Cooltura Issue 888 by Cooltura

The Polish Weekly | N o 12 (888) | 25.03.2021

Cooltime

Tradycyjnie przed Wielkanocą w całej Anglii planowane są Easter Egg Hunts w wersji z dystansem społecznym. Podpowiadamy, gdzie szukać jajek. Str. 20

Zdrowie

Wielkanocne potrawy

Jak radzić sobie z syndromem przesilenia wiosennego – podpowiada terapeutka żywieniowa Beata Wdowczyk-Murfitt. Str. 42

Wielkanoc od strony kulinarnej to babki, mazurki, biały barszcz i żurek. Jako że święta za pasem – przejdźmy od słów do czynów i zróbmy je sami! Str. 38

ŚWIĄTECZNE OZDOBY WYKONANE RĘCZNIE Dr

Wielkanoc w tym roku będzie inna, ale wartości pozostaną te same

ękodzieło to dla jednych szansa na połączenie pracy z pasją, dla innych ucieczka od korporacji albo pomysł na własny biznes. Mały internetowy kram z ręcznie robionymi cudeńkami można otworzyć szybko i bez dużych nakładów finansowych. Jedyny warunek to pomysłowość i zdolności manualne. „Kiedy kupujesz rękodzieło – nabywasz coś więcej niż przedmiot. Kupujesz godziny eksperymentów i porażek, kupujesz dni, tygodnie i miesiące pracy. Nie kupujesz czegokolwiek, kupujesz kawałek serca i duszy rękodzielnika”, mówi Renata Bernacka z Plymouth, która od niedawna próbuje swoich sił w robieniu ozdób świątecznych.

Czytaj więcej na stronach 22-23

Marek StellaSawicki, założyciel Instytutu Historii Polskiej Wojskowości w Londynie, w rozmowie z Dariuszem A. Zellerem, wspomina jak w czasach przed internetem pielęgnowano polskie tradycje na emigracji, opowiada jak wyrabiał kiełbasę na święta z byłym żołnierzem Brygady Pancernej Generała Maczka i przytacza anegdotę o tym, jak kończyła się konfrontacja Brytyjczyków z polskimi obyczajami świątecznymi.

Czytaj więcej na stronach 17-19

Konkurs

najdź ukrytą w tym wydaniu pisankę i weź udział w losowaniu 20 bonów o wartości £30 funtów na zakupy w polskich supermarketach „Mieszko”.

Szczegóły na stronie 14

2 |

25 marca 2021 | Nº 888 |

| TYM ŻYJĄ WYSPY

Ponad połowa dorosłych Brytyjczyków zaszczepiona L iczba osób, które dostały przynajmniej jedną dawkę szczepionki na koronawirusa w Wielkiej Brytanii 20 marca przekroczyła 27 mln. To był rekordowy weekend akcji szczepień. W piątek, 19 marca został pobity dzienny rekord – zastrzyki dostało 711 tys. osób, a dobę później wynik poprawiono szczepiąc 844 tys. osób. „Ponad połowa dorosłej populacji Wielkiej Brytanii otrzymała pierwszy zastrzyk. Wielkie dzięki dla wszystkich zaangażowanych w to fantastyczne osiągnięcie. Trzymajmy tak dalej!” – napisał na Twitterze premier Wielkiej Brytanii, który w piątek po południu sam został zaszczepiony. 56-letni Boris Johnson wybrał brytyjski preparat produkowany przez koncern AstraZeneca, by pokazać, że jest bezpieczny.

Po tym jak Europejska Agencja Leków potwierdziła, że szczepionka z Oxfordu nie powoduje zakrzepów krwi, jej używanie wznowiły kraje Unii Europejskiej. Także badanie przeprowadzone w Ameryce potwierdziło, że brytyjska szczepionka na koronawirusa jest bezpieczna i skuteczna. Jak podała telewizja BBC, preparat produkowany przez koncern AstraZeneca osiągnął 79 proc. skuteczności przeciwko objawowej wersji Covid-19, i chroni w 100 proc. przed poważnym zachorowaniem. Nie stwierdzono skutków ubocznych w postaci zakrzepów krwi. Testy przeprowadzono na grupie 32 tys. wolontariuszy w Stanach Zjednoczonych, Chile i Peru. Premier potwierdził, że mimo spodziewanego spowolnienia dostaw program szcze-

Fot. Twitter/Boris Johnson

pień jest realizowany zgodnie z planem. Obecnie zaproszenia na szczepienie dostają osoby w wieku powyżej 50 lat. Zaszczepionych jest już 95 proc. osób w wieku ponad 60 lat. – Dostawy preparatu AstraZeneca w kwietniu będą mniejsze niż w marcu, ale i tak

większe niż w lutym – powiedział Boris Johnson. Spodziewane spowolnienie szczepień w Wielkiej Brytanii jest spowodowane opóźnieniem o cztery tygodnie dostawy pięciu milionów preparatu AstraZeneca produkowanego w Indiach. NHS nakazał punktom szczepień, by wstrzymały się z wysłaniem zaproszeń do czterdziestolatków. Ministerstwo Zdrowia zapewniło jednak, że akcja szczepień przebiega zgodnie z planem i wszyscy dorośli mieszkańcy Wielkiej Brytanii zostaną zaszczepieni do końca lipca. Liczba nowych zachorowań w Wielkiej Brytanii utrzymywała się w połowie marca na stałym poziomie ok. 5-6 tys. dziennie, a liczba zgonów z powodu Covid-19 spadła do najniższego poziomu od października ubiegłego roku.

Planowanie zagranicznych Spis powszechny pokaże, wakacji bardzo ryzykowne ile osób wyjechało agraniczne wakacje w tym po zdjęciu restrykcji będą mogły w czasie pandemii

roku są mało prawdopodobne – ostrzegł cytowany przez BBC doradca rządu doktor Mike Tildesley. Minister transportu Grant Shapps powiedział, że jest za wcześnie, by stwierdzić, kiedy międzynarodowe podróże będą możliwe. Minister obrony Ben Wallace ostrzegł, że planowane na 17 maja otwarcie granic może zostać opóźnione. Obaj odradzili rezerwowania zagranicznych wyjazdów w te wakacje. 12 kwietnia międzynarodowa komisja przedstawi zasady na jakich

zostać wznowione międzynarodowe połączenia lotnicze. Niemal pewne jest utrzymanie wymogu przeprowadzenia testu na koronawirusa przynajmniej przed podróżą. Unia Europejska planuje też wprowadzenie tzw. paszportu szczepionkowego w formie aplikacji na telefon, który ułatwi podróżowanie między krajami UE. „Paszport” ma wejść do użytku jeszcze przed wakacjami. Brytyjski rząd obawia się, że taki dokument mógłby dyskryminować część społeczeństwa, ale mimo to także przygotowuje się do jego wprowadzenia.

Połowa pracowników wróciła do miejsc pracy

o otwarciu szkół w Anglii do biur wróciła ponad połowa pracowników – podał urząd statystyczny ONS. 53 proc. osób mających pracę wznowiło codzienne podróże. Odsetek osób pracujących wyłącznie z domu spadł o 6 proc. do 30 proc. W drugim tygodniu od otwarcia szkół w Anglii liczba

zakażeń koronawirusem spadła o 3 procent. Maski i zasady dystansu społecznego mogą być wymagane jeszcze przez kilka lat – powiedziała tymczasem Mary Ramsay, z Public Health England. Jej zdaniem podstawowe środki ochrony przed wirusami będą niezbędne aż do zakończenia akcji szczepień przez inne kraje.

Źródło: PAP

ieszkańcy Anglii, Walii i Irlandii Północnej wzięli udział w przeprowadzanym raz na 10 lat spisie powszechnym, choć podnoszone są głosy, że z powodu pandemii koronawirusa jego wyniki mogą nie do końca odzwierciedlać rzeczywistość. Właśnie z powodu restrykcji epidemicznych spis w Szkocji, który miał się odbyć tego samego dnia, co w pozostałych częściach Zjednoczonego Królestwa, został przesunięty na marzec 2022 r. Census pokaże m.in. ile osób faktycznie wyjechało z Wielkiej Brytanii w czasie pandemii, choć zanim jego wyniki zostaną opublikowane, część z nich może już powrócić. Według różnych szacunków, pomiędzy trzecim kwartałem 2019 r. a trzecim kwartałem 2020 r. opuściło ją od 400 tys. do nawet 1,3 mln osób urodzonych za granicą. Ponadto brytyjski urząd statystyczny ONS podał w połowie stycznia, że między końcem 2017 r. a połową 2020 r. liczba Polaków mieszka-

jących w Wielkiej Brytanii spadła o 206 tys. Spis zweryfikuje wszystkie te szacunki, ale nadal nie będzie jasne, ile z tych osób wyjechało do krajów pochodzenia na stałe, a ile zamierza za jakiś czas wrócić. Tegoroczny spis odbył się głównie w internecie. Rachmistrzowie przyjdą jedynie do tych osób, które nie wypełnią kwestionariusza, mimo że jest to prawnym obowiązkiem. Osoby uchylające się od udziału w spisie lub podające nieprawdziwe informacje mogą zostać ukarane grzywną w wysokości 1 tys. funtów. Wstępne wyniki spisu mają być ogłoszone za rok, zaś szczegółowe – w marcu 2023 r. Z kolei dane osobowe, które pozwalają na zidentyfikowanie osób uczestniczących w spisie, nie będą ujawniane przez sto lat, czyli do 2121 r. W tym roku po raz pierwszy w spisie umieszczono dla osób powyżej 16. roku życia pytania o orientację seksualną oraz o tożsamość płciową, ale odpowiedź na te pytania była nieobowiązkowa.

ADRES Unit 8, Odeon Parade 480 London Road, Isleworth, TW7 4RL Tel: 020 8846 3615 www.cooltura24.co.uk, info@cooltura.co.uk WYDAWCA MEDIA IN & OUT ISSN 1743-8489 DYREKTOR GENERALNY KLAUDIA SENYK REDAKCJA MARCIN URBAN Redaktor naczelny DARIUSZ A. ZELLER Zastępca redaktora naczelnego MARIETTA PRZYBYŁEK KAROLINA WIATROWSKA ADRIAN GRAD SABINA DYLA-GRAD KOREKTA I REDAGOWANIE TEKSTÓW BEATA TOMCZYK DZIAŁ GRAFICZNY AGATA OLEWIŃSKA PRZEMYSŁAW GAJDA ART-SERWIS MARKETING I REKLAMA marketing@cooltura.co.uk DYREKTOR MARKETINGU I REKLAMY JOANNA ROŻEK joanna@cooltura.co.uk, wew. 246 079 32 606 100 DZIAŁ MARKETINGU I REKLAMY EWA MROCZEK e.mroczek@cooltura.co.uk 079 3260 6133 MAŁGORZATA SAS m.sas@cooltura.co.uk KAROLINA SOŁTYS karolina@cooltura.co.uk 0208 846 3615 KSIĘGOWOŚĆ RADOSŁAW STASZEWSKI DYSTRYBUCJA MARLENA SIEJKA VEL DOMAŃSKA 020 88 46 3612, distribution@cooltura.co.uk Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń. Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych i zastrzega sobie prawo do skracania i przeredagowania tekstów. Publikowanie zamieszczonych tekstów i zdjęć bez zgody redakcji jest niezgodne z prawem.

Cooltura is regulated by IMPRESS: The Independent Monitor for the press CIC For complaints scheme see: www.cooltura24.co.uk/s/24/making-a-complaint Sprostowania prosimy kierować na adres: complaints@cooltura.co.uk Please make any complaints to: complaints@cooltura.co.uk

cooltura24uk

@cooltura24uk

cooltura

SZYBKI KONTAKT Chcesz się podzielić ciekawym tematem, pochwalić swoim sukcesem, zaprosić na wydarzenie w Wielkiej Brytanii lub podzielić ciekawym zdjęciem? Napisz do nas:

redakcja@cooltura.co.uk lub zadzwoń:

020 8846 3615

4 |

25 marca 2021 | Nº 888 |

| TYM ŻYJĄ WYSPY

Książę Philip opuścił szpital Azylanci będą izolowani na odległych wyspach?

Książę Philip. Fot. Wikipedia

28 dniach hospitalizacji 99-letni książę Edynburga wrócił do zamku w Windsorze. Mąż Elżbiety II był leczony z infekcji, przeszedł też operację serca. Książę Philip został przewieziony do szpitala króla Edwarda VII 16 lutego. Pałac Buckingham poinformował wtedy, że senior rodu Windsoru trafił tam na obserwację. Po kilku dniach oświadczono, że przechodzi infekcję, a po dwóch kolejnych tygodniach przetransportowano go do szpitala św. Bartłomieja, gdzie przeszedł operację serca. Był to najdłuższy pobyt księcia Philipa w szpitalu. Jak twierdzą źródła zbliżone do rodziny królewskiej, Elżbieta II źle znosiła nieobecność męża u jej boku. Para jest razem od 73 lat.

Koniec taniego Ubera?

ber potwierdził, że będzie respektował wyrok sądu i zagwarantuje 70 tys. swoich kierowców w Wielkiej Brytanii minimalną płacę, urlop oraz opłacanie składek emerytalnych. Analityk cytowany przez BBC zauważył, że podobna zmiana wprowadzona w Kalifornii, doprowadziła do wzrostu cen. Szef Ubera na Wielką Brytanię zapewnia jednak, że taryfy nie podrożeją.

ak donosi BBC, władze w Londynie chcąc powstrzymać napływ imigrantów do Wielkiej Brytanii, planują zmianę przepisów azylowych. Osoby, które złożą wniosek o azyl, będą oczekiwały na rozpatrzenie wniosku przez brytyjskie urzędy za granicą. Kontrowersyjny pomysł Downing Street ma stanowić jeden z elementów nowego systemu odstraszania. BBC donosi, że gabinet Johnsona chce, by przepisy określające strategię postępowania z osobami składającymi podania o azyl dopuszczały możliwość odsyłania ich do specjalnych ośrodków zlokalizowanych poza granicami Wielkiej Brytanii. To tam miałyby oczekiwać na rozpatrzenie wniosku przez brytyjskie urzędy. Jak twierdzi „The Times”, jedną z rozważanych lokalizacji jest Gibraltar. Tymczasem Fabian Picardo stojący na czele tamtejszego rządu zwrócił się do Home Office z prośbą o sprostowanie informacji na temat

planów Downing Street. Będąc gościem BBC News stwierdził, że ma bardzo poważne obawy co do nowego systemu azylowego, zwrócił też uwagę na jego wysokie koszty. Inne miejsce, które ma być brane pod uwagę, to Isle of Man. Plany rządu wywołały falę krytyki, pomysł Downing Street nie podoba się ani organizacjom społecznym ani opozycji, która uznała go za absurdalny. Tymczasem minister spraw wewnętrznych Priti Patel uważa, że obowiązujące obecnie przepisy są przestarzałe i nie odstraszają imigrantów od podejmowania kolejnych prób dotarcia do Wielkiej Brytanii nielegalnymi drogami. Od początku 2021 roku kanał La Manche przepłynęło łodziami lub pontonami 650 nielegalnych imigrantów, to dwukrotnie więcej niż w tym samym okresie 2020 roku. Szczegóły dotyczące nowego systemu azylowego mają zostać ujawnione późną wiosną.

Portugalia będzie wymagać od turystów szczepień lub testów na koronawirusa W Polsce trzecia fala pandemii i kolejny lockdown

inister turystyki Portugalii – Rita Marques, poinformowała na antenie Radia BBC, że od 17 maja Portugalia będzie otwarta dla turystów z Wielkiej Brytanii. By spędzić urlop w tym kraju trzeba będzie udowodnić, że zostało się zaszczepionym przeciw Covid19 lub przedstawić negatywny wynik testu na koronawirusa. Szefowa portugalskiego resortu turystyki zaprosiła Brytyjczyków do swojego kraju. Pierwsi turyści będą mogli tam przyjechać 17 maja, oczywiście pod warunkiem, że do tego czasu Downing Street zniesie zakaz podróży zagranicznych. Rząd Portugalii zwrócił również uwagę na fakt, że dodatkowe środki bezpieczeństwa – świadectwo szczepienia lub

negatywny wynik testu na koronawirusa nie powinny być problemem dla podróżnych. Portugalia chce jednak, by obywatele Wielkiej Brytanii mogli posługiwać się unijnymi „paszportami osób szczepionych”, gdyż ułatwiłoby im to poruszanie się po Europie, a krajom członkowskim goszczenie takich turystów. 19 marca Portugalia została skreślona z brytyjskiej listy kierunków zagrożonych, a tym samym zniesiony zostanie zakaz lotów komercyjnych do Portugalii oraz zakaz wjazdu do Anglii dla osób, które nie są obywatelami i rezydentami Wielkiej Brytanii lub Irlandii i były w Portugalii w ciągu 10 dni przed przylotem. Obywatele i rezydenci z Wielkiej Brytanii lub Irlandii, którzy odwiedzili Portugalię w ciągu 10 dni poprzedzających przylot, nie będą przechodzić kwarantanny w hotelu, a w domu. Należy jednak pamiętać, że obecnie władze w Londynie zezwalają na podróże zagraniczne w szczególnych przypadkach jak nauka, praca czy ważne sprawy rodzinne.

Źródło: PAP

związku z rosnącą liczbą zakażeń spowodowanych głównie brytyjską odmianą koronawirusa polski rząd zadecydował rozszerzyć dotychczasowe regionalne obostrzenia na całą Polskę. Zamknięte będą hotele i stoki narciarskie, a działalność galerii handlowych będzie ograniczona. „Decyzje w sprawie obostrzeń podejmujemy wspólnie z naszymi ekspertami

z dziedziny zdrowia publicznego, wirusologami i epidemiologami. Aby zmniejszyć tempo rozwoju COVID-19, musimy ograniczyć mobilność społeczną, która jest kluczowa w walce z koronawirusem" – tłumaczy strona rządowa. W ostatnim tygodniu liczba zakażeń zwiększyła się o 38 proc., a liczba zgonów o 24 proc. Przybyło także zajętych łóżek w szpitalach – wzrost o 17 proc. W ubiegłym tygodniu zajętych było 72 proc. łóżek i 74 proc. respiratorów. 17 marca poinformowano o wykryciu ponad 25 tys. nowych przypadków zakażeń koronawirusem. Z powodu COVID-19 zmarły 453 osoby. Minister zdrowia Adam Niedzielski wyjaśnił, że od soboty 20 marca w całej Polsce obowiązują rozszerzone zasady bezpieczeństwa, które wcześniej obowiązywały w czterech województwach. Obostrzenia mają potrwać do 9 kwietnia.

| Nº 888 | 25 marca 2021

TYM ŻYJĄ WYSPY |

| 5

6 |

25 marca 2021 | Nº 888 |

| ARTYKUŁ WE WSPÓŁPRACY Z RZĄDEM WIELKIEJ BRYTANII

W jaki sposób szkoły zostały przygotowane na powrót wszystkich uczniów? W poniedziałek 8 marca szkoły powitały z powrotem miliony uczniów, którzy podczas ostatniego lockdownu pobierali naukę zdalnie. Jednak, podczas gdy wielu rodziców odetchnęło z ulgą, gdy premier Wielkiej Brytanii ogłosił plan powrotu dzieci i młodzieży do szkół, część z nich, co zrozumiałe, była zaniepokojona ryzykiem zarażenia się przez swoje dzieci wirusem Covid19 w trakcie lekcji. Dzięki szeregowi dotychczasowych i nowych środków bezpieczeństwa, w tym szybkim i skutecznym testom wychwytującym niewykryte dotychczas przypadki koronawirusa, rodzice mogą mieć pewność, że ich dzieci oraz ich rodziny są tak bezpieczne, jak to tylko możliwe. Marietta Przybyłek

milionów funtów na program dobrego samopoczucia i zdrozybki test immunochro- wia psychicznego. matograficzny Covid-19 Powrót uczniów do szkół był szeroko testowany jest ważny z bardzo wielu w ciągu ostatnich kilku powodów. „Szkoły dają o wiele miesięcy na grupie 15 więcej, niż nauka faktów i liczb” proc. wszystkich dzieci, które – mówi dr Gavin Morgan, psynadal uczęszczały do szkoły cholog edukacyjny z Univerw czasie lockdownu. Regu- sity College London. „Szkoły są larne szybkie testy są aktualnie niezbędne dla dobrego samodostępne również dla pracow- poczucia dziecka. Dzieci mogą ników szkół, rodziców uczniów nadrobić zaległe lekcje, ale to, w wieku szkolnym i przed- czego nie można odpracować, to szkolnym, studentów, a także te dodatkowe aspekty edukacji osób dorosłych, mieszkających szkolnej, które są tak ważne dla w jednym gospodarstwie domo- ich rozwoju, jak zabawa z rówiewym z dziećmi czy młodzieżą, śnikami czy rozwijanie umiejętuczęszczającą do szkół. Testy te ności społecznych. Im dłużej są dostępne dla wszystdzieci pozostają z dala kich osób zajmująod szkoły, tym barcych się opieką nad dziej nieszczędziećmi i zaliczająśliwe, wycofane cych się do tzw. i pozbawione bańki wsparcia. tych umiejętRodzice ności się stają. zdają sobie A nieszczęsprawę z tego, jak śliwe dzieci ważne dla młodych przestają się osób są dobrze prouczyć. To zrozudr Gavin Morgan wadzone lekcje. Chociaż miałe, że rodzice się nauka zdalna pomogła uczniom martwią, ale chodzi tutaj w czasie lockdownu, nigdy nie również o zachowanie rówzastąpi ono na dłuższą metę zajęć nowagi. Ryzyko dla zdrowia stacjonarnych. dziecka z powodu Covid-19 jest Rząd przeznaczył 700 minimalne, więc dużo lepsze jest milionów funtów na nowe dla nich uczęszczanie do szkoły. wsparcie eksperckie, szkolenia i Musimy ufać, że nasi nauczyzasoby dla pracowników szkol- ciele wiedzą, co robią. Szkoły nych, aby mogli oni właściwie wyglądają zupełnie inaczej niż reagować na emocjonalne i psy- rok temu. Zapewniają aktualchiczne presje, z jakimi mogą nie środki bezpieczeństwa, które borykać się młodzi ludzie. Prze- możliwie chronią uczniów oraz kazanych zostało również 8 kadrę nauczycielską”.

