URBAN AUDIT. Δήμος Παπάγου- Χολαργού by CPD Collective Planning & Design

ΣΧΕΔΙΟ ΑΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ. ΔΗΜΟΣ ΠΑΠΑΓΟΥ ΧΟΛΑΡΓΟΥ. ΕΝΑ ΝΕΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΠΟΛΗΣ: ΕΞΥΠΝΗ ΠΟΛΗ, ΒΙΩΣΙΜΗ ΠΟΛΗ, ΠΟΛΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΧΗΣ

urban audit

περιεχόμενα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Ο Δήμος & η ένταξή του στην ευρύτερη περιοχή της Αττικής ........................................6 Βασικά στοιχεία της πολεοδομικής και ιστορικής εξέλιξης του Δήμου ......................................... 14 ΑΝΑΛΥΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ: Εισαγωγή και Μεθοδολογικά Εργαλεία ...................... 24 Δημογραφική Εξέλιξη .................................................................................................................... 28 Το Αστικό Περιβάλλον ................................................................................................................... 40 Οικονομικά Χαρακτηριστικά .......................................................................................................... 56 Κοινωνική Πολιτική ........................................................................................................................ 66 Σύνοψη της υφιστάμενης κατάστασης του Δήμου Παπάγου-Χολαργού ....................................... 72 Από την Ανάλυση στο ‘Οραμα και τη Στρατηγική. Ο Δήμος Παπάγου - Χολαργού στη κατεύθυνση μιας “Έξυπνης, βιώσιμης & με κοινωνικη συνοχή πόλης” ................................. 80

ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Ο Δήμος & η ένταξή του στην ευρύτερη περιοχή της Αττικής

Ο Δήμος & η ένταξή του στην ευρύτερη περιοχή της Αττικής Ο Δήμος Παπάγου-Χολαργού βρίσκεται στα βορειοανατολικά του Δήμου της Αθήνας, στους βορειοδυτικούς πρόποδες του Υμηττού. Ανήκει στην Περιφέρεια Αττικής και ειδικότερα στην Περιφερειακή Ενότητα Βορείου Τομέα Αθηνών. Έχει έκταση 10,34 τ. χλμ. και μόνιμο πληθυσμό, σύμφωνα με την τελευταία απογραφή της ΕΛΣΤΑΤ (2011), 44.539 κατοίκων. Ο Δήμος προέρχεται από τη συνένωση των πρώην ανεξάρτητων Δήμων Παπάγου και Χολαργού, σύμφωνα με τον ν. 3852/2010, το «πρόγραμμα Καλλικράτης». Οι δύο αυτοί Δήμοι αποτελούν πλέον τις δύο Δημοτικές Κοινότητες του Δήμου. Ο Χολαργός ήταν αναγνωρισμένος ως Δήμος από το 1963 και ο Παπάγος από το 1982. Όπως φαίνεται στο στο σχετικό διάγραμμα, παρότι η έκταση της Δ.Κ. του Παπάγου είναι σχεδόν διπλάσια από αυτή του Χολαργού, η μεγάλη πλειονότητα των κατοίκων βρίσκεται στο Χολαργό. Τα νοτιοανατολικά όρια του Δήμου καθορίζονται από τον ορεινό όγκο του Υμηττού. Η λεωφόρος Μεσογείων αποτελεί το βορειοδυτικό όριο του Δήμου κατά μήκος των όμορων Δήμων Αθηναίων, ΦιλοθέηςΨυχικού και Χαλανδρίου. Νοτιοδυτικά, ο Δήμος συνορεύει με το Δήμο Αθηναίων αλλά και – με όριο τη λεωφόρο Κατεχάκη- το Δήμο Ζωγράφου. Τέλος, στα Βορειοανατολικά όρια, ο Δήμος συνορεύει με την Αγία Παρασκευή. Το ιδιαίτερο ανάγλυφο του Δήμου αποτελεί ένα από

τα βασικά χαρακτηριστικά του. Παρότι έχει στο σύνολό του ένα μέσα σταθμικό υψόμετρο 200μ., στις κατώτερες περιοχές κοντά στη Μεσογείων, το ανάγλυφο είναι ήπιο με σχεδόν επίπεδες κλίσεις, ενώ όσο πλησιάζει προς τον Υμηττό, το ανάγλυφο γίνεται έντονο και παρουσιάζονται κλίσεις ακόμα και ανώτερες του 50%. Αυτά τα γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά του

ΕΚΤΑΣΗ (τ.χλμ) ΔΗΜΟΣ ΠΑΠΑΓΟΥ ΧΟΛΑΡΓΟΥ: 10,34 ΔΚ ΠΑΠΑΓΟΥ: 6,39 ΔΚ ΧΟΛΑΡΓΟΥ: 3,95

ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΔΗΜΟΣ ΠΑΠΑΓΟΥ ΧΟΛΑΡΓΟΥ: 44.539 ΔΚ ΠΑΠΑΓΟΥ: 13.699 ΔΚ ΧΟΛΑΡΓΟΥ: 30.840

χαρτησ 1

Δήμου, συνδέονται και με το ευχάριστο μικροκλίμα του Δήμου, καθώς ο συνδυασμός των ορεινών όγκων της ευρύτερης περιοχής με τον Υμηττό ενισχύει την κίνηση των επικρατέστερων βορειοανατολικών και νοτιοδυτικών ανέμων.

ολοκληρώθηκε τη δεκαετία του 60. Ωστόσο, στη Δ.Κ. του Παπάγου, εντοπίζονται παραρεμάτιες περιοχές με σημαντική χλωρίδα και πανίδα που οφείλουν να διασωθούν και βέβαια να προφυλαχθούν από ρίψη μπάζων.

Ο Υμηττός είναι αναμφισβήτητα ένα από τα πιο κρίσιμα πλεονεκτήματα της περιοχής, καθώς παρέχει μεγάλες εκτάσεις πρασίνου υψηλής βλάστησης και συμβάλλει στη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, την καταπολέμηση του νέφους και τη συγκράτηση της θερμοκρασίας.

Ο Δήμος κατέχει μια ιδιαίτερα προνομιούχα θέση, όχι μόνο λόγω του φυσικού κάλους και της ιστορικής κληρονομίας, αλλά και σε σχέση με την απόσταση και την πρόσβαση από και προς το κέντρο της Αθήνας. Βρίσκεται σε μια τοποθεσία που είναι ταυτόχρονα μακριά και κοντά από το κέντρο, διατηρώντας έτσι πολλά από τα θετικά χαρακτηριστικά των προαστίων συνδεόμενα με την εύκολη και γρήγορη πρόσβαση στο κέντρο.

Εκτός του φυσικού κάλους και της ατμοσφαιρικής αναβάθμισης, ο Υμηττός συνδέεται και με ορισμένα σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα που εντοπίζονται στα όρια του Δήμου, στην ευρύτερη περιοχή του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου. Ευρήματα που χρονολογούνται στα αρχαία χρόνια έχουν ανασυρθεί επίσης στο ύψος της 5ης στάσης Χολαργού επί της Μεσογείων τόσο κατά τη διάρκεια έργων τη δεκαετία του 60 όσο και κατά την περίοδο κατασκευής του Σταθμού Μετρό «Χολαργός». Η μονή του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου θεωρείται σημαντικό βυζαντινό μνημείο, όπως και η μονή Αστερίου που βρίσκεται στο έδαφος του Δήμου. Στην ευρύτερη περιοχή του Κορακοβουνίου, και συγκεκριμένα στην περιοχή της Αγίας Ελεούσας εντός των ορίων του Δήμου, εντοπίζεται το ένα σκέλος των πηγών του ποταμού Ιλισού. Ο ποταμός, άρχισε να καλύπτεται επί Μεταξά με το περίφημο σύνθημα «Θάπτομεν τον Ιλισόν» και η επικάλυψή του

Ο βασικός συνδετήριος άξονας είναι βέβαια η λεωφόρος Μεσογείων. Με αυτή, εκτός από τη διέλευση των περισσότερων ΙΧ αυτοκινήτων, επιτυγχάνεται και η πολύ καλή σύνδεση του Δήμου με τις αστικές συγκοινωνίες, τόσο τα λεωφορεία όσο και το Μετρό. Ειδικά σε σχέση με το Μετρό, ο Δήμος είναι ιδιαίτερα ευνοημένος, καθώς εντός των ορίων του χωροθετούνται 4 σταθμοί: «ΚΑΤΕΧΑΚΗ», «ΕΘΝΙΚΗ ΑΜΥΝΑ», «ΧΟΛΑΡΓΟΣ» και «ΝΟΜΙΣΜΑΤΟΚΟΠΕΙΟ». Μέσω του Μετρό, επιτυγχάνεται η γρήγορη σύνδεση όχι μόνο με το κέντρο, αλλά και με το αεροδρόμιο και συνολικά με όλο το δίκτυο των μέσων σταθερής τροχιάς που φτάνει και στον προαστιακό, το τρένο και το λιμάνι. Σημαντικοί οδικοί άξονες, επιπροσθέτως είναι η

11 ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΧΟΛΑΡΓΟΥ

ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΧΟΛΑΡΓΟΥ

ΖΩΝΗ ΥΜΗΤΤΟΥ

λεωφόρος Κατεχάκη που συνδέει το Δήμο με τα νοτιοανατολικά προάστια καθώς και με τα Βόρεια και τη λεωφόρο Κηφισίας, αλλά και η Δυτική Περιφερειακή του Υμηττού, με την οποία οι κάτοικοι μπορούν να προσεγγίσουν την Αττική οδό, τις εθνικές οδούς και το αεροδρόμιο. Ο άξονας της Μεσογείων είναι ο βασικός υποδοχέας των περισσότερων δραστηριοτήτων όπως νοσοκομεία, υπουργεία, δημόσιες υπηρεσίες, κτίρια γραφείων αλλά και καταστημάτων διασκέδασης και επισιτισμού. Ειδικά γύρω από τους σταθμούς του Μετρό, και κυρίως της στάσης «Χολαργός» παρατηρείται σημαντική χωρική συσσώρευση τέτοιων δραστηριοτήτων. Ο Δήμος Παπάγου-Χολαργού είναι ένα δυναμικό και σύγχρονο προάστιο που παρέχει υψηλή ποιότητα ζωής στους κατοίκους του μέσα από το σημαντικό φυσικό του πλούτο, την ποιότητα του αστικού περιβάλλοντος, τις πολλαπλές δραστηριότητες που προσφέρει και την εύκολη σύνδεσή του με συγκοινωνιακά δίκτυα. Αυτό, βέβαια, δεν αναιρεί ότι ο Δήμος, όπως και όλοι οι Δήμοι της χώρας ειδικά στα τελευταία χρόνια της οικονομικής κρίσης, αντιμετωπίζει προβλήματα και οφείλει να θέσει αναπτυξιακούς στόχους ώστε να ανταποκριθεί στις σημερινές ανάγκες. Στόχους που να συνδυάζουν την οικονομική ευρωστία με τη βιωσιμότητα, την βελτίωση της ποιότητας ζωής και την προστασία του περιβάλλοντος.

Δημόσιος Χώρος στο Χολαργό © Δημήτρης Τσιτσάνης

Βασικά στοιχεία της πολεοδομικής και ιστορικής εξέλιξης του Δήμου

Βασικά στοιχεία της πολεοδομικής και ιστορικής εξέλιξης του Δήμου Ο ενιαίος Δήμος Παπάγου-Χολαργού, όπως αναφέρθηκε, δημιουργήθηκε με τον Καλλικράτη το 2010. Στο παρελθόν, και συγκεκριμένα μεταξύ του 1950 και του 1965, ο Παπάγος υπαγόταν στο Δήμο Χολαργού διοικητικά, πριν αναγνωριστεί ως ανεξάρτητη κοινότητα. Οι δύο σημερινές Δημοτικές Κοινότητες, παρά τις διαφοροποιήσεις που έχουν μεταξύ τους και τον ιδιαίτερο χαρακτήρα τους, έχουν πολλά κοινά στοιχεία τόσο στο σημερινό αστικό περιβάλλον, όσο και στην ιστορική πολεοδομική τους εξέλιξη. Πριν παρουσιαστεί, λοιπόν, η μελέτη της υφιστάμενης κατάστασης του Δήμου, θα παρουσιαστούν συνοπτικά κάποιοι βασικοί σταθμοί στην πορεία των περιοχών που διαμόρφωσαν τη σημερινή τους εικόνα. Και οι δύο Κοινότητες, αποτελούν αρχικά γεννήματα οικοδομικών συνεταιρισμών και ακολούθησαν πολεοδομικό σχεδιασμό στα πρότυπα των κηπουπόλεων. Αυτή η «κληρονομιά» διατηρείται, παρά τους μετασχηματισμούς, σε μεγάλο βαθμό σήμερα με τα μεγάλα αστικά οικόπεδα και τους οργανωμένους και εκτενείς χώρους πρασίνου. Ο οργανωμένος αυτός σχεδιασμός, σε συνδυασμό με την κοινή γειτνίαση με τον Υμηττό, κάνει κοινό χαρακτηριστικό του Δήμου, το καλό κλίμα και την υψηλή ποιότητα πρασίνου και δημόσιου χώρου. Για να κατανοήσουμε, ωστόσο, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε κοινότητας, η ιστορική επισκόπηση θα επικεντρωθεί σε κάθε ένα από τα δύο μέρη ξεχωριστά.

Δημοτική Κοινότητα Χολαργού Η ιστορία του Χολαργού πηγαίνει πίσω στα χρόνια της Αρχαιότητας, όπου η σημερινή κοινότητα αποτελούσε έκταση της περιφέρειας του αττικού Δήμου Φλύας. Όπως τεκμηριώνεται από τα πολλαπλά ευρήματα στους πρόποδες του Υμηττού, η εποχή κατοικείτο κατά τους Κλασσικούς, Ελληνιστικούς και Βυζαντινούς χρόνους και εγκαταλείφθηκε κατά την Τουρκοκρατία. Μάλιστα, η ονομασία Χολαργός επιλέχθηκε προς τιμήν του ομώνυμου Δήμου, από τον οποίον καταγόταν ο Αθηναίος Περικλής, «ο Χολαργεύς», που σύμφωνα με αρκετές εκτιμήσεις τοποθετούταν στη θέση της σημερινής Δημοτικής Κοινότητας. Το όνομα αυτό, δόθηκε στο νέο προάστιο το 1926, από την «Ανώνυμη Εταιρεία Αγροπόλεων» που ανέλαβε την ανοικοδόμησή του, με στόχο τη δημιουργία ενός εξοχικού οικισμού στα πρότυπα των κηπουπόλεων. Στην αρχή, ο Χολαργός υπάγεται στην Κοινότητα Χαλανδραίων, το 1933 γίνεται αυτόνομη κοινότητα και το 1963 ανακηρύσσεται Δήμος. Τη δεκαετία του 20, η ιδέα των κηπουπόλεων βρήκε εφαρμογή σε αρκετές περιπτώσεις στην Αθήνα, ακολουθώντας γνωστά διεθνή παραδείγματα. H πρώτη πολεοδομική χάραξη για το Χολαργό, χρονολογείται το 1927, από τον Γ. Ευαγγελόπουλο. Στον παρακάτω πίνακα (επιχ. Σελ. 96), παρατίθενται οι «εξοχικοί συνοικισμοί» της δεκαετίας του 1920, με τα ελάχιστα όρια οικοδομήσιμου οικοπέδου και τα ποσοστά κάλυψης. Ο σχεδιασμός στις περισσότερες από αυτές τις περιοχές, κρίνεται ως επιτυχημένος μέχρι σήμερα.

