Cooltura Issue 782 by Cooltura

The Polish Weekly | No 11 (782) | 14.03.2019

Tragiczne skutki oszczędności

Już 40 osób zostało zamordowanych od początku roku w Wielkiej Brytanii przez nożowników. Policja nie jest w stanie powstrzymać rosnącej fali przestępczości. Str. 2

Poczytaj mi mamo, poczytaj mi tato

Zuzanna Muszyńska rozmawia z Grażyną Winniczuk, autorką książek dla dzieci, o tym jak zachęcić najmłodszych do czytania. Str. 18

„Chłopcy z placu broni” w Londynie

Franz Dreadhunter opowiada o reaktywacji zespołu i jego początkach w rozmowie z Mariettą Przybyłek. Str. 26

Już 150 tysięcy imigrantów z UE dostało status osoby osiedlonej

Pasja, miłość, rajdy

– Sport samochodowy to zdecydowanie sport zespołowy. Sam kierowca nic by nie zdziałał, gdyby nie zespół, który składać się musi z ludzi dzielących tę samą pasję. Mam to wielkie szczęście, że właśnie takich ludzi mam wokół siebie – mówi Jarosław Suchowiecki, polski kierowca wyścigowy z Wielkiej Brytanii

Czytaj na stronach 20-21

marca oficjalnie ruszy system aplikowania o status osoby osiedlonej, czyli settled status – podało ministerstwo spraw wewnętrznych Home Office. Status będą musieli uzyskać wszyscy Polacy i obywatele innych państw Unii Europejskiej, którzy będą chcieli pozostać w Wielkiej Brytanii po brexicie. Czas na aplikowanie będzie co najmniej do 31 grudnia 2020 roku. Jak podaje Home Office już ponad 150 tys. osób dostało status w trakcie testowania systemu. Zgodnie z zapowiedzią premierki Theresy May aplikowanie po 30 marca będzie bezpłatne. Osoby, które zapłaciły za złożenie wniosku w fazie testu dostaną zwrot pieniędzy. Aby złożyć aplikację o status osoby osiedlonej trzeba najpierw pobrać na telefon aplikację EU Exit: ID document check, aby zrobić sobie zdjęcie i skan dokumentów. Dopiero po tym zostaniemy przekierowani na stronę, na której wypełnimy prosty internetowy formularz. Rodzice będą musieli wystąpić o przyznanie statusu także dla swoich dzieci.

TYM ŻYJĄ WYSPY

Cooltura+ | Nº 782 |

Tragiczne skutki oszczędności Już 40 osób zostało zamordowanych od początku roku w Wielkiej Brytanii przez nożowników. Blisko połowa incydentów miała miejsce w Londynie.

oraz częściej ofiarami są osoby nieletnie. Całym krajem wstrząsnęło morderstwo 17-letniej Jodie Chesney, która bez powodu została śmiertelnie pchnięta nożem w parku w Romford. Rodzice Jodi wysłali do mediów rozpaczliwy apel o wszelkie informacje, które pomogą w ustaleniu sprawców. Jak relacjonował ojciec ofiary, w piątek wieczorem Jodie spędzała czas z grupą przyjaciół w parku w Romford. Dwóch czarnoskórych mężczyzn siedziało w ich pobliżu, ale nie doszło do żadnej kłótni, ani wymiany zdań. W pewnym momencie jeden z mężczyzn podszedł do nastolatki, zadał jej cios nożem w plecy i bez słowa uciekł razem ze swoim kompanem. Dziewczyna zmarła z powodu wykrwawienia. O morderstwo zostali oskarżeni 16-latek i 20-letni Manuel Petrovic. Pod zarzutem pomagania sprawcy policja zatrzymała w tej sprawie jeszcze 38-letnią kobietę i 50-letniego mężczyznę z Dagenham, a także dwóch nastolatków. Politycy tymczasem wciąż debatują jak powstrzymać falę przemocy. Theresa May znalazła się w ogniu krytyki po stwierdzeniu, że jej zdaniem nie ma bezpośredniego związku między redukcją liczby policjantów, a wzrostem przestępczości. Minister finansów dolał oliwy do ognia stwierdzając w wywiadzie dla BBC, że policjanci muszą sobie radzić w ramach obecnego budżetu. – Theresa May nie słuchała obaw policji związanych ze skutkami oszczędności – powiedział w wywiadzie dla BBC były szef londyńskiej policji. -–Szczerze powiem,

Jodie Chesney, fot. Met Police

nie sądzę, by ona słuchała, co się do niej mówi – stwierdził dosadnie lord Stevenson. Zdaniem szefowej londyńskiej policji Cressidy Dick jest oczywisty związek między wzrostem liczby przestępstw a redukcją liczby policjantów. Policja, mer Londynu i opozycja domagają się zwiększenia nakładów na bezpieczeństwo. Członkowie opozycyjnej Partii Pracy, w tym mer Londynu, napisali apel do premierki o zatrudnienie dodatkowych 10 tys. policjantów. Szefowa National Police Chiefs Council zaapelowała o utworzenie specjalnego funduszu na walkę z nożownikami. – Potrze-

bujemy więcej policjantów na ulicach – podkreśliła Sarah Thornton w wywiadzie dla BBC. Część polityków uważa, że częściej powinno być stosowane przez policję zatrzymanie przypadkowych osób z rewizją. W 2009 roku funkcjonariusze skontrolowali w ten sposób blisko 1,5 mln osób. W wyniku związanych z tym kontrowersji i zarzutów o kontrolowanie głównie osób ciemnoskórych środek ten stosowano w późniejszych latach coraz ostrożniej i w efekcie liczba zatrzymań z przeszukaniem spadła do ok. 300 tys. rocznie. Minister spraw wewnętrznych szukał możliwych rozwiązań podczas spotkania z szefami policji z całego kraju. Sajid Javid powiedział, że problem trzeba traktować jako takie samo zagrożenie dla bezpieczeństwa publicznego jak terroryzm. Mimo trudnej sytuacji policja robi, co może. W reakcji na rosnącą liczbę incydentów Scotland Yard powołał specjalną grupę do zwal-

czania przestępczości z użyciem przemocy. Do pracy w niej oddelegowano 272 policjantów, specjalizujących się w różnych dziedzinach. Od sformowania grupy na początku lutego funkcjonariusze przejęli już 245 sztuk broni palnej i 650 noży. Podczas działań w ubiegłych 2 tygodniach aresztowali 504 osoby, zarekwirowali 107 niebezpiecznych narzędzi i 293 narkotyków. Liczba policjantów w całym kraju zmalała za rządów Partii Konserwatywnej o ponad 20 tys. z ponad 140 tys. do ponad 120 tys. W Londynie spadła do poziomu poniżej 30 tys., czyli liczby z lat 80., gdy populacja mieszkańców stolicy była mniejsza o 2 mln. Z danych Home Office wynika, że w ciągu 12 miesięcy, liczonych do września 2018 roku, w Anglii i Walii odnotowano 39,818 przestępstw z użyciem noży. To dwa razy więcej niż w 2014 roku. W ciągu minionego roku liczba przestępstw z użyciem przemocy wzrosła o 19 procent.

WYDAWCA POLISH MEDIA LONDON ISSN 1743-8489 DYREKTOR ZARZADZAJACY ARTUR KIERUZAL a.kieruzal@polishmedialondon.co.uk REDAKCJA MARCIN URBAN Redaktor naczelny DARIUSZ A. ZELLER Zastępca redaktora naczelnego MARIETTA PRZYBYŁEK ZUZANNA MUSZYŃSKA KAROLINA WIATROWSKA KOREKTA I REDAGOWANIE TEKSTÓW BEATA TOMCZYK DZIAŁ GRAFICZNY AGATA OLEWIŃSKA PRZEMYSŁAW GAJDA ART-SERWIS MARKETING I REKLAMA marketing@cooltura.co.uk DYREKTOR MARKETINGU I REKLAMY JOANNA ROŻEK joanna@cooltura.co.uk, wew. 246 DZIAŁ MARKETINGU I REKLAMY KRZYSZTOF CHOWANIEC kc@cooltura.co.uk, wew. 244 EWA SUŁKOWSKA-LEŚNIARA ewa@cooltura.co.uk wew. 245 EWA MROCZEK e.mroczek@cooltura.co.uk, wew. 250 MAŁGORZATA SAS m.sas@cooltura.co.uk, wew. 263 AGNIESZKA GĄSIEWSKA a.gasiewska@cooltura.co.uk, wew. 229 MAGDALENA RUF m.ruf@cooltura.co.uk, wew. 250 KSIĘGOWOŚĆ RADOSŁAW STASZEWSKI KLAUDIA SENYK DYSTRYBUCJA MARLENA SIEJKA VEL DOMAŃSKA 020 88 46 3612, distribution@cooltura.co.uk

Drastyczna podwyżka podatku council tax

rednio o 4,5 proc. wzrośnie od kwietnia w Anglii podatek od nieruchomości (council tax). To druga najwyższa podwyżka w ciągu dekady – podkreśla CIPFA, instytucja nadzorująca publiczne wydatki. Wartość podwyżki będzie różna w zależności od samorządu, bo każdy ustala go na własną rękę. Przeciętny roczny rachunek wyniesie 1,8 tys. funtów. 8 na 10 samorządów podniesie podatek o maksymalną wartość, która nie wymaga przeprowadzenia referendum. To 3 proc. lub 5 proc., jeśli samorząd oferuje usługi opieki społecznej. Zrzeszające samorządy Local Government Association tłumaczy,

ADRES Unit 8, Odeon Parade 480 London Road, Isleworth, TW7 4RL Tel: 020 8846 3615 www.cooltura24.co.uk, info@cooltura.co.uk

że lokalne władze nie mają wyboru. W wyniku rządowych oszczędności w budżetach brakuje pieniędzy na prowadzenie szkół, opiekę społeczną i sprzątanie ulic.

SZYBKI KONTAKT Chcesz się podzielić ciekawym tematem, pochwalić swoim sukcesem, zaprosić na wydarzenie w Wielkiej Brytanii lub podzielić ciekawym zdjęciem? Napisz do nas:

redakcja@cooltura.co.uk

Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń. Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych i zastrzega sobie prawo do skracania i przeredagowania tekstów. Publikowanie zamieszczonych tekstów i zdjęć bez zgody redakcji jest niezgodne z prawem.

Cooltura is regulated by IMPRESS: The Independent Monitor for the press CIC For complaints scheme see: IMPRESS, 16-18 New Bridge Street, London, EC4V 6AG T 020 3325 4288 W cooltura.co.uk Sprostowania prosimy kierować na adres: complaints@cooltura.co.uk Please make any complaints to: complaints@cooltura.co.uk

cooltura24uk @cooltura24uk

lub zadzwoń:

@cooltura24uk

020 8846 3615

cooltura

TYM ŻYJĄ WYSPY

Cooltura+ | Nº 782 |

TYM ŻYJĄ WYSPY

| Cooltura+ | Nº 782

Nieudany zamach z użyciem Następca tronu ma powiązania z rosyjskim bomb w paczkach

a uniwersytecie w Glasgow wykryto czwartą paczkę zawierającą ładunek wybuchowy. Studenci i pracownicy zostali ewakuowani. Policyjni saperzy przeprowadzili kontrolowaną eksplozję bomby. Nikomu nic się nie stało. Policja wiąże incydent w Glasgow z trzema podobnymi

Fot. Met Police

przesyłkami, które wcześniej trafiły na lotniska Heathrow i London City oraz na dworzec kolejowy Waterloo. Dochodzenie prowadzi wydział do walki z terroryzmem wspólnie z policją z Irlandii, bo stamtąd została nadana część paczek. Scotland Yard apeluje o ostrożność i zgłaszanie podejrzanych przesyłek.

Krwawy bilans nalotów RAF na Bliskim Wschodzie

amoloty RAF-u zabiły podczas nalotów w Iraku i Syrii ponad 4 tys. wrogich bojowników – podało Ministerstwo Obrony. Dane dotyczą okresu od września 2014 do stycznia tego roku. Prawie 3 tys. dżihadystów zabito w nalotach na terenie Iraku, a ok. 1 tys. w Syrii. Po jednej trzeciej operacji przeprowadziły samoloty Typhoon, Tornado i bezzałogowe Reapery.

Ministerstwo Obrony podaje, że w brytyjskich nalotach zginęła tylko jedna osoba cywilna. Szacunki opiera na zdjęciach i raportach z operacji. Zdaniem organizacji charytatywnych to mocno niedoszacowane dane. Organizacja AOV podaje, że zachodnia koalicja, której Wielka Brytania jest częścią, odpowiada za śmierć co najmniej 1190 cywili i zranienie ponad 200. Brytyjskie samoloty atakowały ponad

20%

tysiąc celów w miejscowościach Raqqa i Mosul, w których mogli zginąć cywile.

POLSKI DENTYSTA W ACTON Dr Klaudiusz Królikowski

DMD, MSc (Implant Dentistry)

zniżki na leczenie

NOWOCZESNY SPRZĘT KONKURENCYJNE CENY!

elewizja BBC i dziennik „Guardian” ujawniły powiązania księcia Charlesa z rosyjskim oligarchą Rubenem Vardanyanem. Z informacji, które udostępniło brytyjskim mediom konsorcjum dziennikarzy śledczych Organised Crime and Corruption Reporting Project wynika, że w latach 2009-2011 fundacja następcy bry-

tyjskiego tronu dostała ponad 200 tys. funtów od sieci rosyjskich banków, którymi zarządzał wówczas Vardanyan. Książę Charles i rosyjski magnat spotykali się wielokrotnie podczas imprez charytatywnych i biznesowych. Jak podaje BBC, sieć banków, którymi zarządzał, transferowała za granicę, w różnych celach, miliardy dolarów.

NOWO OTWARTY Umów się na bezpłatne badania

milionerem

TYM ŻYJĄ WYSPY

Cooltura+ | Nº 782 |

Petycja o upamiętnienie Sprawiedliwych wśród Narodów Świata w pomniku ku czci ofiar Holokaustu W ramach budowy pomnika i centrum nauki ku czci ofiar Holokaustu w Londynie, w brytyjskim parlamencie ogłoszono zbiórkę podpisów pod petycją o upamiętnienie osób, które uratowały Żydów przed nazistowską eksterminacją. Fot. Ambasada RP w Londynie

ainicjowana przez ocaloną z Holokaustu Lili Pohlmann petycja, nawołuje, aby projekt zawarł sekcję poświęconą Sprawiedliwym wśród Narodów Świata, którzy pomogli ocalić tysiące Żydów przed i podczas II wojny światowej. Petycję ogłoszono podczas obchodów Europejskiego Dnia Pamięci o Sprawiedliwych, zorganizowanych w parlamencie przez ambasadę RP w Londynie we współpracy z członkiem Izby Lordów i założycielem grupy Blue Labour Mauricem Glasmanem oraz brytyjską fundacją edukacyjną Learning from the Righteous (Ucząc się od Sprawiedliwych). Zwracając się w liście do współprzewodniczących odpowiedzialnej za budowę pomnika fundacji UK Holocaust Memorial Foundation – specjalnego wysłannika rządu Wielkiej Brytanii ds. Holokaustu sir Erica Picklesa i byłego kanclerza skarbu w gabinecie cieni Eda Ballsa – Lili Pohlmann podkreśla wagę uhonorowania „wielkiego wysiłku humanitarnego Sprawiedliwych", bez których „wielu z nas nie byłoby dzisiaj na świecie". „Ci cisi bohaterowie – jak pisze Pohlmann – walczyli nie z bronią, ale z sercem, pomagając tysiącom uciec z gett, ukrywając ich, fałszując dokumenty, aby ukryć ich tożsamość, a także dostarczając pieniądze, żywność i lekarstwa dla więźniów w obozach pracy”. Wyrażając także pragnienie, iż „ustanowiony zostanie coroczny Międzynarodowy Dzień Pamięci o Sprawiedliwych wśród Narodów Świata", Pohlmann pisze, iż ma nadzieję, że dzięki uczczeniu Sprawiedliwych pomnik „zain-

spiruje odwiedzających – zwłaszcza młodsze pokolenie – do pójścia za przykładem Sprawiedliwych i wszystkich, którzy pomagali Żydom i innym potrzebującym w najciemniejszych godzinach II wojny światowej poprzez okazywanie naszej wspólnej empatii, co będzie miało pozytywny wpływ na świat, w którym dziś żyjemy". Obchody w parlamencie skupiły się na doświadczeniach zdobytych od polskich Sprawiedliwych przez brytyjskich nauczycieli i uczniów, którzy odwiedzili miejsca żydowskiego dziedzictwa w Polsce w ramach programu University of Manchester Diversity Champions. Wydarzeniu towarzyszyła wystawa Z narażeniem życia – Polacy ratujący Żydów podczas Zagłady, przygotowana przez Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN w partnerstwie z Ministerstwem Spraw Zagranicznych RP. Wśród zaproszonych gości znaleźli się przedstawiciele brytyjskiego rządu, organizacji żydowskich, korpusu dyplomatycznego i społeczności polonijnych, a także świadkowie Holokaustu, naukowcy oraz specjaliści od spraw polsko-żydowskich. W swoim przemówieniu Ambasador RP w Londynie Arkady Rzegocki wyraził nadzieję, iż czyny takich polskich Sprawiedliwych jak Józef i Wiktoria Ulmowie, Antonina i Jan Żabińscy oraz Irena Sendler, a także Polskiego Państwa Podziemnego i Rządu RP na Uchodźstwie będą miały pozytywny wpływ na nowe pokolenie, "ponieważ to ono będzie kształtować przyszłość". Brytyjski pomnik i centrum nauki ku czci ofiar Holokaustu (UK Holocaust Memorial and Learning Centre) ma powstać w parku Victo-

Lili Pohlmann, autorka petycji

ria Tower Gardens, obok budynku parlamentu, do 2021 roku. W grudniu 2018 r. złożono wniosek o planowanie pomnika w Westminster City Council. W lutym br. ponad 170 posłów Izby Gmin i członków Izby Lordów podpisało list popierający propozycję jego utworzenia. 6 marca ustanowiony został Europejskim Dniem Pamięci o Sprawiedliwych decyzją Parlamentu Europejskiego, z inicjatywy włoskiego Komitetu Światowego Ogrodu Sprawiedliwych – Gariwo. Aktualnie liczba odznaczonych medalem Sprawiedliwych wśród Narodów Świata wynosi 26 973, w tym 6863 odznaczonych Polaków.

Tegoroczna uroczystość z okazji Europejskiego Dnia Pamięci o Sprawiedliwych była drugą z rzędu organizowaną w parlamencie przez Ambasadę RP w Londynie. W 2018 r. upamiętniono tam polską działaczkę społeczną Irenę Sendler, która wraz z innymi działaczami polskiej organizacji podziemnej „Żegota” udzieliła pomocy ok. 2,5 tysiąca Żydów. Wydarzenie tamto zorganizowano w ramach Roku Ireny Sendler, ustanowionego w 2017 r. przez Sejm RP, aby „uhonorować osobę, która z największym poświęceniem działała, aby ocalić innym życie”.

MIEJSCE NA WEEKEND ????

| Cooltura+ | Nº 782

Lot Emiliano Sali mógł być nielegalny

ilot samolotu, w którym zginął argentyński piłkarz Emiliano Sala, nie ukończył kursu dla pilotów wykonujących loty komercyjne – ustaliła komisja badania wypadków lotniczych. Oznacza to, że 59-letni David Ibbotson nie miał uprawnień do odpłatnego zabierania na pokład pasażerów. Lot mógł być tym samym nielegalny. Jak dowiedział się tabloid „The Sun”, Ibbotson przystąpił do kursu w grudniu 2012 roku i zrezygnował dwa lata później po problemach z częścią teoretyczną. Awionetka Piper Malibu, którą lecieli z Nantes do Cardiff, z nieznanych dotąd powodów runęła do kanału La Manche w pobliżu wyspy Guernsey. We wraku samolotu znaleziono tylko ciało Emiliano Sali. Ibbotson pozostaje uznany za zaginionego.

Drugi pacjent wyleczony z HIV

ekarze z Londynu całkowicie wyleczyli pacjenta z wirusa HIV. To zaledwie drugi taki przypadek w historii. Udało się tego dokonać dzięki przeszczepowi komórek macierzystych. Mężczyzna, którego danych nie podano, zaraził się w 2003 roku. Innowacyjnemu zabiegowi poddał się 18 miesięcy temu i od tamtej pory nie musi już przyj-

mować leków. Lekarze studzą jednak entuzjazm. Ich zdaniem jest jeszcze za wcześnie, by ogłosić, że to skuteczna metoda leczenia wirusa HIV. Badania prowadzą wspólnie naukowcy z University College London, Imperial College London oraz uczelni w Cambridge i Oxfordzie. Wyniki badań opublikowano w periodyku medycznym „Nature”.

Europa w obliczu kryzysu

uropa stoi w obliczu najpoważniejszego kryzysu od drugiej wojny światowej – ostrzegł prezydent Francji. Emmanuel Macron wini za to zwolenników brexitu, których nazwał „złoczyńcami działającymi pod wpływem fałszywych informacji”. W artykule opublikowanym przez dziennik „Guardian”, francuski przywódca wezwał Unię do jedności i stanowczości wobec eurosceptyków. Jego zdaniem pułapką NIE jest członkostwo w Unii Europejskiej, tylko kłamstwo i nieodpowiedzialność, które mogą doprowadzić do jej zniszczenia.

