T a l e n t o n t w i k k e l i n g
inhoudsoPgave P. 4 Interviews bezoekers
P. 32 Break-outs Werksessies & workshops » Marije Elferink-Gemser Els Boshuizen Bart Huydts Rob Kramer
P. 7 Voorwoord » Gaby Allard & Karen Neervoort
INHoUDSoPGAvE
P. 10 Vergezichten » Jasper van Luijk Nick Steur Tobias Nierop
P. 44 Wat geweten is, heeft niets meer nodig » Dirk Pauwels P. 46 De kunst van het vreemdgaan » Ines van der Scheer
P. 20 Column » Cobie de Vos & Frank Tazelaar
P. 48 Break-outs Werksessie & workshop » Henk Schellevis Nick Steur
P. 22 Gouden kansen voor talent » Marije Elferink-Gemster
P. 52 Slotbeschouwing: Hoe verder? » Wouter van Ransbeek
P. 24 Het talent op eigen benen » Els Boshuizen
P. 55 Biografiën
P. 26 Talentidentificatie en -optimalisatie » Erik Matser
P. 63 Colofon
P. 28 Ken je talent en zoek je markt » Henk Schellevis 3
"Ik begeleid sinds 2011 jonge choreografen en ik ben hier omdat ons werkveld onder druk staat. Hoewel ik geen verwachtingen heb met betrekking tot vandaag, hoop ik wel dat mensen zowel dingen komen brengen als halen. En dat ik word gesterkt in het feit dat er meer mensen zijn die hun ziel en zaligheid stoppen in de ontwikkeling van talenten. Zeker nu we meer moeten doen met minder geld en minder mensen. Ik stop veel van mijn vrije tijd hierin. Daarom is zo’n dag als vandaag heel belangrijk. We moeten elkaar blijven opzoeken, inspireren en kennis blijven uitwisselen.
Juist in de tijd waarin we ons nu bevinden is het delen van kennis en netwerk essentieel. Het is ook goed dat deze dag is geïnitieerd vanuit een academie. Dat is namelijk best uniek, zeker wanneer het op talentontwikkeling aankomt. Dit moeten we vasthouden.”
“Ik ben hier vanuit de onderwijshoek en doe vanuit het Centrum voor Topsport en Onderwijs niets anders dan talenten begeleiden en ontwikkelen. Het Beekdal is één van de scholen waarbij topsport en dans vóór onderwijs gaat en we zijn voor leerlingen een potentiële opstap richting ArtEZ. Met betrekking tot vandaag stap ik er redelijk blanco in. Naast de nodige inspiratie hoop ik dat het talent vandaag centraal wordt gezet. Daar draait het allemaal om. Zo geven bijvoorbeeld talentvolle sporters die op Papendal wonen regelmatig lezingen over hun ervaringen en
trajecten die ze doorlopen. Dat is belangrijk want zij zijn uiteindelijk klant en aan hun behoeften dient te worden voldaan. Scholen worden afgerekend op prestaties van de leerlingen en daarom dient de balans met topsport en dans goed te zijn. Het is de kunst om de leerling te motiveren en gemotiveerd te houden.”
4
H.R. Kunne » docent beekdal lyceum
INSPIRATIEDAG TALENTONTWIKKELING
kristen de groot » artistiek directeur van Dansateliers
INTERVIEWS BEZOEKERS
"Ik ben hier vanuit het Fonds Podiumkunsten en vandaag heb ik de rol als toehoorder. Ik moet eerlijk zeggen dat ik het woord talentontwikkeling bijna niet meer kan horen omdat het een containerbegrip is. Daar moeten we wat anders op verzinnen. Ik vond het verhaal van Marije Elferink goed en helder. Ze liet duidelijk het verschil zien tussen topsport en kunst. Het belangrijkste verschil is dat topsport geen last heeft van onderwijs. Topsport heeft dus geen last van kaders en structuren wat maatwerk mogelijk maakt. Een tweede belangrijk verschil is dat topsport is gericht op
uitvoering, en kunst richt zich ook op het ‘scheppen’ van werk. Werk wat wordt gecreëerd is moeilijk op waarde te schatten, en dat maakt het ook moeilijk om talenten te beoordelen. Na het ochtendprogramma is het nog niet duidelijk of het om het talent of de talentontwikkelaar gaat. Ik hoop dat dit bij het middagprogramma anders zal zijn. Ik ben wel blij dat deze dag is georganiseerd. Op deze manier kunnen we elkaar leren waar het wel om moet gaan: het talent." Ron Visser » secretaris fonds podiumkunsten
