2 0 0 4K O
1981EKO
INAUTERIAK
OTSAILA
JARDUNIAN: JOSEBA IRIBAR
XXXVII.
ALEA
…KUADRILA HONETAKO LAU LAGUNEN IZENA ETA LEHENENGO ABIZENA?
BADAKIZULA ? B A, IDATZI BATERA , ETA BOTA
ORRITXO BATEAN , ZURE IZEN -ABIZEN ETA TELEFONO Z E N B A K I A R E K I N DANBOLIN-ZULO KULTUR ELKARTEKO GUTUNONTZIRA (O R A I N D I K EZ AL D A K I Z U N O N D A G O E N ? B A , K U L T U R E T X E A N , N O N B E S T E L A !) E D O B I D A L I E R A N T Z U N A danbolin@topagunea.com- E R A , M A R T X O A R E N 1 0 A B A I N O L E H E N .
ASMATZAILE GUZTIEN ARTEAN BI PERTSONENTZAT HAMAIKETAKO BAT ZOZKETATUKO DUGU. Aurreko zenbakian agertzen zirenen izenak: Ainhoa Vil, Roberto Martija, Ihintza Acedo, Igor Lopez, Juan Antonio Tamayo, Jose Tamayo, Iñaki Irure, Egoitz Irure, Aitor Olaiozla, Mikel Aveiro, Maite Azpiroz
EZETZ ASMATU…
ASMATZAILEEN ARTEAN ZOZKETA EGINDA, A M A I A G A R A T E RI TOKATU ZAIO HAMAIKETAKOA.
LAGUNDU ZUK ERE LEHIAKETAN ETA BIDALI ARGAZKIAK.
argazkia: txomin landa
Z O R I O N A K ! ! !
Agur eta beste bat arte.
d a n b o l i nEK
JOXEBA LARRAÑAGA
E Z D U B E R E GA I N H A RT Z E N A L D I Z K A R I A N A D I E R A Z I TA KO E S A N E N E TA I R I T Z I E N E R A N T Z U K I Z U NA
a rgitaratzailea : Danbolin Zulo elkartea. Kultur Etxea. Telefonoa:
943 147 123
Gurutze z/g. 20740 Zestoa (Gipuzkoa)
e-mail: danbolin@topagunea.com
d anbolin : Jone Bergara, Edurne Korta, Olaia Salegi, Manuel Arregi, Jon Artano, Nagore Telleria, Urko Canseco, Margari Eizagirre, Joxeba Larrañaga, Onintza Irureta, Alazne Olaizola
d iseinua eta maketazioa : Eneko Aristi i nprimategia : Gertu (Oñati). l ege gordailua : SS-1108/2000 ISSN : 1576-9429
34 6 7 10 13 14 15 17 18
atarikoa.
Inauteriak direla eta, mozorro festa datorkigu gainera. Aurten ez dakigu oso ondo zer nolako mozorroa aukeratu: Edurne Zuri ala Basajaun, Loti Ederra ala Ziripot, … Dena dela, eta inauteriekin jarraituz, lehengoan honelako zerbait entzun nion mutiko bati: “ni, aurten, neskaz mozorrotuko naiz. Total; arropa batzuk jantzi, ipurdia mugitu eta txorakeriak egin, besterik ez”. Eta badirudi irudipen hori ez dela mutiko horrena bakarrik. Baina, zer dago esaldi horren azpian? Zer esan nahi zuen mutiko hark “besterik ez” bukaeran jarri zuen harekin? Agian neskek ez dutela ezertarako balio? Mutiko, eta ez hain mutiko, askoen ahotan entzun izan dugu neskek ez dutela kiroletarako balio, ez dakitela baloiari behar den bezala jotzen (askoentzat kirola baloi batekin bakarrik egiten baita), traba besterik ez dutela egiten, … Eta badakigu kirolak duen garrantzia, baina, zergatik dago errotua horrelako pentsamendua? Zergatik ez daude neskak mutilak bezain trebatuak zenbait kiroletan? Zeintzuk dira gaur egun gehien hedatuak dauden kiroletan saldu nahi dizkiguten baloreak? Galdera horiei erantzun nahirik, hona hemen beste galdera sorta bat. Noizbait ikusi al duzue telebistan nesken arteko futbol partiduak, saskibaloikoak, pilotakoak, eskubaloikoak, …? Naiz eta geure artean emakumezko munduko txirrindularirik onenetarikoak izan, noizbait ikusi al duzue emakumezkoen Tourra? Egia da gimnasia ikusten dugula, baina zeintzuk dira emanaldi horietan saldu nahi diguten irudia? Eskolarteko kirolean, zergatik jokatu dezakete mutilek belarrezko zelaietan eta neskek ez? Horrela asko eta asko esan ditzakegu. Hor aurrean kiroletako aipamenak besterik ez ditut egin, baina, irakurketa hori, bizitzako beste zenbait arloetan egin dezakegula iruditzen zait: lantokietan, etxean, Olentzero eta Erregetan, … Zeintzuk dira gure neska-mutilei ematen dizkiegun erreferentziak? Nongo eta nolako ispiluan ikusi behar dute beren burua? Ba al du sentidurik emakume langileen eguna ospatzea martxoaren 8an? Galdera asko erantzun bakar baterako. Ikusten duzuen bezala Inauteriekin hasi eta martxoaren 8an bukatu, baina otsaila eta martxoa segidan direnez, ba, …
