Cultuurkaartmagazine

CuLtuurkaart

MAGAZINE Voor doCent en eduCatieF Medewerker juni 2010 Cultuurkaart.nl

eeN jONgere versie vaN CuLtuur nodig of overbodig?

bijzONdere wOrkshOps Van klei-animatie tot afvalexperiment

vsb-tieNtje bLijFt en meer nieuws over het volgende Cultuurkaart-jaar

CK MAGAZINE 2010-2.indd 1

5/31/10 3:35:40 PM

inhoud

voorwoord

verrassing Het Cultuurkaart Magazine maken we voor docenten en medewerkers van culturele instellingen. Twee totaal verschillende doel­ groepen, die we met één informatiemagazine proberen te bedienen. Dat is lang niet altijd makkelijk. Want het werken op een school is bijna niet te vergelijken met een theater- of museumomgeving. Toch is er een gemeenschappelijke opdracht om jongeren te verleiden meer aan cultuur te doen. En hoe beter je elkaars motieven begrijpt, hoe beter het resultaat.

Vandaar dat we cultuureducatie altijd van twee kanten belichten.

En daarom heeft CJP ervoor gezorgd dat ook u een eigen Cultuurkaart hebt, zodat u met CJP-korting kan onderzoeken wat (andere) culturele instellingen in Nederland te bieden hebben. We nodigen u uit om uw kaart daar zoveel mogelijk voor te gebruiken deze vakantie.

Over vakantie gesproken: wist u dat u met de Cultuurkaart altijd 10 % korting krijgt op tijdschriften bij AKO? En omdat we uw werk waarderen, hebben we nog een extra verrassing geregeld in de AKOwinkels (zie pagina 4). Zodat u lekker onder een boom wat kunt lezen en uitrusten, want dat moet ook gebeuren.

Ik wens u een hele fijne vakantie.

Met vriendelijke groet, Walter Groenen Directeur CJP

04

Nieuws Het laatste nieuws en tips over de Cultuurkaart

06

Achtergrond Een jongere versie van cultuur: nodig of overbodig?

09

Prikbord

10

Reportage

Inspiratie voor cultuureducatie

Terug naar de Middeleeuwen in het Archeon

13

Interview Karlijn Benthem, regisseuse ROOS_09

14

Cultuureducatietips

16

Contact gezocht

18

Column Peter Heerschop

Bijzondere workshops

CiST en Cultuursporen

Jongerencultuur

COLOFON Cultuurkaart Magazine juni 2010, NUMMER 4 CULTUURKAART MAGAZINE IS HET MAGAZINE OVER CULTUUREDUCATIE VOOR DOCENTEN EN EDUCATIEMEDEWERKERS VAN CULTURELE INSTELLINGEN. PERSBERICHTEN KUNT U MAILEN NAAR corine@CJP.NL Redactie: Corine van Renswoude Eindredactie: Arne van Terphoven, Suzan Damen en Kim van der Meulen Basisontwerp: lava.nl (Daan Hornstra) Vormgeving: Marie Beerenhout Bladmanagement: Hester Leeflang Uitgever: CJP Drukwerk: Roto Smeets Grafiservices Distributie: Sandd ISSN: 1877-7112

MEDEWERKERS MEDEWERKERS AAN DIT NUMMER: Alwin Slomp, Geert Snoeijer, Peter Heerschop. MET DANK AAN Walter Groenen, Anneke van der Vaart en Jennet Sintenie.

OVER CJP CJP stelt jongeren in staat hun culturele smaak te ontwikkelen en hun culturele horizon in Nederland en wereldwijd te verbreden. CJP brengt jongeren in contact met cultuur in de breedste zin en geeft daarbij voordeel en voorrang.

CJP, Westerstraat 187, 1015 MA Amsterdam Postbus 3572, 1000 AJ Amsterdam Tel 020 - 521 02 20, Fax 020 - 521 02 21 www.cultuurkaart.nl

Foto cover: Alwin Slomp cultuurkaart.nl

CK MAGAZINE 2010-2.indd 2

5/31/10 3:35:40 PM

nl

3

mijn cultuur

‘Op de Cultuurkaart-site ontdek ik soms aparte expo’s’ Jessica Leeftijd: 14 School: Murmelliusgymnasium, Alkmaar Klas: 2 vwo Televisie: House Boek: De eenzaamheid van de priemgetallen Film: The Science of Sleep Voorstelling: STORMISH – Who the f*** ISHakespeare?

Muziek: Only Seven Left, Paramore

Ben je blij met je Cultuurkaart?

‘Ja, ik vind de Cultuurkaart erg leuk en handig. Ik gebruik de kaart best vaak, bijvoorbeeld voor korting in winkels, bij het theater of op concertkaartjes. Pas geleden ben ik bijvoorbeeld met korting naar de dansvoorstelling Who the f*** ISHhakespeare? geweest en binnenkort ga ik naar een concert van zangeres Roosbeef.’

Wat vind je het leukst op cultureel gebied?

‘Ik ga het liefst naar concerten, maar ik hou ook van theater. Ik vind dingen die met geschiedenis te maken hebben, zoals een

museum met oude schilderijen, minder leuk. Misschien worden oude schilderijen voor mij inte­ressanter als het museum er iets moderns mee doet.

Bijvoorbeeld filmpjes laten zien waarin meer wordt verteld over het schilderij.’

Hoe kom je aan informatie over kunst en cultuur?

‘Ik hoor meestal van vrienden of er iets leuks in de buurt is. Ik kijk zelf ook op de sites van poppodia en ik krijg elk jaar de brochure van Theater de Vest in Alkmaar.

Daarin zoek ik op wat ik graag wil zien. Ik kom vaak op de Cultuur-

kaart-site om aan de winacties mee te doen, maar ook omdat er leuke tips op staan. Ik ontdek daar soms heel aparte expo’s.’

Lees je het Schoolmagazine?

‘Ik weet pas net dat we School­ magazine op school hebben.

Als leraren het Schoolmagazine zouden uitdelen in de klas, gaan meer mensen het lezen en weet iedereen ook beter wat ze met de Cultuurkaart kunnen. Mijn vriendinnen gebrui­ken de kaart minder dan ik. Als ze beter weten waarvoor ze hun kaart kunnen gebruiken, gaan ze er ook meer mee doen, denk ik.’

cultuurkaart.nl

CK MAGAZINE 2010-2.indd 3

5/31/10 3:35:46 PM

nieuws instellingen

4

duideLijkheid Over betaLiNgeN Er zijn verschillende manieren om met de Cultuurkaart te betalen: met een weborder of pinterminal. Het is voor scholen erg fijn als vooraf duidelijk is welke betaalwijze uw instelling het liefst gebruikt en hoe dit precies werkt. Zet deze informatie daarom op uw website. Vermeld hier bijvoorbeeld ook bij of er een betaaltermijn is en of er vooraf of achteraf betaald kan worden. Op deze manier kunnen er geen misverstanden ontstaan en kunnen ook minder ervaren docenten makkelijk bij u terecht.

iNstrueer het kassapersONeeL Kan er bij uw organisatie gepind worden met de Cultuurkaart? Zorg dan dat het kassapersoneel weet hoe dit werkt. Als leerlingen of docenten slechte ervaringen opdoen met het betalen met de Cultuurkaart, zullen ze minder snel terugkomen. Belangrijke punten om te vertellen zijn:

1

2

3

De bezoeker betaalt door de Cultuurkaart door de pinterminal te halen. Nadat de kassamedewerker een bedrag heeft ingevoerd, drukt de leerling of docent op ‘ok’.

Als de betaling niet lukt, controleer dan • of de bezoeker vooraf het saldo heeft gecheckt. Dit kan op www.cultuurkaart.nl.

• of de Cultuurkaart nog geldig is. Alleen met Cultuurkaarten waarop rechts bovenin ‘2009-2010’ staat, kan worden betaald.

De Cultuurkaart is altijd een CJP-kortingspas.

Ook als de leerling geen tegoed op de pas heeft staan.

met deze bON € 2,- kOrtiNg Op hp/de tijd bij akO

 2,-

KORTING!

Van glossy’s tot muziekbladen en internationale magazines: bij AKO vindt u alles wat u maar lezend kunt verslinden. Niet alleen op tijdschriften, maar ook op schrijfwaren en kantoorartikelen krijgt u altijd 10 % Cjp-korting (met uitzondering van acties en andere aanbiedingen).

Met Bon extra korting op Hp/de tijd Normaal: € 3,95, nu met bon € 1,95 Specials: € 5,95, nu met bon € 3,95 Geldig t/m 31 juli 2010 CULTUURKAART.NL

CK MAGAZINE 2010-2.indd 4

5/31/10 3:35:49 PM

NL

5

tegOed

2009-2010 De klassikale tegoeden van schooljaar 2009-2010 blijven geldig tot en met 30 september 2010.

Individueel tegoed op de Cultuurkaarten van leerlingen blijft geldig tot en met 31 oktober 2010.

aanMelden sCHooljaar 2010-2011 Het Cultuurkaart-aanmeldingspakket voor schooljaar 2010-2011 is onlangs naar de directie van uw school gestuurd. De deadline voor de aanmelding is 1 juli 2010. Op www.cultuurkaart.nl/scholen vindt u meer informatie over het aanmelden en de organisatorische en inhoudelijke voorbereidingen die nodig zijn.

nieuws scholen

aCtiVeringsnorM naar 66 % De afgelopen twee jaar kwam het klassikale tegoed vrij als 75 % van de leerlingen hun kaart had geactiveerd. Dit is ingevoerd omdat CJP het belangrijk vindt dat leerlingen hun eigen Cultuurkaart uitgedeeld krijgen en tijdens het activeren informatie krijgen van de docent. Info over de werking van de kaart, maar ook over de vele kortingen die ze met de kaart krijgen.

Aangezien steeds meer leerlingen hun kaart activeren en de bekendheid met de Cultuurkaart erg is gegroeid, wordt de activeringsnorm vanaf schooljaar 2010-2011 verlaagd naar 66 % (2/3 van het totaal).

Hiermee hopen we het werken met de Cultuurkaart nog makkelijker te maken.

66 %

vsbtieNtje Goed nieuws! Ook in schooljaar 2010-2011 stelt het VSBfonds î Ą 10,- extra Cultuurkaart-tegoed beschikbaar aan leerlingen die het vak CKV of KCV volgen. Het VSB-tientje is per leerling eenmalig aan te vragen. Deze î Ą 10,- wordt na activering van de Cultuurkaart direct bijgeschreven op de kaart van de leerling.

CULTUURKAART.NL

CK MAGAZINE 2010-2.indd 5

5/31/10 3:35:53 PM

achtergrond

6

cultuurkaart.nl

CK MAGAZINE 2010-2.indd 6

5/31/10 3:36:02 PM

nl

77

Laagdrempelig ballet of toch gewoon naar de schouwburg?

Is het nodig om kunst en cultuur laagdrempelig te maken voor jongeren of speciaal aanbod voor hen te ontwikkelen? En waar ligt hierbij de grens? Of is het toegankelijker maken van cultuur volkomen overbodig? CJP vroeg de mening van culturele aanbieders en docenten.

Concertgebouw De Doelen Madeleine Roovers, educatiemedewerker ‘We doen ons best om ons in te leven in de bele­ vings­wereld van jongeren en ze te interesseren voor ons aanbod. Dit doen we bijvoorbeeld door tijdens festivals ook iets te programmeren dat jongeren aanspreekt. We hopen dan dat ze daar op afkomen, maar ook blijven voor het overige aanbod. Verder hebben we regelmatig randprogramme­ring bij een concert, zoals een dansworkshop, een dj na afloop of als lounge ingerichte hoekjes in de foyer. We vinden het wel belangrijk om onze eigen identiteit te bewaren en willen niet veranderen in een soort poppodium. Jongeren hebben het druk en zijn nu eenmaal wat minder geïnteresseerd in een concertgebouw. Natuurlijk hopen we wel dat dit verandert als jongeren ons eenmaal hebben bezocht met hun ouders of klas.’

Rijksmuseum Dimphy Schreurs, Medewerker Onderwijs ‘Het Rijksmuseum probeert zo dicht mogelijk bij de belevingswereld van jongeren te komen, in de hoop dat er iets blijft hangen na het bezoek.

Tijdens een rondleiding zoals Actueel! Toen & nu laten we jongeren actief naar kunst kijken en een eigen mening vormen. Ook proberen we aan de hand van stellingen een discussie los te maken.

In de toekomst hebben we de wens om speciale tentoon­stellingen en projecten voor jongeren te ontwikkelen, maar door de huidige verbouwing is daar nu geen ruimte voor. We willen jongeren ‘We proberen zo dicht mogelijk bij de belevingswereld van jongeren te komen’ serieus nemen, zonder er een overdreven hip gedoe van te maken. De vorm van een tentoonstelling of programma is geen doel op zich, het moet altijd functioneel zijn.’

Stichting Kikid Janine de Ridder, directeur ‘Onze theatervoorstellingen met maatschappelijke thema’s, zoals seksualiteit, media, drank en drugs, maken we speciaal voor jongeren. We willen dicht bij hun belevingswereld aansluiten en theater zo laagdrempelig mogelijk voor hen maken. Dit doen we door in de klas te spelen en met hele jonge acteurs te werken, maar ook door de voorstellingen samen met scholieren te ontwikkelen. Kikid vindt het belangrijk dat jongeren in aanraking komen met theater, maar het geven van voorlichting staat



cultuurkaart.nl

CK MAGAZINE 2010-2.indd 7

5/31/10 3:36:03 PM

achtergrond bij ons voorop. Wij kunnen voor scholieren een eerste, laagdrempelige kennismaking met theater zijn, maar zijn geen vervanging voor de beleving die ze in een schouwburg kunnen hebben. Beide vormen van theater vinden we erg belangrijk en kunnen elkaar heel goed aanvullen.’

Het toneel speelt ronald klaMer, direCteur ‘Het Toneel Speelt maakt voorstellingen voor een breed publiek. Onze voorstellingen zijn geschikt voor jongeren, maar ook voor hun vaders en moeders. Bepaalde voorstellingen zijn door de thematiek extra aansprekend voor jongeren, maar wij maken bewust geen speciale jongerenvoorstellingen. Ik vind het altijd een beetje raar als repertoiregezelschappen theater maken voor een specifieke doelgroep. Deze vorm van marketingdenken vind ik niet bij toneel passen. Hamlet is voor iedereen en zo is het theater ook altijd ‘Het is bevoogdend als wij voor jongeren bepalen wat voor hen geschikt is’ geweest. Het is bevoogdend als wij voor jongeren bepalen wat voor hen geschikt is. Voorstellingen voor jongeren zijn raar genoeg ook meestal simpeler: minder tekst en meer beeld en video. Ik geloof er niets van dat jongeren zo neerbuigend benaderd willen worden.'

sg CoperniCus, Hoorn HelMa Van der neut, CultuurCoÖrdinator ‘Onze leerlingen komen in aanraking met ‘traditionele’ vormen van cultuur, maar we kiezen ook regelmatig voor speciaal jongerenaanbod. Als

8

we met leerlingen naar een museum of toneelvoorstelling gaan, doen we dit wel altijd in combinatie met een workshop of een voorbereidende opdracht. Hoe actiever leerlingen met iets bezig zijn, hoe beter het blijft hangen. Ik kies wel altijd voor kwaliteit en uitdaging. Als iets ook leuk is, is dat mooi meegenomen, maar dat is geen ‘Niet alles wat we organiseren hoeft verantwoord te zijn à la Shakespeare’ criterium voor mij. Aan de andere kant is het ook weer niet de bedoeling dat leerlingen met grote tegenzin ergens naartoe gaan. Als de eerste ervaring met cultuur negatief is, loop je de kans dat jongeren na hun schooltijd nooit meer een theater of museum willen bezoeken.’

kaj Munk College, HooFddorp elMa VeldMan, CultuurCoÖrdinator ‘We stellen altijd een heel divers cultureel programma samen voor onze leerlingen. Dit varieert van een voorstelling van Scapino Ballet, een workshop songwriten, een bezoek aan Boijmans van Beuningen of een architectuurroute. We laten leerlingen ook deels zelf kiezen wat ze willen doen of zien, maar we letten er wel op dat ze voor aanbod van niveau kiezen. Ik vind het belangrijk dat de culturele activiteiten die we ondernemen aansprekend zijn voor jongeren, maar ze moeten er zeker ook wat van leren. Kwaliteit is essentieel, maar niet alles wat we organiseren hoeft verantwoord te zijn à la Shakespeare.’

Meediscussiëren over dit onderwerp? Laat een reactie achter bij het artikel ‘Cultuuraanbod voor jongeren’ op www.cultuurkaart.nl.

CULTUURKAART.NL

CK MAGAZINE 2010-2.indd 8

5/31/10 3:36:05 PM

NL

prikbord

99

Reis door de mens Maak in het 5D Harttheater een duizelingwekkende reis als rood bloedlichaampje en ontdek in de hersenshow de spectaculaire werking van het menselijk brein. In CORPUS beleven leerlingen hoe het lichaam werkt en waarom het belangrijk is om gezond te leven, verantwoord te eten en veel te bewegen.

Wat gebeurt er als je niest en waar op je tong proef je suiker of juist zout? Antwoord op deze en duizend andere vragen vinden ze tijdens hun opmerkelijk ontdekkingstocht in CORPUS. Iedereen met een Cultuurkaart krijgt € 1,- korting op een toegangskaartje voor CORPUS. Ook kan er betaald worden met de Cultuurkaart. www.corpusexperience.nl.

Afrikaanse workshops De muzikale en creatieve workshops van Jambo Afrika worden in een dagvullend arrangement aangeboden, waardoor leerlingen van meerdere klassen tegelijkertijd aan de slag kunnen met verschillende disciplines.

Denk aan waterdrums bespelen, zingen, bamboepercussie, maskers maken of een Afrikaanse modeshow. Natuurlijk wordt er gerouleerd, zodat de leerling op één dag meerdere workshops volgt. Standaard wordt de dag afgesloten met een interactief optreden. Proef alvast de sfeer www.jamboafrika.nl. op www.jamboafrika.nl

Nederlands Film Festival Traditiegetrouw biedt het Nederlands film festival dit jaar een uitgebreid educatieprogramma.

Dit wordt georganiseerd op schooldagen tussen 23 en 30 september 2010. Met het educatieprogramma wil het Nederlands film festival leerlingen uit het basisonderwijs en het voortgezet onderwijs kennis van en liefde voor de Nederlandse film bijbrengen. De inschrijving is al gestart, dus wees er snel bij! Wilt u een programmaboekje met inschrijfformulier ontvangen, stuur dan een mail naar sacha@filmfestival.nl. plaats uw eigen prikbordtip op www.cultuurkaart.nl. log in en klik op ‘nieuwe

prikbordtip opgeven’.

CULTUURKAART.NL

CK MAGAZINE 2010-2.indd 9

5/31/10 3:36:12 PM

reportage

10

terug naar de middeleeuwen in het Archeon Wat doen scholen met het klassikale Cultuurkaart-budget? CJP kijkt elke editie met een klas mee tijdens een culturele activiteit. Deze keer gaan we met de brugklassers van het CSG Walcheren uit Middelburg naar het Archeon in Alphen aan den Rijn. In dit park met prehistorische hutten, Romeinse gebouwen en middeleeuwse huizen komt het verleden tot leven.

Monique Veldman, directeur Archeon ‘In het Archeon besteden we aandacht aan drie periodes uit de geschiedenis: de prehistorie, de Romeinse tijd en de middeleeuwen.

Het leukste aan het Archeon is dat alles interactief is en dat plezier en leren worden gecombineerd. Scholen komen bij ons voor een gewoon schoolreisje, maar vaak ook voor een cultureel bezoek als ondersteuning bij het vak geschiedenis. De doe-routes van het Archeon zijn populair. Hierbij krijgen leerlingen een rondleiding van een zogenaamde Archeotolk: een gids die in de stijl van één van de periodes is gekleed en bij verschillende onderdelen in het park uitleg geeft en oude gebruiken laat zien. Voor gymnasiasten hebben we Cives Romani ontwikkeld: een dagvullend programma over de Romeinse tijd met meer verdieping. Ook kunnen scholen op onze website een lesprogramma downloaden of kiezen voor een programma op maat.’

Iedereen maakt een eigen kaars van bijenwas. Zo strak mogelijk rollen is het geheim.

cultuurkaart.nl

CK MAGAZINE 2010-2.indd 10

5/31/10 3:36:18 PM

NL

11

Leerlingen proberen het schandblok uit. De Archeotolk vertelt ondertussen over de meest gruwelijke middeleeuwse straffen.

t. Vroeger djes van vilt gemaak Hier worden armban Gelukkig mag in urine geweekt. werd het vilt eerst t zeep. het nu in water me

ď‚„

CULTUURKAART.NL

CK MAGAZINE 2010-2.indd 11

5/31/10 3:36:34 PM

reportage

12

Zelf touw maken. Het touw wordt gespannen en daarna strak in elkaar gedraaid. ‘Best zwaar dit.’

En dan nu testen of het zelfgemaakte touw stevig genoeg is. Touwtrekken!

piet de rijke, teamleider onderbouw Csg walcheren uit Middelburg ‘De thema’s die in het Archeon centraal staan, worden in het eerste jaar bij geschiedenis behandeld. Dit bezoek sluit hier dus mooi op aan. De leerlingen gaan vandaag met alle drie de periodes aan de slag. Bij de ene periode nemen ze de doe-route, bij een andere beantwoorden ze vragen en bij de laatste doen ze een tekenopdracht. De tekenopdracht wordt beoordeeld met een cijfer door de sectie beeldende vorming. De gymnasiumleerlingen hebben ter voorbereiding op dit bezoek een onderzoek gedaan naar één van de onderdelen in het Archeon, hier een verslag over geschreven en dit gepresenteerd aan de rest van de groep. Dankzij de Cultuurkaart hebben we veel meer mogelijkheden om iets met cultuur te doen. We gebruiken de Cultuurkaart veel, maar we werken nog niet met een duidelijke lijn in ons beleid. Wel proberen we culturele excursies zoveel mogelijk aan vakken te koppelen. De doorlopende leerlijn gaat er in de nabije toekomst wel komen, we zijn er momenteel mee bezig.’

CULTUURKAART.NL

CK MAGAZINE 2010-2.indd 12

5/31/10 3:36:47 PM

nl

interview

13

Interactieve voorstelling zonder opgeheven vingertje

Karlijn Benthem

ROOS_09 van Bekijk ’t gaat over het jonge meisje Roos, dat niet lang meer te leven heeft. Ze zit op haar kamer en communiceert alleen nog met haar vrienden via een webcam. De vrienden worden gespeeld door de scholieren in het publiek. Regisseuse Karlijn Benthem: ‘De jongeren maken de inhoud van ROOS_09'.

Een voorstelling over een meisje dat dood gaat. Is dat niet te heftig voor scholieren?

‘De dood hoort nu eenmaal bij het leven, ook voor jongeren. En daarnaast heeft de voorstelling geen treurig verhaal. Het gaat over een meisje dat doodgaat, maar hier heel sterk en op haar eigen manier mee omgaat. Eigenlijk gaat de voorstelling meer over de vraag wanneer je iemand gaat vertrouwen en iemand echt iets over jezelf durft te vertellen. Ook gaat het over de eerste indruk die mensen van elkaar hebben. Kloppen deze eerste indrukken wel? Dit zijn onderwerpen die we onder de aandacht van jongeren willen brengen, zónder belerend te zijn.’

Dat laatste zeg je erg nadrukkelijk. Leerlingen hoeven niks te leren van theater?

‘Theater is een prachtig middel waarmee je jezelf

kan verhouden tot de wereld. Het is niet bedoeld om je te vertellen hoe iets moet of hoort. Het gaat erom dat jongeren een mening vormen en daarover hebben nagedacht. Dat vind ik ook het mooie van CJP en de Cultuurkaart. Jongeren krijgen dankzij de Cultuurkaart de kans om naar het theater te gaan en er iets van te vinden. Het is voor mij dan niet zo belangrijk of ze het na afloop wel of niet mooi vonden. Belangrijker is wat de voorstelling bij hen losmaakt en de dialoog die daarop volgt.’

Jongeren spelen zelf een belangrijke rol in de voorstelling. Op welke manier?

‘De scholieren in de zaal spelen de vrienden met wie Roos contact heeft via de webcam. Hiervoor worden vooraf filmpjes opgenomen tijdens een klassikale dramaworkshop. De jongeren maken dus uiteindelijk de inhoud van ROOS_09. Door zelf te ervaren wat theater maken is, begrijpen de leerlingen de theaterwereld beter.’

ROOS_09 is vanaf oktober 2010 te zien in theaters in heel Nederland. Op iedere locatie kunnen scholen zich inschrijven voor spelen/of videoworkshops. Kijk op www.bekijkt.nl.

cultuurkaart.nl

CK MAGAZINE 2010-2.indd 13

5/31/10 3:36:51 PM

cultuureducatietips

14

Verrassende workshops Het workshopaanbod voor leerlingen is overweldigend en het is daarom niet altijd makkelijk om hieruit een keuze te maken. CJP zet een aantal originele workshops voor u op een rij. Uiteraard kunt u overal betalen met de Cultuurkaart.

Multimedia • Op reportage bij mensen thuis CKVideo biedt verschillende audiovisuele work­shops aan voor het voortgezet onderwijs.

Opvallend is de workshop ‘Man bijt hond’.

Met het populaire televisieprogramma als voorbeeld maken leerlingen een eigen reportage. Vooraf krijgen ze een camerainstructie, uitleg over beeldtaal en een interviewtraining. In het tweede deel gaan de leerlingen op pad om iemand thuis te interviewen. De beelden worden nabewerkt en als afsluiter presenteert elk groepje zijn eigen filmpje voor de klas.

Kijk voor meer info op www.ckvideo.nl.

• Animaties met alledaagse voorwerpen Pixelprojects laat leerlingen met alledaagse voorwerpen en vooral heel veel fantasie de mooiste animaties maken. Kies uit één van de verschillende methodes (foto-, klei-, tekenof computeranimaties) of neem een voorproefje op alle technieken. Het principe is altijd hetzelfde: stilstaande beelden achter elkaar monteren tot een bewegend filmpje. Dit kan al in een workshop van een uur, maar uw leerlingen kunnen ook één of meerdere dagdelen aan de slag. Apparatuur en materiaal worden verzorgd.

Kijk op www.pixelprojects.nl.

dans • Dansen voor de camera Dit project van Dans in School maakt leerlingen vertrouwd met kunst, dans en film door ze de hoofdrol te laten spelen in hun eigen dansfilm.

Leerlingen maken een choreografie op basis van hun dagelijkse (vakgerelateerde) hande­ lingen. Een cameradocent legt de bewegingen vast. De opnamen worden vervolgens kritisch bekeken door de leerlingen. Het resultaat is een korte artistiek verant­woorde film die twee weken later in première gaat op school. Deze workshop is geschikt voor vmbo, lwoo en praktijkscholen. www.dansinschool.nl.

theater • Wedstrijdje improviseren Tijdens de workshop 'Theatersport' van Edu-art spelen de leerlingen, na een warming-up en speloefeningen, in twee teams tegen elkaar.

Hierbij proberen ze elkaar af te troeven in het spelen van zo origineel mogelijke scènes. De scheidsrechter beslist of dit een moordscène in een badkamer is, of een optreden van een operagezelschap met de kriebelhoest. De workshop is geschikt voor alle leerjaren van alle opleidingsniveaus. www.edu-art.eu. cultuurkaart.nl

CK MAGAZINE 2010-2.indd 14

5/31/10 3:36:51 PM

nl

15

De Vuilnismannen

MUZIEK

KUNST

• Driestemmig saxofoon spelen Binnen één (blok)uur saxofoon leren spelen. Het kan met de saxofoonworkshop van TheMusicZone. Zelfs als de leerlingen geen noten kunnen lezen, leren ze dankzij een speciaal notatiesysteem toch snel een aantal nummers meeblazen. De workshopdocenten nemen voor iedere leerling een eigen saxofoon mee. Aan het eind van de workshop spelen de leerlingen zonder moeite een driestemmig nummer, zoals I Feel Good van James Brown. Lees meer over de saxofoonworkshop en andere muzikale workshops op www.themusiczone.nl.

• Sporen in de school In de workshop ‘Sporen’ brengen leer­lingen onder leiding van een kunstenaar veranderingen aan op school. Deze kunnen bijna onop­ vallend zijn of juist duidelijk aanwezig. Eerst gaat de groep erop uit om met andere ogen naar de bekende omgeving te kijken. Daarna wordt besproken welke aanpassingen de leerlingen gaan maken. De ingrepen moeten omkeerbaar zijn en er mag uiteraard niets kapot gaan. Uiteindelijk worden de beelden gefotografeerd. ‘Sporen’ levert prachtige poëtische resultaten op. www.kunstleer.org.

• Muziek maken met afval Als tegenhanger van het Groot Dictee der Nederlandse Taal presenteren De Vuilnis­mannen hun 'Groot Nederlands Afval Experiment'.

Dit is een workshop waarbij leerlingen muzikaal aan de slag gaan met afvalmateriaal.

Ze gaan hierbij het experiment aan met geluid, ritmiek en klankkleur. Onder begeleiding van De Vuilnismannen werken de leerlingen toe naar een eigen compositie. Aan het einde van de work­shop wordt de muzikale creatie opgenomen. Deze opname is later als mp3 terug te luisteren op de site van De Vuilnismannen. Kijk voor meer informatie op www.devuilnismannen.nl.

DIVERS • Rondje workshops Kunt u nog steeds niet kiezen uit het workshop­ aanbod? Misschien is de workshopcarrousel dan iets voor uw leerlingen. Tijdens dit inter­actieve en creatieve programma van Impresariaat Kleinkunstig kunnen leerlingen aan meerdere workshops meedoen. Er is keuze uit ruim twintig verschillende workshops op het gebied van theater, muziek, dans en beeldende kunst. Aan de carrousel kunnen 50 tot 1000 scholieren meedoen, van onderbouw vmbo tot bovenbouw vwo. Zie www.kleinkunstig.nl.

cultuurkaart.nl

CK MAGAZINE 2010-2.indd 15

5/31/10 3:36:53 PM

contact gezocht

16

eerste hulp bij educatie Sinds de komst van de Cultuurkaart moeten scholen en culturele instellingen meer dan ooit met elkaar samenwerken. Gelukkig zijn er bureau's die hierbij kunnen helpen. Bureau CiST (Cultuur in School Tilburg) speelt een bemiddelende rol tussen de culturele sector en het onderwijs en Cultuursporen helpt culturele instellingen bij het ontwikkelen van educatieve projecten voor scholen.

Bureau CiST Bureau CiST (Cultuur in School Tilburg) is onderdeel van de gemeente Tilburg en bemiddelt tussen scholen en het culturele veld. Het doel is om cultuureducatie een vaste plaats te geven in het Tilburgse onderwijs.

Jan Stoel, adviseur: ‘CiST brengt vraag en aanbod rond cultuureducatie bij elkaar. Onze bemiddeling heeft veel voordelen voor scholen en instellingen. Omdat wij contacten leggen en passend aanbod zoeken voor scholen, besparen docenten veel tijd. Wij kennen de markt, hebben een breed netwerk in Tilburg en omgeving en weten dus bij elke vraag passend aanbod te vinden. Ook aanbieders profiteren van onze contacten. Als instellingen ons bena­deren met ‘Scholen kiezen steeds vaker voor een beleidsmatige invoering van cultuureducatie’ een idee, onderzoeken we of hier vraag naar is.

Omdat we contact­gegevens van alle cultuur­ coördinatoren in de regio hebben, kunnen we het aanbod van een instelling makkelijk en snel bij de juiste persoon presenteren.’

Aansluiting vinden ‘We merken dat scholen steeds beter nadenken over wat zij willen met cultuureducatie en vaker kiezen voor een beleidsmatige invoering. Wij begeleiden en adviseren scholen hierbij.

Instellingen moeten tegelijkertijd hun aanbod aanpassen aan deze veranderende vraag.

Onze bemiddeling, en de hulp van steunpunten, zorgt ervoor dat het aanbod steeds beter aansluit bij de behoeftes van scholen. Dit is voor beide partijen een belangrijke ontwikkeling.’

Op maat ‘CiST biedt ook een op maat gemaakt dag­ programma aan op scholen: de Spetterdagen.

Dit programma, waarin we leerlingen laten kennismaken met allerlei vormen van kunst en cultuur, is een groot succes. Aan een Spetterdag werken gemiddeld acht instellingen mee in een wisselende samenstelling. Zo wordt voor elke school een passend aanbod gecreëerd.’

Kijk voor meer informatie op www.cist.nl.

Cultuursporen Cultuursporen ontwikkelt interculturele en educatieve projecten voor onder andere culturele instel­lingen. Ook kan Cultuursporen een coördinerende of adviserende rol spelen. cultuurkaart.nl

CK MAGAZINE 2010-2.indd 16

5/31/10 3:36:53 PM

nl

17

Flyerbeeld van Kind aan de ketting, een tentoonstelling over kinderen in slavernij. Ineke Mok van Cultuursporen ontwikkelde hiervoor het lesboekje en de docentenhandleiding.

De tentoonstelling is t/m 10 augustus 2010 te bezoeken in het NiNsee (Nationaal instituut Nederlands slavernijverleden en erfenis) in Amsterdam. Cultuurkaart-houders betalen slechts � 1,-. Kijk voor meer informatie op www.kindaandeketting.nl.

Oprichter Ineke Mok: ‘Ik adviseer en help culturele instellingen bij de opstart van educatieve projecten, het opstellen van een projectplan, het indienen van een subsidie­ aanvraag of het ontwikkelen van een lesprogramma. Maar ik heb vooral ervaring met projectmatig werken en ben dan ook het liefst van begin tot eind bij een educatief project betrokken.’

Begin met educatie ‘Het is erg belangrijk om al bij het opzetten van een nieuwe voorstelling of tentoonstelling na te denken over educatie. Vaak wordt er bijvoorbeeld eerst een tentoonstelling ontwikkeld en wordt er achteraf nog een lesprogramma bij bedacht. Dan blijkt opeens dat de informatiebordjes te moeilijk zijn voor jongeren en moet er dubbel werk worden gedaan. Of dan blijkt er geen budget meer te zijn voor de publiciteit naar scholen toe. Dit zijn allemaal dingen waar je al aan het begin over na moet denken en waar je rekening mee moet houden bij de budgettering.’

Testen met de doelgroep ‘De projecten die ik gedaan heb, gingen vaak over “ingewikkelde” onderwerpen als oorlog, slavernij, discriminatie en de dood. Ik probeer deze onderwerpen dicht bij de leerlingen te brengen door ze er zelf mee aan de slag te laten ‘Al bij het opzetten van een nieuwe voorstelling of tentoonstelling moet er nagedacht worden over educatie’ gaan, bijvoorbeeld door ze een situatie na te laten spelen. Om de lesprogramma’s tot een succes te maken, ontwikkel ik deze zoveel mogelijk samen met de doelgroep. Ook laat ik mijn ideeën altijd testen door jongeren en docenten. Dit zijn essentiële stappen bij het ontwikkelen van een educatief programma.’

Kijk voor meer info op www.cultuursporen.nl.

cultuurkaart.nl

CK MAGAZINE 2010-2.indd 17

5/31/10 3:36:55 PM

column peter heerschop

18

jONgereNCuLtuur me aan het denken. Je kunt jongeren enthousiast proberen te maken door een voorstelling aan te sluiten bij hun beleving. Maar je kunt ook hun beleving dichter bij bestaande kunst- en cultuurvormen brengen.

foto: Alwin Slomp

Ik speelde met cabaretgroep NUHR in het begin van mijn carrière in de vreemdste zaaltjes. Zo speelden we een keer in een jongerencentrum in Rotterdam. We zouden beginnen om 21:00 uur, maar toen stond ons potentiële publiek nog aan de flipperkast en het bier. Bovendien was het onmogelijk om boven het geluid van de death metal uit te komen. De leidinggevende jongerenwerker, door iedereen ‘Baard’ genoemd, raadde ons aan een uurtje te wachten en wat mee te tafelvoetballen.

Uiteindelijk begonnen we twee uur later. In de zaal zaten een stuk of twintig jongeren, die we inmiddels bijna allemaal bij naam kenden.

Baard had iedereen die niet wilde kijken achter een schuifdeur gezet. We waren nog geen drie minuten bezig of de schuifdeur werd open gebeukt. Er kwamen vijftien jongens binnen die luid vroegen ‘waarom die kankerdeur dicht was’. Toen zij in de zaal gingen zitten, keken wij elkaar aan met een blik van ‘laten we een beetje in hun taal gaan spelen’. Iets meer met ziektes, geslachtsdelen en schofterige verwijzingen. Het werd een hilarische avond met als enig commentaar dat het wel iets te grof was geweest.

Zij hielden meer van ‘normaal’ cabaret. Dit zette

Ik ben een keer als mentor van een klas met het lompste soort leerlingen naar de voorstelling Who’s afraid of Virginia Woolf? geweest in een schouwburg. Dat is natuurlijk normaal gesproken niet te doen. Maar ik had van tevoren verteld dat iedereen om ons heen dat ook vond.

En dat iedereen bang was dat het een schandaal zou worden. Maar ik heb ze ook verteld dat

va in he

‘Het toneelspel van de leerlingen was ontroerender dan dat van de acteurs op het podium’ ik hen wel vertrouwde. En dat het een prachtig stuk was. En... dat we gewoon gingen spelen dat we keurig toneelpubliek waren. Iedereen moest speciale kleding uitzoeken en we hebben ook even geoefend hoe we die avond gingen praten. Voor hun doen heel ‘kak’ en de hele klas mocht maximaal tien keer een scheldwoord gebruiken.

scri

Het werd een schitterende avond. Het toneelspel van de leerlingen in de zaal was ontroerender dan dat van de acteurs op het podium. En een deel vond het nog een waanzinnig mooi stuk ook. Als iets heel mooi, heel goed, of echt grappig is, herkennen jongeren dit echt wel. Je hoeft alleen maar een goede voorbereiding te bedenken om ze zover te krijgen.

CULTUURKAART.NL

CK MAGAZINE 2010-2.indd 18

S a o

5/31/10 3:36:58 PM

RO nie lij

Sch doo krij inte op nie

Scholieren als maker of acteur! vanaf oktober 2010 in theaters door heel nederland

script dick van den heuvel Regie karlijn benthem spel petra weijsenfeld, eugene heuvel cello daniëlle buizer beeldregie lucas van woerkum

ROOS_09 het veRhaal Roos is nog geen twintig en dat gaat ze niet woRden ook. ze is ziek en woRdt niet meeR beteR. Via haaR webcam cReëeRt Roos een fantasieweReld waaRin alles goed met haaR lijkt te gaan. als opeens de zweRfjongeRe cents in haaR kameR staat VeRandeRt alles…

SchOlieRen alS makeR Of acteuR in ROOS_09 door deelname aan spel- en videoworkshops krijgen scholieren een rol in deze nieuwe interactieve theatervoorstelling van bekijk ‘t. op groot scherm zien zij hun prestaties terug. nieuwsgierig? bekijk de trailer op www.bekijkt.nl.

bel voor meer informatie: 020 581 81 50

of mail naar maren@bekijkt.nl

www.bekijkt.nl

NL

CK MAGAZINE 2010-2.indd 19

5/31/10 3:36:59 PM

- ADVERTENTIE -

CK MAGAZINE 2010-2.indd 20

5/31/10 3:37:01 PM