Magazine over geestelijke gezondheid. Editie 1 - mei 2017
Psychiatrie in de wijk
ACTEUR MIKE WEERTS: ‘Ik wil een inspirator zijn’
NIEUWE ONTWIKKELINGEN BINNEN DE ZORG:
‘Je moet out of the box kunnen denken’
PORTRETTEN REPORTAGE DE WERKDAG VAN DIAGNOSE ALZHEIMER
Inhoud
OP DE SOFA ACTUEEL NIEUWS ACHTERGROND LEZEN, KIJKEN & BELEVEN VAN PADOVA NAAR PADUA
5 8 14 16 18 24 30 34 36
Link heeft een nieuw jasje!
Martijn: ‘Ik zag dingen die er niet waren’
8
5
14
16
Reunie: fietstocht van Padua (It) naar Huize Padua (Nl)
kan
den
wok
hond
: m=h
k=v
18
24 36
30 muis
Ons Huis van de Wijk
-n
o=ij
koe
ring
-h d=t
k=m
koor
gieter
REBUS
r=t+s
teen
+
+
+
+
vlek
v=p
k=v
-g t=d
-r
Stuur je oplossing vóór 1 juni naar communicatie@ggzoostbrabant.nl en maak kans op kaartjes voor BillyBird Park Hemelrijk.
Link 3
Tekst Anouk Suurs & Martine Koopman Beeld Wim Hollemans
Horen, zien en luisteren Mogelijkheden zien, ontdekken dat je wél
Portretten
talenten hebt en goed naar jezelf luisteren. Het zijn goede mantra’s om jezelf mee op te peppen. Je leest ze terug in de interviews van Simone, Martijn en Simone in deze Link. Met vallen en opstaan, staan zij nu weer volop in het leven. En als het wat minder gaat, weten ze wat hen helpt om er weer bovenop te komen. Ook in hun werk als ervaringsdeskundige vertellen ze hun verhaal, zodat anderen vooruit kunnen komen en groeien.
Dat luisteren überhaupt veel brengt, bewijst het verhaal van de initiatiefnemers van Het huis van de wijk in de Osse wijk Ruwaard. De bewoners zijn de oren en ogen in de wijk. Het initiatief om de wijk leefbaarder te maken ligt bij hen. Zij bedenken oplossingen, en instanties ondersteunen hen daarbij. Soms worden dingen geregeld die volgens de regeltjes niet kunnen, of waar mensen niet persé recht op hebben, maar het werkt in veel gevallen wel. Vivianne Viguurs, hoofdredacteur
4 Link
Ervaringsdeskundigen hebben een psychiatrische achtergrond, en zetten na een speciale opleiding hun ervaring en kennis in om cliënten te ondersteunen bij hun herstel. Omdat ze vanuit eigen ervaring werken, komen ze vaak dichterbij mensen dan andere hulpverleners. Binnen GGZ Oost Brabant werken meerdere ervaringsdeskundigen. Hoe hun werkdag eruit ziet, lees je op pagina 22. Meer herstelverhalen lezen? ggzoostbrabant.nl/ vallenenweeropstaan
‘Ik ontdekte dat ik wel kwaliteiten had’ Simone de Natris (29), leerling ervaringsdeskundige “Toen ik opgenomen werd en groepstherapie kreeg, voelde ik me voor het eerst in mijn leven prettig. Door de steun van gelijkgestemden kon ik zijn wie ik was. Bij creatieve therapie ontdekte ik mijn artistieke kwaliteiten. ‘Ik kan dus wel wat’, dacht ik. Daar knapte ik echt van op.” Ik had me vrijwillig laten opnemen na een ellendige tijd. Vanaf mijn 16e ging het helemaal mis. Door trauma’s uit mijn jeugd was ik angstig en depressief. Ik gebruikte drugs en dacht veel na over zelfmoord. Crisisopnames, gesprekken met hulpverleners, het hielp onvoldoende. Na een suïcidepoging ging ik op zoek naar een kliniek. Ik wilde zo niet meer verder. Na de opname pakte ik thuis mijn leven weer op, ging aan het werk en dacht ‘dit is het dan’. Maar eigenlijk voelde ik me nog steeds diep ongelukkig. Ik had nachtmerries, was wantrouwig en vertelde niemand erover, omdat ik me heel erg schaamde. Om mijn angsten en trauma’s aan te pakken volgde ik de traumabehandeling EMDR. Daarna ging het langzaamaan beter. Ik ging studeren, waardoor mijn zelfvertrouwen groeide én ik ontdekte dat ik talenten had, zoals fotograferen. Iets dat goed past bij wie ik ben. Dát was voor mij echt een herstelmoment. Als het even minder gaat, weet ik wat ik moet doen: goed voor mezelf zorgen en mijn gevoelens en gedachten delen. Dat doe ik vooral met mijn partner die ik vijf jaar geleden leerde kennen en door wie ik me ontzettend gewaardeerd voel. We hebben pas een huis gekocht en zijn bezig met een verbouwing. Vroeger zei ik altijd ‘ik heb een huis’, nú weet ik hoe het voelt om een ‘thuis’ te hebben. Ik zie de toekomst weer positief tegemoet.” Link 5
‘Met de juiste diagnose, kan ik weer vooruit’ Simone Visser-Haasnoot (30), ervaringsdeskundige “Dat klopt niet, dacht ik meteen toen ik de diagnose borderline kreeg. Maar ik werd totaal niet gehoord. Therapie op therapie volgde. Het sloeg allemaal niet aan. De hulpverleners zagen mij als een puber met stemmingswisselingen, die haar kont tegen de krib gooide. Inmiddels was ik 19 jaar. Omdat ik suïcidaal was, moest ik voor mijn eigen veiligheid naar de isoleerkamer. Weer kreeg ik niet de juiste behandeling. Gelukkig kwam er na een lange zoektocht hulp van een sociaal psychiatrisch verpleegkundige van GGZ Oost Brabant. Zij verwees me naar een specialist en na allerlei testen kreeg ik op mijn 23e de diagnose autisme. Ik herkende de kenmerken: gebaat zijn bij structuur en duidelijkheid, moeite met sociale contacten en overgevoelig voor prikkels. Het was alsof alle kwartjes op zijn plek vielen. Al die jaren had ik me dus niet voor niets verzet. Dat was een grote verademing. Af en toe is het nog steeds vallen en opstaan maar sinds ik de juiste diagnose heb, kan ik weer vooruit. Vooral aan het opvoeden van mijn vierjarige dochter Dana besteed ik veel tijd. Dat wil ik zo goed mogelijk doen. Soms loop ik tegen mijn beperkingen aan – vooral die overprikkeling – maar ik kan er nu rekening mee houden. Sinds ze naar school gaat, is mijn wereld weer wat groter. Nu ben ik aan het bekijken hoe ik mijn leven verder ga invullen. Ik wil blijven werken als ervaringsdeskundige. Voor cliënten vind ik het belangrijk dat ze niet zomaar alles klakkeloos aannemen van hulpverleners. En dat je goed naar jezelf luistert.” 6 Link
‘Ik voel me weer de oude Martijn’ Martijn van Maanen (38), leerling ervaringsdeskundige en verpleegkundige “Ik kan het me nog goed herinneren: mijn ouders en zus brachten me met de auto naar het psychiatrisch ziekenhuis. Ze hadden - buiten mijn weten om - een opname geregeld, omdat ze niet meer wisten wat ze met me aan moesten. Ik was toen 16 jaar en in een ernstige psychose terechtgekomen. Op het hevigst daarvan was ik zo angstig, dat ik niet meer het huis uit durfde. Ik hoorde stemmen en zag dingen die er niet waren. In de kliniek kreeg ik gelukkig het gevoel: hier gaan ze me helpen. Ik kreeg medicijnen tegen de psychose. In de twee jaar dat ik daar zat, bouwde ik langzaam mijn leven weer op met dagactiviteiten, school en sport totdat ik genoeg hersteld was om weer thuis te kunnen wonen bij mijn ouders. Ik heb het geluk dat mijn ouders, broer, zus en begeleider me nooit als patiënt hebben behandeld. Dat stigma heb ik dus niet gevoeld. Zij zagen mijn mogelijkheden en kansen. Ik pakte die aan en sloeg nieuwe wegen in. Mijn vrijwilligerswerk als licht- en geluidstechnicus in een theater, is wel dé plek geweest waar ik telkens geconfronteerd en uitgedaagd werd. Ondanks dat ik onzeker en bang was, zette ik toch die stap en hield vol. Ik leerde zelf om niet alles op mijn diagnose te betrekken. Langzaam verdween veel zelfstigma. Iedereen vindt wel eens iets spannend of eng. Ongeveer acht jaar geleden voelde ik me echt weer de oude Martijn. Uiteindelijk ben ik sterker geworden en is er een basis van zekerheid. Als ik even onstabiel ben, dan mag dat gebeuren. Ik heb gelukkig nooit meer een psychose gehad.” Link 7
Tekst Martine Koopman Beeld Wim Hollemans
REPORTAGE HUIS VAN DE WIJK