„Tym razem robimy kilka dodatkow ych rzeczy, szczególnie po to, by podnieść morale”

Kiedy w zeszłym tygodniu wszyscy uczniowie wrócili do Small Heath Leadership Academy w Birmingham, nie tylko zobaczyli, że pojawiły się nowe środki ochronne. Podobnie jak wszyscy dyrektorzy szkół również i Enass Al-Ani stawia zdrowie i dobre samopoczucie uczniów na pierwszym miejscu. „Tym razem robimy kilka dodatkowych rzeczy, szczególnie po to, by podnieść morale” – mówi Enass. „Mamy dodatkowe zebrania i nagrody dla uczniów. Wywiesiliśmy plakaty powitalne powracających uczniów. Planujemy zajęcia dla kadr i ćwiczenia, które mają za zadanie wzmocnić zespół. Chcemy wprowadzić element zabawy w ramach naszego programu powrotu do szkoły. Uczniowie będą mogli wyko-

nywać wszystkie czynności, które zostały zawieszone w czasie lockdownu, wznowiony zostanie klub teatralny, zajęcia z łucznictwa oraz Cadet Force. Nauczanie zdalne nie może zastąpić pełnego doświadczenia, jakie nasi ucznioEnass Al-Ani wie zdobywają w szkole – przyjaźni, rozmów, interakcji z nauczycielami, czasu na placu zabaw i w trakcie zajęć pozalekcyjnych. Mamy bardzo szeroki zakres wydarzeń, odbywających się każdego dnia w szkole” – mówi Enass. Newcastle Sixth Form College była jedną ze szkół, które jako pierwsze przeprowadziły próbne szybkie testy na Covid19, mając nadzieję, że wszyscy uczniowie, rodzice, dorośli w ich gospodarstwie domowym, opiekunowie i osoby wspierające, będą brały udział w testach dwa razy w tygodniu. Utworzono osiem specjalnych przestrzeni do przeprowadzania wymazów od pracowników i uczniów. Osoby te zostały przeszkolone, jak wykonywać wymazy samodzielnie. Po pierwszych trzech testach w szkole oczekuje się,

że pracownicy i uczniowie będą robić testy samodzielnie w domu. „Postrzegamy testowanie jako coś, co może pomóc nam wyjść z pandemii i znaleźć drogę powrotu do normalności” – mówi Gerard Garvey, dyrektor college’u, do którego uczęszcza 1250 uczniów. „Nasi uczniowie byli entuzjastycznie nastawieni do testów, ponieważ naprawdę chcą, aby wszystko wróciło do normy. Choć póki co nie zmieniło to ich codziennych doświadczeń związanych z obostrzeniami. Testy działają uspokajająco”. Dobrą wiadomością jest to, że regularne szybkie testy są teraz dostępne również dla rodziców i dorosłych w ich gospodarstwach domowych, opiekunów dzieci i wszystkich należących do tzw. bańki wsparcia. „Jeśli wierzysz, tak jak ja, że powrót młodych ludzi do szkół jest słuszny, to właśnie w to powinniśmy zainwestować naszą energię” – mówi Gerard. „Musimy sprawić, aby tak właśnie się stało, działając razem”. „Ogromne korzyści płynące z powrotu uczniów do szkół sprawiają, że wszystkie przedsięwzięte środki ochronne są tego warte”.

„Ogromne korzyści płynące z powrotu uczniów do szkół sprawiają, że wszystkie przedsięwzięte środki ochronne są tego warte”

ARTYKUŁ WE WSPÓŁPRACY Z RZĄDEM WIELKIEJ BRYTANII |

| Nº 888 | 25 marca 2021

Aby uzyskać więcej informacji, odwiedź stronę gov.uk/backtoschool lub porozmawiaj ze szkołą lub uczelnią swojego dziecka kontaktu z uczniami w klasach. Jest to niewielka cena za powrót do rzeczywistości bliższej normalności. Regularne szybkie testy są dostępne dla szkolnego personelu, rodziców, opiekunów dzieci i wszystkich osób, które zaliczają się do ich ,,bańki wsparcia”.

„Przywrócenie dzieci do klasy w tej chwili ma zasadnicze znaczenie dla ich przyszłości” – mówi dyrektor Kate Jefferson. Dzieci, które wróciły do Millbank Academy w Westminster, do której uczęszcza 300 uczniów w wieku od 3 do 11 lat, zauważyły, że ich szkoła wygląda aktualnie nieco inaczej. Muszą kontynuować

Gerard Garvey

środki ochronne podejmowane przez cały okres lockdownu, kiedy na lekcjach pojawiało się jedynie 60 uczniów dziennie. Na różnych kluczowych etapach występują przerwy o różnych porach oraz różne godziny i punkty wejścia i wyjścia uczniów do szkoły. „Poprawiliśmy wentylację w salach lekcyjnych, teraz pozostawiamy otwarte okna. Jest to naprawdę ważne, a dotychczas nie wykorzystywaliśmy tej metody dostatecznie” – mówi Kate Jefferson i dodaje: „Mamy dodatkowy personel sprzątający na miejscu w ciągu dnia między lekcjami, kiedy dzieci wychodzą na przerwy. Czyszczone są miejsca związane z dużym natężeniem ruchu, takie jak poręcze, klamki i biurka w salach lekcyjnych”. Wirtualne apele, częste mycie rąk i utrzymywanie dystansu społecznego – choć nie zawsze jest to proste, w szczególności z młodszymi dziećmi – stanowią wprowadzone normy szkolne. Pracownicy szkół przeprowadzają testy na Covid-19 dwa razy w tygodniu i noszą maski podczas bliskiego

Co zostało zrobione, aby uczniowie mogli być najmożliwiej bezpieczni? Regularne szybkie testy Covid19 są kluczowym narzędziem do powstrzymania rozprzestrzeniania się wirusa. Jeśli rodzice wyrażą na to zgodę, licealiści i uczniowie w wieku 11 lat oraz starsi, będą otrzymywać preparat do pobierania wymazu z wnętrza nosa lub ust. Pobrany wymaz jest testowany na oznaki wirusa. Wyniki są dostępne w 30 minut. Te szybkie i proste testy są skuteczne w wykrywaniu osób, które nie posiadają żadnych objawów, ale mogą przenosić koronawirusa na innych. Ich wykrycie ma zasadnicze znaczenie, ponieważ jedna na trzy osoby z Covid-19 nie ma objawów. Gdy uczniowie przejdą trzy testy w szkole lub na studiach, zaczną robić je w domach, korzystając z testów pobranych w szkole. Korzystanie z testów to łatwy czteroetapowy proces: 1. Zdezynfekuj obszar testowy oraz ręce. Rozpakuj zestaw i przeczytaj instrukcję. 2. Pobierz wymaz z gardła lub nosa. 3. Umieść wymazówkę w płynie, który znajduje się w dołączonej probówce. Następnie wyciśnij tę ciecz na urządzenie testowe. 4. Połóż urządzenie testowe na płaskiej powierzchni. Po 30 minutach test pokaże wynik. Jeśli czyjś test uzyska wynik pozytywny, on i reszta jego gospodarstwa domowego, „bańka wsparcia”, opiekunowie, powinni natychmiast poddać się samoizolacji. Rodzice, którzy uzyskali wynik pozytywny, powinni również wykonać test PCR

i postępować zgodnie z najnowszymi wytycznymi rządu. Ważne jest również, aby żadne dziecko z objawami koronawirusa nie uczestniczyło na zajęcia szkolne. Rodzice powinni zamówić test dla swojego dziecka i odizolować się, dopóki nie otrzymają wyników. Rodzice lub dorośli domownicy, opiekunowie dzieci i osoby należące do tzw. bańki wsparcia, mogą w takim wypadku: 1. Uzyskać test w pracy, jeśli jest dostępny. 2. Udać się do placówki testowej, gdzie będą mogli zrobić, dowiedzieć się jak go wykonać i ewentualnie pobrać test, aby wykonać go w domu. 3. Zamówić test online, aby zrobić go w domu. Rząd ma nadzieję, że członkowie gospodarstw domowych przyzwyczają się do regularnego testowania. Do innych środków bezpieczeństwa, które zostały wprowadzone w szkołach zalicza się: nauczanie w tzw. bańkach, wietrzenie sal lekcyjnych, częstsze mycie rąk oraz rozłożone w czasie przerwy i obiady. Personelowi szkolnemu i uczniom szkół średnich zaleca się noszenie nakryć twarzy przez cały czas, gdy zachowanie dystansu w salach lekcyjnych czy pomieszczeniach ogólnodostępnych jest niemożliwe. To samo dotyczy zarówno personelu szkół podstawowych i osoby je odwiedzające. Nakaz nie dotyczy jedynie dzieci ze szkół podstawowych.

Więcej informacji znajdziecie tutaj: gov.uk/coronavirus-school-household-testing Kate Jeﬀerson

„Przywrócenie dzieci do klasy w tej chwili ma zasadnicze znaczenie dla ich przyszłości” „Nauczyciele są bardzo podekscytowani powrotem dzieci do szkół i powitaniem ich” – mówi Kate Jefferson i dodaje: „Szkoła jest miejscem, gdzie dzieci powinny przebywać. To tutaj spotykają swoich przyjaciół, nawiązują kontakty społeczne. Umiejętności, których nabywają w ten sposób, są podstawą funkcjonowania we współczesnym świecie. Bardzo ważne dla dzieci jest to, aby mogły mieć kontakt z rówieśnikami i szkolną społecznością. Szkoła daje dzieciom możliwość rozwoju, osiągania celów i prowadzenia satysfakcjonującego życia; daje wybór, wolność i wyrównuje szanse”.

| 7

8 |

| TYM ŻYJĄ WYSPY

25 marca 2021 | Nº 888 |

24 Więcej na portalu

cooltura24.co.uk

TYM ŻYJĄ WYSPY |

| Nº 888 | 25 marca 2021

Kolejne firmy pozostają przy pracy z domu

inie lotnicze British Airways są kolejną dużą firmą, która ogłosiła pozostanie przy elastycznym systemie pracy. Pracownicy będą pracować częściowo z domu, a częściowo w biurze. BA zapowiedziała też sprzedaż głównego biurowca koło Heathrow, w którym przed pandemią pracowało 2 tys. osób. Linie zwolniły w czasie pandemii 10 tys. pracowników. Wcześniej całkowite lub częściowe pozostanie przy pracy z domu ogłosił koncern BP oraz banki Nationwide, HSBC i Lloyds. Mark Dixon z firmy IWG zarządzającej biurowcami, cytowany przez BBC, powiedział: „To służy firmom, bo jest tańsze. To także duża korzyść dla środowiska”.

Myśleli, że będą lepsze

| 9

Rachunki za internet mogą wzrosnąć

ak informuje portal BBC, nadzorujący rynek telekomunikacyjny Ofcom zrezygnował z ograniczania cen połączeń światłowodowych i zamroził limit za tradycyjne łącza. Oznacza to, że BT i jej spółka Openreach będą mogły przyspieszyć rozwój infrastruktury, ale jednocześnie koszty inwestycji przerzucić na dzierżawców i ich klientów, czyli gospodarstwa domowe i firmy. BT planuje zainwestować w rozwój sieci 12 mld funtów. Rząd podał tymczasem regiony, do których w pierwszej kolejności zostaną doprowadzone superszybkie łącza internetowe w ramach państwowego programu rozwoju superszybkiej sieci internetu. To: Cambridgeshire, Kornwalia, Cumbria, Dorset, Durham, Essex, Northumberland,

South Tyneside i Tees Valley, a w następnej kolejności: Norfolk, Shropshire, Suffolk, Worcestershire, Hampshire i Isle of Wight. Do 2025 roku do sieci światłowodowej ma być podłączonych 85 proc. domów w Wielkiej Brytanii. W rozwój infrastruktury państwo zainwestuje 5 mld funtów.

Państwo ograniczy dotacje na zakup elektrycznych aut

inisterstwo transportu ograniczy dofinansowanie do zakupu samochodów elektrycznych z 3 tys. funtów do 2,5 tys. funtów. Będzie je można dostać tylko na auta warte mniej niż 35 tys. funtów. Zdaniem So ciety of Motor Manufacturers and Traders to zła decy-

zja w złym czasie. Udział sprzedaży samochodów elektrycznych w brytyjskim rynku wzrósł w ciągu roku z 3 do 7 proc. Już za 9 lat wejdzie w życie zakaz sprzedaży nowych samochodów z silnikami spalinowymi.

Koniec remontu Acton Mail Line Twitter/NPASSouthEast

mln funtów wydała policja na cztery samoloty, które okazały się bezużyteczne i od stycznia stoją w hangarze. Jak ustalił „The Times”, dwusilnikowe Vulcanair P68 miały zastąpić helikoptery, ale dopiero po zakupie policjanci z National Police Aviation Service zdali sobie sprawę, że nie mogą być używane nad terenem zurbanizowanym. Trudno nimi monitorować na przykład manifestacje, bo w przeciwieństwie

Znaczki z kodem kreskowym

rytyjskie znaczki pocztowe przejdą rewolucyjną zmianę. Od 23 marca do znaczków drugiej klasy będą dodawane kody kreskowe. Dzięki temu każdy list będzie można śledzić. To największa zmiana od wprowadzenia w 1840 roku przyklejanych znaczków i być może początek końca tradycyjnych znaczków z portretem królowej.

do śmigłowców nie potrwają zawisnąć w jednym punkcie. Zwykłym samolotem trzeba latać w kółko i przy stosunkowo dużej prędkości, co znacznie utrudnia obserwację. Policja liczyła, że zastąpienie helikopterów tradycyjnymi samolotami umożliwi pracę w każdych warunkach atmosferycznych. Vulcanair P68 zostaną prawdopodobnie skierowane do patrolowania wybrzeża.

150 latach od otwarcia stacja kolejowa Acton Main Line stała się dostępna dla osób niepełnosprawnych. Właśnie zakończył się montaż wind i kładki na perony. Modernizacja objęła także hol biletowy, wymianę systemu informacji pasażerskiej i bramek wejściowych. Zmodernizowane zostały wiaty na peronach, oświetlenie i monitoring. Acton Main Line obsługuje obecnie pociągi TfL Rail, a po oddaniu linii metra Elizabeth – stanie się jej częścią. Blisko ukończenia są także remonty stacji West Ealing i Ealing Broadway.

Przedwyborcza debata

maja mieszkańcy Londynu wybiorą nowego mera. W głosowaniu mogą wziąć udział także Polacy. Organizacje Polish Migrants Organise for Change i New Europeans UK zapraszają na wirtualną debatę poprzedzającą to wydarzenie. W spotkaniu wezmą udział przedstawiciele głównych ugrupowań wystawiających swoich kandydatów.

– Wybory lokalne w 2021 roku oferują polskim mieszkankom i mieszkańcom Wielkiej Brytanii wyjątkową możliwość zmobilizowania się. W ciągu ostatnich kilku lat obserwujemy największe od dziesięcioleci wzmożenie polskiego aktywizmu, w dużej mierze inspirowanego przez kobiety. Mamy nadzieję, że uda nam się wykorzystać tę falę i nadać ton inklu-

Fot. TfL

zywnej demokracji w Wielkiej Brytanii po brexicie – powiedziały Magda Fabiańczyk i Marzena Żukowska, współdyrektorki organizującej wydarzenie „Pomocy”. Debata odbędzie się 30 marca o 18:30 na platformie Zoom. Będzie tłumaczona z angielskiego na polski. Dyskusję poprowadzą Kate Willoughby – aktorka i pisarka oraz Marta Kotwas, doktorantka UCL School of Slavonic and East European Studies. Bliższe informacje na Facebooku: Polish Migrants Organise for Change.

10 |

| WIELKANOC 2021

Wielki Tydzień

aród bez tradycji zginie. Pielęgnowanie obyczajów utrzymuje naszą narodową tożsamość. Naszym obowiązkiem wobec dzieci, zwłaszcza na emigracji, jest dopilnowanie, aby wiedziały kim są i skąd pochodzą. Wielkanoc to doskonała okazja, aby lekcji tradycji stało się zadość. Tyle, ile w naszym kalendarzu jest dni świątecznych, tyle nie ma chyba żaden inny kraj. I cieszmy się z tego! Obserwując chłodnym okiem mieszkańców Londynu można by powiedzieć, że najważniejszym punktem jakiejkolwiek tradycyjnej celebracji jest… kilka butelek wina lub piwa w pobliskim pubie. A wszelkie inne przejawy tradycji to komercyjne odpowiedzi sklepów na potrzeby klientów. A przecież Wielkanoc to jedna z najpiękniejszych tradycji w katolickim kalendarzu,

która przypomina nam, że wszystko ma swój początek i koniec, a śmierć wcale nie oznacza kresu niczego! Wielki Tydzień zaczyna się w Polsce Niedzielą Palmową. Kiedyś nazywano ją kwietną lub wierzbną. Palemki – rózgi wierzbowe, gałązki bukszpanu, malin, porzeczek – ozdabiano kwiatkami, mchem, ziołami, kolorowymi piórkami. Palemkami biło się nią lekko domowników, by zapewnić im szczęście na cały rok. Połknięcie bazi wróżyło zdrowie i bogactwo. Zatknięte za obraz lub włożone do wazonów palemki chroniły mieszkanie przed nieszczęściem i złośliwością sąsiadów. Ważnym dniem Wielkiego Tygodnia jest Wielka Środa. Chłopcy topili tego dnia Judasza zrobionego ze słomy i starych ubrań wcześniej wlokąc na łańcuchach po całej okolicy. Przy drodze ustawiali się gapie, którzy okładali kukłę kijami.

Na koniec wrzucano „zdrajcę” do wody. Kiedy milkły kościelne dzwony, rozlegał się dźwięk kołatek. Obyczaj ten był okazją do urządzania psot. Młodzież biegała po mieście z grzechotkami, hałasując i strasząc przechodniów. Do dziś zachował się zwyczaj obdarowywania dzieci w Wielkim Tygodniu grzechotkami. A kogo przyłapano na braku postu mógł oberwać srogo. Inną nazwą kołatek są „tarapaty”, stąd też powiedzenie „wpaść w tarapaty”. Ostatnie dwa dni postu były wielkim przygotowaniem do święta. W te dni robiono „pogrzeb żuru” – potrawy spożywanej przez cały post. Kiedy więc zbliżał się czas radości i zabawy, sagany żuru wylewano na ziemię, lub oblewano nim drzwi pięknych panien. W równie widowiskowy sposób rozstawiano się też ze śledziem – kolejnym symbolem Wielkiego Postu. Z wielką radością i satysfakcją „wieszano” go, czyli przybijano rybę do drzewa.

25 marca 2021 | Nº 888 | W ten sposób karano śledzia za to, że przez sześć niedziel „wyganiał” z jadłospisu mięso. Wielka Sobota była dniem radosnego oczekiwania. Koniecznie należało tego dnia poświęcić koszyczek (albo wielki kosz) z jedzeniem. Nie mogło w nim zabraknąć baranka (symbolu Chrystusa Zmartwychwstałego), mięsa i wędlin (na znak, że kończy się post). Święcono też chrzan, – bo „gorycz męki Pańskiej i śmierci została zwyciężona przez słodycz zmartwychwstania”, masło – oznakę dobrobytu – i jajka – symbol narodzenia. Święconkę jadło się następnego dnia, po rezurekcji. Tego dnia święcono też wodę. W Wielką Niedzielę poranny huk petard i dźwięk dzwonów miał obudzić śpiących w Tatrach rycerzy, poruszyć zatwardziałe serca skąpców i złośliwych sąsiadów. Po rezurekcji zasiadano do świątecznego śniadania. Najpierw dzielono się jajkiem. Na stole nie mogło zabraknąć baby wielkanocnej i dziada – czyli mazurka. I w końcu lany poniedziałek (inaczej święto lejka albo śmigus-dyngus) – obrzęd, który wszyscy doskonałe znamy. Oblewa się tego dnia wszystkich napotkanych. Zmoczone panny miały większe szanse na zamążpójście. A jeśli któraś się obraziła – to nieprędko znalazła męża. Wykupić się można było od oblewania pisanką – stąd każda panna starała się, by jej kraszanka była najpiękniejsza. Niektórzy twierdzą, że zwyczaj wzajemnego oblewania się wodą w poniedziałek wielkanocny pochodzi z Jerozolimy, gdzie przeciwnicy chrześcijaństwa mieli jakoby przy pomocy wody rozpędzać wiernych, zbierających się w celu rozpamiętywania zmartwychwstania Chrystusa. Inni widzą w tym symbol masowego chrztu, obmycia z grzechu i odrodzenia do nowego życia.

| Nº 888 | 25 marca 2021

ARTYKUŁ ZREALIZOWANY WE WSPÓŁPRACY Z OFFICE FOR NATIONAL STATISTICS |

| 11

Jakie zastosowanie mają dane pochodzące ze spisu ludności?

