Ode aan de Aude

De eigenzinnige Aude

Veel meer dan Carcassonne!

Carcassonne, de middeleeuwse hoofdstad van de Aude, is wereldberoemd. Maar trek er gerust een week voor uit om ook de omgeving te ontdekken. Journalist Renate van der Bas woont er al 23 jaar en geeft ons haar vakantietips. “Doe ook eens niets. In de Aude is het helemaal geen schande gewoon wat te lummelen, om je heen te kijken en simpelweg te genieten van de rust.”

TEKST RENATE VAN DER BAS FOTO’S HANS AVONTUUR, RENATE VAN DER BAS, BENOIST ADT AUDE,

SHUTTERSTOCK, SÉBASTIEN CARLES, CITÉ@VINCENT, VINCENT PHOTOGRAPHIE

AUDE

Stiekem noemden we dit best onbekende departement wel eens ‘het Oost-Groningen van Frankrijk’. Vooral de lange vallei – ten zuiden van Carcassonne – waardoor de rivier de Aude zich vanuit de Pyreneeën een weg baant naar de Middellandse Zee, had iets verlatens. Vroeger was dat wel anders. Een halve eeuw geleden leefden in deze Haute Vallée de l’Aude nog diverse gelukkige gemeenschappen van handarbeiders. Er was een florissante schoenenindustrie en in de Aude werden ook heel veel hoeden gemaakt. Voor het leger, voor andere beroepsgroepen die een uniform droegen en ook voor gewone mensen. Maar ja: wie draagt er tegenwoordig nog een hoed? De werkgelegenheid verdween, gezinnen trokken weg en dorpen werden leger. Maar grâce à Dieu is het tij inmiddels aan het keren. De Aude wordt steeds hipper en dynamischer: meer en meer jonge, eigenwijze ondernemers zien wél kans er een bestaan op te bouwen. In de Aude vind je de mooiste ongerepte heuvellandschappen, valleitjes en landweggetjes van Frankrijk. Niet vreemd dat bezoekers soms constateren dat een streek als Toscane misschien best mooi is, maar de Aude werkelijk schitterend. Gewoon omdat het er niet zo dichtbevolkt is. Hoe minder mensen, hoe mooier de plaatjes, toch?

Bezigheid 1

Eerst natuurlijk Carcassonne ‘doen’

Op weinig plaatsen ter wereld vind je zo’n goed geconserveerde dubbel ommuurde citadel als in Carcassonne. De meer dan vijftig torens en drie kilometer stadsmuur zie je al van ver in al zijn grandeur liggen. ’s Zomers is het vaak dringen in de smalle straatjes, maar het is er altijd sfeervol met al die winkeltjes, restaurants en terrassen. Ruimte voor cultuur is er ook, tijdens de orgelconcerten in de grote basiliek St. Nazaire en het zomerfestival van Carcassonne in het openluchttheater. En ben je in de buurt rond 14 juli, mis dan de grote vuurwerkshow niet die op de avond van deze nationale feestdag wordt georganiseerd. Vanaf de muren van de cité knallen dan ontelbare pijlen de lucht in, terwijl de wijde omgeving verduisterd is. Een vuurzee alsof de stad weer wordt belegerd. Op de oevers van de Aude verzamelen zich tienduizenden mensen om ademloos toe te kijken, de routiniers onder hen uitgerust met klapstoelen en picknickmanden. C’est un grand événement! In de ‘gewone’ binnenstad van Carcassonne is de Place Carnot hét horecaplein. Handig om te › Boven: cassoulet, hét lokale gerecht in Carcassonne. Onder: Carcassonne

Niet vreemd dat bezoekers soms simpelweg constateren dat een streek als Toscane misschien best mooi is, maar de Aude werkelijk schitterend

Deze pagina, rechts: Minerve, mooi gelegen tussen de wijngaarden. Onder: spitsuur op een wandelpad door de Corbières. weten: de ommuurde citadel heet le cité, terwijl het moderne hart van Carcassonne als centre ville of la bastide op de borden staat. Op de site van het toeristenbureau staat een wandeling uitgestippeld hoe je op een interessante manier van de nieuwe stad naar de oude stad loopt.

Bezigheid 2

De natuur ontdekken in Corbières en Minervois

De belangrijkste tip voor de omgeving van Carcassonne: kies bij voorkeur de kleine weggetjes. Dan maak je de mooiste ritten, vaak langs allerlei glooiende wijnvelden die in ieder seizoen prachtig zijn. Maar ook de routes door de ruige natuur, vol rotspartijen, bossen, riviertjes en garrigue zijn adembenemend. De aanduiding garrigue stamt af van een Frans woord voor braakliggend terrein of kreupelhout: droog, rotsig terrein waar vooral lage struiken groeien. In de ruige landstreek Corbières kom je het allemaal tegen. Dit is in al zijn eenvoud absoluut een van de spannendste gebieden van Frankrijk. Je vindt de Corbières ten zuidoosten van Carcassonne en als je erdoorheen rijdt zie je soms in de verte een bergtop van de Pyreneeën, maar in de Corbières zelf blijven de hoogtes beschaafd: de Pic de Bugarach is met ruim 1200 meter de blikvanger. Misschien doet die naam een belletje rinkelen? Eind 2012 stond de berg wereldwijd in de belangstelling, omdat volgens de Mayakalender de wereld zou vergaan en allerlei esoterische types dachten dat de Bugarach de enige plek op aarde was waar je kon overleven. Het heeft allemaal niet zo mogen zijn, maar dat de berg een plek is waar je je herboren

Het wonderschone stadje Lagrasse midden in de ruige natuur.

Aurélien Carrelas schonk een tweede jeugd aan het honderd jaar oude drankje Kina Karo.

kunt voelen en vol levenslust, dat klopt wel! Vanaf de top – goede wandelschoenen aantrekken – heb je een prachtig uitzicht en ligt de wereld aan je voeten. Of ben je een van de geluksvogels die er een vliegende schotel ziet? De mysterieuze verhalen zijn hier de wereld nog niet uit… Even de aansprakelijkheid afdekken: mocht je met jonge kinderen of pubers dwars door de Corbières gaan rijden, bereid ze dan voor op veel groen en weinig tempo. Maar overal is 4G! Check ook vooraf het benzinepeil van je auto en neem voor de zekerheid drinken en eten mee. Het is nou niet zo dat de tankstations en restaurants hier voor het oprapen liggen als je echt diep het binnenland intrekt.

Ten noorden van de Corbières ligt een natuurlijk gebied dat wat opener en lieflijker is, en ook meer levendige plaatsjes kent: de Minervois. Weinig bekend zijn de indrukwekkende hunebedden in dit gebied. Een ervan is gemakkelijk vindbaar vlak bij Pépieux, met de mooie naam Dolmen Lo Morrel dos Fados. Een ander ligt meer verscholen, op het terrein van Château de Mazy bij Laure-Minervois.

Bezigheid 3

Aan de drank raken in een charmant plaatsje

Duik je niet te diep de Corbières in, maar blijf je ‘veilig’ aan de noordrand dan is het plaatsje Lagrasse een aanrader. Het heeft meerdere mooie monumenten zoals een middeleeuwse boogbrug en een beroemde abdij. Vroeger leefden hier benedictijnen en een kleine twintig jaar geleden streek er opnieuw een religieuze orde neer, die van de Reguliere Kanunniken van de Moeder Gods. Als je hier een kleine Twingo propvol monniken denkt te zien rijden, zoals ik deed, dan ben je dus niet aan het hallucineren, maar maak je gewoon iets mee van het dagelijkse leven in Lagrasse. In Lagrasse wemelt het van de restaurants waarvan zeker Le 1900 flink aan de weg timmert. Naast dit fijne restaurant zit het bijzondere winkeltje van Aurélien Carrelas, een jonge wijnbouwer die een nieuw avontuur is aangegaan door een oud merk op te kopen, Kina Karo. Al bijna een eeuw kennen veel mensen uit de streek Kina Karo als een kruidenmengsel met veel kininebast waarmee je thuis zelf een aperitief kunt brouwen, met rosé en extra alcohol. Smaaktype vermout. “Mijn opa en vader dronken het iedere dag”, vertelt Aurélien. Toen hij de kans kreeg het oude merk te kopen, twijfelde hij geen moment. Hij paste de samenstelling van de melange een beetje aan de smaak van nu aan, liet een trendy verpakking ontwerpen en verkoopt nu vooral flessen met het kant-en-klare product. Heerlijk met een klontje ijs. Pardi is een ander drankje dat 100% Audois is en waar Aurélien bij is betrokken, maar dit aperitief is gloednieuw. “Ik ontmoette vorig jaar op een receptie Françoise Antech, van de wijnmakersfamilie uit Limoux, en samen bedachten we dat we met haar mousserende wijnen en met mijn citrusrijke kruiden onze eigen ‘spritz’ zouden kunnen maken. Want ›

De Aude ligt niet ver van de Spaanse grens, en dat merk je aan de tapascultuur.

Boven: de binnenplaats van het stijlvolle logeeradres Le Couvent, een jeugdherberg 2.0. waarom zouden de Italianen met hun Aperol deze markt moeten domineren?” Zo gezegd, zo gedaan. Tijdens een van de lockdowns hebben Aurélien en Françoise vele middagen zitten mixen, mengen en proeven en zo ontstond Pardi: een bruisend drankje met extra dry Blanquette, de bubbelwijn van Limoux. Ongetwijfeld wordt het deze zomer een grote hit op de terrassen in de Aude. De Place de la République in Limoux – twintig minuutjes ten zuiden van Carcassonne – is zo’n heerlijk plein waar je uren kunt zitten borrelen, vol restaurantterrassen en ’s zomers vaak een braderie en livemuziek. Ook de zondagochtendmarkt van Espéraza – nog iets zuidelijker – is een kleurrijk feest waar niet alleen de lokale bevolking op af komt, maar ook een keur aan hippies en alternatievelingen. Bio, eco en ambachtelijkheid staan hier hoog in het vaandel: misschien is wel zo’n driekwart van de voedingswaren die je hier kunt kopen zelf geteeld, zelf geplukt, zelf gebakken, zelf geproduceerd, zelf gekookt, zelf gerookt et cetera. Tip: laat de oesterboer ter plekke een dozijn mooie schelpen openmaken, bestel een karafje wit op het terras en laat al slurpend het marktpubliek aan je voorbijtrekken!

Bezigheid 4

Lekker eten en slapen op aparte plekken

In Carcassonne zijn veel hotels rond de cité gegroepeerd, maar sinds vorig jaar is er een leuk alternatief logeeradres te vinden in het gewone stadscentrum: Le Couvent. Een jeugdherberg, maar dan stijlvol en voor alle leeftijden. Als gezin deel je een kamer en voor stelletjes die privacy willen zijn er ook gewone tweepersoonskamers. Zit je wel mooi voor weinig in de binnenstad in een eeuwenoud klooster mét tapasbar. Onder een rooster kan je metersdiep de oude waterput inkijken en duistere gedachten krijgen. Hoeveel kloosterlingen gingen je de afgelopen eeuwen voor? Ook een plek die uitnodigt tot contemplatie is het monument La Manufacture Royale in Montolieu (ten noordwesten van Carcassonne). Vroeger een plaats waar de mooiste stoffen werden geweven voor afnemers over de hele wereld, nu een logeeradres waar de dikke muren je vanzelf tot rust brengen. Een andere aparte logeerervaring heb je een kilometer of dertig onder Carcassonne, in het middeleeuwse plaatsje Alet-les-Bains, aan de Aude.