‘Geef mij ruimte en koffie, de rest regelen we zelf wel’ Eind vorig jaar opende Ons Huis van de Wijk in Oss zijn deuren. Hiermee ging een wens van veel bewoners van de wijk Ruwaard in vervulling. Drie van hen: Anton Mulders, Elly Slegtenhorst en Trudy van Lent zijn al vanaf de eerste dag de drijvende krachten van dit initiatief. Anton, beheerder/coördinator en Jouri Lamers, die zichzelf heeft benoemd tot ‘kantinejuf’, vertellen over de totstandkoming ervan en hoe het huis hun leven veranderde. Bij gebrek aan een activiteitencentrum in hun wijk besloten deze drie wijkbewoners om er zelf een activiteitencentrum op te zetten. Ze liepen al een paar jaar rond met dit idee. Op hun zoektocht kwamen ze Proeftuin Ruwaard tegen (zie kader op pagina 12). Een project van onder meer de gemeente Oss, GGZ Oost Brabant en andere in de wijk actieve zorg- en welzijnsorganisaties, waarin bewoners zelf met plannen komen en instanties hen bij de realisatie ervan ondersteunen. Soms komen dingen mooi samen: in mei 2016 hadden ONS Welzijn en Proeftuin Ruwaard een wijkbijeenkomst georganiseerd om meningen, initiatieven en de actieve deelname binnen de wijk te peilen. Daar werd duidelijk dat er behoefte was aan een laagdrempelige locatie in de wijk waar alles - mensen, organisaties en activiteiten - samenkomt. De bereidheid om er zelf aan bij te dragen was groot. Het was duidelijk dat Anton, Elly en Trudy er niet alleen voor stonden! 8 Link
K reet werd werkeli j k h ei d Anton: “We wilden het liefst direct aan de gang. Onze plannen sloten goed aan bij de kern van de aanpak waar de Proeftuin voor staat. Niet te veel en te lang nadenken over een programma van eisen, maar gewoon doen en leren wat wel en niet werkt én waar werkelijk behoefte aan is. En mijn kreet: ‘Het enige wat ik nodig heb is een ruimte, een kan koffie, en de rest kan ik zelf’, werd werkelijkheid!” “Begin december kregen we de sleutel van dit gebouw”, vervolgt hij. “De wijkbewoners bepalen zelf voor welke activiteiten ze het gebouw willen gebruiken. We zijn ook zelf verantwoordelijk voor het beheer en de gang van zaken binnen het pand. We krijgen weinig subsidie en hebben nauwelijks professionele begeleiding nodig. Naast ons drieën werken hier 10 vaste vrijwilligers, die van alles ondernemen.
‘We krijgen weinig subsidie en hebben nauwelijks professionele begeleiding nodig’ Anton
Link 9
Mijn beroep was sociaal maatschappelijk werker, maar als ik dit fulltime met behoud van uitkering kan blijven doen, dan vind ik het goed. Elke maandag hebben we een ronde tafelgesprek oftewel: wie dat wil, schuift aan. Vorige week vertelde iemand van de GGD een verhaal over gezond eten. Als dat nodig is, krijgen we begeleiding vanuit Proeftuin Ruwaard bij activiteiten. Zo hebben we met ONS Welzijn binnenkort een gesprek over hoe we kunnen zorgen dat de groep Turkse vrouwen die vaak in het Huis van de wijk komt, aansluiting vindt bij de andere mensen. Eigenlijk wil je dat de verschillende groepen gewoon mixen met elkaar. Het Huis moet een ontmoetingsplek zijn voor uiteenlopende bewoners, waar je allerlei activiteiten kunt doen.”
G am en en b i er Vanaf de opening is Jouri vaste kracht: “Ik vond het hier zo gezellig en ben nooit meer weggegaan. Mijn leven is 180 graden gedraaid. Voorheen ging ik altijd laat naar bed, en kwam er pas in de middag weer uit. Ik was verslaafd aan gamen, zat de hele dag binnen en dronk veel bier. Jarenlang kreeg ik elke week ambulante hulp van het Fact-team*. Nu heb ik weer regelmaat in mijn leven. Elke dag ben ik hier fris en fruitig om 9 uur ‘s ochtends. Dan ga ik koffiezetten en breng koffie en thee rond. Ik noem mezelf de kantinejuf. Het is voor mij een goede dagbesteding. Ik weet waar ik aan toe ben. Als het even niet gaat, dan springen anderen in. Ik game nu nog maar twee uurtjes per dag, dat heb ik zelf teruggebracht. Om een uur of 10 ga ik naar bed. Sinds ik hier werk, heb ik geen zorg meer nodig van de GGZ. Het gaat goed.” “In het pand zat vroeger De Inloop van de GGZ en het stond al enkele jaren leeg”, vervolgt Anton. “Nu hebben we 10 verschillende groepen met bezigheden als: kaarten, EHBO, sporten, buurttafelen oftewel samen koken, creatief bezig zijn, maar het is ook een vergaderruimte voor veel buurtgroepen, verenigingen en flexplek voor professionals. Binnenkort willen we starten met een wandelgroep, tuinclub en een werkplaats zodat hier meer mannen komen. Veel alleenstaanden maken gebruik van de koffie-inloop om elkaar te ontmoeten.
Grat i s koffi e De huidige locatie van het Huis van de Wijk wordt over twee jaar gesloopt en verhuist dan naar de onderste verdieping van de serviceflat Sterrebos in de wijk, waar wijkcentrum D’n Iemhof komt te zitten. Anton zit in de groep die regelmatig overlegt met de architecten. Volgens de planning is de bouw in 2019 klaar. De bedoeling is dat het hele concept van het * Fact staat voor ‘Flexible assertive community treatment’; een team GGZ-behandelaars en hulpverleners dat vanuit verschillende disciplines cliënten in de wijk thuis psychiatrische zorg biedt. 10 Link
De wijk Ruwaard in Oss
cijfers & feiten Ruwaard met
13.238 inwoners is de grootste wijk van
67% en allochtoon 32%), 30% is ouder dan 60 jaar; 33% van de bewoners is 3 jaar of langer werkloos. Incidenten met politie/brandweer in 2016: 1.646.
(verhouding autochtoon
Bron: gemeente Oss-2016
de gemeente Oss; er wonen veel verschillende nationaliteiten
Wijkbewoners doen in verhouding veel beroep op (zorg)instanties. Proeftuin Ruwaard is een samenwerkingsverband van de organisaties: gemeente Oss, GGZ Oost Brabant, GGD, ONS Welzijn, zorgverzekeraars CZ en VGZ, BrabantWonen, BrabantZorg, UniK, Pantein en Interzorg. Gemeente en aanbieders van wonen, welzijn en zorg willen gezamenlijk de leefbaarheid en gezondheid versterken, en dat tegen lagere kosten. Zij werken op een compleet andere manier: bewoners bedenken zelf oplossingen en instanties ondersteunen hen daarbij. Het initiatief ligt bij de mensen zelf. De Proeftuin stimuleert dat ook. Belangrijk doel is dat bewoners zich betrokken voelen bij hun wijk. Soms worden dingen geregeld die volgens de procedure of het proces misschien niet kunnen, of waar mensen niet persĂŠ recht op hebben, maar het werkt in veel gevallen wel.
Link 11
PROEFTUIN RUWAARD & GGZ OOST BRABANT Een voorbeeld van een geslaagde case, aldus Fred Pijls, voorzitter van de steungroep van proeftuin Ruwaard en bestuurder van GGZ Oost Brabant: “Een jongetje met autisme kon niet naar het speciaal onderwijs, omdat hij net buiten het gebied woont waarvan de bewoners in aanmerking komen voor een vervoersvergoeding. Door hem een fiets cadeau te geven en tijd om te leren fietsen, kon hij wel naar die school gaan. Verder was het voor hem niet goed om samen met zijn broertje op één kamer te slapen. Door een geldbedrag voor te schieten, kon de opa de zolder verbouwen tot slaapkamer. Daardoor gaat het nu goed met het jongetje en zijn gezin. Zo zijn er nog ruim 50 oplossingen die onstaan door het net even iets anders aan te pakken, en mensen zelf verantwoordelijkheid te geven.” Dit voorjaar werd de Proeftuin Ruwaard geëvalueerd. Pijls: “Besloten is dat het project nog een jaar wordt voortgezet. Ook GGZ Oost Brabant bekijkt hoe we deze oplossingen op andere plekken in onze organisatie kunnen inzetten.” Wellicht krijgt het Huis van de Wijk - of andere oplossingen van de Proeftuin - nog navolging. René Peters, (oud)wethouder van Oss en één van de grote trekkers van het project, zit nu in de Tweede Kamer voor het CDA.
Huis van de Wijk niet verandert. Anton: “We hebben wel discussie over de vraag of het Huis daar wel past: kunnen we die koffie wel gratis blijven schenken, hoe gaan we de exploitatie dan regelen? De Proeftuin heeft de kosten voor dit pand voorgefinancierd. Ze zijn bezig om te bekijken wat dit project uiteindelijk oplevert. Oftewel: welke partijen hebben er voordeel van en welke kosten besparen zij? Gaan mensen gezonder leven, en als ze meer sociale contacten hebben, bezoeken ze dan minder de huisarts? Of hebben ze minder professionele ondersteuning nodig?”
‘Sinds ik hier werk heb ik geen zorg meer nodig van de GGZ’ “Als het nieuwe buurthuis maar geen keurig net wijkcentrum wordt, zoals je ze nu vaak ziet”, zegt Anton zorgelijk. “Dat zijn mooi gebouwde zalenverhuurcentra geworden, waar je per vierkante meter ruimte betaalt voor activiteiten en kastruimte, de keuken vaak achter de bar is gebouwd, zodat je er niet met een kookgroep terecht kunt, en je voor de koffie fors moet betalen. En je mag er geen spijker in de muur slaan; als ik dat morgen invoer dan is het hier zo leeg.” Stellig vervolgt hij: “We gaan niet vantevoren allerlei regels opstellen.” Jouri vult aan: “Er komen hier steeds meer vaste mensen. Ze bouwen vriendschappen op. Het zou zonde zijn als het hier gesloopt gaat worden.” Anton: “Het is ook een prachtige plek. Ik zou het liefste hier blijven, maar je moet ook realistisch zijn.”
M E E R I N F O R M AT I E ? • www.lijnloos.nl/proeftuin-ruwaard • Ons Huis van de Wijk, Coornhertstraat in Oss • onshuisvandewijk@gmail.com
Ons Huis van de Wijk
12 Link
‘Ik was verslaafd aan gamen, zat de hele dag binnen en dronk veel bier’
Link 13
De wekker is nog niet gegaan, maar de kinderen zijn al wakker. De ochtend is gestart.
De werkdag van...
Marinke Stassen Vier jaar geleden begon Marinke Stassen als ervaringswerker bij GGZ Oost Brabant. Op de voorzichtige vraag of Marinke wilde delen wat haar is overkomen, komt een volmondig ‘ja’. Marinke is heel open over haar schizo-affectieve stoornis, wat inhoudt dat ze last heeft van een combinatie van een psychotische kwetsbaarheid en een bipolaire stoornis.
14 Link
Samen ontbijten en een rondje lopen met de hond.
Marinke springt in de trein naar Cuijk en fietst vanaf daar naar haar werk met haar kenmerkende vouwfiets.
Tijd voor een lunch is niet nodig, Marinke gaat samen met wat cliënten wandelen en eet dan haar boterham.
Op naar Wereldtuin Verdeliet in Cuijk. Daar gaat Marinke aan de slag met de herstelgroep die ze leidt.
De kinderen gaan naar opa en oma, want Marinke heeft een date-avond met haar verloofde.
Rond deze tijd duiken Marinke en haar vriendin het bed in, morgen weer vroeg op!
Herstelgroep
Signaleringsplan Een psychose kun je zelf niet herkennen, daarbij speelt de directe omgeving een hele belangrijke rol. Marinke werkt zowel voor zichzelf als voor haar cliënten met een signaleringsplan. Dit plan heeft het idee van een verkeerslicht. Een dag in het leven van Marinke start met haar zoon en dochter die al vóór de wekker wakker zijn. “Ik heb een dochter van drie maanden en een zoon van anderhalf. Als we allemaal wakker zijn, loop ik samen met mijn verloofde een rondje met de hond. Voor ik ga werken, heb ik er dus al bijna een halve dag op zitten.”
‘Ik kijk vanuit de client: wat willen de mensen zelf?’
Vervolgens pakt zij vanuit Nijmegen de trein naar Cuijk, om het laatste stuk met haar vouwfiets af te leggen. Veel cliënten herkennen Marinke aan haar opvallende vouwfiets. Haar werkdag begint met een GGZ-wijkteam overleg. Zijn er mensen die op dat moment meer zorg nodig hebben? “Ik kijk vanuit het cliëntperspectief: wat willen de mensen zelf? Ik betrek het signaleringsplan er dan ook bij.”
Op naar de volgende afspraak, want Marinke is sinds enkele weken betrokken bij de inloop in Cuijk. Samen met een aantal cliënten gaat ze een stuk wandelen met ondertussen haar ‘bammetje’ in de hand. ’s Avonds gaan de kinderen logeren bij opa en oma, want het is dateavond voor Marinke en haar vriendin. Bewust kiezen ze ervoor om tijd voor elkaar te maken, naast alle drukte van het dagelijks leven. En druk is het, nu Marinke een half jaar geleden ook nog is begonnen met een HBOopleiding Verpleegkunde.
Tekst Anne Claassen Beeld Wim Hollemans
“Ik ben twee keer psychotisch geweest. De eerste keer was mijn psychose gekleurd met een depressieve stemming, de tweede keer met een manische stemming. Hierna maakte ik een depressieve periode door, die beide keren langer duurde dan de psychose zelf.”
Na het overleg fietst Marinke naar Wereldtuin Verdeliet in Cuijk. Hier ontmoet ze de leden van de herstelgroep die ze leidt. Tijdens deze eenjarige cursus gaan deelnemers aan de slag met persoonlijke doelen, krijgen ze psycho-educatie en leren ze om te gaan met symptomen van stress. Het onderlinge contact is erg belangrijk voor de deelnemers.
“Ik zoek elke keer de grens van mijn kunnen op, en blijf mezelf daardoor verbeteren. Wel moet ik goed op blijven letten dat ik mijn grens niet overga. Met een goede balans zal ook dit me lukken.”
Alles gaat goed, behandeling bij de huisarts of basis GGZ. Voortekenen van een psychose dienen zich aan. Bij Marinke: slechter slapen, chaotisch en veel met haar werk bezig. Behandeling bij de GGZ is dan voor haar nodig. Psychose. In het signaleringsplan staat wat er van de omgeving en hulpverleners verwacht wordt bij een psychose. Link 15
Tekst Anouk Suurs Beeld Wim Hollemans
“Net na de diagnose dacht ik wel eens: ‘Jos, waarom kan je dat nou niet meer?’ Na gesprekken met Elma - die me leerde dat ik mijn verwachtingspatroon moest bijstellen ben ik rustiger geworden. Nu help ik mijn man om structuur aan te brengen in zijn dag en activiteiten. Om in balans te blijven, maak ik bewust tijd voor mezelf. Ook onze kinderen springen regelmatig bij. Daarnaast doen Jos en ik zoveel mogelijk leuke dingen samen; binnenkort gaan we een mooie reis maken. We weten niet wat de toekomst brengt, daarom leven we zoveel mogelijk bij de dag.” Anne-Marie Toonen, echtgenote
“Mijn zus Esther, ik en onze partners zijn er zoveel mogelijk voor onze ouders. We doen vooral leuke dingen, zoals fietsen of Esther neemt papa mee naar voetbalwedstrijden van haar zoontjes. Ook gaan we één keer per week met onze moeder wandelen zodat ze haar zinnen even kan verzetten. Verder stimuleren we ze de dingen die ze nog graag doen, zoals reizen, nu te doen en niet uit te stellen tot later.” Michel Toonen, zoon
16 Link
“Mijn rol bij mensen met een vorm van dementie bestaat vooral uit overstijgend meekijken. Ik geef informatie, adviseer en organiseer hulp en zorg van diagnose tot een eventuele opname. Als een soort regisseur houd ik het overzicht en sta ik meneer Toonen en zijn mantelzorgers zoveel mogelijk bij in alle fasen van zijn ziekteproces.” Elma Smulders, casemanager Dementie Samen in zorg
“Bij de groepsbehandeling van GGZ Oost Brabant kon ik mezelf zijn. Dáár heb ik mijn ziekte leren accepteren. Pas toen kon ik er met anderen over praten. En weer gaan genieten van ons gezin én van wat ik nog wel kan, zoals mijn vrijwilligerswerk en lange fietstochten maken. Me zorgen maken over mijn ziekte doe ik veel minder nu. Ik heb er toch geen invloed op. ” Jos Toonen
“Meneer Toonen wil zich graag nuttig voelen en zich verdienstelijk maken. Samen zijn we op zoek gegaan naar zinvol vrijwilligerswerk. We hebben gekeken naar zijn mogelijkheden, interesses en talenten. Meneer werkt nu twee halve dagen per week in een drukkerij. Heel fijn, want hij wil graag actief en betrokken blijven.” Hetty van Amstel, sociaal werker/expertise ouderen ONS Welzijn
“Jos kwam al even bij de intensieve groepsbehandeling met geheugenproblemen en stemmingsklachten toen hij de diagnose kreeg. Het was voor zijn vrouw en kinderen een proces met angst, verdriet en boosheid om dit te accepteren. Tijdens behandelgesprekken stelde Jos zich open op. Inmiddels heeft hij samen met zijn gezin een manier gevonden om met zijn ziekte om te gaan en weer energie voor nieuwe activiteiten. Heel mooi om te zien!” Lonneke Arnold, psycholoog ouderenpsychiatrie, GGZ Oost Brabant
Jos Toonen heeft de ziekte van Alzheimer:
‘IK PROBEER ZOVEEL MOGELIJK TE GENIETEN’ Jos Toonen (65) kreeg een half jaar geleden de diagnose Alzheimer. Hij had toen al een tijd last van geheugenverlies en somberheid. Voor hem en zijn vrouw was deze uitslag een opluchting. ‘Vooral ook, omdat onze omgeving het nu beter begrijpt.’ Tevens kwam de hulp - die daarvoor niet op gang kwam - direct in een stroomversnelling en sloot zich als een netwerk om hen heen. Wie zijn deze mensen die Jos steun en troost bieden in deze onzekere tijd. En hoe gaan hij, zijn echtgenote Anne-Marie en hun kinderen om met deze ziekte?
Link 17
‘Ik wil een inspirator zijn voor de mensen om mij heen’
op de
Sofa
Acteur Mike Weerts (34), geboren en getogen in het Brabantse Overloon, speelde in televisieseries, films en musicals als: Voetbalvrouwen, Moeder, ik wil bij de Revue en de SBS-6 serie Celblok H. Initiator, filmproducent en hoofdrolspeler was hij van de film Of ik gek ben. Dit voorjaar verhuizen Mike en zijn vrouw vanuit de Randstad terug naar Brabant, omdat ze er een productiebedrijf gaan starten. Tekst Martine Koopman Beeld Wim Hollemans
Iedere Link neemt een Bekende Brabander plaats op de sofa en vertelt over de pieken en dalen in het leven.
18 Link
“Door mijn vader ben ik SPW (Sociaal Pedagogisch Werk) gaan doen. Hij was activiteitenbegeleider bij mensen met een verstandelijke beperking. Het leek me ook leuk om met mensen te werken. Toneelspelen deed ik heel graag, maar ik wilde het niet als baan.” Toch veranderde zijn mening, toen een docent op de SPW-opleiding Mike aanraadde om een acteursopleiding te gaan volgen. Hij besloot een kans te wagen op de Drama Academie in Eindhoven. Acteur versus hulpverlener. Het zijn heel verschillende werelden: “Als hulpverlener kun je echt iets betekenen voor mensen. Als acteur mis ik dat wel eens. Hoewel kunst ook troost kan bieden en mensen kan vermaken.”
Hoe kwam je erbij om acteur te worden? “Ik ben niet met cultuur opgevoed. Als kleuter schijn ik wel gezegd te hebben dat ik later toneelspeler wilde worden. Op mijn 17e speelde ik bij de toneelvereniging van Overloon, en ik merkte dat ik het zó leuk vond. Maar om er dan je werk van te maken? Dat vond ik meer iets voor mensen van boven de rivieren. Op de SPW zei de dramadocent: ‘Moet jij niet naar de toneelschool?’ De open dag heb ik niet eens bezocht, ik heb een scene van internet geplukt en na een - volgens mij slechte auditie - werd ik aangenomen op de Academie in Eindhoven. Tijdens de toneelschool werkte ik als groepsbegeleider in de psychiatrie met jongeren. Ik dacht, dan word ik dramadocent in een gevangenis, of ik ga werken met straatjongeren. In mijn toekomstplannen zat altijd een welzijnsaspect. Tot ik echt ging spelen. Voor het eerst van mijn leven - ik was 19 - voelde ik dat ik ergens op mijn plek was. Pas na het tweede jaar durfde ik een beetje te dromen van een carrière als acteur. Ik behoorde niet tot de uitgesproken talenten. En daar komt de bewijsdrang uit mijn opvoeding weer terug, als iemand tegen mij zegt: ‘Jij kunt niet spelen’, dan komt er in mij iets naar boven van: dan zal ik jou eens laten zien dat ik dat wel spelen.” Die drang om je te bewijzen; is die nog steeds zo sterk bij jou? “Mijn broer en ik kregen van onze ouders mee dat als je iets wilt
bereiken je er hard voor moet werken. Ik laat graag zien dat ik het kan en hoop dat mensen het goed vinden. Daar hecht ik veel waarde aan. Vroeger wilde ik bij de beste acteurs van Nederland horen. Nu heb ik dat minder. Ik wil heel goed zijn in mijn vak, niet meer omdat ik denk dat ik daardoor meer gewaardeerd word maar uitsluitend omdat ik het vak wil beheersen. Dat is wel een verandering waar ik sinds een tijdje in zit.” Waardoor is die houding veranderd? “Mijn vrouw, Willemijn, kreeg na de geboorte van ons tweede kindje een postpartum depressie (postnatale depressie, red.). Na de bevalling stond haar hormoonhuishouding op z’n kop, en dat is niet tijdig en op de juiste manier aangepakt. We weten nu dat er gebrek aan kennis is rondom die ziekte. Willemijn wilde koste wat kost beter worden, en die vechtlust lijkt haar soms te hebben tegengewerkt in de hulpverlening. Drie maanden na de bevalling kreeg ze ook nog de ziekte van Pfeiffer, wat resulteerde in totale uitputting. Na ruim een jaar was ze enorm afgevallen door het gevecht wat ze voerde om overeind te blijven. Die situatie was eigenlijk niet meer vol te houden. Gelukkig kregen we in die periode veel hulp van mijn (schoon)ouders en vrienden. Als zij er niet waren, zorgde ik voor mijn kinderen en probeerde ik Willemijn op de been te houden. Pas ruim anderhalf jaar na de geboorte kwamen we na een lange zoektocht bij een gespecialiseerde hulpverlener terecht, en ging het dankzij haar behandeling snel beter met mijn vrouw. In die periode was ik onder meer bezig met de film ‘Of ik gek ben’, waarvan ik de coproducent, initiator en hoofdrolspeler was. Het bleek achteraf een goede afleiding. Maar toen het beter ging met Willemijn, ben ik volledig ingestort.” Hoe kwamen jullie uit die nare tijd? “Tot die tijd was ik een zondagskind. Ik heb altijd wel hard gewerkt, en maakte bewust keuzes, maar dingen zijn me ook vaak gewoon overkomen. Dit was de eerste tegenslag in ons leven die we niet zomaar onder controle hadden en die ons behoorlijk onderuit heeft geveegd. Ik ging vluchten, was veel Link 19
van huis. Ik wilde niet toegeven dat het niet goed met me ging. Ik ben ontzettend trots op mijn vrouw hoe ze mij - in haar ziekte - de ruimte heeft gegeven om onderuit te gaan. Door mij erop te blijven wijzen dat het niet goed me ging, ben ik hulp gaan zoeken bij een goede haptotherapeut. Zij begeleidde me door middel van aanraking en gesprekken waardoor ik leerde mezelf beter aan te voelen.” En heb je iets veranderd in je leven? “Mijn vrouw en ik gaan nu voor de volle honderd procent ons hart volgen. Dat is ook iets wat ik mijn kinderen wil meegeven. Als je gevoelsmatig echt de onderkant hebt gezien, dan kan het daarna alleen nog maar beter worden. Als je goed uit die storm komt, dan kijk je vanaf een heel ander perspectief naar het leven. Voor mij gold dat ik steeds bezig was met: ‘Wat vinden de mensen van mij? Hoe kijken ze naar mij? Doe ik het wel goed genoeg?’ Door wat we hebben meegemaakt, maak ik nu wel bewust meer gedurfde keuzes. Ik kies mijn rollen ook zorgvuldiger uit. Ook was ik een ontzettende conflictvermijder, altijd bang voor confrontaties. Daar ben ik niet meer bang voor en dat geeft veel rust. Het gebeurt nog wel eens dat mensen boos worden, maar dat voelt eigenlijk wel lekker. In assertiviteit ben ik eerlijker geworden. Ik zeg nu gewoon ‘ik vind het niet leuk, of ik heb er last van.” Wat ben jij voor acteur? “Het is voor mij een grote uitdaging om iets te spelen wat ver van me afstaat. Ik wil verhalen vertellen. Maar het theaterlandschap heeft het op dit moment heel moeilijk om publiek binnen te halen. Dus theaters zijn voorzichtig met projecten die vooruitstrevend zijn. In Nederland worden veel films bedacht met het oog op bezoekersaantallen, en niet op een interessant verhaal. Televisie durft wat meer, maar dan vooral de publieke omroep. Alles bij de commerciële zender is wat weinig gedurfd, vind ik. De Belgen doen dat beter. Zij hebben een sterk verhalende cinemacultuur die internationaal hoge ogen gooit en prijzen wint.” Je hebt ook als hulpverlener gewerkt, mis je iets daarvan in je werk als acteur? “Ik mis het wel eens om echt iets te betekenen voor mensen. Als groepsbegeleider was ik soms een rots in de branding. Van de andere kant kunnen kunst, cultuur, muziek of een film mensen ook troost bieden en vermaken.” Wat heb je nog met Brabant? “Door mijn film ‘Of ik gek ben’ had ik regelmatig contact met Wim van der Donk, Commissaris van de Koning in de provincie Brabant. Toen ik hem erover sprak dat de Brabantse cultuur een boost nodig heeft, vertelde hij me over de plannen van de provincie om 25 miljoen vrij te maken voor cultuur. Dat vind ik onwaarschijnlijk mooi. Het filmklimaat in Brabant moet veel 20 Link
Rechtbank scène uit ‘Of ik gek ben’
Foto: Hildegard Hick
‘Je kunt veel hoop en troost halen uit cultuur’
Link 21
‘Als het werk niet naar mij toekomt, dan moet ik het zelf creëren’
22 Link
groter worden. Er komen zulke goede films vandaan, zoals: ‘Of ik gek ben’, ‘De Helleveeg’ en ‘De bende van Oss’, maar trust me, er gaat veel meer komen. Films, series en documentaires misschien. Frank Lammers en ik scheppen vaak op over Brabant; dat wij eigenlijk alles beter kunnen. Amsterdammers zijn veel individualistischer, Brabanders meer saamhorig en makkelijker. Franks vrouw is een rasechte Amsterdamse en vindt dat zo stom. Maar ik denk dat Brabanders in werkelijkheid een stuk bescheidener zijn, in Amsterdam schreeuwen ze alleen harder. ” Mike vervolgt lachend: “Chauvinistisch zijn we ook wel een beetje.” Waar ben je op dit moment mee bezig? “Ik wil veel maken dit jaar, en ben nu aan het zoeken naar verhalen die ik wil vertellen. Bijvoorbeeld een verhaal over heimwee naar Brabant van voormalig profvoetballer Björn van der Doelen (PSV) die ook singer-songwriter is van zijn eigen band. Verder ga ik mijn productietak Kiemfilms die ik heb opgezet voor ‘Of ik gek ben’, voortzetten in Brabant. De naam ‘Kiemfilms’ gaat veranderen in ASOproductions. Ik ga het samen doen met mijn vrouw. Zij is theatermaker. De basis wordt dan videocontent ontwikkelen voor bedrijven. We gaan ook verder met het ontwikkelen van drama voor tv/online of bioscoop. Televisie en bioscoop zijn voor mij niet meer zo heilig. Ik geloof dat er in de toekomst vooral de Netflix-achtige platforms de boventoon gaan voeren. Daar wil ik op inzetten. Ik hoop dat ik straks in staat ben om in projecten te spelen die ik zelf initieer.”
‘Ik denk dat Brabanders een stuk bescheidener zijn, in Amsterdam schreeuwen ze alleen harder’ Kom je gemakkelijk aan werk? “Ik denk dat de werkethiek van acteurs in Nederland nog erg gespitst is op hoe het ooit was, de subsidiecultuur. Je zat bij een gezelschap of je werd regelmatig gebeld en dan had je gewoon werk. Maar nu moet je jezelf veel meer zien als ondernemer. Als het werk niet naar mij toekomt, dan moet ik het zelf creëren. Als het goed is dan zit die creativiteit in je als acteur. Ik moet ook
creatief bezig zijn, anders word ik gek. Dat is wel het voordeel tegenwoordig met al die media: je maakt iets, zet het op YouTube en als het een succes is, stap je naar een producent. Zo heb ik samen met een collega voor LINDAtv.nl (een gratis videoapp met iedere dag een selectie van filmpjes en formats voor vrouwen, red.) een filmpje gemaakt. Mensen die ik inspirerend vind, haal ik op in een auto en daar heb ik een gesprek mee van een half uur. Daarvoor heb ik nu drie afleveringen gemaakt met de acteurs Barry Atsma, Loes Haverkort en Carly Wijs.” Wat wil je meegeven? “Ik hoop dat ik een inspirator kan zijn voor mijn kinderen, maar ook voor mensen om mij heen.”
Mike Weerts Geboren op 24 maart 1982 in Overloon (Brabant) heeft één broer l Getrouwd met Willemijn van Daal, theatermaker Zoon Ties (2013), dochter Joes (2015) l Diploma (2001) - SPW Gilde opleiding in Venray l Diploma (2005) - School voor drama in Eindhoven l Speelt: (bij)rollen in films De bende van Oss, de Helleveeg, Camiel Borgman, musicals Petticoat en in televisieseries Voetbalvrouwen (2007-2009), Moeder ik wil bij de revue en Dr. Tinus l Wordt in 2017 genomineerd voor een Musical Award als beste acteur in de categorie kleine musical voor Dansen met de vijand, Stefan Rokebrand krijgt de prijs voor zijn rol als Herman Brood in Chez Brood l Producent en hoofdrolspeler van Of ik gek ben (2016), gebaseerd op boek van Ossenaar Michiel Stroink. De film onder regie van Frank Lammers wint in maart bij het Noida International Film Festival (India) de grote juryprijs l Of ik gek ben (met o.a. rollen van Fedja van Hûet en Monic Hendrickx) is naar verwachting eind 2017 te zien bij de NPO l Speelt bewaker Alex de Weert in Celblok H, een SBS-6 serie over een vrouwengevangenis l Gaat dit najaar voor Bos theaterproducties een voor- stelling spelen. En toert daarmee door het hele land l
Link 23
Actueel nieuws Padua-Padua fietstocht
DE GESCHIEDENIS HERHAALT ZICH Op woensdag 24 mei start een bijzonder peloton wielrenners, vanaf het hoofdgebouw Huize Padua in Boekel. Om ongeveer 12.30 uur worden deze 30 wielrenners uitgezwaaid, bestaande uit (oud)cliënten en medewerkers van GGZ Oost Brabant. Zij fietsen dan naar het Rijk van Nijmegen, waar zij ook enkele heuvels beklimmen. Na een ronde van ruim 80 kilometer keren zij weer terug. ’s Avonds hebben ze een feestelijke reünie. De aanleiding van deze ronde is dat zij 10 jaar geleden op 14 mei, aan een 1.500 km-lange tocht begonnen. Zij startten toen in het Italiaanse Padova (Padua), en eindigden in Huize Padua in Boekel. Uitgezwaaid door een delegatie van de toenmalige Raad van Bestuur vertrokken zij. In elf dagen doorkruisten zij zeven landen en kwamen op 24 mei 2007 aan in Boekel. GGZ Oost Brabant organiseerde deze tour in het kader van 175 jaar GGZ op het terrein van Huize Padua. Sponsoren De fietstocht werd mede mogelijk gemaakt door een groot aantal sponsoren. Na aftrek van de kosten, werd er in het najaar van 2007 aan twee kleinschalige GGZ-projecten ieder € 12.500 overhandigd. Dit waren de interne projecten ‘Wereldvrouwen’ in regio Helmond en het project ‘Zelfhulpnetwerk/Lotgenotencontact’ in Huize Padua. U bent van harte welkom op woensdag 24 mei om 12.30 uur om deze fietshelden opnieuw uit te zwaaien. Wilt u weten hoe Franka, Ine en Theo fietsten in 2007? Zie pagina 36.
Nieuws
over Storm Storm is een nog op te zetten expertisecentrum dat de zorg voor depressieve en suïcidale jongeren in de regio sterk moet gaan verbeteren. Lees het artikel op: www.ggzoostbrabant.nl
24 Link
Stichting Samen Dementie vriendelijk In Nederland leven naar schatting 270.000 mensen met dementie. In 2040 stijgt dit aantal naar 550.000. De stichting Samen Dementievriendelijk wil de komende vijf jaar Nederlanders bewust maken van de impact van dementie op de samenleving. Het helpt als mensen dementie herkennen, en vervolgens ook iets kunnen betekenen voor iemand met dementie of een mantelzorger. De stichting is een gezamenlijk initiatief van Alzheimer Nederland, pensioenuitvoeringsorganisatie PGGM en het ministerie van VWS en is onderdeel van het Deltaplan Dementie. www.samendementievriendelijk.nl
Meer weten? www.gggoostbrabant.nl
Opening
vernieuwde Cliëntenservicepunt in Helmond Het vernieuwde Cliëntenservicepunt (voorheen Grip) in Helmond wordt dinsdagavond 23 mei a.s. officieel geopend. Dankzij een verbouwing is de ruimte nabij de receptie in ’t Warant veel toegankelijker geworden. Kom gerust een kijkje nemen op 23 mei van 14.00-20.00 u. De Helmondse locatie van het Cliëntenservicepunt heeft een regiobrede functie. Cliënten, naasten en medewerkers kunnen contact opnemen. Vanuit ’t Warant werken ervaringswerkers in de backoffice om dit zo goed mogelijk te ondersteunen. Deze medewerkers worden begeleid door een professional. Waarvoor kunt u terecht bij het Cliëntenservicepunt? “Onze belangrijkste taken zijn: het geven van informatie, ondersteuning en advies aan cliënten, naasten of netwerkpartners”, legt Mieke Smits, coördinator uit. “We spelen de vraag door naar de juiste persoon. En als iemand een persoonlijk gesprek wil, dan kan hij ook bij ons aankloppen of een afspraak inplannen op één van onze locaties binnen GGZ Oost Brabant.” Contact T 0492 - 844421 Mieke Smits, coördinator M 06 - 51 42 43 95 E clientenservicepunt@ggzoostbrabant.nl Openingstijden ma t/m do 10.00 - 16.00 uur
zomermarkt
HUIZE PADUA Zondag 11 juni vindt de jaarlijkse zomer- en rommelmarkt plaats op Huize Padua aan de Kluisstraat 2 in Boekel. Met deze trekpleister verwachten we duizenden bezoekers op het terrein. Ben jij er ook bij? Vanuit ongeveer 200 verkooppunten worden tweedehands spulletjes, brocante, plantjes en originele zelfgemaakte artikelen aangeboden. Om het nog leuker te maken zijn er kinderattracties, is er live muziek en zijn er dansoptredens. Genieten van dit alles kan op één van de gezellige terrasjes waar van alles te eten en te drinken is. De markt is vanaf 10.00 uur open. In verband met de te verwachte drukte raden wij u aan om met de fiets te komen. Entree bedraagt € 2,50 per persoon; voor kinderen tot twaalf jaar is de toegang gratis. www.ggzoostbrabant.nl/zomermarkthp
Linda Jansen, cliënt bij GGZ Oost Brabant, maakte deze symbolische tekening ‘The Golden Gate Bridge’ op de muur van het vernieuwde Cliëntenservicepunt. Linda: “De brug is hier een symbool voor de uitwisseling van gedachten en ervaringen. De brug verbindt twee werelden die eerder van elkaar gescheiden waren”.
Link 25
Ach ter gro nd Nieuwe
ontwikkelingen die de zorg
beter
maken
26 Link
Een
tovertafel
voor
ouderen,
beeldbellen, een videogame als therapie, virtual reality, apps, online behandeling. Het zijn allemaal ontwikkelingen die het leven voor mensen beter, makkelijker en leuker maken. Zorginnovatie noemen we het ook wel, maar wat is dat nou eigenlijk? We vroegen het Edwin de Koning, stafmedewerker kwaliteitszorg: “Voor mij is innoveren nieuwe dingen ontwikkelen die de cliëntenzorg verbeteren of makkelijker maken op een laagdrempelige manier.”
Tekst Anouk Suurs Beeld Wim Hollemans
Link 27
De zorg van nu
Om innovatie een boost te geven binnen GGZ Oost Brabant richtte een groep medewerkers, waaronder Edwin, in 2014 de Gideonsbende op. “Vanuit deze club werken we aan ideeën, we inspireren en enthousiasmeren elkaar en anderen. Cliënten, collega’s en naasten kunnen zich aansluiten of aankloppen met vernieuwende initiatieven en dromen die de zorg voor onze cliënten beter kunnen maken. Wij ondersteunen hen om deze tot uitvoering te brengen.” Belangrijk hierbij is volgens Edwin dat het idee vanuit de mensen zelf komt waardoor ze intrinsiek gemotiveerd zijn, en voldoende tijd en energie willen steken in het uitwerken van hun idee. “Dan is veel mogelijk, ook als iets geld kost.” Een mooi voorbeeld vindt hij de ‘tovertafel’, die afgelopen jaar werd aangeschaft door De Vonder, een zorgvoorziening voor ouderen op zorglandgoed Coudewater in Rosmalen. Lichtprojecties op tafel stimuleren en activeren hen om te bewegen. “De activiteitenbegeleider wilde deze dolgraag voor de cliënten op haar afdeling. Ze organiseerde een crowdfundingsactie om geld in te zamelen en sleepte daarnaast een mooi bedrag binnen bij de ‘Dragons’ Den’*, een wedstrijd die de Gideonsbende organiseert binnen GGZ Oost Brabant.”
Zorg voor cliënten verbeteren
Edwin de Koning
Iets dat ook bijdraagt aan een directe verbetering van de zorg is de Hackathon. Bij dit event, dat jaarlijks wordt georganiseerd door de Gideonsbende, werken twee teams van software- en websiteontwikkelaars (hackers) belangeloos aan een ICT-ondersteuning (bijvoorbeeld apps). “De suïcidepreventie-app is hieruit voortgekomen. Dit is een soort spiekbriefje voor professionals die in contact komen met cliënten met suïcidaal gedrag. Het is bedoeld om hen te ondersteunen bij het geven van passende zorg. Deze app is al meer dan 5500 keer gedownload in de Apple en Playstore. Een andere applicatie die tijdens de Hackathon werd bedacht, is de Hoppa-app. Deze is nog niet klaar, maar het idee is veelbelovend”, vertelt Edwin. Pim Sel, cliënt van woonvoorziening De Beemden in Rosmalen en één van de bedenkers licht toe: “Iedere cliënt heeft een herstelondersteuningsplan, een HOP. Dit vul je samen met je persoonlijk begeleider in. Met de Hoppa-app kun je alles heel makkelijk zelf invullen. Je hebt schermpjes waarop je kunt aangeven hoe je je voelt, of hoe je dag was. Het voordeel is dat je zelf bepaalt wanneer en waar je de app invult en niet op het moment dat het je behandelaar uitkomt. Je geeft veel makkelijker je mening en je kunt ook je verhaal vertellen, omdat er niemand bij zit.”
Out of the box * In het televisieprogramma Dragons´ Den hebben kandidaten een briljant idee voor een nieuw product, bedrijf of dienst. Zij dromen ervan dit
Niet alle plannen vinden hun weg naar de praktijk, maar daar laat Edwin zich niet door ontmoedigen. “Soms blijken dingen moeilijker uitvoerbaar dan we dachten of er moet technisch nog wat gebeuren, bijvoorbeeld bij het digitaal ondertekenen van behandelplannen. Dat is niet erg, misschien kan het over een jaar wel.”
te verwezenlijken, maar kunnen niet starten omdat ze het geld niet hebben om te investeren in deze droom. De kandidaten - pitchers - krijgen eenmalig de kans om hun droom zo goed mogelijk te presenteren voor een jury. De Gideonsbende organiseert enkele malen per jaar haar eigen versie van de Dragons’ Den.
28 Link
“Om nieuwe dingen te ontwikkelen, moet je out of the box kunnen denken”, vindt Edwin. “Neem de zorgrobot. Nu vinden we het nog raar of onrealistisch om robots voor mensen te laten zorgen, maar ik denk echt dat we deze in de nabije toekomst inzetten om cliënten te begeleiden. Ze kunnen patiënten en zorgverleners helpen. Vaak is de taak van een robot om mensen te ondersteunen bij hun dagelijkse routine. We zijn hierover in gesprek met de Technische Universiteit.”
‘Om nieuwe dingen te ontwikkelen, moet je out of the box kunnen denken’
Ook innovaties uit andere landen leiden tot inspiratie. “In de Verenigde Staten gebruiken ze pleisters die de hoogte van bloedsuiker meten en deze registreert in het elektronisch patiëntendossier. Hierdoor hoeft een cliënt zich niet meer te prikken en krijgt de behandelaar een goed overzicht van de waardes. We gaan nu kijken of en hoe we deze methode ook in onze organisatie kunnen toepassen.”
Link 29
ont wikke lingen
5 ontwikkelingen die de zorg leuker maken
Tovertafel de Vonder Sinds eind vorig jaar gebruiken de oudere bewoners van zorgcentrum De Vonder op Coudewater in Rosmalen de tovertafel. Lichtprojecties op tafel, bijvoorbeeld gekleurde bloemen, reageren op hun hand- en armbewegingen en stimuleren hen te bewegen en met elkaar te praten. Esmée de Vos-Brok, activiteitenbegeleider: “Ik zag de tovertafel tijdens een bijeenkomst over belevingsgerichte zorg en was meteen enthousiast.” Haar collega Rien Geerts vult aan: “We maken er veel gebruik van. De spellen prikkelen onze bewoners om meer te bewegen. Je ziet ze genieten.”
30 Link
Een aantal voorbeelden van innovatie in de zorg waarbij de cliënt centraal staat
Beweegtoestellen Huize Padua Uit onderzoek blijkt dat een gezonde leefstijl een positieve uitwerking heeft op psychisch welzijn. Lekker in beweging zijn, hoort daar zeker bij. Dat kan sinds kort ook buiten op het terrein van Huize Padua in Boekel. Daar staan zes beweegtoestellen, een tafeltennistafel en een fiets die cliënten én medewerkers kunnen gebruiken. Deze toestellen zijn er gekomen dankzij een subsidie van het Fonds Nuts Ohra en een gift van de Edwin van der Sar Foundation. De beweegtoestellen werden eind maart officieel in gebruik genomen. Cliënten reageren enthousiast. “Nou kan ik eindelijk ook met familie gaan sporten en een fiets lenen”, en “heerlijk om in de buitenlucht te sporten”, zijn enkele reacties.
Link 31
ont wikke lingen Beeldbellen Bij NAH Huize Padua vindt een deel van de behandeling plaats via beeldbellen. Hiermee wil het expertisecentrum voor niet-aangeboren hersenletsel (NAH) de belasting voor patiënten en hun familie en naasten verminderen doordat ze minder hoeven te reizen voor behandeling of gesprekken.
Mindlight: een videogame voor preventie en behandeling van angst bij kinderen
** Behandelmethode voor de hersenen, waarbij iemand kan leren om controle te krijgen over zijn hersengolven.
32 Link
In plaats van de ‘gangbare’ behandelingen, krijgt een aantal kinderen van 8 tot 16 jaar met autisme en angstklachten een game als therapie. De bedoeling is dat ze via het spel leren hoe ze het beste met hun angsten om kunnen gaan. Door een EEG-metertje krijgen de kinderen neurofeedback** in het spel. Ze merken dat als ze zich concentreren en ontspannen zijn, ze makkelijker verder komen in het spel. Op die manier leren ze beter met hun angst om te gaan. Lieke Wijnhoven is orthopedagoog en onderzoekt of het spel werkzaam is. “Voor kinderen met autisme is het normale behandelaanbod vaak te theoretisch en te complex. Ze vinden het lastig om hun gevoelens en gedachtes te verwoorden. Veel kinderen met autisme gamen. Ze zitten in een virtuele omgeving en hoeven dus niet zoveel te praten. Via het spel kunnen ze vaardigheden leren. Perfect voor deze doelgroep.”
Silent disco De silent disco, een idee dat ook de ‘Dragons’ Den’ won, wordt een gezellige avond voor cliënten en anderen die niet zo makkelijk de drempel overstappen van een uitgaansgelegenheid en teveel prikkels willen vermijden. Met je koptelefoon geniet je van zelf uitgekozen muziek. Wil je een praatje maken dan besluit je zélf om je koptelefoon af te zetten. Jet Croijmans, coördinator Vrije tijd & Welzijn, is enthousiast: “De disco is bedoeld voor mensen die anders tussen de wal en het schip vallen met uitgaan. Tijdens de silent disco draag je een koptelefoon, je kiest uit drie muzieksoorten. Op je koptelefoon gaat vervolgens een lampje branden dat bij jouw muziek hoort. Zo kun je zien wie naar dezelfde muziek luistert en is het heel veilig om bij iemand te gaan staan of met iemand te dansen.” Het is de bedoeling dat de eerste disco eind september plaatsvindt in - of in de omgeving - van Boekel. Houd de website www.ggzoostbrabant.nl in de gaten voor tijd en locatie.
‘Iedereen kan bij ons aankloppen met vernieuwende initiatieven en dromen die de zorg voor onze cliënten beter kunnen maken’ Edwin
Link 33
t niet alleen te doen”
nator / coach ervaringsdeskundigheid
Tante Elle van Lieshout schreef een even nuchter als beklemmend boek over Marieke, een meisje dat in de jaren 70 opgroeit in de Brabantse Peel. Ze is de jongste uit een groot gezin en zeven jaar als haar moeder overlijdt. Haar vader hertrouwt daarna snel. Treffend en met zachte ironie vertelt Elle van Lieshout het verhaal van Marieke; zij gaat gebukt gaat onder de grillen van een manipulatieve stiefmoeder. Marieke: “Ik kan niet tegen die kaartjes achter in mijn jurk - mama naaide er nooit van die kaartjes in - ook niet als Heleen die eruit knipt want dan blijft er nog steeds zo’n scherp rotrandje zitten. Als iets heel erg stinkt, bijvoorbeeld de poedersoep van tante, moet ik overgeven. Om het minste of geringste schrik ik me dood. Dat komt omdat ik een slecht geweten heb.” Marieke (15 jaar): “Ze heeft zich opgesloten in haar slaapkamer. Ze gaat zich weer eens van kant maken. Ik klop vriendelijk op haar deur. Geen reactie. Is het al gelukt? vraag ik. Zo niet, succes ermee. Ik ben naar school. En als ik je niet meer zie, tot in het hiernamaals.” € 14,95 | Uitgeverij Hoogland & Van Klaveren
Vallen en weer opstaan
GGZ Oost Brabant, Postbus 3, 5427 ZG Boekel | www.ggzoostbrabant.nl
ellen is een
oonlijk proces,
lezen, kijken, beleven
Vallen en weer opstaan
Samen werken aan herstel, bouwen aan een leven dat de moeite waard is
13-02-17 11:22
34 Link
Persoonlijke verhalen van cliënten. Uitgave GGZ Oost Brabant www.ggzoostbrabant.nl/ vallenenweeropstaan
Webshop met literatuur over autisme De Nederlandse Vereniging voor Autisme (NVA) en Breinboek bundelen hun krachten. Gezamenlijk lanceerden ze de nieuwe, overzichtelijke webshop waar u alle (vak)literatuur vindt over autisme in de breedste zin van het woord. Bijvoorbeeld een nieuwe roman of een boek voor kinderen. Ook spelletjes bestelt u gemakkelijk op deze site. Van iedere aankoop gaat 10 procent naar de NVA. Met het bestellen van een product steunt u dus een goed doel zonder dat u hiervoor meer betaalt. www.autismeshop.com
Uit de put Een boek over depressie Na een glanzende start in een nieuwe baan is publicist en socioloog Godfried van Benthem van den Bergh ineens tot niets meer in staat. Behalve dan in bed liggen met de gordijnen dicht, en piekeren over zichzelf. Het blijkt de eerste depressie in een hele reeks - manische depressiviteit - weet hij later. Voor de buitenwereld houdt hij dat wonderbaarlijk goed verborgen. Tijdens depressies werkt hij thuis en levert met moeite matig werk, in goede periodes haalt hij alles snel weer in. Totdat, na zeven jaar, een psychiater hem lithium voorschrijft en hij eindelijk weer zichzelf wordt. Een mooi boekje dat herkenning biedt aan manisch depressieven, en hun naasten goed duidelijk maakt hoe het voelt. Een deel is eerder gepubliceerd in ‘Niet leuk’ (2004). € 16,95 | Uitgeverij Prometheus
Mediatips Een baan Op bezoek bij een dierbare met dementie Steeds meer mensen hebben in hun omgeving te maken met een dierbare met dementie. Vaak verlopen contacten moeizaam en zien de bezoekers op tegen een bezoek. Met allerlei thema’s (muziek, kunst, natuur en eten) geven Annemiek Kramer en Marcelle Muider ideeën voor echt contact tijdens het bezoek. Daarnaast geven ze een korte, heldere uitleg over veranderingen in gedrag die iemand met dementie doormaakt en de impact die dit heeft op de relatie met hun dierbaren. € 15,- | Uitgeverij Spectrum
voor iedereen met een beperking Niels Aussems (25) heeft autisme. Een baan vinden lukte niet, dus besloot hij voor zichzelf te beginnen. Eind maart lanceerde hij een digitaal platform om andere arbeidsbeperkten aan werk te helpen. Werkzoekenden met een beperking kunnen voor € 5,- per maand lid worden en hun profiel plaatsen. Daarvoor zijn gratis cursussen te volgen. Er is een keuze uit meer dan 400 trainingen.
facebook.com/nationaletalenten
stel de vraag van je leven
Soms kun je aan iemand zien dat hij of zij denkt aan zelfdoding. Is iemand depressief, trekt hij zich terug of zorgt hij niet goed voor zichzelf? Dit zijn tekenen dat het niet goed gaat. Maar kun je dan gewoon aan iemand vragen of hij aan zelfmoord denkt? En hoe vraag je dat dan? De vraag van je leven. Informatie over hoe je deze stelt en wat je kunt doen, vind je op: www.113.nl/stel-de-vraag-van-je-leven
Link 35
De geschiedenis herhaalt zich Franka Schalks (59), Ine Heesakkers (62) en Theo Sleddens (67), drie fietsliefhebbers ‘ in hart en nieren’ reden 10 jaar geleden mee met een monstertocht van 1.500 km van Padua (Padova-Italië) naar Boekel. GGZ Oost Brabant organiseerde deze krachttoer in het kader van 175 jaar GGZ op het terrein van Huize Padua. In deze Link hun terugblik. Alle drie hadden al veel toertochten gereden en ervaring met het fietsen in een groep. Ine deed eerst triathlonwedstrijden. “Na 15 jaar ben ik daarmee gestopt. Al gauw had ik een fietsclubje, want alleen vond ik het niet leuk. Ik had toen niet gedacht dat ik ooit nog zo’n lange fietstocht zou gaan maken. Franka: “Ik fietste daarvoor al zeven jaar toertochten van 100 kilometer. Toen werd ik gevraagd.”
bochten. Een motorrijder zei naderhand: Weet je hoe hard je naar beneden ging? Ik had geen idee; 80 km per uur! En dat op die kleine wielekes! En tot mijn grote verrassing stonden Jan, mijn man, en onze twee zoons bij de finish. Ze waren helemaal naar mij toe gereisd om me aan te moedigen. Mijn oudste zoon zei: ‘Mam, dat doe je dus nooit meer hè? Dat wil ik niet hebben’. Maar ik kende helemaal geen angst.”
Door zeven landen
Grenzen vervagen; het begin van herstel
Het was een bijzondere fietsgroep van 30 mensen: 24 medewerkers en zes cliënten. Theo: “Alles was prima geregeld. We vlogen naar Padua, hadden leuke overnachtingen onderweg in jeugdherbergen en hotels, en kregen goed eten.” Franka: “We fietsten door zeven landen en hadden begeleiding van zes motorrijders en twee volgwagens. Als er bijvoorbeeld een wegomlegging of -opbreking was, puzzelden zij weer een nieuwe veilige route uit.” Ine: “Bij de tweede bergetappe in Zwitserland lag er overal sneeuw. Het was zó jammer dat die niet door kon gaan. We moesten omdraaien en weer terug naar beneden.”
‘Als iemand het even moeilijk had om ‘een berg’ op te komen, dan kreeg die een duwtje’ Theo: “Het was te gevaarlijk.” Franka: “Het was een 19% afdaling.” Theo: “Ik weet nog dat we door Italië reden, met al dat klappende volk langs de weg. Italianen zijn helemaal gek van fietsen.” Franka: “We fietsten in Zwitserland met schitterend weer en hadden een rit met veel klimmen, dalen en mooie 36 Link
Ine: “Hoewel we elkaar niet kenden, klikte het met iedereen. Vooral de hechtheid en de zorg voor elkaar in de groep was zo mooi. Er was zo’n eenheid. Als iemand het even moeilijk had om ‘een berg’ op te komen, dan kreeg die een duwtje.” Theo: “Met die berg had ik geen moeite hoor.” Ine: “We werden alleen maar sterker.” Theo: “Het was samen uit, samen thuis.” Ine: “En of je nu psycholoog was of cliënt, er was geen verschil. Je zag bij iedere persoon binnen de groep het zelfvertrouwen en de prestaties groeien.” Franka: “Het heeft mij kracht en zelfvertrouwen gegeven. Ik kreeg mijn zelfstandigheid terug. Nog steeds pak ik de fiets, als ik merk dat ik te druk word. Naar mijn werk ga ik ook elke dag - in weer en wind - op mijn fiets. Ik krijg er energie van.” Theo: “Ik fiets ook nog steeds veel. Ik was depressief. Dat ben ik helemaal kwijt.” Even terug naar andere tijden: mei 2007, na 11 dagen zoeft het peloton huiswaarts over de platte landweggetjes, om na 1.500 km aan te komen in Boekel, toegejuicht door familie, vrienden en collega’s. Franka: “Ik weet nog dat Leontien van Moorsel ons verwelkomde en interviewde. Ik zal deze tocht nooit vergeten!”
Tekst Martine Koopmans Beeld Wim Hollemans
Van Padova (IT) naar Huize Padua (NL) in 11 dagen
De geschiedenis herhaalt zich, want exact 10 jaar later -op woensdag 24 mei- maakt dezelfde groep fietsers een tocht van -dit keer80 km, met een feestelijke reĂźnie. Ook u bent van harte welkom op woensdag 24 mei om deze fietshelden vanaf 12.30 uur uit te zwaaien op Huize Padua.
Van links naar rechts Franka, Theo en Ine Link 37
Volg onze verhalen...
Like ons op Facebook facebook.com/ggzoostbrabant
Volg ons op Twitter @ggzoostbrabant
instagram.com/ggzoostbrabant
ggzoostbrabant
Een onvergetelijk dagje uit voor €9,95!
Volkel • www.billybird.nl
38 Link
buurt e d n i u Zorg bij GGZ Oost Brabant staat voor zorg die je je familie en naasten gunt. Kwetsbare mensen met complexe psychische klachten en psychiatrische aandoeningen kunnen bij ons terecht. Per jaar kloppen meer dan 11.000 nieuwe cliënten bij ons aan. Hun klachten en problemen lopen uiteen van bijvoorbeeld autisme bij kinderen, eetproblemen bij jongeren, persoonlijkheidsproblemen en trauma’s bij volwassenen tot depressie en angst bij ouderen. Tevens bieden wij zorg aan mensen met een licht verstandelijke beperking (LVBP) én mensen met niet-aangeboren hersenletsel (NAH). Aanstaande ouders met een kinderwens en zwangere vrouwen met psychiatrische problemen kunnen bij ons terecht. Samen met de cliënt zoeken wij naar de beste oplossing, zoveel mogelijk afgestemd op de persoonlijke situatie.
In verbinding blijven met ons?
Cliëntenservicepunt (voorheen Grip) Helmond - ’t Warant Wesselmanlaan 25a, 5707 HA cliëntenservicepunt@ggzoostbrabant.nl 0492 - 84 44 21 (ma - do 10.00 - 16.00 u) Locaties Boekel - Huize Padua Kluisstraat 2 5427 EM Boekel Rosmalen - Coudewater Berlicumseweg 8 5248 NT Rosmalen Helmond - ’t Warant Wesselmanlaan 25a 5707 HA Helmond 0492 - 84 80 00
@ggzoostbrabant facebook.com/ggzoostbrabant postbus 3, 5427 ZG Boekel www.ggzoostbrabant.nl 0492 - 84 60 00
aarheid
Bereikb
Oss - Arsis Gezondheidslaan 65 5342 JW Oss 0412 - 84 70 00 Boxmeer Bilderbeekstraat 44 5831 CX Boxmeer 0485 - 84 72 50 Alle locaties zijn bereikbaar via 0492 - 84 60 00
Colofon
Zesde jaargang, nummer 1 – mei 2017 Link, magazine over de geestelijke gezondheid van Brabanders is een uitgave van GGZ Oost Brabant en verschijnt minimaal twee keer per jaar. Het is tevens vindbaar op de website waar aanvullende columns en artikelen verschijnen op onderwerpen uit het magazine. Het magazine wordt kosteloos bezorgd bij alle abonnees in ’s-Hertogenbosch en de regio Oost-Brabant van het Brabants Dagblad, De Gelderlander en het Eindhovens Dagblad en heeft een oplage van 80.000. Daarnaast wordt het verspreid onder cliënten, medewerkers en verwijzers en vindt het ook zijn weg via bibliotheken, huisartsenpraktijken, gezondheidscentra, gemeenten, ziekenhuizen en andere ketenpartners in de zorg.
De redactie wordt gevoed door een focusgroep die bestaat uit een vertegenwoordiging van allerlei mensen binnen en buiten GGZ Oost Brabant. Bladcoördinatie Anouk Suurs, Martine Koopman Hoofd- & eindredactie Vivianne Viguurs Fotografie whfotografie.nl Ontwerp & vormgeving planC.nl Druk De Persgroep Nederland Vragen over bezorging Brabants Dagblad: 08801 - 30785 Eindhovens Dagblad: 08801 - 30723 / Gelderlander: via de website. Overname van artikelen is toegestaan na overleg met de bladcoördinator mits met een duidelijke bronvermelding. Hiervan ontvangt de redactie graag een proefexemplaar. Contact via communicatie@ggzoostbrabant.nl
Link 39
zomermarkt
Huize Padua Zondag 11 juni 10.00 - 16.00 u
in Boekel
B E Z O E K O N Z E B R U I S E N D E Z O M E R M A R K T M E T O. A . • Rommelmarkt • Live entertainment • Stormbanen voor kinderen • Tai Chi-demonstraties Entree € 2,50 p.p. (kinderen tot 12 jaar gratis). Er zijn nog enkele kramen en grondplaatsen te huur.
MEER WETEN? www.ggzoostbrabant.nl/zomermarkthp