INKESTA
ENBIDOA
U RO LA- KOSTAKO HITZA JARDUNIAN JOSEBA IRIBAR
DANBOLIN ZULO
EBPN
PORRUSALDA
AGENDA
OTSAILA AIZARNAN
INAUTERIAK
1981
zz eu rk e sz ae nu k n ao hs pi a dt uz e zn u ra el t dz
e
kinak dakar egina Nola ikusten Urtea hasi orduko iristen dira gure auNik, pertsodudan? Ba∑egun zoko jaiak, urtarrilak 21 Santa Ines alegia. nalki ez det ospaNeretzako normal bat bezatzen, eta pentsaEgunak berez iristen dira baina jaiak ez, egun normal bat la, besteak bezatzen det, ba.eh, hauek aurrez bildu eta antolatu beharra da, beste egunak la, igual-igual. kontsumismoaren bezela. Beno, nik dago. Beste leku askotan bezala Iraetan Nik sekula ez fazeta ilun bat dauste det hori dedet zelebratu San ere bada jai batzorde bat eta jaien antolala, eta hori ospatu na montaje koBalentin eguna keta lanerako urria amaitu aurretik bilbehar dala, ba egumertzial bat daeta negozio bat tzen hasi ohi gara. Beti ere dagoen dirua nero, urte osoko la, etxe haundiek dala iruditzen edozein egunetan ahalik eta ondoen gestionatzea eta edoegin dutena, eta zait. erakutsi behar zeinek parte hartzeko moduko jaiak antopunto!. Eta azkezaiola parekoari nean kontsumislatzea (eta ez pertsona talde bati zuzenasko maite dezula. Jon Irure mora bultzatzen durikoak) helburu hartuta. Zortzi gazte 36 urte gaituen egun biltzen gara batzorde ireki honetan eta Igor Goikoetxea bat. erabakiak denon artean adostuak izaten 32 urte dira, beraz datorren urterako norbaitek Marian Astilleros proposamenik badu urritik aurrera azal38 urte du eta eztabaidatuko dira. Eginiko lanaren emaitzak jaietan ikusi ahal izan ditugu, nahiz eta beste munduko ezer ez antolatu (urterokoa alegia) nahiko lan ematen du dena ongi ateratzeak. Zestoako pilota taldeak pilota txapelketa antolatu zuen eta berauen finalerdiekin eman zitzaien jaiei hasera. Finalerdiez gain, 21 aurreko asteburuan, VI. biathloi herrikoia ere ospatu zen. Partaidetza handia ez izan arren maila handiko kirolariak agertu ziren.Hasera ofiziala, Santa Ines egunean eman zitzaion txupinazoarekin, hori bai, suzirik gabe. Akatsik egin genuen beraz. Ondoren nola ez meza nagusia eta bazkide bazkaria bertsolariekin. Azken hauen kontratazioak bide zuzena egin ez bazuen ere. Ostiralean berrekin zitzaien jaiei XV. mus txapelketarekin, arrakasta izan zuelarik. Larunbat eguerdiz baba-jan herrikoia, nahiz eta ez zen oso jendetsua izan. Arratsaldez, pailazoek pilotalekua umez bete zuten eta ondorengo txokolatadak berriz haur eta helduen sabelak. Gauean ohiko den bezala dantzaldia, aurtengoan Leiho taldearekin. Jende gehiegirik ez zen izan (azken urtetako gehiena izan zen arren) baina geundenok gustura. Igandea 25ean eman zitzaien jaiei amaiera. Goizean Zestoako bandaren kalejira, eguerdi partean "vamos al fronton" joaz eta pilotariak atzetik zituztela pilotalekuan sartu ahala pala eta pilota finalak jokatu ziren. Arratsaldez herri kirolekin eman zitzaien amaiera. Bi anai gazte aizkoran eta neska gaztea harri jasotzen ikusteko aukera. Eskerrak eman antolaketan lagundu duten denei, baita bertara hurbildu zareten denoi ere. Agur eta hurrengo urtera arte.
