Cassis & La Ciotat

Wie is de mooiste?

Moeilijk kiezen tussen Cassis & La Ciotat

Aan weerszijden van de hoogste kliffen van Frankrijk strijden vissersplaatsen Cassis en La Ciotat met elkaar om wie de mooiste is. Maar eigenlijk is de hele kust bij Marseille overrompelend mooi. Of je die nu te voet, met de auto of per kajak verkent.

TEKST PAUL SMIT FOTOGRAFIE PAUL SMIT & MICK PALARCZYK

CASSIS & LA CIOTAT

Beide dorpen bieden dat plaatje waarvan de schoonheid je even de adem beneemt: een haven met kleurige, met liefde opgeknapte vissersbootjes omgeven door restaurantjes en cafés. Cassis is bekender, La Ciotat voelt wat authentieker. Cassis schept terecht op over zijn calanques, de fjordachtige inhammen van spierwit kalksteen die pal achter het dorp beginnen, een natuurspektakel dat tot aan Marseille doorloopt. Maar La Ciotat heeft ook iets bijzonders: een kust gemaakt van roestbruine poudingue, puddingsteen, opgebouwd uit ronde kiezels. Een soort chocoladepudding. Die landschappen, met hier en daar een verstopt strand, zijn haast nog onwereldser dan de calanques. Tussen beide plaatsjes in verheffen zich de hoogste kliffen van Frankrijk, de Falaises Soubeyranes, waarvan Cap Canaille het verst in zee steekt.

Onderaardse rivier

We beginnen in Cassis. Na een cappuccino op het terras van café Monsieur Brun, met uitzicht op de jachthaven – voor veel Cassidens, de bewoners van het dorp, een vast ochtendritueel – lopen Sonia en ik naar het Plage de la Grande Mer, het dorpsstrand, waar we kajaks gehuurd hebben. Sonia is een goede vriendin uit Nice, die altijd al eens wilde zeekajakken. Het kalme weer van vandaag is ideaal: de kajak biedt dan de meest relaxte manier om de kust te verkennen. Als we de eerste calanque bereiken, geeft Sonia een gil: “Ik word opzijgeduwd!” Ik heb haar voor me uit laten kajakken, dicht langs de kalkstenen oever, wetend dat hier, nabij de uitgang van de Calanque de Port-Miou, een onderaardse rivier uitmondt. Ik was benieuwd of ze, zonder op de hoogte te zijn, iets van de stroom zou merken. Arme Sonia, nu denkt ze dat haar ranke bootje door een walvisrug of haaiensnuit opzij wordt geduwd. Ik vaar nu zelf de stroming in; die is zo krachtig dat ik me in een beek waan. Niet zo vreemd: op acht meter diepte blaast een sterke waterstroom de zee in. Dit vrijwel zoete water komt daarna bovendrijven op het zwaardere, zoute zeewater en vormt dus echt een rivier in zee. We zijn op weg naar de Calanque d’En-Vau, zonder

twijfel de mooiste calanque van Cassis. Hij ligt diep ingesneden tussen loodrechte wanden, die steeds hoger worden naarmate we het strand aan het eind naderen. Dat is nog bijna leeg, want om er te komen moet je ver wandelen. Met de kajak zijn we er sneller en zo houden we pauze op een van de mooiste stranden van de Provence, maar zonder de bijbehorende menigte.

Calanque met haven

Als die menigte uiteindelijk arriveert, stappen wij weer in de kajaks en varen nog één kalkfjord verder, naar de Calanque d’Oule, een klein exemplaar. Loodrechte kalkwanden lijken om de zoveel meter te zijn opengespleten. Eén scheur blijkt op zeeniveau ook toegankelijk – de Grotte de l’Oule – en met grote voorzichtigheid peddelen we de schemerwereld binnen. Sonia kijkt met haar duikbril naast de kajak omlaag en ziet dat de scheur nog een flink stuk doorloopt voor de bodem in zicht komt. Op de terugvaart naar Cassis varen we de Calanque de PortPin binnen, die heel anders van sfeer is. Geen loodrechte wanden, maar vriendelijke, met Aleppodennen begroeide hellingen en een strand vol zonnebaders. Dit is de makkelijkst te belopen calanquemetstrand, wat de gezellige drukte met veel kinderen verklaart. PortMiou, te voet slechts een steenworp verwijderd, maar met de kajak een trip rondom de Pointe de la Cacau, heeft geen strand. Als enige calanque is het een echte haven – mieux port, de ‘beste haven’, volledig beschut tegen de mistral – met gemiddeld zo’n 500 aangemeerde jachten en zeilschepen. Feitelijk is Port Miou de grootste haven van Cassis, dat er pal naast ligt. Maar het is de oude vissershaven in het centrum waar je moet zijn voor de cafés, visrestaurants en bistro’s, voor de inkoop van vis rechtstreeks van de boot in de vroege › Openingspagina’s: café Monsieur Brun (links) in Cassis en het haventje van La Ciotat. Linkerpagina: een visser in Cassis inspecteert zijn netten. Boven: Sonia stevent af op het strand van de Calanque d’En-Vau.

