Italië Magazine 02 2022 by Credits Media

NR.2 2022

HARTSTOCHT VOOR LA DOLCE VITA

CARAVAGGIO TE KOOP Interview met Prinses Boncompagni Ludovisi

• Tuinen in Palermo • Liefdesadvies van de Julia’s • Pecorino uit Pienza

GLAMOUR AAN DE AMALFIKUST & authenticiteit in de Cilento

AP € 7,50

8 720165 796168

Lago di como In stijl aan het mooiste meer

00222

THE LEMON KITCHEN SICILIË Nieuwe recepten van Jadis Schreuder

YOUR PERFECT CHINO

KZA

K MET

HE BROE

AAKT IN PO

ELA

HAN

& zacht en door de deels elastische broekband ben je verzekerd van maximaal comfort. Nu verkrijgbaar in 23 stijlvolle kleuren. Welke kies jij?

The Longs - MR MARVIS’ perfect chino - is dé broek voor voorjaar- en zomer. De look is modern, tijdloos en opvallend veelzijdig. De stretch katoen is licht

VERZEN

BESTEL NU OP MRMARVIS.COM

DROOMVLUCHT verrassing kwam te staan. Paestum met zijn Griekse tempel, die ik al vaak op foto’s had gezien, bleek in het echt drie indrukwekkende tempels te herbergen plus de ruïnes van een stad en een klein bijzonder museum. Onlangs ging in Rome Villa Aurora onder de hamer, tevergeefs echter, hij bleef onverkocht. Vraagprijs: 471.000.000 euro, inclusief de enige plafondschildering die van Caravaggio bekend is. Wij spraken kort ervoor met de bewoonster, prinses Rita Boncompagni Ludovisi, en mochten de Caravaggio van dichtbij bekijken. In april wordt er een nieuwe poging gedaan de villa te veilen. Het resultaat van een klassieke familievete tussen Rita en de drie kinderen van haar vier jaar geleden overleden man principe Nicolò Boncompagni Ludovisi. Tot slot: kortgeleden vernamen we dat onze gewaardeerde medewerker Toenke Berkelbach na een kort ziekbed is overleden. Hij was al lange tijd verbonden aan Italië Magazine, schreef vele artikelen en maakte het laatste jaar een serie over minder bekende maar bijzondere musea of plekken met kunst in de openbare ruimte. Wij zullen hem en zijn bijdragen ten zeerste missen. Buona primavera! Paul van Eijndhoven, hoofdredacteur p.vaneijndhoven@creditsmedia.nl

Het is misschien wel het leukste wat ik ooit heb gedaan in Italië: een rondvlucht met een watervliegtuigje boven het Comomeer. Alles is er eigenlijk bijzonder aan. Van de startbaan die met gele boeien in het meer is afgezet bij de stad Como tot de schitterende uitzichten onderweg. We hadden ook nog het geluk dat het prachtig weer was – met als enig nadeel dat de temperatuur achter de kunststof raampjes tot tropische waarden steeg. Mijn gastheer Alessio Colavecchio wees dingen aan die we eerder al bezocht of gezien hadden: “Kijk daar links, waar we gisteren voeren… de villa van George Clooney.” Ik kan zo’n rondvlucht iedereen echt van harte aanraden. Natuurlijk niet het goedkoopste uitje, maar zeer de moeite waard. Behalve het Lago di Como bezocht ik voor dit nummer ook de Amalfikust, een ander prachtig stukje Italië. Als je over de slingerende kustweg van Sorrento naar Positano en verder rijdt raak je al snel betoverd. Het is meteen duidelijk waarom dit stukje schiereiland zo beroemd is, en al lange tijd een grote aantrekkingskracht uitoefent op schrijvers en rock- en Hollywoodsterren. Mijn reis ging verder richting de Cilento waar ik voor een aangename

ITALIË MAGAZINE

Betoverend, hartverwarmend, uniek.

LA SCUOLA GUESTHOUSE www.locandalascuola.com · info@locandalascuola.com

@lascuolalusiana

Via Campana 20 · 36046 Lusiana Conco (Vicenza), Italië · Tel. +39.0424.066244

In het hart van de Veneto, tussen Venetië en Verona, is er een klein juweeltje waar de tijd stil lijkt te hebben gestaan. Gisteren een plattelandsschool, vandaag een klein themahotel met b&b-formule. Kies je favoriete kameronderwerp en geniet van jeugdherinneringen omringd door adembenemende uitzichten, natuur, eten en wijn, activiteiten en ontspanning.

59 46

64 Reizen

INHOUD 2022 nummer 2 11 22

GRANTURISSIMO

Tips voor reis en verblijf in Italië.

LUXE AAN HET LAGO

Het Lago di Como is het favoriete Italiaanse meer van de rijken der aarde. Op stap met een kenner.

46 AMALFI & CILENTO

Van de glamoureuze Amalfikust via de Griekse tempels in Paestum naar de ongerepte Cilento.

80 DE TUINEN VAN PALERMO

Twee spectaculaire giardini met een bijzondere geschiedenis in de hoofdstad van Sicilië.

Culinair

62 ‘ZE NOEMDEN ME CITROENTJE’

Interview met Jadis Schreuder, van wie nu het tweede kookboek verschijnt: The Lemon Kitchen Sicilië.

64 SICILIAANSE RECEPTEN

Voorpublicatie uit The Lemon Kitchen Sicilië.

DE GENOMINEERDEN…

De uitreiking van de prijs Restaurant van het Jaar 2022 is uitgesteld tot 4 juli. Wie zijn de kanshebbers?

92 PECORINO DI PIENZA

Hoe een Sardijnse schapenkaas de trots van een Toscaanse pausenstad werd.

98 KOKEN MET SUSAN Een heerlijke aperitivo.

100 MANGIARE

Cultuur & Design

Alles voor culinaire expedities in eigen keuken.

36 TE KOOP! VILLA MET CARAVAGGIO

Prinses Rita Boncompagni Ludovisi leidt ons rond door haar villa met een fresco van Caravaggio.

ITALIË MAGAZINE

74 100

INHOUD

79 EWOUT KIECKENS

59 NUOVO

107 LAURA

De mooiste nieuwe mode en design uit Italië.

LIEFDESBRIEVEN AAN JULIA

Jaarlijks schrijven duizenden een hartenkreet aan de geliefde van Romeo. En krijgen nog antwoord ook!

89 ARTE E CULTURA Culturele agenda.

105 LIBRI E MUSICA

Columns

Romans, non-fictie en muziek van Italiaanse origine.

ROSITA STEENBEEK

Een prijsuitreiking voor de ‘Italiaanse helden’.

ROELAND SCHOLTALBERS

ITALIË MAGAZINE

In Turijn zijn de Alpen vlakbij.

Muntjes in de Trevifontein en ander bijgeloof.

Laura de Rooy-Dekker van ItaliaCasa over Italiaans onroerend goed.

108 JURIDISCH

Joost van der Heijden over de juridische aspecten van onroerend goed in Italië.

En verder…

86 HOE KOOP JE JE (DROOM)HUIS IN ITALIË? Laura de Rooy zet de do’s & don’ts op een rijtje.

102 LA LINGUA ITALIANA

Avontuurlijke vakanties in Italië.

109 HUIZEN TE KOOP & TE HUUR

Actueel aanbod van onroerend goed in Italië.

114 VOLGEND NUMMER & COLOFON

Take your time in Tuscany Ontdek Arezzo Beleef een tijdloze ervaring voor meer informatie:

ADVERTORIAL

La Dolce Vita ADULT FRIENDLY +14

Trakteer jezelf op een droomervaring aan het Gardameer Open je ogen voor het ochtendlicht en richt je blik op een adembenemend uitzicht, dat je meevoert in een dagdroom: dit is wat er gebeurt in de suites van EALA, het nieuwe 5-sterrenhotel L in Limone sul Garda. De oppervlakte van 1.500 vierkante meter met uitzicht over het meer, zal geest en ziel nieuwe energie geven. ’s Avonds kan het lichaam herstellen met het gastronomische aanbod van chef-kok Alfio Ghezzi. www.ealalakegarda.com

GRANTURISSIMO

mix & mATCH Condominio Monti wil een plek zijn voor mensen met verschillende levensstijlen en ideeën. Een appartementengebouw uit begin vorige eeuw is daartoe omgevormd tot een gloednieuw boetiekhotel in de wijk Monti, Rome. Elke kamer heeft zijn eigen, op maat ontworpen interieur met opvallende en unieke kleurencombinaties. Monti ligt in hartje Rome, dus zodra je de deur uitstapt, sta je in het bruisende stadsleven. Vanaf € 90 per kamer per nacht. Condominio Monti, Via dei Serpenti 109, Rome, +39 06 4885889. condominiomonti.it

TEKST & SAMENSTELLING LOLA RIBBINK

ITALIË MAGAZINE

Zorgeloos genieten in italië

Een onvergetelijke vakantie tegemoet! Luxe kamperen met de vrijheid van de natuur, dat is een vakantie met Lodge Holidays! Speciaal voor jou hebben we een aantal unieke locaties in Italië geselecteerd voor een wel heel comfortabele kampeervakantie. Wat dacht je van de groene Dolomieten, het heuvellandschap van Umbrië, de heerlijke Adriatische kust of een plekje aan een van de uitgestrekte meren? Boek nu jouw luxe lodge en kijk uit naar een onvergetelijke vakantie!

WWW.LODGEHOLIDAYS.NL/ITALIE scan mij

/LODGEHOLIDAYS

GRANTURISSIMO LENTE IN DE SALENTO

Roma in bicicletta Wil je Rome op een andere manier ontdekken? Doe dat op de fiets. De Nederlandse Paul en Bernadette nemen je graag mee tijdens een meerdaagse groepsfietsreis. Met hoogtepunten als de Sint-Pieter, de Trevifontein en het Colosseum. Maar ook streetart in de wijk Torpignattara, de aquaducten Felice en Alessandrino en de enorme begraafplaats

Cimitero Monumentale del Verano. Ook ga je vogelspotten in het Parco della Caffarella. In 2022 reis je in het voorjaar (februari t/m mei) en in het najaar (september en oktober). Ook voor echte sportievelingen. Vanaf € 499 per persoon voor een zesdaagse groepsreis. IN-BICI-A-ROMA, +31 6 39598754. in-bici-a-roma.nl

Niks zo aangenaam als de eerste lentezon na een lange winter. In het zuidelijke Torre dell’Orso dienen de prille zonnestralen zich al vroeg in het jaar aan. Binnen de witte muren van de typisch 18de-eeuwse boerderij in de Salento, in ‘de hak van de laars’, kun je optimaal genieten van het zachte weer. Begin de dag met een smakelijk ontbijt, dat ook veel opties heeft voor veganisten en vegetariërs. In de lieflijke tuin mag je voor eigen gebruik kruiden, groenten en fruit plukken. De binnenplaats, waar ooit dieren waren gehuisvest, heeft naast een royaal zwembad ook een behaaglijk terras. Neem plaats op een van de supercomfortabele ligbedden in de zon. Boek in de ene hand, kopje koffie in de andere en genieten maar. Vanaf € 109 per kamer per nacht. Borgo Sentinella, SP 297 73026, Torre dell’Orso, +39 083 2841073. borgosentinella.it

Elegant hoedje

De vissershoed is terug van weggeweest. Deze van Patricia Pepe beschermt je tegen de regen én geeft je outfit een eigenzinnige touch. Patrizia Pepe, Nylon bucket hat, € 98. patriziapepe.com

ITALIË MAGAZINE

Rediscover yourself. In a timeless space.

Almar Jesolo Resort & Spa is a 5-star resort located in one of the most popular destinations on the Adriatic Riviera, just 50 minutes from the magnificent Venice. A world-class Resort where you can indulge in an exclusive wellness experience thanks our award-winning Almablu Spa. Enjoy a holiday tailored on you with an unrivalled choice of eclectic culinary proposals and refined seafront suites featuring the finest Italian-made design. Almar Jesolo Resort & Spa - Via Dante Alighieri 106 - Lido di Jesolo, Venetië - Italië T. +39 0421 388119 | reservations@almarjesolo.com | almarjesolo.com

GRANTURISSIMO Umbrische hideaway Een fraaie omgeving, gezellige kamer en goed eten: kleinschalige rust en privacy vind je bij Il Caldaro. Er zijn drie luxe, elegant ingerichte kamers, een mooi verzorgde tuin en de nodige schitterende vergezichten. Bij goed weer kun je een duik nemen in het achttien meter lange zwembad en genieten van het uitzicht op het omringende landschap. Als het killer is, kun je binnen van de sfeer genieten: leren fauteuils, koperen tafels en een oude stenen open haard zorgen voor een warme ambiance. Tot slot sluit je de dag af in het restaurant dat op slechts vijftig meter van de kamers ligt. Het menu is gebaseerd op traditionele Umbrische recepten, maar met een moderne touch. Vanaf € 150 per kamer per nacht. Il Caldaro, Str. La Bruna 32, Perugia, +39 327 7347710. ilcaldaro.it

ITALIË MAGAZINE

ADVERTORIAL

De mooiste glamping vakanties! Zoek je een luxe stacaravan op een topcamping in Italië? Geniet dan samen met je gezin in één van de compleet ingerichte accommodaties van Gustocamp. Kies voor heerlijk buitenleven dat je verwachtingen overtreft! Kamperen met al het comfort dat je thuis gewend bent. Je verblijft op Italiaanse topcampings die geselecteerd zijn op goede ligging, uitgebreide faciliteiten, vermaak en activiteiten voor het hele gezin. Het zal je aan niets ontbreken!

Gustocamp – de smaak van luxe kamperen

Luxe kampeervakanties

In de meivakantie naar Italië! De meivakantie is een heerlijke periode om met vakantie naar Italië te gaan. Het is al aangenaam warm. En bovendien een ideale periode om een bezoek te brengen aan sfeervolle Italiaanse steden zoals Venetië, Verona of Florence. Bekijk onze Glamping aanbiedingen voor de meivakantie. Met mooie kortingen oplopend tot 25%!

. boxspring Deluxe XL heeft o.a Stacaravan Lounge ige houten ht ac pr ouche en een nd ge re n ee , en dd be t. ortabele lounge se veranda met comf

www.gustocamp.nl

070 710 14 16

In de stacaravan Gu sto Baby zijn alle babyfaciliteiten vo orhanden, zoals ee n commode, babyfoon en ﬂesse nwarmer.

info@gustocamp.nl

GRANTURISSIMO

Benetton X Ghali

Benetton heeft in samenwerking met de Italiaanse rapper Ghali een ‘capsule’-collectie ontwikkeld, waaronder deze rugtas. In het speciaal daarvoor gemaakte vak neem je veilig je laptop mee en in de handige organizervakken andere kleine items. Benetton, Brown Multi-Pocket Rucksack By Ghali, € 99,95. benetton.com

Rondreis Italië 2.0

midden in de natuur Hoe kan het ook anders dan dat de natuur centraal staat in het bergachtige Trentino? De grote panoramische ramen bij La Dolce Mela versterken het gevoel dat je er echt middenin verblijft. De houtsnipperverwarmer gebruikt houtresten als brandstof, de keuken verwerkt ingrediënten die rechtstreeks van de boer komen en uiteraard staat de omgeving tot je beschikking voor vermaak. Wandelen, fietsen en watersport op het meer, het kan allemaal in de buurt. Kortom, bij La Dolce Mela is de natuur belangrijk. Vanzelfsprekend horen dieren daar ook bij en dus is jouw viervoeter van harte welkom. Van plan om te paard te komen? Vlak bij de agriturismo is een stal. Vanaf € 140 per kamer per nacht. Agritur La Dolce Mela, Strada di Pedegaza 14, Vezzano, +39 346 5341849. agriturladolcemela.it

Het Italiaanse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft een mobiel spel uitgebracht om de wonderen van Italië wereldwijd onder de aandacht te brengen. Honderd puzzelspelniveaus, elk met een 3D-reconstructie van een iconisch Italiaans monument, om stap voor stap kust en bergen, steden en kastelen, tradities en mythen van het land te ontdekken. Een reis door het culturele erfgoed, aan de hand van kunst, design,

keuken en natuur. Het doel van het spel is om samen met Elio, de oude vuurtorenwachter, ervoor te zorgen dat de zon weer gaat schijnen boven Italië. Dankzij een verzameling van 600 artikelen vol verhalen, nieuws en leuke weetjes kan Land of Wonders ook dienen als reisgids en is het dus ook interessant voor de gevorderde Italiëkenner. ITALY. Land of Wonders, te downloaden in de App Store en Google Play

ITALIË MAGAZINE

GRANTURISSIMO Buitengewone bubbel Gewekt worden door de eerste zonnestralen, wegdoezelen tijdens de zonsondergang en slapen onder de sterren. Dankzij deze transparante koepel gaat het ritme van de dag geen seconde aan je voorbij gedurende jouw verblijf in de Bubble Room. De privébadkamer met extra grote douche en het verwarmde bubbelbad geven jou het gevoel van een luxe reis. En voor het ontbijt hoef je je bed niet eens uit te komen, want het wordt direct in de bubbel geserveerd. Vanaf € 230 per kamer per nacht. Atmosfera Bubble Glamping, Satriano di Lucania. atmosferabubbleglamping.it

ITALIË MAGAZINE

GRANTURISSIMO

De wereld in onze handen

Tussen bergen en zee Een welgestelde familie die een fijn verblijf met mooi uitzicht wilde, liet in 1874 aan de Ligurische kust Villa Gelsomino bouwen. Zodra je aankomt, begrijp je waarom deze locatie gekozen is. Het uitzicht op zee is prachtig en je ziet het voorgebergte van Portofino liggen. Je dag begint hier goed met een heerlijk ontbijt, met zorg bereid door Maya en Giorgia, met

een variëteit aan seizoensproducten, zelfgemaakte jam en groenten uit de kleine moestuin van de villa. Uiteraard ontbreken ook typische producten uit de Ligurische keuken niet, zoals pesto en focaccia. Vanaf € 85 per kamer per nacht. Villa Gelsomino, Via Privata Assunta Costa 31, Santa Margherita Ligure, +39 348 6117923. villa-gelsomino.eu

Dit jaar dient het Lago d’Iseo als decor voor het volgende project van de Italiaanse kunstenaar Lorenzo Quinn. Bij zijn nieuwste sculptuur, Your World, rijzen twee megahanden uit het water en houden de aardbol vast. Met zijn creaties probeert Quinn het bewustzijn te vergroten van de ernstige gevolgen die menselijke acties hebben op het klimaat. Zo is de installatie grotendeels gemaakt van gerecycled plastic. De kunstenaar vraagt als toegangsprijs een plastic fles. In ruil daarvoor krijg je een zaadje in een biologisch zakje dat geplant kan worden: van dood tot leven. lorenzoquinn.com

Monopoly all'italiana In een periode waarin reizen niet gemakkelijk is en we meer thuisblijven, is een bordspel heerlijk vermaak. Nog beter als het spel, een alltime favourite van velen, je meeneemt op een rondreis door Italië. Het oude vertrouwde Monopoly is er nu in een unieke verzameleditie: Monopoly ISSIMO. In een Maserati Levante reis je door de twintig regio’s van Il Bel Paese. In deze versie bezoek je niet de Haarlemse Barteljorisstraat, maar Lecce en Matera. Uiteraard kom je ook langs

ITALIË MAGAZINE

verrukkelijke eetgelegenheden en fantastische overnachtingsplekken en ontmoet je traditionele ambachtslieden. Als je het spel eenmaal onder de knie hebt, kan er leven in worden gebracht met op maat gemaakte, echte avonturen: Bellini Travel heeft verschillende meerdaagse routes samengesteld door diverse regio’s, waarbij je bijzondere plekken ontdekt in een Maserati. MONOPOLY ISSIMO, € 126. Verkrijgbaar via issimoissimo.com

ADVERTORIAL

VILLA MONASTERO: EEN MAGISCHE PLEK AAN HET COMOMEER

In het pittoreske dorpje Varenna, in een natuurlijke omgeving waar de bergen weerspiegeld worden in het water, aan de oostelijke oever van het Comomeer, staat Villa Monastero: een oud cisterciënzer vrouwenklooster, tegenwoordig eigendom van de provincie Lecco. Een centrale plaats neemt de Casa Museo in, waar vier eeuwen geschiedenis, smaak en stijl bij elkaar komen in veertien volledig ingerichte kamers; hier hebben bezoekers de kans om het verleden uit de eerste hand te ervaren en de verﬁjning en verscheidenheid aan decoraties, meubels en stijlen te bewonderen in het huidige eclectische uiterlijk van het landhuis. De villa is omgeven door een botanische tuin die zich uitstrekt over bijna 2 kilometer langs het meer, van Varenna tot Fiumelatte, en die

rijk is aan bijzondere en zeldzame inheemse en exotische botanische soorten. De magie van deze plek is het decor geweest voor de mooiste liefdesverhalen van weleer: de Villa is namelijk ook een perfecte locatie voor evenementen, ceremonies, huwelijksaanzoeken en fotoshoots. Hier is ook een conferentiecentrum gevestigd, internationaal bekend vanwege de natuurkundelessen die hier in 1954 werden gegeven door de Nobelprijswinnaar Enrico Fermi. Het biedt momenteel instellingen, universiteiten, bedrijven en verenigingen de mogelijkheid om conferenties, seminars en trainingen te houden op een betoverende locatie met een rijke geschiedenis. Villa Monastero organiseert ook tijdelijke kunsttentoonstellingen in een speciale tentoonstellingsruimte.

Villa Monastero, Varenna - Italië • Tel. +39 0341 295450 • www.villamonastero.eu E-mail: villa.monastero@provincia.lecco.it • www.facebook.com/villamonasterolc www.instagram.com/villamonastero_ofﬁcial

Luxe aan het Lago Het Lago di Como is een prachtige plek waar de rijken der aarde niet voor niets graag vertoeven. Hier geen campings maar (vakantie)villa’s met bewoners als George Clooney en Richard Branson. Maar ook gewone stervelingen kunnen zich hier uitstekend vermaken. Enkele favorieten aan het meer van Alessio Colavecchio, tot voor kort general manager van het Hilton Lake Como. T E K S T E N F OTO G R A F I E PA U L VA N E I J N D H O V E N

“B TIPS • Hilton Lake Como Via Borgo Vico 241, Como hilton.com ETEN

• Terrazza 241 Via Borgo Vico 241, Como terrazza241.it

• Figli dei Fiori Via Borgo Vico 34, Como figlideifiori.com

• Gesumin Via Cinque Giornate 44, Como gesumin.it

ITALIË MAGAZINE

uongiorno, grande Paul!” Het is een mooi weerzien als ik aankom bij het Hilton in de stad Como. Alessio Colavecchio, geboren en getogen op Sicilië, kwam in 1999 naar Amsterdam. Na diverse functies bij verscheidene hotels verruilde hij in juni 2018 zijn functie als general manager van het Hilton in Amsterdam voor dezelfde functie hier. (En net voor publicatie van dit artikel verneem ik dat hij weer terug is op zijn oude post als general manager van het Hilton Amsterdam.) We hadden elkaar al eerder hier weer willen ontmoeten, maar corona strooide roet in het eten. Hoe dan ook, ik ben er nu, en moet lachen om Alessio’s begroeting. Op mijn kamer (een strakke, smaakvol ingerichte suite) staan diverse lekkernijen klaar, maar ik ga meteen door naar bar en restaurant Terrazza 241 op het grote dakterras, direct naast de infinity pool. Vanaf hier heb je een mooi uitzicht op het meer en het is een heerlijke plek om te lunchen, zeker omdat ik onder andere een van mijn lievelingsgerechten, salade met octopus, krijg voorgeschoteld. Het hotel was pas vijf maanden open

toen hij hier aantrad, vertelt Alessio. De eigenaar wilde eigenlijk woningen op deze plaats bouwen, maar door de financiële crisis besloot hij er een hotel van te maken met uiteindelijk 170 kamers. Zijn familie maakte fortuin in de zijde-industrie en dat is zichtbaar in het voorste deel van het hotel. De entree is gebouwd in de stijl van de zijdedrukkerij die hier tot plusminus 1980 stond. In dit deel bevinden zich nu loft suites met daklicht én meerzicht.

