Kien Innovatiecongres

KIEN Innovatiecongres Van co-creatie naar co-realisatie

1

4 juni 2015 DeFabrique Utrecht

2

Relatie-event KIEN

Stichting KIEN (Knooppunt Innovatie Elektrotechniek Nederland) is in 2011 opgericht om innovatie in de elektrotechniek te stimuleren. Voor meer informatie zie: www.stichtingKIEN.nl

3

4

Relatie-event KIEN

Inhoud 7 Welkom 10 Aan het woord 14 Aftrap 18 Presentatie Mark Mietus 20 Presentatie Masi Mohammadi

36

Keynote speech Ben Tiggelaar

38

Informatiemarkt

48

Blogs

50

Terugblik: tijd voor actie

54

Links

24 Breakoutsessie #1 0-energie

5

30 Breakoutsessie #2 Langer Zelfstandig Thuis Wonen

6

Relatie-event KIEN

Welkom GERARD MANSHANDEN VOORZITTER STICHTING KIEN “We begonnen in een klein klaslokaal, maar onze conferenties zijn uitgegroeid naar deze grote zaal. Als je je niet beweegt, verlies je de wedstrijd. We zien nieuwe ontwikkelingen en die zetten we in gang. Als je niet innoveert, kom je niet verder. KIEN zijn we allemaal.”

7

TITIA SIERTSEMA VOORZITTER VAN UNETO-VNI “Met de installatiesector hebben we de sleutel in handen om een maatschappelijke uitdaging aan te pakken. De rol van de installateur gaat veranderen. Die wordt regisseur. De installateur zal niet meer alleen worden gevraagd om vakmanschap, maar de installateur gaat met de klant mee. Heb je je gerealiseerd dat dit ook kan? Een vraag die je kunt verwachten. Dán zie je innovatie. Er liggen veel meer kansen.

We doen het verder heel goed als sector.

Het is ook handig dat de buitenwereld dit weet. Doen, absoluut. Maar wees minder bescheiden. Praat erover.”

8

Relatie-event KIEN

9

Aan het woord ADRIE VAN DUIJNE

10

Relatie-event KIEN

Stichting KIEN

“Bij Stichting KIEN laden we ons op voor KIEN 2.0. Ondertussen dromen we over frisse scholen, energieneutrale tunnels, zichzelf bedruipende energiecoöperaties en miljoenen gerenoveerde nul-op-de-meter woningen. Sinds onze oprichting in 2011 zijn aansprekende resultaten geboekt met elektrotechnische innovaties. Tientallen pilots, proeven en projecten zagen het levenslicht. Energiecoöperaties BOEN en Blijstroom werden feestelijk opgericht. Dit was allemaal mogelijk dankzij co-creatie. Universiteiten, brancheorganisaties, overheden, zorgorganisaties, burgers, ondernemers en e-installateurs werkten samen aan maatschappelijke thema’s.

Vandaag kijken we naar de bereikte resultaten en de toekomst. Hoe krijgen we wijken, dorpen, steden en uiteindelijk heel Nederland energieneutraal? Wat komt er allemaal kijken bij Vitaal Thuis? Hoe stimuleren we Langer Zelfstandig Thuis Wonen?

Het is nu de hoogste tijd voor de volgende stap: na co-creatie maken we ons sterk voor co-realisatie. We gaan het nu gewoon doen!”

vV

MICHEL VAN SCHAIJK Kenniscentrum NH

MARIUS VAN GENUGTEN AVGsystems (fabrikant)

“Ik verwacht dat de ene helft uitvoerend aan de slag gaat en de andere helft een adviserende rol bekleedt.

Slechts een kleine groep zal deze twee functies combineren. De techniek wordt straks bepaald op basis van de adviseur. Die zal het in Jip en Janneke taal moeten uitleggen aan de consument. Daar zit de grote uitdaging. De techniek is er al jaren, maar het bewustzijn bij de consument ontbreekt nog.”

“Hoe ziet u straks de rol van de e-installateur?”

“MIJN ADVIES IS OM COMFORTINSTALLATEUR TE WORDEN.” MICHEL VAN SCHAIJK 11

“Mijn advies is om comfortinstallateur te worden. Op dit moment is dit een groep van 100 man. Zij worden specialisten binnen de vakgroep. Zij zijn goed opgeleid om de behoeften van de eindgebruiker te peilen en zorgen voor een goede verbinding tussen fabrikant en eindgebruiker.”

“De e-installateur is een belangrijke schakel in het proces. In Nederland is deze groep erg versplinterd. Een gezamenlijke visie ontbreekt en iedereen doet maar wat. Deze kleine eilandjes zorgen ervoor dat ontwikkelingen alle kanten opgaan en dat is niet bevorderlijk voor de branche.

Ik ben zelf gepensioneerd, maar als het aan mij ligt moeten deze mensen zich snel verenigen. Een concrete oplossing heb ik niet meteen. In de 40 jaar dat ik actief was ontbrak het altijd aan consistentie. Het is moeilijk om dit te veranderen, maar hier ligt een mooie uitdaging voor Stichting KIEN. Misschien dat toekomstige generaties hier een oplossing voor hebben.”

MARIANNE VAN MEEL Avans+ (opleiding)

12 Relatie-event KIEN

“Hoe ziet u straks de rol van de e-installateur?”