ochtend, en voor de markt twee keer per week op het plein achter de haven. Daarachter liggen de straatjes met fijne restaurants, zoals Le Bonaparte, met schaduwrijke tafeltjes in een steegje. We eten er uiteraard vis, want daar draait het leven hier om.

Magische mist

Nog diezelfde avond rijden we richting La Ciotat, want daar hebben we een niet-alledaags onderdak geregeld: de République Indépendante de Figuerolles. Het zou een paradijselijk stukje aarde moeten zijn, maar als we de volgende ochtend onze tuinbungalow uit stappen, zien we er niets van: ‘de republiek’ ligt in de mist. Grégory Reverchon, ‘heerser’ over het bungalowhotel met de intrigerende naam, haalt zijn schouders op. “Dan moet jullie foto van de mooiste inham van La Ciotat maar wachten. Als ik jullie was, zou ik het ontbijt inpakken en razendsnel naar de Chapelle Notre Dame de la Garde rijden om daar te picknicken. Want die kapel staat op een bult hoog boven de kust en waarschijnlijk ook boven de mist. Dan beleef je een spektakel dat meestal slechts van korte duur is.” Als we bij de kapel arriveren, vergeten we ons ontbijt. Het is er zó mooi dat we meteen het gebied eromheen binnenwandelen. Wat we voor ons zien kan niet in Frankrijk liggen. Waarschijnlijk zijn we via een wormhole naar Australië of Zuid-Afrika getransporteerd. En naar het verleden, de tijd van de dinosauriërs. Het gesteente is roestbruin en bestaat uit vuistgrote kiezels, ingebed in natuurlijk cement. Poudingue wordt het dus genoemd, afkomstig van het Engelse pudding. Dat is namelijk ook een specie, zij het van een drilleriger consistentie, waarin rozijnen en andere vruchten vastzitten. Puddingsteen verweert tot de vreemdste vormen en die rijzen dan ook voor ons uit de nevel omhoog. De meest in het oog springende is de enorme driehoek in de verte, met een loodrechte wand aan zeezijde en een schuine helling landinwaarts. Bec de l’Aigle heet hij, en inderdaad kun je er een adelaarssnavel in zien. Erachter lijkt een eiland op de wolken te drijven – Île Verte – terwijl we dichterbij andere onderdelen van dieren herkennen, gebeeldhouwd in chocoladepudding. Zo zie ik dinosauriërs, waarschijnlijk dankzij de passie uit mijn kindertijd, want Sonia ziet ze niet, zij ziet vogels. Als we eromheen lopen, veranderen ze als transformers van het ene beest in het andere, ook als de zon draait en de schaduwen zich verplaatsen. Ondertussen rolt de mist vanuit zee het achter- ›

Als we bij de kapel arriveren, vergeten we ons ontbijt. Het is er zo mooi dat we meteen het gebied binnenwandelen. Wat we voor ons zien, kan niet in Frankrijk liggen

Linkerpagina: de Calanque de Port-Pin. Onder: eerder Australië of Zuid-Afrika dan Frankrijk, de ‘poudingue’kust bij La Ciotat.

land binnen, een magisch gezicht. Ten slotte stijgt de zon nog hoger en lost de mist op. De schaduwen verdwijnen en onze fantasiewereld zakt als een pudding in elkaar. Tijd voor de picknick, die inmiddels geen ontbijt meer is, maar een lunch. In de kapel wordt ons duidelijk dat het hier werkelijk kan spoken. Vooral op zee, waar vroeger menig vissersboot tijdens een woeste mistral op de puddingkliffen sloeg. Vaak liep dat desondanks goed af, dankzij Maria, de Notre Dame van onze kapel, getuige de vele ex voto’s in het interieur. De schilderijtjes tonen de meest uiteenlopende zeerampen. Het zijn dankbetuigingen aan Onze Lieve Vrouwe, die zich trouw over de schipbreukelingen ontfermde.