Autor planowanego zamachu terrorystycznego skazany na dożywocie

a karę dożywotniego więzienia, z możliwością starania się o przedterminowe zwolnienie za 15 lat, został skazany mężczyzna, który planował zamach terrorystyczny w centrum Londynu. 27-letni Lewis Ludlow złożył przysięgę wierności Państwu Islamskiemu. Skazany chciał zabić co najmniej 100 osób, doprowadzając do eksplozji samochodu wyładowanego środkami piro-

technicznymi. Śledczy znaleźli wiele dowodów potwierdzających zaawansowane przygotowania do zamachu, w tym zdjęcia potencjalnych celów. Ludlow rozważał atak na najbardziej zatłoczone miejsca – między inni muzeum figur woskowych Madame Tussauds, katedrę St Paul's, a nawet uczęszczany przez dzieci sklep Disneya przy Oxford Street.

TYM ŻYJĄ WYSPY

Cooltura+ | Nº 782 |

Polski rząd przygotowuje Polaków na tzw. twardy brexit Polscy wiceministrowie ds. rodziny, pracy i polityki społecznej – Kazimierz Kuberski i Marcin Zieleniecki, spotkali się z Polakami mieszkającymi na Wyspach, aby odpowiedzieć na trudne pytania związane tzw. twardym brexitem.

Marietta Przybyłek, fot. Ambasada RP w Londynie

O tała ntura s Rezyde

0 0 . 0 2 1 £ 00 . 5 6 £ + płata urzędowa o

rezydentura stała

obywatelstwo brytyjskie rezydentura tymczasowa

profesjonalna pomoc w uzyskaniu BRYTYJSKIEJ REZYDENTURY STAŁEJ

0208 846 3610 w w w. s a r a i n t . c o. u k

jeśli pracujesz legalnie ostatnie 5 lat, już teraz możesz się starać o REZYDENTURĘ STAŁĄ

Firma Sara-Int Ltd. zarejestrowana jest w OISC. Posiadamy akredytacje Home Office.

Unit 8, Odeon Parade 480 London Road Isleworth TW7 4RL

d miesięcy wszyscy głowią się jak będzie wyglądała sytuacja obywateli krajów Wspólnoty Europejskiej, w tym Polaków, mieszkających na Wyspach, gdy Wielka Brytania 29 marca wyjdzie z Unii Europejskiej bez żadnej umowy. W związku z tym polski rząd zaplanował trzy otwarte dla wszystkich spotkania z wiceministrami Ministerstwa ds. Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej – Kazimierzem Kuberskim i Marcinem Zielenieckim, podczas których każdy mógł zadać nurtujące go w tej sprawie pytania. Spotkania wiceministrów z Polonią odbyły się w Londynie, Birmingham oraz stolicy Irlandii Północnej – Belfaście. Zostały poprzedzone wizytą wiceministrów w ambasadzie RP w Londynie, gdzie Kazimierz Kuberski i Marcin Zieleniecki spotkali się również z dziennikarzami. Kazimierz Kuberski na wstępie spotkania z dziennikarzami powiedział, że „sytuacja jest dynamiczna, ale wydaje się, że 29 marca Wielka Brytania opuści Unię Europejską bez umowy (…). W tej sytuacji zrodzi się wiele konsekwencji dla naszych rodaków, którzy mieszkają i pracują w Wielkiej Brytanii. Część z nich zamierza wrócić i ich także te kwestie będą dotyczyły”. Jak się okazuje, Polacy w kraju, jak i mieszkający w Wielkiej Brytanii, zgłaszają się z zaniepokojeniem do stosownych instytucji polskich, w tym do Ministerstwa ds. Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z różnego rodzaju zapytaniami, często w tonie alarmowym.

AKCJA INFORMACYJNA

Rząd polski postanowił wystartować z akcją informacyjną w celu rozwiania wszelkich niejasności związanych z tzw. twardym brexitem. Jak dodał wiceminister Kazimierz Kuberski, „Zgodnie z deklaracją pana premiera Mateusza Morawieckiego chcemy, aby sytuacja Polaków w Wielkiej Brytanii nie pogorszyła się istotnie. Premier im to obiecał i staramy się te niezawinione przez nich skutki, zminimalizować lub naprawić”. Rząd polski uruchomił specjalną zakładkę o nazwie „Brexit” na stronie internetowej Ministerstwa ds. Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (www.gov.pl/web/ rodzina/brexit), gdzie stara się wyjaśnić wszystkie kwestie związane z wyjściem Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej, w tym zagadnienia dotyczące świadczeń społecznych. Ministerstwo planuje na bieżąco zamieszczać tam odpowiedzi na najbardziej nurtujące ludzi pytania. Podczas spotkania w ambasadzie z dziennikarzami, jak i Polonią w Londynie, Birmingham

TYM ŻYJĄ WYSPY

| Cooltura+ | Nº 782

i Belfaście, głównie były poruszane zagadnienia ubezpieczeń zdrowotnych, w tym Europejskiej Karty Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ) i jej brytyjskiego odpowiednika EHIC, emerytur oraz zabezpieczeń świadczonych dla powracających Polaków do kraju – tzw. poduszki czasowej.

EMERYTURY POLAKÓW A TZW. TWARDY BREXIT

Na pytanie o emerytury dla osób, które pracowały w Wielkiej Brytanii, a postanowiły wrócić do Polski, usłyszeliśmy od wiceministra Marcina Zielenieckiego, że „będzie stosowany taki mechanizm jaki wynika z unijnej koordynacji, jeżeli osoba wróci do Polski będzie miała okresy ubezpieczenia w naszym systemie ubezpieczenia społecznego, wówczas zakład ubezpieczeń społecznych ustali takiej osobie emeryturę, ale instytucja brytyjska, w której przez „X” lat opłacał składki na ubezpieczenie emerytalne będzie partycypowała w finansowaniu takiej emerytury, proporcjonalnie do osiągniętych okresów ubezpieczenia”. Jak się okazuje, Polska nie ma na ten moment podpisanej z Wielką Brytanią umowy, która by to ostatecznie regulowała. Z chwilą brexitu nie będzie podstawy prawnej, aby stosować ten mechanizm. Jak poinformował Marcin Zieleniecki, podstawę prawną będą stanowić albo rozporządzenie unijne albo nasze rozwiązania krajowe, nad którymi trwają już prace. Minister powiedział, że oprócz „zasady sumowania okresów” mamy jeszcze „zasadę eksportu świadczeń”, nie jest wykluczony mechanizm polegający na tym, że polski ZUS ustali emeryturę wyłącznie w odniesieniu do okresów ubezpieczenia osiągniętych w naszym systemie, natomiast instytucja brytyjska, jeśli zostaną spełnione warunki nabycia prawa do emerytury w systemie brytyjskim, ustali emeryturę według tutejszych przepisów. W efekcie osoba będzie mogła pobierać oba świadczenia, czyli emeryturę polską i brytyjską. W Polsce prawo do emerytury jest oderwane od okresu ubezpieczenia, więc każda osoba, która podlegała

ubezpieczeniu i osiągnęła wiek emerytalny uzyskuje prawo do emerytury, chociażby tej podstawowej.

UBEZPIECZENIA ZDROWOTNE I KARTA EHIC

Przybyli na spotkania Polacy zostali poinformowani, że od 29 marca w przypadku twardego brexitu karta EHIC utraci swoją ważność. „Jeśli nie pojawi się stosowna regulacja czy specjalne rozporządzenie unijne (…), to nie będzie podstawy do tego, aby instytucja brytyjska sfinansowała koszty opieki zdrowotnej: zarówno obywatela polskiego tu pracującego, jak również obywatela brytyjskiego wyjeżdżającego do innego kraju członkowskiego Unii Europejskiej” – ostrzegał Marcin Zieleniecki. Wynika z tego, że Polacy, którzy mieszkają, pracują oraz odprowadzają składki zdrowotne w Wielkiej Brytanii, nie będą mogli już liczyć na opiekę zdrowotną, której koszty zostaną pokryte przez brytyjską służbę zdrowia NHS, w wyniku unijnych umów, zarówno na terenie Zjednoczonego Królestwa oraz wszystkich państw członkowskich Unii Europejskiej, w tym w Polsce. Wyjeżdżając do innego kraju Unii Europejskiej będą musieli wyposażyć się w prywatne ubezpieczenie zdrowotne, takie samo jak dotychczas należało zakupić w momencie wyjazdu do krajów spoza Wspólnoty Europejskiej. Jest to więc bardzo istotna zmiana, mogąca nieść wiele nieprzyjemnych konsekwencji, jeśli obywatele krajów Unii Europejskiej zignorują ją.

PODUSZKA CZASOWA – CO TO TAKIEGO

Wiceminister Kazimierz Kuberski zapytany o wsparcie rządu dla osób decydujących się na powrót do kraju, przyznał, że „nie ma w tej chwili jakiegoś specjalnego rozwiązania”, ale zaznaczył, że istnieją już mechanizmy dające tzw. poduszkę czasową, dzięki której po powrocie osoby mogą otrzymać zasiłek na czas szukania nowej pracy, a także ubiegania się o bezzwrotne dofinansowanie pozwalające na założenie działalności gospodarczej.

MIAŁEŚ

WYPADEK LUB DROBNĄ

STŁUCZKĘ? ZADZWOŃ

Pomożemy Ci uzyskać

ODSZKODOWANIE

za: uszkodzony samochód za s p e l j a N obrażenia ciała kierowcy a t r e f o obrażenia ciała pasażerów ku na ryn wypadek w pracy wypadek w miejscu publicznym

Kontakt całą dobę:

0208 741 7762 www.dnsclaims.co.uk

BIURO PRAWNE B I U R O P R AW N E

TYLKO W COOLTURA+

m a t j a Słuch z s e c h c gdzie

AppStore oraz le p p A w j a k u Sz i: Polskie Radio m ła s a h d o p w Play Store ondon, PRL24 L io d a R h s li o P Londyn,

Cooltura+ | Nº 782 |

| Cooltura+ | Nยบ 782

TYM ŻYJĄ WYSPY

Cooltura+ | Nº 782 |

NHS traci dobrą opinię

adowolenie z publicznej służby zdrowia w Anglii, Szkocji i Walii spadło do najniższego poziomu od dekady. Według badania British Social Attitudes, z usług NHS jest zadowolonych 53 proc. pacjentów. W 2010 roku było ich 70 proc. Powodem spadku zadowolenia są

Brexit zabierze ikonę brytyjskiej motoryzacji

głównie wydłużające się kolejki w przychodniach i szpitalach, spowodowane brakiem personelu medycznego i likwidacją szpitali w efekcie rządowych oszczędności. W NHS jest ponad 40 tys. wakatów dla pielęgniarek i pielęgniarzy, i ponad 11 tys. wakatów dla lekarzy i lekarek.

oncerny motoryzacyjne Toyota i BMW ostrzegły, że twardy brexit zagraża produkcji ich aut w Wielkiej Brytanii. Jak podaje telewizja Sky News, w przypadku wyjścia z Unii Europejskiej bez porozumienia BMW przeniesie produkcję popularnego na Wyspach modelu Mini na kontynentalną część Europy. Będzie to oznaczać likwidację tysięcy miejsc pracy. Szef Toyoty na Europę ostrzegł z kolei, że twardy brexit osłabi konkurencyjność japońskiego koncernu i przekreśli możliwość dalszych inwestycji w fabrykę w Derby.

TANIO I SZYBKO

budowlane

autorzy zauważyli, że część szpitali oferuje pacjentom przybory do golenia, a zapomina o kobietach. NHS England przyznał, że kobiety absolutnie mają prawo do podstawowych produktów higienicznych w szpitalu.

uksusowa marka odzieżowa LK Bennett trafiła w zarząd komisaryczny. Sieć ma w Wielkiej Brytanii 39 sklepów i zatrudnia pół tysiąca osób. W siedzibie głównej zlikwidowano już 55 etatów. Niewykluczone są dalsze zwolnienia. Marka została założona w 1990 roku przez Lindę Bennett, a jedną z jej klientek jest księżna Catherine. Problemy finansowe mają także domy handlowe John Lewis. Zarząd ogłosił, że pracownicy dostali w tym roku najniższe roczne premie od lat 50. ubiegłego wieku. Powodem są spadające zyski. W ubiegłym roku zmalały o 45 proc. do 160 mln funtów.

Ostrzeżenie finansowe o spadku dochodów wydała sieć domów handlowych Debenhams. W ciągu 26 tygodni liczonych do 2 marca sprzedaż spadła o ponad 5 proc. W ubiegłym roku firma wydała trzy ostrzeżenia o trudnej sytuacji finansowej. Źle dzieje się na całym brytyjskim rynku. Cytowani przez BBC ekonomiści z IHS Markit/CIPS przewidują, że gospodarka będzie w pierwszym kwartale tego roku w stanie bliskim stagnacji. PKB może wzrosnąć o zaledwie 0,1 proc. Firmy zwalniają pracowników w najszybszym tempie od 7 lat.

Tipper 3,5t Hookloader 10t Skip Lorry 8 yard & 12 yard

Wywóz śmieci Londyn i okolice Zabieramy śmieci:

obiety i nastolatki będą dostawać bezpłatne podpaski w angielskich szpitalach. Zmiana wejdzie w życie już tego lata. Jak podaje BBC, to efekt kampanii prowadzonej przez British Medical Association. Jej

Upadają znane marki odzieżowe

Limited

Szpitale będą rozdawać podpaski

ogrodowe

garażowe biurowe

Flota pojazdów do dyspozycji klienta w serwisie Wait & Load. Wynajmujemy skipy oraz załatwiamy licencje na postawienie skipa w councilach. W naszej ofercie mamy skipy 8/12 yard.

UK READY MIX CONCRETE

NAJLEPSZY BETON W MIEŚCIE PŁAĆ TYLKO ZA TO CO ZUŻYŁES MAMY SZEROKI ZAKRES USŁUG SPRZEDAJEMY BETON, JASTRYCH, WYNAJMUJEMY CIĘŻARÓWKI TYPU GRAB ORAZ POMPY DO BETONU.

London UB6 0AL, Greenford Station Approach

TEL. 079 1612 2268

w w w. r u b b i s h - m a s t e r. c o. u k email: info@rubbish-mas t e r. c o. u k

• Kierowca pomaga przy załadunku • Nie pobieramy opłat za Congestion Charge • Oferujem y atrakcyjne ceny za wywóz: krzaków, gruzu, ziemi • Posiadam y certyﬁkat Environment Agency • Wystawiamy faktury VAT

ZADZWOŃ:

077 0346 4755 LUB 017 5366 4267

albo odwiedź naszą stronę już dziś !!!

www.betoniarnia.co.uk

RELACJA

| Cooltura+ | Nº 782

Tradycyjne pieniądze znikają z portfeli

ieniądze wychodzą z użytku w Wielkiej Brytanii szybciej niż przypuszczano – alarmują eksperci i apelują do rządu o podjęcie działań, które utrzymają gotówkę w obiegu. Z analizy opublikowanej przez BBC wynika, że same mechanizmy rynkowe nie będą w stanie utrzymać tradycyjnych pieniędzy w obiegu. Od 2016 roku większość transakcji jest wykonywana bezgotówkowo, a ich liczba ciągle rośnie. W ciągu dekady liczba

płatności gotówkowych zmalała o połowę. Z ulic znikają też bankomaty. W ubiegłym roku zlikwidowano około 300 miesięcznie. Od gotówki są tymczasem uzależnione osoby starsze i mieszkańcy wsi. Zdaniem ekonomistów, rząd powinien zapewnić możliwość płacenia rachunków gotówką. Sklepy na wsiach muszą też nadał oferować tak zwany cash-back, czyli możliwość wypłaty pieniędzy przy płatnościach kartą.

Dar młodzieży zawinie do Londynu

marca do Londynu przypłynie polski żaglowiec Dar Młodzieży. Jednostka wpłynie na Tamizę i będzie ją można podziwiać w Greenwich do 20 marca. Londyn jest ostatnim przystankiem na trasie dookoła świata przed powrotem do Gdyni. Rejs zorganizowano z okazji setnej rocznicy odzyskania przez Polskę niepod-

ległości. Bierze w nim udział tysiąc młodych żeglarzy. Podróż rozpoczęła się 20 maja ubiegłego roku w Gdyni. Dar Młodzieży zawinął już do 22 portów w 19 państwach świata. Cumował między innymi w Kopenhadze, Dakarze, Kapsztadzie, Singapurze i Los Angeles. Do Gdyni załoga planuje wrócić 28 marca.

Targi lotnicze w Farnborough rezygnują z pokazów dla publiczności

ajwiększe targi lotnicze na świecie The Farnborough International Airshow zrezygnowały z organizowania otwartego weekendu i pokazów dla otwartej publiczności. Organizatorzy cytowani przez BBC wyjaśnili, że powodem decyzji jest spadająca liczba widzów i zmiany w prawie po katastrofie podczas Shoreham Airshow, które ograniczyły możliwość prezentowania powietrznych akrobacji. Odbywające się co 2 lata Farnborough International Air-

show ma skoncentrować się na części targowej i gościach związanych z branżą lotniczą. W ubiegłym roku w trakcie imprezy zawarto kontrakty o łącznej wartości ponad 145 mld funtów. Wystawiało się 1,5 tys. firm ze 112 krajów. Pokazy oglądało 80 tys. osób. W 2015 roku w Shoreham samolot spadł na samochody w trakcie wykonywania beczki. Zginęło 11 osób. Pilot wyszedł z katastrofy bez obrażeń. Sąd oczyścił go z zarzutów zabójstwa.

Stewardesy pokażą naturalne piękno

inie lotnicze Virgin Atlantic usunęły z regulaminu dla stewardes istniejący od wielu lat obowiązek chodzenia na służbie w makijażu. Od teraz członkinie załogi pokładowej mogą pokazywać swoje naturalne piękno. Jak podaje BBC, linie wprowadziły także wolność wyboru między noszeniem przez stewardesy obcisłych, czerwonych spód-

nic i spodni. Dotychczas stewardesy dostawały w mundurku automatycznie spódnice, a spodnie były tylko na specjalne życzenie. Virgin Atlantic jest pierwszym długodystansowym przewoźnikiem, który aż tak poluzował swój regulamin dotyczący ubioru. Obecne mundurki stewardes to projekt z 2014 roku znanej kreatorki mody Vivienne Westwood.

NASZA KANCELARIA SPECJALIZUJE SIĘ W NASTĘPUJĄCYCH DZIEDZINACH:  Pomoc w uzyskaniu Rezydentury i Brytyjskiego

Obywatelstwa  Odszkodowania z tytułu wypadków drogowych i wypadków przy pracy  Prawo pracy – polubowne rozwiązanie umowy o pracę, niesłuszne zwolnienia, redukcje etatów, pomoc w postępowaniach dyscyplinarnych  Prawo rodzinne – rozwody  Nieruchomości – sprzedaż i kupno  PPI – odzyskiwanie bezprawnie pobranego ubezpieczenia

POTRZEBUJESZ PORADY PRAWNEJ OD SPECJALISTY? ZADZWOŃ DO NAS OFERUJEMY BEZPŁATNĄ KONSULTACJĘ W JĘZYKU POLSKIM

polska linia: 0208 347 2305

COOLTIME / ROZMOWA

Cooltura+ | Nº 782 |

Polskie Radio Londyn i tygodnik Cooltura+

poszukuje osoby na stanowisko

SPRZEDAWCA

CZASU ANTENOWEGO I POWIERZCHNI REKLAMOWEJ Preferowane osoby z doświadczeniem i ze znajomością języka angielskiego. Zainteresowane osoby prosimy o kontakt mailowy na joanna@cooltura.co.uk

sales@atdscaffolding.co.uk

www.atdscaffolding.co.uk

0026 Certificate Number 16090 ISO 9001 ISO 140010 OHSAS 18001

TYM ŻYJĄ WYSPY

| Cooltura+ | Nº 782

Studenci dyskutowali o perspektywach powrotu do Polski Zdjęcia: Marcin Urban

ilkuset polskich studentów kształcących się na brytyjskich uczelniach wzięło udział w Polskim Forum Ekonomicznym w Londynie. Konferencję zorganizowali studenci z London School of Economics. Panele dyskusyjne były poświęcone perspektywom ekonomicznym i politycznym w najbliższych latach.

Wzięli w nich udział szefowie największych firm działających w Polsce i politycy, w tym minister do spraw europejskich Konrad Szymański. Dyskusje prowadził między innymi dziennikarz Jarosław Kuźniar. Dla studentów była to okazja do zapoznania się z możliwościami, jakie czekają na nich po ewentualnym powrocie do Polski. - Niesamowita szansa na to, by zobaczyć, co się dzieje w naszym kraju, jakie

innowacyjne przedsięwzięcia są w tym momencie realizowane – powiedziała Paloma Kałuzińska, uczestniczka konferencji. - Ważną rzeczą jest networking. Fajnie poznać osoby ze środowiska profesjonalnego, jak i studenckiego. A przez panele, w których uczestniczymy, jesteśmy w stanie poznać nowe trendy na rynku – dodał Hubert Kowalczyk. Po konferencji uczestnicy spotkali się na balu w luksusowym hotelu Waldorf Hilton.