e
nbidoa. I Iraetako Jai Batzordea
Amets
ON!
Japonian aparailu berri bat asmatu dute, eta ez nolanahiBeno, ba oskoa, gainera: amets onak egiten lagunpatu izan diagu tzen duen aparailua. Nahikoa omen da, batzutan, baina nik neuk ez diat adibidez, maitearen argazki bat bertan gehiegi sinisten paratzea oherakoan, gero gau osoan gauza horietan. maitasun eta amodio istorio-misterioez Hori gauza berri gozatzeko. Jakina da japoniarrek ordu bat bezela ikusasko ematen dituztela lanean eta lo egiten diat; nik, teko geratzen zaien denbora apurra progaztetan, ez diat hori bizi izan. bestu nahiko dute, noski. Izan ere, izaBaina iruditzen rapean jolasean aritzeko ere denbora eta zaitek ilusioak tokia behar dira eta Japonian, biak ahala badaudela bizibiak, eskas. tzan eta, beste Asmakizun berri honi esker ordea, ez gauza asko bedago kamisoi edo pijama sexya tiradezelaxe, hori ere horietako bat ratik atera beharrik ere. Argia itzaltzeaizan daitekeela. rekin batera aparailua piztu. ON. Eta Eta gero, irudiplay. Hori bai, goizean iratzargailuak tzen zaitek joko du, oso goiz, beti bezala, hori ez montaje komerbaitu aldatzen. Stop. Eta OFF. Baina tzial bat dala, igandeetan nahi izan ezkero goizean ere eta geu ere kaRita Zabala M e r t x e U r r e t a rro horretan sarplay. Eta replay. IKEARRIYA! 45 urte 49 urte tzen gaituk eta Baina, amets egin, esna gaudenean egibatzuk gustora, ten dugu guk benetan amets. Eta amets eta beste batzuk hauek dira, hain zuzen, gure bizitzaren berriz parre eginorabidea zehazten dutenak. Horiek ten die beste erlortzea da gure helburua, gure galbudiaren kontura ta. Nik bi aldeak rua. Beraz, nik badut proposamen bat ikusten dizkiot. japoniar azkar hauentzat: asmatu dezatela juxtu kontrako betebeharra duen Bixente Olaizola aparailua, hau da, ametsak errealitate 63 urte bihurtzen dituena. Gaur goiz oheratuko naiz, amets andana daukat gauerako. Beno, beste hark bezala zazpi gau eta zazpi egun behar baditu ere, nigatik ados. Argia itzali eta aparailua piztu. ON. Idatzi maiuskulaz ametsak: MAITASUNA (aurreko aparailuarekin ez bainaiz ase), HERRIA, ASKATASUNA, kontxo!... ez da gehiago kabitzen. Biharko utziko ditut OSASUNA, LANA, ETXEBIZITZA... Eta play. Bihar arte.