5
6 INSPIRATIEDAG TALENTONTWIKKELING
VooRWooRD
voorwoord Talentontwikkeling staat in de spotlights. Zowel de politiek, het onderwijs als de kunst heeft het onderwerp hoog op de agenda staan. Er bestaan talrijke redenen voor talentontwikkeling: talentontwikkeling vanuit participatie, vanuit emancipatie, vanuit innovatie, socialisatie‌ Maar binnen het kunstonderwijs staat het talent van de student, de maker, de kunstenaar zelf ‘in the spotlights’. Daarom staat dit talent centraal tijdens de Inspiratiedag Talentontwikkeling. Inspirerende sprekers geven vanuit heel diverse achtergronden hun visie op talent en talenontwikkeling. De talenten zelf kunnen verschillende workshops volgen en antwoorden zoeken op praktische en minder praktische zaken. Niet alleen luisteren, niet alleen weten, maar ook doen. Vanuit deze combinatie en vanuit de ontmoeting ontstaat niet zelden de inspiratie. Dat is het doel van deze dag: inspiratie om met elkaar een stap verder te kunnen maken, om een verdieping te geven aan de agenda van talentontwikkeling. Gaby Allard & Karen Neervoort
7
hadassah de boer » moderator
8 INSPIRATIEDAG TALENTONTWIKKELING
9
HADASSAH DE BOER
s op talen t o
10
er
n
w t
INSPIRATIEDAG TALENTONTWIKKELING
ing l e k ik ve r
g en - Dr t h c i ie z e
is
ies
van jong VERGEZICHTEN
v
e m
11
a
Jasper van Luijk » Choreograaf
12
INSPIRATIEDAG TALENTONTWIKKELING
''Mij is gezegd dat ik agressiever gebruik moet maken van mijn netwerk.''
13
JASPER VAN LUIJK
INSPIRATIEDAG TALENTONTWIKKELING INSPIRATIEDAG TALENTONTWIKKELING
''How to deal with competition: There is no spoon.''
Nick Steur » theatraal performer
14
15
KOPPEN NICK STEUR
Nick steur
"use your imagination"
1
2
3
4
5
6
7
8
9 10
INSPIRATIEDAG TALENTONTWIKKELING
''De nadruk moet liggen op ontwikkeling, niet op talenten.''
tobias nierop » acteur en onderdeel van theatercollectief Don Majoris
18
19
TOBIAS NIEROP
cobie de vos » directeur van het huis utrecht
20
INSPIRATIEDAG TALENTONTWIKKELING
''van de kunstenaar wordt in onze nieuwe maatschappij gevraagd dat hij de interactie met zijn omgeving aangaat.''
CoLUMN — CoBIE DE VoS EN FRANK TAZELAAR
''Bij talentontwikkeling ontbreekt vaak het verdienmodel.'' Frank tazelaar » directeur van de wintertuin
21
22 INSPIRATIEDAG TALENTONTWIKKELING
Gouden kansen voor talent
MARIJE ELFERINK-GEMSTER
Marije Elferink-Gemser » Lector Sporttalent aan de HAN » Universitair docent Bewegingswetenschappen Rijksuniversiteit Groningen
Wat is eigenlijk talent? Talent was vroeger een muntstuk waar iemand heel lang voor moest werken. Maar in het woordenboek van tegenwoordig lees je definities als: aanleg, bekwaamheid, begaafdheid. De definitie van talent is er, kortom, een van nature vs nurture: is het een cadeautje dat uitgepakt moet worden of iets waar je heel hard voor moet werken? In de wetenschap wil je uitgaan van één afgebakende uitleg, bijvoorbeeld: ‘een talent is beter dan zijn leeftijdsgenoten en heeft de potentie om de top te halen’. Met zo’n beperkte afbakening mis je echter een hoop, want talent is te onvoorspelbaar om zich te laten vatten. Veel slimmer is om te kijken naar domeinoverstijgende kenmerken. Doe je dat, dan komen telkens dezelfde vragen terug voor het talent: waar sta ik nu? Waar wil ik heen? Welke stappen moet ik nemen om daar te komen? Hoe ga ik dat regelen? En wie heb ik daarvoor nodig? Een talent moet zorgvuldig een weg uitstippelen naar zijn einddoel en in staat zijn tot zelfregulatie. Zelfregulatie betekent dat de student de regisseur wordt van zijn eigen ontwikkeling. Reflectie is daarbij ongelofelijk belangrijk. De student weet waar zijn goede en slechte kanten liggen. Ze moeten op basis daarvan doelen stellen, deze monitoren en vervolgens reflecteren op het proces. Wat ging goed? En waar ging het fout? Zo’n herhalend en veeleisend proces vereist tenslotte motivatie. Alleen als ze het echt graag willen en alleen als ze geloven dat ze het kunnen; alleen dan ontwikkelen ze van talent tot professional. 23
24 INSPIRATIEDAG TALENTONTWIKKELING INSPIRATIEDAG TALENTONTWIKKELING
het talent op eigen benen
ELS BoSHUIZEN
els boshuizen » hoogleraar onderwijswetenschappen aan de open universiteit
De weg van beginner tot expert is lang. Ieder talent staat aan de start als beginner, als ‘talent’ dat gegrepen en gemotiveerd is, en aanleg heeft voor het domein waar hij zich op richt. Een expert daarentegen is een autoriteit, in staat tot het keer op keer leveren van superprestaties. Maar hoe breng je als ontwikkelaar het talent van A naar B? In het proces van talentontwikkeling staan drie dingen centraal: inzet, groeipotentieel en, boven alles, zelfsturing. Zelfsturen is zelf-management, emotieregulatie, het eventueel met hulp van anderen uit de weg ruimen van obstakels die buiten jezelf liggen. Het vraagt van zowel beginner als begeleider voorbereiding. Het vraagt dat je georganiseerd en doelgericht bent. Maar ieder talent is anders. De een heeft een doel voor ogen en weet: ik wil B, niet A. De ander wil juist alles. Als opleiding moet je daarom aandacht besteden aan het ontwikkelen en erkennen van individualiteit. Welke middelen bied je talenten om hun uiteenlopende doelen te realiseren? En bied je dezelfde begeleiding aan uitvallers als aan blijvers? Wat doe je als opleiding voor afgestudeerden om hen over het zwarte gat na hun studie te helpen? Na drie transitiemomenten ontwikkelt de beginner zich uiteindelijk tot expert, maar daar eindigt het traject niet. De expert moet altijd op de hoogte blijven, blijven verbeteren en blijven vernieuwen. Dat is de verantwoordelijkheid van de professional in ieder domein. De verantwoordelijkheid richting zichzelf én richting het domein. 25
26 INSPIRATIEDAG TALENTONTWIKKELING
talentidentificatie en -optimalisatie
ERIK MATSER
erik matser » klinisch neuropsycholoog
Volgens Erik Matser wordt ieder talent langs een andere meetlat neergelegd. Waar het ene land ervoor kiest om atleten te transformeren, daar kiest een ander land ervoor om talenten op basis van fysieke kenmerken te beoordelen en te kneden. Echter, volgens Erik kun je geen talent worden. Een talent, dat ben je. Je kunt mensen trainen zodat ze ergens een expert in zijn, maar een talent ben je vanaf je geboorte. Maar wat maakt nu een talent? Hij legt uit dat intuïtie de sleutel is. Zo is iemand met bijvoorbeeld een talent voor pianospelen of dansen in staat om heel snel informatie op te nemen, te verwerken en om te zetten in nieuwe ideeën of best practices. Dit maakt een talent een talent. De volgende stap is talenten zo goed mogelijk te helpen bij hun ontwikkeling. Daarbij is het belangrijk om zoveel mogelijk bij hun ontwikkeling protocollen overboord te gooien. Het gebruik van protocollen werkt verlammend en remt creativiteit. Erik Matser presenteerde zijn verhaal zonder visuele middelen. Het verhaal was helder en duidelijk en hij toonde daarmee aan dat we alleen maar onze hersenen hoeven te gebruiken. En dat is nu precies waar het volgens Erik om gaat bij het ontwikkelen van talenten. We moeten meer onze hersenen gebruiken.
