Cooltura Issue 919 by Cooltura

Pozytywne strony emigracji Oblicza emigracji

Od wczesnych lat uwielbiałem wpatrywać się w niebo. Zastanawiało mnie, jak wygląda świat oczami ptaków, czy da się dotknąć chmur, obserwować kształty, jakie tworzyły na niebie – mówi Maciej Kulaszewski, pilot – nie tylko – akrobacyjny. Str. 14

The Polish Weekly | No 43 (919) | 28.10.2021

Odeszli w 2021

Zobacz sylwetki znanych osób, które pożegnaliśmy w tym roku. Str. 20

Zaduszki na Wyspach

Przedstawiamy londyńskie cmentarze, na których można znaleźć polskie mogiły. Str. 22

JAK SOBIE RADZIĆ W ŻAŁOBIE?

ól rozstania – żałoba związana z utratą kogoś bliskiego – to jeden z największych rodzajów cierpienia, jaki może spotkać człowieka w ciągu życia. Jako ludzie jesteśmy przystossowani owani do podejmowania prób naprawiania tego, co sprawia nam ból. W przypadku czyjejś śmierci musimy nie tylko przyjąć do wiadomości, że nie spotkamy już bliskiej osoby, ale także wykonać ogromnie trudne zadanie, jakim jest zaakceptowanie tego stanu rzeczy i życie dalej. Strata to coś, co w którymś momencie życia spotka nas albo kogoś z naszego otoczenia. O tym, jak sobie pomóc w trudnym czasie po utracie bliskiej osoby, p podpowiada Ula Środa-Voniatis, psychoterapeutka.

Czytaj więcej na stronach 24-25

Książę Edward odbiera medal dla księżnej Katharine z rąk Marka Stelli-Sawickiego. Fot. Marcin Urban

Polski medal dla księżnej Kentu

atherine, księżna Kentu, żona kuzyna królowej Elżbiety II, Edwarda, została odznaczona medalem Stowarzyszenia Polskich Kawalerów Maltańskich w Wielkiej Brytanii. To wyróżnienie za jej wkład w pomoc dla utalentowanych muzycznie dzieci z ubogich rodzin. Z uwagi na stan zdrowia księżna nie mogła odebrać medalu osobiście. W jej imieniu zrobił to małżonek książę Edward, Duke of Kent. Medal wręczono w Instytucie Polskim i Muzeum im. gen. Sikorskiego. To pierwsze takie wyróżnienie dla przedstawicielki brytyjskiej rodziny królewskiej od organizacji charytatywnej, prowadzonej przez Polaków mieszkających w Wielkiej Brytanii. Więcej na temat tego wydarzenia w rozmowie z doktorem Markiem Stellą-Sawickim, przewodniczący Stowarzyszenia Polskich Kawalerów Maltańskich w Wielkiej Brytanii (APKM UK).

Czytaj więcej na stronach 6-8

2 |

28 października 2021 | Nº 919 |

| TYM ŻYJĄ WYSPY

Rząd woli szczepić, W pełni zaszczepione niż ograniczać osoby mogą wykonać tańszy test zamiast PCR

owe zasady wykonywania testów dla podróżnych powracających do Anglii, weszły w życie 24 października. Zmiana oznacza oszczędność czasu, a przede wszystkim pieniędzy, gdyż testy przepływu bocznego są o połowę tańsze niż PCR. Osoby powracające do Anglii z kraju spoza czerwonej listy, mogą zamówić za pośrednictwem rządowych stron tańszy test dnia drugiego. Testy muszą pochodzić od prywatnych producentów wskazanych przez resort zdrowia. Domowe zestawy, w które można się zaopatrzyć poprzez NHS Test and Trace, w tym przypadku nie będą respektowane. Na stronie gov.uk można znaleźć listę aż 24 firm. Ceny testów wahają się od 19 do 39 funtów; zestaw należy zamówić z wyprzedzeniem. Sama weryfikacja pasażerów pod kątem epidemicznym również została mocno uproszczona. Wystarczy zrobić zdjęcie testu z wynikiem badania i wysłać je pod wskazany numer. Za niewywiąza-

nie się z tego obowiązku, grozi grzywna w wysokości 1 000 funtów. Osoby, które uzyskają wynik pozytywny, będą musiały poddać się izolacji oraz wykonać kolejny test, tym razem PRC. Test jest bezpłatny i należy go wykonać w punktach NHS. Zmiana przepisów dotyczy również osób poniżej 18. roku życia, które mieszkają w Wielkiej Brytanii, niezależnie od tego, czy są zaszczepione, czy nie. „To ogromny impuls dla branży turystycznej i społeczeństwa, który miejmy nadzieję sprawi, że łatwiej i taniej będzie można podróżować za granicę”, oświadczył minister zdrowia Sajid Javid. Obecnie na czerwonej liście znajduje się jedynie 7 państw – Panama, Kolumbia, Wenezuela, Peru, Ekwador, Haiti, Republika Dominikany. Ulga dotyczy tylko zaszczepionych. Niezaszczepieni muszą nadal wykonywać test antygenowy przed powrotem do Anglii i dwa testy PCR (drugiego i ósmego dnia po powrocie) oraz poddać się kwarantannie.

uż połowa z uprawnionych 10 mln Brytyjczyków dostała trzecią dawkę szczepionki na koronawirusa.Jej podawanie rozpoczęło się miesiąc temu. W tym tygo dniu NHS wyśle listy i esemesy z zaproszeniem do punktów szczepień do 2,5 mln osób. Do przyjęcia dawki wzmacniającej są uprawnione osoby w wieku powyżej 50 lat, osoby z chorobami towarzyszącymi oraz pracownicy służby zdrowia i opieki społecznej. Brytyjski rząd liczy, że podanie trzeciej dawki pozwoli powstrzymać kolejną falę pandemii bez potrzeby wprowadzania restrykcji. Opozycyjna Partia Pracy dołączyła tymczasem do lekarzy i dordców

medycnych rządu, którzy wezwają do wprowadzenia planu B, w związku z rosnącą liczbą zakażeń koronawirusem. Plan B zakłada przywrócenie obowiązku noszenia masek, zalecenie pracy z domu i wprowadzenie konieczności okazywania dowodów szczepień przed wejściem do miejsc masowej rozrywki. Rząd konsekwentnie odrzuca apele o wprowadzenie restrykcji. Minister finansów powiedział w telewizji BBC, że obecne dane, przede wszystkim o liczbie hospitaliacji, nie wskazują na potrzebę nagłego wprowadzenia planu B. Liczba osób wymagających opieki szpitalnej jest trzy razy niższa niż przy podobnej liczbie zakażeń w trakcie drugiej falii.

PZPN szuka młodych talentów w Wielkiej Brytanii i Irlandii

Podpis: Fot. Ambasada RP w Londynie

s p e c j a l ny m s p o tkaniu ze skautami i trenerami Polskiego Związku Piłki Nożnej (PZPN) w Ambasadzie RP w Londynie

Trener reprezentacji Polski Paulo Sousa

wzięli udział najbardziej utalentowani młodzi piłkarze i piłkarki z Anglii, Szkocji, Walii oraz Republiki Irlandii. Gośćmi specjalnymi spotkania byli trener reprezentacji Polski Paulo Sousa, były reprezentant Polski i mistrz Polski ze Śląskiem Wrocław Sebastian Mila oraz znany tenisista Mariusz Fyrstenberg. Na spotkaniu pojawiło się czterdzieścioro najlepiej rokujących zawodników i zawodniczek. Mieli oni okazję spotkać się ze skautami PZPN oraz trenerami młodzieżowych kadr Polski: Bartłomiejem Zalewskim, Rafałem Lasockim, Marcinem Kaspro-

wiczem i Marcinem Włodarskim. Ze strony PZPN jako szef delegacji pojawił się p.o. dyrektora sportowego Marcin Dorna. – Jesteśmy dumni, że już po raz kolejny mogliśmy gościć największe talenty piłkarskie z Wielkiej Brytanii i Irlandii. Cieszymy się, że pomimo mieszkania poza Polską, młodzi piłkarze i piłkarki chcą przywdziewać barwy biało-czerwone. Mamy nadzieję, że obecni tu sportowcy w przyszłości będą stanowić o sile polskiego futbolu. Współpraca PZPN to dla ambasady wspaniała okazja, aby podkreślić, jak ważne jest utrzymywanie związków z krajem ojczystym wśród najmłodszych pokoleń żyjących na emigracji – powiedziała Chargé d'affaires a.i. Agnieszka Kowalska. Wydarzenie było szóstym w Londynie, a dziewiętnastym tego typu spotkaniem przedstawicieli PZPN z najzdolniejszą polską młodzieżą, urodzoną poza granicami kraju bądź na stałe mieszkającą poza granicami kraju. Wcześniej, dwanaście podobnych sesji odbyło się w Kolonii i jedna w Monachium w Niemczech. Pomysłodawcami tej inicjatywy są główny koordynator skautingu zagranicznego PZPN Maciej Chorążyk oraz Jakub Wawrzyniak, który obec-

nie pełni funkcję konsula generalnego w Kolonii. – Po roku przerwy wróciliśmy ze spotkaniem skautingu zagranicznego PZPN w Londynie. Dziękujemy bardzo Ambasadzie RP za możliwość organizacji tego wydarzenia w najważniejszym miejscu dla naszych rodaków w Wielkiej Brytanii. Dla wszystkich to duża nobilitacja. Zależy nam bardzo, aby uczestniczący zawodnicy polskiego pochodzenia na Wyspach i osoby im towarzyszące poczuli, że myślimy o nich i są dla nas niezwykle ważni. Podobnie jak w poprzednich latach, z ramienia PZPN swoją obecnością zaszczyciła nas delegacja bardzo wysokiego szczebla. Byli z nami p.o. dyrektora sportowego Marcin Dorna i trenerzy kadr narodowych, co pokazuje, jak poważnie traktowane jest to spotkanie z punktu widzenia związku – podkreślił Maciej Chorążyk.

ADRES Unit 8, Odeon Parade 480 London Road, Isleworth, TW7 4RL Tel: 020 8846 3615 www.cooltura24.co.uk, info@cooltura.co.uk WYDAWCA MEDIA IN & OUT ISSN 1743-8489 DYREKTOR GENERALNY KLAUDIA SENYK REDAKCJA MARCIN URBAN Redaktor naczelny DARIUSZ A. ZELLER Zastępca redaktora naczelnego MARIETTA PRZYBYŁEK KAROLINA WIATROWSKA ADRIAN GRAD SABINA DYLA-GRAD KOREKTA I REDAGOWANIE TEKSTÓW BEATA TOMCZYK DZIAŁ GRAFICZNY AGATA OLEWIŃSKA PRZEMYSŁAW GAJDA ART-SERWIS MARKETING I REKLAMA marketing@cooltura.co.uk DYREKTOR MARKETINGU I REKLAMY JOANNA ROŻEK joanna@cooltura.co.uk, wew. 246 07932 55 66 22 DZIAŁ MARKETINGU I REKLAMY EWA MROCZEK e.mroczek@cooltura.co.uk 079 3260 6133 MAŁGORZATA SAS m.sas@cooltura.co.uk KSIĘGOWOŚĆ RADOSŁAW STASZEWSKI DYSTRYBUCJA MARLENA SIEJKA VEL DOMAŃSKA 020 88 46 3612, marlena@cooltura.co.uk Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń. Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych i zastrzega sobie prawo do skracania i przeredagowania tekstów. Publikowanie zamieszczonych tekstów i zdjęć bez zgody redakcji jest niezgodne z prawem.

Cooltura is regulated by IMPRESS: The Independent Monitor for the press CIC For complaints scheme see: www.cooltura24.co.uk/s/24/making-a-complaint Sprostowania prosimy kierować na adres: complaints@cooltura.co.uk Please make any complaints to: complaints@cooltura.co.uk

cooltura24uk

@cooltura24uk

cooltura

SZYBKI KONTAKT Chcesz się podzielić ciekawym tematem, pochwalić swoim sukcesem, zaprosić na wydarzenie w Wielkiej Brytanii lub podzielić ciekawym zdjęciem? Napisz do nas:

redakcja@cooltura.co.uk lub zadzwoń:

020 8846 3615

4 |

28 października 2021 | Nº 919 |

| TYM ŻYJĄ WYSPY

Królowa spędziła noc w szpitalu Zabójca posła został oficjalnie oskarżony

lżbieta II spędziła noc z 20 na 21 października w prywatnym szpitalu Króla Edwarda VII w centrum Londynu. Nie wiadomo co było przyczyną hospitalizacji. Dzień wcześniej monarchini odwołała wizytę w Irlandii Północnej. W komunikacie biura prasowego Pałacu Buckingham czytamy, że królowa spędziła w szpi-

talu jedną noc. Był to jej pierwszy od ośmiu lat pobyt w lecznicy. Elżbieta II została przyjęta na jeden z oddziałów King Edward VII Hospital w celu przeprowadzenia wstępnych badań, po czym wróciła do Windsoru, a jej rzecznik podkreślił „w dobrym nastroju”. W ostatnich tygodniach brytyjska monarchini była dość mocno pochłonięta swoimi obowiązkami

– odwiedziła Szkocję, Walię, wzięła udział w dziesiątkach uroczystości i spotkań. Jeszcze we wtorek gościła na zamku w Windsorze osobistości świata biznesu, które wzięły udział w przyjęciu zorganizowanym z okazji Światowego Szczytu Inwestycyjnego. W 2022 roku królowa będzie obchodzić 70. rocznicę objęcia brytyjskiego tronu.

wyniku dochodzenia prowadzonego przez jednostkę antyterrorystyczną Scotland Yardu, Ali Harbi Ali, został oficjalnie oskarżony o morderstwo sir Davida Amessa. 25-latek odpowie także za przygotowywanie ataku terrorystycznego. Przedstawiciel The Crown Prosecution (odpowiednik polskiej prokuratury) stwierdził, że morderstwo miało znamiona ataku terrorystycznego, o czym mają świadczyć motywacje religijne i ideologiczne oskarżonego. 25-latek mieszkał w północnym Londynie, jest Brytyjczykiem somalijskiego pochodzenia, a jego ojciec był doradcą premiera Somalii. Policja ustaliła, że miał powiązania z tak zwanym Państwem Islamskim. Prowadził

rozpoznanie w okolicy domu jednego z polityków, sprawdzał także dyżury innego. Rozważał także atak w pobliżu parlamentu, ale prawdopodobnie zrezygnował z niego ze względów praktycznych. Budynek jest silnie chroniony, podczas gdy na dyżurach w swoich okręgach posłowie są całkowicie bezbronni. Jak relacjonuje dziennik „Metro”, oskarżony uśmiechał się podczas pierwszej rozprawy w sądzie Old Bailey. 69-letni David Amess był konserwatywnym posłem z okręgu Southend West. 15 października deputowany został napadnięty przez Aliego i wielokrotnie dźgnięty nożem w kościele metodystycznym w Leigh-on-Sea. Sprawca umówił się na spotkanie z nim w ramach poselskiego dyżuru.

Minister zaatakowany w centrum Londynu

Michael Gove, minister mieszkalnictwa, społeczności i samorządów

ichael Gove został zaatakowany przez grupę antyszczepionkowców i osoby, które nie wierzą w istnienie pandemii. Minister szedł do budynku Department for Levelling Up, Housing and Communities, któremu szefuje od września, gdy kilka osób zaczepiło go, a następnie otoczyło i obrzuciło

obelgami. Gove’a ochraniała policja. Tym co najbardziej bulwersuje w całej tej sprawie to fakt, że do incydentu doszło zaledwie kilka dni po morderstwie konserwatywnego posła i licznych wezwaniach rządu do walki z nienawiścią w przestrzeni publicznej. Michael Gove został napadnięty przez członków grupy

protestującej na ulicach Westminsteru przeciwko lockdownowi i restrykcjom. Minister szedł spokojnie chodnikiem do budynku swojego departamentu, gdy nagle jeden z demonstrantów rozpoznał go, pozostali natychmiast ruszyli w jego kierunku. Grupa kilkunastu osób otoczyła członka rządu, pod jego adresem padło wiele obelg; „pieprzony idiota”, „absolutny palant”, „aresztować Michaela Gove’a”, krzyczeli protestujący. Na szczęście funkcjonariusze policji, którzy zabezpieczali protest szybko zareagowali, a do incydentu doszło zaledwie kilka metrów od budynku ministerstwa, gdy Gove wchodził do środka protestujący obrzucili go maseczkami. Downing Street oświadczyło, że nękanie i zastraszanie osób, które wypełniają swoje codzienne obowiązki jest całkowicie nie do przyjęcia w demokratycznym społeczeństwie. „Pokojowe protesty są kamieniem węgielnym naszej demokracji, nie można jednak tolerować gróźb, zastraszania lub obraźliwego języka”, stwierdził rzecznik premiera. Incydent potępił także burmistrz Londynu Sadiq Khan.

David Amess Fot. Wikipedia

Nowe zagrożenie dla kobiet w klubach nocnych

wniosek szefowej Home Office – Priti Patel, policja przyjrzy się bliżej napaściom na młode kobiety, które miały miejsce w klubach nocnych na terenie całego kraju. Jak donosi „The Mirror”, uczestniczkom zabaw wstrzyknięto nieznaną substancję odurzającą. Priti Patel zwróciła się do sił policyjnych w całym kraju z prośbą o aktualizację danych dotyczących napaści w klubach

nocnych. Dodatkowo, o pilną ocenę skali problemu wystąpili członkowie Komisji Spraw Wewnętrznych Izby Gmin. Jedno z pierwszych zgłoszeń dotyczących wstrzyknięcia nieznanej substancji odurzającej młodej kobiecie, odnotowano pod koniec września w Nottingham. Ofiara straciła świadomość na kilkanaście godzin. Pozostałe przypadki odnotowano między innymi w Manchesterze, Leeds, Liverpoolu, Newcastle, Edynburgu i Glasgow.

| Nº 919 | 28 października 2021

TYM ŻYJĄ WYSPY |

| 5

6 |

28 października 2021 | Nº 919 |

| TYM ŻYJĄ WYSPY

Medal dla księżnej Kentu O wyróżnieniu Katharine, Duchess of Kent rozmawiamy z dr Markiem Stellą-Sawickim MBE z Association of the Polish Knights of Malta UK.

zdecydowało o przyznaniu orderu Association of the Polish Knights of Malta UK dla HRH Duchess of Kent?

Jasna wizja i zamierzony cel powstania tej naszym zdaniem niezwykłej fundacji, którą to księżna założyła w 2004 roku z pomocą Nicholasa Robinsona. Fundacja ta nazywająca się Future Talent precyzuje, że chodzi o przyszłe talenty. Jasno zamierza przełamywać istniejące bariery, stwarzając możliwość autentycznego wykorzystania „mocy” muzyki, aby realnie pomóc zmienić życie młodych artystów – muzyków w całej Wielkiej Brytanii. Księżna Kentu (jako wieloletnia nauczycielka muzyki przed laty w jednym z najbiedniejszych okręgów Wielkiej Brytanii), wiedziała, że można coś pozytywnego osiągnąć na tym polu. Jak już wiemy, jeśli chodzi o pracę z dziećmi, Fundacja HRH księżnej ma duże sukcesy i osiągnięcia. Wśród ponad 4,2 mln dzieci żyjących w biedzie w Wielkiej Brytanii, są tysiące o wyjątkowych zdolnościach muzycznych, dla których rzeczywista i praktyczna pomoc albo wcale nie istnieje, albo dzieci te nie mają żadnych szans na jakąkolwiek pomoc. Future Talent chce, żeby wszyscy lub większość utalentowanych, młodych i potencjalnie najlepszych kandydatów na karierę muzyczną, mogli się rozwijać, nawet gdy pochodzą ze środowisk o bardzo niskich możliwościach finansowych. Mówimy tu po prostu o rodzinach, w których rodzice nie mogą sobie pozwolić finansowo na taką formę edukacji dla swych dzieci.

Co najbardziej inspiruje cię w tej działalności, a może osobowości księżnej?

