Neuzen in
Zonhoven
‘Neuzen in ...’ is een uitgave van curieus vzw • www.curieus.be/neuzenin • informatie@curieus.be curieus is een progressieve vereniging die door een andere bril naar cultuur en de samenleving kijkt. We organiseren frisse, originele en gedurfde activiteiten die je goesting geven in cultuur.
jean-paul magdeleyns
Zonhoven nu
Neuzen in
ZoNHOVEN Iedere stad of gemeente heeft haar curiositeiten. En daar neuzen wij graag in. In die bijzondere plekjes, aparte verhalen en originele tips. Dan zie je het allemaal door een andere bril. Kijk eens naar Zonhoven zoals je het nog nooit gezien hebt. Luister naar Zonhovenaren die je amper kent. Ontdek Zonhoven alsof je er voor de eerste keer komt. Of je er nu woont of gewoon op bezoek bent. Welkom. Het is ons Zonhoven. Onze eigenzinnige keuze. Steek je neus eens in Zonhoven, haal diep adem en proef ervan op een compleet andere manier. Misschien ruikt het naar meer‌
5
Bezienswaardigheden Oud gemeentehuis (Centrum) Als enige Limburgse plattelandsgemeente verrees in Zonhoven nog v贸贸r de Franse Revolutie een volwaardig raadhuis. Boven bevond zich het verdiep voor de raadzaal en de ambtenaren, onder een hok voor gevangenen en enkele schoollokalen. In 1973 verloor het gebouw zijn functie en vandaag is het de thuis van de dienst toerisme en de Heemkundekring. Ook de vrijetijdsdienst zal in 2012 naar het Oud Gemeentehuis verhuizen. Sint-Quintinuskerk (Centrum) Meer dan 200 jaar geleden bouwde de toenmalige abdis van Herkenrode deze kerk. Het werd een bakstenen en natuurstenen gebouw in classicistische stijl. Opvallend is het beeld van de 6
heilige Quintinus, met daaronder het wapenschild en de spreuk van de abdij van Herkenrode. De toren is dan weer een gotisch element, maar hij is dan ook het oudste gedeelte van de kerk.
De Holsteen (Termolen) De Holsteen is een verzameling van 8 grote zandstenen die ontstaan zijn uit zeezand. Hun oorsprong gaat 15 miljoen jaren terug, niet verwonderlijk dat er op ĂŠĂŠn steen groeven staan die in de prehistorie veroorzaakt werden door het polijsten van werktuigen en wapens. In de omgeving werden ook heel wat oude voorwerpen aangetroffen zoals stekers, schrabbers en pijlpunten wat bewijst dat lang geleden hier al mensen rondliepen. Korenmolen (Termolen) Dit gebouw uit 1432 is vandaag een woonhuis. De aanwezige watermolen is echter nog steeds een levend bewijs van de rijke geschiedenis van dit gebouw. De structuur van het molenhuis met dwarsschuur en stal is nog herkenbaar. Ook de maalstenen liggen nog steeds op zolder. Deze molen gaf ook zijn naam aan het gehucht Termolen 7
Heuvenkapel (Centrum) Toen eind 18e eeuw de huidige Sint-Quintinuskerk een bouwwerf was, verhuisden de gelovigen tijdelijk naar een oude tiendenschuur van de abdij van Herkenrode, gelegen in de wijk Heuven. Deze noodkapel werd later afgebroken maar de Zonhovenaren bouwden in de plaats een achthoekige bakstenen Mariakapel als aandenken aan deze tijdelijke verhuis van de zondagsdiensten. De Franse Kroon (Centrum) De ‘Franse Kroon’ is een huis in classicistische stijl dat eind 18e eeuw gebouwd werd langs de hoofdstraat van de gemeente. In dit gebouw vonden in 1833 belangrijke Belgisch-Nederlandse besprekingen plaats, ondermeer over de vrije vaart op de Maas. Het huis werd in 2004 mooi gerestaureerd en in het bovenlicht van de ingangsdeur is ‘de kroon’ nog terug te vinden. 8
Natuurreservaat De Wijers (Halveweg) Een 100 hectare groot natuurgebied om trots op te zijn. De Wijers biedt een mix van aangelegde visvijvers en weilanden en zorgt voor een enorme variatie aan vogels. De vele soorten vinden er namelijk een geschikte pleister- en broedplaats. Een uniek stukje natuur waar elke liefhebber zijn hart kan ophalen. Het Heidestrand (Halveweg) Naast Camping Holsteenbron is het Heidestrand een van de bekendste en grootste campings in BelgiĂŤ. Sinds 1960 biedt deze familie-camping een mix van strand, vijvers, bossen, vissen en natuur. Op het 30 hectare groot domein met alle voorzieningen liggen er immers meerdere meertjes en zandstranden en zo brengen al jaren duizenden bezoekers hun vakantie door in deze toeristische trekpleister in Zonhoven
9
Kapel van Ten Eikenen (EikenenKolveren) Een gotische kapel van meer dan 500 jaar oud vind je op Ten Eikenen. De laatste restauratie dateert van begin jaren ’80 maar het gebouw was altijd al veelbezocht. Toch is het miraculeuze beeld dat er aanbeden wordt al van tijdens de Beeldenstorm in 1567 verdwenen. Honderden jaren stond er een vervangend Mariabeeld van een Mechelse beeldhouwer dat in 1974 gestolen werd. Vandaag staat er een getrouwe kopie van de Mechelse madonna, gesneden door de Oostenrijkse kunstenaar Karl Wasle.
8
Zonhoven in cijfers Zonhoven telde op 1 januari 2010 20.817 inwoners, mooi verdeeld tussen 10340 mannen en 10477 vrouwen. 5.805 inwoners waren toen jonger dan 25 jaar en 819 inwoners waren ouder dan 80 jaar. 794 hadden een andere dan de Belgische nationaliteit: 179 Nederlanders voorop, gevolgd door 159 Italianen en 60 Polen sluiten de top drie. Met 529 inwoners per vierkante kilometer staan we op een zesde plaats in Limburg Onze bibliotheek telt 66.414 uitleenbare boeken, CD’s, ...
Er ligt 166 kilometer weg in onze gemeente. Daarop gebeurden in 2010 289 verkeersongevallen waarbij 100 gewonden en 4 doden te betreuren waren. Er werken 151 personen voor de gemeente en 120 voor het OCMW. www.zonhoven.be wordt gemiddeld 650 keer per dag bezocht. In 2010 waren er 519 personenwagens per 1000 inwoners Er wonen gemiddeld 3934 Zonhovenaren op 1 ha In 2010 waren er 20570 inwoners, in 2020 gaan er 21.738 zijn
11
12
Made in Zonhoven: oud... LILAC / LIMELCO Een van de bekendste bedrijven in Zonhoven is ongetwijfeld LILAC, opgericht in 1946 uit een f usie van een tiental kleinere melkerijen. Met deze coĂśperatieve vennootschap wou men voor de basisgrondstof melk een zo goed mogelijke prijs bekomen. Aanvankelijk hield Lilac zich dan ook vooral bezig met het ophalen van melk en de productie van boter en consumptiemelk. Later kwam daar ook verse kaas, desserts en melkpoeder bij. Het
bedrijf bloeide en in de jaren ’80 werkten er meer dan 300 mensen. Later volgde een doorgedreven reorganisatie en werd Lilac overgenomen door de NV Konings Graanstokerij. De naam veranderde in Limelco.Vandaag zit het bedrijf in de groep Incopack die een zo volledig mogelijk zuivelgamma aanbiedt met haar verschillende dochterondernemingen.
11
Made in Zonhoven: ...en nieuw Melotte
Innoverend, het woord dat het best past bij een bedrijf zoals Melotte. Ze vonden een mogelijkheid om met hoge snelheid, zeer efficiënt elk 3 dimensionaal voorwerp te fabriceren dankzij Direct Digital Manufacturing. Dit kwam er dankzij de ervaring van CEO Mario Fleurinck, een voormalig ingenieur en manager in de diamant-, en ruimtevaartindustrie. DDM is speciaal ontwikkeld om zonder tussenstappen rechtstreeks van een digitaal plan, zonder gebruik te maken van boren, slijpen of frezen een voorwerp te creëren.