Οι «εξοχικοί συνοικισμοί» της δεκαετίας του Ελάχιστα όρια σε περιοχή κατοικίας (τ.μ.) 1924: Ψυχικό Εκάλη

Μέγιστη Κάλυψη (%)

550 1000

60% 25%

1000 500 250 150 1000 700 400 1000

25% 50% 75% 75% 33% 50% 50% 33%

1926: Καστρί Νέον Αμαρούσιον

600 550 750

33% 60% 33%

1927: Αιολία

750

33%

1925 Ηλιούπολη

Νέα Κηφισιά Άλιμος

1927: Χολαργός Διόνυσος

1000 1000

50% 25%

1929: Πεντέλη

2000

Παντ.Ελ./ΓΟΚ

Με βάση αυτό το αρχικό σχέδιο που ολοκληρώθηκε το 1928, δημιουργήθηκαν 100 οικοδομικά τετράγωνα, ένας χώρος αγοράς στη θέση της σημερινής Πλατείας Δημοκρατίας, ο ναός της Φανερωμένης, ένα Δημοτικό Κατάστημα, ένα γυμναστήριο και ένα άλσος. Καθώς, ο Χολαργός μεγαλώνει, το 1933 ανακηρύσσεται αυτόνομη Κοινότητα και η ανοικοδόμηση συνεχίζεται. Ο πόλεμος και η Κατοχή είχαν καταστροφικές συνέπειες για το Δήμο και το φυσικό του περιβάλλον. Ουσιαστικά, μόνο μετά το 1960, αρχίζει η πραγματική ανοικοδόμηση το Χολαργού. Σε αυτό σημαντικό ρόλο παίζει η αύξηση του συντελεστή δόμησης και του επιτρεπόμενου μέγιστου ύψους και ορόφων. Το όλο σύστημα της αντιπαροχής που ανθεί όλες τις επόμενες δεκαετίες και η συνολική ανάπτυξη και επέκταση της Αθήνας και της ευρύτερης περιοχής, αλλάζει σταδιακά το χαρακτήρα του Χολαργού, που από εξοχικός συνοικισμός με επαύλεις και πράσινο, κυριαρχείται πλέον από πολυκατοικίες και κυκλοφοριακό φόρτο. Παρόλα αυτά, ο αρχικός σχεδιασμός δεν έχει πλήρως αναιρεθεί, και σε αυτόν οφείλονται ακόμα οι μεγάλοι και σχεδιασμένοι χώροι πρασίνου και η συνολικά καλή ρυμοτομία. Το 1992 εγκρίθηκε το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο (ΓΠΣ) που είναι σε ισχύ μέχρι σήμερα, ενώ του 1992 και το 1996 ψηφίστηκαν εξειδικεύσεις σχετικά με τις χρήσεις γης. Μετά από προβλήματα που αναγνωρίστηκαν, εκκίνησε το 2007 η διαδικασία αναθεώρησης του ΓΠΣ, η Β φάση της οποίας βρίσκεται στην ολοκλήρωσή της.

πολεοδομικη εξελιξη δημου χολαργου - παπαγου

1927 - 1929 1952 1953 1959 1962 1964 1966 1968 1969 1979 1985 - 1986

διαδοχικεσ φασεισ πολεοδομικησ εξελιξης δημου παπαγου - χολαργου

1927 - 1929

1962

1969

1952

1964

1979

1953

1966

1985 - 1986

1959

1968

Δημοτική Κοινότητα Παπάγου Η πολεοδομική εξέλιξη του Παπάγου, εκκινεί στις αρχές της δεκαετίας του 1950, όταν ο Αυτόνομος Οικοδομικός Οργανισμός Αξιωματικών (ΑΟΟΑ) αναλαμβάνει το σχεδιασμό της επέκτασης του Χολαργού (σχέδιο επέκτασης του ρυμοτομικού σχεδίου του Χολαργού, 1953), για τη στέγαση των αξιωματικών των ενόπλων δυνάμεων. Όπως γίνεται εύκολα κατανοητό, η ονομασία προέρχεται από τον Αλέξανδρο Παπάγο, αρχιστράτηγο και μετέπειτα πρωθυπουργό της Ελλάδας. Επί πρωθυπουργίας του, το 1952 θεμελιώθηκε η πρώτη κατοικία στην περιοχή, ενώ το 1954 κληρώθηκαν και δόθηκαν στους δικαιούχους οι πρώτες 200 κατοικίες του ΑΟΟΑ. Ο βασικός σχεδιαστής του οικισμού και των τυπολογιών

των κατοικιών, ήταν ο αρχιτέκτονας Αχχιλέας Σπανούδης (έχουμε μια φωτογραφία), μηχανικός του ΑΟΟΑ. Η πρώτη φάση ανοικοδόμησης που περιλάμβανε 1395 οικίες ολοκληρώθηκε το 1969, και η δεύτερη φάση που περιλάμβανε 66 πολυκατοικίες 833 διαμερισμάτων διήρκησε από το 1975 μέχρι το 1980. Η τελευταία επέκταση της Δ.Κ. του Παπάγου εγκρίθηκε το 1979, αλλά ακυρώθηκε το 1981, καθώς αναφερόταν σε περιοχή χαρακτηρισμένη ως δασική. Τα κτίσματα αυτά νομιμοποιήθηκαν το 1992 και έτσι σήμερα υφίστανται νομίμως εντός της εκτός σχεδίου περιοχής. Το πρώτο ΓΠΣ του Παπάγου, συντάχθηκε το 2010 και σήμερα βρίσκεται στη Β φάση του, που αναμένεται

Ο Δήμος Παπάγου-Χολαργού, δεν αποτελεί απλά το άθροισμα των επιμέρους Κοινοτήτων με την ξεχωριστή τους εξέλιξη. Αντιθέτως, αποτελεί σήμερα, ένα νέο σύνολο, με σύγχρονο χαρακτήρα και ποιότητα, που γνωρίζει την ιστορία του αλλά σχεδιάζει το μέλλον του. Έτσι, στο σήμερα, μπορούμε να δούμε την αποτύπωση των ιστορικών πολεοδομικών διαδρομών των δύο κοινοτήτων στη σημερινή εικόνα μιας πόλης ευχάριστης στον πολίτη και τον επισκέπτη, αλλά και μιας πόλης με αντιφάσεις και προβλήματα. Αυτό το σύγχρονο μωσαϊκό θα παρουσιαστεί στη μελέτη υφιστάμενης κατάστασης που ακολουθεί.

Άπόψη του Δήμου Παπάγου-Χολαργού από τον Υμηττό © 360cities

σύντομα η έγκρισή της. Σε αυτό προτείνονται 7 νέες περιοχές προς ένταξη στο σχέδιο, οι περισσότερες εκ των οποίων περιλαμβάνονταν στην επέκταση του 1979. Σύμφωνα με τη μελέτη του ΓΠΣ, προτείνεται η αμιγής κατοικία ως χρήση για το σύνολο του εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου, με εξαίρεση συγκεκριμένες περιοχές με χρήση Τοπικού Κέντρου, Κεντρικών Λειτουργιών και Ελεύθερων Χώρων- Χώρων Πρασίνου.

Κατευθύνσεις για το Δήμο ΠαπάγουΧολαργού στο Νέο Ρυθμιστικό Σχέδιο Αθήνας- Αττικής Σύμφωνα με το Νέο Ρυθμιστικό Σχέδιο Αθήνας-Αττικής (ν.4277/ΦΕΚ 156Α/2014), ο Δήμος ανήκει στη Χωρική Ενότητα Αθήνας-Πειραιά και ειδικότερα στη Χωρική Υποενότητα Βόρειας Αθήνας. Οι γενικές κατευθύνσεις που δίδονται σε αυτή την υποενότητα είναι η διατήρηση του χαρακτήρα της ως περιοχής κυρίως κατοικίας, αλλά και εμπορίου, υπηρεσιών και αναψυχής. Κατεύθυνση αποτελεί η πολεοδομική οργάνωση των περιοχών, κυρίως με τον σχεδιασμό των χρήσεων προς την κατεύθυνση της εξισορρόπησης των συγκρούσεων χρήσεων γης. Στα πλαίσια του δικτύου οικιστικής και πολεοδομικής οργάνωσης, ο Δήμος Παπάγου-Χολαργού βρίσκεται στο τρίτο ιεραρχικό επίπεδο, τα «Δημοτικά Κέντρα», τα οποία συνιστούν έδρες Καλλικρατικών Δήμων και

για τα οποία η γενική κατεύθυνση είναι η ενίσχυση της επάρκειάς τους για την κάλυψη των τοπικών αναγκών σε υπηρεσίες και αγαθά, χωρίς την προσθήκη κυκλοφοριακών φόρτων. Η Λεωφόρος Μεσογείων, ανήκει στους αναπτυξιακούς άξονες ενδοπεριφερειακής σημασίας και συγκεκριμένα στον άξονα Λ.ΜεσογείωνΣταυρού-Ραφήνας, ενώ η Αττική οδός, ανήκει στους αναπτυξιακούς άξονες διεθνούς και εθνικής εμβέλειας και συγκεκριμένα στον Άξονα Ανατολής-Δύσης. Επίσης, ο Δήμος βρίσκεται στο μέσο της σφαίρας επιρροής του ερευνητικού-εκπαιδευτικού πόλου Ζωγράφου-Αγ. Παρασκευής, με εξειδίκευση σε ανώτατη εκπαίδευση, ερευνητικά κέντρα και νοσοκομεία Ως προς τον Υμηττό, σημαντικό κομμάτι του Δήμου, εντάσσεται στο Μητροπολιτικό Πάρκο Γουδή, που αναφέρεται ως Αστικό Μητροπολιτικό Πάρκο, ο σχεδιασμός και η διαχείριση του οποίου αποτελεί ιδιαίτερο σκέλος των Μητροπολιτικών Παρεμβάσεων, σε συνέχεια του συστήματος υπερτοπικών πόλων ήπιων χρήσεων πολιτισμού, αθλητισμού και αναψυχής. Τέλος, η ευρύτερη περιοχή των πηγών του Ιλισού, είναι τμήμα του χαρακτηρισμένου Μνημείου - Τοπίου Υδατικού Ενδιαφέροντος Αττικής «Ιλισός – Υπώρειες Υμηττού – Γουδή», για το οποίο προβλέπονται μέτρα προώθησης προγραμμάτων προστασίας και αποκατάστασης, όπου είναι δυνατό, καθώς και ανάδειξη των υδάτων, των κατασκευών και του τοπίου.

Κατοικίες στην Δημοτική Κοινότητα Παπάγου © Δημήτρης Τσιτσάνης

ΑΝΑΛΥΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ: Εισαγωγή και Μεθοδολογικά Εργαλεία

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ Το παρόν Urban Audit - Ανάλυση Υφιστάμενης Κατάστασης του Δήμου βασίζεται στην ανάλυση διαθρωτικών δεικτών και βάσεων δεδομένων σε συνδυασμό με μεθοδολογικά εργαλεία χωρικής ανάλυσης και χαρτογράφησης. •

Η ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης του Δήμου Παπάγου-Χολαργού βασίστηκε σε δεδομένα της EUROSTAT, της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ) και στο πρόσφατο “Στρατηγικό Σχέδιο Επιχειρησιακού Προγράμματος Δήμου Παπάγου-Χολαργού (2015-2019)” (ΕΠ). Ιδιαίτερα το ΕΠ του Δήμου είναι μια πλήρης μελέτη της υφιστάμενης κατάστασης του Δήμου στην οποία στηρίχθηκε η παρούσα μελέτη και προσπαθεί να συμπληρώσει. Η συμβολή μας σε αυτή την κατεύθυνση είναι διπλή:

•

Οι τάσεις εξέλιξης του Δήμου καταγράφονται μέσα από μεθοδολογικά εργαλεία ανάλυσης χώρου και GIS. Η εργασία αυτή εκτιμούμε ότι είναι σημαντική δεδομένης και της απουσίας ενιαίας βάσης γεωχωρικών δεδομένων από το Δήμο.

•

Γίνεται προσπάθεια ενιαίας χαρτογράφησης της κατάστασης του Δήμου, ενσωματώνοντας δεδομένα και για τις δύο ενότητες ΠαπάγοςΧολαργός. Η ανυπαρξία ενός κοινού Πολεοδομικού πλαισίου αποτέλεσμα της χρονοβόρας διαδικασίας των ΓΠΣ, αλλά και της σχετικά πρόσφατης συγκρότησης του Καλλικρατικού Δήμου εμποδίζει

μια ενιαία θεώρηση-ανάλυση συνολικά του Δήμου. •

Τα όρια του ∆ήμου βασίστηκαν σε GIS ∆εδομένα της ΕΛΣΤΑΤ που έχουν διαφοροποιήσεις από αυτά του ΕΠ του ∆ήμου σε σχέση με τον Υμηττό.

Ο Δήμος συγκρίνεται με τους όμορους Δήμους (Ζωγράφου, Φιλοθέης-Ψυχικού, Αγιάς Παρασκευής, Αθηναίων και Χαλανδρίου) έτσι ώστε να γίνουν πιο διακριτά τα συγκριτικά του πλεονεκτήματαμειονεκτήματα σε σχέση και με τους υπόλοιπους Δήμους στην ευρύτερη περιοχή. Στα παρακάτω κεφάλαια θα επιχειρηθεί μια συνοπτική περιγραφή της υφιστάμενης κατάστασης του ∆ήμου Παπάγου-Χολαργού. Συγκεκριμένα, θα εστιάσουμε σε τρεις «θεματικές κατηγορίες»: Τα δημογραφικά χαρακτηριστικά του δήμου, την ποιότητα του αστικού περιβάλλοντος και του πρασίνου, τα κοινωνικά και οικονομικά χαρακτηριστικά του. Επιλέξαμε συγκεκριμένα αυτούς τους τέσσερις δείκτες που χρησιμοποιούνται και από την Ευρωπαική Ένωση για να αξιολογήσουν δήμους και πό- λεις. Μέσα από αυτά διαμορφώνεται μια εικόνα για την πολύπλευρη πραγματικότητα του δήμου, τα θετικά χαρακτηριστικά του, καθώς και τις αδυναμίες που οφείλει να υπερβεί.

ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Τις πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες η έντονη αστικοποίηση και οι μεγάλες πληθυσμιακές μετακινήσεις επηρέασαν το σύνολο της χώρας και κυρίως την Περιφέρεια Αττικής. Από τη δεκαετία του 1980 και μετά παρατηρείται νέα πληθυσμιακή μεταβολή, με μετακινήσεις πληθυσμών από το κέντρο της Αθήνας προς τα προάστια. Οι κοινωνικές, πολιτικές και οικονομικές εξελίξεις της περιόδου οδηγούν στην αναζήτηση καλύτερης ποιότητας ζωής. Το 1951 στο Χολαργό καταγράφηκαν μόλις 2.775 μόνιμοι κάτοικοι, ενώ στην κοινή απογραφή των Δήμων Παπάγου-Χολαργού το 1961 καταμετρήθηκαν 13.637. Η πληθυσμιακή αύξηση της περιοχής υπήρξε σημαντική, σύμφωνα με την απογραφή του 1981, αφού μόνο στον Χολαργό καταμετρήθηκαν 31.703 μόνιμοι κάτοικοι. Το 1991 σύμφωνα με τα απογραφικά δεδομένα καταγράφονται 48.391 μόνιμοι κάτοικοι και στους δύο πρώην Δήμους. Την αμέσως επόμενη δεκαετία καταγράφηκε η πρώτη, αν και μικρή, πληθυσμιακή μείωση σε 47.714 μόνιμους κατοίκους. Το φαινόμενο της μετακίνησης πληθυσμού από το Δήμο, με βάση

1981

Συγκριτικά με τους υπόλοιπους Δήμους της Περιφερειακής Ενότητας Βορείου Τομέα Αθηνών, ο Δήμος Παπάγου-Χολαργού κατέχει τη δεύτερη

47.714

48.391 31.703

την απογραφή του 2011, εντάθηκε και συνολικά από το 1991 έως και το 2011, η μείωση ήταν της τάξης του 7,96%. Την αντίστοιχη περίοδο η πληθυσμιακή μεταβολή της Περιφέρειας Αττικής ήταν αντίστροφη αφού ο συνολικός πληθυσμός της αυξήθηκε κατά 6,5%. Στο Δήμο Παπάγου-Χολαργού το 2011 καταμετρήθηκαν 44.539 μόνιμοι κάτοικοι (13.699 στη Δημοτική Κοινότητα Παπάγου και 30.840 στη Δημοτική Κοινότητα Χολαργού), οι οποίοι αποτελούν το 7,52% του πληθυσμού του Βόρειου Τομέα Αθηνών, το 1,16% του πληθυσμού της Περιφέρειας Αττικής και το 0,41% του συνολικού πληθυσμού. Το ποσοστό μεταβολής του πληθυσμού στο Δήμο είναι μειωμένο κατά 6,65% συγκριτικά με το 2001. Αντίστοιχες μειώσεις πληθυσμού υπήρξαν και σε επίπεδο Περιφέρειας Αττικής, όπου η μεταβολή του πληθυσμού είναι -1,70%. Αντίθετα, στην Περιφερειακή Ενότητα Βορείου Τομέα Αθηνών η αντίστοιχη μεταβολή είναι +1,47%.

1991

2001

44.539 2011

Πληθυσμιακές Μεταβολές στο Δήμο Παπάγου-χολαργού (ΠΗΓΗ: ΕΛΣΤατ)

ΠΛΗΘΥΣΜΙΑΚεσ ΜΕΤΑΒΟΛεσ στην αττικη 2001-2011 (πηγη: ΕΛΣΤΑΤ)

-6,65% -25,70% Δ.ΧΑΛΑΝΔΡΙΟΥ Δ.ΦΙΛΟΘΕΗΣ - ΨΥΧΙΚΟΥ

-1,51%

-12,31%

-12,30% - -6,42%

Δ.ΑΓΙΑΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ

-0,6%

-6,41% - -2,70% -2,69% - 1,36%

Δ.ΑΘΗΝΑΣ

-15,85%

-25,69% - -12,31%

1,37% - 4,82% Δ.ΖΩΓΡΑΦΟΥ

-12,8%

4,83% - 8,61% 8,62% - 17,45% 17,46% - 39,41% 39,42% - 61,90%

υψηλότερη μείωση πληθυσμού, μετά τον Δήμο Φιλοθέης-Ψυχικού (-12,31%). Τα στοιχεία παρατίθενται στο ΕΠ του Δήμου. Στους όμορους Δήμους οι μεταβολές δεν ήταν ενιαίες και φαίνονται μεγάλες διαφοροποιήσεις, τα υπερδιπλάσια ποσοστά πληθυσμιακή μείωσης για τον Δήμο Φιλοθέης-Ψυχικού (-12,31%), τον Δήμο Ζωγράφου (-12,80) και τον Δήμο Αθηναίων (-15,85%), έρχονται σε αντίθεση με τα μικρά ποσοστά μείωσης των μόνιμων κατοίκων του Δήμου Αγίας Παρασκευής (0,60%) και του Δήμου Χαλανδρίου (-1,51%). Από την δεκαετία του 1990 και έπειτα όπου παρατηρείται μαζική ροή μεταναστών στη χώρα, οι μη ελληνικής καταγωγής κάτοικοι αυξάνονται στο Δήμο και συνολικά στην Αττική. Οι αλλοδαποί κάτοικοι στο Δήμο είναι 2.350 και αποτελούν το 5,28% του συνολικού πληθυσμού. Το αντίστοιχο ποσοστό για το σύνολο της χώρας είναι 8,43% και για την Περιφέρεια Αττικής είναι 10,60%. Ανάμεσα στους κατοίκους μη ελληνικής υπηκοότητας, το 24,1% προέρχονται από χώρες εντός Ε.Ε., το 62,1% από χώρες της Ευρώπης εκτός Ε.Ε. και το 13,7% από λοιπές χώρες. Ένας στους δύο αλλοδαπούς που κατοικούν στον Δήμο έχει χώρα καταγωγής την Αλβανία με βάση στοιχεία του ΕΠ. Στην πλειοψηφία τους οι αλλοδαποί κάτοικοι του Δήμου είναι μετανάστες δεύτερης γενιάς, οι οποίοι ζουν στην περιοχή ήδη από τη δεκαετία του 1990. Οι δημογραφικές μεταβολές και οι τάσεις μείωσης του πληθυσμού δεν είναι στοιχείο ανησυχητικό καθώς δεν συνδέονται με υποβάθμιση της ποιότητας του αστικού

περιβάλλοντος, ούτε με ραγδαίες αλλαγές στα επίπεδα απασχόλησης, όπως συμβαίνει σε Δήμους σαν αυτόν της Αθήνας. Στην περίπτωση του Δήμου ΠαπάγουΧολαργού μπορούμε να τις εντάξουμε επίσης και σε μια γενικότερη μεταβολή στις επιλογές κατοίκισης τα προηγούμενα χρόνια (housing trends), όπου συγκεντρώθηκαν στα μη-αστικοποιημένα προάστια της μητροπολιτικής περιοχής των Αθηνών.

η υπηκοοτητα των κατοικων του δημου παπαγου-χολαργου (πηγη: ΕΠ)

λοιπές χώρες 1% χώρες εκτός Ε.Ε. 4% χώρες εντός Ε.Ε. 1% ελληνική υπηκοότητα 94%

94%

*η αναλογία των νέων προς τους ηλικιωμένους είναι 100 προς 200 ή 1 προς 2

ΗΛΙΚΙΑ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ/ ΔΕΙΚΤΗΣ ΓΗΡΑΝΣΗΣ Οι Δείκτες γήρανσης του πληθυσμού ενισχύουν μια γενικότερη εικόνα πληθυσμιακής στασιμότητας.

ηλικιακεσ ομαδεσ στο δημο Παπαγου - χολαργου (ΠΗΓΗ: ΕΛΣΤΑΤ)

0 - 9 ετών 8,02% 10 - 19 ετών 8,38% 20 - 29 ετών 10,30% 30 - 39 ετών 14,65% 40 - 49 ετών 14,75% 50 - 59 ετών 14,14% 60- 69 ετών 12,19% 70 - 79 ετών 10,46% 80 ετών και άνω 7,12%

Σύμφωνα με τα στοιχεία της απογραφής του 2011, στον Δήμο Παπάγου-Χολαργού η πολυπληθέστερη ηλικιακή κατηγορία είναι μεταξύ 40 και 49 ετών, η οποία αποτελεί το 14,75% των μόνιμων κατοίκων του Δήμου. Αμέσως επόμενη ηλικιακή κατηγορία είναι μεταξύ 30 και 39 ετών με ποσοστό 14,65%. Το 14,14% των κατοίκων του Δήμου είναι μεταξύ 50 και 59 ετών. Τα παιδιά έως 9 ετών αποτελούν μόλις το 8% των κατοίκων, ενώ οι ηλικιωμένοι άνω των 70 ετών είναι το 17,58%, από τους οποίους το 7,12% είναι άνω των 80 ετών. Παράλληλα ο δείκτης γήρανσης του Δήμου για το 2011 είναι λίγο κάτω από το 200 που σημαίνει ότι για κάθε 100 παιδιά αντιστοιχούν σχεδόν 200 ηλικιωμένοι. Με βάση τα στοιχεία, η ηλικιακή στασιμότητα στην Δημοτική Κοινότητα Παπάγου είναι ακόμη εντονότερη, αφού αναλύοντας τα δεδομένα οι μικρότερες ηλικίες ομάδες υστερούν πληθυσμιακά. Ταυτόχρονα η διαφορά μεταξύ των μόνιμοι κατοίκων άνω των 50 ετών στη περιοχή του Παπάγου είναι +3%, από την αντίστοιχη ηλικιακή κατηγορία στη Δημοτική Κοινότητα Χολαργού. Τα ηλικιακά χαρακτηριστικά του Δήμου ΠαπάγουΧολαργού, συγκρινόμενα με τους όμορους Δήμους καταδεικνύουν ότι διαθέτει το υψηλότερο ποσοστό μονίμων κατοίκων άνω των 70 ετών (15,48%), χωρίς όμως να παρατηρούνται μεγάλες αποκλίσεις. Ακολουθεί ο Δήμος Αθηναίων με ποσοστό 14,54% και ο Δήμος Φιλοθέης-Ψυχικού με 14,11%. Στους Δήμους Αγίας Παρασκευής και Χαλανδρίου το ποσοστό

του ηλικιωμένου πληθυσμού είναι 12,39% και 13,54% αντίστοιχα. Συμπερασματικά και σύμφωνα με τα στοιχεία δεδομένα φαίνεται ότι ο Δήμος Παπάγου-Χολαργού χαρακτηρίζεται κυρίως από τον ηλικιωμένο πληθυσμό, ο οποίος σε συνδυασμό με τη χαμηλή συγκέντρωση νεανικού πληθυσμού, ενισχύει προβλέψεις για χαμηλή παραγωγικότητα

στο μέλλον. Οι κατευθύνσεις που έχει θέσει ο Δήμος για τα επόμενα χρόνια, μέσα και από το ΕΠ, στοχεύουν στην συγκρότηση νέων σύγχρονων αστικών ταυτοτήτων (π.χ. Smart City Policies) που εκτιμούμε ότι θα έχουν θετικό αποτύπωμα, επηρεάζοντας μελλοντικά και τα ηλικιακά-πληθυσμιακά χαρακτηριστικά.

KATOIKOI ΑΝΩ ΤΩΝ 70 ΣΤΟ ΔΗΜΟ ΠΑΠΑΓΟΥ-ΧΟΛΑΡΓΟΥ ΚΑΙ ΣΤΟΥΣ ΟΜΟΡΟΥΣ ΔΗΜΟΥΣ Δ.ΑΓΙΑΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ

12.40%

Δ.ΠΑΠΑΓΟΥ-ΧΟΛΑΡΓΟΥ

14.10%

Δ.ΦΙΛΟΘΕΗΣ-ΨΥΧΙΚΟΥ

Δ.ΧΑΛΑΝΔΡΙΟΥ

13.60%

Δ.ΖΩΓΡΑΦΟΥ

Δ.ΑΘΗΝΑΙΩΝ

15.50%

14.50%

12.80%

0,90%

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ σχεδόν

Όσον αφορά την οικογενειακή κατάσταση των κατοίκων του Δήμου Παπάγου-Χολαργού το σύνολο των νοικοκυριών εντός του Δήμου ανέρχεται στις 18.952. Σχεδόν το 65% αυτών των νοικοκυριών είναι πυρηνικές οικογένειες με ή χωρίς παιδιά. Οι έγγαμοι με παιδιά στο Δήμο αποτελούν το 33,3% των νοικοκυριών, ενώ οι μονογονεϊκές οικογένειες αποτελούν μόλις το 11,64% (μητέρες με παιδιά 10,76% και πατέρες με παιδιά 0,88%). Ακόμη μικρότερο είναι το ποσοστό των νοικοκυριών που απαρτίζονται από συντρόφους εκτός γάμου (0,29% με παιδιά και 1,91% χωρίς). Περίπου το ένα τρίτο των νοικοκυριών δεν περιλαμβάνει αποκλειστικά πυρηνικές οικογένειες (35,33%). Συγκρινόμενα τα στοιχεία του Δήμου με την Περιφέρεια Αττικής, φαίνεται ότι ο Δήμος ΠαπάγουΧολαργού διαθέτει νοικοκυριά με λιγότερα μέλη αφού το μέσο μέγεθος ενός νοικοκυριού για τον Δήμο είναι 2,31. Αντίστοιχα, όσον αφορά τους όμορους Δήμους,

10,80% Νοικοκυριά χωρίς πυρηνικές οικογένειες

35,41% 0,63%

65%

Νοικοκυριά με δύο ή περισσότερες πυρηνικές οικογένειες

63,96%

Νοικοκυριά με μία πυρηνική οικογένεια

ο Δήμος Αγίας Παρασκευής διαθέτει το υψηλότερο ποσοστό νοικοκυριών που αποτελούν από έγγαμους με παιδιά (42,81%) και ακολουθεί ο Δήμος Χαλανδρίου με 36,3%. Με βάση τα στοιχεία, παρατηρείται μια σχετική ομοιογένεια συγκριτικά με την οικογενειακή κατάσταση των κατοίκων του Δήμου Παπάγου-Χολαργού και όμορων Δήμων.

