wzajemnemu docenianiu swoich potraw. Bardzo fajna jest możliwość spędzania świąt w innej kulturze, dodaje to im magii. Marzy mi się Boże Narodzenie w Polsce – jest dużo większa szansa na śnieg! Poza tym mam wrażenie, że polskie tradycje są mniej przesiąknięte amerykańską wersją świąt i komercjalizmem.

Aurelie Francja Była zaskoczona ilością kapusty! Ale poza tym 24 grudnia jest dość podobny do świąt we Francji, co pewnie wynika z tradycji katolickiej.

12

TYM ŻYJĄ WYSPY

Cooltura+ | Nº 770 |

Trzeba zabrać politykom Były prezydent Słupska, były poseł, teraz chce zostać przyszłym premierem. Jeździ po Polsce, gdzie podczas „Burzy Mózgów” zbiera postulaty, które zasilą program jego nieistniejącej jeszcze partii. Spotkał się też z Polakami w Londynie. Z ROBERTEM BIEDRONIEM o polskiej szkole, polskiej emigracji i polskim węglu rozmawiała Joanna Karwecka.

S

kąd pomysł rozszerzenia „Burzy Mózgów” o Londyn?

Interesuje mnie perspektywa Polaków i Polek żyjących poza granicami kraju. Diaspora polska ma prawo do swojego głosu i powinna być wysłuchiwana przez polityków. Myślę, że ten głos może być trochę inny od tego, który słyszę w Polsce. Ciekawy jestem jak oni sobie wyobrażają program ruchu, na który ewentualnie chcieliby zagłosować.

W Polsce panuje taki stereotyp Polonii: nie angażująca się, konserwatywna, głosująca na prawicę, katolicka, skupiona głównie wokół religijnych instytucji. Uważam, że to jest obraz czarno-biały i wierzę, że tam są jeszcze jakieś odcienie. I ja bym chciał poznać te odcienie.

Będzie pan namawiał Polaków, żeby wrócili do Polski?

Na pewno nie do takiej Polski, jaką mamy dzisiaj. Nie zrobię tego moim rodakom.

A później? Będzie taki przekaz w wyborach - stworzę wam Polskę, do której będziecie chcieli wrócić?

Nie będę ich namawiał. Ale chciałbym się zastanowić co zrobić, żeby ci, którzy chcą wrócić, mogli wrócić. Jak doprowadzić do tego, żeby Polska stała się znów atrakcyjna dla tych ludzi, którzy postanowili wyjechać, nie tylko z przyczyn ekonomicznych, ale także kulturowych i społecznych? Często ci ludzie mają szansę na dobrą pracę, ale nie chcą wracać do takiego społeczeństwa, do takiej polityki, do tego wszystkiego, co dla nich może być balastem.

Oczywiście wolałbym, żeby ci ludzie byli w kraju, ale rozumiem dlaczego nie wracają. Wolałbym zaprosić ich do Polski, która będzie lepiej urządzona, w której będę mógł im zaoferować sprawne państwo, wygodne, szczęśliwe, gdzie nikt nie pozostaje z tyłu, gdzie jak ktoś używa obraźliwych słów to ponosi tego konsekwencje.

Ja wiem, że premier Morawiecki zaprasza Polaków, żeby wrócili. Ale po co oni mają wracać? Żeby się truć smogiem? Żeby ich obrażano, że są gorszym sortem? Żeby ich dzielono na lepszych i gorszych? Tu nie chodzi tylko o ekonomię, tu chodzi o godność. I o szczęśliwe życie.

Aby stworzyć to szczęśliwe życie wybiera pan z różnych krajów polityki, które chciałby pan przetransportować do Polski. Jest coś do wzięcia z Wielkiej Brytanii?

Jasne. Na przykład to, jak się zakłada firmę, jak funkcjonuje prowadzenie biznesu w Wielkiej Brytanii. Przedsiębiorca nie jest wrogiem dla tego państwa, tylko partne-

Fot. Igor Nizio

rem, jest kimś kto się dokłada do rozwoju.

Druga kwestia – armia brytyjska, która ma opinię dobrze zorganizowanej i takiej, która podąża za zmianami w kierunku cyber armii i cyberbezpieczeństwa.

transportowym, o izolacji małych i średnich miast. Politycy są tak zajęci zwalczaniem siebie nawzajem, że na to już im czasu i energii nie wystarcza.

Media?

No niestety. Jeden pan drugiemu panu coś powiedział i ten drugi pan tego pierwszego pana komentuje i to się tak kręci. Ja to wiem. Ale albo zrozumiemy, że inna polityka jest możliwa i zobaczymy, że przynosi nam korzyści, albo będziemy nadal dostawali jako informację dnia, że dwie partie poszły do sądu, bo jedna na drugą coś powiedziała.

Oczywiście. BBC naprawdę jest niezależnym, rzetelnym medium. Oczywiście ma swoje plusy i minusy, ale ludzie, którzy płacą abonament w Wielkiej Brytanii, wiedzą na co płacą. A w Polsce ludzie nie płacą, bo nie chcą przykładać ręki do propagandy rodem z PRL-u. Musimy w końcu te zabawki zabrać politykom.

Odbyło się już ponad 20 „Burz Mózgów”. Co pana najbardziej zaskoczyło na tych spotkaniach?

Że ludzie nie gadają ze mną o pomnikach i marszach, że to w ogóle ich nie interesuje.

Dziś wasze radio, jako pierwszy news o 8 rano podało informację, że PiS sądzi się z Platformą o jakieś obraźliwe słowa.

I myślę sobie, cholera jasna, nawet w Londynie Polacy słuchają takich głupot. Przecież to nie jest realny spór. Chciałbym, żeby politycy się kłócili o rzeczy, o które ludzie się kłócą na „Burzy Mózgów”. A kłócą się o to, jak powinna być zorganizowana służba zdrowia i edukacja, co ze smogiem, o równość kobiet i mężczyzn, o wykluczeniu

Kłótnia jest łatwiejsza w sprzedaży.

Tutaj oprócz wojny PO i PiS mamy brexit. I też mamy dosyć.

I też płacicie cenę za głupie decyzje polityków. Politycy chcieli wygrać wybory, podgrzewali nastroje, oszukali społeczeństwo i przeprowadzili jakieś głupie referendum, które okazuje się kompletnie nieracjonalne. Cały brexit jest jakimś wielkim idiotyzmem! Rozumiem, coś było na rzeczy, Brytyjczycy chcieli przedyskutować ważne rzeczy związane z Unią Europejską, ale wylano dziecko z kąpielą. A przecież to jest spór polityków, którzy do tego nie potrafią sobie z nim poradzić. Nie wiadomo co będzie z brexitem, więc przeciętny Smith albo Kowalski płaci ogromną cenę za to, jakiej jakości mamy dziś politykę.

Wracając do „Burzy Mózgów”.

Jak rozmawiają ze sobą Polacy?

Odnaleźli się w takim koncepcie dyskusji?

Zobaczy pani.

Widziałam już trochę online z Warszawy i z Łomży.

I?

I wydaje mi się, że mamy tendencję do mówienia o problemach, ale nie do podawania rozwiązań.

No i tak jest. Ludziom trzeba dać szansę, żeby poczuli, że mogą współdecydować. Tej szansy politycy dzisiaj nie dają.

Politykowi wydaje się, a wiem, bo sam nim jestem, że jak dostanie ten mandat, to spływa na niego światłość wiekuista i jest najmądrzejszy. Ma immunitet, limuzynę, niezłą pensję, wszyscy mówią panie prezydencie, panie pośle, całują rączki, otwierają drzwi przed tobą… Ale to wcale nie znaczy, że jesteś najmądrzejszy! W przeciwieństwie do lekarza czy prawnika, żaden poseł nie kończył uniwersytetu poselskiego. Polityk to osoba, którą ludzie w wyborach wynajęli na kilka lat, żeby rozwiązywała ich realne problemy.

Jak ja dzisiaj nie dam szansy tym ludziom podczas „Burzy Mózgów”, żeby ze mną gadali, żeby mówili o tym co ich boli, to tego nigdy nie naprawimy. Tylko,

TYM ŻYJĄ WYSPY

| Cooltura+ | Nº 770

13

zabawki że ludzie niestety bardzo często nie są nauczeni tego przejścia z etapu „co mnie boli” do rozwiązywania problemów.

W Słupsku miał pan sławną kanapę na której słuchał pan ludzi. A jak to zrobić na skalę ogólnopolską?

Uczyć ich współdecydowania. I musi się zacząć od szkoły. Szkoła uczy dziś przestarzałych rzeczy. Miałem dziś wykład na UCL i zrobiliśmy test. Poprosiłem studentów, żeby znaleźli jedną z rzeczy, których ostatnio się uczyli. Była to bitwa pod Waterloo.

Zajęło im to 5 sekund! Problemem dzisiaj nie jest znalezienie informacji. Problemem jest to, że ludzie nie potrafią rozpoznać fake news.

Takich rzeczy się powinno uczyć w szkole?

Dokładnie. Jak łączyć informacje, jak rozumieć dzisiejszy świat. Bo ten świat, który jest w tym małym telefonie jest tak skomplikowany, tak szybko się zmienia, że sama data bitwy pod Waterloo nam nie wystarczy. Jakie są konsekwencje bitwy pod Waterloo? To jest ciekawsze. Jak ta bitwa wpływa na dzisiejszą Wielką Brytanię i stosunki w Europie? Dlaczego powinniśmy się uczyć tego, co się wydarzyło pod Waterloo?

A tego szkoła nie uczy.

Ludzie są zagubieni. Czują, że coś nie działa, czują, że politycy nie mają siły, że świat się globalizuje, że wyzwania dzisiejszego świata nie są rozwiązywane przez państwa narodowe. Że walka ze zmianami klimatycznymi, ubóstwem, migracja, z globalizującymi się firmami jest światowa.

A ponieważ nie ma globalnych instytucji rozwiązujących te problemy ludzie się frustrują, mówią, że politycy nie dowożą. Boris Johnson obiecał, że dowiezie – nie dowiózł, Theresa May powiedziała, że dowiezie - nie dowiozła. Trump powiedział, że zrobi Amerykę great again, nie zrobił. Kaczyński obiecał, że wstaniemy z kolan – walnęliśmy się w łeb.

Dużo do zmiany. Od czego zacząć?

Musimy wprowadzić Komisję Prawdy i Pojednania, wzorem RPA. Oczywiście nie można porównywać tego, co działo się w czasie apartheidu, ale musimy posprzątać po PiS. Nieprawdą jest to, co mówi Platforma Obywatelska, że uda się to zrobić jedną ustawą. Mam takie wrażenie, że dzisiejszy politycy będą mieli pokusę zostawić sobie te zabawki. Nie zmienią już Trybunału Konstytucyjnego, nie wyrzucą polityków z mediów, nie odpolitycznią tego, co zostało upolitycznione.

Trochę się obawiam, że praca takiej komisji będzie wymagała powiedzenia jasno, że PiS był zły.

A to nie jest powszechna opinia.

Do tej komisji zaprosimy wielkie autorytety prawa, ludzi, którzy udowodnili swoją działalnością, że stoją ponad podziałami partyjnymi i politycznymi: byłych Rzeczni-

ków Praw Obywatelskich, byłych sędziów Trybunałów Konstytucyjnego, byłych sędziów Sądu Najwyższego. I poprosimy ich, żeby pomogli nam zamknąć ten rozdział. Żadna partia polityczna od 89. roku nie była w stanie odpolitycznić mediów publicznych. PiS to robi oczywiście brutalnie, ale każda partia zawłaszczała media publiczne.

Dzisiaj jest szansa, która nie wydarzy się w przyszłości, aby po tej traumie, którą przeżywamy przez ostatnie trzy lata, zabrać politykom zabawki.

Jest część społeczeństwa, która nie widzi tej traumy. Są osoby, którym przeszkadza zawłaszczenie mediów, ale jest część, której lepiej się żyje bo dostała 500+. Oni nie wchodzą w ten konflikt.

Spotykam przecież ludzi, którzy głosują na PiS. I oni mówią: dla mnie ważne są rzeczy godnościowe; wiem, że źle się dzieje w Trybunale Konstytucyjnym i czuję, że to obciach; to co się dzieje w telewizji publicznej jest już przesadą. Ci ludzie coraz częściej czują niesmak. Ale głosują i są przywiązani do PiS, bo boją się, że znów wrócą neoliberałowie z Platformy i zabiorą im 500+. I to pokazują też badania – Kaczyński to nie jest ktoś, kogo oni chcieliby podziwiać, ale wiedzą, że Kaczyński gwarantuje im pewne sprawy godnościowe, które są dla nich ważne. Dlatego ja im mówię: nie tylko zostawimy te sprawy godnościowe, ale też powiększymy je o kolejne rozwiązania wyrównujące szanse, a przy okazji poszerzymy też ten pakiet wolnościowy.

Niedawno świat popatrzył na Polskę z okazji szczytu klimatycznego.

Chociaż „The Guardian” już kilka lat temu uznał katastrofę klimatyczną za najważniejszy temat świata, to w Polsce Szczyt Klimatyczny zaczynamy od pochwały węgla. Co z tym zrobić?

Trzeba mieć odwagę, żeby powiedzieć, że odchodzimy od węgla.

I pan to powie?

Ja już to mówię.

I po wyborach pan to powtórzy?

Tak. Ja wiem, co znaczy odejście od węgla, Słupsk jest jedynym miastem w Polsce, które ma zdrowe powietrze.

Ale w Słupsku nie ma górników. Co pan powie w Katowicach?

W Katowicach to powtórzę. Bo gdybyśmy te pieniądze, które ładujemy w polski czy w rosyjski węgiel, bo głównie taki dzisiaj importujemy, przekazali w czystej gotówce górnikom, to byliby najlepiej zarabiającą grupą zawodową w Polsce i do końca życia nie musieliby pracować.

No ale chyba pieniędzy pan nie da.

Ale dam im gwarancję, że do końca życia będą zarabiali godnie, równie dobrze

Fot. Igor Nizio

jak w górnictwie. Podpisze z nimi takie porozumienie, bo uważam, że nie ma innego wyboru.

W Polsce jesteśmy często przywiązani do tradycji i do dóbr narodowych. Dlatego postuluję, żebyśmy korzystali z naszych dóbr narodowych. Mamy nasz polski wiatr, polskie słońce, polską wodę – korzystajmy z tego. Cały świat odchodzi od węgla, a my ładujemy tam pieniądze, wyrzucamy w błoto, a raczej w powietrze i jeszcze 40 tysięcy ludzi umiera z tego powodu.

W lutym zakłada pan partię, potem startuje pan w wyborach do europarlamentu. Nie zniknie pan z polskiej polityki?