Een voorwerp wordt laag per laag opgebouwd. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van een 3D printer met geconcentreerd poeder welke dan bewerkt wordt met laser-plasmatechniek. Niet voor niks dat Melotte zeer gekend is in de lucht-en ruimtevaart, petrochemie en de medische sector. In 2011 werd Melotte beloond voor haar innovatief beleid met de ‘All Star Innovation Award’ tijdens het Creativity World Forum in Hasselt. 15
Openluchtsportcentrum Basvelden 1A: Voetbal A-veld 1B: Voetbal B-veld 1C: Voetbal C-veld 2A: Voetbal K. Zonhoven VV A-veld 2B: Voetbal K. Zonhoven VV B-veld 2C: Voetbal K. Zonhoven VV C-veld 2D: Voetbal K. Zonhoven VV D-veld 2E: Clubhuis K. Zonhoven VV
4 12A
Kleebergweg
3A: Beachterrein 3B: Beachterrein 4 : Polyvalent terrein
12B 1C
5 : Skateplein 6 : Petanque
2D 12C
7 : Centraal gebouw
8
1B
8 : Clubhuis Atletiek 9 : Speeltuin
Basveldweg
1A 2A
11B 11A
3B
6
7
10A: Tennishal 10B: Tennisterreinen 10C: Mini-tennis
2E
10B
Herestraat
9
10C
3
2B
10B
11A: Manège 11B: Overdekte rijpiste
10B 4
5
3A
10C 10A
12A: Baseballterrein 12B: Baseballterrein 12C: Clubhuis Baseball
2 5
Rode Kruis 1 : Hoofdingang
2C
2: Tennis
1
3 : Manège 4: Baseball
U bevindt zich hier Muizenstraat
5: Voetbal K. Zonhoven VV www.vanerumsd.be T +32 70 22 36 00 F +32 70 22 36 01
Atletiekpiste Finse piste 2700m Voetpaden U bevindt zich hier
Sportcentrum Basvelden De naam ‘Basvelden’ is een begrip in en rond Zonhoven. In de streek waren er uitgestrekte landerijen, in het totaal bedroegen de gronden een oppervlakte van meer dan 10 hectaren. Hiervan bezat de familie Bas het overgrote deel van de gronden, vandaar de naam “Basvelden” Voor de aanleg van deze sportzone kocht de gemeente in 1962 3 hectare grond aan. Middels een nieuw B.P.A. in de jaren zeventig en de bijkomende aankoop tot 15 hectare in de jaren ‘70, kon in die tijd ook gestart worden met de uitbouw van De Basvelden. Met 3 voetbalvelden, een atletiekpiste en 4 tennisvelden begon het
mooie sportverhaal in 1978. De uitbating kwam in handen van de VZW Sport en het gebied werd stelselmatig uitgebreid. Vandaag zijn voor de Zonhovense sporters (jong en oud) beschikbaar: 7 voetbalvelden, 8 tennisvelden met tennishal, 2 beachvolleybalterreinen, 2 baseballterreinen, 1 manège met overdekte rijpiste, 1 skateplein, petanque-banen, 1 atletiekpiste, 1 Finse piste, 1 speeltuin, cafetaria’s en clubhuizen. Een ongeziene luxe. Verenigingen die er nu o.a. actief zijn: TC Basveld, De Zonnehoef, Zonhoven VV, de Sunville Tigers, Damesvoetbal Zonhoven,... 15
18
Zonhoven-Hasselt grensmak(k)ers
In 1666 werden vier zware kalkstenen grenspalen geplaatst in het onbewoonde niemandsland tussen Zonhoven en Hasselt. Al eeuwen waren er ruzies en twisten tussen die twee gemeenten. Met deze palen wilde men daaraan een einde stellen. Toch was de boodschap aan de Zonhovense kant duidelijk. In het Latijn stond de waarschuwing gebeiteld: ‘Niet verder, Zonhovenaren, op gevaar van lijfstraf. Bij decreet van Zijne Doorluchtigheid, in het jaar 1666’.
Vandaag zijn nog drie van deze paalstenen bewaard gebleven: één bevindt zich sedert 1956 in het Openluchtmuseum van Bokrijk en één exemplaar werd overgebracht naar het centrum van Zonhoven. De derde staat nog op zijn oorspronkelijke plaats, aan het einde van de (Hasseltse) Paalsteenstraat. De paal op de foto staat vandaag in de Paalsteenstraat op de grens Zonhoven-HasseltKuringen.
17
18
Zonhoven-Hasselt het vliegveld
De oudste luchthaven van het land ligt in Hasselt, maar is eigendom van de gemeente Zonhoven. Een bizar verhaal! In 1909 vonden op de “Grote Heide� van Kiewit de allereerste Belgische vliegactiviteiten plaats. Amper 6 jaar na de allereerste vlucht van de gebroeders Wright probeerden pioniers hier met de allereerste prototypes in de lucht te blijven. De eerste vliegmeeting in oktober 1910 trok liefst 15.000 toeschouwers.
bedrijvige plaats waar heel wat vliegtuigjes de lucht in gaan. Alhoewel het vliegveld volledig op het grondgebied van Hasselt ligt, zijn de gronden eigendom van de gemeente Zonhoven. Dit is nog een gevolg van de middeleeuwse grenstwisten tussen de twee gemeenten. De gemeente Zonhoven heeft de gronden in erfpacht gegeven aan de vzw Aero Kiewit. Die erf pachtovereenkomst loopt nog tot 2045.