Δ. ΠΑΠΑΓΟΥ - ΧΟΛΑΡΓΟΥ

33,03%

48,04%

35,33%

51,08%

64,06%

0,94%

0,52%

0,63%

ΔΗΜΟΣ ΦΙΛΟΘΕΗΣ-ΨΥΧΙΚΟΥ 35,47%

1,14%

Δ. ΑΓΙΑΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ

ΔΗΜΟΣ ΖΩΓΡΑΦΟΥ

ΔΗΜΟΣ ΧΑΛΑΝΔΡΙΟΥ

66,03%

Νοικοκυριά χωρίς πυρηνικές οικογένειες

30,87%

66,39%

0,86%

68,27%

Νοικοκυριά με δύο ή περισσότερες πυρηνικές οικογένειες Νοικοκυριά με μία πυρηνική οικογένεια

(πηγη: ΕΛΣΤΑΤ)

Αποφοιτοι Πανεπιστημιακων & Πολυτεχνιακων σχολων

ΕΠΙΠΕΔΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

28,39% Εκπαίδευση στο Δήμο Παπάγου-Χολαργού

45% ΤΡΙΤΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑιδευση

37,75% δευτερΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑιδευση

Ένα ακόμη σημαντικό δημογραφικό στοιχείο για το Δήμο είναι το εκπαιδευτικό επίπεδο των κατοίκων του. Οι κάτοικοι που είναι απόφοιτοι τριτοβάθμιας εκπαίδευσης είναι σχεδόν το 45% του πληθυσμού, ποσοστό διπλάσιο συγκρινόμενο με το αντίστοιχο της Περιφέρειας Αττικής (23,65%). Οι απόφοιτοι δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης αποτελούν το 37,75% και τα ποσοστά μεταξύ ανδρών και γυναικών δεν έχουν σημαντικές διαφοροποιήσεις. Μόλις το 21,27% του Δήμου έχουν ολοκληρώσει αποκλειστικά την πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Προχωρώντας σε μια περισσότερο αναλυτική κατηγοριοποίηση οι απόφοιτοι πανεπιστημιακής ή πολυτεχνικής σχολής αποτελούν το 28,39%, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για την Περιφέρεια Αττικής είναι 14,03% και 10,62% για το

21,27% πρωτοΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑιδευση

0,31% Αναλφαβητοι

σύνολο της χώρας. Οι κάτοχοι μεταπτυχιακού και διδακτορικού τίτλου σπουδών για το Δήμο είναι το 10% των κατοίκων, ποσοστό τριπλάσιο συγκρινόμενο με την Περιφέρεια (3,42%). Ταυτόχρονα το ποσοστό για τους αναλφάβητους, που δεν γνωρίζουν γραφή και ανάγνωση, είναι πολύ χαμηλό, αφού αποτελούν μόλις το 0,31% των κατοίκων. Ανάμεσα στους όμορους Δήμους, μόνο ο Δήμος

Φιλοθέης-Ψυχικού φαίνεται να διαθέτει υψηλότερο επίπεδο εκπαίδευσης, με το ποσοστό των αποφοίτων ανώτερης εκπαίδευσης να φτάνει το 47,61%. Στον Δήμο Χαλανδρίου το αντίστοιχο ποσοστό είναι 36,41% και στον Δήμο Ζωγράφου 27,97%. Αντίστοιχα οι κάτοικοι που είναι απόφοιτοι πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης για τον Δήμο Αγίας Παρασκευής είναι το 10,11% των κατοίκων και για τον Δήμο Αθηναίων το 15,16%.

βασικα σημεια των δημογραφικων δεδομενων του δημου παπαγου-χολαργου Συγκριτικά με τους υπόλοιπους Δήμους της Περιφερειακής Ενότητας Βορείου Τομέα Αθηνών, ο Δήμος Παπάγου-Χολαργού κατέχει τη δεύτερη υψηλότερη μείωση πληθυσμού ... Τα ηλικιακά χαρακτηριστικά του Δήμου Παπάγου-Χολαργού, συγκρινόμενα με τους όμορους Δήμους καταδεικνύουν ότι διαθέτει το υψηλότερο ποσοστό μονίμων κατοίκων άνω των 70 ετών ... Οι κάτοικοι που είναι απόφοιτοι τριτοβάθμιας εκπαίδευσης είναι σχεδόν το 45% του πληθυσμού, ποσοστό διπλάσιο συγκρινόμενο με το αντίστοιχο της Περιφέρειας Αττικής (23,65%) ... Σχεδόν το 65% αυτών των νοικοκυριών είναι πυρηνικές οικογένειες με ή χωρίς παιδιά

Πάρκο στην περιοχή του Παπάγου © Δημήτρης Τσιτσάνης

ΤΟ ΑΣΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η πολεοδομική παράδοση της κηπούπολης, η εγγύτητα με τον ορεινό όγκο του Υμηττού και με το μητροπολιτικό πάρκο στο Γουδί καθώς και το πλήθος κοινόχρηστών χώρων διατηρούν την ποιότητα του αστικού και φυσικού περιβάλλοντος σε καλή κατάσταση, παρά την έντονη ανοικοδόμηση των τελευταίων δεκαετιών. Η χωρική οργάνωση του Δήμου βασίζεται σε μεγάλο βαθμό σε Πολεοδομικά Σχέδια που εκπονήθηκαν τις προηγούμενες δεκαετίες (Αναλυτική περιγραφή γίνεται στο ΕΠ του Δήμου), σήμερα τα σχέδια αυτά βρίσκονται σε διαδικασία αναθεώρησης. Τα τελευταία χρόνια οι ευρύτερες αναπτυξιακές δυναμικές

στη μητροπολιτική περιοχή της Αθήνας, και ιδιαίτερα το άνοιγμα σταθμού Μετρό στο Χολαργό το 2008, θα επηρεάσουν και τον Δήμο Παπάγου-Χολαργού δημιουργώντας ένα νέο πλαίσιο δυνατοτήτων αστικής ανάπτυξης χωρίς να επηρεάζουν το βασικά χαρακτήρα του Δήμου ως περιοχή κατοικίας. Η ενότητα αυτή επικεντρώνεται σε μια σειρά δείκτες και δεδομένα σχετικά με το αστικό περιβάλλον (πράσινο, κτιριακό απόθεμα, κινητικότητα κ.α.). Η ανάλυση στηρίζεται σε στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ σε συνδυασμό με δεδομένα του ΕΠ Δήμου Παπάγου-Χολαργού και χαρτογραφική ανάλυση.

Πλατεία Φανερωμένης

Άλσος Παπάγου

Άλσος Χολαργού

ΠΡΑΣΙΝΟ

Ο Δήμος διαφέρει σημαντικά από τους υπόλοιπους δήμους της Αττικής όσο αφορά στην ποιότητα του φυσικού και αστικού περιβάλλοντος, ιδιαίτερα σε ότι αφορά το πράσινο και τους κοινόχρηστους χώρους. Στο έδαφος του Δήμου βρίσκουμε εκτεταμένους χώρους περιαστικού και αστικού πρασίνου. Οι δασικές εκτάσεις του Υμηττού και ο Ιλισός με τους κλάδους του και την παραρεμάτια βλάστηση συγκροτούν μια ενιαία ενότητα υψηλού πρασίνου στο νοτιοανατολικό τμήμα του Δήμου της οποία διαχέεται στον αστικό ιστό ιδιαίτερα στην περιοχή του Παπάγου. Ο σημαντικός αυτός πνεύμονας πρασίνου συμπληρώνεται από ένα αρκετά μεγάλο δίκτυο από πάρκα, άλση και δημόσιους χώρους όπως το Άλσος Ανδρέα Παπανδρέου ή οι πλατείες Φανερωμένης και Δημοκρατίας στο Χολαργό. Το ΕΠ του Δήμου Παπάγου-Χολαργού έχει κάνει μια εκτενή και αναλυτική καταγραφή αυτού του δικτύου κοινόχρηστων χώρων. Συγκεκριμένα στο δήμο υπάρχουν 27 πάρκα και άλση, κάποια με αρκετά μεγάλη έκταση, όπως το Πάρκο Στρατάρχου Αλέξανδρου Παγκάλου με έκταση 79.124 τ.μ. Επίσης υπάρχουν πάνω από 20 πλατείες και δημόσιου χώροι. Στην αναλογία τετραγωνικών πρασίνου ανά κάτοικο ο Δήμος Παπάγου-Χολαργού βρίσκεται πολύ πάνω από τους υπόλοιπους μητροπολιτικούς δήμους της χώρας και πάνω από τον μέσο όρο που θέτει η Eurostat. Αναλυτικότερα στο Δήμο το νούμερο αυτό αγγίζει τα 10 τ.μ / κάτοικο με το ελάχιστο ανεκτό όριο για τις ευρωπαϊκές πόλεις να είναι τα 8 τ.μ/κάτοικο. Ο Δήμος,

όπως παρουσιάζεται και στο σχετικό Διάγραμμα, βρίσκεται σε αντίστοιχα επίπεδα με πόλεις όπως το Λονδίνο (9 τ.μ), τη Ρώμη (9 τ.μ), το Παρίσι (9,5 τ.μ) και τη Ζυρίχη (10 τ.μ). Αυτό που πρέπει να επισημάνουμε είναι ότι αυτό είναι βασικό χαρακτηριστικό και άλλων δήμων στην ευρύτερη περιοχή, με μεγάλες μεταξύ τους βέβαια αντιθέσεις. Στο Δήμο Ζωγράφου, Αγιάς Παρασκευής και Αθηναίων τα ποσοστά πρασίνου βρίσκονται σε πολύ χαμηλά επίπεδα (1,8 τ.μ, 1,5 τ.μ και 2,0 τ.μ αντίστοιχα). Αντίθετα οι δήμοι Χαλανδρίου, Φιλοθέης-Ψυχικού και Παπάγου-Χολαργού έχουν αρκετά μεγάλη αναλογία πρασίνου ανά κάτοικο (16,0 τ.μ, 16,0 τ.μ και 10,0 τ.μ αντιστοιχα). H επέκταση και η αναβάθμιση των κοινόχρηστών χώρων καθώς και η διατήρηση της ποιότητας τους οφείλει να είναι κεντρικής σημασίας για το Δήμο. Παράλληλα πρέπει να προχωρήσουν σχέδια αξιοποίησης του φυσικού πλούτου του Υμηττού με περιπατικές διαδρομές και χώρους αναψυχής. Η σύνδεση με τον Υμηττό, στόχος όλων των δήμων που βρίσκονται στους πρόποδες του βουνού, αποτελεί στρατηγική επιλογή που θα αναβαθμίσει περαιτέρω το Δήμο.

ΔΗΜΟΣ ΠΑΠΑΓΟΥ - ΧΟΛΑΡΓΟΥ:

10 τμ ανά κάτοικο

ΤΟ ΠΡΑΣΙΝΟ ΣΤΟ ΔΗΜΟ ΠΑΠΑΓΟΥ - ΧΟΛΑΡΓΟΥ (πηγη: ΕΠ)

ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΚΟΙΝΟΧΡΗΣΤΩΝ ΧΩΡΩΝ & ΑΣΤΙΚΟΥ ΠΡΑΣΙΝΟΥ ΑΝΑ ΚΑΤΟΙΚΟ ΣΤΑ ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΕΥΡΩΠΑΪΚΑ ΚΕΝΤΡΑ (ΠΗΓΗ: Eurostat)

13.0 ΒΕΡΟΛΙΝΟ 10.0 ΖΥΡΙΧΗ 9.5 ΠΑΡΙΣΙ 9.0 ΛΟΝΔΙΝΟ 9.0 ΡΩΜΗ

ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΚΟΙΝΟΧΡΗΣΤΩΝ ΧΩΡΩΝ & ΑΣΤΙΚΟΥ ΠΡΑΣΙΝΟΥ ΑΝΑ ΚΑΤΟΙΚΟ - ομοροι δημοι 16.0 Δ. ΧΑΛΑΝΔΡΙΟΥ 16.0 Δ. ΦΙΛΟΘΕΗΣ-ΨΥΧΙΚΟΥ 10.0 Δ. ΠΑΠΑΓΟΥ-ΧΟΛΑΡΓΟΥ 2.0 Δ. ΑΘΗΝΑΙΩΝ 1.8 Δ. ΖΩΦΡΑΦΟΥ 1.5 Δ. ΑΓΙΑΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ

Οικιστικό Περιβάλλον & Κτιριακό Απόθεμα

Σύμφωνα με την απογραφή της ΕΛΣΤΑΤ το 2011, ο Δήμος Παπάγου-Χολαργού αριθμούσε 5.583 κτίρια τα οποία φιλοξενούσαν 18.947 νοικοκυριά. Από αυτά, 2.542 κτίρια βρίσκονται στην Δημοτική Κοινότητα Χολαργού και τα υπόλοιπα 3.041 στην Δημοτική Κοινότητα Παπάγου. Οι χρήσεις και στις δύο δημοτικές ενότητες χαρακτηρίζονται από την κυριαρχία της κατοικίας σε ποσοστό που ξεπερνάει το 90% (93% Χολαργός, 97% Παπάγος). Το οικιστικό απόθεμα του Δήμου είναι σε μεγάλο βαθμό αποτέλεσμα της λογικής της κηπούπολης με χαμηλούς συντελεστές, ύψη και αρτιότητες. Τα χαρακτηριστικά αυτά διατηρούνται μέχρι και σήμερα και προσδίδουν στο Δήμο την εικόνα μιας υψηλής ποιότητας περιοχής κατοικίας. Η κατανομή των κτιρίων ανά περίοδο κατασκευής δείχνει την πορεία και της πολεοδομικής εξέλιξης των περιοχών αυτών με την έντονη αστικοποίηση που ακολούθησε τις δεκαετίες του 1970-1980. Στους χάρτες που παραθέτουμε διακρίνονται αυτές οι μεταβολές. Συγκεκριμένα καταγράψαμε το ποσοστό ανοικοδόμησης ανά απογραφικό τομέα και ανά δεκαετία θέτοντας σαν το 100% την τελευταία απογραφή της ΕΛΣΤΑΤ το 2011. Όπως φαίνεται και από την χαρτογράφηση και το διάγραμμα που την συνοδεύει μέχρι και τη δεκαετία του 1970 έχει χτιστεί μόλις το 15-20% των κτιρίων όπως καταγράφονται σήμερα. Μέσα σε μια δεκαετία έχουμε μια ραγδαία οικιστική έκρηξη ιδιαίτερα στη Δημοτική Κοινότητα Χολαργού αλλά και στην περιοχή του Παπάγου. Σύμφωνα με το ΕΠ εκείνη την περίοδο χτίστηκε το 30% όλου του κτιριακού αποθέματος στο

Οικιστικό Περιβάλλον & Κτιριακό Απόθεμα (πηγη: ΕΛΣΤΑΤ) 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0%

2006+

2001-2005

1991-2000

1981-1990

1961-1970

1946 -1960

1919-1945

πρω 1919

1971-1980

*Στο Διάγραμμα το ποσοστό οικιστικής κάλυψης (ανοικοδόμησης) ανα απογραφικό τομέα και χρονική περίοδο με βάση το 100% (Απογραφή ΕΛΣΤΑΤ 2011)

Ποσοστα ανοικοδομησησ ανα απογραφικο τομεα *το ποσοστό ανοικοδόμησης ανά απογραφικό τομέα και ανα δεκαετία θέτοντας σαν το 100% την τελευταία απογραφή της ΕΛΣΤΑΤ το 2011

1970

1980

0% - 6% 15,01% - 25% 25,01% - 35% 35,01% - 45% 45,01% - 55% 55,01% - 65% 65,01% - 75% 75,01% - 85% 85,01% - 95%

