//////////////////////////////////////////////////////////////////////////
Strategietafel bijeenkomst
01/04/2015
Inhoud Inleiding door John // 5
De ontwikkelingen in de branche // 7 Keuzedelen in het mbo // 8 Cijfers ROC // 9
Werkgelegenheid // 10 Leven lang leren // 13 Aan het woord // 14 Samenwerken // 19 Conclusie // 25
Dankwoord // 26
4 4
Inleiding door John //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
“We willen graag uw tevredenheid meten en verbeteren.” – John van der Vegt
//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Inleiding door John 5
Presteren met plezier & passie.
– John van der Vegt “De gedachte dat je naar één stip aan de horizon werkt die vier of vijf jaar verder ligt is niet meer van deze tijd.”
“De gedachte dat je naar één stip aan de horizon werkt die vier of vijf jaar verder ligt is niet meer van deze tijd. Je moet op tijd je strategie bijwerken en openstaan voor variaties, veranderingen en invloeden van buitenaf. Om een voorbeeld te geven: ICT staat nog ingeschat op een laag arbeidsperspectief, terwijl we overal om ons heen horen dat ICT juist enorme arbeidsperspectieven biedt.” “Studenttevredenheid en medewerkerstevredenheid zijn enorm verbeterd en de diplomarendementen zijn omhoog gegaan. Nu willen we uw tevredenheid nog meten en verbeteren. Hiermee zijn we al begonnen, maar het kost veel tijd en moeite om uw behoeften en tevredenheid in kaart te brengen.” “De mensen die via een spiegel in spiegelbeeld kunnen lassen, dat is vakmanschap.” “In het opleiden werken we nog niet genoeg samen met bedrijven. De aansluiting moet beter. De toekomst kun je nooit helemaal vrij vormgeven, maar we moeten doen wat we kunnen.”
6
De ontwikkelingen in de branche
///////////////////////////////////////////////////////////////
/////////////////////////////////////////////////////////////// De ontwikkelingen in de branche
Wat zou u ons, terugblikkend op de afgelopen jaren, mee willen geven?
Welke ontwikkelingen in de branche hebben gevolgen voor ons onderwijs?
“Alles valt of staat met relaties. Wederzijdse ervaring-uitwisseling is hierin heel belangrijk.” – Harry Rupert
“De receptioniste wordt vervangen, maar we willen nog steeds op hoger niveau ontlast worden. Niveau 4 is dan belangrijk, want we willen wel een goede office manager. We hebben mensen nodig die begrijpen dat er in processen gedacht moet worden. Facturen en bankafschriften hoeven niet meer handmatig verwerkt te worden, maar je hebt wel iemand nodig die een foutje kan herkennen en herstellen.” – Henk Schoeman
“Stagebegeleiders zijn er voor de student. Waarom vragen die niet: Wat heb je eigenlijk nodig?” – Hans Bakker
“We hebben mensen nodig die begrijpen dat er in processen gedacht moet worden.” – Henk Schoeman
“Wat voor open source tools zijn er die goed passen bij waar een student warm van wordt? Die moeten we meer gaan gebruiken. Probeer platformen te zoeken die dicht bij de leerlingen liggen. Voor de mode is dat bijvoorbeeld Pinterest.” – Michiel Verheij
7
8
Keuzedelen in het mbo /////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
Meer verbreden of meer specialiseren? “Als 52% doorgaat naar mbo, moeten studenten dus niet alleen voorbereid worden op het veroveren van een baan. Ook de overgang naar hbo moet goed verlopen. Als het gaat om knokken en doorzetten, zijn de mbo’ers duidelijk in het voordeel, maar havisten zijn in het voordeel als het gaat om abstractievermogen en taalvaardigheid. Daar zou op het mbo dus ook meer aandacht aan besteed moeten worden.” – Bert Velt “Je hoort dat iedereen soft skills moet hebben, maar toch ook vakmanschap.” – John van der Vegt “Het lastige voor ons is dat we het liefst ons opleidingsprogramma zouden willen aanpassen aan wat de leerlingen uiteindelijk willen gaan doen, maar de meesten maken pas in het derde jaar een keuze en laten zich dan ook nog leiden door de waan van de dag.” – Han Zomer
“ Naast Kennis en Kunde is Karakter bepalend voor het succes van de studenten. Leer hen dat zij met passie voor het vakgebied en gedrevenheid hun kansen op de arbeidsmarkt aanzienlijk vergroten.” – Louis Koopman
Als het gaat om knokken en doorzetten, zijn de mbo’ers duidelijk in het voordeel – Bert Velt
///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// ROC in cijfers
Landelijk 500.000 mbo
studenten 4% niveau 1 46% niveaus 2/3
14.000 studenten in boltrajecten 4000 BBL studenten
6600
economie studenten 6000+ zorg en welzijn studenten 5000+ techniek studenten (hoger dan landelijk gemiddelde)
8% is ouder dan 27 1/2 komen uit 3 grote steden
52% gaat naar HBO
Gemiddeld 93% van MBO studenten vindt binnen 3 maanden een baan.
2000
medewerkers
70 teams 1 van die teams is het Cas Spijkers-team. Zij zijn verantwoordelijk voor de 3gangen maaltijd van vanavond.
“Onze studenten geven gemiddeld onze opleiding een 7, maar het mag altijd beter!” – Remco Meijerink
“De leeftijd van leraren is me opgevallen. Bijna 40% is ouder dan 55.” – Louis Koopman
“Wat wij nu al doen is Nieuw naast ervaren. Docenten die vertrekken staan een half jaar samen met een nieuwe kracht voor de klas.” – Remco Meijerink
9
10
Werkgelegenheid ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
Hoe kijkt u tegen de ontwikkelingen in de branche aan? “Je ziet in bepaalde sectoren nog steeds veel behoefte aan niveau 2. Vakschool, horeca, bouw.” – John van der Vegt “Het werken in zijn algemeenheid in Nederland verjuridificeert. Dat betekent dat onze managers basiskennis moeten bezitten op het gebied van wet- en regelgeving. Maar onze leidinggevenden komen doorgaans niet van een juridische afdeling. Onze managers moeten dus breder worden opgeleid.” – Hans Kroeze “ Heel veel Twentse ondernemingen hebben een internationale oriëntatie en klantenkring. Dus met Duits of Frans heb je als student echt een pre” – Freerk Faber “We hadden deze discussie ook toen de eerste stoommachine kwam, dit is helemaal niet nieuw.” – Michiel Verheij
“Omdat het speelveld draconisch verandert in de komende jaren, is er wat betreft de samenwerking veel werk aan de winkel. Ook in de zorg bepaalt de consument wat hij wil en hoe dat moet. Gemeente Almelo koopt zorg in bij mij. Nu bepaal ik nog wie wel en wie geen goed werk levert. Maar dankzij het internet kijkt de gemeente steeds minder naar wat ik vind. Ze kunnen namelijk zo op internet uitzoeken wat hun inwoners vinden.” – Hans Kroeze “ICT is niet werken op de iPad, je moet weten hoe deze werkt. Leren programmeren. Dit is nodig voor alle sectoren, tegenwoordig zelfs in de auto techniek.” – Freerk Faber “Software eats the world” – Michiel Verheij “Moeten we nog wel op de vraag van de arbeidsmarkt ingaan? Als deze zo snel verandert, moet je dan niet tegen studenten zeggen: kies wat je wilt, volg je hart? Niemand aan deze tafel doet nog precies waarvoor hij studeerde. Moeten we niet opleiden naar wat wij denken dat goed is? Zo lang we maar goede vakmensen opleiden, komen de bedrijven toch wel. Heel gechargeerd.” – Han Zomer
//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Werkgelegenheid
“Ik vraag me af of het vak van een vrachtwagenchauffeur over tien jaar nog bestaat.” – Michiel Verheij
“Hoe belangrijk is vakethiek of integriteit?” – Han Zomer
11
12
Leven lang leren
////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
“Mensen moeten veel flexibeler zijn. Mensen die tientallen jaren hetzelfde taakje hebben uitgevoerd, krijgen nu geen baan meer.” – Harry Rupert
//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Leven lang leren 13
Hoe staat u tegenover de ontwikkeling dat meer werkenden naast hun loopbaan een opleiding volgen? Lerarenstages, daar zijn we een groot voorstander van, maar waarom lukt het ons niet? – Remco Meijerink
“Een leven lang leren moet al door herzieningen in de wet.” – Henk Schoeman “Soms mòet je mensen wel dwingen. Als mensen zich niet blijven ontwikkelen, maken ze geen kans meer” – Bert Velt “Permanent leren is noodzakelijk, het mag niet ophouden na het halen van je diploma. Dat geldt ook voor het hele docentencorps.” – Michiel Verheij “We moeten zelf ook ons leven lang blijven leren.” – Hans Kroeze “Docenten, studenten en medewerkers van bedrijven moeten een leven lang leren. Daarin is geen onderscheid.” – Peter Weusthof
14
Aan het woord
//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
Wat moet er zeker terug komen in de nieuwe strategie nota?
Wat is een belangrijk aandachtspunt voor de komende jaren?
Michiel Verheij / TriMM
Hans Kroeze / Asito
Flexibilisering. Je merkt dat een aantal vereisten aan ondernemers gevraagd wordt, zoals snel kunnen schakelen. Dit wordt ook steeds meer gevraagd van het onderwijs en van leerlingen. Je moet daar in mee, anders wordt het heel lastig. Je moet verbindingen kunnen leggen. Dat geldt net zo goed voor bedrijven. Als je afhaakt, ben je weg.
Op 11-11-11 openden wij 11 vestigingen, alle 11 zijn nu dicht. De reden dat die vestigingen gesloten zijn, is dezelfde reden dat er banken gesloten worden: er komen geen mensen meer. Men schrijft zich online in. Als je gebruik maakt van de mogelijkheden die ICT biedt, heb je geen kantoren meer nodig. We zijn ingehaald door nieuwe ontwikkelingen. Er zijn andere mensen voor nodig. De studenten zijn opgeleid voor het fysieke klantcontact, terwijl we nu mensen nodig hebben die online business kunnen verwerken.
////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Aan het woord 15
Waar moeten wij met het oog op de toekomst binnen de opleiding meer aandacht aan besteden?
Hoe kunnen we nog beter elkaars krachten benutten?
Annet van Mazijk / MBO College voor Vormgeving, Mode & Media Harry Rupert / Welbions Veel mensen zijn prima in hun vak en hebben genoeg kennis, maar ze hebben te weinig bagage. Ze moeten situaties inschatten, daarop anticiperen en hun verantwoordelijkheid daar ook in kennen. Als je jonge mensen daar nu niet op voorbereidt, redden ze het niet. Die weten zich niet staande te houden.�
Elkaar blijven voeden is een noodzaak van goed opleiden. We willen bedrijven daarom intensiever betrekken bij de opleidingen. In de werkveldcommissie de discussie voeren over veranderende beroepen, beroepseisen en de consequenties voor het onderwijs, is een uitdaging voor zowel het bedrijfsleven als het onderwijs.
16
Aan het woord
//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
Waar hoopt u een antwoord op te krijgen vandaag?
Peter Weusthof / Directeur Strategie Ik ben benieuwd naar de opvattingen en meningen van onze bedrijfsvertegenwoordigers. Hoe kijken zij aan tegen onze strategie en past die bij ons onderwijs? Daarnaast krijg ik graag antwoord op de vraag hoe we onze leerlingen moeten opleiden: worden het specialisten, of kunnen we ze juist beter in de breedte opleiden? Is er in de toekomst nog werk voor de lagere niveaus? Hoe moeten we daar volgens hen mee omgaan?
Wat verwacht u van deze avond?
Remco Meijerink / Lid van College van Bestuur Ik verwacht veel van vanavond! Geweldig om met ons werkveld en onze stakeholders in gesprek te gaan over hoe het gaat en welke kant we op moeten. Wat vraagt de arbeidsmarkt over een aantal jaren en waar moeten wij ons op richten. Hoe kunnen wij hun toekomstige werknemers beter uitrusten in deze veranderende werkomgeving?
////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Aan het woord 17
Waar moet volgens u op gelet worden bij het opleiden van de jeugd?
Welke ontwikkelingen in uw branche zijn van invloed op het onderwijs?
Louis Koopman / Directeur Koopman Mode Tilligte / Oud-bestuurder KvK
HenriĂŤtte Spijkerman / Two create
Ik hamer altijd op de drie K’s: Kennis, kwaliteit, karakter. De eerste twee krijgen alle aandacht, maar karakter is zo belangrijk. Mijn advies: besteedt veel tijd en moeite aan karaktervorming. Jongeren moeten zich open stellen. De basis van elk onderwijsinstituut is het vergaren van kennis, maar dit moet hand in hand gaan met karakter. Als ik het voor het zeggen had, werd er voor 75% aandacht besteed aan kennis en voor 25% karakter, houding en gedrag.
Er moet meer aandacht zijn voor het creatieve proces. Dat zie ik terug bij het tekenen en ontwerpen. Meer ruimte voor creativiteit. Leerlingen moeten het zelfvertrouwen krijgen vanuit de basis en dan de diepte in gaan door te experimenteren. En het moet hipper. Teveel jongeren haken in het eerste jaar af, en dat komt volgens mij doordat het te oubollig is. Veel leerkrachten houden vast aan hoe het vroeger was, die basiskennis is perfect, nu moet er ruimte komen om het anders aan te kleden.
18
Samenwerken ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Samenwerken 19
Hoe kunnen we nog beter elkaars krachten benutten? “Wat als managers uit het bedrijfsleven gastcolleges zouden geven op het ROC, terwijl docenten korte stages lopen in het bedrijfsleven zodat ze zouden zien hoe het eraan toe gaat in een bedrijf? Als je dat met elkaar vormgeeft en volhoudt, hebben beide partijen er profijt van.” – Hans Kroeze “Kunnen we nog wel opleiden voor de arbeidsmarkt, die zo snel verandert?” – Han Zomer “Haal het werkveld naar binnen en kijk of je daar structureel afspraken mee kunt maken, zodat het onderdeel wordt van het curriculum.” – Freerk Faber “Gevangen zitten in een harnas van regelgeving, dat is zonde.” – Louis Koopman “Je zou een ondernemende houding van een student veel meer moeten faciliteren.” – Louis Koopman
“Ik let op kennis, kunde en karakter. Kennis is informatie, kunde is ontwikkelen, karakter is gedrag, houding en personality.” – Louis Koopman “We moeten ons aanpassen aan de vernieuwde realiteit.” – Michiel Verheij
“Het is belangrijk om vaak bij elkaar te komen om iets op te bouwen.” – Hans Bakker
20
‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘
Stage moet door het onderwijs veel meer vraaggericht worden benaderd. Het aanbieden van alleen maar blokof lintstages is niet meer van deze tijd.
‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘
Kennis, kunde en karakter zijn de drie kernzaken waarop we moeten gaan focussen, alleen vakmanschap is niet meer genoeg.
21
22
/////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
“We moeten ons aanpassen aan de vernieuwde realiteit.” – Leven lang leren
‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘ ‘‘‘‘‘ “Ondernemers lopen altijd voor. Waarom zou je daar niet willen leren?” – Ontwikkeling
“Je hoort dat iedereen soft skills moet hebben, maar toch ook vakmanschap.” – Keuzedelen
“Persoonlijk leiderschap speelt een steeds belangrijkere rol.” – Ontwikkeling
“Van welke tools wordt een student warm? Die moeten we gebruiken! Dat moet veel meer in ons onderwijs.” – Ontwikkeling
“Als het gaat om knokken en doorzetten, zijn de mbo’ers duidelijk in het voordeel”
“De verantwoordelijkheid voor je carrière en ontwikkeling ligt vooral bij jezelf.”
“Sla de verbazing van mbo-studenten op. Registreer hun verbazing en stel vanzelfsprekendheden ter discussie.” – Keuzedelen
“Als mensen zich niet blijven ontwikkelingen, maken ze geen kans meer.”
– Keuzedelen
“Leren programmeren.” – Werkgelegenheid “Het mooiste compliment wat ik ooit van een student kreeg: nu weet ik waarom ik de opleiding doe. Ik heb nog steeds contact met hem.” – Samenwerken “Een doorlopend gesprek over de competenties is nodig, want deze veranderen continue” – Keuzedelen
– Ontwikkeling
– Leven lang leren
“Er komen steeds meer gratis varianten m.b.t. ICT, daar moet je gebruik van maken.” – Leven lang leren
“Hoe belangrijk is duits” – Werkgelegenheid
23
24
Conclusie //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
“Geef ondernemende studenten met passie de kans om zichzelf te overtreffen tijdens hun opleiding.” – Michiel Verheij
////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Conclusie 25
Conclusie Via stages en werkveld-commissies is de samenwerking met uw branche de afgelopen jaren in onze ogen ge誰ntensiveerd. Deelt u deze opvatting? Waar zouden we naar uw idee nog een tandje kunnen schakelen? Hoe zou de samenwerking er idealiter uitzien? Hoe kunnen we nog beter elkaars krachten benutten? De wereld verandert steeds sneller. Werkzaamheden veranderen, omzet is van steeds weer andere factoren afhankelijk, waarbij internationalisering en digitalisering niet vergeten mogen worden. Dat vraagt van ons, van onze studenten en van het bedrijfsleven een enorme flexibiliteit, die niet te realiseren is zonder regelmatig overleg. We moeten vaker samenkomen en dan ook echt met agenda, ingebrachte stukken en een gedegen voorbereiding. Alleen zo kunnen we als ambassadeur voor de studenten optreden. Van de studenten moeten we
tegelijkertijd meer vragen op het gebied van arbeidsmoraal, integriteit en karakter. Kennis, kunde en karakter zijn de drie kernzaken waarop we moeten gaan focussen, alleen vakmanschap is niet meer genoeg. Tot slot hebben we geconstateerd dat het, zeker in Twente, maar ook in de rest van de wereld, ook voor docenten heel belangrijk is om een directe lijn te hebben met het bedrijfsleven. Als je als docent je relaties kent, kun je op bedrijfsbezoek gaan, stages regelen en vanuit die positie innoveren.
26
Dankwoord ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
“We hebben vanavond geleerd dat wij van het ROC meer als ambassadeur voor de student moeten optreden. We moeten ze niet alleen begeleiden, maar ook zorgen dat de wensen vanuit het bedrijfsleven hen bereiken. Dat gaan we doen. Hartelijk dank, uw input is enorm waardevol.” – John van der Vegt
Met dank aan De heer Michiel Verheij TriMM
Mevrouw HenriĂŤtte Spijkerman Two Create
De heer Henk Schoeman De Jong en Laan
De heer Harry Rupert Welbions
De heer Hans Bakker MKB - Nederland
De heer Hans Kroeze Asito
De heer Freerk Faber WTC Twente
De heer Bert Velt Saxion
De heer Louis Koopman Koopman Mode Tilligte
Namens het ROC van Twente De heer John van der Vegt De heer Remco Meijerink De heer Gerrit Stemerding De heer Han Zomer Mevrouw Annet van Mazijk De heer Peter Weusthof Mevrouw Els van Riel
28