Later taande de aandacht voor Kiewit omdat er vele vliegvelden bijkwamen in ons land. Vandaag is het echter een hele 19
www.expo58.tk
Expo 58 melosport
In 1958 vond de wereldtentoonstelling in Brussel plaats op de Heizel. Het was de eerste editie na WOII en stond volledig in het teken van het geloof in vrijheid en vooruitgang. Attracties waren het paviljoen van de Sovjet-Unie, een replica van de eerste kunstmatige satelliet Spoetnik 1, het Nederlands paviljoen met een golfslagmachine, het futuristische paviljoen van Philips, de (enorme betonnen) Pijl van de Burgerlijke Bouwkunde en uiteraard het Atomium. Na de expo verhuisden heel wat paviljoenen en kregen een andere bestemming. Enkele voorbeelden zijn het Amerikaanse Theater (een tv-studio in
Brussel), het Congopaleis (een bouwbedrijf in Elsene), het paviljoen van Côte d’Or (discotheek Carré in Willebroek), het Canadese paviljoen (OLV-Lyceum in Genk), het paviljoen van chocolade Jacques (zwembad in Diest), ... Ook Zonhoven erfde een bouwstuk van de expo ’58. Na de Expo werd het centraal station van de kabellift getransporteerd naar Zonhoven waar het nog altijd wordt uitgebaat als sportwinkel. Bij de opbouw werd veel van het origineel gerecupereerd zoals de onderste stalen constructie waar ooit de aandrijfunit van de kabelbaan was gemonteerd..
23
Door de ogen van een 12-jarige Mats Wouters is 12 en woont in Zonhoven. Wat vindt hij van onze gemeente? Mats: “Zonhoven is een gezellig dorpje, waar je veel aan sport kan doen. Het skatepark op de basvelden is sjiek. Zonhoven heeft een heel mooi natuurgebied, De Teut, waar je fijn kan wandelen met je hond en in de winter super kan sleeën van de hoogste heuvel. Zonhoven was vroeger den dijk van de zee die tot aan Zonhoven kwam. De holsteen bewijst dit. Met de fiets is alles makkelijk bereikbaar, maar de fietspaden zouden
beter zijn zonder gaten. In Zonhoven zouden wel nog iets vaker bussen mogen rijden, want Zonhoven ligt lekker centraal en alles is redelijk kortbij (winkels, enzo) Zonhoven is mijn woonplaats waar ik me zelden verveel en waar mijn beste vrienden zitten.. Zonhoven VV is de beste ploeg van het land. In Zonhoven vind je de beste frituur van België, namelijk Fritstyle. I like!!!!!!!! Zonhoven is de gemeente waar ik ook later als ik groot ben, wil blijven wonen.”
23
Zonhovens heksje lieve baeten
Zonhoven mag terecht trots zijn op Lieve Baeten. Zij was vooral bekend als Vlaams auteur en illustratrice voor vele kinderboeken. Met haar eigen prentenboekenreeks rond Lotje was ze erg succesvol. Lotje, een klein heksje op haar bezem, beleeft allerlei avonturen in heksenland. De boeken zijn bij kleuters heel erg geliefd en niet alleen in ons land. De boeken van Lotje zijn in vele talen vertaald en Lieve kreeg er ook enkele prijzen voor.
ogenblik was ze volop aan het werken aan het boek “Slimme Lotje�. Haar zoon Wietse Fossey heeft dat half afgewerkte boek vervolledigd door computerbewerkingen zodat het postuum uitgebracht kon worden. In 2012 is het 20 jaar geleden dat Lotje, het kleine Heksenprinsesje, het levenslicht zag. In Zonhoven wordt dit herdacht met een standbeeld aan de bibliotheek en ook een echte bewegwijzerde Heksenwandeling voor kinderen in het park Dijkbeemde.
In 2001 kwam Lieve Baeten om het leven door een tragisch auto-ongeval. Op dat 27
Hololool (jean-paul magdeleyns)
Vurig Zonhoven: hololool
De vooravond van 11 november staat in Zonhoven volledig in het teken van Sint-Maarten. Traditioneel gebeurt dat met een groot vuur, hier hololool genoemd. Het feest is mogelijk ontstaan om het begin van de winter te vieren, de periode dat het vee op stal ging en de pacht werd uitbetaald. Alle wijken of straten staken een vreugdevuur aan en de houtstapel was liefst zo groot mogelijk. Allerlei beperkingen bedreigden deze traditie. Een twintigtal jaar geleden namen daarom enkele inwoners echter het initiatief om samen 1 feest te organiseren: hololool. Aanvankelijk kleinschalig maar al snel groeide
het evenement uit tot het grootste sint-maartensvuur van Limburg met duizende bezoekers. Zij genieten er van een fakkeltocht voor de kinderen, livemuziek, theater en een vuurwerk. Waar die vreemde naam hololool vandaan komt is niet helemaal duidelijk. Wellicht gaven de Germanen de gelijkklinkende benaming aan hun herfstvuren. Anderen denken dat het van vreemde kreten komt van holbewoners. Wat het ook moge zijn: vandaag is het een gezellig feest voor jong en oud en zingen de kinderen het volgende liedje: “Hoo(ë)leloo.ël gief mich ne koo.ël, vur sint márte zennen tien te wörreme” 29
Middelpunt van Limburg Wist je dat het geografisch middelpunt van onze provincie Limburg zich in Zonhoven bevindt? Vlak bij de grens van Genk op de Molenheide. Op de landkaart kan je dit vinden met de coÜrdinaten 50°59,5' N.B. 5° 26' O.L.
Wist je dat? de oudste...van België
Wandelclub O.K. 50 heef t als club stamnummer 1 en is dus de oudste wandelclub van België. In 1966 ontstond ze uit de Zonhovense studentenbond “ontwaakte kabouters”. Naar aanleiding van het 25-jarige bestaan begin jaren ‘90 werd een standbeeld onthuld. Het beeld “Het Wandelmanneke” van de Diestse kunstenaar Jan Peirelinck staat op het plein aan de school “De Zonnewijzer”. Vandaag telt de wandelclub heel wat leden en organiseert het jaarlijks heel wat wandeltochten. Zo staan in 2012 o.a. de volgende wandeltochten op het programma: de St.-Vincentiustocht, de Holsteentocht, de Vijvertocht, Heidetocht, ... 31
Typisch van hier: viskwekerijen Vandeput en sint pieter
Zonhoven telt ontelbare vijvers, ideaal voor mooie wandelingen. Maar die vijvers bieden uiteraard ook andere mogelijkheden. Er zijn bijvoorbeeld 2 viskwekerijen in Zonhoven. Enerzijds die van de gebroeders Vandeput en Zonen. Zij kweken en verkopen al vis sinds 1865, al 4 generaties lang dus. Ze zijn gekend voor hun ruime aanbod van zoetwatervissen, ideaal voor de hengelsport alsook voor siervissen voor tuinvijvers. Het is mogelijk om een geleid bezoek te brengen aan hun kwekerij. Een gids vertelt er alles over het ontstaan van de visteelt, het reilen en zeilen in een viskweekbedrijf, de aanleg van vijvers, waterzuivering, kweek- en
groeivijvers, het voederen van vissen en het transport. Uiteraard is de natuurlijke omgeving ook indrukwekkend met zijn duizend vijvers. Die zijn goed voor een totale oppervlakte van ongeveer 700 hectare water omringd door duizenden kilometers slootjes en beken. Verder vind je er ook de viskwekerij Sint Pieter van de gebroeders Anton en Dominiek Bijnens. Ook hun bedrijf bestaat al meer dan 100 jaar en kent een rijke geschiedenis met eind 19de eeuw zelfs leveringen aan de Russische Tsaren. Ook zij zijn gekend in de hengelsportwereld en menig visvijver wordt voor de wedstrijd gevuld met hun vissen. 33
Made in Zonhoven: hasseltse producten
De firma Konings zag het daglicht in 1946. Oorspronkelijk enkel als jeneverstokerij maar door de jaren heen heeft het zijn gamma serieus uitgebreid. Jenevers, ciders, likeuren, cocktails, zijn enkele van de alcoholische dranken die ze produceren maar daar blijft het niet bij, ondertussen is er zelfs een heuse non-alcohol hal met fruit- en groentensappen, energy drinks, gezondheidsdrankjes,‌
jenever ook met het afvullen van dranken bezig. Op de andere site is de belangrijkste activiteit het verwerken van fruit. Onder zijn klanten telt de firma enkele bekende retailers zoals Colruyt, Aldi, Lidl, Delhaize, ‌
Konings heef t twee belangrijke productielijnen. Op de eerste site houdt het zich naast de stokerij van de Hasseltse 35
KOEN BUYSE
TIM VANHAMEL
Rock & Roll from here Twee van de meest opvallende muzikanten in de Belgische rockscène hebben hun heimat in onze gemeente. Koen Buyse is hét gezicht van de populaire formatie Zornik. Aanvankelijk heette die band nog Zornik Breknov toen Buyse en zijn kompanen in 2000 aan Humo’s Rockrally deelnamen. EMI gaf het talentvolle trio een platencontract en een succesvolle carrière begon. Zornik speelde al op alle grote festivals en bracht al heel wat CD’s uit. Koen is ook niet vies van muzikale uitstapjes en trad bijvoorbeeld al op met het meidenkoor Scala.
Tim Vanhamel is een supertalent. Op vrij jonge leeftijd stond hij met een van zijn eerste groepen Sister Poo Poo al op Pukkelpop. Geen wonder dat hij vrij snel werd opgepikt door de succesformatie Evil Superstars. Maar ook bij Belgische trots dEUS speelde hij al gitaar. In 1999 richtte hij Millionaire op en ook met latere bands zoals Broken Glass Heroes werden muzikale successen geboekt.
37
Zonhovenaar, wereldburger! Na zijn studies verhuisde Daan Thuwis naar Tjechië. In het kleine stadje Brno ging hij werken voor een Indisch bedrijf gespecialiseerd in het verzekeren van miljoenenprojecten. Later kreeg hij een mooi aanbod om voor een Canadese firma in Antwerpen te werken. Na verhuis naar Londen mocht hij als enige werknemer mee. Hoe kijkt hij als inwoner van zo’n wereldstad naar onze gemeente? “Wanneer iemand Zonhoven zegt, denk ik onmiddellijk aan De Teut, Hololool en De Basvelden. Vooral datgene wat ik mis in plaatsen waar ik woonde, trekt mij nog steeds erg aan. Natuurgebied De Teut
is met zijn uitgestrekte heide en bossen heerlijk om in te wandelen of te lopen. Zonhoven is ook een sportief dorp. Denk maar aan De Basvelden, het grote sportcomplex dat iedereen in Zonhoven en omstreken wel kent. Je kan er bijna elke sport beoefenen, lekker gecentraliseerd. Hololool is een jaarlijkse traditie die me bij gebleven is. Rond 11 november wordt er ieder jaar een groot Sint-Maarten vuurfeest gehouden. Iedere Zonhovenaar heeft er wel goede herinneringen aan. Kortom, Zonhoven is een geweldig Limburgs dorp waar ik nog steeds erg trots op ben!”
39
速
BELGISCHE TRIPEL MET NAGISTING OP FLES
HEERLIJK PLEZIERBIER
Bier van hier: zonderik
Luc Van Esch, eigenaar van de AD Delhaize, en enkele vrienden kwamen geregeld samen en dan werd er wel eens een pintje gedronken. Tijdens die samenkomsten groeide het idee om zelfs eens wat te proberen te brouwen. Een hobby die uren in beslag zou nemen maar uiteindelijk wel resultaat opleverde. In 2009 kwam hun eerste bier op de markt. Dit met een half jaar vertraging omdat de naam “Holsteenbier” zoals ze het wilde noemen op protest stootte van brouwerij Carlsberg. Na even zoeken kwam er een nieuwe naam: “Zonderik”. Deze verwijst naar de “Son”, de oude naam van onze Roosterbeek.
Zonderik wordt gekenmerkt door een bijzondere kruidensamenstelling en ingrediënten als Gerstemout, caramout, golding en saaz, koriander, komijn, karwij, kandij, honing en lagering met heavy toasted oak. Daarom schreven de Limburgse Biervrienden: “Een volwaardige kruidige en fruitige tripel die zonder meer door velen zal gesmaakt worden.” Ondertussen breidde Luc zijn gamma al aardig uit. Zo kan je al Zonderik Dubbel Donker, Zonderik Trippel, likeur, pralines,… kopen. Meer info vind je op www.zonderik.be. 41
De teut (jean-paul magdeleyns)
Puur natuur: zonhovens groen
Wandelen, fietsen, het kan allemaal in Zonhoven dankzij de vele mooie natuurreservaten. De hoofdparel van onze gemeente is De Teut. Met zijn 450 hectaren, gelegen tussen de valleien van de Roosterbeek en van de Laambeek is dit een waar wandelparadijs. Door de heidevelden en vennen, langs dennenbossen komt men tot rust. ReeĂŤn, broedvogels, men kan er zijn ogen de kost geven. Aan de andere kant van de gemeente bevindt zich dan De Platwijers. Dit 101 hectaren groot gebied kenmerkt zich hoofdzakelijk uit visvijvers en weilanden. Een ideale spotplaats voor watervogels zoals de Roerdomp.
Kort aan het sportcomplex van de basvelden bevindt zich het Welletje. Met zijn 4 hectaren is het maar zeer klein tov de andere natuurlandschappen maar dat maakt het er niet minder mooi op. Dit gebied bestaat uit een grote vijver en enkele weidelandschappen. Elk jaar is er ook de jaarlijkse padden overzetactie. Naast deze gebieden zijn er ook nog 2 natuurgebieden zoals Ter Donk en de Wijverheide. Deze maken samen met de Platwijers deel uit van vijvergebied Midden-Limburg, het grootste aaneengesloten vijvergebied van BelgiĂŤ dat in totaal zelfs meer dan 1175 vijvers telt.
43
villa sprookje
Villa “sprookje” Er waren eens de gebroeders Armand en Emile Corthouts. Beiden waren verzot op sprookjes. Hun liefde hiervoor ging zo ver dat ze elk besloten hun eigen sprookjesvilla te bouwen. Zo verscheen in 1944 villa “Het Sprookje”. Dit huisje gebouwd naar de stijl van een Chinese Pagode lijkt weggeplukt uit een sprookje van Grimm. Een tijdje later verscheen iets verder een tweede villa namelijk “Het Cortenshof ”. Nu bijna 70 jaar later spreken deze huisjes nog steeds tot de verbeelding.
“Het Cortenshof ”
45
Een oorlogsverhaal: montgomery in onze gemeente
Op de Houthalenseweg nummer 9 ligt een mooie villa die bij elke Zonhovenaar beter bekend is als de Villa van Montgomery. Het was tijdens de tweede wereldoorlog dat veldmaarschalk Montgomery zijn oog liet vallen op deze villa en er zijn hoofdkwartier van maakte. Van 12 november 1944 tot 7 februari 1945 was dit dus het strategische punt waar er veel beslissingen getroffen werden. Ter gelegenheid van de 50ste verjaardag van het einde van de tweede wereldoorlog werd rechts van de ingangspoort een gedenkplaat geplaatst.
46
Wie was Veldmaarschalk Montgomery? Bernard Law Montgomery, geboren in 1887 in Londen, trad op 21-jarige leef tijd toe tot het leger. In WOI vocht hij in Frankrijk en overleefde een kogel van een Duitse scherpschutter. Later klom hij stilaan op en als aanvoerder werd hij tijdens WOII teruggedrongen uit BelgiĂŤ. Dankzij successen in Noord-Af rika klom hij op tot generaal. Als legeraanvoerder verbleef hij enige tijd in Zonhoven om de weg vrij te maken voor de grondtroepen richting de Rijn. Dit mislukte. Later geraakte hij wel tot in het hart van de Duitse bezetter. Na de oorlog was hij nog erg actief in het leger. In 1976 stierf hij op 88-jarige leef tijd.
47
48
(jean-paul magdeleyns)
Veldritheld op de vuilnisbelt In de naoorlogse jaren werd in onze gemeente een zandgroeve uitgebaat. Door de ontginning ontstond een groot gat dat in de loop der jaren werd opgevuld met o.a. huishoudelijk af val. Deze “vuilhoop” zoals de Zonhovenaars hem noemden bleef open tot in 1995. Ondertussen was het recreatief gebruik van de omgeving enorm gestegen en dus was deze plek een doorn in het oog. Zo werd vlakbij de internationale military, een meerdaagse paardensportwedstrijd met jumpings, dressuur en cross-country georganiseerd. Een sportieve happening met internationale
allures met als hoogtepunt het Europees Kampioenschap in 1988. Begin jaren ‘90 verdween de military. Sindsdien organiseert ruiterclub De Zonnehoef er jaarlijks een druk bijgewoonde jumping. In 2005 werd de eerste veldrit onder impuls van de wielervereniging Het Sprintend Wiel georganiseerd. Eerst nog rond het “gat” maar sinds deze veldit deel uitmaakt van de Superprestige rijden de veldrijders er dwars doorheen en dat levert uiteraard spectaculaire beelden op. Het zware en selectieve parcours zorgt steevast voor mooie winnaars. De laatste winnaar was Niels Albert (2011). 49
Balcatraz In de jaren 70 werd in het kleine zaaltje achter het podium van de parochiezaal in de Halveweg door een paar vrienden het jeugdhuis Alcatraz uitgebaat. Vooral het gezellig samenzijn met een pint in de hand primeerde. Eén van de trekkende krachten achter het jeugdhuis was René Maex. Hij organiseerde in Zonhoven één van de eerste live optredens van De Kreuners. Met groot succes wat de aanzet was tot het organiseren van Festivalcatraz. Toen René op 28 jarige leeftijd stierf in een auto ongeval besloten zijn vrienden als eerbetoon Balcatraz te organiseren. Tijdens de eerste editie liepen alle medewerkers rond in gevangenisplunje. Het idee om iedere editie rond een bepaald thema te organiseren was geboren. Balcatraz wordt steeds georganiseerd bij 50
de start van het bouwverlof in samenwerking met een vereniging die werkkrachten levert. De laatste jaren is dit de Herenbasket Zonhoven.
Herman Maex
Lied: Ode oan Zonhove Refrein . Zoneve, mè zoneve ’t schoonste durp van hiel het land Zoneve, mè zoneve Ich heb oan och men hart verpand 1. Hoeg tussen de kerk en ’t aat gemeentehous Kiek ich op limburgse streek Doa vullen de zoneveneers zich hielegans tous Van ’t witven tot den holstien, van loamtot slangebeek Moe es den tijd … moe es den tijd ? 2. Miester van de Cruys lierden ’t ABC Oan de kerk zonk ’s zondags Betsy en Kee En dien tijd tot stonk de Meulebeek nog
nie Op den teut doa floot de leuverikz è lied Moe es den tijd … moe es den tijd ? 3. De keiner gonken toen op klonken noa de school Bei e hiel wit kolleke, e vurinkske zwart as kool De kwint heette toen nog het patronaot Veur te uchteren waor ’t ter noeit te loat Och schoenen tijd … Och schoenen tijd
Dit lied werd gemaakt naar aanleiding van de Zonhovense revue die in het verleden meermaals georganiseerd werd.
De Visserij 49
Bovenste rij vlnr: Sven Lieten, Ronny Switten, Marc Bammens, Inge Verbeeck, Hugo Lieten, Lisette Croes, Bère Wijnants, Evelien Vanherle, Marleen Henau, Johnny Sterkmans, Ingrid Lieten, Valentin Bamps, Ilse Vandikkelen, Linda Vannijlen, Nicole Schils, Robert Albrecht, Eddy Vaes, Danielle Filtjens, Jacques Vrijsen Onderste rij vlnr: Rik Ceulemans, Greta Maex, Linda Cauberghe,, Stijn Schraepen, Patrick Nulens, Greet Nivelle
Colofon Neuzen in Zonhoven bijeen geneusd door: curieus Zonhoven: Rik Ceulemans Sven Lieten Patrick Nulens
Lay out: curieus Limburg
Redactie: Kris Verduyckt
Krijg je het ook warm door zo veel leuke ideeĂŤn? Voel je het tintelen om curieus te worden? Aarzel dan niet om ons te contacteren!
Fotografie: Anka Vandenrul Jean-Paul Magdeleyns Vormgeving: Rob Marcelis
curieus Limburg Guffenslaan 108, 3500 Hasselt info.limburg@curieus.be 011 30 10 93
53
54
ZONHOVEN IN DE TOEKOMST
CURIEUS? curieus is een sociaal-culturele vereniging voor volwassenen die zich bezig houdt met alles wat mensen kan boeien. Je komt ons tegen op meer dan 300 plaatsen in Vlaanderen en Brussel. Je kan er komen proeven van de activiteiten die een kleine of grote groep vrijwilligers organiseren voor iedereen in hun gemeente of wijk: daguitstappen, info- en debatavonden, tentoonstellingen, filmvoorstellingen, standupcomedy-avonden, internetklasje, quizzen, fiets- of wandeltochten… Kortom: alles wat mensen ‘curieus’ maakt. curieus is er voor mensen die op zoek zijn naar een zinvolle vrijetijdsbesteding. Mensen die andere mensen willen ontmoeten in een aangename en vriendschappelijke sfeer. curieus is er ook voor mensen die graag iets opsteken, die steeds op de hoogte willen blijven en mee willen zijn in deze steeds veranderende maatschappij. curieus draagt waarden als respect, gelijkwaardigheid en solidariteit hoog in het vaandel. We kiezen voor een samenleving waarin iedereen gelijke kansen krijgt om zich te ontplooien en de verantwoordelijkheid heeft om deze kansen te benutten. curieus kiest voor ontmoeting. curieus wil mensen samenbrengen, banden smeden, netwerken bouwen.
www.curieus.be informatie@curieus.be
printed by
www.zwartopwit.com
V.u.: Jurgen Theunissen, p/a Grasmarkt 105/41, 1000 Brussel. Niet op de openbare weg gooien ajb.