Kleurenspel

We rijden naar de Sémaphore du Bec de l’Aigle, de uitzichtpost van de marine, en hebben een schitterend uitzicht op La Ciotat. Vervolgens dalen we af naar de Vieux Port, waar we getroffen worden door de bonte kleuren van oude, maar perfect onderhouden vissersbootjes. Mijn fotografenoog wordt aangetrokken door de Tiercé, de enige boot

met gele accenten tussen de blauwe, azuren en groene exemplaren. Michel Wey veegt het dek schoon met een spons. Terwijl ik het kleurenspel op mijn sensor probeer vast te leggen, roept hij: “Jullie willen vast wel een stukje meevaren?” Daar zeggen we geen nee tegen, en even later tuffen we door de oude haven. Michel lijkt iedereen te kennen, want links en rechts klinkt gegroet. En gegrap, vanwege de cameralens die op hem is gericht. “Sta je binnenkort in ‘Closer’ (Frans roddelblad, red.)?” Hij geniet ervan, als extraverte Marseillaan. “Maar ik woon hier al 35 jaar, hoor. Allemaal wat relaxter dan Marseille. Heerlijk! Mijn vrouw is hier geboren. Een vissersdochter. Vandaar dat ik deze oude boot heb gekocht en opgeknapt.” Ik vraag waarom de boot Tiercé heet, een type weddenschap bij de paardenraces. “Da’s een mooi verhaal! De oorspronkelijke eigenaars, drie vissers, waren nogal gek op paardengokken. Maar in plaats van alles te verliezen, wonnen ze een voor hun doen flinke duit. Ze besloten daarmee deze boot te kopen, als reserve, voor als hun vissersschuit pech zou hebben, en noemden hem – ere wie ere toekomt – Tiercé.” Op het water is het heerlijk koel, maar als we eenmaal de straatjes achter de haven verkennen, krijgen we het snel warm. We strijken neer op een knus plein voor een glas rosé. Een lokale hond heeft een betere oplossing: hij springt in de fontein. De terrasbezoekers kijken jaloers toe.

La Ciotat is een heerlijke bestemming. Maar beter dan Cassis? Ik hou van de net iets authentiekere sfeer van La Ciotat, met een echte haven buiten de jachthaven en een functionerende scheepswerf. Sonia geeft de voorkeur aan het knussere Cassis. Beide hebben een fabelachtige omgeving en met de auto rij je zo van de een naar de ander. Eigenlijk doet het er niet toe... als duo zijn ze onverslaanbaar.

Even later tuffen we door de oude haven. Michel lijkt iedereen te kennen, links en rechts klinkt gegroet. En gegrap, vanwege de cameralens die op hem is gericht

Met de klok mee (alle drie La Ciotat): de botanische tuin Parc du Mugel is een subtropisch paradijsje met uitzicht op de baai; een lokale hond zoekt verkoeling; het haventje. Volgende pagina: de haven van La Ciotat.

Tips & adressen

AFSTAND

Utrecht – Cassis: 1234 kilometer.

WANNEER

In de lente, nazomer of herfst. Het hoogseizoen is er erg warm en druk, de parkings zijn dan vol en de Route des Crêtes tussen La Ciotat en Cassis wordt soms afgesloten wegens brandgevaar.

TRIPS

Een sightseeingtrip met de auto van La Ciotat naar Cassis via de Route des Crêtes kun je goed combineren met enkele korte wandelingen: 1. Calanque de Figuerolles 2. Mugelpark (La Ciotat) + Anse du Sec (vanuit het park) 3. Oude Haven + historische kern van La Ciotat 4. Rond de Chapelle Notre Dame de la Garde 5. Pont Naturel de Terrevaine (ook wel Grande Arche de la Ciotat genoemd, een spectaculaire steenboog).