Książe Edward odbiera medal dla księżnej Catherine z rąk Marka Stelli-Sawickiego. Fot. Marcin Urban

Istniejące już od lat programy Future Talent oferują młodym muzykom wyjątkowe możliwości budowania pewności siebie, rozwijania umiejętności osobistych i wzbogacania doświadczenia muzycznego. Future Talent prowadzi od lat dwa praktyczne programy wspierające utalentowanych młodych muzyków z rodzin o niskich dochodach w całej Wielkiej Brytanii: „Program Rozwojowy”, który wspiera muzyków w wieku 13-18 lat i „Program Junior”, wspierający nawet jeszcze młodszych muzyków na wcześniejszym etapie ich rozwoju muzycznego. Programy Future Talent mają na celu wspieranie, rozwój i zrozumienie potrzeb i aspiracji młodych artystów, poprzez zapewnienie szeregu możliwości ich rozwoju, na przykład włączając w to nawet kursy muzyki

na wysokim poziomie, warsztaty na najwyższym światowym poziomie, indywidualne sesje mentoringowe i możliwości dostępu do występów przed prawdziwą publicznością. Fundacja Future Talent stworzyła wiele możliwości i zmieniła życie wielu uzdolnionych muzycznie dzieci pochodzących ze środowisk o niskich dochodach w całej Wielkiej Brytanii. Trudno wyobrazić sobie biografię, która byłaby lepiej zgodna z wartościami, na których zbudowano ideę medalu APKM UK. Cieszymy się, że to wspólne rozumienie wpływu muzyki na życie ludzi zgromadziło nas razem na tej wyjątkowej okazji, podczas której możemy wręczyć medal HRH, księżna Kentu.

Jak księżna przyjęła informację o tym wyróżnieniu?

Bardzo dobrze i oficjalnie poinformowano nas, że przyjmie nasze odznaczenie i to z największą przyjemnością. To na pewno jest dla nas wielkim zaszczytem. Dodam jeszcze, że po raz pierwszy w historii kobieta z brytyjskiej rodziny królewskiej dostała odznaczenie czy medal od polskiej niezależnej organizacji charytatywnej.

Czy księżna ma jakieś rodzinne lub zawodowe związki z Polską?

Pochodzi z hrabstwa Yorkshire i nie ma zawodowego związku z Polską, ale ma rodzinny związek z Polską przez małżonka. Jej panieńskie nazwisko było Katharine Lucy Mary

Worsley. Katharine, HRH, GCVO jest członkiem brytyjskiej rodziny królewskiej. Jest małżonką HRH, Duke of Kent, Edwarda, który jest pierwszym kuzynem królowej Elżbiety II. Książę ma wiele kontaktów z Polską i Polakami, kontynuując pracę swego śp. ojca, który był w bardzo bliskim kontakcie z generałem Władysławem Sikorskim podczas II wojny światowej. stracił swego ojca w wypadku lotniczym w Szkocji podczas wojny, mając zaledwie 6 lat. W rodzinie królewskiej książę Kentu jest od „spraw polskich”, co tłumaczy, dlaczego co najmniej dwa razy przypominał mi, że bardzo mu zależy na kontynuacji kontaktu z naszymi polskimi sprawami, i żeby to przeszło dalej do następnej generacji. Jego najstarszy syn, Earl of St Andrews jest naszym patronem w Polish Heritage Society UK od dnia powstania naszej organizacji. Jest historykiem, zna nas bardzo dobrze, nawet napisał piękną recenzję do mojej książki o historii Zakonu Maltańskiego, a wydanej parę lat temu. Będzie on dziedziczył tytuł „Duke of Kent” w przyszłości. HRH, Duke of Kent (Edward), w 2009 roku odsłonił nasz największy pomnik w Wielkiej Brytanii w National Memorial Arboretum. W odsłonięciu wzięło udział ponad 2 tys. osób. Zna też wiele osób z polskiego środowiska i doskonale czuje się z nami. Dodam też, że ten pomnik w Arboretum budowaliśmy przez 3 lata, informując księcia o przebiegu pracy, z której to był bardzo zadowolony.

TYM ŻYJĄ WYSPY |

| Nº 919 | 28 października 2021 Jak jest historia orderu Tuitio Fidei et Obsequium Pauperum i za co jest przyznawany?

Tuitio Fidei et Obsequium Pauperum po łacinie jest mottem odznaczenia i również mottem Zakonu św. Jana i to już od XII wieku. Tłumaczy się to na język polski jako: Za obronę wiary i pomoc biednym, chorym i potrzebującym. Pomoc dzieciom z biednych rodzin w tym wypadku jest jasnym i publicznie znanym celem fundacji HRH księżnej Kentu. Nasza pomoc w szerszym tego słowa znaczeniu jest właśnie tym, co my robimy w najstarszej organizacji charytatywnej na świecie. Telewizja Polonia z końcem ubiegłego roku, obserwując naszą pracę w okresie covidu, wyróżniła nas Tytułem Organizacji Roku 2020. Nasi kadeci w najgorszym okresie wirusa robili bezpieczne zakupy i dostarczali lekarstwa najbardziej potrzebującym w Londynie. Ich matki w pierwszej fazie covidu, kiedy nie można było jeszcze nic dostać, szyły po pracy i często wieczorami lub w nocy maseczki zabezpieczające dla wszystkich, którym mogliśmy je dostarczać. Ale to już jest inny temat. 900 lat temu Zakon został stworzony w Ziemi Świętej jako czysto Zakon Szpitalniczy, opiekujący się pielgrzymami i biednymi ludźmi,

którzy masowo tam docierali lub po prostu zwykle mieszkali. Powiem też jasno: bez względu, na ich religię czy przynależność klasową. Warto tu przypomnieć w kontekście pewnych „nawiedzonych” osób, którym czasami się wydaje, że maltańczycy to są tacy rycerze jak Sienkiewiczowscy Krzyżacy... spod Grunwaldu. Nieprawda. Zakon nasz dzisiaj, na całym świecie znany jako Suwerenny Zakon Maltański, jest jedną z najstarszych instytucji cywilizacji zachodniej i chrześcijańskiej. Świecki zakon Kościoła katolickiego od 1113 roku i jest podmiotem prawa międzynarodowego. Suwerenny Zakon Maltański utrzymuje stosunki dyplomatyczne z ponad 100 państwami i Unią Europejską oraz ma status stałego obserwatora w ONZ. W dzisiejszych czasach Zakon Maltański ma około 13 tys. członków w 120 krajach, opiekuje się ludźmi w potrzebie poprzez swoją działalność medyczną, społeczną i humanitarną. Szerokie spektrum projektów społecznych na co dzień, zapewnia stałe wsparcie zapomnianym lub wykluczonym członkom społeczeństwa, bez względu na rasę czy religię. W wielu krajach – m.in. we Francji, Niemczech, Irlandii i Polsce – lokalne stowarzyszenia Zakonu są ważnymi dostawcami szkoleń i pracy pierwszej pomocy i ratownictwa

Agnieszka Kowalska (z lewej), Chargé d'affaires, Ambasada RP w Londynie

| 7

8 |

28 października 2021 | Nº 919 |

| TYM ŻYJĄ WYSPY

medycznego. Za pośrednictwem swojego ogólnoświatowego korpusu pomocy – Malteser International – Zakon angażuje się również w niesienie pomocy ofiarom klęsk żywiołowych i konfliktów zbrojnych. Dodam, nieskromnie, że nasz koncert kolęd w Londynie, odbywający się od 10 lat w Kkościele Royal Air Force na Strand jest szeroko znany od dawna i podobno jest najlepszy w Wielkiej Brytanii.

Kto został wcześniej wyróżniony tym orderem?

Ci wszyscy, którzy pomagali nam wcześniej lub pracowali przez wiele miesięcy w warunkach covidu, niosąc pomoc potrzebującym i nie tylko naszym rodakom. Ostatni raz nasze uroczyste medalowe dekoracje odbyły się w święto Świętego Jana w czerwcu tego roku.

Przybliż proszę działalność Association of the Polish Knights of Malta UK?

Polskie Stowarzyszenie Suwerennego Zakonu Szpitalnego św. Jana Jerozolimskiego z Rodos i Malty w Wielkiej Brytanii, w skrócie APKM (UK) jest brytyjską organizacją charytatywną (Reg. Charity No. 1102122). Współpracuje bardzo ściśle z polskim Zakonem Maltańskim w Polsce. Istniejemy w Wielkiej Brytanii z powodów historycznych, a mianowicie z powodu wydarzeń II wojny światowej i późniejszego komunistycznego przejęcia Polski w 1945 roku.

Nasza działalność rozwija się dynamicznie począwszy od tradycyjnej pracy w Londynie, przemieszczając się na północ, obecnie do Coventry i Nottingham. W przyszłym roku pójdziemy dalej! Chętni do współpracy są tu zawsze mile widziani.

Jakie są dzieła Zakonu Maltańskiego w Polsce we wcześniejszych czasach i czasie II wojny światowej?

Rozwój polskich kapituł zakonnych został przerwany przez rozbiory Polski pod koniec XVIII wieku. Polski

Martyna Jankowska, wykonała preludium ze Suity nr 1 J.S. Bacha

Związek Kawalerów Maltańskich został odtworzony w 1920 r. po przywróceniu polskiej państwowości w 1918 r. Jednymi z naszych członków byli później Prezydent RP Ignacy Mościcki i Marszałek Józef Piłsudski. W okresie międzywojennym Związek Polski prowadził w Polsce kilka organizacji charytatywnych i trzy szpitale. Już w 1928 r. sporządzono wytyczne dotyczące opieki nad chorymi i rannymi w razie wojny. W obliczu groźby wojny w 1939 roku uzgodnienia te zostały sformalizowane latem tego roku. Na mocy odrębnej umowy z Polskim Czerwonym Krzyżem sekcja medyczna Związku miała funkcjonować jako jednostka autonomiczna Polskiego Czerwonego Krzyża. Szpitale i pogotowie ratunkowe Stowarzyszenia zapewniły w ten sposób nienaruszalność i ochronę na warunkach konwencji haskiej i genewskiej oraz zostały upoważnione

Książę Edward podpisuje księgę pamiątkową przy biurku gen. Wł. Andersa

do wywieszania flagi Czerwonego Krzyża obok flagi Zakonu Maltańskiego. Wybuch wojny 1 września 1939 r. sprawił, że polscy Kawalerowie Maltańscy byli gotowi do odegrania swojej roli w niesieniu pomocy ofiarom konfliktu. Ten rozdział w ich pracy humanitarnej był niezwykle trudny i wymagał wielkiej odwagi. 7 września Stowarzyszenie otworzyło 220 łóżkowy szpital wojskowy w pobliżu warszawskiego Starego Miasta w dawnej rezydencji magnackiej przy ulicy Senatorskiej, w której mieścił się cech kupiecki (Resursa Kupiecka). Gdy Niemcy zaostrzyli oblężenie miasta, praca Szpitala Maltańskiego rosła pomimo dotkliwych braków. Odwaga i poświęcenie personelu szybko zdobyły podziw mieszkańców miasta Warszawy i okolic. Po upadku Warszawy personel szpitala został potraktowany jak

jeńcy wojenni, choć uzyskali swobodę poruszania się. Szpital początkowo podlegał niemieckim wojskowym władzom lekarskim, a później władzom cywilnym kierującym miastem. Szpital Maltański kontynuował leczenie rannych żołnierzy wysłanych do lub powracających z niemieckich obozów jenieckich, a wiosną 1940 roku w Milanówku na zachód od Warszawy utworzył sanatorium dla polskich oficerów. W maju 1941 r. szpital zapewnił sobie prawo do leczenia ofiar bombardowań lotniczych, dzięki czemu mógł pozostać otwarty na stałe. Dało to szpitalowi idealną osłonę, by stać się głównym tajnym ośrodkiem leczenia i ukrywania rannych członków podziemnej AK, biorących udział w sabotażu i innych operacjach przeciwko Niemcom. Szkoliło się tu także pielęgniarki i inny personel pomocniczy dla AK. Na uwagę zasługuje rola personelu szpitala w ratowaniu polskich dzieci wypędzonych przez Niemców podczas ich „czystki etnicznej” na Zamojszczyźnie. Podczas Powstania Warszawskiego, które wybuchło 1 sierpnia 1944 roku, dowódcy AK przeznaczyli dla Szpitala Maltańskiego ważną rolę, a szpital dodatkowo zapewnił personel dla czterech małych szpitali polowych na Starym Mieście. W ciągu pierwszych dwóch tygodni walk szpital wielokrotnie przechodził z rąk do rąk, leczył rannych z obu stron. 14 sierpnia został ostatecznie zajęty przez Niemców, który zarządzili jego natychmiastową ewakuację; przeniesiono go następnie do gmachu Publicznego Banku Kredytowego przy ul. Zgoda w części śródmieścia Warszawy, która była jeszcze zajęta przez powstańców. Po kapitulacji Warszawy 3 października Niemcy zażądali wyjścia ze zniszczonego miasta pozostałej tu ludności cywilnej. I tak 15 października szpital został po raz kolejny ewakuowany, tym razem do dawnego budynku fabrycznego w dzielnicy Piastów, na zachód od centrum miasta, gdzie służył ludności aż do przybycia wspieranych przez Sowietów wojsk polskich 17 października. Styczeń 1945. Sam szpital został przejęty przez

Anna Maria Anders, ambasadorka RP w Rzymie i książę Edward, Duke of Kent

| 9

| Nº 919 | 28 października 2021

W TWOJEJ SPRAWIE !

Polski Czerwony Krzyż. W ciągu ponad pięcioletniego istnienia Szpital Maltański leczył ponad 15,000 pacjentów. Zachowując historyczną nazwę Szpital Maltański został następnie przeniesiony z Warszawy do Częstochowy w południowośrodkowej Polsce. We wrześniu 1949 r. został zlikwidowany przez władze komunistyczne; majątek i wyposażenie zostały podzielone między lokalne szpitale i inne instytucje. Podaję poniżej znacznie uproszczone kalendarium zakonu w Polsce w okresie transformacji od komunizmu do odrodzonego i demokratycznego suwerennego Państwa Polskiego. Przed 1980 Zakonowi Maltańskiemu zabroniono pracować w krajach komunistycznych, a wielu jego członków zostało wydalonych z Kraju. 1980-89 (Okres Solidarności) Polska zaczyna „otwierać się” na pomoc z Europy Zachodniej, w tym z Wielkiej Brytanii. 1989-1990 (Upadek komunizmu w Europie Środkowo-Wschodniej) Zakon Maltański odpowiada na niezliczone prośby o pomoc szerokim programem pomocy dla Polski i wielu krajów Europy Środkowo-Wschodniej. 1990-2000 Ponowne i dalsze rozwijanie obecności w Polsce w 1990 r. jako organizacji charytatywnej, która jest

przykładem wiary i służby ubogim i cierpiącym. Zintensyfikowane zostaną dostawy leków i innej pomocy humanitarnej. Budujemy 3 nowe polskie szpitale: na Woli Justowskiej w Krakowie dla niepełnosprawnych dzieci (circa 20,000 małych pacjentów rocznie), w Poznaniu Szpital Onkologiczny dla Kobiet (circa 8,000 pacjentek rocznie) i w Barczewie na Mazurach dla przewlekle chorych (najnowszy nasz szpital na ponad 100 łóżek, dla pacjentów z terenu całej Polski, są to najczęściej ofiary wypadków drogowych w ciężkim stanie). Wyleczyliśmy tu nawet paru bardzo ciężko rannych żołnierzy z Ukrainy po aneksji Krymu przez Rosję. W trzech powyższych projektach budowy szpitali w Polsce APKM (UK) brało aktywny udział od pierwszego dnia. Stosunki finansowe i dyplomatyczne zacieśniają się wraz z rozwojem partnerstw lokalnych. 2000-2021 Rozwój Polskiego Zakonu Maltańskiego trwa dalej... Z Londynu sfinansowaliśmy dla Polski zakup trzech ambulansów medycznych a nasza pomoc finansowa w końcu, tak bardzo małej liczebnie organizacji w Wielkiej Brytanii jaką jesteśmy, na cele Zakonu w Polsce przekroczyła do tej pory nie bagatelną sumę 1,3 mln złotych.

0208 347 2305, 07403284196, agnieszka@kinas.co.uk www.kinas.co.uk

Skontaktuj się z nami jeśli doznałeś urazu na skutek:  WYPADKU DROGOWEGO / NA MOTOCYKLU,

NA ROWERZE LUB JAKO PIESZY

 WYPADKU PRZY PRACY, W MIEJSCU PUBLICZNYM  Z POWODU WADLIWEGO/USZKODZONEGO

PRODUKTU

 ZANIEDBANIA WŁAŚCICIELA MIESZKANIA

Potrzebujesz pomocy prawnej przy zakupie/ sprzedaży nieruchomości, przeprowadzeniu rozwodu? Masz problem w pracy, zostałeś zwolniony/ zawieszony?

Nasz polski zespół jest do Twojej dyscpozycji , co nas wyróżnia:  indywidulane podejście do klienta,  obsługa w języku polskim,  bezpłatne konsultacje,  pomoc polskiego prawnika z tytułem solicitor!  współpracujemy z organizacją London Spark

393 Green Lanes, Haringey, London N4 1EU

10 |

| TYM ŻYJĄ WYSPY

28 października 2021 | Nº 919 |

Pamiętaj, że aby uzyskać OBYWATELSTWO BRYTYJSKIE wymagany jest

SETTLED STATUS

OBYWATELEM

079 5042 3942 0208 846 3610 Unit 8, Odeon Parade 480 London Road , Isleworth TW7 4RL

w w w. s a ra i nt. co. u k

Firma Sara-Int Ltd. zarejestrowana jest w OISC. Posiadamy akredytacje Home Office

TYM ŻYJĄ WYSPY |

| Nº 919 | 28 października 2021

5 000 funtów od Drożeje rządu na wymianę żywność kotła gazowego

Rośnie wartość używanych samochodów

łaściciele domów będą mogli ubiegać się o 5 tys. funtów dotacji na wymianę kotła gazowego na pompę ciepła. Wnioski będzie można składać od kwietnia 2022 roku. Z programu na początek będą mogli skorzystać mieszkańcy Anglii i Walii. Rząd chce w ten sposób zachęcić Brytyjczyków do instalowania nowych, niskoemisyjnych systemów grzewczych. Sprzedaż nowych piecyków gazowych zakończy się w Wielkiej Brytanii najpóźniej w 2035 roku. Instalacja pompy ciepła kosztuje na Wyspach średnio 10 tys. funtów. „Dotacje pomogą właścicielom domów przeprowadzić zmiany szybciej, bez dodatkowych kosztów; wybór ekologicznych rozwiązań jest lepszym wyborem, gdy kocioł wymaga modernizacji”, uważa premier. Wart 450 mln funtów program, realizowany będzie

| 11

w ramach rządowego planu ograniczenia emisji dwutlenku węgla, który z kolei pochłonie 3,9 mld funtów. Wszystko po to, by Wielka Brytania osiągnęła swój cel klimatyczny do 2035 roku. Przypomnijmy, premier Johnson zapowiedział, że do tego czasu Zjednoczone Królestwo zmniejszy emisję CO2 o 78 proc. w porównaniu ze stanem z 1990 roku.

nilever – jeden z największych producentów żywności podniósł ceny swoich produktów o ponad 4 proc. Firma tłumaczy to bezprecedensowym wzrostem kosztów i ostrzegła, że najgorsze jest jeszcze przed nami. Więcej zapłacimy między innymi za produkowane przez Unilever majonezy i ketchupy, popularny wśród Brytyjczyków Marmite, herbatę PG, a także produkty do higieny, takie jak mydła Dove. Cytowany przez BBC dyrektor finansowy koncernu nie wykluczył kolejnego wzrostu cen.

eny używanych samochodów rosną w niespotykanym tempie – informuje organizacja AA. Najpopularniejsze auta kosztują obecnie o 57 proc. więcej niż przed pandemią. Przykładowo trzyletni Ford Fiesta kosztuje średnio 9,770 funtów. Podczas gdy

w 2019 roku kosztował 7,448 funtów. Popyt na niektóre marki jest tak duży, że paradoksalnie z wiekiem ich wartość zaczyna rosnąć. Zdaniem AA główną przyczyną takiej sytuacji jest spadek produkcji nowych samochodów w efekcie problemów z dostawą komponentów.