Dit is een kleine parel met een oude Joodse wijk en een pleintje vol vakwerkhuizen. In een van die huizen woonde en werkte in de 16de eeuw de beroemde apotheker, schrijver en toekomstvoorspeller Nostradamus. De huidige eigenaar van het pand is de besnorde en breedsprakige monsieur Richard Audabram – compleet met alpinopet – die graag vertelt hoe de familie Nostradamus hier verzeild raakte en wat Michel de Nostradame zo bijzonder maakte. Nee, die strakke groene broek waar Hans Teeuwen over zingt, daar weet monsieur Audabram niets van. Maar na een rondleiding overhandigt hij je graag de sleutel van zijn pand, waar vier personen kunnen overnachten. Als je geluk hebt is het hemelbed voor jou! Iets zuidelijker dan Alet-les-Bains ligt Espéraza, waar sinds kort een prachtig verbouwd appartement te huur is van Nederlandse eigenaren – mijn buren! – in het Domaine de Caderonne. Hier slaap je onder eeuwenoude balken en kun je overdag heerlijk een boek lezen in het weelderig groene park aan de rivier. Of een potje jeu de boules spelen. Alleen voor volwassenen, en dat is soms wel zo rustig. Mijn favoriete eetadressen? Eentje ligt in Trèbes, een plaatsje net ten oosten van Carcassonne dat wordt doorkruist door zowel de Aude als het Canal du Midi. In een watermolen bij een prachtig schutsluisje ligt restaurant Le Moulin, van de Belgisch-Griekse combinatie Pascal en Sophie. Vanaf het terras kun je ’s zomers naast je tafeltje de plezierbootjes zien dalen en stijgen. En soms genieten van de paniek van de onervaren watertoeristen als een kabel niet wil loskomen of een motor niet wil starten… Heel apart is restaurant en winkel Le Jardin en Ville, midden in een woonwijk in Carcassonne (Rue des Framboisiers). Vroeger was dit perceel achter een muur een tuinderij en het restaurant werkt nog steeds met een eigen moestuin. Het interieur is een bonte collectie van designmeubelen en decoratieve objecten. En: alles is te koop! Dus vond je je stoel prettig zitten en je bord een plaatje, neem ze gerust mee naar huis! Wel even langs de kassa natuurlijk… ›

Als je hier een kleine Twingo propvol monniken denkt te zien rijden, zoals ik deed, dan ben je dus niet aan het hallucineren

Onder: Alet-les-Bains, waar ooit Nostradamus woonde en werkte.

Volgende pagina: Lac de la Cavayere.

Tips & adressen

Reizen

Utrecht-hartje Aude: 1300 kilometer. Met de tgv naar Montpellier en daarna de intercity naar Narbonne-Carcassonne.

Webadressen

• Ligam Voyages facebook.com/ligamvoyages • Appartement Espéraza ma-dome.nl • Le Couvent au-couvent.fr • La Manufacture Royale la-manufacture-royale.fr • Le Moulin in Trèbes (reserveren) lemoulindetrebes.com • Le Jardin en Ville in

Carcassonne (reserveren) lejardinenville.fr • Wijndomein Rives-Blanques (Nederlandssprekende eigenaren) rives-blanques.com • Domaine Calmel & Joseph (wijn & gîtes) domaine-calmel-joseph.com

Bezigheid 5

Doe nou eindelijk gewoon eens niets (aan een fijn meer)!

Veel Frankrijkgangers zijn vooraf van plan om veel bijzondere plekken te bezoeken en allemaal nieuwe ontdekkingen te doen. Iedere dag eropuit! Maar zeker in de Aude is het helemaal geen schande om ter plekke eens goed om je heen te kijken en een dag eens bijzonder weinig te doen. Bijvoorbeeld bij een van de mooie zwemmeertjes, waardoor het niet meer nodig is naar de drukke kust te rijden. Zoek eens het Lac de St. Bertrand op, bij Quillan. Klein, en je kunt er ook heerlijk wandelen. Hetzelfde geldt voor het meer van Puivert, een mooie koele plas onder een heuvel met de ruïne van een Katharenkasteel. Een groter meer is het Lac de la Cavayère, een flinke waterplas vlak bij Carcassonne met een grote strook zandstrand: Carcassonne Plage! Wil je niet liggen, maar lopen: je wandelt in een uur het hele meer rond. Lac de Montbel, een stuwmeer aan de grens met het departement de Ariège, is veel groter. Hier heb je vier uur nodig om de ronde maken. Maar waarom zou je? Langs de groene oevers zijn allerlei intieme plekjes te vinden die je in beslag kunt nemen om er de hele dag in alle rust te genieten van de zon, het water en het uitzicht. En weet je, misschien dan morgen gewoon weer.

INSTANT CALVADOS

©Vincent Rustuel