Spisem ludności na terenie Anglii i Wali zajmuje się Office for National Statistics (ONS), czyli Krajowy Urząd Statystyk. Jest to ważne badanie, które odbywa się raz na 10 lat. Z tego artykułu dowiecie się, dlaczego istotne jest to, aby brać udział w spisie ludności oraz na przykładach wyjaśnimy, do czego wykorzystywane są dane, które są podczas niego zbierane. Marietta Przybyłek

ak więc, spis ludności daje nam obraz wszystkich ludzi żyjących i posiadających gospodarstwa domowe na tym terenie Anglii i Wali. Informacje pochodzące ze spisu ludności wspierają planowanie usług sektora publicznego, z których korzystamy na co dzień. Biorąc udział w spisie ludności pomagasz w podejmowaniu decyzji dotyczących usług, z których korzystasz w swojej społeczności. Usługi, takie jak transport, edukacja czy opieka zdrowotna, są kształtowane na podstawie informacji pochodzących ze spisu ludności. Dotyczy to więc, budowy infrastruktury szkolnej, rozmieszczenia gabinetów lekarskich czy organizacji charytatywnych ubiegających się o fundusze publiczne, a nawet budowy tras transportowych. Planowanie usług publicznych, byłoby znacznie trudniejsze bez informacji, pochodzących ze spisu ludności. Dlatego, tak ważne jest to, aby brać w nim udział. Spis ludności odbył się 21 marca. Wzięcie w nim udziału wymagało jedynie 10 minut czasu od osoby. Office for National Statistics (ONS) i tworzone przez tę instytucję statystyki są niezależne od rządu. Chociaż ONS raportuje do brytyjskiego parlamentu,

jąc swoje usługi, przeprowadza dokładną ocenę ryzyka pożarowego w całym mieście. Duża część ich pracy polega na zapobieganiu pożarom. W tym celu muszą oni oszacować, które obszary w mieście i społeczności są na nie najbardziej narażone. Zważając na fakt, że w Londynie znajduje się ponad 3,2 milina domów, jest to duże wyzwanie. Patrząc na dane ze spisu ludności dotyczące np. wieku, zespół może wyszczególnić obszary z większą liczbą osób starszych mieszkających samotnie. Te osoby mogą być bardziej narażone na obrażenia lub śmierć w przypadku pożaru. Ważnym czynnikiem w ocenie ryzyka jest również przeludnienie występujące na danym terenie lub brak centralnego ogrzewania w mieszkaniach. London Fire Brigade współpracuje z lokalnymi władzami i społecznościami, aby pomóc zmniejszyć ryzyko wystąpienia pożaru, edukuje również mieszkańców w zakresie bezpieczeństwa przeciwpożarowego. Pomaga to zmniejszyć liczbę pożarów i ich ofiar. Bez danych ze spisu ludności, pracownikom straży pożarnej trudniej byłoby zmapować obszary ryzyka.

dowo Mental Health Foundation korzysta z tych informacji, aby zlokalizować osoby bardziej zagrożone chorobami psychicznymi i zapewnić im potrzebne wsparcie. Niestety, okazuje się, że współczynnik zachorowania na choroby psychiczne jest wyższe w niektórych częściach Anglii i Walii niż w innych. Mental Health Foundation posłużyła się informacjami ze spisu ludności z 2011 roku do stworzenia mapy najbardziej zagrożonych dzielnic Londynu. Następnie zorganizowała w tych dzielnicach serię rozmów społecznościowych, dotyczących dbania o zdrowie psychiczne. Udział w tych spotkaniach wzięło ponad 1000 londyńczyków. Przykładowo osoby mieszkające w Hackney postulowały, że chcieliby mieć więcej wolnych i bezpiecznych miejsc dla społeczności, w których mogliby spotykać się z przyjaciółmi i sąsiadami. W rezultacie do planów rady miasta, dotyczących nowego centrum rekreacyjnego, dodano otwartą przestrzeń dla społeczności.

REAGOWANIE NA POTRZEBY SPOŁECZNOŚCI

Informacje ze spisu ludności pomagają organizacjom charytatywnym wspierać potrzebujących w całej Anglii i Walii oraz docierać do tych, których najbardziej potrzebują pomocy. W Wielkiej Brytanii istnieje 750 kościołów oferujących pomoc osobom bezrobotnym, bezdomnym, narkomanom, alkoholikom, a także ofiarom współczesnego niewolnictwa. Jednym z nich jest chrześcijański kościół Salvation Army, który działa również jako organizacja charytatywna. Informacje ze spisu ludności służą organizacjom charytatywnym w dostarczeniu ważnych dowodów w przetargach na finansowanie projektów. Major Pam Knuckey, zastępca dyrektora ds. Badań i rozwoju w Salvation Army, powiedziała: „Dane, które otrzymujemy ze spisu, pomagają nam upewnić się, że docieramy do osób, które naprawdę potrzebują naszej pomocy. Dzięki temu wiemy, gdzie najlepiej rozmieścić nasze zasoby. Zachęcamy wszystkich, do jak najdokładniejszego wypełnienia Census 2021. Może to dać dokładny obraz potrzeb waszej społeczności oraz pomóc nam kontynuować walkę o większą sprawiedliwość społeczną”.

ich praca jest chroniona przed wpływami politycznymi. Departamenty rządowe, które zajmują się wszelkimi złożonymi przez obywateli wnioskami, płatnościami lub usługami, nie mają wglądu do twoim prywatnych informacji przekazanych podczas spisu. Informacje przekazane przez

Zarząd Parku Narodowego Snowdonia (SNPA) działa na rzecz jego ochrony, abyśmy my, jak i przyszłe pokolenia mogli się nim cieszyć. Korzystając z informacji ze spisu, zarząd SNPA upewnia się, że park odgrywa ważną rolę w życiu okolicznych mieszkańców. Dzięki niemu może zorientować się, jak wygląda aktualny obraz społeczności, żyjącej na tym terenie. Kierownik ds. Współpracy SNPA, Angela Jones, podkreśla istotną rolę użyteczności zebranych informacji: „Dane ze spisu ludności są niezbędne, abyśmy mogli upewnić się,

mieszkańców nie mogą mieć wpływu na rozpatrywanie przez rząd ich wniosków o zasiłki, rezydenturę, status imigracyjny czy wysokość płaconych przez nich podatków. Informacje przekazywane są anonimowo i służą do planowania lokalnych i krajowych usług.

że Park Narodowy Snowdonia jest najlepszy jaki może być dla osób mieszkających w jego okolicach. Korzystając z danych ze spisu ludności, SNPA upewniamy się, że park odgrywa ważną rolę w społecznym i ekonomicznym dobrobycie lokalnych społeczności – teraz i w przyszłości”.

OCENA RYZYKA POŻARU W CAŁYM LONDYNIE

WSPARCIE ZDROWIA PSYCHICZNEGO

Do pozytywnych przykładów organizacji, które korzystają z informacji zebranych podczas spisu ludności zalicza się London Fire Brigade. Londyńska straż pożarna, planu-

Organizacje charytatywne korzystają z informacji zebranych podczas spisu ludności, aby tworzyć usługi, które są dedykowane najbardziej potrzebującym. Przykła-

POMOC TYM, KTÓRZY ZOSTALI W TYLE

Chcąc znaleźć więcej informacji na ten temat, odwiedź stronę: www.census.gov.uk

12 |

25 marca 2021 | Nº 888 |

| WIELKANOC 2021

Zmartwychwstanie = miłość Ks. Bartosz Rajewski

więta wielkano cne obfitują w tradycje i zwyczaje ludowe, z których część jest wciąż żywo kultywowana. Wciąż święcimy pokarmy, malujemy pisanki, zanosimy palemki do kościołów i oblewamy się wodą w lany poniedziałek. Niektóre zwyczaje i tradycje wielkanocne przetrwały do dzisiaj w nieco zmodyfikowanej formie. W zależności od tego, z jakiej części Polski pochodzimy, znamy różne zwyczaje obchodzenia świąt wielkanocnych, jak pogrzeb żuru i śledzia, wiesza-

nie Judasza, Siuda Baba, kurek dyngusowy czy wielkanocna baba. To dobrze, że pieczołowicie pielęgnujemy te zwyczaje także na emigracji. Nieco gorzej, gdy wyczerpują one sens świętowania Wielkanocy w naszych emigracyjnych rodzinach i stają się centrum świątecznych obchodów, zastępując misterium męki, śmierci i zmartwychwstania naszego Pana Jezusa Chrystusa. Warto więc pielęgnować tradycje wielkanocne, nie zapominając jednak, że są one po to, by pomóc nam przeżyć to wszystko, o czym piszę w dalszej części tego wielkanocnego felietonu. Począwszy od Niedzieli Palmowej nasze rozważania koncentrują się na pełnym boleści wołaniu Jezusa z wysokości Krzyża: „Elí, Elí, Lemá sabachtáni?” – „Boże mój, Boże mój, czemuś mnie opuścił?”. Można by się niepokoić, gdyby Jezus umarł ze słowami wyrażającymi opuszczenie przez Boga. Dlatego wszyscy ewangeliści zanotowali też drugi krzyk, po którym oddał ducha. Ostatni krzyk Jezusa był okrzykiem ufności i zwycięstwa: „Ojcze, w Twoje ręce powierzam ducha mego” (Łk 23,46). Jego krzyk to krzyk człowieka, który wygrywa najważniejszą bitwę swojego życia. Bitwę, w której do końca ufa się temu, którego się nie widzi, nawet gdy

wszystko sprzysięgło się przeciwko nam. Taka ufność prowadzi do zmartwychwstania. Zarówno tego ostatecznego, jak i tych wszystkich „zmartwychwstań”, które w naszym życiu dokonują się wiele razy. Ważne, by zmartwychwstanie przestało być kartką z banalnymi życzeniami wielkanocnymi, a zaczęło wkraczać w nasze życie z pełną mocą swojego znaczenia, rozpoczynając rewolucję przewracającą cały świat. Co to znaczy?Zawsze wtedy, gdy ślepy los prowadzi mnie do ciemnego ogrodu, w którym nie sposób zobaczyć twarzy Boga, a On sam wydaje się milczeć, jak grób, wiara w zmartwychwstanie daje mi siłę przetrwania i przekonanie, że za dzień, dwa, a może trzy znów rozbłyśnie światło. Zawsze wtedy, gdy odpowiedzią na moje długie modlitwy, usilne prośby, płacz i błagania, nie jest spektakularny cud, ale głucha cisza, a wszystko wokół próbuje wmówić mi, że Bóg wcale nie jest dobry i kłamstwem jest, że kocha, zmartwychwstanie daje mi cierpliwość i pozwala ufać, że przecież wszystko będzie dobrze. Zawsze wtedy, gdy coś we mnie pęka, słoneczne dotąd niebo wiary

Pamiętaj, że aby uzyskać OBYWATELSTWO BRYTYJSKIE wymagana jest REZYDENTURA STAŁA

Wyślij kwiaty lub prezent

na Wielkanoc do Polski.

OBYWATELEM

079 5042 3942 Z KODEM COOLTURA -15% NA CAŁĄ OFERTĘ!

22 378 38 41

www.kwiatowaprzesylka.pl

0208 846 3610 Unit 8, Odeon Parade 480 London Road , Isleworth T W7 4RL

w w w.s araint.co.uk

Firma Sara-Int Ltd. zarejestrowana jest w OISC. Posiadamy akredytacje Home Office

TYM ŻYJĄ WYSPY |

| Nº 888 | 25 marca 2021

| 13

+ zaufanie

zakrywa się chmurami wątpliwości, a „energia religijna” przesuwa się z nieba na ziemię, zmartwychwstanie pozwala mi trwać, ufając, że po burzy znów zaświeci słońce. Zawsze wtedy, gdy mój grzech wbija mnie w ziemię, a łzy nie potrafią już znieczulić bólu duszy, zmartwychwstanie pomaga mi zgiąć kolana przy konfesjonale, doświadczyć, że Bóg naprawdę jest dobry i… zmartwychwstać. Zawsze wtedy, gdy osiągam kolejny kres, ogarnia mnie rozgoryczenie i złość, a wszystko zaczyna wydawać się bezsensem, zmartwychwstanie pozwala mi zobaczyć, że każdy koniec to początek czegoś nowego, zazwyczaj lepszego i bardziej ekscytującego. Zawsze wtedy, gdy ludzie zawodzą, irytują, zadają ból, próbują złamać, a nawet ukrzyżować, zmartwychwstanie pozwala mi wierzyć, że oni także kiedyś zmartwychwstaną. I w końcu zawsze wtedy, gdy towarzyszę człowiekowi w jego ostatniej ziemskiej drodze, rozum stawia pytania, na które nie znajduję odpowiedzi, a serce chce płakać i jest nieutulone w żalu, zmartwychwstanie daje mi nadzieję, która pełna jest nieśmiertelności.

Większego daru niż dar wiary w zmartwychwstanie tu, po naszej stronie życia, Bóg nam już nie udzieli. To największy dar i najcenniejszy skarb. Wielu ludzi jednak ucieka przed zmartwychwstaniem. Zamiast jak Piotr i Jan pobiec do pustego grobu, wolą pozostać przy starym świecie. Tam wszystko jest przewidywalne, obliczalne, oswojone i w większym lub mniejszym stopniu pod kontrolą. Nie winię ich za to, bo wiara w zmartwychwstanie nie jest łatwa. Wiara w zmartwychwstanie jest wymagająca. Wymaga przede wszystkim zdolności do miłości i zaufania. A miłość i zaufanie Bogu przełamują nasz lęk i pozwalają go pokonać. Czy Bóg ostatecznie ocalił Jezusa od śmierci? Ocalił. Trzy dni później, ale ocalił. Zmartwychwstanie pozwala mi zawsze widzieć „happy end” i wierzyć bardziej Bogu i Jego Słowu, niż temu, co widzą moje oczy. Nawet wtedy, gdy zrozpaczony wołam: „Boże mój, Boże mój, czemuś mnie opuścił?”. Bo dzięki wierze w zmartwychwstanie zaraz dodaję: „Ojcze, w Twoje ręce powierzam ducha mego”, ufając, że „Ci, co zaufali Panu, odzyskują siły, otrzymują skrzydła, jak orły, biegną bez zmęczenia, bez znużenia idą” (Iz 40,31).

NASZA KANCELARIA SPECJALIZUJE SIĘ W NASTĘPUJĄCYCH DZIEDZINACH  RE COVID–19 Porady prawne dla pracodawców

i pracowników za zakresie postojowego – furlough leave – Kompleksowa obsługa prawna i doradztwo z zakresu rządowego programu dla osób samozatrudnionych – self-employed

 Odszkodowania z tytułu wypadków drogowych

i wypadków przy pracy, wypadków w miejscach publicznych  Pomoc w uzyskaniu Rezydentury i Brytyjskiego Obywatelstwa i statusu ‘settled‘  Prawo pracy – polubowne rozwiązanie umowy o pracę, niesłuszne

zwolnienia, redukcje etatów, pomoc w postępowaniach dyscyplinarnych

 Prawo rodzinne – rozwody  Nieruchomości – sprzedaż i kupno

POTRZEBUJESZ PORADY PRAWNEJ OD SPECJALISTY?

ZADZWOŃ DO NAS

OFERUJEMY BEZPŁATNĄ KONSULTACJĘ W JĘZYKU POLSKIM

polska linia: 0208 347 2305

14 |

25 marca 2021 | Nº 888 |

Polowanie na pisanki

| OBLICZA EMIGRACJI

k w 1 i e i tnia a c r a m 25

Znajdź wielkanocne jajko ukryte w tym wydaniu tygodnika „Cooltura”. Zrób zdjęcie i wyślij na: konkurs@cooltura.co.uk. Wśród uczestników konkursu rozlosujemy 20 bonów o wartości £30 każdy na zakupy w sieci Polski Supermarket Mieszko.

Do wygrania

20 bonów na zakupy po

£30

Mieszko Supermarkety:

 78-80 Bilton Road, Perivale, Middlesex UB6 7DE  784 Uxbridge Road, Hayes, Middlesex UB4 0RS  1261-1265 Greenford Road, Greenford, Middlesex UB6 0HY  316 Bath Road, Hounslow, Middlesex TW4 7HW  13-19 Streatham High Road, Streatham, London SW16 1DS  179-181 St Albans Road, Watford WD24 5BE  414-416 High Street North, Eastham, London E12 6RH Regulamin konkursu „Polowanie na pisanki”: 1. Organizatorem konkursu jest Media In & Out wydawca tygodnika Cooltura, a sponsorem Polski Supermarket Mieszko. 2. W losowaniu nagród nie mogą brać udziału pracownicy organizatora i sponsora konkursu. 3. Odpowiedzi oraz imię i nazwisko uczestnika konkursu, należy wysłać mailem na adres: konkurs@cooltura.co.uk w terminie do 7 dni od daty wydania. 4. Zwycięzcy zostaną wybrani drogą losowania, które przeprowadzi organizator konkursu. 5. Wybrane osoby dostaną po jednym bonie o wartości 30 funtów do wykorzystania w sklepach sieci Polski Supermarket Mieszko. 6. Zwycięzcy zostaną poinformowani mailowo, a bon będzie do odbioru w wybranym sklepie sieci Polski Supermarket Mieszko. 7. Uczestnicy konkursu wyrażają zgodę na przetwarzanie ich danych osobowych przez organizatora konkursu. 8. Organizator zastrzega sobie prawo do odwołania konkursu bez podania przyczyn.

WIELKANOC 2021 |

| Nº 888 | 25 marca 2021

| 15

No nie tak miało być… Wielkanoc 2021 Ks. Piotr Szyperski MIC

„C

iemno jest w grobie jak w środku nocy. Pojutrze, Jezu wszystkich zaskoczysz” – śpiewają dzieci w czasie cotygodniowej drogi krzyżowej przez cały okres Wielkiego Postu. Nietrudno, jednak twierdzić, że Jezus zaskakuje przez całe święta wielkanocne i to niejednokrotnie znacznie mocniej aniżeli zrobił to wobec towarzyszących Mu uczniów.

WIELKI CZWARTEK

To prawdziwe preludium wszechobecnego zgorszenia – zwłaszcza tych najbardziej pobożnych i ułożonych. Oto Jezus nie zważając na tęsknoty za splendorem, uroczystymi obchodami i wieczerzą paschalną przepasuje się prześcieradłem, bierze misę z wodą i obmywa nogi… jak niewolnik i służący. I nie wstydzi się tego uczynić również i w dzisiejszej rzeczywistości – wśród uchodźców, emigrantów, skłóconych i zadłużonych, przestraszonych i tych dumnych też. Nie miałby z pewnością problemu z wielokrotną dezynfekcją i wymianą maseczek. Wszystko po to, by okazać po co tak naprawdę przyszedł na Ziemię. Co więcej, po raz kolejny wypowie słowa „BIERZCIE (tak, tak - właśnie tymi

twoimi rękoma) i jedzcie – to jest Ciało Moje, które za Was będzie wydane. Kto spożywa moje Ciało i pije moją Krew, ma życie wieczne, a Ja go wskrzeszę w dniu ostatecznym”.

się zawołać „Wspomnij na mnie Jezu”. Choć to dla wielu wyda się niemożliwe, ale tego dnia nawracają się menedżerowie, teściowie, landlordowie, politycy i księża.

WIELKI PIĄTEK

Piątek, piąteczek, piątunio… więc czas na zakupy! I tu też niespodzianka, bo o ile święta Bożego Narodzenia utonęły już w morzu choinek, prezentów, bombek, gwiazdorów i zwierzaków męczonych w żywych szopkach, o tyle Wielki Piątek nawet bez pandemii ma w sobie więcej spokoju. I nawet jeśli lockdown zostanie choć trochę rozluźniony, handlowcy nie posuną się do takiego zwyrodnienia, żeby sprzedawać krzyże, gwoździe, młotki, włócznie i płaczące Matki Boże… Pozostaje więc zmierzyć się z widokiem krzyża, który prędzej czy później dosięgnie każdego. Jak to każdego? Ano tak, bo Chrystus tymi rozpostartymi ramionami chce objąć cały świat. W tych wyciągniętych rękach zmieszczą się wszyscy Ci, którzy odważą

dzem, „bo do mnie nie doleciało”, nie ma nawet kłótni przy próbach ministrantów w kościele… „jesteśmy wolni – możemy iść…” w ciszy, na spotkanie przy grobie. A gdy zapada zmrok rozpoczyna się w kościele prawdziwa uczta, na której wreszcie można się dobrze najeść! Stół Słowa Bożego jest tak zastawiony, że nawet najbardziej cherlawy chrześcijanin może wrócić do pełni sił. Czytanie za czytaniem, psalm za psalmem, modlitwa za modlitwą, by na końcu odnaleźć SENS wielkanocnego poranka.

NIEDZIELA ZMARTWYCHWSTANIA

WIELKA SOBOTA

„To już jest koniec i nie ma już nic…” Nie ma biegania na lotniska i 18-godzinnych podróży samochodem, nie ma latania z koszyczkiem za księ-

Normalnie w grobie leży trup… Patrzę, a tu pusty grób… Co się stało??? Gdzie jest ciało??? Ale heca! Zmartwychwstało! I nieważne, czy w polonijnym radiu zagości Arka Noego czy może jednak rytmy disco – Jezus powstał z grobu, by pociągnąć za sobą wszystkich, którzy na to tak wytrwale czekali. Na koniec przydadzą się jeszcze życzenia – SMS-owe oczywiście: #pascha #przejście #zmiana #alleluja #odwagi

16 |

25 marca 2021 | Nº 888 |

| TYM ŻYJĄ WYSPY

Spokojnych i radosnych Świąt Wielkanocnych, przepełnionych zdrowiem, miłością i nadzieją życzy Czytelnikom i Reklamodawcom redakcja tygodnika Cooltura, portalu Cooltura24 i Radia PRL

OBLICZA EMIGRACJI |

| Nº 888 | 25 marca 2021

Dariusz A. Zeller

bliżają się Święta Wielkanocne. Proszę powiedzieć, jakie są pańskie pierwsze wspomnienia tych świąt?