Inflacja powyżej Coraz rzadziej korzystamy celu Banku z bankomatów Pierwszy sklep Tesco bez kas Anglii

esco Express w dzielnicy Holborn jest pierwszym sklepem tej sieci, w którym zrobimy zakupy nie płacąc za nie na miejscu. Podobne rozwiązania stosuje już od dłuższego czasu londyński Amazon Fresh. By skorzystać z nowej usługi, należy pobrać aplikację na telefon, a wchodząc do sklepu zeskanować specjalny kod. Nowoczesne Tesco nazwane GetGo, działa dzięki sieci kamer i czujników, które pozwalają na

PRACA!

bieżąco śledzić klientów. Dzięki temu wiadomo jakie produkty każdy z nich zabrał z półek. Należność za zakupy jest automatycznie pobierana po wyjściu ze sklepu. Przedstawiciele brytyjskiego giganta informują, że w londyńskim GetGo wyznaczona została także osobna przestrzeń, w której umieszczono produkty alkoholowe i tytoniowe. Tam personel będzie wymagał od kupujących okazania dowodu tożsamości.

nflacja w Wielkiej Brytanii liczona wskaźnikiem CPI była we wrześniu na poziomie 3,1 proc. – podał urząd statystyczny ONS. W stosunku do sierpnia, w którym wynosiła 3,2 proc., wzrost cen nieznacznie zwolnił. Inflację napędza obecnie drożejące paliwo. Bank Anglii nie wyklucza podniesienia w najbliższym czasie stóp procentowych, które są obecnie na rekordowo niskim poziomie 0,1 proc.

rzed pandemią zaglądaliśmy do nich średnio trzy razy w miesiącu, obecnie już tylko dwa razy. Liczba transakcji w bankomatach spadła w ciągu dwóch lat o 40 proc. W tym roku bankomaty wydały o 100 mln funtów mniej niż w 2019 roku. Przeciętny Brytyjczyk pobiera z bankomatów 157 funtów miesięcznie, o 44 funty mniej niż dwa lata temu. Sieć bankomatów Link ATM odnotowała spadek wartości transakcji z 2,2 mld w 2019 roku do 1,6 mld obecnie. W tym czasie liczba urządzeń oferujących możliwość pobrania gotówki bez

prowizji zmalała o 9 proc. z 45 tys. do 41 tys. Pandemia przyspieszyła przejście na elektroniczną walutę – podsumował, cytowany przez BBC Nick Quin, z sieci skupiającej operatorów bankomatów.

ZOSTAŃ KURIEREM I ZARABIAJ CO NAJMNIEJ

£138 DZIENNIE!

Brak doświadczenia nie jest dla nas problemem, zapewniamy treningi oraz możliwość wynajęcia vana. Aktualnie potrzebujemy kierowców w Dunstable, Hemel Hempstead, Littlehampton, Portsmouth, Oxford, Swindon, Wembley, Weybridge.

ZOSTAŃ NASZYM KIEROWCĄ! Email : anil@gemhire.co.uk

Tel. 077 5124 7365

12 |

28 października 2021 | Nº 919 |

| TYM ŻYJĄ WYSPY

Elżbieta II odmówiła przyjęcia Zapraszamy na Festiwal nagrody „Oldie of the Year” Polskiej Muzyki Sakralnej

Fot. Twitter/The Prince of Wales and The Duchess of Cornwall

egoroczna edycja „Oldie of the Year” miała swój finał w londyńskim hotelu Savoy. Nagrody dla najbardziej inspirujących seniorów odebrało 8 laureatów. W tym gronie miała być Elżbieta II, jednak królowa odmówiła przyję-

cia wyróżnienia tłumacząc, że nie spełnia kryteriów konkursu, gdyż w głębi duszy, wciąż czuje się młodo. Brytyjska monarchini otrzymała w ciągu swojego panowania wiele wyróżnień i nigdy nie odmawiała ich przyjęcia. Tym razem zdecydowała się zachować się inaczej. W przyszłym roku 95-letnia królowa będzie obchodzić 70. rocznicę objęcia brytyjskiego tronu. Nagrody przyznawane przez „Oldie Magazine” otrzymali ostatecznie: Delii Smith, Bob Harris, Barry Humphries, Margaret Seaman, Roger McGough, Saroj Datta, Mridul Kumar Datta oraz Geoff Hurst. W gali uczestniczyła księżna Camilla.

Chór Echo. Fot. Laurel Turton

J Spada liczba osób noszących maski U

rząd statystyczny ONS odnotował w październiku spadek liczby osób deklarujących zakładanie maski do 86 proc. W czasie obowiązywania restrykcji było to 95 proc. Jeszcze większy spadek odnotował ośrodek YouGov. Z jego badania wynika, że maski używa obecnie 60 proc. osób – o 12 proc. mniej niż w lipcu. W Anglii stosowanie masek jest obecnie osobistym wyborem.

1733 osoby pozwał do sądu Transport for London za nienoszenie masek w środkach komunikacji miejskiej. To pasażerowie, którzy dostali 200 funtów mandatu i odmówili zapłaty. Jak podaje dziennik „Metro”, teraz będą musieli zapłacić cztery razy więcej w ramach grzywny i pokrycia kosztów sądowych. TfL przypomina, że zasłanianie twarzy wciąż jest obowiązkowe we wszystkich środkach komunikacji miejskiej.

reklamy.uk

LOGO

BOARDS Zadbaj o swoją ﬁrmę!

Oklejanie vanów, ubrania robocze z nadrukiem, szyldy i witryny sklepowe, hoardingi, boardy, banery i wszelkiego rodzaju naklejki. Odwiedź nas na Perivale w zachodnim Londynie: 175 Bilton Rd, London UB6 7HQ

T: 0208 3573 518, M: 0794 1328 449 E: sales@print-stock.co.uk PrintStock.co.uk

printstock

oy and Devotion to nowy Festiwal Polskiej Muzyki Sakralnej w Wielkiej Brytanii organizowany przez Instytut Adama Mickiewicza. Impreza ma odbywać się corocznie. Od 2 do 5 listopada w kościele St Martin-in-the-Fields przy Trafalgar Square odbędą się koncerty z udziałem renomowanych chórów, które wykonają utwory religijne popularnych, jak i mniej znanych kompozytorów. Festiwal otworzy uznana grupa The Gesualdo Six pod dyrekcją i reżyserią Owaina Parka, przeplatając program dzieł wybitnych współczesnych polskich kompozytorów, w tym dwa prawykona-

nia, z XVI-wieczną Missa Mater Matris Krzysztofa Borka [2.11]. Najstarsze utwory prezentowane na festiwalu, czyli XV-wieczny „Ortus de Polonia” Jerzego Libana i XIII-wieczny „Gaude Mater Polonia” Wincentego z Kielczy, rozpoczną i zakończą program przygotowany przez Nigela Shorta dla wielokrotnie nagradzanego chóru Tenebrae [4.11]. Festiwal zamknie mło dy, ale ceniony zespół wokalny Echo pod dyrekcją Sarah Latto, z programem muzycznym, którego centralnym elementem jjest „Missa Paschalis” XVII-wiecznego kompozytora Grzegorza Gerwazego Gorczyckiego [5.11].

TYM ŻYJĄ WYSPY |

| Nº 919 | 28 października 2021

| 13

Koncert dla powstańców i Polonii „Warszawskie dzieci” z okazji 77. rocznicy powstania warszawskiego

Koncert „Warszawskie Dzieci" Anastazja Korczakowska, Kapral Korpusu Kadetów, Królewskich Sił Powietrznych, Royal Air Force, Squadron 342 w Londynie

Koncert „Warszawskie Dzieci" od lewej Teresa Greliak, Mariola Świetlicka

Aut.: Wioletta Domańska Fot. Aleksandra Piątkowska

niedzielę 3 października w POSK-u odbyło się widowisko muzyczno-poetyckie pt. „Warszawskie Dzieci" zorganizowane przez stowarzyszenie Poland Street z okazji 77. rocznicy zakończenia powstania warszaw-

skiego. Wystąpili artyści londyńskiej grupy RetroSingers: Agnieszka Wasilewska-Korczakowska – śpiew, skrzypce, Mariola Świetlicka – śpiew, Kris Louis Siemiński – śpiew oraz goście: Teresa Greliak – śpiew, Anastazja Korczakowska – śpiew i Marek Korczakowski – fortepian. Śpiewali piosenki patriotyczne, między innymi: „Chło-

paki z AK", „Warszawskie dzieci" czy „Deszcz jesienny”. Recytowali również wiersze Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, który walcząc w powstaniu warszawskim oddał życie za ojczyznę. Wieczór rozpoczęto uroczystym obiadem zorganizowanym przez Studium Polski Podziemnej, a po koncercie odbyła się loteria fantowa, z której dochód został przekazany na działalność SPP. Studium przechowuje unikatowe dokumenty, dotyczące Armii Krajowej, Polskiego Państwa Podziemnego i pomaga w poszukiwaniach osób, które służyły w oddziałach AK lub PPP. Inicjatywą wydarzenia, było oddanie hołdu bohaterom za 63 dni chwały. Jako gości honorowych, zaproszono mieszkające w Anglii uczestniczki powstania warszawskiego – panią Marzennę Schejbal, sani-

Koncert „Warszawskie Dzieci" od lewej: Teresa Greliak, Mariola Świetlicka, Kris Louis Siemiński, Agnieszka Wasilewska-Korczakowska

tariuszkę batalionu AK „Łukasiński" oraz panią Jackę Wojtecką, łączniczkę II obwodu AK „Żywiciel". Koncert mógł się odbyć dzięki wsparciu Ambasady Rzeczypospolitej Polskiej w Londynie, Studium Polski Podziemnej oraz sponsorów: firmy Advena, Stowarzyszeniu Pomocy Polakom oraz Polish Klan Association. Nagłośnienie i oświetlenie koncertu zorganizowała firma Tempo Entertainment. Patronat medialny nad projektem objęła TVP Polonia. Poland Street, Stowarzyszenie Polaków w Londynie, to polo-

nijna organizacja działająca na Wyspach od ponad 15 lat. Organizacja ta skupia się wyłącznie na działalności wolontaryjnej promując ojczyste tradycje, polską kulturę i historię wśród młodego pokolenia Polaków w Anglii. Wspiera również i współpracuje ze środowiskami polskich kombatantów i powstańców w Londynie. Serdecznie zaprasza do odwiedzenia strony Facebooku (www.facebook.com/polandstreet.org.uk), by zapoznać się kolejnymi wydarzeniami, takimi jak „Warsztaty dla rodziców dzieci dwujęzycznych" oraz ze znaną przez londyńską Polonię akcją „Znicz”.

Od lewej Pani Marzenna Schejbal sanitariuszka z batalionu AK „Łukasiński", Mariola Świetlicka prezes Poland Street, wokalistka grupy RetroSingers

Koncert „Warszawskie Dzieci" od lewej: Teresa Greliak, Mariola Świetlicka, Kris Louis Siemiński, Anastazja Korczakowska, Agnieszka Wasilewska-Korczakowska, przy fortepianie Marek Korczakowski.

Od lewej pani Jacka Wojtecka Uczestniczka Powstania Warszawskiego, łączniczka II obwodu AK „Żywiciel", Anastazja Korczakowska Kapral Korpusu Kadetów, Królewskich Sił Powietrznych, Royal Air Force, Squadron 342 w Londynie

14 |

| TYM ŻYJĄ WYSPY

28 października 2021 | Nº 919 |

Dariusz A. Zeller darek@cooltura.co.uk

Hobby, pasja i sposób życia Od wczesnych lat uwielbiałem wpatrywać się w niebo. Zastanawiało mnie, jak świat wygląda oczami ptaków, czy da się dotknąć chmur, obserwować kształty jakie tworzyły na niebie. Fascynowało mnie, jak wszystko się zmieniało i wyglądało zupełnie inaczej w zależności od pogody. Zacząłem dociekać, co tym kieruje i od czego to zależy. Z wiekiem bardzo zainteresował mnie podbój kosmosu, a co za tym idzie: eksploracja naszej atmosfery oraz rozwój lotnictwa i kosmonautyki – mówi Maciej Kulaszewski, pilot – nie tylko – akrobacyjny.

TYM ŻYJĄ WYSPY |

| Nº 919 | 28 października 2021

| 15

PRODUCENT I INSTALATOR

ostatnich zawodach w tym roku – w Mistrzostwach Wielkiej Brytanii w akrobacji samolotowej kategorii Advanced organizowanych przez British Aerobatics stanąłeś na podium, zajmując trzecią lokatę. Gratulacje! Dziękuję serdecznie. Jest to zwieńczenie wielu lat ciężkiej pracy, długiej nauki i kosztownych treningów, przede wszystkim owoc ostatniego sezonu w połączeniu ze świetnym samolotem jakim jest Genevation GenPro. Zawodnicy reprezentowali wysoki poziom i precyzję latania, więc nie było łatwo, a połowa uczestników była już wieloletnimi zawodnikami w tej kategorii. Tym bardziej się cieszę, bo to był mój pierwszy występ w klasie Advanced (akrobacja zaawansowana). Mimo złej pogody udało nam się rozegrać trzy konkurencje, w których kolejno byłem trzeci, drugi i czwarty, finalnie zajmując trzecie miejsce. Wyższy poziom trudności, twardzi zawodnicy oraz parę prostych błędów przyczyniły się do takich, a nie innych wyników, jednakże w dalszym ciągu udział w zawodach to ogromna frajda!

Jak z kolei minął ci cały sezon?

W związku z pandemią nie było łatwo, już na początku sezonu

panowała ogólna niepewność. Najpierw skupiłem się na lotach zapoznawczych z samolotem, który przyleciał do nas w marcu z fabryki na Węgrzech. Jest to nowatorska konstrukcja o niesamowitych osiągach, znajdująca się cały czas w fazie testów. 315 KM mocy przy wadze niewiele ponad 500 kg. W maju rozegraliśmy zawody zorganizowane przez naszą szkołę, w których zająłem pierwsze miejsce w kategorii Advanced. Następne trzy imprezy zaplanowane w tym roku pod koniec lipca i początek sierpnia przez Brytyjski Związek Akrobacji nie odbyły się ze względu na pogodę… W połowie sierpnia udało nam się rozegrać Mistrzostwa Wielkiej Brytanii w kategorii Sportsman i Intermediate. W kategorii Sportsman startowało sześciu moich uczniów na trzynastu zawodników, a w klasie Intermediate było dziesięciu zawodników, w tym mój szef i ja. Udało mi się znowu zdobyć tytuł Mistrza UK w tej kategorii; podtrzymuję ten poziom od 2019 roku. Następnie przyszedł czas przygotowań do Mistrzostw Europy Akrobacji Samolotowej klasy Intermediate w Rumunii, na których wraz z Dariuszem Mazurem, Wojciechem Kotulskim i Patrykiem Olosiem reprezentowałem Polskę. Po czterech naprawdę udanych konkurencjach ostatecznie

Plastik Szkło Drewno Aluminium

OKNA DRZWI ŚWIETLIKI DRZWI PRZESUWNE I HARMONIJKOWE Fabryka i showroom: 1 Cumberland Avenue Park Royal London NW10 7RX 0208 963 9701

info@perfectcrystal.co.uk www.pwindows.co.uk

16 |

28 października 2021 | Nº 919 |

| OBLICZA EMIGRACJI

Mistrza WB w kategorii Sportsman. *(klasy akrobacji: Club, Sportsman, Intermediate, Advanced, Unlimited). Od tamtego czasu pracuję w British Aerobatic Academy jako instruktor i co roku startuję w zawodach akrobacyjnych, trenując na tyle, na ile mogę sobie pozwolić – wynajęcie odpowiedniego samolotu to w dalszym ciągu ogromne koszty. Jednakże każdy sukces na takich zawodach przekłada się na nowe twarze w naszej szkole, które pragną rozpocząć swoją przygodę z akrobacją, trenować w bardziej zaawansowany sposób lub ogółem zacząć latać. Cieszy mnie tym bardziej, jeśli nowi adepci są Polakami, co zdarza się dość często. Uwielbiam dzielić się swoją pasją i doświadczeniem z innymi. To mnie napędza i daje więcej energii do działania.

indywidualnie Dariusz zajął piąte miejsce, ja ósme, a nasza reprezentacja w klasyfikacji drużynowej uplasowała się na trzecim miejscu, dając naszemu krajowi pierwszy medal w tym sporcie od czternastu lat! Cóż to była za podróż, do Rumunii i z powrotem, na dodatek uhoronowana medalem Federacji Sportów Lotniczych FAI (FÉDÉRATION AÉRONAUTIQUE INTERNATIONALE), który od dawna był moim marzeniem. Mistrzostwa UK w klasie Advanced po powrocie były dla mnie zwieńczeniem tego jakże wspaniałego sezonu, tym bardziej, że udało się wejść na podium!

Ostatnim razem rozmawialiśmy przed dwoma laty, jeszcze przed wybuchem pandemii koronawirusa. Jak ten długi okres lockdownu wpłyną na twoją aktywność lotniczą?

Umiejętności lotnicze z pewnością w jakimś stopniu uległy degradacji ze względu na mniejszą ilość czasu spędzonego w powietrzu, w 2020 roku było tego bardzo mało. Z kolei było więcej czasu na zgłębienie innych publikacji o tematyce lotniczej (i nie tylko) oraz gruntowny przegląd samolotów w oczekiwaniu na powrót klientów. Jako szkoła lotnicza, szkoląca pilotów na zapotrzebowanie między innymi linii lotniczych, policji, wojska i tym podobnych, mogliśmy dalej prowadzić szkolenia powiązane z podjęciem pracy zawodowej jako piloci. Oczywiście, nie było tak przez cały czas i było to obwarowane wieloma obostrzeniami przy zachowaniu najwyższych środków ostrożności. Zauważalny był spadek liczby klientów, lotów i przychodów, co znów oznaczało mniej funduszy na treningi…

Wspomniałeś, iż motto lotników „Per Aspera Ad Astra”, czyli przez ciernie do gwiazd, idealnie pasuje do ciebie. Jak długą drogą przeszedłeś, by być w miejscu, w którym jesteś?

Zawsze chodziłem z głową chmurach, jednakże lotnictwo wydawało mi się dziwnie odległe,

Tak, jestem Polakiem i jestem z tego dumny! W związku z tym nie mogłoby być inaczej, choć kilkukrotnie nawet oferowano mi przystąpienie do reprezentacji WB, jednakże nie pozwalają mi na to względy ideologiczne i wcześniej wspomniana duma. nieosiągalne dla mnie… Głównie przez względy finansowe. Jednakże na przełomie gimnazjum i liceum postanowiłem zebrać środki i spróbować swoich sił. Pracując w wakacje i ferie, głównie w firmie mojego szwagra w Londynie, udało mi się zaoszczędzić na mój pierwszy kurs latania. Zaczęło się w 2007 roku

na terenie Aeroklubu Pomorskiego w Toruniu od nauki latania na szybowcach. Musiałem podróżować ponad 100 km w jedną stronę, by spędzić w powietrzu kilka minut. Latanie pochłonęło mnie bez reszty! Następnie studiowałem lotnictwo i kosmonautykę o specjalizacji pilotaż statków powietrznych w Lotniczej Akademii Wojskowej (dawniej Wyższa Szkoła Oficerska Sił Powietrznych) w Dęblinie i tam uzyskałem licencję samolotową PPL(A), również dorabiając na to w UK. Od ukończenia studiów mieszkam w WB i to tutaj w 2016 roku niespodziewanie rozpoczęła się przygoda z akrobacją samolotową. Wtedy jeszcze prowadziłem małą firmę ogrodniczą na terenie południowozachodniego Londynu. Mieszkający tu dłużej Sebastian Żytomski, kolega jeszcze z czasów studenckich, poznał mnie z Adrianem Willisem (prowadzącym British Aerobatic Academy). W 2017 roku pierwszy raz wystartowałem w zawodach akrobacyjnych. W pierwszym sezonie odniosłem swoje pierwsze zwycięstwa, uzyskując również tytuł

Jesteś w British Aerobatic Academy, ale – jak wspominałeś - reprezentowałeś Polskę m.in. na akrobacyjnych mistrzostwach świata i Europy. Jesteś zapewne z tego dumny?

Tak, jestem Polakiem i jestem z tego dumny! W związku z tym nie mogłoby być inaczej, choć kilkukrotnie nawet oferowano mi przystąpienie do reprezentacji WB, jednakże nie pozwalają mi na to względy ideologiczne i wcześniej wspomniana duma. Odmówiłem mimo dość kuszących obietnic wsparcia finansowego oraz dedykowanych obozów treningowych, które są bezcenne w tym sporcie i z pewnością przyniosłyby wymierne korzyści w wynikach.

Jakie są jeszcze twoje dotychczasowe największe sukcesy w lataniu akrobacyjnym?

Pod względem sportowym są to oczywiście trofea i medale, których mam już ogółem szesnaście (dziesięć złotych, trzy srebrne i trzy brązowe), w szczególności te, które wiążą się z tytułami Mistrza WB w kategorii Sportsman (2017), Intermediate (2019, 2021), drugiego wicemistrza WB (2021)

OBLICZA EMIGRACJI |

| Nº 919 | 28 października 2021

lub z międzynarodowych zawodów, jak drużynowy brąz z tegorocznych mistrzostw Europy. Jednakże dla mnie największym sukcesem zawsze pozostanie uśmiechnięta twarz mojego ucznia po locie, jak i widzów na ziemi obserwujących moje akrobacje.