1990

2005

95% - 100%

Χολαργό. Σε κάποιους απογραφικούς τομείς ιδιαίτερα στο βόρειο τμήμα του Χολαργού οι μεταβολές ήταν ακόμη πιο ραγδαίες και από αστικοποίηση που άγγιζε το 9-10% φτάσαμε σε μια δεκαετία το 60-70%. Τις επόμενες δεκαετίες, οι τάσεις αστικοποίησης κινήθηκαν σε πιο σταθερούς άξονες με βάση και τις τάσεις της εποχής. Η γενικότερη αισθητική του οικιστικού αποθέματος καθορίζεται και από την πολεοδομική πολιτική που και σήμερα εμποδίζει την ένταση της ανοικοδόμησης στην περιοχή διατηρώντας σχετικά χαμηλούς Συντελεστές Δόμησης (ΣΔ). Συγκεκριμένα ο ΣΔ στη Δημοτική Κοινότητα Παπάγου είναι 1,0 με προτάσεις να μειωθεί στο 0,8 ενώ στη Δημοτική Κοινότητα Χολαργού ανάλογα με τις περιοχές κυμαίνεται ανάμεσα στο 1,2 και 1,4. Στο Χολαργό οι οικιστικές και αναπτυξιακές πιέσεις είναι πιο έντονες ιδιαίτερα στο τμήμα που βρίσκεται σε εγγύτητα με τον άξονα της Λεωφόρου Μεσογείων. Αυτές τις εσωτερικές διαφοροποιήσεις ανάμεσα στις Δημοτικές Κοινότητες Παπάγου-Χολαργού τις βλέπουμε και στα μορφολογικά χαρακτηριστικά των κτιρίων (ύψη-όροφοι). Στη Δημοτική Κοινότητα Παπάγου η πλειοψηφία των κτιρίων έχει 1-2 ορόφους, αντίθετα στη Δημοτική Κοινότητα Χολαργού όπως υποστηρίζεται και από στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ και το ΕΠ υπάρχει μια μεγαλύτερη ομοιογένεια ανάμεσα στους ορόφους όπου συναντάμε και αρκετές μεγάλες οικοδομές (4-5 ορόφους). Από το Χάρτη Πληθυσμιακών Συγκεντρώσεων (density map) διακρίνουμε αυτές τις διαφοροποιήσεις, με τμήματα του Χολαργού να είναι σαφώς πιο πυκνοκατοικημένα από αυτό στην περιοχή του Παπάγου. Σημαντικά στοιχεία για την ταυτότητα του Δήμου περνούμε και από τους δείκτες που σχετίζονται με τα χαρακτηριστικά των κατοικούμενων οικιστικών μονάδων. Αρχικά πρέπει να επισημάνουμε ότι, σε σχέση

με τους υπόλοιπους Δήμους της Αττικής, στο Δήμο Παπάγου-Χολαργού έχουμε ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά κενών κατοικιών που αγγίζει περίπου το 17%. Την ίδια στιγμή το ποσοστό αυτό αγγίζει το 30% στην Αθήνα και σε όμορους Δήμους όπως στο Δήμο Ζωγράφου το 25%. Στον ίδιο το Δήμο ΠαπάγουΧολαργού, όπως φαίνεται και στους σχετικούς χάρτες, οι μεγαλύτερες συγκεντρώσεις παρατηρούνται στο Χολαργό στις περιοχές που βρίσκονται κατά μήκος της Λεωφόρου Μεσογείων. Στους δείκτες που σχετίζονται με τις πυκνότητες κατοίκησης και συγκεκριμένα στην αναλογία τετραγωνικών ανά κάτοικο, ο Δήμος βρίσκεται επίσης σε καλύτερη κατάσταση και δεν παρατηρούνται περιπτώσεις στεγαστικής αποστέρησης. Αναλυτικότερα, στο Δήμο Χολαργού πάνω από το 55% των νοικοκυριών η αναλογία τετραγωνικών ανά κάτοικό είναι πάνω από 45 τ.μ, ένα από τα μεγαλύτερα ποσοστά στην Αττική, στο Δήμο Αθηναίων τα αντίστοιχα ποσοστά φτάνουν το 40%, στους υπόλοιπους όμορους Δήμους τα ποσοστά είναι τα ακόλουθα: Στο Δήμο Ζωγράφου 39%, στο Δήμο Αγ. Παρασκευής 47%, στο Δήμο Χαλανδρίου 48%, στο Δήμο Φιλοθέης-Ψυχικού 69%. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι οι υψηλότερες αναλογίες τετραγωνικών ανά κάτοικο εμφανίζονται στους ενοικιαστές, δείχνοντας ότι υπάρχει μια αγορά ενοικιαστών που αναζητεί υψηλής ποιότητας κατοικία και ο Δήμος Παπάγου-Χολαργού μπορεί να την προσφέρει.

πληθυσμιακη πυκνοτητα στο δημο παπαγου-χολαργου (πηγη: ΕΛΣΤΑΤ)

0 - 25 26 - 68 69 - 96 97 - 120 121 - 144 145 - 171 172 - 198 199 - 238 293 - 313 314 - 693

χαρτησ 8. κενεσ κατοικιεσ ανα απογραφικο τομεα δημου παπαγου χολαργου (ΠΗΓΗ: ΕΛΣΤΑΤ)

κενεσ κατοικιεσ στουσ δημουσ τησ αττικησ (ΠΗΓΗ: ΕΛΣΤΑΤ)

0,00 0,01 - 11,89 11,90 - 14,95 14,96 - 16,76 16,77 - 17,45 17,46 - 18,36 18,37 - 19,69 19,70 - 21,36 21,37 - 23,53 25,53 - 50

Κατοικούμενες κανονικές κατοικίες: ΠΥΚΝΟΤΗΤΑ τμ/κατ. (ΠΗΓΗ: ΕΛΣΤΑΤ) 1%

5% 55%

40% <15 τμ

17%

32%

15 -29 τ.μ. 30 - 44 τ.μ.

27% 23%

45+ τ.μ.

ΔΗΜΟΣ ΠΑΠΑΓΟΥ - ΧΟΛΑΡΓΟΥ

ΔΗΜΟΣ ΑΘΗΝΑΣ

Κατοικούμενες κανονικές κατοικίες: ποσοστο νοικοκυριων με πανω 45τ.μ ΑΝΑ ΚΑΤΟΙΚΟ ΣΤΟ ΔΗΜΟ ΠΑΠΑΓΟΥ-ΧΟΛΑΡΓΟΥ Δ.ΦΙΛΟΘΕΗΣ-ΨΥΧΙΚΟΥ ΚΑΙ ΣΤΟΥΣ ΟΜΟΡΟΥΣ ΔΗΜΟΥΣ (ΠΗΓΗ: ΕΛΣΤΑΤ)

69%

Δ.ΠΑΠΑΓΟΥ-ΧΟΛΑΡΓΟΥ

55%

Δ.ΑΓΙΑΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ Δ.ΑΘΗΝΑΙΩΝ

40%

Δ.ΖΩΓΡΑΦΟΥ

39%

47%

Δ.ΧΑΛΑΝΔΡΙΟΥ

48%

Ποιότητα Περιβάλλοντος

Ο Δήμος δεν αντιμετωπίζει σημαντικά περιβαλλοντικά προβλήματα και η ρύπανση διατηρείται σε αρκετά χαμηλά επίπεδα, χωρίς βέβαια να έχουμε επίσημα στοιχεία καταγραφής. Οι λόγοι για αυτό είναι οι εξής: Ο σημαντικός ρόλος που παίζει ο ορεινός όγκος του Υμητού στην απορρύπανση της ατμόσφαιρας και στο μικροκλίμα της ευρύτερης περιοχής του Δήμου. Η απουσία χρήσεων γης, όπως βιομηχανία, βιοτεχνία και άλλες οχλούσες χρήσεις, που επιβαρύνουν την ατμόσφαιρα. Σύμφωνα με το ΕΠ του Δήμου ατμοσφαιρική ρύπανση καταγράφεται στον άξονα της Λεωφόρου Μεσογείων και συγκεκριμένα στον παράδρομο της Μεσογείων. Ένα σημαντικό θέμα που έχει να αντιμετωπίσει ο Δήμος είναι η χωροθέτηση των κεραιών κινητής τηλεφωνίας που από το 2012 δεν απαιτείται πλέον η γνώμη των Δήμων για την αδειοδότηση τους, και υπάρχουν φόβοι για τα όρια της ασφαλούς έκθεσης. Ο Δήμος Παπάγου-Χολαργού επιπρόσθετα συμμετέχει σε πλήθος δράσεων και πρωτοβουλιών που σχετίζονται με την βιώσιμή ανάπτυξη και την προστασία του περιβάλλοντος.

Περιβαλλοντικές Δράσεις του Δήμου Παπάγου-Χολάργου (πηγη: ΕΠ) 1

Σχέδιο Δράσης για την Αειφόρο Ενέργεια.

Τοπικό Σχέδιο Διαχείρισης Απορριμάτων (ΤΣΔΑ) του Δήμου Παπάγου-Χολαργού.

«Πράσινη Ζωή στη Πόλη» 2007-2013.

«ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ» 2009-2015.

Προσαρμογή κτιρίων του Δήμου με τον ΚΕΝΑΚ.

Πράσινη Εκστρατεία Δήμου Παπάγου-Χολαργού «Κάνε τη Συνείδηση Συνήθεια».

«Eco-Schools».

Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος.

Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Κινητικότητας.

Πανελλαδική εθελοντική δράση «Let’s do it Greece».

Μεγάλες γιορτές ανακύκλωσης.

Κυκλοφοριακό - Βιώσιμη Κινητικότητα

Ο Δήμος εξυπηρετείται από τους βασικούς οδικούς άξονες της Λεωφόρου Μεσογείων, Λεωφόρου Κατεχάκη και την Δυτική Περιφερειακή Υμηττού. Οι άξονες αυτοί αποτελούν και τις βασικές συνδέσεις με περιφερειακό και εθνικό οδικό δίκτυο. Η διαχείριση του κυκλοφοριακού και η στροφή προς πολιτικές που ενισχύουν την βιώσιμη κινητικότητα περνάνε σε μεγάλο βαθμό μέσα από την οργάνωση της χρήσης των ΙΧ και της στάθμευσης σε συνδυασμό με υποδομές που ενισχύουν την χρήση των ποδηλάτων και τις δημόσιες συγκοινωνίες. Με την τελευταία απογραφή της ΕΛΣΤΑΤ το 2011 στους κάτοικους του Δήμου αντιστοιχούν 21.719 οχήματα με αναλογία που ορίζεται στη Δημοτική Κοινότητα Παπάγου στα 1,8 ΙΧ ανά κάτοικο και 2,2 ΙΧ ανά κάτοικο στη Δημοτικό Κοινότητα Χολαργού. Η αναλογία αυτή είναι μικρότερη από το μέσο όρο της Περιφέρειας Αττικής που είναι στο 2,6. Σύμφωνα με το ΕΠ του Δήμου το 52% των ΙΧ στο Δήμο δεν εξυπηρετούνται από τις υπάρχουσες θέσεις στάθμευσης. Παρόλα αυτά σε μεγάλο βαθμό το πρόβλημα έχει λυθεί από τους ίδιους τους χρήστες (ιδιωτική λύση στάθμευσης) και δεν συντρέχει πρόβλημα για το μεγαλύτερο μέρος του Δήμου που έχει σαν κυρίαρχη χρήση την κατοικία. Τα σημαντικότερα προβλήματα εντοπίζονται στη περιοχή του Χολαργού η οποία δέχεται και τις μεγαλύτερες πιέσεις από την ευρύτερη ανάπτυξη στην περιοχή ειδικότερα μετά την επέκταση των σταθμών

του Μετρό στην ευρύτερη περιοχή του Δήμου. Είναι σημαντικό να επισημάνουμε σε αυτό το σημείο την ανάγκη αναθεώρησης των κυκλοφοριακών μελετών για την περιοχή, οι οποίες έχουν εκπονηθεί τα προηγούμενα χρόνια σε ένα αρκετα διαφορετικό πλαίσιο. Συγκεκριμένα για τον Χολαργό ισχύει η μελέτη “Επικαιροποίηση Οργάνωσης Κυκλοφορίας και Στάθμευσης του Δήμου Χολαργού” που έχει εκπονηθεί το 2002, οχτώ χρόνια πριν ανοίξει ο σταθμός Μετρό “Χολαργός”. Όπως παρατηρεί και το ΕΠ του Δήμου Παπάγου-Χολαργού οι νέες χρήσεις στην περιοχή και αύξηση της επισκεψιμότητας έχει δημιουργήσει προβλήματα στάθμευσης στις παρακάτω περιοχές: Το μέτωπο της Λ. Μεσογείων. Οι οδοί Αναστάσεως και Κύπρου στις απολήξεις τους στη Λ. Μεσογείων. Η πλατεία Δημοκρατίας. Ο χώρος γύρω από τα γήπεδα του Κέντρου Νεότητας Χολαργού. Οι πλατείες Κύπρου, Εθνικής Αντίστασης και Παπαφλέσσα. Ο χώρος γύρω από το Δημαρχείο όταν γίνονται εκδηλώσεις. Η επίλυση του προβλήματος της στάθμευσης συνδυάζεται και με μια γενικότερη στρατηγική πολεοδομικής ανασυγκρότησης με ιδιαίτερη έμφαση στη βιώσιμη κινητικότητα. Στο Δήμο απουσιάζει με έναν ενιαίο τρόπο μια στρατηγική για τη χρήση του ποδηλάτου. Στη Δημοτική Κοινότητα Χολαργού δεν υπάρχει καμιά μελέτη για τέτοια υποδομή, ενώ στην Δημοτική Κοινότητα Παπάγου έχει εκπονηθεί σχετική μελέτη στα πλαίσια προγράμματος του Υπουργείου Μεταφορών και

Επικοινωνιών το 2004. Η μελέτη εκπονήθηκε από το ΕΜΠ και δεν έχει υλοποιηθεί μέχρι σήμερα. Στο επίπεδο των Δημοτικών και Δημόσιων Συγκοινωνιών (ΟΑΣΑ, Αττικό Μετρό), ιδιαίτερα και μετά την επέκταση της μπλε γραμμής του Μετρό στη περιοχή το 2010, έχει οδηγήσει σε αισθητή βελτιώση της προσβασιμότητας των κατοίκων των ευρύτερων περιοχών. Ο Δήμος στο συνολό του εξυπηρετείτε από τρεις σταθμούς μετρό (Εθνική Άμυνα, Χολαργός, Νομισματοκοπείο), τέσσερις γραμμές λεωφορείων του ΟΑΣΑ, και μια γραμμή λεωφορείων της Δημοτικής Συγκοινωνίας. Η κάλυψη των δικτύων αυτών είναι εκτενής και εξυπηρετούν το σχεδόν το σύνολο του Δήμου.

Λεωφόρος Μεσογείων & Παράδρομος

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ

ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ

2% ΧΕΙΡΙΣΤΕΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ 5% ΑΝΕΙΔΙΚΕΥΤΟΙ ΕΡΓΑΤΕΣ

5% ΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΟΙ ΤΕΧΝΙΤΕΣ

| ΧΕΙΡΩΝΑΚΤΕΣ | ΜΙΚΡΟΠΩΛΗΤΕΣ

Το υψηλό βιοτικό επίπεδο, το επίπεδο εκπαίδευσης σε συνδυασμό με την καλή ποιότητα του αστικού και φυσικού περιβάλλοντος δημιουργούν με τη σειρά τους και ένα ιδιαίτερα θελκτικό περιβάλλον εργασίας ιδιαίτερα σε επαγγελματικές ομάδες μεσαίων και ανωτέρων στρωμάτων. Με βάση την επαγγελματική κατηγοριοποίηση της ΕΛΣΤΑΤ, στον Δήμο ΠαπάγουΧολαργού την πολυπληθέστερη κατηγορία απαρτίζουν οι εργαζόμενοι που εντάσσονται στους «Επαγγελματίες» (πολιτικοί μηχανικοί, ιατροί, καθηγητές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, κ.α.), με ποσοστό 44%. Ακολουθούν οι «Απασχολούμενοι στην παροχή υπηρεσιών και πωλητές» (πωλητές, μάγειρες, καταστηματάρχες, κ.α.) με 14% και οι «Τεχνικοί και ασκούντες συναφή αποτελέσματα» (τεχνικοί ηλεκτρονικών υπολογιστών, τεχνικοί ιατρικών εργαστηρίων) με το ίδιο ποσοστό. Τις μικρότερες πληθυσμιακά επαγγελματικές κατηγορίες αποτελούν οι «Ανειδίκευτοι εργάτες, χειρώνακτες και μικροπωλητές» (καθαριστές, εργάτες κήπων, κ.α.) σε ποσοστό 5%, οι «Χειριστές βιομηχανικών εγκαταστάσεων, μηχανημάτων και εξοπλισμού και συναρμολογητές» (οδηγοί μέσων μεταφοράς, μεταλλωρύχοι, κ.α.) με 2% και οι «Ειδικευμένοι γεωργοί, κτηνοτρόφοι, δασοκόμοι και αλιείς» (γεωργοί, κτηνοτρόφοι, μελισσοκόμοι, κ.α.), οι οποίοι αποτελούν μόλις το 1% του εργαζόμενου πληθυσμού του Δήμου. Στους Χάρτες που παραθέτουμε φαίνονται και οι συγκρίσεις με τους υπόλοιπους Δήμους της Αττικής γεγονός που κάνει διακριτό τα χαρακτηριστικά της απασχόλης στο Δήμο Παπάγου-Χολαργού.

1% ΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΟΙ ΓΕΩΡΓΟΙ

5% ΑΝΩΤΕΡΑ ΔΙΕΥΘΥΝΤΙΚΑ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΑ ΣΤΕΛΕΧΗ

44% EΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΕΣ

14% ΤΕΧΝΙΚΟΙ

10% ΥΠΑΛΛΗΛΟΙ ΓΡΑΦΕΙΟΥ 14% ΑΠΑΣΧΟΛΟΥΜΕΝΟΙ ΣΤΗΝ ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ | ΠΩΛΗΤΕΣ

απασχοληση στο δημο παπαγουχολαργου (πηγησ: επ-ελστατ)

χαρτησ 9. συγκριση απασχολησησ δημοι αττικησ

ΔΗΜΟΣ ΠΑΠΑΓΟΥ - ΧΟΛΑΡΓΟΥ

48%

16%

Σύγκριση απασχόλησης επαγγελματιών

Σύγκριση απασχόλησης χειριστών

ΔΗΜΟΣ ΠΑΠΑΓΟΥ-ΧΟΛΑΡΓΟΥ ΔΗΜΟΣ ΖΩΓΡΑΦΟΥ

44,24%

39,60%

ΔΗΜΟΣ ΦΙΛΟΘΕΗΣ-ΨΥΧΙΚΟΥ

46,97%

ΔΗΜΟΣ ΧΑΛΑΝΔΡΙΟΥ ΔΗΜΟΣ ΑΘΗΝΑΙΩΝ

37,53% 22,60%

1,91%

ΔΗΜΟΣ ΖΩΓΡΑΦΟΥ

28,18%

ΔΗΜΟΣ ΑΓΙΑΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ

ΔΗΜΟΣ ΠΑΠΑΓΟΥ-ΧΟΛΑΡΓΟΥ

ΔΗΜΟΣ ΑΓΙΑΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΔΗΜΟΣ ΦΙΛΟΘΕΗΣ-ΨΥΧΙΚΟΥ ΔΗΜΟΣ ΧΑΛΑΝΔΡΙΟΥ ΔΗΜΟΣ ΑΘΗΝΑΙΩΝ

4,30% 2,93% 1,13% 3,06% 4,77%

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΜΗ ΕΝΕΡΓΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ

ποσοστΑ ΣΠΟΥΔΑΣΤΩΝ | ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΩΝ | ΛΟΙΠΩΝ

27.19%

41.82%

20.99%

οικονομικα στοιχεια πληθυσμου (πηγη: επ-ελστατ) ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΤΤΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΧΟΛΑΡΓΟΥ - ΠΑΠΑΓΟΥ

55.61% 53.73%

100%

απασχόλης στο Δήμο Παπάγου-Χολαργού.

ποσοστο μη ενεργου οικονομικα πληθυσμου

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΤΤΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΧΟΛΑΡΓΟΥ - ΠΑΠΑΓΟΥ

41.82% 35.98%

100% ποσοστο συνταξιουχων

Το υψηλό βιοτικό επίπεδο, το επίπεδο εκπαίδευσης σε συνδυασμό με την καλή ποιότητα του αστικού και φυσικού περιβάλλοντος δημιουργούν με τη σειρά τους και ένα ιδιαίτερα θελκτικό περιβάλλον εργασίας ιδιαίτερα σε επαγγελματικές ομάδες μεσαίων και ανωτέρων στρωμάτων. Με βάση την επαγγελματική κατηγοριοποίηση της ΕΛΣΤΑΤ, στον Δήμο ΠαπάγουΧολαργού την πολυπληθέστερη κατηγορία απαρτίζουν οι εργαζόμενοι που εντάσσονται στους «Επαγγελματίες» (πολιτικοί μηχανικοί, ιατροί, καθηγητές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, κ.α.), με ποσοστό 44%. Ακολουθούν οι «Απασχολούμενοι στην παροχή υπηρεσιών και πωλητές» (πωλητές, μάγειρες, καταστηματάρχες, κ.α.) με 14% και οι «Τεχνικοί και ασκούντες συναφή αποτελέσματα» (τεχνικοί ηλεκτρονικών υπολογιστών, τεχνικοί ιατρικών εργαστηρίων) με το ίδιο ποσοστό. Τις μικρότερες πληθυσμιακά επαγγελματικές κατηγορίες αποτελούν οι «Ανειδίκευτοι εργάτες, χειρώνακτες και μικροπωλητές» (καθαριστές, εργάτες κήπων, κ.α.) σε ποσοστό 5%, οι «Χειριστές βιομηχανικών εγκαταστάσεων, μηχανημάτων και εξοπλισμού και συναρμολογητές» (οδηγοί μέσων μεταφοράς, μεταλλωρύχοι, κ.α.) με 2% και οι «Ειδικευμένοι γεωργοί, κτηνοτρόφοι, δασοκόμοι και αλιείς» (γεωργοί, κτηνοτρόφοι, μελισσοκόμοι, κ.α.), οι οποίοι αποτελούν μόλις το 1% του εργαζόμενου πληθυσμού του Δήμου. Συγκρινόμενα τα παραπάνω στοιχεία με τα αντίστοιχα στοιχεία στους όμορους Δήμους, διακρίνεται μια σχετική ομοιογένεια γύρω από τους κλάδους

ΑΝΕΡΓΙΑ

απασχόλησης των κατοίκων τους, με μικρές εξαιρέσεις του Δήμου Αθηναίων. Στους υπόλοιπους όμορους Δήμοι οι «Επαγγελματίες» αποτελούν αντίστοιχα την πολυπληθέστερη κατηγορία και ακολουθούν οι απασχολούμενοι στην παροχή υπηρεσιών και πωλητές. Ο Δήμος Παπάγου-Χολαργού συγκεντρώνει το δεύτερο μεγαλύτερο ποσοστό εργαζομένων σε ανώτερες, διευθυντικές και διοικητικές θέσεις, της τάξεως του 5,36%, ακολουθώντας τον Δήμο Ψυχικού-Φιλοθέης (10,69%). Μικρές διαφοροποιήσεις εντοπίζονται σχετικά και με τους εργαζόμενους στην κατηγορία των Ειδικευμένων Τεχνιτών, όπου ο Δήμος συγκεντρώνει ένα από τα μικρότερα ποσοστά μεταξύ των όμορων, μόλις το 4,87%, σε αντίθεση με τον Δήμο Αθηναίων, όπου αυτή η επαγγελματική κατηγορία απασχολεί το 12,5% του εργαζόμενου πληθυσμού.

Τα ποσοστά της ανεργίας στο Δήμο βρίσκονται σε σχετικά χαμηλά ποσοστά. Με βάση τα στοιχεία της απογραφής του 2011, στον Δήμο Παπάγου-Χολαργού οι απασχολούμενοι κάτοικοι ανέρχονται στους 17.492. Οι άνεργοι είναι 2.284 και αποτελούν το 11,54% του οικονομικά ενεργού πληθυσμού του Δήμου. Το αντίστοιχο ποσοστό για την Περιφέρεια Αττικής είναι 18,03%. Ανάμεσα στους άνεργους έχει ενδιαφέρον να εξετασθούν οι «νέοι άνεργοι», οι οποίοι δεν έχουν εργαστεί ποτέ στο παρελθόν και οι «πρώην απασχολούμενοι». Για τον Δήμο, οι «νέοι άνεργοι» αποτελούν το 32,66% του συνόλου των άνεργων και το 67,34% είναι οι «πρώην απασχολούμενοι». Τα αντίστοιχα ποσοστά για την Περιφέρεια είναι της τάξεως

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΤΤΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΠΑΠΑΓΟΥ-ΧΟΛΑΡΓΟΥ

ΝΕΟΙ ΑΝΕΡΓΟΙ

ΠΡΩΗΝ ΑΠΑΣΧΟΛΟΥΜΕΝΟΙ

συνολο ανεργων δημου παπαγου χολαργου ανα ετοσ (πηγη: ΕΠ) 2600 2500 2400 2300 2200 2100 2000 1900 1800

2012

2013

2012

6 στουσ 10 ΑΝΕΡΓΟΥΣ ΕΙΝΑΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ

ΤΟΠΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

του 26,41% και 73,59%. Σύμφωνα με στοιχεία που προέρχονται από το Κέντρο Προώθησης Απασχόλησης (ΚΠΑ) Αγίας Παρασκευής του ΟΑΕΔ, στο οποίο υπάγεται ο Δήμος Παπάγου-Χολαργού, τον Δεκέμβριο του 2012 το σύνολο των άνεργων ήταν 2.295, το 2013 αυξήθηκε στους 2.566 και το 2014 είχε μια μικρή πτώση στους 2.406. Η συντριπτική πλειοψηφία των ανέργων του Δήμου εξαιρούνταν του δικαιώματος επιδότησης, αφού για το 2014 μόλις το 13,2% λάμβανε επίδομα ανεργίας, παρ’ όλο που περισσότεροι από τους μισούς βρίσκονταν εγγεγραμμένοι στα μητρώα του ΟΑΕΔ για περισσότερους από 12 μήνες. Σχεδόν το 60% των ανέργων για το 2014 ήταν γυναίκες, στοιχείο που αποτελεί κοινό χαρακτηριστικό για το σύνολο της χώρας, δεδομένου ότι η ραγδαία αύξηση της ανεργίας είχε εντονότερες συνέπειες στο γυναικείο πληθυσμό. Συνολικά, τα στοιχεία για την ανεργία στον Δήμο Παπάγου-Χολαργού δείχνουν ότι παρ’ όλη τη ραγδαία αύξηση της ανεργίας, ο Δήμος έχει χαμηλότερη συγκέντρωση άνεργου πληθυσμού, τόσο συγκριτικά με την Περιφέρεια, όσο και με το σύνολο της χώρας. Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της ανεργίας στο Δήμο, αφορούν κυρίως τις νεανικές ηλικίες και τους νέους επιστήμονες, αφού σχεδόν ένας στους τρεις άνεργους δεν έχει προηγούμενη εργασιακή εμπειρία και εντάσσεται στην κατηγορία των «νέων ανέργων». Σε αντιστοιχία με την υπόλοιπη χώρα, στον Δήμο

κλαδοι παραγωγησ στο δημο παπαγου χολαργου (πηγη: ΕΠ)

10,16% 0,31%

89,53%

καταστηματα περιοχησ

καφέ, ζαχαροπλαστεία, ποτό

ενδύση, λευκά είδη, δέρμα, παπούτσι

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Κοινωνική Πολιτική

Η εντεινόμενη οικονομική κρίση και οι δυσπραγίες της υφεσιακής πορείας της οικονομίας στη χώρα επηρεάζουν την κοινωνική συνοχή και σύνθεση των πόλεων, τόσο σε επίπεδο Περιφέρειας Αττικής όσο και συγκεκριμένα τον Δήμο. Η ραγδαία αύξηση του πληθυσμού που ζει κάτω από το όριο της φτώχειας, τα υψηλά επίπεδα ανεργίας και η κλιμακούμενη κοινωνική αποσύνθεση, δημιουργούν νέες συνθήκες και προκλήσεις για τις τοπικές αρχές. Η παράλληλη κατάρρευση δομών και δικτύων κοινωνικής προστασίας, προκαλεί ένα μείγμα άμεσων προκλήσεων για τον Δήμο. Τα τμήματα του πληθυσμού τα οποία οδηγούνται προς τον κοινωνικό αποκλεισμό ολοένα και αυξάνονται, τόσο σε επίπεδο Περιφέρειας Αττικής όσο και σε δημοτικό επίπεδο. Η υφεσιακή κατάσταση στην οικονομία της χώρας έχει μια σειρά από σημαντικές συνέπειες σε τοπικό επίπεδο. Από την μια πλευρά οι Δήμοι στερούνται τους απαραίτητους πόρους για την τόνωση της οικονομίας και την εύρυθμη λειτουργία τους, ενώ ταυτόχρονα οι ανάγκες παροχής κοινωνικών και προνοιακών υπηρεσιών σε τοπικό επίπεδο ολοένα και αυξάνονται. Εντός αυτού του πλαισίου, οι αρμοδιότητες της τοπικής αυτοδιοίκησης για κοινωνική πολιτική αυξάνονται, δημιουργώντας την ανάγκη προσαρμογής στις νέες συνθήκες, μέσα από την ανάπτυξη νέων μοντέλων και εργαλείων, ικανών να αντιμετωπίσουν τα πολλαπλά προβλήματα των Δήμων. Ο Δήμος Παπάγου-Χολαργού, στα πλαίσια της κοινωνικής ευθύνης και αλληλεγγύης, έχει αναπτύξει τα

τελευταία χρόνια συγκεκριμένες δομές και λειτουργίες ώστε να καλύψει τις ανάγκες των κατοίκων του, με έμφαση στις ευπαθείς ομάδες.

Σίτιση/Ένδυση Κοινωνικό Παντοπωλείο Το Κοινωνικό Παντοπωλείο λειτουργεί από τα μέσα του 2012 με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου με σκοπό την παροχή ειδών πρώτης ανάγκης σε άπορους κατοίκους του Δήμου. Προσφέρει επισιτιστικά είδη και είδη ένδυσης μετά από αίτηση των κατοίκων στην αρμόδια Επιτροπή Διαχείρισης. Τα κριτήρια ένταξης είναι οικονομικά και κοινωνικά και στους δικαιούχους παρέχεται κάρτα πρόσβασης με την οποία μπορούν να απολαμβάνουν τα παρεχόμενα είδη. Με βάση στοιχεία του Δήμου, το 2015 οι ωφελούμενες οικογένειες ήταν περίπου 180, αριθμός διπλάσιος συγκριτικά με τα δύο προηγούμενα χρόνια εφαρμογής του Κοινωνικού Παντοπωλείου. Τα προβλήματα έλλειψης κατάλληλων χώρων αποθήκευσης και η υποστελέχωση των δημοτικών υπηρεσιών κοινωνικής πολιτικής αντιμετωπίζονται με την αρωγή εθελοντών.