“Vanwege de veelheid van ontwikkelingen verwacht ik dat de e-installeur een steeds belangrijkere rol krijgt op het gebied van duurzaamheid en innovatie. Binnen onze organisatie zien we dat veel meer installateurs voor deze nieuwe rol worden opgeleid. Behalve dat we de adviseur onderrichten op het gebied van duurzaamheid en innovaties, vinden wij gebruikscomfort van de eindgebruiker erg belangrijk.

Al deze aspecten zijn op de e-installateur van de toekomst van toepassing. Het zou mooi zijn als wij nog meer voor de installateur kunnen betekenen en ik ben benieuwd of hier een rol voor Stichting KIEN is weggelegd.”

NICOLINE VAN DER LUGT “Ik ben zelf werkzaam als communicatieadviseur en verricht veel marketingactiviteiten. Ben Tiggelaar is een heel bekende naam in de marketingen communicatiewereld en ik wilde zijn presentatie per se bijwonen. Hij stelde me niet teleur.

Hij sloeg de spijker op z’n kop.

Mensen zijn bang voor verandering en dat herken ik. Ik had gehoopt dat er nog meer interactie zou zijn tijdens de presentaties, zodat er nog meer uit gehaald had kunnen worden.“

HELEEN KERSTHOLT Stichting Push The Button “De presentatie van Ben Tiggelaar was erg leerzaam. Zijn speech was zo helder en de handvatten die hij bood maken het naar mijn idee heel gemakkelijk om dingen te veranderen. Hij heeft zoveel energie, dat maakt het ook nog leuk om naar te kijken! Ook de rest van de dag vond ik erg leuk. Je kon merken dat de bezoekers gegrepen werden door het programma, want soms waren de gesprekken zo intensief dat ik er met mijn verhaal over stichting Push The Button bijna niet tussen kwam.

Al met al vond ik het een heel geslaagde dag.”

“MENSEN ZIJN BANG VOOR VERANDERING EN DAT HERKEN IK.” 13

NICOLINE VAN DER LUGT

Aftrap

ADRIE VAN DUIJNE (directeur Stichting KIEN) professor TON BACKX (Technische Universiteit Eindhoven) en BAS KUYPERS (voorzitter van de InnovatieGroep bij UNETO-VNI)

De industriële en robuuste omgeving van het Utrechtse DeFabrique had niet beter bij het innovatiecongres kunnen passen. De vele leidingen, bijzondere verlichting en watertanks complementeren het geheel. Het vakmanschap straalt er vanaf. Tijdens het innovatiecongres staat juist dit centraal; het vakmanschap van de installateur.

14 Relatie-event KIEN

De aftrap van het congres wordt verzorgd door Ton Backx, Adrie van Duijne en Bas Kuypers, die ingaan op de rol van de installateur, en dan met name de toekomstige rol. Bas geeft aan dat de rol de afgelopen jaren is geëvolueerd en nog verder zal evolueren. “Ongeacht welke verandering er plaatsvindt of gaat vinden, je moet als ondernemer deze rol omarmen en jezelf er helemaal in vinden.”

Bas benadrukt dat het belangrijk is om je partners binnen jouw branche en keten op te zoeken. “De innovaties gaan snel en dat zal niet veranderen. Het omarmen van al deze veranderingen vraagt tijd, het is immers een proces.

Zoek je partners op en zoek samen naar oplossingen.”

“Veel van wat wij doen is gericht op het verbeteren van de kwaliteit van leven. Met als belangrijkste speerpunt

dat voorkomen belangrijker is dan genezen”, zegt Ton Backx, hoogleraar aan de Technische Universiteit in Eindhoven. Volgens Ton is het dan ook onontbeerlijk dat je met alle partijen aan oplossingen en innovaties werkt. Van eindgebruiker tot fabrikant, van opleidingsinstituut tot installateur.

Adrie vult aan: “Zie het als een estafette. Je moet al deze werelden bij elkaar brengen en verbinden. Iedereen binnen de keten is een belangrijke schakel.

Alleen als we goed samenwerken kun je op deze veranderingen inspelen.” En aan veranderingen ontkomt niemand.

Ook Stichting KIEN niet. “Wij zijn ook druk bezig met het evolueren van onze eigen organisatie. Wij zijn op weg naar Stichting KIEN 2.0.” Op dit moment evalueert KIEN haar inkomstenbronnen en de rol die zij op dit moment binnen de branche inneemt. Ook voor KIEN geldt dat je in moet spelen op de behoefte van partners en klanten.

Veranderingen geef je samen vorm en voer je samen door. Daarom is het innovatiecongres zo waardevol voor alle aanwezige partijen. En samen dingen doen, daar gaan we het vandaag uitgebreid over hebben.

“VEEL VAN WAT WIJ DOEN IS EROP GERICHT OM DE KWALITEIT VAN LEVEN VAN MENSEN TE VERBETEREN.”

15

ADRIE VAN DUIJNE

16 Relatie-event KIEN

17

Presentatie MARK MIETUS

BUSINESS DEVELOPMENT MANAGER BIJ HET INNOVATIONLAB VAN DE TU/E

18 Relatie-event KIEN

“Wat is energie? Waar komt het vandaan en waar gaat het naartoe? Energie in perspectief. In 40 jaar is het energieverbruik verdubbeld. Olie is nog lang niet op en gaat ook nooit opraken. Olie is dus niet het probleem. Wel: opwarming van de aarde. Er is maar 20 procent elektriciteitsverbruik. Om helemaal elektrisch te gaan zou een enorm vraagstuk zijn. Het zou een enorme uitdaging zijn om alles energieneutraal te maken.

Maar ook een enorme kans.”

“IK WIL ME NIET MEER SCHULDIG VOELEN ALS IK HET LICHT AAN LAAT OMDAT HET ENERGIE KOST. DAT IS MIJN DROOM.”

19

MARK MIETUS

20 Relatie-event KIEN

“HET IS NOODZAKELIJK DAT INNOVATIES HET LEVEN VAN MENSEN VERRIJKEN EN ECHT VAN TOEGEVOEGDE WAARDE ZIJN.” MASI MOHAMMADI

Presentatie MASI MOHAMMADI

LECTOR ARCHITECTURE IN HEALTH AAN DE HAN EN AUTEUR VAN HET BOEK DOMOTICAKOMPAS

Technologische ontwikkelingen gaan zo snel dat het onmogelijk is om er niet in mee te gaan. Voor de één is dit echter makkelijker dan voor de ander. Kinderen van nu weten niet beter. Oudere generaties ervaren echter meer problemen en uitdagingen. Wat is het effect van al die ontwikkelingen op onze leefomgeving?

Masi geeft met illustratieve voorbeelden aan dat technologische ontwikkelingen een enorme impact hebben op de wereld om ons heen.

Zo gaan er jaarlijks duizenden vogels dood doordat ze tegen lichtgevende wolkenkrabbers aan vliegen. Het licht zorgt bij veel vogels voor desoriëntatie.

Dit is niet de enige vorm van lichtvervuiling waar we mee te maken hebben.

Het aantal plekken op aarde waar het ‘s nachts nog pikkedonker is, neemt drastisch af. Lichtvervuiling en andere technologische ontwikkelingen hebben ook effect op ons slaapgedrag. Enkele doktoren hebben geconstateerd dat we gemiddeld 2 uur per nacht minder slapen dan pakweg 100 jaar geleden. Dit verhoogt de kans op kanker met 50%.

Allemaal gevolgen van innovaties.

Masi neemt al deze punten mee bij het vormen en hervormen van nieuwe en bestaande woningen. Hoe laat je de techniek voor je werken? En hoe zorg je dat dit de gezondheid en het gebruikscomfort van mensen ten goede komt?

Dit zijn de uitdagingen die Masi met tomeloze energie aangaat. Als haar energie en enthousiasme aanstekelijk zijn, dan is een energiezuinige toekomst binnen handbereik.

21

Masi heeft een droom: ze wil dat alle eindgebruikers met behulp van technologische ontwikkelingen en innovaties binnen onze samenleving betrokken zijn en blijven. Ze moeten dit blijven ervaren. Om dat te bereiken moet wel het een en ander gebeuren. Allereerst is het noodzakelijk dat innovaties het leven van mensen verrijken en echt van toegevoegde waarde zijn. De technologische ontwikkeling moet daarbij zelf niet het doel zijn. Het moet belangrijke doelen dienen. Doelstellingen op onder andere sociaal en ecologisch vlak.

Doelen die belangrijk zijn voor mens en maatschappij. Alleen dan zullen mensen het omarmen.

22 Relatie-event KIEN

23

Breakout sessie #1 0-ENERGIE

Een goedgevulde zaal laadt zich op voor een enerverende sessie over het opereren en functioneren van intelligente energienetwerken. De zogeheten slimme netten. Gelet op huidige en toekomstige innovaties en ontwikkelingen is het absoluut noodzakelijk dat energienetwerken ‘slim’ opereren. We willen energie zo efficiënt mogelijk gebruiken en overbelasting van het netwerk voorkomen. Vooral door de toenemende vraag naar elektrische auto’s is dit thema actueler dan ooit. En de vraag zal alleen maar verder toenemen, terwijl de huidige energienetwerken hier niet op zijn berekend.

24 Relatie-event KIEN

Om uiteindelijk tot slimme netwerken te komen, moeten een aantal belangrijke uitdagingen worden aangepakt, namelijk liberalisering van de elektriciteitsmarkt, fluctuaties in productie / vermogen en fluctuaties in capaciteit en belasting.

Maar dat is slechts één kant van het verhaal. Je kunt net zoveel veranderingen bedenken en doorvoeren, maar uiteindelijk moet dit binnen de behoefte van de eindgebruiker passen. Martijn van Huijkelom van netwerkbeheerder Enexis heeft onderzoek gedaan naar de bereidwilligheid van consumenten om (innovatieve) adviezen van netwerkbeheerders op te volgen. Vooral op het gebied van belasting en benutten van

0-energie capaciteit zijn de resultaten positief. De consument is bereid om slimmer om te gaan met het gebruik van elektrische apparaten en dus bewuster om te gaan met het energiegebruik. Zo geeft Wilbert Prinssen van Technolution aan. Zij produceren slimme meters om het energieverbruik te minimaliseren en gebruikersgedrag te beïnvloeden.

En bij een toenemende vraag naar elektrische auto’s, lijkt het slimmer verbruiken en aanbieden van energie een noodzakelijke stap. Jurjen de Jong van GreenFlux geeft echter aan dat de meeste ontwikkelingen nog in de kinderschoenen staan. Het duurt nog wel even voordat de benodigde energie om elektrische auto’s te laten rijden op een volledig ‘slimme’ wijze wordt ingezet.

Henry Lootens van Leertouwer geeft daarbij nog eens aan dat na deelektriciteitsoorlog in 1880, er weer een ‘oorlog’ woedt onder stroomaanbieders. Maar: uitdagingen zijn er om overwonnen te worden. Uit alle presentaties en tussentijdse vragen blijkt dat organisaties samen op zoek zijn naar oplossingen.

Van een eilandjescultuur is dus gelukkig geen sprake. Een goed voorbeeld waarbij gezamenlijk aan slimme oplossingen wordt gewerkt is het Flexible Power Alliance Network. Partijen die zich hierbij hebben aangesloten delen hun open source ontwikkelingen om netwerken

“HET DUURT NOG WEL EVEN VOORDAT DE BENODIGDE ENERGIE OM ELEKTRISCHE AUTO’S TE LATEN RIJDEN OP EEN VOLLEDIG ‘SLIMME’ WIJZE WORDT INGEZET.” 0-ENERGIE

25

Wilt u meer weten over het project 0-energie van Stichting KIEN? Dan kunt u contact opnemen met Koos Kerstholt, projectleider 0-energie, KoosKerstholt@stichtingkien.nl.

slimmer te maken.

In lijn met het thema van de sessie worden alle presentatoren en Michel Wijbrands (UNETO-VNI) gevraagd gebroederlijk op het podium plaats te nemen. Ze vormen een panel waaraan het publiek vragen mag stellen. Er worden volop vragen voorgelegd. Wat bijzonder en tegelijkertijd grappig is, is dat wanneer één van de panelleden een vraag beantwoordt, de overige panelleden instemmend knikken. Ook op de vraag of het grote probleem niet het bedenken van slimme oplossingen is, maar de communicatie en creëren van bewustzijn bij gebruikers, wordt instemmend geknikt. Niet alleen door het panel, maar ook door de zaal. Energie is nog onvoldoende sexy en te abstract. Misschien ligt hier wel de grootste kans om slimme innovaties succesvol te implementeren.

Spreek de taal van de eindgebruiker.

Naar aanleiding van de breakoutsessie en de daarop volgende discussie is duidelijk geworden dat de liaisonfunctie die Stichting KIEN vervult tussen TU/e en de markt, toegevoegde waarde kan hebben voor zowel het stimuleren van intelligente laadinfrastructuur als voor het vergroten van het innovatief vermogen van de installatiesector.

Dit heeft geleid tot de volgende twee actiepunten (DOE-dingen):

26 Relatie-event KIEN

1. KIEN neemt het initiatief om een InnovatieTafel Slim Laden op te zetten. Deze InnovatieTafel Slim Laden sluit aan op de recent opgestarte Installer Community Smart Charging en beoogt samen met de Community nieuwe laadconcepten te ontwikkelen.

2. KIEN initieert overleg met TU/e en UNETO-VNI om te onderzoeken op welke wijze kan worden gewerkt aan de instroom van meer hoger opgeleide elektrotechnici in de installatiesector.

“ENERGIE IS NOG ONVOLDOENDE SEXY EN TE ABSTRACT.”

27

0-ENERGIE

28 Relatie-event KIEN

29

Breakout sessie #2 LANGER ZELFSTANDIG THUIS WONEN: GROEIMARKT VOOR DE COMFORTINSTALLATEUR “Wij proberen een brug te slaan.” Het is de opening van Wanda Kruijt tijdens de breakoutsessie Langer Zelfstandig Thuis Wonen. Die zin slaat meteen op de soms idealistische panelleden en het bezorgde en betrokken publiek.

30 Relatie-event KIEN

Het probleem is dat de bestaande technieken onvoldoende bekend zijn onder de mensen die langer thuis willen wonen. Aad Koster, directeur ActiZ: “Er is veel moois beschikbaar waar mensen geen weet van hebben. Mensen kunnen met bestaande toepassingen al enorm geholpen worden.”

Uit het publiek blijkt dat ouderen nog altijd weerstand voelen tegen technologie. “Ik koop liever nieuwe gordijnen”, zegt iemand uit het publiek. Daar komt een stuk communicatie bij kijken. “Als je googelt vind je weinig”, zo zegt panellid Marnix Norder, voorzitter van het Landelijke Aanjaagteam Langer Zelfstandig Wonen. Kritisch: “Waarom is er wel een RTL-programma over hoe je een boot koopt en niet over techniek om langer zelfstandig in huis te kunnen blijven wonen? Probeer dat soort bekendheid te krijgen. Er ligt daar een gouden markt, maar we pakken ‘m niet!” Dat lijkt

effect te hebben op het publiek. Hij gaat verder en vertelt dat de gemeente ook aan de bak moet. “Er zijn veel mogelijkheden met technische ontwikkelingen, maar we moeten het samen doen. Dat moet de gemeente ook ontdekken.”

Josephine Dries van Genereratiethuis staat op: “Het begint enorm te jeuken”, begint ze. Ze merkt juist dat ondernemers enorm worden afgehouden. “De gemeente gaat niet met één partij om de tafel.”

Panellid Claudia Reiner, vicevoorzitter UNETO-VNI, komt even later aan het woord. Ze vertelt onder andere over de comfortinstallateur die meer adviseur is dan monteur. “Ik zie dat installateurs ambitie hebben op deze groeimarkt.”

Panellid Harm Hofman, vrijwilliger bij Heiloo Energie, reageert later: “Idealiter dragen de installateurs de kennis over.

Er moet wel iets veranderen, maar dat kost tijd.”

“Alles draait om communicatie”, vat panellid Sander Slegt van Philips opnieuw samen. “Techniek lijkt te moeilijk. We moeten de mindset om krijgen.” Panellid Regita van Baar, senior beleidsmedewerkster afdeling Stadsontwikkeling,

Bureau Wonen, Economie en Leasure Projectleider Domotica Gemeente Hoorn: “Mensen hebben vaak geen behoefte aan een robotstofzuiger.Maar wel aan een camera om te kijken wie er aan de deur staat. Niet alleen bewoners, maar ook professionals moeten omdenken.”

Doorpakken op Vitaal Thuis Tijdens het KIEN Innovatiecongres hebben een aantal partijen afspraken gemaakt over verdere samenwerking op het gebied van Langer Zelfstandig Thuis Wonen, ook als vervolg op Vitaal Thuis.

Robert Hendriks van Volt Elektro Groep: “Er liggen veel kansen om werelden aan elkaar te knopen. Met Servicepunt Techniek Rivierenland werken we regionaal samen met zorginstellingen, maar we zijn nu in gesprek om landelijke samenwerking en projecten op te zetten.” Erik Fisscher van Croon Elektrotechniek is een van die gesprekspartners: “Een idee is om zorgsystemen die nu voornamelijk in de intramurale zorg ingezet worden, ook voor extramurale zorg uit te rollen.

Daarvoor gaan we verschillende wegen bewandelen – via zorgorganisaties, verzekeraars – om consumenten te bereiken.” Het is een van de voorbeelden van samenwerking om meer richting te geven aan het technologiecluster van Vitaal Thuis.

31

Empatisch gebouw Daarnaast ontwikkelen KIEN en de Hogeschool Arnhem Nijmegen (HAN) gezamenlijk het format voor het empatisch gebouw. Dit gebouw stelt de wensen en gevoelens van bewoners als uitgangspunt. In de volgende fases worden opdrachtgevers uit de zorg en partijen in de bouwkolom betrokken met als resultaat een Living Lab, om uiteindelijk naar realisatie te gaan.

32 Relatie-event KIEN

Wilt u meer weten over het project Langer Zelfstandig Thuis Wonen van Stichting KIEN? Dan kunt u contact opnemen met Wanda Kruijt, projectleider LZTW, wandakruijt@stichtingKIEN.nl.

“WAAROM IS ER WEL EEN RTL-PROGRAMMA OVER HOE JE EEN BOOT KOOPT EN NIET OVER TECHNIEK OM LANGER ZELFSTANDIG IN HUIS TE KUNNEN BLIJVEN WONEN? PROBEER DAT SOORT BEKENDHEID TE KRIJGEN.” MARNIX NORDER

“IK KOOP LIEVER NIEUWE GORDIJNEN.”

33

( REACTIE UIT HET PUBLIEK )

34 Relatie-event KIEN

35

Keynote speech BEN TIGGELAAR

36 Relatie-event KIEN

Dromen, durven, doen. Een boodschap die iedereen als muziek in de oren klinkt. Ben Tiggelaar schreef een boek met deze prachtige titel. Onder het mom van ‘doen’ zet Ben het publiek gelijk aan het werk. Hij vraagt het publiek om één minuut met elkaar in gesprek te gaan. Actie wordt gevraagd, actie wordt geleverd. Iedereen spreekt zonder na te denken zijn buurman of buurvrouw aan.

Ben weet nauwelijks boven het publiek uit te komen. Aan gespreksstof geen gebrek.

Vervolgens gaat de aandacht weer richting het podium waar Ben op energieke wijze duidelijk maakt wat noodzakelijk is om veranderingen succesvol door te voeren. Vanuit de zaal wordt geroepen dat het doel duidelijk gedefinieerd moet zijn. Hoewel dit ook belangrijk is, gaat het vooral om de nodige gedragsverandering. Volgens Ben is het cruciaal dat je het doel, het gedrag en de noodzakelijke support goed en helder definieert.

Zo is het bij het formuleren van doelstellingen belangrijk om bij hogere waarden aan te sluiten. Daarnaast moeten doelstellingen ambitieus en haalbaar

zijn en leiden tot een betere situatie dan de huidige. Bij gedrag is het essentieel om alles wat al goed gaat te benoemen, situaties concreet te maken (als dit, dan dat, anders dit) en het gewenste resultaat glashelder te formuleren. Tot slot is support noodzakelijk. Versterk de intentie, versterk de situatie en stel leren centraal. Steun de mensen die verandering mogelijk moeten maken.

Maar het begint allemaal met een positieve mindset. Wanneer je gelooft dat je iets niet kan, lukt het ook niet.

‘Whether you think you can, or you think you can’t, you’re right’, zoals Henry Ford al stelde. Alles wat je aandacht geeft, groeit. Dat geldt voor al je onzekerheden, maar ook voor al je zekerheden.

Wanneer je vanuit kansen, mogelijkheden en uitdagingen denkt, dan volgt een oplossing of verandering onherroepelijk.

Het klinkt heel simpel en de kunst is om het simpelweg te doen. Want dat is wat er moet gebeuren: dingen doen. Een vrij bekend sportmerk geeft al jarenlang het goede voorbeeld: Just do it.

“VERSTERK DE INTENTIE, VERSTERK DE SITUATIE EN STEL LEREN CENTRAAL. STEUN DE MENSEN DIE VERANDERING MOGELIJK MOETEN MAKEN.”

37

BEN TIGGELAAR

Informatiemarkt “We willen kwaliteit van ledverlichting op niveau brengen. Met KIEN willen we mooie concepten uitdragen en het kwaliteitsniveau omhoog halen. We zijn samen op een innovatiereis.”

38 Relatie-event KIEN

Chantal Meutzner Meutzner Licht Opleidingen

“We staan hier voor het eerst.

Demand Response is het nieuwe groen. De hele wereld is hier al mee bezig, maar in Nederland is het minder bekend. We hopen het Nederlands netwerk met KIEN te vergroten.”

Marleen Vos Peeeks Power

“We hebben een erg betrokken relatie met KIEN. KIEN is aanjager van innovatie en verbinder.

Brancheorganisaties zitten meer vast aan hun type bedrijven. KIEN staat daar meer los van. Ze hoeven geen concurrent te worden van andere brancheorganisaties, maar laat hen verbinden en onderscheidend blijven.”

Maarten van den Boom Leertouwer

“Wij brengen licht dat buiten is naar binnen toe. Wij krijgen altijd de mogelijkheid om ons product te laten zien. Met licht kunnen we dementerende ouderen bijvoor­ beeld activeren. Ons product gaat nu van industrie naar de huiskamer.”

39

Leo van den Broeke Waldmann

“Wij richten ons niet op de consument, maar op medisch professionals. KIEN wil bij uitstek netwerken bouwen. KIEN is een echte gids voor veel bedrijven en heeft een adviserende rol.”

40 Relatie-event KIEN

Eric Hamers Actiaal

“De vraag begon vanuit KIEN: hoe maak je kinderen bewust van technologie en innovatie. Alles heeft te maken met techniek en daar willen we kinderen bewust van maken.

Een simpele druk op de knop zet alles in beweging. Wij willen kinderen ook in beweging zetten. Ze laten ervaren dat techniek een heel belangrijke component en element is in hun dagelijkse leven, wonen en werken op deze aarde. Stichting Push The Button koppelt interesse voor techniek aan de zorg voor het behouden en verbeteren van een duurzame samenleving. Op die manier leren kinderen dat zij hun toekomst en die van onze planeet kunnen beïnvloeden, met een druk op de knop!”

Guus Ortgiess Push The Button

“Door KIEN merken we dat we heel veel van elkaar leren. We zijn de markt aan het loswroeten, want die zit behoorlijk vast. We zijn op zoek naar nieuwe samenwerkingen. Met bijvoorbeeld ComfiCare proberen we meerdere producten met elkaar te verbinden.”

Tjarda van Oeveren Van Dorp zorg en welzijn

“We hebben een nieuw concept dat mensen ondersteunt langer thuis te wonen. De focus ligt op vereenzaming. Met KIEN hopen we uitwisseling van kennis voort te zetten. Sinds 1984 komen we in ziekenhuizen, dat is nu vaker bij de mensen thuis. Dat contact moeten we gaan leggen en hopen we hier en met KIEN te verbreden.”

41

Henk Wijnberger Verkerk Service Systemen

“Slimme toepassingen op oppervlakten is kort gezegd wat we ontwikkelen. Je kunt denken aan patroonherkenning of een koppeling met licht. We zijn klaar om de markt op te gaan. Op deze conferentie wisselen we veel informatie uit. We hebben veel installatiebedrijven gesproken, veel interessante partijen.”

42 Relatie-event KIEN

Koen Voogd The Surface Network

“Wij bieden trainingen en opleidingen in de bouw- en installatiesector. KIEN biedt een netwerk en zij initiëren veel. Er is een wisselwerking. Je helpt elkaar en je krijgt ook veel terug.”

Anouk de Hoog BOB Opleiding, Training en Advies

“Wij hebben een tablet ontwikkeld speciaal voor ouderen vanaf 80 jaar en voor mensen met dementie. Onze doelgroep aan wie we dit verkopen zijn kinderen die het voor hun opa of oma kopen en ook zorgverleners. KIEN kennen we ook van Vitaal Thuis.”

Joost Hermanns Compaan

“KIEN zorgt voor ons voor een groter netwerk. Wij zijn een serviceprovider voor electronisch vervoer en ontwikkelen ook verschillende laadpunten.”

43

Emma Hoekman Greenflux

“We zijn redelijk jong in deze zorgmarkt. Maar we merken dat onze producten goed toepasbaar zijn voor mensen die langer thuis willen wonen. KIEN is verbinden voor ons.

Zorgen voor contacten en uiteindelijk dat de bewoner voorzien wordt van de noodzakelijke producten.”

44 Relatie-event KIEN

Jan-Jesse Hopman Flexicontrol

“Ik krijg vandaag veel informatie van onze leden. Er blijkt een hiaat in kennis. In onze branche zijn heel weinig hoogopgeleiden, daar moeten we meer aandacht aan besteden. Het is ook vooral kansen zien en kansen pakken. We duiken een onbekende markt in.”

Nancy Dekker UNETO-VNI

“Ouderen willen graag met gas koken. Als ze een inductieplaat krijgen dan weten ze niet dat ze niet op de plaat kunnen leunen. Of ze zetten er een plastic bekertje op. Dit is een systeem waarbij het gas uitgaat als de rookmelder afgaat. En daar hoef je niet je hele huis voor te verbouwen. We zijn net begonnen met de verkoop. Hier krijgen we veel leuke reacties. KIEN is voor ons echt een platform.”

Dic Graasbeek Vulkon Gaskookbeveiliger

“We willen een plaatje schetsen en de mogelijkheden laten zien voor de toekomst. Er is een infrastructuur in de zorg nodig zodat robots in de woonomgeving kunnen functioneren.”

45

Tom Ederveen Robots.nu

“We hebben een beetje verkering met KIEN. We hebben zoveel gemeenschappelijke doelstellingen.

Vandaag kregen we de bevestiging dat we het goed doen.” Koot: “Het is uniek. We zoeken heel concreet naar samenwerkingen met verschillende organisaties.”

46 Relatie-event KIEN

Josephine Dries / Mieke Koot Generatiethuis

“Ik voel vandaag de bevestiging dat wij als slimme mensen de installatiewereld keihard nodig hebben.

Doeners en kennis matchen en we moeten dat verder op de markt zetten. Via KIEN spreken we veel kleine ondernemers, die anders niet zo snel hun weg vinden naar de universiteit.”

Hans van Dinteren TU Eindhoven

47

Blogs Benieuwd naar de tips en ervaringen van onze bloggers? Klik hier:

48 Relatie-event KIEN

http://www.stichtingkien.nl/blogs/

49

50 Relatie-event KIEN

Terugblik:

tijd voor actie

‘Je moet ontwikkelingen bijhouden’

‘Veel betrokkenheid en gedrevenheid’

“Omdat ik inmiddels gepensioneerd ben, heb ik meer tijd om bijeenkomsten bij te wonen dan mijn zoon, die de zaak overgenomen heeft. Het is belangrijk om ontwikkelingen en innovaties bij te houden, je steekt er altijd iets van op.

Ik neem dan ook graag deel aan de KIEN-bijeenkomsten. Wij zijn actief voor particulieren, bedrijven en overheid.

Met name het gedeelte over 0-energie en de toekomst van het energiesysteem vond ik interessant. Al zie ik voor ons bedrijf nog niet direct de aanknopingspunten voor de praktijk.”

“Met Flexiblepower Alliance Network (FAN) brengen wij partijen en technologieën bij elkaar om flexibiliteit in vraag en aanbod van duurzame energie op een slimme manier mogelijk te maken.

Tijdens mijn presentatie in de breakoutsessie 0-energie en in de discussie die daarop volgde, merkte ik veel betrokkenheid en gedrevenheid bij de deelnemers. Innovatie en duurzaamheid leven, en KIEN kan daar een wezenlijk rol in spelen. Voor ons ook, ik voorzie zeker een samenwerking, in wat voor vorm dan ook.”

Frits Maréchal Maréchal Elektro

Bert den Ouden Flexiblepower Alliance Network

‘Inspiratie vasthouden’

‘Op strategisch niveau verder praten’

“Ik ben superenthousiast over de energie van het congres en de manier waarop de thema’s en wetenschap, bedrijfsleven en overheid met elkaar verbonden worden. Die energie heb ik meegenomen naar ons bedrijf en probeer ik te delen met collega’s. Concreet gaan wij nu ook aan de slag met het uitdragen van de zekerheden voor onze klanten in onze uitingen, waar Ben Tiggelaar over vertelde. Het is een klein voorbeeld van hoe we de inspiratie van het KIEN Innovatiecongres willen vasthouden.”

“Stichting KIEN had en heeft voor mij een duidelijke rol naast bijvoorbeeld UNETO-VNI. KIEN zet onderwerpen als 0-energie en langer zelfstandig thuis wonen op een wat hoger abstractieniveau in. Daardoor kun je verder kijken, beter de verbanden leggen en partijen op een breed terrein bij elkaar brengen en verbinden. Mij spreekt dat zeer aan.

Je merkt op het congres dan ook dat er op strategisch niveau met elkaar gesproken kan worden. Ik heb interessante contacten opgedaan, met wie ik graag eens verder praat.”

Martijn Dekker DIGIT Elektrotechniek

Dennis van Bebberen Gouweloos Elektrotechniek

‘Techniek verbinden met sociaal’

‘Het wordt geen maandag meer’

“Met Dirk III, een initiatief in Rivierenland op het gebied van energie, gezondheid, vervoer, voedsel en leefomgeving, zijn we volop bezig met de twee thema’s van het KIEN Innovatiecongres. Ik ben het zeer eens met Masi Mohammadi: je moet techniek kunnen verbinden met het sociale component. Je moet van patronen naar een gezamenlijk perspectief gaan. Dat wist ik al, maar het congres heeft mij daar nog eens van doordrongen. Ik ben vanuit mijn bedrijf Holistico bezig met het opzetten van een zorgcomplex. Ik blijf graag bij KIEN betrokken en verwacht dat we ook in de toekomst iets voor elkaar kunnen betekenen.”

“Ik merk dat we als installateurs niet goed in staat zijn om het belang en de beleving van ons werk te verkopen. We zijn allemaal goede technici, maar we zijn niet zo sterk om klanten te overtuigen. We moeten echt veranderen. Het is precies zoals Ben Tiggelaar zei: het wordt geen maandag meer. De tijd dat we gewoon konden zitten wachten op de telefoontjes van klanten ligt definitief achter ons. Dat betekent dat wij ons gedrag moeten aanpassen: niet vanuit de techniek denken maar alleen vanuit klantperspectief en klantperceptie. Die verandering is niet eenvoudig, maar wel zeer noodzakelijk. Daar zijn wij in onze organisatie mee bezig. Ook in die transitie, in het binden van klanten aan je onderneming, zie ik een rol voor KIEN.”

Jan de Kock Holistico / Dirk III

‘Er speelt zoveel’

Martin Visser Verkerk Groep

“Ik heb 30 jaar een elektrotechnisch bedrijf gehad en nu sinds twee jaar heb ik de tijd om eens om me heen te kijken. Er speelt zoveel op het gebied van duurzaamheid, 0-energie, zorgsystemen; ik verdiep me daar graag in voor ik nieuwe stappen zet. KIEN is voor mij een waardevolle partner. Ik volg het programma en de ontwikkelingen en laat me graag inspireren. Ik voorzie dat KIEN een rol zal spelen bij mijn vervolgstappen; al is het alleen maar als netwerkplatform om contact te krijgen met collega’s en andere stakeholders.”

51

Paul Kwakkernaat Kwakkernaat bv

Links

52 Relatie-event KIEN

Bedrijf Naam

Actiaal Eric Hamers Actiz Aad Koster BOB Opleiding, Training en Advies Anouk de Hoog Compaan Joost Hermanns Croon Elektrotechniek B.V. Erik Fisscher Dingify Marleen Vos Enexis Martijn van Huijkelom Evean Kitty de Jong Flexiblepower Alliance Network Bert den Ouden Flexicontrol Jan-Jesse Hopman Gemeente Hoorn Regita van Baar Generatiethuis Mieke Koot GreenFlux Jurjen de Jong Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Masi Mohammadi KLE Consultancy Harm Hofman Kuijpers Installaties Bas Kuypers Leertouwer Henry Lootens Meutzner Licht Opleidingen Ronald Channo Ministerie van Binnenlandse Zaken Marnix Norder en Koninkrijksrelaties Philips Sander Slegt Push the Button Guus Ortgies Robots.nu Randall van Poelvoorde Stichting KIEN Adrie van Duijne Stichting KIEN Gerard Manshanden Technolution Wilbert Prinssen The Surface Network Peter Meijer TU/e Siep Weiland TU/e Ton Backx TU/e Mark Mietus TU/e SURE Innovation Hans van Dinteren UNETO-VNI Claudia Reiner UNETO-VNI Titia Siertsema UNETO-VNI Michel Wijbrands

De presentaties van de sprekes zijn te vinden op: http://www.stichtingkien.nl/informatie/kien-innovatiecongres-4-juni-2015/

Website

http://www.actiaal.nl http://www.actiz.nl http://www.bob.nl http://www.uwcompaan.nl http://www.croon.nl http://www.dingify.com http://www.enexis.nl http://www.evean.nl

http://www.flexiblepower.org

http://www.flexicontrol.nl http://www.hoorn.nl http://www.generatiethuis.nl

http://www.greenflux.nl http://www.han.nl http://www.kleconsultancy.com http://www.kuijpers.com http://www.leertouwer.nl http://www.meutznerlightvision.nl

http://www.minbzk.nl

53

http://www.philips.com http://www.pushthebutton.nu/ http://www.robots.nu http://www.stichtingkien.nl http://www.stichtingkien.nl http://www.technolution.nl http://www.thesurfacenetwork.com http://www.tue.nl http://www.tue.nl http://www.tue.nl http://www.sureinnovation.nl/ http://www.uneto-vni.nl http://www.uneto-vni.nl http://www.uneto-vni.nl

Links

Presentaties sprekers

Bedrijf Naam

54 Relatie-event KIEN

Van Dorp zorg en welzijn Tjarda van Oeveren Verkerk Service Systemen Ruud Kuipers Vital Innovators Pim Ketelaar Volt Elektro Groep Robert Hendriks Vulkon Gaskookbeveiliger Dic Gaasbeek Waldmann Leo van den Broeke WIFRAadvies Robin W. Franken Ben Tiggelaar Ben Tiggelaar Yellow Communications Karin van Geelen

Website

55

http://www.vandorp.eu http://www.verkerk.com http://www.vitalinnovators.nl http://www.volt.nl https://www.gaskookbeveiliger.nl/ http://www.waldmann.com http://www.wifragroup.nl http://www.tiggelaar.nl http://www.yellow-communications.com