27
28 INSPIRATIEDAG TALENTONTWIKKELING
KEN JE TALENT EN ZoEK JE MARKT
HENK SCHELLEVIS
HENK SCHELLEVIS » Director HR Business Partner EAME at International Flavors and Fragrances
Alleen talent is niet genoeg; wat je ermee doet bepaalt uiteindelijk je succes. Maar wat je ermee doet is afhankelijk van bepaalde persoonskenmerken. Hoe verwerk je nieuwe informatie? Werk je planmatig of laat je alles liever op je afkomen? En laad je je batterij liever samen met vrienden op of alleen? Zulke persoonskenmerken zijn in het bedrijfsleven, maar ook in andere domeinen bepalend voor het succes dat een talent uiteindelijk heeft. Ook cultuur en context bepalen een groot deel van dat succes. Probeer daarom voor jezelf te achterhalen in welke situaties jouw talent het beste tot zijn recht komt. Vraag je af waarin je precies uitblinkt, maar ook waar je passie precies zit. Is er geen markt voor jouw talent, creëer die dan zelf. Bedrijven beoordelen en ontwikkelen talent niet één-op-één, maar geven feedback vanuit 360 graden. Zo krijg je een veel completer beeld van jouw unieke talent dan wanneer één persoon jou beoordeelt. Het is een gezonde manier om naar mensen te kijken, waarbij wordt gekeken naar je prestaties en je potentie. Deze lessen uit het bedrijfsleven zijn even toepasbaar op artistiek talent. Want wat geldt op kantoor geldt ook op de bühne: volg altijd je passie. Ken en onderken je persoonlijkheid. Vraag je af of je het spel mee wilt spelen. Als je teveel van jezelf kwijtraakt, stop er dan mee. En het allerbelangrijkste: blijf trouw aan jezelf.
29
30
31
32 INSPIRATIEDAG TALENTONTWIKKELING
BREAK-oUTS
s e
k i r s e es w s 33
INSPIRATIEDAG TALENTONTWIKKELING
werksessie Marije Elferink-Gemser
''Creatieve momenten ontstaan vooral wanneer iemand zijn eigen grenzen opzoekt.'' 34
WERKSESSIE MARIJE ELFERINK-GEMSER
Sophia Herzog » docent in opleiding
Ik heb voor de workshop van Marije Elferink gekozen nadat ik haar lezing had gevolgd. Het was een discussie over zelfregulatie en daar heb ik nog niet echt iets van opgestoken. Dat wil niet zeggen dat ik het niet goed vond, maar ik moet het nog even laten bezinken en heb nog geen conclusies getrokken. Ik ben bekend met veel theorieën maar het toepassen van deze theorieën in de praktijk is lastig. Verder vind ik vandaag heel interessant. We krijgen veel informatie vanuit bepaalde invalshoeken die normaal onderbelicht blijven.
35
INSPIRATIEDAG TALENTONTWIKKELING
werksessie els boshuizen
''Je kunt beter falen dan de vorige keer.'' 36
37
WERKSESSIE ELS BoSHUIZEN
Remy Koffijberg » docent dans en choreograaf
Ik heb de workshop van Bart gevolgd. Dat was voor mij een echte eyeopener. Het was voor mij vooral goed om weer even terug te gaan naar de essentie. Terug naar de waaromvraag. Wat me verder vandaag opvalt is dat het woord talentontwikkeling uit elkaar wordt getrokken. Ik had sowieso al het idee dat het woord talentontwikkeling te pas en te onpas op tafel wordt gegooid. Het had voor mijn geen lading meer, na vandaag gelukkig wel weer.
38
INSPIRATIEDAG TALENTONTWIKKELING
workshop talent als unique selling point » Bart huydts
WoRKSHoP BART HUYDTS
''Je moet ervoor zorgen dat je de gunfactor krijgt.'' 39
INSPIRATIEDAG TALENTONTWIKKELING
workshop onusual stuff for normal people — een blik op talentontwikkeling in het popcircuit » rob kramer namens de nieuwe oost
40
WoRKSHoP RoB KRAMER NAMENS DE NIEUWE ooST
''Promotie en marketing wordt binnen ons vakgebied onderschat.'' 41
TALENT IS ZIEN WAT ANDEREN NIET ZIEN
INSPIRATIEDAG TALENTONTWIKKELING
lezing wat geweten is , heeft niets meer nodig » dirk pauwels
“"Talent moet niet geholpen worden, niet ondersteund worden. Je moet met talent samenwerken." 44
45
LEZING DIRK PAUWELS
INSPIRATIEDAG TALENTONTWIKKELING
lezing de kunst van het vreemdgaan » ines van der scheer
46
LEZING INES VAN DER SCHEER
''Juist het niet weten is een stuwende kracht. Door te zoeken naar antwoorden moet je naar buiten.'' 47
INSPIRATIEDAG TALENTONTWIKKELING
werksessie » henk schellevis
48
49
WERKSESSIE HENK SCHELLEVIS
Mart van Berckel » student Muziektheater Ik had vooraf niet echt een verwachting en dat vond ik wel relaxed. We hebben tijdens de workshop diverse opdrachten gemaakt, gedichten geschreven en aan het einde besef je ineens waar het allemaal toe heeft geleid. Ik ervaar nu het alsof we tijdens deze workshop gezamenlijk naar een punt hebben gezocht. En met betrekking tot de rest van het programma kon ik merken dat er veel mensen uit andere werkvelden hebben gesproken. Dit spreekt minder tot mijn verbeelding. Hoewel ik er wel wat van heb opgestoken.
50
INSPIRATIEDAG TALENTONTWIKKELING
workshop » nick steur
WoRKSHoP NICK STEuR
Anne Rietmeijer  student Toneelschool We hebben veel geleerd zonder dat we echt bezig waren echt iets te leren. En het mooie is dat je juist dan tot nieuwe inzichten komt. En dat juist iemand uit het vak deze workshop geeft maakt het speciaal. En verder werd mij vandaag vooral weer duidelijk dat je als student jezelf moet opleiden. Dat is de sleutel tot succes.
51
52 INSPIRATIEDAG TALENTONTWIKKELING
Slotbeschouwing: Hoe verder?
WouTER VAN RANSBEEK
Schets van het kunstenveld en de ontwikkelingen op het gebied van tALENToNTWIKKELING Wouter van Ransbeek  creatieve producent bij Toneelgroep Amsterdam
Hoe moeten we verder? Productiehuizen die traditioneel de hoeksteen van talentontwikkeling vormden zijn door de bezuinigingen van 2013 verdwenen. De gevolgen zijn nog moeilijk in te schatten, maar duidelijk is wel: elke crisis biedt kansen tot ontwikkeling. Hoe verder? Dat gesprek is altijd moeilijk. Er is een nieuw kunstenplan en de Raad van Cultuur werkt aan advies en inventarisatie, maar er zijn genoeg vraagtekens te plaatsen bij het beleid. Moeten alle grote gezelschappen bijvoorbeeld aan talentontwikkeling doen? Is het niet logischer om een aantal talentontwikkelaars aan te wijzen en die de middelen te geven hun taak zo goed mogelijk uit te voeren? Producerende instellingen waren de hoeksteen van talentontwikkeling, maar van de 21 zijn er nu nog maar 14 over. De productiehuizen lijden onder het wegvallen van structurele subsidie, en financiering van de gemeente is niet toereikend om aan alle taken te voldoen. Dus dreigt een situatie zoals in 2009: teveel ad hoc-projecten, gebonden aan projectfinanciering. Stabiliteit en langetermijnperspectief ontbreekt. Lees meer op de volgende pagina >
53
In de huidige situatie is er veel aandacht voor regisseurs en acteurs, maar waar zijn de gestructureerde projecten voor vormgevers, decorbouwers en dramaturgen? Ook is de afstand tussen opleiding en productiehuis groot. Leer studenten samen te werken, het liefste onder de vleugels van uitgesproken artistieke leiders. Zij zijn essentieel voor de vorming van jonge makers en geven de volgende generatie de kans om het helemaal anders te doen.
54
INSPIRATIEDAG TALENTONTWIKKELING
Er is daarom meer behoefte aan samenwerking, aan het bundelen van inspanningen in plaats van versplintering. Centralisering is wellicht een besmet woord, maar in tijden als deze leidt institutionalisering tot expertise. Welk talent moet ontwikkeld worden en binnen welke organisatiestructuur gebeurt dit het beste? Hoe en waar wordt nieuw jeugdtalent ontwikkeld? De overheid richt zich op ondernemerschap en prestaties, waardoor zulke vragen onbeantwoord blijven.
BIoGRAFIﾃ起
h s k
s p o
R o W n e g s n i e z i e s l s e s g n i ch
a o c
55
Jasper van Luijk
nick steur
Tobias Nierop
Jasper van Luijk (1987) is choreograaf. Op 24-jarige leeftijd wordt hij geselecteerd voor het dansevent Voorjaarsontwaken 2011 om een choreografie te maken. Dit resulteerde in Too many new beginnings wat zeer goed werd ontvangen door het publiek. In opdracht van Korzo producties maakte hij het duet About There & Here dat in première ging tijdens het Holland Dance Festival 2012. Daarnaast ontwikkelde hij stukken voor o.a. Brand New #3 (samenwerking tussen Conny Janssen Danst en Dansateliers), Festival aan de Werf, Jeugddansgezelschap De Dansers en Generale Oost. Ook maakte hij een stuk in Israël voor de studenten van het Seminar Hakibbutzim in Tel Aviv. In 2012 ontving Jasper de ITS Choreography Award, een prijs voor afstuderend choreografietalent. Wat hem intrigeert is het communicatieve aspect van dans. De pure fysieke controle en esthetiek die dans kan brengen op een podium heeft voor Jasper iets magisch. Hij studeerde aan ArtEZ Dansacademie. De brede aanpak die de studie hanteert, heeft hem vanaf het eerste jaar erg gedreven om eigenzinnig werk te maken.
Nick Steur (1982) is een performer, gevestigd in Maastricht en dichtbij Liège, België. Zijn werk als theatraal performer is gebaseerd op onderzoek.
Tobias Nierop (1987) is acteur en maakt onderdeel uit van theatercollectief Don Majoris. Al op vroege leeftijd neemt Nierop rollen aan in verschillende theaterproducties, televisieseries en films. Sinds 2008 is Nierop zich meer gaan ontwikkelen op theatraal gebied en studeerde in 2011 af aan de toneelopleiding van ArtEZ Hogeschool voor de Kunsten.
“When I’m researching the old or the existing, I try to find a new point of view. I want to share realities.” Stilte, concentratie, contact en de dood zijn themas die altijd terugkomen in zijn werk. Nick geniet ervan om zichzelf te uiten in zijn live performances, installaties en video's. "The works changes when used in different locations, because it’s important to be humble in using space and materials, we are with 7 billion people on a very small (lately round) surface... I feel inspired by earths materials, and the space and emptiness that surrounds us all.” “The right attention will make things real, and therefore attractive again." Voor meer informatie: www.nicksteur.com
Voor meer informatie: http://www.jaspervanluijk.com/
56
„Ik wil toneel en film afwisselen, maar ga niet zonder meer voor de grote namen. Wat ik heel interessant vind, zijn de samenwerkingen tussen Nederland en andere Europese landen waaruit mooie films ontstaan. Ik zou daar wel tussen willen komen en dan in het bijzonder in een arthouse film. Die zijn gewaagder en er valt veel uit het hoge acteerniveau uit te halen. Maar dat is dan wel voor een minder breed publiek.” Voor meer informatie: www.tobiasnierop. tumblr.com
INSPIRATIEDAG TALENTONTWIKKELING
biografiËn
BIoGRAFIËN
cobie de vos
frank tazelaar
Cobie de Vos is directeur van Het Huis Utrecht. Cobie studeerde Theaterwetenschappen en Journalistiek in Utrecht. Van 2007 tot 2012 was ze zakelijk leider van Huis en Festival a/d Werf en ze bekleedt tal van posities in de theatersector.
Frank Tazelaar (1968) is sinds 2000 directeur van de Wintertuin, het grootste Nederlandse literatuurfestival, en van het in 2005 opgerichte Literair Productiehuis Wintertuin. Met ingang van 2011 is hij daarnaast hoofd van de opleiding Creative Writing aan ArtEZ Hogeschool voor de Kunsten te Arnhem.
Het Huis Utrecht is gevestigd in een oud schoolgebouw aan de Boorstraat in Utrecht, 10 minuten lopen vanaf het Centraal Station. De organisatie en het Huis hebben een spilfunctie binnen de Utrechtse podiumkunsten. Theatermakers en kunstenaars vinden er onderdak en begeleiding. Ze kunnen er activiteiten ontplooien en verbindingen leggen met podia in de stad en daarbuiten. Hiermee vormt Het Huis Utrecht een onmisbare schakel in de keten van kunstvakopleidingen naar gezelschappen en podia. Vanaf 2013 is Het Huis Utrecht strategisch partner van de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht, afdeling theater. Daarnaast legt de organisatie ook relaties met de creatieve industrie en het bedrijfsleven.
Van 1994 tot 1996 was hij redacteur van Literair Tijdschrift Parmentier, in een redactie met Jos Joosten, Marc Beerens en Jan de Roder. Naast zijn werkzaamheden in de letteren is Tazelaar componist en muzikant. In 1993 verscheen de CD Silly in Sealand, van de band Arnold&Franka, waarmee Tazelaar onder meer de Pythische Spelen en de Roos van Nijmegen won. In 2005 verscheen de CD Zingo, uitgegeven bij Vassallucci, met daarop poëzie van diverse dichters en composities van Tazelaar en Jeroen van de Putte.
57
Marije ElferinkGemser Marije Elferink-Gemser (1973) is universitair docent bij Bewegingswetenschappen van het UMCG, de Rijksuniversiteit Groningen en voormalig schaatsster en wielrenster. Tevens is ze lector ‘Herkennen en Ontwikkelen van Sporttalent’ en inhoudelijk programmamanager van het Centre of Expertise Sporten Beweegtalent, beide bij de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen. In 2006 won Marije Elfering-Gemser de NKS Boymans Prijs voor de beste dissertatie op het gebied van toegepast sport onderzoek.
Els Boshuizen
Bart huydts
rob kramer
Els (H. P. A.) Boshuizen is hoogleraar onderwijswetenschappen aan de Open Universiteit. Ze is inhoudelijk verantwoordelijk voor een deel van het Masterprogramma op dat terrein. Haar onderzoek staat grotendeels in het teken van de vraag: Hoe word je expert in een bepaald vakgebied? Daarop is niet één eenduidig antwoord te geven omdat vakgebieden sterk van elkaar verschillen, in hoeveelheid benodigde kennis en de vergankelijkheid daarvan, in de motorische en perceptuele vaardigheden, en zo verder. Daar komt nog bij dat vakgebieden niet statisch zijn; maatschappelijke en technologische ontwikkelingen hebben daar een grote invloed op. Momenteel houdt ze zich vooral bezig met visuele expertise van leraren en pathologen – iets dat lange tijd niet onderzocht kon worden omdat de technologische hulpmiddelen niet toereikend waren – met het verwerven van expertise in ‘niet-bestaande’ beroepen die opkomen door maatschappelijke en technologische veranderingen, en met expertise in geïmproviseerde muziek.
Bart Huydts is directeur van ArtEZ Art Business Centre. Het ABC is het centrum voor ondernemerschap binnen ArtEZ en maakt de verbinding naar de arbeidsmarkt en het bedrijfsleven. Naast het faciliteren van ondernemerschap-onderwijs is het Art Business Centre de intermediair tussen de praktijkbedrijven van de opleidingen en opdrachtgevers. Ook verzorgt het ABC een alumniprogramma voor oud-studenten en adviseert startende kunstenaars met het opzetten van hun eigen onderneming. Inmiddels zijn er door het Art Business Centre al verschillende broedplaatsen ontwikkeld waarbij alumni gebruik kunnen maken van een atelier en coaching binnen hun ambacht om succesvol te kunnen starten. De samenwerkingen binnen de creatieve industrie zorgen voor een sterke verbinding met het bedrijfsleven en verdere intensivering van het ondernemerschaponderwijs bij ArtEZ.
Rob Kramer is artistiek en zakelijk leider van productiehuis OostNederland (ON) in Deventer. Een productiehuis/ talentontwikkelaar dat onder andere verantwoordelijk was voor Kytemans hiphop orkest en recentelijk Martijn Holtslag met zijn tienkoppige band ‘Knarsetand’ als nieuwe maker bij het Fonds voor de Podiumkunsten wist onder te brengen. Daarnaast ontwikkelt en produceert ON muziektheater-producties i.s.m. De Nieuwe Oost. Productiehuis ON is een van de partners in De Nieuwe Oost (met Wintertuin en Generale Oost). De Nieuwe Oost focust op talentontwikkeling in Gelderland en Overijssel. Rob is tevens docent aan de ArtEZ Popacademie in Enschede en werkt als coach met studenten.
58
INSPIRATIEDAG TALENTONTWIKKELING
biografiËn
BIoGRAFIﾃ起
erik matser
henk schellevis
dirk pauwels
Erik Matser heeft de specialistenregistratie klinisch neuropsycholoog, dit betreft een wettelijk beschermd specialisme binnen de gezondheidszorgpsychologie. Hij heeft 15 jaar fulltime gewerkt als klinisch neuropsycholoog in het St.Anna Ziekenhuis te Geldrop. Sinds 2008 is hij zelfstandig werkzaam in de huidige praktijk in Helmond. Naast patiﾃｫntenzorg geeft hij momenteel les bij RINO Zuid, geeft hij regelmatig lezingen en verricht hij wetenschappelijk onderzoek naar kenmerken van toptalent. Erik is werkzaam geweest bij tal van organisaties (o.a. Chelsea FC, Swansea FC, Olympisch zwemteam Nederland, verscheidene Nederlandse voetbalclubs en de pianoschool Accademia Pianistica Internazionale in Italiﾃｫ). Hij is gepromoveerd op het onderwerp hersenletsel in sport.
Henk Schellevis, geboren 1962 en woonachtig in Veenendaal. Sinds 1986 werkzaam in diverse Human Resources functies binnen Hercules, Bayer en als laatste als HR Director EAME bij International Flavors & Fragrances, een bedrijf dat zich toelegt op het ontwikkelen en produceren van geur en smaaktstoffen voor de voedings- en parfum industrie. Gezien het creatieve en innovatieve karakter van de geur en smaakstoffenindustrie neemt talent-search en talentontwikkeling een belangrijke plaats in binnen het totale bedrijfsproces.
