Magazine over geestelijke gezondheid. Editie 1 - voorjaar 2019
OostBrabant in beweging
TV-PRESENTATRICE OLGA COMMANDEUR: ‘Overal krijg ik mensen aan het bewegen’
DRIE BRABANDERS OVER HOE SPORT BIJDRAAGT AAN HERSTEL: 'Het vertrouwen in mijn lichaam is terug'
Inhoud
PORTRETTEN
Link is ook digitaal te vinden!
OP DE SOFA - OLGA COMMANDEUR VRIJDAGHAP: GEZELLIG EN GEZOND! nt.nl
raba k.ggzoostb in /l m o .c k faceboo
DE WERKDAG VAN... ACHTERGROND ZORG DIE JE JE FAMILIE GUNT LEZEN, KIJKEN & BELEVEN ACTUEEL NIEUWS
Volg de wekelijkse vlog van familie-ervaringsdeskundige Antje op You Tube GGZ Oost Brabant
5 8 14 16 18 22 24 26
Sigurdson: ‘Het vertrouwen in mijn lichaam is weer terug’
Vrijdaghap Gezellig en gezond!
8
5
16 18
14
VR-bril biedt kansen
Op de sofa - Olga Commandeur: ‘De combinatie van natuur en bewegen is ideaal voor mensen die zich niet goed voelen’
26
22
Actueel Nieuws
Op tijd in gesprek gaan over de behandeling: ‘Uitbehandeld en dan?’
28
Kleinschalig festival Zondag 26 mei 2019
gratis entree!
12.00-19.00 uur In het park Huize Padua - Boekel
k Live muzie
ket Home made mar
de kids! gen voor Leuke din ggzoostbrabant.nl/paduapop
28 Link
Stuur je oplossing naar:
REBUS
communicatie@ggzoostbrabant.nl
+ p=m
f=p -s
Onder de goede inzendingen verloten
v=z
-d
verloten we een dagje uit voor het hele
ge...+d
zw=l
gezin naar Billybird Park Hemelrijk! Link 3
Tekst Anouk Suurs & Ankie van Hezewijk Beeld Wim Hollemans
Portretten 4 Link
Gezond en met plezier leven ‘Een gezonde geest in een gezond lichaam’. Het is een eeuwenoud spreekwoord. En dat is het niet voor niks. Iedereen heeft wel die ervaring met ‘n heftige griep waarbij behalve je lichaam ook je hoofd je in de steek laat. In de psychiatrie is het vaak andersom. Bewegen als onmisbaar onderdeel van het dagelijks leven. Het staat steeds meer in de belangstelling. In het huidige tijdsgewricht waarin we onszelf en elkaar regelmatig overvragen, is dat best begrijpelijk. Vanuit onze herstelondersteunende zorgvisie kijken we naar alle leefgebieden van mensen die bij ons in zorg zijn; ‘n gezonde levensstijl is er een van. In de portrettenreeks lees je drie herstelverhalen van mannen die in balans blijven
Lees het interview met Olga op pagina 8!
dankzij hun passie voor sport en bewegen. “Als je beweegt maak je endorfine aan, ook wel het gelukshormoon genoemd. Dat heeft veel invloed op je humeur. Daardoor voel je je beter”, zegt Olga Commandeur, een bevlogen dame van 60 - je zou het niet zeggen
-
in deze editie van onze Link. Op 15 april a.s. kun je gratis kennismaken met haar manier van met gezond en met plezier leven. Ben je erbij op ons Zorgpark in Boekel? De workshop is om 10.00 uur ; de meet&greet met Olga start om 11.00 uur. Tot dan! Vivianne Viguurs, hoofdredacteur
Olga & Vivianne
“Jarenlang begeleidde ik als resourcemanager mensen die door een reorganisatie hun baan gingen verliezen. Het was heel confronterend om ineens aan de andere kant van de tafel te zitten. Dat ík degene was die moest uitkijken naar ander werk, omdat ik door de gevolgen van een hersenvliesontsteking mijn functie niet meer kon doen.
‘Het vertrouwen in mijn lichaam is terug’
Een tijd daarvoor was ik na het lopen van een marathon heel ziek geworden. Teveel sporten en een stressvolle periode hadden mijn weerstand aangetast. Toen ik redelijk hersteld was en mijn leven weer probeerde op te pakken, werd al snel duidelijk dat ik niet meer de oude was. Mijn korte termijn geheugen was door de hersenvliesontsteking aangetast en ik kreeg last van epilepsie- en later van paniekaanvallen. Het was vreselijk dat ik mijn lichaam niet meer kon vertrouwen. En mijn baan moest opgeven. Toch ben ik altijd positief gebleven. Ik was er immers nog, had gezonde kinderen, fijne vrienden en er waren nog genoeg dingen die ik wél kon. Ik volgde therapie om van mijn angsten af te komen en besloot van mijn passie voor sporten mijn werk te maken. Nu werk ik een paar ochtenden per week vrijwillig als fitnessinstructeur op een sportschool. Ik haal hier veel voldoening uit, het is fijn dat ik hiermee ook iets voor anderen kan betekenen. Sporten is altijd mijn uitlaatklep geweest, voor en na mijn ziekte. Het heeft me in het ‘ravijn’ geduwd omdat ik voor mijn ziekte over mijn grenzen ging. Maar het heeft me ook veel gebracht en geholpen bij mijn herstel. Op mijn slechtste momenten gaf het me houvast: een wandeling, een fietstochtje, lekker bewegen en mijn hoofd leegmaken. Dankzij sport is het vertrouwen in mijn lichaam terug.”
Sigurdson Gersjes (55) Link 5
“Al 30 jaar woon ik op Huize Padua, op de afdeling Kraanmeer. Een aantal jaren geleden was er niet zoveel te doen hier, wat sport betreft. Dat is helemaal veranderd. Tegenwoordig sport ik bijna iedere dag. Vaak vind je me in de fitnessruimte. Ik doe mee met de Try Out. Dit is opgezet door Corneel (Verhoeven, red) en Koen (Verberne, red). We mogen een sport kiezen die we leuk vinden en dan gaan we die sport vier weken doen, bij een club in de omgeving. Ik heb gesquasht bij Fitland in Gemert. Ook heb ik atletiek, tennis en basketbal gedaan. Voetbal vind ik ook leuk. In de zomer spelen we hier op het zorgpark, in de winter in de zaal. Verder zit ik bij verschillende clubs om te fietsen, wandelen, vissen en biljarten. Woensdag is mijn rustdag. Dan rust ik uit, anders wordt het teveel. ’s Ochtends werk ik op het ambachtscentrum en ’s middags op het activiteitencentrum. ’s Avonds zing ik in een koor. In het weekend kijk ik naar voetbal op tv, vooral naar PSV. En het G-team van Gemert bezoek ik vaak. Daar ken ik bijna iedereen! Sporten is gezond voor lichaam en geest. Veertien maanden geleden ben ik gestopt met roken. Van de een op de andere dag. Twee keer een nicotinepleister, meer was niet nodig. Het is goed dat ik veel afleiding heb, dan denk ik niet aan roken. Als ik thuis kom, rust ik even uit en ga dan douchen. Ik voel me goed, ontspannen en lekker in mijn vel. En ik slaap goed en gebruik iets minder medicijnen dan vroeger. Ik zit in de Commissie Leefstijl. Hier praten we met medewerkers, cliënten en de cliëntenraad over hoe we gezonder kunnen leven. Ik probeer anderen te stimuleren. Kom eens een keer mee naar de fitness, gewoon een keer kijken of het iets voor je is, zeg ik dan.”
Fred Peters (48) 6 Link
‘Ik slaap goed en gebruik minder medicijnen’
‘Het sporten geeft me rust in mijn hoofd’
“Voetbal is mijn grote passie. Ik ben fan van Ajax en speel al zeven jaar in het G-team van voetbalvereniging Kruisstraat. Dit is een keer in de week trainen en daarnaast een wedstrijd spelen. Om mijn conditie op pijl te houden loop ik 1 à 2 keer per week hard. Ik ben de oudste van het team, dus moet mijn best doen de rest bij te houden. Dat lukt aardig! Ik ben aanvoerder en heb ‘n poeier van een schot. Ik kan alles, behalve keepen. We spelen 2e klasse. Laatst wilde ik een niveau hoger proberen en maakte een uitstapje naar voetbalclub TGG in Den Bosch. Maar ik miste de sfeer van de Kruisstraat. Toen ik weer een keer op m’n oude cluppie kwam, riep de barvrouw: ‘Ha die Pim, ben je er weer?’ Dat voelde zo goed. Ik heb me gelijk weer aangemeld. Wat het sporten me brengt? Op de eerste plaats rust in mijn hoofd. Na een drukke week zit mijn hoofd vol. Als ik niet sport, kan ik mijn energie niet kwijt en raakt mijn hoofd voller en voller. Dan kan ik niet meer ontspannen. Voetballen is een uitlaatklep. Ik voel me daarna heerlijk. Moe en voldaan, en met een rustig hoofd. Daarnaast sociale contacten. Voor iemand met autisme best lastig hoor, al die interactie binnen zo’n team. Maar ik heb echte vrienden in het team die ik buiten het voetbal ook zie. Ik ben op het veld een fanatiek baasje, maar na de wedstrijd houd ik van gezelligheid. Daar hoort voor mij een lekker pilsje bij. Mede daardoor én door mijn medicijnen kom ik snel aan. Door het sporten blijf ik een beetje op gewicht, dat vind ik belangrijk.”
Pim Sel (31) In het project Try-out proberen cliënten in zorg bij GGZ Oost Brabant, locatie Boekel, vier weken een sport uit bij een reguliere club in de buurt. Voorbeelden: tennis (tennisclub Handel), atletiek (Gemertse Atletiek Club), squash (Fitland). Bekijk de vlog van Antje op YouTube > ggzoostbrabant. Link 7
op de
Sofa
Als je denkt aan bewegen, denk je bijna automatisch aan Olga Commandeur. Al bijna 20 jaar laat ze dagelijks meer dan 100.000 mensen bewegen met haar programma ‘Nederland in beweging’. In menig huiskamer gaan stoelen en tafels aan de kant voor haar sportieve work-out. Onlangs gaf zij, samen met Ruud Dirkse, een boek uit: ‘Wat beweegt jou?’ Als het om leefstijl gaat, kan Olga ons vast veel leren. Hoog tijd voor een gesprek. In iedere Link neemt een Bekende Nederlander plaats op de sofa en vertelt over de pieken en dalen in het leven.
8 Link
Olga Commandeur:
‘Overal krijg ik mensen aan het bewegen’
Tekst Ankie van Hezewijk Beeld Wim Hollemans
Hoe begin jij de dag? “Met volle Griekse yoghurt met muesli en koffie. Ik maak me altijd een beetje op, ook al ben ik de hele dag alleen thuis. Dat is goed voor mijn zelfvertrouwen. Iedere dag kijk ik waar ik zin in heb. In het weekend ga ik met mijn man fietsen of naar een fitnessschool hier om de hoek. Door de week ga ik ook wel eens zelf, het is er erg gezellig. En ik ben dol op golfen.”
Tijdens het gesprek met Olga valt haar open en actieve houding op. Ze zit fier rechtop, met een kaarsrechte rug. Ze is zestig, maar oogt veel jonger. Ze heeft zo haar stokpaardjes, zoals het belang van een actieve houding. “Als je kijkt naar mensen met een rollator, die leunen er vaak met hun hele gewicht op. Maar ze moeten op zichzelf leunen, de rollator is er slechts als ondersteuning. Ik wil ze weer laten vertrouwen op hun eigen houding.”
Dus Olga Commandeur begint haar dag niet met Nederland in beweging? “Ik vind het fantastisch dat het programma zo’n succes is. Overal waar ik kom word ik erop aangesproken. Ik sprak laatst een man, van wie zijn vrouw was overleden. Hij had nergens meer zin in. Door mijn programma kreeg hij weer zin in de dag. Hij had het gevoel dat hij weer ergens bij hoorde. Dat doet me zo goed! Mijn visie is dat je qua beweging ‘moet pakken wat je tegenkomt’. Je kunt veel dingen in je directe omgeving gebruiken om te bewegen. Soms is het slecht weer en dan heb ik geen zin om naar buiten te gaan. Dan ga ik alle trappen van mijn huis op en af, dus steeds twee treden omhoog, weer naar beneden, dan drie treden hoger, weer naar beneden. Zo ben ik drie kwartier bezig met een work-out in mijn eigen huis. Goed tellen, waardoor je er met je hoofd bij bent, dan heb je geen tijd voor andere zorgen. En soms ben ik een dagje lui, dat mag ook hoor. Dan doe ik lekker niks.”
Wat is een actieve houding? “Dat betekent buik in en rug recht, zo maak je je eigen spierkorset. Niet slap in je spieren, geen hangende schouders. Rechtop zitten en de wereld inkijken. Met een actieve houding kun je bijvoorbeeld een val beter opvangen, waardoor je minder snel blessures hebt. Om mensen hierbij te helpen, dat geeft me zoveel voldoening. Laatst sprak ik een man die geopereerd was aan een gebroken heup. Hij kon niet zonder pijn opstaan. Ik deed hem voor hoe je vanuit een actieve houding kunt opstaan. En warempel, hij had geen pijn!” Wat is volgens jou gezond leven? “Het begint bij bewegen. Bewegen is goed voor alles. Gezond bewegen betekent minimaal vijf keer per week een half uur. En dan matig intensief. Je hoeft dus niet gelijk te gaan joggen, je mag ook wandelen. Maar je moet wel iets doen waarbij je hartslag Link 9
Je hebt in je sportcarrière veel titels behaald. Op welke ben je het meest trots? “Het wereldrecord op de 800 meter, toen ik 16 jaar was. In de hele wereld had nog nooit een meisje zo hard gelopen! Dat was ongelooflijk! Ik was ook trots op mijn deelname aan de Olympische Spelen in Los Angeles in 1984. Wat een belevenis was dat! Mijn favoriete onderdeel bij atletiek? Ik vond alles leuk om te doen, daarom deed ik het liefst zevenkamp. In twee dagen alle onderdelen afwerken, geweldig.”
‘Diepe dalen heb ik niet gekend, maar
Waarom is bewegen goed voor de psyche van de mens? “Bewegen stimuleert en doorbloedt de hersenen, dat is altijd goed. Als je beweegt maak je endorfine aan, ook wel het gelukshormoon genoemd. Dat heeft veel invloed op je humeur. Daardoor voel je je beter. Daarnaast is ook bewezen dat de natuur zijn invloed heeft op je gemoed. De combinatie van natuur en bewegen is ideaal voor mensen die zich niet goed voelen. Ook kunnen de sociale contacten en het ergens bij horen van betekenis zijn. Maar niemand is hetzelfde. In mijn boek laat ik zeven oudere bekende Nederlanders aan het woord die vertellen wat zij doen om lekker in hun vel te zitten. Ik spreek mensen die iedere dag om 9.15 uur beginnen met Nederland in beweging en die de structuur fijn vinden. Iedereen doet het op zijn manier.”
ik heb wel voor
In je carrière ben je ook geplaagd door blessures. Hoe ging je met die tegenslagen om? “Ik heb van mezelf een optimistisch en opgeruimd karakter. Daar word je mee geboren. Diepe dalen heb ik niet gekend, maar ik heb wel voor moeilijke keuzes gestaan in mijn leven. Zoals toen mijn maatje Karl Noten, met wie ik al zeven jaar Nederland in beweging presenteerde, werd beschuldigd voor het bezit van kinderporno. Van de een op de andere dag werd het programma van de buis gehaald en was ik mijn maatje kwijt. Toen was ik compleet in shock. Als ik iets moeilijks mee maak, wil ik het betekenis geven. Als ik snap waarom iets gebeurt zoals het gebeurt dan kan ik het loslaten,
moeilijke keuzes gestaan
in mijn leven’
10 Link
op de
Sofa
iets verhoogt. Zodat je een beetje gaat hijgen en puffen. Probeer daarbij je lichaam te prikkelen, uit te dagen. Iedere keer een schepje er bovenop. Probeer minder te zitten en blijf in beweging. Daarnaast is goede voeding van belang. Op de site van het Voedingscentrum staan veel adviezen. Met behulp van de Eetmeter kun je precies opzoeken wat je nodig hebt om af te vallen, of op gewicht te blijven.”
‘De combinatie van natuur en bewegen is ideaal voor mensen die zich niet goed voelen’ Link 11
een plaatsje geven. Vaak is dat niet direct, maar ik heb nu wel het vertrouwen dat het een keer komt. Dan word ik de volgende dag wakker en ineens begrijp ik het. Dan ebt het gevoel weg. Wat de blessures betreft had ik ook pech. Een brommerongeluk, een schaatsblessure. Er was in die tijd ook niet zo’n goede medische begeleiding. Toch herstelde ik vrij snel, ik ben fysiek erg sterk. En ik had toch altijd weer afspraken staan met een trainer en het team. Dat hielp me over de drempel heen. Het was altijd gelijk weer gezellig. Dan was ik zo weer enthousiast.” Waar houd jij je momenteel mee bezig? “Nu ben ik vitaliteitscoach en heb mijn eigen bedrijf waarmee ik door het hele land workshops geef. Ik ben de schakel
Oost-Brabant in beweging
12 Link
Kom jij ook mee bewegen met Olga Commandeur? Op maandag 15 april tussen 10.00 en 11.00 uur geeft Olga een beweegworkshop op Huize Padua in Boekel. Daarna is er tussen 11.00 en 12.00 uur een meet & greet! Mis het niet, ben erbij! Meer info? facebook.com/link.ggzoostbrabant
tussen theorie en praktijk: iedereen weet dat je moet bewegen, maar nu moet je het nog in de praktijk brengen. Ik laat mensen voelen wat bewegen met ze doet. Bijvoorbeeld met zit- en sta-oefeningen. Probeer vanuit je benen op te staan, dat is goed voor je beenspieren. Ik maak mensen bewust van de spieren die ze gebruiken en hoe je die kunt versterken. Ik leg ze uit dat spiercellen drie maanden nodig hebben om te vernieuwen. Dat je de spieren moet blijven gebruiken, prikkelen. Dan worden ze sterker. Daarnaast is goede voeding belangrijk voor je lichaam, eiwitten, koolhydraten, vetten, vitamines en mineralen hebben ieder hun eigen functie.
‘De combinatie van natuur en
bewegen is ideaal voor mensen die zich niet
Trots ben ik op de Olga Commandeurpleinen. Dit zijn beweegtuinen die senioren stimuleren om regelmatig, op ongedwongen manier en met plezier te bewegen. Kinderen leren vaardigheden door ze te laten spelen. Kunnen we ouderen ook spelenderwijs weer laten leren bewegen? De oefeningen in de ‘speeltuin’ zorgen dat ouderen beter functioneren in het dagelijks leven. Ze worden zelfverzekerder in hun dagelijks handelen. Minstens zo belangrijk is de sociale component; bewegen in groepsverband heeft een sterk sociaal karakter. Ik stimuleer altijd dat er de mogelijkheid is dat mensen een kopje koffie kunnen drinken samen. Dat motiveert enorm.