Drogi panie redaktorze, czy nawet może powiedziałbym drogi Darku. Po pierwsze jestem mile zaskoczony tymi zapytaniami i dziękuję za możliwość podzielenia się moimi skromnymi obserwacjami, bo Święta Wielkiej Nocy lub Wielkanocne, jak to się potocznie mówi, są przecież tak ważne. Moje pierwsze wspomnienia z okresu młodości i dzieciństwa były takie same jak większości z nas, tzn. Wielki Post, 40 dni tegoż postu, środa popielcowa, Niedziela Palmowa, Wielki Piątek, święcenie pokarmów, Wielkanoc, śmigus-dyngus, czyli lany poniedziałek, no i zawsze... jajka faszerowane w skorupkach... A propo jajek w skorupkach„ to od razu opowiem zabawną historię, kiedy to przy wielkanocnym stole u znajomych pewien angielski gość, chyba na imię miał David, przyprowadzony przez znajomą Polkę, zabrał się do jedzenia jajek w skorupkach i nawet bardzo je zachwalał, ale potem powiedział, że są troszkę twarde czasami. Dlaczego? Bo on zjadł jajka ze skorupkami. Nie chciał obrażać gospodyni i myślał, że to jest nasz polski zwyczaj i z grzeczności zjadł całość. Do dzisiaj umieramy ze śmiechu na wspomnienie tej prawdziwej historii z Londynu z przed wielu lat.

Jak generalnie obchodziło się święta w czasach pańskiej młodości?

W skrócie było troszkę jednak inaczej, ale niezupełnie. Zależało to od domu i rodzinnej tradycji. I w Polsce i tutaj według naszego najlepszego historyka w Londynie dr Andrzeja Suchcitza z Polskiego Instytutu i Muzeum Generała Sikorskiego, pełną odpowiedzialność za to biorą polskie matki. Otwarcie i oficjalnie powiedział to w odpowiedzi, przy której byłem świadkiem, na zapytanie Anglika, który nie mógł zrozumieć, jak polskie tradycje w kontekście naszej tragicznej historii, zsyłek na Syberię, I i II wojny światowej, barbarzyństwa niemieckosowieckiego nie uległy zapomnieniu i mogły przetrwać nawet do dzisiaj. Muszę tu nadmienić, że w podtrzymaniu lub zanikaniu tej tradycji zawsze największą rolę odgrywała siła rodziny i próby niszczenia tradycji religijnych. Ostatnio na jednym z naszych wykładów IPMH (Institute of

| 17

Wielkanoc w tym roku będzie inna, ale wartości pozostaną te same Pisane w Dniu Matki, 14 marca 2021, od której w większości się tego dowiedziałem i nauczyłem (tego, co jest naprawdę ważne), reszty douczyłem się sam, we własnym życiu. dr Marek Stella-Sawicki Polish Military History), wykładowca skomentował, że nawet Stalin podczas konferencji w Jałcie nie próbował zagarnięcia całej Polski, bo 30 milionów rzymsko-katolików w ZSRR nie byłoby tak łatwych do zasymilowania do jego superior ideologii i do stworzenia „nowego człowieka”. Wracając do teraz i niepokojącej w Europie tendencji liberalno-demokratycznej jest widoczne podobieństwo do pewnych aspektów tradycyjnego komunizmu. Kiedyś w Europie przeciwieństwo tego było nazywane... konserwatyzmem. W międzyczasie, w polskiej tradycji, święta wielkanocne mają wiele aspektów, głównie religijnych, kulturowych, kulinarnych i oczywiście historycznych. Zwyczaje starej Rzeczpospolitej od morza do morza istnieją do dzisiaj. Palmy czy palemki wielkanocne są i były albo kurpiowskie czy nawet góralskie i przeszły całą Polskę, a są oryginalnie z Litwy z XVI wieku i do dzisiaj istnieją w oryginalnej postaci na Żmudzi i w Wilnie. Pławienie marzanny jakoby pochodzi z czasów pogańskich, a pochodną tego jest śmigus-dyngus. W dawnych czasach przed Wielkanocą prawie w całej Polsce wiejskie chałupy były odmalowywane zewnątrz, czasami na biało czy na niebiesko w zależności od regionu i lokalnej tradycji. Na polskich obrazach XIX-wiecznych jest to uwiecznione przez wielu polskich malarzy. Chodzi tu zawsze o początek „nowego życia”.

Przyjechał pan do Wielkiej Brytanii jako młody człowiek blisko 50 lat temu. Jaka była wówczas różnica w celebrowaniu Wielkanocy w Polsce i w WB?

W Polsce mieliśmy zawsze tradycję przekazywaną z pokolenia na pokolenie, której to nasze matki nauczyły się od dziadków, a my od naszych rodziców. Od razu powiem, że gdzie rodziny zostały rozdzielone, np. dziadkowie są w Polsce, a młodzi tutaj, to jest niestety inaczej. Dużą rolę tu zawsze spełniał polski Kościół i dzięki Bogu spełnia to do teraz. W UK polska diaspora po wojnie miała większość wywodzącą się z oryginalnych polskich żołnierzy z II Korpusu gen. Andersa, czyli z Polaków w większości z terenów zwanych Kresami, gdzie tradycje były

Dr Marek Stella-Sawicki

przesączone lokalnymi zwyczajami, no i znajomością tradycji nie tylko Kościoła katolickiego, ale często grekokatolickiego czy cerkwi unickiej. Dla nich i dla nas święto Wielkiej Nocy było zawsze bardzo ważne, nie mówiąc o tym, że ta wschodnia religia była

przyjacielska dla polskiego Kościoła katolickiego w odróżnieniu od cerkwi prawosławnej, czyli Moskwy. Jak wspomniałem, tradycje wyniesione z domu są najcenniejsze i dlatego przekazujemy je dalej w sposób naturalny.

18 |

25 marca 2021 | Nº 888 |

| OBLICZA EMIGRACJI My – Polacy jesteśmy przywiązani do tradycji świątecznych. Czy na przestrzeni lat były jednak zauważalne jakieś zmiany w tym zakresie?

Tak, nie ma tu wątpliwości i wszyscy to chyba wiemy. Po prostu przypatrzmy się tradycyjnemu święceniu pokarmów. We wspólnie odwiedzanym angielskopolskim kościele w Weybridge, Surrey, na tę okazję schodzi się łatwo i co roku ponad 1000 osób, dorosłych i starszych z dziećmi. A nie jest to aż taka duża parafia. W Anglii i UK generalnie jest to tradycja czysto polska. Oświadczam oficjalnie – tubylcy tych Wysp tego nie znają.

Proszę jednak powiedzieć, jak z kolei sami Brytyjczycy, na przestrzeni lat, podchodzili do tych, bądź co bądź, najważniejszych świąt chrześcijańskich?

W UK czy na emigracji trzeba również zrozumieć różnice pomiędzy emigracją i Polonią. Dla większości z tych, co nie mieli gdzie wracać, bo ich domy i ziemie znalazły się po Teheranie i Jałcie we wrogim nam kraju pozostała emigracja, a ci, co wracali, często byli osadzani w więzieniach (dobrym przykładem i jednym z wielu był wspaniały polski pilot Skalski, bohater Cyrku Skalskiego, któremu w Polsce Ludowej po powrocie do kraju dano wyrok śmierci. A nie był to niestety wyjątek). Tak że ci, co pozostali na emigracji, stworzyli tu „Polskę poza Polską”. Była tu cała emigracyjna infrastruktura, która częściowo istnieje do dzisiaj, pomimo że ci ludzie już w większości dawno odeszli. Ale tradycje tak zakorzenione w następnym pokoleniu oraz przywiezione po 1989 roku z Polski są nadal żywe i to jest na pewno wspaniałe. Odnośnie Polonii, to ta jest w Jackowie, w Chicago, USA, widzialem na własne oczy i rozumiem zasadnicze różnice. Wracając do Wielkanocy, mam dwie odpowiedzi obchodzenia świąt wraz z przygotowaniami, formalną lub mniej formalną. O formalnej za chwilę. Wiele lat temu, kiedy polskie sklepy lub Polish Delicatessen w UK były jeszcze rzadkością, np. w Ealingu W5 i W13 były tylko dwa, najstarszy naprzeciw stacji Ealing Broadway i była to Parada Delicatessen, a na Avenue W13 był sklep państwa Hrynczyszyn. Otóż przed

Wielką Nocą, kiedy to polskie wędliny są koniecznie potrzebne na każdym polskim stole, stary żołnierz z Brygady Pancernej Generała Maczka sam osobiście nauczył mnie robić wielkanocną kiełbasę. Najpierw trzeba było pojechać na Smithfield Market bardzo wcześnie rano i kupić całą świnkę, potem poprosić żonę żeby załatwiła 30 m catgut, czyli solonych i suchych jelit od zaprzyjaźnionego English Butcher, które są tu bardzo potrzebne. Po zrobieniu kiełbasy trzeba ją oczywiście po polsku uwędzić, no i tu dopiero zaczyna się prawdziwa historia. O robieniu kiełbasy nie miałem wtedy zupełnie pojęcia będąc w trakcie doktoratu w Kings College, ale mój Pan Ex Combatant wiedział wszystko i chciał się swą wiedzą podzielić, tzn. ze mną czyli z następnym pokoleniem. Wędzarnię miał w swoim ogrodzie za domem. Była to też wtedy doskonała możliwość opowiedzenia mi jak to się robiło kiełbasę podczas wojny, czy w Szkocji czy później. No, oczywiście wędzenie bez 1 litra Smirnoffa absolutnie nie jest możliwe i w końcu nie takie naprawdę dobre dla samej kiełbasy, więc 1 litr był koniecznie potrzebny na nas dwóch. Tego nie da się nigdy zapomnieć tak łatwo. A ja zawsze wierzyłem w praktyczne aspekty i zastosowanie edukacji. W końcu jestem od wielu lat Visiting Professor at UCL. Formalne obchodzenie Wielkanocy po polsku, jest prawie takie, jakie było zawsze od wszech czasów.

Powiedziałbym, że to różne fale emigracji z różnych „tradycyjnych” katolickich krajów, jak Irlandia, Hiszpania, Polska, Włochy etc, dodały rozmachu temu chrześcijańskiemu obrzędowi. Oczywiście w momencie „Referendum”, 1.000.000 Polaków plus emigracje poprzednie, w tym mniejsza „Solidarnościowa” i ta duża, oryginalna, powojenna i ich potomkowie, odegrały tu i nadal odgrywają dużą rolę. Nie zapomnijmy tu o katolickej mniejszości rdzennych Brytyjczyków, a dobrym przykładem jest Walsingham, gdzie od XII wieku, pielgrzymki wielkanocne były tradycją zniszczoną przez tzw. reformację Henryka VIII. Proszę zauważyć, podkreślam tu, że tzw. reformację. Jak wiemy wymordowanie 15.000 katolików i kompletne zniszczenie ich klasztornych opactw i kościołów było bardziej podobne do Holocaustu niż jakiejkolwiek tzw. reformacji. Dodam, że zaraz po wojnie do Walsingham chodziły co roku polskie piesze pielgrzymki z całego UK. Były to pielgrzymki studenckie. Na jednej z nich 18-letni polski kleryk z seminarium w Leeds o nazwisku Szczepan Wesoły przeszedł boso z Yorkshire do Walsingham w East Anglia z olbrzymim krzyżem na plecach. Krzyż ten nadal jest w Walsingham. Stoi za Slipper Chapel (Kaplica ciżemki), a kleryk Szczepan doszedł do godności arcybiskupa polskiego Kościoła. Zmarł stosunkowo niedawno, na emigracji w Rzymie. Pochodził ze Śląska, konkretnie z Katowic i był w 1939 roku na siłę wcielony do Wehrmachtu, skąd uciekł do II Korpusu Gen. Andersa we Włoszech. Wspaniały człowiek, wypróbowany przyjaciel emigracji i kapłan, który poświęcił nasz pomnik w National Arboretum w Staffordshire. Pomnik ten wybudowałem ponad 10 lat temu, w 2009 roku. „Cooltura” miała go na okładce we wrześniu 2009 roku. Wielu z nas znało śp. JE Szczepana Wesołego bardzo dobrze, bo przyjeżdżał do Anglii często i rozumiał naszą emigrację lepiej niż wielu innych przed nim czy później.

Odnośnie Brytyjczyków z podwójnym obywatelstwem, np. polskim, to jest ich bardzo dużo i tradycja wielkanocna w naszych rodzinach na pewno nigdy nie zaginie.

Zatem jak będzie pan spędzał tegoroczne Święta Wielkanocne?

Covid zamieszał to wszystko okropnie, ale trzeba jasno powiedzieć, że NHS zrobił na pewno lepszą robotę + lockdown niż reszta Europy dotychczas. Nawet środa popielcowa była wirtualna w wielu parafiach. Kontakt przez ZOOM nie jest idealny, ale lepszy niż nic. Post będzie i jest normalny. Od dawna są msze święte w internecie w większości parafii w Polsce i UK. Dostęp do Słowa Bożego istnieje przy pomocy technologii. Wielkanoc w tym roku będzie inna, ale wartości pozostaną te same. Wprowadzenie elementu świąt do naszych domów jest konieczne. Możemy być blisko pomimo odległości. Idzie wiosna i nowe życie wraz z nią. Będzie lepiej, pomimo że świat się zmienił. Radości ze Świąt Wielkanocnych nikt nam nie odbierze, bo to jest w naszych sercach.

Jakie najważniejsze tradycje świąteczne stara się pan przekazać młodszemu pokoleniu?

Wszystkie, jakie znam i jestem przygotowany powtórzyć to każdego roku.

Odbiegając nieco od spraw świątecznych. Proszę powiedzieć, jak wygląda obecnie sytuacja Instytutu Historii Polskiej Wojskowości w Londynie (Institute of Polish Military History) IPMH?

Sprawy idą naprawdę genialnie. 27 marca w sobotę o 11:30 ostatni wykład tego semestru, gdzie dr Halik Kochanski, która jest autorką głośnej książki „The Eagle Unbowed – Poland’s Place in the World”– zakończy „nasz” cykl 10 wykładów, które były entuzjastycznie przyjęte przez naszych uczestników, których – dodając wcześniejsze konferencje – jest tuż dobrze powyżej 1500 oraz 32 wybitnych wykładowców (kadra naukowa jest międzynarodowa). Co jest ciekawostką: niektórzy wykładowcy stali się z własnej, nieprzymuszonej woli uczestnikami dalszych wykładów, np. sir dr Dermot Turing, tak, ten od Enigmy i inni tak się zadomowili w IPMH, że stale uczestniczą, oczywiście ucząc się od innych, a to jest to, co ja przewidywałem od lat, że nasza polska historia jest bezcenna i unikalna w Europie czy też na świecie. Od jesieni zaczyna się kolejny cykl wykładów z niesamowitą obsadą wykładowców, w tym słynny generał US ARMY i NATO będzie mówił o gen. Tadeuszu Kościuszce i gen. Kazimierzu Pułaskim. Powiem i powtórzę: BOOK EARLY na Eventbrite, bo ten wykład będzie oversubscribed na 100%. W okresie lockdownu IPMH platforma jest idealną formą przekazu

OBLICZA EMIGRACJI |

| Nº 888 | 25 marca 2021

Pielgrzymka wilelkanocna, najprawdpodobniem z lat 80-tych na pieszej trasie do Walsingam, idzie 20 osób modląc sie i śpiewając religijne pieśni.

naszych wykładów i wszyscy o tym już wiedzą. Przykładowa otrzymana opinia (oryginalny język): An excellent idea and I support this initiative and I look forward to attending. John Gallehawk, I would be very pleased to learn about Polish Military History. William Conde The Institute initiative is superb and much needed to maintain our Polish Military heritage. We would be very interested in participating in the lectures and conferences. Izabella and Jerzy Madej How good to hear something positive.I would be very interested in your initiative. Stefan Zachary I would like to know the &#39;truth&#39; of many of the things about which I was told by my parents. Danusia Lithgow Smith I would be extremely interested in joining The Institute of Polish Military History. Ken Belshaw All, yes from my end, interest would be more towards Polish military history. Jeremy Sosabowski Congratulations and well done! The Institute of PolishMilitary History is a much needed initiative. Our history is priceless and this Institute will serve it well. Janusz Sikora-Sikorski Throughout most of my life I have had a deep interest in Polish history in general, and Polish military history in particular. General (US Army) David Tadeusz Zabecki PhD.

Jakie są plany działalności Instytutu po okresie lockdownu?

Będzie kolejny rok akademicki IPMH i do tego jeszcze lepszy. Po więcej informacji proszę pisać na info@polishheritage.co.uk, www.

Pierwsza powojenna pielgrzymka wyruszajaca do Walsingham, Wielkanoc 20 marca 1948 r. Miejsce poczatku pielgrzymki w Londynie to Ely Place w Centralnym Londynie .

polishheritage.co.uk, bilety na: www. eventbrite.co.uk.

Życzę panu i pańskim bliskim spokojnych i zdrowych Świąt Wielkanocnych. Proszę jeszcze powiedzieć, czego z kolei życzyłby pan w okazji Wielkanocy swoim bliskim, swoim znajomym oraz naszych Czytelnikom?

Życzę wewnętrznego spokoju i optymizmu, bo my Polacy po wszystkich dziejowych przejściach, wojnach, komunizmie, zsyłkach na Sybir etc., nie damy się covidowi i mocno wierzę, że mamy przed sobą idące na pewno dobre czasy. Ostatecznie porównując obecną sytuację z wydarzeniami lat 1939-45 to jest nic. Polecam wykłady IPMH jako najlepsze lekarstwo na frustrację wynikającą z Covid-19. Book early !!! Nawzajem i serdecznie pozdrawiam wszystkich!

| 19

20 |

| COOLTIME / ZAPOWIEDZI

25 marca 2021 | Nº 888 |

Polowania na wielkanocne jajka

Ponieważ obostrzenia lada dzień staną się nieco łagodniejsze, a zasady sześciu lub dwóch rodzin wracają do gry 29 marca, w całej Anglii planowane są Easter Egg Hunts. Jeśli zastanawiasz się, gdzie znaleźć najlepsze jajka wielkanocne, nie szukaj dalej. Pamiętaj jedynie, że planowane wielkanocne imprezy będą wymagały wcześniejszej rezerwacji oraz mogą ulec zmianie. Skontaktuj się z organizatorami i lokalami przed jakąkolwiek podróżą. Karolina Wiatrowska

Easter Chocolate Treasure Hunt at London City Island 2, 3 i 4 kwietnia, 39 Lookout Lane, Poplar E14 0SZ Słynny sklep z czekoladą na London City Island, Cartografie (okrzyknięty przez „Vogue” najlepszym w mieście), organizuje polowanie na skarby na świeżym powietrzu, aby zapewnić dzieciom rozrywkę w weekend wielkanocny. Celem gry jest znalezienie jajek na wyspie, z których każde zawiera literę do uzupełnienia tajnego słowa. Jeśli odgadniesz ten wyraz, powiedz go pracownikowi Cartografie i odbierz czekoladową nagrodę. Aby zarezerwować bilety, wejdź na stronę: https:// cartografiechocolate.com/shop/.

National Trust Easter Egg Hunts 29 marca do 5 kwietnia National Trust planuje uczcić okres świąteczny przygodami na świeżym powietrzu i polowaniem na jajka wielkanocne. Polowania będą się odbywać od 29 marca i podczas weekendu wielkanocnego, ale National Trust prosi, aby trzymac się swoich okolic i rezerwować bilety z wyprzedzeniem, ponieważ oczekuje się, że szlaki wielkanocne będą oblegane. W tym momencie nie jest jasne, które londyńskie miejsca będą brane pod uwagę, ale uważnie obserwuj Morden Hall Park (południowo-zachodni Londyn), Osterley Park & House (Isleworth) i Ham House & Gardens (Richmond), ponieważ są to najpopularniejsze miejscówki. nationaltrust. org.uk

English Heritage Easter Adventure Quests od 29 marca do 18 kwietnia Obszary dziedzictwa angielskiego są powoli ponownie otwierane, a spośród 60 miejsc w całym kraju 24 organizuje wielkanocne wydarzenia na świeżym powietrzu. W Londynie odbywać się mają w Eltham Palace, Kenwood w Hampstead (2-5 kwietnia) i Chiswick House & Gardens (tylko 3 kwietnia). Zadania wielkanocne, zabezpieczone przed covidem, będą obejmować ścieżki na świeżym powietrzu ze wskazówkami, które pomogą dzieciom szukać smoczych jaj, aby wygrać czekoladową nagrodę. Ponownie, odwiedzający są proszeni o zachowanie lokalnego charakteru. Aby dowiedzieć się, które londyńskie witryny są otwarte teraz lub wkrótce, wejdź na: english-heritage.org.uk.

COOLTIME / ZAPOWIEDZI |

| Nº 888 | 25 marca 2021

Wielkanoc w Lost Gardens of Heligan

| 21

Easter w Devon To miasto już nie może się doczekać, aby z powrotem powitać gości w Wielkanoc. I chociaż większość atrakcji zostanie otwarta dopiero 12 kwietnia, wiele wydarzeń zapowiada się rozpocząć dużo wcześniej. Oto kilka miejsc, które powinny być otwarte do zwiedzania: Bicton Park Gardens, Dartington Estate, Dartington, RHS Rosemoor oraz planowane nadchodzące wydarzenia: Bantham Surfing Academy w pobliżu Kingsbridge, The Bear Trail – terenowy rodzinny tor szturmowy, Bear Town w pobliżu Cullompton, Dartmoor Miniature Pony Centre, Dartmoor Zoo oraz wiele innych. Warto sprawdzić ich dostępność na: https:// devonwithkids.co.uk

Kornwalia, od 2 do 18 kwietnia Kornwalijskie jabłonie w sadzie zostaną ozdobione kolorowymi dekoracjami wielkanocnymi oraz pojawi się drzewko życzeń wielkanocnych, na którym goście będą mogli zawiesić swoje życzenia na przyszłość. Lost Gardens of Heligan oprócz tego, że jest przyjazny dla rodzin i oferuje wiele wspaniałych zajęć, jest również przyjazną atrakcją dla psów.

