Italië Magazine 01 2022 by Credits Media

NR.1 2022

HARTSTOCHT VOOR LA DOLCE VITA

PIEMONTE Nederlands stel maakte zelf van bouwval luxe B&B ROME, IL VITTORIANO Het monument voor de koning COLLI EUGANEI Pleisterplaats met stijl onder de rook van Padua DE ZILVEREN LEPEL Op de vegetarische toer

Wijnhuis Argiano in Montalcino Topwijnen & heerlijk eten

De adressen die je niet mag missen

AP € 7,50

8 720165 796168

ISCHIA, GROEN LUSTHOF

00122

7 generaties Nardini’s grappa Van armeluiswijn tot luxe product

THE ENDLESS

THE new

DOLCE VITA

IN MEMORIAM: ANNELIES

©JADE LEE

Annelies was zowel uitgever als hoofdredacteur. Na elf jaar bikkelen vond ze het in 2001 wel mooi geweest en nam Credits Media haar geesteskind over. De eerste drie jaar na de verkoop bleef Annelies redactioneel adviseur om mij de fijne kneepjes van het hoofdredacteurschap bij te brengen. Het waren inspirerende, leerzame, en daarnaast ook erg leuke jaren. Zo gingen we tweemaal samen naar de Salone del Mobile, de grote meubelbeurs in Milaan. De tweede keer had Annelies een gebroken enkel en duwde ik haar in een rolstoel over de beurs... we hebben veel gelachen. In 2008 verhuisde Annelies naar Thailand waar ze duikinstructeur werd. De eerste jaren daarna zagen we elkaar nog wel eens, maar de laatste jaren verloren we elkaar een beetje uit het oog. Het bericht van haar overlijden op 20 oktober jl. op 65-jarige leeftijd kwam dan ook als een totale verrassing. Ik zal me Annelies altijd met veel genegenheid blijven herinneren. We wensen haar dochter en kleinkinderen veel sterkte met dit verlies. Paul van Eijndhoven, hoofdredacteur p.vaneijndhoven@creditsmedia.nl

COLLI EUGNEI ©JEROEN BERENDS

©MAARTEN ALBRECHT

Precies twintig jaar geleden nam ik het stokje als hoofdredacteur van Italië Magazine over van oprichter Annelies Fleers-Dinkelberg. Het blad wisselde toen van eigenaar, werd onderdeel van Credits Media, en daar hoorde ook een nieuwe hoofdredacteur bij, en tot mijn grote vreugde viel de keuze op mij. In 1990 was Italië Magazine een nouveauté in bladenland, de eerste ‘lifestyle-landenglossy’ zoals het in vakkringen heet. Annelies en haar zus werkten destijds voor een fotografietijdschrift en hadden al het idee om zelf een blad te beginnen. Vervolgens kwam de man van Annelies met het idee om een glossy over Italië te maken. “We wilden een blad maken dat vanuit onze eigen interesse ontstond. Het merendeel van de dingen waar wij van hielden bleek uit Italië te komen. Toen begrepen we dat Italië het land is waar je van alles het beste vindt: design, muziek, mode, koffie, olijfolie, leuke mensen, landschappen”, aldus Annelies in een interview ter ere van het 25-jarig bestaan van Italië Magazine. Zo gezegd, zo gedaan en in voorjaar 1990 zag het eerste nummer van Italië Magazine het licht, met op de cover acteur Michele Placido, die destijds commissaris Cattani speelde in de zeer succesvolle televisieserie La Piovra.

FLEERS

ook verkrijgbaar in prachtige geschenkverpakkingen bij een slijter in de buurt

ITALIË MAGAZINE

Geen 18, geen alcohol

Ontdek de mooiste dekbedovertrekken, ﬁjnste spreien en meer Vandyck bed- en badmode in de Vandyck Experience Stores en Shops, linnenwinkels, beddenspeciaalzaken en geselecteerde warenhuizen. Verkoopadressen in de buurt en het volledige assortiment vind je op www.vandyckshop.nl TE ZIEN OP BED: DEKBEDOVERTREK ‘SYMPHONY’

20 Reizen

INHOUD 2022 nummer 1 9

GRANTURISSIMO

Tips voor reis en verblijf in Italië.

20 COLLI EUGANEI

Van oudsher is de streek een toevluchtsoord voor de welgestelden. Het is er nog steeds goed toeven.

BORGO VALLONE

Hoe een Nederlands stel van een vervallen borgo in Piemonte een luxe bed and breakfast maakte en dikke vrienden werd met de burgermoeder.

GROEN LUSTHOF IN ZEE

Vijf topadressen op het eiland Ischia, de iets minder mondaine ‘zus’ van Capri.

Culinair

42 EN DE GENOMINEERDEN ZIJN…

Shortlist van de verkiezing Italië Magazine Restaurant van het Jaar 2022.

48 GROENTE IN DE HOOFDROL

Recepten uit de vegetarische editie van De Zilveren Lepel.

56 VAN ARMELUISDRANK TOT LUXE APERITIEF De familie Nardini maakt al generaties lang grappa.

94 WIJNHUIS ARGIANO

Hun Brunello di Montalcino en Super Tuscan Solengo horen bij de beste wijnen van Italië.

100 KOKEN MET SUSAN

Vitello tonnato kan het hele jaar door op tafel.

102 MANGIARE

Cultuur & design

Een fluitketel met humor en ander culinair nieuws.

46 NUOVO

Verwen jezelf of anderen met deze mode, accessoires en beautyproducten.

ITALIË MAGAZINE

48 102

74 INHOUD

64 IL VITTORIANO

Aan de bouw van het nationale monument voor de eerste koning van Italië ging een fikse ruzie vooraf.

86 KUNST AAN DE VIA MERULANA

Aan de Romeinse Via Merulana, bieden Palazzo Brancaccio en Palazzo Merulana kunst, een bioscoop en een wijnbar in een historische ambiance.

92 ARTE E CULTURA

De nieuwe Sorrentino, een foto-expositie in Pompeii en ander cultureel nieuws met een Italiaans tintje.

106 LIBRI E MUSICA

Nieuwe boeken en albums plus interview met Pirandello-liefhebber Marc Schoorl.

Columns

ROSITA STEENBEEK

Naar de grotesken van Rafaël in de Domus Aurea.

63 ROELAND SCHOLTALBERS

Met twee stuiterballen naar Peggy Guggenheim.

ITALIË MAGAZINE

EWOUT KIECKENS

In Italië houden ze een romantisch beeld van de geschiedenis.

109 LAURA

Laura de Rooy-Dekker van ItaliaCasa over Italiaans onroerend goed.

110 JURIDISCH

Advocaat Joost van der Heijden over de juridische aspecten van onroerend goed in Italië.

En verder…

104 LA LINGUA ITALIANA De pompoen.

111 HUIZEN TE KOOP & TE HUUR

Actueel aanbod van onroerend goed in Italië.

114 VOLGEND NUMMER & COLOFON

THE EASIES

LO O K D R E S S E D, F E E L R E L A X E D Maak het jezelf next-level comfortabel met The Easies: onze visie op de perfecte sweatpants. The Easies zijn super comfortabel én zien er opvallend goed uit: perfect in het weekend op de bank maar zeker ook op werkdagen op kantoor (aan huis). The Easies zijn met recht onze

BESTEL THE EASIES NU OP MRMARVIS.COM

KZA

K MET

HE BROE

AAKT IN PO

ELA

HAN EM

meest veelzijdige broek ooit. Nu verkrijgbaar in 15 kleuren.

VERZEN

LA COLLINA DEI CONIGLI

Elegantie in de Monferrato

ELEGANTE RELAIS DI CAMPAGNA +39 335 6851421 / +39 342 7560803 info@collinadeiconigli.it www.collinadeiconigli.it

Een unieke locatie, omringd door het groen van een kleine geïsoleerde vallei, in een prachtige omgeving en in harmonie met het landschap. Een plaats die een plek in het hart van elke bezoeker verovert. Het nieuwe gezicht van de Monferrato dat zich aan de wereld wil tonen.

IM2021_2_Collina dei Conigli.indd 6

08-02-2021 13:55

Nieuwsgierig geworden naar de Colli Euganei? www.imieicolli.nl

i Miei Colli

Dé specialist voor reizen en evenementen in de Colli Euganei i Miei Colli organiseert kleinschalige wandel-, fietsen golfreizen in de Colli Euganei. Uniek concept: zonder vooraf bepaald vast programma, maar gegarandeerd een onvergetelijke vakantie! Tevens organiseert i Miei Colli graag uw evenement, bedrijfsuitje of bruiloft in de Colli Euganei.

info@imieicolli.nl IM2022_1_I Miei Colli.indd 1

02-12-2021 11:01

GRANTURISSIMO

Slapen op stand In Oltrarno, een van de mooiste buurten van Florence, ligt Hotel Palazzo Guadagni. Vanaf de bovenste verdieping van een palazzo uit 1505 heb je hier een uniek uitzicht over de belangrijkste monumenten van de Renaissancestad. Neem plaats in de Loggia Roof Bar en vergaap je onder het genot van een drankje aan het idyllische panorama over Florence en de omliggende heuvels. Door de karakteristieke inrichting heb je het gevoel dat je in een oud en voornaam Florentijns huis logeert. De riante kamers zijn ingericht met antiek meubilair en voorzien van beschilderde plafonds, balkons en open haarden en ze bieden opnieuw een prachtig uitzicht. Het hotel ligt aan het Santo Spirito-plein, reuzegezellig en perfect voor een lekkere lunch of borrel, en bezienswaardigheden als de Ponte Vecchio, het Palazzo Pitti en de Boboli-tuinen liggen op een steenworp afstand. Vanaf € 150 per kamer per nacht. Hotel Palazzo Guadagni, Piazza Santo Spirito 9, Florence, +39 055 26 58 376. palazzoguadagni.com

TEKST & SAMENSTELLING LOLA RIBBINK

ITALIË MAGAZINE

ADVERTORIAL

De ring van wandelpaden van La Spezia talrijke musea die een uitzonderlijk historisch en artistiek erfgoed vormen eenvoudig te bereiken. En om uw blik te verbreden zijn er openbare en particuliere gebouwen met een verfijnde twintigste-eeuwse cultuur. Voor liefhebbers hiervan, raden we de volgende gebouwen aan: het muziekconservatorium ‘Giacomo Puccini’, het ‘Teatro Civico’, gebouwd in 1933, en het ‘Palazzo delle Poste’, ontworpen door Angiolo Mazzoni. Binnen zijn de muren gedecoreerd met de futuristische mozaïeken van Fillia en Prampolini. Outdoor: de ring van wandelpaden rond de stad La Spezia en de Golf van La Spezia bevinden zich op een centrale positie ten opzichte van verschillende langeafstandswandelingen zoals de ‘Francigena’, de ‘sentiero Liguria’, de ‘Alta Via delle Cinque Terre’, de ‘Alta Via dei Monti Liguri’ en de ‘Alta Via del Golfo’. Al deze paden zijn met elkaar verbonden en de Alta Via del Golfo, een bergkampad dat door de heuvels rond de stad loopt, vergemakkelijkt de toegang tot La Spezia. De Alta Via del Golfo en de paden die aansluiten bij La Spezia, de zogenaamde pijlen, vormden de basis voor het creëren van de ringvormige routes.

Comune della Spezia - Piazza Europa, 1 | 19124 La Spezia • Infocenter Lia: via del prione, presso Museo Civico A.Lia Tel. 0187 -026152 • infocenterlia@comune.sp.it • www.comunedellaspezia.it

FOTO ’S: © RO BE RTO C EL I © LUC A R IB AD IT I ©ST EFA NO L AN Z AR DO

Het havenstadje La Spezia, waaraan de Golf haar naam dankt, heeft zijn huidige uiterlijk grotendeels te danken aan de gebeurtenissen die midden negentiende eeuw plaatsvonden. De Savoia’s wilden de stad uitbreiden om plaats te kunnen maken voor het grote arsenaal. Het nieuwe gedeelte is te herkennen aan het rechthoekige stratenplan dat zo voldeed aan het nieuwe en sterke militaire karakter. La Spezia biedt de bezoeker daarom gebouwen, straten en pleinen die in de negentiende en twintigste eeuw zijn gebouwd. De strengheid van het neoclassicisme gaat over in de zachtheid van de art-nouveau architectuur. Het oplettende oog zal in het voetgangerscentrum sporen van een ouder verleden ontdekken: het kasteel van San Giorgio is van middeleeuwse oorsprong. Nu vormt het de thuisbasis van het Archeologisch Museum, dat uitkijkt over de stad. In de negentiende en vervolgens de twintigste eeuw verkreeg La Spezia het aanzicht dat de stad het meest kenmerkt: de elegante en uitgestrekte, openbare tuinen verbinden de lungomare met de schaduwrijke zuilengalerijen van Via Chiodo. Deze vormt samen met de haaks erop staande Corso Cavour de ruggengraat van de negentiendeeeuwse stad. Vanaf hier zijn de

GRANTURISSIMO

NET ALS IN DE FILM

Familiegeschiedenis De naam verklapt het al: er is hier een molen. Wat begon als huwelijksgeschenk van betovergrootmoeder Maria aan haar dochter Rosalia en schoonzoon Pietro, is uit gegroeid tot een familiesymbool dat al vijf generaties wordt doorgegeven. In 1994 is de molen omgetoverd tot een boerderij, met behoud van authentieke details. Zo bevindt de eetzaal zich

rondom de zaagmolen. Verwacht rust, want de boerderij in de Valle d’Aosta heeft maar vier kamers. Vanaf je balkon kijk je heerlijk rustig uit op de Ayasse-beek en een bos van naald- en beukenbomen. Vanaf € 83 per kamer per nacht. Le Moulin Des Aravis, Fraz. Savin 55, Pontboset, +39 012 58 09 831. lemoulindesaravis.it

Neem plaats op een van de dertig stoelen van deze ‘openluchtbioscoop’. Gratis, zonder pauze en zonder kleverige popcorn op de stoelen. Het uitkijkpunt Knottnkino is het idee van kunstenaar Franz Messner. Het woord is afgeleid van het Zuid-Tiroler dialect: ‘Knottn’ betekent rots en ‘Kino’ bioscoop. Messner wil passanten de kans geven om even rust te nemen en aandachtig de natuur te aanschouwen, als ware het een film. Op 1400 meter hoogte kijk je uit op het Etschtal, de bergtoppen van de Texelgruppe, de Gantkofel en de meer dan 3000 meter hoge gletsjers. Je bereikt de panoramische bezienswaardigheid vanaf het bergstation Burgstall-Vöran met de wandelroute Knottnkino3 (bijna 12 kilometer), maar je komt onderweg ook nog twee andere spectaculaire vergezichten tegen die later zijn gerealiseerd. Knottnkino. Meer info: merano-suedtirol.it

Hand ree

Het praktische heuptasje is terug van weggeweest. Je hebt je handen vrij, maar toch alles bij de hand en het teddy-randje maakt het helemaal winterproof. Fila, teddy waistbag cuban-sand, € 32,95. fila.com

ITALIË MAGAZINE

Taal- & Cultuurcursussen voor alle leeftijden

Leer Italiaans in Italië

ZIE ONZE ONLINE BROCHURE

Lake Idro Travel is het juiste platform voor wie op vakantie gaat aan het Idromeer en in de omgeving. Boek hier je accommodatie, vind veel informatie en interessante ideeën voor je welverdiende vakantie. Laat je inspireren door een local… natuur, cultuur, watersport, (berg)wandelen, gastronomie...

info@lakeidrotravel.com www.lakeidrotravel.com

45 bestemmingen in heel Italië

het hele jaar door vanaf 1 week tot een tussenjaar

0345 520 152

specials gastronomie, wijn, kunst & cultuur

info@italstudio.nl

mode- & designopleidingen in Milaan & Rome

www.italstudio.nl

GRANTURISSIMO

Weelde van wellness In het hart van de Val Brembana ligt San Pellegrino Terme. Inderdaad, bekend van onder andere het mineraalwater, maar het kuuroord verdient minstens zoveel faam. Gevestigd in en rondom het beroemde artnouveaucasino dwaal je tussen de whirlpools, Kneipp-wandelpaden, watervallen, sauna’s en ontspanningsruimtes. Een dag is bijna te kort om alle faciliteiten

optimaal te benutten, dus een overnachting in het bijbehorende hotel is geen slecht idee. Zorg tijdens een bezoek hoe dan ook dat je de wellnesslunch niet overslaat. De extra toeslag hiervoor is de moeite waard, want zowel het eten als de wijnen zijn heerlijk. Vanaf € 42 per persoon. QC Terme San Pellegrino, Viale della Vittoria 53, San Pellegrino Terme, +39 034 52 0102. qcterme.com

ITALIË MAGAZINE

Warm wintergevoel Omringd door spitse bergtoppen ligt Pinis Residence, de ideale plek voor een (ski)vakantie in de Dolomieten. De nieuw ingerichte appartementen zijn rustgevend gedecoreerd, met overvloedig licht hout en natuurlijke kleuren. De vakantieverblijven lijken daardoor niet alleen ruim, ze zijn dat ook. Of je nu met z’n tweeën er even tussenuit wilt of met een vriendengroep van zeven personen op wintersportvakantie gaat, voor iedereen is er een passend appartement. De gratis shuttle brengt je naar het centrum en naar de piste. Na een heerlijke dag in de sneeuw laat je je wintersportbenodigdheden achter in een speciale opslag, zodat je die niet mee hoeft te sjouwen. Vanaf € 60 per kamer per nacht. Residence Pinis, Str. Punt da Bos 22, Corvara in Badia, +39 047 18 30 168. pinis.it

Stevig in je schoenen

Geen wintersport zonder moonboots. Ze houden niet alleen je voeten warm, maar dankzij de zuignappen op de rubberen zool heb je ook lekker veel grip op de sneeuw. Vanaf € 115. Moon Boot, Icon boots. moonboot.com

ITALIË MAGAZINE

©ARMIN TERZER

GRANTURISSIMO

Silver lining

Een slok thee tijdens een koude winterwandeling is heerlijk. Deze roestvrijstalen fles houdt je warme drank tot twaalf uur lang warm. Dankzij de zilveren spiraal in de binnenkant worden bacteriën tegengehouden en blijven er geen nare geurtjes achter. MyBottles, Thermo 500 Sport Travel, vanaf € 32,90. mybottles.it

Thuis in Trentino Niemand kan de liefde en passie voor de regio Trentino zo overtuigend overbrengen als de familie Toffol. Voor een van de oudste hoteliersgezinnen van de regio – het hotel is al vanaf 1888 een familieaangelegenheid – kent het runnen van een hotel geen geheimen meer. Alles wat je van een knus berghotel verwacht, vind je hier: artistiek houtsnijwerk, een open haard, rood-

geruite kleedjes en een gratis skibus, met stop voor het hotel. Onherroepelijk komt het berggevoel boven. De kamers zijn luxueus ingericht met uitzicht op de bergen en het eten is bijzonder smakelijk. Dus kies vooral een verblijf op basis van halfpension. Vanaf € 144 per kamer per nacht. Storico Hotel Regina, Via Passo Rolle 154, San Martino di Castrozza, +39 043 968 221. hregina.it

Lekker en gezond! Pasta Pesto met Rio Mare tonijn. Eenvoudig een Italiaanse maaltijd op tafel. DE ECHTE SMAAK VAN ITALIË

Voor meer heerlijke recepten:

of www.riomare.nl

Residence Serena Een oase van rust in het centrum van Umbrië

Bij ons kunt u terecht voor echte Italiaanse producten die wij met liefde voor u verpakken. In ons assortiment vindt u onder andere: • borrelpakketten • cadeau ideeën • biologische producten • wijn en andere dranken • cadeaubonnen • vele andere Italiaanse lekkernijen

Vra ag zeker na ar onze zomerpromotie!

Bezoek onze website www.terramia.nl en volg ons op Instagram: terramianl en Facebook: Terramia.nl U kan ook e-mailen naar info@terramia.nl

2022_1_Terramia.indd 1

www.residenceserena.be info@residenceserena.be Telefoon: +39 334 245 43 40

30-11-2021 10:47 IM2022_1_Residence Serena.indd 1

INS VO O C H R I J V OPE R JANU ING N. AR I TA L C U R S U I I S HOO IA ANS SSEN O G NI VEA P U!

Italiaans Leren in het hart van Amsterdam en ook online.

Istituto di Lingua Italiana is de sleutel tot uw succes zakelijk en privé! 06 338 57 359 info@italiaitalia.nl www.italiaitalia.nl

• Jaarcursussen • Semestercursussen • Kwartaalcursussen • One to one op maat • Intensieve cursussen op maat

04-11-2021 16:47

GRANTURISSIMO ©ALESSIO MANCA

Zee in zicht Vijf hectare eeuwenoude olijfgaarden, uitzicht op zee en de stad Ostuni… Dat is de setting waarin deze witte stenen boerderij zich bevindt. Masseria Moroseta in Puglia is gebouwd met lokale materialen en traditionele technieken, maar met een hoofdrol voor de hedendaagse comfort- en kwaliteitseisen. De kamers hebben een stenen vloer en muren van een meter dik met milieuvriendelijke gerecyclede isolatie. Dit zorgt ervoor dat er in de warmste tijden van het jaar heel weinig airconditioning nodig is en in de winter nauwelijks verwarming. Verder kun je in je eigen tuin of op je privéterras genieten van de schitterende omgeving, maar ga vooral ook rondrijden in de omgeving met historische steden als Cisternino, Lecce en het prachtige Polignano al Mare in de buurt. Vanaf € 186 per kamer per nacht. Masseria Moroseta, Contrada Lamacavallo s.n, Ostuni, +39 338 18 99 199. masseriamoroseta.it

ITALIË MAGAZINE

GRANTURISSIMO

200.000 bamboeplanten. Maximaal 15 meter hoog. 200 verschillende bamboesoorten. Het zijn niet de specificaties van een botanische tuin, maar van het grootste bamboelabyrint ter wereld. Dit kunstwerk niet ver van Parma is het geesteskind van Franco Maria Ricci, een Italiaanse

Verdwalen in bamboe

ITALIË MAGAZINE

uitgever, redacteur en kunstverzamelaar. Er is niet alleen veel bamboe te zien, want in het centrum van het doolhof is de Franco Maria Ricci Foundation gevestigd. Die bevat een museum, bibliotheek, tentoonstellingsruimte en concertarena. De kunstcollectie is zeer divers, van oude meesters tot een prachtige art-decocollectie en van beeldhouwkunst tot schilderijen. Even bijkomen van alle indrukken? In het restaurant kun je een hapje eten en wat drinken. T/m 12 jaar € 10, vanaf 12 jaar € 18. Labirinto della Masone, Strada Masone 121, Fontanellato, +39 0521 827081. labirintodifrancomariaricci.it

Casual chic

Geniet in stijl (na) van je wintersport met dit T-shirt met print van het mondaine Cortina d’Ampezzo. Liu Jo, T-shirt with print, € 59. liujo.com

avontuur met Husky's Kwispelend staan ze je op te wachten en met hun blauwe ogen kijken ze je verwachtingsvol aan. De Siberische husky’s zijn opgewonden om je te mogen rondleiden door het winterwonderland van de Alpen. De sledehonden nemen je graag mee op deze avontuurlijke excursie en trekken je met het grootst mogelijke plezier door de sneeuw. Voor jou is dit een unieke manier om het winterlandschap eens op een andere

manier te beleven. Niet alleen de honden staan te popelen om op pad te gaan, onder de ervaren instructeurs Luca en zijn team heerst hetzelfde enthousiasme. Hun opgetogenheid is er sinds de oprichting in 1995 niet minder op geworden, en zodra jij je eerste meters hebt gemaakt, begrijp je waarom. Vanaf € 40 per persoon. The Husky Experience in Sestriere (Piemonte) en in Cervinia (Valle d’Aosta). thehuskyexperience.com

ELEGANCE is our

ATTITUDE

Aurora lounge chair and ottoman, design Draga & Aurel operacontemporary.com

Aarden in de

COLLI EUGANEI Iets ten zuidwesten van Padua begint de Povlakte te golven. Een opstandige bodem vormt hier de Euganische heuvels. Met zijn thermale baden, vulkanische wijnen en fraaie middeleeuwse dorpen is deze streek van oudsher een toevluchtsoord voor de welgestelden. T E K S T E N F OTO G R A F I E J E R O E N B E R E N D S

N TIPS SLAPEN • Hotel Esplanade Tergesteo Dit hotel biedt alles wat je nodig hebt om te ontspannen. Van thermale baden en moddertherapie tot het uitstekende restaurant Pepita. De wellnessfaciliteiten en restaurants zijn ook toegankelijk voor daggasten. Via Roma 54, Montegrotto Terme. esplanadetergesteo.it

ITALIË MAGAZINE

a een klein uurtje rijden vanaf Venetië doemt de oprit van hotel Esplenade Tergesteo in Montegrotto Terme op. Dit spahotel staat hier omdat er warm water uit de grond omhoogkomt. Als gast baadt en zwem je in mineraalwater. Bij binnenkomst in het hotel springt meteen een aantal kunstwerken in het oog. Hier is duidelijk nagedacht over het interieur. Na een warm welkom van de goedlachse receptionist en de check-in-routine worden mijn spullen naar mijn suite gebracht. Vanuit het raam zie ik het buitenzwembad liggen en verschillende bubbelbaden. Gasten zwemmen ontspannen door het thermale water. Dat ziet er goed uit. Ik ben benieuwd naar de andere faciliteiten van het hotel, maar zal nog even geduld moeten hebben. De komende dagen ga ik de Colli Euganei verkennen, geschapen door de vulkanische krachten die hier niet alleen het water hebben opgewarmd maar ook de aarde omhoog hebben gestuwd.

Net geen berg

In de lobby van het hotel ontmoet ik Irene, die mij wegwijs zal maken. We gaan een wandeling maken en rijden samen

naar het startpunt van de route. Zodra we de heuvels in rijden begint de weg te slingeren en te stijgen. “Wat is het rustig vandaag”, zegt Irene. “Afgelopen weekend stond het langs de kant van de weg vol met auto’s van mensen die hier gingen wandelen of fietsen.” Vraag een kind om heuvels te tekenen en hij of zij tekent heuvels die op deze colli lijken. Zonder enige aankondiging steken ze ineens uit de Povlakte. Als je er van een afstand naar kijkt, denk je nog dat de hellingen geleidelijk omhooglopen, maar de verkeersborden langs de weg – met stijgingspercentages van zelfs twintig procent – onthullen hun ware aard. We halen een wielrenner in die met verbeten trekken aan het klimmen is. De steile hellingen vormen een uitdaging voor sportievelingen op de fiets en te voet. Op onze wandelschoenen gaan we op stap. Ons doel is de ruïne van het Olivetaniklooster boven op de Monte Venda, met 603 meter de hoogste heuvel van allemaal. “Ondanks het woord Monte in de naam is dit op zes meter na geen berg, dat is het pas vanaf 609 meter”, vertelt Irene. Omringd door kastanjebomen lopen we omhoog. Door de dichte begroeiing is het moeilijk om een plek te vinden met wat

AARDEN IN DE COLLI EUGANEI

uitzicht. Maar als we bij het klooster aankomen wordt dat ruimschoots goedgemaakt. Vanuit het hart van de Euganische Heuvels vergaap ik me aan een weids panorama. Ik zie wegen die door de heuvels slingeren en wijngaarden aan de voet ervan. In de verte kijk ik op de hermitage van de Santa Maria Annunziata, boven op de Monte Rua. Daarachter lijkt het wel Noord-Holland, zo plat.

Un po’ di relax

Als we aan de andere kant van de Monte Venda naar beneden lopen, opent de begroeiing zich en wandelen we tussen de wijnranken door. De zon zakt langzaam en het groen wordt beetje bij beetje gehuld in het gouden zonlicht dat het einde van de dag met zich meebrengt. Tijd om terug te gaan naar het hotel.

Wie wil ontspannen kan hier alle kanten op. Hotel Esplanade Tergesteo beschikt over alle vormen van benessere die je maar kunt bedenken. Het binnenbad loopt over in het buitenbad en door de thermale bron heeft het water een aangename temperatuur. Ik besluit naar het Rooftop 54-gedeelte te gaan. Daar stap ik in het zoutwaterbad en geniet ik van de ondergaande zon met uitzicht op de dom van Montegrotto Terme. Je kunt vanuit de sauna zo het zilte water instappen. Ik heb even genoeg aan de stilte en het uitzicht. De zon gaat langzaam onder, de haard die midden in de infinity pool staat gaat aan, net als de kleurrijke ledlampen. Weer gekleed begeef ik me naar Pepita, het restaurant van het hotel. Irene staat al te wachten bij de ingang. Zoals alleen Italianen dat kunnen is ze volledig dressed

Openingspagina’s: fresco’s in het Castello del Catajo; ligbedden van het Esplanade Tergesteo. Linkerpagina: een van de zwembaden van het hotel; pittoresk kerkje van San Lorenza; kleine lunch in Montagnana. Onder: de Colli tijdens het gouden uurtje.

ITALIË MAGAZINE

Om elke hoek zie je wel een palazzo staan of een castello. Il Giardino di Valsanzibio zou je haast tekortdoen met deze omschrijving

Boven: Padiglione di Diana. Hier konden de mensen vroeger aanleggen wanneer ze vanuit Venetië met de boot naar de tuinen van Valsanzibio kwamen. Rechterpagina: een spritz Euganeo; de druiven worden geoogst bij wijnhuis Sengiari.

ITALIË MAGAZINE

for the occasion, in een elegante zwarte jurk. Toen ik haar op de terugweg naar het hotel vroeg of ze me wilde vergezellen tijdens het diner stemde ze al gretig toe en tijdens het bestuderen van de menukaart is ze nog even enthousiast. Hoewel ze hier uit de buurt komt heeft ze nog niet eerder bij Pepita gegeten sinds het restaurant vorig jaar vernieuwd is. De sommelier vertelt ons iets over de wijnen, maar mijn keuze staat al vast: ik wil beginnen met een Serprino. De mousserende wijn van de Colli Euganei is gemaakt van dezelfde druif als de

prosecco. Niet zo gek, aangezien we niet ver van de proseccoregio vandaan zitten. De kenmerken van de vulkanische bodem zorgen voor een unieke smaak. “Je kunt de Euganische heuvels erin proeven”, aldus de sommelier. Nu ben ik nog te kort in het gebied om alle smaken van de Colli al helemaal te doorgronden, maar ik geniet van de fris fruitige frizzante van wijnhuis Sengiari. “Ik drink alleen maar mousserende wijnen,” zegt Irene, “dat heb ik van mijn vader meegekregen.” Ik grap: “Of misschien ben je hier zo geworteld dat die voorkeur ook iets met

AARDEN IN DE COLLI EUGANEI

de bodem te maken heeft.” Als we op weg naar de uitgang van het restaurant een collega van Irene tegenkomen, vertelt ze vol enthousiasme en tot in detail wat ze allemaal heeft gegeten en hoe goed het heeft gesmaakt. Wederom zoals alleen Italianen dat kunnen. “Buonanotte Irene.” “Buonanotte Jeroen.”

Toevluchtsoord

Dankzij de warmwaterbronnen en de vruchtbare bodem zijn de Euganische heuvels al eeuwenlang bewoond. Door de jaren heen dienden ze ook als vakantieoord voor de welgestelden. Dit zie je terug in de hoeveelheid trouwlocaties die je hier kunt vinden. Om elke hoek zie je wel een palazzo staan of een castello. Il Giardino di Valsanzibio zou je haast tekortdoen met deze omschrijving. De tuin werd in de 17de eeuw ontworpen door Luigi

Bernini (de jongere broer van Gian Lorenzo), in opdracht van kardinaal Gregorio Barbarigo. Het was een toevluchtsoord voor mensen die wilden ontspannen en de gedachten wilden verzetten van de pandemie die er toen heerste, de pest. Het is wellicht dan ook toepasselijk dat ik me hier nu bevind. Wie het katholicisme een beetje kent zal het niet verbazen dat deze tuin ook een opvoedkundig doel had. De bezoeker krijgt in verschillende delen van de tuin een spiegel voorgehouden en wordt zo ‘van onwetendheid naar revelatie’ geleid, door onder andere een labyrint, verschillende standbeelden en teksten die te vinden zijn in de tuin. De volgende stop is Castello del Catajo, dat beroemd is om zijn vele, in bijzonder goede staat verkerende fresco’s. Dit is niet zomaar een kasteeltje. Het is een imposant

TIPS WIJN • Wijnhuis Sengiari Voor onder meer een smakelijke Serprino, de lokale variant op prosecco. Via Pozzacale 33, Tramonte di Teolo. sengiari.it • Enoteca da Loris De Spritz Euganeo is te verkrijgen op verschillende plekken. Ik dronk er eentje op een terras in Arquà Petrarca, bij Loris. Via Valleselle 20, Arquà Petrarca.

ITALIË MAGAZINE

Ik laat hem de fles zien die ik zojuist gekocht heb. “Ah, daar ga je van genieten, de smaak van de Colli Euganei”

Ex- en interieur van Castello del Catajo.

ITALIË MAGAZINE

bouwwerk, elk hoekje lijkt wel beschilderd. De tuin, met de binnenplaats waar vroeger riddertoernooien uitgevochten werden, mag er ook zijn. Maar de vanaf 2016 gerenoveerde binnenruimtes stelen de show. Ook dit kasteel is overigens te reserveren voor bruiloften en partijen. Op de terugweg naar het hotel zie ik ineens een bekend logo langs de weg staan: wijnhuis Sengiari. De Serprino is me zo goed bevallen dat ik besluit een flesje te kopen. Over een zanderige oprijlaan rijd ik omhoog. Als ik met de fles onder mijn arm de deur uit loop zie ik dat ze onderaan de wijnvelden de druiven al aan het oogsten zijn. Ik groet en vraag of ik foto’s mag maken. De stokken hangen nog vol met blauwe druiven. “Vandaag worden alleen de witte geoogst”, vertelt Marco, een van de plukkers. “Die worden dadelijk meteen

gesorteerd en geperst, want zodra ze geplukt zijn beginnen ze te gisten. Heb je onze wijn al geprobeerd?” Ik laat hem de fles zien die ik zojuist gekocht heb. “Ah, daar ga je van genieten, de smaak van de Colli Euganei.”

Geworteld in de Colli

Het is half acht ’s ochtends als ik in mijn badjas door een volledig betegelde gang loop, ergens in het hotel. Links en rechts staan deuren open naar kleine kamertjes. Ik gluur naar binnen en zie een lijf gewikkeld in doeken. Alleen de neus steekt erbovenuit. Een klein vrouwtje stiefelt druk heen en weer tussen de kamers. Ze ziet me nauwelijks staan. Wanneer ze me dan toch opmerkt vraagt ze: “Vieni per il fango?” “Si”, antwoord ik. Ik word begeleid naar mijn eigen kamertje, waar ik me uitkleed en op de tafel ga

AARDEN IN DE COLLI EUGANEI

Ontspannen in het thermale zwembad. Rechterpagina: rijd iets verder omhoog nadat je Arquà Petrarca hebt bezocht en geniet van het unieke uitzicht.

AARDEN IN DE COLLI EUGANEI

Later die dag ben ik in Arquà Petrarca. ‘De parel van de Euganische heuvels’ ligt er rustig bij liggen. Even later komt de vrouw terug met een emmer modder. Het pleisteren kan beginnen. Ik word van top tot teen ingesmeerd met modder en daarna ingepakt tot een van de pakketjes die ik eerder zag liggen in de andere kamers. De warme modder laat mijn hele lijf gloeien en terwijl ik transpireer neemt mijn lichaam de mineralen van de modder op. Ik moet denken aan de druiven voor de Serprino, die ook voedingsstoffen uit deze bodem halen. Na een half uur word ik uitgepakt en mag ik me afspoelen. Een massage volgt en als ik om half tien aan het ontbijt zit voel ik me als herboren.

Later die dag ben ik in Arquà Petrarca. ‘De parel van de Euganische heuvels’ ligt er rustig bij. De busparkeerplaats onderaan dit middeleeuwse dorp verraadt dat er ook drukkere dagen zijn. Nu slenter ik bijna alleen door de straten. Ik klim omhoog naar het huis van de naamgever van dit dorp, Francesco Petrarca, dichter en humanist uit de 14de eeuw. Op een terrasje bestel ik een spritz Euganeo, de welbekende cocktail met een eigen likeur en natuurlijk Serprino. Ik begin de smaak van de Colli Euganei steeds beter te doorgronden. Wie weet schiet ik wel wortel in de bodem van de Euganische heuvels. •

TIPS DOEN Er zijn op veel plekken fietsen en e-bikes te huur. Hotel Esplanade Tergesteo leent ze ook uit. Als je geen klimmer bent of het even rustig aan wilt doen, dan kun je ook de E2-fietsroute volgen. Deze route van 63 kilometer leidt je rond de heuvels en heeft slechts 74 hoogtemeters.

ITALIË MAGAZINE

Boek alvast jouw vakantie voor 2022!

Start a vast de voorpret en boek een vakantie met odge Ho idays Een vakantie bij Lodge Holidays staat gelijk aan onbezorgd genieten. Je verblijft in een van onze luxe lodges in Italië, Frankrijk, Kroatië of Nederland, die van alle gemakken zijn voorzien. Boek nu alvast voor 2022 en kijk uit naar een onvergetelijke vakantie!

LODGEHOLIDAYS.NL /LODGEHOLIDAYS

/LODGEHOLIDAYS

471-056_LodgH_adv 2022_ 210x133.indd 1 IM2022_1_Lodge Holidays.indd 1

23-11-2021 13:09 09:08 25-11-2021

IM2022_1_Vegaliano.indd 1

03-12-2021 10:55

Rafaël in het Gouden Huis In de Domus Aurea is een tentoonstelling over de grotesken van Rafaël ter gelegenheid van zijn vijfhonderdste sterfjaar. Dat was eigenlijk vorig jaar maar nou ja, corona en in Rome kijken we niet op een jaartje. Via de website heb ik gereserveerd op lunchtijd want dan is het rustig omdat Italianen aan tafel zitten. Ik loop over de zonnige Via dei Fori Imperiali, langs de Markt van Trajanus, in de richting van het Colosseum, dat zijn naam dankt aan de colossus, het reusachtige gouden beeld van keizer Nero als zonnegod. Het Gouden Huis was een paleizencomplex met tuinen en waterpartijen, dat drie van de zeven heuvels van Rome besloeg. Vier jaar nadat keizer Nero was begonnen met de bouw, werd hij in 68 gedwongen zelfmoord te plegen. Omdat hij werd veroordeeld tot de damnatio memoriae – elke herinnering aan hem moest worden uitgewist – gebruikte keizer Trajanus het Gouden Huis als fundament voor zijn thermen. Hij liet al die reusachtige zalen en gangen volgooien met aarde, liet stevige draagmuren oprichten en bouwde daar zijn badhuis bovenop. Juist daardoor is de Domus Aurea bewaard gebleven. In 1480 waren jongetjes aan het spelen op de groene Colle Oppio naast het Colosseum en hoorden ze geluid van steentjes die door gaten naar binnen rolden. Ze klauterden erachteraan en zagen prachtige kleurige schilderingen. Dat lekte uit en even later klommen daar de grote schilders, onder wie Rafaël, naar binnen. Die waren toen bezig in het Vaticaan en in andere paleizen van prelaten. Met een toorts in de hand liepen ze vlak onder de rijkversierde zoldering. Ze waren zo onder de indruk dat ze die manier van schilderen gingen imiteren: kleurrijke, fantastische voorstellingen, halfmens half-dier, trompe-l’oeils, bloemenguirlandes. Ik kende het woord ‘groteske’ maar wist niet dat dat is afgeleid van ‘schildering uit de grotten’. Destijds had ik het voorrecht te worden rondgeleid door Domus Aureadeskundige Paul Meyboom. Deze hoogleraar uit Leiden had veel meer tijd doorgebracht in het Gouden Huis dan keizer Nero zelf.

ROSITA

SCHRIJFSTER ROSITA STEENBEEK VERHAALT OVER HAAR DAGELIJKSE LEVEN IN ITALIË.

Ik wandel de heuvel op, langs een non op een bankje, en twee jongemannen die zachtjes jazzmuziek spelen. Na bij de ingang kaartje en Green Pass te hebben getoond mag ik onder een paar bomen wachten op de gids. Er staan twee mensen, een echtpaar uit Bologna. Ook zij hadden dit rustige uur gekozen maar de gids is lunchen. Uiteindelijk duikt archeoloog Stefano op, hij neemt ons mee de kolossale hal in en zegt gepassioneerd: “Jullie moeten deze muur van Trajanus wegdenken.” Ons voorstellingsvermogen wordt zwaar op de proef gesteld maar de techniek heeft gelukkig niet stilgestaan. Stefano drukt op een knop en de muur verandert in een scherm waarop de Domus Aurea oprijst in al zijn ontzagwekkende luister, met aan alle kanten uitzicht over de stad. Het Gouden Huis dankt zijn naam aan het licht dat ingenieus naar binnen viel en het goud, marmer, edelstenen en waterpartijen deed flonkeren in een groot iriserend lichtspel. Ook dat wordt nagebootst. We lopen door de ontzagwekkende ruimtes met die speelse schilderingen en komen tenslotte uit in de achthoekige zaal waarvan Suetonius schreef dat hij ronddraaide terwijl er getafeld werd. Er zijn geen sporen gevonden van zo’n mechaniek, vertelt Stefano, maar wel op de Palatijn niet ver hiervandaan. Dat wordt verder onderzocht. Door lichteffecten wordt de illusie gewekt dat de zaal nu wel degelijk ronddraait. Rafaël versierde het Vaticaan met grotesken, zoals zijn beroemde loggia’s. Het hoogtepunt vormde de badkamer van de paus. Helaas is die niet meer toegankelijk voor publiek maar in een zijruimte van de achthoekige zaal zijn die door Rafaël met grotesken overdekte wanden op de muur geprojecteerd en kun je ervaren wat de paus ervoer als hij in bad zat. Het Bolognese echtpaar moet rennen naar het Museo delle Scuderie, waar met de tentoonstelling Inferno wordt herdacht dat Dante 700 jaar geleden stierf. Het zal wel druk zijn na de lunch. •

ILLUSTRATIE EDITH BUENEN

ITALIË MAGAZINE

Zoete inval bij

BORGO VALLONE Van een vervallen borgo bij Olmo Gentile maakten Natasja Overmars en Ed van de Ven een luxe bed and breakfast voor de liefhebbers van rust, natuurschoon en gastronomisch genieten. We lieten ons door de eigenaren rondleiden door de streek met al zijn culinaire specialiteiten en deden ons te goed aan de kookkunsten van de burgemeester. T E K S T E N F O TO G R A F I E J E R O E N J A N S E N

TIPS • Borgo Vallone organiseert wijntochten en -proeverijen, Vespa-tours, e-bike-tours, hazelnootlunches en boottochten naar Portofino. Binnen het uur rijd je naar Noli, een van de leukste plaatsjes aan de Bloemenrivièra, waar de pleinen betegeld zijn met mozaïek. Naar Camogli doe je er veertig minuten langer over, maar de wandeling over de boulevard, langs het sfeervolle strand, de schilderachtige haven en kleurrijke hoge huizen maakt veel goed. Sommige gasten brengen ook een bezoek aan Genua, de levendige havenstad met naar verluidt het oudste en grootste middeleeuwse centrum van Europa. • Vanaf Borgo Vallone rijd je binnen anderhalf uur naar Turijn. Natasja: “Turijn heeft zich ontwikkeld tot een verrassend leuke stad, elegant én energiek. Sinds een paar jaar is er een goede treinverbinding met Milaan en zijn veel Milanezen in het goedkopere Turijn gaan wonen. Hierdoor is er nu sprake van een dynamische vibe, met veel hippe adressen. Maar óók met Slowfood-paradijs Eataly en de Mercato Porta Palazzo, een van de grootste Europese openluchtmarkten. Daarnaast is Turijn heel open, op veel plaatsen zie je de omringende Alpen en de wijngaarden van Piemonte.”

ITALIË MAGAZINE

n 2005 verruilden Natasja en Ed het Betuwse Dreumel voor een eeuwenoude borgo bij Olmo Gentile, tussen Alba en Acqui Terme in Piemonte. Natasja is binnenhuisarchitect: met twee rechterhanden, om zich als vrouw staande te houden in de masculiene bouwwereld. “Zodat ze me niet van alles op de mouw kunnen spelden”, lacht ze. “Maar óók om

zoveel mogelijk zelf te bouwen, wat na onze verhuizing een groot voordeel is gebleken.” Dat kun je wel zeggen. In de bossen bij Olmo Gentile, tussen de heuvels met wijnranken en hazelnootbomen, troffen ze een kwartet vervallen gebouwen en drie ruïnes. Het bleek het vakantieverblijf van een Turijnse familie, dat nauwelijks nog in gebruik was. “Ooit stonden hier

ZOETE INVAL BIJ BORGO VALLONE

veertien huizen”, vertelt Natasja. “Die waren eigendom van een boerenfamilie. De vorige eigenaar maakte gebruik van twee kamers in het hoofdgebouw, de rest zag er niet meer uit. Na 2005 hebben we de schuren en stallen verbouwd tot bewoonbare vertrekken, een nieuw zwembad aangelegd, terrassen gemaakt en de tuin onder handen genomen.”

Hongerige schapen

Die tuin kwam als eerste aan bod. Ed en Natasja plantten lavendel en een haag achter het hoogste gebouw, waarin nu twee suites zitten. “Dat bleek achteraf geen gelukkige keuze”, zegt Natasja. “We hadden ons verkeken op de schapen en geiten die over het terrein liepen. Die waren hier achtergelaten door de vorige eigenaar. Volgens de gemeente deden we

er goed aan om ze af te maken, maar dat konden we uiteraard niet over ons hart verkrijgen. Ondertussen namen die beesten met veel plezier een hap uit onze tuin. Dus toen Ed en ik zes weken naar Nederland moesten, hebben we die haag weer uit de grond gehaald en op zolder gelegd. Na terugkomst bleken de schapen op mysterieuze wijze verdwenen en kon de haag alsnog de grond in.” In drie jaar kreeg Borgo Vallone steeds meer vorm. De nieuwe eigenaren deden (én doen) alles zelf: van verbouwen tot inrichten. In 2009 ontvingen ze hun eerste gasten. De luxe bed & breakfast (‘adults only’) telt zeven ruime kamers en suites, verdeeld over drie gebouwen. Alle gebouwen en muurtjes zijn opgetrokken uit Langhe-natuursteen, dat in de loop der tijd uit de grond is gehaald.

Openingspagina’s: een van de zeven slaapvertrekken van Borgo Vallone; genieten van antipasti met wijn op het hoogste terras van de B&B. Deze pagina’s: gastvrouw Natasja Overmars en het hoofdgebouw (en zwembad) met uitzicht op de vallei.

ITALIË MAGAZINE

Borgo Vallone telt een aantal huizen met luxe kamers en suites.

TIPS • Roccaverano is met 900 meter de hoogste borgo in de omgeving. Vanaf de oude kasteeltoren geniet je van een 360 graden-uitzicht op de heuvels van Piemonte en de hoogste bergtoppen van de Alpen en de Apennijnen. De Torre di Roccaverano is vrij te beklimmen, via een trap die allengs steiler wordt. • Houd je van mousserende wijn, breng dan een bezoek aan Borgo Maragliano, een van de beste wijnhuizen rond Loazzolo. Niet alleen voor de spumante, maar ook voor het geweldige uitzicht vanuit het hooggelegen proeflokaal. Regione San Sebastiano 2, Loazzolo. borgomaragliano.it

ITALIË MAGAZINE

Het hoogstgelegen pand is duidelijk in fases gebouwd, steeds kwam er weer een kamer bij. Alle vertrekken zijn door Natasja prachtig gedecoreerd, met houten en natuurstenen vloeren, Italiaanse kalkverf, linnen gordijnen, Egyptisch bedkatoen en smaakvolle accessoires; een mix van landelijk en stoer. In het eerste huis na de oprijlaan bevindt zich de dining room en een suite. Hier serveren Ed en Natasja hun ontbijt van versgebakken brood, quiches, taarten, vers fruit, diverse soorten kaas en salami, jams en honing van de lokale imker. In de zomer verzorgen ze ook een table d’hôtes, of komen er pizza’s uit de steenoven op tafel. Bij voorkeur buiten, op het terras boven het zwembad.

Bloemenkweker

Verspreid over het terrein vind je diverse zitjes en terrassen. Er is ook een waterput, en een ruïne die de functie krijgt van spa, met dompelbad, sauna en massageruimte.

Boven op de heuvel ligt een veld met Hollandse bloemen, een halve hectare groot. Dit perceel wordt elk najaar omgeploegd en opnieuw ingezaaid. In het voorjaar en de zomer ontstaat er dan een Piemontese Keukenhof in het klein. Dankzij dit veld staan de eigenaren geregistreerd als bloemenkweker en agrarisch bedrijf, waardoor ze – als agriturismo – meer mogelijkheden hebben om te groeien. “Maar dat is niet de enige reden”, zegt Natasja. “In deze regio zijn bloemen een uniek product. Daarnaast worden we er zelf heel vrolijk van. De wilde veldboeketten gebruiken we ter decoratie en verkopen we aan restaurants in de regio.” De keuze viel destijds op Piemonte vanwege het natuurschoon, het zachte klimaat, de voortreffelijke wijnen en de rustige zomers zonder massatoerisme. “Onze buren hadden zelfs nog nooit een toerist gezien”, vertelt Natasja, “op wat

ZOETE INVAL BIJ BORGO VALLONE

“Onze buren hadden zelfs nog nooit een toerist gezien”, vertelt Natasja, “op wat verdwaalde Zwitsers na” verdwaalde Zwitsers na. Bovendien was én is Piemonte lang niet zo gecultiveerd als bijvoorbeeld Toscane. Hier vind je nog het échte Italiaanse leven, op en rond de pleintjes in de omliggende dorpen.” Zoals in Roccaverano, waar we ’s avonds dineren bij het uitstekende Osteria del Bramante, aan het pleintje met de klokkentoren. Het dorp is met 900 meter het hoogstgelegen dorp aan de Giro delle Cinque Torri, de ‘Vijftorenroute’, een wandelroute langs vijf kasteeldorpen. Ook Olmo Gentile, San Giorgio Scarampi, Denice en Monastero Bormida maken deel uit van de route. Sommige gasten lopen een deel van de 25 kilometer lange

Wijnproeven bij Forteto della Luja.

route, door bos, dorp en wijngaard. Volgens Natasja maakten de torens vroeger deel uit van een verdedigingslinie. “Bij naderend onheil seinden de torenwachters elkaar met fakkels, waarna de poorten in allerijl werden gesloten.”

Strada del Vino

Zeg je Piemonte, en in het bijzonder de Langhe, dan zeg je wijn, kaas, worst, hazelnoten en witte truffel. Barolo en Barbaresco, twee wereldberoemde wijndorpen, liggen op een klein halfuur rijden. Ook Canelli, stad van de spumante, is niet ver weg. Alba is de stad van de truffels, met elk najaar de beroemde truffelfair, en

Huiskat Baci.

TIPS • Bij Loazzolo ligt het biologische wijngoed Forteto della Luja, dat fraai uitkijkt over de omliggende heuvels. Wijnboer Giovanni laat je graag proeven van zijn Barbera d’Asti en de voortreffelijke Brachetto Passito ‘Pian dei Sogni’, een stroperige dessertwijn met hints van rood fruit en gedroogde rozen. Tip: drink deze wijn bij een handvol hazelnoten uit Piemonte. Tijdens een miniproeverij bij La Luja komen de hazelnoten tegelijk op tafel met de salumi. Regione Candalette 4, Loazzolo. fortetodellaluja.it

ITALIË MAGAZINE

TIPS • Alba is hét truffeldorp van Italië en de hoofdstad van de Langhe. De stad trekt veel bezoekers met zijn jaarlijkse Witte Truffelfair, de vele delicatessenwinkels, enkele hoog aangeschreven restaurants en luxe modezaken. “Alba ligt tussen de wijngebieden van Barolo en Barbaresco in en heeft hierdoor een rijk verleden”, zegt Natasja. “Dat zie je terug in de bedrijvigheid op straat, het veelzijdige winkelaanbod en de cultuurhistorische rijkdom, waaronder de prachtige Chiesa della Maddalena, met zijn barokke interieur, en natuurlijk de kathedraal op Piazza Duomo. Het is een heerlijke stad om doorheen te slenteren en vanaf de terrassen het Italiaanse leven te bestuderen.” • Ook Acqui Terme is rijk bedeeld met enoteca’s en restaurants. Hier vindt bovendien een van de leukste markten plaats, op dinsdag- en vrijdagochtend. Eigenlijk zijn er drie markten. Op het plein achter de kerk Piazza Addolorata staan de volle kraampjes van lokale (wijn) boeren, telers en tuinders. Een verrukkelijke uitstalling van kazen, salumi, hazelnootkoekjes, knoflook, groenten, kisten vol funghi porcini en meer. Er is ook een aparte boerenmarkt, net buiten het centrum mercato dei contadini, terwijl de verkopers van kleding, tassen en schoenen meer verspreid door het centrum zitten.

ITALIË MAGAZINE

La Vineria È…DaVino in Serralunga.

Prosciutto op het terras van Nonsolovino in Barbaresco.

Wie vroeg opstaat kan zomaar een ree aantreffen bij het zwembad, in de moestuin of de kruidentuin onder de ruïne Asti, het centrum van de bruisende Moscato-wijn. Natasja tipt ons over de wekelijkse markt in Acqui Terme, waar al het lekkers samenkomt, en over de Strada del Vino van Loazzolo via Santo Stefano naar Neive en Barbaresco (twee van de mooiste dorpen in Piemonte). “Hier vind je nog kleine wijnhuizen waar je wordt ontvangen door de wijnboer zelf, en niet door een manager van een commercieel wijndomein”, vertelt ze. “Zoals Forteto della Luja, waar ze nog met paard en wagen ‘op druivenpluk’ gaan en wijnboer Giovanni persoonlijk je glas volschenkt.”

Truffels

De voortreffelijke Barbera d’Asti van ‘La Luja’ komt op tafel tijdens onze tweede avond in Borgo Vallone, als we

aanschuiven bij een aperitivo voor gasten, met antipasti en wijn. Vanaf het hoger gelegen terras kijken we uit over de tuin en de heuvels van Vallone, dat ‘wijde vallei’ betekent. Borgo Vallone ligt in een kom en is bereikbaar via een bosweg van bijna twee kilometer. In het bos leven herten, reeën, zwijnen en dassen. Wie vroeg opstaat kan zomaar een ree aantreffen bij het zwembad, in de moestuin of de kruidentuin onder de ruïne. Natasja is al eens op een drieling gestuit en afgelopen winter liepen de reetjes gewoon het dak op, om bij de kaki’s in de bomen te komen. Er moeten ook truffels groeien op hun land. “Van heinde en verre komen ze bij ons truffels zoeken”, zegt Natasja. “We hebben vijf hectare omheind gebied, waar je als buitenstaander niets te zoeken hebt.

ZOETE INVAL BIJ BORGO VALLONE

Het natuurzwembad van Borgo Vallone.

TIPS • Vergeet niet een bezoek te brengen aan Neive, een van de honderd mooiste dorpen in Italië. Met mooie vergezichten, cultuurhistorische bouwwerken, leuke pleintjes en vooral veel lekker eten en drinken. In Osteria L’Aromatario, tegenover de opvallend lichtroze kerk, serveert chef Beatrice traditionele Piemontese gerechten zoals een menu met witte truffel. Piazza Nego 4. aromatario.com • Praktisch naast Neive ligt wijndorp Barbaresco. Slenter door de hoofdstraat naar de uitkijktoren en neem de lift naar het ‘panaromadak’ voor een uitzicht op Barbaresco, Alba, Neive en de Alpen. Neem hierna plaats op het Piazza del Municipio, bij voorkeur op het terras van Nonsolovino. De antipasti van ham en salami worden buiten gesneden. Piazza del Municipio 20. nonsolovino.wine • Restaurant A Testa in Giu in San Giorgio Scarampi serveert streekgerechten met dagverse producten en doet dat zó goed dat eigenaar Massimo op veel gasten van Borgo Vallone kan rekenen. Ook de ligging van het restaurant (met terras), boven op een heuvel met uitzicht op de wijnvelden, spreekt in zijn voordeel. Massimo en zijn vrouw – die achter het fornuis staat – beschikken over een moestuin en zoeken geregeld in het bos naar bijzondere kruiden, truffels en paddenstoelen. Piazza Roma, San Giorgio Scarampi

ITALIË MAGAZINE

“Het restaurant trekt vooral Italianen uit omringende dorpen. Én onze gasten, die we tippen over het lekkere eten van de zussen” Het land is van ons, maar de truffels zijn voor iedereen. Dus als je tóch op ons land bent gekomen en je víndt truffels, dan mag je ze houden. Dat is voor de Italianen heel normaal.”

Eten bij de burgemeester

De volgende dag rijden we met Natasja naar Olmo Gentile. Natasja en Ed zijn bevriend met Maria Grazia, burgermoeder van de kleinste gemeente van Italië én met haar zus en moeder eigenaar van ristorante Della Posta. Toen Natasja hier nog maar net woonde, vroeg ze of ze een tijdje kon meedraaien in de keuken. “Om de taal te leren”, zegt ze op het kleine terras aan de weg. Zo ontstond de vriendschap met de burgemeester en haar zussen, die – aldus Natasja – tijdens het traditionele kerstmaal niet uitgesproken

raken over de gasten van Borgo Vallone. “Olmo Gentile is een dorp van zeventig personen”, vertelt ze. “Het restaurant trekt vooral Italianen uit omringende dorpen. Én onze gasten, die we tippen over het lekkere eten van de zussen. Kennelijk maken sommigen veel indruk, want tijdens kerstmis zijn zij de talk of the town. Die zussen lachen wat af met onze gasten.” Ook vandaag zijn de gastvrouwen in opperbeste vorm, er wordt geflirt, gelachen, geschonken en gekookt. Het is eten wat de pot schaft in Della Posta, met traditionele gerechten uit Piemonte, die op grote schalen worden rondgebracht. “Is het niet heerlijk hier?” verzucht Natasja. De vraag is retorisch bedoeld en gaat niet alleen over het eten, zoveel is duidelijk. • borgovallone.com

Linkerpagina: de wijnvoorraard van È…DaVino. Deze pagina, met de klok mee: zicht op Neive; het restaurant van de burgemeester in Olmo Gentile; terras tussen de wijngaarden in Barolo; primo van pasta bij Della Posta.

ITALIË MAGAZINE

©ALEXANDER SPORRE

ITALIË MAGAZINE

! IE IT ED

DE STRIJD IS BEGONNEN!

DE GENOMINEERDE RESTAURANTS ZIJN:

Roberto Payer

• Palladio, Amsterdam, restaurantpalladio.nl • Pianeta Terra, Amsterdam, pianetaterra.nl • Roberto’s Amsterdam, robertosrestaurant.nl • Momenti Italian Food & Wine, Brielle, momenti-brielle.nl • La Passione, Den Haag, restaurantlapassione.nl • La Dolce Vita, Eindhoven, ladolcevita-eindhoven.nl • Raimondi’s Villa Rozenrust, Leidschendam, villa-rozenrust.nl • Pasta e fagioli, Nijmegen, pastaefagioli.nl • Nerello, Rotterdam, nerello.nl • Aroma, Vaassen, restaurant-aroma.nl

DE JURYPRIJS Pieter Bogaers

De 10de verkiezing van het Italië Magazine Restaurant van het Jaar 2022 bestaat uit twee delen, een publieksprijs en een juryprijs. De jury bestaat dit jaar uit: • Roberto Payer, voorzitter van de Italiaanse Kamer van Koophandel • Pieter J. Bogaers, culinair journalist • Paul van Eijndhoven, hoofdredacteur van Italië Magazine

DE PUBLIEKSPRIJS: STEM OP JE FAVORIET!

Lezers kunnen op italiemagazine.nl hun stem uitbrengen op hun favoriete genomineerde restaurant voor de publieksprijs.

DE UITSLAG Paul van Eijndhoven

In Italië Magazine nr. 3, 2022 wordt bekendgemaakt welk van de tien restaurants de winnaar is van de juryprijs en welk restaurant winnaar is van de publieksprijs. De prijzen worden op 28 maart tijdens een feestelijke bijeenkomst in het Hilton Amsterdam uitgereikt.

Mede mogelijk gemaakt door:

ITALIË MAGAZINE

Zuid-Tirol: een waar wintersportparadijs

Sneeuw, sport, natuur en gastronomie: zo ziet jouw Noord-Italiaanse vakantie in de Dolomietenregio’s Eggental en Seiser Alm eruit.

Noem Zuid-Tirol/Südtirol gerust het best bewaarde geheim van Noord-Italië. In het fenomenale Dolomietengebergte geniet je van een sneeuwzekere, zonnige wintersportvakantie. Je maakt er kennis met de gastvrije bevolking. En met hun heerlijke keuken en uitstekende wijn. Zuid-Tirol schotelt je ‘la dolce vita’ voor. En dat in combinatie met een portie gezonde berglucht en een adembenemend landschap. Via de kilometerslange skipistes, langlaufparcoursen, rodelbanen en wandelpaden ontdek je twee fantastische wintersportregio’s: de Dolomietenregio’s Eggental en Seiser Alm. En daar valt heel wat te beleven. KRONKELENDE PISTES Samen met Obereggen is Carezza het bekendste skigebied van de Dolomietenregio Eggental. Obereggen is juist een mooie

bestemming voor de ervaren skiër. Carezza staat bekend als familie wintersport bestemming. Zo voert de König Laurin Challenge je 7,7 kilometer naar beneden. Deze spectaculaire afdaling is de langste van de streek. Het ongelooflijke uitzicht onderweg krijg je er gratis bij. Je reist er namelijk naartoe met een gloednieuwe kabellift, die halt houdt in een ‘onzichtbaar’ station. Wist je trouwens dat de skigebieden Carezza en Obereggen erg duurzaam zijn? Om de natuur te beschermen, beperken ze hun impact op het milieu. Carezza wil zelfs CO2-neutraal worden. Verderop is het de Latemar die trots aan de horizon prijkt. Er zijn verschillende skiroutes die deze reus bedwingen. Een voorbeeld is de Latemar Sixpack in Obereggen met de zes beste en meest uitdagende op dinsdag, donderdag en vrijdag zoef je zelfs na zonsondergang over de sneeuw. Vanop de skilatten of vanop de rodelbaan.

MET HET HELE GEZIN Vertrek je op vakantie met het hele gezin? Dan beloven Seiser Alm en Carezza je een onvergetelijke tijd. Vooral de lusvormige piste Seiser Alm Ronda valt bij groot en klein in de smaak. Deze sprookjesachtige route is makkelijk bereikbaar met de kabellift Seiser Alm vanuit Seis am Schlern/Siusi allo Sciliar. Je stapt uit aan één van de zeven bergstations, waar je nóg meer plezier beleeft. Zo leeft het hele gezin zich uit in het Seiser Alm Snowpark of in het Kids’ Fun Park. Daar hou je spannende snelheidswedstrijdjes en kom je meer te weten over een geheime wereld van heksen en tovenaars … COMPLETE CULINAIRE ERVARING Toe aan een pauze? Schuif dan aan tafel bij één van de vele gezellige berghutten. In de Dolomietenregio’s Eggental en Seiser Alm schotelen die je traditionele, Alpien-Mediterrane gerechten voor. Heel wat restaurants bieden een gastronomische keuken aan. Om vingers bij af te daarbij geef je ook je ogen de kost. Want adressen als Oberholz Alpine Hut en LOOX The Alpine Club brengen je een knap staaltje architectuur op duizelingwekkende hoogte. Vrijetijdswandelingen naar de St.Valentin kerk zijn een magische belevenis net boven Seis. Wij hechten veel waarde aan de magie van het maanlicht om onszelf te verdiepen in onze wensen voor het komende jaar en alles van het afgelopen jaar achter ons te laten. Met brandende fakkels, waarmee wij het pad verlichten, lopen we naar de Zemmerhof boerderij. Hier zal de vrouw van de boer, Paula, een heerlijk “Muas” lepel-brood be-

ADVERTORIAL ADVERTORIAL

KLAARVOOR VOOREEN EEN KLAAR ONVERGETELIJK ONVERGETELIJK WINTERSAVONTUUR? AVONTUUR? WINTERS DEDOLOMIETENREGIO'S DOLOMIETENREGIO'S DE EGGENTALEN ENSEISER SEISERALM ALM EGGENTAL WACHTENOP OPJOU. JOU. WACHTEN ZUID-TIROLBEREIKEN BEREIKEN ZUID-TIROL Datdoe doejejemet metde detrein, trein,de de Dat bus,de deauto autoof ofhet hetvliegtuig. vliegtuig. bus, Dankzijhet hetopenbaar openbaarvervoer vervoer Dankzij hebjejeter terplaatse plaatsegeen geeneigen eigen heb transportmiddelnodig. nodig. transportmiddel MEERINFORMATIE INFORMATIE MEER Surfnaar naar Surf

eggental.com/nl eggental.com/nl en en

seiseralm.it/winterparadijs seiseralm.it/winterparadijs

reidenop opeen eenopen openvuur. vuur.We Wezullen zullengenieten genieten reiden vandit dittraditionele traditionelegerecht gerechtininde dewarmte warmte van vande demet methout houtbedekte bedekte“Stube”. “Stube”.Als Alswe we van weerhelemaal helemaalopgeladen opgeladenzijn zijnzullen zullenwe we weer teruglopen lopennaar naarSeis. Seis. terug VROEGEVOGELS VOGELSEN ENNACHTRAVEN NACHTRAVEN VROEGE Wiegraag graagvroeg vroeguit uitde deveren verenis, is,rept reptzich zich Wie bestnaar naarObereggen, Obereggen,ininde deDolomietenreDolomietenrebest gioEggental. Eggental.In Inmaart maartopent opentde deskipiste skipisteelke elke gio woensdagochtendom om99uur uurde dedeuren. deuren.Dan Dan woensdagochtend glijdjejeals alseerste eersteover overde deverse versesneeuw, sneeuw,nog nog glijd voorhet hetgrote grotepubliek publiekarriveert. arriveert.JeJegeniet genietinin voor allerust rustvan vaneen eenmagisch, magisch,wit witdecor. decor.Daarna Daarna alle schuifjejeaan aanvoor vooreen eenhartig hartigontbijt ontbijtininde de schuif OberholzAlpine AlpineHut. Hut.Ideaal Ideaalom omjejedag dagte te Oberholz starten! starten! Benjejeeerder eerdereen eenavondmens? avondmens?Dan Danlegt legt Ben Carezzajejeininde dewatten. watten.Net Netvoor voorzonsonzonsonCarezza dergangneem neemjejeplaats plaatsop opde dekabelbaan kabelbaan dergang dievanuit vanuithet hetcentrum centrumvan vanWelschnofen/ Welschnofen/ die NovaLevante Levantevertrekt. vertrekt.Die Dievoert voertjejenaar naareen een Nova hoogtevan vanwel wel2.337 2.337meter. meter.Daar Daareindigt eindigtde de hoogte

reisininLaurins LaurinsLounge. Lounge.Een Eenmooie mooieberghut berghut reis diejejevanop vanopde debovenste bovensteverdieping verdiepingop opeen een die panoramischuitzicht uitzichttrakteert. trakteert.Terwijl Terwijlde de panoramisch zonrichting richtingde dehorizon horizonzakt, zakt,doe doejejejezelf jezelf zon tegoedaan aaneen eensmakelijk smakelijkaperitief aperitiefen eneen een tegoed reeksculinaire culinairehapjes. hapjes. reeks NOGMEER MEERWINTERSPORT WINTERSPORT NOG Ooknaast naastde deskipistes skipistesvan vanEggental Eggentalprobeer probeer Ook heelwat watwintersporten wintersportenuit. uit.Door Doordit dit jejeheel betoverendelandschap landschaplopen lopenheel heelwat wat betoverende uitgestippeldewandelroutes. wandelroutes.Die Diegidsen gidsenjeje uitgestippelde naarwintergroene wintergroenebossen bossenen enuitgestrekte uitgestrekte naar sneeuwvlakten.Wie Wievan vaneen eennog noggrotere grotere sneeuwvlakten. sportieveuitdaging uitdaginghoudt, houdt,zoekt zoektde destevigestevigesportieve rehiking hikingpaden padenop. op.Die Diebedwing bedwingjejemet meteen een re goedpaar paarsneeuwschoenen sneeuwschoenenaan. aan. goed Vanopde dedrie drierodelbanen rodelbanenverken verkenjejeEggenEggenVanop talaan aanhoge hogesnelheid. snelheid.Groot Grooten enklein kleinlachen lachen tal engieren. gieren.Groot Grooten enklein kleinlachen lachenen engieren, gieren, en terwijlRosengarten RosengartenMassief Massiefen enLatemar Latemar terwijl Massiefzich zichininalle alleschoonheid schoonheidaan aanjejelaten laten Massief zien. zien.

LANGLAUF-HOTSPOT LANGLAUF-HOTSPOT Nietenkel enkelskiërs, skiërs,ook ooklanglaufers langlaufershalen halenhun hun Niet hartop opininde deDolomietenregio DolomietenregioSeiser SeiserAlm. Alm. hart Deperfect perfectonderhouden onderhoudenpistes pistesvoeren voerenjeje De maarliefst liefst80 80kilometer kilometerdoor doorde deAlpen. Alpen.En En maar dattot totop opduizelingwekkende duizelingwekkendehoogte. hoogte.Zo Zo dat torenensommige sommigeroutes routeswel wel2.200 2.200meter meter torenen bovende dezeespiegel zeespiegeluit. uit.Maar Maargeen geennood: nood: boven ookwie wieminder minderervaring ervaringheeft, heeft,kan kanhier hierteteook recht.De Deverschillende verschillendepistes pisteszijn zijnaangepast aangepast recht. aanelk elkniveau. niveau.Zo Zovind vindjejeer eraltijd altijdwel weleen een aan activiteithelemaal helemaalop opjouw jouwmaat. maat.Hierdoor Hierdoor activiteit hetde deook ookde deperfecte perfecteplek plekom omte telanglaulanglauisishet fen.In Intotaal totaalbeschikt beschiktde deEggental Eggentalover over160 160 fen. kilometeraan aanlanglauf langlaufroutes. routes. kilometer NIETTE TEMISSEN MISSENEVENEMENTEN EVENEMENTEN NIET InEggental Eggentalbeleef beleefjejeKerstmis Kerstmisaan aanhet hetmeer meer In vanKarer. Karer.Prachtige Prachtigesneeuwsneeuw-en enijssculptuijssculptuvan ren,kerststalletjes kerststalletjesen eneen eenkoor koorcreëren creëreneen een ren, gezelligesfeer. sfeer. gezellige Op20 20januari januarilanglauf langlaufjeje’s’snachts nachtsdoor door Op deDolomietenregio DolomietenregioSeiser SeiserAlm, Alm,tijdens tijdens de MoonlightClassic. Classic.Of Ofjejekomt komtals alstoeschoutoeschouMoonlight werheerlijk. heerlijk.Supertip: Supertip:maak maakininCarezza Carezzaeen een wer ritjemet metde denieuwe, nieuwe,hoogtechnologische hoogtechnologische ritje kabelbanenKönig KönigLaurin Laurinen enTiers, Tiers,de deeerste eerste kabelbanen cabriokabelbaanvan vanItalië. Italië. cabriokabelbaan

Lekker loungen

Dit ontwerp van Marco Zanuso is ontstaan in de jaren veertig, toen hij meedeed aan een wedstrijd van The Museum of Modern Art in New York. Nu, meer dan tachtig jaar later, kunnen we nog steeds genieten van zijn industriële design. Zanotta, ‘Maggiolina’, vanaf € 3580. zanotta.it

Rozengeur en zonneschijn Ideaal voor de droge winterhuid; een vochtinbrengende twee-ineen serum en primer. Breng met de flacon enkele druppels aan op het gezicht en de hals en je ruikt de hele dag naar rozenblaadjes. Kiko Milano, ‘A Holiday Fable 2-In-1 Rosy Glow Potion’, € 14,99. kikocosmetics.nl

Buon natale Cosmeticabedrijf Collistar en de Florentijnse leerfabriant The Bridge presenteren ook dit jaar weer een geschenkcollectie. Er is keuze uit verschillende beautybags met Collistar-producten, met thema’s als ‘gevoelige huid na het scheren’ (voor hem) en ‘idro-attiva’ (voor haar). Collistar Milano & The Bridge, vanaf € 38,50. collistar.com

Tijd voor een trui Comfortabele trui van half wol en half acryl. De opvallende stiknaad en de geblokte vakken geven hem een stoere look. Ook in zwart-wit verkrijgbaar. Imperial, ‘Round-Neck Colour-Block Pullover Coccio’, € 95. imperialfashion.com

ITALIË MAGAZINE

TEKST & SAMENSTELLING SERENA CARUSO

N UOVO

Aloha-licht

Wil je een instant vakantiegevoel oproepen? Doe dan deze exotische lamp van Seletti aan. Vanuit de tiki-hut schijnt het licht op de palmbomen, het witte zand en de hangmat. Seletti, ‘My Little Holiday’, € 279. seletti.it

Shaken, not stirred

Feestelijk en fijntjes uitgevoerd ontwerp van gekleurde kristallen op een beige binnenzakje: dit in Milaan met de hand gemaakte tasje is de eyecatcher op elke cocktailparty. Little black dress erbij en klaar is je outfit. Rosantica, ‘Martini’, € 714. rosantica.com

Inpakken en opladen Geen stress als je een powerbank bent vergeten. Deze handbagage-koffer heeft een ingebouwde USB-aansluiting waarmee je je smartphone zonder problemen oplaadt. Roncato, ‘Cabin Luggage Ypsilon Cabin Trolley 55 x 40 x 20 cm’, € 179. roncato.com

ITALIË MAGAZINE

IJssoufflé van zomerfruit

ITALIË MAGAZINE

Zilver

voor fruit en groente Welke keuken leent zich nu beter voor de fijnste gerechten zonder vlees dan de Italiaanse, met zijn verse, zongerijpte groenten en andere pure ingrediënten? Een vegetarische editie in de beroemde kookboekenserie De Zilveren Lepel kon dan ook niet uitblijven. Een voorproefje! F OTO G R A F I E S I M O N B A J A D A

IJssoufflé van zomerfruit Souffle gelato di lamponi e fragole Voorbereiding: 3 uur 20 minuten (inclusief invriezen) • Voor 6 personen Ingrediënten • 200 g frambozen, plus iets extra voor de garnering • 200 g aardbeien, ontkroond • 175 g heel fijne suiker • 3 theelepels agar-agar • 500 ml slagroom • 2 eetlepels aardbeien- of andere fruitlikeur • geraspte schil van ½ citroen

Bereiding Knip 6 repen bakpapier van 4 cm breed en lang genoeg om de binnenwand van 6 individuele soufflébakjes te verlengen. Plak het papier met plakband tegen de rand van de bakjes. Doe de frambozen, aardbeien, suiker en agar-agar in een blender en draai er een gladde, schuimige massa van. Houd het mengsel in een kom apart. Klop de slagroom in een

grote kom met een klopper totdat er stijve pieken blijven staan. Roer de likeur en citroenrasp door het fruitmengsel en spatel het dan voorzichtig door de room; pas op dat je geen lucht uit de slagroom slaat. Schep het mengsel in de soufflébakjes en zet ze 2 uur in de diepvries. Haal voor het opdienen het papier uit de bakjes en garneer met frambozen.

ITALIË MAGAZINE

Zomerse groentesoep zie pag. 54

ITALIË MAGAZINE

RECEPTEN VAN SERGIO HERMAN

Zwarte rijstballetjes zie pag. 54

ITALIË MAGAZINE

Bij parelfarro zijn de zemelen verwijderd. Daardoor is het sneller gaar dan volkorenfarro. Voor een vegan versie vervang je de eieren door 200 g tempé in blokjes, die je marineert in een kom met het sap van 1 limoen en 60 ml sojasaus. Laat ze dan uitlekken en bak ze in een koekenpan met 3 eetlepels olijfolie.

ITALIË MAGAZINE

Farrosalade met gepocheerde eieren Insalata di farro con uovo in camicia Voorbereiding: 20 minuten • Bereiding: 45 minuten • Voor 4 personen Ingrediënten • 300 g parelfarro, afgespoeld • 1 krop puntarelle • blaadjes van 1 klein bosje basilicum • blaadjes van 3 takjes majoraan • blaadjes van 3 takjes tijm • 40 g rauwe amandelen • 60-75 ml extra vergine olijfolie • 100 g wilde radicchio, in losse blaadjes • 200 g heel jonge courgettes, in plakjes en daarna smalle reepjes • 1 eetlepel inmaakazijn • 1 theelepel zout, plus zo nodig wat meer • 4 eieren • zwarte peper

Bereiding Breng een middelgrote pan water met zout aan de kook en kook de farro ca. 25 minuten. Vul een grote kom met ijs en water. Verwijder de stronk van de puntarelle, maak de blaadjes los en snijd ze in smalle reepjes. Leg ze in het ijswater en wacht tot ze omkrullen. Meng de basilicum, majoraan, tijm, amandelen, olijfolie, een mespunt zout en royaal peper pulserend in een keukenmachine. Laat de farro in een vergiet uitlekken, spoel de korrels onder koud water af en doe ze in een grote kom. Roer de pesto er goed door. Laat de puntarelle uitlekken. Verdeel de radicchio en puntarelle

over individuele bordjes en schep er de farro en courgettes op. Giet een laag van 5 cm water in een grote, ondiepe pan en breng het aan de kook. Voeg de azijn en het zout toe en roer het water totdat een soort rustige draaikolk ontstaat. Breek een ei in een kommetje en laat het voorzichtig in het midden van de draaikolk glijden (daardoor wikkelt het eiwit zich beter rond de dooier). Kook 4 minuten, haal het er met een schuimspaan uit en laat het op keukenpapier uitlekken. Pocheer ook de rest van de eieren. Leg op alle bordjes een gepocheerd ei en dien het gerecht op.

Farrosalade met gepocheerde eieren

ITALIË MAGAZINE

Na afkoelen kun je de soep verrijken met 1 eetlepel gistvlokken of tarwekiemen. Doe 1 eetlepel gomasio bij de pesto in plaats van het zout. Voor een vegetarische (en dus niet veganistische) versie kook je een stuk parmezaankorst mee die je voor het opdienen weggooit. Als je wilt, kun je de bruine rijst vervangen door 200 g korte pasta; doe ze 10 minuten voor het einde van de kooktijd in de pan.

Zomerse groentesoep Minestrone estivo

Edamame of groene sojabonen zijn een goede eiwitbron. Opgediend met rijst, die veel koolhydraten bevat, vormen ze een maaltijd met een compleet voedingsprofiel. Edamame zijn ook rijk aan vitamine C en E, magnesium, kalium, ijzer en fosfor.

Zwarte rijstballetjes Polpettine di riso Venere

‘De Vegetarische Zilveren Lepel’, Uitgeverij Spectrum, ISBN 9789000379033, € 47,50.

ITALIË MAGAZINE

Voorbereiding: 30 minuten • Bereiding: 1 uur 30 minuten • Voor 4 personen Ingrediënten • 4 pruimtomaten • 300 g gedopte verse borlottibonen • 3 bosuitjes, in smalle plakjes en ringetjes • 150 g bruine rijst • 300 g aardappels, geschild en in blokjes • 300 g sperziebonen, in stukjes • 1 bosje snijbiet, grof gehakt • blaadjes van 2 takjes majoraan • blaadjes van 2 takjes tijm • blaadjes van 1 bosje peterselie • blaadjes van 2 takjes munt • 3 eetlepels (wild) venkelgroen • 60-75 ml extra vergine olijfolie • zout

Bereiding Breng een grote pan water aan de kook. Blancheer de tomaten 1-2 minuten, giet ze af en laat ze iets afkoelen. Ontvel en ontpit de tomaten en snijd ze klein. Doe de borlottibonen in een grote pan met 2 liter water. Breng het op niet te hoog vuur tegen de kook aan, zet het vuur laag en laat alles ca. 40 minuten zachtjes koken. Voeg een mespunt zout, de bosuitjes en de rijst toe en kook nog 30 minuten. Doe er de

aardappels, tomaten, sperziebonen en snijbiet bij en houd alles nog ca. 20 minuten op het vuur; de groenten moeten gaar zijn. Maak intussen de pesto: doe de majoraan, tijm, peterselie, munt, venkel, olijfolie en een mespunt zout in een keukenmachine. Zet hem even aan. Laat de soep iets afkoelen en geef hem warm, of laat hem helemaal tot kamertemperatuur afkoelen en dien hem op. Schep in elke portie een lepel pesto.

Voorbereiding: 20 minuten • Bereiding: 1 uur 5 minuten • Voor 4 personen Ingrediënten • 300 g zwarte rijst afgespoeld en uitgelekt • 2 bosuitjes, het wit en het groen gescheiden en kleingesneden • 200 g gedopte edamame uit de diepvries • 2 cm verse gember, geschild en geraspt • 75-90 ml arachideolie • 40 g lijnzaad • 40 g zwart sesamzaad • 3 eetlepels sojasaus • 1 eetlepel rijstazijn • 1 vers chilipepertje, in vliesdunne ringetjes • zout

Bereiding Doe de rijst in een grote pan met zo veel koud water dat alles onderstaat, en breng het water aan de kook. Kook 45 minuten en voeg halverwege zout toe. Breng in een grote pan water met zout aan de kook. Voeg het wit van de bosuitjes en de edamame toe en laat ze 10 minuten pruttelen. Giet ze af, doe ze in een grote kom en pureer ze met een staafmixer. Voeg zout naar smaak toe en roer er de gember door. Giet de rijst af en roer de korrels

door de edamamepuree. Laat alles afkoelen en draai er walnootgrote balletjes van. Verhit de olie in een grote koekenpan met antiaanbaklaag op niet te hoog vuur. Meng het sesam- en lijnzaad in een ondiepe kom. Rol de rijstballetjes goed door het zadenmengsel. Frituur ze 4-5 minuten in de hete olie en laat ze op keukenpapier uitlekken. Meng de sojasaus, de azijn, chilipeper en het groen van de bosuitjes. Dien de balletjes heet op en zet de saus ernaast.

AANBIEDING

€ 60

+ KOOKBOEK ‘DE VEGETARISCHE ZILVEREN LEPEL’

©S I MO N B A JADA

T.W.V. € 47,5O NU SAMEN VOOR MAAR

Polpettine di riso Venere

GENIETEN MET GROENTEN

WORD ABONNEE

In de Italiaanse keuken zijn groenten niet weg te denken. Gevarieerd en fantasierijk, alleen of gecombineerd met pasta of risotto, maar altijd vers en gezond! Denk aan ravioli met spinazie en ricotta, melanzane alla parmigiana, gefrituurde courgettebloemen of pasta met doperwten, courgette en munt. De Vegetarische Zilveren Lepel bevat meer dan 200 klassieke en eigentijdse Italiaanse recepten waarmee je een overheerlijk alternatief voor vlees op tafel zet.

De abonneeservice is op werkdagen bereikbaar van 9.00 tot 17.00 uur. Het abonnementsbedrag geldt voor 9 edities, een abonnementsperiode van anderhalf jaar. Als bijdrage in de verzendkosten van het geschenk wordt eenmalig €5 in rekening gebracht. Deze aanbieding geldt zolang de voorraad strekt. Neem contact op met de abonneeservice voor verzendtarieven naar het buitenland. U kunt het abonnement ook cadeau doen aan iemand anders, u ontvangt dan zelf het kookboek.

GA NAAR WWW.ITALIEMAGAZINE.NL OF BEL 088 2266636

generaties levenswater Al sinds 1779 produceert de Noord-Italiaanse familie Nardini grappa in hun woonplaats Bassano del Grappa. Eerst werd dit distillaat gebruikt als medicijn, later werd het gezien als armeluiswijn. Hun zeer verfijnde producten vinden nu wereldwijd gretig aftrek. T E K S T E N F OTO G R A F I E J E S P E R S T O R G A A R D J E N S E N

CEO Antonio Nardini.

assano di Grappa in de regio Veneto is een zeer oude stad, gelegen aan de voet van de Venetiaanse Alpen. Hij staat bekend om zijn rode houten brug, de Ponte Vecchio (de Oude Brug) of Ponte degli Alpini, een ontwerp van de beroemde architect Andrea Palladio. De brug kijkt uit over de rivier de Brenta en doet zijn naam eer aan, want oorspronkelijk lag hier al een brug in de 13de eeuw. Een andere legendarische naam die aan de stad verbonden is, is de beroemde grappa van de stad, die daar al vanaf 1779 door de familie

ITALIË MAGAZINE

Nardini wordt geproduceerd. Dus al zeven generaties lang. De stamboom van de Nardini’s die aan de muur van de directiekamer hangt, is behoorlijk indrukwekkend. Het huidige hoofd van het bedrijf Antonio Nardini, kijkt daar een beetje anders naar. “Het is een grote puinhoop”, lacht hij terwijl hij uitlegt hoe ingewikkeld de lijnen lopen waarmee de familieleden met elkaar zijn verbonden. Aan een andere muur hangt een schilderij van de oprichter, Bortolo Nardini. “Het is onzeker wanneer Bortolo precies naar Bassano is gekomen, maar het moet op zijn laatst in de tweede helft van de 18de

eeuw zijn geweest. Misschien had hij thuis al grappa gemaakt, want dat was een beroep waar veel families in de Trentino al ervaring mee hadden”, zegt Antonio Nardini. In de late 18de eeuw zorgde Bortolo Nardini voor een revolutie in de manier waarop grappa werd geproduceerd. In die tijd gingen de distilleerderijen met paard en wagen van wijnboer naar wijnboer, waar ze de grappa-pulp distilleerden die was overgebleven na de wijnproductie. Ook nu nog kom je veel huizen in de Trentino en Veneto tegen met grote tonnen waarin de druiventrossen ooit werden opgeslagen. Bortolo had een heel nieuw idee dat hij in Bassano wilde verwezenlijken. Het verhaal gaat dat hij verliefd was geworden op een plek naast de oude brug. Daar besloot hij de eerste officiële grappaproducent van Italië te worden en op die plek vestigde hij zijn bedrijf. Zijn idee was: waarom zou je bij al die wijnbouwers langsgaan als ze net zo goed hun pulp naar jou kunnen brengen? Hier kon hij de wijnboeren ontvangen die met vlotten hun druivenpulp naar Bassano kwamen brengen om het te laten distilleren. Tegelijkertijd begon hij grappa uit te delen aan de mensen die hout transporteerden naar Venetië en die wel toe waren aan een rustpauze tijdens hun lange reis.

Voor de gezondheid

Verrassend is wel dat in die tijd de grappa niet hoofdzakelijk was bedoeld om voor je plezier te consumeren. “Tegenwoordig gebruiken we de term grappa vooral als we het hebben over Italiaanse sterke drank. Maar de correcte benaming is eigenlijk acquavite (brandewijn), ofwel levenswater”, zegt Antonio Nadini. “Dat komt omdat grappa werd gedronken voor

7 GENERATIES LEVENSWATER

de gezondheid. Lange tijd was het alleen verkrijgbaar bij Italiaanse apothekers. Voor de industriële ontwikkeling van de farmaceutische sector werd grappa ingenomen met warme melk en honing, met ongeveer hetzelfde effect als de bruistabletten van nu. Je gebruikte het als je je down voelde, een beetje slap of als je een beginnend griepje had. ” De eerste commerciële activiteiten van Nardini in Bassano vonden plaats aan de oever van de woelige Brenta, de rivier die in de loop der tijd ontelbare malen buiten zijn oevers is getreden. Daarbij zijn veel van

de historische documenten van Nardini verloren gegaan. Een van de oudste documenten die het overleefd hebben, uit 1889, vermeldt de honderdste verjaardag van het bedrijf, verwijzend naar de eerste licentie voor het produceren van grappa, die werd toegekend in 1779. De Eerste Wereldoorlog zorgde voor een afname in de grappa-productie, maar had voor het bedrijf ook positieve aspecten. Toen de vele Italiaanse soldaten die waren gestationeerd in Noord-Italië aan het einde van die oorlog terugreisden naar hun woonplaatsen in alle delen van het

“De correcte benaming is eigenlijk acquavite, ofwel levenswater. Dat komt omdat grappa werd gedronken voor de gezondheid”

TIP • Ter gelegenheid van het 225-jarig bestaan liet Nardini in 2004 door de beroemde architect Massimiliano Fuksas een gebouw ontwerpen dat traditie en vernieuwing moest verenigen, twee belangrijke uitgangspunten van het bedrijf. Het resultaat heet Bolle (bubbels) en lijkt nog het meest op twee ruimtevaartuigen die geland zijn, maar verwijst naar het distillatieproces. Le Bolle herbergen een laboratorium en een ruimte voor de promotie van grappa. Uiteraard zijn de futuristische gebouwen helemaal hightech uitgerust. Nardini geeft hier ook rondleidingen. Voor info: nardini.it

Laboratorium en promotieruimte Le Bolle.

ITALIË MAGAZINE

In de geglobaliseerde wereld van nu is de situatie veel meer gemixt”, legt Antonio Nardini uit. Vele jaren heeft grappa de reputatie gehad van een soort jenever voor de armen. Dat kwam vooral omdat grappa werd gemaakt van de restanten van de ‘echte’ wijnproductie. Maar geleidelijk aan zijn de producenten en de grappa zelf erin geslaagd om van het armeluis-etiket af te komen. Dat is vooral te danken aan het feit dat de productiemethoden in de laatste drie, vier decennia steeds verfijnder zijn geworden.

De achtste generatie Nardini, een grappa met stijl.

Het kleine grappa-café is door een lange lijst van vips bezocht, onder wie de liefhebber Hemingway Bijschriften land, namen ze heel vaak een grappa van Nardini mee naar huis. Ze kenden de drank uit de loopgraven, waar ze hem hadden gedronken om op te warmen. Nu namen ze hem mee als souvenir. Zo werd Nardini in heel Italië bekend. Geleidelijk aan kreeg Nardini de reputatie van ‘nationale grappa van Italië’.

Kwaliteitsgrappa

In Italië worden ieder jaar 40 miljoen flessen grappa geproduceerd. Op de thuismarkt heeft Nardini een marktaandeel van 25 procent van de

ITALIË MAGAZINE

productie van kwaliteitsgrappa. Ongeveer 82 procent van de totale productie van het bedrijf wordt geconsumeerd in Italië en de overige 18 procent wordt geëxporteerd, vooral naar Duitsland. “Wat onze thuismarkt betreft was Italië voorheen verdeeld in drie horizontale banen. Grappa werd voor het grootste deel gedronken in Noord-Italië, terwijl sambuca vooral een Midden-Italiaans fenomeen was. En in Zuid-Italië dronken ze voornamelijk limoncello, vanwege de vele citroenplantages die je daar hebt.

Als je Bassano del Grappa bezoekt is de beste plek om de grappa van Nardini te proeven het grappa-café, pal naast de Ponte Vecchio. In de loop der tijd is dit kleine café, waarvan het interieur geschiedenis ademt, bezocht door een lange lijst van vips, met drankliefhebber Hemingway voorop. Antonio pakt een glas om een zogenaamde grappa-shot voor me te maken, beter bekend als Nardini Aperitivo. Het is een snelle hartversterker die bestaat uit de rode Nardini Tagliatella met een scheut sodawater en een schijfje citroen. Het is alsof zeven generaties acquavite mijn mond en keel verwarmen en me het gevoel geven dat ik op een plaats ben die iets onsterfelijks heeft. “Ik heb zelf geen kinderen, maar behoorlijk wat neven wel, dus de achtste generatie staat klaar om het over te nemen”, zegt Antonio Nardini, terwijl hij zijn glas tegen het mijne klinkt. • Informatie: nardini.it

BESTEL NU

5 9 , 5 1 € uk per st

JG EN S KRI G E E N ABON 0 KORTIN € 3 , 5

ITALIË MAGAZINE AGENDA OF SCHEURKALENDER 2022 Geniet het hele jaar van Italië met deze handige bureauagenda boordevol vermakelijke weetjes, seizoensrecepten en een handige woordenlijst Nederlands-Italiaans. Of kies de scheurkalender voor je dagelijkse dosis dolce vita!

GA NAAR WWW.ITALIEMAGAZINE.NL EN KLIK OP SHOP OF BEL 088 2266636

Ik weet het, je krijgt er een hoop voor terug. Toch betekent kinderen krijgen vooral inleveren. Aan slaap, privacy en vrije tijd bijvoorbeeld. In de afdeling kunst en cultuur hebben wij sinds 2016 zoveel ingeleverd dat we met concerten en museumbezoeken niet in de dubbele cijfers raken. Met de veertigste verjaardag van Donatella in aantocht kon ik dat niet langer lijdzaam aanzien. Een uurtje in een museum met onze drie- en vijfjarige stuiterballen zou toch moeten lukken? En dus stapten we met goede moed op de trein naar Venetië. Voornaamste bestemming: de Peggy Guggenheim Collection. Bij het overstappen in Milaan surften de kinderen op onze koffers door het station. Even flink aanzetten en dan languit over de koffer. De eerste botsing met een geschrokken reiziger liet niet lang op zich wachten. In Venetië aangekomen genoten we volop van la Serenissima. Dat wil zeggen, tussen een jengelbui van Gloria en een onderhandeling met Libero door. Het was aangenaam rustig in de smalle straatjes aan de lagune. Het toerisme draait pas op dertig procent, zo hoorden we van enkele bezorgde Venetianen. Ik had ons Guggenheim-bezoek met militaire precisie gepland. We zouden zondagmiddag om 14.40 uur voet aan wal zetten. Precies op tijd om de bengels klokslag 15 uur bij de wekelijkse kinderworkshop te droppen. Onze tickets had ik al weken geleden geboekt. Drie dagen voor D-day zouden ook de tien plaatsen in de kinderworkshop in de aanbieding gaan. Helaas waren die luttele minuten later al verdwenen. Slag verloren. Maar niet de oorlog, want nogmaals: een uurtje museum met een drie- en vijfjarige moet toch kunnen? Bij een stralende hemel stonden we voor Palazzo Venier dei Leoni aan het Canal Grande. Het perfect gelegen optrekje van mevrouw Guggenheim is op

ROELAND

‘Dat is Peggy’

ROELAND SCHOLTALBERS WOONT MET ZIJN ITALIAANSE VROUW DONATELLA, ZOONTJE LIBERO EN DOCHTER GLORIA IN TURIJN

zich al een bezoekje waard. Een legertje jonge Europese medewerkers ontving ons. Welcome, bienvenue, willkommen… alle deuren zwaaiden open voor deze kunstminnende familie. Luttele minuten later kwam de campagne echter danig in het gevaar toen Gloria een sculptuur vastgreep. Dat was een eerste teken. Toen ze even later languit lag te schreeuwen voor een werk van Salvador Dalí stonden we definitief op de radar. Donatella zette Gloria op haar schouders, maar dat mocht niet van een Franse medewerkster. “Ça c’est impossible madame”, klonk het streng. Libero rukte intussen een arm van mijn lijf, omdat hij graag een sprintje wilde trekken van een Magritte naar de Nostalgia del Poeta van De Chirico. Ik kreeg spontaan nostalgie naar het tijdperk vóór de kinderen. Ik sleepte beide kinderen in een houdgreep mee naar buiten. Terwijl ik buiten op de trap zat uit te puffen, zag ik uit mijn ooghoek een paar jonge Europeanen met een groep kinderen. “Is er misschien nog plaats voor deze twee lieve schatten van mij?” Ik forceerde een ontspannen lach bij mijn wanhopige verzoek. Terwijl Libero net zijn zusje omver rende, kreeg ik een volmondig ja. Bingo! Terwijl Libero en Gloria hand in hand samen met de andere kinderen uit het zicht verdwenen, zocht ik Donatella weer op. “Ik ben ze kwijtgeraakt”, zei ik gekscherend. “Ideaal”, kaatste ze terug. Wat volgde was een harmonieus uur van goddelijke stilte, omringd door Peggy Guggenheims adembenemende privécollectie. Maar ook de kinderen hadden de tijd van hun leven. We troffen ze bij de ingang met een zelfgemaakt beeldje van klei in hun knuisten. Gloria toverde ook een magneet van een mevrouw met een extravagante zonnebril en drie hondjes tevoorschijn. “Dat is Peggy”, zei ze stralend. •

ITALIË MAGAZINE

Il Vittoriano

De slag om het Capitool ©GIUSEPPE GRECO/ SIME/ANP

Wie de skyline van Rome bewondert, kan het niet missen: het nationale monument voor Vittorio Emanuele II, de eerste koning van Italië. Het kolossale bouwwerk dankt zijn hoge ligging aan het Capitool, een van de zeven heuvels waarop Rome is gebouwd. De keuze voor deze locatie leidde in de 19de eeuw tot een knallende ruzie tussen voor- en tegenstanders. TEKST RONALD KUIPERS

ITALIË MAGAZINE

©ROESLER FRANZ “VERDWENEN ROME” (1884)

Openingspagina en rechts: het Vittoriano. Onder: de 16deeeuwse ‘toren’ (verstevigde villa) van paus Paulus III op het Capitool werd eind 19de eeuw afgebroken om plaats te maken voor het Vittoriano (aquarel uit de serie ‘Roma sparita’).

ITALIË MAGAZINE

e soldaten van de Amerikaanse generaal Mark W. Clark die in 1944 Rome binnenrijden, kijken hun ogen uit. De meesten hebben voor de oorlog nog nooit een voet over de grens gezet en zijn diep onder de indruk van de tempels, zuilen en paleizen die getuigen van een roemrijk verleden. Maar de GI’s zijn vooral gefascineerd door een enorm spierwit bouwwerk dat, gelegen op een heuvel, boven alle andere gebouwen uittorent. Ze herkennen het uit kranten en bioscoopjournaals. Is dat niet het monument dat ‘the Duck’ (zoals ze Duce Mussolini graag noemen) vaak gebruikte als theaterdecor tijdens zijn bombastische toespraken? Die fascistische gloriedagen zijn nu voorgoed voorbij. Het trotse monument, waar aan het begin van de oorlog nog duizenden Italianen hun leider toejuichten, diende in 1943 en 1944 vooral als schuilkelder toen de geallieerden bommen op Rome lieten neerdalen. Dat dit bouwwerk het nationale monument is, in de 19de eeuw gewijd aan Vittorio Emanuele II, de eerste koning van het land en held van de Italiaanse eenwording, ontgaat de meeste GI’s. ‘Het Kunstgebit’, ‘de Typmachine’ en ‘het Urinoir’ zijn slechts enkele van de weinig

respectvolle bijnamen die de Amerikaanse soldaten gebruiken voor het Vittoriano, zoals het monument van oudsher wordt genoemd. Sindsdien zijn de miljoenen toeristen die elk jaar de Eeuwige Stad bezoeken en het hooggelegen Vittoriano als oriëntatiepunt gebruiken, de bijnamen blijven gebruiken. Veel Italianen doen hetzelfde, al worden ze ook vervuld met gevoelens van trots als op nationale feestdagen het Vittoriano schittert als het ceremoniële symbool voor vrijheid en verbondenheid. Zoals de Britse krant The Times het ooit verwoordde: “Ondanks al zijn trivialiteiten en vulgariteiten, drukt het monument ook de geest en trots van het moderne Rome uit.” Het is een haat-liefdeverhouding die teruggaat tot de 19de eeuw, toen het idee voor een nationaal monument werd geboren...

Verdwenen Rome

De Italiaanse troepen die op de ochtend van 20 september 1870 bij Porta Pia de stad binnenstormen, zijn euforisch. Eindelijk is Rome, eeuwenlang onderdeel van de Kerkelijke Staat, veroverd op de paus! Een jaar later wordt de stad – als kroon op de eenwording – officieel gepromoveerd tot hoofdstad van het in 1861 gevormde koninkrijk Italië. Rome is eigenlijk volstrekt ongeschikt als hoofdstad. De stad heeft iets meer inwoners dan het huidige Groningen. Naast duizenden bedelaars, die gretig de aalmoezen van de christelijke pelgrims in hun zak steken, zijn dit voor een belangrijk deel geestelijken en rentenierende aristocraten. Langs de ongekanaliseerde oevers van de Tiber worden strandjes en haventjes afgewisseld met woekerende tuinen en drijvende graanmolens. Op de binnenplaatsen van woningen scharrelen varkens hun dagelijkse kostje bij elkaar, terwijl herders op veldjes rondom antieke ruïnes schapen en koeien laten grazen. Als koning Vittorio Emanuele enkele maanden na de verovering Rome met een bezoek vereert, zet een grote overstroming van de Tiber het oude centrum blank. De stinkende blubber die achterblijft is een

DE SLAG OM HET CAPITOOL

‘Het Kunstgebit’, ‘de Typmachine’ en ‘het Urinoir’ zijn slechts enkele van de weinig respectvolle bijnamen feest voor de malariamuggen. De koning en zijn ministers zien dat er veel werk aan de winkel is. Op basis van het ambitieuze plan ‘Roma Capitale’ moet Rome, net als Parijs en Berlijn, worden omgesmeed tot een bruisende hoofdstad. De Tiber wordt in een korset van hoge kadewanden geperst; brede boulevards, spoorlijnen en stations faciliteren het toenemende verkeer; nieuwe ministeries huisvesten duizenden ambtenaren, terwijl fabrieken en woonkazernes onderdak bieden aan een groeiende stroom arbeiders. Liefhebbers van het oude, rommelige Rome houden hun hart vast. De Italiaanse schilder Roesler Franz

fotografeert – voordat de sloophamer alles verwoest – romantische pleintjes en stegen, pittoreske haventjes en fraaie palazzi. Op basis van deze foto’s maakt hij 120 nostalgische aquarellen, die hij bundelt onder de naam Roma sparita (‘Het verdwenen Rome’).

Valse start

De transformatie van Rome tot een moderne hoofdstad is ingrijpend en omvangrijk, maar mist een aansprekend symbool, een concreet project dat de bevolking inspireert en motiveert. Na de dood van koning Vittorio Emanuele II komen enkele politici met het idee op de proppen

om een nationaal monument op te richten, gewijd aan hun pas overleden koning, de held van de eenwording. Premier Agostino Depretis vindt het een superidee en installeert direct een speciale commissie om een internationale prijsvraag uit te schrijven. Er komen honderden inzendingen uit binnen- en buitenland, zelfs eentje uit Japan. Maar als de commissie het ontwerp van een Franse architect kiest (een halfronde zuilenrij tegenover station Termini met een standbeeld van de koning op een zuil), steekt een storm van protest op. Een Fransman die het Italiaanse nationale monument ontwerpt? Onacceptabel! Als boven- >

ITALIË MAGAZINE

De gezaghebbende archeoloog Rodolfo Lanciani schrijft: “De bouw van dit monument is een nationale ramp!” dien blijkt dat de winnaar een oud plan uit de kast heeft getrokken, ziet de commissie zich gedwongen een nieuwe prijsvraag uit te schrijven. Deze keer mogen alleen Italianen meedoen. Ook de locatie van het monument (die in de eerste ronde was vrijgelaten) wordt nu voorgeschreven. Nadat de pleinen voor station Termini (symbool van de moderniteit) en het Pantheon (met het graf van de koning) in de commissie sneuvelen als mogelijke locaties, blijft slechts één plek over: het Capitool, de belangrijkste van de zeven heuvels waarop Rome is gebouwd. Het is vooral premier Depretis die al zijn politieke gewicht in de strijd gooit om de beslissing door te drukken. Door te bouwen op de ‘heilige grond’ van het Capitool, ooit het politieke en religieuze centrum van het antieke Rome, kan het nieuwe, verenigde Italië zich presenteren als opvolger van het machtige Romeinse rijk uit de oudheid. Bovendien biedt de hoge ligging op de Capitolijnse heuvel een seculier tegenwicht tegen de enorme Sint-Pietersbasiliek, die al eeuwenlang de skyline van Rome domineert.

Barbaarse woestenij

Architect Giuseppe Sacconi komt als winnaar uit de bus. De commissie en premier Depretis zijn in hun nopjes met Sacconi’s klassieke, zuilenrijke plan, dat zich via meerdere terrassen over de noordflank van het Capitool uitstrekt. Aan de voorzijde komt een reusachtig bronzen ruiterstandbeeld van de koning, dat herinneringen oproept aan het antieke (ook op het Capitool geplaatste) ruiterstandbeeld

ITALIË MAGAZINE

van keizer Marcus Aurelius. De door Sacconi gekozen gelige steensoort, traditioneel Romeins travertijn, wordt op verzoek van de commissie vervangen door wit marmer uit de omgeving van Brescia, zodat het monument al schittert bij het geringste zonnestraaltje. Maar Sacconi’s ontwerp laat ook zien dat er dramatische gevolgen zijn voor de bestaande bebouwing. Op het Capitool moet het middeleeuwse klooster van de Santa Maria in Aracoeli tegen de vlakte (de franciscaner kerk zelf mag blijven staan), evenals de 16de-eeuwse ‘toren’ (versterkte villa) van paus Paulus III. Aan de voet van de heuvel zijn de gevolgen nog ingrijpender. Om vanuit de Via del Corso vrij zicht te hebben op het nationale monument, moet een complete stadswijk worden gesloopt. Voor de creatie van de ruime Piazza Venezia (vernoemd naar het naastgelegen Palazzo Venezia) moeten meerdere palazzi en huizen tegen de vlakte, waaronder de historische woningen van de kunstenaars Michelangelo, Giulio Romano en Pietro da Cortona, inclusief alle bijbehorende steegjes, pleintjes en arcades. Als Sacconi’s plan publiekelijk bekend wordt gemaakt, komen de al jaren sluimerende gevoelens van onvrede over de hoge prijs die Rome moet betalen voor de ‘vooruitgang’ tot een uitbarsting. Historici, archeologen en andere geleerden uit binnen- en buitenland protesteren in vlammende artikelen tegen de moedwillige vernieling van historisch erfgoed. De gezaghebbende archeoloog Rodolfo Lanciani schrijft: “De bouw van dit monument is een nationale

ramp!” Maar ook meerdere Italiaanse politici gaan de plannen te ver. Volgens parlementslid Ruggiero Bonghi verandert de kaalslag Rome in een “barbaarse woestenij”, terwijl burgemeester Leopoldo Torlonia de regering met klem verzoekt een andere locatie te kiezen (dat zijn fraaie familiepalazzo BolognettiTorlonia ook op de slooplijst staat, zal hier zeker hebben meegespeeld).

Mastodont

Een van de felste critici van het plan is de Duitse, in Rome wonende kunsthistoricus Herman Grimm. Samen met zijn vrouw schrijft hij een polemisch essay, met de veelzeggende titel De vernietiging van Rome, dat in vertaling in meerdere Europese bladen verschijnt. Hij beschuldigt de Italiaanse regering ervan vanuit politieke motieven vooral oog te hebben voor erfgoed uit de oudheid, terwijl veel gebouwen uit de Middeleeuwen en de Renaissance (toen de pausen de scepter zwaaiden) slachtoffer worden van de sloophamer. Volgens Grimm is het juist de historische gelaagdheid die Rome zo uniek en inspirerend maakt – niet alleen voor de Italianen, maar voor de hele wereld. Ondanks de vele steunbetuigingen die Grimm ontvangt vanuit de hoogste politieke en culturele kringen in Europa, houdt de Italiaanse regering vast aan het Capitool als bouwlocatie. Wel belooft ze alles wat wordt gevonden tijdens de sloopen graafwerkzaamheden met de grootste zorg te zullen behandelen. Van die toezegging krijgt de regering al snel spijt. Bij de sloop van de bestaande bebouwing moeten >

Zicht op het monument vanaf het Forum Romanum.

ITALIË MAGAZINE

Na de oorlog associëren veel Italianen het Vittoriano nog lange tijd met het fascistische verleden

Standbeeld van Vittorio Emmanuele II.

Op visite in het Vittoriano Het Vittoriano is tegenwoordig hét ceremoniële middelpunt op nationale feestdagen als Bevrijdingsdag (25 april) en de Dag van de Italiaanse Republiek (2 juni), met kransleggingen bij het graf van de onbekende soldaat en optredens van de Frecce Tricolori, het stuntteam van de luchtmacht. Je kunt het Vittoriano ook zelf bezoeken. Het huisvest onder meer het Museum van de Eenwording (Risorgimento) en biedt wisselexposities over kunst en geschiedenis. Ga voor een van de mooiste uitkijkpunten van de Eeuwige Stad naar het Terrazza delle Quadrighe (het dakterras met de bronzen vierspannen), via een lift aan de achterzijde. Boven wacht een spectaculair uitzicht van 360 graden. vittoriano.beniculturali.it

ITALIË MAGAZINE

duizenden zuiltjes, kapitelen, fresco’s en andere elementen individueel worden beoordeeld op hun historische waarde en eventueel worden geconserveerd. Bij de graafwerkzaamheden worden marmeren beelden, munten, terracottaaardewerk en delen van mozaïekvloeren gevonden, en zelfs een compleet skelet van een mastodont, een prehistorische olifantensoort. De archeologische dienst van Rome heeft er zijn handen vol aan. Als een deel van de Servische muur wordt blootgelegd, een Romeinse verdedigingslinie uit de 4de eeuw voor Christus, moet zelfs een speciale constructie worden gebouwd om de muur te behouden. Door al deze extra werkzaamheden is de oorspronkelijke planning van het project, begonnen in 1885, al snel niet meer dan een waardeloos stukje papier. Hetzelfde geldt voor de begroting, die al voordat de bouw is begonnen meerdere keren fors wordt overschreden. Architect Sacconi is dagelijks op de bouwplaats aanwezig om talloze ad-hocbeslissingen te nemen en acute problemen op te lossen. Maar zijn grootste nachtmerrie moet nog komen...

Gatenkaas

Als de putten worden gegraven voor de funderingen die het loodzware nationale monument moeten dragen, ontdekken Sacconi en zijn ingenieurs tot hun schrik dat het Capitool vol zit met tunnels, alle behorend tot een uitgebreide tufsteengroeve uit de tijd van keizer Trajanus. Het is alsof een reusachtige worm zich door de zo massief ogende heuvel heeft gegeten en deze heeft omgetoverd in een enorme Zwitserse gatenkaas. Om toch de benodigde stevigheid te krijgen, moeten de fundamenten veel dieper reiken dan gepland en is het zelfs nodig om het ontwerp aan te passen. Als Sacconi in 1905 overlijdt, is het

nationale monument nog steeds niet voltooid. En ook in 1911, als het Vittoriano precies een halve eeuw na de geboorte van het koninkrijk Italië feestelijk wordt ingewijd, ontbreekt nog een groot deel van de symbolische decoraties die het verhaal vertellen van de eenwording. Pas in 1935, als ook al de eerste herstelwerkzaamheden aan de funderingen zijn uitgevoerd, is het Vittoriano helemaal klaar. Inmiddels hebben dictator Mussolini en zijn trawanten Italië overgenomen en wordt het nationale monument misbruikt als theatraal decor voor massale fascistische manifestaties. Als de geallieerden enkele jaren later Rome beginnen te bombarderen, blijken de tunnels onder het Vittoriano goed van pas te komen als schuilkelder, inclusief geïmproviseerde ziekenzalen, latrines en watervoorziening. Na de oorlog associëren veel Italianen het Vittoriano nog lange tijd met het fascistische verleden. Ook speelt mee dat de bevolking, na de jarenlange collaboratie van het koningshuis met de fascisten, in 1946 per referendum besluit van Italië een republiek te maken. Kan een bouwwerk dat ooit is opgedragen aan de monarchie nog wel het nationale monument zijn van een republiek? Pas tientallen jaren na de oorlog, met het vervagen van de historische controverses, neemt het Vittoriano geleidelijk zijn beoogde rol in als nationaal monument. Na een uitgebreide restauratie rond de eeuwwisseling verklaart president Ciampi in 2003: “Dit monument beleeft nu een tweede jeugd. We herontdekken het als een symbool van de erfenis van waarden die eerdere generaties ons hebben toevertrouwd: de eenheid van het vaderland, de vrijheid van burgers.” Fraaie woorden, al zal het Vittoriano zijn smalende bijnamen waarschijnlijk nooit meer kwijtraken. •

AANBIEDING

12 X

+ VANDYCK DEKBEDOVERTREK

T.W.V. € 119,95 NU SAMEN VOOR MAAR

€ 80

STERRENPRACHT

WORD ABONNEE

Dekbedovertrek Starlet heeft (aan beide kanten) een dessin van gestileerde sterren in schakeringen van mosgroen en mosterdgeel. Het dekbedovertrek is gemaakt van 100% katoensatijn waardoor het heerlijk zacht en soepel aanvoelt. Abonneer je nu en ontvang de dekbedovertrekset in de maat van je keuze: • 2 x eenpersoons (140 x 200/220) • 1 x tweepersoons (200 x 200/220) • 1 x lits-jumeaux (240 x 200/220)

De abonneeservice is op werkdagen bereikbaar van 9.00 tot 17.00 uur. Als bijdrage in de verzendkosten van het geschenk wordt eenmalig € 7 in rekening gebracht. Deze aanbieding geldt zolang de voorraad strekt. Neem contact op met de abonneeservice voor verzendtarieven naar het buitenland. Je kunt het abonnement ook cadeau doen aan iemand anders, je ontvangt dan zelf het dekbedovertrek.

GA NAAR WWW.ITALIEMAGAZINE.NL OF BEL 088 2266636

op dag info 2 e z r on ri 202 bsite) naa ua we Kom 22 jan via de l n . e e d t n mel ww.cc n a w (a

Classic Car Travel Europe www.ccte.nl

Onbezorgd met uw youngtimer of cabrio naar Piemonte? Wij zijn de specialist!

Uw reisleiders zijn Lies en Leo Dorjee

Luxe hotels

Rondreis van 13 t/m 23 mei 2022 Prachtig landschap

Fantastische routes

Zie voor overige reizen en nadere informatie: www.ccte.nl of mail: ccte@ziggo.nl IM2022_1_Classic Car Travel Europe.indd 1

02-12-2021 15:17

Italiaans leren?

Volg een cursus bij Taalhuis Amsterdam!

Het adres voor topwijnen uit Italië. Niveau A1 tot C1 Online en op locatie Groepslessen en privé Cultuur- en conversatiecursussen Taalreizen naar Sardinië en Bologna

vinissimo.nl • 046 4810788

Historische romantiek

We kregen een rondschrijven van de school van onze dochter. Of Matilde de volgende dag om tien voor acht bij de Zuil van Trajanus kon verzamelen samen met haar klasgenoten. De Zuil van Trajanus! Toen ik kind was, moesten we hooguit verzamelen op de hoek van de Lepelaarsingel en de Specht laan in de nieuwbouwwijk waar we woonden. Ik werd van het bericht over de afspraak op zo’n historische plek dan ook heel enthousiast. Alsof je daar de antieke keizer in eigen persoon gaat ontmoeten, of misschien ook wel een zooitje door hem gevangengenomen Daciërs. Nu zijn we wel wat gewend in Rome als het om historie gaat. Matilde’s openbare school staat nota bene gedeeltelijk op de keizerlijke fora. Op het buitenterras op de derde verdieping heb je uitzicht over het Forum Romanum. Ik werd óók geestdriftig van dat rondschrijven vanwege de reden van de vroege ochtendafspraak. ‘De kinderen worden door ver tegenwoordigers van het gezag begeleid naar het nationale mo nument Vittoriano om aanwezig te zijn bij de kranslegging door onze staatspresident’, zo stond er. Mij viel direct het barokke taalgebruik op. Met ‘vertegenwoordigers van het gezag’ werden natuurlijk twee Oom Agenten bedoeld. Ik proefde ook dat bezittelijk voornaamwoord: ‘onze’. Het gevoel van een gezamenlijke identi teit heeft wel iets verfrissends, juist in een tijd dat elke groep vooral zijn eigen identiteit opeist. Mijn dertienjarige dochter was minder enthousiast. Ze vertelde me later dat ze tot tien uur had moeten wachten tot de pre sident over een hermetisch afgesloten Piazza Venezia – het equivalent van de Dam in Amsterdam – was komen aan rijden. Daarna was hij de traver tijnen trap opgelopen. Hij werd begeleid door een erewacht van corazzieri in vol ornaat, omhangen met hun borstharnas of kuras, vandaar de naam. Een maal bij het graf van de Onbekende Soldaat aangekomen, viel een doodse stilte over het plein. Geen kind gilde of proestte het uit. Ik weet

EWOUT

EWOUT KIECKENS WOONT AL VELE JAREN IN ROME. HIJ BELICHT OPMERKELIJKE ZAKEN VAN HET LEVEN IN ITALIË.

niet of het was omdat ze zich zo identificeerden met het Itali aanse verleden, of omdat de leraren ze onder de knoet hadden. Op het moment dat de president de bloemenkrans bij het graf deponeerde, kwamen de Frecce Tricolori overgevlogen. Dat zijn negen jachtvliegtuigen die in formatie over de stad gieren terwijl ze rook in de kleuren van de Italiaanse vlag uitscheiden. Je helpt het broeikaseffect er niet de wereld mee uit, maar het is wel spectaculair. Het nationaal monument, Vittoriano, is de zichtbare herinnering aan het ontstaan van de Italiaanse staat in 1861 en is vernoemd naar de eerste Italiaanse koning van Italië. Die periode is nog springlevend, althans in ceremonies en hodoniemen. Veel straten in Rome zijn gedoopt in de Risorgimento, zoals die periode heet: Via del Plebiscito, Via Nazionale, Via 20 Settembre, et cetera. Ook meer dan de helft van de Italiaanse gemeenten (4247 voor de statistiek) hebben wel een plein of straat vernoemd naar Giuseppe Garibaldi, de ultieme vrijheidsstrijder. We zullen er vast nog wel eens achter komen dat die Italiaanse vrijheidstrij ders helemaal niet zulke brave borsten zijn geweest, maar die straatnamen komen niet van de muur. Je schamen voor het verleden gebeurt hier niet. Integendeel. Toen ik Matilde overhoorde over de zogeheten ‘5 Dagen van Milaan’, waar bij in 1848 de Italiaanse onafhankelijk heidsoorlog begon, stuitte ik op een opmerkelijke passage. ‘De bevrij ding van Milaan werd centimeter voor centimeter veroverd door de heldenmoed van de burgers, die met bijna 1600 versperrin gen de straten bezet hielden en waarbij honderden mensen stierven voor de droom van de vrijheid.” Die zin zou zo 150 jaar geleden geschreven kunnen zijn. Nor maal wordt geschiedschrijving in de loop der jaren gecorrigeerd en het romantische beeld een beetje minder rooskleurig ge maakt. Maar niet in Italië. Het land van de historische romantiek. •

ILLUSTRATIE SYLVIA WEVE

ITALIË MAGAZINE

©TED GUSHUE

Mezzatorre Hotel & Thermal Spa.

5 topadressen

Ischia, groen lusthof in de zee

Sappig, zonnig en ontspannend: zo zou je het eiland Ischia in drie woorden kunnen omschrijven. Want een verblijf op deze iets minder mondaine ‘zus’ van Capri is het beste wat een gestrest mens overkomen kan. T E K S T PA O L A VA N D A M

ITALIË MAGAZINE

1. Restaurant La Pace La Pace (de naam alleen al heeft een onthaastend effect) is een restaurant dat je moet kennen. En wel om de doodsimpele reden dat je er alleen via zee komt en er dus niet toevallig langs wandelt. Gecompliceerd? Welnee. Als je Ischia goed wilt verkennen zul je toch een bootje moeten huren, en wat is nou een betere reden dan een dampend bord spaghetti met ricci di mare, de zilte, diep oranje inhoud van een lokale zee-egel? Om maar niet te spreken van de visjes die in een door vulkanische warmte gestookte oven, in de holte van een rots, door een bejaard vrouwtje geroosterd worden. Of een sappige sauté di vongole, voorzien van krokante stukjes brood om de visbouillon mee op

ITALIË MAGAZINE

te zuigen? Maar het alleraardigste van La Pace is de manier waarop een gebronsde adonis, met ontbloot bovenlijf in een mini-bootje, je voor een paar euro van je eigen boot naar het op het strand gelegen restaurant vervoert. Aanleggen op dit brede kiezelstrand (La Scarrupata) mag namelijk niet en daar heeft deze knaap een business van gemaakt. Wellicht is hij de kleinzoon van het vrouwtje dat bij de oven stond en ons kwam corrigeren toen ze zag hoe we de vis van zijn ruggengraatje ontdeden? Of de zoon van de gezellige ober die ons op een voederbak lijkende kom met ijsblokken bracht toen we vroegen om een wijnkoeler? Of is de ontblote snuiter een

gewiekste ondernemer uit de omgeving die zich de baai stilletjes aan eigen heeft gemaakt? Je weet het niet, maar leuk blijft het. Let wel: het meest klassieke gerecht van Ischia komt opvallend genoeg niet uit zee, maar van het land: coniglio all’ischitana, gestoofd konijn met tomaatjes en olijven, is op dit eiland wat insalata caprese op Capri is. Tevens staat er een verrukkelijk pastagerecht met een pittige saus van konijnenvlees op de kaart. • Via Chiummano, località Scarrupata, Barano d’Ischia. Tel. +39 368 489 084

Ischia (uitgesproken als I-skia) is zo’n plek waarbij je de goden hardop bedankt voor al het vulkanische gerommel dat er door de eeuwen heen heeft plaatsgevonden. Want al deze uitbarstingen (de laatste heftige eruptie vond plaats in 1302) zijn niet alleen de oorsprong van deze verrukkelijke groene puist in de Golf van Napels, maar zorgden bovendien voor een extreem vruchtbare bodem die het eiland de bijnaam ‘isola verde’ opleverde. De thermale bronnen, het (soms letterlijk) kokendhete water dat hier, op meer dan honderd plekken, uit de aarde omhoogkomt, is een andere natuurlijke factor die Ischia al sinds mensenheugenis tot een waar lusthof maakt. We maakten een selectie van de allerfijnste plekken. Niet dat er nou zo ontzettend veel fout kan gaan – het gehele eiland is wonderschoon en linke no-go area’s zijn er niet – maar er is een handjevol gelegenheden dat simpelweg niet gemist mag worden.

©ENZO RANDO

Alleraardigst is de manier waarop een gebronsde adonis je in z’n mini-bootje naar het op het strand gelegen restaurant vervoert

ITALIË MAGAZINE

2. Het lijkt door de tropische bomen en exotische planten wel alsof je hier op Bali bent

Tuinen van La Mortella

Ook voor wie van de tropen houdt is Ischia een uitkomst. Overal stuit je op wuivende bananenbomen, felgekleurde hibiscussen, paradijsvogelplanten, aloë vera-cactussen, calla-lelies en dracaena’s. En mocht het je allemaal nog niet exotisch genoeg zijn, dan kun je je geluk op in La Mortella, gelegen tegen de berghelling boven het dorp Forio. Gecultiveerd door de Engelse componist William Walton en zijn Argentijnse vrouw Susana, en ontworpen door de vermaarde tuinarchitect Russell Page, geldt La Mortella als een van de mooiste tuinen ter wereld. Het bijzondere ontwerp, de

rijke toepassing van fonteinen, stromende beekjes en met exotische waterplanten gevulde vijvers, maken van La Mortella zowel een visueel als een akoestisch genot. Je hoort het geluid van zacht stromend water in een setting van maar liefst duizend, vaak zeldzame, bomen, bloemen en planten. Tel daar de vele vogelgeluiden en het intense getjilp van de krekels bij op, en je begrijpt waarom de componist en zijn vrouw zo verknocht waren aan deze plek. Op de veranda van de met riet beklede bar, die via schaduwrijke paadjes halverwege de berg te bereiken is, kun je met een goede cappuccino en een knapperige crostata (want het lijkt misschien alsof je op Bali zit; je zit nog steeds op Ischia!) rustig bijkomen van de klim. Loop op de terugweg nog even langs het Teatro Greco. Hier worden gedurende de zomermaanden elk weekend muziekuitvoeringen gehouden. De kobaltblauwe zee, die zich achter de muzikanten uitstrekt, vormt zo’n zeldzaam mooi decor dat zelfs de grootste concertscepticus in extase zal raken. • Via Francesco Calise Operaio Foriano 45, Forio. lamortella.org

ITALIË MAGAZINE

Resort Il Mezzatorre

©GIADA MARIANI

Waar geef je de voorkeur aan wanneer je het glas heft en je te goed doet aan mediterrane borrelhapjes? Uitzicht op een haventje vol dobberende plezierbootjes of een natuurlijke baai met kiezelstrand? Gelukkig hoef je niet te kiezen, want Ischia is niet groot – een slordige tien kilometer lang en zeven kilometer breed – en de lokale taxichauffeurs berijden de smalle weggetjes als waren het de vierbaanswegen van Duitsland. Dus beginnen met een drankje bij het resort Il Mezzatorre en een tweede rondje doen bij Regina Isabella, is prima te behappen. Of bezoek beide gelegenheden op verschillende dagen, ook een goed idee. Het oogverblindend mooie resort Il Mezzatorre, gesitueerd in en rondom een uitkijktoren uit 1500, ligt op het noordelijke gedeelte van het eiland en op wandelafstand van Luchino

ITALIË MAGAZINE

©LUCY L AUCHT

Visconti’s geliefde villa, La Colombaia. Na een drankje – of, als je in dit stijlvolle hotel verblijft na een duik in een van de thermale zwembaden, is het aardig om het Parco di Zaro te voet te doorkruisen en de villa van Italië’s beroemdste regisseur met eigen ogen te aanschouwen. Hier schreef hij tal van zijn scenario’s, voor wereldberoemde films als Death in Venice en Il Gattopardo en cultiveerde ter ontspanning dagelijks de tuin (volgens de overlevering was hij geobsedeerd door blauwe hortensia’s) met schitterend uitzicht op zee. Helaas is La Colombaia niet (meer) open voor publiek, maar een bezoek aan de lievelingsplek van deze illustere graaf is sowieso indrukwekkend. • Mezzatore Hotel & Thermal Spa, Forio, Napels. mezzatorre.com

Il Mezzatorre ligt op het noordelijke gedeelte van het eiland en op wandelafstand van Luchino Visconti’s geliefde villa, La Colombaia

©ENZO RANDO

4. Hotel Il Monastero Het kasteel waarin dit hotel is ondergebracht werd in opdracht van Alfonso I d’Aragona in 1441 gebouwd. Gelegen op een sprookjesachtig schiereilandje, dat door middel van een stenen loopbrug verbonden is met Ischia, stond het er lange tijd verwaarloosd bij. Toen zich in 1911 eindelijk een potentiële koper aandiende werd de complete rots – inclusief het op instorten staande klooster – voor een appel en een ei van de hand gedaan. De koper was een advocaat die kort na de overdracht zo gedeprimeerd raakte dat hij zich door het hoofd schoot. Wonderbaarlijk genoeg overleefde hij het incident, al moest hij vanaf dat

moment blind door het leven. Gelukkig had hij drie kinderen die het kasteel in latere jaren liefdevol opknapten, de verlaten tuinen van planten voorzagen, de fresco’s in de kerkjes lieten restaureren en het hotel maakten tot wat het nu is. Het resultaat? In één woord ge-wel-dig! Wie de vijfhonderd meter over de smalle brug te voet heeft afgelegd en vervolgens – dankzij een moderne lift – enkele momenten later tachtig meter boven zeeniveau uitstapt, kan niet anders dan in katzwijm vallen bij het uitzicht op zee, de tientallen vissersbootjes, de smalle loopbrug en de twinkelende lichtjes van Ischia.

Een netwerk van trappetjes en steegjes leidt tot de voordeur van hotel Il Monastero, een minimalistische verzameling kamertjes met witgekalkte muren en ovale, uit de muur gehakte raampjes. Alles heeft iets spartaans – zoals te verwachten valt bij een voormalig klooster – en uitgesproken rustgevends. Geen tierelantijnen, geen televisie, alleen een goed bed, het kolderen van zeemeeuwen en een adembenemend uitzicht. Een unieke plek om het hectische leven voor een paar dagen te ontvluchten. • Castello Aragonese, Ponte Aragonese. albergoilmonastero.it ITALIË MAGAZINE

Hotel Regina Isabella

Het imposante Regina Isabellahotel, in het schilderachtige havenplaatsje Lacco Ameno, raden we alleen al aan om de oorspronkelijke vloer van handbeschilderde majolicategels. Ook is het voor Ischia een symbolische plek omdat het hotel de eerste grote investering is van Angelo Rizzoli, de Milanese producent en uitgever die het eiland in 1950 als een van de eersten ‘ontdekte’. Deze vriendelijke tycoon

investeerde een groot deel van zijn kapitaal in de lokale infrastructuur, opende er een ziekenhuis en gaf een enorme impuls aan het toerisme, wat resulteerde in een verbetering van de economische situatie van de Ischitani. Het Regina Isabella, tevens een lustoord met thermale baden waarvan het water soms 77 graden Celsius bereikt, ligt aan een gezellig pleintje met fijne boetieks. Hier staat ook een

bronzen standbeeld van Angelo Rizzoli die tevreden neerkijkt op slenterende locals en vakantiegangers. Ooit flaneerden hier Richard Burton en Elizabeth Taylor, te gast in het hotel en tot over hun oren verliefd op elkaar. Vissers vonden dagen na hun verblijf de kleren van Burton in het water. Hij was naakt gaan zwemmen en zijn kleding was op mysterieuze wijze in zee terechtgekomen. Hoe de acteur na de zwempartij zijn kamer bereikte is onbekend, maar zeker is dat het stel, op Ischia voor de opnames van de film Cleopatra, genoten heeft van alles wat dit magische eiland toen al te bieden had. Dat bewijst hun eerste officiële zoen, vastgelegd door een paparazzo, op een jacht in Ischitaanse wateren. Tot hun bezoek aan het eiland waren ze erin geslaagd hun relatie voor de wereld geheim te houden, maar iets moet ze ter plekke zo ontspannen hebben dat ze besloten de teugels te laten vieren… Kunnen we hier officieel spreken van het Ischia-effect? Je bent gewaarschuwd. • Hotel Regina Isabella, Lacco Ameno. reginaisabella.com

ITALIË MAGAZINE

Ooit flaneerden hier Richard Burton en Elizabeth Taylor, te gast in het hotel en tot over hun oren verliefd op elkaar

©SERENA ELLER

Palazzo PalazzoBrancaccio Brancaccio &&Palazzo PalazzoMerulana Merulana Grandeur en typisch Romeinse sfeer

De Via Merulana in het centrum van Rome is een goedbewaard geheim voor echte Romeinen. Je vindt er twee historische adellijke paleizen waar je sinds kort van moderne kunst kunt genieten, een film kunt kijken of een wijntje kunt drinken. Met dank aan het Contemporary Cluster en de Italiaanse mecenas Claudio Cerasi. T E K S T T O E N K E B E R K E L B A C H F OTO D E Z E PA G I N A PA O L O A B AT E

Openingspagina’s: Palazzo Brancaccio met bibliotheek annex wijnbar; speer-kunstwerk van Sara Ricciardi. Onder: ingang van palazzo Brancaccio. Rechterpagina: spiegelzaal; kunstwerk van Sara Ricciardi; het Appartamento.

ls je de prachtige, van oorsprong 4de-eeuwse basiliek van Santa Maria Maggiore uitkomt, zie je daar ineens de Via Merulana als een soort rivier naar beneden stromen. De hoge oude platanen langs de straat zijn zo groot dat het ’s zomers enorme parasols lijken waar je altijd koel in de schaduw loopt. De Via Merulana werd aangelegd in 1871 en is voor

Romeinse begrippen vrij nieuw. Dat doet niets af aan de grandeur ervan en aan de typisch Romeinse sfeer die er heerst. Geen toeval dus dat hier het ‘jongste’ Romeinse adellijke paleis Brancaccio gebouwd werd. De Brancaccio’s waren weliswaar oude Napolitaanse adel maar zaten toch wat krap bij kas. Het trof dus dat prins Salvatore Brancaccio met de schatrijke Amerikaanse erfgename Mary Bradhurst Field trouwde die een bruidschat van 21 miljoen dollar meebracht. De eeuwenoude Romeinse adel als de Colonna’s en de Orsini’s zullen wel met opgetrokken wenkbrauwen hebben gekeken hoe hier zo in 1883 met Amerikaans geld een nieuw adellijk palazzo verrees. Daarmee wilden Mary en Salvatore vooral hun enorme rijkdom en weelde aan de wereld tonen. Dat voel je dan ook meteen als je er binnenloopt. Alles lijkt er van een soort neobarokke bigger than life. Enorme bronzen leeuwen onder monumentale trappen, tientallen meters prachtige fresco’s, overdadige draperieën en schitterend meubilair. Het hoogtepunt is de Galleria degli Specchi, een gouden Spiegelzaal als hommage aan Lodewijk XIV’s Spiegelzaal in Versailles.

©SERENA ELLER

Speren met bloemen

ITALIË MAGAZINE

Na de oorlog stond het palazzo tientallen jaren leeg maar het interieur bleef intact. De organisatie voor hedendaagse kunst Contemporary Cluster greep die kans om er hun vooruitstrevende concept van hedendaagse kunst vorm te geven. Een afwisseling van ultramoderne kunst, design, film en muziek in een historisch palazzo waar je toch nog overal de adem van de geschiedenis om je heen voelt. Op 15 oktober 2021 opende Contemporary Cluster in het Palazzo Brancaccio als uniek nieuw museum in Rome. Een

©SERENA ELLER

museum annex art gallery annex bibliotheek en wijnbar met een prachtige tuin. Dwalend door de oude zalen ontdek je de meest verrassende kunstwerken. Speren met bloemen die uit de muren steken, origineel gevormde keramieken objecten en indringende schilderijen met vaak op de achtergrond zachte muziek. Op de zesde verdieping is het zogeheten Appartamento gevestigd waar je je inderdaad meteen thuis voelt. Het bijzondere is hier dat je designobjecten en kunstwerken van vaak jonge kunstenaars niet alleen kunt bewonderen maar ook kunt kopen, voor vaak heel redelijke prijzen. Een ander topstuk van de Contemporary Cluster is de bibliotheek-bookshop met wijnbar waar je genietend van je glas wijn in oude fauteuils rustig door kunstboeken kunt gaan zitten bladeren. Het Palazzo Brancaccio is zo van een oud aristocratisch paleis tot een bijzondere eigentijdse

©SERENA ELLER

PALAZZO BRANCACCIO & PALAZZO MERULANA

ITALIË MAGAZINE

©W W W. E M I L I A N OA L L EG R E Z Z A . I T

Palazzo Merulana met bronzen beeld en werk van Antonio Donghi, ‘Gita in barca’, 1938.

ervaring geworden. Een ander bijzonder element is dat de financiering ervan zo is opgezet dat de entrée gratis is. Een unieke plek in Rome.

Circuskinderen

Het doorlopen op de Via Merulana naar het Palazzo Merulana met de privécollectie van Cerasi is een belevenis op zich. Want deze Via is de enige grote straat in het centrum van Rome die sinds de jaren vijftig geheel intact is gebleven. Met kleine antiquairs zoals De Luca Adele op nummer 68, geraffineerde boekwinkels als La Fenice op nummer 80, banketbakkers, kledingwinkeltjes en trattoria’s. Nergens zie je een hamburgertent, een internationaal kledingmerk of een supermarkt. Via Merulana is zo een goedbewaard

ITALIË MAGAZINE

geheim gebleven van het Rome voor echte Romeinen. De enige doorn in het oog was altijd de ruïne van het in 1944 gebombardeerde ex-Ufficio d’Igiene, gebouwd aan het begin van de 20ste eeuw. Tot op de dag dat bij de gemeente Rome de telefoon rinkelde met aan de andere kant van de lijn Claudio Cerasi (83). Cerasi was een succesvol bouwondernemer die onder meer het moderne MAXXI-museum (2010) in Rome bouwde en in Florence het Teatro dell’Opera restaureerde. Hij had besloten met zijn bouwbedrijf de ruïne van het ex-Ufficio weer op te bouwen en te restaureren om het vervolgens aan de gemeente Rome te schenken. Dat niet alleen, ook zijn kunstcollectie 20ste-eeuwse Italiaanse kunst die hij met zijn vrouw Elena

verzamelde werd geschonken om daar ondergebracht te worden. Een Italiaanse mecenas dus, zoals ze al eeuwen niet meer bestaan. In 2015 opende het Palazzo Merulana e la Collezione Cerasi in het exUfficio d’Igiene. De ruïnes waren totaal gerestaureerd met klassieke travertijnen gangen en pilaren. Verder een fraai dakterras, een ruime bookshop annex lunchbar met terras op de binnenplaats waar een bronzen figuur tegen een muur klimt. De 1920-2001 collectie in het museum is uniek in Italië. Vanwege de schoonheid van alle kunstwerken, altijd figuratief en nooit abstract, die een soort surrealistische beeld van het dagelijkse leven weergeven. Zoals twee circuskinderen die even uitrusten tussen hun acts of een

PALAZZO BRANCACCIO & PALAZZO MERULANA

TIPS

ETEN • Trattoria Monti Er zijn er zoveel maar wat maakt een echt Romeinse trattoria nou zo bijzonder? Trattoria Monti vlakbij de basiliek van Santa Maria Maggiore is er het antwoord op. De trattoria wordt gerund door de familie Camerucci die dertig jaar geleden vanuit de Marche naar

wonderlijke familie in een roeiboot. Met in Italië beroemde namen als Fausto Pirandello, Giacomo Balla en Mario Sironi is de collectie vooral heel coherent in haar stijl. Lopend door de zalen voel je je bijna opgenomen in het Italië van de jaren twintig, dertig en vijftig van de vorige eeuw. Een alledaagse sfeer die je daarvoor nog niet kende. Net zoals je die voelt op de Via Merulana zelf, als je na je bezoek weer naar buiten wandelt. • Palazzo Brancaccio - Contemporary Cluster, Via Merulana 248, Rome. contemporarycluster.com Toegang gratis. Palazzo Merulana e la Collezione Cerasi, Via Merulana 121, Rome. palazzomerulana.it. Entree €10.

SLAPEN • The Blue Hostel The Blue Hostel is een voormalig oud klooster met sfeervolle hoge kamers en oude kloostergangen en trappen. Alle kamers kijken uit op de binnenplaats dus er heerst nog steeds een kloosterachtige stilte. Je bent er op loopafstand van het Colosseum en het Forum Romanum en Oreste is er je gastheer. Oreste is geboren en getogen in de buurt en dat merk je aan zijn Romeinse hartelijkheid en behulpzaamheid. Hij geeft je maar al te graag suggesties voor prachtige, relatief onbekende kerken en monumenten in Rome die je anders nooit gezien zou hebben. The Blue Hostel is zeer comfortabel en smaakvol ingericht want Oreste heeft oog voor kunst en design. Naast de bijzondere omgeving

Rome verhuisde. In de keuken hebben ze een steeds geraffineerdere touch toegevoegd aan de klassieke Romeinse keuken en alles wordt er met passie bereid. Zo is er hun unieke carpaccio van stokvis met gestoofde rode uien en truffels. Het is een kleine, intieme trattoria met uitstekende bediening en je hebt er het idee bij de familie Camerucci zelf te eten. Buiten eet je op een terras voor een barokke kerk met achter je de Arco di Gallieno uit de 3de eeuw. Romeinser kan het niet. Trattoria Monti, Via di San Vito 13, Rome. +39 06 446 6573.

verbaast The Blue Hostel je met zijn uitstekende prijs-kwaliteit verhouding. The Blue Hostel, Via Carlo Alberto 13, Rome. bluehostel.it

ITALIË MAGAZINE

Verkoold brood

een nieuwe wereld ovens lagen toen deze werden uitgegraven. Een indrukwekkende tentoonstelling die het dagelijks leven van de Pompejanen laat zien en de staat waarin zij in alle haast hun stad achter moesten laten. Spina heeft bovendien een prachtig boek

Herculaneum en Pompeii en exposeert deze tussen de objecten zelf. Stilistisch zeer verfijnde foto’s tonen de objecten en artefacten uit de Romeinse stad, van kleine beeldjes en terracotta vazen tot aan de verkoolde broden die nog in de

van de expositie uitgebracht dat ook in Nederlandse winkels te koop is, onder dezelfde naam als de expositie. (PC) Sing Sing: Pompeii’s Body, 21 januari tot 30 juni 2022, Museo Archeologico, Napels. mannapoli.it

©LUIGI S P INA

In misschien wel het mooiste archeologisch museum van Italië, dat van Napels, kunnen fans van Pompeii vanaf januari hun hart ophalen. De wereldberoemde fotograaf Luigi Spina maakte een indrukwekkende collectie zwart-witfoto’s van

Het futurisme, de van oorsprong Italiaanse beweging en kunststroming, is ontstaan tussen 1909 en 1914, aan de vooravond van de Eerste Wereldoorlog. Oprichter en leider van de stroming was Filippo Marinetti, die het futuristisch manifest publiceerde. Kenmerken van deze kunstrichting zijn snelheid, energie, agressie en krachtige lijnen. Rijksmuseum Twenthe toont werken van de eerste generatie Italiaanse futuristen: Gino Severini, Umberto Boccioni, Giacomo Balla, evenals de werken van latere aanhangers zoals Roberto Marcello Baldessari, Fortunato Depero, Tato en Benedetta. Aangevuld met teksten en documentatie toont de tentoonstelling het futurisme als manifest voor een nieuwe wereld. (SC) Marinetti en het futurisme, 13 februari 2022 t/m 19 juni 2022, Rijksmuseum Twenthe, Enschede. rijksmuseumtwenthe.nl

Italiaanse primeurs

Het International Film Festival Rotterdam komt in zijn 51ste editie met een mooie selectie nieuwe Italiaanse films. Bekijk titels als Freaks Out over Italiaanse circusartiesten van Gabriele Mainetti, I morti rimangono con la bocca aperta van Fabrizio Ferraro, die op het festival zijn wereldpremière beleeft. Evenals The Last Ride

ITALIË MAGAZINE

of the Wolves van Alberto De Michele, een Italiaans-Nederlandse coproductie over een bende Noord-Italiaanse kermisexploitanten. Het moet weer een fysiek evenement worden, waar publiek, filmmakers en filmprofessionals elkaar kunnen ontmoeten. Zoals elk jaar wordt ook de Hivos Tiger Award aan een regisseur uitgereikt en De publieksprijs aan de film die het beste in de smaak viel bij het publiek. (SC) International Film Festival Rotterdam, 26 januari t/m 6 februari 2022, De Doelen, Rotterdam. iffr.com

Vrouwelijk Schoon

Dat de vrouw een populaire obsessie is geweest van vele kunstenaars, zowel op het doek als in hun aanbidding, moge duidelijk zijn. En geef ze eens ongelijk? In de stad Brescia aan het Gardameer zijn ze het daar ook grondig mee eens, en daarom hebben ze een expositie gewijd aan de schoonheid van de vrouw en hoe zij wordt afgebeeld in de vroegmoderne kunst, van de

TEKST & SAMENSTELLING SERENA CARUSO EN PELLE COUWENHOVEN

renaissance tot aan de belle époque. Vrouwen op het doek van Italiaanse artiesten zoals Titiaan en Boldini hangen in Palazzo Martinengo; Griekse godinnen, dappere heldinnen, burgerlijke meisjes uit de 18de eeuw en stoere boerenvrouwen uit het industriële tijdperk. (PC) Donne nell’arte: da Tiziano a Boldini, 22 januari tot 12 juni 2022, Palazzo Martinengo, Brescia. amicimartinengo.it

Roverella in het mooie stadje Rovigo. Het doel van de expositie is om een totaalbeeld te scheppen van het leven en de werken van deze bijzondere kunstenaar, van zijn meer figuratieve werken tot zijn abstractere periodes. Dé kans om de onnavolgbare stijl van deze eigenzinnige artiest te ontdekken. (PC) Vasilij Kandinskij, 26 februari tot 26 juni 2022, Palazzo Roverella, Rovigo. palazzoroverella.com

Terug naar Florence

De opera De tranen van Eros verhaalt over de duistere kant van de liefde. De bittere kant, die van leegte en het gemis. In deze nieuwe productie gaan dirigent Raphaël Pichon en theatermaker Romeo Castellucci terug naar de roots van de opera. Ze laten zich inspireren door de creativiteit en experimentele vrijheid van het Florence in de late 16de en vroege 17de eeuw. Dit is ook terug te horen, want het werk bestaat voor een groot deel uit Florentijnse muziek uit deze tijd. Het originele renaissancemateriaal komt samen met de elektronische muziek van Scott Gibbons. Onder leiding van Pichon zal het Ensemble Pygmalion de opera begeleiden. (SC) Le lacrime di Eros, 20 t/m 30 januari 2022, Nationale Opera & Ballet, Amsterdam, tickets vanaf €20. operaballet.nl

Maradona als held È stata la mano di Dio (The hand of God) is de nieuwste film van de bejubelde regisseur Paolo Sorrentino (van onder andere La grande bellezza). Paolo verloor op

zijn zeventiende zijn ouders doordat een gaslek hun woning deed exploderen. Hij was op dat moment bij een vriend thuis, om de voetbalwedstrijd van SSC Napoli te kijken. In Paolo’s ogen was het Diego Maradona die zijn leven heeft gered. De stervoetballer speelt een belangrijke rol in deze film, een van zijn persoonlijkste tot nu toe. We volgen de jonge Fabietto Schisa in het Napels van de jaren tachtig. Fabietto is dol op voetbal. Een onverwachte tragedie verandert zijn leven ingrijpend. (SC) The hand of God, vanaf 15 december te zien op Netflix. Netflix.com

Bloteriken Sinds het begin van de 20ste eeuw was de Monte Verità aan het Lago Maggiore een plek waar idealisten en utopisten samen hun kijk op de wereld vierden. Intellectuelen als Rudolf Steiner en Max Weber (zie foto) konden hier

arte e cultura

Als een van de grondleggers van de abstracte kunst was Wassily Kandinsky (1866-1944) cruciaal voor de ontwikkeling van de modernistische 20ste-eeuwse kunstbewegingen. Zijn werk hangt tegenwoordig in vele grote musea ter wereld, van het Centre Pompidou tot het Guggenheim in New York. Voor een half jaar zal een aantal grote werken echter verhuizen naar het prachtige renaissancepaleis Palazzo

Abstracte artiest

in de zuivere berglucht in alle rust debatteren en theoretiseren, ver weg van een door oorlogen verscheurd Europa. Later werd het ook een plek waar veganisten, nudisten en anti-establishmentbewegingen samenkwamen. Kortom: een walhalla voor vrijdenkenden, sommigen in hun adamskostuum. In het museum van de Novecento (19de eeuw) in Florence is nu een expositie gewijd aan deze speciale plek in de bergen waar een paar van de grootste denkers van de vorige eeuw hun ideeën ontwikkelden. (PC) Monte Verità: Back to Nature, tot 10 april 2022, Museo Novecento, Florence. museonovecento.it

ITALIË MAGAZINE

Argiano Een wijnhemel met een magische kelder

Het wijnhuis Argiano bij Montalcino is opgericht in 1580 en daarmee een van de oudste van Italië. Maar ondanks zijn hoge leeftijd is het nog steeds alive-and-kicking. Het heeft een fantastische wijnkelder en heerlijke plekken om te slapen en te eten. We namen een voorproefje. T E K S T E N F OTO G R A F I E J E S P E R S T O R G A A R D J E N S E N

n het zuiden van Toscane – rond Pienza, Montalcino en San Quirico d’Orcia – krijg je waar voor je geld. Overal zie je uitgestrekte wijngaarden en zacht glooiende heuvels. De wegen worden geflankeerd door statige cipressen en bij elke knus dorpje dat je passeert zou je wel willen stoppen. Dit is het verleidelijke Toscane, het Toscane dat we kennen van succesvolle romans en films als Eat Pray Love met Julia Roberts en Made in Italy met Liam Neeson. Ja, dit is het Toscane dat in ieder jaargetijde je hartslag tot een aangenaam traag tempo weet te verlagen. Dit is ook het vriendelijke decor dat je krijgt voorgeschoteld als je de bijna één kilometer lange grindweg afrijdt naar het wijngoed Argiano. Het is een van de oudste wijndomeinen van Italië, met een geschiedenis die teruggaat tot de 16de eeuw. De naam is waarschijnlijk een verwijzing naar de mythologische god

ITALIË MAGAZINE

Giano (de Romeinse Janus, de god van alle begin). Het was in 1580 dat de familie Pecci op de top van een heuvel een indrukwekkend landhuis bouwde. Zo hadden ze een mooi uitzicht en profijt van de frisse lucht, vandaar de naam Villa Bell’Aria.

Tussen de oprichters

Het landgoed, dat in de loop der tijd verschillende eigenaars kende, werd in de 19de eeuw aangekocht door signora Ersilia Caetani-Lovatelli. Deze kunsthistorica en archeologe slaagde erin de wijn van Argiano onder de aandacht te brengen van de Europese culturele elite van die tijd. Zo schreef de Italiaanse dichter Giosuè Carducci dat hij zich in moeilijke tijden laaft aan de Argiano-wijn “die zo verschrikkelijk lekker is”. In 1932 won het wijnhuis een gouden medaille op de Salon de l’Alimentation in Brussel in de categorie dessert- en tafel-

EEN WIJNHEMEL MET EEN MAGISCHE KELDER

wijnen. Een ander belangrijk jaar was 1967, toen het Brunello di Montalcinoconsortium werd opgericht. Argiano was een van de twee wijngoederen die aan de wieg ervan stonden. Het consortium zorgde er in de loop der jaren voor dat Brunello als een van de allergrootste wijnen ter wereld wordt beschouwd. In 1992 werd het wijndomein verkocht aan gravin Noemi Marone Cinzano, die een aantal belangrijke vernieuwingen doorvoerde en de naam van Argiano nieuw leven inblies. Ook Giacomo Tachis

speelde daarin een rol. De wereldberoemde wijnkenner, die in 2016 overleed, was de man achter enkele van de beroemdste Toscaanse wijnen – de zogenaamde Super Tuscans: Sassicaia en Tignanello. Maar hij was ook de ‘vader’ van Argiano’s Super Tuscan Solengo, wat in Toscaans dialect ‘eenzame beer’ betekent. Het is de enige Super Tuscan in het wijngebied Montalcino. Geen wonder dat in de wijnkelder van Argiano een hele afdeling de naam Tachis heeft gekregen. Het laatste hoofdstuk in de geschiedenis

Openingspagina’s: flessen uit de Golden Section; typisch Toscaans landschap met cipressen en wijngaarden. Linkerpagina: oprit naar het landgoed van Argiano. Onder: aan de wenteltrap in de cisterne lijkt geen einde te komen.

Ja, dit is het Toscane dat in ieder jaargetijde je hartslag tot een aangenaam traag tempo weet te verlagen

ITALIË MAGAZINE

van het eigenaarschap van Argiano werd geschreven in 2013, toen de Braziliaanse zakenman André Esteves het bedrijf overnam. Hij richtte zich met overgave op de kwaliteit, wat je kunt terugzien in de beoordelingen van de laatste jaren. Veel van de Solengo-jaargangen hebben scores tussen de 95 en 99 punten, en nog niet zo lang geleden verkoos het Italiaanse culinaire magazine Gambero Rosso de Argiano Brunello di Montalcino ‘Vigna del Suolo 2016’ tot ‘Beste rode wijn van 2022’.

Ongelooflijke wijnkelder

Sprookjesachtige sfeer in de wijnkelder. Rechterpagina: wapenschild van Argiano; chef Elena Montini.

ITALIË MAGAZINE

De symmetrische lijnen en architecturale harmonie springen in het oog als je door de Villa Bell’Aria loopt. Ook een eyecatcher is de historische wijnkelder van Argiano, die onlangs ingrijpend is gerestaureerd. Als je de trappen afdaalt, de schijnbare duisternis in, krijg je al het gevoel dat er iets speciaals kan gaan gebeuren. De gedimde lichten, geheime

hoekjes en welhaast sprookjesachtige sfeer geven deze kelder bijna iets magisch. Eigenaar André Esteves heeft een passie voor exclusieve wijnen, wat heel duidelijk zichtbaar wordt in de cantina. Hier kom je verschillende flessen en jaargangen tegen die in de gewone wijnhandel niet verkrijgbaar zijn. Een paar daarvan zie je al als je naar de wenteltrap gaat die is gebouwd in een antieke cisterne. Aan de wenteltrap lijkt geen einde te komen. Bij iedere stap die je neemt kom je een zeldzame wijn tegen, die daar vanwege de fysieke condities specifiek zijn geplaatst. Esteves noemt het “een spiraalvormige wandeling door de geschiedenis van de wijn.” In de andere kamers van de wijnkelder kun je nog duizenden flessen tegenkomen die zich lijken te verstoppen in het schemerlicht. Sommige liggen in aan hen gewijde afdelingen, bijvoorbeeld de ‘Gouden collectie’ of de ‘Tachis-collectie’.

EEN WIJNHEMEL MET EEN MAGISCHE KELDER

Als je de trappen afdaalt, de schijnbare duisternis in, krijg je al het gevoel dat er iets speciaals kan gaan gebeuren Er zijn zelfs flessen van ‘concurrent’ Sassicaia. De kelder telt ook een aantal grotere ruimtes waar flessen tentoongesteld staan op tafels of langs de muren zijn gelegd om de omgeving cachet te geven. Al met al een adembenemende wijnkelder met zijn kostbare flessen.

Plasticvrije zone

De wijnrondleiding van Argiano mag je niet missen. Je begint in de wijngaard waar de gids de regeneratieve organische methode van Argiano uitlegt. Die houdt bijvoorbeeld in dat Argiano sinds 2019 plasticvrij is, dat wil zeggen dat alle plastic voorwerpen die maar één keer worden gebruikt zijn uitgebannen. Of dat er helemaal geen insecticiden gebruikt worden bij het verbouwen van de druiven. Argiano heeft ook geëxperimenteerd met bijen en veel van hun korven dichtbij de wijngaarden geplaatst. Daardoor zouden de bijen worden gestimuleerd tot een soort natuurlijke bevruchting van de wijnstokken, wat weer goed zou zijn voor de hele natuurlijke omgeving. Na het bezoek van de wijngaard ga je door naar de opslag- en productie-eenheid, waar je de grote houten wijnvaten ziet die worden gebruikt voor de rijping. Hier zal de most je “neusgaten uitdagen”, een duidelijk teken dat hier wijn wordt gemaakt. Maar geen zorgen, het eindproduct komt er snel aan, want in de laatste fase van de rondleiding krijg je de kans om de kwaliteit te proeven van een eeuwenlange wijnproductie-ervaring. Zoals bekend wordt wijn nog beter in het juiste gezelschap. Argiano heeft daarom een restaurant opgezet, Ara Jani (die naam verwijst ook naar de god Giano), in Villa Bell’Aria. Hier presenteert de jonge chef Elena Montini een creatieve en lichte keuken, vol smaak en inspiratie uit de

Toscaanse traditie. De appartementen – Orto, Casale and Ovolaio – zijn ook weldadig. Veel van de inrichting was eigenlijk voorbestemd om weggegooid te worden. In plaats daarvan hebben de ‘oude’ materialen een nieuwe bestemming gekregen. Het eindresultaat is hoogst elegant door het gebruik van de ‘Armanikleuren’ wit, gebroken wit, grijs en grijstinten en zwart. En natuurlijk wijnflessen tegen de muren. Als je deze wijnhemel hebt gezien zul je niet verbaasd zijn dat het Italiaanse magazine Food and Travel Argiano heeft uitgekozen als ‘Bestemming van het jaar 2021’. Tenslotte moeten we het gezellige zwembad niet vergeten, vlakbij de appartementen. Als je daar het landschap ziet, kun je niet ontkomen aan de gedachte: ‘Dit is echt het klassieke Toscane van de films en de boeken. Het Toscane van je dromen.’ • Meer informatie op argiano.net

ITALIË MAGAZINE

susan

SUSAN VAN DETH WOONT IN PADUA, EN DEELT HIER HAAR KEUKENGEHEIMEN MET ONS.

Surf & turf all’italiana

Er was eens een dermatoloog… Dit klinkt als de openingszin van een grap maar is het begin van de ontstaansgeschiedenis van een klassiek Italiaans (voor)gerecht. De Milanese dermatoloog Dubini was een excentrieke arts; naast zijn verdiensten op medisch gebied besloot hij in 1862 een kookboek uit te brengen, genaamd La cucina degli stomachi deboli, oftewel recepten voor de zwakke maag. Ondanks de niet zo aanlokkelijke titel leverde dit kookboek wel de huidige versie van de Italiaanse surf & turf op: de combinatie van vis en vlees in één gerecht. Waar de Amerikaanse variant vooral bestaat uit het naast elkaar serveren van vlees en vis op het bord, is de Italiaanse tegenhanger een echte vereniging van zee en land. Niet meteen je neus ophalen, want deze lekkernij genaamd vitello tonnato – kalfsvlees bedekt met een saus van tonijn – is echt een allemansvriend. Er zijn wat kleine aanpassingen gemaakt gedurende de jaren, maar de grootste verandering op het recept van Dubini was de toevoeging van mayonaise aan de tonijnsaus. Deze variant werd vooral een hit in de jaren zestig, een beetje te vergelijken met de toen zo fashionable garnalen in cocktailsaus in Nederland. Het gebruik van mayonaise in allerlei gerechten werd overigens sterk aangemoedigd door de uit Amerika overgewaaide mayonaisefabrikanten. Italië zou Italië niet zijn als deze variant op het originele recept niet onmiddellijk een grote discussie had losgemaakt: wat is nu het beste recept? Overigens creëer je volgens onze dermatoloog zelf als

het ware een mayonaise door gekookte eieren te pureren met de tonijn uit blik en het kookvocht van het kalfsvlees. Dit maakt het gerecht een stuk lichter. Bij uitzondering in de Italiaanse keuken is dit een nietseizoensgebonden gerecht. Vitello tonnato is erg geliefd in de zomer, aangezien het een perfecte maaltijd is voor een zwoele zomeravond, maar wordt ook traditioneel geserveerd als voorgerecht tijdens de kerstdagen. Eigenlijk kan vitello tonnato dus gewoon het hele jaar door. Wel zo prettig, want het is het perfecte (voor)gerecht voor een lunch of diner. Je kan het tot wel drie dagen van tevoren bereiden, het is niet moeilijk en je maakt er geheid indruk mee. Nou ja… laten we eerlijk zijn, het mooiste jongetje van de keuken gaat dit gerecht nooit worden. Alleen al vanwege het feit dat de plakjes kalfsvlees bedekt dienen te worden met een dikke laag van de tonijn‘mayonaise’. Maar met een beetje handigheid en wat kleine toevoegingen kun je dit toch heel leuk serveren. Je moet even op zoek naar kapperappeltjes en kwarteleitjes, want samen met een fijne dosis versgemalen peper zorgen die er namelijk voor dat de bordjes er net wat leuker uitzien. Maar nu: mayonaise of geen mayonaise? Dat is laatste vraag die nog moet worden beantwoord. Volgens een bekende Italiaanse sterrenchef moet de tonijnsaus mayonaise bevatten, maar ik prefereer – en verdedig hartstochtelijk – het originele recept van Dubini. Misschien heeft het feit dat ik zelf met een dermatoloog getrouwd ben er stiekem iets mee te maken…? • Van mijn keuken naar jouw keukentafel, @su.sana.superfood

Vitello tonnato ‘alla maniera antica’ Ingrediënten (voor 6-8 personen) • 1 kg kalfsmuis • 100 ml witte wijn • 200 ml volle melk • 1 teen ongepelde knoflook

100

ITALIË MAGAZINE

Voor de saus • 5 gekookte eieren (6 minuten) • 300 g tonijn uit blik (in olijfolie) • 10 ansjovisfilets • 2 el kappertjes (25 g) • 2 el marsala • 4 el kookvocht van de kalfsmuis

TEKST & FOTOGRAFIE SUSAN VAN DETH

• 2 el vers citroensap • 2 el olijfolie • versgemalen peper Voor de garnering • 1 pot kapperappeltjes • 10 gekookte kwarteleitjes

FOODCOLUMN

Bereiding Laat de kalfsmuis op kamertemperatuur komen en bindt deze op zodat hij mooi compact blijft tijdens het garen. Verwarm de oven voor op 180 °C. Schenk een goeie scheut olijfolie in een ovenbestendige braadpan. Voeg het teentje knoflook toe en braad de kalfsmuis rondom bruin. Blus af met witte wijn, laat 2 minuten inkoken en voeg dan de melk toe. De kalfsmuis mag nu 25-30 minuten verder garen in de oven; draai halverwege even om. De kerntemperatuur moet 54°C zijn. Terwijl de kalfsmuis gaart maken we

de tonijnsaus. Hiervoor doe je in een kom: de eieren, uitgelekte tonijn, anjovis, kappertjes, marsala, citroensap, olijfolie en versgemalen peper. Meng deze met een staafmixer of keukenmachine tot een dikke, relatief gladde saus. Laat de kalfsmuis als die klaar is volledig afkoelen; in de koelkast duurt dit minimaal 1 uur. Giet het kookvocht door een fijne zeef en voeg vervolgens 4 eetlepels toe aan de tonijnsaus en pureer deze nogmaals. Proef even en breng eventueel op smaak met meer

versgemalen peper. Mocht je de saus te dik vinden, dan kun je altijd wat extra kookvocht toevoegen. Snij de afgekoelde kalfsmuis in zo dun mogelijke plakjes. Dit werkt het beste met een snijmachine maar het kan ook gewoon met de hand en een scherp mes. Leg de plakjes op een mooi bord, bedek vervolgens met een dikke laag van de tonijnsaus en garneer met kapperappeltjes, een gekookt kwarteleitje en lekker veel versgemalen peper. Buon appetito!

TIP! Met een chardonnay uit Zuid-Italië zit je altijd goed.

ITALIË MAGAZINE

101

Mike's wijntip

mangiare

MIKE VAN DER ZALM IS EIGENAAR VAN BILDERDIJK WIJNHUYS IN AMSTERDAM. BILDERDIJKWIJNHUYS.NL

Gedroogde druiven Wijn maken van gedroogde druiven gaf de Amarone della Valpolicella een haast iconische status. En wat de buren kunnen, dat moet ons ook lukken moeten ze bij Pratello hebben gedacht. Het drogen van de druiven, in dit geval de lokale rebo, zorgt voor een

krachtige, donkere wijn met intense geuren en smaken. Rozijnen, gedroogd fruit, vijgen, pepertje. Net zo iconisch als de buurman. En net zo dol op een wildschotel als de buurman. Pratello ‘Nero per sempre’ 2018, Lugana, € 24,95.

Pasta met stippen Wil je pasta leren maken als een echte pro? Mateo Zielonka, op sociale media ook bekend als ‘De Pastaman’, tovert met pasta in alle vormen en kleuren. Gestreepte pappardelle of ravioli met stippen? Niks is te gek. Naast de duidelijke stap-voor-stapaanwijzingen en prachtige foto’s van zijn creaties staan in dit boek ook veertig bijzondere recepten. Mateo Zielonka, De Pastaman, Xander Uitgevers, € 21,99.

102

ITALIË MAGAZINE

TEKST & SAMENSTELLING SERENA CARUSO

Knipoog naar curling

Alessi viert zijn honderdste verjaardag met de Values Collection. Elke maand staat een ‘waarde’ centraal waarmee het bedrijf zich onderscheidt. De zevende maand is het thema ironie, een van de karakteristieke kenmerken van Alessi. Deze

fluitketel van ontwerper Achille Castiglioni heeft veel weg van een curlingsteen en de naam is een knipoog naar z’n functie: in Milanees dialect betekent bul, bul ‘het kookt, het kookt’. Alessi, ‘Bulbul’, € 195. eu.alessi.com

Krokante verrassing Bijna honderd jaar geleden begon nonna Elisa Rigoni het familiebedrijf in honing, confituren en notenpasta. Sinds de jaren negentig brengt kleinzoon Andrea traditie en innovatie samen: de producten worden volgens eeuwenoude recepten gemaakt maar wel voor 100 procent biologisch en zonder palmolie. Nocciolata Crunchy is de nieuwste variant in de choco-hazel-

nootpastareeks. De geroosterde stukjes hazelnoot zorgen voor een krokante verrassing bij elke hap. Rigoni di Asiago, ‘Nocciolata Crunchy’, 270 gram, vanaf € 4,65. rigonidiasiago.nl

MAIL Wij mogen 3 keer een pot Nocciolata & WIN Crunchy weggeven. Wil je kans maken? Ga naar italiemagazine.nl

la li ngua

DANIELA DITVOORSTFALSETTA IS DOCENT ITALIAANSE TAAL EN CULTUUR

La regina dell’autunno: la zucca De koningin van de herfst: de pompoen L’estate è finita già da un pò e con lei anche gli aperitivi in riva al mare e le grigliate di pesce all’aperto con gli amici. Ogni stagione ha il suo fascino. Con i primi freddi c’è chi ama passeggiare nei boschi, chi legge un bel libro davanti al camino e chi, come me, si rilassa in cucina inventando sempre ricette nuove con i prodotti di stagione. Sapete qual è il mio prodotto autunnale preferito? La zucca rossa. Sì proprio quella usata per le decorazioni di Halloween.

Zucca a volontà Pompoen zoals je wilt Ed ecco che quando arriva l’autunno compro sempre grandi quantità di zucca rossa al mercato. Arrivo a casa, preparo alcune bustine con zucca a pezzetti e altre con zucca grattuggiata e poi le conservo nel congelatore. Mi piace utilizzarle nelle settimane successive per le mie mille ricette. È veramente un piacere usare questo ortaggio in cucina perché è ipocalorico e non butto via niente. Infatti della zucca uso sia la buccia che i semi e i suoi fiori. Chi non conosce i fiori di zucca fritti in pastella con ripieno di formaggio e acciughe? E i suoi semi ? Se tostati e salati, sono ottimi con gli aperitivi o nelle insalate. Infine, con la polpa riesco a preparare addirittura un menù intero, dall’antipasto al dolce. Ecco alcune idee sfiziose. Come antipasto o aperitivo con amici potrei preparare scones di zucca con ripieno di prosciutto crudo e formaggio spalmabile o semplicemente chips di zucca al forno. Come primo piatto, a parte le classiche zuppe, e i ripieni per i ravioli, preparerei pasta con zucca e mascarpone per ottenere un gusto delicato. Per un gusto più intenso userei il gorgonzola. Ma la mia specialità è il risotto alla zucca e speck. Poi a fine cottura aggiungo una noce di burro, il parmigiano grattuggiato e mi piace guardare la polpa di zucca che ormai si è trasformata in crema e avvolge il riso Carnaroli. Come piatto unico preparerei le “lasagne” di zucca e patate. Per accellerare la cottura al forno, prima lascio sbollentare le patate e la zucca tagliate a fette. Poi faccio degli strati alternati di patate, zucca, pezzetti di pomodoro, mozzarella, origano, sale e pepe. Per finire spolvero un pò di pangrattato e formaggio parmigiano, aggiungo un pò di olio e metto in forno per circa 40 minuti a 180 gradi.

104

ITALIË MAGAZINE

Italiaans

n ederlan ds

in riva al mare fascino camino bustine a pezzetti grattuggiata congelatore ortaggio buccia semi in pastella ripieno acciughe polpa spalmabile una noce di avvolge Carnaroli sbollentare strati spolvero pangrattato frittelle inconfondibile

aan zee charme openhaard (diepvries)zakjes in stukjes geraspt diepvriezer groente schil zaden in beslag vulling ansjovis pulp smeerbaar een klontje… omhult (soort risottorijst) blancheren lagen strooi paneermeel beignets onmiskenbare

La zucca la utilizzo anche come contorno a carne o pesce sotto forma di purè ma è anche buona grigliata con salvia o rosmarino. E poi se ne rimane la metto in frigo e la uso il giorno dopo come merenda dentro due fette di pane tostato, un goccio di aceto balsamico e del formaggio. Ideale anche da portare in ufficio per pranzo. E per finire adoro la zucca come dessert, dalle frittelle dolci alla torta di zucca con amaretti, oppure i deliziosi muffin di zucca con gocce di cioccolato fondente. Provare per credere!

La zucca: il sole nella cucina d’autunno De pompoen: het zonnetje in de herfstkeuken È proprio vero. La zucca è la regina d’autunno. Con le sue tantissime forme, colori e inconfondibile gusto, è capace di allontanare quella sorta di malinconia autunnale e di rendere i nostri piatti davvero deliziosi. • ricette.giallozafferano.it/ricette-con-la-Zucca/ ricettasprint.it/muffin-zucca-gocce-cioccolato/ brododicoccole.com/torta-di-zucca-amaretti-e-cioccolato/ ricettedellanonna.net/frittelle-di-zucca/

‘Boeiend... Zeker voor lezers die houden van literaire thrillers met sociale nuance en ingetogen charme.’ The Wall Street Journal ‘Maakt dat je direct een ticket wilt kopen om je onder te dompelen in la France profonde.’ Irish Independent

Bruno Courrèges mag dan wel politiecommissaris zijn, eigenlijk heeft hij niet veel te doen in het kleine plaatsje Saint Denis in de Dordogne. Hij heeft een dienstwapen, maar dat draagt hij nooit. Hij heeft het recht mensen te arresteren, maar dat is in zijn loopbaan slechts één keer voorgekomen. Op Bevrijdingsdag wordt de grootvader van een Algerijnse dorpsgenoot dood aangetroffen. Men vermoedt een racistisch motief vanwege een groep extreem-rechtse jongeren die actief is in de buurt. Bruno is echter niet overtuigd en stelt een grondig onderzoek in, dat geheimen uit het verleden blootlegt en de verhoudingen binnen het dorp ernstig verstoort.

WALKER De zwarte diamant

‘Lyrisch. . . . Walker schetst de geneugten van wijn, eten, liefde en vriendschap van zijn Franse gemeenschap met duidelijke genegenheid maar zonder sentimentaliteit. Zijn dorpelingen zijn niet méér immuun voor de moderne tijd dan de rest van ons – ze drinken gewoon betere wijn.’ Publishers Weekly

De Engelsman Martin Walker (1947) is schrijver, historicus en politiek journalist. Hij werkte jarenlang voor The Guardian in o.a. Moskou en Washington. Sinds hij eind jaren negentig met zijn vrouw Julia een oude boerderij in de Dordogne kocht, schrijft hij thrillers over Benoît ‘Bruno’ Courrèges. brunochiefofpolice.com

Een zaak voor Bruno, chef de police

ISBN 978-90-831675-2-7

MARTIN WALKER Bruno chef de police

Martin

Het eerste deel in de sfeervolle, internationaal geprezen misdaadserie met Bruno, chef de police.

‘De geneugten van het leven in de Dordogne en een intrigerend mysterie… een winnende combinatie.’ Telegraph

Martin

WALKER

Bruno chef de police

Misdaad in het hart van de Dordogne

9 789083 167527 LITERAIRE THRILLER

Cover Bruno deel 1.indd 1

10-08-2021 12:31

‘Walkers ontspannen stijl en humor brengen zijn boeiende held en het charmante dorp tot leven. Een van de leukste boeken die ik in lange tijd heb gelezen.’ Sunday Telegraph

Op een zomerochtend wordt politiecommissaris Bruno Courrèges ruw gewekt door de sirene op het gemeentehuis van Saint Denis, die de vrijwillige brandweer oproept. Bruno volgt de brandweer naar een grote loods die in lichterlaaie staat en de omliggende wijngaard in vlammen zet. Korte tijd later wordt het dorp in de Périgord bezocht door een Californische wijnmaker met grootse plannen. Hij wil een enorm wijnhuis in de vallei opzetten, wat een aardige opsteker zou zijn voor de plaatselijke economie. Het plan zaait verdeeldheid onder de bewoners van Saint-Denis, waarbij de gemoederen hoog oplopen. Als er een moord wordt gepleegd, neemt de dreiging serieuze vormen aan. Bruno laveert tussen voor- en tegenstanders op zoek naar de dader en probeert te voorkomen dat deze nog grotere misdaden begaat…

Bestel nu en betaal geen verzendkosten!

‘Het echte plezier van het boek is de plek zelf…. Terwijl lezers worden aangetrokken door wijnproeverijen, diners met truffelomelet en de oude waardigheid van een Franse jachthond, neemt de spanning in het verhaal toe.’ Houston Chronicle De Engelse Martin Walker (1947) is schrijver, historicus en politiek journalist. Hij werkte jarenlang voor The Guardian in o.a. Moskou en Washington. Sinds hij eind jaren negentig met zijn vrouw Julia een oude boerderij in de Dordogne kocht, schrijft hij thrillers over Benoît ‘Bruno’ Courrèges. brunochiefofpolice.com

Ga naar leveninfrankrijk.nl en klik op Shop.

MARTIN WALKER De vergelding

Het tweede deel in de sfeervolle, internationaal geprezen misdaadserie met Bruno, chef de police.

Martin

WALKER De vergelding

Een zaak voor Bruno, chef de police

ISBN 978-90-831675-3-4

9 789083 167534 LITERAIRE THRILLER

LITERAIRE THRILLER

Cover Bruno deel 2.indd 1

09-08-2021 16:41

09-08-2021 16:46

De eerste drie delen van de sfeervolle, internationaal geprezen misdaadserie met Bruno, chef de police, zijn nu verkrijgbaar.

Marc Scho l over leven en werk van Luigi Pirande o

'Het is ellende, maar vrolijke ellende' De naam Pirandello, die zegt de liefhebber van Italiaanse literatuur wel iets. Maar wat heeft deze Nobelprijswinnaar (1934) ook weer geschreven, en waarom moet je hem lezen? Bewonderaar Marc Schoorl besloot dat het tijd was voor een monografie.

T E K S T FA B I A N TA K X

Marc Schoorl (59) is zelf ook nog niet zo bekend als hij zou moeten zijn. Als uitgever in eigen beheer publiceerde hij autobiografisch getinte romans, essays en een interessante studie over het werk van W.F. Hermans, en nu is hij druk met Fjodor Dostojevski. Literaire helden, net als Luigi Pirandello (1867-1936). Zijn essay Pirandello, een eigenzinnig genie lag al op de plank, maar binnenkort komen er twee nieuwe Nederlandse vertalingen uit van verhalen van Pirandello, dus nu was het moment om het te herzien en uit te geven. Schoorl is al een adept van de Siciliaan sinds zijn moeder hem in zijn studententijd de verhalenbundel De pijn om zo te leven cadeau deed. Een pijnlijk cadeau. “Want hoe wist zíj dat ik toen ongelukkig was?” De thematiek van de schrijver was treffend samengebald in die titel, want het oeuvre

106

ITALIË MAGAZINE

en de schrijver hebben een zwaarmoedige ondertoon. Al is dat nog zwak uitgedrukt, volgens zijn biograaf. “Pirandello was gefascineerd door krankzinnigheid. Hij dacht zelf dat hij gek was, en zijn vrouw en zijn dochter waren het officieel.” Volgens Pirandello begrepen krankzinnigen het leven beter dan gewone mensen, stelt Schoorl, die er overigens zelf net zo over denkt. “Het leven ís krankzinnig”, stelt hij met grote stelligheid vast. Incidenteel heeft Pirandello wel in de belangstelling gestaan in ons land. Zo heeft de prachtige, poëtische film Kaos van de gebroeders Taviani uit 1984 de liefde voor Pirandello kortstondig aangewakkerd. En Schoorl was erbij toen Toneelgroep Amsterdam in 1998 Zes personages op zoek naar een auteur opvoerde onder regie van Gerardjan Rijnders. Een revolutionair theaterstuk, nog altijd. “Als je de zaal binnenkomt zijn de acteurs al aan het spelen. Ze lopen maar wat rond, als een kip zonder kop. Er is wel een regisseur, maar geen duidelijk verhaal.” Net als het leven zelf, volgens Pirandello en zijn biograaf. “Je bent als mens een personage op zoek naar een verhaal. Je speelt rollen en hebt het idee dat je wordt geleefd.” De mens heeft vele identiteiten en tegelijk heeft hij er geen, volgens Pirandello. Iemand, niemand en honderdduizend is de titel van een van zijn verhalenbundels. Zo is Pirandello een meester van de vervreemding, net als tijdgenoten als Kafka, Fernando Pessoa en Don Miguel de Unamuno, en later Ionesco en Beckett. Allemaal meesters van het absurde. “Voor Pirandello bestaat er geen tragiek zonder humor”, constateert Schoorl. “Hij heeft trouwens ook een boek over humor geschreven.” Nu staan er twee nieuwe Nederlandstalige

verhalenbundels van Pirandello op stapel, Geluksvogels bij Van Oorschot en Het naakte leven bij de Belgische uitgever Karakters. Daar is Schoorl blij om. “Pirandello wou 365 verhalen schrijven, één voor iedere dag van het jaar. Dat is niet gelukt, hij is op 246 blijven steken. Maar dat geeft niet, want over zo’n verhaal kun je makkelijk een hele dag nadenken. Er zit zo veel in!” Waarom krijgt Pirandello zo weinig waardering in ons land? Volgen Schoorl is de toon gezet door Menno ter Braak, die in de jaren 1930 weinig zag in het raadselachtige oeuvre van de Siciliaan. Max Nord schreef twintig jaar later dat Pirandello te zuidelijk was voor de nuchtere Nederlander. “Hij is Siciliaans, hè? In zijn boeken schijnt altijd de zon. Het is ellende, maar vrolijke ellende. Pirandello is mediterraan, als zuidelijk eten, licht en kruidig”, constateert Schoorl, die lang werkte als kok en nog altijd kookworkshops geeft. “Al behandelt Pirandello zware thema’s, zijn toon blijft altijd lichtvoetig en elegant en zijn thematiek is tijdloos. Zelfs tot in Japan houden ze van hem.” Schoorl zelf schrijft al even speels en frivool en associeert er lustig op los. Zo weet hij zijn grote liefde voor Pirandello gepassioneerd over te brengen. • Marc Schoorl, Pirandello, een eigenzinnig genie, leven en werk, Uitgeverij DHZ GVD de Vrijbuiter, € 11.

De romanreeks van Donna Leon over commissario Brunetti is weer een exemplaar rijker. Het eerste deel verscheen bijna dertig jaar geleden, in 1992. Eten en het sfeervolle Venetië

spelen altijd een grote rol in haar misdaadromans waarmee ze miljoenen lezers voor zich heeft gewonnen en waarop een Duitse televisieserie is gebaseerd. In nummer 29, Duister water, duikt Brunetti in het mysterie van de dood van de echtgenoot van de oude Benedetta Toso. Op haar sterfbed fluistert ze hem toe: “Ze hebben hem vermoord. Het was slecht geld. Ik zei dat hij het niet moest doen…” Brunetti en zijn collega Elettra Zorzi ontrafelen weliswaar de waarheid, maar komen er al snel achter dat die gevolgen kan hebben voor de hele regio. (SC) Donna Leon, Duister water, Uitgeverij Cargo, € 20,99.

MAIL Wij mogen 5 exemplaren weggeven. Kans maken? & WIN Ga naar italiemagazine.nl

Tussen licht en duisternis

Dit jaar werd de 450ste verjaardag van de kunstenaar Michelangelo Merisi da Caravaggio (1571– 1610) gevierd. Onder meer met tableaux vivants, een 2-euro muntstuk van het Vaticaan, een bioscoopfilm en exposities. En met dit vuistdikke

LI BRI E M USICA

Venetiaans mysterie

De graanschuur van Rome Sicilië, ooit de graanschuur van Rome genoemd, kent een rijke geschiedenis die terugvoert naar de oudheid. Fik Meijer, oudhistoricus, volgt het verhaal van dit eiland op een luchtige manier. Hij vertelt over Odysseus en de cycloop Polyphemus, maar ook over de komst van Garibaldi. Hij legt politieke, religieuze en culturele ontwikkelingen uit en besteedt aandacht aan het ontstaan van de cosa nostra, de maffia-organisatie waar Sicilië ook bekend om staat. Kortom hij laat de vele gezichten van het eiland zien. Een prettig leesbaar boek van de auteur die verschillende titels over geschiedenis op zijn naam heeft staan waaronder de bestsellers Keizers

sterven niet in bed en Droom of daad. (SC) Fik Meijer, De vele gezichten van Sicilië, Prometheus, € 29,99.

(524 pagina’s!) boek van Sebastian Schütze. Blader door zijn complete oeuvre met de dramatische close-ups die zijn revolutionaire licht-donker contrast tonen, afgebeeld op prachtige foto’s. In vijf hoofdstukken doet de auteur zijn artistieke levensverhaal uit de doeken: van een moeilijk begin, zijn controversiële streken en schandalen tot zijn hoogtepunt van roem en zijn vlucht uit Rome. (SC) Sebastian Schütze, Caravaggio, The Complete Works, TASCHEN, € 50.

TEKST & SAMENSTELLING SERENA CARUSO EN JORIS VAN DER MEER

ITALIË MAGAZINE

107

LI BRI E M USICA

Romeinse Rijk in kaartjes gebracht Boeken over het oude Rome zijn er in overvloed. Daarom kozen de makers John Scheid & Nicolas Guillerat voor een andere aanpak: met meer dan honderd infographics en bijbehorende teksten nemen ze je mee door het Romeinse Rijk. Verschillende thema’s komen in hun informatieve illustraties aan bod, zoals religie, het bestuur en de militaire macht. Maar ook de samenstelling van een legioen, het grote eeuwfeest Ludi Saeculares en de stadia in het dagelijkse leven van een Romeinse vrouw. Een kleurrijk en lekker overzichtelijk boek voor jong en oud. (SC) John Scheid & Nicolas Guillerat, Het Romeinse Rijk in infographics, Nieuw Amsterdam, € 29,99.

Viva Vivaldi

Antonio Vivaldi (1678-1741) heeft honderden muzikale composities op zijn naam staan, waarvan Le Quattro Stagioni (De vier jaargetijden) het meest bekend en geliefd is. Het is opmerkelijk hoeveel er intact is gebleven van de collectie van Vivaldi. De Biblioteca Nazionale di Torino heeft een grote rol gespeeld in het behoud hiervan. Musicoloog Alberto Basso heeft de ambitie om in samenwerking met het label Naïve alle 450 werken uit de bibliotheek op te nemen. Dit jaar zijn er twee cd’s uitgebracht. Op de ene cd speelt Boris

108

ITALIË MAGAZINE

Minnaars in Milaan Begelman een vioolconcert onder leiding van dirigent Rinaldo Alessandrini. Op de andere cd staat de fagot centraal met Sergio Azzolini als solist én dirigent. Hij speelt hier met het door hem in 2013 opgerichte ‘L’Onda Armonica’ (De harmonieuze golf). Hun focus ligt op het repertoire uit de 17de en 18de eeuw. (SC) Boris Begelman, Rinaldo Alessandrini, Vivaldi Concerti per violino IX ‘Le nuove vie’, Naïve. Sergio Azzolini, l’Onda Armonica, Vivaldi Concerti per fagotto V, Naïve.

Carlo en Margherita zijn gelukkig getrouwd. Totdat docent Carlo wordt betrapt op het vrouwentoilet met studente Sofia. Dit nieuws gaat als een lopend vuurtje door de universiteit. Volgens Carlo wilde hij de vrouw

alleen maar helpen, hij vond haar nadat ze was flauwgevallen op de grond. Margherita twijfelt aan zijn uitleg, maar ondertussen is haar hoofd op hol gebracht door haar 26-jarige fysiotherapeut Andrea. Zal hun huwelijk dit overleven? Hoe ver reiken de maatstaven van trouw en moraal? Marco Missiroli schakelt tussen vijf verschillende perspectieven; van het paar, hun minnaars en de familie om hen heen. In het voorjaar van 2022 is de verfilming van het verhaal op Netflix te zien. (SC) Marco Missiroli, Trouw, Uitgeverij Cossee, € 22,99.

MAIL Wij mogen 3 exemplaren weggeven. & WIN Kans maken?

Ga naar italiemagazine.nl

LAURA LAURA DE ROOY-DEKKER, MEDE-EIGENAAR VAN ITALIACASA, OVER HAAR ERVARINGEN MET ONROEREND GOED IN ITALIË.

Eerbetoon aan Ennio Morricone De serieuze muziekpers mag er dan weleens geringschattend over schrijven maar de driemans pop-operaformatie Il Volo is een van de succesvolste Italiaanse acts van dit moment. En nu de wintermaanden zijn aangebroken, verwarmen ze ons precies op tijd met hun tribute aan Ennio Morricone, de wereldbefaamde componist van al even befaamde (film-) muziek. De klank van de hoog op het sentiment zingende Piero Barone, Ignazio Boschetto en Gianluca Ginoble past wonderwel bij het oeuvre van Morricone, vooral wanneer ze hun stemmen mooi door elkaar heen laten kleuren zoals bijvoorbeeld in E più ti penso (hoe meer ik aan je

denk) uit Once upon a time in America of in Se telefonando, de superhit van Mina uit 1966 en onderhand een van de meest gecoverde Italiaanse songs ooit. Natuurlijk ontbreken ook Morricones andere beroemde theme songs niet zoals Your Love voor Once upon a time in the West en verrassend genoeg ook The ecstacy of gold voor de film The good, the bad and the ugly. Verrassend omdat dit oorspronkelijk instrumentale nummer speciaal voor dit album door Ennio Morricones zoon Andrea van een geheel nieuwe tekst werd voorzien. Succes verzekerd dus. (JM) Il Volo, Il Volo sings Ennio Morricone, Sony Music Entertainment Italy.

Rond de jaarwisseling wordt traditiegetrouw teruggeblikt op het afgelopen jaar. Ook mij is deze gewoonte niet vreemd en ik ontdekte dat het dit jaar heel anders was dan anders. In alle achttien jaar waarin ik dit werk nu alweer doe heb ik nog nooit zo’n in vele opzichten afwijkend jaar meegemaakt. Gestart zijn we in 2004. Een jaar waarin de service die wij verlenen, begeleiding in het Nederlands bij aan- en verkoop van onroerend goed in het buitenland, alleen nog maar bestond voor Frankrijk en Spanje. In die tijd opereerden we alleen in Ligurië, de regio waar we de weg kenden en de eerste partners aan ons bonden. Na een poosje moest er qua regio’s uitgebreid worden. We voelden ons namelijk net een gelateria waar je maar één smaak ijs kon krijgen. Als je geen aardbeien maar chocola of pistache wilde, konden we niet helpen. In de loop der jaren zijn we, na gelukkig ook nog de financiële crisis overleefd te hebben, uitgegroeid tot waar we nu staan, een team van dertien onroerendgoedprofessionals werkzaam in vrijwel evenzoveel Italiaanse regio’s. Na een uitgebreide vertegenwoordiging in het noorden en het midden van het land, zijn afgelopen jaar met Puglia, Sardinië en de Amalfikust ook de eerste stappen in het zuiden gezet. Zeer interessante regio’s waar veel belangstelling voor is en waar veel kansen liggen. De grootste afwijking ten opzichte van andere jaren heeft (indirect) te maken met covid. Wat wij in 2020, toen we door de lockdowns in beide landen ’m behoorlijk knepen maar het jaar toch nog goed konden afronden, echt niet konden vermoeden werd in 2021 werkelijkheid. Een tsunami aan interesse in een eigen huis in Italië. Geholpen door het feit dat we tegenwoordig negatieve rente op spaargeld kennen, maar vooral door de gedachte dat in een wereld die onzeker is door corona, veel mensen het liefst een eigen veilige plek willen hebben. Voor vakanties maar ook voor langer verblijf nu zoveel mensen vanuit huis werken en bedacht hebben dat zij dit ook vanuit hun huis in Italië kunnen doen. Die hausse aan interesse leidde tot situaties die wij nog niet eerder hadden meegemaakt. Zo zijn er dit jaar enkele objecten ongezien verkocht. Een videobezichtiging overtuigde de kopers dan. Er ontstonden lange wachttijden voor bezichtigingen, veel regiomanagers zaten weken van tevoren al helemaal vol in hun agenda. Bezichtigingen gingen door tot ver in november en december, maanden die normaal gesproken heel rustig zijn. Benieuwd naar wat 2022 te brengen heeft. Salute! •

(Laura@italiacasa.net)

PS Ook interesse in een veilige eigen stek in de Italië? Kijk eens naar het aanbod op italiacasa.net of neem contact op om de mogelijkheden te bespreken. ITALIË MAGAZINE

109

D E Z E CO LU M N VA LT B U I T E N D E V E R A N T WO O R D E L I J K H E I D VA N D E R E DAC T I E .

Oh wat een jaar!

VAN DER HEIJDEN OVER KOPEN, VERKOPEN EN FINANCIEREN VAN ONROEREND GOED.

Fake verbouwing Inmiddels is het in Nederland zo ver dat zonder enig voor behoud en zonder voorafgaande technische keuring op koophuizen wordt geboden. In Italië is er nog volop te koop en zou je dat soort gekke zaken niet verwachten, maar het komt ook daar voor. “De vraagprijs is maar een kwart van het bedrag dat in Nederland voor een vergelijkbaar huis wordt gevraagd, dus kan ik me er geen buil aan vallen als het huis bij overdracht niet in orde is.” Domme redenering. In Italië gaat het niet alleen om de bouwkundige staat, maar ook om de vraag of de feitelijke kenmerken van het huis met de teke ningen bij de gemeente en het kadaster in overeenstemming zijn. Vaak is dat niet het geval en dan kan pas worden overge dragen nadat aan die voorwaarden is voldaan. Een voorbeeld: een huis met op de bovenste verdieping een masterbedroom met openslaande deuren naar een dak terras dat middels een uitsparing in het dak is gecreëerd. De koper met wie de makelaar kwam aanzetten viel direct voor dat terras en wilde het huis daarom per se hebben. De eige naar had het vijftien jaar geleden gekocht en steeds goed onderhouden. Hij wist dat hij bij overdracht zou moeten verklaren dat het huis met de goed Mr. Joost van der Heijden heeft gekeurde bouwteke jarenlange ervaring in het ningen en de kadas begeleiden van Italiaanse trale tekeningen in onroerendgoedtransacties, zowel overeenstemming is koop, verkoop, hypotheek als het maar vond het niet regelen van de gevolgen van nodig dat te laten scheiden en overlijden. controleren. Degene Nadere informatie over die van wie hij had onderwerpen en zijn diensten gekocht had de con vindt u op zijn website. formiteit immers uitdrukkelijk in de Joost van der Heijden is koopakte bevestigd gevestigd te Breda en bereikbaar en hij had geen op 076 5319631. reden daaraan te joostvanderheijden.nl twijfelen, ook omdat de makelaar niets

ITALIË MAGAZINE

over afwijkingen had meegedeeld. Toen de koper bij zijn eerste bezoek aan het huis de kadastrale kaart onder ogen kreeg, zag hij direct dat het dakterras er niet op stond! De consternatie was groot, zeker toen duidelijk werd dat voor het dakterras achteraf geen vergunning zou kunnen worden verleend en het huis pas zou kunnen worden overgedragen nadat het dak hersteld en het terras verwijderd zou zijn. De koper vond dat maar niets. Hij begreep ook niet wat het probleem kon zijn. De huidige eigenaar had het huis toch ook met dakterras gekocht en daar steeds ongestoord gebruik van gemaakt. Als het toen met dakterras kon worden overgedragen, waarom nu dan niet meer? Het antwoord op die vraag was simpel: in 2012 is de wet gewijzigd en sindsdien moet de verkoper uitdrukkelijk in de koopakte verklaren dat de kadastrale tekeningen met de feitelijke kenmerken in overeenstemming zijn en dat hij zich bewust is dat hij een strafbaar feit pleegt als hij op dat punt een onjuiste verklaring aflegt. “Maar dan laat je het terras toch alsnog op de tekening vermelden en draag je over nadat de aangepaste tekening in het kadaster is verwerkt.” Dat was creatief bedacht, maar geen oplossing. Het aanpassen van de kadastrale tekeningen moet door een geometra worden gedaan en hij mag die alleen laten opnemen als de tekening ook met de door de gemeente goedgekeurde bouwtekeningen in overeenstemming is. Doet hij dat niet, dan riskeert hij disciplinaire sancties van zijn beroepsgroep. “Maar dan voer je vlak voor de overdracht toch een fake verbouwing uit, waarbij je met tijdelijke cosmetische ingrepen de indruk wekt dat het dak is dichtgemaakt. Als je daar dan foto’s van maakt, kun je altijd aantonen dat het kadaster op de dag van de overdracht met de feitelijke situatie in over eenstemming was”. Ook dat was creatief bedacht, zeker omdat de koper de tijdelijke afsluiting dan eenvoudig na de overdracht kan weghalen en het dakterras daarmee kan herstellen. De eigenaar wilde daar niet aan meewerken en terecht. Het leidde er wel toe dat de overdracht niet is door gegaan, het dak inmiddels is dichtgemaakt en het huis zonder dakterras te koop wordt aangeboden. •

D E Z E CO LU M N VA LT B U I T E N D E V E R A N T WO O R D E L I J K H E I D VA N D E R E DAC T I E .

joost nadere i n formati e 110

ADVOCAAT JOOST

TE KOOP / TE H U U R

Voor adverteren in dit katern, neem contact op met chiara dragone: tel. +31 (0)20 5302 570, e-mail c.dragone@creditsmedia.nl.

Onafhankelijke aankoopbegeleiding

in Puglia?

in Le Marche?

in Piemonte?

Door La Dolce Casa als professionele, onafhankelijke aankoopbegeleider in te schakelen, maakt u gebruik van jarenlange veelzijdige expertise op de Italiaanse woningmarkt. Het bespaart u tijd, geld en, minstens zo belangrijk, het behoedt u voor valkuilen.

in de Dolomieten?

La Dolce Casa begeleidt u van begin tot eind, of alleen met een aantal spreekwoordelijke bouwstenen. Meestal kost het u zelfs niets extra’s! Aankoopplezier zonder kopzorgen maar met een glimlach.

Professionele ondersteuning bij aankoop, (ver)bouw, hypotheken, bedrijfsmatige en praktische zaken. Met kantoor in Nederland en Italië. Vra a g n a a r o n z e w o o n w e n s e n c h e c k l i s t

K I J K O P W W W. L A D O LC E C A S A . N L O F B E L + 3 1 ( 0 ) 6 5 3 8 3 9 9 6 8

IM2021_6_La Dolce Casa.indd 1

12-10-2021 16:43

ItaliaCasa

Een huis in Italië, wie droomt daar niet van? ItaliaCasa maakt het bereikbaar door jarenlange ervaring met Italiaans onroerend goed. Zonder zorgen. Deskundige begeleiding en eigen vestigingen maken dat waar. U treft ons in Nederland, Ligurië, Toscane, Umbrië, De Marken, Lazio en aan het Gardameer, Comomeer en Lago Maggiore. Neem contact op en maak een afspraak om de mogelijkheden te bespreken.

Kijk voor ons gevarieerde aanbod op

www.italiacasa.nl Of bel: +31 71 3649732

ITALIË MAGAZINE

111

Vaste corpsgrootte =10,5pt

CD867 Omgeving Lago Trasimeno: prefect gerestaureerd landhuis met 6 slaapkamers, zwembad en 1 ha land. Prijs € 790.000

Tel +39 335220727 (mob) - lecasedidorrie@gmail.com Iscr. ruolo 1157 Socio F.I.A.I.P.

IM2022_1_Case di Dorrie.indd 1

25-11-2021 16:0

CASA VALLE ERRO LUXUEUS OP VAKANTIE IN ITALIA, PIEMONTE

Kom en ontdek de schoonheid van de prosecco-heuvels, Unesco Werelderfgoed, op 100 km van de Dolomieten en op slechts 50 minuten van Venetië. U kunt hier kiezen uit prachtige toeristische fietsroutes en ontspannen bij Agriturismo en Relais Althea. Tot uw beschikking staan hier kamers, een wellnesscentrum, een keuken en Prosecco Superioreproeverijen van eigen productie. Relais Althea, Kamers en Wellness Via Confin 54 31029 Vittorio Veneto (TV) Italia T. +39 0438 1740022 althea@relaisalthea.it www.relaisalthea.it

NU MET PRIVÉ WELLNESS WWW.EENWEEKJEITALIE.NL

INFO@EENWEEKJEITALIE.NL

Agriturismo Althea, Kamers en Restaurant Via Confin 57 31029 Vittorio Veneto (TV) Italia T. +39 0438 560511 althea@agriturismoalthea.it www.agriturismoalthea.it

For the Happy View

An vacation begins begins with with a a memorable memorable location. location. An unforgettable unforgettable vacation Now, Now, the the luxury luxury 7-bedroom 7-bedroom villa villa that that comes comes with with this this breathtaking breathtaking view is is perhaps perhaps not not for for everyone. everyone. We We can’t can’t make make everybody everybody view happy, happy, only only a a few. few. You’re You’re welcome welcome in in the the summertime, summertime, wintertime, wintertime, anytime! For For more more dazzling dazzling impressions impressions go go to to www.casapallanza.com www.casapallanza.com anytime!

Casa Pallanza. Pallanza. Creating Creating memories memories since since 1850 Casa 1850

VOLG EN D N U M M ER (maart 2022)

Prinselijk erfgoed

De laatste adellijke villa in het centrum van Rome wordt geveild. De prinses Boncompagni Ludovisi opende voor de laatste keer en exclusief voor Italië Magazine de deuren van haar villa, een ware kunstschat.

Alessio aan het Comomeer Alessio Colavecchio woonde jarenlang in Nederland maar is sinds enkele jaren general manager van het Hilton Lago di Como. Wij zochten hem op en gingen naar zijn favoriete plekken.

Kuststreken

De afstand tussen de Amalfikust en de Cilento is klein, maar tussen de twee gebieden is er een wereld van verschil.

COLOFON Jaargang 33, nummer 1, 2022 Coverfoto Ischia © Giuseppe Greco/SIME/ANP Hoofdredactie Paul van Eijndhoven Eindredactie Jolanda van der Ploeg, Mariëtte van de Sande, Fabian Takx Artdirection Suzy Benjamin Vormgeving Sefanja Nods, Sander Buningh Aan dit nummer werkten mee ANP Foto, Maarten Albrecht, Jeroen Berends, Toenke Berkelbach, Edith Buenen, Serena Caruso, Pelle Couwenhoven, Susan van Deth, Daniela Ditvoorst-Falsetta, Joost van der Heijden, Jeroen Jansen, Ewout Kieckens, Ronald Kuipers, Joris van der Meer, Lola Ribbink, Laura de Rooy-Dekker, Roeland Scholtalbers, Rosita Steenbeek, Jesper Storgaard Jensen, Sylvia Weve Redactie italiemagazine@creditsmedia.nl Italië Magazine Van Slingelandtstraat 63, 1051 CG Amsterdam, italiemagazine.nl Uitgever Eugen van de Pas Marketing Daniëlle Wiersema, 020 5302570, d.wiersema@creditsmedia.nl Sales Chiara Dragone, 020 5302570, c.dragone@creditsmedia.nl Distributie Aldipress, Utrecht / AMP, Brussel Abonnementen & nabestellen van oude nummers Voor het opgeven van of vragen over abonnementen, adreswijzigingen of het nabestellen van oude nummers: MijnTijdschrift.com, Daalakkersweg 2 - 72, 5641 JA Eindhoven, 088 2266636, italiemagazine@mijntijdschrift.com Abonnementsprijs Nederland: € 40 voor een jaarabonnement (6 nummers).* Abonnementen in andere landen hebben een speciaal tarief, op te vragen bij MijnTijdschrift.com. Het abonnement wordt automatisch verlengd tegen de dan geldende tarieven, tenzij u minimaal drie maanden voor het einde van de abonnementsperiode opzegt. De cadeau-abonnementen lopen automatisch af. *Prijs bij automatische incasso. Als u per acceptgiro wilt betalen, komt er € 2,50 aan administratiekosten bij. Prijs losse verkoop € 7,50 Italië magazine digitaal Abonnees kunnen gratis Italië Magazine lezen via Magzine.nu. U kunt inloggen met uw abonneenummer en postcode. Geen abonnee? Dan kunt u Italië Magazine digitaal tegen betaling lezen via o.a. Magzine.nu, Blendle en Readly. © Italië Magazine is een uitgave van Italië Magazine BV dat deel uitmaakt van een groep uitgeverijen die samenwerken onder de naam Credits Media. Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen en/of worden gereproduceerd zonder schriftelijke toestemming van de uitgever. De redactie heeft zijn uiterste best gedaan om rechthebbenden van beeldmateriaal te achterhalen. Wanneer desondanks beeldmateriaal wordt getoond waarvan u rechthebbende bent en u wordt niet genoemd, of geeft geen toestemming voor het gebruik, dan kunt u contact opnemen met de redactie.

114

ITALIË MAGAZINE

THE ENDLESS

THE new

DOLCE VITA

ook verkrijgbaar in prachtige geschenkverpakkingen bij een slijter in de buurt

Geen 18, geen alcohol