goed voelen’
Over Olga Commandeur Naam Olga Alida Divera Commandeur Geboortedatum 30 oktober 1958 in IJmuiden Getrouwd met Frank Maanders
'Ik laat mensen voelen wat bewegen met ze doet'
Kinderen Zoon, dochter, kleinzoon
Twee stiefdochters, stiefzoon
Sport Atletiek • Eerste titel Europees jeugdkampioene, 800 m 1975 • Neemt deel aan Olympische spelen 1984, 400 m horden • Ex-wereldrecordhoudster 800 m junioren • Nederlands recordhoudster - 800 m 1975-1981, 400 m horden 1979-1988 - 4 x 800 m voor clubteams Onderscheidingen
Ik kom in veel verschillende instellingen, ook bij de GGZ, maar mijn boodschap is universeel. Ik benader iedereen hetzelfde. Ik probeer mensen te verleiden ander gedrag te vertonen. Ik daag ze uit en geef ze complimenten. Gisteren was ik als ambassadeur van de Parkinsonvereniging bij het tienjarig bestaan van het Parkinsoncafé. Ik zet de muziek aan en pas mijn programma aan op het publiek. En hup daar gaan we. Iedereen doet mee op zijn eigen tempo. Overal krijg ik de mensen aan het bewegen. Die lachende gezichten tegenover me, daar doe ik het voor.”
AVRO's Tom Schreursprijs voor Talent van het jaar - 1975 KNAU jeugdatlete van het jaar (Fanny Blankers-Koen plaquette) - 1975 Presentatrice Nederland in Beweging, sinds 2000 Eigenaar Olga Commandeur PROmotions (mede) Auteur van boek: Wat beweegt jou? Kosmos Uitgevers 2017
Link 13
Hoe kunnen verschillende mensen uit de wijk elkaar ontmoeten? Vanuit deze vraag staken in oktober 2018 de drie ‘gebruikers’ van buurthuis de Valuwe in Cuijk de koppen bij elkaar. GGZ Oost Brabant, Intercultureel Centrum Safina en Multifunctionele Accommodatie (MFA) De Valuwe besloten samen de keuken in te gaan om een maaltijd te bereiden. Zo is de vrijDAGhap ontstaan.
"Veel mensen eten iedere dag alleen. Op deze plek kunnen ze samen van een gezonde maaltijd genieten. Het is iedere vrijdag volle bak, alle tafels zitten vol. De eerste stap om elkaar te leren kennen is genomen. Leuk om te vertellen is dat de bezoekers van de Inloop overdag de groenten snijden.
Mede-oprichtster Marinke Stassen: “Toen we met de Inloop naar dit wijkgebouw verhuisden, wilden we graag contact stimuleren om vooroordelen over mensen die bij de GGZ in behandeling zijn, weg te nemen. Nu ze met elkaar eten, leren ze elkaar kennen. Het is nog niet zo dat iedereen door elkaar aan tafel zit. Maar het begin is er.” De vrijDAGhap is inmiddels een begrip en iedere week wordt het maximum van 50 mensen gehaald. Eens per twee maanden maken de organisaties een rooster van vrijwilligers en om de beurt bedenken ze een gezond recept. Alles is vers. Vanaf 17.00 uur druppelen de gasten binnen en om 17.30 uur wordt de eerste gang opgediend. Een driegangen maaltijd kost zes euro. Rond 19.00 uur is de maaltijd klaar. Wie wil, kan erna nog even blijven. Voor de gezelligheid.
14 Link
We zitten aan een lange tafel en iedereen die zin heeft, sluit aan. Vandaag hebben we 50 paprika’s gesneden!" Marinke Stassen (39), ervaringswerker FACT
"Normaal eet ik iedere middag
"Koken is mijn hobby. Als
ben ik hier ongeveer 30 uur per
warm, dan kook ik voor mezelf.
vrijwilligster van Intercultureel
week actief. Toen de gebruikers
José Mulder, een medewerker van
Centrum Safina kook ik om de
besloten gezamenlijk een activiteit
de Inloop, stimuleerde me om met
week bij de vrijDAGhap. Om
te organiseren, was het eerst
Kerst te komen eten in De Valuwe.
de beurt zoeken we een recept
even zoeken, maar nu loopt de
Dit beviel goed en nu zit het in
uit. Niet te vet, altijd met verse
samenwerking prima. Het heeft
mijn ritme dat ik iedere vrijdag bij
groente en weinig zout. Een keer
duidelijk voordelen dat we elkaar
de vrijDAGhap ben. Eet ik eens niet
per maand vegetarisch. Het is
goed leren kennen. Het vergt een
alleen, dat is gezellig. Ik lust alles,
gezellig onder elkaar, zowel in de
strakke voorbereiding en is best
behalve kip."
keuken als aan de eettafels. Als
hard werken in de keuken. Maar kijk
Jos Broekmans (61), bezoeker
iemand van de bezoekers zegt ‘je
eens hoe gezellig het is! Dadelijk is er
hebt lekker gekookt’, dan straal ik!"
ook nog muziek, zodat wie zin heeft
Yvonne Kroes (45), kok
nog even kan blijven plakken. En ja, dansen mag ook!" Lucie Soer (58), vrijwilligster
VRIJDAGHAP: GEZELLIG EN GEZOND! Link 15
Tekst Ankie van Hezewijk Beeld Wim Hollemans
"Als vrijwilligster bij MFA de Valuwe
Helma van den Boogaard Helma van den Boogaard werkt sinds twee jaar als zorgassistent op Huize Padua. Op de afdeling Springelbeek 3 waar onder andere mensen met niet-aangeboren hersenletsel verblijven, verzorgt ze voor 19 cliënten de maaltijden. Een hele ommezwaai, nadat ze ruim 20 jaar op de voedingsadministratie werkte. “De hectiek op een afdeling was in het begin even wennen. Het contact met de cliënten is zo waardevol, daar haal ik veel voldoening uit.”
16 Link
Tekst Anouk Suurs Beeld Wim Hollemans
De werkdag van...
De wekker gaat. De dag begint met een gezond ontbijt. Daarna pakt ze de fiets naar Huize Padua in Boekel.
Ontbijt klaarmaken voor 19 cliënten van Springelbeek 3.
Koffietijd. Helma serveert de koffie en maakt een praatje.
Warme maaltijd voorbereiden.
“Mijn wekker gaat om 6.30 uur. Ik laat de hond uit. Daarna ga ik ontbijten, dit vind ik erg belangrijk voor een goede start van de dag! Dan pak ik de fiets naar Huize Padua. Mijn werkdag begint om 7.45 uur met ontbijt klaarmaken. De meeste bewoners eten aan de tafel in de huiskamer. Een gedeelte zit aan een gedekte tafel: deze mensen smeren zelf hun brood. Sommigen zijn daar niet toe in staat en krijgen de maaltijd kant-en-klaar op een dienblad. Tijdens het ontbijt maak ik een praatje. Een meneer heeft niet zo’n goede dag. Ik probeer hem op te beuren door een gesprek aan te knopen. Omdat ik bijna dagelijks zo dicht bij hen ben, zie ik snel als het niet goed met ze gaat. Als ik me zorgen maak, bespreek ik dat met de verpleegkundigen binnen het team. Laatst zei één van hen tegen mij: ‘je hebt het helemaal in je’. Dat vind ik mooi om te horen, want ik doe dit werk pas twee jaar. Ik wilde altijd al de zorg in maar toen ik 25 jaar geleden van de middelbare school afkwam, was er bijna geen werk. Via een baan bij de huishoudelijke dienst op Huize Padua ben ik het vak van kok ingerold. Daarna kwam ik bij de voedingsadministratie terecht. Ik houd wel van afwisseling en sta altijd open voor nieuwe uitdagingen. Om 10.30 uur is het koffietijd. Ik help een cliënt bij zijn puzzel en met een ander praat ik over het nieuws. Deze momenten zijn het leukst aan mijn werk. Ik ben hier maar voor één doel en dat is de cliënt. Het geeft veel voldoening en een goed gevoel als ik een fijn gesprek heb of hoor dat ik zulke lekkere havermout maak en een high five krijg!
Even naar huis, want Als de cliënten hun ze heeft vandaag een maaltijd eten doet Helma de bestellingen. gebroken dienst.
Helma is weer present en maakt brood klaar voor het avondeten.
Weer thuis. Na het eten heeft ze een vergadering van de carnavalsvereniging. Om 23:00 u duikt ze haar bed in.
Om 11.00 uur start ik met de voorbereidingen voor de warme maaltijd. Als de bewoners om 12.00 uur eten, loop ik naar kantoor om op mijn computer bestellingen te plaatsen. Eigenlijk vind ik dat ik tijdens het eten bij hen moet zijn, maar dat lukt door de werkdruk niet altijd. Binnenkort kunnen we de maaltijden via een app op de tablet bestellen.
‘Ik ben hier voor één
doel en dat is
Ik ben benieuwd hoe dat zal gaan! Cliënten maken elke week hun keuze uit een aantal verschillende maaltijden. Straks op de tablet wordt met afbeeldingen van een aantal appeltjes aangegeven hoe gezond een maaltijd is. We zijn hier binnen GGZ Oost Brabant heel bewust mee bezig en stimuleren cliënten om gezond eten te bestellen.
de cliënt’
Na de middagmaaltijd ga ik naar huis. Vandaag heb ik een gebroken dienst en moet dan om 15.45 weer terug zijn. In de tussentijd eet ik zelf een boterham en bereid mijn eigen avondeten voor. Om 15.45 uur ben ik weer present op de afdeling om de broodmaaltijd te bereiden. Dit vind ik het drukste moment van de dag. Gelukkig word ik regelmatig geholpen door een paar cliënten of collega’s. Om vijf uur denk ik altijd weer ‘yes, ik heb het gered’. Nadat ik alles heb opgeruimd, ben ik om 18.30 thuis. Daarna heb ik nog een vergadering van de carnavalsvereniging uit Boekel. Als ik terug ben, is het nog even tv kijken en om 23.00 uur ga ik slapen. Link 17
Ach ter gro nd
Op tijd in gesprek gaan over een behandeling die niet (meer) werkt, is ook goede zorg
18 Link
“Het spijt ons, maar wij kunnen niets (meer) voor u doen.” Het is een zin die je niet graag hoort als je psychiatrische problemen hebt. Ook onze behandelaars doen deze uitspraak liever niet, omdat het voelt alsof je iemand zijn hoop op herstel ontneemt. Toch kan zelfs het tegenovergestelde waar zijn. “Aan doormodderen heeft niemand iets. Soms kom je op een andere manier wél verder
Tekst Laura van der Burgt Beeld Wim Hollemans
in je herstel.”
Uitbehandeld, en dan?
In ons verbeterprogramma Samen Beter werken wij aan verschillende oplossingen waardoor mensen sneller of beter kunnen herstellen. Een van de projecten is het project Vroegsignalering, waarin we zo vroeg mogelijk met elkaar om tafel gaan als blijkt dat de behandelresultaten tegenvallen – hoe lastig dat gesprek soms ook is. “Het is heel moeilijk om uit te spreken dat je niet meer weet wat je nog voor iemand kunt doen. Dat is een teleurstelling, ook voor de behandelaar. Het voelt niet goed om afscheid te moeten nemen als mensen nog klachten hebben”, vertelt Nathan Bachrach, klinisch psycholoog en programmaleider persoonlijkheidsstoornissen in Helmond. Toch wordt er sinds de start van het project Vroegsignalering binnen zijn team voortdurend aandacht besteed aan behandelingen die niet lekker lopen. “Ons team in Helmond heeft ongeveer 400 mensen in zorg, daarvan loopt gemiddeld ongeveer 20% van de behandelingen niet zoals verwacht. Dat is best veel, zeker als je weet hoeveel mensen er nog op de wachtlijst staan voor hulp. Naar die mensen hebben we ook een verantwoordelijkheid; als wij bepaalde cliënten onnodig lang binnen houden, moeten deze mensen nog langer wachten op behandeling.”
Geen oordeel Als een behandeling niet aanslaat, kan dat allerlei
oorzaken hebben. “We oordelen over niemand, we willen gewoon graag weten waar het aan ligt”, vertelt Mieneke Blom. Zij is psychotherapeut en programmaleider traumagerelateerde stoornissen in Helmond. Ook haar team maakt haperende resultaten voortaan bespreekbaar: past de behandeling wel bij het probleem van de cliënt, hoe verloopt de samenwerking met de behandelaar, is de cliënt in staat om aan zijn behandeling te werken? “Soms leunen mensen teveel achterover en verwachten ze dat wij ze beter maken. Maar zo werkt het helaas niet: herstellen is hard aan jezelf werken. Met wat je leert in de therapie, moet je thuis ook oefenen. Soms is het daarvoor nog niet het juiste moment. Ik herinner me een jonge moeder die hulp wilde bij het verwerken van traumatische ervaringen uit haar jeugd. Zo’n behandeling is ontzettend zwaar, het is belangrijk dat je leven enigszins stabiel is als je eraan begint. Omdat zij op dat moment thuis hard nodig was voor de kinderen en ze ook financieel de nodige zorgen had, miste ze vaak haar behandelafspraken. Volkomen begrijpelijk, maar we hebben na een goed gesprek wel samen besloten de behandeling te stoppen. Durven vaststellen dat er nu niet meer mogelijk is, is ook een vorm van goede zorg. Aan doormodderen heeft niemand iets. Ik gun het mensen dat ze niet langer bij ons hoeven komen dan strikt noodzakelijk is.” Link 19
Ach ter gro nd
IRMA MIES: ‘Soms kom je op een andere manier wél verder in je herstel’
Daan Cremers
20 Link
Uitzonderingen maken Alle behandelingen die GGZ Oost Brabant aanbiedt, zijn of worden wetenschappelijk onderzocht op hun effect en vastgelegd in zorgpaden. Ook de behandelduur ligt vast – en dat is niet voor niks. “In schematherapie voor ontwijkende, afhankelijke en persoonlijkheidsstoornissen leer je bijvoorbeeld in dertig weken wat de invloed is van negatieve ervaringen uit jouw jeugd op je gedachten, gevoelens en gedrag van nu. Ook leer je deze hardnekkige patronen in je leven te doorbreken. Dertig weken is in verhouding tot de aard van de problemen redelijk kort. Toch houden we vast aan deze termijn, zodat mensen vooraf weten waar ze aan toe zijn. Daarnaast weten we uit onderzoek dat herstel ook na beëindiging van behandeling nog doorzet”, vertelt Nathan. “Maar na zo’n lange periode bouw je wel een band met iemand op. Voor een vrouw die na afloop nog niet volledig klachtenvrij was, was ik toch geneigd om er nog wat sessies aan te plakken. Mijn collega’s wezen me op de mogelijkheid om haar over te dragen aan een ketenpartner in de basis-ggz; een lichtere, goedkopere vorm van zorg. Dat bleek een prima zet, ze bouwt nu met een andere behandelaar verder aan haar herstel. Dat geeft mij de kans om een nieuwe cliënt met complexere problemen aan te nemen. Het is belangrijk dat wij onze kennis investeren in de mensen die dat écht nodig hebben,
want er is nou eenmaal meer vraag naar zorg dan aanbod in de specialistische ggz.”
Warme overdracht Een van de ketenpartners waarnaar Nathan kan verwijzen, is Indigo; een organisatie die mensen met lichtere psychische problemen helpt. Gezondheidszorgpsycholoog Irma Mies werkte ruim twintig jaar bij GGZ Oost Brabant en is nu in dienst bij Indigo. “Elke week bespreken Indigo en GGZ Oost Brabant in Oss cliënten die een andere stap moeten gaan maken: wat hebben zij nodig en wie kan dat het beste bieden? We zoeken echt samen naar de beste oplossing”, vertelt ze. “De zorgpaden in de specialistische ggz zijn vrij strak ingeregeld, bij Indigo kunnen we wat meer maatwerk leveren. Soms is dat nodig. Zo nam ik een zwangere vrouw over van GGZ Oost Brabant, die een behandeling had afgerond voor een depressie en een borderline persoonlijkheidsstoornis. Haar klachten waren afgenomen, maar met een baby op komst was blijvende aandacht nodig. Met hulp van Indigo, het consultatiebureau en goede opvoedingsondersteuning woont ze nog steeds thuis, bij haar man en kinderen. Als die warme overdracht tussen GGZ Oost Brabant en Indigo er niet was, zou deze jonge moeder gemakkelijk weer zijn afgegleden en misschien zelfs in een crisis zijn geraakt. Dat konden we nu voorkomen.”
MIENEKE BLOM
‘Ik gun het mensen dat ze niet langer bij ons hoeven komen dan strikt noodzakelijk is’ Soms is iets anders nodig Ook Mieneke ziet graag dat ketenpartners vaker van elkaars expertise gebruik maken om mensen verder te helpen. “Ik had laatst de behandeling afgerond van een cliënt met een ernstig trauma. Hij had nog steeds veel last van spanningen, maar ze waren nu hanteerbaar. Toch gaf de gedachte dat wij hem uitschreven, hem veel stress: wat nou, als het toch weer slechter ging? Zo’n levenslijntje is voor veel mensen met chronische klachten ontzettend belangrijk, daarover hebben we nu goede afspraken gemaakt met de praktijkondersteuner van de huisarts. Ook krijgt hij hulp van maatschappelijk werk bij het regelen van zijn financiën, dat scheelt hem veel spanning.” Stoppen met een behandeling bij GGZ Oost Brabant betekent dus allerminst dat er geen hoop op verder herstel meer is. Soms zetten mensen juist ná hun
behandeling tot ieders verrassing toch nog nieuwe stappen, bijvoorbeeld door focussen op sociaal maatschappelijk herstel. “Geen enkel mens is ooit afgeschreven. Door te blijven onderzoeken wat je mogelijkheden en sterke kanten zijn, kun je hele mooie dingen bereiken. De verwondering daarover bij mensen zelf is fantastisch om te zien”, vindt Irma. “Zo nam ik een cliënte over die een intensieve angstbehandeling achter de rug had. Ze wist dat haar angsten samenhingen met een trauma uit het verleden, maar daar wilde ze lange tijd niets mee doen. Maar toen ze haar angsten eenmaal onder controle had, besloot ze de uitdaging toch aan te gaan. Ik heb haar een EMDR*-behandeling kunnen geven van enkele sessies, waardoor ze nu vaker de deur uitgaat. Prachtig! Dit is echt het resultaat van een goede samenwerking tussen haar en ons als ketenpartners.” * Eye Movement Desensitization and Reprocessing
De juiste zorg op de juiste plek op het juiste moment Om de zorg te verbeteren én betaalbaar te houden, is GGZ Oost Brabant in 2017 met een ingrijpend verbeterprogramma gestart: Samen Beter. “Op alle niveaus werken we ideeën uit, die de zorg verbeteren. Met als resultaat: de juiste zorg voor de cliënt op de juiste plek op het juiste moment”, vertelt programmamanager Birgitte Verhees van GGZ Oost Brabant. “Met zorgverzekeraar VGZ hebben we meerjarenafspraken gemaakt over hoe we dat samen voor elkaar gaan krijgen.” Onder de noemer ‘Zinnige Zorg’ roept zorgverzekeraar VGZ iedereen in de volle breedte van de branche op zorg aan te bieden waarbij kwaliteit en betaalbaarheid hand in hand gaan. “Samen Beter is daarop ons antwoord. Onze zorg is duur”, verklaart Birgitte. “Als wij onze tijd alléén besteden aan mensen die onze specialistische zorg écht nodig hebben, dan kunnen we het meest betekenen voor de maatschappij. Kritisch kijken naar wie wij kunnen helpen, is belangrijk, maar we moeten cliënten ook een goed alternatief bieden bij ketenpartners. De kwaliteit van de gezondheidszorg als geheel staat voorop; dat maakt Samen Beter zo inspirerend.” Link 21
DIGITALISERING IN DE ZORG:
VR-bril bij behandeling van kinderen en jongeren biedt kansen
Tekst Ankie van Hezewijk Beeld Wim Hollemans
De zorgontwikkelingen op het gebied van digitalisering gaan hard. Ook in de geestelijke gezondheidszorg gebeurt veel op dit vlak. Karlijn Heesen, orthopedagoog en promovenda Kind en Jeugd bij GGZ Oost Brabant, is enthousiast over de mogelijkheid die dit kan bieden bij de behandeling van onder andere angst- en stemmingsstoornissen.
22 Link
“Eén van de innovaties die ik gebruik in mijn werk met kinderen en jongeren is de ‘virtual reality- of VR-bril’. Met deze speciale 3D-bril beleef je de wereld anders. Het lijkt of je ergens anders bent en komt heel realistisch over. Een voorbeeld van een jongere waarbij ik dit heb toegepast is David, een jongen van 19 met sociale angst. Hij durfde niet naar een verjaardagsfeestje. De onvoorspelbaarheid, het niet weten hoe zich te gedragen en reageren, leverde bij hem grote spanning op. Ter voorbereiding van een echt feestje hebben we met de VR-bril gewerkt, waarbij David een filmpje ziet waarbij het lijkt alsof hij daadwerkelijk op een feestje is. Hij ervoer dezelfde angsten en lichamelijke sensaties, zoals klamme handen en ongemakkelijkheid. Ik ben tijdens zo’n sessie de hele tijd bij hem en praat met hem over wat er gebeurt. Het idee is dat als David leert om lang genoeg in de
voor hem lastige situatie te zijn, hij gaat ervaren dat er niets ergs gebeurt en dat de angst afneemt. Dit noemen we 'angstreductie door exposure’. Ook kan hij oefenen met het toepassen van technieken die kunnen helpen om de angst te verminderen. Hierdoor heeft hij minder angst en kan het op deze manier een opstapje zijn, voordat hij naar een echt feestje gaat.
Een ex tra hulpmiddel Hoewel we nog wat zoekende zijn in de toepassing van deze techniek, zie ik veel mogelijkheden voor de toekomst. Het kan een fijn hulpmiddel zijn voor mensen met angsten, voordat ze in ‘de echte wereld’ gaan oefenen. Binnen onze afdeling is het altijd een onderdeel van een therapie. Het vervangt de therapie niet én wordt altijd ingezet onder begeleiding van een therapeut.
Er zijn verschillende VR-films die aansluiten op de meest voorkomende angsten, zoals pleinangst, angst voor menigten, het reizen per bus, bloed prikken. Er zijn ook films die vanuit de cliënt opgenomen zijn. Hierbij gaat het om psycho-educatie; het informeren over een bepaalde psychische stoornis. Zo is er een film om ouders met een kind met een eetstoornis te laten ervaren hoe iemand met deze ziekte denkt.
je je e i d g r zo gunt e i l i m a f
Wetenschappelijk onder zoek naar effec t vir tuele innovaties In het wetenschappelijk onderzoeksteam van Kind en Jeugd doen we onder andere onderzoek naar de inzet van innovatieve technieken. Dit ondersteunt ons in het werken waarbij we zoveel mogelijk gebruik willen maken van evidence based methodes. Een mooi voorbeeld is mijn collega Lieke Wijnhoven, GZ-psycholoog en promovenda. Zij heeft de game ‘Mindlight’ onderzocht bij kinderen en jongeren met autisme en angst. Dit is een game gericht op het verminderen van angstklachten. Deze wordt momenteel geïmplementeerd in het zorgaanbod. Daarnaast worden twee gepersonaliseerde app’s onderzocht die kunnen worden ingezet als terugvalpreventie na behandeling en bij milde stemmingsklachten. De techniek raast voort en we zijn nog lang niet uitontwikkeld. Ik vind het erg interessant om hier mee bezig te zijn!”
Meer weten over de virtuele innovaties bij GGZ Oost Brabant? Kijk op ggzoostbrabant.nl/innovatie of neem contact op met Karlijn Heesen T 0412-847001 E kwj.heesen@ggzoostbrabant.nl
Link 23
lezen, kijken, beleven
ď€ Wat beweegt jou? Zo word je gezond en actief ouder Door Olga Commandeur & Ruud Dirkse Sporten, maar ook wandelen, fietsen of gewoon boodschappen doen: bewegen is belangrijk om
gezond oud te worden.
Website dsmmeisjes.nl
De mens achter de labels
In Wat beweegt jou? geven Commandeur en Dirkse eenvoudige beweegoefeningen, uitleg over voeding en motivatie en laten ze zien wat de invloed van beweging is op de meest voorkomende ouderdomskwalen. Naast dat bewegen erg gezond
dsmmeisjes.nl is gemaakt door twee meisjes met een psychiatrische diagnose.
is, levert het ook veel plezier en een sterker sociaal netwerk op.
Deze site is voor en door iedereen die in zijn of haar leven te maken heeft (gehad) met
Met inspirerende ervaringsverhalen van bekende Nederlanders, onder wie
psychische klachten. Iedereen kan reageren en mag meeschrijven, man, vrouw, jongen
Willeke Alberti, Job Cohen en Foppe de Haan.
of meisje. Er zijn verschillende ervaringsverhalen te lezen. Hij is er ook voor mensen die hun nichtje/ buurman/ zusje/ leraar/ etc. met psychische problemen beter willen begrijpen of helpen. Of voor hen die benieuwd zijn hoe het is om te leven met psychische problemen. Bij de achtergrondartikelen vind je informatie over diagnoses en behandeling. De site is prachtig om te zien en erg informatief. Een leuke, frisse website die het bekijken zeker waard is!