New Zog Trail na zamku w Warwick od 12 kwietnia

Wielkanocna zabawa w Yorkshire

Polowanie na jajka w Surrey

od 27 marca do 11 kwietnia

od 1 do 18 kwietnia

Szlak Przygód Studfold otwiera się w Wielkanoc. Ta rodzinna atrakcja z North Yorkshire zaprosi społeczność wróżek do pomocy małym dzieciom w docenieniu świata przyrody od Wielkanocy. Kilometrowa trasa Studfold Adventure Trail w Lofthouse w Nidderdale pozwala w pełni wykorzystać swoje tereny leśne i łąkowe, szczególnie w kwietniu, kiedy zakwitają pierwiosnki, dzwonki i jaskry. Ścieżka przygód obejmuje skomplikowane domy wróżek, które znajdują się m.in. na pniach drzew i pośród kamieni, a które odpowiadają niektórym z 17 wskazówek związanych z przyrodą na trasie. Jeśli szukasz więcej wielkanocnych zabaw w Yorkshire, sprawdź ich dostępność na stronie: https://yorkshiretots.com/ family-days-out-yorkshire/. Możemy również polecić wiele rzeczy do zrobienia w okolicach Hebden Bridge i Halifax w West Yorkshire.

Poszukaj złotych króliczków Lindta, przenieś swoją rodzinę w przeszłość i dołącz do polowania w ogrodach Pałacu Hampton Court Henryka VIII. Podnieś mapę szlaku Lindt Gold Bunny Hunt i podążaj za wskazówkami, aby znaleźć złote posągi królików ukryte w pałacu i ogrodach. Po drodze odkryjesz niektóre ze słynnych postaci z przeszłości w Hampton Court. Rozwiąż wyzwania, aby wygrać pyszną czekoladową nagrodę! Polowanie odbywa się od 10:00 do 18:00, od 1 do 18 kwietnia 2021r. Więcej informacji można znaleźć na stronie internetowej: https://www. hrp.org.uk/hampton-court-palace/#gs. w8iusi

Nowością w Warwick Castle jest nowy, ekscytujący interaktywny szlak 3D z Zogiem – ukochanym smokiem. Szlak zapewni dzieciom całą masę zadań Zogtastic, ucząc ich nowych umiejętności, tak jak Zog w Dragon School. Tereny Zamku to także idealne miejsce do pobudzania wyobraźni dzieci poprzez opowieści o smokach, rycerzach i księżniczkach.

Beano Bonanza w Kew Gardens od 31 marca do 18 kwietnia Kew Gardens w Wielkanoc będzie obchodzić urodziny Dennisa Groźnego, prezentując interaktywną opowieść o Dennisie, Zgrzytaczu i wszystkich ich przyjaciołach z Beanotown. Po drodze odkryjesz niektóre z najsprytniejszych sztuczek królestwa roślin i spotkasz postacie z popularnego komiksu Beano i uwielbianego serialu telewizyjnego Dennis & Gnasher: Unleashed! Dowiedz się więcej na: https://www.kew.org/kew-gardens/ whats-on/dennis-and-gnashers-big-bonanza-at-kew

22 |

25 marca 2021 | Nº 888 |

| COOLTIME / ROZMOWA

Wielkanocne rękodzieło Rękodzieło to dla jednych szansa na połączenie pracy z pasją, dla innych ucieczka od korporacji albo pomysł na własny biznes. Mały internetowy kram z ręcznie robionymi cudeńkami można otworzyć szybko i bez dużych nakładów finansowych. Jedyny warunek to pomysłowość i zdolności manualne. Teraz jest na to idealny moment – internet oferuje wiele praktycznych narzędzi do promocji, a styl folk czy etno wracają do łask. „Kiedy kupujesz rękodzieło – nabywasz coś więcej niż przedmiot. Kupujesz godziny eksperymentów i porażek, kupujesz dni, tygodnie i miesiące pracy. Nie kupujesz czegokolwiek, kupujesz kawałek serca i duszy rękodzielnika”, mówi Renata Bernacka z Plymouth, która od niedawna próbuje swoich sił w „handmade”. bieżąco staram się zamieszczać fotografie swoich projektów.

Co skłoniło cię do pracy artystycznej?

Wszechobecna pandemia i przedłużający się okres kwarantanny, a co za tym idzie w zasadzie brak „social life” i nadmiar wolnego czasu, skłoniły wielu z nas do szukania jakiegoś konstruktywnego zajęcia. W monotonnej codzienności, gdzie jeden dzień nie różni się niczym od kolejnego i wszystko „do obejrzenia” już zostało obejrzane, ludzie zainteresowali się różnego rodzaju projektami w stylu „zrób to sam”. Podobnie było w moim przypadku. W trakcie nudnego trzytygodniowego urlopu, spędzanego na własnym ogródku, postanowiłam spożytkować ten czas i nauczyć się czegoś nowego. Któregoś dnia, surfując po internecie i przeglądając ulubionego Pinteresta natknęłam się na zdjęcie jakiegoś zwierzaka zrobionego na szydełku. Już nawet nie pamiętam co to dokładnie było, ale ta fotka sprawiła, że zapragnęłam wykonać coś takiego własnoręcznie. Dodam tylko, że nigdy wcześniej nie miałam szydełka w rękach i niekoniecznie robótki ręczne mieściły się w kręgu moich zainteresowań. Przyszedł mi tu z pomocą Youtube i filmiki instruktażowe, z których nauczyłam się podstawowych ściegów i czytania schematów. Pamiętam dobrze swoją babcię dziergającą serwetki na szydełku i dokładnie tak mi się szydełko zawsze kojarzyło – jako przedmiot służący produkcji nudnych, babcinych niemodnych serwetek. Powiem tylko, że zmieniłam zdanie i jak to fajnie brzmi po angielsku: „I’m hooked”. Dzierganych serwetek niezmiennie nie lubię, ale sama technika i różnorodność przedmiotów, które można wykonać za pomocą tego haczyka mnie zaskoczyła i oczarowała.

Rozmawiała Karolina Wiatrowska

enato, opowiedz proszę o sobie.

Pochodzę z Dolnego Śląska i przyjechałam do Wielkiej Brytanii 12 lat temu w ślad za moim mężem Tomkiem, który znalazł tu zatrudnienie. Mieszkamy w Plymouth w pięknym hrabstwie Devon. W zasadzie to nigdy nie planowałam emigracji z Polski, nie miałam takiej

potrzeby ani wizji na przyszłość w obcym kraju, ale jak dobrze wiemy życie czasami pisze swoje scenariusze. Na co dzień zajmuję się kontrolą jakości w dużej międzynarodowej firmie z branży medycznej, a w wolnych chwilach próbuję swoich sił w rękodziele. W tej chwili, w związku z tym, że praca zarobkowa zajmuje mi jednak sporo czasu, rękodzieło schodzi na dalszy plan i jest to raczej hobby, ale nie ukrywam, że w perspektywie być

może stanie się moim głównym zajęciem. Bardzo bym sobie tego życzyła. Myślę, że własnoręczne tworzenie unikatowych produktów bez wątpienia przynosi więcej satysfakcji i z moich obserwacji wynika, że można się z tego utrzymać na całkiem dobrym poziomie. Mam głowę pełną nowych projektów i pomysłów na unikalne przedmioty, które chciałabym wykonać i pokazać światu. Posiadam fanpage na Facebooku i konto na Instagramie @ronya.arts, gdzie na

Skąd – jak ci się wydaje – pochodzi twój talent?

Interesuję się fotografią, sztuką i projektowaniem użytkowym. Przez wiele lat zajmowałam się projektowaniem graficznym i reklamą wizualną na potrzeby mojego rodzinnego miasta. Lubię otaczać się pięknymi przedmiotami i chyba mam tzw. zmysł artystyczny i zdolności manualne, a więc może samo to wystarczy do wyrobienia talentu w sobie. Chciałabym znowu zacząć wykorzystywać swoje

COOLTIME / ROZMOWA |

| Nº 888 | 25 marca 2021

Renata Bernacka

umiejętności w pracy zawodowej, dlatego myślę o rozpoczęciu działalności na własną rękę w przyszłości. Sytuacja na świecie, ograniczenia związane z handlem, a nawet wyjście Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej niestety nie sprzyjają podejmowaniu ryzykownych decyzji i otwieraniu własnej działalności gospodarczej w tej chwili. Mały przedsiębiorca musi zmierzyć się z naprawdę wieloma obowiązkami, a ogrom formalności może przytłoczyć, ale zdaję sobie sprawę, że prowadzenie własnej działalności to tak naprawdę szansa na rozwój i na niezależność. To również sposób na sprawdzenie swoich umiejętności, samorealizację i wykorzystanie wiedzy.

Co udało ci się do tej pory wykonać?

Od szydełkowych koszy, kolorowych przytulanek dla dzieci, artystycznych lamp w stylu marokańskim po dekoracje świąteczne, poduchy, realistyczne kwiaty czy nawet dywaniki, naprawdę wiele pięknych przedmiotów można

na szydełku stworzyć. Ograniczyć cię może tylko własna wyobraźnia. Szczególnie dużym powodzeniem cieszą w tej chwili amigurumi. Wpisując w wyszukiwarkę słowo „amigurumi” bez problemu zobaczycie jakie cudeńka można stworzyć za pomocą tego niepozornego haczyka i kłębka włóczki. Amigurumi to japońska sztuka szydełkowania i jest połączeniem słów „ami” (coś zrobionego na drutach lub szydełku) i „nuigurumi” (wypchana zabawka). Maskotka, żeby mogła być uznana za amigurumi, powinna posiadać określone cechy wyglądu (tzw. chibi), czyli mieć dużą nieproporcjonalną wobec tułowia głowę i krótkie kończyny. Amigurumi są przeznaczone głównie do kolekcjonowania, a nie do zabawy dla dzieci.

Sprzedaż rękodzieła w ostatnich latach stała się bardzo popularna. Tworzy się swoista moda na posiadanie przedmiotów niepowtarzalnych, jedynych w swoim rodzaju, wykonywanych ręcznie. Jak widzisz swoją przyszłość?

Trend wyposażania przestrzeni za pomocą ręcznie tworzonych elementów stał się ostatnio bardzo powszechny i tu znajduję dla siebie niszę. Zaczęłam swoją przygodę z szydełkiem od tworzenia maskotek, ale ten temat z uwagi na przepisy dotyczące produkcji zabawek jest dość skomplikowany. Produkcja przedmiotów dla dzieci, nawet w domowych warunkach, wymaga spełnienia szeregu wymogów, przeprowadzenia testów i przygotowania odpowiedniej dokumentacji technicznej. Jest to oczywiście zrozumiałe z perspektywy bezpieczeństwa ich użytkowania, ale dla kogoś, kto dopiero zaczyna działalność

jest to jednak spora bariera i dodatkowo niemałe koszty już na starcie. Docelowo chciałabym się zająć produkcją dekoracji, przedmiotów codziennego użytku oraz asortymentu wyposażenia wnętrz. Ciągle pracuję nad warsztatem i próbuję swoich sił w różnych technikach, wykorzystujących tekstylia i włóczki. Bardzo przemawia do mnie filozofia redesignu, nadająca nowe życie zużytym i na pozór nieprzydatnym już rzeczom. W swoich pracach niejednokrotnie wykorzystuję materiały pozyskane w drodze recyklingu.

Czy według ciebie „handmade: to kit czy hit?

Uważam, że na całym świecie rękodzieło przeżywa swój złoty wiek. Za sprawą portali społecznościowych zrobiło się ono modne. Trochę czasu

| 23

musiało jednak upłynąć zanim zachwyceni masowością produkcji na nowo doceniliśmy wyroby wytwarzane ręcznie. Da się zauważyć bardzo duże zainteresowanie przedmiotami „handmade” i ten coraz bardziej popularny trend pozwala postawić pierwsze kroki niejednemu kreatywnemu przedsiębiorcy. Ludzie zaczynają doceniać kunszt wykonania, niepowtarzalność i unikatowość rękodzieła. Konsumenci wybierają towary z rozmysłem, zaczynają zwracać uwagę na pochodzenie, użyte materiały, właściwe atesty i autentyczność. Mam nadzieję, że ten trend pozostanie z nami na dłużej i „handmade” będzie równie popularny jak minimalizm, eko czy recykling, bo w zasadzie wszystkie te zagadnienia się przenikają i wzajemnie uzupełniają.

24 |

| WYDARZENIA 2021

25 marca 2021 | Nº 888 |

RECENZJA |

| Nº 888 | 25 marca 2021

Polska muzyka podbija brytyjski rynek dr Jacek Kornak

statnio na brytyjskim rynku fonograficznym pojawiło się kilka albumów z polską muzyką. Rzadkością jest, że w krótkim czasie publikuje się tyle ciekawej polskiej muzyki, zatem warto zwrócić uwagę na te albumy. Albumen, którego po prosty nie można przegapić jest „Phoenix” Janusza Wawrowskiego. Płyta nagrana z Royal Philharmonic Orchestra pod batutą Grzegorza Nowaka zawiera Koncert skrzypcowy „Phoenix” Ludomira Różyckiego oraz Koncert skrzypcowy Piotra Czajkowskiego. Oba koncerty są na różne sposoby bardzo emocjonalne. Dzieła te były napisane w niezwykle trudnych dla artystów czasach. Czajkowski pisząc go zmagał się z depresją, natomiast Różycki pisał swoje dzieło latem 1944 roku w Warszawie, która była systematycznie niszczona przez nazistów. Dzieła te jednak są pełne optymizmu, chwilami sły-

chać w nich nawet pewien muzyczny humor. Poprzez muzykę artyści uciekają w idealny świat. Koncert Różyckiego po wojnie zaginął. Obecne nagranie to pierwsza rejestracja zrekonstruowanego dzieła Różyckiego. Jest to dzieło niezwykle wirtuozerskie i wymagające od wykonawców. Wawrowski gra ze swobodą i lekkością. W jego wykonaniu muzyka Różyckiego mieni się od kolorów i rytmów. Wawrowski nie prezentuje nam po prostu odkrytej ciekawostki historycznej. Wnosi on w ten koncert życie i sprawia, że muzyka ta porywa swoim pięknem. Koncert ten to świadectwo polskiej historii, ale

to zarazem uniwersalne piękne dzieło, które nie pozostawi nikogo obojętnym. Innym świadectwem polskiej historii muzycznej jest album wydany ostatnio przez Narodowe Forum Muzyki: Opera Omnia Jacka Różyckiego. Dziś Jacek Różycki jest niemal zapomnianym twórcą. Jednak w XVII wieku był to najważniejszy polski kompozytor, który był dyrektorem Kapeli Królewskiej, a nawet sekretarzem Jana III Sobieskiego. Dostajemy w ręce światową premierę nagrania utworów Różyckiego. Do dziś zachowała się tylko garść jego kompozycji, które prezentuje nam Wrocław Baroque Ensemble pod dyrekcją Andrzeja Kosendiaka. Utwory sakralne Różyckiego

| 25

wychodzą z polifonicznej tradycji renesansu, ale Różycki nadaje im lekką orkiestrację oraz pewien dramatyzm, niemal teatralność, które charakteryzowały wczesny barok. Andrzej Kosendiak prowadzi Wrocław Baroque Ensemble bardzo klarownie. Pod jego batutą muzyka Różyckiego brzmi elegancko i wytwornie. Narodowy Instytut Fryderyka Chopina to już uznana marka w świecie muzycznym. Ich najnowszy album wypełnia ważną lukę w polskiej fonografii. Nakładem NIFC ukazało się właśnie nagranie czterech symfonii oraz Partity na zespół instrumentów dętych Jakuba Gołąbka. Na tej samej płycie usłyszymy także Koncert klarnetowy Karola Kurpińskiego. Gra Orkiestra Historyczna pod kierownictwem Lorenzo Coppoli. Coppola występuje również jako solista w koncercie Kurpińskiego. Gołąbek to kompozytor z okresu wczesnego klasycyzmu. Dziś niewiele o nim wiemy, a spośród jego licznych dzieł do naszych czasów w archiwach klasztornych zachowało się jedynie kilka symfonii. Zaprezentowane na niniejszym albumie utwory ciężko porównać do symfonii klasyków wiedeńskich, ale Orkiestra Historyczna wykonuje je z pasją i energią sprawiając, że są one pełne życia i witalności. Natomiast koncert Kurpińskiego to dzieło wybitne. Coppola udowadnia to prezentując bogactwo dynamiczne utworu Kurpińskiego. Jego interpretacja jest wirtuozerska, bogata dynamicznie i prezentująca bogactwo barw klarnetu.

Klubowe piątki

PRL Dance

w każdy piątek od godz. 19

w radiu PRL zaczynaj się od 19.00, a kończą późną nocą. Klubowe brzmienia prezenują

Dj D’vision i Dj Quest

26 |

| cooltime / rozmowa

25 marca 2021 | Nº 888 |

Nie wstydzę się już tego, skąd jestem! Z KasjaN’em, którego piosenka „Zaczynam oddychać” podbija listy przebojów, rozmawiał Marcin Wolniak.

esteś nowym artystą na polskim rynku fonograficznym, ale twój singiel „Zaczynam oddychać” już podbija listy przebojów w wielu radiostacjach. Czy jesteś zaskoczony sukcesem tej piosenki? Grają cię prawie wszyscy.

Jestem bardzo zaskoczony. Gdyby ktoś 5 lat temu powiedział mi, że ten utwór będzie grany we wszystkich radiostacjach w Polsce, to na pewno bym w to nie uwierzył. To jest dla mnie ogromny sukces.

Byłeś w programie The Voice of Poland, w edycji, którą wygrała Alicja Szemplińska. Jednak po każdej edycji talent show jest kilkunastu uczestników, których się kojarzy. Czy po tym programie twoja codzienność diametralnie się zmieniła?

Nie, to był bardzo długi proces. Po samym programie jest ta chwila przerwy i konsternacji, gdy człowiek się zastanawia co dalej. Miałem sporo szczęścia, ponieważ producenci, których poznałem, czyli Michał Pietrzak i Juliusz Kamil, zostali przy mnie. Możecie ich kojarzyć z wielkich muzycznych produkcji. Oni uczyli mnie cierpliwości. Mówili, że przyjdzie odpowiedni moment. Odczekaliśmy więc rok i gdy wydałem „Zaczynam oddychać” – to był odpowiedni czas na współpracę.

Czy masz już podpisany kontrakt z jakąś dużą wytwórnią i pewność, że zostanie wydany twój debiutancki album? Czy też sam krok po kroku musisz o to walczyć?

Zastanawiam się, czy teraz młodym twórcom, którzy promują swoją twórczość głównie przez internet, opłaca się zawierać takie kontrakty. One potrafią być niewolnicze i bardzo ograniczać. Ostatnio rozmawiałem

Fot. Materiały prasowe

Mam super ludzi obok siebie – wytwórnię JJ Artist Home, wraz z moim managerem Jarkiem Jurkiem. Jeśli chodzi o umowy, to po części pomaga nam w tym Universal. Natomiast nie mamy podpisanej takiej typowej umowy fonograficznej. Zobaczymy co przyniesie przyszłość.

cooltime / rozmowa |

| Nº 888 | 25 marca 2021

| 27

ze Stasiem Ślęzakiem i mówił mi, że właściwie to czekał, kiedy skończy się jego kontrakt z programem, żeby mógł ruszyć z własną muzyką.

To nie jest tak wszystko czarno na białym. Jeśli ktoś się uprze i po programie chce wydać swój singiel, to wydaje mi się, że ma do tego prawo. Oczywiście to nie może być ten singiel, który został zaśpiewany w samym programie. Natomiast, czy opłaca się zawierać taki kontrakt? Zależy na jakich warunkach. Dla artysty, który wchodzi dopiero na rynek, nie ma swojej muzyki, swoich piosenek, rzeczywiście taki kontrakt może być ciosem. Taki artysta może się potem czuć jak w klatce. Inna sprawa, gdy masz swój materiał i masz ludzi, którzy pchają cię do przodu i wierzą w ciebie. Wówczas ten materiał możesz zaprezentować takiej wytwórni jak Universal, Sony czy Agora i ta umowa jest trochę na innych warunkach. Można mieć większe pole do manewru. Wszystko zależy od artysty i jego pracy włożonej w cały materiał. Wytwórnia też wtedy może stwierdzić, że nie zaczyna wszystkiego od zera i może temu chłopakowi bądź dziewczynie pomóc.

„Zaczynam oddychać” to taka romantyczna ballada, na pograniczu popu i country. Trochę w stylu piosenek Eda Sheerana. Czy masz duszę romantyka i czy właśnie takich klimatów możemy się spodziewać na twojej debiutanckiej płycie?

Jeżeli chodzi o duszę romantyka to tak. Na pewno mam w sobie jakąś część, która pozostała po moich wcześniejszych historiach w związkach. Bardzo bym chciał pozostać w takiej prawdzie. W piosenkach, które opowiadają o mnie i o tym, co przeżyłem w życiu. Nie chcę niczego wymyślać w swoich tekstach, czy też pisać o czymś, o czym nie mam pojęcia. Zgromadziliśmy na płytę 14 piosenek i każda z nich opowiada o pewnym przeżyciu. Jestem szczęśliwy, ponieważ płyta będzie w 100 procentach moim autorskim dzieckiem.

Czy to znaczy, że fanki mogą spać spokojnie? Czy raczej serce już zakochane i zajęte?

Teraz skupiam się głównie na pracy, bo jest jej naprawdę bardzo dużo. W marcu szykujemy mini-trasę koncertową. Oczywiście ze względu na warunki panujące na świecie trasa będzie on-line. Przede mną dużo pracy i siedzenia w studiach nagraniowych. Na razie nie myślę o miłości i o związku. Natomiast fajnie byłoby zakochać się gdzieś po drodze. Na wszystko przyjdzie czas [śmiech].

Drogie panie, droga wolna. Jesteś multiinstrumentalistą. Kiedy słyszę to słowo, to od razu przychodzi mi na myśl Krzysztof

Zalewski. Chciałbyś tak występować jak Krzysztof? Na jakich instrumentach grasz i na których najczęściej komponujesz swoje piosenki?

Odpowiem prosto – tak, chciałbym być taki jak Krzysiu Zalewski. Uwielbiam tego człowieka i jego muzykę. Jeśli chodzi o instrumenty, które towarzyszą mi w życiu, to są to: klawisze, świetnie radzę sobie na gitarze basowej, a poza tym gitara elektryczna, gitara akustyczna, perkusja. Myślę, że w przyszłości będę robił solo act na scenie. Jeżeli tylko będzie taka możliwość, żeby zrobić fajne show, to po prostu to zrobię.