Ja już zadeklarowałem, że moim celem jest polski parlament i że zrezygnuję z bycia europarlamentarzystą. Startuję dlatego, że muszę mieć pewność, że moja drużyna wejdzie do europarlamentu z tymi wartościami, które są mi bliskie i będzie tam ich konsekwentnie broniła. Nie startując osłabiam listę. A taki głupi nie jestem.

A uda się połączyć to z wyborami w Polsce?

Ja prawdopodobnie nawet nie zdążę objąć mandatu, bo wybory do parlamentu europejskiego są w maju, a do polskiego na jesieni. Ale muszę wystartować, po pierwsze, żeby się policzyć, pokazać, że się da, co sondaże zresztą już pokazują.

Po drugie – musimy wprowadzić tam odpowiednich ludzi. To jest paranoja, że dzisiaj w PE połowa składu polskiej delegacji nie mówi w żadnym języku obcym! Co ci ludzi tam robią od 5 lat, od kilku kadencji często? Śpią jak Korwin Mikke?

Reprezentacja, którą wysyłam do Parlamentu Europejskiego nie tylko mówi w językach obcych, ale też mówi językiem, którym mówi dziś Europa. Są to ludzie, którzy są w stanie usiąść z europarlamentarzystami z Wielkiej Brytanii, z Francji, z Niemiec, rozmawiać z nimi o problemach Europy i rozwiązywać je. Dzisiaj polską racją stanu jest bycie w Unii i nadawanie tam tonu. Przecież 10 procent społeczeństwa Unii Europejskiej to Polacy.

14

ŚWIĘTA NA WYSPACH

Cooltura+ | Nº 770 |

Świąteczne multicoolti Już w XI w. w jednym z kościołów Neapolu ustawiono pierwszą szopkę bożonarodzeniową. Zwyczaj ten spopularyzował św. Franciszek z Asyżu, który chcąc pokazać wiernym scenę ze stajenki betlejemskiej, zgromadził w górskiej grocie nieopodal klasztoru żywe zwierzęta i ludzi. Zakon franciszkanów przeniósł tę tradycję w najdalsze zakątki świata. Do Polski trafiła pod koniec XIII w.

Zuzanna Muszyńska

O

szopce watykańskiej, tokijskich tortach i norweskiej siedzibie św. Mikołaja opowiadają czytelnikom „Cooltury” Polki zamieszkałe w stolicach świata.

BUON NATALE!

Tak wyglądają święta w Wiecznym Mieście według Kamili: Szopka watykańska to coroczne wydarzenie, za każdym razem inne, nietuzinkowe.

W 2018 roku na Placu św. Piotra gości ekspozycja z piasku, wykonana przez czterech artystów z różnych krajów świata: Stanów Zjednoczonych, Rosji, Holandii i Czech. Materiał, z którego zrobiona jest szopka, to przekaz dla ludzkości – wszystko jest ulotne, my także.

Pamiętajmy o tym i doceniajmy każdą chwilę.

Na dwóch głównych placach miasta, świeckim Piazza Venezia i religijnym Piazza San Pietro, stoją pięknie ozdobione choinki.

Rzym celebruje świąteczną atmosferę długo. Dekoracje pojawiają się zgodnie z tradycją już 8 grudnia i cieszą oko do 6 stycznia, kiedy to brudna wiedźma z wykrzywionym nosem zostawia włoskim dzieciom w skarpecie ostatnie prezenty. Tego samego dnia na artystycznym Piazza Navona odbywa się festyn dla najmłodszych: są stragany ze słodkościami, miasto organizuje zabawy.

Włosi kochają długie biesiady za stołem.

Wigilia to bardzo ważny wieczór, na który zjeżdża się do rodzinnego domu kto tylko może. Kolacja wigilijna kończy się z reguły długo po północy. Kto nie wybrał się na pasterkę, celebruje narodziny Chrystusa we własnym domu, odprawiając miniprocesję. Ostatniej części wieczerzy mogą towarzyszyć gry planszowe. Następnego dnia rodzina spotyka się ponownie za stołem w porze obiadowej. Zewsząd słychać wykrzykiwane życzenia „Buon Natale”. Świętowanie trwa znów do późnych godzin wieczornych.

Nie ma włoskich Świąt Bożego Narodzenia bez tradycyjnego “panettone”. To rodzaj wysokiej babki, o specyficznej, puszystej konsystencji. W klasycznym wydaniu “panettone” zawiera kandyzowaną skórkę z pomarańczy i cytryny oraz rodzynki. Ale Włosi to kreatorzy, dlatego coraz częściej na bożonarodzeniowych stołach pojawiają się inne wersje babki: z czekoladą, pistacjami, limoncello, z mąki razowej, czy np. babka wegańska.

SHIAWASENA KYŪJITSU!

Joannie zamieszkałej w Tokio japońskie Boże Narodzenie przypomina karnawał: Podczas Bożego Narodzenia Japończycy bawią się na całego. Prym wiodą zestawy świąteczne oferowane przez restaurację KFC i szaleństwo śpiewania karaoke. Można powiedzieć, że to karnawał jeszcze w starym roku.

My natomiast obchodzimy święta z polskimi i japońskimi przyjaciółmi. Wtedy sama lepię

Oslo, fot. kieruneknorwegia.pl

pierogi, robię kapustę z grochem i goździkami, próbuję udoskonalić smak śmietany, żeby współgrała ze śledziami, po które jeżdżę prawie 50 km za Tokio! Fenomenalne ciasta oraz chleb wypieka moja dobra znajoma.

Najprawdziwsze, najcudowniejsze smaki Polski. Japońskim gościom smakuje najbardziej zupa grzybowa.

Nowy Rok obchodzimy w zaciszu domowego ogniska przy typowo japońskich potrawach jak „osechi”. Wszystko podane jest w drewnianych, eleganckich pudełkach z wieloma przegródkami; każda potrawa i pudełko ma znaczenie symboliczne. Na przykład czarna fasola symbolizuje życzenie zdrowia, a czerwona ryba tai dobry los. O północy odwiedzamy tokijską świątynię Meiji-Jingu.

Upominki świąteczne przepięknie pakuje obsługa sklepów, a opcji jest bez liku! Za każdym razem zachwycam się tutejszą sztuką pakowania. Miewam często dylemat, czy prezent otworzyć. Na miesiąc przed świętami japońskie cukiernie proponują najróżniejsze wzory i smaki świątecznych ciast, na które można złożyć zamówienie. Są to przeważnie bardzo słodkie torty! Ciekawostka: w Japonii mianem świątecznego ciasta określa się stare panny. Otóż gdy wypiek nie znajdzie nabywcy do 25 grudnia, nikt go potem nie chce. Podobnie jak kobiety powyżej 25 roku życia...

Bazylika Św. Piotra w Watykanie

GOD JUL!

O świętach po norwesku opowiada Sylwia z Oslo: Boże Narodzenie w Norwegii to olbrzymie wydarzenie, do którego w tym roku, o zgrozo, zaczęto przygotowania już w połowie października! Sklepy, galerie handlowe,

Święta w Tokio © Bright097 / Shutterstock.com

ŚWIĘTA NA WYSPACH

| Cooltura+ | Nº 770

kioski – wszystko w klimacie świątecznym.

Ba! W sklepach spożywczych oprócz choinek i innych gwiazdkowych bibelotów spotka nas jeszcze jedna duża zmiana: opakowania artykułów żywnościowych zmieniają szatę graficzną na świąteczną. I nie mówię tu o czekoladach czy innych pralinach – w Norwegii nawet śmietana, mleko czy salami jest bożonarodzeniowe.

A jak zmienia się Oslo? W samym centrum miasta, na głównej ulicy powstaje przepiękny, klimatyczny jarmark bożonarodzeniowy. Mnóstwo lampek, światełek, lodowisko, sporych rozmiarów młyńskie koło. A to wszystko w akompaniamencie świątecznych piosenek i okraszone zapachem gofrów z kardamonem, czekolady i ognisk. Tak, w centrum miasta palone są ogniska, przy których można napić się kakao lub grzanego wina i poczuć świąteczny klimat.

W oddalonym o 30 kilometrów od Oslo miasteczku Drobak znajduje się „Julehuset”, czyli dom świętego Mikołaja. Na adres brodatego „Julenissena” przychodzi rocznie 250 tysięcy listów od dzieci z całego świata!

A jak świętuje reszta świata?

FELIZ NAVIDAD!

W Kolumbii żyje około 40 milionów katolików.

Boże Narodzenie jest tam wielkim wydarzeniem – ulice i domy dekoruje się światełkami i scenami z szopki już w połowie listopada.

- Oficjalnym początkiem okresu bożonarodzeniowego jest 7 grudnia – opowiada Esteban pochodzący z Bogoty. – Nazywamy ten dzień „Día de las Velitas”, czyli Dniem Małych Świeczek, które płoną na ulicach miast i w domach. Inna tradycja to „novenas”, które rozpoczynają się na dziewięć dni przed Bożym Narodzeniem. Spotykamy się co wieczór na modlitwie i śpiewach, posiłkach i zabawie.

Kolacja wigilijna nie jest postna – Kolumbijczycy jedzą kurczaki, szynkę, nadziewaną wieprzowinę, ziemniaki, sałatki i zupę.

Do świątecznych smakołyków należą „buñuelos” (smażone pączki) albo „natilla” (kolumbijski budyń).

- Gromadzimy się wieczorem, by czekać na narodziny Jezusa, które nastąpią o północy – dodaje Esteban. – Dzieci, które dużo wcześniej napisały listy do Dzieciątka Jezus i wsadziły je do szopki albo pod choinkę, muszą być w łóżkach, jeśli chcą dostać prezenty.

28 grudnia obchodzi się Dzień Niewiniątek na pamiątkę betlejemskiej rzezi chłopców wykonanej na polecenie króla Heroda.

Ale dla Kolumbijczyków jest to okazja do żartów i wygłupów, przypominająca raczej Prima Aprilis!

KALA CHRISTOUGENNA!

W Grecji, kraju prawosławnym, w wigilijny wieczór można spotkać na ulicach chłopców śpiewających „kalanda” (kolędy). Czasem mali kolędnicy otrzymują w podziękowaniu orzechy, suszone owoce albo słodycze.

Grecy od wieków obwieszali światełkami bożonarodzeniowymi nie drzewka, lecz... łodzie. Dopiero w połowie XIX wieku bawarski książę, późniejszy król Grecji Otton I, przywiózł ze sobą zwyczaj dekorowania choinek.

Grecy uczestniczą w obrządkach kościelnych o północy i dopiero po powrocie do domu przestają pościć. Na greckim stole najważniejsze miejsce zajmuje „Christopsomo” (chleb

Chrystusa), ubrany orzechami i suszonymi owocami ułożonymi w kształcie krzyża.

Prezenty przynosi nie św. Mikołaj, a Aghios Vassilis – św. Bazyli, i to dopiero 1 stycznia.

- W wieczór sylwestrowy, gdy zegar wybija północ, obrzuca się drzwi domu owocami granatu – opowiadają Magda i Perykles z Peloponezu. – Im więcej pestek spadnie na próg, tym szczęśliwsi będą mieszkańcy w nadchodzącym roku.

Przez 12 dni, od Wigilii po Święto Epifanii, w greckich domach przepędza się też „kallikantzaroi” (złe duchy) za pomocą ognia i wody święconej, która czeka w specjalnej misce – moczy się w niej gałązka bazylii owinięta wokół drewnianego krzyża. Święto Trzech Króli jest czczone przez Greków jako „Święcenie Wód”. Odbywają się w tym dniu liczne festyny, podczas których błogosławi się łodzie i statki, oraz oczywiście tańczy, śpiewa i biesiaduje.

- Bardzo ważną tradycją jest łowienie krzyża tego dnia – mówi Magda. – Młodzi mężczyźni czekają w zimnym morzu, aż ksiądz rzuci poświęcony krzyż. Kto pierwszy go wyłowi, zostaje bohaterem dnia.

MUTLU NOELLER!

W Turcji, kraju muzułmańskim, również przyjęły się niektóre bożonarodzeniowe tradycje.

- Mieszkam w Alanyi, w najcieplejszym regionie śródziemnomorskim, o śnieg tutaj raczej trudno – opowiada Agata. – Jednak w grudniu atmosfera zmienia się. Wielu Turków uważa, że nasze Boże Narodzenie odbywa się w Nowy Rok, który świętują także oni. Na przykład choinki traktują jako zwyczaj noworoczny i niekiedy sami je ubierają. Na wystawach sklepowych można zobaczyć Mikołaja, gwiazdki i kolorowe pudła z kokardami, a ulice rozświetlają neony.

Od kilkunastu lat w Alanyi odbywa się kiermasz bożonarodzeniowy organizowany przez żyjących tutaj obcokrajowców, do których co roku dołącza coraz więcej Turków. Na placu ustawiana jest gigantyczna choinka, śpiewa się kolędy, dzieci robią sobie zdjęcia z Mikołajem, a na stoiskach można skosztować pierników czy grzanego wina. Dla Turków takie wydarzenie jest bardzo egzotyczne, ale chętnie i aktywnie uczestniczą w nim, nie dziwi więc widok kobiety w chuście pałaszującej pierniki czy pierogi.

Również w restauracjach na Boże Narodzenie odbywają się tematyczne kolacje, z indykiem, grzanym winem i z kolędami – goszczą na nich głównie obcokrajowcy, pary mieszane albo sympatyzujący z przybyszami Turcy. Tutejsza Polonia organizuje wspólne obchody świąt – dzieci odwiedza Święty Mikołaj (najczęściej któryś z tureckich mężów; zresztą św. Mikołaj oryginalnie pochodził właśnie z Turcji!), wszyscy dzielą się opłatkiem. Suszone grzyby czy opłatek przywozi się z Polski. Działające w Alanyi Polskie Stowarzyszenie, którego jestem wiceprezesem – dodaje Agata – od tego roku organizuje także msze św. w języku polskim, na które przyjeżdża ksiądz z Izmiru.

Ciekawostka: Po turecku, podobnie jak po polsku, indyk to „hindi” (Indus), gdyż właśnie z Indii importowano do Turcji ptaka, którego w krajach anglosaskich spożywa się tradycyjnie na Boże Narodzenie. Natomiast Anglicy nazywają go „turkey” też od kraju, w którym to oni zobaczyli go pierwszy raz – czyli od Turcji.

15

16

ŚWIĘTA NA WYSPACH

Ks. Władysław Wyszowadzki, Proboszcz Prałat Kanonik w Parafii Chrystusa Króla w Balham

SCENA 1

Byli w podróży. Ona w stanie błogosławionym, on opiekuńczy, roztropny, ale zatroskany. Noc się zbliżała, a jeszcze miejsca na nocleg nie znaleźli. Stukali od drzwi do drzwi, bezskutecznie. A to za mało miejsca, a to za późna pora…

Spostrzegł Józef jaskinię – zwyczajną, ciemną stajnię dla bydła. Była sucha,

Cooltura+ | Nº 770 |

bezpieczna, w sam raz na jedną noc.