24 Link
[ advertentie ]
tip van Mickey
Een nuttig boek voor mensen die kampen met angsten en dwanggedachten. Het is geschreven vanuit een lotgenoot en leest heerlijk weg!
handig hulpmiddel
Mickey is in opleiding tot ervaringsdeskundige en deelt haar mediatips met ons
Het heilige moeten
Mijn leven met een dwangstoornis Claudia van der Werf In het voorwoord vertelt de auteur over haar dwangstoornis en hoe zij tevergeefs op zoek was naar een boek van een lotgenoot. Het was haar drijfveer om dit boek te schrijven. Nauwkeurig beschrijft Claudia alle situaties van paniek en de vaak ongegrondheid ervan. Het steeds willen voldoen aan wat anderen denken. Ze komt in aanraking met jongens en maakt de meest normale dingen daarin mee: de eerste zoen, de eerste vriendjes. Haar ouders scheiden. Het smoesjes verzinnen en liegen wordt langzaam erger. Een losbandige periode volgt, waarna langzaam de dwang zijn kop opsteekt. Op school gaat het steeds moeizamer en ze moet uiteindelijk stappen terug doen. Na een ongeluk van haar stiefvader knaagt er een enorm schuldgevoel. Een vriendin adviseert haar een psychologe te bezoeken. In plaats van dat het beter gaat, neemt het dwangmatig schoonmaken toe. Een test bevestigt dat ze een dwangstoornis heeft. Claudia beschrijft gedetailleerd hoe de dagbehandeling eruit ziet en de techniek die gebruikt wordt om de gedachtenpatronen te doorbreken. De oefeningen die ze mee naar huis krijgt om zichzelf bloot te stellen aan de angst, zijn zwaar. Na het vinden van een nieuwe liefde gaat het beter. Er gebeuren veel dingen in haar leven, maar desondanks blijft er vooruitgang. De nazorg is best uitgebreid, zo is er een terugvalpreventieplan. Bij een forse tegenslag blijkt inderdaad dat de therapieën geholpen hebben en dat vaak dingen niet zo erg blijken te zijn als gevreesd werd.
MHFA-app:
EHBO bij psychische hulpvragen In de gratis MHFA-app staan verschillende richtlijnen hoe te handelen bij: zelfmoordgedachten en suïcidaal gedrag, psychose, problematisch drugs- of alcoholgebruik, paniekaanvallen, zelfbeschadiging, eetstoornissen en depressie.
Download deze in de Appstore of Googleplay Store
Link 25
actueel nieuws
Welkom bij
Wie bij ons in behandeling is, kan sinds kort gebruikmaken van het digitale portaal MijnGGZOostBrabant. Hier vind je persoonlijke informatie die van belang is voor jouw behandeling en herstel. Met MijnGGZOostBrabant bieden we extra service en gemak en meer eigen regie,
OP ZOEK? Op zoek naar een baan, vrijwilligerswerk, stageof opleidingsplaats? Kijk op werkenbij. ggzoostbrabant.nl
26 Link
als aanvulling op de gesprekken met onze behandelaren. Door veilig in te loggen kun je vragenlijsten invullen, werken met online behandelmodules (ehealth), in de agenda je geplande afspraken zien, informatie nalezen over de behandeling en onderdelen uit je dossier en berichten sturen naar je behandelaren. Dit portaal past bij de herstelondersteunende zorg van GGZ Oost Brabant. Door zelf te beschikken over informatie en zelf actief aan de slag te gaan, kunnen cliĂŤnten zich beter voorbereiden op het gesprek met hun behandelaar en samen bespreken welke zorg het beste bij hen past. Zo draagt het portaal ook bij aan meer transparantie, goede communicatie en samen beslissen. Aan het ontwerp van het portaal hebben cliĂŤnten, naasten en behandelaren meegewerkt. Met de feedback van gebruikers ontwikkelen we het portaal door en zal MijnGGZOostBrabant gaandeweg meer functies gaan kennen.
ilie gunt Zorg die je je fa m GGZ Oost Brabant staat voor zorg die je je familie en naasten gunt. Kwetsbare mensen met complexe psychische klachten en psychiatrische aandoeningen kunnen bij ons terecht. Per jaar kloppen ruim 4.000 nieuwe cliënten bij ons aan. Hun klachten en problemen lopen uiteen van autisme bij kinderen, eetproblemen, persoonlijkheidsproblemen en trauma’s bij volwassenen tot depressie en angst bij ouderen. Tevens bieden wij zorg aan mensen met een licht verstandelijke beperking (LVBP) én mensen met nietaangeboren hersenletsel (NAH). Aanstaande ouders met een kinderwens en zwangere vrouwen met psychiatrische problemen kunnen bij ons terecht. Samen met de cliënt zoeken wij naar de beste oplossing, zoveel mogelijk afgestemd op de persoonlijke situatie.
In verbinding blijven met ons?
@ggzoostbrabant facebook.com/ggzoostbrabant
heid
aar Bereikb
Cliëntenservicepunt Helmond - ’t Warant Wesselmanlaan 25a, 5707 HA cliëntenservicepunt@ggzoostbrabant.nl 0492 - 84 44 21 Kijk voor openingstijden op de website Locaties Boekel - Huize Padua Kluisstraat 2 5427 EM Boekel Helmond - ’t Warant Wesselmanlaan 25a 5707 HA Helmond 0492 - 84 80 00
ggzoostbrabant.nl werkenbij.ggzoostbrabant.nl 0492 - 84 60 00
Oss - Arsis Gezondheidslaan 65 5342 JW Oss 0412 - 84 70 00
Boxmeer Bilderbeekstraat 44
postbus 3, 5427 ZG Boekel
Download onze voordeur-app
5831 CX Boxmeer 0485 - 84 72 50
in de App store en Google Play
Colofon
Achtste jaargang, nummer 1 – voorjaar 2019 Link, magazine over de geestelijke gezondheid van Brabanders is een uitgave van GGZ Oost Brabant en verschijnt minimaal
De redactie wordt gevoed door een focusgroep die bestaat uit een vertegenwoordiging van allerlei mensen binnen en buiten GGZ Oost Brabant.
Alle locaties zijn bereikbaar via 0492 - 84 60 00
Bladcoördinatie Anouk Suurs , Ankie van Hezewijk Hoofd- & eindredactie Vivianne Viguurs Fotografie whfotografie.nl Vormgeving planC.nl Druk DekkersVanGerwen. Overname van artikelen is toegestaan na overleg met de
drie keer per jaar. De Link wordt verspreid in de wijk, regio, op
bladcoördinator mits met een duidelijke bronvermelding. Hiervan ontvangt de redactie
onze locaties, in gezondheidscentra en is te lezen op de website.
graag een proefexemplaar. Contact via communicatie@ggzoostbrabant.nl
Link 27
Kleinschalig festival Zondag 26 mei 2019
gratis entree!
12.00-19.00 uur In het park Huize Padua - Boekel
iek z u m e v i L
arket Home made m
kids! e d r o o v gen Leuke din ggzoostbrabant.nl/paduapop
28 Link