Jesteś także instruktorem akrobacyjnym. Jak wielką popularnością cieszy się ten sport na Wyspach?

Akrobacja lotnicza jest niszowym sportem, który prężnie się rozwija na Wyspach i ogólnie w skali światowej. Co roku na każde z zawodów w WB ściągają dziesiątki pilotów i setki widzów. Akrobacje uprawia i interesuje się nią społeczność o szerokiej rozpiętości wiekowej. Najmłodszy mój uczeń miał 14 lat, najstarszy 86! Oczywiście zawsze znajdą się jeszcze młodsi lub starsi, zwłaszcza wśród fanów. Jest to niesamowicie widowiskowy sport, a przy tym bardzo wymagający. Pilot jest sam dla siebie największym wyzwaniem. W tym sporcie główny nacisk kładzie się oczywiście na bezpieczeństwo oraz precyzję wykonywanych manewrów. Na to przekładają się setki godzin przygotowań na ziemi, dziesiątki w powietrzu, by finalnie skupić się na tych dziesięciu minutach w strefie akrobacji, tak zwanym boxem latając przed panelem sędziów, którzy uważnie śledzą każdy ruch samolotu oraz jego ułożenie w strefie. Trzeba mieć nerwy ze stali, kondycję fizyczną i dobry plan działania. Wszystko to dzieje się w przeciążeniach mniej więcej +9G do -5G (1G to jednokrotność przyciągania ziemskiego) przy prędkościach dochodzących do 450 km/h na wysokości nie niższej niż 300 metrów (100 m w najwyższej klasie Unlimited). Jak widać nie każdy chciałby się porwać na coś takiego, jednakże wydaje mi się, że co roku mamy więcej ludzi interesujących się tym sportem. W WB średnio na zawodach w każdej kategorii pojawia się około 10+ pilotów. I tendencja z roku na roku jest rosnąca.

Skąd w ogóle w tobie zamiłowanie do latania?

Dobre pytanie. Od wczesnych lat uwielbiałem wpatrywać się w niebo. Zastanawiało mnie jak świat wygląda oczami ptaków, czy da się dotknąć chmur i obserwować kształty, jakie one tworzyły na niebie. Fascynowało mnie, jak wszystko się zmieniało i wyglądało zupełnie inaczej w zależności od pogody. Zacząłem dociekać, co tym kieruje i od czego to zależy. Z wiekiem bardzo zainteresował mnie podbój kosmosu, a co za tym idzie eksploracja naszej atmosfery oraz rozwój lotnictwa i kosmonautyki. Przez to zainteresowałem się matematyką i fizyką oraz tym, jak wyjaśniają one mechanizmy otaczającego nas świata, zarówno natury, jak i techniki. Ponadto, jedną z dróg wiodących w przestrzeń kosmiczną jest wcześniejsza kariera pilota… Kto wie, może kiedyś spróbuję swoich sił w tej materii, zwłaszcza iż loty kosmiczne stają się coraz popularniejsze. (śmiech)

Czym generalnie jest latanie dla ciebie?

Jest to moja praca, ponadto jest to moje hobby, pasja i sposób życia. Nie wiem, czy da się to lepiej określić…

Jakie trzeba mieć predyspozycje, by móc w przyszłości zajmować się lataniem, nie mówiąc już o akrobacji samolotowej?

Nie śmiem twierdzić, że trzeba mieć specjalne predyspozycje. Oczywiście, zależy co mamy na myśli mówiąc o zajmowaniu się lataniem. Czy to jest latanie rekreacyjne czy zawodowe. W lataniu rekreacyjnym nie ma większych wymogów. Ogólna sprawność fizyczna, komunikatywny angielski oraz dobra znajomość przedmiotów przyrodniczych, takich jak matematyka, fizyka, biologia, z pewnością ułatwi nam drogę w przestworza. Ja jestem jednym z tych, którzy twierdzą, że dla chcącego nic trudnego i jeżeli ktoś czegoś naprawdę bardzo chce, to nie ma barier nie do przebrnięcia.

Dla niezdecydowanych polecam tak zwane lekcje zapoznawcze. Jest to krótki, oczywiście zawsze może być dłuższy, lot z instruktorem, po którym to będziemy mieli lepszy pogląd na to, czy lotnictwo jest dla nas. Podobnie jest z akrobacją. Należy pamiętać, że żeby cieszyć się lataniem, niekoniecznie trzeba być pilotem. By skosztować akrobacji lub samego lotu samolotem można zawsze wykupić tak zwany lot widokowy lub z angielskiego „experience flight”. Takie loty w naszej szkole zawsze dopasowujemy indywidualnie do każdego pasażera, tak by w 100% było to niezapomniane przeżycie.

Jakie masz plany na przyszłość?

Szczerze powiedziawszy nie mam w tym momencie długofalowych planów zawodowych. Dobrze mi tu, gdzie jestem, chociaż często marzy mi się możliwość wykonywania tego samego, lecz w Polsce. Może pewnego dnia dane mi będzie powrócić do ojczyzny i tam szkolić kolejne pokolenia adeptów lotnictwa. Niewątpliwie jednym z takich marzeń byłoby zostać instruktorem w Lotniczej Akademii Wojskowej lub pilotem w Polskich Liniach Lotniczych Lot. Jak to mówią „co się okaże, to czas pokaże”. W planie na przyszły rok jest po raz pierwszy pomysł udziału w pokazach lotniczych w WB, Polsce i możliwe że również w innych krajach. Bardziej sprecyzowane plany mam natomiast w sferze sportowej. W nadchodzącym sezonie planuję wziąć udział we wszystkich zawodach krajowych w UK, możliwe że i w Polsce w kategorii Advanced, a także dwa występy na zawodach międzynarodowych: mistrzostwach świata w kategorii Intermediate oraz mistrzostwach Europy w kategorii Advanced. Wisienką na torcie będą MŚ kategorii Advanced, które odbędą się w 2023 roku w Las Vegas, US. Jednakże na tę chwilę są to tylko plany, gdyż niestety zależy to w największym stopniu od zasobów finansowych, które po ostatnim sezonie

| 17

uległy mocnemu nadszarpnięciu. Liczę na to, że uda mi się pozyskać sponsorów, gdzie współpracując mógłbym dumnie promować ich oraz nasz kraj w WB oraz na zawodach międzynarodowych. Wierzę, że z odpowiednim wsparciem wspólnie możemy zawojować świat i zdobyć złote medale!

Gdzie można śledzić twoje dokonania i jak ew. kontaktować się z tobą?

Mieć nadzieję, że w „Coolturze” oraz innych polskich mediach na Wyspach! Na Facebooku, poza kontem prywatnym prowadzę stronę Maciej Kulaszewski Aerobatics, którą obserwuje już ponad półtora tysiąca osób, a na Instagramie istnieję jako użytkownik @bullet.aerobatics , gdzie obserwuje mnie już ponad dwa tysiące osób. W rozbudowie znajduje się również kanał na YouTubie o nazwie „Akrobacja”, który ma przybliżać tajniki akrobacji, opowiadając o regułach, samolotach, pilotach i wydarzeniach oraz prezentować moje wyczyny. Bez problemu odnajdziecie mnie również w pracy w British Aerobatic Academy, gdzie na co dzień pracuję jako instrukror. Pozdrawiam serdecznie całą redakcję „Cooltury” oraz wszystkich czytelników!

Więcej informacji: Zapraszam do kontaktowania się ze mną, a tym bardziej na wspólne loty akrobacyjne i nie tylko! Link do strony szkoły www.britishaerobaticacademy.com

Wyniki zawodów można znaleźć na https://civa-results.com www.aerobatics.org.uk

18 |

28 października 2021 | Nº 919 |

| ZADUSZKI 2021

Święci grzesznicy Uroczystość Wszystkich Świętych 31 października 2021 roku (w UK) 1 listopada 2021 roku (w PL)

I CZYTANIE: AP 7,2-4.9-14. II CZYTANIE: 1 J 3,1-3. EWANGELIA: MT 5,1-12A.

Jezus, widząc tłumy, wyszedł na górę. A gdy usiadł, przystąpili do Niego Jego uczniowie. Wtedy otworzył swoje usta i nauczał ich tymi słowami: „Błogosławieni ubodzy w duchu, albowiem do nich należy królestwo niebieskie. Błogosławieni, którzy się smucą, albowiem oni będą pocieszeni. Błogosławieni cisi, albowiem oni na własność posiądą ziemię. Błogosławieni, którzy łakną i pragną sprawiedliwości, albowiem oni będą nasyceni. Błogosławieni miłosierni, albowiem oni miłosierdzia dostąpią. Błogosławieni czystego serca, albowiem oni Boga oglądać będą. Błogosławieni, którzy wprowadzają pokój, albowiem oni będą nazwani synami Bożymi. Błogosławieni, którzy cierpią prześladowanie dla sprawiedliwości, albowiem do nich należy królestwo niebieskie. Błogosławieni jesteście, gdy ludzie wam urągają i prześladują was, i gdy mówią kłamliwie wszystko złe na was z mego powodu. Cieszcie się i radujcie, albowiem wielka jest wasza nagroda w niebie”.

„B

oga mogą widzieć tylko tonący” („Only drowning men could see him”) – śpiewał Leonard Cohen w „Suzanne”. Taka taż jest historia życia wielu świętych, a także droga do świętości każdej i każdego z nas. Często dostrzegamy Boga dopiero wówczas, gdy toniemy pod naporem życiowych burz i sztormów. Z drugiej strony, tym co nie pozwala nam Boga dostrzec jest przekonanie o własnej cnocie, świętości, sprawiedliwości bez skazy. Nie ma nawrócenia bez uznania własnego grzechu, własnej biedy. Trzeba mieć odwagę stanąć w prawdzie o samym sobie. A to często jest bolesne. Uświadamiamy to sobie dzisiaj, gdy wspominamy tych wszystkich niekanonizowanych oficjalnie świętych, pośród których – jak wierzymy – są nasi bliscy, przyjaciele, znajomi, sąsiedzi, nauczyciele koleżanki i koledzy. W Kościele apostolskim „świętym” nazywany był każdy chrześcijanin. „Pozdrówcie się nawzajem świętym pocałunkiem. Pozdrawiają was wszyscy święci” – pisze św. Paweł w Drugim Liście do Koryntian (13,12), a w Liście do Filipian (4,21): „Pozdrówcie każdego świętego w Chrystusie Jezusie. Pozdrawiają was wszyscy święci, zwłaszcza ci z domu Cezara”. We wczesnym średniowieczu natomiast, świętymi nazywano jedynie ludzi wyjątkowych, zwłaszcza tych, którzy nie tyle naśladowali Jezusa w codziennym życiu, lecz tych, którzy potrafili dokonywać cudów. Jakkolwiek nie kształtowałoby się pojęcie świętości w historii Kościoła, jednego możemy być pewni: świętość jest dla wszystkich. Trzeba jednak zaraz dodać: z małym wyjątkiem. Otóż nie dla tych, którzy za takich sami sie-

bie uważają. Jezus stanowczo potępia grzech przekonania o własnej sprawiedliwości. Polega on bowiem nie tylko na fałszywym poczuciu, że jest się lepszym od innych, ale o wiele bardziej na pysze wobec Boga. Polega na przekonaniu o zbawczej samowystarczalności, o tym, że sam sobie „dam radę”. Tymczasem Niebo, a więc i świętość nie jest konsekwencją ludzkiej sprawiedliwości, moralnej doskonałości i tak zwanego cnotliwego życia, które czyni zbędnym Boże miłosierdzie i Bożą miłość. Płynąca z Ewangelii recepta na świętość, jaką słyszymy każdego roku w uroczystość Wszystkich Świętych jest prosta. Nie tyle ci są święci, którzy wskrzeszają umarłych, przywracają wzrok niewidomym, wyrzucają demony, przepowiadają przyszłość, jaśnieją niezliczonymi cudami, co raczej ci, którzy są ubodzy duchem, miłosierni, czystego serca; którzy wprowadzają pokój, pragną i łaską sprawiedliwości i cierpią z jej powodu prześladowania (por. św. Bernard z Clairvaux, „Kazanie o św. Marcinie). Wiara to nie sport, w którym liczyłyby się nasze dobre uczynki niczym osiągnięcia. Czy trzeba osiągnąć moralne dno, którego ewangelicznym obrazem jest prostytutka i kolaborant, aby zrozumieć, że świętość jest darem, dziełem Bożego miłosierdzia? Nie wiem. Wiem natomiast, że najczęściej Boga dostrzegamy dopiero wówczas, gdy toniemy. Także, a może przede wszystkim w szambie naszego grzechu. Paradoksalnie to właśnie wtedy mamy największą szansę, by On nas zbawił, to znaczy obdarował nas świętością. Nas – grzeszników.

Ks. Bartosz Rajewski

| Nº 919 | 28 października 2021

Wszystkich Świętych

oimy się śmierci, co pokazała naocznie pandemia, jak i to, że bardzo zależy nam na życiu. A jednak chrześcijanin to człowiek, który nie boi się tego, kto może zabić ciało, ale duszę. Oczywiście, jeśli ktoś nie wierzy, to wszystko co tutaj na tym wyczerpanym papierze zostało napisane nie jest warte funta kłaków. Chociaż, jak mawia mój przyjaciel, w spadającym samolocie nie ma ludzi niewierzących. W sumie jak nie wierzy ktoś w Boga, to jest w stanie uwierzyć w cokolwiek i komukolwiek. W krajach, gdzie wiara spada „na łeb, na szyję” zainteresowanie wróżbiarstwem, wróżeniem z fusów i całym tym badziewiem jest niebywałe. Tak już jesteśmy już stworzeni, że jest w nas jakiś pierwiastek transcendentny. Czym jest śmierć, można o tym pisać doktoraty, habilitacje, robić wielomiesięczne panele dyskusyjne i zależy kogo się zaprosi; medyk a, antropologa, humanistę, filozofa a może nawet i astrologa, i każdy będzie miał coś do powiedzenia. Nie będę sięgał po jakieś opasłe księgi, zacytuję tylko klasyka – „śmierć jest drogą bez powrotu, podróżą w jednym kierunku – do Boga”. Dla ludzi wierzących śmierć nie jest wrogiem życia, dla nas to nie jest koniec, pustka, nicość. To prawda, coś się kończy, coś się zmienia, ale paradoks polega na tym, że śmierć nie jest wrogiem życia. Dzięki śmierci człowiek żyje. I znowu klasyk – „gdyby wszyscy powołani do życia żyli – podusilibyśmy się na świecie z braku miejsca. Ten, kto umiera, odchodzi przez grzeczność i ustępuję miejsca drugim”. Trzeba doświadczyć śmierci, żeby naprawdę usłyszeć przesłanie Dobrej Nowiny. Jako człowiek wierzący, a może starający się wierzyć, wiara nie zawsze mi się udaje, noszę w sobie życie i śmierć tych, których kochałem i kocham: rodziców, krewnych i znajomych. Jest coś metafi-

zycznego, ze śmiercią kogoś bliskiego, trochę i ja sam umarłem, coś zostało na razem i osobno. Nie bez kozery można powiedzieć, że śmierć tych, których kochamy, nas przemienia. Śmierć to także nieodwracalność, niczego już się nie da naprawić, niewypowiedzianych słów nie da się wyrzec, a tych za dużo powiedzianych nie da się cofnąć. Teraz to, co niewypowiedziane, nienaprawione i spóźnione trzeba jakoś nieść w sobie, trzeba się z tym uporać. Dlatego „spieszmy się kochać ludzi...”, aby nie było za późno. Bywa i tak, że nie było nas tam, gdzie być winniśmy, kogoś zawiedliśmy, o kimś zapomnieliśmy. Śmierć bywa wyrzutem sumienia, gorzkim spojrzeniem w przeszłość. Jaka chytra jest śmierć: wydaje się, że się „wlecze jak noga za noga,” mówi, że przyjedzie ostatnim pociągiem i to towarowym, że wejdzie bez pukania. A jednak śmierć jest szybka, niespodziewana, przychodzi nagle, przyjeżdża wcześniejszym pociągiem i to na właściwy peron. Ona nie jest na niby, ale jest na serio, jeszcze jej nie ma, ale już jest. Wiara to nic innego, jak bycie zawieszonym na tym przedziwnym pomoście, które zwie się życiem. „A wszyscy tu aktorzy, że straciwszy wątek Boży, gubimy się w ludzkiej roli” – jakże te słowa odzwierciedlają ludzką kondycję i podejście do życia oraz śmierci. Ta ludzka rola prowadzi do tego punktu, momentu, gdzie kształty rzeczy zacierać się poczną, gdzie to, co pewne staje się niepewne. Gubimy się w ludzkiej roli, nie jesteśmy nieśmiertelni. Dlatego ten listopadowy początek jest próbą przypomnienia każdemu z nas scenopisu, aktów i finałowej sceny naszego życia. Ona przyjdzie na teatralnych deskach naszej egzystencji i to nieważne, czy będzie publika czy też nie.

Ks. Michał Porankiewicz

PRACA!

| 19

KK FIRE LTD.

poszukuje osób na stanowisko FIRE STOPPER – MONTER ZABEZPIECZEŃ OGNIOCHRONNYCH lub osób chętnych do nauczenia się tego zawodu

Od kandytata wymagamy: – podstawowej znajomości języka angielskiego – UTR – konto bankowe – CSCS Card – National Insurance Number Oferujemy: – stałą pracę – codwutygodniowe wynagrodzenie – możliwość rozwoju i zdobywania dodatkowych kwalfikacji

TEL. 07542 354 543 www.kk-fire.co.uk

Największa wytwórnia oraz hurtownia sztukaterii gipsowej w Londynie Nasza firma oferuje szeroką game produktów:  Listwy sufitowe (cornices & covings)  Rozety ozdobne (Ceiling roses)  Panele ścienne (Panels & Dado rails)  Łuki drzwiowe (Corbels)  oraz inne gipsowe ozdoby do domu Ponad to, oferujemy:  Dorabianie oraz odwzorowanie wszystkich gipsowych elementów  Montaż wszystkich naszych produktów  Dostawa do domu lub budowy  Darmowa wycena oraz pomiary z placu budowy  Darmowa wycena online oraz przez telefon  Darmowa wysyłka katalogu

Zapraszamy do naszej hurtowni Unit J, Field Way Greenford UB6 8UN 0208 578 1644 / 0208 578 8978 info@cornicescentre.co.uk

28 października 2021 | Nº 919 |

| cooltura

Odeszli w 2021 Henryk Jerzy Chmielewski

Ryszard Kotys

Lat 97. Zmarł 22 stycznia 2021

Ryszard Szurkowski

Lat 88. Zmarł 28 stycznia 2021

Fot. Dawid Skoblewski/Wikipedia

Fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe

Lat 97. Zmarła 18 stycznia 2021

Lat 75. Zmarł 1 lutego 2021

Fot. Sławek/Wikipedia

Maria Koterbska

Fot. Ja Fryta/Wikipedia

20 |

Polska piosenkarka, szczególnie popularna w latach 50. i 60. XX w. Jej największe przeboje to m.in. „Augustowskie noce”, „Brzydula i rudzielec”, „Karuzela”, „Parasolki”, „Serduszko puka w rytmie cza cza”, „Wrocławska piosenka”, „Do grającej szafy grosik wrzuć”. Śpiewała m. in. w programach „Zgaduj zgadula”, „Podwieczorek przy mikrofonie”. Wystąpiła w filmach „Sprawa do załatwienia” i „Irena do domu!”. współpracę z kabaretem Wagabunda.

Polski grafik, rysownik, autor komiksów i książek, publicysta znany jako ps. Papcio Chmiel. Powstaniec warszawski. Uhonorowany Orderem Uśmiechu, Pośmiertnie został Kawalerem Orderu Orła Białego. Przez wiele lat pracował w czasopiśmie „Świat Młodych gdzie publikował serię komiksową „Tytus, Romek i A’Tomek”, na podstawie której powstały słuchowiska, gry planszowe i komputerowe, filmy animowane, kalendarze oraz... znaczki pocztowe.

Polski aktor filmowy, telewizyjny, teatralny i dubbingowy, reżyser i scenarzysta. Karierę aktorską zaczynał w 1953 roku w Teatrze im. Stefana Żeromskiego w Kielcach. Później występował m.in. w Teatrze Polskim we Wrocławiu, Teatrze Wybrzeże w Gdańsku i Teatrze im. Stefana Jaracza w Łodzi. Wystąpił z m.in. w filmach „Sami swoi”, „Vabank”, „Wielki Szu”, „Kingsajz”, „Kogel-mogel” oraz w serialach „Czterej pancerni i pies”, „Stawka większa niż życie” i „Świat według Kiepskich”.

Polski kolarz szosowy, dwukrotny wicemistrz olimpijski, czterokrotny medalista mistrzostw świata oraz dwunastokrotny mistrz Polski, najbardziej znany ze zdominowania przez kilka lat z rzędu Wyścigu Pokoju. Zwyciężał także w zagranicznych wyścigach, m.in.: Circuit de la Sarthe, Dookoła Szkocji, Tour du Limousin, Dookoła Dolnej Austrii czy Dookoła Egiptu. Poseł na Sejm PRL, trener, działacz sportowy, handlowiec, prezes Polskiego Związku Kolarskiego.

Krzysztof Kowalewski

Chick Corea

Krzysztof Krawczyk

Książę Philip

Polski aktor filmowy, telewizyjny, teatralny, kabaretowy i radiowy, pedagog. Znany był głównie z licznych ról komediowych. Na filmowym ekranie zadebiutował w 1960 w filmie Aleksandra Forda „Krzyżacy”, wystąpił w około 120 filmach i serialach telewizyjnych. Zagrał ponad tysiąc ról w Teatrze Polskiego Radia. Przez wiele lat był wykładowcą w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie. Grał w warszawskich teatrach: Teatrze Klasycznym (1960–1961), Teatrze Dramatycznym (1961–1962), Teatrze Polskim (1962–1970), Studenckim Teatrze Satyryków (1970–1973), Teatrze Rozmaitości (1973–1974), Teatrze Kwadrat (1974–1977), Teatrze Współczesnym (1977–2021).

Amerykański pianista jazzowy i kompozytor. Laureat NEA Jazz Masters Award. Jeden z pionierów fusion, znacząco wpłynął na post-bop, jazz latynoski, free jazz, jazz awangardowy oraz klasyczny. Do najważniejszych momentów swojej kariery Corea zaliczyć można współpracę z Milesem Davisem podczas nagrania albumu Bitches Brew w 1969 roku oraz utworzenie grupy będącej kamieniem milowym fusion – Return to Forever. Takie standardy jazzowe jak „Spain”, „La Fiesta”, „Now He Sings, Now He Sobs”, „Armando’s Rhumba” czy „Matrix” to tylko niektóre spośród wielu, które napisał i skomponował. Współpracował również z takimi muzykami jak m. in.: Herbie Mann, Gary Burton, Pat Metheny, Al Di Meola, Herbie Hancock, John McLaughlin, Bobby McFerrin

Polski wokalista obdarzony barytonowym głosem, gitarzysta i kompozytor. W latach 1963–1973 i 1976 wokalista zespołu Trubadurzy, od 1973 działał solowo. Podczas jego kariery wydano 129 oficjalnych płyt z jego muzyką (nie licząc nagranych z Trubadurami oraz bez płyt dodawanych do różnych magazynów, gazet i czasopism). Nazywany był stachanowcem na rynku muzycznym. Wylansował wiele przebojów, takich jak m.in. „Byle było tak”, „Parostatek”, „Rysunek na szkle”, „Pamiętam ciebie z tamtych lat”, „Jak minął dzień”, „To co dał nam świat”, „Mój przyjacielu” (duet z Goranem Bregoviciem), „Bo jesteś ty” i „Trudno tak” (duet z Edytą Bartosiewicz).

Fot. Allan Warren/Wikipedia

Lat 100. Zmarł 9 kwietnia 2021

Fot. Januarybratek/Wikipedia

Lat 75. Zmarł 5 kwietnia 2021

Fot. Ice Boy Tell/Wikipedia

Lat 79. Zmarł 9 lutego 2021

Fot. Fryta 73/Wikipedia

Lat 83. Zmarł 6 lutego 2021

Pochodził z duńskiego rodu królewskiego Schleswig-HolsteinSonderburg-Glücksburg. Książę Filip urodził się w Grecji jako członek greckiej i duńskiej rodziny królewskiej, ale jego rodzina została wygnana, gdy był jeszcze dzieckiem. Kształcił się we Francji, Wielkiej Brytanii i Niemczech, po czym wstąpił do Royal Navy w 1939, w wieku 18 lat. Od lipca 1939 zaczął korespondować z 13-letnią księżniczką Elżbietą (jego dalszą kuzynką ze strony królowej Wiktorii i najstarszą córką oraz przypuszczalną następczynią tronu po królu Jerzym VI), którą spotkał po raz pierwszy w 1934. Podczas II wojny światowej służył we flotach na Morzu Śródziemnym i Pacyfiku. Z Elżbietą II miał czworo dzieci – Charlesa, Annę, Andrew i Edwarda.

ZADUSZKI |

| Nº 919 | 28 października 2021 WOJCIECH KAROLAK

JERZY MATUSZKIEWICZ

Lat 82. Zmarł 23 czerwca 2021

Lat 93. Zmarł 31 lipca 2021

Fot. Fryta 73/Wikipedia

Fot. Kotoviski/Wikipedia

Lat 77. Zmarł 2 maja 2021

Fot. Twitter/Opera magazine

Lat 91. Zmarł 29 kwietnia 2021

Fot. Cezary Piwowarski/Wikipedia

BRONISŁAW CIEŚLAK

KAZIMIERZ KORD

| 21

Polski dyrygent, wieloletni dyrektor naczelny i artystyczny Filharmonii Narodowej w Warszawie. Współpracował z czołowymi orkiestrami i teatrami muzycznymi na świecie. Był jednym z najwybitniejszych polskich dyrygentów.

Polski aktor, dziennikarz, prezenter telewizyjny i polityk. Odtwórca roli Sławomira Borewicza w serialu telewizyjnym „07 zgłoś się” (1976–1987) i Bronisława Malanowskiego w serialu paradokumentalnym „Malanowski i Partnerzy” (2009–2016). Poseł na Sejm III i IV kadencji (1997–2005).

Polski muzyk jazzowy, pianista, kompozytor, saksofonista, aranżer, wirtuoz organów Hammonda. Współpracował z Janem „Ptaszynem” Wróblewskim w Polish Jazz Quartet. W latach 80. z Tomaszem Szukalskim i Czesławem Bartkowskim stworzył grupę Time Killers.

Polski muzyk jazzowy, saksofonista, kompozytor muzyki filmowej. Stworzył muzykę do kultowych filmów i seriali takich jak: „Czterdziestolatek”, „Janosik”, „Podróż za jeden uśmiech”, „Przygody psa Cywila”, „Stawiam na Tolka Banana”, „Stawka większa niż życie”.

KAROLINA KACZOROWSKA

CHARLIE WATTS

JEAN-PAUL BELMONDO

TOMASZ KNAPIK

KRYSTYNA KOŁODZIEJCZYK Lat 82. Zmarła 13 września 2021

Polski aktor teatralny, filmowy i kabaretowy, wykonawca piosenki aktorskiej. Aktor Teatru Dramatycznego (1955–1985) i Teatru Polskiego w Warszawie (1985–1992). Twórca doskonałych kreacji komediowych, współtwórca Kabaretu Koń, członek Kabaretu Starszych Panów, i Kabaretu Dudek, wykonawca piosenki „W Polskę idziemy” autorstwa Jerzego Wasowskiego i Wojciecha Młynarskiego.

Polski lektor filmowy, radiowy i telewizyjny, doktor inżynier elektrotechnik, wykładowca akademicki. Pracując w TVP czytał filmy zagraniczne na żywo na stanowisku lektorskim oraz materiały do Telewizyjnego Kuriera Warszawskiego.

PAWEŁ NOWISZ

KRZYSZTOF KIERSZNOWSKI

Lat 81. Zmarł 15 października 2021

Fot. Fryta 73/Wikipedia

Fot. Mariusz Kubik/Wikipedia

Lat 91. Zmarł 9 września 2021

Francuski aktor i producent filmowy. Jedna z twarzy francuskiej Nowej Fali. Najbardziej znany z ról w filmach „Do utraty tchu” (1960), „Szpicel” (1962), „Szalony Piotruś” (1965) i „Podróż rozpieszczonego dziecka” (1988).

Polska aktorka, absolwentka Wydziału Aktorskiego PWSTiF w Łodzi. Występowała w Teatrze Dramatycznym w Koszalinie, Teatrze Polskim w Bydgoszczy, Teatrze Polskim w Poznaniu, Teatrze Studio w Warszawie, Teatrze Nowym w Warszawie, OchTeatrze w Warszawie. Znana z m.in. ról w filmach i serialach: „Czterej pancerni i pies”, „Co mi zrobisz jak mnie złapiesz”, „Zmiennicy”, „Klan” i „Złotopolscy”.

Lat 71. Zmarł 24 października 2021

Polski aktor znany m.in. z ról w filmach „Kuchnia Polska”, „Czterdziestolatek. 20 lat później ”, „Galimatias, czyli kogelmogel II”, „Rozmowy kontrolowane”, „Kiler”, „Chłopaki nie płaczą”, „Pieniądze to nie wszystko”, „Pułkownik Kwiatkowski”, a także z występów w serialach „Miodowe lata”, „M-jak miłość”, „Kryminalni”, „Blondynka”, „Świat według Kiepskich” i „Barwy szczęścia”.

Fot. Aruna666 / Wikipedia

WIESŁAW GOŁAS

Fot. Fryta 73/Wikipedia

Fot. Siebbi/Wikipedia

Brytyjczyk, perkusista The Rolling Stones. Watts współpracował z takimi muzykami jak: Jim Keltner, Dave Green, Anthony Kerr, Brian Lemon, Luis Jardim, Peter King, Julian Arguelles, Henry Lowther czy Gerard Presencer.

Lat 77. Zmarł 6 września 2021

Fot. Magazyn Viva / Wikipedia

Pierwsza Dama RP na Uchodźstwie (1989-1990), małżonka ostatniego Prezydenta RP na Uchodźstwie Ryszarda Kaczorowskiego, działaczka emigracyjna, nauczycielka.

Lat 88. Zmarł 6 września 2021

Fot. Georges Biard/Wikipedia

Lat 80. Zmarł 24 sierpnia 2021

Fot. Katarzyna Czerwińska/Wikipedia

Lat 90. Zmarła 21 sierpnia 2021

Polski aktor filmowy, telewizyjny i teatralny. Znany z ról m.in. w filmach Vabank (1981), Wakacje z Madonną (1983), Vabank II, czyli riposta (1984), Kiler (1997), Kiler-ów 2-óch (1999), Cześć Tereska (2001) i Statyści (2006), a także w serialach: Samo życie, Twarzą w twarz, Barwy szczęścia i Blondynka.

22 |

28 października 2021 | Nº 919 |

| ZADUSZKI 2021

Zapal znicz na polskim grobie

Swain’s Lane, N6 6PJ Wzgórze Orła Białego: leżą tam między innymi Stanisław Worcell, Ludwik Oborski, Jan Nepomucen Ostrowski, Feliks Nowosielski (powstańcy 1831), Feliks Topolski (rysownik), Herman Lieberman (członek rządu W. Sikorskiego).

Przygotowała Karolina Wiatrowska

ozostając w atmosferze Wszystkich Świętych przedstawiamy ciekawe, niezwykle piękne londyńskie cmentarze, na których nie brakuje polskich mogił. Dzień Wszystkich Świętych oraz Zaduszki to dla nas – Polaków dni szczególne. To okres zadumy, modlitwy oraz wspominania tych, którzy odeszli. Nierozerwalną częścią tradycji owych świąt jest odwiedzanie w tych dniach grobów i stawianie na nich kwiatów oraz zniczy, symbolizujących naszą pamięć o nich. Jeśli nie możemy być w tym czasie w Polsce – gdzie najprawdopodobniej nasi bliscy spoczęli – udajmy się na groby w Londynie. W samej stolicy znajduje się aż 13 cmentarzy, na których pochowani są Polacy. Najbardziej znany z nich i jednocześnie największy jest cmentarz Gunnersbury. To miejsce pochówku ponad 1600 naszych rodaków. Od roku 1976 roku stoi tam także pierwszy postawiony w Wielkiej Brytanii Pomnik Katyński.

Highgate Cemetery

Gunnersbury Cemetery Gunnersbury Avenue, W3 8LE To miejsce spoczynku dla 1600 Polaków. Byli tam pochowani gen. Józef Haller i gen. Tadeusz Bór-Komorowski przed przeniesieniem ich zwłok do Polski. Leży tam Kazimierz Sabbat (prezydent RP na uchodźstwie). Znajduje się tam również pierwszy pomnik katyński odsłonięty w 1976 roku. © Kevin Cole 44 / Shutterstock.com1

ZADUSZKI 2021 |

| Nº 919 | 28 października 2021

| 23

Brompton Cemetery Old Brompton Road, SW5 Spoczywają tam: Felicjan SławojSkładkowski (premier rządu RP 1936-39), Tomasz Arciszewski (przywódca PPS, premier RP)

St Patrick’s Cemetery

Langthorne Road, E11 4HL Leżą na nim m.in.: Henryk Krasiński (kapitan w powstaniu listopadowym), ks. Jan Brandys (dziekan generalny Wojsk Polskich w latach II wojny światowej).

Hampstead Cemetery Fortune Green Road, NW6 1DR Spoczywają na nim: Kazimierz Fabrycy, Stanisław Lubodziecki, Fryderyk Mally (generałowie WP), Stefania Zahorska (pisarka i publicystka).

Kensal Green Cemetery

South Ealing Cemetery South Ealing Road, W5 4RU Spoczywaj tam: Władysław Bobiński, Stefan Jacek Dembiński, Augustyn Gruszka, Ludwik de Laveaux, Henryk Tadeusz Piątkowski (generałowie WP)

Harrow Road, W10 4RA Miejsce spoczynku Pawła Edmunda Strzeleckiego (podróżnik odkrywca), Edmunda Oppmana (historyk i archiwista), Krystyny Skarbek.

Northwood Cemetery Chestnut Avenue, HA6 1HU Mogiły 54 lotników polskich. Pochowani to m.in. por. Mieczysław Adamek, ppor. Marian Bełc, por. Mirosław Ferić, ppor. Josef František i kpt. Ludwik Paszkiewicz, płk Franciszek Kornicki, gen. Mateusz Iżycki (w RAF Air Vice Marshal)

St Mary’s Catholic Cemetery Harrow Road, NW10 Groby takich osób jak: Stanisław Gnorowski (uczestnik powstania listopadowego, pisarz), Jan Czarnocki (żołnierz Legionów, redaktor „Dziennika Polskiego”).

24 |

| ZADUSZKI 2021

28 października 2021 | Nº 919 |

Żałoba – jak pomóc sobie i jak wspierać bliską osobę po stracie

ZADUSZKI 2021

| Nº 919 | 28 października 2021 z faktem, jakie mamy zasoby psychiczne w czasie, kiedy pojawia się żałoba. Inaczej będziemy reagować, gdy jednocześnie nie zmagamy się już z np. depresją czy zaburzeniami lękowymi albo nałogami.

W przypadku śmierci bliskiej osoby musimy nie tylko przyjąć do wiadomości, że nie spotkamy już jej, ale także wykonać ogromnie trudne zadanie, jakim jest zaakceptowanie tego stanu rzeczy i życie dalej. Jak sobie z tym poradzić?

Ula Środa-Voniatis MSc, UKCP, MBACP, psychoterapeutka, superwizorka i nauczycielka

Udowodniono, że ból rozstania – żałoba związana z utratą kogoś bliskiego – to jeden z największych rodzajów cierpienia, jaki może spotkać człowieka w ciągu życia. Jako ludzie jesteśmy przystosowani do podejmowania prób naprawiania tego, co sprawia nam ból. W przypadku czyjejś śmierci musimy zaś nie tylko przyjąć do wiadomości, że nie spotkamy już bliskiej osoby, ale także wykonać ogromnie trudne zadanie, jakim jest zaakceptowanie tego stanu rzeczy i życie dalej. Strata to coś, co w którymś momencie życia spotka nas albo kogoś z naszego otoczenia. Nawiązując do Święta Zmarłych chcemy pokazać wam, jak żałoba wygląda z perspektywy psychologa. Z psychoterapeutką Ulą Środą-Voniatis rozmawia Karolina Wiatrowska.

waża się, że ból straty (rozstania) – żałoba związana z utratą kogoś bliskiego – to jeden z największych rodzajów cierpienia, jaki może spotkać człowieka w ciągu życia. Czy to prawda?

Na pewno doświadczenie śmierci osób nam bliskich jest jednym z najtrudniejszych i nieuniknionych doświadczeń, jakie będziemy mieli w życiu. Oczywiście, ważne są jeszcze okoliczności – które czasem pogłębiają i komplikują nasze cierpienie, na przykład kiedy umiera osoba w wyniku śmierci samobójczej lub umiera niespodziewanie osoba młoda czy dziecko. Wszystko to może mieć duży wpływ na przebieg żałoby. Podobnie jest

Przede wszystkim dać sobie czas i przestrzeń na czucie i doświadczanie emocji, mieć odwagę prosić o wsparcie oraz dbać o relacje, w których czujemy się akceptowani tacy, jakimi jesteśmy, z osobami, które nas nie oceniają lub nie udzielają zbyt wielu porad. Najczęściej zaraz po śmieci osoby bliskiej jest wiele formalności do załatwienia. Wtedy jakby „nie ma czasu” na doświadczenie emocji. Potem często po prostu życie biegnie dalej, a my z nim. Dopiero kiedy zwolnimy – albo czasami

dopiero kiedy sytuacja nas do tego zmusza – tak jak ostatnio pandemia – nasze emocje związane ze stratą mogą wyjść „na wierzch”. Zdarza się, że otrzymujemy również przekaz od członków rodziny, że „musimy być silni”, co często interpretujemy jako zasadę, że nie możemy pokazywać emocji. Umiejętność przeżywania uczuć bardzo pomaga nam zaakceptować naszą nową rzeczywistość, w której już nie ma osoby, która odeszła.

Jakie są właściwe działania/ sposoby na odwrócenie myślenia od tych tragicznych momentów?

Odpowiem może trochę przewrotnie: dlaczego mielibyśmy odwracać naszą uwagę i myśli? Być może na przykład, kiedy jesteśmy

| 25

w pracy, obawiamy się, że jak dopadną nas trudne myśli i wspomnienia, to może wtedy „się rozkleimy” i obawiamy się oceny innych, że na przykład jesteśmy słabi. Często to właśnie takie działania prowadzą nas na manowce – nadużywamy substancji psychoaktywnych lub objadamy się, aby zapomnieć lub właśnie odwrócić naszą uwagę od trudnych wspomnień lub uczuć. To właśnie takie strategie, które mogą przynosić ulgę na krótką metę, mogą stać się długoterminowym problemem.

dziecka), których ból straty będzie taki intensywny, jak na początku żałoby. Ale my z czasem wiemy, co mamy robić i jak o siebie dbać w takich momentach. Czasami zgłaszają się do mnie osoby, które dopiero co straciły kogoś bliskiego i potrzebują przestrzeni, czasu i wsparcia w tym trudnym dla nich okresie. Zdarza się, że przychodzą do mnie osoby borykające się z depresją i okazuje się, że jedną ze składowych jest nieprzeżyta przez lata żałoba. Na pewno pierwszy rok po stracie jest dużym wyzwaniem.

U każdego żałoba wygląda i przebiega nieco inaczej. Różny jest także jej czas trwania. Jak długo standardowo to trwa i jakie są jej etapy?

Żałoba jest procesem naturalnym i nieuniknionym, ale zdarza się, że cierpienie jest dla nas zbyt przytłaczające. Co robić, jeśli sami nie jesteśmy sobie w stanie pomóc?

To jest bardzo indywidualne doświadczenie i wszystko też będzie zależało od naszych zasobów psychicznych, naszej rezyliencji – odporności psychicznej i już wcześniej wspomnianych okoliczności, w których odeszła osoba nam bliska. Sugerman

podaje etapy kryzysu związanego z żałobą i są to szok i brak mobilizacji, niewiara, że to się stało, silna reakcja emocjonalna, wątpliwość czy damy sobie radę i czy podołamy, ujawnienie emocji, zbadanie sytuacji oraz kolejne kroki, poszukiwanie sensu, znaczenia, tego co się wydarzyło, integracja żałoby w swoją historię. Dla moich niektórych klientów ten model natomiast pozwolił zrozumieć, że uczucia, takie jak złość, są bardzo uniwersalne i powszechne w żałobie. Czas sam w sobie nie leczy ran, jeżeli my nie przeżywamy naszych emocji. Istnieje również pomocna, według mnie, metafora „rośnięcia wokół żałoby”, która mówi, że strata zawsze pozostanie częścią nas i będą czasami momenty (rocznice, święta, ważne wydarzenia w życiu, narodziny

Skierować się po pomoc. Nie tylko „w ostateczności”. Mówić osobom, wobec których mamy zaufanie, że czujemy się przytłoczeni, źli czy smutni. Zadbać o siebie – i tutaj mam na myśli rzeczy, które nie muszą być bardzo

kosztowne i wydają się takie oczywiste: sen, wypoczynek, ruch, zdrowa dieta, wspierająca sieć ludzi dookoła.

O czym warto pamiętać, gdy przeżywamy żałobę lub wspieramy kogoś bliskiego po stracie?

Dawanie rad, ubolewanie (czyli komentarze, że inni mają przecież jeszcze gorzej) lub kompletne unikanie osoby, która doświadczyła straty, to są sytuacje, w których inni nie byli wspierający, o których informowali mnie moi klienci. Czasami to, co nam samym pomaga, niekoniecznie musi pomagać innym, więc zawsze się po prostu można spytać, czego dana osoba od nas w tym momencie potrzebuje (nie tylko w sensie materialnym).

26 |

28 października 2021 | Nº 919 |

| TAK MINĄŁ TYDZIEŃ

Dariusz A. Zeller darek@cooltura.co.uk

Aut. Adam Siemieńczyk  Wciąż szukamy definicji poezji. Jak ty ją nazwiesz? I jaką pełni ona rolę w twoim życiu?

O poezji napisano ogromną ilość definicji. Poezja ma swoją własną historię, swoich protoplastów, bohaterów. Myślę, że prawie każdy poeta to człowiek zakochany w świecie, ale skazany na wieczne nienasycenie. Swoją rzeczywistość przeżywa poprzez słowa, za ich pomocą chciałby przeniknąć w sam rdzeń rzeczywistości. Brak możliwości bliższego określenia, czym jest poezja, jest tym czynnikiem, który liczy się najbardziej. To właśnie nieokreśloność materii poetyckiej decyduje o jej wartości. Bardzo bliskie dla mnie jest określenie poezji przez naszą noblistkę Wisławę Szymborską: Tylko co to jest takiego poezja / Niejedna chwiejna odpowiedź na to pytanie już padła / A ja nie wiem i nie wiem i trzymam się tego/ Jak zbawiennej poręczy. Mimo trudności jej określenia – jest dla mnie sensem mojego życia. Przychodzi wraz z natchnieniem z różnych źródeł: z otaczającego świata i przeżyć. Tych dobrych, pięknych, pełnych uniesień i tych czasami smutnych. Dzięki poezji zwiedziłam kilka miejsc na świecie (międzynarodowe festiwale poetyckie). Dzięki poezji poznałam wspaniałych ludzi, myślących podobnie, tak samo czujących świat.

Barbara Jurkowska-Nawrocka była osobą, która poprzez swoje działania rozwijała nasz poetycki świat. Jak widziałaś ją ze swojej perspektywy? 

Nasza Basia Kochana była światłem nie tylko dla Aleksandra, ale także dla nas, naszej rodziny, którą tworzyliśmy wokół poezji. Była niezwykłą osobą. Z wykształcenia pedagogiem. Z zamiłowania redaktorką, która z wielkim zaangażowaniem przygotowywała materiały do druku. Dobry duch festiwali poetyckich. Była w tym niezastąpiona, zapobiegliwa, pilnowała wszystkich organizacyjnych szczegółów. Zawsze z uśmiechem i spokojem. Emanowała niezwykłą aurą, dobrą energią, którą dzieliła się z innymi. Oddana myślą i sercem poezji. Jej wrażliwość objawiała się silnie w jej wierszach, wyjątkowych lirykach. Kojarzyłam ją zawsze z poezją i taki wiersz jej dedykowałam: Barbarze – Poezji Można było czerpać garściami Twój spokój / Jego niezmierzone pokłady skrywały pokorę / uwalniały Twój uśmiech serdeczny / Zaklęty w krysztale kropli rosy / szybował ku świetlistym

Anna Czachorowska

rodzona w Warszawie. Absolwentka Uniwersytetu Warszawskiego i studiów podyplomowych na UKSW. Jest członkiem Związku Literatów Polskich, członkiem Zarządu Stowarzyszenia Promocji Polskiej Twórczości, członkiem Movimiento Poetas del Mundo. Opublikowała siedem tomików poezji: „Byłam różą twojej zimy” – 1993; „Dotykanie szczęścia” – 1995; „W roku 1999” – nagroda w Międzynarodowym Konkursie Poetyckim; „To miłość do drzwi zapukała” – 2001; „Zanim słońce zejdzie zboczem” 2004 – nagroda literacka FUNDACJI SZTUKI na rzecz „Integracji”); „ W poczekalni snów + płyta CD” – 2011; „In the Anteroom of Dreams” – wyd. angielskie – 2017; „Z rozpostartym skrzydłem” – wyd. w języku angielskim i hiszpańskim – 2019. Jej wiersze i piosenki prezentowane były w prasie, na antenie Polskiego Radia i TVP. Publikowane były również w polskich i międzynarodowych antologiach poezji, w magazynach literackich

promieniom słońca / By wrócić / użyźnić glebę głodnych serc / porcją ukochanej Poezji.  Jak by wyglądała poezja w naszych czasach, gdyby w każdej gminie był jeden poeta na pañstwowym etecie?

Gdyby w każdej gminie był jeden

„Poezja Dzisiaj, „Lirydram”, w hiszpańskim „Azahar”, w antologiach Warszawskiej Jesieni Poezji, a także w dwóch antologiach (Agenda 2016 i Agenda 2017) wydanych przez Poetas del Mundo w Chile; Tłumaczone na język rosyjski, białoruski, bułgarski, rumuński, słowacki, serbski, grecki, włoski, angielski, hiszpański, telugu oraz cały tomik w języku islandzkim (17 Ljóð). Autorka uczestniczyła w wielu Międzynarodowych Festiwalach Poezji, m.in. w Rosji, Bułgarii, Rumunii, Serbii, Słowacji czy w Indiach. W roku 2009 na Wydziale Polonistyki Akademii Humanistycznej im. A. Geysztora została obroniona praca magisterska pt. „Życie, twórczość i działalność kulturalna Anny Czachorowskiej”. W maju 2011 r. otrzymała od Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Odznakę Honorową „Zasłużony dla Kultury Polskiej”. W maju 2017 r. otrzymała od Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Brązowy Medal „Gloria Artis”. poeta na państwowym etacie, nie dałby zginąć poezji. Gmina byłaby silna poezją. Uprawiano by ją, jak najpiękniejsze kwiaty w przydomowych ogródkach.  Wciąż na nowo poznajemy emigrację. Może ona dotykać nas bezpośrednio, możemy być

świadkami jej różnych odmian. Jak to jest w twoim przypadku?

Zbyt mało sobie uświadamiamy, jak wielką rolę w naszej historii odegrała emigracja. Były czasy, gdy sprawowała ona „rząd dusz” w narodzie, prowadząc w walce o niepodległość, nadając ton kulturze. Polska kultura, dzięki której żyjemy jako naród, połączona jest z przeszłością i z różnymi częściami świata. Na emigracji tworzyli i tworzą wybitni pisarze, muzycy, plastycy. W dzisiejszych czasach, wielu polskich emigrantów żyje w rozdwojeniu – korzeniami tkwią w kraju przodków, ale swój dom i rodzinę budują tam, dokąd przyjechali. Wielu z nich podtrzymuje tradycje i kontakt z ojczyzną. Polskie dzieci uczęszczają na dodatkowe zajęcia. Uczą się języka polskiego, historii i literatury. Trzeba dziękować tym wszystkim, którzy propagują i kultywują polską kulturę. Dla których jest cennym wytworem ducha. Aktywność polskich stowarzyszeń, organizacji i fundacji działających poza granicami Polski jest bezcenna, przyczynia się do zacieśnienia więzi Polonii z krajem, rozbudza uczucia patriotyczne i kultywuje to, co tworzyliśmy przez wieki. Jan Paweł II powiedział: „Człowiek żyje prawdziwie ludzkim życiem dzięki kulturze”. Dlatego tak ważna jest obrona kultury narodowej, ojczystej na emigracji.

 Nad czym teraz pracujesz? Co najnowszego masz obecnie do pokazania, gdzie cię można zobaczyć?

Moją ostatnią książką była trójjęzyczna (polsko-angielsko-hiszpańska) „Z rozpostartym skrzydłem”, wydana w 2019 roku, w wydawnictwie NightinGale. Obecnie w trakcie przygotowania jest też wersja trójjęzyczna polsko-angielsko-rosyjska. W czerwcu b.r. miałam zaszczyt uczestniczyć w Festiwalu Poetyckim Pars Artem w Słowacji. W roku 2020 i 2021 moje wiersze ukazały się w antologiach wydanych przez Stowarzyszenie Autorów Polskich („Klinika strachu”, „Krople z parasola”, „Matka”1) W roku 2019, 2020 i 2021 moje wiersze ukazywały się w hiszpańskim magazynie literackim Azhar (ostatni w tym miesiącu, październiku). W tym roku ukazała się też antologia „Logos” ( 16 polskich i 15 hiszpańskich autorów), obecnie promowana w hiszpańskich miastach, a od listopada także w polskich. Planowane jest też spotkanie w Wiedniu. Czas pokaże, czy jesienią tego roku, czy wiosną przyszłego.

| Nº 919 | 28 października 2021

| 27

28 |

Sprawdź czy należy Ci się

28 października 2021 | Nº 919 |

ODSZKODOWANIE

Jeśli uczestniczyłeś w wypadku będąc: rowerzystą, kierowcą lub pasażerem samochodu, motocykla, autobusu, Taxi

ZADZWOŃ Kontakt po polsku

24/7

07500 300 600 www.dnsclaims.co.uk

| 29

| Nº 919 | 28 października 2021 Dr Jacek Kornak j.kornak@cooltura.co.uk

Muzyka jako polityka kulturalna muzyce Wernera eleganckie, rytmiczne brzmienie. Wspaniale zaprezentowała się również Freiburg Baroque Orchestra, która z niesamowitą energią wykonała „Symfonię 96” i „Symfonię 104” Josepha Haydna, „Symfonię 26” Mozarta oraz „Preciosa” Webera. Haydneum organizuje imprezy w różnych miejscach Budapesztu oraz poza nim, na przykład w pałacu Eszterháza, gdzie przez ponad 20 lat tworzyli Haydn i Werner. To unikalne przedsięwzięcie, łączące wykonawców z różnych krajów, publiczność oraz muzykę. To przykład, jak tworzyć politykę kulturalną na najwyższym poziomie. Politykę, która przez muzykę łączy i ukazuj wspólne tradycje. Odmiennym wydarzeniem, które poprzez muzykę oferuje

uzyka to dźwięki, które p otrafią budzić emocje, ale to też ważna część historii. Istotne są okoliczności powstawania utworów, kto je zamawiał, a kto z kolei za nie płacił. Dzięki stworzonemu na Węgrzech centrum o nazwie Haydneum, będziemy mogli poznać odpowiedzi na te pytania. W ów projekt wpisano przede wszystkim promocję muzyki dawnej, od baroku po wczesny romantyzm. Węgierskie Haydneum będzie prowadzić badania nad muzyką dawną, wydawać nagrania oraz oczywiście organizować koncerty. Niedawno odbył się pierwszy festiwal, podczas którego z rozmachem zaprezentowano dawną muzykę z terenów Węgier. A że misją Haydneum jest ukazywanie połączeń w sztuce, centrum nie skupia się jedynie na muzyce ze swoich stron, ale prezentuje też na przykład utwory mistrzów austriackich czy włoskich. Muzyka już w XVIII wieku była tym, co budowało w Europie wspólną tożsamość kulturową.

Sztuka nadal jest tym łącznikiem, ważną częścią tego, kim jesteśmy. Podczas inauguracyjnego festiwalu wystąpiła Purcell Choir, Orfeo Orchestra, a poprowadził ją György Vashegyi, który wraz z solistami Hélène Guilmette, Marianne Beate Kielland, Bernhardem Berchtoldem i Stephanem MacLeodem wykonał utwory sakralne braci Josepha i Michaela Haydnów oraz Johanna Georga Albrechtsbergera. Dyrygował mocno i z dramaturgią. Jego styl przywoływał skojarzenia z dawnymi, pełnymi patosu wykonaniami Karla Richtera. Wspaniałym koncertem był występ Les Talens Lyriques pod batutą Christophe’a Rousseta. Muzycy wykonali nieznane oratorium „Job” Gregora Josepha Wernera. Jako soliści wystąpili: Joshua Ellicott, Grace Durham, Fabien Hyon, Nicholas Scott oraz Christian Immler. Dla mnie Werner to prawdziwe odkrycie. Jego „Job” był niezwykle wciągający. To utwór pełen dynamizmu, bogaty w detale orkiestrowe oraz dramatyczny. Rousset nadał Fot. Markos Tamás WEB-45

refleksję nad historią i tożsamością, jest Musica Non Grata, cykl wydarzeń w Czechach (ich organizatorzy skupiają się na zaprezentowaniu twórczości kompozytorów, działających na miejscu oraz w innych krajach Europy Środkowo-Wschodniej; ich kariery zostały przerwane przez faszyzm i II wojnę światową). Jest to historia znacznie bliższa odbiorcy, choć wiele z nazwisk twórców z lat dwudziestych i trzydziestych ubiegłego wieku jest zapomnianych. Ta część historii i kultury jest zresztą nie tylko niezwykle ważna dla zrozumienia współczesności, ale oferuje też słuchaczowi bogate i piękne kompozycje, które powinny na nowo zagościć w salach koncertowych. Ostatnio w ramach projektu w Pradze odbył się minifestiwal dedykowany Aleksandrowi Zemlinskiemu. Z okazji 150. rocznicy urodzin kompozytora zorganizowano pięć koncertów, prezentujących różne aspekty jego twórczości. Mogliśmy zapoznać się z bogatą spuścizną muzyki kameralnej, wokalnej oraz symfonicznej. Koncerty odbywały się w praskich miejscach związanych z muzyką, takich jak Opera Narodowa, hiszpańska Synagoga oraz czeskie Muzeum Muzyki. Zwieńczeniem tego wydarzenia było pierwsze wykonanie zrekonstruowanych fragmentów opery Malva. Dla mnie odkryciem były „Pieśni do poematów Maurice’a Maeterlincka, op. 13”. Muzyka Zemlinskiego posiada oryginalność i jest piękna, ale co ważne: potrzebujemy jej, aby zrozumieć kulturę Europy Środkowej w czasie międzywojnia. Musica Non Grata nie jest kolejnym festiwalem, prezentującym jedynie lepsze lub gorsze wykonania dzieł muzycznych – stanowi okazję do refleksji nad tym, co zapomniane i wyparte, to część polityki kulturalnej, która zmierza do przywrócenia nam części naszej tożsamości.

30 |

Untitled-3 1

| TAK MINĄŁ TYDZIEŃ

28 października 2021 | Nº 919 |

07.11.2019 09:58:08

TAK MINĄŁ TYDZIEŃ |

| Nº 919 | 28 października 2021

| 31

Czuję, że nie ma ważniejszej misji niż służba drugiemu człowiekowi Najpiękniejszą, a zarazem najtrudniejszą podróżą życia jest podróż w głąb siebie. Dużym wyzwaniem jest stanięcie oko w oko ze wszystkimi swoimi strachami, lękami, traumami, słabościami, blokadami – a każdy ma ich mniej lub więcej. Moje podróże po świecie są tak naprawdę odkrywaniem i poznawaniem siebie, by lepiej rozumieć, lubić, akceptować i znaleźć balans tak ważny w życiu.

Dariusz A. Zeller

Aneta Kojadyńska Sokołów Podlaski to miasto, w którym przyszłam na świat i mieszkałam do ukończenia liceum. Później moje życie przeniosło się na 15 lat do Warszawy, gdzie ukończyłam studia na SGGW – Wydział Ekonomiczny, kierunek Zarządzanie i Marketing. Na Wyspy przyjechałam w 2011 roku.

Kto by to pamiętał… Minęła już dekada. Pamiętam za to, jak wydałam swój pierwszy zarobiony funt na Wyspach. Wracałam do domu metrem, usiadłam na ziemi w przejściu między stacjami i słuchałam przez godzinę ulicznego grajka, który grał stare kawałki The Police. To jemu oddałam część swojej pierwszej wypłaty. Ta chwila była magiczna...

złożyła się na zakup tego budynku, a wstęgę przecinał gen. Anders. We wrześniu 2022 r. będziemy obchodzić 60-lecie naszego Domu i już dziś serdecznie zapraszamy.

Moją pasją jest:

Rozwój osobisty, podróże, muzyka. l Co chciałabym w tym osiągnąć?

l Życie na Wyspach Brytyjskich lubię za:

Tak żyć, by spojrzeć w lustro po „70” i stwierdzić na głos, że jestem szczęśliwa, bo zawsze żyłam według własnych zasad – nie oszukując siebie i innych. l Pomagam innym, ponieważ:

l Jeśli nie Wyspy Brytyjskie to:

Moim celem jest:

Czuję, że nie ma ważniejszej misji niż służba drugiemu człowiekowi.

Na Wyspach zajmuję się:

Od 3 lat prowadzę polonijne miejsce o nazwie „Stacja Dom Polski” w Bedford, 12 mil od Luton. Jest to prawdopodobnie najstarsze i najprężniej działające (poza Londynem) polonijne miejsce na Wyspach. W 1962 r. z tęsknoty za krajem i niemożliwością powrotu do Polski, powojenna Polonia

Nigdy nie miałam idoli. Czułam, że każdy jest równy tylko inny zawód wykonuje. Każdy może osiągnąć wszystko i być kim chce. Musi tylko bardzo chcieć. Jeśli miałaby już wymienić kogoś, to są to mnisi buddyjscy – podziwiam ich za spokój umysłu, świadomość emocjonalną, źródło wewnętrznej równowagi i zrozumienia.

Wielokulturowość. Spotyka się tu ludzi z całego świata, różnej religii, odmiennego koloru skóry, innych obyczajów. Bez wyjeżdżania z Wysp można być w wiecznej podróży, a te dają mi poczucie wolności.

l Mój pierwszy dzień na Wyspach Brytyjskich:

Za swój sukces uważam:

Szerokie grono prawdziwych przyjaciół.

l 8. Osoby, które podziwiam:

Dobre pytanie! Zadaje je sobie dość często. Jak tylko nadejdzie odpowiedź – podzielę się.

32 |

| TAK MINĄŁ TYDZIEŃ

28 października 2021 | Nº 919 |

020 8810 7788 07932 606 180 sales@greenmarkjoinery.co.uk www.greenmarkjoinery.co.uk GREENMARK Joinery Ltd. Unit W, 272 Abbeydale Road, HA0 1TW London

Katarzyna Goliszek

Mówię po angielsku

nauczycielka i tłumaczka języka angielskiego, lingutransla.org

Bezwartościowa osoba Zapraszamy na lekcję angielskiego, z której nauczycie się idiomów przydatnych w codziennych sytuacjach. Imagine that Paul doesn’t think much of his new employee and he calls him an abbreviated piece of nothing. That’s really awful! Robert seems to be an abbreviated piece of nothing in the management. No one even knows he exists. I would never call anyone an abbreviated piece of nothing as it’s totally offensive and humiliating. If you call someone an abbreviated piece of nothing, remember that one day you will be called the same way by someone else.

Wyobraź sobie, że Paul nie myśli zbyt wiele o swoim nowym pracowniku i nazywa go bezwartościową osobą. To naprawdę okropne!

Robert wydaje się być całkowicie nieważny w zarządzie. Nikt nawet nie wie, że istnieje.

Nigdy nie nazwałbym nikogo bezwartościową osobą, ponieważ jest to całkowicie obraźliwe i upokarzające.

Jeśli nazywasz kogoś nieważną i bezwartościową osobą, pamiętaj, że pewnego dnia zostaniesz tak samo nazwany przez kogoś innego.

An abbreviated piece of nothing = Someone who is entirely unimportant, unsuccessful, or without power or influence. =

Ktoś, kto jest całkowicie nieważny, nie odnosi sukcesu lub nie ma władzy lub wpływu; bezwartościowa osoba.

Above and beyond the call of duty = More than what is expected of someone. =

Więcej, niż się od kogoś oczekuje. Ponad to, co jest wymagane, poza granicami obowiązku, ponad wymagane standardy.

This fireman will receive a medal for his action which went above and beyond the call of duty. It seems impossible that you have done the project so well. It’s above and beyond the call of duty. I must praise you as you really went above and beyond the call of duty on this job! I must admit that my team have showed commitment to the job above and beyond what was expected of them.

Ten strażak otrzyma medal za swoje działanie, które wykraczało poza zakres obowiązków.

Wydaje się niemożliwe, że wykonałeś projekt tak dobrze. To jest ponad wymagane standardy.

Muszę Cię pochwalić, ponieważ to, co zrobiłaś naprawdę wykracza poza zakres obowiązków w tej pracy!

Muszę przyznać, że mój zespół wykazał zaangażowanie w pracę wykraczające poza to, czego od nich oczekiwano.

34 |

28 października 2021 | Nº 919 | Dariusz A. Zeller darek@cooltura.co.uk

Edynburg - brytyjska stolica kultury i nauki

Mając szmat czasu do nadrobienia z powodu lockdownu w ramach „wypadów za miasto” i jednocześnie mając jeszcze kilka dni halftermu w szkołąch warto zwrócić swoją uwagę na kolejne z brytyjskich miast słynących zarówno z nauki akademickiej, jak i swojej niepowtarzalnej urody. Tym razem jest to miasto ze wszech miar szczególne.

dynburg – wielowiekowa stolica Szkocji jest jednym z najpiękniejszych miast Wielkiej Brytanii. To miejsce jeszcze przed wybuchem pandemii koronawirusa słynące z licznych imprez i festiwali, organizowanych najczęściej w okresie letnim, ale również z unikalnej architektury, która przyciąga i będzie przyciągała turystów przez cały okrągły rok. Początki „miastowości” tych terenów wiążą się z działalnością w pierwszej połowie VII wieku króla Nortumbrii Edwina, późniejszego męczennika chrześcijańskiego i świętego Kościołów katolickiego i anglikańskiego. On to założył na wzgórzu zamkowym twierdzę obronną wokół której z czasem powstawała coraz

to większa osada. Ów pierwsza twierdza została nazwana „Twierdzą Edwina”, co w języku brytyjskim brzmiało Din Eidyn. Stąd w prostej linii nazwa współczesna, Din Eidyn przekształcono w międzyczasie na Edwinesburch, a następnie właśnie na Edinburgh. Na stałe do królestwa Szkocji miasto włączone zostało jednak w 1020 roku przez króla Malcolma II. Od XII wieku przy zamku edynburskim rozwijała się osada przy opactwie Holyrood i aż do XV wieku, wraz z pogranicznym rejonem Borders oba miejsca były przyczyną, najczęściej zbrojnych, konfliktów pomiędzy Szkotami i Anglikami. Wobec stabilnej przewagi w walkach tych pierwszych król Szkocji Jakub IV przeniósł stolicę z Stir-

BUDYNEK CAMERA OBSCURA AND WORLD OF ILLUSIONS NA STARYM MIEŚCIE

PAŁAC HOLYROOD

ling do Holyrood, dzięki czemu od 1437 roku Edynburg jest stolicą Szkocji. Rozkwit miasta przypadł na okres oświecenia, gdy do Edynburga przybywali licznie artyści, myśliciele i wynalazcy, jak choćby Alexander Graham Bell, David Hume czy Adam Smith. Z kolei XIX wieczny okres uprzemysłowienia (oraz – co trzeba zaznaczyć – imigracji Irlandczyków uciekających przed tzw. zarazą ziemniaczaną) spowodował, iż z 90-tysięcznej populacji w 1801 roku już 100 lat później szkocka stolica liczyła już 413 tys. mieszkańców! Wiek XX to dalszy rozwój miasta, jednak sytuacja w Szkocji na tyle uległa już zmianie, iż nowe fabryki i usługi przenosiły się lub powstawały w innych rejonach kraju. M.in. dzięki temu już

Miejsce na weekend |

| Nº 919 | 28 października 2021

| 35

Park na Starym Mieście Budynek szkockiego parlamentu Festiwal Teatrów Ulicznych

Ruiny Dryburgh Abbey

po I wojnie światowej najbardziej prężnym ośrodkiem przemysłowym w Szkocji stało się Glasgow. Edynburgowi przypadło za to zaszczytne miano stolicy kultury i nauki, o czym wielu z nas mogło już przekonać się współcześnie. W chwili obecnej w mieście funkcjonują aż cztery uniwersytety: University of Edinburgh, Heriot-Watt University, Edinburgh Napier University i Queen Margaret University. Miastem akademickim Edynburg jest już natomiast od roku 1583. To, co najbardziej interesuje turystów przybywających do szkockiej stolicy – centrum miasta, składa się z dwóch części: Old Town, czyli Stare Miasto i Nowe Miasto, New Town. To właśnie w pierwszym z wymienionych mamy okazję ujrzeć lwią część jego historycznych zabytków, zarówno Zamek, Pałac Holyrood, jak i Katedrę St Giles. Najczęściej odwiedzanym tu miejscem przez przyjezdnych jest tzw. Królewska Mila (Royal Mile). Główna arteria Starówki łączy z sobą dwie królewskie rezydencje miejskie – wspomniany Pałac Holyrood oraz Edinburgh Castle. Warto tam wybrać się także z tego względu, iż można tam zlokalizować mnogość antykwariatów, lokali rozrywkowych, sklepów z pamiątkami i starych pubów. Z kolei zbudowane w XVIII wieku Nowe Miasto zbudowane jest na szachownicy równoległych do siebie ulic, gdzie znajdują się zbudowane najczęściej w stylu gregoriańskim apartamenty, banki, biura i budynki rządowe. Obowiązkową pozy-

Co należy zobaczyć: Georgian House (Edynburg) – budynek w stylu New Town l The Scottish National Gallery of Modern Art (Edynburg) – Narodowa Galeria Sztuki Współczesnej l Narodowe Muzeum Wojny w Edynburgu – National War Museum l Edinburgh Castle/Zamek w Edynburgu – korona stolicy Szkocji l Aberdour Castle (Szkocja) – jeden z najstarszy zamków w Wielkiej Brytanii l Dryburgh Abbey – najpiękniej położone opactwo w Szkocji l Holyrood Park – królewski park w centrum Edynburga l D eep Sea World – szkockie narodowe oceanarium w pobliżu Edynburga l Królewski ogród botaniczny w Edynburgu – The Royal Botanic Garden Edinburgh l Ogród zoologiczny w Edynburgu – Edinburgh Zoo l Świat atrakcji i zabawy w Edynburgu - Camera Obscura and World of Illusions l Szkocki Parlament w Edynburgu (Scottish Parliament) l Zamek w Edynburgu widziany od strony ogrodów przy Princes Street l

cją w Edynburgu jest również umiejscowiona w centrum tej części miasta ulica George Street, na której znajdzie ponadto wspaniałe restauracje i eleganckie sklepy. Natomiast nieopodal znajdująca się Princes Street zapada w pamięci turystów przede wszystkim ze swojego przepięk-

nego widoku na zamek i park królewski. A warto w tym miejscu też wspomnieć o znajdującym się na jej północnym końcu Register House – najbardziej chyba charakterystycznym dla tego miasta budynku. Stąd już tylko o krok do Waverley Market, czyli… dla każdego coś dobrego!

Fringe International Festiwal na Royal Mile, czyli Królewskiej Mili

Po lewej - budynek The Scottish National Gallery of Modern Art

Zamek w Edynburgu widziany od strony ogrodów przy Princes Street

36 |

| TAK MINĄŁ TYDZIEŃ

28 października 2021 | Nº 919 |

| 37

| Nº 919 | 28 października 2021 Króliś doświadczalny kroolinaria.pl Tik Tok: tiktok.com/@kroolinaria.pl YT: Kroolinaria email: krolik@kroolinaria.pl

Pierogi z mięsem z rosołu Ja już kiedyś pisałam, że jak niedziela to „cała” Polska jak szeroka musowo leci rosół robić, bo to się nie godzi, co by niedzielny obiad był bez rosołu. Taka tradycja i fakty panie, a z faktami podobno się nie dyskutuje. Rosół był, tradycji stało się zadość. No ale jeśli jesteśmy przy rosole, to Konefka najbardziej lubi to płynne i dużo klusków.

taplające się tam jeszcze warzywka są dla Konefki wporzo, więc tak Konefka jada. Mięsko z rosołu jakoś niespecjalnie Konefkę podnieca, tak było od zawsze, więc już Konefka z tym przyzwyczajeniem nie walczy na siłę. Aby mięska nie wyrzucać, Konefka zawsze je tam jakoś przerabia na coś innego i w przerobionej formie to i owszem bez mrugnięcia powieką pałaszuje, aż jej się uszy „trzensom”. Kiedyś Konefka podrzucała pomysł na muszle makaronowe nadziewane takimi porosołowymi resztkami przerobionymi na pastę. Tom razom Konefka przerobiła mięsko na pikantną pastę mięsną, której część potem wykorzystała jako kanapkowe smarowidło a część upchała w pierogi. Pierogi pieruńsko długo łaziły za nią i już zaczęła jej żyłka pierdząca skakać, bo gdzie się nie spojrzała tam pierogi szepczące: zrób mnie, zrób mnie. Różnych już Konefka miała wielbicieli i stalkerów, co się za nią szwędali, ale łażące za Konefką i gadające do niej pierogi to troszku jednak za dużo. Najgorzej, że Konefka odpowiadała i wdawała się z nimi w dyskusje. Do dyskusji z pierogami wybierała trochę mało stosowne miejsca (sklep, poczta…bo te łajzy jak się przyczepiły, to łaziły za nią wszędzie) przez co ludzie na jej widok zaczęli kręcić charakterystyczne kółka na czole sugerujące, że ma kuku na muniu. Nie da się ukryć, że ma, ale Konefka musi stwarzać choć pozory normalności, więc musiała ukrócić ten proceder i stwierdziła, że najskuteczniejszym sposobem pozbycia się za nią łażących pierogów jest je poprostu zrobić, bo inaczej dziady nie odpuszcza i tak się „bendom” do śmierci za nią szwędać.

Pierożki z mięsnym nadzieniem z rosołu to był strzał w dziesiątkę. Konefka do zrobienia pierogów wykorzystała dwa rodzaje mąki (nie mylić z męką). Męka to posiadanie Królisia doświadczanego, ale my teraz nie o tym. Konefka ciągle eksperymentuje z ciastem na pierogi w poszukiwaniu tego idealnego. No i to było idealne. Wszystko tu się zgadzało. Było tak dobre, że Króliś musiał się na siłę dopchać do korytka, bo Konefka prawie całe zżarła. Było kilka małych scen dantejskich przy wydzieraniu sobie ostatniego pierożka, ale naprawdę warto było się trochę poszamotać z Królisiem dla tego smaku.

Na nadzienie do pierogów

Nadzienie do pierogów

230 g ugotowanej marchwi z rosołu l 190 g ugotowanej pietruszki z rosołu l 270 g ugotowanej wołowiny z rosołu l 270 g ugotowanego mięsa kurczaka l

z rosołu

1 cebula pokrojona w kostkę l 3 ząbki czosnku przeciśnięte przez l

praskę

3 łyżki oleju 2 łyżki pasty tagine (jeśli

nie macie dajcie koncentrat pomidorowy wymieszany z gałką muszkatołową, mielonym kminem rzymskim, słodką i wędzona papryką) l s ól, pieprz do smaku

Na ciasto pierogowe 300 g mąki 00 200 g mąki krupczatki l 1 szklanka wrzącej wody l 1 łyżeczka soli l 2 łyżki masła l l

Na patelni podsmażyć cebulę. Pozostałe składniki umieścić w blenderze, dodać ciepłą cebulę i zmiksować na gładką masę. Odstawić do wystudzenia.

Ciasto pierogowe

Masło dodać do wrzącej wody i poczekać aż się roztopi. Składniki ciasta połączyć

i zagnieść elastyczne ciasto. Zakryć je ciepłą miską i zostawić na godzinę.

Pierogi

Po tym czasie wałkować ciasto na cienkie placki i wycinać kółka. Na każdy kawałek ciasta nałożyć łyżeczkę farszu i zlepić pierogi. Wrzucić na osolony wrzątek z dodatkiem łyżki oleju i gotować 2 minuty od momentu wypłynięcia na powierzchnię.

38 |

28 października 2021 | Nº 919 |

| coolinaria

Proste ciasto z gruszkami Króliś (doświadczalny) ostatnimi czasy sporo bywa w „stolycy”. Hallelujah, hallelujah… To – jak się domyślacie – odgłosy Konefkowej radości, bo znaczy to tyle, że całą chałupę ma dla siebie i jest jak w pewnym wierszyku: siedzą, piją, lulki palą… Ma to też swoje niedobre strony, bo nałazi się to to po tej „stolycy”, zachłyśnie tzw. wielkim światem i potem wraca na Konefkowe za...

tedy jeszcze większe zaczyna fochy strzelać, i zaczyna zgłaszać coraz wyższe wymagania, czego on to sobie nie życzy na obiad czy deser. Tym razem Konefka była urobiona po łokcie i nie miała siły ani czasu na uje, muje, dzikie węże, więc na stół, przed królisiowe (doświadczalne) oblicze wjechało proste, najzwyklejsze ciasto z gruszkami. Takie tam do zagniecenia w kilka minut i gotowe

bo ciasto było tak smaczne, że nie ostał się nawet kawałek. Królisia (doświadczalnego) wysyłacie z błogosławieństwem do „stolycy” na czerstwego pączka i pierogi z ketchupem…

Składniki na ciasto l

250 g kremowego serka mascarpone

lub zmielony twaróg

2 szklanki mąki tortowej l 2 żółtka l 1/2 szklanki l

w ciągu godziny, do tego z kilku prostych składników. No i się zaczęło… Że on nie zhańbi swojego delikutnaśnego podniebienia taką mało wyszukaną potrawą, że w „stolycy” to on jadał „takie rzeczy, które się fizjologom nie śniły (© Ferdek Kiepski) ”… Kiedy mówimy o tych rzeczach… to bankowo „som” to pierogi z ketchupem z pobliskiej sieciówki i trzydniowy pączek… Przy takich tekstach, nie dajemy się sprowokować, mamy przecież lata praktyki. Bieremy ze stoickim spokojem cia-

sto sprzed oblicza Królisia (doświadczalnego) i zżeramy na jego oczach. To samo robimy z resztą. Przy każdym pochłoniętym kawałku, wydajemy głośne odgłosy mlaskania i półgębkiem rzucamy niby w powietrze tekst z pewnego znanego filmu: Ja tu na deszczu, wilki jakieś! (…) ale jak nie, to nie!!! Królisiowi (doświadczalnemu) odciętemu od źródełka foch szybko przechodzi, ale wtedy to on już wam może skoczyć tam, „gdzie pan może pana majstra w d***ę pocałować” (© Kabaret Dudek),

brązowego cukru l 4 łyżki oliwy l 2 łyżeczki proszku do pieczenia l 5 średnich gruszek obranych i przekrojonych na pół

Składniki na lukier l

kwaśna śmietana wymieszana

z cukrem pudrem

prażone płatki migdałowe

Tortownicę o wymiarach 25 cm posmarować masłem i oprószyć bułką tartą. Wszystkie składniki zagnieść. W tortownicy umieścić ciasto. Wyrównać i na wierzchu powciskać w ciasto gruszki. Piec w piekarniku nagrzanym do 180 stopni przez ok. 45-50 min. Polać lukrem. Udekorować.

Ja jestem Króliś doświadczalny… Znany jako ja jestem macho, niech kobiety mi wybaczo, niech płaczo. Tu znajdziesz lekcje gotowania na żarcie z efektem WOW. kroolinaria.pl Nauczę cię jak gotować, by osobie, która skradła twoje zimne serce, urwało cztery litery z wrażenia. Sekretarka Królisia: Konefka (Ewa Dzieciątkowska) 07759874338

| Nº 919 | 28 października 2021

LETNIE DANIE |

Prowadzisz ﬁrmę w Anglii? Potrzebujesz porady dobrego adwokata? Zależy Ci na dobrym rezultacie?

Powierz sprawę ekspertom!

KANCELARIA IMD CORPORATE Kompleksowe usługi prawne dla ﬁrm. IMD Corporate według opinii Klientów na portalu Review Solicitors.

Kontakt www.imdcorporate.co.uk +44 330 159 5973 Powołaj się na Magazyn Cooltura i uzyskaj zniżkę 5% na usługi IMD Corporate! Oferujemy spotkania za pomocą wideokonferencji. Sprawdź również nasze usługi dla osób prywatnych.

Nasz adres 1st Floor, 63 St Mary Axe, London, EC3A 8AA

IMD Corporate jest nazwą handlową IMD Solicitors LLP. Kancelaria IMD Solicitors LLP jest spółką Limited Liability Partnership zarejestrowaną w Anglii i Walii (nr spółki OC401804) oraz jest autoryzowana i regulowana przez Solicitors Regulation Authority (numer wpisu 625141).

| 39

40 |

28 października 2021 | Nº 919 | Beata Wdowczyk-Murfitt Dip ION, terapeutka żywieniowa www.lasantebybeata.co.uk

Dynia – warzywo czy owoc jesieni? Choć powszechnie uważana za warzywo, dynia jest owocem, ponieważ zawiera nasiona. Jest pyszna i pożywna, a jedzenie jej ma wiele korzyści zdrowotnych.

zdrowie |

| Nº 919 | 28 października 2021

est to roślina, której w sezonie jesiennym jest dosłownie od wyboru do koloru! Każda ma inną barwę i specyficzny kształt – podłużny, owalny, okrągły. Do najpopularniejszych gatunków należą: dynia zwyczajna, olbrzymia i piżmowa. Warto docenić jej walory smakowe oraz zdrowotne. Jest to lekkostrawne i niskokaloryczne warzywo/owoc, które z powodzeniem możemy użyć do przyrządzenia pysznego obiadu czy deseru oraz zimowych przetworów. Dużym plusem dyni jest to, że można ją dostarczać organizmowi pod każdą postacią wraz z miąższem i pestkami. Wykorzystując w pełni dyniowy sezon na pewno wzbogacimy nasz organizm w szereg cennych składników odżywczych, co wyjdzie nam nam tylko na zdrowie.

chorobami serca i rakiem. Dynia zawiera przeciwutleniacze, takie jak alfa-karoten, beta-karoten i beta-kryptoksantyna. Mogą one neutralizować wolne rodniki, powstrzymując je przed uszkodzeniem komórek, oraz mogą chronić przed niektórymi nowotworami.

| 41

niesamowicie niskokaloryczny, mimo że jest pełen składników odżywczych. W rzeczywistości dynia ma mniej niż 50 kalorii na filiżankę – około 250 gramów i składa się w około 94% z wody. Mówiąc najprościej, dynia jest pożywieniem przyjaznym dla utraty wagi, ponieważ można jej spożywać więcej niż innych źródeł węglowodanów i jednocześnie dostarczać mniej kalorii. Co więcej, dynia jest dobrym źródłem błonnika, który może pomóc w ograniczeniu apetytu.

skóry. Karotenoidy, takie jak beta-karoten, organizm zamienia w witaminę A. Badania pokazują, że beta-karoten, może działać jak naturalny filtr przeciwsłoneczny i pomaga chronić komórki skóry przed uszkodzeniem przez szkodliwe promienie UV. Dynia jest również bogata w witaminę C, która jest niezbędna dla zdrowej skóry. Nasze ciało potrzebuje tej witaminy, aby wytworzyć kolagen – białko, które utrzymuje mocną i zdrową skórę. Co więcej, w dyni znajdziemy

składników odżywczych może obniżyć ryzyko utraty wzroku. Dynia jest obfita w składniki odżywcze, które są powiązane z silnym wzrokiem nawet wtedy, gdy ciało się starzeje. Na przykład zawartość beta-karotenu dostarcza organizmowi niezbędnej witaminy A. Badania pokazują, że niedobór tej witaminy jest bardzo częstą przyczyną ślepoty. Dynia jest również jednym z najlepszych źródeł luteiny i zeaksantyny, dwóch związków powiązanych z niższym ryzykiem związanego z wiekiem zwyrodnienia plamki żółtej. Dodatkowo zawiera duże ilości witamin C i E, które działają jako przeciwutleniacze i mogą zapobiegać uszkodzeniu komórek oka przez wolne rodniki.