Tam pasterze zaganiali owce, tej nocy była ona jednak pusta. Niebo rozświetlały gwiazdy, a lekki powiew ciepłego wiatru przerywał co jakiś czas ciszę uśpionej przyrody. Józef przygotował dla Maryi miękkie posłanie ze słomy, sam zaś zasnął na ziemi, umęczony długą i wyczerpującą podróżą. Na Maryję tymczasem nadszedł czas rozwiązania, które było tak samo niezwykłe i pełne tajemnic Bożych, jak Jej niepokalane poczęcie. Zaspanego Józefa zbudziły głosy pastuszków, któ-

rzy zbiegli się spiesznie z pól do groty.

Jak powiedzieli: gdy spali, na niebie zjawił się nagle anioł, który oznajmił im radość wielką oraz nakazał iść czym prędzej, by oddać pokłon Królowi, tej nocy w stajni narodzonemu. Mówili też o zastępach aniołów wyśpiewujących chwałę Bogu Najwyższemu. Wszystko wydawało tak nieprawdopodobne, że Józef nie wiedział, czy to wszystko jest jawą czy jeszcze snem. Uśmiechnięta Maryja tuliła dziecię, które słodko spało w jej ramionach. Pastuszkowie nie mogli oderwać wzroku od tak

Boże Narod – zwykła tra czy misteri pięknego widoku. Dziwny blask z nieba opromieniał grotę. Józef spostrzegł na niebie niespodziewane zjawisko. Tej nocy zdumień było tak wiele. Jaśniejącą nad Betlejem gwiazdę ujrzeli i magowie ze Wschodu. Oni to podążyli, by oddać pokłon nowonarodzonemu Królowi. Mędrcy padli przed dzieciną na kolana i ofiarowali jej złoto, kadzidło i mirrę. Proroctwa Izajasza wypełniły się: Oto Dziewica pocznie i porodzi syna i nazwie go imieniem Emmanuel, to znaczy „Bóg z nami”.

Misterium wcielenia dokonało się.

SCENA 2

Londyn, rok 2018. Wszyscy w biegu, nieustannym pośpiechu, wpatrzeni w komórki. Tyle wiadomości nadeszło przez Messengera, jeszcze więcej e-maili. Trzeba być na bieżąco z Facebookiem, Twitterem.

Ania wybiega z domu spóźniona na autobus. Jak to w Londynie – pada.

Ona zapomniała parasolki. Krótko tała ntura s Rezyde

od

0 0 .

0 2 1 £ 00 .

5 6 £ + płata urzędowa o

rezydentura stała

obywatelstwo brytyjskie rezydentura tymczasowa

profesjonalna pomoc w uzyskaniu BRYTYJSKIEJ REZYDENTURY STAŁEJ

0208 846 3610 w w w. s a r a i n t . c o. u k

jeśli pracujesz legalnie ostatnie 5 lat, już teraz możesz się starać o REZYDENTURĘ STAŁĄ

Firma Sara-Int Ltd. zarejestrowana jest w OISC. Posiadamy akredytacje Home Office.

Unit 8, Odeon Parade 480 London Road Isleworth TW7 4RL

spała, do późnych godzin nocnych kończyła ważny projekt na komputerze. O godzinie 9.00 ma mieć interview o nową pracę. Jest bardzo zestresowana, bo kilka dni temu dowiedziała się też, że jest w ciąży. Jest załamana. Chłopak doradza jej aborcję, bo to nie czas, nie miejsce na takie obciążenie. Ona ma dopiero 27 lat, on 30. Tyle planów dziecko im pokrzyżuje. Mieli kupować nowe mieszkanie, planowali luksusowe wakacje na Dominikanie. Dziewczyna dodatkowo jest zestresowana, bo po interview trzeba szybko zrobić zakupy. Za dwa dni Wigilia. Nie ma choinki, prezentów dla chłopaka. Wypada kupić jakąś dobrą rybę, no i opłatki. Bez opłatków nie będzie prawdziwej Wigilii. No i ciasta, dużo ciast – ma przyjść kilku znajomych w pierwszy dzień świąt.

Chłopak jest też podekscytowany, po pracy ma kupić nowy, większy telewizor, aby święta były jeszcze bardziej udane. Tylko ta nieszczęsna aborcja,

ŚWIĘTA NA WYSPACH

| Cooltura+ | Nº 770

zenie dycja um wiary? trzeba to już po świętach załatwić, żeby móc być na pasterce w kościele polskim. Tam zawsze jest tak pięknie i śpiewa się polskie kolędy…

GDZIE JESTEŚ ADAMIE?

Kim jesteś? Nie znam twojego życia.

Nie wiem skąd pochodzisz, jakie masz plany. Idą święta. Nie wiem jak je przeżyjesz. Może w takiej samej gonitwie i dramacie jak Ania. Może tak jak wielu skupisz się wyłącznie na zewnętrznej stronie świąt – na prezentach, potrawach, nowym telewizorze. Może tak jak niektórzy zafundujesz sobie tydzień w egzotycznym kraju. Może jednak jesteś jednym z tych, którzy widzą w świętach Bożego Narodzenia coś więcej, niż tylko ludzką tradycję.

Może dla ciebie to będzie czas zatrzymania, oderwania się od codziennych trosk? Może zdecydujesz się coś zmienić w swoim życiu? Może odkryjesz, że w życiu jest coś więcej niż kariera, nowy telewizor, wycieczka na Hawaje?

Kiedy pierwszy człowiek zagubił się, skuszony przez szatana do upadku, postanowił ukryć się przed Bogiem. Uczynił tak być może ze wstydu, może ze strachu. Bał się stanąć twarzą w twarz przed Bogiem.

Zapomniał Adam, że Bóg jest miłosierny i dobry. Ty także pamiętaj, że Bóg nie odtrąca nikogo, zawsze jest gotowy zacząć wszystko od nowa, jeśli tylko zechcesz.

KONKLUZJA:

Święta Bożego Narodzenia to idealny moment, by odkryć na nowo kilka najpiękniejszych wartości, jakie człowiek może w życiu posiąść: 1. Dar rodziny. Jeśli w ciągu roku brakuje czasu dla tych najbliższych, wyłącz telewizor, odłóż telefon, zostaw komputer. Pospędzaj czas z tymi, którzy cię kochają, którym na tobie zależy. Twoje dzieci do końca życia będą wspominać ten czas, w którym w 100% oddasz się im jako tata, mama. Przypomnij sobie o seniorach w twej rodzinie, oni w jesieni życia bardzo potrzebują twojej bliskości.

W święta nie powinno przy stole wigilijnym zabraknąć tych, którzy kiedyś poświęcali się, by cię nakarmić, wychować, wykształcić.

2. Dar wiary. Istotą świąt Bożego Narodzenia jest ożywienie swej wiary.

Absurdalną rzeczą jest świętowa-

nie urodzin Chrystusa, nie wierząc w Niego lub odrzucając Jego naukę.

Zacznij te święta od krótkiej modlitwy. Może nie byłeś dawno u spowiedzi, nie wahaj się, uklęknij u kratek konfesjonału i wyrzuć z siebie to, co ci nie wyszło najlepiej.

3. Dar przemiany życia. Boże Narodzenie powinno zacząć się od twego serca, to w nim musi nastąpić przemiana. Jeśli byłeś dotychczas niecierpliwy, porywczy, wybuchowy, zmień to. Niech Narodzenie Boże pomoże ci wznieść się na wyższy poziom ludzkiego rozwoju – oszlifuj w sobie to, co innych rani. Zmień się, nie pożałujesz.

4. Dar radości. Boże Narodzenie, przeżywane w sposób pogłębiony przyniesie tobie i twym bliskim radość. Zaśpiewajcie wspólnie kolędy, niech dziadkowie, babcie opowiedzą jak świętowało się święta za ich młodości. Opowiedzcie dzieciom o tradycjach polskich, wytłumaczcie jaka jest istota tych świąt, nie koncentrujcie się na tym tylko co zewnętrzne, bo to przemija.

Polacy w Anglii mają wiele okazji ku temu, by przeżywać te święta głęboko duchowo. Kościoły Polskiej Misji Katolickiej są nie tylko miejscem kultu i modlitwy, ale jest to żywe środowisko polskości i tradycji ojczystych. W naszych kościołach, jak co roku, rozbrzmiewać będą tradycyjne polskie kolędy, w wielu miejscach wystawiane będą też jasełka.

W noc wigilijną tradycyjnie odprawiane będą pasterki. Nie zabraknie okazji do spowiedzi lub duchowej rozmowy z kapłanami. W parafiach polskich tu, na Wyspach Brytyjskich, istnieje mnóstwo wspólnot modlitewnych i grup, które zawsze są otwarte i życzliwie przyjmują wszystkich, którzy nie chcieliby w tym szczególnym czasie czuć się osamotnieni. Polskie kościoły to druga Polska dla Rodaków, zmuszonych przebywać z dala od rodziny. Od lat, my kapłani Polskiej Misji Katolickiej, zauważamy jak dużą rolę w życiu Polaka emigranta odgrywa łączność z polskim środowiskiem. W naszych kościołach słychać polski język, tu spotykają się ludzie ze wszystkich krańców Polski i nawiązują przyjaźnie. Tu rodzice niosą swe dzieci do chrztu, prowadzą do pierwszej komunii.

Drogi Rodaku, jeśli zmuszony będziesz pozostać na święta z dala od ojczystego domu, nie wahaj się odwiedzić kościoła polskiego. Nawet jeżeli uważasz się za osobę niezbyt religijną lub jeśli od dawna nie byłeś w kościele, przyjdź. Pośpiewaj kolędy, spotkaj innych Polaków, którzy dzielą twój los emigranta. Przeżyj te święta w sposób wartościowy, piękny.

Na okres przygotowań do świąt Bożego Narodzenia z serca wszystkim Polakom na Wyspach Brytyjskich błogosławię.

17

18

OBLICZA EMIGRACJI

Cooltura+ | Nº 770 |

Magia świąt jest jakby coraz bardziej rozciągnięta w czasoprzestrzeni Urodziłem się i wychowałem w Warszawie. W Londynie mieszkam od roku 1987. Prowadzę firmę informatyczną. Udzielam się też charytatywnie na rzecz polskiej społeczności w Londynie – jestem prezesem polskiej szkoły sobotniej na Ealingu.

Jarosław Skręta

K

iedy przyjechałem do Wielkiej Brytanii pod koniec lat 80., byłem pełen optymizmu i nie zastanawiałem się zbytnio nad rozłąką z rodziną. Patrzyłem z ufnością w przyszłość i w nowe, ciekawe życie.

Jednak, kiedy nadeszły pierwsze święta Bożego Narodzenia zdałem sobie sprawę jak daleko, dosłownie i w przenośni, znajdowała się rodzina i przyjaciele w Polsce. Święta zaczynały się na długo przed pierwszą gwiazdką – od pisania listów i kartek. Nie było wtedy w polskim zwyczaju kupowanie kartek z nadrukiem i podpisywanie ich trzema słowami. Każdy list był prawdziwym wypracowaniem – wszyscy byli ciekawi wiadomości z „dalekiego kraju” i jak mi się wiedzie.

Listów było wiele, więc do pisania trzeba było się zabrać z dużym wyprzedzeniem. Zwłaszcza jeżeli się chciało, aby doszły na czas. Było to może pracochłonne, ale w jakimś sensie człowiek wciągał się w tę komunikację bardziej i duchowo łączył się z bliskimi.

Potem były przygotowania do samych świąt. Jedną z najmilszych i wzruszających atrakcji były zakupy w Prima Delicatessen na North End Road. Polskich sklepów było wtedy jak na lekarstwo i w kolejce po wędliny czy śledzia (karpia nawet tam nie było) spotykał się cały emigracyjny Londyn. Ponieważ na co dzień nie miałem zbyt wiele styczności z polską społecznością, była to dla mnie wzruszająca okazja spotkania rodaków i podzielenia się z nimi swoimi przeżyciami. Poznałem wtedy wiele ciekawych osób z różnych kręgów emigracyjnych, a z niektórymi do dzisiaj utrzymuję kontakt.

Jest coś w duszy emigranta, co nakazuje mu stworzenie sobie małego skrawka kraju. Dla mnie było to pielęgnowanie świątecznych tradycji. To one dawały namiastkę rodzinnego domu.

Było ich wiele. Choinkę kupowało się i ubierało dopiero 24. rano – co miało też duże korzyści, bo handlarze oddawali je już wtedy prawie za darmo. Do Wigilii zasiadało się przy pierwszej gwiazdce, chociaż przy angielskim zachmurzonym niebie była ona często wynikiem wyobraźni.

Przed wieczerzą krótka modlitwa i dzielenie się opłatkiem. Później wigilijne potrawy, takie jakie gotowała Mama: śledź w oleju, barszcz z uszkami, pierogi z kapustą, makiełki, kompot z suszu i inne. Musiało być ich oczywiście trzynaście.

Do odpowiedniej liczby potraw wigilijnych czasem doliczane były na wszelki wypadek pieprz i sól, żeby wszystko się zgadzało. Na zbłąkanego gościa czekało dodatkowe nakrycie.

Jednak najbardziej utęsknionym wydarzeniem była rozmowa telefoniczna z bliskimi.

W tamtych czasach była to jedyna forma bezpośredniej komunikacji. Dodzwonić się nie było łatwo, bo cały Londyn też to robił, a ilość międzynarodowych łączy była ograniczona. To „łamanie się opłatkiem przez telefon” było

zawsze specjalne. Każdy uzmysławiał sobie jak bardzo tęskni i jak bardzo chciałby być z bliskimi przy wigilijnym stole. Wzruszeniom nie było końca i lało się wiele łez.

Tym tradycjom jestem wierny do dziś.

Bardzo o nie dbam, na pewno bardziej niż

gdy byłem w Polsce. A może jest to po prostu wynikiem przejmowania obowiązków przez kolejne pokolenia. Staram się też, aby tradycjom wierne były moje dzieci i mam nadzieję, że pozostaną one dla nich polską częścią ich tożsamości.

Wiele się od moich pierwszych świąt w Londynie zmieniło. Naturalna ciekawość świata kazała mi poznać i przyjąć wiele nowych zwyczajów. Jest na przykład oczywistym, że święta obchodzi się dwukrotnie – w polską Wigilię oraz jedząc tradycyjnego angielskiego

| Cooltura+ | Nº 770

indyka w pierwszy dzień świąt. Dzieci nie mają nic przeciwko otrzymywaniu prezentów w wieczór wigilijny zgodnie z polską tradycją i następnego dnia rano w pierwszy dzień świąt jak tylko, zgodnie z angielskim zwyczajem, Mikołaj wypije pół szklanki mleka, zje kawałek ciasteczka i zniknie w kominie.

Po zakupy nie trzeba już jeździć na zatłoczoną North End Road. Wystarczy wyskoczyć w ostatniej chwili do jednego z wielu polskich sklepów, gdzie wszystkich wigilijnych składników jest w bród. Godzina i wszystko załatwione.

Inne są też kontakty z rodziną. Dzięki technologiom takim jak internet czy smartfony, dzięki tanim przelotom, odległość do Polski znacznie zmalała. Teraz można spędzić praktycznie całą Wigilię mając rodzinę poprzez Skype’a na dużym ekranie i jedząc z nimi wspólnie kolację i wirtualnie wręczając sobie prezenty. Albo wsiąść w samolot i polecieć do Polski. Nie wysyła się już też pieczołowicie pisanych listów i kartek. Zastąpiły je dziesiątki wysyłanych do wszystkich wkoło SMS-ów, których treść łatwo można skopiować od innych.

Jest inaczej. Czy gorzej? Z pewnością nie.

Chociaż trudno jest mi się przyzwyczaić do tego, że dekoracje świąteczne zaczynają pojawiać się już w listopadzie i we wszystkich sklepach do znudzenia puszczane są świąteczne piosenki.

Magia świąt jest jakby coraz bardziej rozciągnięta w czasoprzestrzeni. Jednak co się nie zmienia to cudowna atmosfera przy stole wigilijnym, kiedy do stołu zasiada cała rodzina, aby podzielić się opłatkiem.

OBLICZA EMIGRACJI

19

20

SAINSBURY’S POLECA

Cooltura+ | Nº 770 |

Sainsbury’s poleca potrawy świąteczne Karp wigilijny SKŁADNIKI: 1 karp o wadze około 1,5 – 2 kg (karpia można zastąpić łososiem)  4 cytryny  sól  mąka  bułka tarta  olej do smażenia 

część

3

SPOSÓB PRZYGOTOWANIA: Karpia pokroić i podzielić na dzwonka. Wycisnąć sok z 3 cytryn, 1 cytrynę pokroić na plasterki.

Karpia obtoczyć w soku z cytryny i obłożyć plasterkami. Pozostawić w naczyniu na 30 min.

Rozgrzać olej na patelni. Osuszyć dzwonka, posolić i obtoczyć w wymieszanej mące z bułką tartą.

Smażyć na patelni do uzyskania złotego koloru.

28

Pierniczki SKŁADNIKI  2 szklanki mąki  2 łyżki miodu

 3/4 szklanki cukru

 1,5 łyżeczki sody oczyszczonej  10 g przyprawy piernikowej  1 łyżka masła

1 średnie jajko (+ dodatkowo 1 jajko do posmarowania)  około 1/3 szklanki ciepłego mleka 

PRZYGOTOWANIE Mąkę przesiać na stolnicę, wlać rozpuszczony gorący miód i wymieszać

| Cooltura | Nº 716

(najlepiej nożem). Ciągle siekając, dodawać kolejno cukier, sodę i przyprawy, a następnie masło i jedno jajko.

Dolewając stopniowo (po 1 łyżce) mleka zagniatać ręką ciasto aż będzie średnio twarde i gęste, przypominające ciasto kruche (możemy nie wykorzystać całego mleka).

Dokładnie wyrabiać ręką, aż będzie gładkie, przez około 10 minut.

Na posypanej mąką stolnicy rozwałkować ciasto na placek o grubości max. 1/2 cm.

Foremkami wykrajać pierniczki. Smarować roztrzepanym jajkiem i układać na blasze wyłożonej papierem do pieczenia w odstępach około 2 cm od siebie.

Piec w piekarniku nagrzanym do 180 stopni (góra i dół bez termoobiegu) przez ok. 10 - 15 minut, w zależności od grubości.

SAINSBURY’S POLECA

| Cooltura+ | Nº 770

Sałatka śledziowa z jabłkiem, burakiem i rodzynkami

21

SKŁADNIKI: pół kg śledzi 2 cebule  2 jabłka  2 małe buraczki upieczone  100 g przecieru pomidorowego  2 łyżki rodzynek  4 łyżki octu winnego  pół szklanki oleju rzepakowego  łyżeczka cukru  2 ziarna ziela angielskiego  listek laurowy  

SPOSÓB PRZYGOTOWANIA: Śledzie, jeśli są solon,e namoczyć w wodzie kilka godzin. Opłukać, osuszyć i pokroić w kawałki. Cebulę pokroić w półplasterki i zeszklić na kilku łyżkach oleju.

Do zeszklonej cebuli dodać przecier pomidorowy, rodzynki, ocet, resztę oleju, przyprawy i gotować minutę. Zostawić do ostygnięcia.

Jabłka oczyścić z gniazd nasiennych, pokroić w cienkie plasterki. Buraki obrać, pokroić w małe, cienkie kawałki. Zimny sos wymieszać ze śledziami, jabłkiem i burakami.

Pozostawić w chłodnym miejscu na kilka godzin, najlepiej na cały dzień.

Kompot z suszonych owoców SKŁADNIKI:

PRZYGOTOWANIE

1 1/2 litra wody 100 g suszonych jabłek  100 g suszonych gruszek  5-10 suszonych śliwek (w zależności od tego, jak intensywny ma być smak)  5 łyżek cukru lub cukru waniliowego  1 laska cynamonu  3-5 goździków

Aby osiągnąć najlepszy aromat, należy zalać suszone owoce ciepłą wodą, odstawić na kilka godzin (ewentualnie na noc), a następnie ugotować je w tej samej wodzie.

Umieścić owoce w garnku i zalać je wodą.

Postawić na kuchence i doprowadzić do wrzenia. Gdy zacznie wrzeć – zmniejszyć ogień, dodać cukier, goździki i cynamon. Gotować na małym ogniu przez ok. 30 minut.

Kompot z suszonych owoców może być podawany na ciepło lub na zimno.

 

22

ŚWIĘTA NA WYSPACH

Naleśniki z parówkami, żółtym serem i pikantną salsą CIASTO NA NALEŚNIKI:

2 jajka 1 szklanka mąki pszennej  1,5 szklanki mleka  szczypta soli  olej do smażenia 

Mąkę wsyp do miski, doodad jajka, mleko i sól.

Zmiksuj na gładkie ciasto, jeśli będzie zbyt gęste dodaj więcej mleka. Do ciasta możesz dodać 2 łyżki oleju - nie będzie wtedy przywierać do patelni. Naleśniki smaż na dobrze rozgrzanej patelni, najlepiej teflonowej. Przewracaj na drugą stronę kiedy spód naleśnika będzie przyrumieniony.

10 parówek  20 plasterków ulubionego żółtego sera  1 słoiczek pesto  2 pomidory  1 czerwona papryka  1 papryczka chilli  4 łyżki passaty pomidorowej  tymianek  sól, pieprz do smaku 

Pomidory i paprykę pokrój w kostkę, przełóż do miski, dodaj posiekaną papryczkę chilli, passatę pomidorową i posiekany tymianek, wymieszaj, dopraw do smaku solą i pieprzem i odstaw. Każdy naleśnik posmaruj łyżką pesto, ułóż po dwa plasterki żółtego sera i parówkę. Zwiń w rulonik i odsmażaj na rozgrzanej patelni do czasu aż naleśniki będą rumiane, a ser się rozpuści. Podawaj gorące z salsą.

4 porcje, czas przygotowania 60 minut

Nowo otwarty sklep

zaprasza Państwa na świąteczne zakupy W ofercie: świeże mięso, ciasta, karp, domowa garmażerka w atrakcyjnych cenach, promocje świąteczne

Wesołych Świąt i Szczęśliwego Nowego Roku!

Na hasło PRL rabat 5%!

Cooltura+ | Nº 770 |

ŚWIĘTA NA WYSPACH

| Cooltura+ | Nº 770

23

Pomocnik świętego Mikołaja i magiczne płatki śniegu (The Magic Snowflake)

Dziadek do orzechów i cztery królestwa (The Nutcracker and the Four Realms)

Święty Mikołaj postanawia przejść na emeryturę. Jego następcą zostaje 7-letni chłopiec. Jednak zapada on na rzadką chorobę – „dorosłozę”.

Nowa produkcja Disneya, oparta na magicznym balecie „Dziadek do orzechów” oraz powieści E.T.A. Hoffmanna. W wigilijną noc młodziutka Clara przenosi się w świat zabawek, któremu zagraża armia myszy. W filmie zobaczymy między innymi Morgana Freemana, Keirę Knightley oraz Mackenzie Foy.

Filmy na święta Magiczne, zabawne, rodzinne – takich filmów szukamy na świąteczne i zimowe wieczory. Zerknijcie na naszą listę jeżeli wy też. Nie, nie ma na niej „Kevina”.

Zegar czarnoksiężnika (The House with a Clock in Its Walls) W filmie nie zobaczymy świąt, ale ma on w sobie mnóstwo czarów i dziwów, więc świetnie nadaje się na długie, zimowe wieczory. Lewis trafia pod opiekę ciotki i wujka, który, jak się wkrótce okaże, praktykuje różne formy magii...

Krzysiu, gdzie jesteś?

(Christopher Robin) Ciepły film, który opowiada historię dorosłego Krzysztofa, który zapomniał o swoich przyjaciołach ze Stumilowego Lasu. Kubuś Puchatek jednak cały czas jest przy nim.

Białe Boże Narodzenie (White Christmas) Śpiew i taniec w klasyce z lat 50. Historia utalentowanych piosenkarzy, do którym wkrótce dołączają Betty i Judy. Razem ruszają w świąteczne turnee do Vermont.

Artur ratuje gwiazdkę (Arthur Christmas) Co dzieje się na Biegunie Północnym, jeżeli jedno dziecko nie dostanie prezentu? Do akcji wkraczają ci, którym zależy na idealnych świętach dla każdego.

Grinch (The Grinch) Zielony, wredny psotnik chce zepsuć święta. Mieszkańcy Ktosiowa stają mu jednak naprzeciw. Grinchowi głosu użyczy Benedict Cumberbatch.

The Christmas Chronicles Rodzeństwo Kate i Taddy w Wigilię postanawiają uchwycić postać Mikołaja na kamerze.

Niespodziewanie stają się jego towarzyszami i częścią świątecznego wyścigu z czasem. W roli Mikołaja Kurt Russell.

Świąteczny książę: Królewskie wesele (A Christmas Prince: The Royal Wedding) Druga część historii Amber, która teraz przygotowuje się do wesela z wymarzonym księciem. Ma jednak wątpliwości – czy nadaje się na królową?

Mała Stopa (Smallfoot) Mieszkający w zimowej krainie Yeti jest przekonany, że mityczne istoty – ludzie, nazywani także „małymi stopami” nie istnieją. Musi jednak wyruszyć na poszukiwanie ich śladów.

24

COOLTIME / ZAPOWIEDZI

Cooltura+ | Nº 770 |

Londyn na Gwiazdkę

L

odowiska, wystawy, iluminacje świetlne, teatry – święta w Londynie to dużo więcej niż choinka i opłatek.

Zapraszamy na przegląd najlepszych wydarzeń świątecznych w najbliższym tygodniu.

wystawa Monster Chetwynd

Photo by Jack Taylor/Getty Images

do 28.02.2019, Tate Britain, Millbank, Londyn SW1P 4RG. Stacja: Westminster, Pimlico, Vauxhall.

Otwarte codziennie 10:00 – 18:00. Wstęp wolny www.tate.org.uk

The Museum of Architecture's Gingerbread City do 6.01.2019, Victoria and Albert Museum, Cromwell Road, Londyn SW7 2RL. Stacja: South Kensington. Otwarte pn-nd.

10:00 – 17:45, pt. 10:00 – 22:00. Bilety: £6

Gigantyczne ślimaki w świątecznym wydaniu stanęły przed wejściem do Tate Britain. Są zbudowane z białych i niebieskich świateł ledowych, dlatego najlepiej odwiedzić je po zmroku. Ślimaki zainspirowane są serią dokumentalną Davida Attenborough, „Life in the undergrowth”.

Miasto składające się z ponad 60 piernikowych budynków zaprojektowanych i wykonanych przez architektów, projektantów i inżynierów Gingerbread City to zabawny sposób na zachęcenie do rozmowy o przyszłości naszego środowiska.

Fot. Alicia Clarke

After Dark Do 30.12, Chiswick House and Gardens, Burlington Lane, Londyn W4 2RP. Stacja: Chiswick; Tube: Turnham Green. Bilety: od �8.50

teatr Huddle do 6.01.2019, Unicorn Theatre, 147 Tooley St, Londyn SE1 2HZ , Stacja: London Bridge. Bilety: £18 www.unicorntheatre.com

W sercu tej pięknej posiadłości będzie można podziwiać instalacje świetlne, dzięki którym zamieni się ona w zaczarowany ogród.

Trwa długa, mroźna zima.

Samotny Tato Pingwin musi poradzić sobie z zadbaniem o malutkiego potomka. Jest to wzruszająca i zabawna opowieść dla całej rodziny.

COOLTIME / ZAPOWIEDZI

| Cooltura+ | Nº 770

25

groty świętego Mikołaja

The Snowman

Winter Wonderland

22.11–6.01.2019, Sadler's Wells, Rosebery Avenue, Londyn EC1R 4TN. Stacja: Angel. Bilety: od £15

do 6.01, Hyde Park, Londyn W2 4RU. Stacja: Marble Arch.

Wstęp wolny www.hydeparkwinterwonderland.com

Magiczny świąteczny duch „The Snowman” powraca po raz 21!

Przedstawienie na podstawie książki Raymonda Briggsa jak co roku przeniesie kolejne pokolenie dzieci i rodziców do zaczarowanego, zimowego świata.

Święty Mikołaj czeka tu na najmłodszych codziennie.

Nie trzeba kupować biletów, żeby się z nim spotkać, ani rezerwować miejsc. Grzeczne dzieci dostaną też upominki.

Warto zarezerwować sobie sporo czasu na te odwiedziny, bo kolejki mogą być bardzo długie – ostrzegają organizatorzy.

jarmarki świąteczne Kingston Christmas Market do 31.12, Kingston Market Place, Londyn KT1 1JH. Stacja: Kingston Alpejskie stoiska dla dorosłych i zaczarowany las dla dzieci. Dla wszystkich – udział w zabawie „Śladem Bajek”. Kto znajdzie i prawidłowo odgadnie wszystkie miejsca na jarmarku, gdzie poukrywały się bajki – będzie miał szansę wybrać iPada. © CFaruolo

lodowiska

Leicester Square

Natural History Museum

do 5.01, Leicester Square, Londyn WC2H 7DE. Stacja: Piccadilly Circus. Bilety: £11.50 christmasinleicestersquare.com

25.10.2018–9.01.2019, Cromwell Rd, Londyn SW7 5BD. Stacja: South Kensington. Otwarte: codziennie 10:00 – 21.00.

Bilety: od £12.65 Położone w otoczeniu najbardziej popularnych muzeów w Londynie, może być świetną przerwą w zwiedzaniu kolejnych galerii. Na środku ringu stoi bajkowa choinka, idealne tło do świątecznych zdjęć.

Dzieci będą miały okazję spotkać Mikołaja i przekazać mu swoje świąteczne życzenia w małych, 20 osobowych grupach. Każdy wyjdzie z drobnym prezentem. Miejsce w domu Mikołaja trzeba zarezerwować z wyprzedzeniem.

Southbank Centre Wintertime Market do 27.12, Belvedere Road, Waterloo, Londyn SE1 8XX. Stacja: Waterloo, Embankment

©James Bryant

Somerset House 14.11–13.11, Strand, Londyn WC2R 1LA. Stacja: Temple.

Otwarte: w większość dni 8:45 – 22:15. Bilety od £7.50 Najpiękniejsze i najbardziej muzyczne lodowisko w Londynie. Prawie w każdy wieczór łyżwiarze będą mogli bawić się przy specjalnie ułożonej ścieżce dźwiękowej.

A dla smakoszy – czekoladowe fondue i szampan.

Na Southbank Centre powracają zimowe igloo oraz jarmark, na którym będzie można kupić prezenty i przysmaki z całego świata. W tym roku pojawią się dwa nowe bary, Bar Under the Bridge i The Circus Bar, z ofertą kolorowych koktajli i świątecznych przekąsek.

Przez cały grudzień będzie można wziąć udział w pokazach cyrkowych i teatralnych.

Bumper Cars do 6.01, Castle Square, Elephant Rd SE17 1AY. Stacja: Elephant & Castle.

Bilety od £6 Idealne rozwiązanie dla tych, którzy niepewnie czują się na łyżwach. Na tym lodowisku można bawić się na siedząco, w dobrze wyposażonym pojeździe ze zderzaczami.

wycieczka Hogwarts In The Snow 17.11–27.01.2019, Warner Bros. Studio Tour, Leavesden WD25 7LR. Stacja: Watford Junction. Otwarte: patrz strona internetowa. Bilety: £27 (dzieci), £35 (dorośli) www.wbstudiotour.co.uk Święta Bożego Narodzenia w Zaczarowanym Świecie – odkryj, jak twórcy filmów stworzyli ogień, lód i śnieg, który nigdy nie rozpływa się, podczas gdy Studio Tour przechodzi magiczną metamorfozę Hogwartu w śniegu.

26

ŚWIĘTA NA WYSPACH

Cooltura+ | Nº 770 |

£55 M & Co.

Moda na Wigilię £35 Dorothy Perkins

£42

£45

Very Oliver Bonas

Very

£30

£8,99 £22,99

Sosandar H&M

£49 Dune

Deichmann

£19

New Look

0 £6

27

ŚWIĘTA NA WYSPACH

£4

| Cooltura+ | Nº 770

M & Co.

New Look

.99 4 2 £ M & Co.

.99 9 2 £

H&M

£65

£90 £3 0

Roman

£28

Very

5 £3

Pure Collection

Roman

99 £19.

H&M H&M

River Island

£85

£9 .99

£14 .99

£7.9

9

H&M M & Co.

£10

£65 H&M

River Island

28

ŚWIĘTA NA WYSPACH

Makijaż na święta

W

okresie przedświątecznym oraz na Boże Narodzenie znajdzie się wiele okazji, aby spotkać się z przyjaciółmi i rodziną, i wtedy zawsze chcemy czuć się i wyglądać wyjątkowo, a nie zawsze mamy dużo czasu.

Na dobrze nawilżonej skórze każdy kosmetyk kolorowy będzie lepiej wyglądał – polecam maseczki popularne sheet masks, czyli w wolnym tłumaczeniu – tkanina nasączona maseczką. Po ok 20 min ściągamy maseczkę, a pozostałość produktu wmasowujemy w skórę i tym samym mamy już przygotowaną bazę pod podkład.

Najlepiej zacząć od delikatnego zakrywania problematycznych miejsc, jak zaczerwienienia wokół nosa lub na policzkach. Jeśli jednak lepiej czujemy się z podkładem na całej twarzy – najlepiej nałożyć cienką warstwę, a następnie użyć korektora i skorygować drobne niedoskonałości.

Na policzki polecam róż w kremie – nie wymaga specjalnej precy-

zji, można go szybko rozsmarować palcami od środka policzka w stronę skroni. Na kości policzkowe, również palcami, nałożyć produkt rozświetlający w kremie.

Najłatwiejsze i najszybsze w użyciu są cienie w kremie bądź w kredce – wystarczy nałożyć je przy linii rzęs i rozprowadzić równomiernie po powiece palcem lub pędzelkiem – nawet bez dużego doświadczenia w robieniu makijażu można uzyskać ładny efekt. Na koniec mocno wytuszować rzęsy. Na ustach sprawdzi się pomadka w kolorze jasnego różu lub beżowa.

Udanej zabawy z makijażem i Wesołych Świąt!

Makijaż i zdjęcia: Sylwia Kunysz Instagram @sylwiakunyszmua www.sylwiamakeup.co.uk Modelka: Anna Pobiel Instagram: @aniawiktoria7201

Cooltura+ | Nº 770 |

| Cooltura+ | Nº 770

Ewie i Łukaszowi zdrowych, pełnych miłości i magicznego nastroju świąt oraz jeszcze lepszego nowego roku.

Dziękujemy darczyńcom za przekazane pamiątki, książki i eksponaty oraz pomoc finansową. Dziękujemy wszystkim członkom i sympatykom za wspieranie naszych prac. Tylko dzięki waszej pomocy Instytut może kontynuować swoją działalność. Składamy wam najserdeczniejsze życzenia świąteczne i noworoczne – spokoju, zdrowia i wszelkiej pomyślności.

Zarząd i Pracownicy Instytut Piłsudskiego

Z okazji świąt Bożego Narodzenia, przepełnionych nadzieją i magią wigilijnej nocy, kierujemy do Państwa płynące z serca życzenia radosnych, spokojnych świąt oraz pomyślności w nadchodzącym roku.

Dodatkowo, w tych wyjątkowych dniach chcemy Państwu życzyć wiele zadowolenia i sukcesów z podjętych wyzwań. Do zobaczenia na meczach!

o zeg s p Życzy Gosia ajle ystkim czom n o z ieg ąt ws łucha k t ,S wi zys Ws kazji ś nikom wcom nika z o zytel moda ygod t C im i Rekla akcja a+”, yn o sw red oltur Lond 4 y z „Co adio tura2 życ ie R Cool k s Pol ortal ip

Z okazji świąt Bożego Narodzenia życzymy Wam pokoju Chrystusowego, zdrowia i błogosławieństwa Bożego. Niech nadchodzący rok przyniesie Wam jak najwięcej łask bożych. Życzymy Wam także, byście doświadczali Bożej mocy co dnia i by nasz Pan Jezus Chrystus zawsze był z Wami!

Wszystkim Bliskim i Przyjaciołom Życzy Dariusz A. Zeller z Synami

Życzymy wszystkim Czytelnikom, aby te święta Bożego Narodzenia upłynęły spokojnie, rodzinnie i w zdrowiu. Życzymy też nam wszystkim, aby przyszły rok przyniósł spokój i dobrobyt. Abyśmy mogli cieszyć się życiem rodzinnym i zawodowym, realizować marzenia i uczestniczyć w życiu społecznym i publicznym jako szanowani członkowie naszych społeczności. I aby wszystkie turbulencje przyniosły zmiany na lepsze. Oby nam się powodziło! Szczęśliwego Nowego Roku 2019!

Barbara Drozdowicz Chief Executive Officer East European Resource Centre

Magdalena

Na nadchodzące Święta i Nowy Rok obfitości „brexitowych” wyzwań zwłaszcza dla nas Polaków w UK, spokoju ducha, wytrwałości w swojej pracy i wiary w konstruktywne jutro

Anna Magryta London SPARK

Skacze Aniołek, skacze po chmurkach, niesie życzenia w anielskich piórkach.

Niesie w plecaku babki i świeczki, a w walizkach złote dzwoneczki.

Wesołych Świąt! Kochanym: żonie Marcie oraz Olusi i Maksiowi Cudownych świąt Bożego Narodzenia, szampańskiego sylwestra, wspaniałego Nowego Roku 2019 dla Magdy i Jerzego

Klub Siatkarski IBB Polonia Londyn Małgorzacie i Marcinowi – życzę, aby światełko zaświeciło w ich wspólnym domu i zawsze byli tacy piękni i młodzi!

Spokojnych, radosnych świąt Bożego Narodzenia i dostatniego Nowego Roku.

Dziękujmy za wsparcie „Cooltury+” w promocji poradnictwa obywatelskiego, prowadzonego przez naszą organizację oraz innych naszych projektów, w tym pikniku rodzinnego z okazji Polish Heritage Day, na który w 2019 roku zaprosimy już po raz trzeci do Ravenscourt Park. Wesołych Świąt i szczęśliwego Nowego Roku.

życzy Agnieszka Dla Pani Agnieszki i Pana Tomka zdrowych, wypełnionych barszczem i pierogami świąt Bożego Narodzenia oraz samych pomyślności w nowym roku Życzy Sąsiadka

życzy Polski Uniwersytet Na Obczyźnie

Dr Krzysztof Gryglicki Fizjoterapeuta Robert Wrona

Z okazji zbliżających się świąt Bożego Narodzenia i Nowego Roku, pragnę złożyć w imieniu całej szkolnej społeczności i własnym, najserdeczniejsze życzenia zdrowia, wszelkiej pomyślności w życiu osobistym oraz sukcesów w pracy zawodowej. Dziękuję za współpracę w tym roku oraz pomoc w promocji wydarzeń, które organizujemy.

„Oto Panna pocznie i porodzi Syna i nazwie Go imieniem Emmanuel” (Iz 7:14) Niech radość, którą przynosi nowonarodzony Chrystus umacnia nadzieje, przenika i rozjaśnia nasza codzienność oraz otwiera nasze serca na ludzi wokół nas. Niech nadchodzący Nowy 2019 Rok przyniesie ze sobą wszystko to co najlepsze. Drogim Czytelnikom Cooltury serdecznie życzy:

Święta to specjalny czas, pełen ciepła, optymizmu i nadziei. To czas refleksji… Aby duch świąt Bożego Narodzenia zagościł prawdziwie i wyjątkowo w Waszych sercach, aby waśnie i spory zamilkły, a zagościła radość wspomnienia, a dźwięk kolęd niech rozbrzmiewa tak, jak przystało w tym wyjątkowym czasie.

Do Siego 2019 roku!

Społeczność Polskiej Sobotniej Szkoły Przedmiotów Ojczystych im. T. Kościuszki na Ealingu

Życzy najszczęśliwszy mąż i tata Grzesiek Tomczyk

Piotr Misztal Dyrektor Polskiej Szkoły Muzycznej w Londynie

Madzi Januszewskiej dużo śniegu, smacznej rybki, lekkiej i niegroźnej chrypki, uśmiechu od ucha do ucha i pogody duch w nadchodzące święta Bożego Narodzenia.

Radosnych i spokojnych Świąt Bożego Narodzenia oraz wszystkiego najlepszego w Nowym Roku dla Babci i Dziadzia oraz całej rodziny w Polsce życzy Liliana z mamą

Życzy kochający Marcin

29

30

ZDJĘCIE TYGODNIA

Cooltura+ | Nº 770 |

Filmowanie i fotografia

śluby, chrzciny, imprezy rodzinne konferencje, spoty i filmy promocyjne dla firm

0759 28 79 122

Kraków

Polski Supermarket na Lewisham

Życzy Zdrowych Pogodnych Świąt Bożego Narodzenia oraz Szczęśliwego Nowego Roku

www.urbanrec.eu

Kraków Polish Delicatessen Unit 5 32-64 Lee High Road Lewisham SE13 5FH www.krakowshop.co.uk

Radosnych i spokojnych Świąt Bożego Narodzenia oraz wszystkiego najlepszego w Nowym Roku!

www.stallondyn.co.uk

0208 569 8144

sales@steelo.co.uk

MOJE WYSPY

| Cooltura+ | Nº 770

Tomasz Żyrmont Pianista, kompozytor. Mieszka i koncertuje w Londynie od 2007. Lider zespołu Groove Razors. Brał udział m.in. w London Jazz Festival, Jazz FM Live Shows, Wigmore Lates, Yamaha Music Live. W grudniu 2018 zagrał w brytyjskim parlamencie. www.tomaszzyrmont.com

+ Mój pierwszy dzień na Wyspach Brytyjskich:

Sporo ciekawych wrażeń, wielu nowych znajomych. Lato 2007.

+ Na Wyspach zajmuję się zawodowo:

Cambridge, Bournemouth, w Londynie Richmond Park.

+ Przemieszczam się tu: Metrem.

+ Najlepsze miejsce do życia:

Londyn! West Kensington, Wimbledon.

+ Na zakupy polecam:

Yamaha Music London.

+ Punkt gastronomiczny, który polecam:

Boisdale Canary Wharf lub restauracje na Camden Market. Bacino wine bar na Old Street.

+ Gościom na Wyspach pokazuję:

West End, Embankment, Ronnie Scott’s Jazz Club.

+ Wyspy Brytyjskie lubię za:

Multikulturowość, muzyczne możliwości.

+ Największą bolączką w Wielkiej Brytanii jest:

Czasem za szybkie tempo życia.

Muzyką, instrumentami, nauką gry na fortepianie.

+ Na Wyspach brakuje mi:

+ Miejsca, które lubię odwiedzać nie

+ Jeśli nie Wyspy Brytyjskie to:

tylko w trakcie świąt:

Rodziny, słońca, wolnego czasu.

USA, Hiszpania.

Szukasz Inwestora? www.szukaminwestora.co.uk Wracasz do Polski lub chcesz sprzedać swoją firmę? ...a może po prostu szukasz inwestora...

POMAGAMY WŁAŚCICIELOM FIRM

Tel. 0796 0696 572

31

32

ŚWIĘTA NA WYSPACH

Cooltura+ | Nº 770 |

Prezenty last minute

LOVE (DELUXE EDITION) MICHAEL BUBLÉ Romantyczne piosenki na mroźne, zimowe wieczory HMV

Odliczanie do wigilii dobiega końca a ty nie ma masz jeszcze prezentów dla bliskich? Podpowiadamy co można kupić na ostatnią chwilę w lokalnym sklepie.

FITBIT VERSA

TASSIMO

BY BOSCH MY WAY

£12.99

£179 £179 £69.99

DAVID BECKHAM INSTINCT

£15 Zegarek z opcją śledzenia aktywności fizycznej Currys

Ekspres do kawy potrafiący zrobić 36 rodzajów kawy i gorących napojów Currys

BBC BLUE PLANET 2019 CALENDAR

Zestaw woda toaletowa i płyn do ciała dla mężczyzn Superdrug

SHERIDANS

Kalendarz z niezwykłymi zdjęciami z serii dokumentalnej Davida Attenborough „Błękitna planeta II” HMV

KARNET NA MASAŻ

£14.79 Likier o smaku kawowym 0,5l.

Drinksupermarket

£6.99 £70 – £100/h

Relaksująca propozycja dla każdego

KARNET DO KLUBU FITNESS

od £53.75

Prezent, który każdemu wyjdzie na zdrowie

© A.RICARDO / Shutterstock.com

BILETY NA KONCERT ELTONA JOHNA Koncerty odbędą się wprawdzie w O2 Arena dopiero w listopadzie i grudniu 2020 roku, ale bilety już są sprzedażowym hitem

od £29

ŚWIĘTA NA WYSPACH

| Cooltura+ | Nº 770

KARLY

ROMANTYCZNY WEEKEND W RZYMIE

Idealny dodatek do czarnej, sylwestrowej kreacji Ted Baker

£252.48

Dla dzieci

ROLEX DAY-DATE 36 Prezent dla „Mikołajów”, którzy kupując w ostatniej chwili nie patrzą na cenę Chronex

£21,530

£79

W cenie przelot dla 2 osób i zakwaterowanie w czterogwiazdkowym hotelu Capannelle Thomas Cook

SLIME

SQUISHY Uwielbiane przez dzieci, pachnące i miłe w dotyku figurki do zgniatania Argos

£5

DOBBLE

£12

Wiaderko klejącej, a do tego świecącej w ciemnościach masy do ugniatania The Entertainer

HEELYS Gra na spostrzegawczość dla całej rodziny Sainsbury’s

CHRISTOPHER ROBIN

£9.99

Buty z kółkami Argos

£9.99 OTYLIA LACE PRINT DRESS

HARRY POTTER: THE COMPLETE 8-FILM COLLECTION

Nowa produkcja wytwórni Disneya oparta na opowiadaniach o Kubusiu Puchatku HMV

CHAD VALLEY CRANE

£39.99 FIFA 19

£40 Kolekcja 8 filmów z przygodami Harry’ego Pottera HMV

£34.99

33

Najnowsza wersja piłkarskiego managera na różne platformy Amazon

£11

£37 Szykowna sukienka z orientalnej sieciówki Monsoon

Zdalnie sterowany dźwig dla dzieci w wieku 3+ Argos

34

ŚWIĘTA NA WYSPACH

Cooltura+ | Nº 770 |

Z okazji Świąt Bożego Narodzenia oraz zbliżającego się Nowego Roku pragniemy serdecznie podziękować za dotychczasową współpracę oraz złożyć Naszym Klientom, i czytelnikom Cooltury moc gorących życzeń, zdrowia, szczęścia i wszelkiej pomyślności KB Scaffolding info@kb-scaffolding.co.uk www.kb-scaffolding.co.uk

TEKST SPONSOROWANY

| Cooltura+ | Nº 770

Postanowiłam poświęcić jeden artykuł tylko tym głoskom, ponieważ bardzo często słyszę opinię, że dzieci dwujęzyczne nie opanują prawidłowej realizacji głosek szumiących.

Jest to bardzo błędne przekonanie.

Głoski szumiące

35

0790 812 09 55 info@mychildtherapycentre.co.uk mychildtherapycentre.co.uk

G

łoski szumiące, czyli: sz, rz, cz, dż powinny występować w prawidłowej formie w mowie dzieci pięcioletnich. Bardzo częstym problemem jest zamiana tych głosek na ich zmiękczone odpowiedniki ś, ź, ć, dź lub na s, z, c, dz, czyli mówiąc najprościej, zamiast „szafy” mamy „siafę” lub „safę”, co u dziecka, które ma 5 lat jest już wadą wymowy.

Bardzo ważne jest, aby reagować szybko, ponieważ utrwalana wada wymowy, powoduje, że jest ją później trudniej skorygować. Jeżeli zareagujemy szybko i zwrócimy się o pomoc do logopedy, wymowa naszego dziecka może w krótkim czasie stać się piękna i wyraźna.

Warto skorzystać z pomocy specjalisty, aby wywołać prawidłową głoskę, ponieważ samemu można ją wywołać nieprawidłowo. Logopeda zaleci również ćwiczenia do domu, które należy sumiennie wykonywać. Wówczas sukces jest gwarantowany!

Limited

Tipper 3,5t Hookloader 10t Skip Lorry 8 yard & 12 yard

Wywóz śmieci Londyn i okolice TANIO I SZYBKO Zabieramy śmieci:

budowlane

ogrodowe

garażowe biurowe

Flota pojazdów do dyspozycji klienta w serwisie Wait & Load.

Wynajmujemy skipy oraz załatwiamy licencje na postawienie skipa w councilach. W naszej ofercie mamy skipy 8/12 yard.

JEDYNA POLSKA BETONIARNIA • Renomowany dostawca betonu • Kopanie fundamentów • Palowanie

London UB6 0AL, Greenford Station Approach

TEL. 079 1612 2268

w w w. r u b b i s h - m a s t e r. c o. u k email: info@rubbish-mas t e r. c o. u k

• Kierowca pomaga przy załadunku • Nie pobieramy opłat za Congestion Charge • Oferujem y atrakcyjne ceny za wywóz: krzaków, gruzu, ziemi • Posiadam y certyfikat Environment Agency • Wystawiamy faktury VAT

NOWOŚĆ!

Wynajem grabów oraz wywrotek

Jedyna polska firma, która oferuje kompleksową usługę od wykopania poprzez wywiezienie ziemi, aż po zalanie

0 7775 590 599 0 7795 075 073

ecomix@jgsk.co.uk www.polskabetoniarnia.co.uk

36

PODRÓŻE

Skip Hire Wywóz Śmieci Londyn i okolice

Cooltura+ | Nº 770 |

0844 800 8861 078 1308 7129

Civic Way HA4 0YP Ruislip www.bkltd.co.uk info@bkltd.co.uk

MIEJSCE NA WEEKEND

| Cooltura+ | Nº 770

37

Polskie kościoły w Wielkiej Brytanii Zbliżają się święta Bożego Narodzenia. Liczna rzesza polskiej społeczności zamieszkałej na terenie Wielkiej Brytanii, jak co roku będzie odwiedzać tutejsze polskie kościoły, uczestnicząc w ceremoniach świątecznych. Będzie to ponownie okazja do pielęgnowania polskich tradycji i zwyczajów oraz ukazania naszej jedności na emigracji.

Dariusz A. Zeller

N

asze współczesne działania dotyczące uczestnictwa w życiu religijnym są najliczniejsze w historii polskiej aktywności, mającej na celu opiekę duszpasterską i duchowe wsparcie lokalnych społeczności. Oczywisty, największy wpływ na taki stan rzeczy ma najnowsza polska emigracja na Wyspy Brytyjskie, ta po 2004 roku, czyli otwarciu tutejszego rynku pracy na – ów czas – nowe kraje Unii Europejskiej.

HISTORIA POLSKOŚCI NA WYSPACH

Warto jednak wspomnieć, iż początki, obecnie już niespełna dwuwiekowej polskiej opieki duszpasterskiej w Wielkiej Brytanii sięgają pierwszej połowy XIX wieku. Upadek Powstania Listopadowego 1831 roku, a następnie konsekwencje kolejnych powstań narodowych w 1848, 1863 i 1905 roku powodowały stopniowe przybywanie na te tereny Polaków, wśród których byli także, rzecz jasna, duchowni. Jednym z pierwszych był ks.

Eryk Podolski, który już w roku 1853 odprawiał nabożeństwa skierowane do polskiej społeczności w kaplicy przy Sutton Street w londyńskiej dzielnicy Soho. Z kolei w 1864 roku, z inicjatywy gen.Władysława Zamoyskiego oraz akceptacji kardynała Wisemana przybył tu z będących pod zaborami ziem polskich ks. Chwaliszewski. Ów kapłan nabożeństwa prowadził z kolei w kaplicy polskiej kościoła św. Piotra w Hatton Garden. W 1894 roku arcybiskup Westminsteru kardynał Herbert Vaughan formalnie ustanowił polskie duszpasterstwo, a podwaliny misji stworzyła bł. matka Franciszka Siedliska wraz z ojcem duchownym ks. Antonim Lechertem.

Wraz z fundatorką Zgromadzenia Sióstr Nazaretanek przyjechały wówczas również dwie siostry zakonne, które założyły pierwszą w Londynie i ogólnie Wielkiej Brytanii polską szkółkę. W tym czasie polskie msze odbywały się w kaplicy przy Globe Road, a następnie przy Cambridge Heath Road w znajdującej się we wschodnim Londynie Bethnal Green.

OKRES MIĘDZYWOJENNY

Niezwykle istotne dla działalności dla działalności polskiego duszpasterstwa na Wyspach Brytyjskich miały miejsce w okresie międzywojennym. Jego działalność koncentrowała się wówczas przede wszystkim w kościele polskim przy Mercer Street, który polska społeczność wydzierżawiła już w roku 1905 jako „nieużywany dom marynarzy”. Jego pomieszczenia wyremontowano na kaplicę, mieszkanie rektora, bibliotekę i miejsce, w której funkcjonowała szkółka sobotnia. Z przerwą na wybuch I wojny światowej kontynuowano także starania o kupno kościoła. W 1928 roku ze względu na stan techniczny władze miejskie uznały dotychczasowy kościół za zagrażający bezpieczeństwu. Jeszcze w tym samym roku znaleziono do kupienia kościół przy Devonia Road w dzielnicy Islington, który za £4000 funtów

sprzedawali Swedenborgianie. Zakup kwotą £1000 wspomógł arcybiskup katolicki Westminsteru kardynał Bernard Bourne. Poświęcenie pierwszej polskiej świątyni katolickiej w Wielkiej Brytanii odbyło się 30 października 1930 roku. Dokonał tego Prymas Polski kardynał August Hlond, a na uroczystości był też m.in. wspomniany już kardynał arcybiskup Bourne.

POLSKA MISJA KATOLICKA

Okres wojennej zawieruchy, a w szczególności sytuacja polityczna spowodowały, że na terenie Wielkiej Brytanii zamieszkiwała liczna (ok. 200 tys.) polska społeczność, złożona przede wszystkim z żołnierzy i ich rodzin, którzy z wiadomych powodów nie mogli wrócić na łono ojczyzny.

Z tego m.in. powodu już w 1947 roku zaczęto formalizować kontakty pomiędzy kościołem katolickim w Anglii i Walii oraz Polską Misją Katolicką. W tym samym roku na zaproszenie kardynała Hlonda przybył do Polski prymas Anglii kardynał Griffin. Rok później 15 września 1948 roku arcybiskup Griffin mianował Rektora Polskiej Misji Katolickiej ks. Władysława Staniszewskiego „wikariuszem delegatem dla cywilnych Polaków w Anglii i Walii”, z władzą ordynariusza. Regularną opiekę duszpasterską sprawowano już wówczas w (aż!) 18 diecezjach Anglii i Walii. W kolejnych latach, z biegiem czasu, Polska Misja Katolicka objęła w posiadanie już w posiadanie 30 kościołów, 12 kaplic, 39 plebanii i 55 ośrodków parafialnych. Obecnym Rektorem Polskiej Misji Katolickiej w Wielkiej Brytanii jest, od 2010 roku, ksiądz prałat Stefan Wylężek.

POLSKIE NABOŻEŃSTWA

Niezwykle liczna na Wyspach Brytyjskich wspólnota polska spowodowała nową falę w historii tutejszego, polskiego duszpasterstwa. Polskie kościoły, nie tylko w czasie świąt, zapełniają się po brzegi, msze święte z dala od dużych miast i dużych skupisk polskiej społeczności odprawiane są także w ramach jednej parafii, w różnych miejscowościach (co można znaleźć na stronie PMK – www.pcmew.org/parafie) i wciąż powstają nowe ośrodki duszpasterskie.

Z ponad 200 kościołów, w których odbywają się polskie msze, połowa to parafie anglojęzyczne, co oznacza częstokroć jedną polskojęzyczną mszę niedzielną.

To pokazuje skalę zapotrzebowania na pielęgnację wiary i polskich tradycji na Wyspach Brytyjskich. Doskonale wiedzą o tym wierni i księża marianie prowadzący kościół Najświętszej Marii Panny Matki Kościoła przy Windsor Road w Londynie – największej polskiej parafii w brytyjskiej stolicy. Coniedzielne msze przyciągają ponad 800 wiernych, a w trakcie świąt liczba ta jest zdecydowanie wyższa.

Także w tym roku większość z nas będzie miała przyjemność uczestniczyć w polskich nabożeństwach bożonarodzeniowych. Pielęgnujmy ten magiczny czas w oparciu o zwyczaje i tradycyjne obrzędy. Zapełnijmy świątynie ku chwale nowonarodzonego Dzieciątka!

Parafia pw. NMP w Ealing

38

PODRÓŻE

Cooltura+ | Nº 770 |

Świąteczna kartka z Chile Natalia i Dominik – para polskich podróżników z Bristolu, prowadzących vloga Bo Chcieć to Móc, od września przemierza Amerykę Południową.

T

ygodnik Cooltura+ i radio PRL są patronami medialnymi tej podróży. Natalia i Dominik są obecnie w Chile skąd przysłali nam bożonarodzeniową kartkę.

Dziś, zamiast anegdot z naszych wojaży, chcielibyśmy życzyć Wam rodzinnych Świąt Bożego Narodzenia i spełnienia najskrytszych marzeń w nowym 2019 roku! Pamiętajcie, że każda przygoda, podróż, realizacja planu czy marzenia, zaczynają się od pierwszego kroku. Odstawcie więc wymówki na bok i udowodnijcie sobie i światu, że chcieć to móc!

Natalia i Dominik PS. W Chile atmosfery świątecznej prawie nie czuć – choć gdzieniegdzie można napotkać świąteczną choinkę… A my i tak będziemy świętować po naszemu!

Kartka z podróży :)

BIEGAJ Z CHRISEM

| Cooltura+ | Nº 770

Fitness mama Chris Wiciak – maratończyk, zdobywca Abbott World Marathon, biegajzchrisem.co.uk

W najbliższym dwóch wydaniach Cooltury+ przedstawię wam osoby, które swoim działaniem i determinacją pokazują, że życie mamy nie kończy się w kuchni z dzieckiem na ręku.

A

lek sandra Or yńska- Gr z ybek to młoda mama, która swoją pasją i energią zaraża i motywuje inne kobiety. Założona przez Olę Active Happy Mama pomaga jej podobnym w zrzuceniu „nadprogramowych” kilogramów po porodzie i nie tylko. Wspiera kobiety, które planują potomstwo lub już urodziły dzieci, pokazuje jak można pogodzić zdrowy i aktywny tryb życia z macierzyństwem i pracą zawodową.

– Dla mnie najważniejszy jest aspekt, że wszystko można, że życie mamy i jej pasje nie kończą się po urodzeniu dziecka. Można być fit, a nawet trzeba, dla dziecka, dla siebie.

Ten maminy rollercoaster wymaga siły – mówi Aleksandra Oryńska-Grzybek. – Jestem daleka od idealizowania świata mamy, nie zawsze jest różowo i kolorowo, czasami naprawdę mamy ochotę uciec daleko – dodaje.

– I właśnie dlatego tak ważny jest czas tylko dla siebie, na robienie tego, co kochamy, na oddawanie się swoim pasjom. Dlatego

też mimo trudnego treningu do maratonu i tough muddera (ekstremalnie trudny wyścig – tłum. red.) z dzieckiem na cycku i po nieprzespanych nocach, gdybym miała cofnąć czas, zrobiłabym dokładnie to samo. Treningi, czas tylko dla mnie i osiągnięcie sukcesu na końcu sprawiły, że byłam lepszą mamą, żoną, człowiekiem.

Nasza bohaterka przebiegła już dwa maratony: w Londynie zaraz po urodzeniu dziecka oraz w Berlinie rok później. Jej plan to ukończenie World Majors Marathon – sześciu największych maratonów świata.

Jest dumna, że sportową pasją zaraża ludzi wokół siebie.

– Ja nie jestem żaden super hero. Każdy może. Znam mnóstwo innych mam, które dokonały wielkich rzeczy. Trzeba tylko chcieć, postawić sobie cele i konsekwentnie dążyć do ich realizacji – mówi Ola. Jeśli chcesz biegać i trenować ze mną – zapraszam! Zgłoś się na: biegajzchrisem@ gmail.com

39

pnmskiphire@gmail.com Więcej informacji na stronie: www.pnmskiphireltd.co.uk

Nie czekaj - zadzwoń 07746167171

Skip Hire 8 yard oraz 12 yard Grab Hire wywóz śmieci/gruzu Załadunek na miejscu

NAJTAŃSZY SKIP W LONDYNIE

Zabezpieczenie podjazdu w razie potrzeby GRATIS

Załatwiamy permity.

Przykrycie skipa i światła GRATIS

NAJLEPSZY SERWIS W NAJNIŻSZEJ CENIE

40 Cooltura+ | Nº 770 |

ZDROWIE

| Cooltura+ | Nº 770

41

Święta zdrowsze niż zwykle KONTROLUJ SPOŻYCIE ALKOHOLU

Beata Wdowczyk Dip ION, terapeutka żywieniowa, www.nutriheaven.co.uk

Okres świąteczny to bardzo często czas, w którym przejadamy się i mamy mało ruchu. Może w tym roku warto zrobić coś inaczej. Oto kilka prostych porad.

ZAŻYWAJ WIĘCEJ RUCHU

Wiemy, że każda świąteczna promocja będzie wyświetlana na ekranie telewizora, nie musimy jednak siedzieć na sofie przez cały dzień, by to oglądać! Zachęćmy rodzinę do wyjścia na spacer – najlepiej po posiłku, aby wspomóc trawienie. Im więcej aktywności tym lepiej.

Warto zregenerować się na świeżym powietrzu na wycieczce rowerowej, czy też biorąc udział w spontanicznym, rodzinnym meczu piłki nożnej.

W okresie świątecznym jednostki alkoholowe naprawdę mogą się namnożyć. Grzane wino na deser, wino z posiłkiem, Baileys, albo coś mocniejszego... lista jest długa! Starajmy się więc kontrolować, ile pijemy. Alkohol ma mnóstwo kalorii oraz odwadnia organizm. Spożywajmy go w umiarze i nie zapominajmy o wodzie. Świetnym napojem rozgrzewającym i jednocześnie orzeźwiającym może być świeżo wyciśnięty sok pomarańczowy z odrobiną kurkumy i pieprzu cayenne.

KONTROLUJ PORCJE

Ostatnie badania sugerują, że spożywamy około 3000 kalorii w trakcie jednego świątecznego posiłku – a to więcej niż całodzienne spożycie kalorii dla dorosłego mężczyzny! Takie ucztowanie przyczynia się nie tylko do przybierania na wadze, ale także do niestrawności i zgagi – nie wspominając o letargu przez resztę dnia.

Zamiast objadać się w trakcie świąt, zjedzmy normalną porcję posiłku, a następnie dajmy sobie 20 minut przerwy, aby sprawdzić, czy wciąż jesteś głodni (mózg w tym czasie rejestruje, że żołądek jest pełny). Są szanse, że zdamy sobie sprawę, że mamy dość.

UNIKAJ PRZEZIĘBIEŃ

Przeziębienia są powszechne w Boże Narodzenie, częściowo dlatego, że wielu z nas przemieszcza się po kraju i świecie narażając siebie – i innych – na różne zimowe wirusy. Zmi-

nimalizujmy to ryzyko poprzez utrzymywanie zdrowego układu odpornościowego (zdrowe odżywianie, wystarczająca ilość snu, ruch, nawadnianie organizmu, zwiększone dawki witaminy C), dzięki temu będziemy w stanie przeciwstawić się wszelkim wirusom.

ZACHOWAJ DYSTANS

Radość jest ostatnią rzeczą, którą wielu z nas odczuwa, gdy mamy do czynienia z nadmiernymi wydatkami, gotowaniem, czyszczeniem, niekończącymi się listami „do zrobienia”.

Mimo wszystko starajmy się zachować poczucie humoru. Czy to naprawdę koniec świata, jeśli marchewka się rozgotuje i kurz nie wszędzie jest starty? Pamiętajmy, że Boże Narodzenie ma nam przynieść uspokojenie i radość.

WARZYWA I OWOCE

Bądźmy szczerzy, większość z nas przechodzi przez cały okres Bożego Narodzenia, nie jedząc więcej owoców niż jedynie świąteczną pomarańczę... Niestety brakuje warzyw i owoców w świątecznym menu! W czasie późnych nocnych nasiadówek, nadmiernego świętowania i imprezowania, ważniejsze niż kiedykolwiek jest to, aby dostarczyć organizmowi niezbędnych witamin i minerałów, aby pomóc zachować dobry stan zdrowia i utrzymać organizm w równowadze. Pamiętajmy, by na naszej świątecznej liście zakupów znalazły się wszystkie kolory tęczy w postaci świeżych warzyw i owoców. Uwaga! Winogrona w postaci grzanego wina nie liczą się jako jedna porcja owoców!

ZRÓB COŚ DLA INNYCH

Trudno jest uniknąć konsumpcji, która poprzedza święta Bożego Narodzenia. Jednak nie wszystko musi dotyczyć wręczania lub przyjmowania prezentów. Postarajmy się zrobić coś dla innych w ten świąteczny czas. Upieczenie dodatkowych pierniczków dla starszego sąsiada, zaproszenie znajomych, którzy nie mają rodziny wokół siebie lub pomoc w lokalnym kolędowaniu, poprawią nam nastrój i przyniosą sporo radości innym.

ZAANGAŻUJ SWÓJ MÓZG

Zamiast siedzieć przed ekranem telewizora, zaproponujmy spędzanie czasu przy grach.

To także świetny sposób na zgromadzenie wszystkich. Jeśli nie jesteśmy „osobami grającymi”, zaangażujemy umysł w inny sposób.

Bądźmy kreatywni!

BĄDŹ OSTROŻNYM KUCHARZEM

Jeśli twoje świąteczne obowiązki obejmują gotowanie, pamiętaj, że grudzień jest jednym z miesięcy, w którym ludzie mogą zatruć się pokarmem. Aby zminimalizować ryzyko, nie zostawiajmy jedzenia w pokojowej temperaturze przez cały dzień. Pamiętajmy, by to, co jest na stole, zostało właśnie ugotowane lub po prostu wyciągnięte z lodówki. Najlepiej zużyć wszystko w ciągu 48 godzin lub zamrozić.

Szczęśliwego, zdrowego czasu świąt Bożego Narodzenia dla wszystkich czytelników!

42

TEKST SPONSOROWANY

Cooltura+ | Nº 770 |

Waste & Metal Recycling

Największy Polski Recycling w Londynie

Skup złOmu i metaLi kOLOrOwych oraz wywóz śmieci w jednym miejscu sKuP złoMu  najwyższe ceny  skupujemy każdy metal  bezpłatny dojazd  ważymy na dużych wagach elektronicznych max do 300kg  cena nie ulega zmianie po negocjacji

07845086222 tiPPeR

3,5 t

12 t Hook loader

WyWÓz śMieci  budowlanych  ogrodowych  biurowych  garażowych  innych  kierowca pomaga przy załadunku Operujemy Londyn i Okolice

Worki budowlane

GRATIS!

tiPPeR 12 yards

£240 £140 £80 WynajeM sKiPÓW

8yr i 12yr

PRZEPIS NA WEEKEND

| Cooltura+ | Nº 770

43

FIRMA Z 12-LETNIM DOŚWIADCZENIEM

Największa wytwórnia oraz hurtownia sztukaterii gipsowej w Londynie Nasza firma oferuje szeroką game produktów:  Listwy sufitowe (cornices & covings)  Rozety ozdobne (Ceiling roses)  Panele ścienne (Panels & Dado rails)  Łuki drzwiowe (Corbels)  oraz inne gipsowe ozdoby do domu Ponad to, oferujemy:  Dorabianie oraz odwzorowanie wszystkich gipsowych elementów  Montaż wszystkich naszych produktów  Dostawa do domu lub budowy  Darmowa wycena oraz pomiary z placu budowy  Darmowa wycena online oraz przez telefon  Darmowa wysyłka katalogu

Zapraszamy do naszej hurtowni Unit J, Field Way Greenford UB6 8UN 0208 578 1644 / 0208 578 8978 info@cornicescentre.co.uk

Oferujemy profesjonalne usługi w zakresie montażu wszelkich rusztowań budowlanych.

• • • •

Bezpiecznie i solidnie Darmowa wycena na terenie Londynu Konkurencyjne ceny Wykwalifikowani pracownicy

2p SZYBKO TANIO IE SOLIDN



0759 333za 1770 min 0208 438 0410

na tel, komórkowy w

jpscaffoldingltd@yahoo.com

2p min.

PROMOCJA!

10% EXTRA!

Z S

8

a

7p

Super sposó

na telefony stacjonarne

1.Wyślij SMS-a na num min. na telefony

komórkowe Twoje konto telefonu komórko konto T-Talk, które będzie doład „Dziękujemy T-Talk. Opłata 5GB Więcej info o serwisach 020849

Super sposób na

T-talk

rozmowy z Polską

2. Wybierz numer 037

*Koszt połączenia z numerem 03 Jeśli posiadasz darmowe min. op

z Twojej komórki

Abydocelowy dowiedzieć więcej zadz 1. Wyślij SMS-a na numer 81616 o treści QPDN, 2. Wybierz numer 03700 41 0041, a następnie 0048xx i numer dosię Polski Ask bill payer’s permission before using the service. SMS costs £5 or £10 + standard sms. Calls billed per minute, include VAT & apply from the moment of connection. The charge is incurred even if the destination number is engaged or the call is not answered, please replace the handset after a short period if your calls are engaged or unanswered. Connection fee varies between 0p & 25p depending on the destination. Calls to 03 number cost standard rate to a landline and can be used as part of the bundled minutes. To ensure that your call is not disconnected, we will automatically top-up your T-Talk account with the initial top-up amount when you Service provided by will have 3 minutes talk time remaining. To cancel Automatic Top-Up feature, text AUTOOFF to 81616. Credit expires 90 days from the last top-up.

Rates are subject to change without prior notice. Prices correct at 17/04/2012. This service is provided by Auracall Ltd.

Aby dowiedzieć się więcej zadzwoń na polską infolinię 020 8497 4622 pn-pt 9.30-17.30

*T& cha call as a the

44

ROZRYWKA ROZRYWKA

Cooltura+ || Nº Nº 770 763 || Cooltura+

Stronę redaguje: redaguje Dariusz Strony Dariusz A. A. Zeller Zeller

Quiz: BOŻONARODZENIOWY Muzyka polska QUIZ b. ZKomunista a.

Niemiec c. Krew b.

Z Kanady d. ZCegła c.

Francji d. Z USA

2. Jakie było prawdziwe nazwisko Czesława 2.

Jaki tytuł nosi kolęda, Niemena? której fragment brzmi: a. Nowak okryty chwałą, „Wzgardzony, b. Wydrzycki śmiertelny król nad wiekami; c. Burzyński A słowo Ciałem się stało d. Sempoliński i mieszkało między nami”.

a. Pójdźmy wszyscy do stajenki

3. „Nie dokazuj, miła nie b. Anioł pasterzom mówił dokazuj c. Bóg się rodzi Przecież nie jest Ciebie d. Przybieżeli do zBetlejem znowu taki cud NieJak odnazywa razu, miła nie od 3. się uroczysta razu msza święta odprawiana ………………………………..” w nocy z 24 na 25 grudnia? a. Pascha Nie od razu się przebijesz a. przez mój chłód! b. Pasterka b.

Nie od razu zniknie rejestr c. Roraty Twoich szkód! d. Nieszpory c. Nie od razu stopisz serca lód!mieście urodził 4. Wmego jakim d.

Nie razu się opłaci ten się Jezus od Chrystus?

Twój trud! a. W Jerozolimie b. W Nazarecie 4. Kto pierwszym c. Wbył Galilei wykonawcą utworu d. W Betlejem

„Kolorowe jarmarki”? a. Janusz Laskowski 5. Jak nazywa się b.

Irena Santor tradycyjna potrawa wigilijna c. Maryla Rodowicz przygotowywana z pszenicy, d. Jerzy Połomski maku, słodu, miodu, bakalii i innych dodatków?

5. Którego zespołu jest a. Bryndza to cytat: „Kocham cię b. Kasza świętego Wita kochanie moje, kocham cię c. Kutia a kochanie moje…”? d. Maca a. Hey b. Maanam 6. Według c. ONA bożonarodzeniowego d. Renata Przemyk nie przesądu w Wigilię

można:

6. Kto to śpiewał: „Wolność a. Myć się kocham i rozumiem, b. Niczego pożyczać wolności oddać nie c. Sprzątać umiem”? d. Wietrzyć mieszkania /

a. Breakout domu b. Andrzej Zaucha c. Chłopcy z Placu czyli Broni 7. Czym jest mirra, d.

Tilt jeden z darów jakie otrzymał

Jezus od Trzech Króli?

7. Kombi – Słodkiego, …….. a. Wonną żywicą otrzymaną życia. z drzew i krzewów należących

a. Błogiego do balsamowców b. Przyprawą Długiego stosowaną w trab. c. Miłegokuchni żydowskiej dycyjnej d. Rzadkim Dobrego rodzajem kruszcu c. wydobywanym na terytorium 8. „A kiedy przyjdzie także obecnego Iraku po mnie d. Drogocennym materiałem, Zegarmistrz światła z którego tkano szaty dla purpurowy cesarzy rzymskich

By mi zabełtać błękit w głowie 8.

Ile reniferów ciągnie …………………………………….” sanie świętego Mikołaja?

dodaj ogłoszenie na

a. 20 To go zapytam, czy jest a. zdrowy b. 12 b. 6Zawieje wreszcie wiatr c. odnowy d.

9 c. Stanę się nagle fioletowy d. To będędnia jasnyświętujemy i gotowy 9. Którego

cooltura24.co.uk

24

narodziny Jezusa?

9. „Wehikuł czasu” to a. 26 grudnia przebój którego b. 25 grudnia zespołu?

a. W Dżem c.

Wielkanoc b.

Coma d. 24 grudnia c. Perfect Laonazywał Che 10. d.

Jak się bohater

informacje  wiadomości porady  brexit  sport  film książka  Londyn  Wielka Brytania  świat

„Opowieści wigilijnej” 10. „Niech żyje bal!”

Karola Dickensa, który śpiewa… w noc wigilijną przeszedł a. Małgorzata Ostrowska głęboką przemianę b.

Halina Kunicka duchową? c. Justyna Steczkowska a.

Bob Cratchit d.

Maryla Rodowicz b. Uriah Heep c. Jakub Marley d. Ebenezer Scrooge

Odpowiedzi: 1a, 2c, 3b, 4d, 5c, 6b, 7a, 8d, 9b, Odpowiedzi: 1d,10d.

2b, 3c, 4a, 5b, 6c, 7c, 8d, 9a, 10d.

1. ZDżem – Czerwony 1. jakiego kraju jak …….. przywędrowała do nas a. Piecstrojenia choinki? tradycja

L

O

SUDOKU

l  l  l 

L

Profesortaksówki do studenta na egzaminie: Pasażer klepnął kierowcę, -żeby Proszę pana, czy pan się o coś zapytać. w ogóle chce skończyć studia?podskakuje Tamten jak oparzony -pod Taksufit panie profesorze. i traci panowanie nad - No to właśnie pan skończył... samochodem - Panie, co pan taki nerwowy pyta pasażer l l l banku wchodzi -DoPrzez 25wlatSzwajcarii byłem kierowcą klient z walizką i ściszonym głosem karawanu... mówi do bankiera: - Chciałbym wpłacić   pieniądze, w tej walizce jest cztery miliony jak euro.się - No, córeczko, pokażmy, Na to bankier uśmiechnięty: ładnie nauczyłaś nazw miesięcy:

- Sty...?

Proszę nie ściszać głosu, bieda to -- Czeń! żaden - Lu...?wstyd.

- Ty! - A dalej sama!l l l Grzegorza Latę, czypień, repre-Zapytali Rzec, cień, aj, wiec, piec, zentacja z 1974 pokonałaby dzisień, nik, pad i dzień! siejszą kadrę.

- Tak, wygralibyśmy   1:0.

-Jasio.

TylkoWstawaj, tyle? zaraz spóźnisz się - No tak, proszę pamiętać że więkdo szkoły! z nas jestDzisiaj już ponie 70.pójdę. Źle -szość Oj maamoo. się czuję. l l l Nie wykręcaj - Musisz iść syneczku.

Jasiu przychodzi szkoły i chwali się. Co się znowu ze stało? się ojcu: - Nie chcę iść, bo dzieci się ze mnie - Tato, dzisiaj na kartkówce nielubią. śmieją, a nauczycielki mnie nie popełniłem żadnego błędu orto- Daj spokój Jasio. Jesteś mądrym graficznego! chłopcem.

Na pewno sobie poradzisz.

- Nie, no daj spokój mama. Podaj mi - Wspaniale jaki byłdlatemat? chociaż jedensynu, ważnya powód któ-rego Tabliczka mnożenia. miałbym iść dzisiaj do szkoły...

- Jesteś jej dyrektorem. l

l

l

- Tatusiu, czy Ocean   Spokojny zawsze jest spokojny?

Przyjechała teściowa i pyta zięcia: dziwne pytanie?

-- Co Co za to było takie czarneCzy nanie patelni? możesz pytać się o coś mądrzejszego?

Ledwie co to doszorowałam!

Mogę. Kiedy umarło mamo...

Morze Mar-- Powłoka teflonowa, twe? 





l Przychodzi końldol baru: Student pyta studenta: - Colę proszę.

Powtarzałeś coś przed egzami-- 10 zł. nem?

Kiedy koń powoli sączy colę bar- Tak.zagaduje: man A co? widujemy tu konie.

-- Rzadko -- Nie Będzie dobrze, będzie dziwię się! Cola za dobrze...

10 zł...

ZNAJDŹ 8 RÓŻNIC

POKOLORUJ OBRAZEK

POŁĄCZ KROPKI

LABIRYNT

| Cooltura+ | Nº 770

PLAC ZABAW

45

46

OGŁOSZENIA DROBNE

Cooltura+ | Nº 770 |

PRZEPROWADZKI I PRZEWOZY TAKŻE DO POLSKI

Przeprowadzki i przewozy lokalne, międzymiastowe oraz do Polski 7 dni w tyg. 24/h. Konkurencyjne ceny !!! Najtańsze w Londynie i okolicach. Przyjmujemy wszystkie zlecenia małe i duże.

07722560744 mario.remtrans@gmail.com

DWOREK W STANIE DEWELOPERSKIM

Nowo wybudowany dom, 45 min jazdy samochodem od Warszawy miedzy Mszczonowem a Grojcem. 150m2, działka 1360m2 ogrodzona, prywatna droga. 07726231724

SERWIS KOMPUTEROWY H-TECH

SERWIS KOMPUTEROWY

Pokój dwójka wynajme na Actonie w czystym i spokojnym mieszkaniu, blisko sklepy, autobusy i metro 07738672697

Serwis i Naprawa Sprzętu Komputerowego.

Systemy, Zabezpieczenia, Odzyskiwanie Danych, Wymiana Ekranów i innych Podzespołów, CCTV, Dojazd do Klienta.Tel.: 07723012148, email: halskyt@yahoo.co.uk., www.halskytech.co.uk

PALMERS GREEN TWO BEDROOM FLAT FOR RENT IN GOOD LOCATION

SZUKAM OSOBY DO PRACY Z DZIEĆMI W WIEKU 1,5 - 5

POLSKA TELEWIZJA SATELITARNA-PRZEMYSŁĄW ZAJĄC

ARCHITEKT W LONDYNIE

DEKODERY NC+-SERVICE ANTEN INSTALACJA

ACTON POKÓJ DWÓJKA WYNAJME

Two bedroom flat for rent in good location.

Palmers green 2 double bedroom flat located in palmers green. Nearest tube station is wood green and Overground Bowes park or palmers green. No d.s.s 07958193446

PRZEWOZY OSÓB I PACZEK

ANGLIA-POLSKA POLSKA-ANGLIA

jako asystent childmindera. Niewymagane wykształcenie, mile widziane doświadczenie.

Wymagany język angielski. CV ze zdjęciem i datą urodzenia proszę wysyłać na: colourfulchildcare@gmail.com, 07854072054

Wieloletnia praktyka w UK, extensions, loft conversions, listed buildings consent, Kontakt: 07903034463, szymon.dylewski@gmail.com

POLSKIE CENTRUM ODSZKODOWAŃ

www.ja-eurobus.pl

+44 777 882 67 09 +44 777 882 56 80

Oferujemy pomoc prawną za wypadki w UK. Od początku do końca w języku polskim.

Odszkodowania bez stresu 0208 998 3076

WYWÓZ ŚMIECI –KONKURENCYJNE CENY

ogrodowych, budowlanych, biurowych i innych .Pomagamy przy załadunku. Pracujemy na terenie całego Londynu. Usługa tego samego dnia. Dostępne samochody 16 yardowe Van 16 yardów. Atrakcyjne ceny. Zapraszamy do współpracy 07886253972 PRAWDOPODOBNIE NAJLEPSZY SERWIS KOMPUTEROWY W LONDYNIE

Naprawa laptopów, tabletów, Apple, PC,GPS, strony www. Z nami oszczędzisz czas i pieniądze. Dojazd do klienta. Gwarantujemy najniższe ceny .Zadzwoń Teraz: 07885421494. www.ictlaboratory.com TANIE POLSKIE TAXI -TAKSÓWKI NA LOTNISKA W LONDYNIE

Szukasz transportu na lotniska w rozsądnej cenie ? Oferujemy przewozy z całego zachodniego Londynu na lotnisko Luton, Stansted, Gatwick i Heathrow. Tel.: 07788778853 lub www.PolishMiniCabs.com

ANTENY SATELITARNE

Montaż, fachowe ustawienie sygnału, akcesoria. Telewizja na kartę, NC+, Polsat. 11 lat doświadczenia Niskie ceny. 07523486296

KSIĘGOWA W RICHMOND I OKOLICY.

Pomoże w rozliczeniu self assesment, prowadzeniu książek przychodu i rozchodu.

07928595589

VILLA W BUŁGARII

Nowa VILLA w Bułgarii z widokiem na morze.

30km od Warny 2km od Albeny. Do całorocznego zamieszkania na emeryturze lub na wakacje. Council Taxi TYLKO £30 rocznie.tel 07793 497577

DROBNE PRZEPROWADZKI CAŁY LONDYN I UK DZWOŃ JUZ DZIS NAJTANIEJ

Musisz zmienić miejsce zamieszkania i masz niewiele rzeczy do przewiezienia. Zadzwoń do nas!. AJM London - małe przeprowadzki na każdą kieszeń. !! TEL:07848015890

WYWÓZ ŚMIECI CAŁY LONDYN I OKOLICE NAJTANIEJ

Jesteśmy w pełni licencjonowaną firmą. Wywóz śmieci cały Londyn i okolice najtaniej 14yardowe wywrotki, zabieramy każdą ilość.

Dzwoń już dziś 07463227169

Naprawa: laptop, tablet, konsola, telefon, zmiana języka, wirusy, przegrzewanie się, wymiana ekranu, klawiatury, strony www, kamery CCTV, rok gwarancji. Laptop zastępczy. Dojazd do klienta tel. 07411123340, 02088865030

NC+ Zestawy na umowę i kartę Montaż anten Zapraszamy do punktu 49 Oldfields Circus UB54RR Northolt Sklep Northolt: 02082033162 Instalacje: 07779631401 www.polskatelewizja. co.uk

Dekodery NC+ Polsat cyfra+ na umowę lub bez, instalacja, naprawa telewizorów oraz kamer, cctv, alarmy, wszystkie akcesoria: anteny, piloty, uchwyty 07714308939

POLSKA TELEWIZJA NC+

Sprzedaż, montaż, serwis, rozbudowa, modernizacja. Profesjonalne dostrajanie sygnału SatTV. Montaż anten naziemnych FreeviewHD. Drabina 10m oraz drabina dachowa7m Dariusz Rabski 07894100683

POMOCNIK INSTALATORA OKIEN I DRZWI

Wymagane doświadczenie i podstawowy angielski. Oferujemy atrakcyjne warunki pracy, transport(Van), narzędzia zapewnione, możliwość nadgodzin. Kontakt: Andrzej :office@greenmarkjoinery.co.uk,tel:02088107788

STOLARZ OKIEN I DRZWI-DAM PRACĘ

Poszukujemy stolarza z doświadczeniem w pracy w UK i PL do produkcji. Oferujemy atrakcyjne warunki pracy i możliwość nadgodzin Marek Tel:07810808838, office@ greenmarkjoinery.co.uk

PROJEKTANT MEBLI -DAM PRACĘ

Wymagane doświadczenie w projektowaniu, dokonywaniu pomiarów i tworzeniu dokumentacji technicznej, bardzo dobrej znajomości programu Sketchup. Dodatkowym atutem będzie praca w programie AutoCad. Kontakt: wojtek@greenmarkjoinery.co.uk

PRACA DLA SPRZEDAWCY

Branża budowlana (okna drzwi meble). Kontakt: 07958722342

OGŁOSZENIA DROBNE

| Cooltura+ | Nº 770

47

ute

za min

Jak zamieścić ogłoszenie? przez internet

www.cooltura24.co.uk z te l stacj efonu on na st arnego acjon arny do 24 go 13 krajów dz 7 dni iny na dob w tyg ę odniu

tanie rozmowy PROMOCJA INTERNETOWA Zamieść ogłoszenie Premium online na www.cooltura24.co.uk. Twoje ogłoszenie pojawi się na portalu cooltura24.co.uk oraz zostanie wydrukowane w najbliższym wydaniu Cooltury*

1 tydzień ogłoszenia £14 2 tygodnie ogłoszenia £22 4 tygodnie ogłoszenia £36

międzynarodowe

0 844 862 4141 Belgia ...................

Francja .................

Hiszpania .............

Holandia ...............

Irlandia .................

Kanada .................

1p 1p 1p 1p 1p 1p

Niemcy .................. 1p Włochy.................. 1p Polska ................... 1p Rumunia ................ 1p Słowacja ............... 1p USA ....................... 1p Węgry .................... 1p

Terms & Conditions: Ask the bill payer’s permission before using the service. Calls are charged per minute & include VAT. Charges apply from the moment of connection. The charge is incurred even if the destination number is engaged or the call is not answered. Please replace the handset after a short period if the calls are engaged or unanswered. BT call setup fee applies. Cost of calls from non BT operators & mobiles may vary.

Check with your operator. Service provider: Auracall Ltd. Helpline: 0208 497 4622.

* w tygodniku Cooltura zostanie wydrukowane maksymalnie do 25 słów danego ogłoszenia

SKIP HIRE PROMO!

RUBBISH CLEARANCE 8Y

SKIP

£210 + VAT

12Y

SKIP

£260 + VAT

F O R P O S T C O D E S : W1 · W2 · W3 · W4 · W5 · W6 · W7 W8 · W9 · W10 · W11 · W12 · W13 · W14 · NW1 · NW2 · NW3 NW4 · NW5 · NW6 · NW8 · NW9 · NW10 · NW11 · SW1 · SW3 SW5 · SW6 · SW7 · SW10 · TW8 · HA0 · HA9 · UB5 · UB6

07985 109 173

020 8961 6325

space.rubbish @ hotmail.co.uk www.spacerubbishltd.co.uk

48

Cooltura+ | Nº 770 |

Delikatesy

Mleczko zapraszają na

40

y n i z d o r u .

-u 15.03.2019

Manchester O2 Ritz Bilety bawimysiew.uk Mleczko

16.03.2019

O2 Shepherd’s Bush Empire Bilety festiwalcooltury.co.uk 24