Exclusieve huwelijken

De komende dagen zal Alessio me zijn favoriete plekken en bezigheden aan het meer laten zien. Als eerste bezoeken we het Como Museo della Seta. De ingang ziet er weliswaar niet uit, maar dat vergeet je als je eenmaal binnen bent. Het zijdemuseum biedt een schat aan informatie. Zijde was van 1850 tot 1950 een belangrijke bron van inkomsten in Como. Het museum laat zien hoe de vaak arme bevolking thuis zijderupsen hield. Maar ook originele machines voor het weven, kleuren en bedrukken van zijde zijn te bezichtigen en er is een zaal met vintage zijden kleding. ’s Avonds pakken we de fiets. Nederland heeft duidelijk zijn sporen achtergelaten,

LUXE AAN HET LAGO

Alessio gaat ook altijd naar werk op de fiets – om in het centrum van Como te gaan eten. In Figli dei Fiori, vroeger een bloemenzaak, krijgen we een tafeltje in een serre vol planten. Een leuke en bijzondere plek, waar vooral locals komen eten. In gewone tijden is het Comomeer een geliefde plek voor exclusieve huwelijken, vertelt Alessio. Zo’n zeven per dag in het seizoen, vooral van Amerikanen en Britten. Gemiddeld zijn er honderd gasten en wordt er 400.000 euro uitgegeven.

Rationalisme

Op de terugweg fietsen we kriskras door het centrum van Como en daarna via de lungolago, vol met wandelaars op deze zwoele zomeravond, naar het hotel. Bij de nabijgelegen Villa Olmo is een festival aan

de gang. Gelukkig valt de geluidssterkte mee en val ik bijna direct in slaap. Na een smakelijk ontbijt in restaurant Satin op de begane grond heb ik een afspraak met Giovanni Menna, een gids die me het centrum van Como zal laten zien. Ik ontmoet hem bij het stadion Giuseppe Sinigaglia dat vlak bij het meer staat en het thuis is van voetbalclub Como 1907, sinds vorig jaar gepromoveerd naar de Serie B. “In 1922 greep Mussolini de macht en dit stadion werd geheel volgens zijn wensen gebouwd. In 1927 was het klaar”, vertelt Giovanni. Een kleine eeuw later ligt het nogal onhandig, want je moet eerst heel Como door. Hoe dan ook, Como was in de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw het centrum van de moderne Italiaanse architectuur. De stroming kreeg

Openingspagina’s: Alessio bij de loggia van de Villa del Balbianello. Uitzicht vanaf de villa op het Comomeer. Linkerpagina: Terrazza 241; zonnen achter het Museo Volta. Onder: lungolago in Como.

ITALIË MAGAZINE

Villa del Balbianello.

TIPS ETEN • La locanda del cantiere Via vecchia regina 91, Laglio lalocandadelcantiere.it

• Trattoria del vapore Via Garibaldi 17, Cernobbio trattoriadelvapore.it

• Gelateria Rossetti Ambachtelijk gemaakt ijs, dat ook in het Hilton wordt geserveerd. Via Francesco Muralto 2A, Como gelateriarossetti.it

ITALIË MAGAZINE

Appartementsgebouw Novocomum.

de naam rationalisme en was een reactie op Jugendstil en neo-classicisme. Een van de bekendste architecten was Giuseppe Terragni, van wie diverse gebouwen in Como zijn te vinden. Direct achter het stadion ligt het fraaie appartementencomplex Novocomum van zijn hand. Wanneer een oude dame net naar binnen wil gaan, vraagt de gids of we een kijkje mogen nemen. Zij vindt het prima. Vanaf het grote dakterras hebben we een mooi uitzicht over de stad, het stadion en het meer en we mogen ook nog een blik in haar appartement werpen. Ook een kleine eeuw later is dit nog steeds een bijzonder en aantrekkelijk gebouw. In het naastgelegen parkje aan het meer is een museum gewijd (wegens renovatie gesloten) aan de meest legendarische inwoner van Como, Alessandro Volta. In 1800 vond deze natuurkundige de eerste chemische batterij uit en later werd de eenheid van elektrische spanning, de Volt, naar hem vernoemd. Achter het gebouw is een soort strandje. Het blijkt een favoriete plek voor hondenbezitters, die regelmatig

samen met hun hond het meer inlopen. Het oude centrum wordt nog deels omgeven door een Romeinse muur. Uiteraard heeft Como een duomo, waar zo’n 3,5 eeuw aan is gebouwd. Volgens mijn gids is deze gebaseerd op de Dom van Milaan. Aan de buitenkant vallen twee dingen op. Er is een castello aan vastgebouwd en de ingang wordt gesierd door beelden van de letterkundigen Plinius de oudere en zijn neef Plinius de jongere, beiden geboren in Como in de 1ste eeuw. Om beelden van heidenen te mogen plaatsen was speciale toestemming van de paus vereist.

Casa del Fascio

Aan de achterkant van de duomo ligt aan een plein Casa del Fascio, het toenmalige partijgebouw van de fascistische partij. Het is ontworpen door Terragni en wordt gezien als een van de meesterwerken van de Italiaanse moderne architectuur. Spierwit, met grote ramen en rechts op de voorgevel een groot wit vlak “zodat daar propaganda van Mussolini opgeplakt kon worden”, vertelt Giovanni. Ik vind de

LUXE AAN HET LAGO

Maurizio in zijn fraaie Venetiaanse boot.

Chef Monica van Gesumin met Francesco.

gebouwen van Terragni aantrekkelijk ogen door de strakheid en regelmaat en het wit dat in de zon schittert. Helaas komen we dit gebouw niet in, de Guardia di finanza huist hier en ook na aandringen wil de dienstdoende agent ons niet binnenlaten. De tour eindigt met een bezoek aan het Teatro Sociale, zo’n mooi Italiaans operatheater met veel bladgoud en rood pluche. Hier kom ik graag nog eens terug om een opera te zien.

Venetiaanse boot

Buiten wacht Alessio me al op voor de lunch. We gaan naar restaurant Gesumin op een paar minuten lopen. De sympathieke Monica zwaait hier de scepter en duldt ook niemand anders in de keuken, vertelt Alessio. Hij wilde hier een keer gaan lunchen met zijn schoonfamilie en belde Monica om te reserveren maar ze bleek op zondag gesloten. “Maar natuurlijk ga ik voor jullie open!”

ITALIË MAGAZINE

was de reactie. Overduidelijk een kok met passie en dat proef je ook aan al het heerlijks dat op tafel komt. Inmiddels heeft conciërge Francesco van het Hilton zich bij ons gevoegd. Er staat een boottocht op het programma. In het haventje ligt de prachtige houten Venetiaanse boot van Maurizio al op ons te wachten. De zon schijnt en wat is er heerlijker dan je na de lunch rond te laten varen over het meer? We passeren Cernobbio met het beroemde hotel Villa d’Este. Even later komen we langs het dorpje Laglio, met direct aan het meer de Villa Oleandra, eigendom van George Clooney. En op een schiereilandje verderop bevindt zich het uitgestrekte landgoed van Villa Cassinella van Richard Branson. Op de punt van het schiereiland ligt ons doel: Villa del Balbianello. De villa en de naastgelegen loggia werden eind 18de eeuw gebouwd door kardinaal Durini die graag een rustige zomer-

residentie wilde hebben. Na diverse eigenaren kocht in 1974 een succesvolle Milanese zakenman, Guido Monzini de villa. Monzini ging graag op pad. Zo bereikte hij in 1971 de noordpool en beklom hij in 1973 de Mount Everest. Van zijn expedities nam hij tal van kunstschatten en parafernalia mee, die in de villa worden tentoongesteld. Monzini kon niet heel lang van de villa genieten, hij overleed in 1988 en liet zijn bezit na aan een stichting. Wij laten ons rondleiden door de loggia en de villa die over een aantal verdiepingen op een rotspunt is gebouwd. Zowel de villa als de tuinen bieden fraaie uitzichten op het Comomeer en dienden onder meer als decor in films als Star Wars en Casino Royale.

Romaanse brug

Aan de overzijde van het meer ligt het zeer toeristische Bellagio. We maken een korte wandeling langs terrasjes,

LUXE AAN HET LAGO

winkeltjes en wijnbars. Uiteraard zijn er ook een paar terrassen aan het water. “Daar moet je dus nooit gaan eten”, menen Francesco en Alessio. Te toeristisch met matige kwaliteit. Francesco komt uit Napels en ik vraag hem hoe het hem bevalt, zo noordelijk. Op zich goed en hij vindt zijn baan erg leuk, zegt hij vriendelijk. Maar hij is wel geschokt dat je in Como na middernacht nergens pizza kunt krijgen. En tsja, de koffie hier haalt het niet bij die uit Napels. De boottocht duurt wat langer dan gepland en tussendoor checkt hij op zijn smartphone hoe het met zijn hond Sushi gaat die hij via een webcam kan zien. Het beestje ligt rustig te slapen. “Hij krijgt veel

aandacht met die hond”, grapt Alessio, “hij heeft hem om een vriendin te vinden.” We varen weer richting Como, trekken de fles prosecco open die Maurizio al koud gezet had en komen langs het dorpje Nesso. Daarachter bevindt zich een smalle kloof met een hoge waterval, de Orrido di Nesso, maar die is op dit moment niet echt goed te zien vanaf het meer. Op de voorgrond zien we de romaanse brug Ponte della civera. Aan de linkerkant liggen mensen te zonnen en kun je van een stukje rots het meer in springen. Op de brug staat een aantal jongemannen die overduidelijk hun gespierde torso’s willen tonen. Het is een wat bizarre vertoning. Zouden ze zich hier elke dag verzamelen?

Zowel de villa Balbianello als de tuinen bieden fraaie uitzichten op het Comomeer en dienden onder andere als decor in Star Wars en Casino Royale

TIPS TE DOEN • Museo della seta Via Castelnuovo 9, Como museosetacomo.com

• Villa del Balbianello Lenno fondoambiente.it

• Villa Carlotta Via Regina 2, Tremezzina villacarlotta.it

• Teatro Sociale Via Vincenzo Bellini, Como teatrosocialecomo.it

ITALIË MAGAZINE

Zomerpret in Nesso.

LUXE AAN HET LAGO

De tuin van Villa Carlotta.

We dineren in Laglio, in de Locanda del Cantiere. Twee broers runnen deze zaak die gespecialiseerd is in visgerechten. Het terras van het restaurant wordt slechts door een smalle rustige weg gescheiden van het meer en je zit hier heel aangenaam. Na een prima maaltijd – antipasto misto van vis en als secondo een vis uit het meer, lavarello – zitten we nog wat te praten. De schemering valt in en ineens bevinden zich zwermen insecten om ons heen. De oplossing volgt snel: een van de broers draait de lamp bij het huis ernaast hoog en weg zijn de insecten.

Watervliegtuig

De volgende ochtend brengt een taxi me naar Villa Carlotta, zo’n dertig kilometer ten noorden van Como. De Milanese markiezen Clerici lieten deze majestueuze villa eind 17de eeuw bouwen. In de loop der eeuwen

is daaromheen een botanische tuin aangelegd van 70.000 vierkante meter. Een wandeling van zo’n negentig minuten leidt langs de mooiste plekken van de tuin. Na amper enkele tientallen meters word ik al overweldigd door het spectrum aan kleuren. Prachtige bloemen, bijzondere planten en fantastische uitzichten over het meer. Het is een droom om hier te lopen. Als afsluiter bezoek ik nog even de villa die vanwege corona slechts deels te bezichtigen is. Er staan enkele mooie beelden, maar de tuin is toch waar het hier vooral om gaat. Voor de lunch tref ik Alessio bij de Yacht Club in Como. Het restaurant van de club is open voor iedereen, maar de gym, het zwembad en de zeilschool alleen voor leden. Alessio denkt erover lid te worden, maar die beslissing is nog niet gevallen. We eten een eenvoudige pasta op het terras dat uiteraard alweer eens een

prachtig uitzicht op het meer biedt. En dan komt het programmapunt waar ik al de hele tijd het meest naar uitkijk: een rondvlucht met een watervliegtuigje. De Aeroclub bevindt zich direct naast de Yacht Club. Het is de enige school in Europa om te leren vliegen met een watervliegtuig. Ze hebben er zo’n tien die worden gebruikt en nog drie vintage exemplaren die in de hangar blijven. Zowel ‘gewone’ piloten als leken kunnen hier een opleiding volgen. Voor piloten duurt dat ongeveer een week. Bij het kantoortje waar we ons melden staan twee Vlaamse jongens te praten. Een van hen is al piloot en gaat straks weer vanaf het water opstijgen. Onze piloot is de wat oudere vicepresident van de club, Cesare Baj. Vanaf de steiger stappen we in het kleine vliegtuigje. De startbaan is met gele boeien in het meer gemarkeerd,

ITALIË MAGAZINE

Via Masia 44, Como aeroclubcomo.com

verboden terrein voor boten. De piloot en Alessio zitten voorin en ik achterin, zodat ik goed rond kan kijken. Het avontuur begint, we maken snelheid en stijgen op. Het is werkelijk fantastisch om het meer van boven te zien. Alles wat ik tot dusverre bezocht en gezien heb, zie ik nog eens vanuit de lucht. De zon schijnt uitbundig en het wordt bloedheet in het vliegtuigje, maar who cares? Bij Bellagio vliegen we over de landpunt die de twee armen van het Comomeer scheidt en draaien dan weer richting Como. Was ik al verwend met schitterende uitzichten, dit is de overtreffende trap. Na ongeveer dertig minuten landen we weer en dat is ook precies lang genoeg.

• Canottieri Lario

Onbegonnen werk

TIPS VERDER • Boothuur Mostes Faggeto mostes-faggeto.com

• Yacht Club Como Viale Puecher 8, Como yachtclubcomo.it

• Aero Club Como

Viale Puecher 6, Como canottierilario.it

• Op social media is het Hilton Lake Como te vinden met de hashtags #hiltonlakecomo #terrazza241

Terwijl Alessio weer naar het hotel gaat, word ik verwacht bij de roeiclub Canottieri Lario even verderop en gevestigd in een mooi rationalistisch gebouw. De roeiclub heeft net als de naastgelegen Yacht Club een gym, restaurant en

zwembad. En een binnenbad waar met speciale apparatuur het roeien kan worden geleerd. Voormalig wedstrijdroeier Miles, afkomstig uit Londen, heeft de dubieuze eer om mij de juiste slag aan te leren. Onbegonnen werk, en ik gooi al snel de handdoek in de ring. Voor wie wel enige aanleg heeft: je hoeft geen lid te zijn van de club om hier binnen en daarna op het meer roeilessen te volgen. Voor het afscheidsdiner gaan Alessio en ik naar Cernobbio. Een mooi, aardig toeristisch plaatsje met een plein aan het meer. Maar wij gaan net om de hoek naar een rustig doodlopend straatje waar we op het terras van Trattoria del Vapore heerlijk eten. Paddenstoelen op diverse manieren bereid als voorgerecht, gevolgd door een smakelijke cotoletta en crostata di mirtilli. Dat alles gaat gepaard met uitstekende wijnen en leuke gesprekken. Een mooi einde van deze reis in de wereld van Alessio Colavecchio en het Hilton Lake Como. Toch eens vragen wat hem bezielt weer naar Nederland terug te keren. •

Zicht op Bellagio.

ITALIË MAGAZINE

Speciale aanbieding voor lezers van Italië Magazine

25 % * KORTIN G

SPA TR EA FOOD & TMENTS DRIN K S Boek in de maanden maart, april, mei of juni 2022 ten minste twee overnachtingen in het Hilton Lake Como via hilton.com. Stuur ons vervolgens een e-mail met het reserveringsnummer via lakecomo_reservations@hilton.com. Zet in de onderwerpregel ‘2022 Italië Magazine at Hilton Lake Com0’ en u ontvangt 25% korting op spabehandelingen in de prachtige Eforea Spa en op al het eten en de drankjes die u in de bars en restaurants van het hotel bestelt. *De aanbieding geldt alleen voor boekingen gemaakt via hilton.com

Een schitterend juweel in Italië’s kroon en tevens een van Europa’s meest begeerde bestemmingen. Het Comomeer is gezegend met prachtige natuur en biedt fantastische mogelijkheden voor recreatie en ontspanning, zowel op het land als in het water. Het team van ‘The Lake Como Villa Real Estate’ is u van dienst, nog lang nadat de inkt op het contract is opgedroogd. We zetten geen stapje extra voor onze klanten, maar rennen in plaats daarvan een volledige marathon. Het is wat ons onderscheidt. Het is wat ons erbovenuit laat springen. Er valt maar weinig premium property te vinden in de omgeving van het Comomeer. De vraag ernaar is daarom constant hoog, wat betekent dat vastgoed zijn waarde behoudt – zelfs tijdens economisch zwaar weer zoals bij de laatste financiële crisis. Geen andere makelaar van het Comomeer kan onze 360 graden service evenaren, die elke basis dekt van het vakantiehuisbezit – van kopen tot verkopen, tot renoveren, restaureren, bouwen, projectmanagement, vastgoedeigenaarschap en vakantieverhuur. Met onze holistische service willen we uitdragen dat wij er voor de lange termijn zijn – met verschillende klanten werken we al jaren samen, wat verklaart waarom zo velen van hen ook vrienden met ons zijn geworden.

Sara Cilia – CEO en oprichter

We would love to hear about your dream house on Lake Como and enjoy a good Italian coffee together Lake Como Menaggio Via IV Novembre 39 -22017

www.thelakecomovilla.com Cell: +393331056293 Tel: +39034432065

Sara Cilia - Ceo and Founder sara.cilia@thelakecomovilla.com

Helden van het jaar

“Je komt toch wel naar de prijsuitreiking?” vroeg mijn buurvrouw Viviana. Zoals elk jaar wordt er een prijs uitgereikt door de Vereniging van Bewoners van het Centrum van Rome waarvan zij de voorzitter is. De premiazione vindt altijd plaats op een prestigieuze locatie. Dit jaar is dat in het palazzo van het ministerie van Cultuur in de Sala Spadolini, genoemd naar de politicus die meer dan 25 jaar geleden dit ministerie in het leven riep. De vereniging die nu twintig jaar bestaat buigt zich over kwesties die met leven in het centrum van Rome te maken hebben. Dit bewoonde openluchtmuseum wordt geconfronteerd met specifieke problemen, bijvoorbeeld hoe je al die kunstschatten toegankelijk houdt maar tegelijk beschermt, de omgang met vuilnis, het verkeer, het dolgedraaide toerisme, de oprukkende maffia. In hun kantoor schuin tegenover het Pantheon kun je terecht met voorstellen, klachten en aangiftes. De vereniging reikt een prijs uit aan mensen die door hun inzet voor gerechtigheid, transparantie of hulp aan de zwakkeren het goede voorbeeld geven. De prijswinnaars hoeven niet uit Rome te komen. Zo werd twee jaar geleden een bestrijder van de ’ndrangheta uit Reggio Calabria gelauwerd. Ik loop langs het Liceo Visconti, door de Via del Collegio Romano, naar het gebouw waar ik moet zijn. Door de haast ben ik mijn paspoort vergeten, maar een greenpass kan ik wel laten zien en als ik zeg dat ik een vriendin ben van Viviana gaat het hekje meteen open. Via een brede marmeren trap kom ik in de voorhal van de Sala Spadolini. Gewoonlijk stond er altijd een buffet klaar, met flessen in de koeler, maar vanwege corona liggen er nu alleen kleurige mappen met informatie over de prijswinnaars. Het zijn er elk jaar drie en alle drie gelijkwaardig. Ik groet Viviana, als altijd kleurig gekleed, een oranje mutsje op het hoofd. Misschien vanwege de kou, of zou het beschermen tegen corona? Ze is zeer voorzichtig vanwege haar gevorderde leeftijd en die van haar man. Ze wijst me een mooie plek tamelijk vooraan in de grote, hoge, geheel met marmer bedekte zaal. Om en om blijven de stoelen leeg en de bezoekers dragen de fraaiste mondkapjes, passend bij hun kleding. Na een welkomstwoord van de goedgemutste Viviana worden de eerste winnaars toegesproken: een vader en een dochter, twee

ROSITA

SCHRIJFSTER ROSITA STEENBEEK VERHAALT OVER HAAR DAGELIJKSE LEVEN IN ITALIË.

artsen die tijdens de pandemie met een Fiat 500 in Noord-Italië de bergen introkken om daar mensen die minder mobiel waren te vaccineren. Op een scherm zien we het van rode kruizen voorziene autootje in de Dolomieten. De volgende prijs gaat naar de 46ste Luchtmobiele Brigade, die na de machtsovername door de Taliban, snel en daadkrachtig, duizenden mensen evacueerde uit Kabul. Nadat de dramatische beelden op het scherm zijn langsgetrokken, komt de generaal naar voren, de borst behangen met onderscheidingen. Viviana vertelde me dat ze eigenlijk de pilote wilden lauweren, majoor Annamaria Tribuna, een Palermitaanse die het laatste vliegtuig liet opstijgen uit Kabul terwijl het onder vuur werd genomen door mitrailleurs. Dat stuitte op verzet, want de hele 46e Luchtmobiele Brigade was verantwoordelijk voor het succes. De derde prijswinnares is Maria Falcone, zus van de vermoorde onderzoeksrechter Giovanni Falcone, vanwege haar strijd tegen de georganiseerde misdaad en haar onderwijs aan de jeugd. Vanuit Palermo spreekt ze woorden van dank en hoop tot de Romeinse vereniging. Later in de avond belt Viviana. “Door de drukte was ik vergeten mijn mutsje af te doen.” Ik vertel dat ik dacht dat het zo was bedoeld en complimenteer haar met de geslaagde plechtigheid. “Iedereen was verliefd op de generaal”, zegt ze. Ze vindt het jammer dat ze de prijs niet aan de pilote mochten geven. “Ze wilden gewoon niet dat een vrouw extra eer zou krijgen.” “Zo zal na alle mooie praatjes erover Italië ook wel weer geen vrouwelijke president krijgen.” “Achter de schermen doen we ons best”, onthult Viviana. •

ILLUSTRATIE EDITH BUENEN

ITALIË MAGAZINE

De historische weelde van

Villa Ludovisi De laatste adellijke villa in het centrum van Rome gaat onder de hamer. De prinses van Boncompagni Ludovisi opende voor de laatste keer en exclusief voor Italië Magazine de deuren van haar villa, een ware kunstschat. T E K S T E W O U T K I E C K E N S F O T O ’ S M AT T E O R O S S I

wee zware metalen hekken gaan automatisch open en we lopen over een breed pad een heuvel op. Boven komt een villa in zicht, met een grote tuin met klassieke beelden eromheen. Cipressen groeien er ook, alsof we midden in Toscane zijn. Maar schijn bedriegt. We zijn in Rome, op het terrein van Villa Ludovisi, ook wel Casino

ITALIË MAGAZINE

dell’Aurora genaamd. Het laatste historische onderkomen van belang in Rome dat nog wordt bewoond door de oorspronkelijke familie. Bij de villa worden we door Vera, een huishoudster – de enige, naar later blijkt – naar de Stanza dei Paesi geleid om te antichambreren. Deze kamer heeft prachtige fresco’s met landschappen (paesi) van onder anderen Paul Bril, de 17de-eeuwse schilder uit Antwerpen. Hij was ook een meester van het trompe l’oeuil. Dansende putti, naakte engeltjes, lijken uit een geschilderde koepel naar beneden te komen. We gaan zó diep op in die illusionistische afbeelding dat we bijna niet horen dat de bewoonster is gearriveerd. Ze hoeft nog net niet te kuchen. Rita Boncompagni Ludovisi is een elegante, frêle vrouw die ons vriendelijk in het Engels begroet. Rita werd 72 jaar geleden in Texas geboren en heeft een bewogen leven achter de rug, waarover ze liever niet spreekt. De prinses steekt direct van wal met de opmerking dat ze verre voorouders in Nederland heeft die Haydn heten, “zoals de componist”. Dat is – afgezien van Paul Bril – haar enige link met Noord-Europa. Haar band met Italië is inniger. Die begon toen ze als zestienjarige met haar ouders in Rome was. Ze wierp een muntje in de Trevifontein, vertelt ze, en wenste ooit een Romein te trouwen en in Rome te wonen. Sommige mensen hebben alles mee: in 2005 trad ze in het huwelijk met Principe Nicolò Boncompagni Ludovisi. Daarmee deed ze haar intrede in een van de oudste adellijke geslachten van Europa.