Nik egun hori egun komertziala bezala ulertzen dut. Nik ez dut inoiz ospatu. Badakit oso zabaldua dagoela eta orain hona ere badatorrela, baina niretzat komertzial hutsa da. Akaso filosofiaren aldetik eman nahiko diote zentzuren bat, ikuspegi filosofiko edo politikoaren aldetik, baina, nik neuk ez dut ospatu inoiz. Gainera beti iruditu zait txabakanoa, oso amerikanoa.
Beno, ba maiteminduen eguna dela eta egun polita da. Polita da maitasuna ospatzea, edozein motako maitasuna adieraztea, edozer gauzari maitasuna adieraztea; naiz eta enamoratuen eguna dela esan. Egia esan, nik ez dut ospatzen, baina badago zerbait berezia egun honetan, detaile bereziren bat, postre berezi bat, edo horrelako zerbait. Niretzat badu berezitasun puntu bat.
enbidoa. II J o s u n e I z e t a
ILUSTRAZIOAK: M I G E L S A N T A M A R I A
E
5
au tz us?a n b a l e n t i n e g u n a k ?
Urola Kostako Hitza
0
zenbakia banatu eta ia hilabetera aurkeztu zen proiektua herrira begira. Hasiera batean behintzat zortzi orrialdekoa izango den egunkari honetatik horri batek egunero-egunero (asteartetan ezik) emango du Zestoako berri Aizarnazabal, Beizama eta Errezilekin batera. Orain artea inoiz ezagutu gabeko kontua izango dugu hau, egunero izateaz gain euskaraz izango delako. Euskaraz irakurtzeko ohitura hartzea herritarron esku dago, hasieran pixka bat kostako zaie zenbaiti baina borondate eta gogo pixka batekin berehala erraztasun osoz irakurtzeko aukera izango dugu. Hori da azken finean lortu behar duguna. Beste edozein hizkuntzatan baina erraztasun
gutxiagorekin ez irakurtzea. Honek ekarriko baitu normalizazioa. aina euskaraz eta egunero izateaz gain kalitateko berriak izango dira. Jon Aranburu azpeitiarra izango da Zestoako berri emateaz arduratuko dena. Ea bada elkarte nahiz norbanako guztiok merezi duen laguntza ematen diogun.
B
Herritarren hitza garrantzitsua da hitzan
H
itzak herri informazioa lantzen duten egunkariak dira. Gure bailan argitaratzen hastera doanak beste hiru anai ditu: Tolosaldekoa, Oarsoaldekoa eta LeaArtibai eta Mutriku aldekoa. Guzti hauek herri horietan guztietan gertatzen denaren berri ematen dute modu zabal eta kalitatezko batetan. Urola-Kostan sortu berri denak ere berdina egingo du, gure bailaran gertatzen denaren berri herritarrei emango die, modu berdinean. Baina horretarako, ezinbestekoa da zestoarren kolaborazioa. rola-Kostako Hitzak, Zestoan Zestoako auzoetan gertatzen denaren berri emango du, egunero astelehenetan izan ezik. Horretarako ezinbestekoa da zestoarren kolaborazioa, zestoarrek inork baino hobeto dakitelako beraiek bizi diren herrian zer gertatzen den.
U
H
itzak Zestoarren eta Zestoako auzoetan gertatzen denaren berri ematea nahi du, edozein elkarte, talde, kirol-talde eta antzeko guztiek dituzte Hitzako orriek beraren esku. Garrantzitsuena hori baita, egunkari zabal eta plural bat egitea, Zestoan gertatzen den edozerren berri emateko. Askotan, edozein tontakeria ere garrantzitsua gerta liteke, eta Hitzak horren berri eman beharra du, zestoarrek lehen eskutik, herriko gertaeren berri izan dezaten. Eta ez herriko gertaeren berri soilik, baita Zestoak dituen auzo guztietan gertatzen denaren berri ere. ezurra badirudi ere, askotan errazago jakiten da zer gertatzen den munduaren bestaldeko puntan, gure herrian baino. Eta egunkari honen helburua horixe da, herriko informazioa landu eta zabaltzea. Azken finean, gertuko informazioa izaten baita gehien interesatzen zaiguna. orretarako ezinbestekoa da, herritarren parte hartzea. Edozer gauza gertatzen dela, edozer kexa dela, ez izan beldurrik Hitzara deitu edo etortzeko, egunkari honetako orriak eta ateak beti zabalik egongo baitira herritar guztientzat. eraz, badakizue zer egin. Deitu, etorri edo nahi duzuena egin, baina betiere parte hartu eta lagundu egunkari hau aurrera ateratzen eta herri informazio landu eta kalitatezko bat egiten. Egunkari honen oinarria herria da eta zuen laguntza beharrezko da Urola-Kostako Hitzan argitaratzen den informazioa kalitatezkoa izan dadin.
G
H B
ION ARANBURU
7
jardunian.
Kafe bat hartzeko gelditu gara Joseba Iribarrekin. Zestoar hau denetik izan dugu: Lehenik tabernaria izan zen
Donostiako beste zestoar baten tabernan, Bittor Garateren Nidon. Izarraitz azpiko zelaietan dagoen Martija baserrian ere
hainbat lan egin izan du, nahiz eta zuetako askok Aldalur autobusetako gidari gisa
ezagunagoa izango duzuen, batik bat Bilbo aldean ikasten duzuenok. Eskalatzea oso gogoko du eta lera-txakurrekin ere ibilia da lehiaketatan.
Azken aldi
d. Manager lan horretan aritzeko zerikusirik izan al dik Nido tabernan ezagutu duan jendeak? j.i. Duela 12 edo 13 urte, jardun nian lanean nire lehengusu Bittorren Nido tabernan, eta han jende asko ezagutu nian. Haien artean I単igo Argomaniz manager donostiarra, garai batean Antton Iraetaren Kaixonean lanean aritua. Gerora hark lagundu zidak. d. Lin Ton Taun taldearekin ere jardun hintzen. Nolakoa izan zuan garai hura? j.i. Nik Eneko nire anaiari bateria erosi nioan; gero Joseba, Raul, Munatxo eta haiek elkartu eta musika egiten hasi hituen. Orduan, Ruben Olaizola eta biok haiei maketa bat ateratzen laguntzea erabaki genian. Gero gauzak aurrera joan hituen eta diskoa grabatzeko aukera ere heldu huen. ( )
honetan musika talde
garrantzitsuen manager eta ikuskizunen ekoizle lanetan dabil.
Elkarrizketa honetan,
I
musika munduan izan SMAEL
duen esperientziari
O LAIZOLA
buruz galdegin diogu:
...
...
d.Zer iruditu zaik Estatu Batuetako bizimodua edo/eta lan egiteko modua? j.i. Egia esan, niri Estatu Batuak asko gustatzen zaizkidak, azken bidaia arte behintzat. Bidai horretan nazkatuta itzuli nauk hango seguritatea ( ) Haiek erabaki zitean kontzertuen eta beldurrarekin. Desberdina duk. Lan honi dagaia nik eramatea. Nik ideiarik ez, eta manager gokionez, adibidez, lan egiteko modua, mugitzen izatea zer huen jakiteko I単igo Argomanizi deitu den dirutza, dena handiagoa duk. Edozein konnioan. Horrela hasi ninduan poliki-poliki. tzertutan 30.000 pertsonako estadioa betetzen d. Zer izan zaik baliokoa garai hartatik? duk. Horrek, lan egiteko tresna j.i. Niretzako haiek izan hituen gehiago eskatzen dik. Hemendik garairik onenak, bai pertsonalki d. Zein izan duk urte hauetan zehar gertatu joandakoak merkatu hispanoan sareta bai lanari begiratuz ere. Oso zaiken gauzarik bitxiena? tzen dituk, medio gutxiagorekin. Biondo pasatzen genian. Orain ere j.i. G e r t a e r a b i t x i e n a ? N i d e s p i s t a t u s a m azimodu aldetik, hemen dagoen beelkartzen garenean, garai haietaz rra nauk eta behin telefonoz ari ninduala rotasunik ez dik han jendeak batak gogoratzen gaituk eta kristoren eszenatoki batean, konturatu gabe behera bestearekiko. Bakoitza bere aldetik barreak egiten dizkiagu. Elkarbizierori ninduan. Lin Ton Tauneko besteek zihoak. Orduan gogoratzen gaituk tza ordu asko igaro genizkian elnahiko barre egin zidatean. nongoak garen. karrekin, une onak eta txarrak. d. Egun baten telebistan berriak ikusHorrek elkarren arteko erlazio beten ari nintzela, La Oreja de Van Gogh rezi bat sortzen dik. d. Eta lanari begiratuz? taldeko partaideei aginduak ematen j.i. Horko esperientziak negozioa azpi-azazaltzen hintzen. Noiztik habil horren pitik ezagutzeko balio izan zidak. Ezer ez jakitalde arrakastatsuarekin? tetik hasi eta kontzertuak lortu, baldintzak adosj.i. Hauek Get In-en barnean zeudean eta lehengo urtean beraiekin aritzea totu, musika tresnak muntatu, gitarrei sokak aldakatu zitzaidaan. Aginduak ematen baitu, afinatu eta abar egitera iritsi ninduan. Beno, no gehiago duk laguntza ematea, hiregitarrak afinatzea gaizki egiten nian. Gero, Raugan babesa aurkitzen ditek. Arazoren lek eta Apoliok sekulako errieta egiten zidatean. bat baldin baduk hor nagok ni, beraiek Guzti honek esperientzia eta ezagutza eman ziez dezaten buruhausterik izan. Lasaitasuna heladak Get In bezalako enpresa batera joan aurretik. d. Gaia aldatuz, inoiz entzuna diat gertutik ezagurazi behar diek, eta noski bidaia muntatu, hotelak tu hituela Metallica taldeko partaideak. Egia al hartu eta abar. duk hori? d.Nolako erlazioa daukak haiekin? j.i. Hori Get In-en hasi ninduan garaian izan j.i. Oso ona, haiek oso jatorrak dituk, gainehuen. Gure lan honetan denetik egitea tokatzen ra oso kultuak dituk, denak ikasketekin. Ez zaigunez, beraien bila joan beharra izan nian duk talde arrunta. Hasieratik arrakasta izan Hondarribiko aireportura. Gero, Hondarribiko aiziaten, baina ez dituk batere harroak. Erentxunen reportutik gauez irteterik ez dagoenez, Bilbokora kolaborazioa izan ziaeraman nizkian. Bidean beraiekin berriketan jarten lehen diskoan, baidun eta abioira igotzera gonbidatu ninditean, na arrakastari begira zerbait jan nian beraiekin, eta horixe izan zuan beraiek ez badiate zerguztia. Ez zuan beste munduko gauza izan. Hori bait, kolaborazioak ez bai, oraindik etxean zeukaat beraiek sinatutako ditek ezertarako balio. d. Arrakasta izateko zer argazkia. Lan honetan berria nintzanez, ilusioa behar duk ba: lana, zoregin zitean. tea edo beste zerbait? d.Mikel Erentxunekin ere egin duk lan? j.i. Hor ez zagok balio duen formularik. Jakingo j.i. Get In-ekin lanean hasi ninduanean hartu nian lehenengotako artista hau izan zuan. Habagenu, denok aberastuak egongo gintuzkek. Harrezkero, berarekin ibili nauk estatu mailan. Gero sieran jendeari heltzea, eta ondorengo garaietan kanpora joan gintuan, Hego Amerikara, Mexikolanak dik garrantzia. Hala eta guztiz ere oso zaila ra eta Estatu Batuetara (Los Angeles-era). duk arrakasta lortzea garai hauetan. d. Nolako erlazioa mantentzen duk berarekin? j.i. Erlazio ona. Gertatzen duk lan honetan ezin dela erlazio zuzenegia izan, zeren bestela gauzak nahastu egiten dituk. Gainera jende hau oso berezia izaten duk, eta ezin duk, adibidez, lagun bat balitz bezala zakutik hartzera bidali. Distantzia mantendu behar duk. Distantzia horren barruan erlazioa oso ona duk.