Κοινωνική Κουζίνα Παράλληλα με το Κοινωνικό Παντοπωλείο από τον Ιούλιο του 2013 λειτουργεί και η «Κουζίνα για όλους» με σκοπό την προμήθεια έτοιμου φαγητού σε χαμηλό κόστος, το οποίο απευθύνεται όχι μόνο σε άπορες και οικονομικά ασθενείς οικογένειες, αλλά και σε

εργαζόμενες μητέρες και όλους τους όσους εργάζονται στην ευρύτερη περιοχή του Δήμου. Υπολογίζεται ότι περίπου 120 άτομα εξυπηρετούνται καθημερινά από την Κοινωνική Κουζίνα του Δήμου.

Επισιτιστική και βασική υλική συνδρομή σε άπορους Από το 2015 με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου ο Δήμος συμμετέχει στην Κοινωνική Σύμπραξη «Αμάλθεια» της Περιφερειακής Ενότητας του Βορείου Τομέα Αττικής με σκοπό την υλοποίηση δράσεων χρηματοδοτούμενων από το Ταμείο Ευρωπαϊκής Βοήθειας για τους Άπορους, σε συνεργασία με άλλους Δήμους, ΜΚΟ και άτυπα κοινωνικά δίκτυα. Στόχος είναι να παρέχονται πακέτα τροφίμων και σχολικά γεύματα σε μαθητές δημοτικού, όπως επίσης και είδη υγιεινής, καθαρισμού και ρουχισμού. Παράλληλα, λαμβάνονται μέτρα για την αντιμετώπιση του κοινωνικού αποκλεισμού και στήριξης των απόρων μέσα από υπηρεσίες συμβουλευτικής, ενδυνάμωσης, νομικής βοήθειας.

διαπιστωμένη οικονομική αδυναμία της οικογένειας. Πέρα από το εισόδημα της οικογένειας λαμβάνονται υπ’ όψιν και άλλου είδους κριτήρια, όπως είναι η οικογενειακή κατάσταση, η ανεργία των γονέων, προβλήματα υγείας, κ.α. Το Κοινωνικό Φροντιστήριο λειτουργεί και στελεχώνεται χάρις στην εθελοντική προσφορά εκπαιδευτικών και την ευθύνη του φέρει η Επιτροπή Κοινωνικού Φροντιστηρίου του Τμήματος Παιδείας και Δια Βίου Μάθησης του Δήμου. Με βάση τα στοιχεία του Δήμου, για το σχολικό έτος 2015-2016 λειτουργούν 18 τμήματα με συνολικά 50 μαθητές.

Κέντρο Δια Βίου Μάθησης Τον Μάρτιο του 2014 δημιουργήθηκε το Κέντρο Δια Βίου Μάθησης του Δήμου στο οποίο προσφέρονται προγράμματα εκπαίδευσης ενηλίκων σε διάφορους τομείς και είναι ανοιχτά και δωρεάν σε όλους τους δημότες. Μέχρι τον Ιούλιο του 2015 το Κέντρο Δια Βίου Μάθησης του Δήμου είχε δεχθεί 715 αιτήσεις και δημιουργήθηκαν 49 τμήματα τα οποία παρακολούθησαν 670 άτομα.

Εκπαίδευση

Υγεία

Κοινωνικό Φροντιστήριο

Δημοτικά Πολυϊατρεία

Το Κοινωνικό Φροντιστήριο συστάθηκε τον Δεκέμβριο του 2014 με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, με σκοπό την παροχή δωρεάν μαθημάτων σε μαθητές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, με κριτήρια ένταξης την

Στο Δήμο λειτουργούν δύο δημοτικά πολυϊατρεία ένα σε κάθε δημοτική κοινότητα. Σε όλους του δημότες παρέχεται δωρεάν πρωτοβάθμια περίθαλψης, ανεξάρτητα από το είδος ασφάλισής

τους, με προτεραιότητα να δίνεται σε άπορους και ανασφάλιστους. Τα τελευταία έτη, με βάση τα στοιχεία του Δήμου, οι επισκέψεις στα δημοτικά πολυϊατρεία έχουν αυξηθεί σημαντικά. Συνολικά 50 ιατροί προσφέρουν εθελοντικά τις υπηρεσίες τους καλύπτοντας μεγάλο φάσμα ειδικοτήτων σε θέματα σωματικής και ψυχικής υγείας.

Προληπτική Ιατρική/Κοινωνική Μέριμνα Στα πλαίσια άσκησης πολιτικών προληπτικής ιατρικής ο Δήμος εφαρμόζει προγράμματα εμβολιασμού μαθητών δημοτικού, προγράμματα νοητικής ενδυνάμωσης καθώς και ημερίδες και εκδηλώσεις σχετικές με θέματα υγείας και πρόληψης. Παράλληλα παρέχεται συμβουλευτική και ψυχολογική μέριμνα σε άτομα ηλικιωμένα, με αναπηρίες τα οποία δεν διαθέτουν επαρκείς οικονομικούς πόρους.

Βιβλιάρια Υγείας και Πιστοποιητικά Οικονομικής Αδυναμίας Το Τμήμα Πρόνοιας/Πολιτικών Ισότητας των Φύλων είναι υπεύθυνο για την παροχή και ανανέωση βιβλιαρίων υγείας σε ανασφάλιστους δημότες. Υπεύθυνη είναι η Επιτροπή Κοινωνικής Αρωγής και κριτήρια για την παροχή ιατροφαρμακευτικής και νοσοκομειακής περίθαλψης αποτελούν η ανεργία και η ύπαρξη φορολογικού εισοδήματος χαμηλότερου των 6.000 ευρώ. Από τον Ιανουάριο μέχρι και τον

Απρίλιο του 2015 εκδόθηκαν πάνω από 170 βιβλιάρια δικαιούχων.

Διαμεσολάβηση Από τον Ιούλιο του 2015 στο Δήμο λειτουργεί η Πύλη Διαμεσολάβησης με στόχο την ενημέρωση των πολιτών, την ενίσχυση του θεσμού της διαμεσολάβησης ως εναλλακτικό τρόπο επίλυσης διαφορών και την παροχή δωρεάν πληροφοριών και υπηρεσιών με την συνεργασία Διαπιστευμένων Διαμεσολαβητών του Υπουργείου Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

Άλσος Χολαργού

Σύνοψη της υφιστάμενης κατάστασης του Δήμου Παπάγου-Χολαργού

Σύνοψη της υφιστάμενης κατάστασης του Δήμου Παπάγου-Χολαργού Στα προηγούμενα κεφάλαια αναλύσαμε την υφιστάμενη κατάσταση του Δήμου Παπάγου-Χολαργού έχοντας επικεντρωθεί σε δείκτες που αφορούν τον πληθυσμό, το φυσικό και αστικό περιβάλλον, την οικονομία και την κοινωνική πολιτική. Η συγκρότηση του ενιαίου αλλικρατικού Δήμου το 2010, με την ενοποίηση των Δήμων Παπάγου και Χολαργού, δεν οδήγησε και σε αυτόματη ενοποίηση των λειτουργιών, της οργάνωσης και των χωρικών ταυτοτήτων του Δήμου. Σε μεγάλο βαθμό, μέχρι σήμερα, όπως δείχνουν σειρά δεδομένων (ηλικιακές ομάδες, πληθυσμιακές πυκνότητες κ.α.) οι δύο Δημοτικές Κοινότητες διατηρούν μια διακριτή ταυτότητα και χαρακτήρα. Η Δημοτική Κοινότητα Παπάγου, από τη μια, αποτελεί περιοχή αμιγούς υψηλής ποιότητας κατοικίας, ενώ η Δημοτική Κοινότητα Χολαργού,έχει χωρικές ενότητες με διαφοροποιήσεις και διακριτές συγκεντρώσεις χρήσεων γης, συνδυάζοντας περιοχές αμιγούς κατοικίας με ζώνες επιχειρηματικής και εμπορικής δραστηριότητας.. Οι χωρικές δυναμικές των τελευταίων χρόνων, ειδικά μετά το άνοιγμα των σταθμών του Μετρό στην περιοχή, έχουν ασκήσει πιέσεις στην ευρύτερη περιοχή του Δήμου. Από την ανάλυσή προκύπτει, ότι κατά μήκος του άξονα της Λεωφόρου Μεσογείων αναπτύσσεται μια νέα αστική λειτουργική ζώνη επαγγελματικών χρήσεων και ψυχαγωγίας, η οποία έχει αποκτήσει υπερτοπική σημασία και μπορεί να αποτελέσει τη βάση για περαιτέρω αναπτυξιακές πρωτοβουλίες. Σε επίπεδο χρήσεων γης, ουσιαστικά βλέπουμε τη δημιουργία μιας νέας κεντρικότητας, μεγαλύτερης έντασης από το παραδοσιακό κέντρο πόλης που αναπτυσσόταν πέριξ

του Δημαρχείου Χολαργού (Λεωφόρος Περικλέους). Μια τέταρτη λειτουργική ενότητα, αποτελεί η ζώνη του Υμηττού που εντάσσεται στα όρια του Δήμου. Αυτή η ζώνη περιαστικού πρασίνου πέρα από τα πλεονεκτήματα σε επίπεδο απορρύπανσης της περιοχής, μπορεί μέσα από κατάλληλες παρεμβάσεις σε συνεργασία και με τους όμορους Δήμους (Αγία Παρασκευή, Ζωγράφου) να αποτελέσει ένα σημαντικό πόλο για την ευρύτερη περιοχή, μέσα από την ανάπτυξη περιπατικών διαδρομών, πολιτιστικών μονοπατιών και τη σύνδεση του με τον αστικό ιστό. Οι παραπάνω ενότητες, σε συνδυασμό με την πολύ σημαντική υποδομή πρασίνου και αθλητικών εγκαταστάσεων του Δήμου, αποτυπώνονται στο σχετικό χάρτη. Οι διαφορετικές ταυτότητες των παραπάνω ενοτήτων υποστηρίζονται και από την ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης του Δήμου, όπως αποτυπώθηκε στις προηγούμενες ενότητες. Συγκεκριμένα: •

Τα δημογραφικά δεδομένα δείχνουν μια σχετική γήρανση του πληθυσμού στο Δήμο, ιδιαίτερα στη Δημοτική Κοινότητα του Παπάγου, οι δείκτες αυτοί είναι οι υψηλότεροι ανάμεσα στους Δήμους της περιοχής. Οι μόνιμοι κάτοικοι του Δήμου ΠαπάγουΧολαργού άνω των 70 ετών αποτελούν το 15,48% των κατοίκων του, το αντίστοιχο ποσοστό στο Δήμο Αθηναίων είναι 14,54%, ενώ στον Δήμο Αγίας Παρασκευής είναι 12,39%. Αυτό το στοιχείο συνοδεύεται με μια μικρή μείωση του πληθυσμού την προηγούμενη δεκαετία (2001-2011) η οποία, αν και μικρή, είναι μεγαλύτερη από Δήμους,

διαγραμμα δυνατοτητων και εμποδιων (Opportunities & Constraits Diagram)

όπως του Χαλανδρίου και της Αγ. Παρασκευής. Αντίθετα, παρουσιάζεται ιδιαίτερος δυναμισμός στα επίπεδα εκπαίδευσης, με πάνω από το ένα τέταρτο του πληθυσμού να κατέχει τίτλο ανώτερου πανεπιστημιακού ιδρύματος. Μεταξύ των όμορων Δήμων κατέχει το δεύτερο υψηλότερο ποσοστό με 42,59% σε αποφοίτους τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, έπειτα από το Δήμο Φιλοθέης-Ψυχικού (47,61%). Το αντίστοιχο ποσοστό για τοΔήμο Χαλανδρίου είναι 36,41%, ενώ για τον Δήμο Ζωγράφου 27,97%. Οι δείκτες αυτοί είναι διαφορετικοί εντός του Δήμου με τις Δημοτικές Κοινότητες να έχουν έντονες διαφοροποιήσεις, όπως φαίνεται και στο σχετικό Διάγραμμα. •

Το φυσικό και αστικό περιβάλλον είναι υψηλής ποιότητας. Ο Δήμος έχει έναν από τους μεγαλύτερους δείκτες αναλογίας τετραγωνικών πρασίνου ανά κάτοικο ανάμεσα στους Δήμους της Αττικής, συγκρίσιμο με μεγάλα ευρωπαϊκά αστικά κέντρα. Η διατήρηση αυτής της ποιότητας και η αναβάθμιση των κοινόχρηστων χώρων με βάση τις σύγχρονες ανάγκες και απαιτήσεις, είναι κομβικής σημασίας για τα επόμενα χρόνια. Ο Δήμος διατηρεί το χαρακτήρα γειτονιάς προσελκύοντας κατοίκους που αναζητούν υψηλή ποιότητα κατοικίας. Ανάμεσα στους Δήμους της ευρύτερης περιοχής, έχει ένα από τα μεγαλύτερα ποσοστά όσον αφορά στην πυκνότητα κατοίκησης σε μονάδες άνω των 45τ.μ. Παράλληλα, διατηρεί ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά κενών κατοικιών σε

όλη την Αττική. Τα τελευταία χρόνια, η ανάπτυξη του δικτύου μεταφορών στην περιοχή (Μετρό), δίνει τη δυνατότητα για προσέλκυση νέων χρήσεων και λειτουργιών στο Δήμο τις οποίες έχουμε ήδη αναφέρει. Μια σωστή διαχείριση της νέας αυτής κατάστασης, θα καθορίσει και τη μελλοντική ταυτότητα του Δήμου, ιδιαίτερα αν συνδυαστεί με στρατηγικές ενίσχυσης της βιώσιμης κινητικότητας. Η οικονομία και απασχόληση στο Δήμο βασίζεται κυρίως στο ελεύθερο επάγγελμα και στους επιστημονικούς κλάδους, όπου παρουσιάζεται ιδιαίτερα υψηλή συγκέντρωση. Η ανεργία επίσης διατηρείται σε αρκετά χαμηλά επίπεδα σε σχέση με την Περιφέρεια Αττικής και την υπόλοιπη χώρα. Ο Δήμος είναι ιδιαίτερα δραστήριος και στον τομέα της κοινωνικής πολιτικής δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση σε προγράμματα κοινωνικής συνοχής, εκπαίδευσης και πρόνοιας με θετικά αποτελέσματα. Συμπερασματικά, η περιορισμένη εμφάνιση συγκριτικά με άλλους Δήμους έντονων κοινωνικών και οικονομικών προβλημάτων σε συνδυασμό με τη σημαντική ποιότητα του αστικού και φυσικού περιβάλλοντος δημιουργούν αναπτυξιακές ευκαιρείς που μπορούν να διαφέρουν από το έντονα υφεσιακό περιβάλλον που αντιμετωπίζουν άλλοι δήμοι και αστικά κέντρα. Στην αστική λειτουργική ζώνη που καθορίζεται από τον Υμηττό, πρωτοβουλίες προστασίας του περιβάλλοντος, ανάδειξης της πολιτιστικής κληρονομιάς, υποδομές επισκεπτών-περιπατητών και λύσεις σύνδεσης με την πόλη, δημιουργούν