Jesteś chłopakiem z Zagłębia, z Sosnowca. Tak stereotypowo mówi się, że to na końcu świata. Chociaż ja znam cudownych ludzi z Sosnowca i staram się te stereotypy obalać. Czy w dobie internetowych karier to jeszcze ma duże znaczenie, czy mieszkasz w Warszawie, czy w Sosnowcu, czy też gdziekolwiek indziej?

Muszę przyznać, z bólem serca, że kiedyś nie było mi z tym łatwo. Podczas programów takich jak „X Factor” czy „The Voice of Poland” mówiłem po prostu, że jestem ze Śląska, z okolic Katowic. Natomiast teraz nie wstydzę się tego, skąd jestem. Mam tutaj swoją rodzinę i wspaniałych przyjaciół. Tak jak ty chcę obalić stereotypy, ponieważ miasto samo w sobie jest bardzo ładne. Mamy tu piękną górę narciarską, fajne restauracje i kluby. Mamy tu także cudownych ludzi, utalentowanych, którzy gonią za marzeniami.

Z wykształcenia jesteś fizjoterapeutą, pracowałeś w szpitalu. Czy to wymagało od ciebie dużej odwagi, żeby zrezygnować z pracy w wyuczonym zawodzie i postawić na muzykę?

Ja w życiu bardzo często byłem ryzykantem. Praca w szpitalu dała mi bardzo dużo dobrego. Trzeba się poświęcić pracy z pacjentami i być profesjonalny w tym, co robisz. Wpłynęło to na mnie również emocjonalnie. Powstały piękne piosenki, które pojawią się na moim albumie. Natomiast przyszedł moment, gdy postawiłem wszystko na jedną kartę. Tą kartą jest muzyka. Musiałem zrezygnować z pracy w szpitalu, ponieważ żaden pracodawca nie dałby mi tyle wolnego, ile bym potrzebował. Pojechałem do Warszawy na precasting do programu „The Voice of Poland”. Teraz wcale tego nie żałuję i jestem pełen nadziei co do przyszłości.

Od kilku lat sporo kontrowersji pojawia się wokół mojej ukochanej imprezy, czyli festiwalu w Opolu. Zgłosisz swoją piosenkę na festiwal opolski? Chciałbyś tam zaśpiewać?

Oczywiście, że bym chciał. To jedno z moich marzeń, żeby stanąć na deskach Opola i zaprezentować swoją piosenkę. Być może mój nowy singiel, który ukaże się już niebawem. Zobaczę jak podejdziemy do tematu z całą produkcją i managementem. Chciałbym spotkać się w Opolu ze wszystkimi artystami. Chciałbym, żeby w końcu było normalnie i chciałbym zarazić słuchaczy moją muzyką. Trzymam za to kciuki. Może los tak będzie chciał i spotkamy się w Opolu.

Na koniec zapytam jeszcze o to, jaki masz stosunek do Eurowizji i czy oglądasz Eurowizję? To jest miejsce dla ciebie, czy szukasz raczej innych, muzycznych klimatów?

Oglądam Eurowizję i jestem nią w pełni zaciekawiony, jeszcze od czasów Michała Wiśniewskiego. Nie jestem w stanie w tym momencie odpowiedzieć na pytanie, czy chciałbym tam stanąć i reprezentować nasz kraj. Teraz chciałbym się w 100% skupić na swojej pracy i w tym, żeby to było muzycznie dobre. Jest to na pewno bardzo stresujący i wymagający konkurs, w którym trzeba pokazać bardzo wiele. W ubiegłym roku miała tam wystąpić Alicja Szemplińska, moja koleżanka z „The Voice of Poland”. Możliwe, że gdy pandemia się skończy, Alicja wejdzie na scenę Eurowizji. Będę jej kibicował. To jest bardzo utalentowana, młoda dziewczyna, która zrobi jeszcze duże boom na polskiej scenie muzycznej. Lubię Eurowizję, szanuję i oglądam. A co pokaże przyszłość? Zobaczymy.

Marcin Wolniak – dziennikarz radiowy i prasowy, songwriter, na stałe współpracuje z Polskim Radiem Londyn i tygodnikiem „Cooltura”, absolwent dziennikarstwa na Uniwersytecie Opolskim, autor cyklu „Marcin Śpiewa z Gwiazdami”, w którym przeprowadza wywiady z gwiazdami polskiej sceny muzycznej, miłośnik Oscarów i Konkursu Piosenki Eurowizji.

28 |

n o d n Lo 2 0 P O T

| COOLTIME / ROZMOWA

Lista przebojów Radia

25 marca 2021 | Nº 888 |

PRL

Słuchaj w każdy piątek

od 17:00 Prowadzi

Grzegorz Albrycht

Lista pod specjalnym nadzorem

Notowanie nr 2083, 19 marca 2021 1. Riton x Nightcrawlers :: Friday (4) 2. sanah/Vito Bambino :: Ale jazz! (5) 3. Olivia Rodrigo :: Drivers License (6) 4. Rita Ora x Imanbek :: Bang Bang (2) 5. Lady Pank :: Drzewa (7) 6. Karolina Stanislawczyk :: Cliché (20) 7. Pink :: Cover Me In Sunshine (1) 8. The Weeknd: Save Your Tears (15) 9. Justin Bieber :: Anyone (3) 10. Dawid Kwiatkowski :: Bez Ciebie (13) 11. Clean Bandit/iann dior :: Higher (16) 12. Cleo :: Kocham (18) 13. Beata Kozidrak :: Bliżej (17) 14. Jason Derulo/Adam Levine :: Lifestyle (9)

15. Daria Zawialow :: Kaonashi (10) 16. Krzysztof Z. :: Wszystko Bedzie Dobrze (12) 17. Joel Corry/RAYE/ David Guetta :: BED (N) 18. Selena Gomez :: Baila Conmigo (11) 19. ATB x Topic :: Your Love (9PM) (8) 20. Arek Klusowski :: Antarktyda (N)

POCZEKALNIA 1. 2. 3. 4. 5. 6.

LP :: One Last Time Natalia Szroeder :: Powinnam Tomcraft/ MOGUAI, ILIRA :: Happiness Maroon 5 :: Beautiful Mistakes Imagine Dragons :: Follow You Robin Schulz/Felix Jaehn :: One More Time

Najlepsza polska muzyka

COOLTIME / RECENZJA |

| Nº 888 | 25 marca 2021

e j c a m r o f n i e z s j e i n z a w j Na a ˛ k e ˛ r d o p e zawsz .

www.cooltura24.co.uk

| 29

30 |

25 marca 2021 | Nº 888 |

| TOP 10

10 Marcin Urban

Filmowi nieśmiertelni Wielkanoc to dobry moment, by sięgnąć po filmowych twórców, którzy mimo śmierci, dzięki swoim ponadczasowym produkcjom są cały czas z nami. Louis de Funes, Krzysztof Kieślowski, Roger Moore, John Wayne to tylko początek długiej listy nieśmiertelnych kina.

Rio Bravo Rok prod. 1959 John Wayne – legenda westernów w roli szeryfa z małego miasteczka na Dzikim Zachodzie, który stawia czoła bandytom, chcącym odbić z więzienia swego kumpla. Po swojej stronie ma tylko: wiecznie pijanego zastępcę, starego dziwaka, porywczego młodzieńca i... piękną kobietę.

Czarnoksiężnik z Oz Rok prod. 1939 Nieoceniona Judy Garland gra Dorotkę Gale, dziewczynkę wychowaną na farmie w Kansas, która marzy o „krainie po drugiej stronie tęczy”. Jej marzenie ma szansę się spełnić, gdy wraz z pieskiem, małym Toto i całym domem przeniesiona zostaje przez trąbę powietrzną w cudowne miejsce. W rezultacie niefortunnego lądowania domu, dziewczynka staje się obiektem wielkiej złości Złej Wiedźmy. Zaskarbiwszy sobie przyjaźń pustogłowego Stracha na wróble, pozbawionego serca Blaszanego Drwala i Tchórzliwego Lwa oraz chroniona magiczną mocą czerwonych pantofelków, Dorotka udaje się brukowaną drogą do Szmaragdowego Grodu na spotkanie ze wszechmocnym Czarnoksiężnikiem, by ten pomógł jej wrócić do domu.

Pół żartem, pół serio Rok prod. 1959 Marilyn Monroe to kolejna nieśmiertelna gwiazda kina. Dwóch muzyków – Joe (Tony Curtis) i Jerry (Jack Lemmon) zostaje bez pracy, a na domiar złego stają się świadkami porachunków gangsterskich... Ścigani przez mafię decydują się na wyjazd wraz z żeńską orkiestrą. Pomysł wydaje się doskonały, pozostaje tylko przebrać się za panie i przybrać odpowiednie imiona. Tak Josephine i Daphne podpisują kontrakt z orkiestrą i wyjeżdżają na Florydę. Jerry staje się obiektem miłosnych westchnień podstarzałego milionera. Natomiast Joe zakochuje się w najpiękniejszej dziewczynie w orkiestrze, a w tej roli występuje wspomniana na początku Marilyn Monroe.

Żandarm z Saint Tropez Rok prod. 1964 Nazwisko Louis de Funès w czołówce filmu to gwarancja wspaniałej zabawy. Tym razem najsłynniejszy z francuskich komików jest pełnym poświęcenia i rygorystycznie traktującym prawo żandarmem, który wraz z nieletnią, śliczną córką trafia do luksusowego kurortu. Jako prawdziwy służbista sierżant de Funès będzie nie tylko próbował upilnować (bez powodzenia) córeczkę i podlizać się szefowi, lecz stoczy też walkę z gangiem... nudystów i – w roli amerykańskiego arystokraty dolarów – odzyska bezcenny obraz Rembrandta.

TOP 10 |

| Nº 888 | 25 marca 2021

| 31

Naga broń: Z akt wydziału specjalnego Rok prod. 1988

Wniebowzięci Rok prod. 1973 Kultowa komedia z pamiętnym duetem Zdzisław Maklakiewicz – Jan Himilsbach. Dwaj dojrzali mężczyźni, typowi nieudacznicy, dostają od losu niezwykłą szansę. Wygrywają dużą sumę w toto-lotka. Za uzyskane pieniądze postanawiają wybrać się w pierwszą w życiu podróż samolotem.

Leslie Nielsen jako niezapomniany policjant Frank Drebin, czyli twardogłowy szef legendarnego Wydziału Specjalnego. Tym razem próbuje udaremnić zamach na samą królową Elżbietę. Jakby tego było mało, w intrygę wplątują się jeszcze Priscilla Presley, O.J.Simpson, wypchany bóbr, dwie drużyny bejsbolowe oraz cały asortyment dziwacznych postaci. Ich zwariowane przygody nieprawdopodobne gagi będą śmieszyć jeszcze wiele pokoleń.

Śniadanie u Tiffany’ego

Różowa pantera

Rok prod. 1961

Peter Sellers w roli inspektora Clouseau usiłuje przeszkodzić w kradzieży diamentu. Do ekskluzywnego narciarskiego kurortu w Szwajcarii przyjeżdża Księżniczka Dala (Claudia Cardinale) razem ze swoim ogromnym, bezcennym klejnotem znanym jako „Różowa Pantera”. Na miejscu poznaje czarującego sir Charlesa (David Niven). Nie wie jednak, że pod tym gładkim przebraniem kryje się słynny złodziej klejnotów znany jako Fantom. W kurorcie przebywa także najbardziej niezdarny inspektor – Jacques Clouseau.

Audrey Hepburn zachwyca jako niezapomniana postać kina w czarującej komedii romantycznej powstałej na kanwie bestsellerowej powieści Trumana Capote. Holly, przemiła i z lekka ekscentryczna nowojorska playgirl zdecydowana jest za wszelką cenę poślubić milionera. George Peppard gra jej sąsiada zza ściany, który jest „sponsorowanym” pisarzem. Mężczyzna szybko ulega zniewalającemu urokowi pięknej sąsiadki.

Rok prod. 1963

Podwójne życie Weroniki

Moonraker

Rok prod. 1991

Roger Moore stworzył niezapomniane role w serii przygód agenta 007. W filmie Moonraker zadaniem Jamesa Bonda jest wytropienie promów kosmicznych, które znikają w tajemniczych okolicznościach. Wraz z piękną panią naukowiec z NASA musi powstrzymać szaleńca przed unicestwieniem całej ludzkości i znowu przyjdzie mu się zmierzyć ze swym starym wrogiem o przydomku Szczęki.

Rok prod. 1979

Dzieło Krzysztofa Kieślowskiego. 23 listopada 1966 roku przychodzą na świat dwie identyczne dziewczynki – jedna w Polsce, druga we Francji. Choć dzielą je tysiące kilometrów przez całe późniejsze życie czują ze sobą dziwną więź, pomimo że nigdy tak naprawdę się ze sobą nie spotkały. Są do siebie podobne jak dwie krople wody, obie mają problemy zdrowotne, obie kochają muzykę i obie mają takie same imię – Weronika i Veronique.

Cinema Paradiso

Krzysztof Kieślowski

Zmarły w ubiegłym roku Ennio Morricone na trwałe zapisał się w historii jako jeden z najwybitniejszych twórców muzyki filmowej. Wielki sukces Cinema Paradiso to w znacznej części jego zasługa. Film opowiada historię włoskiego reżysera Salvatore, który po latach powraca pamięcią do czasów dzieciństwa spędzonego w małym sycylijskim miasteczku.

Ennio Morricone

Fot. Wikipedia

Rok prod. 1988

32 |

25 marca 2021 | Nº 888 |

| Historia

Od Niedzieli Palmowej do śmigusa-dyngusa Niedziela Palmowa. Dzień upamiętniający przybycie Chrystusa do Jerozolimy, rozpoczynający Wielki Tydzień.

Wielkanoc jest świętem nadziei i odradzającego się życia oraz nieśmiertelności. Upamiętnia śmierć na krzyżu i zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa. Jest poprzedzona 40-dniowym okresem Wielkiego Postu. Poprzedzający Wielkanoc tydzień, nazywany Wielkim Tygodniem, jest czasem rozmyślań i wspominania o najważniejszych dla wiary chrześcijańskiej wydarzeniach. Ostatnie trzy dni Wielkiego Tygodnia to Wielki Czwartek, Wielki Piątek i Wielka Sobota, znane jako tzw. Triduum Paschalne. Wielki Tydzień symbolizuje i upamiętnia ostatnie dni Jezusa Chrystusa poprzedzające Wielkanoc. Jest to zarazem czas przygotowań do Święta Zmartwychwstania. Niedziela Palmowa

Dzień upamiętniający przybycie Chrystusa do Jerozolimy, rozpoczynający Wielki Tydzień. Tradycyjnie w Niedzielę Palmową podczas mszy świętej odbywa się święcenie palm, a następnie wierni udają się na procesję.

Wielki Poniedziałek

Wielki Poniedziałek, podobnie jak dwa następne dni, nie wyróżnia się specjalnie obrzędami liturgicznymi. Wracając ponownie do Jerozolimy, Jezus spowodował śmierć drzewa figowego.

Wielki Wtorek

Wielki Wtorek, podobnie jak Poniedziałek i Środa, to dzień poświęcony sakramentowi pojednania. W ten dzień Jezus zapowiada swoje zmartwychwstanie.

Wielka Środa

W środę Judasz zdradza Jezusa za 30 srebrników – zawiera pakt z Sanhedrynem (radą żydowską).

Wielki Czwartek

Wielki Czwartek to pierwszy dzień Triduum Paschalnego. Upamiętnia on Ostatnią Wieczerzę, podczas której Jezus zapowiedział swoją rychłą śmierć. W ten dzień odbywają się dwie msze: poranna – Krzyżma Świętego, i wieczorna Msza Wieczerzy Pańskiej.

Wielki Piątek

Wielki Piątek to dzień żałoby i skupienia, upamiętniający śmierć Jezusa na krzyżu. W ten dzień, podobnie jak w Wielką Sobotę, nie odprawia się Najświętszej Eucharystii, a wiernych obowiązuje ścisły post.

Wielka Sobota

Wielka Sobota jest dniem żałoby i adoracji Najświętszego Sakramentu. W ten dzień,

podobnie jak w Wielki Piątek, nie odprawia się mszy, święci się jednak pokarmy na wielkanocny stół.

Wielka Niedziela

Jest pierwszym dniem oktawy wielkanocnej, tj. Okresu Wielkanocnego, rozpoczynającego się w Wigilię Wielkanocną. Okres ten stanowi w liturgii 50 dni, a zakończony jest niedzielą Zesłania Ducha Świętego. Z kolei w jego 40. dniu obchodzone jest uroczyście Wniebowstąpienie Pana Jezusa. Wielka Niedziela rozpoczyna się uroczystą mszą z procesją zwaną rezurekcją (łac. resurrectio – zmartwychwstanie). Po mszy wszyscy udają się do domów na świąteczne śniadanie poprzedzone składaniem sobie życzeń i dzieleniem się przy tym jajkiem pochodzącym ze świątecznego koszyka. To z kolei przypomina bożonarodzeniowe dzielenie się opłatkiem i jest dla rodziny znakiem pojednania, miłości i życzliwości.

Poniedziałek Wielkanocny

Drugi dzień Wielkanocy kojarzony jest głównie ze zwyczajem nazywanym śmigusem-dyngusem. Inaczej zwany jest lanym poniedziałkiem. Do XV wieku śmigus-dyngus oznaczał dwie osobne czynności: „śmigus” to smaganie wierzbową gałązką, a „dyngus” to wymuszanie datków pod groźbą oblania wodą. Obecnie zwyczaje te przekształciły się w zabawę, w której mniej lub bardziej symbolicznie polewamy się wodą. Kiedyś w Poniedziałek Wielkanocny znany był zwyczaj kropienia wodą święconą pól przeznaczonych pod uprawę, co miało gwarantować obfite plony. Warto podkreślić, że Wielkanoc jest świętem ruchomym – obchodzona jest w pierwszą niedzielę po pierwszej wiosennej pełni. W tym roku dzień ten przypada 4 kwietnia.

Historia |

| Nº 888 | 25 marca 2021

| 33

Post. Tajemnica 40 dni Co jeść i kiedy, czego nie i z jakiej racji? Skąd wzięło się 40-dniowe poszczenie i dlaczego pościmy? Oto pytania pojawiające się w każdą Wielkanoc. W zasadzie odpowiedź dla każdego chrześcijanina powinna być jedna: bo tak nakazuje wiara. Czasami jednak wiara przychodzi przez poznanie, więc dla ciekawskich niedowiarków kilka faktów.

iczba 40 występuje w Biblii i ma znaczenie symboliczne. Przywodzi na pamięć biblijne wydarzenia, takie jak 40 dni potopu poprzedzającego zawarcie przymierza przez Boga z Noem; 40 lat wędrówki Izraela po pustyni ku ziemi obiecanej; 40 dni przebywania Mojżesza na górze Synaj, gdzie otrzymał on od Boga Jahwe tablice Prawa; 40 dni ucieczki na górę Horeb proroka Eliasza przed mściwą Jezebel, żoną Achaza, króla Izraela. Przede wszystkim jednak 40 dni postu wiąże się z okresem Chrystusowego przygotowywania się do swej roli poprzez pobyt na pustyni. W samotności, modląc się, walczył on z szatanem. Walka ta zakończyła się ostatecznym zwycięstwem Chrystusa nad grzechem i śmiercią. Post Jezusa ma dziś charakter bardzo symboliczny, ale patrząc na to z punktu widzenia żołądka i ludzkiej natury, pomyślmy, że nie jemy np. 2 dni. Nasza wola słabnie, a każdy, kto oferuje nam jedzenie, jest mile widziany. Nasze zmysły przytępione przez wołanie żołądka tracą zdolność racjonalnej oceny. Prawdopodobnie po tygodniu tylko o wodzie zgodzimy się wymienić wiele z naszych zalet na odrobinę jedzenia. Ilu z nas po 40 dniach nieje-

dzenia oddałoby coś więcej? Post pozwala nam wystawić naszą wolę na próbę, zbliżyć się do naszych słabości i zobaczyć, czy naprawdę potrafimy stawić im czoła. Jeśli tak, stajemy się lepsi. Jeśli nie, to mamy jeszcze czas. A tak przy okazji – dobrze jest czasami nie jeść, bo nasz organizm oczyszcza się wtedy z toksyn i stajemy się przez to zdrowsi. Pierwsi chrześcijanie pościli tylko 40 godzin przed świętem Wielkiej Nocy. W III wieku wydłużono już post do tygodnia. 40-dniowy post wprowadzono w IV wieku i tak zostało do dzisiaj. W Polsce post miał szczególne znaczenie. Tak naprawdę rozpoczynał się 70 dni przed Wielkanocą, a od śródpościa nie jadano już gotowanych i ciepłych posiłków. Królowały chleb, suszone ryby, jęczmienne kasze, zaś dania gotowano najczęściej bez tłuszczu. W Małopolsce królował żur, a na Pomorzu grochówka na śledziu. Z kronik żyjącego w X wieku niemieckiego kronikarza Dietmara dowiadujemy się, że każdy obywatel złapany na „bezpościu”, czyli wcinający mięcho, dostawał wyrok bardzo adekwatny – wybijano mu zęby. Od połowy marca w diecie postnej pojawiały się elementy zieleniny, co miało, zważywszy na ich ziołowy charakter, bardzo zdrowotne następstwa. Przygotowy-

wano je z różnych ziół: mlecza, krwawnika, pokrzywy, lebiodki, podagrycznika. Tradycje jedzenia takich sałatek sięgają jeszcze czasów pogańskich i miały wtedy charakter magiczny i oczyszczający. W czasie postu chleb smarowało się powidłami lub maczano go w oliwie. Masło było zabronione. Podawano śledzie bez śmietany, herbatę lipową, a zamiast deserów mało słodkie ciastka zwane „wiekuistymi”, gdyż można je było jeść i pół roku po upieczeniu. Wbrew pozorom nie wszyscy traktowali post całkowicie poważnie. Na dworach magnackich jadano postnie, ale nadal suto. Jednym z postnych przysmaków był ogon bobra. Twierdzono, że skoro zwierzę to większość życia spędza w wodzie, to można uznać, że bliżej mu do ryb. Ogon natomiast pełnił rolę płetwy, był więc postnym przysmakiem na równi z rybami. Symbolika postu jest dzisiaj mniej znana i bardzo często szuka się usprawiedliwień, aby go nie przestrzegać. Pomyślmy jednak logicznie: czyż nie można każdej diety uznać za rodzaj postu? Po co natomiast diety? Czyż nie dla zdrowia? Nie dajmy się więc przekonać nikomu, kto próbuje nam wmówić, że post to relikt przeszłości. Ktoś taki sam jest wytworem komercji.

Rozważasz lub jesteś w trakcie rozwodu? Potrzebujesz porady dobrego adwokata? Zależy Ci na szybkim i skutecznym zakończeniu sprawy?

Powierz sprawę ekspertom!

KANCELARIA IMD SOLICITORS Specjaliści w sprawach rozwodu i podziału majątku. według opinii Klientów na portalu Review Solicitors.

Kontakt www.adwokat.co.uk +44 330 159 5973 Powołaj się na Magazyn Cooltura i uzyskaj zniżkę 5% na usługi IMD Solicitors! Oferujemy spotkania za pomocą wideokonferencji. Sprawdź również nasze usługi dla ﬁrm.

Nasz adres 1st Floor, 63 St Mary Axe, London, EC3A 8AA

Kancelaria IMD Solicitors LLP jest spółką Limited Liability Partnership zarejestrowaną w Anglii i Walii (nr spółki OC401804) oraz jest autoryzowana i regulowana przez Solicitors Regulation Authority (numer wpisu 625141).

MOJA WYSPA |

| Nº 888 | 25 marca 2021

moja wyspa

| 35

Miłośniczka kotów i wegańskiego stylu życia + Mój pierwszy dzień na Wyspach Brytyjskich:

To był maj, 14 lat temu. Londyn przywitał mnie ulewą. Taka pogoda utrzymywała się cały kolejny tydzień, a ja byłam bliska szaleństwa. Dzisiaj, po tylu latach, to już dla mnie norma.

+ Na Wyspach zawodowo zajmuje się:

Z zawodu jestem fryzjerką. Wiele lat temu, mieszkając jeszcze w Polsce pracowałam w salonie Laurent. Uwielbiałam to, ale jak wiemy los bywa przekorny i obecnie pracuję w jednej z najbardziej znanych sieciówek – Primarku.

+ Miejsca, które lubię odwiedzać:

Dariusz A. Zeller

Katarzyna Loch Pochodzi z małej miejscowości spod Radomia. Mama 16-letniej Anastazji. Kocha podróże, w których najbardziej fascynuje ją odkrywanie nowych kultur, poznawanie ludzi oraz różnorodność kuchni świata.

Najczęściej odwiedzanym przeze mnie miejscem jest Hyde Park. Cudowny, klimatyczny, pełen ptaków i pięknych roślin. Drugim – nadmorskie Brighton. Uważam je za urokliwe i również bardzo klimatyczne.

+ Przemieszczam się tu: Na co dzień poruszam się metrem. Dla mnie to najwygodniejszy sposób przemieszczania się po Londynie. Czasem też korzystam z autobusów.

+ Najlepsze miejsce do życia:

Mieszkam w dzielnicy Sudbury-Town w zachodnim Londynie. Jest tu cicho, spokojnie i co najważniejsze jest dużo zieleni wokół. Pewnie są lepsze dzielnice do życia, ale ja przyzwyczaiłam się mieszkać tutaj i nie narzekam. A wręcz polecam.

+ Na zakupy polecam:

Jeśli chodzi o zakupy spożywcze to uwielbiam takie malutkie eko bazarki, ale bywam też często w Lidlu i M&S. To moi faworyci.

+ Punkt gastronomiczny, który polecam:

Staramy się z córką nie jeść na mieście, ale jeśli tak już się zdarzy to polecam Wasabi lub Wagamama. No i kawa na mieście, oczywiście z Costy.

+ Gościom na Wyspach pokazuję:

Na pierwszym miejscu Pałac Buckingham, Big Ben oraz London Eye. Warto jest też odwiedzić China Town i spróbować przysmaków serwowanych przez rodowitych Chińczyków.

+ Wyspy Brytyjskie lubię za:

Różnorodność. To wyjątkowy kraj – mieszanka kultur, religii i kuchni całego świata. Uczy tolerancji.

+ Największą bolączką w Wielkiej Brytanii jest:

Zmienna pogoda. Do reszty już się przyzwyczaiłam.

+ Na Wyspach brakuje mi:

Rodziny. Tęsknota to okropny stan, ale skoro sami zdecydowaliśmy się wyjechać, więc musimy sobie z tym radzić. Nadrabiam to częstymi telefonami do mamy.

Chcesz podzielić się swoją historią zgłoś się na: redakcja@cooltura.co.uk

+ Jeśli nie Wyspy Brytyjskie, to:

Kilka lat temu poleciałam na Maltę spędzić tam sylwestra i to była miłość od pierwszego wejrzenia. Trwa ona do dziś. To piękna wyspa z burzliwą historią. Polecam zwiedzić stolicę Valettę z niesamowicie usytuowanym portem, wpisanym na listę dziedzictwa UNESCO. Fantastyczna kuchnia i wspaniali, przyjaźni ludzie. Jeśli nie UK to Malta lub oczywiście Polska.

+ Święta wielkanocne jak spędzę:

To będą nasze trzecie covidove święta... Spędzimy je z córką same w domu. Ale będzie vege żur na zakwasie, swojski chleb, jajka. Będzie tak jak zawsze, tylko w mniejszym gronie. Oczywiście będziemy na wideo chat z rodziną z Polski.

LEKCJA ANGIELSKIEGO |

| Nº 888 | 25 marca 2021

| 37

Mówię po angielsku

Zdusić w zarodku

Katarzyna Goliszek nauczycielka i tłumaczka języka angielskiego, lingutransla.org

Zapraszamy na lekcję angielskiego, z której nauczycie się idiomów przydatnych w codziennych sytuacjach.

Lose one's touch = no longer able to do something as well as you could before, no longer be able to do or handle something skillfully

= Tracić kontakt, nie być już w stanie zrobić czegoś tak dobrze, jak wcześniej, nie móc już zrobić ani poradzić sobie z czymś umiejętnie, stracić swoją umiejętność, stracić swoją biegłość.

1 Unfortunately, my best friend and I have lost touch over the years, so I have no idea where she is now. Jack and Eveline were our best friends at the university, but over the years we have lost touch. Their performance was really great. They have not lost their touch at all. True, you may have the talent, but if you do not practise enough, believe me, you will lose your touch some day.

Nip (something) in the bud = stop something at an early stage before it has a chance to develop

Zatrzymać coś na wczesnym etapie, zanim będzie miało szansę się rozwinąć, zdusić coś w zarodku.

2 =

Niestety moja najlepsza przyjaciółka i ja straciłyśmy kontakt przez lata, więc nie mam pojęcia, gdzie ona teraz jest.

Jacek i Evelina byli naszymi najlepszymi przyjaciółmi na uniwersytecie, ale z biegiem lat straciliśmy kontakt.

Ich występ był naprawdę świetny. W ogóle nie stracili umiejętności.

To prawda, możesz mieć talent, ale jeśli nie będziesz wystarczająco ćwiczyć, uwierz mi, pewnego dnia stracisz swoją biegłość.

I’ve noticed that Andy is getting in the bad habit of shouting at other children. We really must do our best to nip that in the bud. Bad behaviour in young children can be nipped in the bud if parents react relatively quickly. We do believe that it’s important to nip this kind of bullying in the bud. Why don’t you nip the issue in the bud before it starts affecting the others?

Zauważyłem, że Andy ma zły nawyk krzyczenia na inne dzieci. Naprawdę musimy zrobić wszystko, co w naszej mocy, aby zdusić to w zarodku.

Złe zachowanie małych dzieci może zostać zduszone w zarodku, jeśli rodzice zareagują stosunkowo szybko.

Naprawdę uważamy, że ważne jest, aby zdusić tego rodzaju zastraszanie w zarodku.

Dlaczego nie zdusisz problemu w zarodku, zanim zacznie on wpływać na innych?

38 |

25 marca 2021 | Nº 888 |

| Coś na ząb

Wielkanocne specjały W okresie świąt Wielkiej Nocy wciąż przybywa nam ambasadorów polskiego smaku, aby zachować to, co w naszej kuchni najcenniejsze. Promujemy więc nasze baby wielkanocne, mazurki i… żurek. Jako że Wielkanoc za pasem – przejdźmy od słów do czynów i zróbmy to sami! Dariusz A. Zeller

Żurek w chlebie Składniki zakwasu:

1/2 mąki żytniej l 1 szklanka żytniej bułki tartej l 2 ząbki czosnku (wyciśnięte) l 2 szklanki ciepłej wody l

Składniki zupy: l

Wielkanocny barszcz biały Składniki:

1/2 kg żeberek wieprzowych l 1/2 kg kiełbasy białej l 3 łyżki śmietany 12% l 3 litry wody l 1 łyżka majeranku l 2-3 szt. liści laurowych l kilka ziarenek pieprzu l s ól do smaku l pieprz l 1 butelka barszczu białego l kilka ziarenek ziela angielskiego l

Sposób przyrządzenia:

Nastawiamy wodę w dużym garnku, solimy. Gdy się zagotuje wrzucamy oczyszczone mięso, liście laurowe, pieprz i ziele angielski. Gotujemy przez około półtorej godziny. Dodajemy kiełbasę i gotujemy jeszcze około 15 minut. Wlewamy barszcz biały w butelce. Przyprawiamy majerankiem, dodajemy śmietanę i doprowadzamy do wrzenia. Podajemy z jajkiem i chlebem.

2 duże cebule (jedna przekrojona

na pół, druga pokrojona w kostkę) l 1 duża marchewka l 1/2 selera l 1 duży pasternak (może być też korzeń pietruszki) l 6 szklanek wody (ok. 1,4 l) l 2 ząbki czosnku (pokrojone w kostkę) l ok. 1 kg białej kiełbasy (pokrojonej na kawałki) l liść laurowy l 3 jagody ziela angielskiego (ang. allspice berries) l duża łyżka suszonego majeranku l 6 ziarenek czarnego pieprzu l 1/4 szklanki tartego chrzanu (55 g) l 1/2 szklanki śmietany (120 ml) Oraz przygotować: l chleb w kształcie koła!

Przygotowanie zakwasu:

Wszystkie składniki zakwasu wrzucamy do dużego słoika. Zalewamy wodą. Mieszamy, zakręcamy słoik

i zostawiamy w ciepłym miejscu na 4-5 dni. Następnie otwieramy słoik i usuwamy osad. Gotowe. Do naszej zupy będziemy potrzebować około dwóch szklanek (480 ml) zakwasu.

Przygotowanie zupy:

Do dużego garnka wrzucić cebulę, marchewkę, pasternak oraz seler i zalać wodą. Gotować na małym ogniu około 40 minut. Następnie odcedzić warzywa, pozostawiając ugotowany wywar. Przysmażyć lekko cebulę, czosnek, boczek oraz białą kiełbasę na średnim ogniu. Wszystko wrzucić do wywaru. Dodać liście laurowe, ziele angielskie, majeranek, pieprz oraz chrzan. Zmniejszyć ogień i gotować wszystko razem około 20 minut. Do pozostałego zakwasu dodać śmietanę i zamieszać. Pod garnkiem z zupą zwiększyć ogień i dodać zakwas ze śmietaną. Następnie jeszcze przez chwilę gotować. Po zagotowaniu wyjąć liście laurowe. Gotowy żurek przelać do wydrążonych chlebków. Na wierzch położyć ćwiartki ugotowanego na twardo jajka.

Wielkanocna baba z rodzynkami (przepis na 2 lub jedną dużą i jedną małą) Baba to ciasto bardzo ciekawe, do jego kreacji przyznaje się wiele nacji. Głównie Rosjanie, Polacy, Ukraińcy i Białorusini. Oczywiście można się dopatrzeć w „babach” wielu naleciałości, zwłaszcza niemieckich, ale to tylko w ramach sąsiedzkiej „wymiany doświadczeń”. Baba to ciężkie wielojajeczne ciasto na bazie drożdżowej, dodatki zależą od regionu, ale najczęściej spotykane to rodzynki, orzechy lub kandyzowane skórki pomarańczy lub nawet szafran.

Składniki: l l

3,5 szklanki mąki 5 g drożdży świeżych lub 21 g suchych

(3 opakowania po 7 g)

6 żółtek, roztrzepanych l 1 jajko, roztrzepane l szczypta soli l 1 szklanka mleka, letniego l p ół szklanki drobnego cukru l 125 g masła, roztopionego i przestul

dzonego

15 g rodzynek l ekstrakt cytrynowy (2 łyżeczki) lub l

aromat cytrynowy

Sposób przyrządzenia:

Przesianą mąkę, drożdże, sól i cukier wymieszać. Wsypać do dużej misy. Dodać żółtka, jajko, mleko, ekstrakt cytrynowy, masło. Wszystko zmiksować mikserem z przystawką (hakiem) do ciasta drożdżowego, można również wyrobić ręcznie. Pod koniec dodać rodzynki, ostatni raz wyrobić. Ciasto przykryć ściereczką i pozostawić w cieple do podwojenia objętości. Po tym czasie ciasto wyjąć, wyrobić raz jeszcze. Formy do babek natłuścić i wysypać kaszą manną lub bułką tartą. Ciasta nałożyć do 1/3 wysokości formy). Przykryć znowu, odłożyć

w ciepłe miejsce do podwojenia objętości (ciasto powinno wyrosnąć po brzegi foremek). Piec w temperaturze 170ºC, ok. 40 min, aż patyczek wetknięty w babkę będzie suchy. Nie piec dłużej, niż potrzeba, gdyż ciasto będzie zbyt suche. Wyjąć, przestudzić 10 minut w foremce, potem studzić na kratce. Babkę można nasączyć sokiem z cytryny: sok z 2 wyciśniętych cytryn wymieszać z niewielką ilością posłodzonej wody lub alkoholu, babkę ponakłuwać, nasączyć. Można również polać lukrem: 1 szklanka cukru pudru roztarta z 3-4 łyżkami soku z cytryny lub wody.

Coś na ząb |

| Nº 888 | 25 marca 2021

Strudel z jabłkami Strudel jest tradycyjnym wypiekiem górali czadeckich, którzy w XIX wieku wyemigrowali na wschód Karpat, do Bukowiny Rumuńskiej. Po wojnie, w latach 1945-1946, górale czadeccy wrócili w strony ojczyste i osiedlili się na Ziemiach Odzyskanych. Pielęgnują oni do dziś dnia tradycje regionalne oraz folklor swoich ojców, dziadów i pradziadów. Strudle najczęściej wypiekano na różnego rodzaju uroczystości rodzinne oraz święta. Były one – oprócz kolorowych jaj, kiełbasy i miodowników – podstawą tradycyjnego bukowińskiego stołu wielkanocnego. Pokaz wypieku strudli można zobaczyć w skansenie w Ochli koło Zielonej Góry. Wypiekane są przez góralki czadeckie na zakończenie żniw. Strudel w niektórych częściach Polski znany jest pod nazwą „strucla”.

Składniki ciasta: 250 g mąki tortowej l 1 łyżka oleju l 1 jajko l 1/2 łyżeczki soli l 100-120 ml wody l

Mazurek wielkanocny Mazurki to niskie placki, przeważnie na kruchym spodzie lub na opłatku, pokryte warstwą masy orzechowej, migdałowej, serowej, bakaliowej itp., barwnie lukrowane i pięknie zdobione konfiturami oraz bakaliami. Z innej strony spojrzeć, istnieje pewne słodkie danie, nazywane „baklawą” – deser rozpowszechniony zarówno w kuchni tureckiej, ormiańskiej, bułgarskiej, jak i bałkańskiej. A że bardzo popularny był na Mazowszu, dało mu to nową nazwę, bardziej polską. Podstawowy mazurek wielkanocny składa się z kruchego spodu, rantu z ciasta kruchego lub makaronikowego, polewy albo pomady i oczywiście dekoracji. W ramach tego schematu możesz wybrać przepis dla leniwych z gotową, kupną polewą. Jeśli masz więcej czasu, warto ugotować nietypową pomadę o smaku cytryn albo pistacji. Pamiętaj jednak – najpierw jednak musisz przygotować kruchy spód!

Kruche ciasto na mazurek wielkanocny Składniki:

300 g mąki kostka masła l 100 g cukru pudru l 2 żółtka l 2 łyż. śmietany (można zastąpić trzel l

cim żółtkiem)

Sposób przyrządzenia:

Na stolnicy siekamy masło z mąką i cukrem (możesz też użyć robota kuchennego). Dodajemy żółtko i śmietanę, zagniatamy na jednolitą masę. Kruche ciasto na mazurek wielkanocny

Składniki nadzienia:

80 g rodzynek l 4 łyżki rumu lub żubrówki l 1500 g winnych jabłek l 100 g cukru l 1 łyżeczka cynamonu l 50 g masła

Sposób przyrządzenia:

Mąkę wsypać do miski, dodać olej, jajko, sól, wodę i energicznie wyrabiać aż do uzyskania jednolitej masy. Ciasto powinno być gładkie i jedwabiście błyszczące. Tak wyrobione ciasto owinąć w folię i włożyć na 2 godziny

należy schłodzić w lodówce przez co najmniej godzinę. Następnie z ok. 2/3 ciasta wykładamy w dużej formie lub dwóch małych, nakłuwamy w kilku miejscach widelcem, a z pozostałej 1/3 formujemy rant. Pieczemy przez 15-20 min. w temp. 200ºC.

cytrynową. Taki mazurek wielkanocny możesz obsypać pokruszonymi pistacjami (bez skórki!).

Polewa na mazurek wielkanocny

Mazurek kajmakowy to najprostszy mazurek wielkanocny. Kruchy spód polewamy roztopionymi krówkami albo gotową masą kajmakową z puszki. Polewę urozmaicisz, jeśli dodasz do niej pół tabliczki roztopionej gorzkiej czekolady lub odrobinę mleka. Jeśli wolisz kwaśne smaki, posmaruj spód powidłami lub marmoladą i oblej pomadą

Przykładowa pomada na mazurek wielkanocny

1 szklanka śmietany 18% 2 szklanka cukru l cukier waniliowy (1 op.) l skórka otarta z jednej dużej cytryny l l

Sposób przyrządzenia:

Śmietanę z cukrem i cukrem waniliowym podgrzewamy w rondelku, doprowadzamy do wrzenia i gotujemy na małym ogniu przez ok. 10 min. Do przestudzonej masy dodajemy skórkę cytrynową, ew. trochę soku z cytryny. Rozprowadzamy na kruchym spodzie.

| 39

do lodówki. W międzyczasie przygotowujemy nadzienie: zalewamy rodzynki rumem lub żubrówką i pozostawiamy do nasiąknięcia. Obieramy jabłka, usuwamy gniazda nasienne, a miąższ kroimy na drobne kawałki. Jabłka podsmażamy lub dusimy w garnku z cynamonem i cukrem, pod koniec duszenia dodajemy nasiąknięte rodzynki. Ciasto rozwałkowujemy na stolnicy bardzo cienko, w kształcie prostokąta, nawet do grubości kartki papieru. Na rozwałkowanym cieście układamy uduszone jabłka, pozostawiając po 4 cm z każdego brzegu. Następnie brzegi ciasta zawijamy na jabłka, a potem w „rulon”. Nasmarowanego masłem strudla układamy na natłuszczonej blasze i pieczemy w uprzednio nagrzanym do temperatury 200 stopni piekarniku przez około 20-30 minut. Osobiście podaję strudla delikatnie podgrzanego i posypuję go cukrem pudrem. Doskonałym dodatkiem do pysznego strudla będzie gałka lodów waniliowych. Goście na pewno będą oczarowani, a strudel jabłkowy zniknie w mgnieniu oka!

Dekoracja

Najprzyjemniejszy etap pieczenia mazurków dopiero przed nami. Mazurek wielkanocny nie może być pusty! Do dekoracji możemy użyć skórki kandyzowanej, migdałów, płatków migdałowych, perełek i pisaków cukierniczych, czekoladowych listków, wiórków czy literek. Wszystko znajdziesz w dobrze wyposażonym sklepie spożywczym. Tradycyjne wzory na mazurek wielkanocny to motywy kwiatowe albo świąteczne. Płatki kwiatów i kulki bazi doskonale imitują połówki migdałów, a łodyżki narysujesz pisakami cukierniczymi. Z płatków migdałowych lub perełek cukierniczych ułożysz bardziej skomplikowane wzory, np. zające i baranki wielkanocne.

40 |

25 marca 2021 | Nº 888 |

| Fitness

Marcin Swat Trener personalny Marcin Swat marcin_swat 07538 722 383

Jak długo zwlekać z treningiem po posiłku? Chcąc przystąpić do treningu po posiłku, powinniśmy najpierw określić co jedliśmy i jak długo zajmie trawienie tego. Jeśli posiłek był złożony głównie z węglowodanów to „stracimy” go zdecydowanie szybciej niż ten złożony z białek i tłuszczów.

o zjedzeniu pełnowartościowego posiłku polecałbym odczekanie ok. 1,5-2 godz., w przeciwnym wypadku może dojść do nieprzyjemnych konsekwencji. Ponadto, jeśli za szybko przystąpimy do treningu – trawienie pokarmów zostanie spowolnione (podczas treningu krew dostarczana jest głównie do pracujących mięśni, natomiast w spoczynku „skoncentrowana” jest na lepszej pracy układu pokarmowego, co ma wpływ na szybsze trawienie). Oprócz dyskomfortu związanego z pełnym żołądkiem, tuż po jedzeniu możemy poczuć też mniejszą motywację do ćwiczeń (odpowiada za to serotonina, która wydzielana w większej ilości po posiłku powoduje uczucie błogości i relaksu).

Ćwiczenie na czczo

Często mówi się, że trening na czczo ma właściwości spalające tłuszcz. Zwolennicy tej tezy argumentują to tym, że po nocnym poście, głównym źródłem energii potrzebnej nam do treningu stanie się tkanka tłuszczowa, a co za tym idzie będziemy ją szybciej spalać. Warto jednak pamiętać, że podczas dość intensywnego treningu energia spalana będzie z różnych źródeł i taki trening na czczo sprawi między innymi, że organizm będzie tworzył glukozę z białek. Białka, z których korzystamy trenując na czczo, pochodzą z naszych mięśni. Będziemy więc spalać tkankę tłuszczową, ale jednocześnie spowodujemy większy katabolizm (rozpad mięśni) niż w trakcie treningu po posiłku. Wszystko zależy więc od tego, jakie mamy cele. Jeżeli

naszym celem jest zgubienie tkanki tłuszczowej, to taki trening może mieć sens. Jeśli chcemy budować masę mięśniową – to niekoniecznie. Radzę również nie przesadzać z intensywnością treningu, choć jest to kwestia indywidualna i sami musicie sprawdzić, jak się czujecie w trakcie. Jeżeli podczas takiego treningu robi wam się słabo, a przed oczami powoli pojawia się mgła albo robi się ciemno, to znaczy, że brakuje wam energii i nie macie paliwa. Wtedy jeśli trenujemy wcześnie rano i chcemy coś zjeść zaraz przed treningiem – polecam szybki i lekki posiłek węglowodanowy. Porę na trening każdy z nas wybiera według własnych potrzeb. Polecałbym jednak, żeby miał on miejsce mniej więcej w tych samych godzinach danego dnia. Ja na przykład nie jestem osobą, która

Fitness |

| Nº 888 | 25 marca 2021

rano dobrze funkcjonuje, dlatego swoje treningi wykonuję najczęściej w środku dnia, 2-3 godz. po dobrym, pełnowartościowym lunchu. Jeśli chodzi o śniadanie, to jest ono moim ulubionym posiłkiem i nie zawsze jest lekkie, bo nieodłącznym składnikiem są jajka w różnej postaci, bardzo często z jakimś tłuszczem, jak awokado czy bekon. Jednym z moich ostatnich odkryć śniadaniowych jest omlet z płatkami owsianymi, orzechami włoskimi i suszoną żurawiną. Polecam!

SKIP HIRE PROMO!

RUBBISH CLEARANCE 8Y

SKIP

£220 + VAT

12Y

SKIP

£270 + VAT

F O R P O S T C O D E S : W1 · W2 · W3 · W4 · W5 · W6 · W7 W8 · W9 · W10 · W11 · W12 · W13 · W14 · NW1 · NW2 · NW3 NW4 · NW5 · NW6 · NW8 · NW9 · NW10 · NW11 · SW1 · SW3 SW5 · SW6 · SW7 · SW10 · TW8 · HA0 · HA9 · UB5 · UB6

07985 109 173

020 8961 6325

space.rubbish @ hotmail.co.uk www.spacerubbishltd.co.uk

| 41

42 |

25 marca 2021 | Nº 888 |

| zdrowie

Przesilenie wiosenne. Jak sobie z tym radzić? Beata Wdowczyk-Murfitt Dip ION, terapeutka żywieniowa www.lasantebybeata.co.uk

Są i takie opinie, że przesilenie wiosenne to świetna wymówka, by zwolnić tempo życia. Jednak ten szczególny czas istnieje i nawet ma medyczną nazwę – Syndrom Przesilenia Wiosennego.

rofesor James Waterhouse z Wydziału Fizjologii Manchester University uważa, że jeśli odczuwamy przesilenie wiosenne, to w dużej mierze sami jesteśmy sobie winni, gdyż nikt nie zmusza nas by żyć wbrew zegarowi biologicznemu. A ten każe nam odpocząć. Najlepszymi miesiącami na urlop są, prócz listopada, marzec i kwiecień, czyli czas przesilenia wiosennego, czego większość ludzi nie chce zaakceptować. W sezonie jesienno-zimowym mniej czasu spędzamy na świeżym powietrzu i rzadziej się ruszamy. Zjadamy też więcej kalorycznych potraw, które nie dostarczają organizmowi wła-

ściwej ilości niezbędnych witamin i minerałów. Brak słońca źle wpływa na nasze samopoczucie. Wraz z nadejściem wiosny, organizm musi przestawić się na szybszy tryb. Nie zawsze przychodzi mu to bez trudu, a objawy towarzyszące nam w tym okresie to właśnie przesilenie wiosenne.

Naturalne sposoby na symptomy związane z przesileniem wiosennym

Zapomnij o dodatkowych filiżankach kawy lub niebezpiecznych napojach „energetyzujących” i wypróbuj te łatwe i niedrogie metody naturalnego pozyskiwania energii.

Soki warzywne

Picie soku ze świeżych warzyw to pozytywny szok dla organizmu! Utrata błonnika roślinnego podczas wyciskania soku ułatwia jego wchłanianie i trawienie. A ponieważ organizm wkłada mniej pracy, aby czerpać z niego korzyści odżywcze, zauważymy szybki wzrost poziomu energii. Ponadto picie warzyw pomaga dostarczać ważnych witamin i minerałów, jednocześnie dodając energię komórkom. Jeśli czujesz, że zbliża się choroba, sok warzywny jest również dobrym sposobem na zatrzymanie choroby i utrzymanie energii. Omiń soki kupowane w sklepie, które często zawierają cukier, kon-

serwanty i inne składniki – sprawią one, że poczujesz się gorzej i jeszcze bardziej wyczerpany!

POPRAWA JAKOŚCI SNU

Nie możesz spać? Kiedy śpisz, twoje ciało odbudowuje i naprawia i leczy. Dodatkowy sen to dodatkowa energia. Jeśli masz problemy ze snem, wypróbuj poniższe naturalne sposoby.  Utrzymuj spójny harmonogram snu, kładąc się spać i budząc się o tej samej porze każdego dnia, także w weekendy. Pomoże to wyregulować twój wewnętrzny zegar biologiczny.  Wyeliminuj kofeinę po godzinie 15:00 ponieważ efekty mogą utrzymywać się do 12 godzin.  Spisz, co cię stresuje lub nie pozwala spać w nocy, zanim pójdziesz do łóżka.

ZIOŁA ADAPTOGENNE

W okresie wyczerpania, zmęczenia lub stresu, zioła adaptogenne mogą pomóc. Te lecznicze rośliny równoważą i przywracają naturalną zdolność organizmu do radzenia sobie ze stresem poprzez regulację nadnerczy, które są odpowiedzialne za kontrolowanie sposobu, w jaki hormony reagują na stres. Adaptogeny nie działają na określoną część ciała; zamiast tego pomagają całemu organizmowi delikatnie radzić sobie ze stresem, niepokojem i oczywiście zmęczeniem. Niektóre z najlepszych ziół adaptogennych, które, jak wykazano, zwiększają energię to: ashwagandha, święta bazylia i żeń-szeń.

ZMNIEJSZENIE SPOŻYCIA WĘGLOWODANÓW

Chociaż dostarczają organizmowi energii, pokarmy bogate w węglowodany mogą powodować osłabienie organizmu. Główny winowajca? Proste węglowodany, takie jak te znajdujące się w słodkich napojach, ciastkach i przetworzonej żywności (np. biały chleb i makaron), które organizm szybko spala. Chociaż zapewniają szybki zastrzyk energii, szybko następuje awaria, gdy poziom cukru we krwi gwałtownie rośnie, a następnie spada. Należy trzymać się pełnoziarnistych węglowodanów o niskim indeksie glikemicznym, które są dłużej trawione przez organizm. Orzechy, rośliny strączkowe, słodkie ziemniaki, owies i brązowy ryż to węglowodany o niskim indeksie glikemicznym, które zapewnią organizmowi stały dopływ energii.

NASIONA CHIA

Te magiczne, małe, naturalne ziarenka zwiększą poziom energii i zapewnią twojemu organizmowi wiele wartości odżywczych... za grosze. Starożytni Majowie i Aztekowie spożywali nasiona chia, aby zachować energię i czujność wśród wojowników podczas wojny. Dla nas, zwykłych śmiertelników, wykazano, że niezbędne kwasy tłuszczowe (omega-3 i omega-6) znajdujące się w nasionach chia poprawiają jakość snu, wspomagają pracę mózgu i zwalczają stany zapalne, dzięki czemu organizm czuje się odświeżony.

| 43

ZDROWIE |

| Nº 888 | 25 marca 2021 NAWODNIENIE ORGANIZMU

Czy wiesz, że jedną z pierwszych oznak odwodnienia jest uczucie zmęczenia lub wyczerpania? Nasze ciało składa się głównie z wody i nawet niewielkie spadki nawodnienia wystarczą, aby wpłynąć na metabolizm. National Academy of Medicine sugeruje około 9 filiżanek płynów dziennie dla kobiet i 13 filiżanek dla mężczyzn. Wiele produktów spożywczych, takich jak owoce i warzywa, zawiera również wodę, więc można również zwiększyć poziom nawodnienia, zwiększając ich spożycie.

WITAMINY Z GRUPY B

B12, znana również jako „witamina energii”, jest najbardziej złożoną ze wszystkich witamin i jedną z najlepszych witamin zwiększających energię. Wspomaga produkcję energii i utrzymuje komórki krwi w dobrym stanie i zdrowiu. W rzeczywistości, jeśli masz niedobór witaminy B12, jednym z pierwszych objawów może być niższy poziom energii. Ponieważ jest to witamina rozpuszczalna w wodzie, organizm nie może przechowywać jej dodatkowych ilości i polega na pozyskiwaniu tej witaminy z pożywienia lub suplementów. Oto najlepszy pokarm zawierający witaminę B12: wątróbka wołowa, sardynki, makrela, jagnięcina, łosoś, drożdże, ser feta, wołowina, twaróg, jajka.

HERBATY ZIOŁOWE

Popijanie herbaty ziołowej może zapewnić całkowicie naturalny tymczasowy wzrost poziomu energii bez ryzyka korzystania z niebezpiecznych stymulantów lub przetworzonych składników. Dwie wspaniałe opcje to zielona herbata i herbata rooibos. Zielona herbata ma właściwości przeciwstarzeniowe i zwalczające wolne rodniki. Zawiera katechinę, przeciwutleniacz, który pomaga zwalczać uszkodzenia w komórkach organizmu. Herbata rooibos – wytwarzana z południowoafrykańskiego czerwonego krzewu, zawiera również wiele przeciwutleniaczy.

reklamy.uk

OLEJEK Z MIĘTY PIEPRZOWEJ

LOGO

Jeśli potrzebujesz łatwego sposobu na pobudzenie umysłu i zwiększenie koncentracji, olejek miętowy może być tym, czego szukasz. Powszechnie jest stosowany w aromaterapii, a badania na zwierzętach wykazały, że ten odświeżający olejek eteryczny może działać stymulująco na mózg, a nawet jest wystarczająco silny, aby leczyć napięciowe bóle głowy.

LOGO

BOARDS

CODZIENNA AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA

Włączenie regularnych ćwiczeń do rutyny faktycznie jest jedną z najlepszych metod zwiększania energii i motywacji, jednocześnie poprawiając ogólny stan zdrowia. Podczas aktywności fizycznej wysyłany jest tlen i składniki odżywcze do komórek, pomagając sercu i płucom pracować wydajniej, zwiększając poziom energii. Pamiętajmy, że nie trzeba biegać maratonu, aby odnieść korzyści z ćwiczeń. Umiarkowany poziom ulubionej aktywności fitness też przyniesie wiele korzyści energetycznych.

Zadbaj o swoją ﬁrmę!

Oklejanie vanów, ubrania robocze z nadrukiem, szyldy i witryny sklepowe, hoardingi, boardy, banery i wszelkiego rodzaju naklejki. Odwiedź nas na Perivale w zachodnim Londynie: 175 Bilton Rd, London UB6 7HQ

T: 0208 3573 518, M: 0794 1328 449 E: sales@print-stock.co.uk PrintStock.co.uk

printstock

44 44 |

ROZRYWKA | ROZRYWKA

Cooltura+ 25 marca 2021 | | Nº Nº763 888 ||

Stronę Stronyredaguje redagujeDariusz DariuszA.A.Zeller Zeller

Quiz: Muzyka polska Wielkanoc 1. Dżem Kiedy–święci się jak palmy? 6.b.Kto 1. Czerwony to śpiewał: „Wolność chroni przed zepsuciem …….. kocham i rozumiem, a. w Wielką Sobotę c. chroni przed złymi duchami Piec wolności oddać nie b. wa. Niedzielę Palmową, b. Komunista umiem”? tydzień przed Wielkanocą Krew c. wc. niedzielę wielkanocną Cegła nad.uroczystej, porannej mszy

6.a.Wśród zwierzątek Breakout wielkanocnych b. Andrzej Zauchanie znajdziemy... c. Chłopcy z Placu Broni

2. Jakie było prawdziwe d. Tilt a. króliczka 2. Co wkładamy nazwisko Czesławado b. kurczaka koszyczka wielkanocnego? 7.c.Kombi – Słodkiego, …….. Niemena? baranka Nowak życia. a. wa. symbolicznej ilości to,

3. Na jakim oceanie a. Nie od razu się przebijesz znajdziemy Wyspę przez mój chłód! Wielkanocną? b. Nie od razu zniknie rejestr Twoich szkód! a. Atlantyckim c. Nie od razu stopisz serca b. Indyjskim mego lód! c. Spokojnym d. Nie od razu się opłaci ten Twój trud!

4. Co symbolizuje wielkanocne jajko? 4. Kto był pierwszym

wykonawcą utworu a. pokój na świecie „Kolorowe jarmarki”? b. oczyszczenie z grzechu a. Janusz c. nowe życieLaskowski b. Irena Santor c. Maryla Rodowicz 5. Jaką d. Jerzyfunkcję Połomskima

w święconce?

sól

5. Którego zespołu jest postu a. chroni przed łamaniem to cytat: „Kocham cię kochanie moje, kocham cię a kochanie moje…”? a. Hey b. Maanam c. ONA d. Renata Przemyk

d. Dobrego a. 50 b. 30 8.c.„A 40kiedy przyjdzie także

po mnie Zegarmistrz światła 8. W czasie świątecznego purpurowy wielkanocnego Byśniadania mi zabełtać błękit dzielimy się: w głowie …………………………………….” a. jajkiem na twardo

dodaj ogłoszenie na

a. To go zapytam, czy jest b. śledziem zdrowy na miękko c. jajkiem b. Zawieje wreszcie wiatr odnowy 9.c.Święto Stanę sięlejka nagleto: fioletowy d. To poniedziałek będę jasny i gotowy a. lany b. wtorek po lanym ponie9. „Wehikuł działku czasu” to przebój którego c. nie ma takiegozespołu? pojęcia a. Dżem b. Coma 10. Czy kraszanki c. Perfect sąd.zawsze Lao Che jednego koloru? a. nie 10. „Niech żyje bal!” b. tak

cooltura24.co.uk

24 informacje  wiadomości porady  brexit  sport  film książka  Londyn  Wielka Brytania  świat

śpiewa…

a. Małgorzata Ostrowska b. Halina Kunicka c. Justyna Steczkowska d. Maryla Rodowicz

Odpowiedzi: 1d, 2b, 3c, 4a, 5b, 6c, 7c, 8d, 9a, 10d.

razu ………………………………..”

a. Błogiego

7.b.IleDługiego dni wg tradycji trwa zawsze Wielki Post? c. Miłego

Prawidłowe odpowiedzi: 1b, 2a, 3c, 4c, 5b, 6a, 7c, 8a, 9a, 10b.

Wydrzyckisię na wielkanoccob.znajdzie c. Burzyński nym stole: jajka, chleb, barad. Sempoliński nek, wędlina, chrzan, sól i pieprz 3. nie b. p„Nie almę,dokazuj, wodę domiła poświęcenia dokazuj i prezenty od zajączka Przecież nie jest zająca z Ciebie c. czekoladowego i cukroznowu cud w towarzywegotaki baranka Niestwie od razu, palmymiła nie od

SUDOKU

L L

O O

L L

••• l l W świętal wielkanocne Profesor do do studenta na egzaminie: baba idzie kościoła, aby się -wyspowiadać. Proszę pana, czy pan w ogóle chce Patrzy, skończyća studia? jej koleżanka cho-dzi Takdookoła panie profesorze. kościoła. Zaczepia -jąNo to pyta: właśnie pan skończył... i się - Hej dlaczego tak chodzisz l l l wokół kościoła? Do banku w Szwajcarii wchodzi Koleżanka odpowiada: klient- No z walizką i ściszonym głosem bo tyle razy, co zdramówi domęża bankiera: dziłam tyle razy muszę -obejść Chciałbym wpłacić pieniądze, w tej kościół dookoła. walizce jestna cztery Baba to: miliony euro. Na to bankier uśmiechnięty:

- Proszę nie ściszać głosu, bieda to żaden wstyd. - Aaa, to ja może zajdę po rower. l• l • •l Zapytali Grzegorza Latę, czy repreW Wielkanoc Fąfara pojezentacja z 1974 pokonałaby dzichał w odwiedziny do swojej siejszą siostrykadrę. i jej rodziny. Gdy przy-jechał, Tak, wygralibyśmy 1:0. siojego najmłodszy -strzeniec, Tylko tyle?sześcioletni Jasio, -akurat No tak,pomagał proszę pamiętać więkmamieże piec szość z nas Gdy jest już po 70.upiebabeczki. zostały czone, Jasiowi pozwolono, aby l l l Niedługo sam je polukrował. Jasiu przychodzi ze zszkoły i chwali potem przyniósł kuchni całą się ojcu: tacę babeczek. - Tato, dzisiaj na kartkówce nie - Wyglądają bardzo apepopełniłem żadnego błędu ortotycznie, Jasiu - pochwalił graficznego!

- Wspaniale synu, a jaki był temat? -chłopca Tabliczka mnożenia. wujek Fąfara, po czym wziął jedną i skosztował. l l babeczki, l Po zjedzeniu -mówi: Tatusiu, czy Ocean Spokojny zawsze jest spokojny? - Babeczki są wspaniałe, a -ten Co lukier za dziwne pytanie?wygląda! Czy nie świetnie możesz pytać o cośże mądrzejszego? Jak ci się to się udało, jest taki -równo Mogę. położony Kiedy umarło Morze Mari cienki? twe?- To było łatwe - mówi Jasio. - Wygładzałem je języl l l kiem! Student pytanieco studenta: Wujek zbladł: - Powtarzałeś coś przed egzami- Lizałeś wszystkie ciastka? nem?- Nie wszystkie. Gdy mój -język Tak. się zmęczył, pozwoliłem -dokończyć A co? naszemu pieskowi. - Będzie dobrze, będzie dobrze...

PLAC ZABAW |

| Nº 888 | 25 marca 2021 znajdź 10 różnic

policz

labirynt

sudoku dla dzieci

| 45

SKUP ZŁOMU ZADZWOŃ www.polskiskupzlomu.co.uk

 transport zmarłych do Polski  kremacje w Anglii i Polsce

Email: biuro@bwl-stolarnia.pl Tel: +48 532 993 780 www.bwl-stolarnia.pl

 pochówki tradycyjne

 załatwiamy wszystkie formalności

Tel: 07801766959, e-mail: jmnfuneral@gmail.com

3 The Pavement Pope’s Lane, London W5 4NG

Telefon całodobowy:

02088405188

polskidompogrzebowy.co.uk

loyed

Rejestracja LTD (Lim ited Company)

VA T

Artur Galla Polski Dom Pogrzebowy

Self-emp

Empl

oyme

Par

tne

rsh

Unit 8, Odeon Parade, 480 London Road, Isleworth TW7 4RL

www.saraint.co.uk

0208 846 3606

poniedziałek, środa, piątek 8.00-19.00 wtorek, czwartek 8.00-21.00

KSIĘGOWOŚĆ

07862904708

POLSKI ZAKŁAD POGRZEBOWY W ANGLII

Zapraszamy do współpracy!

KOPIEMY PIWNICE

BASEMENT - PILING - UNDERPINNING

Od rozbudowy i przekształcenia istniejących piwnic, po całkowicie nowe projekty

Największa wytwórnia oraz hurtownia sztukaterii gipsowej w Londynie Nasza firma oferuje szeroką game produktów:  Listwy sufitowe (cornices & covings)  Rozety ozdobne (Ceiling roses)  Panele ścienne (Panels & Dado rails)  Łuki drzwiowe (Corbels)  oraz inne gipsowe ozdoby do domu Ponad to, oferujemy:  Dorabianie oraz odwzorowanie wszystkich gipsowych elementów  Montaż wszystkich naszych produktów  Dostawa do domu lub budowy  Darmowa wycena oraz pomiary z placu budowy  Darmowa wycena online oraz przez telefon  Darmowa wysyłka katalogu

Zapraszamy do naszej hurtowni Unit J, Field Way Greenford UB6 8UN 0208 578 1644 / 0208 578 8978 info@cornicescentre.co.uk

Temporary Work Basement Work, Underpinning Piling Construction Work Waterproofing Darmowe konsultacje:

07788800088 www.kopiemypiwnice.co.uk office@spaceexcavation.co.uk

Sprawdź czy należy Ci się

ODSZKODOWANIE

Jeśli uczestniczyłeś w wypadku będąc: rowerzystą, kierowcą lub pasażerem samochodu, motocykla, autobusu, Taxi

ZADZWOŃ Kontakt po polsku

24/7

07500 300 600 www.dnsclaims.co.uk

Untitled-3 1

07.11.2019 09:58:08