Wpływ spożywania dyni na zdrowie serca

luteinę, zeaksantynę, witaminę E i wiele innych przeciwutleniaczy, które wzmacniają ochronę skóry.

Spożywanie dyni sprzyja utracie wagi

Spożywanie dyni wpływa na zdrowie skóry

Składniki dyni chroniące wzrok

Z wiekiem wzrok często się pogarsza. Na szczęście spożywanie odpowiednich

Wartości odżywcze dyni

Dynia jest źródłem wielu cennych składników odżywczych. Przede wszystkim zawiera takie pierwiastki jak potas (278 mg/100g), wapń (66 mg/100 g), fosfor (43 mg/100g), magnez (14 mg/100g) i żelazo (0,8 mg/100g). Występują także śladowe ilości selenu, miedzi, manganu czy cynku. Charakteryzuje się wysoką zawartością karotenoidów. Im bardziej pomarańczowa barwa dyni, tym większa ilość karotenoidów. Zawiera błonnik, który wspomaga trawienie. Pestki dyni to znakomite źródło nienasyconych kwasów tłuszczowych i związków z grupy fitosteroli. Miąższ dyni zawiera całą gamę witamin, zaczynając od witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, czyli A, E i K, przez rozpuszczalne w wodzie, takie jak witamina C czy witaminy z grupy B.

Właściwości zdrowotne dyni

Obecne w dyni substancje balastowe przeciwdziałają zaparciom i obniżają poziom cholesterolu. Spożywanie świeżego soku z dyni działa moczopędnie, dzięki czemu jest stosowany w leczeniu schorzeń nerek. Duża ilość potasu pomaga regulować gospodarkę wodną organizmu i wspomaga funkcjonowanie nerek. Spożywanie dyni może obniżyć poziom glukozy we krwi, zapobiegając cukrzycy. Ponadto obecność witamin C i E oraz cynku i selenu działa wspomagająco na układ immunologiczny. Pestki dyni są bogate w fitosterole i cynk, a co za tym idzie przypisuje się im funkcję ochronną przed powiększeniem gruczołu prostaty. Nasiona znajdują również zastosowanie w leczeniu stanów zapalnych błony śluzowej i skóry. Jednym słowem dynia to skarbnica zdrowia, dlatego warto korzystać z jej cennych walorów.

Zbawienne przeciwutleniacze

Wolne rodniki to cząsteczki wytwarzane w procesie metabolicznym organizmu. Choć bardzo niestabilne, pełnią pożyteczną rolę – niszczenie szkodliwych bakterii. Jednak nadmiar wolnych rodników w organizmie powoduje stan zwany stresem oksydacyjnym, który jest powiązany z chorobami przewlekłymi, w tym

Dynia jest uważana za pokarm bogaty w składniki odżywcze. Oznacza to, że jest

Dynia zawiera różnorodne składniki odżywcze, które mogą poprawić zdrowie serca. Jest bogata w potas, witaminę C i błonnik, które są powiązane z korzystnym wpływem na zdrowie serca. Badania wykazują, że osoby mające wysoką zawartość potasu w diecie wydają się mieć niższe ciśnienie krwi i zmniejszone ryzyko udaru — dwa czynniki ryzyka chorób serca. Bogata w przeciwutleniacze przyczynia się do ochrony cholesterolu LDL przed utlenianiem. Kiedy cząsteczki cholesterolu LDL utleniają się, mogą gromadzić się wzdłuż ścian naczyń krwionośnych, co może ograniczać naczynia i zwiększać ryzyko chorób serca.

Dynia jest wypełniona składnikami odżywczymi, które są nieocenione dla

Dynia – cenny składnik jesiennej diety

Dynia jest smaczna, wszechstronna i łatwa do dodania do każdego menu. Jej słodki smak sprawia, że jest popularnym składnikiem potraw takich jak kremy, ciasta i naleśniki. Jednak równie dobrze sprawdza się w pikantnych potrawach, takich jak pieczone warzywa, zupy i makarony. Nasiona są również jadalne i pełne składników odżywczych. Najprościej jest dynię doprawić solą i pieprzem i upiec w piekarniku. Pyszna jest zupa dyniowa, zwłaszcza zimą. Chociaż dynia jest zdrowa, nie dajmy zwieść się wielu niezdrowym produktom na bazie dyni – takim jak latte czy nadzienia do ciast – zawierające dodatek cukru.

42 |

28 października 2021 | Nº 919 |

Małgorzata Koszela-Żarska instruktorka firtness, trenerka personalna malgorzata.koszelazarska@gmail.com koszelazarska

No i przyszła jesień...

imno, mgły, spadające liście, deszcze, zimny wiatr, długie wieczory spędzane przy książce z kubkiem gorącej herbaty. Taka wizja nie zachęca do uprawiania sportu.

Unoszenie bioder

Krótszy dzień i brak światła sprawiają, że często popadamy w przygnębienie i nie mamy ochoty na aktywność fizyczną. Dodatkowo nasz organizm produkuje więcej melatoniny, co sprawia, że rośnie apetyt. Nasze ciało zaczyna przygotowywać się

Pozycja wyjściowa: Połóż się na plecach, zegnij nogi w kolanach, zepnij brzuch. Ruch: Odrywając pośladki od podłogi wykonuj ruch wyprostu bioder, rozpychając przy tym gumę kolanami na zewnątrz. Wykonaj po 15-20 powtórzeń.

na „ciężkie czasy”, więc chętniej gromadzi tłuszcz. Z tego powodu w okresie jesienno-zimowym najczęściej przybieramy na wadze. Dlatego nie warto rezygnować z aktywności w tym okresie. Ruch pomaga w utrzymaniu wagi, poprawie odporności, wydolności

i kondycji. Wprawia nas w dobry nastrój, odgania czarne myśli i sprawia, że wydzielają się w naszym organizmie endorfiny. Te hormony szczęścia nie dopuszczają do rozwoju depresji związanej z jesiennym załamaniem pogody. Przekonaj się sama!

Fitness |

| Nº 919 | 28 października 2021

Odwodzenie nogi do tyłu

Pozycja wyjściowa: Przyjmij pozycję klęku podpartego, gumę załóż na wysokości kostek. Ruch: Wykonaj wyprost nogi do góry. Wykonaj 15-20 powtórzeń na każdą stronę.

Odwodzenie ugiętej nogi do boku

Pozycja wyjściowa: Ustaw się w klęku podpartym, gumę umieść na udach. Ruch: Spróbuj odwodzić nogę ugiętą w kolanie do boku. Powtórz 15-20 razy na każdą stronę.

Przyciąganie kolan do klatki

Pozycja wyjściowa: Oprzyj się na łokciach, nogi proste, gumę umieść pod stopami. Ruch: Przyciągnij raz prawą raz lewą nogę do klatki. Wykonaj po 12 powtórzeń na każdą stronę.

| 43

44 44 |

ROZRYWKA | ROZRYWKA

Cooltura+ 28 października 2021 || Nº Nº 763 919 ||

Stronę Stronyredaguje redagujeDariusz DariuszA.A.Zeller Zeller

Quiz: Muzyka polska Jesień 1. Dżem – Czerwony jak …….. 1. Dlaczego liście zmieniają

a. Piec kolor jesienią? b. Komunista a. Bez szczególnego powodu Krew b. N c.iska temperatura powoduje d. Cegła obumieranie liści c. J esienią w powietrzu 2. rozmnażają Jakie było prawdziwe się rodniki nazwisko Czesława atakujące liście drzew Niemena? d. D ni są krótsze dlatego a. Nowak zanika produkcja chlorofilu b. Wydrzycki odpowiedzialnego za zielony c. Burzyński kolor liści d. Sempoliński 2. W której z tych dziedzin 3. „Nie dokazuj, miła nie wykorzystywane są kasztany? dokazuj a. Przemysł chemiczny Przecież nie jest z Ciebie b. Ogrodnictwo znowu taki zabawkarski cud c. Przemysł Nie od razu, miła nie od d. Medycyna

6. Kto to śpiewał: „Wolność kocham i rozumiem, c. Jarzębinie wolności d. Lipie oddać nie umiem”?

Breakout 6. a. Który ptak odbywa jesienią b. Andrzej wędrówki Zaucha najdłuższe (do 30 c. Chłopcy z Placu Broni tys. km w jedną stronę)? d. Tilt a. Słowik b. Bocian 7.c.Kombi Wróbel– Słodkiego, …….. życia. d. Rybitwa a. Błogiego Długiego 7. b. Typowe jesienne owoce to: c. Miłegoi truskawki a. Maliny d. Dobrego b. Brzoskwinie c. Gruszki i jabłka 8.d.„A kiedy przyjdzie także Śliwki

po mnie Zegarmistrz światła 8. Jaki hormon powoduje purpurowy ospałość i obniżenie nastroju? Bya. mi zabełtać błękit razu Melatonina ………………………………..” 3. W którym miesiącu kończy wb.głowie Serotonina Nie oda zaczyna razu się przebijesz …………………………………….” się a. jesień, zima? c. Tyroksyna przez mój chłód! a. W październiku b. Nie od razu zniknie rejestr b. W listopadzie Twoich szkód! c. W grudniu c. Nie od razu stopisz serca d. W styczniu mego lód! d. gatunków Nie od razu grzybów się opłaci ten 4. Ile Twój trud!na terenie Polski? występuje a. 3 tys. 4. b. 5Kto tys.był pierwszym wykonawcą utworu c. 4 tys. „Kolorowe jarmarki”? d. 7 tys. a. Janusz Laskowski b. Irena 5. Na jakimSantor drzewie c. Maryla Rodowicz rosną żołędzie? d. Jerzy Połomski a. Dębie b. Na kasztanowcu

5. Którego zespołu jest to cytat: „Kocham cię kochanie moje, kocham cię a kochanie moje…”?

dodaj ogłoszenie na

a. To go zapytam, czy jest d. Chinina zdrowy wreszcie wiatr 9. b. PoZawieje sposobie kwitnienia odnowy jakiej jesiennej rośliny można c. Stanę sięjaka nagle fioletowy rozpoznać będzie zima? d. To będę jasny i gotowy a. Chryzantemy b. Wrzosu 9.c.„Wehikuł Marciny czasu” to przebój którego zespołu? d. Bratków a. Dżem Coma 10.b.Ile liści ma typowe c. Perfect drzewo liściaste w Europie? d. Lao a. 30 tys.Che b. 10 tys. 10. „Niech c. 50 tys. żyje bal!” śpiewa… d. Ponad 100 tys. a. Małgorzata Ostrowska b. Halina Kunicka c. Justyna Steczkowska d. Maryla Rodowicz

cooltura24.co.uk

24 informacje  wiadomości porady  brexit  sport  film książka  Londyn  Wielka Brytania  świat

Prawidłowe odpowiedzi: 1d, 2d, 3c, 4b, 5a, 6d, 7c, 8a, 9b, 10a. Odpowiedzi: 1d, 2b, 3c, 4a, 5b, 6c, 7c, 8d, 9a, 10d.

a. Hey b. Maanam c. ONA d. Renata Przemyk

SUDOKU

l• l • •l Profesor do studenta Idzie Jasiu do szkołyna egzaminie: -i zatrzymuje Proszę pana,jadący czy pansamochód. w ogóle chce skończyć studia? – Proszę, niech pan podwiezie -mnie Tak panie profesorze. do szkoły. -– No właśnie pan skończył... Aletochłopcze ja jadę w innym kierunku. l l – Tym lepiej –l odpowiada Jaś. Do banku w Szwajcarii • • • wchodzi klient z walizką i ściszonym głosem Pracownik dzwoni do szefa: mówi do bankiera: – Szefie, spóźnię się do pracy. -Mam Chciałbym wpłacić pieniądze, w tej problem z oczami. walizce – Jaki?jest cztery miliony euro. Na to bankier uśmiechnięty:

-– Proszę nieniedawno ściszać głosu, bieda to Dopiero żaden wstyd. je otworzyłem. ••• l l l Apteka: Zapytali Grzegorza Latę, środek czy repre– Ma pan jakiś dobry na zentacja z 1974 pokonałaby dziporost włosów? siejszą – Mam.kadrę. -– Tak, wygralibyśmy 1:0. Naprawdę dobry? -– Tylko tyle? Rewelacyjny! Widzi pan tego -wąsatego No tak, proszę że więkprzy pamiętać tamtej kasie? szość z nas jest już po 70. – Tak…? – To moja żona, próbowała l l l tubkę odkręcić zębami. Jasiu przychodzi• ze • •szkoły i chwali się ojcu: jesteś taki – Synku, -niegrzeczny, Tato, dzisiaj na kartkówce nie weź przykład popełniłem z tatusia żadnego błędu ortograficznego!

-– Wspaniale jaki był temat? Mama, alesynu, tata asiedzi -w więzieniu... Tabliczka mnożenia. – Tak, ale niedługo wyjdzie l l l za dobre sprawowanie! - Tatusiu, czy Ocean • • • Spokojny zawsze jest spokojny? Wycieczka odwiedziła -muzeum, Co za dziwne pytanie? Czy nie zwiedzający możesz pytać o cośsalki, mądrzejszego? wchodzą dosię małej gdzie -znajdują Mogę. Kiedy umarło Morze–Marsię dwie czaszki twe? jedna mała, druga duża. Jeden ze zwiedzających: l l l ta duża – Do kogo należała Student czaszka?pyta studenta: -– Powtarzałeś coś przed egzamiDo Napoleona. nem? – A ta mała? -– Tak. Do Napoleona, kiedy był -dzieckiem. A co? - Będzie dobrze, będzie dobrze...

PLAC ZABAW |

| Nº 919 | 28 października 2021 ZNAJDŹ 10 RÓŻNIC

SUDOKU DLA DZIECI

POKOLORUJ OBRAZEK

LABIRYNT

| 45

46 |

28 października 2021 | Nº 919 |

| sport

W derbach lepszy KS04 Ark

Wyniki 5. kolejki Scyzoryki – Warriors AK47 PCW Olimpia – ESS Steel Team Power Rangers – KS04 Ark

5:2 2:0 1:3

Tabela 1. 2. 3. 4. 5. 6.

ESS Steel Team Scyzoryki KS04 Ark Warriors AK47 Power Rangers PCW Olimpia

5 7-3 12 5 15-10 9 5 8-7 9 5 14-9 6 5 7-11 6 5 8-19 3

Zestaw par 6. kolejki: 09:00 ESS Steel Team – Warriors AK47 09:00 KS04 Ark – PCW Olimpia 10:00 Scyzoryki – Power Rangers

KLASYFIKACJA FAIR PLAY 1. 2. 3. 4. 5. 6.

Warriors AK47 Power Rangers KS04 Ark Scyzoryki ESS Steel Team PCW Olimpia

0 0 3 6 9 12

pkt. pkt. pkt. pkt. pkt. pkt.

KLASYFIKACJA STRZELCÓW 1. Damian Wacewicz Warriors AK47 6 2. Piotr Drewniak ESS Steel Team 2 2 3. Marcin Nowak Scyzoryki 4. Krzysztof Woś Scyzoryki 2 5. Cojocaru Liviu Dumitru Warriors AK47 2 6. Piotr Duda Warriors AK47 2 7. Kamil Czaja Scyzoryki 2 8. Adrian Kuś ESS Steel Team 2 9. Sebastian Kępiński PCW Olimpia 1 10. Mateusz Bąk ESS Steel Team 1 11. Bartosz Trygar Power Rangers 1 12. Krzysztof Sołtys KS04 Ark 1 13. Grzegorz Rak ESS Steel Team 1 14. Wojciech Białek Power Rangers 1 15. Maciej Jędrzejowski Power Rangers 1 16. Rafal Solodowczuk KS04 Ark 1 17. Karol Kozłowski Scyzoryki 1 1 18. Andrzej Blacha KS04 Ark 19. Adrian Olejnik Power Rangers 1 20. Artur Arent Scyzoryki 1

Za nami pierwsza runda zmagań o mistrzostwo polonijnej ligi piłkarskiej w Londynie. Po pięciu kolejkach trudno wskazać faworyta do mistrzowskiej korony, choć niewątpliwie najbliżej tego celu jest ESS Steel Team. Daniel Kowalski, polsport.co.uk

ecz ESS Steel Team z PCW Olimpia był wyrównany, jednak doświadczenie „olimpijczyków” było w tym spotkaniu kluczowe, bowiem przeważyło o losach spotkania. Pierwszą bramkę strzelił naj-

lepszy strzelec poprzedniego sezonu „Ricky”, który ustalił wynik pierwszej części meczu. W drugiej odsłonie mistrz ligi dołożył jeszcze jedno trafienie, dzięki czemu po raz pierwszy w tym sezonie może sobie dopisać w statystykach komplet punktów. Pojedynek Scyzoryków z Warriors AK47 był typowym meczem walki, w którym żadna z ekip nie zamierzała odpuszczać. Potwierdzeniem tego niech będzie aż sześć żółtych kartek, które w tym meczu pokazał arbiter spotkania, z czego dwie zakończyły się czerwonymi, a w konsekwencji wykluczeniem z gry. W ostatecznym rozrachunku to jednak Scyzory okazały się lepsze, dzięki czemu zbliżyły się do lidera, ze stratą zaledwie trzech punktów. Wszystkich kibiców najbardziej elektryzowała rywalizacja KS04 Ark

z Power Rangers, bowiem obie ekipy trenują ze sobą już od dziesięciu lat. Rangersi przystąpili do spotkania mając „w nogach” sobotni turniej w ramach polonijnych mistrzostw UK, dodatkowo tracąc trzech swoich zawodników. Pierwsza połowa zakończyła się jednobramkowym zwycięstwem KS04 Ark, który wykorzystał rzut karny. W drugiej odsłonie przedostatnia drużyna w tabeli zaczęła grać trochę „wyżej”, czego efektem był wyrównujący gol, jednak to KS kontrolował sytuację na boisku. W dalszej części meczu trzecia drużyna tabeli po rzucie karnym znów wychodzi na prowadzenie. Później następuje wycofanie bramkarza przez Rangersów, jednak nie przynosi to spodziewanych efektów. Doświadczony team KS04 wykorzystuje w końcówce atak rywala i w ostatniej minucie meczu ustala wynik na 3:1.

PRESTIŻOWA PRACA DLA BUDOWLAŃCA

3 The Pavement Pope’s Lane, London W5 4NG

Artur Galla Polski Dom Pogrzebowy

SKUPUJEMY KAŻDY METAL I WYWOZIMY www.mattmetal.co.uk ŚMIECI!

Telefon całodobowy:

02088405188

020 8810 7788 07932 606 180 sales@greenmarkjoinery.co.uk www.greenmarkjoinery.co.uk

Self-emp

loyed

VA T

GREENMARK Joinery Ltd. Unit W, 272 Abbeydale Road, HA0 1TW London

Rejestracja LTD (Lim ited Company)

Empl

oyme

Par

tne

rsh

Unit 8, Odeon Parade, 480 London Road, Isleworth TW7 4RL

www.saraint.co.uk

0208 846 3606

poniedziałek, środa, piątek 8.00-19.00 wtorek, czwartek 8.00-21.00

KSIĘGOWOŚĆ

07845086222

polskidompogrzebowy.co.uk

MALARZE, HYDRAULICY, ELEKTRYCY, PŁYTKARZE, DEKORATORZY, STOLARZE - CZEKAMY NA WAS!

SZUKASZ PRACY? Wejdź na

www.polakdarade.uk info@polakpotrafi.uk

Tel. 020 3488 5840

POLSKI ZAKŁAD POGRZEBOWY W ANGLII

 transport zmarłych do Polski  kremacje w Anglii i Polsce  pochówki tradycyjne

 załatwiamy wszystkie formalności

Tel: 07801766959, e-mail: jmnfuneral@gmail.com

PROMO!

RUBBISH CLEARANCE SKIP

£220 + VAT

12Y

SKIP

£270 + VAT

F O R P O S T C O D E S : W1 · W2 · W3 · W4 · W5 · W6 · W7 W8 · W9 · W10 · W11 · W12 · W13 · W14 · NW1 · NW2 · NW3 NW4 · NW5 · NW6 · NW8 · NW9 · NW10 · NW11 · SW1 · SW3 SW5 · SW6 · SW7 · SW10 · TW8 · HA0 · HA9 · UB5 · UB6

GODZIWE STAWKI I DOBRA PRACA, z nami współpraca się zawsze opłaca!

SKIP HIRE 8Y

Finezja pędzla, siła młota w Belgravia Prestige jest ŚWIETNA ROBOTA!

07985 109 173

020 8961 6325

space.rubbish @ hotmail.co.uk www.spacerubbishltd.co.uk