Best Western Hotel Vieux Port (La Ciotat) Vanaf de oude haven gezien een beetje jammer dat dit vrij nieuwe gebouw hier is neergezet. Maar vanuit de opvallend ruime kamers heb je een schitterend havenzicht, het dakzwembad mag er zijn, het ontbijt is uitgebreid en de service zoals het hoort, en dat alles met de oude dorpskern direct om de hoek. bestwestern-laciotat.com

Aan de andere kant van Cassis raden we de Calanque d’En-Vau aan, met het mooiste strand van de streek. Dat kan met de kajak, eventueel onder begeleiding in een groep. Te voet is het een flinke tippel, dus trek er een dag voor uit op goede wandelschoenen, en neem een picknick en veel water mee.

SLAPEN

B&B La Demeure Insoupçonnée (Cassis) Schitterend uitzicht over de met wijngaarden begroeide baai naast Cassis en de Falaises Soubeyranes die erboven uittorenen. Julie en Jean-Claude hebben alles over voor hun gasten en dezelfde liefde voor detail kom je tegen in de inrichting van de kamers met eigen terras en gezamenlijk zwembad. la-demeure-insoupconnee-cassis.eu B&B Villa Le Sud (Cassis) Geslaagde, modernistische architectuur, elke kamer zijn eigen terras, Frans ontbijt aan het zwembad. Heel rustig en dat op slechts 2 kilometer van het centrum van Cassis. villalesudcassis.fr

ETEN & DRINKEN

Divino (Cassis) Wijnbar waar je goed de lokale wijnen kunt uitproberen, met tapasachtige gerechten erbij die perfect als lunch kunnen fungeren. In een koele steeg in oud Cassis. divino-cassis.com Le Bonaparte (Cassis) Beter buiten in het koele steegje dan binnen in het weinigzeggende interieur. Hier draait alles om (verrukkelijke) vis. facebook.com/pages/ Le-Bonaparte/156322964397712

Les 3 Secs (La Ciotat) Zicht op de haven, keuze uit terras of overdekt terras en een verrassend goede keuken. facebook.com/ Les-3-Secs-111959946946536 Kitch & Cook (La Ciotat) Vrolijk gekleurd terras op een kalm pleintje voor de gevel van een barokke kerk, kan het Provençaalser? De cuisine is trouwens geen kitsch maar pure kunst. kitchandcook.com

MEER INFO

• ot-cassis.com – website van het dorp en de omgeving. • cassis-kayak.com – voor kajakhuur en -excursies. • destinationlaciotat.com – alles over La Ciotat, Parc du Mugel en de Calanque de Figuerolles.

FRANS DESIGN VOOR BUITEN

KLAAR VOOR DE WINTER(SPORT) Isère ontvangt je graag

© JOCELYNCHAVY

Na de gedwongen sluiting van vorig jaar popelt wintersportgebied Isère om dit jaar weer gasten te ontvangen. Met 22 skiresorts, vier bergmassieven en drie nationale parken heeft deze Alpenregio veel te bieden.

Zo zijn er nieuwe hotels, een hostel en diverse chambres d’hôtes. Bijzonder is Hotel Pop Alp in Oisans-Alpe d’Huez, met popart-kunst en 28 unieke kamers. De rijke gastronomie van deze streek kun je proeven in de vele goede restaurants, maar er komt in hartje Alpe d’Huez ook een foodcourt met snelle gerechten uit de hele wereld. Ontstressen kan in de vele wellnessfaciliteiten, maar ook met cardiac coherence, een adem- en bewegingsmethode in de bergen of snowga, yoga in de sneeuw op 2000 meter hoogte. In bergdorp Oz-en-Oisans komt de Eau d’Olle Express aan, een nieuwe gondellift. Dit jaar kunnen er alleen wandelaars mee, volgend jaar is hij ook open voor skiërs. Wie op een bijzondere manier wil genieten van de bergen en de bossen kan gaan sneeuwschoenwandelen of een ‘trapper’- excursie ondernemen met de Nederlandse mushers Erwin en Barbara. Met diner bij het houtvuur, een sledetocht met Siberische husky’s en een lange wandeling in de natuur. Cultuur is er ook te over. In het nieuwe archeologische Musée Champollion in Vif wordt de erfenis van de gebroeders Champollion, beroemde egyptologen, getoond. En van 30 oktober dit jaar tot 30 januari 2022 is in het Musée de Grenoble een grote overzichtstentoonstelling te zien van Pierre Bonnard. Wil wil gaan shoppen kan naar Lyon of Grenoble of naar The Village, een outletcentrum met 108 winkels. De Isère is met auto, trein en vliegtuig goed te bereiken. Kijk voor alle tips en informatie op de website van Isère: