Rabobank Paneldiscussie Regionaal voedselvraagstuk by Visuele Notulen

Rabobank 31 oktober 2016

Paneldiscussie Regionaal voedselvraagstuk

Rabobank Paneldiscussie Regionaal voedselvraagstuk

Verspilling

Opening

Banking for Food

Hoe kunnen we in de regio Amersfoort duurzamer omgaan met voedsel? Rabobank nodigde verkopers, producenten, horeca en zorginstellingen uit om samen te werken aan creatieve oplossingen.

Als toonaangevende food & agri-bank wil de Rabobank bijdragen aan dat proces. Met toegang tot financiering en kennis

heeft de Rabobank iets te bieden aan alle partijen uit de voedselketen, die worden geconfronteerd met de veranderende realiteit: boeren, coรถperaties, verwerkende industrie, handel en de supermarkt om de hoek. Om erachter te komen wat de concrete uitdagingen zijn van die partijen, wil de Rabobank met de voeten in de regionale - klei staan. Bijvoorbeeld door onderzoek te doen. Wat blijkt? 70% van alle Amersfoorters vindt gezond eten belangrijk. Afstand en milieubewustzijn staan minder hoog op de agenda: 49% van de regionale bevolking zegt

Rabobank Paneldiscussie Regionaal voedselvraagstuk

Hoe gaan we straks 9 miljard monden voeden? Als gevolg van een groeiende en steeds welvarender wereldbevolking zal de vraag naar voedsel tot 2050 met 60% groeien. Tegelijkertijd worden alleen al in Nederland per jaar 77 miljoen maaltijden verspild en houdt minder dan 5% van alle Nederlanders zich aan de aanbevolen voeding. De hele wereld staat voor de enorme uitdaging om duurzamer om te gaan met het voedsel dat we produceren en consumeren.

Rabobank Paneldiscussie Regionaal voedselvraagstuk

pilling

Banking for Food

streekproducten belangrijk te vinden, 48% kiest zijn eten op basis van hoe milieuvriendelijk het is geproduceerd. En hoewel er veel voedselinitiatieven in de regio zijn, is maar 23% van al het geconsumeerde voedsel herleidbaar tot de eigen regio. Zulke cijfers dienden tijdens de bijeenkomst als ingrediĂŤnten voor het gesprek. Verandering komt vaak van onderop, en de Rabobank heeft ondernemers, verkopers, verwerkers en

beheerders uitgenodigd om erachter te komen wat het beeld achter die cijfers is. Om iets te kunnen betekenen in de sector, wil zij weten wat de concrete vraagstukken, drempels en mogelijkheden zijn. Daarvoor zat een grote diversiteit van aanwezigen aan tafel: van Koninklijke Horeca Nederland tot het Meander Medisch Centrum, en van restauranteigenaren tot bedrijven die actief zijn in catering. De locatie voor dit

49% van de regionale bevolking zegt streekproducten belangrijk te vinden.

Onder het genot van een no wastelunch bereidden de deelnemers zich voor op drie gesprekken. Zij gingen in groepen uit elkaar om te praten over voedselverspilling, verantwoord voedsel en regionale producten. Met elkaar probeerden zij de uitdagingen bij de kern

te vatten, en vervolgens gezamenlijke oplossingen te bedenken. Dit is het resultaat.

Rabobank Paneldiscussie Regionaal voedselvraagstuk

gesprek was Het Lokaal, waar voedsel uit de regio wordt aangeboden. Het Lokaal combineert ondernemerschap met lokale ambacht, in een voormalige fabriek die al eens werd hergebruikt als poppodium.

Rabobank Paneldiscussie Regionaal voedselvraagstuk

Verspilling

Voor het thema verspilling is nog te weinig aandacht. Bewustzijn, samenwerking en vrijheid in regelgeving zijn de drie sleutels tot gedragsverandering, in elke sector die met voedsel te maken heeft.

In de groep werd opgemerkt, dat er grote verschillen zijn tussen de aanwezige

sectoren. Waar een restaurant wekenlang dezelfde menukaart heeft, krijgen ziekenhuizen te maken met enorme verschillen in wensen per dag. En waar een horecaondernemer direct kan kiezen voor een nieuwe manier van werken, is bij een zorginstelling een beleidswijziging nodig. Maar ook restaurants verschillen onderling. Een restaurant dat bekend staat om zijn bewuste reputatie kan ingevroren brood later aanbieden, een luxe restaurant komt daar niet mee weg. Ondanks alle verschillen is weten regelgeving over het algemeen voor alle partijen gelijk. Uit het gesprek kwam naar voren dat een ziekenhuis

Rabobank Paneldiscussie Regionaal voedselvraagstuk

Waar vindt voedselverspilling plaats? Om antwoord te geven op die vraag is kennis nodig, zo werd al snel duidelijk. Kennis die op dit moment vaak nog ontbreekt. Kennis over het product dat je aanbiedt en over de energie die het kost om dat product te kunnen aanbieden. Kennis over het gedrag van klanten. Wat eten zij wel en wat liever niet? Wat gooi je weg? En hoe wordt mijn product Ăźberhaupt een product? Het vergt tijd en interesse bij ondernemers om zich in te lezen, een nieuwe manier van werken te ontwikkelen en toe te passen.

Rabobank Paneldiscussie Regionaal voedselvraagstuk

pilling

Verspilling

bijvoorbeeld geen risico neemt met de hygiënecode omwille van hun patiënten, terwijl dezelfde regels het ondernemers juist moeilijk maken om duurzaam met voedsel om te gaan. Zoals in veel gevallen blijkt: maatschappelijke ontwikkelingen gaan voorop, regelgeving loopt achteraan. Tijdens het gesprek passeerden veel ideeën de revue. Sommige zijn een mooie toekomstdroom, andere worden al toegepast. Zoals een restaurant dat zijn

restanten op zondag opmaakt. Klanten weten wat ze op zo’n ‘kliekjesdag’ kunnen verwachten en de meeste tafels zijn dan ook bezet. Of zoals instellingen die tosti’s van oud brood maken en smoothies met fruit dat al een paar dagen oud is. In de categorie toekomstdromen: waarom bestaat er niet zoiets als een milieubarometer voor voedselverspilling? Via de digitale weg houden zorginstellingen al bij wat zij aan energie verbruiken. Waarom niet een soortgelijke

Waarom bestaat er niet zoiets als een milieubarometer voor voedselverspilling?

Bewustzijn, samenwerking en regelgeving zijn de drie sleutels tot gedragsverandering. Kennis bij consument en producent over waar voedsel vandaan komt en wat ermee gebeurt creĂŤert bewustzijn. Ketenvorming

tussen verschillende partijen vermindert de totale voedselbehoefte en verlengt de levensduur van een ingrediĂŤnt. En met vrijere regelgeving faciliteert de overheid volgens de deelnemers het initiatief om verspilling tot het minimum te reduceren.

Rabobank Paneldiscussie Regionaal voedselvraagstuk

app ontwikkelen voor voedsel? Een regionale marktplaats voor overcapaciteit is nog zoâ&#x20AC;&#x2122;n digitale droom. Wie voedsel overhoudt, kan dat weer kwijt aan ondernemers in de buurt die er een nieuw product van maken.

Rabobank Paneldiscussie Regionaal voedselvraagstuk

Verspilling

Wat verantwoord is voor een gezin, is anders voor een ziekenhuis.

Verantwoorde producten

Er is een grote wil om verantwoorde producten aan te bieden. Maar wat is verantwoord? Is dat lokaal of biologisch? En moet dat per se zo duur zijn?

Zoals uit het bovenstaande blijkt, staat heldere communicatie voorop bij het definiëren van ‘verantwoord’. In deze groep probeerden de deelnemers helder te krijgen wat die definitie is. Voor leveranciers en winkeliers is afstand een belangrijke factor. Hoe komt het bij je terecht? Wat moet je ervoor doen om het te krijgen? Kan het via één leverancier of moet je zelf alle lokale bedrijven of boeren langs? De grote uitdaging is om de keten van producent tot consument zo kort mogelijk te maken. Dat probeer je lokaal voor elkaar te krijgen, bijvoorbeeld door met streekproducten te werken.

Rabobank Paneldiscussie Regionaal voedselvraagstuk

Het gesprek in deze groep begon en eindigde met een vraag: wat is verantwoord en duurzaam? Een biologische tomaat uit Italië is een mooi streekproduct, maar die tomaat verliest onderweg naar Nederland een hoop van zijn duurzaamheid. Biologisch en verantwoord zijn geen synoniemen, zo werden de aanwezigen het snel eens. En verantwoord betekent veel meer dan alleen maar een gezond product. En wie verantwoord voedsel levert, levert dat aan verschillende monden. Wat verantwoord is voor een gezin, is anders voor een ziekenhuis.

Met een seizoensgebonden aanbod worden voorraden minder, de marges hoger en worden klanten onderwezen in de aard van het product.

Rabobank Paneldiscussie Regionaal voedselvraagstuk

pilling

Verantwoorde producten

Voor de consument betekent verantwoord een bewuste keuze en goede verhouding tussen prijs en kwaliteit. Een belangrijke leidraad in het gesprek was het seizoensvoordeel. Voedsel dat wordt aangeboden in het seizoen dat het verkrijgbaar is, is goedkoop, vers, langer houdbaar en smaakvol. Toch willen klanten aardbeien in de winter. Als aanbieder is dat het moment om klanten uit te leggen dat er ’s winters geen regionale aardbeienoogst plaatsvindt. En zeg tegen je klanten:

‘Kom elk kwartaal onze nieuwe seizoenskaart proeven!’ Met een seizoensgebonden aanbod worden voorraden minder, de marges hoger en worden klanten onderwezen in de aard van het product. Ook houdt het jou als aanbieder scherp. Je blijft op de hoogte, blijft leren en leert een mooi verhaal rondom je product te vertellen. Een verhaal is ook een verkoopargument, zo wordt opgemerkt. Als horecaondernemer kun je kiezen voor

Het prijsargument kwam duidelijk terug tijdens het groepsgesprek. Verantwoorde producten zijn vaak duurder, wat voor veel bedrijven een drempel betekent om de overschakeling te maken. Maar ook daar geldt een seizoensvoordeel én een schaalvoordeel. Door je menukaart te focussen op enkel seizoensproducten, kun je schaalvoordelen behalen en kosten

besparen. Schaalvergroting betekent ook samenwerking. Zoals één van de deelnemers (een afnemer) aangaf: ‘Ik wil wel regionale producten van boeren uit de buurt, maar niet vijftig boeren aan m’n deur. Ik wil ook graag het gemak van één leverancier!’ Door krachten te bundelen wordt het gemakkelijker om die afnemers te bedienen.

Rabobank Paneldiscussie Regionaal voedselvraagstuk

een merk van verantwoorde koffie. Dat vertaalt zich door naar de klant: ‘Bij ons drink je die koffie!’

Rabobank Paneldiscussie Regionaal voedselvraagstuk

pilling

Verantwoorde producten

Andere drempels die duidelijk werden tijdens het gesprek zijn te vinden aan de productiekant. Daar is continuïteit en stabiliteit nodig, terwijl seizoengebonden betekent dat je niet van alle producten altijd evenveel kunt leveren. Wanneer er sprake is van schaalvergroting door grotere afname van die producten, kan die onzekerheid vervallen. Iedereen was het eens: de grootste ambitie is het vergroten van bewustwording. Bij klanten, bijvoorbeeld

door te proberen de Nederlandse cultuur van ‘eten omdat het moet’ te veranderen in ‘eten omdat het lekker is’. Of dat koken leuk is en zelfs onderdeel wordt van onderwijs, zoals in Frankrijk. Met dat bewustzijn gaan klanten ook in de supermarkt vragen om verantwoord voedsel. Zij gaan op zoek naar de juiste producten en dwingen supermarkten net als leveranciers, horecaondernemers en kleine winkeltjes - een helder verhaal te vertellen over het eten dat zij verkopen.

Proberen de Nederlandse cultuur van ‘eten omdat het moet’ te veranderen in ‘eten omdat het lekker is’.

Rabobank Paneldiscussie Regionaal voedselvraagstuk

Verspilling

Regionaal is kleinschalig, bijna per definitie. Wanneer honderden gasten in een restaurant om een lokaal geproduceerd hertenbiefstuk vragen, is er al gauw geen hert meer over.

Regionale producten

Voedsel op ons bord, gemaakt van regionale producten. Dat is belangrijk, maar ook moeilijk. Want tot waar reikt de regio? Hoe ga je om met lage winstmarges en een gebrek aan continuĂŻteit? En hoe scheppen we urgentie bij klant en groothandel?

Een gebrek aan urgentie is slechts een van de obstakels die overwonnen moet worden op weg naar een Amersfoort dat zijn vlees en groenten bij de buren ophaalt. De twee grootste uitdagingen, zoals die in de groep werden geschetst, zijn continuĂŻteit en logistiek. Zoals ook besproken in de groep verantwoorde

producten kampen regionale producenten met een gebrek aan constante kwaliteit en constante kwantiteit. Regionaal is kleinschalig, bijna per definitie. Wanneer honderden gasten in een restaurant om een lokaal geproduceerd hertenbiefstuk vragen, is er al gauw geen hert meer over. Voor de logistieke uitdaging geldt dat een nice-to-have lokaal product zo min mogelijk extra inspanning kost om te verkrijgen. Hoewel er interesse is vanuit bijvoorbeeld de horeca voor lokale producten, is het voor ondernemers niet het meest interessante onderwerp om mee bezig

Rabobank Paneldiscussie Regionaal voedselvraagstuk

Regionale producten zijn meer nice-tohave dan need-to-have. Dat is althans hoe horeca, consument, groothandel en verkoper er momenteel over denken. De urgentie ontbreekt, zo waren de aanwezigen het in dit groepsgesprek met elkaar eens.

Rabobank Paneldiscussie Regionaal voedselvraagstuk

pilling

Regionale producten

te zijn. Ondernemers gaven tijdens het gesprek bijvoorbeeld aan dat regionaal geen ‘quick win’ is, geen manier om snel geld te verdienen of juist geld te besparen. Regionale producten ingeburgerd krijgen is daarom eerder een slow process. De consument moet de katalysator voor dat proces zijn. En de consument opvoeden begint door vroeg in de keten een gesprek over het product te hebben. Waar de horeca misschien al wil inkopen, moeten ook groothandel en supermarkt

betrokken worden. Via die weg vinden regionale producten hun weg naar het bewustzijn (en de mond) van de Amersfoorter. Daarbij is, zo luidde ook in deze groep de conclusie, communicatie van essentieel belang. B2C is waar de winst te behalen is. Vertel een verhaal, laat zien dat je met vers werkt, maak je menukaart meer dan een alleen een opsomming van gerechten en zeg: ‘Deze venkel en rabarber zijn per fiets van de boer naar het restaurant vervoerd.’

Vertel een verhaal, laat zien dat je met vers werkt, maak je menukaart meer dan een alleen een opsomming van gerechten.

Rabobank Paneldiscussie Regionaal voedselvraagstuk

En vertel wat nu precies die regio is. Voordat over drempels en oplossingen gesproken wordt, is het belangrijk om die vraag te beantwoorden. De regio is als je op de fiets kunt komen, wordt er geroepen. Lokaal zonder extra inspanning. Seizoensproducten, die het goed doen qua marketing en storytelling. Of is niet Amersfoort, maar heel Nederland de regio?

Rabobank Paneldiscussie Regionaal voedselvraagstuk

Verspilling

Colofon VISUELE NOTULEN Web: www.visuelenotulen.nl Mail: info@visuelenotulen.nl Tel: +31 6 30 07 76 75 In opdracht van Rabobank Amersfoort Eemland, afdeling Business Support.

Rabobank Paneldiscussie Regionaal voedselvraagstuk