Opleiding beeldende kunst. Vanaf 18 jaar als uitvoerend kunstenaar (maker/speler) betrokken bij verschillende theaterensembles en gezelschappen. Gedurende zes jaar verbonden als creatief therapeut (beeld en drama) bij het psychiatrisch centrum Caritas te Melle bij Gent. Uitvoerende en creﾃｫrende medewerker bij het Etherisch Ensemble Parisiana, het Belgisch Combo en Het Goede Gezin in samenwerking met Eric De Volder. Lid van theatergroep Radeis met Josse De Pauw en Pat Van Hemelrijck. Stichter Gentse Megafoonfanfare. Artistiek directeur en stichter van Nieuwpoortheater, Victoria en de fusie van beide; het Kunstencentrum Campo te Gent. Sedert 2012 zelfstandig artistiek ondernemer.
59
Ines van der scheer
wouter van ransbeek
Ines van der Scheer (1964) studeerde Fotografie en Plastische vormgeving in Houston (USA) en Lissabon en Theaterwetenschap in Utrecht. Zij werkte freelance in de fotografie en in het theater, onder andere als projectleider en programmeur. In 2009 wordt zij gevraagd door Paul Koek en Paul Slangen om samen een master muziektheater te ontwikkelen in opdracht van het Koninklijk Conservatorium. Vanaf 2010 runt zij de masteropleiding die verder gaat onder de naam T.I.M.E.
Wouter Van Ransbeek (1977) studeerde politieke wetenschappen en theaterwetenschappen in België en Oostenrijk. Hij begon zijn carrière in het theater als Personal Assistant van Gerard Mortier bij het Duitse theaterfestival Ruhrtriennale. Na drie jaar verliet hij het festival en werd assistant programmering van Marie Zimmerman, met wie hij werkte aan drie edities van de Wiener Festwochen in Wenen en het internationale driejaarlijkse festival Theatre der Welt 2005 in Duitsland. Tijdens dit festival produceerde hij voor het eerst werk van Ivo van Hove, die hem in 2006 vroeg deel uit te maken van het management team van Toneelgroep Amsterdam. De afgelopen jaren heeft Wouter Van Ransbeek het werk van TA geproduceerd in het buitenland en het huidige programma voor talentontwikkeling (TA2) ontwikkeld.
60
INSPIRATIEDAG TALENTONTWIKKELING
biografiËn
Advertentie
NCPA is committed to optimize awareness and skills of artists and athletes to increase self-management in service of a sustainable professional career. NCPA develops and connects knowledge and encourages the implementation and application of knowledge. NCPA initiates and facilitates an integrative approach (multi-) disciplinary research, education and professional practice. The three founding partners: • HAN University for Applied Sciences • Sports Medical Centre Papendal • ArtEZ Institute of the Arts
> Visit us: ncpa.eu 61
62 INSPIRATIEDAG TALENTONTWIKKELING
colofon
Met veel dank aan: Hadassah de Boer Els Boshuizen Hildegard Draaijer Marije Elferink-Gemser Eve Hopkins Bart Huydts Rob Kramer Jasper van Luijk Frank-Jan van Lunteren Erik Matser Tobias Nierop Dirk Pauwels Wouter Van Ransbeek Ines van der Scheer Henk Schellevis Nick Steur Frank Tazelaar Maarten Verhoef Cobie de Vos
De Inspiratiedag Talentontwikkeling werd georganiseerd door: ArtEZ faculteit Theater & Dans i.s.m. Het Huis Utrecht, De Nieuwe Oost, Art Business Centre, Gelderland Valoriseert en National Centre Performing Arts. Het programma is tot stand gekomen in nauwe samenwerking met Cobie de Vos. Deze publicatie is mede tot stand gekomen met innovatiegelden van ArtEZ.
CoLoFoN
MAGAZINE
Diederik van Vrijhoef – Teamcaptain Dana Dijkgraaf & Hilmer Thijs (Studio Hands) – Magazine Design Sjoerd Verbeek – Illustraties Michele Giebing – Fotografie Sierk Keuning – Tekstschrijver Arthur van Vliet – Tekstschrijver www.visuelenotulen.nl +31 (0) 6 30 07 76 75 info@visuelenotulen.nl
ArtEZ Art Business Centre 63
ge
ef
je
e ov
r
aa
n
he
e tg
en
je
vr
ee
md
is
T a l e n t o n t w i k k e l i n g