Klassieke familievete

De prinses laat mij plaatsnemen op een bank in Lodewijk XVI-stijl en gaat zelf op een ‘Lodewijkse’ fauteuil zitten. Tussen ons in staat een lage salontafel, daarboven dansen de putti op het plafond. Ze kijken treurig, zo lijkt het, en daar is ook wel reden voor. De rechter bepaalde vorig najaar dat de villa per opbod zou moeten worden verkocht. Vermoedelijk binnen

VILLA LUDOVISI

Ze wierp een muntje in de Trevifontein, vertelt ze, en wenste ooit een Romein te trouwen en in Rome te wonen een jaar moet de prinses het huis uit. “Toen de rechter haar vonnis velde, was ik zo geschokt. Telt het dan niet dat ik hier al achttien jaar woon (ze woonde er al voor haar huwelijk, red.), dat ik de villa weer heb opgeknapt en dat ik die heb opengesteld voor bezoekers? Mijn man heeft in zijn testament mij nota bene het vruchtgebruik van de villa toebedeeld.” De verkoop is het voorlopige sluitstuk van een klassieke familievete om de erfenis. Na de dood van Nicolò in 2018 kwamen de weduwe en de drie kinderen uit zijn

eerste huwelijk tegenover elkaar te staan. Het gevecht om de centen kent geen grenzen. De prinses toont mij een foto van drie maanden eerder. Daarop staat zij met een luitenant-kolonel van de carabinieri. Die retourneerde een belangrijk archiefstuk dat verloren was gegaan. “Verloren? Dat was gestolen door familieleden!” zegt Rita met ferme stem. De weduwe is geheel in het zwart gekleed. Ze draagt een gebreid jasje van St. John Knits op een suède Gucci-broek met daaronder schoenen van Chanel met >

Openingspagina’s: de prinses in de deuropening van de Stanza dei Paesi en in de tuin. Links: met haar echtgenoot; onder: exterieur van de villa.

ITALIË MAGAZINE

Arbeid adelt Principessa Boncompagni-Ludovisi wordt op 25 november 1949 als Rita Sue Carpenter geboren in San Antonio in Texas. Op 26-jarige leeftijd trouwt ze met John Jenrette, lid van het Huis van Afgevaardigden. Als congreslid maakt Rita’s man vooral naam door een smeergeldaffaire, waarvoor hij ruim een jaar de gevangenis in gaat. Kort voor haar scheiding met Jenrette in 1981 laat Rita zich fotograferen voor Playboy. Op de foto’s staat ze naakt met alleen een boa van struisvogelveren om haar nek. In het begeleidende artikel schrijft ze dat ze eens met Jenrette “de liefde heeft bedreven op de marmeren trappen” van het Capitool. Die woorden veroorzaken een grote rel in Washington. In 2011 zegt Rita, inmiddels prinses geworden in de stad met dat andere Capitool, dat ze het verhaal heeft verzonnen. In 1984 komt ze nog eens in Playboy te staan en nog wel ook op de cover. In het blad zien we haar aan de gang met

ITALIË MAGAZINE

een vier jaar jonger naaktmodel onder de titel ‘Oudere vrouwen, jongere mannen’. In de jaren tachtig bouwt ze een bescheiden carrière op als actrice in Los Angeles. Echt succesvol wordt ze als makelaar in New York van de jaren negentig. In 1998 verkoopt ze het General Motors Building aan Donald Trump voor 800 miljoen dollar. Haar makelaarstalent is vast van pas gekomen bij de veiling van Villa Ludovisi.

In 2003 ontmoet Rita haar derde man (ze was ook nog heel kort in Texas getrouwd geweest). De ontmoeting met Nicolò Boncompagni-Ludovisi gebeurt via een zakencontact, deze man wil Rita introduceren bij een prins in Rome. “Wat nou een prins, iedereen in New York noemt zich graaf of wat dan ook, dacht ik nog.” Maar eenmaal in Rome aangekomen, wordt ze halsoverkop verliefd op haar prins. En zo verandert ze voor de tweede keer van naam. •

VILLA LUDOVISI

Uit alles blijkt dat vier jaar na dato – de prins stierf op 8 maart 2018 – de prinses haar “darling” ernstig mist halfhoge hak. Een gestreepte vijfkleurige sjaal van Yves Saint Laurent vormt een vrolijk accent. Op de lage salontafel ligt de uitnodiging voor het huwelijk van William en Kate Middleton in 2011. “We konden er niet bij zijn. Nicolò voelde zich niet zo goed. Het kon mij niet schelen, Nicolò was veel belangrijker.” Uit alles blijkt dat vier jaar na dato – de prins stierf op 8 maart 2018 – de prinses haar “ darling” ernstig mist. Toen hij was gestorven heeft ze er alles eraan gedaan om de prins een waardige laatste rustplaats te bezorgen. “Ik ben bij het

Vaticaan, het vicariaat, de monumentenzorg en de burgemeester langsgegaan om mijn man begraven te krijgen in de kerk van Sant’Ignazio. Dat was zijn kerk, onze familiekerk.” Daar zit wel iets in. De Ignatiuskerk, tweehonderd meter van het Pantheon, werd gebouwd in opdracht van Nicolò’s negende overgrootoom, kardinaal Ludovico Ludovisi. Hij was niet de enige prelaat in de familie. De Boncompagni hebben paus Gregorius XIII voortgebracht, waaraan we de gregoriaanse kalender te danken hebben. De Ludovisi brachten later paus Gregorius

Links: Rita bij het altaar voor haar grote liefde. Onder: bij de enige plafondschildering die Caravaggio heeft nagelaten.

ITALIË MAGAZINE

XV in. Beide families kwamen aan het eind van de 17de eeuw bij elkaar in een enkele dynastie.

Pikante Caravaggio

De opgang naar de eerste etage in Villa Ludovisi bestaat uit een smalle schelpvormige trap, die is ontworpen door Carlo Maderno, de architect van onder meer de façade van de Sint Pieter. “Toen Woody Allen hier eens was, schrok hij een beetje van de smalle opgang en riep hij om de hand van Soon-Yi, zo lief”, zegt de principessa terwijl ze ons voorgaat. Tja, de villa heeft door de eeuwen heen de vips van hun tijd getrokken. In de 18de en 19de eeuw kwamen onder andere Goethe, Gogol, Stendhal en Tsjaikovski op bezoek. Henry James is begin 20ste eeuw ook over die trap gegaan. Hij heeft het in Italian Hours over “een kronkelende stenen trap en een uitzicht vanaf de loggia (...) met een hemel van verbleekt saffier”.

ITALIË MAGAZINE

Sinds Rita er de scepter zwaait, zijn vooral Amerikaanse stars langsgekomen, zoals Madonna toen ze eens op concerttour in Rome was, en Bette Midler (“zo’n gecultiveerde vrouw”). Al die beroemdheden kwamen en komen vooral voor de Caravaggio op de eerste etage. De Italiaanse barokkunstenaar heeft naar schatting maar zo’n tachtig olieverfschilderijen gemaakt. Maar de Ludovisi-Caravaggio is uniek, want het is de enige plafondschildering van de beroemde schilder. Ook het onderwerp is ongewoon. Caravaggio is bekend van woeste, al dan niet bijbelse voorstellingen, maar hier zien we de goden Jupiter, Neptunus en Pluto met drie mythologische dieren die hen symboliseren, zwevend boven de wolken en een soort wereldbol. Opvallend is hoe Pluto, de god van de onderwereld, zijn geslachtsdeel en weelderig schaamhaar etaleert. Als kind had Nicolò Boncompagni Ludovisi het fresco nooit gezien omdat het was

afgedekt om zijn tere zieltje niet te beschadigen. Zijn Amerikaanse vrouw heeft minder moeite met bloot, al zegt ze wel glimlachend: “In Texas zou dit tegenwoordig worden verboden.” Vanwege het onderwerp en de locatie werd lange tijd getwijfeld of de schildering wel van Caravaggio was, maar de experts zijn er nu wel over uit. De veilingmeester kent überhaupt geen twijfel. De minimumprijs van bijna een half miljard euro zou anders wel wat buitenissig zijn, zelfs voor een villa met een oppervlakte van 2800 vierkante meter en een tuin van zo’n 6700 vierkante meter. Nee, het hoge prijskaartje is te danken aan Caravaggio.

Propagandaschilder

Als we weer via de trap naar beneden gaan, houdt Rita stil op een overloop. Ze opent een lage deur en zoekt met haar hand in het donker naar de lichtschakelaar. Als het licht aan-

AARDEN VILLA IN DE COLLI LUDOVISI EUGANEI

Opvallend is hoe Pluto, de god van de onderwereld, zijn geslachtsdeel en weelderig schaamhaar etaleert floept zien we een klein, ordelijk familiearchief met tal van oude documenten. De prinses vertelt dat ze al deze 50.000 archiefstukken heeft laten digitaliseren, in samenwerking met de Amerikaanse universiteit van Rome. Er zijn onder andere brieven bij van de Franse koningin Marie Antoinette aan een Boncompagni Ludovisi, die zij ‘cousine’ noemt. Als Rita het licht weer uitschakelt zie ik dat de bedrading van de wandcontactdoos een beetje uit de muur puilt. Vandaar dat er een gele post-it bijgeplakt is, waarop met grote letters staat: GEVAARLIJK! In de salon op de begane grond bevindt zich een plafondschildering van een andere beroemde barokschilder, Guercino. Hij heeft met veel flair Aurora, de godin van de dageraad, afgebeeld. Ze komt in de ochtendschemering in een strijdwagen door de hemel aangereden, een thema dat in de 17de eeuw populair was. Je hoeft niet al te veel fantasie te hebben om te begrijpen wat de opdrachtgever daarmee wilde zeggen: zoals Aurora de nacht verdringt en een nieuwe tijd laat beginnen, zo breekt met de Ludovisi-paus – de opdrachtgever – ook een nieuw tijdperk aan. Guercino toont zich ook in een andere zaal een prima propagandaschilder. Zijn plafondschildering toont daar de godin Fama die triomfantelijk op een lange trompet blaast, terwijl ze Eer en Deugd op sleeptouw neemt. Ook hier wordt de loftrompet gestoken over Ludovisi. De gewaden van de drie figuren zijn in de familiekleuren, karmijnrood en goudgeel. Toen Guercino in 1621 aan beide schilderingen begon, was de villa net in handen gekomen van de Ludovisi-paus. Hij was dertig jaar eerder gebouwd op het terrein waar zich vroeger de Horti Sallustiani bevonden. Dat waren de tuinen van Sallustius, de Romeinse dichter uit de

eerste eeuw. Daarvoor was dit gebied in bezit van Julius Caesar. Wat een historische weelde! Je vraagt je bijna af waarom de villa slechts een half miljard euro waard is. •

Links: in de tuin, jeugdportret van Rita, de salon met plafondschilderingen van Guercino. Hieronder: elegante pose voor een tuindeur.

ITALIË MAGAZINE

ADVERTORIAL

Santa Margherita Ligure Beleef de schoonheid van de Italiaanse Riviera Santa Margherita Ligure – in het hart van de Italiaanse Riviera, thuis van ‘la dolce vita’ – is een kustplaats met uitzicht op zee. Door zijn specifieke karakteristieken is het een typisch stadje aan de Ligurische kust: een haven, een antieke visserijvloot, een vismarkt, oude villa’s en kastelen, een monumentale begraafplaats, marmeren beelden, typische Genuese architectuur en gekleurde gevels. Het respect voor de natuur is onderdeel van de geschiedenis van Santa Margharita Ligure doordat het omringd wordt door twee natuurreservaten: il Parco terrestre di Portofino en l’Area Marina Protetta di Portofino. Deze natuurgebieden zorgen voor een spectaculaire omgeving die zich perfect leent voor een wandeling, landschapsfotografie en het beoefenen van buitensporten. In het middelpunt van het culturele centrum van het dorp staat Villa Durazzo, een prachtig zestiende-eeuws landhuis met standbeelden, fonteinen, schilderijen en een park dat bekend staat als een van de grootste Italiaanse tuinen. Het kleine vijftiende-eeuwse kasteel is de thuisbasis van een multimediaal museum over de zee. De culinaire hoogstandjes zijn de gambero di

Santa en de focaccia, maar in alle restaurants kun je genieten van lekker eten en goede Italiaanse wijnen. Dankzij de nodige evenementen en alles wat het lokaal te bieden heeft, is Santa Margharita Ligure een bruisende plaats. Ook de strategische ligging van het stadje is een uitstekende basis voor een vakantie om de schoonheid van Italië te ontdekken: het vliegveld van Genua is binnen 30 minuten bereikbaar met de auto; Milaan, Turijn, Pisa en Florence zijn makkelijk te bereiken binnen 2 à 3 uur met de auto of met de trein; daarnaast is het vanaf Santa Margherita Ligure mogelijk om een excursie te plannen per boot naar de Cinque Terre. In 2022 heeft de gemeente opdracht gegeven voor een documentaireserie om aan de hand van getuigenissen van bewoners te vertellen over de hoge kwaliteit van leven in Santa Margherita Ligure. Kijk de eerste aﬂevering.

Zicht op Amalfi.

Glamour en authenticiteit Van de Amalfikust naar de Cilento

Een reis van tegenstellingen. Na een verkenning van de betoverende Amalfikust, via Paestum met zijn prachtige Griekse tempels naar de authentieke Cilento. T E K S T E N F OTO G R A F I E PA U L VA N E I J N D H O V E N

Sorrento Het is vanaf de luchthaven van Napels een uurtje rijden naar Sorrento, de grootste plaats op het schiereiland ten zuiden van Napels. Onderweg heb ik af en toe even zicht op de dramatische kliffen waar het stadje op gebouwd is. Sorrento heeft kunnen uitgroeien tot een

belangrijke toeristische bestemming aan zee ondanks dat het nauwelijks strand heeft. Maar zwembaden zijn er des te meer en de duurdere hotels op de rotsen hebben vaak een lift naar beneden. Daar staan op een (privé) pier bedjes en parasols voor de gasten klaar. Sorrento heeft de

bezoeker veel te bieden op het gebied van gezelligheid met zijn terrasjes, cafés en restaurants. En natuurlijk kun je hier overal limoncello kopen, want Sorrento is de citroenhoofdstad van Italië. Een handige uitvalsbasis voor het verkennen van de Amalfikust.

Strandje van Marina di Praia.

Marina di Praia

Positano Aan de zuidkant van het schiereiland van Sorrento begint de Amalfikust. De eerste plaats is het schitterende Positano, meteen het meest chique oord. Iedereen heeft er ooit wel foto’s van gezien of kent de beelden uit de film Under the Tuscan Sun: pastelkleurige huisjes aan kleine straatjes die tegen een heuvel zijn aangeplakt. Terrasjes bieden een

ITALIË MAGAZINE

prachtig uitzicht op de zee en ook het nachtleven schijnt hier zeer de moeite waard. Het strand aan de voet van de heuvel is een magische maar ook drukke plek om van zon en zee te genieten en natuurlijk om te zien en gezien te worden. Hoog boven de zee slingert de weg richting Amalfi. Als ik bij een onopvallende afslag richting zee kom

besluit ik daar een kijkje te nemen. Beneden ligt Marina di Praia, een mooie plek ingeklemd tussen de rotsen met een charmant strandje, waar nu buiten het seizoen slechts een enkeling van de zon geniet. De Marina is klein, maar heeft wel restaurants en hotels en er is een idyllische sfeer, mede door de vissersbootjes die op het strand liggen.

VAN DE AMALFIKUST NAAR DE CILENTO

Positano

Amalfi

amalfi Ook al is het de tweede helft van oktober, de weg naar Amalfi is erg druk en Amalfi zelf ook. Ik probeer niet eens een parkeerplek op straat te vinden maar rij naar een parkeergarage die in de rotsen is uitgehouwen. Via een tunnel kom je vervolgens te voet in het centrum uit. Aan het strand is het nog aardig druk, maar de temperatuur is er ook naar. Net achter de lungomare ligt de Piazza Duomo met terrassen die – het is lunchtijd – helemaal vol zitten. Een monumentale trap

leidt van het pleintje naar de romaanse kathedraal met crypte en kloostergang en het bisschoppelijk museum. De dom is gewijd aan Sint Andreas, een van de eerste apostelen, van wie relieken in de crypte worden bewaard. Het geheel is de moeite van een bezoek waard en een prettige afwisseling van de drukte op straat. Daarnaast is het zeker ook leuk om door de kleine straatjes van Amalfi te zwerven, waar uiteraard veel (toeristische) winkeltjes zijn.

Ravello Hét juweel van de Amalfikust ligt niet aan zee maar enkele honderden meters hoger op een heuvel. Al in de 13de eeuw werd Ravello bewonderd om zijn architectuur, zijn tuinen en zijn uitzichten. Nu is het een dorp met nog geen 3000 inwoners. Ooit, voordat de

Amalfi

ITALIË MAGAZINE

pest in 1656 hier huishield, waren dat er tienduizenden. Boccaccio zong al de lof van Ravello in zijn Decamerone, Wagner componeerde hier de tweede akte van de opera Parsifal en D.H. Lawrence schreef er Lady Chatterley’s Lover. Vele kunstenaars

VAN DE AMALFIKUST NAAR DE CILENTO

Ravello

vonden hier inspiratie, onder anderen de Nederlander M.C. Escher. Popsterren en Hollywood-acteurs komen hier graag, voor vakantie of om in het huwelijk te treden. De lijst van beroemdheden is schier oneindig. Ravello is zo goed als autovrij, en net onder de Piazza Duomo is een parking. Voor de kathedraal is een groot terras dat op deze zonnige middag helemaal vol zit. Ik loop wat verder naar boven en dan is er eigenlijk bijna niemand meer op straat. Behalve de enkele gasten die naar een Russisch-Italiaans huwelijk gaan in een klein parkje. Daar heb je een prachtig uitzicht over zee. Veel idyllischer

kan een trouwlocatie niet worden. Weer beneden op Piazza Duomo bezoek ik de Villa Rufolo. Het complex bestaat uit bijzondere gebouwen, zoals een 13de-eeuwse Moorse toren die de entree vormt. En er ligt een prachtige tuin. Hier bevindt zich misschien wel het hoogtepunt van Ravello: de Belvedere met een ongeëvenaard panoramisch uitzicht over de tuin, de zee en de twee torentjes van de Chiesa della SS Annunziata. Dit deel van de tuin is ook het decor voor het jaarlijkse Ravello muziekfestival dat van begin juli tot eind augustus wordt gehouden.

Cetara en Vietri sul Mare Weer even wat verder aan de kust ligt het plaatsje Cetara. Het is vrij onbekend maar heeft wel een eigen Slow Food Presidium: de colatura di alici di Cetara, een vissaus van gefermenteerde ansjovis. In het haventje boeten vissers hun netten en verkopen ze vis vanaf hun bootjes. Op de steiger staat een roestige weegschaal waarop ze de vis wegen. Het strandje is vrijwel leeg en ook in de hoofdstraat kom je slechts een enkeling tegen. Tussen al het toeristische geweld van de Amalfikust is Cetara een oase van rust. En het is ook nog eens een heel charmant en authentiek plaatsje. Het spreekt vanzelf dat

Vietri sul Mare

Cetara 52

ITALIË MAGAZINE

ik hier een fles colatura en een pot met ingemaakte ansjovis koop. Keramiek is waar het in Vietri sul Mare om draait. Overal waar je kijkt zie je keramiek. Uiteraard in winkeltjes waar je bordjes, vazen, potten en ezeltjes van kleurrijke keramiek kunt kopen, maar ook muren, relingen, trappen en fonteinen zijn ermee versierd. Het centrum is klein, maar leuk om even rond te lopen. De meeste Amalfikustbezoekers halen het niet tot Vietri. Ik besluit hier te lunchen en proef een lokale specialiteit: druppelvormige salami met rugspek in het hart, coglioni di mulo genaamd, ezelballen.

VAN DE AMALFIKUST NAAR DE CILENTO

Paestum

De resten van de stad zijn overigens voornamelijk Romeins, want de Romeinen bouwden over de Griekse stad heen. Het geheel is erg indrukwekkend Paestum Tijd om richting de Cilento te gaan. Al vele malen heb ik foto’s gezien van Paestum, zij het eigenlijk altijd ongeveer dezelfde foto van een Griekse tempel. Ik ben dan ook verbaasd als ik bij het archeologische park kom en zie dat er drie tempels zijn en verder nog de resten van een

hele stad. De resten van de stad zijn overigens voornamelijk Romeins, want de Romeinen bouwden over de Griekse stad heen. Het geheel is erg indrukwekkend. Je kunt hier rustig over het terrein wandelen en via de Paestum-app krijg je bij veel plekken een korte

uitleg. Aan de overzijde van de ruïnes is een klein maar bijzonder museum. Hier worden diverse archeologische vondsten tentoongesteld, maar het spectaculairst zijn de beschilderde panelen uit tombes die zo’n 2500 jaar oud zijn, waaronder die uit ‘de tombe van de duiker’.

ITALIË MAGAZINE

Castellabate

VAN DE AMALFIKUST NAAR DE CILENTO

Cilento Steden van enig formaat kent de Cilento niet. Dorpen en stadjes liggen hier verspreid en er is veel natuur. Een groot deel bestaat dan ook uit het Parco Nazionale del Cilento. De GPS is denk ik een beetje op hol geslagen, want ik bereik via onverharde wegen en langs ravijnen uiteindelijk mijn slaapadres: Agriturismo I Moresani in Casal Velino. De volgende dag ontdek ik dat er ook

een heel normale weg naartoe leidt. Helaas heb ik weinig tijd om de omgeving een beetje te verkennen en omdat er geen grote wegen zijn kan ik de volgende dag slechts een paar plaatsen aandoen. Zoals het kustplaatsje Castellabate. Het is in vergelijking met de Amalfikust heel eenvoudig, maar dat heeft ook zijn charme. Een met kettingen behangen Mariabeeld houdt zicht op het

strand en het haventje en moet de vissers beschermen. Voor de lunch zet ik koers naar Acciaroli, bekend om de vele 100+-ers die er wonen. Helaas is het geen mooi weer en blijven de oudjes binnen. En ook in Pioppi (waarnaar een dieet vernoemd is dat overigens niets met de eetgewoonten van de Pioppianen te maken heeft) is er geen enkele hoogbejaarde die de wind trotseert.

Een Mariabeeld, behangen met kettingen, houdt zicht op het strand en het haventje en moet de vissers beschermen Olijven en buffels Na het zeer smakelijke ontbijt in I Moresani neemt eigenaar Gino me mee naar de keuken. Daar is zijn schoonmoeder bezig met de

I Moresani

‘bereiding’ van de oliva salella, een Slow Food Presidium uit deze streek. Met een platte steen geeft ze een tik op elke olijf om die te splijten.

Daarna gooit ze die in een bak met water. ’s Middags tref ik haar buiten waar ze met een soort vleeshamer een klap geeft op de olijven zodat de pitten eruit vliegen. Ook die doet ze in een emmer water. Na een aantal dagen stopt ze de olijven in een potje met olie en zijn ze klaar voor consumptie. Ik moet zeggen dat al het werk zeker de moeite waard is want ze smaken heerlijk. Een specialiteit van de regio die nog beroemder is, is de mozzarella di bufala. Gino neemt me mee naar een caseificio waar mozzarella wordt gemaakt, zowel van buffel- als van koemelk. Ze zijn hier al vanaf 3 uur aan het werk om als de winkel opengaat verse mozzarella te hebben. De dame die me rondleidt vertelt dat vroeger de herders boven op de berg de mozzarella ter bescherming in mirte verpakten. Nu biedt men deze verpakkingswijze nog steeds aan, maar dan als bijzonder cadeaupapier. Op mijn verzoek gaan we ook nog even langs de buffelboerderij waar ze hun melk vandaag halen. Eerst schrikken de dieren even als ik over het muurtje kijk, maar dan komen ze poolshoogte nemen wie deze vreemdeling toch mag zijn…

ITALIË MAGAZINE

TIPS SLAPEN • Hotel Plaza Zeer aangenaam hotel midden in Sorrento. Zwembad op het dak. plazasorrento.com

• I Moresani Mooi gelegen agriturismo met eenvoudige kamers en een uitstekend restaurant. agriturismoimoresani.com ETEN • Trattoria dei Mori Het eten is goed, de bediening prettig, de locatie aangenaam. Via San Nicolo 20, Sorrento. trattoria-dei-mori.business.site

• Colatura di alici In het winkeltje van Delfino kun je colatura di alici di Cetara kopen, maar ook ingemaakte ansjovis en tonijn bijvoorbeeld. Corso Garibaldi 44, Cetara. www.delfinobattistasrl.it

• Mozzarella di bufala Behalve buffelmozzarella worden hier nog diverse andere kwaliteitskazen verkocht. Tenuta Chirico, Via Mulino Vecchio 23, Marina di Ascea. caseificiochirico.it DOEN

• Museo Diocesano Amalfi Via het museum krijg je ook toegang tot de duomo, de kloostergang en de crypte. museodiocesanoamalfi.it

• Villa Rufolo Bijzonder complex ontstaan in de 13de eeuw met mooie tuinen – waar het Villa Rufolo Festival plaatsvindt – en fantastische uitzichten. Piazza Duomo, Ravello. villarufolo.com

• Paestum Het archeologische complex is dagelijks geopend 8.30-19.30 uur paestumsites.it

7-daagse fly-drive SORRENTO & CILENTO Geniet van bruisend Sorrento en laat je verrassen door het ongerepte Cilento-schiereiland! VOOR O N LEZERS ZE !

Voor de lezers van Italië Magazine stelde Fundadore/Style in Travel een aantrekkelijk 7-daags arrangement samen. Eerst verblijf je in hartje Sorrento, ideaal om dit gezellige stadje en de Amalfikust te (her)ontdekken. Een stadswandeling met proeverij is inbegrepen. Daarna rijd je naar de Cilento: dit schiereiland, het meest zuidelijke deel van Campanië, is een door Unesco beschermd natuurgebied, waar nog geen massatoerisme is. Je vindt er bossen, bergen, oude dorpjes, burchten en een heerlijk klimaat. Je kunt kiezen tussen een verblijf in een gemoedelijke agriturismo of in een bijzonder boetiekhotel.

7-d fly-drivaagse e vanaf

€ 975 p.

Dag 1-4 Je vliegt van Amsterdam naar Napels. De huurauto staat op de luchthaven gereed en terrein met zwembad en voor de heerlijke keuken, met producten van eigen grond. Op aanvraag zijn kooklessen mogelijk. Voor een meer sophisticated verblijf kun je kiezen voor Hotel Marulivo, een klein maar fijn boetiekhotel gevestigd in een verbouwd klooster in het authentieke Pisciotta. Dag 7 Terug naar de luchthaven Napels (140 km) voor het inleveren van de huurauto en de retourvlucht.

je rijdt naar Sorrento (52 km), waar je drie dagen logeert in ons comfortabele en prettig gelegen Hotel Plaza. Op dag 2 is een wandelexcursie gepland, met gids in een klein gezelschap. In ca. 2,5 uur maak je kennis met de historie van Sorrento maar ook met de lokale keuken: je bezoekt o.a. een kaas- en limoncelloproducent en uiteraard is een proeverij met lekkernijen inbegrepen. Vanuit Sorrento kun je alle kanten op: Pompeï en Herculaneum bezoeken, per boot naar Capri of de romantische Amalfikust verkennen, met Positano, Ravello, Amalfi en Vietri sul Mare.

Dag 4-7 Vandaag rijd je naar het Cilento-schiereiland (136 km), een andere wereld! Hier geniet je van rust en ruimte, van heerlijke stranden maar ook van cultuur: in de oudheid bevonden zich hier Griekse kolonies, waarvan de tempels van Paestum en de opgravingen van Velia nog getuigen. Een andere bijzondere bezienswaardigheid is het kartuizer kloostercomplex La Certosa van Padula. Je logeert drie nachten in Agriturismo I Moresani, een gemoedelijk familiebedrijf: de kamers zijn eenvoudig maar netjes – hier kom je voor het uitzicht, het

Reissom vanaf € 975 p.p. • Inclusief: 6 overnachtingen o.b.v. logies/ ontbijt, wandelexcursie met proeverij in Sorrento, 1 x diner in I Moresani, vliegretour Amsterdam-Napels incl. handbagage, Avis-autohuur. • Exclusief: reserveringskosten en bijdrage Calamiteitenfonds, bijdrage SGR, lokale parkeerkosten. • Facultatief bij te boeken: upgrade Hotel Marulivo, reis- en/of annuleringsverzekering, ruimbagage/stoelreservering voor de vlucht. • Het arrangement is geldig voor vertrek vanaf 25-03 t/m 25-10-2022. Volledig prijsoverzicht, info en boekingen: STYLEINTRAVEL.NL/ ITALIEMAGAZINESORRENTO

Een klassieker binnen het assortiment van Vespa: de Primavera. Het uit de jaren zestig stammende model is vernieuwd met een frisse en lichte belijning en gegoten in frisse kleuren, hier in de tint Rosso Passione. Vespa, Primavera (RED) 125, € 5.329. vespa.com

N UOVO

Snelheidsduivel

K(o)raaltjes aan je oor

De kleuren van deze oorbellen in sterling zilver, turquoise en groene jaspis matchen perfect met een azuurblauwe zee. Hoezo Bali Blue? Aan de Adriatische kust van Italië misstaan ze zeker ook niet. Giovanni Raspini, Bali Blue Earrings, € 150. giovanniraspini.com

Strakke sofa De Lolita Sofa is een stijlvolle tweezitter van metaal die zowel buiten op de veranda als binnen in de huiskamer kan staan. De kussens zijn verkrijgbaar in meer dan vijftien kleuren. Eventueel uit te breiden met een armstoel, poef en bijpassende koffietafel. Meme Design, Lolita Sofa, € 1230. memedesign.it

TEKST & SAMENSTELLING MALOU LAMMERTSE & SERENA CARUSO

ITALIË MAGAZINE

Zachte egel

Comfortabel flaneren

Deze egel heeft geen stekels op zijn rug, maar zacht, zogenaamd ‘Teddy Montauk’ bont. De kalfsleren portemonnee heeft een ritssluiting en een handig binnenvakje om alle kleine items in te bewaren. Furla, Furla Allegra, € 85. furla.com

Door de flexibele stof van elastaan draagt hij comfortabel, de sweetheart-halslijn en het gouden detail op de riem geven hem een sensuele touch. Kortom: het is fijn flaneren in deze romantische jurk van Rinascimento. Rinascimento, Crêpe scuba fabric sheath dress blue, € 115. rinascimento.com

Fruitige sneakers Ze zijn eenvoudig en stoer en passen bij elke outfit. De vegan sneakers van Womsh zijn zelfs fruitig te noemen: het leer is gemaakt van gerecyclede appelschillen uit Trentino. Womsh, Vegan Snik White Red, € 149. womsh.com

Italiaanse tulp Een Italiaanse lamp met een Nederlands tintje. Handgemaakt van hout en glas, bloeit en gloeit de tulpenlamp van Tedo Design op je bureau of nachtkastje. Tedo Design, Stylish Tulip, € 290. pressloft.com

ITALIË MAGAZINE

AANBIEDING

€ 40

+ ‘THE LEMON KITCHEN SICILIË’ T.W.V. €21,99 NU SAMEN VOOR MAAR

SICILIAANSE RECEPTEN MET CITROEN

WORD ABONNEE

The Lemon Kitchen Sicilië laat je proeven van de veelzijdigste keuken van Italië. Met 65 heerlijke, mediterrane recepten brengt Jadis Schreuder de Siciliaanse keuken bij jou in huis. De hoofdrol is wederom weggelegd voor de biologische citroen – het wonderingrediënt voor in de keuken. Maak het verfrissende citrusjam-trio, crunchy pasta met courgette en broodkruim of feestelijke antipasti. Jadis’ recepten zijn eenvoudig en rijk van smaak. Zomerse recepten voor het hele jaar!

Een jaarabonnement (6 nummers) op Italië Magazine kost € 40. De abonneeservice is op werkdagen bereikbaar van 9.00 tot 17.00 uur. Als bijdrage in de verzendkosten van het geschenk wordt eenmalig € 5 in rekening gebracht. Deze aanbieding geldt zolang de voorraad strekt. Neem contact op met de abonneeservice voor verzendtarieven naar het buitenland. U kunt het abonnement ook cadeau doen aan iemand anders, u ontvangt dan zelf het kookboek.

GA NAAR WWW.ITALIEMAGAZINE.NL OF BEL 088 2266636

'Ze noemden me citroentje'

Het Sicilië van Jadis

ITALIË MAGAZINE

THE LEMON KITCHEN SICILIË

The Lemon Kitchen Sicilië is het tweede kookboek van auteur, foodexpert en -creator Jadis Schreuder. Ze heeft een frisse stijl die je meteen herkent op haar Instagram-account, website en in haar recepten.

aarom citroenen? Jadis glimlacht: “Vroeger wilde ik overal citroen bij. Ik was dol op het zuurtje en miste dat als ik bij vriendjes ging eten. Ze noemden me vroeger zelfs citroentje.” Naast citrusvruchten zijn biologische producten volgens haar onmisbaar in elke keuken. “Mijn moeder leerde me om aandacht te hebben voor groente en fruit en de verschillen in kleur en geur. We liepen soms rond etenstijd naar huis en speelden dan ‘wat eten de buren?’ Ik denk dat mijn passie voor koken daar is begonnen.” Het is daarom niet zo gek dat Jadis ambassadeur is van Ekoplaza. Daar koopt ze haar Siciliaanse producten, zoals citroenen. “De biologische supermarkt is voor mij als een snoepwinkel. Voor een gerecht kan ik soms een hele dag onderweg zijn om alles te verzamelen. Ik denk en droom de hele dag over eten en dat herken ik erg in de Italiaanse cultuur. Heb je daar ooit ‘daar hou ik niet van’ gehoord? Ik in ieder geval niet. Het gaat om het totaalplaatje: niet alleen de smaak is belangrijk, maar ook met wie en hoe je eet. Lekker eten is geen bijzaak, maar het belangrijkste van de dag.”

Spaghettislierten Jadis is het afgelopen jaar vijf keer naar Sicilië afgereisd om onderzoek te doen voor haar boek. Het was essentieel om het eiland in elke tijd van het jaar mee te maken en de seizoensproducten te kunnen proeven. “In de lente vindt er een geuren kleurexplosie plaats op het

eiland. Alles staat in bloei. En de winter is hét citrusseizoen, dus perfect voor limoncello of de versie met mandarijn.” Jadis ontdekte het eiland samen met haar vriend. Van vismarkten in Riposto en streetfood in Palermo tot een diner op de Etna. Een bezoekje aan de biologische pastafabriek Barbagallo mocht niet ontbreken. “Het is zo bijzonder om dat proces te zien. Er hingen duizenden spaghettislierten. Een grappig detail is dat het restmateriaal wordt gebruikt voor vermicelli. Zoiets bedenk je niet. Dat moet je met eigen ogen zien.” Al deze geuren, kleuren en smaken vormden de inspiratie voor haar boek, waarbij haar recepten vaak om de citroen heen dansen. Pasta vongole met munt, granita en boerenlinzensoep; ze zijn allemaal in het boek terug te vinden, inclusief de Siciliaanse vertaling. Sommige creaties zijn geïnspireerd op de cucina povera, de armeluiskeuken. Deze vaak eenvoudige basisgerechten zijn in een duurzaam jasje gestoken. Ondanks de naam The Lemon Kitchen, geeft ze ook recepten zonder haar gele vriend. Jadis zegt lachend. “Je moet het niet forceren. Alles draait om smaakbalans en niet alleen om de citroen.”

Zoete broodjes In haar recepten is de basis altijd zelfgemaakt, van het brood en de briochebollen tot het broodkruim en de pizzabodems. Alleen de pasta niet, omdat die een lekkere ‘bite’ moet hebben. Jadis is vooral trots op haar pistache-ijs. “Ik ben er lang mee bezig geweest om het recept te perfectioneren. Ik heb het wel twintig keer opnieuw gemaakt, maar het werd

maar geen romig en fris geheel. Toen ben ik nóg een keer in het vliegtuig gestapt. Daar, in mijn favoriete pistachewinkel in Taormina, heb ik de eigenaar om hulp gevraagd. Toen vond ik eindelijk de perfecte verhoudingen. Wat voelde dat goed. En van Janny van der Heijden kreeg ik een tip voor de briochebollen. Dat zijn zoete broodjes die bij granita worden gegeten. Ze hebben een ronde vorm met een bolletje erbovenop. Tijdens het bakken zakte het topje bij mij steeds scheef. Janny leerde mij dat als je dit puntig maakt, het rechtop blijft staan. Een andere bijzondere ervaring had ik met de gravin van het Palazzo Conte Federico, waar ik verbleef. Ik wilde graag marmelade leren maken en zij heeft me het geheim verteld! Ik ga nu niks verklappen, maar mocht je geïnteresseerd zijn: je kunt het allemaal teruglezen in mijn boek.” Als ik vraag naar haar toekomstdroom, hoeft Jadis niet lang na te denken. “Een Siciliaans reisprogramma waarin koken met lokale producten de hoofdrol heeft. Ik wil de kijker kennis laten maken met de amandelen uit Noto, de pistachenoten van Bronte en het streetfood van Palermo. Dat is mijn ultieme droom. Voor nu ben ik tevreden. Naast de kookboeken werk ik ook als chef aan huis. Ik kook voor gasten en vertel over duurzame seizoensproducten en Siciliaanse recepten. Ik heb van mijn passie mijn werk gemaakt en daar ben ik heel erg gelukkig mee.” • The Lemon Kitchen Sicilië ligt vanaf april in de winkel of is te bestellen via thelemonkitchen.nl.

TEKST SERENA CARUSO FOTO LIN WOLDENDORP

ITALIË MAGAZINE

Dit recept komt oorspronkelijk uit de regio’s Palermo en Trapani. Ik had hier al veel verhalen over gehoord en was dan ook aan het watertanden toen ik dit voor de eerste keer bestelde. Waanzinnig, wat was dat lekker! Maar het is niet alleen heerlijk en makkelijk te maken; het ziet er door de verschillende kleuren ook nog eens heel mooi uit. De combinatie van pistachenootjes en garnalen is bijzonder lekker. Het is een heel eenvoudig gerecht, al kost het pellen van de pistachenootjes wel even tijd. Als je dit gerecht even voor vrienden wilt maken (en dat wil je), kun je het beste de avond van tevoren de nootjes pellen en in een luchtdicht bakje bewaren. Of de nootjes natuurlijk gepeld kopen.

ITALIË MAGAZINE

Van sap tot zeste De citroen zet andere ingrediënten in het zonnetje

“Eenvoudig met rijke smaken en een frisse twist.” Zo omschrijft Jadis Schreuder de recepten in haar tweede kookboek. Ze is helemaal verliefd geworden op Sicilië en brengt een prachtig eerbetoon aan het eiland en zijn kookkunst. Van spaghetti met pistachepesto tot het allerlekkerste ijs ever: om van te watertanden!

Spaghetti met garnalen en pistachepesto Spaghetti chi pistacchi e gamberi Bereidingstijd: ca. 30 minuten • Voor 4 personen • Seizoen: zomer, herfst Ingrediënten • 100 g gepelde pistachenootjes • ½ biologische citroen • 3 biologische cherrytomaten • 1 knoflookteen, fijngesneden • ¹⁄₃ rode peper, optioneel • extra vergine olijfolie • zout en peper • 500 g spaghetti • 12 grote roze garnalen Benodigdheden • blender • vijzel • handrasp • antiaanbakpan • kookpan • pastatang

Bereidingswijze Neem de helft van de pistachenootjes en maal die fijn in een blender. Zet dit even opzij. De andere helft van de nootjes maal je fijn in bijvoorbeeld een vijzel of gebruik een mes om ze te hakken zodat ze wat grover blijven. Rasp de citroen en roer de zeste door de grove pistachenootjes. Zet ook opzij, dit gebruik je ter garnering op het einde. Snijd de tomaten zo klein mogelijk. Hak knoflook fijn en bak in 3 eetlepels olie in een antiaanbakpan. Na 2 minuten, als de knoflook iets kleurt, voeg je de tomaten toe. Laat alles ongeveer 15 minuten pruttelen totdat het een lichte saus wordt. Doe dan de fijngemalen pistachenootjes erbij. Het wordt nu een rood-groenbruine saus. Proef even en breng op smaak met zout en peper. Zet het vuur wat lager, knijp een ¹⁄₃ citroen boven de pan uit en roer even.

Kook ondertussen de pasta in zout water. Als de pasta bijna beetgaar is (na ongeveer 8-9 minuten), zet je het vuur onder de pistachenootjessaus iets hoger en bak je daarin de garnalen kort om en om. Als je de garnalen 2 minuten gebakken hebt, haal je met een tang de pasta uit het water en voeg je die toe aan de saus. Roer na iedere schep pasta de saus om. Let op: je neemt dan automatisch wat water van de pasta mee, dus controleer je saus op dikte. Is de saus te dik? Doe er dan nog een lepel van het pastawater bij. Serveer de pasta in diepe borden en strooi er op het laatst wat grove pistachenootjes met citroenzeste overheen. TIP Ben je een liefhebber van pittig? Bak dan tegelijk met de knoflook wat fijngehakte rode peper mee.

ITALIË MAGAZINE

Ingrediënten • 500 g vastkokende kleine roseval aardappelen • 1 rode ui (of 3 sjalotjes) • 500 g cherrytomaten • 8 ansjovisjes in de lengte doorgesneden, optioneel • 180 g appelkappertjes • 100 g kleine Italiaanse zwarte olijven (of kalamata) • zeste en sap van ½ biologische citroen • 3-4 el extra vergine olijfolie • ca. 10 verse basilicumblaadjes • 3 verse oreganotakjes • zeezoutvlokken Benodigdheden • handrasp of zesteur • mandoline of koksmes

ITALIË MAGAZINE

Aardappelsalade met kappertjes en cherrytomaten Insalata Pantesca Bereidingstijd: ca. 25 minuten • Voor 4 personen • Seizoen: zomer Bereidingswijze Was de aardappels goed. Kook ze met schil in 15-18 minuten gaar. Giet de aardappelen af, laat ze afkoelen en snijd ze doormidden. Snipper ondertussen de ui fijn (gebruik een scherp mes of een mandoline) en snijd de cherrytomaten door de helft. Doe de aardappels, de uien, ansjovisjes en de cherrytomaten in een ruime saladeschaal. Voeg de appelkappertjes en de zwarte olijven toe. Let op: er kunnen nog pitten in de olijven zitten.

Rasp wat zeste van de citroen en zet apart. Knijp ½ citroen over de salade uit en schenk er 3-4 eetlepels extra vergine olijfolie bij. Hussel de salade voorzichtig door elkaar. Strooi de basilicum en oregano eroverheen, rasp er nog wat zeste over en strooi wat zeezoutvlokken over de salade. TIP Snijd je basilicum niet. Hierdoor verliest het veel aroma en smaak. Scheur de blaadjes met je handen.

Dit is het allerlekkerste ijs ever. Het is zoet, romig, fris en heeft een lichtzoute nasmaak. Ik heb een tip gekregen van de ‘pistache-expert’ van Taormina: maak altijd gebruik van volle biologische melkproducten en van een pure pistachepasta als je pistache-ijs wilt maken! Heel typisch Siciliaans is het om in de zomertijd een ‘broodje ijs’ te eten, dat zijn briochebollen met pistache-ijs. Als je in Sicilië op het strand bent geweest, heb je vast ooit een ijscokarretje gezien. Daar verkopen ze deze broodjes ijs. Ook dit pistache-ijs kun je in een briochebol doen.

Pistache-ijs zie pag. 68

ITALIË MAGAZINE

Pistache-ijs Gelato di pistacchio Bereidingstijd ca. 2 uur • Voor 4 personen • Seizoen: zomer Ingrediënten • 500 ml biologische volle melk • 200 ml biologische slagroom • 4 eidooiers • 200 g biologische kristalsuiker • 125 ml pure pistachepasta (online te bestellen en in sommige speciaalzaken) • fijngehakte pistachenootjes, optioneel Benodigdheden • kookpan • garde • Thermapen (thermometer) • ijsmachine • vijzel of keukenmachine • spatel

Bereidingswijze Meng de melk met slagroom en breng kort aan de kook in een kookpan. Klop de eidooiers los met suiker tot het mengsel wit-gelig wordt. Giet het ei met suikermengsel in de pan met slagroom en melk en verwarm alles op laag vuur ongeveer 3 minuten. Roer ook de pistachepasta erdoor, gebruik een thermometer en zet het vuur uit bij 83 °C. Dit duurt ongeveer 5 minuten. Om het geheel goed te mengen kun je een garde gebruiken. Giet het mengsel in de bak van de ijsmachine. Laat het geheel minimaal 1 uur afgedekt afkoelen in de koelkast. Zet het ijsbakje in de ijsmachine met de deksel erop en zet de stand van ijsbollen

aan. Dit duurt meestal 35 min. tot 1 uur. Laat het doordraaien totdat het een mooie dikke romige consistentie heeft gekregen. In de laatste minuten kun je de pistachenootjes even wat fijner malen in een vijzel of met de keukenmachine; zet ze apart. TIP Strooi er vlak voor het serveren nog wat pistachenootjes overheen voor een lekkere bite.

Gegrilde tonijn met gesmoorde tomaten-uien en gekarameliseerde venkel Tunnu grigliato ca cipuddata chi pumadoru e finocchiu u fornu Bereidingstijd ca. 35 minuten (excl. bereidingstijd marmelade en salmoriglio-dressing) • Voor 2 personen • Seizoen: herfst, winter Ingrediënten • 2 grote rode uien • 4 el olijfolie • 2 el water • 15 cherrytomaten • ¼ rode peper • ½ biologische citroen • ½ tl zout • 1 el sinaasappel-, mandarijn- of citroenmarmelade • 200 g MSC-keurmerk verse tonijn • 1 venkel • snuf salt flakes • snuf grove zwarte peper • salmoriglio (optioneel) Benodigdheden • mandoline of koksmes • gietijzeren pan of sauspan met dikke bodem • citruspers • grillpan of barbecue • handrasp

ITALIË MAGAZINE

Bereidingswijze Snijd de uien in zo dun mogelijke ringen met een mandoline of een koksmes. Giet een scheut olijfolie in een gietijzeren pan of sauspan. Zet deze op middelhoog vuur en doe er de uienringen met 2 eetlepels water in. Laat de uienringen 20 minuten smoren met een deksel op de pan zodat ze lekker zoet worden. Snijd ondertussen de cherrytomaten in vieren, de rode peper in ringetjes en pers een halve citroen uit. Als de uien 20 minuten zijn gesmoord, doe je er de cherrytomaten, rode peper, een ½ theelepel zout, het citroensap en de marmelade bij. Neem het deksel van de pan en laat alles nog 10 minuten zachtjes sudderen. Vind je de saus te dik, roer er dan 3-4 eetlepels water doorheen. Bak ondertussen de tonijn in de grillpan of op de barbecue aan beide kanten 1-2 minuten, zodat hij nog rosé van binnen

blijft. Leg de venkel erbij en gril aan beide kanten een paar minuten. Strooi wat salt flakes, grove zwarte peper en zeste naar smaak over de gegrilde tonijn. Lekker is om wat salmoriglio over de tonijn te druppelen. Maak af door wat goede olijfolie over het gerecht te sprenkelen. TIP Serveer er citroenaardappeltjes, ciabattabroodje of boerenbrood bij!

Jadis Schreuder, The Lemon Kitchen Kookboek Sicilië, Luitingh Sijthoff, € 21,99

Ik vind het mooi om bij tonijn een zoete tegenhanger te serveren! Het zachte en frisse van tonijn past erg goed bij zoete gesmoorde uien. De tip die ik kreeg om wat cherrytomaten en een lepeltje zelfgemaakte marmelade bij de uien te doen, maakte dit recept voor mij af: ik vind het altijd fijn als ik mijn recepten kan combineren! De gegrilde venkel heb ik er zelf bij bedacht, lekker en ook gelijk een prima hoofdgerecht.

ITALIË MAGAZINE

Fly&Drives naar

Puglia

Campanië

Sardinië

Sicilië

Calabrië

Met Zuid-Italië reizen organiseren wij, Raffaella & Valeria, de meest originele reizen door Zuid-Italië voor jou, ver weg van de massa! Fly&drive, alles is geregeld! Koken met Nonna, fietsen tussen de olijfbomen en stoppen bij die ene bijzondere masseria waar nog op authentieke wijze kaas wordt gemaakt... een ontmoeting met de lokale bevolking. Che bello!!! Maar ook slapen in een trullo of in een agriturismo op de meest idyllische plekjes... kleinschalig en authentiek, gerund door families en soms heerlijk kneuterig! Een bezoek aan Zuid-Italië is een unieke beleving die wij met onze reizen graag aan jou overbrengen!

Een van onze geweldige reizen: Beleef de smaak van Puglia! • 14-daagse culinaire rondreis voor wijnen fijnproevers • Inclusief kookles, wijnproeverij en tour tussen de olijfbomen... • Verblijf in authentieke agriturismi • Inclusief auto en vlucht • Boek nu prijs v.a. € 1350,- pp

De reis bij uitstek voor de echte liefhebber van de Italiaanse keuken; je maakt op originele wijze kennis met de traditionele keuken van de streek, terwijl je verblijft in 4 authentieke agriturismi. Een wijnproeverij, een olijfolie proeverij en kookles van Nonna! Stuur ons een mail info@zuiditaliereizen.nl of kijk op www.zuiditaliereizen.nl (Raffaella: +31 0621164757 • Valeria: +39 3315413352)

IM2022_2_Zuid Italie Reizen.indd 6

15-02-2022 09:38

Het mooiste van Italië! Met ruim 25 kleurrijke en inspirerende reisgidsen over de mooiste regio’s, streken en steden bieden de Italië gidsen van PassePartout het meest complete aanbod. Persoonlijk geschreven gidsen met verrassende tips, routes en bezienswaardigheden.Ontdek Italië aan de hand van de kenners ter plekke. Een beter begin van een mooie reis naar het favoriete Italië is niet denkbaar. Nu inspiratie opdoen is binnenkort optimaal genieten van de mooiste Italiaanse bestemmingen.

Evert de Rooij 160p. paperback | € 22,50

Willemijn van Dijk 160p. paperback | € 22,50

Rosalinde Klein Woolthuis en Giampiero Murialdo 160p. paperback | € 22,50

Esther van Veen 160p. paperback | € 22,50

Renée de Haan 160p. paperback | € 22,50

Ga naar www.edicola.nl voor het volledige aanbod

D E PA S S E PA RTO U T R E I S G I D S E N Z I J N V E R K R I J G BA A R I N D E ( O N L I N E - ) B O E K H A N D E L E N V I A E D I C O L A . N L IM2022_2_Edicola.indd 1

15-02-2022 11:28

De lokroep van de Alpen “Ik ga geen geld betalen om kou te lijden.” Deze prachtige quote van mijn lieftallige echtgenote dateert uit onze studententijd. Alleen bij het idee van een wintersportvakantie kreeg zij al koude rillingen. Niet zo gek, Donatella groeide op aan de Golfo di Gaeta, tussen Rome en Napels, in een mediterraan klimaat. Libero ging er 15 november jongstleden nog lekker in zee zwemmen. In Gaeta draait het niet om wintersport, maar om watersport. Wintersport was dus al jaren geen onderwerp van gesprek meer. Tot onze recente verhuizing naar Turijn. De Alpen fungeren sindsdien als een natuurlijk decor van ons dagelijks leven. Als we ’s ochtends in de tuin een espresso achteroverslaan, bewonderen we de bergtoppen achter de Mole Antonelliana, het kenmerkende gebouw dat hoog boven de stad uittorent. Wanneer we met de kinderen naar school fietsen, verschijnen diezelfde toppen telkens opnieuw. Ook tijdens een middagje winkelen in het centrum word je soms plots verrast met vrij zicht op de Alpen. De hoogste toppen hebben ook in de zomer nog een wit puntje. In het najaar veranderen de bergen van caffè macchiato in cappuccino. De romige melklaag op de bergen wordt breder en breder. Bij zoveel schoonheid is het moeilijk de lokroep van de Alpen te weerstaan. Daarnaast merken we dat vrienden en buren zich zonder uitzondering voorbereiden om de bergen op latten of snowboard te bedwingen. Vanaf december loopt de stad, net als in de zomer, elk weekend leeg. Bardonecchia, Claviere, Salice d’Ulzio en Sestriere, de hoogst gelegen gemeente van Italië, vullen zich dan met Torinesi. Deze skidorpjes liggen binnen honderd kilometer van Turijn en zijn dus uitstekende bestemmingen voor een weekend of zelfs een dagtrip. Het skigebied dat zich tot in Frankrijk uitstrekt, heeft de prachtige naam Via Lattea (melkweg) gekregen. Als we na oud en nieuw eindelijk uit een familiequarantaine van twee weken komen, moeten we vlug schakelen om de laatste

ROELAND

ROELAND SCHOLTALBERS WOONT MET ZIJN ITALIAANSE VROUW DONATELLA, ZOONTJE LIBERO EN DOCHTER GLORIA IN TURIJN

vakantiedagen goed te benutten. De geplande autoreis naar Nederland hebben we al uit ons hoofd gezet. Terwijl ik als laatste familielid nogmaals door de gezondheidsdiensten word getest, zoekt Donatella een leuk onderkomen. Omdat ik pas op het laatste moment negatief test, hebben we verder geen voorbereidingen getroffen. Maar als we na een paar uur rijden onder aan de piste staan, begint het toch te kriebelen. Donatella koopt ter plaatse meteen een warmere muts en handschoenen, trouw aan haar devies om op vakantie geen kou te lijden. Terwijl ik met de kinderen op een sleetje van de baby slope roetsj, regelt Donatella skilessen voor de kinderen en haarzelf. Ik ga het voor het eerst op een snowboard proberen. De volgende dagen zijn vol van sneeuwpret, waarbij de hele familie binnen de kortste keren relatief veilig de berg afdaalt. Een van mijn eerste snelle bochten bezorgt me een paar gekneusde ribben, maar het is absoluut de pijn waard. Het bevalt ons zo goed dat we op de terugweg al plannen maken voor een volgend bezoek aan de skipistes. Een week later is het al zover. Deze keer rijden we naar het zuiden. Op zondag gaan we op en neer naar Limone Piemonte, een dorpje in de Zee-Alpen op de grens met Frankrijk. Libero komt inmiddels al nonchalant de piste af. Gloria leert hoe ze moet afremmen, zodat ze niet langer als een pijl naar beneden schiet. Donatella en ik boeken ook vooruitgang, al zouden we het graag net zo snel oppikken. Het restaurant aan de piste serveert voor de lunch een goddelijke tagliata di manzo, gesneden rundvlees, dat onder de stralende zon nóg beter smaakt. De kinderen proppen snel wat frietjes naar binnen, maar gaan zo snel mogelijk met de slee weer de sneeuw in. Eén ding is zeker: we hebben het sneeuwvirus allemaal goed te pakken. Het blijkt best een goed idee om te betalen om kou te lijden. •

ITALIË MAGAZINE

Bij ieder 2e doosje cannoli een gratis potje crema

Bestel uw cannoli boxen op onze webshop: www.onlycannoli.nl

IM2022_2_Only Cannoli.indd 1

14-02-2022 09:41

Het adres voor topwijnen uit Italië. Vinissimo is al meer dan 20 jaar een wijnhandel die uitsluitend Italiaanse kwaliteitswijnen importeert. Haar leveranciers zijn voornamelijk kleine wijnboeren die de hoogste kwaliteit nastreven en daarbij met passie en toewijding werken. Daarbij is het respect voor de mens en de natuur heel belangrijk. Deze filosofie is ook Vinissimo eigen, want naast het leveren van kwaliteitsproducten, staan respect en service naar de klant toe voorop. De wijnen uit het assortiment komen uit bijna alle streken van Italië en zijn een mooie vertegenwoordiging van de grote diversiteit aan autochtone druiven die Italië rijk is.

vinissimo.nl • 046 4810788

IM2022_1_Vinissimo.indd 1

14-02-2022 12:58

10 de ED

DE JURYPRIJS

Pieter Bogaers

De 10de verkiezing van het Italië Magazine Restaurant van het Jaar 2022 bestaat uit twee delen, een publieksprijs en een juryprijs. De jury bestaat dit jaar uit: • Roberto Payer, voorzitter van de Italiaanse Kamer van Koophandel • Pieter J. Bogaers, culinair journalist • Paul van Eijndhoven, hoofdredacteur van Italië Magazine

DE PUBLIEKSPRIJS: STEM OP JE FAVORIET! Lezers kunnen op italiemagazine.nl hun stem uitbrengen op hun favoriete genomineerde restaurant voor de publieksprijs.

DE UITSLAG - UITGESTELD Paul van Eijndhoven

In Italië Magazine nr. 5, 2022 wordt bekendgemaakt welk van de tien restaurants de winnaar is van de juryprijs en welk restaurant winnaar is van de publieksprijs. De prijzen worden op 4 juli tijdens een feestelijke bijeenkomst in het Hilton Amsterdam uitgereikt.

Mede mogelijk gemaakt door:

ITALIË MAGAZINE

Roberto Payer

• Palladio, Amsterdam, restaurantpalladio.nl • Pianeta Terra, Amsterdam, pianetaterra.nl • Roberto’s Amsterdam, robertosrestaurant.nl • Momenti Italian Food & Wine, Brielle, momenti-brielle.nl • La Passione, Den Haag, restaurantlapassione.nl • La Dolce Vita, Eindhoven, ladolcevita-eindhoven.nl • Raimondi’s Villa Rozenrust, Leidschendam, villa-rozenrust.nl • Pasta e fagioli, Nijmegen, pastaefagioli.nl • Nerello, Rotterdam, nerello.nl • Aroma, Vaassen, restaurant-aroma.nl

DE GENOMINEERDE RESTAURANTS ZIJN:

DE STRIJD IS BEGONNEN!

ITALIË MAGAZINE

Lieve Julia… Een mythe schrijft terug

Romeo en Julia van Shakespeare speelt zich af in Verona. En Julia geeft antwoord: vijftien Veronese vrouwen bekommeren zich om de brieven die aan Julia worden geschreven. T E K S T E N F OTO G R A F I E J O C H E N M Ü S S I G

ITALIË MAGAZINE

Openingspagina’s: iedereen wil op het beroemde balkon van Julia; de Julia-club in Verona. Boven: briefjes van verliefden aan de muur van de toegangspoort; de binnenplaats; Christina met haar Julia-jurk.

ITALIË MAGAZINE

erliefden. Romantici. Dagboekschrijvers. Eenzamen. Ze doen het allemaal: een brief schrijven aan de Julia die Shakespeare met Romeo en Julia onsterfelijk heeft gemaakt. Deze brieven – slechts geadresseerd aan ‘Julia, Verona, Italië’ – komen niet alleen aan, ze worden ook beantwoord, heel persoonlijk. Meer dan 7000 brieven krijgt Julia ieder jaar. En de mythe geeft antwoord. Vijftien vrouwen uit Verona schrijven vrijwillig en onvermoeibaar terug. Voor de helft zijn dat jonge mensen tussen de zestien en 25 jaar, maar ook zeventig- en tachtigjarigen schrijven, net als Manuela (53). “Ze gaan overal over, van de eerste liefde tot de scheiding.” “Susan uit Schotland wilde weten of romantische liefde in een koud klimaat mogelijk is”, vertelt Giovanna, voorzitter van de Julia-club. “Eentje is er zelfs het klooster ingegaan omdat hij de liefde van zijn leven niet kon krijgen”, vult de 24-jarige Carlotta aan. Zij is al vijf jaar als Julia actief.

Julia op Insta

De familie Montecchi van Romeo was aanhanger van de keizer, terwijl de Cappelletti, de familie van Julia, aanhangers van de paus waren. Een onoverkoombare

kloof die een liefde tussen Romeo en Julia in de tijd van Shakespeare niet toeliet. De vijftienjarige, beeldschone Christina, Julia in historisch kostuum bij officiële gelegenheden, verwondert en verheugt zich erover dat mensen ook nu nog brieven blijven schrijven: “Slechts een kwart van alle post aan Julia is digitaal!” Toch heeft Julia wel een e-mailadres en een Facebook- en Instagram-account, maar geen WhatsApp. Tegenwoordig gaat het vaak om de digitale gevoelswereld: “Ik hou al vijf jaar van haar, al heb ik haar tot nu toe alleen maar op mijn smartphone gezien”, mailt een twintigjarige. Bij het beeld van Julia op de binnenplaats van de Casa Giulietta zweren twee verliefden elkaar eeuwige trouw. En op het balkon geeft een stel elkaar een kus. Dit balkon is door Shakespeare verzonnen, net als tweederde van de tragische geschiedenis. Julia’s balkon is een toevoeging die pas in 1935 werd aangebracht. “Toch is het romantisch. Net zo romantisch als brieven schrijven!” zegt Carlotta. “Echte brieven zijn serieuzer, intenser, geloofwaardiger.” De langste brief van de 200.000 brieven tot dusver besloeg toch nog tien bladzijden… • julietclub.com

ADVERTORIAL

COLOR HOTEL GARDAMEER

Color Hotel: de Italiaanse schoonheid en gastvrijheid zijn te vinden aan het Gardameer Het Color Hotel in Bardolino is de ideale plek om Verona en de omgeving rondom het meer te verkennen. Laat je zintuigen prikkelen met het eten en de wijndelicatessen van het gebied. Hier kunt u het plezier van vriendelijke gastvrijheid herontdekken en momenten beleven die doordrenkt zijn van de sfeer van de beroemdste geliefden ter wereld: Romeo en Julia. Laat u bij aankomst betoveren door de levendigheid van de meubels en details van de Armonia Suite en Mosaico Style. Of door de Samsara Suite; een ruime kamer met een rond bed en uitzicht op het lagunezwembad. Een dag in het Color Hotel bestaat

uit kostbare momenten. Wanneer u dagen heeft gewijd aan sport of verkenning, kunt u ontspanning vinden in 3 tropische zwembaden, 1 verwarmd hydromassagebad, 3 bars, een massage- en ﬁtnessruimte of in de hangmatten in de tuin van 6000 m2. Het Color Hotel ligt op slechts 40 minuten van Verona en is altijd klaar om zijn gasten te verwelkomen na een dag van culturele bezoeken in de provinciehoofdstad of na een gastronomische avond in het restaurant La Veranda del Color met 1 Michelin-ster. Ieder moment is geschikt om een beetje kleur aan het leven toe te voegen, zonder de romantiek op te geven.

ColorHotel via S. Cristina, 5 37011 Bardolino (VR) T +39 045 6210857 www.colorhotel.it info@colorhotel.it

AANBIEDING

12X

+ VANDYCK DEKBEDOVERTREK

T.W.V. €119,95 NU SAMEN VOOR MAAR

€ 80

STERRENPRACHT

WORD ABONNEE

Dekbedovertrek Starlet heeft (aan beide kanten) een dessin van gestileerde sterren in schakeringen van mosgroen en mosterdgeel. Het dekbedovertrek is gemaakt van 100% katoensatijn waardoor het heerlijk zacht en soepel aanvoelt. Abonneer je nu en ontvang de dekbedovertrekset in de maat van je keuze: • 2 x eenpersoons (140 x 200/220) • 1 x tweepersoons (200 x 200/220) • 1 x lits-jumeaux (240 x 200/220)

De abonneeservice is op werkdagen bereikbaar van 9.00 tot 17.00 uur. Als bijdrage in de verzendkosten van het geschenk wordt eenmalig € 7 in rekening gebracht. Deze aanbieding geldt zolang de voorraad strekt. Neem contact op met de abonneeservice voor verzendtarieven naar het buitenland. Je kunt het abonnement ook cadeau doen aan iemand anders, je ontvangt dan zelf het dekbedovertrek.

GA NAAR WWW.ITALIEMAGAZINE.NL OF BEL 088 2266636

Wrijven helpt

Toen ik een paar jaar geleden in Rome in het huwelijk trad, regende het die dag zonder ophouden. Het was gewoonweg een diluvio (zondvloed), volgens mijn gasten. Dat zeggen Italianen altijd als het langer regent dan tien minuten en de straten blank komen te staan. Maar ditmaal was de zondvloed echt universeel, althans op die dag. Droog hielden we het dus niet. Mijn bruid werd wegens die regen door iedereen gelukgewenst. Het gezegde ‘sposa bagnata, sposa fortunata’ betekent dat een natgeregende bruid een gelukkig leven voor zich heeft, en niemand laat zo’n uitdrukking aan zich voorbijgaan. Ik geloof dat ik de spreuk die dag vaker heb gehoord dan dat er leden zijn in het Italiaanse parlement (945). Een verregende bruiloft brengt dus geluk. Geluk in de liefde, geluk in het spel, geluk in het liefdesspel. Tot dusverre klopt die uitspraak wel (ik bespaar u de details). Het is natuurlijk wel sneu dat geluk alleen is weggelegd voor natgeregende bruiden. Wat te denken van al die bruiden die onder de stralende zon het jawoord geven? En al die bruidegoms? En waar moeten die arme mannen en vrouwen die niet in de echt treden hun geluk dan wel vandaan halen? Er zijn gelukkig nog andere dingen in Italië die geluk brengen. Wat te denken van de gelukskracht die de ‘Porcellino’ brengt? Elke bezoeker aan Florence kent hem wel. Dit bronzen beeld van een wildzwijn bevindt zich in het centrum van de stad en er staat gewoonlijk een massa mensen voor. Je moet als je eindelijk aan de beurt bent een munt werpen in de geopende bek van het dier en ervoor zorgen dat die munt daarna valt in het onderliggende rooster. Daarna moet je de snuit van het wildzwijn wrijven. Doe je vervolgens mee met de SuperEnalotto, de populairste Italiaanse lotto, dan is je kostje gekocht. Dat is het idee. Wrijven als magische handeling is vast mediterraan. Bij wrijven denk ik aan de magie van geneesmiddelen en de bekende reclameslogan van de produ-

EWOUT

EWOUT KIECKENS WOONT AL VELE JAREN IN ROME. HIJ BELICHT OPMERKELIJKE ZAKEN VAN HET LEVEN IN ITALIË.

cent van een maagzuurtablet: ‘Wrijven helpt niet, Rennie wel.’ Dat wrijven wél helpt, zie je op veel plekken in Italië. De voet van het bronzen beeld van Petrus in de Sint Pieter in het Vaticaan glanst van al dat wrijven. Pieters voet is zelfs zo afgesleten in de loop der eeuwen dat de heilige nu een soort klompvoet heeft. Er staat in het middenschip vaak een rij van devotees voor, die de wrijfceremonie willen doen omdat dat voorspoed zou brengen. De ceremonie rond het Porcellinobeeld in Florence toont aan dat het geluk je niet alleen met wrijven komt aanwaaien. Ook, of vooral, munten zorgen voor geluk. Dat gaat toch flink in tegen het idee dat geld juist níet gelukkig maakt. Bij de traditie van muntjeswerpen denken we natuurlijk direct aan de Trevifontein in Rome. Duizenden mensen gooien elke dag een muntje in die fontein en vast niet om de weerstand van water te meten of om te zorgen voor een ‘monetaire’ bekleding van het fonteinbekken. Volgens zo’n beetje alle reisgidsen ter wereld is dat omdat het muntje je terugkomst in de Eeuwige Stad garandeert. Die traditie – dat staat dan weer niet in die gidsen – zou komen van Karl Friedrich Wolfgang Helbig, die rond de vorige eeuwwisseling werkte in het Duits archeologisch instituut in Rome en een drukbezette reiziger was. Hij stierf in 1915 in Rome, waaruit zou blijken dat het muntje werpen toch zo zijn effect kan hebben. In werkelijkheid kent het muntje werpen een veel oudere traditie en gaat terug naar het antieke Rome. Romeinen gooiden muntjes in rivieren, meren en fonteinen om de gunst van de watergoden te winnen en geluk aan te trekken. Instinctief voelen we anno 2022 dat nog steeds zo. Anders is het niet te verklaren dat hele volksstammen muntjes werpen waar water stroomt en niet alleen in de Trevifontein. Ik zie de munten ook liggen in de Tritonfontein op Piazza Barberini, de fontein van de mascherone, de schildpaddenfontein… Als geluk zo eenvoudig is op te roepen, vraag ik me weleens af waarom ik moest trouwen met mijn bruid in de regen. •

ILLUSTRATIE SYLVIA WEVE

ITALIË MAGAZINE

Palermo De lieflijke lente van

In het voorjaar is een bezoek aan Villa Giulia en de botanische tuin van Palermo een prachtige ervaring. Hier ontvouwt het wonder der natuur zich met verhalen over de geschiedenis, verliefde schrijvers en slimme trucs om het natuurlijk erfgoed te behouden. Italië Magazine ging er kijken. T E K S T E N F O TO ’ S J E S P E R S T O R G A A R D J E N S E N

mirakel van de natuur het best tot uiting in de twee historische parken van de stad: Villa Giulia en de botanische tuin. Daar moet je zijn voor een bijna tastbaar gevoel van wat de Chileense dichter Pablo Neruda ooit schreef: “Al snoei je alle bloemen, je zult de lente niet kunnen tegenhouden”.

Villa Giulia

plezier voor de stedelingen

e kunt je moeilijk iets betoverenders voorstellen dan de lente op Sicilië. De lucht is zacht, de zon nog niet zo fel en talloze geuren vlieten door de lucht. In Palermo komt het jaarlijkse

ITALIË MAGAZINE

In 1777 gaf de senaat van Palermo – na een publieke prijsvraag om aan ideeën te komen – de architect Nicolò Palma de opdracht de aanleg van de eerste openbare tuin in de stad ter hand te nemen, niet ver van de zee, met als belangrijkste functie de stedelingen plezier te laten beleven. De villa is opgezet volgens een strak en klassiek geometrisch ontwerp en verdeeld in acht gedeelten, met een grote piazza in het midden, en helemaal omsloten door een ijzeren hek op een lage muur. Hij is vernoemd naar Giulia d’Avalos, de vrouw van de toenmalige onderkoning Marcantonio Colonna. Het hart van de villa wordt opgesierd door vier exedra’s (halfronde uitbouwen of nissen) in Pompeïaanse stijl, ontworpen door architect Giuseppe Damiani Almeyda. Als je die binnengaat, zie je dat de koepels heel kunstig gedecoreerd zijn. Dit is een romantische plek, waar je vaak stelletjes ziet zitten genieten van de kleurrijke, luxueuze omgeving. Maar je hoeft geen romantisch stelletje te zijn om van de Villa Giulia te genieten. Tijdens zijn Italiaanse reis bezocht ook Johann Wolfgang von Goethe Villa Giulia in 1786, in zijn eentje. Hij zat in de schaduw tussen de vers aangeplante citroenboompjes, Homerus lezend. Hij hield erg van Villa Giulia en noemde het “het heerlijkste hoekje op aarde”. Een ander belangrijk beeld in de villa is de Dodecahedron-klok (twaalfzijdig), met aan iedere kant een zonnewijzer, die is ontworpen door de wiskundige Lorenzo Federici. Het beeld staat in het midden van een ronde fontein en wordt onder-

DE LIEFLIJKE LENTE VAN PALERMO

Goethe zat in de schaduw tussen de vers aangeplante citroenboompjes, Homerus lezend. Hij hield erg van Villa Giulia, noemde het “het heerlijkste hoekje op aarde” steund door het beeld van een gebogen jongeman. Ooit werd Villa Giulia veelvuldig bezocht door families met kinderen. Je kon er fietsen huren, er werden ijsjes verkocht en je kon een oude leeuw bekijken met de bijnaam Ciccio, die als behuizing een kleine en nogal droevig stemmende kooi had, tegenover de ingang aan de Via Lincoln. De leeuw is allang verdwenen, maar hij leeft voort in de herinnering van de vele

Palermitanen die hem hebben gezien. Als je hier rondloopt, moet je het wel met Goethe eens zijn. Dit is inderdaad een betoverende tuin, met talloze idyllische plekjes. En op zeker moment, in juli, zie je veel van de wandelpaden van de villa volledig overdekt met de prachtige roze bladeren van de Brachychiton acerifolius, ook wel vuurboom genoemd. In een hoek aan de zijkant van de villa kun je doorsteken naar de botanische >

Openingspagina en deze pagina’s: idyllische plekjes in de tuin van Villa Giulia.

ITALIË MAGAZINE

tuin van Palermo, die je niet mag missen als je het over de wonderen van de natuur hebt.

TIPS • Villa Giulia Via Lincoln/Foro Italico Open: dagelijks 8-20 uur Gratis toegang • Orto Botanico Via Lincoln 2 Open: dagelijks 9-19 uur Volwassenen € 6, kinderen € 3 ortobotanico.unipa.it

ITALIË MAGAZINE

Botanische tuin plantenstudies in exotische sferen

De aanleg van de Orto Botanico van Palermo ging van start in 1779 en werd voltooid in 1795, wat hem een van de oudste openbaar toegankelijke tuinen voor botanisch onderzoek in Europa maakt. De universiteit van de Koninklijke Academie had tijdens de regeerperiode van koning Francesco I meer ruimte nodig voor haar onderzoek, dus werden er in 1786 tien hectare naast de Villa Giulia voor dit doel toegewezen. De aanleg werd begonnen door de Franse architect Léon

Dufourny en voltooid door zijn Italiaanse collega Giuseppe Venanzio Marvuglia. Samen tekenden ze onder meer voor verschillende neoklassieke gebouwen. Vanaf het allereerste begin van het bestaan van de tuin werd hier belangwekkend wetenschappelijk onderzoek uitgevoerd naar vele soorten planten uit vooral subtropische en tropische regionen. Zo zijn de introductie en de verspreiding van de mandarijn en de mispel in Europa toe te schrijven aan onderzoek in Palermo. Maar ook het in Europa verbouwen van nuttige planten als katoen, ramie, soja en het zoetige sorghum kunnen aan de botanische tuin van Palermo worden toegeschreven. De tuin is meer dan eens door verwoesting bedreigd, zoals tijdens de opstand tegen

DE LIEFLIJKE LENTE VAN PALERMO

de Bourbons in 1892, toen tienduizend royalistische soldaten het terrein elf dagen achtereen bezetten, waarbij ze veel planten ruïneerden, net als meer dan 18.000 plantenpotten. Een andere curieuze episode uit het bestaan van de tuin dateert uit 1946, toen de gemeenteraad van de stad het in zijn hoofd had gehaald een brede weg dwars door de tuin aan te leggen, waarmee het bestaan en het wetenschappelijke werk van vier universitaire instituten van de stad in gevaar werden gebracht. De toenmalige directeur van de tuin, Francesco Bruno, vreesde voor het voortbestaan van de tuin. Hij voerde een langlopende campagne die helaas niet het gewenste resultaat had. Toen nam hij een drastisch besluit om de tuin te redden: hij besloot om midden in de nacht met de hulp van een groot aantal tuinmannen de ruïne van een 15de-eeuwse kerk van zijn oorspronkelijke positie in een aanpalend park te verhuizen naar een plek op het geplande traject van de nieuwe weg. Het karwei werd in alle haast in een nacht geklaard, waardoor de toezichthouder van publieke werken zich de volgende morgen gedwongen zag de plannen voor de nieuwe weg te laten vallen, aangezien de oude kerk niet mocht worden gesloopt. In plaats van een grote verkeersweg ligt er nu een brede laan door het park, de Viale Francesco Bruno. De universiteit van Palermo voert hier nog altijd belangrijke plantenstudies uit en de botanische tuin heeft tegenwoordig ook een flinke bibliotheek, waarvan het leeuwendeel van de collectie bestaat uit meer dan duizend zeldzame uitgaven over botanische kwesties. Er is ook een moderne zadenbank met zaden van soorten die met uitsterven worden bedreigd. Net als Villa Giulia heeft de botanische tuin een aangename, uitgesproken exotische sfeer en veel geheime hoekjes, idyllische lanen en duizenden planten en bomen. De grootste attractie is de Ficus magnolioides, een gigantische vijgenboom met een bladerdak dat zich over meer dan duizend vierkante meter uitstrekt. Daar-

mee is het de grootste in zijn soort in Europa. Als je Villa Giulia en de botanische tuin hebt bezocht, weet je dat de Franse schrijver Victor Hugo het bij het rechte eind had toen hij uitriep: “Het is winter in mijn hoofd, maar eeuwig lente in mijn hart.” •

Links: op botanische safari. Onder: waterlelies en andere waterplanten en de grootste vijgenboom van Europa.

ITALIË MAGAZINE

Do's en don'ts voor huizenkopers in Italië Adviezen van een expert Wat zijn de verlokkingen en valkuilen als je een huis wilt kopen of verkopen in Italië? Onze vaste columniste Laura de Rooy-Dekker, al sinds 2004 met bemiddelingskantoor ItaliaCasa actief als makelaar in het favoriete vakantieland van onze lezers, weet raad.

pvallend genoeg was 2021, dat voor de meeste andere sectoren funest was, een heel goed jaar voor ItaliaCasa, een makelaarskantoor met dertien medewerkers. Kopers hadden volop tijd om zich te oriënteren en sparen leverde nauwelijks rente op, dus waarom dan niet hun droom van een Italiaanse casa waarmaken? Sommigen sloegen zelfs hun slag zonder het ‘object’ zelf ter plekke te hebben bezichtigd. “Dat had ik nog nooit eerder meegemaakt”, vertelt Laura. “Ze hadden dan alleen een virtuele tour via FaceTime of Teams gehad.” Of het nu ging om dertigers die op afstand kunnen werken of ouderen die hun droom van een vakantiehuis in Italië eindelijk waarmaakten, het liep storm. Eén categorie levert het bureau weleens hoofdbrekens op: de ‘dromers’ die na het zien van een televisieprogramma als Ik vertrek met weinig geld en voorbereiding een nieuw leven willen opbouwen in Italië. Een bed and breakfast of agriturismo zal dan wel voor inkomsten zorgen. Maar volgens Laura is met de overwaarde van de verkoop van je Nederlandse huis je hele leven omgooien, geen goed idee. “Van een bed and breakfast kun je niet leven, tenzij je heel erg ondernemend bent

ITALIË MAGAZINE

en er van alles bij verzint, zoals je eigen olijfolie of wijn maken of allerlei toeristische activiteiten ontplooien.” Bovendien werken Nederlandse en Italiaanse banken niet makkelijk mee bij een hypotheekaanvraag. “We zijn tegenwoordig ook wat kritischer. Het is in het verleden namelijk wel gebeurd dat we samen met een klant naar een huis zochten, en als we het dan hadden gevonden, bleek het financieel toch niet haalbaar te zijn. Dat is voor alle partijen natuurlijk een grote teleurstelling.” Een eigen B&B runnen is een beter idee voor vermogende zestigers die nog wat leuks willen doen, denkt ze. Maar als je op jongere leeftijd toch een nieuw leven wilt beginnen in Italië, zorg er dan voor dat minstens één van de partners zijn of haar baan in Nederland aanhoudt, adviseert ze. Ook in Italië kun je uitstekend op afstand werken. De Italiaanse woningmarkt is nog niet zo overspannen als die in Nederland of België, al zijn huizen in toeristische gebieden als Toscane, rond het Comomeer, in de Dolomieten of aan de Amalfikust wel steeds dunner gezaaid. Maar overbieden is meestal niet nodig. Regio’s als Puglia en de Marche worden steeds populairder en ook in Piemonte zoeken veel buitenlandse kopers.

Wat zijn de wezenlijke verschillen tussen de Nederlandse en de Italiaanse huizenmarkt? 1. “In Nederland heb je een aankoopen een verkoopmakelaar. In Italië werkt een makelaar als bemiddelaar vaak voor beide partijen. Makelaar is in Italië een beschermd beroep, in tegenstelling tot in Nederland, dus hij of zij is aan strenge regels gebonden. Een Italiaanse makelaar heeft niet alleen de beroepsopleiding bij de Kamer van Koophandel gevolgd, maar ook een licentie verkregen door het afleggen van een examen. Daarnaast is hij verplicht een beroepsaansprakelijkheidsverzekering af te sluiten en zich in te schrijven in het

makelaarsregister van de lokale KvK. ItaliaCasa is zo’n volledig bevoegd Italiaans makelaarskantoor, beschikt over alle benodigde papieren en is ook lid van branchevereniging FIAIP. Al onze makelaars spreken Nederlands én Italiaans. En we vinden het heel belangrijk om, als we samenwerken, dat te doen met betrouwbare, transparante lokale partners.” F Let op! Pas dus goed op dat je niet iemand inschakelt die geen bevoegd makelaar is. 2. Een ander groot verschil: een makelaar krijgt in Italië geen exclusiviteit. “Iemand die zijn huis wil verkopen, biedt het meestal via meerdere makelaars tegelijk aan. Dan zie je hetzelfde huis ineens op een andere website staan, soms ook voor een andere prijs. Het is ook weleens voorgekomen dat we voor een klant het juiste huis hadden gevonden en het opeens al verkocht bleek te zijn via een andere makelaar.” F Let op! Waar je als koper erg mee moet oppassen is contact zoeken met

een Italiaanse makelaar als je op internet een leuk huis hebt gezien, waarschuwt Laura. Veel mensen weten de weg naar Italiaanse vastgoedwebsites en doen dan een aanvraag voor meer informatie. “Als je dat doet, zit je vaak al aan die makelaar vast. Dan kan het zijn dat je dubbele kosten betaalt als je een andere partij, zoals ons, ook nog wilt inschakelen. Wat dat betreft kun je het beter eerst aan ons laten weten als je een huis interessant vindt, zodat wij verder in onderhandeling kunnen gaan. We kunnen dan vaak een samenwerking afspreken met de verkopende makelaar. Als het gaat om verkoop bieden wij wel exclusiviteit, dus dan weet je ook zeker dat iemand echt dedicated voor je aan de slag gaat.” 3. Nog een verschil: makelaarscommissies liggen in Italië rond de drie à vier procent, afhankelijk van de vraagprijs. Beduidend meer dan in Nederland dus. Daarnaast betaalt de koper de notaris en de overdrachtsbelasting. Aan een notaris is een koper volgens Laura twee- à drieduizend euro kwijt, on-

geacht de prijs van het aan te kopen object. Voorts eist de notaris dat de koper het Italiaanse contract begrijpt of anders een tolk inschakelt, wat ook weer extra kosten met zich meebrengt. Verder vereist de notaris een enorm aantal bescheiden, dus ook dan is een Italiaanssprekende intermediair handig. F Let op! Ook als je je droomhuis hebt bemachtigd, moet je oppassen, zegt Laura, want voor veel aanpassingen, zowel binnen als buiten, heb je een vergunning nodig en moet je bij het plaatselijke kadaster de aanpassingen aangeven. “Ook als je een muurtje binnen wil wegbreken of de elektra laat verleggen. Anders kun je als je het huis weer wil verkopen, enorme problemen krijgen. Maar nu is de tijd rijp om een huis in Italië te kopen, en daar helpt ItaliaCasa graag bij.” • Tijdens de Second Homebeurs op 18, 19 en 20 maart in Utrecht kun je persoonlijk kennismaken met Laura. Gratis entreekaarten zijn te downloaden op ItaliaCasa.net/contact/beurzen.

TEKST FABIAN TAKX ILLUSTRATIES EDITH BUENEN

ITALIË MAGAZINE

EXTRA DIK!

HET GROTE Italië NUMMER

Proef de verrukkelijke eenvoud van de Italiaanse keuken in dit extra dikke nummer van NR.1 foodmagazine delicious. Van Italiaanse basics als risotto, carpaccio & focaccia tot zelfgebakken bomboloni van bakkoning Rutger v/d Broek. En: ga met ons mee op reis naar food-hoofdstad Turijn!

Vanaf 23 maart te koop in de winkel of bestel alvast via deliciousmagazine.nl/itmag22

Dit voorjaar komt het laatste deel van Jonas Carpignano’s veelgeprezen filmtrilogie uit, gesitueerd in Calabrië. Carpignano schetst in de drie films een beeld van het leven in de punt van de Laars. In A Chiara, het slotakkoord, volgt de kijker een gezin dat ogenschijnlijk gelukkig lijkt, maar waar onder de oppervlakte duistere geheimen borrelen. Wanneer tiener Chiara haar vader weg ziet vluchten van de plek van een maffia-

aanslag gaat ze zelf op onderzoek uit. Ze ontdekt dat haar familie meer te verbergen heeft dan ze dacht. Het leven in Calabrië en de problematiek met de maffia die er vandaag de dag speelt is prachtig verfilmd door de in de Bronx geboren Carpignano. Interessant feitje is dat de hoofdrolspelers in het echt ook familie van elkaar zijn . A Chiara, vanaf 14 april in de bioscoop.

De schat van I Farnese

De Farnese-famillie uit Parma is een van de meest illustere families uit de Italiaanse Renaissance en Barok. Schathemeltjerijk en machtig als ze waren, hebben ze veel invloed gehad op het Italië van die tijd. Eentje heeft het zelfs tot paus geschopt: Paulus III is de paus die Michelangelo opdracht gaf voor het Laatste oordeel in de Sixtijnse kapel. Als opdrachtgevers en beschermheren van de kunst hebben de Farneses door de loop van de eeuwen ook een enorme verzameling aan kunstobjecten vergaard, waarvan nu een aantal topstukken geëxposeerd worden in hun thuisstad, Parma. Een mooie blik in het leven van deze roemruchte familie. I Farnese, Palazzo della Pilotta, Parma, 18 maart tot 31 juli 2022. complessopilotta.it

Wonderkind Donatello was één van de eerste genieën die de Renaissance in Toscane inluidden in de 14de eeuw. Op eigen kracht maakte hij zich los van de toen nog dominante gotiek: zijn sublie-

me beelden waren van een geheel ander niveau, alsof ze ieder moment van hun sokkel konden lopen. Vandaag de dag kun je in Florence, zijn thuisstad, nog steeds zijn vele werken bewonderen in het straatbeeld en de kerken. De mooiste werken vind je dit voorjaar verzameld in een prachtige expositie in twee musea in de binnenstad; het palazzo van de familie Strozzi, en het Bargello, één van de belangrijkste musea van de renaissancebeeldhouwkunst in Italië. Donatello: Il Rinascimento. Florence, 19 maart tot 31 juli 2022, palazzo Strozzi/Museo del Bargello. palazzostrozzi.org

Twee keer Donate o

Middeleeuws festival Assisi is een stad met een lange en rijke geschiedenis, en daar zijn de locals zeer trots op. Ieder jaar vieren zij de roots en de cultuur van

arte e cultura

Slotakkoord in Calabrië

hun stad op uitbundige wijze, met een vierdaags festival. Het ‘Calendimaggio’ was oorspronkelijk waarschijnlijk bedoeld als een viering van de lente en na de Renaissance eeuwenlang in de vergetelheid geraakt. In 1954 besloot men in Assisi om deze traditie weer op te pakken en het groots terug te laten komen. Dat is gelukt; sindsdien zijn er ieder jaar spelen, eten en theater te vinden in deze Umbrische stad, waarbij de locals zich prachtig uitdossen in authentieke historische kostuums. Voor een geweldig feestje moet je dit voorjaar in Umbrië zijn! Calendimaggio, Assisi, 4 t/m 7 mei 2022. calendimaggiodiassisi.com

TEKST & SAMENSTELLING PELLE COUWENHOVEN

ITALIË MAGAZINE

T. +39T.0577 +39 0577 889 000 889| 000 info@adler-thermae.com | info@adler-thermae.com

Bagno Bagno Vignoni Vignoni | Toscana | Toscana

Pienza Waar geschiedenis & kaas samensmelten Pienza is een van de meest betoverende plekken van Toscane. Al heeft het stadje maar 2000 inwoners, ze smaken wel het voorrecht te wonen in een oude stad vol historie die in 1996 is opgenomen op de prestigieuze Werelderfgoedlijst van Unesco. En Pienza is ook het thuis van een van de meest geliefde Italiaanse kazen. T E K S T E N F O TO ’ S J E S P E R S T O R G A A R D J E N S E N

lokale recepten en wijnen tot een keur aan verschillende kazen. In steden als Siena, Pienza, Montalcino en Montepulciano, om er maar een paar te noemen, doen geuren en smaken hun best je te verleiden. Denk maar eens aan de beroemde rode wijn, de Brunello uit Montalcino of de Vino Nobile uit Montepulciano. Maar zoals we allemaal weten wordt een goede wijn nog lekkerder in het intrigerende gezelschap van een bijzondere kaas. Dat is precies waarom Pienza een prominente plaats zou moeten innemen op je Toscaanse bucketlist. Een plek die je niet mag missen vanwege de geschiedenis, de architectuur en een kaas waarvan velen beweren dat het een van de meest smaakvolle van Italië is.

Historische wortels

n het hart van Toscane, in de omgeving van Val d’Orcia, leef je de romantische Toscaanse droom. Hier geven de lieflijke heuveltoppen en de talrijke lange rijen ‘voortmarcherende’ cipressen Toscane een zachte touch, waar je ook kijkt. Dit gebied is ook beroemd vanwege zijn overvloed aan smaken, van

ITALIË MAGAZINE

De Pecorino di Pienza is een schapenkaas met historische wortels, net als de meeste Toscaanse wijnen. Het zou zelfs een van de oudste typen schapenkaas ter wereld zijn. De Romeinen en voor hen de Etrusken produceerden en consumeerden al pecorino. En volgens Italiaanse gastronomische geschiedenisboeken was de Florentijnse edelman Lorenzo de’ Medici (1449-1492) zo verzot op pecorino dat hij helemaal van Florence naar Pienza reisde om zijn hand te kunnen leggen op de smakelijke kaas. Er zijn veel verhalen en anekdotes over pecorino. Uit onze tijd dateert de geschiedenis die Sardinië en Toscane met elkaar verbindt. Ongeveer vijftig tot zestig jaar geleden was de Val d’Orcia nog niet zo modieus als tegenwoordig. Het was een landbouwstreek waar niet veel mensen wilden wonen. In dezelfde tijd waren er op Sardinië veel boeren die besloten hun boerderij te verlaten. Om die reden begon de Italiaanse overheid de Sardijnen enorme stukken grond in Toscane aan te bieden voor zeer voordelige prijzen. Velen van hen gingen op dat aanbod in en verhuisden naar Toscane, met vele honderden schapen in hun kielzog.

PECORINO DI PIENZA

“Er wordt geen enkel kruid toegevoegd aan de kaas. Die heeft gewoon van zichzelf een heel sterke smaak, op een natuurlijke manier” Om de geschiedenis en de kwaliteit van de Pecorino di Pienza helemaal te kunnen doorgronden besloot ik op bezoek te gaan bij de Fattoria Buca Nuova, aan de rand van Pienza. Het bedrijf werd opgericht in 1966 toen Pietrino Cugusi en zijn vrouw Mulas Maria Antonia vanuit Sardinië naar Toscane verhuisden. Nu is Pietrino’s zoon Emilio Cugusi een van de directeuren. Nadat hij me heeft begroet beginnen we aan onze rondgang door het bedrijf. “Vanaf het midden van de 20ste eeuw werd pecorino geproduceerd door de lokale boeren van deze streek, die maar kleine kuddes schapen hadden”, vertelt Cugusi. “Die schapen graasden op land dat anders totaal zou zijn genegeerd. Langzaam maar zeker werden die kuddes groter. De productie werd zo steeds belangrijker en de markten – zowel de Italiaanse als later ook enkele buitenlandse – begonnen steeds grotere hoeveelheden te vragen van een product dat een hoge kwaliteit had.”

pecorino is nu 45 dagen opgeslagen. De kleur krijg je door de manier waarop de buitenkant is behandeld: de kaas is ingewreven met een mix van tomaten en olijfolie. Die laag zorgt ervoor dat de kaas een natuurlijke bescherming heeft.” Andere soorten pecorino zijn voorzien van een totaal zwarte korst of geplaatst op een bedje van bladeren, zoals je ook kunt zien in de vele kaaswinkels van Pienza.

Openingspagina’s: proefstukjes pecorino, rechts: de Piazza Pio II in Pienza. Linkerpagina: steeg in Pienza. Onder: pecorino met truffel en pecorino met een laagje as.

From Sardinia with love

Tegenwoordig is de Sardijnse oorsprong nog altijd heel aanwezig in de productie van de pecorino. Er worden nog altijd Sardijnse schapen, een heel ander ras dan de Toscaanse, gebruikt voor de productie van een kaas met heel bijzondere eigenschappen. “Er wordt geen enkel kruid toegevoegd aan de kaas. Die heeft gewoon van zichzelf een heel sterke smaak, op een natuurlijke manier. Ik zeg meestal dat hij een heel specifieke ronde smaak heeft”, zegt Cugusi. Als we door de productieruimte lopen stopt hij en laat me een paar pecorino’s zien die liggen te rijpen. “Deze oranje

ITALIË MAGAZINE

TIPS Waar koop je pecorino in Pienza? 1. La Taverna del Pecorino, Via Condotti 1 2. Antichi Sapori di Pienza, Corso Il Rossellino 29-31 3. Monaci Remo Srl Olio Extra Vergine, Via T. Niccolò Piccolomini 2 4. Nannetti & Bernardini, Corso Il Rossellino 81 5. La Bottega Del Naturista, Corso Il Rossellino 16

ITALIË MAGAZINE

En dan kom je ook pecorino tegen met een buitenlaag van wijnpulp. Dat geeft natuurlijk een heel plezierige wijngeur aan het eindproduct. “Zoals je ziet hebben we verschillende pecorino’s, in verschillende formaten. Een klassieke pecorino weegt 1,5 kilo, maar we hebben ook kazen die zes kilo wegen. Zoals ik al zei is de standaard rijpingsperiode anderhalve maand, maar bijvoorbeeld onze Pecorino Gran Riserva, ons topproduct, rijpt tussen de 18 en 24 maanden”, vertelt Cugusi. Op sommige pecorino’s in Pienza zie je zelfs schimmel op de korst. Maar daar hoef je je niet druk over te maken, legt Cugusi uit: “Die schimmel is eigenlijk een goed teken. Die krijg je als je de kaas niet met chemische middelen behandelt en de rijping volkomen natuurlijk verloopt. Die schimmel kun je er makkelijk afwassen.”

3000 schapen

De pecorino is echt een bijzondere kaas, en dat geldt ook voor de totale productie, die best bescheiden is vergeleken met die van commercieel geproduceerde kazen. Terwijl veel andere beroemde kazen uit

Italië beschermd worden door de EUkwalificatie DOP (Denominazione di Origine Protetta), is dit niet het geval met de Pecorino di Pienza. Dat betekent dat de pecorino uit Pienza dus geen beschermd merk is, en dus bestaat het gevaar dat je een nepproduct tegenkomt. Rond Pienza zijn er maar ongeveer twintig bedrijven die de echte pecorino produceren, met de melk van het bescheiden aantal van 3000 schapen. Als alle kaas die wordt verkocht onder het merk ‘Pecorino di Pienza’ echt de originele Pecorino di Pienza zou zijn, zou je geen 3000 schapen nodig hebben, maar eerder rond de 100.000, beweren sommige experts. Een voorbeeld van dit probleem zijn de uit Frankrijk geïmporteerde schapen die sommige lokale boeren in recente jaren hebben gebruikt. In plaats van één liter melk – de dagelijkse hoeveelheid die de traditionele Sardijnse schapen leveren – kunnen de Franse schapen drie liter melk per dag produceren, waardoor je natuurlijk meer kaas kunt maken. Maar er is natuurlijk ook een ‘maar’: de smaak van het eindproduct is minder smakelijk dan die van het origineel. Langs de Corso in Pienza kom je veel kleine kruideniers en specialistische winkels tegen. Als je voor de deur staat zul je ongetwijfeld naar binnen worden gelokt door de verleidelijke geuren van de pecorino’s. Er liggen proefstukjes klaar, zodat je verschillende proefervaringen kunt opdoen voor je je keus maakt. En om het beeld van Pienza compleet te maken: als je het plaatsje bezoekt op de eerste zondag van september mag je in geen geval het jaarlijkse precisiespel ‘Il gioco del cacio al fuso’ missen, waarbij de deelnemers een pecorino zo dicht mogelijk naar een paal moeten rollen. Het vindt plaats in centrum op de Piazza Pio II en is een belangrijk folkloristisch evenement in Pienza. Op die dag gaan plezier en een vleugje gekte hand in hand met geschiedenis en smaak. De perfecte combinatie om Pienza écht te leren kennen. •

CUR S I TA L U S S E N IA A OP H NS NIV OOG E AU !

Italiaans Leren in het hart van Amsterdam en ook online bij ItaliaItalia.

Istituto di Lingua Italiana is de sleutel tot uw succes zakelijk en privé! 06 338 57 359 info@italiaitalia.nl www.italiaitalia.nl

• Jaarcursussen • Semestercursussen • Kwartaalcursussen • One to one op maat • Intensieve cursussen op maat

2022_2_Italia Italia.indd 1

IM2020_6_Ciro 24-01-2022 10:38 Langerak.indd 1

12-10-2020 15:33

Residence Serena Een oase van rust in het centrum van Umbrië

Bij ons kunt u terecht voor echte Italiaanse producten die wij met liefde voor u verpakken. In ons assortiment vindt u onder andere: • borrelpakketten • cadeau ideeën • biologische producten • wijn en andere dranken • cadeaubonnen • vele andere Italiaanse lekkernijen

Vra ag zeker na ar onze zomerpromotie!

www.residenceserena.be info@residenceserena.be Telefoon: +39 334 245 43 40

Bezoek onze website www.terramia.nl en volg ons op Instagram: terramianl en Facebook: Terramia.nl U kan ook e-mailen naar info@terramia.nl

susan

SUSAN VAN DETH WOONT IN PADUA, EN DEELT HIER HAAR KEUKENGEHEIMEN MET ONS.

De kunst van het borrelen

Er zijn veel eetmomenten waar ik gelukkig van word, en in de categorie borrelen staat het biertje – vergezeld van de bloedhete bitterbal – standaard op het programma als ik in Nederland ben. Maar niets kan toppen aan het tot een kunst verheven borrelen in Italië: de aperitivo. Waar in Nederland de vrijmibo zich inmiddels heeft gevestigd in menig agenda, is de afsluiting van de dag in Italië een dagelijks ritueel, en misschien zelfs wel een van de beste representaties van de Italiaanse cultuur. Laten we beginnen met de gastvrijheid van de Italianen. De eerste keer dat ik een café binnenliep voor een aperitivo na het werk vreesde ik dat ik de uitnodiging verkeerd begrepen had. Naast mijn borrelkompaan stonden er namelijk vijf andere personen aan de bar. Nadat ik subtiel geïnformeerd had of ik zojuist met lege handen op een verjaardagsborrel was verschenen, bleek al snel dat dit mijn eerste kennismaking was met de typerende Italiaanse gastvrijheid. De uitnodiging voor een aperitivo is namelijk een open uitnodiging, onder het mom ‘hoe meer zielen, hoe meer vreugd’. Oftewel voel je vrij, wanneer je wordt uitgenodigd voor een pre-dinner drink, om gezellig een collega/ man/kind/etc. op sleeptouw te nemen. Met een befaamde spritz in de hand maak je op deze manier niet alleen nieuwe vrienden maar is het ook erg handig voor je zakelijke netwerk. Overigens goed om te onthouden: mocht je ooit zakendoen in Italië, details en deals worden beklonken gedurende de dag bij een

Italiaanse aperitivo Er zijn maar een paar regels voor een Italiaanse aperitivo: de alcoholische versnaperingen moeten goed zijn, er moet iets lekkers op tafel staan en het is vooral niét de bedoeling dat er uitgebreid gekookt wordt. Ik zou dit eigenlijk geen recepten willen noemen, maar suggesties voor snacks en een perfecte aperitivococktail, genaamd Americano –

ITALIË MAGAZINE

espresso en ’s avonds onder het genot van een borrel. Het mag dus soms lijken alsof Italianen recreatief uren in bars verblijven, maar schijn bedriegt. Behalve gastvrijheid staat Italië natuurlijk bekend om het eten. En een aperitivo zou deze naam niet mogen dragen als er niet met zorg, en in overvloed, zou worden gezorgd voor een culinaire versnapering. Overigens is dit ook het ‘geheim’ waarom men in Italië zo laat dineert. Waar de gemiddelde Nederlander rond zessen achter een volledige maaltijd zit, begint men de avond hier met een paar kleine snacks. Vaak een variatie van koud en warm, en wees niet verbaasd wanneer er een volledig buffet uitgestald staat in het café. De Italiaan zal zich overigens niet in overvloed te goed doen aan alles wat beschikbaar is, men neemt een paar kleine snacks en drinkt gematigd. Men wordt immers nog op een respectabel tijdstip thuis verwacht voor een volledige familiemaaltijd. Ik zou een boek kunnen schrijven over deze fysieke uiting van de Italiaanse cultuur – we hebben het nog niet eens gehad over alle verschillende dranken! – ware het niet dat een van mijn vriendinnen dit ook daadwerkelijk gedaan heeft. Aperitivo door Marisa Huff is hét theoretische handboek. Voor de praktijk raad ik een gezwinde trip naar Italië aan, en vooral heel veel oefenen om de kunst van de aperitivo onder de knieën te krijgen. • Buon appetito (en cin cin), Suus Van mijn keuken naar jouw keukentafel, @su.sana.superfood

vergeet de spritz, dit wordt het nieuwe hippe Italiaanse drankje in Nederland (als het aan mij ligt). Pizimonio (6 personen) • 3 wortels • 1 komkommer • handvol radijsjes • 1 stronk radicchio of witlof

TEKST & FOTOGRAFIE SUSAN VAN DETH

Voor de dip • 1 el (honing) mosterd • 2 el appelazijn • 1 el rodewijnazijn • 3 el olijfolie Was alle groentes en snij ze in langwerpige staafjes. Rangschik ze in een mooi (cocktail) glas. Je kan ervoor kiezen om iedereen een eigen glas te

FOODCOLUMN

serveren of om een grote gemeenschappelijk schaal te maken. Voor de dip: meng alle ingrediënten, beginnende met de mosterd. Gebruik honingmosterd als je houdt van een zoetere dip. Serveer de dip in een schaaltje naast de groentes. Het is de bedoeling dat je de groentesticks in de saus dipt.

• 200 g gorgonzola • potje honing

Broodstengels met prosciutto crudo • 2-3 broodstengels per persoon, bij voorkeur van een goede bakker • gelijke aantal plakjes prosciutto crudo, dun gesneden

Americano (voor 1 cocktail) • 30 ml Campari (of andere bitter) • 30 ml zoete vermout

Bak de stukjes brood in de oven knapperig. Nadat ze een beetje zijn afgekoeld, beleg ze met een royale laag gorgonzola, een plakje Italiaanse speck, een walnoot en sprenkel er een klein beetje honing overheen.

• scheutje sodawater • handvol ijsblokjes • 2 schijfjes sinaasappel Neem een cocktail/whiskyglas en vul dit voor de helft met ijs. Schenk hierover de Campari en vermout, en vul het glas aan met sodawater. Roer even voorzichtig om te mixen en garneer met de schijfjes sinaasappel. Als je een ambachtelijke bitter en vermout kunt vinden dan zou ik hier zeker voor gaan, in plaats van de grote industriële merken.

Wikkel de prosciutto rondom een helft van de broodstengel. Belangrijk is om dit pas op het allerlaatste moment te doen, anders maakt het vocht in de prosciutto de broodstengels zacht. Burrata con acciughe (6 personen) • 350 gram burrata di bufala • 1 blikje ansjovis di Cantabrico • 1 biologische citroen • vers knapperig brood Leg de burrata in een mooie schaal en sprenkel er wat goede olijfolie en een beetje rasp van de citroen overheen. Serveer met knapperig brood en ansjovis. Het lekkerste is een beetje burrata op een stukje brood te lepelen en erbovenop een plakje ansjovis. De combinatie van het romige van de burrata en het zoute van de ansjovis is onweerstaanbaar. Cicchetto di gorgonzola e speck • 2-3 plakjes knapperig brood • gelijke aantal plakjes speck, dun gesneden • handvol walnoten

ITALIË MAGAZINE

Mike's wijntip

mangiare

MIKE VAN DER ZALM IS EIGENAAR VAN BILDERDIJK WIJNHUYS IN AMSTERDAM. BILDERDIJKWIJNHUYS.NL

een feestje! Braida is bekend als de Barbera-koning van Piemonte. Voor veel wijnliefhebbers het schoolvoorbeeld voor wijnen gemaakt van deze druif. Naast stoere rode wijnen maken ze ook een heerlijke levendige bubbel: Moscato d’Asti. Gemaakt van de moscato-druif en na de oogst maar heel

kort vergist. Hij heeft een bescheiden alcoholpercentage, een aangenaam zoetje en de fijne lichte bubbel geven deze wijn een feestelijk karakter. Lekker bij lichtzoete desserts maar ook geschikt als aperitief. Braida Moscato d’Asti Vigna Senza Nome 2020, € 13,95.

Theeleuten in stijl Deze theepot lijkt wel een eigentijds kunstwerk! De handgemaakte ovale pot van keramiek met gebogen houten handvat, past

Als je haar maar goed zit

De biologische pasta van Greenomic wordt geproduceerd in de regio Umbrië volgens het traditionele proces al bronzo. Ze rollen daar met bronzen rollers het pastadeeg uit waardoor het een ruw en gestructureerd oppervlak krijgt en de saus

zich beter hecht. Niet alleen de pasta, ook de verpakkingen van Greenomic zijn bijzonder. De Russische designer Nikita Konkin won de A’ Design Award met dit originele ontwerp. Good Hair Day Pasta, vanaf € 7,50. hoge-ramen.nl

helemaal bij het innovatieve design waar het merk Artemest bekend om staat. Lineasette, White Tea Pot, € 180. artemest.com

Reisgenoot In samenwerking met de Milanese illustrator Nico189 heeft Guzzini een exclusief ontwerp uitgebracht van hun Travel Bottle. Warme én koude drankjes blijven op ideale temperatuur binnen

100

ITALIË MAGAZINE

TEKST & SAMENSTELLING MALOU LAMMERTSE & SERANA CARUSO

het roestvrije staal. Door de kleuren en de geometrische vormen is de fles een vrolijk accessoire om mee op reis te nemen. Guzzini, Thermal travel bottle, € 46. fratelliguzzini.com

PURA CUCINA ITALIANA BELEEF DE KLASSIEKE italiaanse GASTVRIJHEID Roberto’s Restaurant is trouw aan de filosofie Italiaans te zijn (in alle facetten). Met respect voor de culinaire geschiedenis en de traditionele gerechten uit de Italiaanse keuken, biedt ons restaurant een gezellige ontmoetingsplek en is de perfecte gastheer voor een uitgebreid diner. De elegante en stijlvolle setting met de open haard in het midden en de uitgebreide wijncollectie zorgt ervoor dat elke gelegenheid bijzonder is. Ervaar de authentieke Italiaanse gastronomie in Roberto’s.

MAIL & WIN

www.robertosrestaurant.nl | Apollolaan 138, Amsterdam | tel: 020 71 06 025

la li ngua

DANIELA DITVOORSTFALSETTA IS DOCENT ITALIAANSE TAAL EN CULTUUR

Il turismo esperienziale: un viaggio di emozioni Ervaringstoerisme: een reis van emoties In questi ultimi due anni difficili trascorriamo troppo tempo nelle nostre case. Forse è per questo che desideriamo tanto uscire e andare in vacanza all’estero. Per l’occasione conce diamoci pure una vacanza diversa, intensa, insomma, speciale. Una vacanza lontana dai classici percorsi turistici, dove non è tanto importante la destinazione, quanto vivere un’esperienza di viaggio coinvolgente. Immergersi in contesti più autentici per sentirci parte di un mondo con realtà e tradizioni diverse dal nostro. Tutto questo ha un nome: turismo esperienziale.

In vacanza da protagonisti Op vakantie als hoofdrolspelers E allora siete stanchi di andare sempre in vacanza dove vanno tutti? Credete ormai di essere stati nelle più insolite mete turistiche italiane ? Nessun problema. Fortunatamente, l’Italia offre una serie di vacanze alternative lontane dal turismo di massa. Ecco a voi alcuni esempi per tutte le età e per tutti i i gusti. Vi piacerebbe vivere un’esperienza naturalistica e di rifles sione? Siete disposti a camminare per tanti chilometri? E allora vi consiglio un itinerario escursionistico unico di circa 250 km che va da Fabriano a L’Aquila. Che emozione camminare per il Parco Nazionale dei Monti Sibillini e il Parco Nazionale del Gran Sasso! E accanto alle meraviglie della natura attraver serete anche le quattro regioni italiane colpite dal terremoto nel 2016 (Marche, Umbria, Lazio, Abruzzo). Sarà un’occasione per conoscere meglio le realtà di queste comunità locali. Gli abitanti del luogo sono ben disposti a raccontare le loro storie personali fatte di resilienza e coraggio, le difficoltà della ricostruzione e i loro progetti di rinascita. Avrete modo di assistere da un lato alla grandezza della natura e dall’altro alla fragilità delle cittadine colpite dal sisma. O state progettando una vacanza in Italia con i vostri bambini? Questa volta niente camping, perché è molto più divertente dormire in una casa sull’albero. Al Tree Village l’avventura è garantita sia per adulti che bambini. Il Tree Village si trova a Claut, immerso nel Parco Naturale delle Dolomiti Friulane. Nei dintorni potete fare tante attività a stretto contatto con la natura. In particolare vi consiglio di fare un bagno alle Cascate della Briglia, visitare la chiesetta alpina e fare il percorso degli gnomi.

102

ITALIË MAGAZINE

Italiaans

n ederlan ds

trascorriamo per occasione concediamoci coinvolgente immergersi insolite mete itinerario escursionistico terremoto ben disposti resilienza sisma immerso cascate chiesetta alpina gnomi entrambi itinerante sparsi in prima persona prodotti casearei entrano in campo appagante

brengen wij door voor de gelegenheid laten we ons trakteren op meeslepend zich onderdompelen ongewone bestemmingen wandelroute aardbeving welwillend weerstand aardbeving midden in watervallen alpenkerkje kaboutertjes beide reizende verspreid in eerste persoon zuivelproducten het veld betreden (figuurlijk) voldoening gevend

Un altro consiglio. Vi interessa la storia dell’arte e desiderate anche imparare frasi utili in italiano? A Venezia è possibile combinare entrambi le cose attraverso un corso itinerante per le vie della città. Non è il solito corso di lingua e cultura italiana da seguire seduti in una classe, ma direttamente in un museo o in un bar. Scoprirete non solo un lato meno turistico di Venezia, ma alla fine del corso avrete imparato a chiedere la strada, fare spese e ordinare un buon pranzo al ristorante.

Un’esperienza molto richiesta Een veel gevraagde ervaring Tra le altre esperienze di viaggio molto richieste c’è quella enogastronomica, da fare nei tanti agriturismi sparsi per tutta Italia. Qui potrete partecipare in prima persona alla ricerca o alla raccolta degli ingredienti necessari per preparare un pranzo tradizionale. Magari prendere parte alla realizzazione di prodotti casearei come la ricotta o la mozzarella o magari farvi coinvolgere nelle varie fasi della produzione del vino, dell’olio, del miele, delle conserve di pomodoro o dei salumi. Insomma quando entrano in campo le emozioni, il viaggio diventa più intimo e vero. Molto più appagante che portarsi a casa un souvenir. •

Voor liefhebbers van Donna Leon’s ‘Commissario Brunetti’ ‘Maakt dat je direct een ticket wilt kopen om je onder te dompelen in la France profonde.’ Irish Independent

Bruno Courrèges mag dan wel politiecommissaris zijn, eigenlijk heeft hij niet veel te doen in het kleine plaatsje Saint Denis in de Dordogne. Hij heeft een dienstwapen, maar dat draagt hij nooit. Hij heeft het recht mensen te arresteren, maar dat is in zijn loopbaan slechts één keer voorgekomen. Op Bevrijdingsdag wordt de grootvader van een Algerijnse dorpsgenoot dood aangetroffen. Men vermoedt een racistisch motief vanwege een groep extreem-rechtse jongeren die actief is in de buurt. Bruno is echter niet overtuigd en stelt een grondig onderzoek in, dat geheimen uit het verleden blootlegt en de verhoudingen binnen het dorp ernstig verstoort.

WALKER De zwarte diamant

‘Lyrisch. . . . Walker schetst de geneugten van wijn, eten, liefde en vriendschap van zijn Franse gemeenschap met duidelijke genegenheid maar zonder sentimentaliteit. Zijn dorpelingen zijn niet méér immuun voor de moderne tijd dan de rest van ons – ze drinken gewoon betere wijn.’ Publishers Weekly

De Engelsman Martin Walker (1947) is schrijver, historicus en politiek journalist. Hij werkte jarenlang voor The Guardian in o.a. Moskou en Washington. Sinds hij eind jaren negentig met zijn vrouw Julia een oude boerderij in de Dordogne kocht, schrijft hij thrillers over Benoît ‘Bruno’ Courrèges. brunochiefofpolice.com

Een zaak voor Bruno, chef de police

ISBN 978-90-831675-2-7

MARTIN WALKER Bruno chef de police

Martin

Het eerste deel in de sfeervolle, internationaal geprezen misdaadserie met Bruno, chef de police.

‘De geneugten van het leven in de Dordogne en een intrigerend mysterie… een winnende combinatie.’ Telegraph

Martin

WALKER

Bruno chef de police

Misdaad in het hart van de Dordogne

9 789083 167527 LITERAIRE THRILLER

Cover Bruno deel 1.indd 1

10-08-2021 12:31

‘Walkers ontspannen stijl en humor brengen zijn boeiende held en het charmante dorp tot leven. Een van de leukste boeken die ik in lange tijd heb gelezen.’ Sunday Telegraph

Op een zomerochtend wordt politiecommissaris Bruno Courrèges ruw gewekt door de sirene op het gemeentehuis van Saint Denis, die de vrijwillige brandweer oproept. Bruno volgt de brandweer naar een grote loods die in lichterlaaie staat en de omliggende wijngaard in vlammen zet. Korte tijd later wordt het dorp in de Périgord bezocht door een Californische wijnmaker met grootse plannen. Hij wil een enorm wijnhuis in de vallei opzetten, wat een aardige opsteker zou zijn voor de plaatselijke economie. Het plan zaait verdeeldheid onder de bewoners van Saint-Denis, waarbij de gemoederen hoog oplopen. Als er een moord wordt gepleegd, neemt de dreiging serieuze vormen aan. Bruno laveert tussen voor- en tegenstanders op zoek naar de dader en probeert te voorkomen dat deze nog grotere misdaden begaat…

Bestel nu en betaal geen verzendkosten!

‘Het echte plezier van het boek is de plek zelf…. Terwijl lezers worden aangetrokken door wijnproeverijen, diners met truffelomelet en de oude waardigheid van een Franse jachthond, neemt de spanning in het verhaal toe.’ Houston Chronicle De Engelse Martin Walker (1947) is schrijver, historicus en politiek journalist. Hij werkte jarenlang voor The Guardian in o.a. Moskou en Washington. Sinds hij eind jaren negentig met zijn vrouw Julia een oude boerderij in de Dordogne kocht, schrijft hij thrillers over Benoît ‘Bruno’ Courrèges. brunochiefofpolice.com

Ga naar leveninfrankrijk.nl en klik op Shop.

MARTIN WALKER De vergelding

Het tweede deel in de sfeervolle, internationaal geprezen misdaadserie met Bruno, chef de police.

Martin

WALKER De vergelding

Een zaak voor Bruno, chef de police

ISBN 978-90-831675-3-4

9 789083 167534 LITERAIRE THRILLER

LITERAIRE THRILLER

Cover Bruno deel 2.indd 1

09-08-2021 16:41

09-08-2021 16:46

De eerste drie delen van de sfeervolle, internationaal geprezen misdaadserie met Bruno, chef de police, zijn nu verkrijgbaar.

Ontroerende roman over de aardbeving van 2016 in Italië Als er een aardbeving plaatsvindt bij het stadje Amatrice is brandweervrouw Francesca Capodiferro binnen een uur ter plekke. Ze doet wat ze kan, verzamelt vrijwilligers en zoekt naar de vermisten. Dan besluit Francesca om de kleine, omliggende dorpjes te helpen. Ze begint aan een moeilijke reis langs onbekende plekken, waar de prachtige, machtige natuur zoveel heeft verwoest. ‘In zijn beschrijvingen van de prachtige maar onvoorspelbare bergen trekt Faggiani alle registers open.’ VPRO Gids

Lees een fragment

uitgeverijsignatuur.nl

Naast de wereldberoemde Metamorphosen staat Ovidius ook bekend om zijn Fasti waarin hij de jaarkalender in dichtvorm

heeft gegoten. Helaas zijn alleen de maanden van januari tot juni behandeld. Of het aan zijn verbanning uit Rome ligt, zullen we, net zoals de reden van deze ballingschap, nooit zeker weten. Zijn verzen bieden in ieder geval wel een inkijk in de wereld van de Romeinen en nemen je mee terug naar de tijd waarin religie en mythologie zonder geweld naast elkaar bestonden. Een interessant boek voor liefhebbers van historie, sterrenkunde, kalenders of de dichter zelf. Marietje d’Hane-Scheltema heeft de tekst vertaald en voegt context toe bij de fragmenten. In 1986 ontving ze de Nijhoffprijs voor haar Juvenalisvertaling. (SC) Ovidius, Fasti, Athenaeum, € 20.

Waar is Sara?

De relatie tussen de Nederlandse Alain en Italiaanse Silke vertoont al enkele scheuren als hun baby Sara in Rome ter wereld komt. Niet lang daarna eindigt hun romance. In de loop der tijd komt Silkes ware aard naar boven. Op een explosieve en manipulatieve manier eist ze hun dochter voor zichzelf op. Ze verhuist zelfs, als Sara drie jaar oud is, naar Zwitserland en enkele jaren daarna naar Spanje. En steeds moet Alain langs allerlei instanties om haar locaties te achterhalen. Nadat Silke de kinderbescherming, schoolbestuurders en rechters weet te overtuigen van haar gelijk, vertrekt ze met de inmiddels elfjarige Sara naar een onbekende bestemming. Alain Donker schreef een emotioneel

Voor sommigen had de lockdown ook positieve gevolgen. Zo gebruikte Ludovico Einaudi deze periode om twaalf nieuwe tracks te schrijven. Underwater is zijn eerste solo pianoalbum na twintig jaar. Voor de Turijnse pianist symboliseert de muziek een ontsnapping aan het dagelijks leven, een plek zonder haast. Hij schreef de tracks in zijn meest pure en intieme vorm: alleen Einaudi en zijn piano. Op de cover van het album staat een van Einaudi’s eigen foto’s. Hiermee weet hij de sfeer van het album perfect te vangen. Hij gaat ook op tournee en op 5 maart 2022 komt hij naar de Capitole Gent om zijn nieuwe nummers live te spelen. (SC) Ludovico Einaudi, Underwater, Decca Records.

LI BRI E M USICA

De Romeinse feestkalender

Muzikale lockdown

Casa Cremer

en waargebeurd verhaal over de wanhopige zoektocht van een vader naar zijn verdwenen dochter. (SC) Alain Donker, Zoeken naar Sara, Just Publishers, € 20.

Drie leden van de Amsterdamse fietsclub ‘Geheim Wielergenootschap De Zwarte Sneeuw’ zijn op weg naar het landgoed van Jan Cremer in Umbrië. Het doel is gedrieën terug te blikken op het turbulente leven van de schrijver en kunstenaar. Rob Knijf beschrijft de roadtrip en tekent de gesprekken op. Hij doet dit zo inlevend, dat het lijkt of je bij Cremer in de kamer staat. Of dat je als lezer met een glaasje meloensap aan de terrastafel zit waar Cremer praat over verleden, heden en de toekomst. Jeugdherinneringen, onschuldige grappen en dilemma’s als ‘de Beatles of

de Stones?’ maken dit een heel kleurrijk boek vol anekdoten, waar vaak om te lachen valt. (SC) Rob Knijff, Jan Cremer, een leven als ’n komeet, Uitgeverij De Kring, € 20,99.

TEKST & SAMENSTELLING SERENA CARUSO, MALOU LAMMERTSE & JORIS VAN DER MEER

ITALIË MAGAZINE

105

LI BRI E M USICA

Nederlandse inses in Italië Willemijn van Dijks historische roman Het wit en het purper, over het leven van een vrijgelatene in het Rome van de 1ste eeuw na Christus, werd bekroond met de BNG Literatuurprijs 2020. In De Italiaanse prinses duikt ze in een andere periode. Ze onderzoekt het leven van de prinses Marianne van Oranje-Nassau (1810-1883), dochter van koning Willem I. Marianne leidde een doorsnee prinsessenleven en trouwde op haar achttiende met haar volle neef Albrecht. Hun karakters kwamen totaal niet overeen; zo was hij militaristisch, zij cultuurminnend. In 1843 stapte ze uit haar ongelukkige huwelijk en vluchtte ze zonder kin-

deren naar Rome. Als ontdekt wordt dat ze een affaire heeft met haar koetsier, barst de bom. (SC) Willemijn van Dijk, De Italiaanse prinses, Ambo|Anthos, € 22,99.

MAIL Wij mogen 3 exemplaren & WIN weggeven.

Ga naar italiemagazine.nl

Gemengd huwelijk In haar debuut Het huis aan de rivier beschrijft Daniela Raimondi de familie Casadio. Deze nuchtere boerenfamilie

106

ITALIË MAGAZINE

woont al eeuwenlang in het dorpje Stellata aan de Po. Als telg Giacomo verliefd wordt op het bijgelovige zigeunermeisje Viollca Toska, maakt de familiegeschiedenis van de Casadio’s een omwenteling. Twee verschillende werelden ontmoeten elkaar in dit stel, dat voor afstammelingen zorgt die zowel blond en blauwogig zijn (de dromers), als donkerharig met bruine ogen (de avonturiers). Raimondi voert je langs tweehonderd jaar generaties tijdens alle grote omwentelingen in de Italiaanse geschiedenis. (ML) Daniela Raimondi, Het huis aan de rivier, Cargo, € 20,99.

Heldhaftige brandweervrouw Het Laga-gebergte was mede door het gebrek aan toeristische voorzieningen een vrij onbekende bergpartij in midden-Italië, totdat een aardbeving op 24 augustus 2016 Amatrice en omliggende plaatsen op de

grondvesten deed schudden. De gebeurtenis die de dorpjes verwoestte, vormt het begin van het verhaal van Francesca Capodiferro, geografe en groepscommandant bij de brandweer. In de roman Soms zou ik de wind willen zijn van Franco Faggiani, vertrekken Francesca en haar team naar de getroffen dorpen om de inwoners onder het puin vandaan te halen. Met zijn schitterende beschrijvingen van het landschap en de geesteskracht van Francesca, schetst Faggiani de kwetsbare strijd tussen de mens en natuur. (ML) Franco Faggiani, Soms zou ik de wind willen zijn, A.W. Bruna Uitgevers, € 20,99.

Mussolini ontmaskerd “Mussolini leeft – in de herinnering van zijn landgenoten, in de boekhandels en zeker ook in de talloze Italiaanse souvenirwinkels, die goed aan hem verdienen. Mussolini leeft echter ook in het collectieve geheugen van de wereld, ook al weten mensen vaak niet dat ze naar hem verwijzen.” Zo begint auteur en historicus Hans Woller zijn biografie over de eerste fascist: Benito Mussolini. De Duce greep honderd jaar geleden met zijn partij de macht bij de Mars op Rome, waarna hij zijn tegenstrevers op genadeloze wijze uitschakelde. Wie was deze man, wat heeft hij allemaal veroorzaakt en hoe wordt hij herinnerd? Hans toont met zijn prettige schrijfstijl het ware gezicht van de Italiaanse dictator. (SC) Hans Woller, Mussolini. De eerste fascist, Alfabet Uitgevers, € 29,99.

LAURA LAURA DE ROOY-DEKKER, MEDE-EIGENAAR VAN ITALIACASA, OVER HAAR ERVARINGEN MET ONROEREND GOED IN ITALIË.

De eigenheid van Mengoni Het Italiaanse reservoir aan muzikaal talent is enorm. Sommigen verdwijnen na hun doorbraak als sneeuw voor de zon, zoals helaas Burt Bacharach-protegé Karima, en anderen verkopen, ook helaas, steeds hetzelfde liedje, zoals Alessandra Amoroso. En soms zijn er de ‘echte’ sterren, de kunstenaars die zich met elk nieuw album verder ontwikkelen en eigenheid en verrassing hand in hand laten gaan. Zo eentje is Marco Mengoni. Europees doorgebroken met het steengoede Essenziale in 2013 en nu is er zijn zesde studioalbum Materia (Terra). Het is een ode aan zijn muzikale en familiaire wortels, een groots en zelfverzekerd ‘Dit ben ik.’ Het openingsnummer ‘Cambia un uomo’ (Een

man verandert) zegt dat je moet vergeven om te kunnen groeien. Maar vergeven betekent niet dat je alles wat je overkomt klakkeloos moet accepteren, want tussen neus en lippen door klinkt er ook scherpe kritiek op bijvoorbeeld kerk en politiek zoals in ‘Proibiti’ (Verboden). De rijke arrangementen, op basis van akoestische opnamesessies in plaats van computertechnologie, vieren Mengoni’s schatplichtigheid aan zwarte soul en gospel en geven ook ruim baan aan zijn trefzekere vocale souplesse. Vol overtuiging en overgave is Materia (Terra) het eerste album uit een serie van drie. Dat belooft wat! (JM) Marco Mengoni, Materia (Terra), Sony Music.

Napels, Sorrento, Amalfi, Capri, Ischia en de Cilento… Welkom in Campanië, allemaal plekken die tot de verbeelding spreken. Voor wie een mooie introductie wil zien van de streek rond Napels, is de Netflix film The Hand of God een aanrader. Alleen al het begin, een vogelvlucht over de Golf van Napels, is een regelrechte liefdesverklaring aan de stad, de zee en de vele schilderachtige dorpjes. Deze film is een van vele films, boeken en tv-series die zich in en om Napels afspelen. Niet verwonderlijk, want met een geschiedenis die tot de oude Grieken teruggaat, bezienswaardigheden als Pompeï en de Vesuvius, het mondaine Capri, het pittoreske Procida, het fotogenieke Positano en het pure Castellabate is deze streek één groot filmdecor. Ook culinair gezien heeft de streek veel klassiekers voortgebracht. Denk maar aan de pizza, buffelmozzarella, insalata caprese en limoncello van de geweldige Sorrento-citroenen. Ook de caffè sospeso komt hiervandaan, de uitgestelde koffie. Een espresso is een van de basisrechten van de mens die je ook je minderbedeelde medemens gunt door niet alleen je eigen espresso af te rekenen, maar ook van degene die na je komt. Een treffend voorbeeld van misschien wel de grootste kwaliteit van de streek: de hartelijkheid van de mensen zelf. Als regio om een huis te kopen is Campanië zeer interessant. Grote delen van de kust zijn beschermd waardoor er nauwelijks nieuwbouw plaatsvindt. De streek is wereldberoemd en kent vooral aan de kust veel vraag bij weinig aanbod. De huizen zijn in de meest gewilde delen van de regio allemaal tegen de berg opgebouwd. Vrijstaande woningen met een grote tuin zijn hier niet te vinden, vergelijkbaar met de situatie in Ligurië. Dure huizen hebben meestal niet veel meer dan een terrassentuin, of een groot (dak)terras waarbij zeezicht de prijs alleen maar verder opdrijft. Huizenprijzen zijn daardoor hoger dan gemiddeld, maar een aankoop is door de schaarste wel zeer waardevast. Zeker gezien de toenemende populariteit van de stad Napels waar de hele streek van profiteert. Maar ook de uitbreiding van de luchthaven in Salerno is een interessante ontwikkeling die met name de Amalfikust én de Cilento zal gaan bedienen. Met name deze laatste streek is een gouden tip voor wie een huis met wat meer ruimte en een tuin zoekt. Dezelfde schoonheid is hier ook te vinden, maar de prijzen liggen een stuk lager. Al met al een regio waar je met veel verschillende budgetten terecht kunt. Ik zou zeggen, ga het eens ontdekken en oordeel zelf! Buon viaggio! •

(Laura@italiacasa.net) PS Mijn collega Miranda del Rosario, area manager van deze nieuwe regio, heeft een aantal tips: de referentienummers 4712, 4714, 4767 en 4879. Bekijk ze eens op italiacasa.net of neem contact op om je wensen te bespreken. Ze ontvangt je uiteraard ook graag ter plaatse voor een aantal bezichtigingen! ITALIË MAGAZINE

107

D E Z E CO LU M N VA LT B U I T E N D E V E R A N T WO O R D E L I J K H E I D VA N D E R E DAC T I E .

Het warmbloedige zuiden

HEIJDEN OVER KOPEN, VERKOPEN EN FINANCIEREN VAN ONROEREND GOED.

Informatie-uitwisseling tussen Nederland en Italië Begin dit jaar ontving een Nederlandse cliënt een brief van de Italiaanse belastingdienst waarin werd meegedeeld dat uit informatie die via het systeem van geautomatiseerde informatie-uitwisseling tussen Nederland en Italië was verkregen, was gebleken dat hij in 2016 een Nederlandse pensioenuitkering had ontvangen en dat hij die in Italië had moeten opgeven, maar dat niet had gedaan. Dat klopte. Hij had in 2016 in Italië een huis gekocht en zich daar laten inschrijven om van de prima casa-voordelen gebruik te kunnen maken. Hij ontving de brief in januari 2022 op zijn adres in Nederland. Dat had hem verbaasd, want hij had dat nooit in Italië opgegeven, ook niet toen hij zich, nadat hij zijn huis weer had verkocht, in Italië had laten uitschijven. De brief werd door de Nederlandse belastingdienst bezorgd en was gedateerd 1 december 2021. Het bevatte de waarschuwing dat als de gegevens over de pensioeninkomsten uit 2016 niet alsnog voor eind februari 2022 zouden worden aangeleverd, een naheffing met boete van minimaal € 250 en maximaal € 2065 zou worden opgelegd. “Maar de termijn om een naheffing op te leggen is toch vijf jaar en dus al verstreken?” Die terMr. Joost van der Heijden heeft mijn was inderdaad jarenlange ervaring in het vijf jaar, maar was begeleiden van Italiaanse vanwege de coronaonroerendgoedtransacties, zowel pandemie met een koop, verkoop, hypotheek als het jaar verlengd. Dat regelen van de gevolgen van betekende dat de scheiden en overlijden. boete geldig kon Nadere informatie over die worden opgelegd als onderwerpen en zijn diensten hij die gegevens niet vindt u op zijn website. tijdig zou aanleveren. De cliënt heeft Joost van der Heijden is daarop een comgevestigd te Breda en bereikbaar mercialista (accounop 076 5319631. tant) opgedragen joostvanderheijden.nl dat namens hem te doen. De verwach-

ITALIË MAGAZINE

ting is dat de zaak met een sisser zal aflopen omdat destijds over de betreffende inkomsten in Nederland belasting is betaald. Dat het systeem van geautomatiseerde informatieuitwisseling tussen Nederland en Italië goed werkt, was me eerder al gebleken. Dat was in een zaak van een cliënt die in 2014 in Italië een huis had gekocht en zich daar had laten inschrijven. In Nederland had hij zich laten uitschrijven en daar sindsdien geen inkomsten meer gehad, ook niet uit het huis dat hij daar had aangehouden. Hij had sindsdien jaarlijks in Italië aangifte van zijn inkomsten gedaan. Daarbij had hij niet vermeld dat hij in Nederland een huis had. Dat had hij wel moeten doen. Dat geldt overigens ook voor andere vermogensbestanddelen. Dat wist hij niet. Hij kwam daar achter toen hij in 2021 een brief van de Italiaanse belastingdienst ontving waarin hem voor 2014 een naheffingsaanslag met boete werd opgelegd omdat hij het huis niet had opgegeven en ook niet had gereageerd op het verzoek dat hij eind 2020 had ontvangen om dat alsnog te doen. Met dat verzoek had hij niets gedaan. “Waarom zou ik ook; ik heb in Nederland immers elk jaar keurig ozb betaald en het huis nooit verhuurd. En als ik dat wel zou hebben gedaan, zouden de huurinkomsten in Nederland en niet in Italië belast zijn geweest.” Dat kwam hem duur te staan en had hij kunnen weten, want in de brief was aangekondigd dat een boete van minimaal 3 en maximaal 15 procent van de waarde van het huis zou worden opgelegd als hij die gegevens niet alsnog voor het eind van het jaar zou aanleveren. De fiscus heeft die boete inmiddels opgelegd en is bij de berekening uitgegaan van de Nederlandse ozb-waarde in 2014. Die bleek hij al te kennen en bedroeg € 400.000. Dat betekent dat de boete € 60.000 had kunnen zijn. Gelukkig voor de cliënt bleef deze beperkt tot het minimum van € 12.000! Altijd nog een groot bedrag. U begrijpt, de paniek was groot. En nu maar afwachten wat er verder nog gaat komen want in de aangiften die de cliënt nadien (in de periode van 2015 tot en met 2020) heeft gedaan is het huis evenmin vermeld. Lezers die zijn ingeschreven, zijn dus gewaarschuwd! •

D E Z E CO LU M N VA LT B U I T E N D E V E R A N T WO O R D E L I J K H E I D VA N D E R E DAC T I E .

joost nadere i n formati e 108

MR. JOOST VAN DER

TE KOOP / TE H U U R

Voor adverteren in dit katern, neem contact op met chiara dragone: tel. +31 (0)20 5302 570, e-mail c.dragone@creditsmedia.nl.

Onafhankelijke aankoopbegeleiding Door La Dolce Casa als professionele, onafhankelijke aankoopbegeleider in te schakelen, maakt u gebruik van jarenlange veelzijdige expertise op de Italiaanse woningmarkt. Het bespaart u tijd, geld en minstens zo belangrijk, het behoedt u voor valkuilen.

La Dolce Casa begeleidt u van begin tot eind, of alleen met een aantal spreekwoordelijke bouwstenen. Meestal kost het u zelfs niets extra’s! Aankoopplezier zonder kopzorgen maar met een glimlach.

Professionele ondersteuning bij aankoop, (ver)bouw, hypotheken, bedrijfsmatige en praktische zaken. Met kantoor in Nederland en Italië. Kijk op www.ladolcecasa.nl of bel: +31 (0)6 538 39 968

VRAAG NAAR ONZE WOONWENSENCHECKLIST!

IM2022_2_La Dolce Casa.indd 1

10-02-2022 09:53

ITALIË MAGAZINE

109

CD811 Uniek! Ruime villa (310 m2) op een eilandje in het Lago Trasimeno! Eigen aanlegsteiger, 5 slaapkamers. Prijs € 750.000

Tel +39 335220727 (mob) - lecasedidorrie@gmail.com Iscr. ruolo 1157 Socio F.I.A.I.P.

IM2022_2_Case di Dorrie.indd 1

CASA VALLE ERRO

Te koop landelijk huis in Piemonte

LUXUEUS OP VAKANTIE IN ITALIA, PIEMONTE

NU MET PRIVÉ WELLNESS WWW.EENWEEKJEITALIE.NL

INFO@EENWEEKJEITALIE.NL

Groot gerenoveerd familiehuis met zwembad. Vrijstaand op een heuvel met schitterend uitzicht. Woonopp. ruim 300 m2, 5 slaapk, 2 badk. Kleine wijngaard. Vraagprijs € 495.000 Mail voor een uitgebreide brochure met foto’s naar agnescanoretto@gmail.com of bel 06-51952078.

01-02-2022 09:33

ADVERTORIAL

Geluk is niet te koop, maar wel te huur

Luxe villa in Pallanza

Heerlijk dineren aan het Lago Maggiore. Wat wil een mens nog meer!

Vele onvergetelijke vakanties hadden zij al doorgebracht aan de Italiaanse meren. Met de caravan trokken de grootouders van de familie er al in de jaren 60 op uit om wekenlang op de camping aan het Lago Maggiore te vertoeven. Alle kinderen kwamen er graag en lieten later hun eigen gezinnen kennismaken met de betoverende sfeer van de steden Stresa, Verbania, Cannobio en de bergen eromheen. De wedergeboorte van Casa Pallanza Tijdens een vaartochtje in 2018 langs de romantische oevers van Pallanza, trok een grote villa de aandacht. Verscholen achter een eeuwenoude magnoliaboom, omringd door een ruime tuin en liggend aan een rustige weg was dit een verborgen parel. Een parel die weliswaar nog opgepoetst zou moeten worden. Dit was in de ogen van de Nederlandse familie perfect: een villa uit 1860 met guesthouse, een tuin direct aan het water en een eigen haven. Dit zou voldoende zijn om een heel gezin met aanhang, familie en

vrienden te herbergen. En niet onbelangrijk: om te verhuren aan bevoorrechte liefhebbers van het Italiaanse leven en watersport De verbouwing werd groots aangepakt door het architectenduo uit Verbania, Mauro en Federica Bissattini.

Zij gaven de villa en guesthouse een moderne touch waarbij de authentieke stijlelementen werden behouden. De tuin met zijn camelia’s, palmen, vijgenboom, gigantische pijnboom en de reuze magnolia als natuurlijke parasol, bleef

Een groot groot familiehuis familiehuis onder onder de de Italiaanse Italiaanse Een zon, dat dat isis wat wat de de Nederlandse Nederlandse familie familie begin begin zon, deze eeuw eeuw zocht zocht aan aan het het Lago Lago Maggiore. Maggiore. deze

zoals die die was: was: praktisch praktisch met met volop volop ruimte ruimte zoals om te te spelen spelen en en van van de de zon zon te te genieten. genieten. om Om grote grote groepen groepen en en families families te te kunnen kunnen Om ontvangen werd werd rekening rekening gehouden gehouden met met ontvangen de inrichting: inrichting: een een vijf vijf meter meter lange lange de terrastafel voor voor ‘la ‘la grande grande famiglia’ famiglia’,, zeven zeven terrastafel ruime slaapkamers met eigen badkamer ruime slaapkamers met eigen badkamer en veel veel loungeplekjes loungeplekjes op op zonnige zonnige en en en schaduwrijke plekken. plekken. Vooral Vooral aan aan sport sport schaduwrijke en spel spel mocht mocht het het niet niet ontbreken. ontbreken. Een Een en volleybalnet, voetbalgoaltjes, tafeltennis, volleybalnet, voetbalgoaltjes, tafeltennis, tafelvoetbal; alles alles om om jong jong en en oud oud te te laten laten tafelvoetbal; genieten. De De biljartkamer biljartkamer met met daarin daarin de de genieten. biljarttafel van van de de oude oude eigenaar, eigenaar, een een biljarttafel biljartkampioen uit uit de de jaren jaren 50, 50, werd werd in in de de biljartkampioen oude staat staat teruggebracht. teruggebracht. Casa Casa Pallanza Pallanza oude was opnieuw opnieuw geboren. geboren. was Vervelen hoeft hoeft niet niet Vervelen Ook het het oude oude stadje stadje Pallanza Pallanza is is de de moeite moeite Ook waard. Het Het ademt ademt de de sfeer sfeer van van vroeger. vroeger. waard. Omgeven door door prachtige prachtige oude oude villa’s villa’s met met Omgeven in de buurt het luxueuze belle-époquevijfin de buurt het luxueuze belle-époquevijfsterrenhotel Majestic, Majestic, de de historische historische sterrenhotel botanische tuin tuin Villa Villa Taranto, Taranto, Villa Villa Giulia Giulia botanische (oude hoofdkwartier hoofdkwartier van van Mussolini), Mussolini), de de (oude kerk uit de Renaissance Madonna di kerk uit de Renaissance Madonna di

Modern en en stijlvol stijlvol interieur. interieur. Modern

Campagna met met de de 11de-eeuwse 11de-eeuwse klokkenklokkenCampagna toren, de de betoverende betoverende Villa Villa San San Remigio, Remigio, toren, en pal pal tegenover tegenover het het huis huis het het privé-eiland privé-eiland en van de de familie familie Borromeo, Borromeo, Isolino Isolino di di San San van Giovanni. Naast Naast de de sfeervolle sfeervolle cultuur cultuur is is de de Giovanni. natuur overweldigend. overweldigend. Met Met het het Val Val natuur Grande Nationaal Nationaal Park, Park, de de oude oude steden steden Grande en de de meren meren in in de de buurt, buurt, is is de de vakantie vakantie en compleet. Aan Aan het het Lago Lago Maggiore Maggiore hoeft hoeft compleet. niemand zich zich te te vervelen. vervelen. niemand

Een exclusief exclusief verblijf verblijf Een Een verblijf verblijf in in het het luxueuze luxueuze Casa Casa Pallanza Pallanza Een mag dan misschien alleen weggelegd zijn mag dan misschien alleen weggelegd zijn voor ‘the ‘the happy happy few’ few’,, maar maar genieten genieten van van voor de omgeving omgeving kan kan natuurlijk natuurlijk iedereen. iedereen. In In de Casa Pallanza Pallanza bent bent uu van van harte harte welkom welkom Casa in de de zomer zomer én én in in de de winter. winter. Als Als uu meer meer in schitterende foto’s foto’s van van het het huis huis en en schitterende de omgeving omgeving wilt wilt zien, zien, ga ga dan dan naar naar de www.casapallanza.com www.casapallanza.com

Niet alleen alleen een een prachtig prachtig uitzicht, uitzicht, maar maar ook ook volop volop Niet mogelijkheden voor voor sportieve sportieve ontspanning... ontspanning... mogelijkheden

CREATINGMEMORIES MEMORIESSINCE SINCE1850 1850 CREATING

VOLG EN D N U M M ER (eind april 2022)

Trentino

Rondom het Lago di Levico en Lago di Caldonazzo: over kaas maken, een park met houtkunstwerken en een dal waar mòcheno wordt gesproken.

La vita è dolce

‘Wie zoet doet, zoet ontmoet…’, luidt het motto van Letitia Clarks nieuwe kookboek. Vier heerlijke recepten.

Federico da Montefe ro

De hertog van Urbino verhuurde zich als krijgsheer en besteedde de opbrengsten aan kunst, literatuur en architectuur. Zes eeuwen geleden kwam ‘Het licht van Italië’ ter wereld.

COLOFON Jaargang 33, nummer 2, 2022 Coverfoto Lago di Como ©ANP/SIME S.R.L/Monica Goslin Hoofdredactie Paul van Eijndhoven Eindredactie Jolanda van der Ploeg, Mariëtte van de Sande, Fabian Takx Artdirection Suzy Benjamin Vormgeving Sefanja Nods, Sander Buningh Aan dit nummer werkten mee ANP Foto, Maarten Albrecht, Edith Buenen, Serena Caruso, Pelle Couwenhoven, Susan van Deth, Daniela Ditvoorst-Falsetta, Joost van der Heijden, Jeroen Jansen, Ewout Kieckens, Ronald Kuipers, Malou Lammertse, Joris van der Meer, Jochen Müssig, Lola Ribbink, Laura de Rooy-Dekker, Matteo Rossi, Roeland Scholtalbers, Shutterstock, Rosita Steenbeek, Jesper Storgaard Jensen, Sylvia Weve Redactie italiemagazine@creditsmedia.nl Italië Magazine Van Slingelandtstraat 63, 1051 CG Amsterdam, italiemagazine.nl Uitgever Eugen van de Pas Marketing Daniëlle Wiersema, 020 5302570, d.wiersema@creditsmedia.nl Sales Chiara Dragone, 020 5302570, c.dragone@creditsmedia.nl Distributie Aldipress, Utrecht / AMP, Brussel Abonnementen & nabestellen van oude nummers Voor het opgeven van of vragen over abonnementen, adreswijzigingen of het nabestellen van oude nummers: MijnTijdschrift.com, Daalakkersweg 2 - 72, 5641 JA Eindhoven, 088 2266636, italiemagazine@mijntijdschrift.com Abonnementsprijs Nederland: €¢40 voor een jaarabonnement (6 nummers).* Abonnementen in andere landen hebben een speciaal tarief, op te vragen bij MijnTijdschrift.com. Het abonnement wordt automatisch verlengd tegen de dan geldende tarieven, tenzij u minimaal drie maanden voor het einde van de abonnementsperiode opzegt. De cadeau-abonnementen lopen automatisch af. *Prijs bij automatische incasso. Als u per acceptgiro wilt betalen, komt er €¢2,50 aan administratiekosten bij. Prijs losse verkoop €¢7,50 Italië magazine digitaal Abonnees kunnen gratis Italië Magazine lezen via Magzine.nu. U kunt inloggen met uw abonneenummer en postcode. Geen abonnee? Dan kunt u Italië Magazine digitaal tegen betaling lezen via o.a. Magzine.nu, Blendle en Readly. © Italië Magazine is een uitgave van Italië Magazine BV dat deel uitmaakt van een groep uitgeverijen die samenwerken onder de naam Credits Media. Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen en/of worden gereproduceerd zonder schriftelijke toestemming van de uitgever. De redactie heeft zijn uiterste best gedaan om rechthebbenden van beeldmateriaal te achterhalen. Wanneer desondanks beeldmateriaal wordt getoond waarvan u rechthebbende bent en u wordt niet genoemd, of geeft geen toestemming voor het gebruik, dan kunt u contact opnemen met de redactie.

114

ITALIË MAGAZINE

Italië Magazine 02 2022

Articles inside

ROELAND SCHOLTALBERS