Tomasz Czechowicz i Jarosław Kuźniar

TEKST SPONSOROWANY

Cooltura+ | Nº 782 |

Masz problem wychowawczy z nastolatkiem – zgłoś się po pomoc Emigracja to zazwyczaj szansa, dla której decydujemy się porzucić dotychczasowe, znane życie, aby rozpocząć nowy rozdział. Życie w nowym kraju wymaga nauczenia się obcych zasad, poznania nowego systemu prawnego, oznacza relacje z osobami z innych kultur. To wszystko niesie ze sobą niepokój, stres i wysiłek.

onadto w nowym środowisku możemy czuć się osamotnieni i wykorzenieni, co też często obserwujemy wśród klientów Biura Porad Obywatelskich, prowadzonego przez naszą organizację. London Spark stara się odpowiedzieć na te problemy organizując również spotkania i warsztaty adresowane dla dorosłych i dzieci. Obecnie w ramach unijnego projektu TwinS – Working Together for Inclusion at School, przy współpracy ze szkołami sobotnimi z Hounslow i Ealing, a także z dzielnicą Hounslow dążymy do wspierania rodzin, w których dzieci rozpoczynają edukację w szkole średniej. Pojawiająca się w tym okresie samotność i niepewność nastolatków może być wykorzystana przez młodociane gangi, które starają się dotrzeć do szkół i angażować dzieci w sprzedaż i spożywanie narkotyków, młodocianą prostytucję czy kradzieże i rozboje. Dlatego współpracująca z nami pracownica socjalna Agnieszka Przybyłek – Pieza spotyka się zarówno z dziećmi z ostatnich klas szkół podstawowych oraz ich rodzicami, aby uświadomić im możliwe zagrożenia oraz doradzić jak się przed nimi ustrzec. Taka prewencja prowadzona jest także przez władze dzielnicy Hounslow jak np. w przypadku projektu PEACE – Protecting and Empowering Against Child Exploitation. Dotychczas London Spark zorganizowało spotkania w Szkolnym Punkcie Konsultacyjnym przy ambasadzie RP w Isleworth, w szkole Pro Polonia oraz planowane jest w Szkole Przedmiotów Ojczystych i Artystycznych w Ealing. Dodatkowo odbywają się warsztaty dla rodziców prowadzone przez absolwentkę psychologii oraz trenerkę Joannę Hauer. Zajęcia organizowane są według uniwersalnego programu Race Equality Foundation pn. „Wzmacnianie rodzin, wzmacnianie społeczności” możliwego do przeprowadzeniu w społecznościach wielokulturowych oraz mają na celu podniesienie kompetencji rodzicielskich, a tym samym obniżenie stresu i napięcia w rodzinie. Wzmocnieniem kursu dla rodziców jest praca z dziećmi podczas grupowych sesji arte terapii pod kierunkiem psychoterapeutki Magdy Florek, które mają się odbyć w Szkole Przedmiotów Ojczystych i Artystycznych w Ealing. Warsztaty mają na celu wzmocnienie pewności siebie u dzieci, mają pomóc im w uporaniu się z pytaniem o swoją tożsamość kulturową, a także będą wspierać ich harmonijny rozwój.

Kolejnym etapem współpracy ze szkołami jest wspólna organizacja pikniku rodzinnego, podczas którego szkoły będą mogły zaprezentować talenty swoich uczniów oraz wziąć udział w polowaniu na skarby polskiego dziedzictwa kulturowego. Szkoły zainteresowane współpracą z London Spark prosimy o kontakt na anna@londonspark.org.uk Rodzice mieszkający w Hounslow doświadczający problemów wychowawczych mogą uzyskać pomoc w ramach projektu PEACE pisząc na e-mail peace@hounslow.gov.uk tel. 020 8583 6363

| Cooltura+ | Nº 782

TYM ŻYJĄ WYSPY

SKUP ZŁOMU I METALI KOLOROWYCH

TEL. 07917300600 PŁATNOŚĆ OD RĘKI BEZPŁATNY ODBIÓR 7 DNI W TYGODNIU NAJLEPSZE CENY W LONDYNIE MIEDŹ (Copper) .......................... £3.70 - £4.40 MOSIĄDZ (Brass) ....................... £2.00 - £2.70 KABLE (Cable) ............................ £0.50 - £2.00 OŁÓW (Lead) .............................. £0.90 - £1.30 ALUMINIUM (Aluminum) .......... £0.40 - £1.00 KWASÓWKA (Stainless Steel) £0.40 - £0.70 ZŁOM STALOWY .................... £80 - £120 tona

OFERUJEMY SKIPY

20 YARD ORAZ

40 YARD

Fordwater Trading Estate, Unit 4, London KT16 8HG United Kingdom

RODZICE NA WYSPACH

Cooltura+ | Nº 782 |

Poczytaj mi, mamo, Kiedy czytasz nową książkę to tak, jakbyś znalazł nowego przyjaciela; kiedy czytasz drugi raz tę samą, spotykasz się ze starym przyjacielem – mówi chińskie przysłowie. Grażyna Winniczuk dorastała wśród książkowych przyjaciół na pograniczu Polski, w maleńkich Sejnach. W Bydgoszczy studiowała polonistykę, w Newcastle nad Tyną, do którego przyjechała w 2005 r., pracuje jako bibliotekarka. Pisze zarówno dla dorosłych, jak i dla dzieci, dla których stworzyła „Cosika”. Zuzanna Muszyńska

dziecku wyraźne granice. Znam rodzinę, w której panuje zasada: żadnego sprzętu elektronicznego po godzinie 18.30. Czas na gry jest również regulowany, do tego codziennie, bez wyjątku, czyta się dzieciom wieczorami. Ważne jest też, żeby z nadmiaru wszystkiego – gier, filmów, a nawet książek – wybierać to, co wartościowe.

Od kiedy nosisz w sobie pragnienie, żeby pisać dla dzieci?

Chyba najmocniej dało o sobie znać, kiedy urodziłam córkę. Czytanie jej bajek oraz wymyślanie i opowiadanie historyjek było nie tylko obowiązkiem, ale i ogromną przyjemnością. Sposobem na spędzenie razem wieczoru, a nawet swego rodzaju rytuałem – książka na dobranoc po prostu musiała być, a jeśli nie książka, to wymyślona na poczekaniu bajka. Pytałam córkę, czy ma jakieś życzenie, i je spełniałam.

Można – poprzez chodzenie do bibliotek, księgarń, na spotkania z ulubionymi autorami. I poprzez wkładanie wysiłku w wybór lektur dla dziecka.

Tobie też czytano w dzieciństwie. Lubiłaś to tak bardzo, że poszłaś na polonistykę.

Dlaczego poleciłabyś dzieciom stworzonego przez siebie bohatera – Cosika?

Czy miłość do książek można dziecku wpoić?

Tak, sama jako dziecko uwielbiałam, kiedy mi czytano. Z wczesnego dzieciństwa pamiętam serię książek „Poczytaj mi, mamo”, które czytała mi właśnie mama. Natomiast babcia czytała mi „Baśnie” Andersena – po litewsku! Był też Brzechwa, Tuwim, wielu, wielu innych. Każda książka to otwarcie drzwi do nowej przygody.

Cosik jest rymowanką, jak większość moich wierszobajek dla dzieci. Nie bez powodu – rymowanie jest niezwykle ważne dla maluchów, uczy zapamiętywania, kojarzenia słów, rozwija twórczy język, uczy dźwiękowej warstwy mowy, dzięki której dzieci łatwiej się uczą czytać i pisać.

Czyli pisanie wierszy – inne twoje zajęcie – pomogło w tworzeniu dla dzieci, w przekazywaniu im tego, co najpiękniejsze w ojczystym języku?

Teraz dzieci oglądają bajki na tabletach...

W moim dzieciństwie telewizja była mało dostępna, nie wspominając o zupełnie nieobecnych wtedy komputerach i smartfonach. Również kiedy wychowywałam córkę, nie było w jej życiu takich rzeczy. Dziś – jak mi się zdaje – wszystko zależy od świadomości dorosłych, czasu, który poświęcają dziecku.

Masz okazję do kontaktu z rodzicami swoich małych czytelników na spotkaniach autorskich.

Tak. Bardzo lubiłam, kiedy na organizowanych przeze mnie comiesięcznych bajkoczytaniach w Newcastle rodzice włączali się w zajęcia. Bo nie chodziło o spotkania na zasadzie „to my zostawimy pod waszą opieką dziecko i pójdziemy na kawę”, tylko o wspólne spędzenie czasu przez dorosłych i dzieci. No i oczywiście o czytanie po polsku. O rozwijanie kreatywności i wyobraźni, o zabawę. Wynika z tego rada stara jak świat: poświęcajmy dzieciom czas na robienie czegoś razem, na wspólne odkrywanie.

A tablety i smartfony zamykać na klucz?

Niekoniecznie. Nie zabraniać używania nowych technologii. Dawać przykład, jak rozsądnie z nich korzystać, czerpać

z możliwości, które im zawdzięczamy, unikając zagrożeń.

Jakie zagrożenia masz na myśli?

Właśnie takie – że dzieci posiadają absolutnie wszystkie dostępne w sklepach gadżety i że wypełniają one cały czas dziecka.

Z wykształcenia jesteś polonistką i bibliotekarką. Czy boli cię to, że świat podobno dzieli się coraz bardziej na czytających dużo i wcale? Czy dzieci mniej czytają?

Powinniśmy ostrożnie oceniać zjawisko czytelnictwa. Nie można tej samej miary przykładać do zagadnienia dziś, pięćdziesiąt i sto lat temu. Rzeczywistość jest, jaka jest. Pamiętajmy, że jeśli rodzic nie ma czasu pójść z dzieckiem do biblioteki czy księgarni,

to ono tego samo nie zrobi. Jeśli on pierwszy nie sięgnie wieczorem po książkę, żeby poczytać dziecku, ono też tego potem nie zrobi jako dorosły. Jeśli od kołyski będzie zasypiać ze smartfonem zamiast książeczki, to marne szanse, żeby nabrało czytelniczych przyzwyczajeń w przyszłości.

Podobno podczas czytania nasz mózg rozwija się szybciej – czytające dziecko ćwiczy koncentrację, wyobraźnię, pamięć, więcej wie i ładniej mówi.

Przesuwające się na ekranie tabletu obrazy, bombardujące umysł dziecka kolorami, wpływają na mózg inaczej, męczą szybciej, jak również przyzwyczajają do szukania przyjemności zupełnie gdzie indziej. Z moich rozmów z rodzicami wynika, że podstawą jest umiar. Można wyznaczyć

Poezja dla dorosłych to zupełnie inny rodzaj pisarstwa. W pisaniu dla dzieci musi być humor, rytm i rym. Zaskoczenie, ale też pewna przewidywalność, no i oczywiście zawsze szczęśliwe zakończenie przygody! Dobre książki dla dzieci to te, w których mimo kłopotów wszystko się dobrze kończy. Rymowany utwór to świetna zabawa dla dzieci. Przewidywalność kolejnych słów daje poczucie ogromnej satysfakcji. Ilekroć spotykam się z moimi czytelnikami, celowo zatrzymuję się w trakcie czytania i zachęcam dzieci, by odgadły kolejne słowa. Robią to chórem, uczestnicząc w ten sposób aktywnie we wspólnym czytaniu. Ile przy tym radości i uśmiechu! Wspaniała zabawa słowem.

Pisałaś „Cosika” z myślą o polskim czytelniku?

Tak. „Cosik” był napisany, jak wszystkie inne moje bajki, w języku polskim. Jest przetłumaczony na język angielski („Mister That” – Z.M.), jednak nie czuję się w tej wersji tak swobodnie jak w rodzimym języku. W tłumaczeniu pomagał mi mąż, było bardzo żmudne. To szalenie trudne – zachować nie tylko sens, ale także rytm i rym. Sama nigdy nie dałabym rady. Czy jest trafne? Nie mam pojęcia. Praktycznie

RODZICE NA WYSPACH

| Cooltura+ | Nº 782

poczytaj mi, tato Kto narysował Cosika?

nie używam tej wersji, chociaż ukazała się w druku. Był to dla mnie swoisty eksperyment.

Narysowała go Marta Precht, mieszkająca w Polsce pisarka. Od razu był taki, jaki powinien być. Wcześniej, kiedy szukałam ilustratora, nie byłam zachwycona pomysłami. U jednego na przykład Cosik miał wąsy... Z czasem zyskał realny, trzeci wymiar. Jeździ ze mną pod postacią kukiełki na spotkania z dziećmi w Polsce. Autorem kukiełki jest polska firma. Dzieciom czasem trudno jest się rozstać ze swoim ulubieńcem. Może to przez jego cudny uśmiech i kubraczek z piórek.

Czy przygody Cosika są uniwersalne? Skierowane do wszystkich czytelników, niezależnie od rasy, miejsca zamieszkania?

Nie ma w tej bajce powrotu do krainy dzieciństwa, którą jest dla mnie północnowschodnia Polska. Nie ma żadnych szczególnych, określających czas i miejsce, wskaźników. Tak, można ją opowiedzieć każdemu dziecku, w każdym kraju. Jest skierowana do dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. Przez te grupy wiekowe jest bardzo dobrze odbierana.

Myślisz o drugiej części „Cosika”?

Jest już napisana i, jak się okazuje, wyczekiwana. Miałam całkiem niedawno miłą sytuację. Rodzic pewnej czytelniczki zrobił mi niespodziankę listem z zapytaniem o dalsze losy, gdyż jego dziecko nie mogło się doczekać kolejnej przygody, zwłaszcza że wspominam o niej w pierwszej książeczce. Tej czytelniczce wysłałam już tekst. Jej tata doniósł mi potem, że ciąg dalszy bardzo się spodobał. Mała nie mogła uwierzyć, że jest jedynym na świecie dzieckiem, które zna kolejną przygodę Cosika.

Czy takie maluchy nie nudzą się na spotkaniach autorskich...?

Zawsze przygotowuję coś do zajęć manualnych. Dzieci robią swoje własne Cosiki! Powstają z tego przepiękne, wymyślne kreacje. Zawsze zaskakuje mnie pomysłowość małych czytelników. Wspaniałe jest to, że Cosik pomaga rozwijać wyobraźnię. Co ciekawe, nie mówię dzieciom, jakiej płci jest ta postać, choć czasem same o to pytają. TEKST SPONSOROWANY

Depresja – problem nie tylko dorosłych Mgr Dagmara Kędzierska

tatystyki nie pozostawiają złudzeń. Jak donosi raport Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) depresja jest główną przyczyną samobójstw i drugą najczęstrzą przyczyną niepełnosprawności i utraty zdrowia. Corocznie w Europejskim Regionie WHO dochodzi do 128 tysięcy samobójstw. Coraz częściej w mediach mówi się o depresji dorosłych, zupełnie zapominając, że ten problem dotyczy również dzieci i nastolatków. Próby samobójcze notuje się już u dzieci poniżej 10 roku życia. Objawy depresji u dzieci przypominają te występujące u osób dorosłych, z kilkoma różnicami typowymi dla danej grupy wiekowej. W życiu dzieci z depresją dominuje smutek, są płaczliwe oraz szybko wpadają w złość i rozpacz. Ponadto nic je nie cieszy, są bierne, negatywnie myślą o sobie i świecie, a także stopniowo wycofują się z życia społecznego. Jeżeli dziecko prezentuje powyższe objawy warto skontaktować się z psychologiem.

0790 812 09 55 info@mychildtherapycentre.co.uk mychildtherapycentre.co.uk

OBLICZA EMIGRACJI

Cooltura+ | Nº 782 |

Kto raz zobaczy na czym to polega, już na zawsze złapie bakcyla – Sport samochodowy to zdecydowanie sport zespołowy. Sam kierowca nic by nie zdziałał, gdyby nie zespół, który składać się musi z ludzi dzielących tę samą pasję. Mam to wielkie szczęście, że właśnie takich ludzi mam wokół siebie – mówi Jarosław Suchowiecki, polski kierowca wyścigowy z Wielkiej Brytanii. Dariusz A. Zeller

kąd wzięła się w tobie pasja do sportu motorowego i rajdów? Jakie były jej początki?

Zarażony pasją do motorsportu zostałem już jako kilkuletni chłopak. Mój ojciec był wielkim fanem rajdów, a że pochodzę z Kętrzyna na Mazurach mieszkaliśmy niedaleko największej gwiazdy polskich rajdów Mariana Bublewicza. Mój pierwszy rajd jako kibic zaliczyłem w 1987 roku. Tak naprawdę niewiele z niego pamiętam, bo miałem zaledwie 8 lat, ale kilka wspomnień na pewno zostało, jak na przykład odbiór pamiątkowej metalowej tabliczki z wygrawerowanym napisem „Rajd Kormoran”. Trzymałem ją dumnie przed sobą stojąc na trasie rajdu i patrząc na przemykające tuż obok nas auta. Pamiętam, że mój tata i ja staliśmy na skarpie dość blisko trasy, na tyle blisko, że wróciłem do domu cały w błocie. Kilka lat później, w 1990 roku odwiedziliśmy w warsztacie pana Mariana Bublewicza. Mój ojciec prosił go wtedy o możliwość udziału w jego treningu. Marian odmówił ze względów bezpieczeństwa, ale dla mnie tego dnia wydarzyło się coś magicznego: jeden z najwspanialszych polskich sportowców wręczył mi swoją wizytówkę i z uśmiechem na twarzy powiedział: „kto wie, może i ty będziesz kiedyś rajdował...”. Myślę, że to właśnie tego dnia zakochałem się w rajdach, a jego wizytówkę nosiłem przy sobie do ostatniej klasy szkoły samochodowej, którą kończyłem w Bartoszycach. Kiedy zginął kilka lat po naszym spotkaniu płakałem jak po utracie kogoś z bliskiej rodziny, ale nigdy nie straciłem pasji do rajdów. Wtedy nastały czasy między innymi Krzysztofa Hołowczyca. Nie śniłem nawet, że będę miał okazję go poznać, razem jeździć i rywalizować. W 1998 roku powołany do życia został Automobilklub Kętrzyński. Organizowaliśmy i uczestniczyliśmy w rajdach amatorskich. Najpierw maluch, później Ford Fiesta XR2, a rok później Mazda 323, w której spędziłem kilka następnych sezonów. Miałem dwukrotnie możliwość występu w Rajdzie Kormoran jako załoga otwierająca. W roku 2000 jadąc BMW 323 ix, a w 2001 Mazda 323. Poznałem wtedy bliżej takich kierowców jak Leszek Kuzaj, Tomasz Kuchar, Janusz Kulig czy Krzysztof Hołowczyc. Później z większością z nich miałem okazję wspólnie trenować i uczyć się rajdowego rzemiosła. Przez 3 lata ścigałem się w ogólnopolskich mistrzostwach Warmii i Mazur, w wyścigach

górskich w klasie aut przednionapędowych; zająłem 3. miejsce w brytyjskich mistrzostwach Rallycross federacji BTRDA. Największy sukces widzę w możliwości trenowania z najlepszymi zawodnikami rajdowymi w Polsce: Krzysztofem Hołowczycem, Tomaszem Kucharem, Łukaszem Sztuką i Leszkiem Kuzajem, w aucie WRC.

W jaki sposób rozpocząłeś przygodę z wyścigami w UK?

szutrowych oraz w wyścigach górskich w okręgu Lubawskim oraz Bydgoskim. Nasze plany na 2005 rok zakładały przenosiny do rajdowych samochodowych mistrzostw Polski i wtedy... skończyły się pieniądze. Kask powędrował na przysłowiowy kołek, a dla mnie pozostały jedynie wspomnienia, fotografie i niespełnione ambicje...

Jakie są twoje dotychczasowe sukcesy?

3-krotne mistrzostwo w wyścigach szutrowych w klasie aut przednionapędowych, 2 wicemistrzostwa w wyścigach szutrowych w klasyfikacji generalnej. Jestem dwukrotnym wicemistrzem w wyścigach

Do UK przyjechałem z żoną i dziećmi w 2010 roku. Dwa lata później otworzyliśmy własny warsztat. Czas upływał na ciężkiej pracy i układaniu życia w nowym miejscu. Zawsze marzyłem, ale nie do końca wierzyłem, że znów będę mógł spełniać swoją pierwotną pasję. W lutym 2018 roku zadzwonił telefon i zostałem zaproszony na przedsezonowe testy Rallycross. Jazdę organizował Tomasz Wielgosz, który zdobył kilka tytułów mistrza Wielkiej Brytanii i z którym rywalizowałem kilkanaście lat wcześniej na mazurskich szutrach. Kilka okrążeń legendarnego toru wyścigowego Lydden Hill w hrabstwie Kent i „choroba” powróciła. Nie byłem w stanie myśleć o niczym innym. Kilka tygodni później kupiłem rallycrossowe auto od byłego zawodnika Michała Łabędzia i zgłosiłem się do mistrzostw klubowych BTRDA Rallycross Championship. Po 14 latach przerwy udało mi się wrócić do mojego ukochanego sportu, choć nie do rajdów samochodowych, a do wyścigów Rallycross.

Sezon zakończyłem na 3. miejscu w klasie Production Car, trzykrotnie stając na podium oraz wygrywając wyścig na torze Blyton Park Circuit.

Jakie auta preferujesz?

Jeździłem wieloma autami, przednionapędowymi, tylnonapędowym BMW oraz z napędem na wszystkie 4 koła. Trudno powiedzieć który rodzaj preferuję, ale chyba najlepiej radziłem sobie za kierownicą przednionapędowych aut. Trzy lata spędzone w Maździe i Fordzie przynosiły sukcesy i wiele zabawy. Na luźnej nawierzchni udawało mi się czasem zwyciężać z mocnymi autami 4x4, a to dawało dużo satysfakcji.