διαγραμμα ΑΣΤΙΚΕΣ-ΧΩΡΙΚΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ ΣΤΟ ΔΗΜΟ ΠΑΠΑΓΟΥ-ΧΟΛΑΡΓΟΥ

ένα πλαίσιο παρεμβάσεων, το οποίο ξεφεύγει από κλασικές στρατηγικές ενίσχυσης των κοινόχρηστων χώρων και του πρασίνου. Παράλληλα, στο άλλο όριο του Δήμου, αυτό της Λεωφόρου Μεσογείων, στρατηγικές αστικών παρεμβάσεων που θα ενισχύσουν την επιχειρηματικότητα, μπορούν να αποτελέσουν σημαντικό μοχλό ευρύτερης ανάπτυξης στην περιοχή και προσέλκυσης νέων επιχειρηματιών. Αναγκαία είναι και μια στρατηγική αξιοποίησης και εξειδίκευσης των υποδομών και των μεγάλων κοινόχρηστων χώρων, γεγονός που θα βοηθήσει και στην συντήρηση και βιωσιμότητα τους. Αυτές οι δράσεις μπορούν να συνδυαστούν, λαμβάνοντας υπόψη το υψηλό μορφωτικό και βιοτικό επίπεδο των κατοίκων, με πολιτικές στην κατεύθυνση της έξυπνης πόλης, με στρατηγικές ψηφιακής διακυβέρνησης, ενεργειακής αναβάθμισης και άλλων καινοτόμων λύσεων. Οι λογικές αυτές μπορούν να δώσουν το στίγμα μιας νέας ταυτότητας στο Δήμο,

της ταυτότητας που θέλει να περιγραφεί στο όραμα «Δήμος Παπάγου-Χολαργού 2020. Ένα Νέο Μοντέλο Πόλης “Έξυπνη Πόλη, Βιώσιμη Πόλη, Πόλη Κοινωνικής Συνοχή». Απαραίτητο στοιχείο είναι και οι στρατηγικές που θα στοχεύουν στην συνεκτικότητα της πόλης. Ο δυϊσμός Παπάγου - Χολαργού παρ’ όλο που εξυπηρετεί μια πολιτική πολλαπλών ταυτοτήτων και αστικού μάρκετινγκ στο Δήμο, υποστηρίζουμε ότι, ένα υψηλής ποιότητας προάστιο, βασισμένο στις παραδόσεις της κηπούπολης, μπορεί να συγκρότησει μια πιο σύγχρονη ταυτότητα, χωρίς να επηρεάζονται τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του. Η προσέλκυση νεαρών ηλικιών στη Δημοτική Κοινότητα Παπάγου μπορεί να επιτευχθεί με την προσεχτικά σχεδιασμένη εισαγωγή νέων χρήσεων, μέσα από σημειακές παρεμβάσεις σε επίπεδο γειτονιάς. Τα βασικά σημεία των συμπερασμάτων αποτυπώνονται στην ανάλυση SWOT που παραθέτουμε

ΑΝΑΛΥΣΗ SWOT

Σημαντικοί χώροι περιαστικού και αστικού πρασίνου

Υψηλός δείκτης γήρανσης πληθυσμού

Υψηλή ποιότητα αστικού περιβάλλοντος και κτιριακού αποθέματος

Αύξηση των κατοίκων που χρήζουν στήριξης

Υψηλό μορφωτικό επίπεδο Αύξηση αριθμού επιχειρήσεων εν μέσω κρίσης Δομές κοινωνικής πολιτικής Σημαντικές πολιτιστικές και αθλητικές υποδομές Καλή Θέση του Δήμου που συνδυάζει την ποιότητα του προαστίου με τη γειτνίαση με το Δήμο Αθηναίων Πολύ καλή σύνδεση με μέσα σταθερής τροχιάς και συνολικά με το συγκοινωνιακό δίκτυο, το αεροδρόμιο κ.α.

Αύξηση ανεργίας Απουσία συνεκτικής πολεοδομικής πολιτικής στο Δήμο, ελλιπής ακόμα ενοποίηση των δύο πρώην Δήμων. Ελλιπής αξιοποίηση χώρων πρασίνου και υποδομών.

Αναβάθμιση επιχειρησιακών ικανοτήτων των υπηρεσιών και δομών του Δήμου

Μείωση παραγωγικότητας λόγω υψηλού δείκτη γήρανσης

Αύξηση παροχών στα πλαίσια της κοινωνικής πολιτικής

Περαιτέρω μείωση του μόνιμου πληθυσμού

Αξιοποίηση και αναβάθμιση του περιαστικού πρασίνου (Υμηττός)

Αδυναμία συντήρησης δημόσιων κοινόχρηστων χώρων

Βελτιστοποίηση των δομών και δικτύων για την αντιμετώπισης της ανεργίας

Συνέχιση της κρίσης και των συνεπειών της

Ενίσχυση της επιχειρηματικότητας στο Δήμο μέσα από πολιτικές αστικής ανάπτυξης Εισαγωγή καινοτόμων έξυπνων λύσεων σε επίπεδο διακυβέρνησης

ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΝΑΛΥΣΗ ΣΤΟ ΟΡΑΜΑ ΚΑΙ ΤΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ. Ο Δήμος Παπάγου - Χολαργού στη κατεύθυνση μιας “Έξυπνης, βιώσιμης & με κοινωνικη συνοχή πόλης”

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης στο Δήμο και τα συμπεράσματα που προκύπτουν κινούνται στην ίδια κατεύθυνση με τη Στρατηγική και το Όραμα του Δήμου. Το όραμα του Δήμου Παπάγου-Χολαργού όπως τίθεται στο ΕΠ του Δήμου και με χρονικό ορίζοντα το 2020 επηρεάζεται και βρίσκεται σε σύμπνοια με όλες τις σύγχρονες τάσεις ανάπτυξης των αστικών κέντρων που στόχο έχουν την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των πόλεων, την προώθηση της καινοτομίας, την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής μέσα από πολιτικές βιώσιμης και αειφόρου ανάπτυξης και όλα αυτά σε ένα ευρύτερο πλαίσιο που θα βασίζεται στην κοινωνική συνοχή. Για το Δήμο Παπάγου-Χολαργού οι κατευθύνσεις αυτές συμπυκνώνονται στο παρακάτω σύνθημα: “Δήμος Παπάγου-Χολαργού 2020. Ένα Νέο Μοντέλο Πόλης “Έξυπνη Πόλη, Βιώσιμη Πόλη, Πόλη Κοινωνικής Συνοχή”. Το όραμα αυτό εξειδικεύεται μέσα από το ΕΠ του Δήμου και από το οποίο παραθέτουμε τα βασικά σημεία που είναι: •

Η δημιουργία ενός Νέου Μοντέλου Πόλης μέσα από τομές στους θεσμούς διακυβέρνησης και λειτουργίας της Πόλης.

•

Η ενίσχυση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων του Δήμου, ιδιαίτερα σε ότι έχει να κάνει με την θέση του και το φυσικό περιβάλλον.

•

Η ανάδειξη και η προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος μπαίνουν ως βασικός αναπτυξιακός στόχος.

•

Η προώθηση πολιτικών αντιμετώπισης της οικονομικής κρίσης και ενίσχυσης της κοινωνικής συνοχής.

•

Η συγκρότηση ενός ενοποιημένου Δήμου με την ισόρροπη ανάπτυξη των Δημοτικών Κοινοτήτων.

•

Η συγκρότηση μιας νέας αστικής ταυτότητας βάση και των διεθνών προτύπων.

Κεντρικό ρόλο στο όραμα του Δήμου ΠαπάγουΧολαργού είναι η ενσωμάτωση λύσεων στη λογική της Έξυπνης και Βιώσιμης Πόλης με βάση διεθνή και ευρωπαϊκά πρότυπα. Η υιοθέτηση τέτοιων επιλογών στις ευρωπαϊκές πόλεις είναι εξαιρετικά σημαντική, καθώς το 72% των πολιτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης ζούνε σε πόλεις, όπου καταναλώνεται το 70% της ενέργειας. Το ζήτημα της ποιότητας ζωής είναι κυρίαρχο για την ελκυστικότητα των πόλεων σαν περιβάλλοντα γνώσης, καινοτομίας και επιχειρηματικότητας. Οι βασικές δράσεις σε αυτή την κατεύθυνση, όπως παρουσιάζονται και μέσα από πολιτικές της Ε.Ε (π.χ. τοLighthouse Cities του Horizon 2020) επικεντρώνονται πλέον και στο επίπεδο των μικρών αστικών κέντρων και στην κλίμακα της γειτονιάς (district level). Εκτιμάται ότι η αλληλεπίδραση λύσεων με άξονα τη βιωσιμότητα σε πολλά επίπεδα όπως οι μεταφορές, οι υποδομές, η ενέργεια και η διακυβέρνηση θα έχουν πολλαπλά οφέλη στις τοπικές κοινωνίες. Οι προτάσεις επικεντρώνονται στα εξής:

ΔΗΜΟΣ ΠΑΠΑΓΟΥ - ΧΟΛΑΡΓΟΥ 2020

οραμα δημου παπαγου-χολαργου: ενα νεο μοντελο πολησ

Έξυπνη Πόλη (smart city)

Έξυπνη Πόλη [smart city]

Η Πόλη που ενσωματώνει καινοτόμες λύσεις και πολιτικές (βασισμένες κυρίως στην πληροφοριακή αλλά όχιαποκλειστικά), οι οποίες επηρεάζουν και αναβαθμίζουν διάφορους τομείς που έχουν σχέση με την ποιότητα ζωής, την εξυπηρέτηση του πολίτη, τη διοικητική ικανότητα του Δήμου, την ηλεκτρονική και συμμετοχή διακυβέρνηση, στοχεύοντας στην γενικότερη ανάπτυξη της περιοχής.

Βιώσιμη Πόλη (sustainable city)

Βιώσιμη Πόλη [sustainable city]

Η Πόλη που συμβάλλει στη μείωση των παραγόμενων ρύπων και απορριμάτων, με αποδοτικότερη χρήση των πόρων της (υλικό και ανθρώπινο δυναμικό), ενώ παράλληλα διαθέτει την απαραίτητη ετοιμότητα για την αντιμετώπιση κρίσεων από φυσικούς και άλλους κινδύνους, στοχεύοντας στην ομαλή λειτουργία και ανάπτυξη, χωρίς να επιβαρύνονται οι μελλοντικές γενιές.

Πόλη Κοινωνικής Συνοχής (inclusive city)

Πόλη Κοινωνικής Συνοχής [inclusive city]

Η Πόλη που συνδέει την ανάπτυξή της με την προσωπική και κοινωνική ευημερία των πολιτών της, δίνοντας βαρύτητα στη στήριξη της υγείας, της παιδείας, του πολιτισμού και του αθλητισμού, με δομημένη κοινωνική πολιτική και συμμετοχικά δίκτυα αλληλεγγύης, με στόχο τον περιορισμό των επιπτώσεων μιας οικονομικής και ανθρωπιστικής κρίσης και την καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού.

•

Ανάδειξη του Υμηττού ου μέσα από διαδρομές πεζών και πολιτιστικά μονοπάτια που θα έχει πολλαπλά οφέλη σε συνδυασμό με στρατηγικές προστασίας του περιβάλλοντος και της βιοποικιλότητας.

“Έξυπνα Δίκτυα και Υποδομές” (Smart Grids)

•

Προώθηση της ανακύκλωσης και της χρήσης ανακυκλώσιμων υλικών από τις τοπικές κοινωνίες

Εισαγωγή καινοτόμων συστημάτων πληροφοριας στη διακυβέρνηση του Δήμου (Smart City Platforms)

•

Παρεμβάσεις στην περιοχή της Δημοτικής Κοινότητας Χολαργού και στην Δημοτική Κοινότητα Παπάγου με άξονα τη βιώσιμη κινητικότητα, την προσπελασιμότήτα (walkability) του Δήμου και τη χρήση του ποδηλάτου. Η διαδικασία αυτή μπορεί να ενισχύσει τη συγκρότηση νέας ταυτότητας στην περιοχή πιο θελκτική για νεαρές ηλικίες.

•

Πιλοτικές παρεμβάσεις σε επίπεδο γειτονιάς στη λογική των “έξυπνων γειτονιών” (smart districts) με συστήματα πληροφόρησης των κατοίκων, χρήση ΑΠΕ σε μικρή κλίμακα και πολιτικές εξοικονόμησης ενέργειας. Οι παρεμβάσεις αυτές θα μπορούσαν να δώσουν νέα ταυτότητα σε περιοχές όπως ο Παπάγος χωρίς να έρχεται σε σύγκρουση με το χαρακτήρα του προαστίου κατοικίας.

•

Ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων του Δήμου (Σχολεία, Δημαρχείο και Υπηρεσίες του Δήμου) και στήριξη αντίστοιχων πρωτοβουλιών ιδιωτών.

•

Σύνδεση της επιχειρηματικότητας με λογικές βιώσιμης ανάπτυξης. Ενίσχυση με κατάλληλες παρεμβάσεις του τοπικού κέντρου που έχει αναπτυχθεί κατά μήκος της Λεωφόρου Μεσογείων.

•

Μέτρα μείωσης της ενεργειακής κατανάλωσης και χρήσης ΑΠΕ

•

Μέτρα ενίσχυσης των “Έξυπνων Σπιτιών” (Smart Homes)

• •

•

Αποθήκευση της ενέργειας

•

Ηλεκτροκίνηση και εγκατάσταση σταθμών “Έξυπνης Φόρτισης” (Smart Charging Infrastructure)

•

Υιοθέτηση καινοτόμων λύσεων στο επίπεδο της διακυβέρνησης και επικοινωνίας των πόλεων (Innovative Communication Technologies ICT).

Η εξειδίκευση των συγκεκριμένων κατευθύνσεων στα δεδομένα και τις συνθήκες του Δήμου ΠαπάγουΧολαργού είναι μια σημαντική διαδικασία καθώς οι πολιτικές αυτές δεν είναι απαραίτητα προσαρμόσιμες σε όλες τις περιπτώσεις (fit for all policies). Ο Δήμος μέσα από το ΕΠ έχει ορίσει συγκεκριμένους άξονες παρέμβασης. Αυτοί είναι το Περιβάλλον και η Ποιότητα Ζωής (Άξονας 1), η Κοινωνική Πολιτική, ο άξονας Υγείας, Παιδείας, Αθλητισμού και Πολιτισμού (Άξονας 2), ηΤοπική Οικονομία και Απασχόληση (Άξονας 3) και η βελτίωση της Διοικητικής ικανότητας του Δήμου (Άξονας 4). Μέσα σε αυτά τα πλαίσια, η ένταξη πολιτικών για την έξυπνη και βιώσιμη πόλη μπορούν να αποτελέσουν οδηγό ανάπτυξης όλων των αστικών λειτουργικών ενοτήτων του Δήμου.

??????????????????????????