W jakiego typu wyścigach bierzesz udział obecnie?

W tym roku weźmiemy udział w Mistrzostwach Wielkiej Brytanii Rallycross, które są najbardziej widowiskowym sportem samochodowym na świecie. Są to wyścigi organizowane na torach o zmiennej nawierzchni – asfalt, beton i szuter. Trudność polega na tym, że rywalizujemy błotnik w błotnik na nawierzchni z różną przyczepnością. Nie brakuje spektakularnych poślizgów, walki na każdym zakręcie. Wyścigi Rallycross są tak bardzo spektakularne i nieprzewidywalne, że do końca nigdy nie wiadomo kto zostanie zwycięzcą. Kto raz zobaczy na czym to polega, już na zawsze złapie bakcyla. Po niezwykle udanym sezonie 2018 chcemy walczyć o najwyższe laury. Chcemy zdobyć mistrzostwo Wielkiej Brytanii!

OBLICZA EMIGRACJI

| Cooltura+ | Nº 782

Z kim współpracujesz w pielęgnowaniu swojej pasji?

Sport samochodowy to zdecydowanie sport zespołowy. Sam kierowca nic by nie zdziałał, gdyby nie zespół, który składać się musi z ludzi dzielących tę samą pasję. Mam to wielkie szczęście, że właśnie takich ludzi mam wokół siebie. W tym roku nasz zespół będzie się składał z osób szalenie doświadczonych w wyścigach Rallycross i właśnie to powinno stanowić naszą główną siłę. W 100% polska grupa mechaników, koordynatorów, zespołu byłych kierowców, którzy wielokrotnie stawali na podium oraz posiadają wielkie doświadczenie nie tylko z mistrzostw krajowych, ale i mistrzostw Europy oraz świata. Oprócz tego przyjaciele oraz cała moja rodzina. Jedynym powodem dla którego nie wymieniam ich wszystkich z imienia i nazwiska jest strach, aby kogoś nie pominąć, a wszyscy są na wagę złota!

Wspominałeś Mariana Bublewicza. Powiedz, czy jest ktoś na kim się wzorujesz, czy masz osobę, która szczególnie cię inspirowała lub inspiruje?

Jeśli chodzi o samą technikę jazdy to myślę, że każdy kierowca ma swój styl. Oczywiście zawsze podpatrywałem jak jeżdżą najlepsi kierowcy, ale koniec końców za kółkiem sam się szkolisz. Inna rzecz to inspiracja. Są i byli sportowcy dzięki którym udaje mi się znaleźć motywację, szczególnie w momentach, kiedy nie wszystko układa się jakbym chciał. Wzorem sportowca z krwi i kości byli dla mnie Marian Bublewicz i Ayrton Senna. Obaj zginęli, lecz stali się legendami. Krzysztof Hołowczyc zawsze imponował mi swoim talentem i miłością do motorsportu, jego wszechstronność jest oszałamiająca. Dziś jednak najbardziej inspiruje mnie Robert Kubica, ale już nie jako kierowca, lecz jako człowiek. Dzięki niemu powiedzenie „never give up” nabrało dla mnie nowego wymiaru. Tu już nie chodzi o sam sport. To inspiracja życiowa. Jeśli czegoś bardzo pragniesz i włożysz w to ciężką pracę, osiągniesz cel. Nawet jeśli ktoś ci powie, że to niemożliwe, obejdź go szerokim łukiem i idź dalej. Dojdziesz do celu i zwyciężysz!!!

Wyjaśnij, proszę, specyfikę tego sportu i Rallycrossu szczególności… Rzeczywiście motorsport jest

najdroższym sportem na świecie, głównie ze względu na sprzęt. Jeśli ktoś interesuje się Formułą 1 czy rajdami WRC, wie jak potworne kwoty decydują tam o tym, czy uda się zaistnieć. Jednak piękno rallycrossu polega na tym, że każdy, absolutnie każdy jest w stanie jeśli tego zapragnie spróbować swoich sił w tym sporcie. Oczywiście nie mówię tu o rywalizacji na najwyższym poziomie, ale na poziomie absolutnej satysfakcji. W Wielkiej Brytanii właśnie federacja BTRDA stworzyła mistrzostwa dla osób chcących poczuć adrenalinę prawdziwego ścigania. Już za bardzo niewielkie pieniądze można kupić lub wynająć gotowe do startu auto, spełnić minimum regulaminowe, by być dopuszczonym do startu, takie jak licencja podstawowa, którą może otrzymać każdy posiadający prawo jazdy B, kombinezon, kask; i jedziemy! Można znaleźć wszystkie niezbędne informacje w internecie, ale dużo prościej jest skontaktować się z jedną z polskich grup, chociażby jak Rallycross UK Poland Team czy bezpośrednio z nami lub jakimkolwiek zawodnikiem. Wszyscy są bardzo pomocni i na pewno pomogą w najlepszy sposób: to przyjechać na zawody, spotkać się face to face i zobaczyć wszystko z bliska. To naprawdę jest możliwe.

Rozumiem jednak, że twoje źródło utrzymania jest inne, więc jak czasochłonny jest to sport?

To zależy na ile wyrozumiała jest twoja żona. Żart. To wszystko jest bardzo indywidualne. Jeśli sam lubisz „dłubać” przy swoim samochodzie i sam chcesz wszystko przygotować, to kilka godzin trzeba poświęcić, ale jeśli zdecydujesz się wynająć samochód od zaufanego teamu – całość przygotowań spada na nich. Jeśli chodzi o same starty, to jest to kwestia weekendu. Czasem sobota i niedziela jeśli zawody są dwudniowe, ale przeważnie jest to niedziela. Przeradza się to w piknik rodzinny, bo nigdy nie jedziesz sam – tylko z najbliższymi, przyjaciółmi i rodziną. Jest wspaniale. Cały kompletny sezon to zazwyczaj max 7 weekendów w roku.

A jak drogi jest to sport?

Tak jak już wspomniałem ten sport naprawdę można uprawiać za stosunkowo niewielkie pieniądze. Nie jestem w stanie

określić dokładnych kosztów, ale bardzo konkurencyjne, gotowe do startów auto można kupić już od 2,5 -3 tys. funtów, z częściami i oponami, więc wydaje mi się, że są to drobne jeśli chodzi o wyścigi samochodowe. Wynajęcie takiego samego auta na zawody to wydatek rzędu kilkuset funtów jednorazowo. Jeśli tylko podejdzie się do tego rozsądnie, każdy może spróbować.

Jak duże jest grono Polaków startujących w Rallycrossie w UK?

Polacy są obecni w tym sporcie od wielu lat. Co roku liczba startujących zawodników się zmienia, ale zawsze są. W ubiegłym roku regularnie startowało 6 kierowców. Do tego trzeba dodać wszystkich członków zespołów, to naprawdę duża grupa ludzi. Powiem tak – na każdych zawodach i na każdym torze powiewają liczne polskie flagi, jesteśmy bardzo rozpoznawalni i szanowani.

Czym jest dla ciebie osobiście sport motorowy i rywalizacja w rajdach?

Przede wszystkim możliwością spełniania pasji, czyli czystym szczęściem, które mogę dzielić z rodziną i przyjaciółmi. Tej sportowej rywalizacji bardzo brakowało mi przez te 14 lat. Tak jak wspomniałem wcześniej, nie dane mi było zobaczyć do końca na co mnie stać, ale nie żałuję tej przerwy. Dziś jestem dużo starszy, bardziej dojrzały i z pewnością bardziej to doceniam, daje mi to odskocznię od ciężkiej pracy i kłopotów codziennego dnia. Ładuję baterie.

Każdy powinien mieć swoje pasje lub hobby i móc je spełniać. I koniecznie z osobami, które kochasz. Możesz im dawać szczęście tylko wtedy, kiedy sam jesteś szczęśliwy.

Czym zajmujesz się na co dzień?

Posiadam własny warsztat samochodowy, zajmujemy się głównie naprawami karoserii i lakierowaniem, odrestaurowujemy również auta zabytkowe, tzw. klasyki. No i oczywiście budujemy i ulepszamy nasze auto wyścigowe.

Jakie są twoje plany i cele na przyszłość?

Zawodowo – chciałbym skupić się na naprawach klasyków i aut sportowych. Dałoby mi to pełnię szczęścia, łącząc pasję z zawodem. Sportowo – wspólnie z moim zespołem COREHARD RACING RX TEAM będziemy rywalizować w British Rallycross Championship. Celem oczywiście jest zdobycie mistrzowskiej korony i zrobię wszystko, aby to osiągnąć, ale najważniejsza jest sportowa rywalizacja i świetna zabawa. Nasz oficjalny numer startowy w mistrzostwach to 303. Chcieliśmy w ten sposób upamiętnić i oddać hołd naszym najlepszym pilotom, którzy walczyli na terenie Wielkiej Brytanii w czasie II wojny światowej. Mam nadzieję, że uda nam się dumnie reprezentować biało-czerwone barwy!!!

Co ewentualnie doradziłbyś osobom, które chciałyby rozpocząć teraz przygodę z wyścigami?

Fajnie jest marzyć, ale jeszcze lepiej jest zmienić te marzenia w cele. Wtedy wszystko się zmieni. Przekonałem się o tym. To się tyczy wszystkiego. Prosta rada – powiedz sobie „wystartuję w wyścigu samochodowym” i zadzwoń do nas, we wszystkim pomożemy.

Gdzie w takim razie można śledzić twoje starty?

Naszą przygodę można śledzić na nowo powstałej stronie www.corehardracing.co.uk lub www.jesracing.co.uk. Tam znajdziecie wszystkie informacje, kontakt oraz linki do social media, takich jak Facebook – Jarek Suchowiecki, Twitter – corehard racing, Instagram – corehard racing. Mam nadzieję również, że usłyszycie o nas w dobrej polskiej prasie, serdecznie zapraszam!

COOLTIME / ZAPOWIEDZI

Przygotowała Marietta Przybyłek

Mieszkańcy Zjednoczonego Królestwa 17 marca obchodzą Dzień św. Patryka. Będzie można z tej okazji wziąć udział w ulicznej paradzie, pójść na koncert czy przedstawienie teatralne. Podczas tego weekendu szykuje się moc atrakcji, których warto nie przegapić!

iejedna przyjezdna osoba głowiła się dlaczego w Dniu św. Patryka wszyscy przebierają się na zielono i nie stronią od whisky? Jak głosi legenda św. Patryk przy użyciu shamrocka, czyli trójlistnej koniczyny, wyjaśniał pierwszym irlandzkim chrześcijanom dogmat Trójcy Świętej. Jest to więc święto poniekąd religijne, stąd też wzięła się wszędobylska zieleń na ulicach 17 marca. Jak się okazuje, święty Patryk nie był jednak taki święty... Inna legenda mówi, że patron Irlandii nastraszył pewną kobietę, która nie nalewała pełnej szklanki whisky, że w jej karczmie pojawią się potwory. Wystraszona karczmarka od tego czasu zawsze napełniała szklankę do pełna. Dziś na należycie podany trunek powstały z destylacji zacieru zbożowego, mówi się w tutejszych stronach „dzban Patryka”.

Cooltura+ | Nº 782 |

Zielono mi, czyli Dzień św. Patryka

London St. Patrick's Day Festival 2019 15-17.03, Trafalgar Square, Londyn, WC2N 5DN. Wstęp wolny Co roku, aby świętować Dzień św. Patryka na ulice Londynu wychodzi około 125 tys. osób. Podczas festiwalu na Trafalgar Square będzie można spotkać wielu poprzebieranych, kolorowych ludzi, obcować z irlandzką kulturą, zobaczyć tamtejsze sztuki teatralne i performance. Nie zabraknie jedzenia i muzyki z Wielkiej Brytanii i Irlandii.

COOLTIME / ZAPOWIEDZI

| Cooltura+ | Nº 782

15.03

16.03

Irish Cultural Centre – with Wes Dalton

Camden Market Music Trail

Lokalizacja: 5 Black's Road, Hammersmith, Londyn, W6 9DT. Start: 20:00

Lokalizacja: Camden Market, Camden Town, Londyn, NW1 8AF. Start: 13:00 do 19:00

Jeśli macie ochotę się pośmiać – wybierzcie się na stand-up „Funny Feckers” z MC Wesem Daltonem. Tej nocy wystąpią najlepsi irlandzcy komicy, m.in. Micky Bartlett, Niamh Marron, Mary Bourke, Eamon Goodfellow.

koncerty: 13:30 Bar 1974 14:10 Swimmers Jackson 14:50 LOCKS 15:30 Nome King 16:10 Aislinn Logan 17:00 Sick Love Przygotujcie się na mnóstwo pysznego jedzenia (z czego słynie Camden Market), ale i też na moc muzyki. O godzinie 17:00 planowany jest występ specjalny zespołu Sick Love w Dr. Martens.

Irish Walking Tours – The Emerald City

17.03

Lokalizacja: spotkanie na głównych schodach katedry św. Pawła, St. Paul's Churchyard, Londyn, EC4M 8AD. Start: 10:30

St. Patrick's Day Parade

*udział w spacerze jest bezpłatny, wymagana jest jednak rezerwacja, którą zrobicie dzwoniąc do Tony’ego McDonnella pod numer 07850 184790.

Lokalizacja: Green Park to Trafalgar Square. Start: 12:00 Aislinn Logan Swimmers Jackson

LOCKS

Sick Love

Irish Walking Tours – The String Broke Lokalizacja: spotkanie na stacji metra Camden Town, wyjście Kentish Town Road. Start: 10:30 *udział w spacerze jest bezpłatny, wymagana jest jednak rezerwacja, którą należy dokonać, dzwoniąc pod numer 07850 184790 Tony’ego McDonnella. Jak się okazuję, wycieczkę w celu poznania historii Irlandii i tradycji obchodów Dnia św. Patryka można odbyć również w Londynie, a dokładnie w Camden, które spokojnie mogłoby się nazwać londyńską stolicę Irlandii. Odkryj sale balowe, puby, kościoły, hostele i postacie, które dały temu niesamowitemu miejscu swoją irlandzką reputację na przestrzeni dziesięcioleci.

Od siedemnastu lat parada organizowana z okazji Dnia św. Patryka, która idzie od Piccadilly po Trafalgar Square, przyciąga ok. 50 tys. osób, ubranych głównie na zielono. To znakomita okazja do wyjścia z domu całą rodziną lub by spotkać się ze znajomymi.

Trasa spaceru od Ludgate Hill, wzdłuż Fleet Street do Covent Garden. Przewidziano wizytę w irlandzkich pubach, na cmentarzu, w sądzie i w teatrach. Po drodze będzie można poznać niektóre z wielkich nazwisk, które przysłużyły się Irlandii w przeszłości – premierów, polityków, prasowych baronów, poetów, dramaturgów, rewolucjonistów i artystów.

COOLTIME / ZAPOWIEDZI

Cooltura+ | Nº 782 |

Koncert zespołu „Four Men and A Dog” Lokalizacja: The Irish Cultural Centre, 5 Black's Road Hammersmith, Londyn, W6 9DT. Start: 19:30. Bilety: od £22 Pięciu irlandzkich muzyków połączy energiczną irlandzką tradycję z południowym rockiem, rapem, jazzem, polką, a nawet salsą... Four Men and a Dog grają szybko i zaraźliwie!

15-17.03

The nation holds its breath

Wielka Brytania, Wyst. Dame Penelope Wilton, Art Parkinson, Toby Jones, Ian O'Reilly, Ian McElhinney, Amy Huberman, Damian O'Hare.

życiowym jest wzbić się w powietrze samolotem, nawet jeśli miałaby to być ostatnia rzecz, którą zrobi w życiu…

15.03. Lokalizacja: Regent Street Cinema, 307 Regent St, Marylebone, Londyn, W1B 2HW. Start: 18:30

Tom i jego przyjaciele walczą podczas niemieckich nalotów bombowych Belfastu w 1941 roku by uratować „Bustera” – bezbronne słoniątko. Historia oparta jest na faktach.

Irish Film Festival Closing Night

Regent Street Cinema zaprezentuje wybór najlepszych irlandzkich filmów krótkometrażowych. Tegorocznym tematem festiwalu jest „Różnorodność i włączenie”, inspirowane kampanią #LondonisOpen.

16.03. 19:00 – „The man who wanted to fly”, film dokumentalny, Reż. Frank Shouldice, Irlandia, Wielka Brytania

Irish Film Festival London

16.03. 14:00 – „Zoo”, film familijny, historyczny, wojenny, Reż. Colin McIvor, Irlandia,

„Zoo”

Film opowiada historię osiemdziesięcioletniego mężczyzny, którego największym marzeniem

17.03. 16:30 – 20:00. Lokalizacja: Regent Street Cinema, 307 Regent St, Marylebone, Londyn W1B 2HW Podczas ostatniego wieczoru London St. Patrick's Day Festival 2019 będzie można zobaczyć najlepsze irlandzkie filmy krótkometrażowe, m.in. „We built this city – London”, „What Betty sees, „The nation holds its breath”, „All in good time”, „We are the new Ireland”.

„What Betty sees”

„The man who wanted to fly”

Bristol

Manchester

It's Always Sunny In Bristol – Paddy's Pub Party

The Manchester Irish Festival 2019

15.03, Thekla Bristol, The Grove, Bristol, BS1 4RB

15-17.03, Mulligans of Deansgate, 12 Southgate, Manchester, M3 2RB oraz O’Driscoll's Irish Bar

Najlepsza impreza w Bristolu z okazji Dnia św. Patryka zapowiada się w irlandzkim barze Thekla Bristol, gdzie na pewno będzie można gromadnie wychylić niejeden „dzban Patryka” i posłuchać na żywo znakomitych artystów.

W ten weekend irlandzka muzyka będzie grana w wielu miastach w Wielkiej Brytanii, również w Manchesterze. Warto wybrać się na jeden z trzech koncertów Joe’a Keegana i dać się ponieść irlandzkim rytmom.

„All in good time”

COOLTIME / ROZMOWA

| Cooltura+ | Nº 782

Wysokiej jakości usługi prawne od najlepszych polskojęzycznych adwokatów w Londynie

TWÓJ POLSKI ADWOKAT W UK Eksperci w zakresie prawa pracy

Usługi

DLA CIEBIE Prawo cywilne

Odszkodowania

Prawo rodzinne

Prawo pracy

Prawo spadkowe

Prawo karne

Prawo imigracyjne

Prawo polskie

Oferujemy również usługi dla ﬁrm.

Kontakt www.adwokat.co.uk (0044) 330 159 5973 Powołaj się na Magazyn Cooltura i uzyskaj zniżkę 5% na usługi IMD Solicitors!

Nasze biuro w centrum Londynu IMD Solicitors LLP 1st Floor, 63 St Mary Axe London, EC3A 8AA

Kancelaria IMD Solicitors LLP jest spółką Limited Liability Partnership zarejestrowaną w Anglii i Walii (nr spółki OC401804) oraz jest autoryzowana i regulowana przez Solicitors Regulation Authority (numer wpisu 625141).

COOLTIME / ROZMOWA

Cooltura+ | Nº 782 |

Fot.Urszula Dreadhunter

Nigdy nie byłem punkowcem Podczas pierwszego spotkania z Bogdanem Łyszkiewiczem, liderem zespołu Chłopcy z Placu Broni, miał włosy do pasa, pierścionki z trupią czachą, koszulkę z pentagramem, kowbojki z metalowymi obiciami i spodnie z dziurami; od najmłodszych lat szedł pod prąd – mowa o polskim basiście Franzie Dreadhunterze, który bez wątpienia sporo zamieszał na polskiej scenie muzycznej. Rozmawiała Marietta Przybyłek

zy czujesz się buntownikiem, takim „chłopcem z placu broni”, który wciąż musi o coś walczyć?

Myślę, że mogę powiedzieć o sobie, że jestem buntownikiem. Bierze się to z całej historii mojego życia. Od samego początku, chciałem grać i mieć zespół. Budziło to kon-

trowersje i mocny sprzeciw rodziców. Musiałem walczyć o to.

Pomimo tego, że cała twoja rodzina jest muzykalna?

Tak, ale głównie posiada wykształcenie klasyczne, a ojciec interesował się jazzem. W rodzinie była tradycja, że każdy gra na jakimś instrumencie. W wieku 6 lat zostałem skierowany na naukę gry na

fortepianie. Dzieci w tym czasie raczej bawią się klockami, jeżdżą na rowerze; mnie to wszystko ominęło. Większość dnia musiałem poświęcać na ćwiczenie i naukę gry. To wywołało pierwszy bunt. Tak trafiłem na punk, który pojawił się pod koniec lat 70. w Polsce.

W okolicach 1978 roku zainteresowałeś się podobno zespołem Sex

Pistols, w wyniku czego zostałeś jednym z pierwszych krakowskich punków… Jak to wtedy wyglądało?

To była naturalna sytuacja. Kraków był zawsze bardziej konserwatywny niż Warszawa. Na początku w Krakowie byli tacy „punkowcy”, którzy słuchali np. Boba Dylana… To było takie bardziej dekadenckie. (śmiech) Wśród osób, które jako pierwsze w Krakowie chciały grać prawdziwego

| Cooltura+ | Nº 782

COOLTIME / ROZMOWA

punk rocka, byłem ja. W tym wszystkim nie chodziło o umiejętności techniczne, a o emocje. Natychmiast w to wszedłem.

W 1985 roku lider zespołu Dupą popełnił samobójstwo, w tym momencie powstał zespół Pudelsi i nagraliśmy płytę z Korą o tytule „Bela Pupa”. Maleńczuk miał zaśpiewać na tym albumie większość kawałków, a Kora tylko dwa, ale że były trudności z nawiązaniem normalnego kontaktu z Maleńczukiem w tamtym czasie, to Kora zaśpiewała całą płytę, a on tylko dwa utwory. Z Budką Suflera to było tak, że pojechałem do Lublina, żeby porozmawiać na temat wspólnego grania. Odebrał mnie Romuald Lipko, z którym kompletnie nie zaiskrzyło już od momentu, jak ja wysiadałem z pociągu, a on stał na peronie. (śmiech) To jest tak, że jak napiszesz pierwszą piosenkę, którą grają w radiu i dochodzi do pierwszego miejsca list przebojów, to to wciąga, jest jak narkotyk. Okazało się jednak, że nie ma tutaj możliwości podrzucania zespołowi jakiś kompozycji. Mieszkałem wtedy w hotelu Victoria w Lublinie, gdzie niespodziewanie odwiedził mnie Andrzej Pietras, mąż Beaty Kozidrak z zespołu Bajm i zaczął rozmowę z zupełnie innej strony bo właśnie zapytał się mnie, czy mam jakieś pomysły. Tak to się zaczęło. W 1988 roku zapanował marazm i niemoc, więc pojechałem do Nowego Jorku, który bardzo mi się podobał, spędziłem tam z przerwami parę lat.

W tamtych czasach w radiu można było w ogóle usłyszeć punk i Sex Pistols?

Nie, nie było na to szans. Wszystko ograniczało się do jednej audycji, która puszczała rocka w radiowej Trójce. Miałem sąsiada, który posiadał kolekcję ok. 300 płyt winylowych, sprowadzanych zza granicy.

Podobno na początku chciałeś grać na perkusji, ale z tego wszystkiego wyszedł bas?

Nie mogłem liczyć na wsparcie rodziny jeśli chodzi o granie w zespole, co wiązało się z różnymi komplikacjami, łącznie z pobytem w „zakładzie korekcyjnym”, że tak to delikatnie ujmę. Nie miałem też pieniędzy na perkusję, to była bardzo droga inwestycja w tamtych czasach. Żeby kupić gitarę musiałem zabrać matce z szafy futro z lisa i je sprzedać, wywołując kolejny skandal w rodzinie.

Po koncercie grupy Tilt w krakowskim klubie "Pod ręką" założyłeś zespół, który nosił nazwę Rolling Red Shit. Czy to postać Tomasza Lipińskiego zainspirowała cię do tego?

W tamtym czasie należałem do paczki ludzi, którzy interesowali się punkiem i nosiliśmy się z myślą założenia zespołu. Ferdynand Mordyłła miał jakąś koncepcję na zespół, a reszta przyłączyła się do nas. Faktycznie ten koncert Tiltu był przełomowy. Po koncercie byłem tak nakręcony, żeby grać, że zaczęli na mnie mówić Franz – stąd wziął się mój pseudonim. A jak wiadomo Franzem był już w tamtym czasie Tomek Lipiński.

Nazwy zespołów, w których grałeś, na początku są co najmniej interesujące – Rolling Red Shit, Martwy Fiolet, Düpą. Co skłoniło cię do grania w tych kapelach?

Z Rolling Red Shit wiadomo, że chodziło o podskórną walkę z komuną, próby odbywały się w jakiejś piwnicy, gdzie przez okna było widać patrole. Martwy Fiolet to była sytuacja punkowa, ale nie był to do końca zespół, w którym się odnajdywałem. Później trafiłem do zespołu Düpą, którego nazwa wywoływała dużo kontrowersji. Było wielkie oburzenie, więc zaczęliśmy nazywać się „narzędnik osobowy w drugiej odmianie” i tak dalej. (śmiech) Ten zespół był wyjątkowy, gdyż prowadził go Piotr Marek, malarz z niebywałą wyobraźnią. To był fajny okres, rozwinąłem się bardzo muzycznie.

Życie lubi zataczać kręgi. W 1984 roku dołączyłeś do grupy Tilt. Jak do tego doszło?

Historia jest taka, że wybrałem się do Warszawy na koncert w Hybrydach, gdzie poznałem Gutka, perkusistę Deutera. Przedstawił mnie Pawłowi Rozwadowskiemu, który zapytał „czy bym nie pograł w Deuterze?”. Propozycja „przyjedź z Krakowa do Warszawy i jakoś to będzie” była kompletnie odjechana. Mimo to po powrocie do Krakowa jednak spakowałem walizkę i przyjechałem do stolicy. Tak

W 1991 roku wróciłeś do Polski i poznałeś Bogdana Łyszkiewicza. Jak zapamiętałeś to spotkanie?

Fot.Urszula Dreadhunter

trafiłem do Hybryd, gdzie w tamtym czasie, jednocześnie próby miało ok. dziesięć kapel, w tym m.in. Izrael, Kultury, Apogeum, Deuter i właśnie Tilt. Poznałem tam Tomka Lipińskiego. Zaczęliśmy rozmawiać i uznaliśmy, że jesteśmy w stanie coś fajnego razem zrobić. Tutaj historia zatacza krąg; przychodzisz na koncert kolesia w 1979 roku, ale już w 1984 roku grasz z nim i nagrywasz płytę. To dość fajna historia w moim życiu, która pokazuje, że warto podejmować pewne wyzwania, gdyż wszystko może się zdarzyć.

Dlaczego po twoim przyłączeniu się do grupy „Tilt” zmienił się charakter muzyki zespołu z punkowej na bardziej popową?

Prawda jest taka, że wcale to nie było tak, że to granie na fortepianie mi się nie podobało. Mam taką taśmę z dzieciństwa, na której mój ojciec pyta się mnie w wieku 11 lat „co z tym graniem, co z Chopinem?”. No i ja mówię mu, że „raczej interesowałaby mnie muzyka nowoczesna…”. Lubiłem komponować linie melodyczne i piosenki, ale gdzieś to w tym punk rocku utonęło. Kiedy spotkałem Tomka Lipińskiego okazało się, że jego muzyczne zainteresowania też wykraczały poza jego wizerunek. Spotkaliśmy się na próbie i tak powstały piosenki „Mówię ci, że” i „Rzeka miłości”. Tomek napisał w tych utworach naprawdę dobre teksty. W tamtym czasie w Hybrydach

pokazywała się również Kayah. Pomyśleliśmy, żeby zaprosić ją do projektu. Okazało się, że te piosenki odniosły sukces i zaczęto grać je w stacjach radiowych. Nagraliśmy płytę, która została pozytywnie przyjęta.

Jak tę zmianę przyjęło środowisko punkowe?

W 1985 roku graliśmy z Tiltem w Jarocinie, występowała również Republika, która miała spory problem, żeby w ogóle wyjść na scenę, ponieważ rzucali w nich kartonami po mleku z piaskiem i pomidorami. Z jednej strony było nam strasznie przykro, a z drugiej zastanawialiśmy się z Lipińskim, co poleci na nas…

Jak zareagowała publiczność?

Jarocin był wtedy opanowany przez ekstremalnych punkowców. Żaden film nie oddaje tego, co tam się wtedy działo. Jak proponowałaś coś zupełnie innego, to mogło się to skończyć kłopotami. Doczekaliśmy do naszego występu, zaczęło na dodatek koszmarnie lać, Tomek posłał jakąś mantrę, wszystko się uspokoiło, zagraliśmy normalnie koncert, a nasza muzyka została dobrze przyjęta.

A jak to się stało, że zacząłeś grać w formacji Pudelsi, a później w Budce Suflera i Bajmie?

Widzę gościa w czerwonym swetrze w serek z zamszowymi łatami na łokciach, bardzo kulturalnego, przyzwoitego człowieka. Wróciłem dopiero co z Nowego Jorku. Miałem włosy do pasa, pierścionki z trupią czachą, koszulkę z pentagramem, kowbojki z metalowymi obiciami i spodnie z dziurami. Byliśmy z kompletnie dwóch różnych biegunów. To było tzw. absolutne nieporozumienie towarzyskie! (śmiech) Zadziałało przyciąganie na zasadzie przeciwności. Bogdan nie miał z kim grać w Krakowie, a ja dysponowałem nieograniczoną ilością czasu. Zaczęliśmy spędzać całe dnie przy fortepianie i gitarze, aż w końcu zamieszkaliśmy razem.

Od tamtej pory wspólnie tworzyliście zespół Chłopcy z Placu Broni?

Tak. Razem z Wojtkiem Namaczyńskim i Piotrem Krukiem nagraliśmy płytę „Krzyż”.

Jak znajomość z Bogdanem Łyszkiewiczem wpłynęła na twoje życie?

Od samego początku mieliśmy bardzo dobry kontakt. Ja zawsze byłem jednak trochę bardziej zbuntowany i trudny do okiełznania, nieskory do stabilizacji. On zawsze mówił mi, żebym spróbował zmienić swoje życie, może będzie jakoś inaczej, lepiej. Cały czas zarażał mnie dobrem. Efektem bezpośrednim jest to, że mam teraz dorosłego syna. Myślę, że balansowaliśmy się wzajemnie. On był ultra spokojny, miał anielski charakter. Bardzo przy nim stonowałem, a on zaczął się oddalać w tym kierunku, z którego ja przyszedłem. Zamieniliśmy się trochę miejscami na przestrzeni tych 10 lat znajomości. Końcówka była niestety dramatyczna.

COOLTIME / ROZMOWA

Pamiętasz ten dzień, kiedy się dowiedziałeś, że Bogdan zginął w wypadku samochodowym?

Siedzieliśmy z Tomkiem Lipińskim i Maleńczukiem w Krakowie, i zadzwonił telefon z informacją, że Bogdan właśnie zmarł. To była bardzo przykra dla mnie wiadomość, bo przez te wszystkie lata byliśmy sobie bliscy. Mówiąc szczerze, do dnia dzisiejszego wolę myśleć, że Bogdan po raz kolejny wyruszył gdzieś w świat i któregoś dnia znów zobaczę jego postać i uśmiechniętą twarz w drzwiach.

W 2015 roku zdecydowałeś się z Wojtkiem Namaczyńskim kontynuować historię zespołu Chłopcy z Placu Broni. Czujesz, że z tym zespołem najbardziej się utożsamiasz ze wszystkich, w których grałeś?

To jest zespół, z którego tekstami jestem w stanie najbardziej się połączyć. Każda z tych piosenek jest częścią mnie. Byłem przy ich tworzeniu, w każdej miałem jakiś udział, o każdej rozmawialiśmy, spędziliśmy przy nich z Bogdanem wiele godzin. Byliśmy bliskimi przyjaciółmi przez 10 lat. To był człowiek, z którym ani razu się nie pokłóciliśmy, bo z nim nie dało się pokłócić. Nawet jak coś spie***, to słyszałem: „co ty się wygłupiasz, proszę przyjść na próbę”. (śmiech) Myślę, że Bogdan chciałby, żeby to jakoś żyło, żeby ludzie jednak tych piosenek słuchali.

Cooltura+ | Nº 782 | Dlatego staram się to robić jak najlepiej potrafię.

Czego mogą się spodziewać ludzie, którzy przyjdą na wasz najbliższy koncert w Londynie?

Bardzo fajny człowiek śpiewa teraz w zespole – Maciej Czarnecki. Wychował się na piosenkach Bogdana. Jak przyszedł na próbę, to po prostu zagraliśmy wszystkie piosenki bez przerwy, nie mieliśmy żadnych poprawek ani uwag. Byliśmy kompletnie w szoku, że coś takiego się wydarzyło. Na pewno damy dobry koncert.

Jaki gatunek muzyczny lubisz najbardziej?

Od paru lat pomieszkuję okresowo na Jamajce. W otoczeniu dźwięków reggae czuję się najlepiej. Kocham muzykę punk, ale nigdy nie byłem punkowcem. (śmiech) Tak możemy napisać, po prostu. Ten bunt wynikał z czegoś innego. Każdy buntownik podłącza się pod subkulturę. Z punkiem było mi po drodze.

Zwykło się mówić, że „rock umarł”, ale jak właściwie jest z punkiem, czy jest jeszcze miejsce na niego we współczesnym świecie?

Myślę, że ta muzyka nadal jest żywa, bo jak się tylko opuści wzrok trochę poniżej tego, co się dzieje na szczytach list przebojów, to się okazuje, że to wszystko gdzieś tam nadal funkcjonuje.

Uwaga, blue plaques! Na pewno przechadzając się londyńskimi ulicami zwróciliście uwagę na liczne niebieskie plakietki English Heritage. W całym mieście jest ich ponad 940 i każda kryje fascynującą opowieść, tworząc z Londynu labirynt historycznych ciekawostek. W naszym nowym cyklu zabierzemy was na spacer szlakiem „blue plaques”.

muzeum Handel & Hendrix in London 25 Brook St, Mayfair, Londyn, W1K 4HB

Filmowanie i fotografia

śluby, chrzciny, imprezy rodzinne konferencje, spoty i filmy promocyjne dla firm

0759 28 79 122 £ 22

www.urbanrec.eu

BLUE PLAQUE

| Cooltura+ | Nº 782

Londyn śladami Jimiego Hendrixa

Amerykański gitarzysta i autor tekstów Jimi Hendrix jest absolutną ikoną epoki dzieci kwiatów. Choć urodził się w Seattle w stanie Waszyngton, mieszkał i zmarł w Londynie. Marietta Przybyłek

ażdy miłośnik gitarowego brzmienia dobrze pamięta jego burzliwe afro, koszule w psychodeliczne wzory, dzwony, no i co najważniejsze, biały Fender Stratocaster z przełożonymi strunami dla osób leworęcznych. W latach 60. i 70. świat oszalał na punkcie Jimiego Hendrixa, dziś jest powszechnie uznawany za najwybitniejszego i najbardziej wpływowego gitarzystę rockowego w historii. Jak się okazuje, najbardziej udane lata swojego życia muzycznego Jimi Hendrix spędził w Londynie. Do stolicy Wielkiej Brytanii przyjechał we wrześniu 1966 roku, trzy miesiące po tym, jak odkrył go brytyjski muzyk Chas Chandler, który był pod ogromnym wrażeniem innowacyjnego brzmienia gitary Hendrixa i jego scenicznej ekspresji. Chas przedstawił gitarzystę Pete’owi Townshendowi i Ericowi Claptonowi, z którymi szybko się zaprzyjaźnił. W tamtym czasie Hendrix dużo jamował w londyńskich klubach z różnymi muzykami, m.in. Alexisem Kornerem, Hughie Flintem, Aleksem Harveyem, Cliffem Burtonem czy Brianem Augerem.

W październiku 1966 roku powstała formacja Jimi Hendrix Experience z Noelem Reddingem na basie i Mitchem Mitchellem na perkusji. To z nimi muzyk nagrał „Hey Joe” oraz "Purple Haze", utwory, które znalazły się w pierwszej dziesiątce na brytyjskich listach przebojów. Angielskie tabloidy zaczęły nazywać Hendrixa „Wild man of Borneo”, czyli „Dziki człowiek z Borneo”. W 1967 roku Hendrix nagrał swoją debiutancką płytę „Are you experienced”.

W tym samym roku muzycy odbyli trasę koncertową po Wielkiej Brytanii, Europie i Ameryce. Po powrocie grali w londyńskich klubach, takich jak: „Marquee”, „Scotch of St. James”, „Blaise’s”, „Bag O’Nails”, „Cromwellian”. Wystąpili też w prestiżowych programach brytyjskiej telewizji, m.in. „Ready, steady, go” i „Top of the pops”. W Londynie powstały również dwa kolejne albumy Hendrixa o nazwie „Axis: Bold as love” i „Electric ladyland”, które zostały nagrane w sławnym Olympic Studios.

GDZIE W TYM CZASIE MIESZKAŁ HENDRIX

Początkowo gitarzysta mieszkał z Chasem Chandlerem w Hyde Park Towers, a następnie w mieszkaniu, które należało wcześniej do The Beatles – przy Montague Square 34. W 1968 roku Hendrix zamieszkał ze swoją dziewczyną Kathy Etchingham w mieszkaniu na dwóch najwyższych piętrach przy Brook Street 23. Przez kilka miesięcy pomagał dekorować i meblować miejsce pod własny gust, tuż przed swoim wyjazdem do Stanów Zjednoczonych w marcu 1969 roku. W 1970 roku Hendrix miał wrócić do Londynu tylko na krótki czas… Niestety w wyniku przedawkowania narkotyków zmarł w wieku 27 lat, spędzając ostatnią noc w hotelu Samarkand przy ulicy Lansdowne Crescent 22 na Notting Hill. Mieszkanie przy Brook Street 23 zostało odrestaurowane po latach, tak aby wyglądało jak wtedy, gdy mieszkał w nim Hendrix. Wśród przedmiotów artysty, znajdują się gramofon oraz jego gitara. Ludzie z całego świata przyjeżdżają w to miejsce, by choć przez chwilę poczuć klimat lat 60. i dowiedzieć się jak wyglądało londyńskie życie legendarnego muzyka. Co ciekawe, pod tym samym adresem mieszkał przed laty niemiecki kompozytor późnego baroku Georg Friedrich Händel. Dlatego też muzeum, które aktualnie mieści się w tej niepozornej kamienicy nosi nazwę – Handel & Hendrix in London. Będąc w Londynie naprawdę warto się tam wybrać!

TOP 10

Cooltura+ | Nº 782 |

Brytyjskie pomniki Statua Millicent Garrett Fawcett

To jeden z najmłodszych pomników na Wyspach. Został odsłonięty 24 kwietnia 2018 roku, w setną rocznicę nadania praw wyborczych części Brytyjek. To także pierwsza statua kobiety wśród pomników zasłużonych mężczyzn stojących na skwerze przed brytyjskim parlamentem. Millicent Fawcett była jedną z liderek ruchu sufrażystek, które na początku XX wieku walczyły o zrównanie praw kobiet i mężczyzn. Jest uznawana za jedną z najbardziej wpływowych feministek ubiegłego stulecia. Kampanię na rzecz postawienia pomnika prowadziła Caroline Criado Perez, jedna z najbardziej zaangażowanych współczesnych feministek, która doprowadziła też do pojawienia się wizerunku Jane Austen na banknocie 10 funtów. Autorką pomnika jest Gillian Wearing.

Kolumna Nelsona Znajdujący się na placu Trafalgar pomnik admirała Horatio Nelsona jest najwyższą konstrukcją tego typu w Wielkiej Brytanii. Podczas prac konserwatorskich przeprowadzonych w 2016 roku wykonano dokładne pomiary i okazało się, że kolumna jest niższa, niż wcześniej sądzono. Od ziemi do czubka kapelusza Nelsona mierzy 51,59 m. Pomnik został zbudowany w latach 1840-1843 według projektu Williama Railtona, a samą rzeźbę Nelsona wykonał Edward Hodges Baily. W 1867 roku do pomnika dodano cztery lwy. Na podstawie monumentu są umieszczone cztery tablice poświęcone najważniejszym bitwom admirała (bitwa o Cape St Vincent, bitwa o Nil, bitwa o Kopenhagę i bitwa o Przylądek Trafalgar, w której Nelson poległ). Tablice wykonano z brązu przetopionego ze zdobycznych francuskich armat.

Women of World War II

Cenotaph

To kolejny monument znajdujący się przy londyńskiej Whitehall, upamiętniający II wojnę światową. Jego pomysłodawcą jest major David McNally Robertson, który w 1997 roku zaproponował, by wzorem innych miast na świecie oddać hołd pracy i poświęceniu kobiet podczas światowego konfliktu zbrojnego. Pomnik odsłoniła w 2005 roku królowa Elżbieta II. Wyrzeźbiono na nim 17 strojów symbolizujących różne zawody, jakie kobiety wykonywały podczas II wojny światowej. Tytułowy napis „The women of world war II” wykonano taką samą czcionką, jaką stosowano w czasie wojny w instrukcjach racjonowania żywności. Autorem pomnika jest londyński artysta John William Mills, który wykonał także pomnik strażaków, stojący przed St Paul’s Cathedral oraz wiele innych pomników, które można znaleźć w różnych zakątkach Wielkiej Brytanii.

Główny londyński pomnik upamiętniający ofiary wojen, przy którym odbywają się uroczystości państwowe z okazji m.in. Remembrance Sunday. Został zaprojektowany przez Edwina Lutyensa i wzniesiony w latach 1919-1920. Zastąpił stojącą w tym miejscu prowizoryczną konstrukcję Lutyensa, którą zbudowano na paradę zwycięstwa po zakończeniu I wojny światowej. Monument jest zlokalizowany przy reprezentacyjnej ulicy Whitehall w Westminster, przy której siedziby mają najważniejsze instytucje rządowe. Repliki londyńskiego Cenotaph można znaleźć w kilku brytyjskich miastach, a także m.in. w Australii, Nowej Zelandii, Kanadzie i Hong Kongu.

Animals in War Pomnik poświęcony zwierzętom, które zginęły na wojnach. Znajduje się w przy skrzyżowaniu Park Lane i Upper Brook Street, na wschodnim krańcu londyńskiego Hyde Parku. Jest to stosunkowo nowy pomnik. Został odsłonięty 24 listopada 2004 roku przez księżniczkę Annę. Rzeźba jest inspirowana książką Jilly Coopera „Animals in war”. Na jego budowę zebrano z publicznych datków 1,4 mln funtów. Autorem pomnika jest David Backhouse.

Pomnik gen. Stanisława Maczka

3 października 2018 roku w Edynburgu został odsłonięty pomnik poświęcony gen. Stanisławowi Maczkowi – jednemu z największych polskich bohaterów wojennych. Pomnik stanął na dziedzińcu Urzędu Miasta Edynburga przy głównej ulicy Royal Mile. Wykonana z brązu rzeźba przedstawia generała siedzącego na ławce. Autorem pomnika jest polski artysta Bronisław Krzysztof. Kampania na rzecz budowy była prowadzona przez General Stanisław Maczek Memorial Trust. Generał Maczek nie mógł wrócić do Polski po II wojnie światowej. W Edynburgu spędził resztę życia. Wychował tam syna i dwie córki.

Fot. Barbara Eva Photography

% 10

Ś a” tu a! tur ZI ba ocj oll D ra m o Ż C o „ Pr ło JU s ha DŹ

To pomnik upamiętniający Polaków, którzy zginęli broniąc brytyjskiego nieba w trakcie II wojny światowej. Powstał z inicjatywy polskich żołnierzy, którzy po zakończeniu wojny osiedlili się w Wielkiej Brytanii i utworzyli Polish Air Force Association. Monument autorstwa Mieczysława Lubelskiego odsłonięto w 1948 roku. Częściowo jest wykonany z polskiego granitu. Na tablicach pamiątkowych umieszczono początkowo nazwiska 1243 polskich lotników, a podczas renowacji w 1996 roku dodano 659 nazwisk, które zidentyfikowano później. Na szczycie monumentu umieszczono brązowego orła, będącego symbolem polskich lotników.

Polish War Memorial

Wypożyczalnia narzędzi i urządzeń budowlanych

J n ZY PR

| Cooltura+ | Nº 782

Wielka mapa Szkocji

Wielka Polska Mapa Szkocji jest trójwymiarowym modelem całej Szkocji, znajdującym się w ogrodzie hotelowym Barony Castle w Eddleston. Jest wykonana z betonu i kamienia. Mierzy 50m x 40m i ma powierzchnię 1,590 m2. Jest uważana za największy trójwymiarowy fizyczny model Fot. Konsulat Generalny RP w Edynburgu kraju oraz za największą na świecie mapę plastyczną na świeżym powietrzu. Została zbudowana w latach 70. XX wieku w geście wdzięczności za gościnność, jaką Szkoci okazali Polakom w trakcie i po zakończeniu II wojny światowej. Pomysłodawcą projektu był Jan Tomasik, sierżant 1 Dywizji Pancernej generała Stanisława Maczka, która w czasie wojny stacjonowała w szkockim Galashiels. W ubiegłym roku rzeźba została odrestaurowana. Więcej informacji na temat historii zabytku jest dostępnych na stronie mapascotland.org.

www.mteevanhire.co.uk M. Teevan Hire Co Ltd, 35 Horn Ln., London W3 6NS, United Kingdom

Duży wybór sprzętu. Najlepsze ceny w Londynie Gwarantujemy profesjonalną obsługę Mówimy po polsku

za min

T-talk

na tel, komórkowy w

United Tinity

PeeJay2K3 / Wikimedia

Stonehenge To wprawdzie starożytne miejsce kultu, nie pomnik, ale trudno pominąć jeden z najbardziej znanych monumentów świata. Ważące po 25 ton kamienie zostały ustawione w kręgi ok. 3000-2000 lat

PROMOCJA!

George Best, Denis Law i Sir Bobby Charlton – tych trzech piłkarzy, którzy zapisali się w bogatej historii Manchesteru United uwieczniono pomnikiem, który stanął przed wejściem na Old Trafford. Best, Law i Charlton pomogli klubowi wygrać Puchar Europy w 1968 roku. Było to pierwsze zwycięstwo angielskiej drużyny w tych rozgrywkach. George Best zmarł 25 listopada 2005 roku, a Law i Charlton byli jednymi z ostatnich osób, które zobaczyły się z nim przed śmiercią. Rok później zapadła decyzja o postawieniu całej trójce pomnika. Odsłonięto go w 2008 roku. przed naszą erą. Jak to zrobiono, biorąc pod uwagę ówczesne możliwości, do dziś pozostaje zagadką. Miejsce ściąga tłumy turystów z całego świata 365 dni w roku, a w szczególnie w czasie wiosennego przesilenia, kiedy według legendy emanuje pozytywną energią.

020 8992 2261

10% EXTRA!

Super sposó

1.Wyślij SMS-a na num

Super sposób na

Twoje konto telefonu komórko min. na telefony konto T-Talk, które będzie doła stacjonarne „Dziękujemy T-Talk. Opłata 5GB Więcej info o serwisach 020849

2. Wybierz numer 037

rozmowy z Polską

min.

*Koszt połączenia z numerem 03 na telefony komórkowe Jeśli posiadasz darmowe min. op

z Twojej komórkiAby dowiedzieć się więcej zadz

1. Wyślij SMS-a na numer 81616 o treści QPDN 2. Wybierz numer 03700 41 0041, a następnie 0048xx i numer docelowy do Polski

Service provided by

Aby dowiedzieć się więcej zadzwoń na polską infolinię 020 8497 4622 pn-pt 9.30-17.30

*T ch ca as th

MOJA WYSPA

Cooltura+ | Nº 782 |

moja

Brakuje mi zapachu Tatr i narciarskich wypraw

wyspa

Dariusz A. Zeller

Anna Sefanicka Sekretarz Generalna Instytutu Piłsudskiego w Londynie, związana z tą placówką od 1998 roku.

utorka książek i artykułów dotyczących postaci Józefa Piłsudskiego i polskich ruchów niepodległościowych na przełomie XIX i XX wieku. „Od początku wspierał mnie w pracy nasz Honorowy Prezes, Mieczysław Stachiewicz, chrześniak Marszałka, pilot 301 dywizjonu bombowego, a w Instytucie miałam szczęście poznać wspaniałych ludzi, którzy tę organizację tworzyli, m.in. córki naszego patrona: Wandę Piłsudską i Jadwigę Piłsudską Jaraczewską”.

Brytyjskich:

Warszawę żegnałam w typowy, zimowy, szary listopadowy poranek, a Londyn przywitał mnie wciąż ciepłym, mimo pory roku, popołudniem. Oczarowana świeżą zielenią parków, wtedy nie zastanawiałam się nad jej przyczyną…

+ Najlepsze miejsce do życia:

Stare, pełne uroku, małe angielskie miasteczka w West Sussex, ale północny Londyn to też czarująca Mała Wenecja czyli Camden Town, czy wspaniały obszar zieleni – Highgate Wood.

elitarną szkołą dla chłopców w Eton, gdzie obowiązującym mundurkiem są frak i spodnie w prążki.

+ Wyspy Brytyjskie lubię za:

Zdecydowanie Waitrose!

Barwność, różnorodność i specyficzne poczucie humoru. Ach, te szeregi identycznych domków z ogródkami i te przyjęcia z niewiarygodnymi kapeluszami!

zawodowo:

+ Punkt gastronomiczny, który

+ Największą bolączką w Wielkiej Zakazy zbyt restrykcyjnie regulujące każdą dziedzinę życia.

+ Miejsca, które lubię odwiedzać:

Roka na Mayfair. Japońskie specjały w jednej z najlepszych azjatyckich kuchni w Londynie. Dla początkujących – menu degustacyjne…

+ Na Wyspach zajmuję się

polecam:

Opieką nad pamiątkami przechowywanymi w Instytucie Piłsudskiego. Malownicze jurajskie wybrzeże w Dorset. Niestety, przeważnie autem.

+ Gościom na Wyspach pokazuję: Leżący nad Tamizą Windsor wraz z rozległym królewskim parkiem oraz

ny )

+ Przemieszczam się tu:

+ Na zakupy polecam:

Brytanii jest:

+ Na Wyspach brakuje mi:

Zapachu Tatr i narciarskich wypraw.

+ Jeśli nie Wyspy Brytyjskie to: Mój rodzinny Kraków…

0208 846 3606 www.saraint.co.uk Unit 8, Odeon Parade, 480 London Road, Isleworth TW7 4RL

KOMPLEKSOWA

KSIĘGOWOŚĆ

se pa lfem rt em n pl er plo oy sh y m ip ed en t

+ Mój pierwszy dzień na Wyspach

ro po zl VA da icz e (L rej T tko ni im e w a s it tr e ed a Co cja m L pa TD

tanie rozmowy KLASYCZNA POLONIA

| Cooltura+ | Nº 782

międzynarodowe

ute

za min

z telefonu stacjonarnego na stacjonarny do 13 krajów bę 24 godziny na do iu 7 dni w tygodn

0 844 862 4141

Belgia .......................... 1p Francja ........................ 1p Hiszpania .................... 1p Holandia ..................... 1p Irlandia ........................ 1p Kanada ........................ 1p Niemcy ........................ 1p Polska ......................... 1p Rumunia...................... 1p Słowacja ..................... 1p USA .............................. 1p Węgry ......................... 1p Włochy ........................ 1p Terms & Conditions: Ask the bill payer’s permission before using the service. Calls are charged per minute & include VAT. Charges apply from the moment of connection. The charge is incurred even if the destination number is engaged or the call is not answered. Please replace the handset after a short period if the calls are engaged or unanswered. BT call setup fee applies. Cost of calls from non BT operators & mobiles may vary. Check with your operator. Service provider: Auracall Ltd. Helpline: 0208 497 4622.

SKUP ZŁOMU I METALI KOLOROWYCH Dojazd do klienta. Najlepszy w Londynie! NASZE CENY Miedź (Copper) ..................... £3.70 - £4.40 Mosiądz (Brass) .................... £2.00 - £2.70 Kable (Cable) ........................ £0.70 - £2.50 Ołów (Lead) .......................... £0.90 - £1.30 Aluminium (Aluminum)............ £0.50 - £1.20 Kwasówka (Stainless Steel) .... £0.50 - £1.00 Złom stalowy (Scrap Metal) .... £80 - £120/tona

Kupujemy każdą ilość. Cena nie ulega zmianie po negocjacji. Pracujemy 7 dni w tygodniu. Ważymy na wagach elektronicznych do 300 kg.

ZAWSZE DAMY NAJLEPSZĄ CENĘ, DZWOŃCIE DO NAS

Tel. 07500522545

miejsce na WEEKEND

Cooltura+ | Nº 782 |

Sheffield. Aktywny wypo

Peace Gardens

Miasto znajdujące się w północnej Anglii w hrabstwie South Yorkshire jest jednym z najbardziej zielonych miast na Wyspach Brytyjskich. Niegdyś słynące z silnego uprzemysłowienia, dziś bardziej akademickie i jednocześnie wyjątkowo przyjazne odwiedzającym je turystom. Miejsce powstania – w roku 1857! – pierwszego klubu piłkarskiego na świecie – Sheffield FC. Dariusz A. Zeller

iezwykle malownicze jest już samo położenie Sheffield, w naturalnym półkolu otoczonym 7 wzgórzami i u zbiegu 5 rzek – Don, Rivelin, Porter, Loxley oraz Sheaf, od której miasto posiada swoją nazwę. Około 1/3 miasta położona jest w obrębie parku narodowego Peak District. Znajduje się tam aż 50 parków oraz 150 terenów lesistych, z ok. 2,5 mln drzew! Tereny obecnego Sheffield i jego okolic, wg. wyników prac

archeologicznych jakie przeprowadzono w Creswell Crags, zamieszkane było już przed blisko 13 tys. lat. W epoce żelaza ziemie te zasiedlało celtyckie plemię Brigantes. W późniejszym okresie, jak niemal całe Wyspy Brytyjskie, obszar ten zarządzany był przez Rzymian, a gdy ci opuścili Wyspy, tereny te włączone zostały do celtyckiego królestwa Elmet. Co ciekawe, od innego z królestw – Mercji, oddzielały go jedynie rzeki Sheaf i Don, a warto nadmienić, iż pracowici Celtowie pozostawili po sobie dwie osady Wales i Waleswood, które można podziwiać

Most na rzece Don

również dziś. Natomiast w opublikowanej w 1086 roku Domesday Book miasto wspomniane jest pod nazwą Escafeld/Scafeld. W 1296 roku odbył się tu pierwszy jarmark, dzięki któremu Sheffield z biegiem czasu zyskał miano miasta kupieckiego. Było to o tyle istotne, iż pozwoliło miastu rozwijać się, by w kolejnych dziesięcioleciach stać się np. centrum ówczesnej produkcji… noży. Niejako w międzyczasie to właśnie na zamku w Sheffield od roku 1570 do roku 1584 więziono królową Szkocji, Marię.

Systematyczny rozwój miejscowej produkcji metalurgicznej spowodował, iż już w XVII wieku miasto było już drugim w Anglii, oczywiście po Londynie, centrum produkcji sztućców. I to właśnie tam w latach 40. XVIII stulecia wynaleziono nowatorski sposób obróbki stali, z którego miasto miało słynąć. Spowodowało to, iż Sheffield już na stałe stało się ważnym dla brytyjskiej gospodarki ośrodkiem przemysłowym, nawet pomimo kryzysu, jaki dotknął tamtejszy obszar na przełomie XVIII i XIX wieku. Sam XIX wiek i ówczesna rewolucja przemysłowa wpłynęły

na miasto bardzo pozytywnie. Jego stały i silny rozwój sprawił, iż z 60 tys. mieszkańców w 1801 roku już sto lat później miasto liczyło – bagatela! – aż 450 tys. osób, a w 1893 roku uzyskało status „city”. Taka liczebność miasta była możliwa głównie dzięki temu, iż na tym terenie niemal jak grzyby po deszczu otwierano wciąż nowe fabryki, głównie we wspomnianym wcześniej przemyśle metalurgicznym i – już nieco później – produkcji stali. Tę z kolei wynaleziono właśnie tu, a dokonał tego w 1912 roku angielski technik metalurgii Harry Brearley.

Sheffield Park

miejsce na WEEKEND

| Cooltura+ | Nº 782

oczynek na łonie natury Centrum handlowe Meadowhall

Warto zobaczyć: nglikańska katedra św. Piotra A i Pawła l Jedna z największych na świecie przeszklonych oranżerii Sheffield Winter Garden l Galeria sztuki Graves Art Gallery l Muzeum historii przemysłu l Millennium Galleries l Tudor Square l Peace Gardens l Ruiny Sheffield Manor Lodge l Rezerwat przyrody Rivelin Valley Nature l Stadium of Sheffield FC – stadion najstarszego na świecie klubu piłkarskiego l Park Square Bridge

Stacja kolejowa Sheffield Midland

W okresie II wojny światowej miało to niestety dla miasta złe następstwa. Sheffield, jako ważny ośrodek produkcji amunicji było wielokrotnie celem niemieckich bombardowań. Największe ich nasilenie miało miejsce pomiędzy 12 i 15 grudnia 1940 roku, kiedy zginęło 660 mieszkańców miasta, w którym zniszczonych zostało również wiele budynków. Okres powojenny to czas przebudowy Sheffield. Zlikwidowano najbiedniejszą część, tzw. slumsy, ludzie przeniesieni zostali do nowych domów socjalnych, a także przebudowana została sieć miejscowych dróg, m.in. w centrum, gdzie wyburzono część zabudowy. Dziś wygląda ono więc znacznie inaczej, zdecydowanie bardziej atrakcyjnie i jest bardziej funkcjonalne zarówno dla jego mieszkań-

ców, jak i przyjezdnych. Trzeba przy tym wspomnieć, iż Sheffield bardzo ucierpiało na skutek powodzi, jaka miała tam miejsce w 2007 roku. Obecnie miasto znajdujące się w obszarze dystryktu metropolitalnego Sheffield jest jednym z ośmiu największych miast regionalnych Anglii, tworzących tzw. grupę Core Cities. Dość powiedzieć, iż tylko w 1997 – 2007 wartość brutto tutejszej gospodarki wzrosła aż o 60%. To powoduje zaś, iż tylko na podstawie corocznego UK Cities Monitor miasto regularnie znajduje się w pierwszej „10” najlepszych miejsc do prowadzenia biznesu. Produkcja stali i przemysł metalurgiczny wciąż są tam niezwykle istotnym sektorem przemysłu lokalnego, jednak ważną częścią miejscowej gospodarki są także handel, usługi i edukacja.

Wejście do oranżerii Winter Garden

Centrum Sheffield

Objazdowi zakupoholicy nie mogą zatem nie odwiedzić jednego z kilku centrów handlowych, choćby Meadowhall (jedno z największych w Europie!), Orchard Square, Devonshire Quarter, Fargate czy The Moore. Jak już jednak wspomniałem, Sheffield jest także (a może już przede wszystkim) centrum akademickim. Na University of Sheffield oraz Sheffield Hallam University studiuje około 55 tys. osób! Miasto może pochwalić się przy tym 5 noblistami. Niektórych (ale z pewnością nie fanów snookera) może zaskoczyć fakt, iż właśnie to miasto, a ściślej miejscowy Crucible Theatre, jest od roku 1977 miejscem rozgrywania mistrzostw świata w snookerze. Ze świata sportu doskonale znany z nazwy jest pierwszy piłkar-

ski klub na świecie – Sheffield FC, powstały w 1857 roku. W mieście funkcjonują jednak także dwa obecnie bardziej znane zespoły – Sheffield United oraz Sheffield Wednesday. Tu także swoją siedzibę ma zespół Formuły 1 Virgin Racing. Natomiast fanom muzyki warto przypomnieć, iż to właśnie w Sheffield urodził się Joe Cocker, a także, że powstały tam takie zespoły jak Def Leppard, Arctic Monkeys czy Bring Me the Horizon. Millennium Galleries, Tudor Square oraz Peace Gardens i stanowi jedną z największych na świecie przeszklonych oranżerii. W jego wnętrzu znajduje się przeszło 2,5 tysiąca egzotycznych roślin, które sprowadzone zostały tu niemal z każdego zakątka naszej planety. Pozo-

Sheffield Town Hall

stałe warte uwagi atrakcje miasta to m.in. znajdujące się w budynku starej huty muzeum historii przemysłu, galeria sztuki (Graves Art Gallery), XII-wieczna (przebudowana dwa wieki później) anglikańska katedra św. Piotra i Pawła, XV-wieczny Bishop House oraz pochodzące z przełomu XVI i XVII wieku liczne domy mieszczańskie. Ponadto każdego roku w mieście organizowane są liczne festiwale, imprezy oraz wydarzenia kulturalne, które przyciągają gości z całego kraju. Do najważniejszych należy poświęcony cyfrowej sztuce i mediom marcowy Lovebytes Festival, oraz odbywający się miesiąc później Adventure Film Forum. W czerwcu zaś organizowany jest Festiwalu Transportu, a na jesieni Międzynarodowy Festiwal Filmów Dokumentalnych.

OGRODY

Cooltura+ | Nº 782 |

Rośliny na balkonach, tarasach i w ogrodach Basia Olejnik architekt krajobrazu, www.81design.co.uk 81design.ltd

Aranżowanie strefy relaksu powinno się zacząć od określenia funkcji, jakie ma spełniać przestrzeń, doboru odpowiedniego umeblowania oraz elementów dekoracyjnych, oświetlenia i kolorystyki dopełniającej całości. Ostatnim – i najistotniejszym – punktem jest wybór niebanalnej roślinności.

NA CO ZWRÓCIĆ UWAGĘ PODCZAS WYBORU ROŚLIN?

Podstawą posiadania pięknego ogródka czy zachęcającego swoim wyglądem balkonu, jest dokładne zaplanowanie tej przestrzeni. Rośliny powinny być dobrane nie tylko w zależności od wyglądu – czym kieruje się większość osób – ale przede wszystkim powinny być dostosowane do warunków, jakie panują w miejscu, w którym będą docelowo rosły. Miejsce relaksu z silnie nasłonecznioną wystawą powinno być wypełnione gatunkami, które lubią słońce i są odporne na wysoką temperaturę. Jeśli z kolei strefa relaksu jest usytuowana w miejscu zacienionym, wówczas rośliny powinny być delikatniejsze, które świetnie będą czuły się w takich warunkach. Pierwszym wyborem, jakim należy kierować się przy zakupie roślin, nie jest więc dekoracyjność roślin, lecz to, czy miejsce, które będzie nimi zagospodarowywane, jest w słońcu czy w cieniu, czy mocno wieje na nim wiatr, jaki widok jest z miejsca, w którym strefa zieleni powstanie i czy widok ten będzie wymagał osłonięcia oraz to, jakie warunki glebowe panują w danym miejscu. Planowanie nasadzeń w donicach również powinno być rozpoczęte od powyższych pytań. Ponadto należy zapewnić dobór ziemi odpowiedni do wybranych gatunków roślin. Oczywiście poza powyższymi informacjami ważna jest również świa-

domość tego, ile czasu dysponujemy na dbanie o roślinność oraz to, czy wśród użytkowników przyszłej strefy relaksu panują jakieś alergie, które mogą wyeliminować niektóre gatunki roślin. Te – jedne z najważniejszych pytań – pozwolą wybrać odpowiednie okazy, które sprawdzą się na danym balkonie, tarasie czy w ogrodzie.

NA KOŃCU DEKORACYJNOŚĆ

Oprócz doboru gatunków do warunków środowiskowych, doboru kolorystyki i pozna-

nia preferencji użytkowników, należy pamiętać również o ozdobności roślin. Rośliny w ogrodzie, na balkonie, na tarasie, są najważniejszym elementem dekoracyjnym przestrzeni. Po to tworzymy zakątki zieleni, aby stwarzały niepowtarzalny wizualny efekt. Oczywiście można wybrać jeden gatunek i wsadzić go w kilka doniczek, ale dużo lepszym – i ciekawszym – rozwiązaniem jest wybór kilku gatunków roślin i skomponowanie ich ze sobą tak, aby prezentowały się wszystkie razem z przemyśleniem, estetycznie i przede wszystkim zgodnie z oczekiwaniami właścicieli.

CZEGO UNIKAĆ PRZY PLANOWANIU ROŚLIN?

Niemniej jednak, aby zachować umiar, estetykę oraz wizualną spójność należy wystrzegać się zbyt dużej różnorodności i kolorystyki wśród roślin. Nie należy również wpadać w dużą ilość gatunków o różnej fakturze i pokrojach. Dokładne zaplanowanie ilości gatunków oraz ich usytuowania wyeliminuje misz-masz, który może jedynie przyprawić o ból głowy.

MOTYWACJA

| Cooltura+ | Nº 782

Bądź swoim najlepszym przyjacielem Czy wiesz, że relacja samego ze sobą to najważniejszy związek w życiu? Czy jesteś swoim najlepszym przyjacielem? Jakie rozmowy prowadzisz sam ze sobą? Marta Kiermacz-Abramek, trenerka motywacji, terapeutka rodzinna, rekordzistka Guinnessa, maratonka, mama

iedy patrzysz w lustro widzisz swoje odbicie, widzisz osobę, która zawsze i wszędzie ci towarzyszy, widzisz siebie, dlatego powinieneś być dla siebie najważniejszy. Chcąc, aby inni cię akceptowali, kochali i szanowali, najpierw sam musisz bezwarunkowo pokochać, zaakceptować i szanować sam siebie. Naucz się rozpoznawać swoje emocje, swoje potrzeby i każdego dnia troszczyć się o siebie jak o największy skarb, o kogoś najdroższego. Gdy to zrobisz, uwierz mi, cały świat to zauważy, wszyscy chętnie będą przebywać w twoim towarzystwie, bo twoje relacje ze sobą będą zdrowe, oparte na szacunku i zaufaniu. Co zrobić więc, aby zostać swoim największym przyjacielem?

1. Rozmawiaj ze sobą czule i z miłością

Gdy coś ci się nie udaje, co wtedy mówisz do siebie w myślach? „Głupi jesteś”, „Ty życiowa niezdaro” czy „Nic strasznego się nie stało”, „No trudno, następnym razem zrobię to lepiej”. Sposób w jaki zwracasz się do siebie, jest bardzo ważny, gdyż swój wewnętrzny dialog prowadzisz ze sobą przez cały czas. Jeśli zwracasz się do siebie z czułością, jesteś dla siebie dobry i wyrozumiały twoja samoocena wzrasta, inni to czują e szanujesz sam siebie. Jeżeli natomiast bezustannie w myślach strofujesz się, krytykujesz, obwiniasz się, obniżasz przez to swojá samoocenę i pozbawiasz się oparcia i zaufania do siebie samego, bo skoro jesteś taki beznadziejny, to jak możesz na siebie liczyć… Proste ćwiczenie dla ciebie: Gdy następnym razem zechcesz „dokopać” sobie w myślach, pomyśl, co powiedziałbyś komuś, na kim ci zależy i w jaki sposób odezwałbyś się do niego w podobnej sytuacji. Umów się ze sobą, że będziesz mówić do siebie tak, jak do kogoś na kim bardzo ci zależy i kogo kochasz najbardziej.

2. Pozbądź się pożeraczy energii

Jak dbasz się o siebie? Czy właściwie zarządzasz swoją energią? Wszystko, co robisz, wymaga od ciebie większego lub mniejszego wysiłku, każda czynność, każde spotkanie z drugą osobą. Kto lub co sprawia, że czujesz się świetnie, masz dobry humor, rosną ci skrzydła i chce ci się żyć? Postaraj się, aby te osoby, czy te rzeczy gościły w twoim życiu najczęściej. Pomyśl również, kto lub co powoduje, że czujesz się źle, jesteś zdołowany i nie masz ochoty z nikim

się spotykać, bo to są właśnie pożeracze twojej energii. Proste ćwiczenie dla ciebie: Zrób porządek w życiu, zwyczajnie zrezygnuj ze spotykania się i przebywania w towarzystwie osób, z którymi czujesz się źle, zrezygnuj z robienia rzeczy, które nie sprawiają ci radości. Naucz się wybierać to, co jest dla ciebie najlepsze i ograniczaj to, co ci szkodzi.

3. Przestań się obwiniać i żyj tu i teraz

Obwinianie się to jedno z najbardziej zatruwających życie uczuć. Ciągle się zadręczasz, nie potrafisz cieszyć się teraźniejszością chcąc ukarać sam siebie. Nie bądź dla siebie przysłowiowym „zgredkiem”, który musi się ukarać. Na pewno pamiętasz tego sympatycznego skrzata z serii książek Harry’ego Pottera, który za każdym razem, kiedy sprzeciwiał się woli swojego państwa pomagając Harry’emu, musiał wymierzyć sobie karę mówiąc do siebie „zły, niedobry zgredek”, „zgredek musi się ukarać”. Wiesz, że poczucie winy działa jak trucizna, zatrzymuje cię w przeszłości, nie potrafisz odnaleźć się w teraźniejszości i nie podejmujesz kroków, aby budować swoją przyszłość, bo bagaż przeszłości powstrzymuje chęć do działania. Gdy podejmiesz stabilne kroki i zdecydujesz się na zamknięcie rozdziału z przeszłości, odcięcie bagażu nieprzyjemnych wspomnień, poczujesz przypływ nowej energii i zaczniesz żyć tu i teraz ciesząc się życiem. Proste ćwiczenie dla ciebie: Jeśli coś od dawna wpędza cię w poczucie winy, możesz zasięgnąć specjalistycznej porady psychologa lub terapeuty. Możesz również opisać na kartce daną sytuację. Co zrobiłeś? Dlaczego? Czy możesz coś zrobić, aby naprawić tę sytuację? Jak się będziesz czuł, kiedy naprawisz tę sytuację? Zrób coś, co ma bezpośredni lub pośredni związek z tą sytuacją, która wywołuje w tobie poczuc i e w i ny. K i e dy j u ż to zrobisz, powiedz sobie, że zamykasz dany rozdział i nigdy już do niego nie wrócisz.

4. Nie porównuj się z innymi

Wiesz dobrze, że zawsze jest ktoś, komu wiedzie się lepiej niż tobie. Ktoś, kto ma lepszą pracę, więcej pieniędzy, jest wyż-

szy, mądrzejszy, szczuplejszy itd. Są również tacy, którym wiedzie się gorzej, ale to nie jest żaden powód do satysfakcji. Pamiętaj, jedynym punktem odniesienia jesteś ty sam dla siebie. Zacznij więc doceniać siebie. Innym życz jak najlepiej. Twoje życie jest twoje i nie ma powodu, by się porównywać do innych, chyba że czerpiesz od nich inspirację. To ty jesteś artystą swojego życia i stwórz najpiękniejsze działo! Proste ćwiczenie dla ciebie: Wypisz na kartce to wszystko, co do tej pory udało ci się osiągnąć: te małe i te wielkie rzeczy, wypisz to, za co do tej pory jesteś wdzięczny, to z czego jesteś dumny. Na drugiej kartce wypisz z kolei to,czego ci się nie udało jeszcze osiągnąć. Taki krótki życiowy bilans pokaże ci, jak wiele udało ci się dokonać.

5. Nauczyć się i zacznij słuchać siebie

Za co cenisz swojego najlepszego przyjaciela? Myślę, że za to, że zawsze znajdzie czas, by cię wysłuchać? Prawda? A czy ty potrafisz słuchać siebie samego? W dzisiejszym zabieganym życiu, codziennym pędzie, natłoku informacji, trudno zatrzymać się na chwilę i wsłuchać w siebie. Warto się tego nauczyć i zacząć praktykować, bo to jedyna droga do osiągnięcia harmonii i szczęścia. Słuchając siebie

dokonujesz trafnych wyborów, gdyż wiesz, co jest dla ciebie dobre, a co nie. Jeśli potrafisz słuchać siebie, to znaczy, że udało ci się ze sobą zaprzyjaźnić. Proste ćwiczenie dla ciebie: Aby nawiązać lepszy kontakt ze sobą wprowadź w życie codzienny trening uważności. Weź głęboki oddech i zapytaj siebie, co czujesz w danej chwili, czego potrzebujesz. Wystarczy, że każdego dnia zrobisz sobie taką kilkuminutową przerwę tylko dla siebie, a dzięki temu nauczysz się lepiej rozpoznawać własne potrzeby i emocje.

6. Biegnij po marzenia nie odkładając ich na później

Ile razy zdarzyło ci się powiedzieć „zrobię to jak tylko…” (będę miał więcej pieniędzy, schudnę, zmienię pracę...), jutro się tym zajmę… A jutro nigdy nie nadchodzi. Im dłużej odkładasz realizację swoich marzeń na później, tym bardziej pokazujesz sam sobie, że twoje potrzeby nie są dla ciebie ważne. Im dłużej stoisz w miejscu, tym trudniej będzie ci wystartować w drodze po marzenia. Proste ćwiczenie dla ciebie: Pomyśl, czego pragniesz, rozpisz swoje marzenia i każdego dnia zrób chociaż jeden mały krok, który przybliży cię do realizacji twoich marzeń. Nie szukaj wymówek, ale skup się na realizacji rozwiązań. Jeżeli wystartujesz w „biegu” po marzenia zapewniam cię, że nie zboczysz z tej drogi i dobiegniesz do mety szczęśliwy i spełniony.

7. Spędzaj więcej czasu sam ze sobą

Czy zdarza ci się pójść samemu do kina, na basen, do kawiarni? Czy uważasz, że robienie tych rzeczy samemu nie ma sensu? Gdy zaprzyjaźnisz się z samym sobą, zaczniesz wówczas doceniać chwile spędzone we własnym towarzystwie. Nie będziesz domagać się czyjejś uwagi i bezustannie czekać, aż ktoś do ciebie zadzwoni czy napisze, ponieważ nauczysz się ciekawie spędzać czas sam ze sobą. Proste ćwiczenie dla ciebie: Postaraj się od dzisiaj każdego ranka zadać sobie pytanie: „Co mogę dziś dla siebie zrobić”? Naucz się słuchać swoich potrzeb, na co miałbyś ochotę: siłownia, spacer, kino, teatr? Zrób to! I niech to będzie czas spędzony sam ze sobą na robieniu czegoś, co sprawia ci przyjemność. Potrzebujesz porady? Zawsze możesz do mnie napisać na: marta@martakiermaczabramek.com

BIEGAJ Z CHRISEM

Skip Hire Wywรณz ล mieci Londyn i okolice

0844 800 8861 078 1308 7129

Civic Way HA4 0YP Ruislip www.bkltd.co.uk info@bkltd.co.uk

BIEGAJ Z CHRISEM

| Cooltura+ | Nº 782

Abbot World Marathon Majors – Berlin Chris Wiciak – maratończyk, zdobywca Abbott World Marathon, biegajzchrisem.co.uk

Na łamach najbliższych 6 wydań „Cooltury+” będę przybliżał wiadomości o największych maratonach na świecie, które wchodzą w skład World Marathon Majors.

erlin to według statystyki najszybszy maraton na świecie. Początki sięgają 1974 roku. Wcześniej maraton odbywał się w Grunewald pod zachodnim Berlinem, dopiero w 1981 roku został przeniesiony do Berlina. Trasa maratonu jest nazywana „płaską i szybką”. Nie bez przyczyny. Zaledwie 25 m przewyższenia (najwyżej i najniżej położony punkt), dla porównania też płaski i szybki Chicago Marathon ma 45 m różnicy poziomów. Średni czas jaki osiągają najszybsi biegacze to 2:03:55. To na tej trasie padło 8 na 10 ostatnich rekordów świata. Dlatego maraton w Berlinie jest popularny wśród amatorów, którzy też walczą o swoje życiowe rekordy. Każdego roku na starcie staje 42 tys. biegaczy. Około 1 mln kibiców przychodzi dopingować wszystkich, którzy próbują swoich sił na tym koronnym dystansie. Dla każdego z uczestników wyjątkową chwilą jest przekroczenie Bramy Brandenburskiej i zameldowanie się na mecie po upragniony medal. To właśnie w Berlinie w 2014 roku pokonałem koronny dystans po raz pierwszy. Ledwo zmieściłem się w 4 godzinach biegu. Biegu? Może do 34 km, bo później dokuczały skurcze. Miałem nawet problemy, żeby dojść do mety, ale wstałem i ukończyłem mój osobisty bój. Była to jedna z najszczęśliwszych chwil w życiu. Później, w 2017 roku, wróciłem do Berlina po raz drugi, aby zrewanżować się i pokazać, że tym razem pokonam ten dystans z uśmiechem na twarzy i na moich warunkach. Zrobiłem to z wielkim przytupem i ukończyłem w czasie 2:42:13! Jak dla mnie to był osobisty

rekord świata. Poczułem, że dotknąłem stref możliwości, których wcześniej nie odczuwałem. Dlatego namawiam każdego, kto rozpoczyna przygodę z maratonami, aby wybrał Berlin jako nową kartę w bieganiu.

Statystyki:

agroda za wygraną: 40 tys. euro plus 50 N tys. euro za rekord świata. l Data biegu: Ostatni weekend września (29/09/19). l Rekord trasy mężczyźni: 2:01:39 (rekord świata z 2018, Eliud Kipchoge). l Rekord trasy kobiety: 2:18:11 (2018, Gladys Cherono). l Główna strona maratonu: www.bmwberlin-marathon.com l Możliwości zapisów: Poprzez losowanie, z czasem kwalifikacji według wieku (good for age), poprzez organizację charytatywną (charity entry), kwalifikacja mistrzowska dla osób biegających w czasie poniżej 2:45:00 (championship entry). l

Zanim wybierzecie się na maraton do Berlina zapraszam wszystkich adeptów biegania, tych rozpoczynających bieganie, jak i tych bardziej zaawansowanych, na warsztaty biegowe z mistrzem Polski, maratończykiem Marcinem Chabowskim, które odbędą się 23-24 marca 2019 w zachodnim Londynie. Szczegóły i zapisy na stronie: www.warsztatybiegowelondyn.co.uk

JEDYNA POLSKA BETONIARNIA • Renomowany dostawca betonu • Kopanie fundamentów • Palowanie

NOWOŚĆ! Wynajem grabów oraz wywrotek

Jedyna polska ﬁrma, która oferuje kompleksową usługę od wykopania poprzez wywiezienie ziemi, aż po zalanie

0 7775 590 599 0 7795 075 073

ecomix@jgsk.co.uk www.polskabetoniarnia.co.uk

Największa wytwórnia oraz hurtownia sztukaterii gipsowej w Londynie Nasza firma oferuje szeroką game produktów:  Listwy sufitowe (cornices & covings)  Rozety ozdobne (Ceiling roses)  Panele ścienne (Panels & Dado rails)  Łuki drzwiowe (Corbels)  oraz inne gipsowe ozdoby do domu Ponad to, oferujemy:  Dorabianie oraz odwzorowanie wszystkich gipsowych elementów  Montaż wszystkich naszych produktów  Dostawa do domu lub budowy  Darmowa wycena oraz pomiary z placu budowy  Darmowa wycena online oraz przez telefon  Darmowa wysyłka katalogu

Zapraszamy do naszej hurtowni Unit J, Field Way Greenford UB6 8UN 0208 578 1644 / 0208 578 8978 info@cornicescentre.co.uk

...a stal na budowę zamawiam TAK! Wypróbuj sklep online >>> www.mrbeam.co.uk

Błyskawiczna dostawa!

zdrowie

| Cooltura+ | Nº 782

Beata Wdowczyk Dip ION, terapeutka żywieniowa, www.nutriheaven.co.uk

auka wykazuje, że ten związek chemiczny niszczący hormony, powoduje powszechne uszkodzenia w całym ciele. Może to zabrzmieć jak historia z filmu science-fiction, ale uszkodzenia w rzeczywistości są w stanie przetrwać pokolenia, wpływając nawet na potomstwo.

Jak plastik niszczy twój organizm Bisfenol A znany jako BPA jest związkiem syntetycznym na bazie węgla i jest wszechobecny we współczesnym życiu. Jest używany we wszystkim, od nietłukących się plastikowych butelek po wodzie i pojemników do przechowywania żywności, po rachunki kasowe i puszki z żywnością oraz napojami. BPA jest dosłownie niemożliwy do uniknięcia, a toksyczne efekty BPA są bardzo dobrze udokumentowane w literaturze medycznej.

Toksyczne efekty BPA

Ponieważ producenci wykorzystują BPA do wyrobu większości opakowań na żywność i napoje, praktycznie nie da się go uniknąć. Społeczeństwo spożywając typową dietę naszych czasów, czyli żywność przetworzoną i pakowaną, jest szczególnie narażone na efekty BPA. BPA został wynaleziony w 1891 roku. Po II wojnie światowej przemysł chemiczny rozkwitł, producenci zaczęli tworzyć twarde poliwęglanowe tworzywa sztuczne. Naukowcy poświęcili dziesięciolecia studiów na temat wpływu BPA na zdrowie. W 2007 roku pierwsze duże badanie wykazało, że spożywanie konserw w puszkach powoduje rozprzestrzenienie się BPA. l BPA wpływa na równowagę hormonalną i powoduje zaburzenia płodności u mężczyzn. l Badania BPA pokazały, że najbardziej zagrożone są płody. l Stwierdzono, że BPA powoduje kilka defektów w zarodku, takich jak feminizacja męskich płodów, atrofia jąder i najądrzy, zwiększona wielkość gruczołu krokowego, zmiana parametrów dojrzałych nasienia (na przykład liczba plemników, ruchliwość i gęstość). l B PA wpływa na oś podwzgórze-przysadka-mózg, zmieniając hormony u osób dorosłych, co jest związane z dysfunkcją plemników. l BPA wprowadza stres oksydacyjny w jądrze i najądrzu, co sugeruje, że suplementacja antyoksydacyjna może pomóc zrównoważyć niektóre efekty uboczne wywołane przez BPA. l BPA zapobiega również prawidłowemu rozwojowi zarodków tarczycy. l U mężczyzn narażonych na BPA zauważono zmniejszone libido i trudności z wytryskiem. BPA ma również wpływ na kobiety, może prowadzić do zaburzeń endokrynologicznych, a następnie do zmian morfologicznych i czynnościowych w jajnikach, macicy, pochwie i jajowodzie. Oprócz problemów związanych z płodnością, ostatnie badania powiązały ekspozycję BPA z szerokim spektrum problemów zdrowotnych, takich jak otyłość i cukrzyca.

Niedobór witaminy D

Wiąże się z różnego rodzaju problemami zdrowotnymi, takimi jak przyrost masy ciała, nowotwór, bezsenność, zapalenie stawów, choroby serca, stwardnienie rozsiane i inne choroby. W badaniu z września 2016 r. stwierdzono, że ekspozycja na BPA może obniżać poziom witaminy D we krwi. Ftalany – inna toksyczna substancja chemiczna uszkadzająca hormony, używana w winylu i wielu sztucznych substancjach zapachowych, również wydaje się obniżać poziom witaminy D w organizmie.

Otyłość

W 2013 roku naukowcy z Instytutu Badawczego Kaiser Foundation, po dokładnej ocenie poziomu BPA w moczu u 1326 dzieci w wieku szkolnym z Szanghaju, połączyli BPA z otyłością. Okazało się, że dziewczęta, u których poziom BPA w moczu jest wyższy, były dwukrotnie bardziej narażone na otyłość niż pozostałe dzieci.

Zdrowie serca

W 2011 roku naukowcy opublikowali badania, które ujawniły więcej szczegółów na temat długiego związku BPA z chorobami serca. Stwierdzono, że BPA faktycznie zmieniło sygnalizację naturalnego bicia serca u kobiet. Doprowadziło do arytmii, nieregularnego bicia, które czasami może powodować nagłą śmierć.

Cukrzyca

W artykule opublikowanym w „Acta Diabetologica” stwierdzono, że wyższe poziomy BPA w moczu wiąże się ze stanem przedcukrzycowym, niezależnym od tradycyjnych czynników ryzyka cukrzycy. Jest to szczególnie interesujące, ponieważ niezależnie od diety i poziomu sprawności, wykazano, że BPA wpływa na metabolizm glukozy poprzez insulinooporność, dysfunkcję komórek trzustki, stany zapalne i stres oksydacyjny.

Zdrowie Zębów

Nawet niewielkie dawki substancji chemicznej mogą spowodować nieoczekiwane uszkodzenia. Francuskie badanie z 2013 roku wykazało, że niska, dzienna ekspozycja na BPA uszkadza szkliwo zębów. W lipcu 2018 r. w pierwszym tego rodzaju badaniu naukowcy zidentyfikowali inny czynnik ryzyka, który jest związany z dolegliwościami trawiennymi. Zidentyfikowano BPA jako czynnik ryzyka zapalenia jelit.

Gdzie ukrywa się BPA

W rzeczywistości większość z nas nie wie, że BPA jest używane do wielu różnych celów przemysłowych, takich jak: l CD l uszczelniacze dentystyczne i kompozyty l urządzenia medyczne

p lastikowe naczynia stołowe rury z PVC l zabawki l niektóre butelki dla niemowląt. l l

BPA znajduje się również w walucie na całym świecie, a także w opakowaniach żywności. Narażenie na BPA jest uważane za niebezpieczne, ponieważ niektóre badania wykazują, że może on powodować uszkodzenie mózgu i może mieć szkodliwy wpływ na zachowanie gruczołów prostaty płodów, niemowląt i dzieci. Zamiast bisfenolu A producenci używają obecnie bisfenolu S (BPS) i innych chemikaliów, ale najnowsze badania dowodzą, że to nowe podejście jest tak samo złe (jeśli nie gorsze) niż oryginalne. Wydaje się, że problem jest wszędzie.

Najlepsze sposoby unikania toksycznych efektów BPA

Najlepiej jest używać szkła i stali nierdzewnej. Oba te materiały są całkowicie bezpieczne i naturalne. Polecam zacząć sortowanie swoich plastikowych pojemników na żywność i zaopatrzyć się w wysokiej jakości stal nierdzewną i szklane pojemniki. Jeśli to możliwe, zaleca się zakupy żywności nieprzetworzonej w opakowaniach papierowych. Unikajmy odgrzewania żywności w opakowaniach plastikowych w kuchence mikrofalowej.

TEKST SPONSOROWANY

020 8810 7788 07932 606 180 sales@greenmarkjoinery.co.uk www.greenmarkjoinery.co.uk GREENMARK Joinery Ltd. Unit W, 272 Abbeydale Road, HA0 1TW London

PRZEPIS na weekend

| Cooltura+ | Nº 782

Jagnięcina w migdałach Patrząc na zbliżające się wielkimi krokami święta wielkanocne z innego punktu widzenia, dobrze by było sięgnąć trochę głębiej do polskiej kuchni.

MARYNATA: 2 drobno posiekane cebule, l 6 drobno posiekanych ząbków czosnku l Łyżka mielonego kminku (można go zmielić w młynku do kawy) l 2 łyżki mielonej kolendry l Posiekane papryczki chili – ilość wg uznania l 1 zielona papryka l 1 l jogurtu greckiego l

Dariusz A. Zeller

ic ze światowych trendów i smaków jej nie brakuje. Wystarczy tylko chcieć i zaraz na stole pojawia się coś innego, coś wykwintnego, a wciąż polskiego. W dawnej Polsce kiełbasa, prosię, kury i kurczaki należały raczej do potraw pospolitych. Na święcone starano się przygotować coś wykwintnego. Wędzono więc szynki z dzików, pieczenie z sarniny i jelenia. Wszystko co z lasu postrzegane było jako zdrowsze. Leśne ptactwo, takie jak kuropatwy, cietrzewie, kwiczoły, pardwy, nawet zięby i czyżyki to były dopiero rarytasy! Przez wieki tego typu przyrządzane potrawy były spożywane raczej na zimno, aby odpocząć od codziennego gotowania. Zatem dziś coś pysznego, staropolskiego…

Sposób przyrządzenia:

Jagnięcina w migdałach Składniki:

,5 jagnięciny bez kości najlepiej z udźca 1 (leg of lamb) l 150 g płatków migdałowych

łyżki rodzynek 2 Kieliszek białego wina l Sól l Pieprz

Składniki marynaty umieszczamy w blenderze i ucieramy na pastę. Nacieramy nią mięso, z którego uprzednio wyciągnięto kość (poproście rzeźnika o „buterflay leg of lamb”). Mięso umieszczamy w pojemniku, zalewamy jogurtem i wsadzamy do lodówki na min. 3 dni. Po wyjęciu z marynaty osuszamy delikatnie mięso, doprawiamy solą i pieprzem. Pieczemy w folii aluminiowej ok. godziny w 180°C i po wyłączeniu piekarnika zostawiamy z lekko uchylonymi drzwiczkami na następne 20 min. (zasada jest taka: 15 min na każde 400 g mięsa w 180°C, ale wszystko zależy od wydajności piekarnika). Tak przygotowane mięso kroimy w paski, posypujemy prażonymi migdałami i namoczonymi w winie rodzynkami. Mięso powinno być różowe. Smacznego!

FIRMA Z 12-LETNIM DOŚWIADCZENIEM

Oferujemy profesjonalne usługi w zakresie montażu wszelkich rusztowań budowlanych. • • • •

Bezpiecznie i solidnie Darmowa wycena na terenie Londynu Konkurencyjne ceny Wykwalifikowani pracownicy

SZYBKO TANIO IE SOLIDN



0759 333 1770 0208 438 0410 jpscaffoldingltd@yahoo.com

ROZRYWKA ROZRYWKA

Cooltura+ || Nº Nº 782 763 || Cooltura+

Stronę redaguje: redaguje Dariusz Strony Dariusz A. A. Zeller Zeller

Quiz: Muzyka polska Zwierzęce rekordy

2. Które Jakie było prawdziwe 2. zwierzę lądowe jest nazwisko Czesława najszybsze? Niemena? a. Zając Nowak b.a.Struś b. Wydrzycki c. Koń Burzyński d.c. Gepard d. Sempoliński

3. Ile dni może przeżyć 3. „Nie dokazuj, miła nie karaluch pozbawiony dokazuj głowy? Przecież a. 19 nie jest z Ciebie znowu b. 9 taki cud Niec.od 91 razu, miła nie od razu d. 1 ………………………………..” a. Nie od razu się przebijesz 4. Ile waży najmniejszy przez mój chłód! znany gatunek ssaków, Nie odryjówka razu zniknie rejestr czylib. tzw. Twoich szkód! etruska? Nie od razu stopisz a.c. Maksymalnie 2 g serca mego lód! b. Maksymalnie 9 g Nie od razu się ten c.d.Maksymalnie 150opłaci g Twój trud! d. Maksymalnie 20 g

4. Które Kto był 5. zepierwszym zwierząt wykonawcą utworu może skoczyć najwyżej „Kolorowe jarmarki”? w stosunku do wielkości a. Janusz Laskowski własnego ciała? Irena Santor a.b.Żaba c. Maryla b. Królik Rodowicz Jerzy Połomski c.d.Kangur d. Pchła

5. Którego zespołu jest to cytat: „Kocham cię kochanie moje, kocham cię a kochanie moje…”? a. Hey b. Maanam c. ONA d. Renata Przemyk

Breakout b.a.300 kg b. Andrzej c. 500 kg Zaucha Chłopcy d.c. 700 kg z Placu Broni d. Tilt

7. Które zwierzę żyje 7. Kombi – Słodkiego, …….. najdłużej? życia. a. Żółw Błogiego b.a.Gąbka b. Długiego c. Słoń Miłego d.c. Homar d. Dobrego

8. Ile mierzy sobie 8. „A kiedy przyjdzie także najmniejszy koń świata? po a. mnie 0,5 m Zegarmistrz b. 1,2 m światła purpurowy c. 1 m By d. mi1,7 zabełtać błękit m w głowie …………………………………….” 9. Które zwierzę może a. To go zapytam, czy jest najbardziej powiększyć zdrowy masę swojego ciała?

dodaj ogłoszenie na

cooltura24.co.uk

Zawieje wreszcie wiatr a.b.Słoń odnowy b. Świnia Stanę się nagle fioletowy c.c.Gąsienica d. To będę jasny i gotowy d. Pyton

9. „Wehikuł to 10. Ile ważyłczasu” największy przebój którego zespołu? królik? Dżem a.a.22 kg b. Coma b. 29 kg Perfect c.c.41 kg d. LaokgChe d. 31

informacje  wiadomości porady  brexit  sport  film książka  Londyn  Wielka Brytania  świat

10. „Niech żyje bal!” śpiewa…

a. Małgorzata Ostrowska b. Halina Kunicka c. Justyna Steczkowska d. Maryla Rodowicz

Odpowiedzi: 1d, 2b, 3c, 4a, 5b, 6c, 7c, 8d, 9a, 10d.

Piec a.a.Skowronek b. Komunista b. Mewa Krew c.c.Sęp d. Cegła d. Orzeł

6. Jaką Kto towagę śpiewał: 6. mogą„Wolność kocham i rozumiem, osiągnąć największe wolności oddać kałamarnice na nie świecie? umiem”? a. 1000 kg

Odpowiedzi: 1c, 2d, 3b, 4a, 5d, 6c, 7b, 8a, 9c, 10a.

1. Dżem Czerwony 1. Który –ptak lata jak …….. najwyżej?

O l l l l l l

Profesor do studenta egzaminie: Na lekcji religii ksiądz na prosi, aby -dzieci Proszę pana, czy pan w narysowały aniołka.ogóle skończyć studia? -chce Wszystkie dzieci rysują aniołki -z dwoma Tak panie profesorze. skrzydełkami, a Jasio - No to właśnie pan skończył... narysował z trzema. Ksiądz podchodzi i pyta: l l l kiedy - Jasiu - czy widziałeś Do banku w Szwajcarii wchodzi aniołka z trzema skrzydełkami? klient z walizką i ściszonym - A ksiądz widział z dwoma?głosem mówi do bankiera: l l l wpłacić pieniądze, w tej -- Chciałbym A jak pan zasypia? jest czteryLiczę miliony euro. -walizce Bez problemu. owce przed Na to bankier uśmiechnięty: snem...

- Do której zdąży pan doliczyć, - Proszę niezaśnie? ściszać głosu, bieda to zanim pan żaden wstyd. - Do trzeciej... - Tak szybko? l wpół l l do czwartej... - No, czasem do Zapytali Grzegorza czy reprel l Latę, l zentacja z 1974 pokonałaby dziW wojsku generał pyta. siejszą kadrę. - Kto zna się na muzyce? - Tak,osób wygralibyśmy 1:0. Pięć podnosi rękę. -NaTylko tyle? co generał. - No tak, proszę że więk-I bardzo dobrze!pamiętać Mam fortepian do szość z nas jest już po 70. wniesienia na 10 piętro. l

l l - No, córeczko, lpokażmy, jak się Jasiu przychodzi ze szkoły i chwali ładnie nauczyłaś nazw miesięcy: się ojcu: - Sty...? Tato, dzisiaj na kartkówce nie -- Czeń! popełniłem żadnego błędu orto- Lu...? graficznego! - Ty!

- A dalej sama! -- Wspaniale a jaki byłpień, temat? Rzec, cień, synu, aj, wiec, piec, -sień, Tabliczka mnożenia. nik, pad i dzień! l

l l l posila się W restauracji rodzina -promocyjnym Tatusiu, czy Ocean Spokojny obiadem. zawsze jest spokojny? Zostają resztki i ojciec prosi kelnera: -- Co dziwne Czy nie te Czyzamoże panpytanie? nam zapakować możesz pytać się o coś mądrzejszego? resztki? Wzięlibyśmy dla pieska... -- Mogę. umarło Morze Hurrra!Kiedy - krzyczą dzieci - Martwe? będziemy mieli pieska! l

l l l U wspólnych znajomych Kowalski Student pyta studenta: poznał miłą panią. -- Powtarzałeś cośuśmiecha, przed egzamiIlekroć pan się mam nem? ochotę zaprosić pana do siebie. -- Tak. Pani mi pochlebia. -- A co?pan mnie źle zrozumiał. Och, -- Będzie dobrze, będzie dobrze... Ja jestem dentystką.

ZNAJDŹ 10 RÓŻNIC

SUDOKU DZIECIĘCE

LABIRYNT

DOPASUJ OBRAZKI

| Cooltura+ | Nº 782

PLAC ZABAW

OGŁOSZENIA DROBNE

Cooltura+ | Nº 782 |

SZUKASZ POLSKIEGO PRAWNIKA W LONDYNIE?

Pomoc prawna dla klienta indywidualnego i firm z prawa: imigracyjnego, pracy, rodzinnego, cywilnego. Oferujmy również tłumaczenia certyfikowane i potwierdzanie dokumentów. 07927204212, info@trojansolicitors.com SERWIS KOMPUTEROWY

Naprawa: laptop, tablet, konsola, telefon, zmiana języka, wirusy, przegrzewanie się, wymiana ekranu, klawiatury, strony www, kamery CCTV, rok gwarancji. Laptop zastępczy. Dojazd do klienta tel. 07411123340, 02088865030 CZYSZCZENIE CEGIEŁ, POINTIN

Wykonujemy odnawianie-odrestaurowywanie budynków z cegły, usuwamy farbę, tynki, pebble dash, czyścimy cegły na kilka różnych sposobów, piaskujemy. Szybki termin realizacji! Sprawdź nasza witrynę internetową www.paulbrickpointing.co.uk

ZATRUDNIĘ MECHANIKA SAMOCHODOWEGO Z DOŚWIADCZENIEM

Odpowiedni kandydat musi być wykwalifikowany do samodzielnych napraw i diagnostyki pojazdów osobowych i ciężarowych .Praca stała. Kontakt: 07830455863

Przeprowadzki i przewozy lokalne, międzymiastowe oraz do Polski 7 dni w tyg. 24/h. Konkurencyjne ceny !!! Najtańsze w Londynie i okolicach. Przyjmujemy wszystkie zlecenia małe i duże. 07722560744 mario.remtrans@gmail.com

Rosemount Zaprasza na pyszne obiady i kolacje

Dowozy

Naprawa laptopów, tabletów, Apple, PC,GPS, strony www. Z nami oszczędzisz czas i pieniądze. Dojazd do klienta. Gwarantujemy najniższe ceny .Zadzwoń Teraz: 07885421494.www. ictlaboratory.com PRZEPROWADZKI I PRZEWOZY TAKŻE DO POLSKI

POLSKA RESTAURACJA

Obiady na abonamenty

PRAWDOPODOBNIE NAJLEPSZY SERWIS KOMPUTEROWY W LONDYNIE

od £39

PRZEWOZY OSÓB I PACZEK

ANGLIA-POLSKA POLSKA-ANGLIA

61-63 Staines Rd, TW3 3HW Hounslow, tel. 07405 172204 SPRZEDAM BEZPOŚREDNIO NOWOCZESNY 2 BEDROOM FLAT NA HAYES, UB3 2FH

ARCHITEKT-PROJEKTY DOMÓW

Nowe budownictwo. 2 sypialnie, 2 łazienki, duży taras nad samym oczkiem wodnym. Własne miejsce parkingowe. Więcej info na http://2bedflat.forsale 07757228343 SERWIS KOMPUTEROWY H-TECH

Serwis i Naprawa Sprzętu Komputerowego. Systemy, Zabezpieczenia, Odzyskiwanie Danych, Wymiana Ekranów i innych Podzespołów, CCTV, Dojazd do Klienta. Tel.: 07723012148, email: halskyt@yahoo.co.uk., www.halskytech.co.uk MIĘSO-WARZYWA-OWOCE-RYBY I WIĘCEJ DOBROCI

Zapraszam do zamówienia żywności z dostawą do domu! Obsługujemy klientów biznesowych i indywidualnych. Londyn, Birmingham, Bristol, Southampton, Nottingham, Peterborugh itd. ZOBACZ TE CENY!!! www.londonmarket.pl

Dystrybucja i prenumerata polskiej prasy w UK www.polskiegazety.com

Rejestrowany w Anglii wykonuje projekty: lofts, extensions. Usługi: Planning Applications and Building Control mob: 07708696377 stasch@stasch.co.uk

Wróżka Santina Wróży zz kart kart Tarota Tarota Zdejmuje Zdejmuje Wróży złe fatum fatum Odwraca Odwraca złe złe uroki uroki złe

Nie czekaj! Zadzwoń! Odmień swój los

075 8737 5316 NIE POZWÓL ODEBRAĆ SOBIE DOCHODU!

Poczuj się bezpiecznie! Zabezpieczenia dochodów, wypadki, ubezpieczenia rodzinne, pomoc i doradztwo. Kontakt:07751154313

WYWÓZ ŚMIECI –KONKURENCYJNE CENY

POLSKIEGAZETY .COM

ogrodowych, budowlanych, biurowych i innych .Pomagamy przy załadunku. Pracujemy na terenie całego Londynu. Usługa tego samego dnia. Dostępne samochody 16 yardowe Van 16 yardów. Atrakcyjne ceny. Zapraszamy do współpracy 07886253972

www.ja-eurobus.pl

+44 777 882 67 09 +44 777 882 56 80 ARCHITEKT W LONDYNIE

Wieloletnia praktyka w UK, extensions, loft conversions, listed buildings consent, Kontakt: 07903034463, szymon.dylewski@gmail. com

POLSKA TELEWIZJA SATELITARNA-PRZEMYSŁĄW ZAJĄC

NC+ Zestawy na umowę i kartę. Montaż anten Zapraszamy do punktu 49 Oldfields Circus UB54RR Northolt Sklep Northolt: 02082033162 Instalacje: 07779631401 www.polskatelewizja. co.uk

OGŁOSZENIA DROBNE

| Cooltura+ | Nº 782

HYDRAULIK NAPRAWA PIECÓW, BOILERÓW -24H-CERTYFIKATY

NIE PRZEJMUJ SIĘ PAPIERKOWĄ ROBOTĄ!

Naprawa tego samego dnia. Dojazd do klienta. Serwis wszystkich marek: Valiant, Aliant, Worcester, Viessmann, Baxi, Biasi, Main, Ideal, Glowwarm itd. Odbieram gotowe prace. Zapraszam do współpracy 07545707457

POMOŻE CI POLSKI KSIĘGOWY! KOMPLEKSOWE USŁUGI KSIĘGOWE DLA FIRM I OSÓB PRYWATNYCH

DEKODERY NC+-SERVICE ANTEN INSTALACJA

Dekodery NC+ Polsat cyfra+ na umowę lub bez, instalacja, naprawa telewizorów oraz kamer, cctv, alarmy, wszystkie akcesoria: anteny, piloty, uchwyty 07714308939

RÓWNIEŻ SELF-EMPLOYED POLSKIKSIEGOWY.EU

Jak zamieścić ogłoszenie?

przez internet

www.cooltura24.co.uk

PROJEKTANT MEBLI -DAM PRACĘ

Wymagane doświadczenie w projektowaniu, dokonywaniu pomiarów i tworzeniu dokumentacji technicznej, bardzo dobrej znajomości programu Sketchup. Dodatkowym atutem będzie praca w programie AutoCad. Kontakt: wojtek@greenmarkjoinery.co.uk

ute

za min

KSIĘGOWOŚĆ

PROMOCJA INTERNETOWA

kompleksowa dla ltd, partnership, self employed; vat return, Cis, Paye, tax return, annual accounts. Porady prawno-finansowo-podatkowe, pomoc z korespondencją urzędową, kursy Sage, Quickbooks.

www.jlmaccountancy.com, info@jlmaccountancy.com , Tel. 07522043231

z tele stacjo fonu n na st arnego acjo do 13 narny k rajów 24 go dz 7 dni iny na do bę w tyg odniu

POMOCNIK INSTALATORA OKIEN I DRZWI

Wymagane doświadczenie i podstawowy angielski. Oferujemy atrakcyjne warunki pracy, transport(Van), narzędzia zapewnione, możliwość nadgodzin. Kontakt: Andrzej :office@greenmarkjoinery.co.uk,tel:02088107788

STOLARZ OKIEN I DRZWI-DAM PRACĘ

tanie rozmowy międzynarodowe

Poszukujemy stolarza z doświadczeniem w pracy w UK i PL do produkcji. Oferujemy atrakcyjne warunki pracy i możliwość nadgodzin Marek Tel:07810808838, office@ greenmarkjoinery.co.uk

0 844 862 4141 Belgia ...... ........................ 1p Francja ...... ...................... 1p Hiszpania ...... .................. 1p Holandia ...... ................... 1p Irlandia ...... ...................... 1p

Kanada ............................ 1p Niemcy ............................ 1p Polska ............................. 1p Rumunia .......................... 1p Słowacja ......................... 1p

USA .................................. 1p Węgry .............................. 1p Włochy ............................ 1p

www.cooltura24.co.uk

Zamieść ogłoszenie Premium online na www.cooltura24.co.uk Twoje ogłoszenie pojawi się na portalu cooltura24.co.uk oraz zostanie wydrukowane w najbliższym wydaniu Cooltury+*

1 tydzień ogłoszenia £14 2 tygodnie ogłoszenia £22 4 tygodnie ogłoszenia £36 * w tygodniku Cooltura zostanie wydrukowane maksymalnie do 25 słów danego ogłoszenia

SKIP HIRE PROMO!

RUBBISH CLEARANCE 8Y

SKIP

£210 + VAT

12Y

SKIP

£260 + VAT

F O R P O S T C O D E S : W1 · W2 · W3 · W4 · W5 · W6 · W7 W8 · W9 · W10 · W11 · W12 · W13 · W14 · NW1 · NW2 · NW3 NW4 · NW5 · NW6 · NW8 · NW9 · NW10 · NW11 · SW1 · SW3 SW5 · SW6 · SW7 · SW10 · TW8 · HA0 · HA9 · UB5 · UB6

07985 109 173

020 8961 6325

space.rubbish @ hotmail.co.uk www.spacerubbishltd.co.uk

15.03.2019

Manchester O2 Ritz. Kup bilet: bawimysiew.uk

16.03.2019

Londyn O2 Shepherdâ&#x20AC;&#x2122;s Bush Empire. Wszystkie bilety sprzedane!

Mleczko