9
d. Urte hauetan ezagututako artista guztien artean, ezusteko txarrik izan al duk baten batekin? j.i. B a i , F e r m i n M u g u r u z a r e k i n . L i n T o n T a u n e n g araitik eta harrezkero izan duen jokabideagatik. Jendearen aurrean irudi ona zaukak, baino gero atzetik bestelako izaera bat agertzen dik. Gauza asko esango nizkiake, baina hortxe utziko diat. d. Beraz, uste al duk bera biktima moduan agertu den arren, borreroak izan ditzakeen milaka aurpegietako ko sari-banaketaren antolakunbat dela berea? tzan. Bartzelonan ikusi nian nola j.i. Z a l a n t z a r i k g a b e , b e r a p r e n t s a r a e r r a z h e legiten ziaten lan: soilik ekoizped.Zein beste tzen duk eta gaur negar egiten dik kontzertuak na, ekipoak, eszenatokia eta abatalde edo aratzera bota dizkielako. Baina iraganean gurekin rretarako 80 kamioi trailer erabili tistarekin ibiez zuan batere bidezkoa izan. Negarrez ikusten zizkiaten. Lan izugarria izan beli haiz? diatenean, pozik ez, baina batere penarik ez har dik. j.a. Alex diat hartzen. Ubago, Barrid.Zein musika mota eta talde dituk d. Aurrekoari jarraituz: euskal idazleak, musikariak, kada, eta besgustuko? zinemagileak, orokorrean kultura euskaltzalea jate jende mordoska batekin. j.a. The Cult oso gustukoa diat. saten ari denari buruz zer iritzi daukak? d. EZein duk managerraren lana Musika elektronikoa eta hip hop-a j.i. F e r m i n e z e s a n d i a d a n a k e z d i k k e n t z e n edo eginbeharra? ere asko gustatzen zaidak. Musika b e s t e e n g a t i k s e n t i t z e n d i a t e n p e n a . N e g a r g aj.i. Hitzak esaten diken bezala, elektronikoan Nacho Sotomayor. r r i a i r u d i t z e n z a i d a k S u T a G a r , B e r r i T x amanaging duk zuzentzea, gidaHip hop-ean irratian entzun ohi r r a k e d o M e d e m i e g i t e n a r i z a i z k i e n a . G a itzea. Artistaren edo taldearen dizkiadanak. Gero eta gehiago ari nera ez zekiat zein irtenbide izan dezaken erlazioak prentsarekin antolatu, nauk musika gogorra entzuten: Mahonek. Kanpoan izaten naukenean, Estatu kontzertuak zuzendu, jiren antochine Head, Fear Factory eta Ill Nim a i l a n j e n d e a r i i k u s t e n d i o d a n j a r r e r a l olaketa e.a. Beraien buruhauste 単o asko gustatzen zaizkidak. Agian, t s a g a r r i a d u k . E d o z e i n a u k e r a h a r t z e n d ibakarra musika izatea, beste azken aldi honetan pop talde gehietek hemengo egoeraz hitz egiteko, eta guztia guri utziaz. girekin lan egiteagatik gusturago enkonturatzen nauk desinformatuak eta d.Eta entertainment edo ikuskitzuten diat musika gogorra. oso manipulatuak daudela. Nik zunetako ekoizlearena? d.Zein egoeratan zagok gaur musikaren garbi zaukaat: gu hemengoak j.i. Get In bezalako enpresa batek mundua? gaituk, euskaldunak, eta ez dizkik soilik taldeak ordezkaj.i. Orokorki egoera txartuz zoak. Orain dela hageureari tinko heldu tzen, baizik kanpoko taldeak jiran beharra zaukaagu.
ILUSTRAZIOAK: M I G E L S A N T A M A R I A
daudenean, bada, Metallica edo Rolling Stones adibidez, horien kontzertuak antolatzen dizkik. Guk egin behar diagu antolakuntza guztia, estadioa alokatu, seguritaterako jendearen kontratazioa, hotela hartu, artisten eskakizunak bete eta abar. Adibidez, talde handi hauetako bat ekartzeko, agian hogei egun lehenago hasi behar duk lanean. Negozio honetan lanik politena hori duk. Managerarena geldoagoa duk. d. Zeinekin egingo huke gustura lana? j.i. rGustura egingo niake proba adibidez MTV-
mabost urte talde gutxiago zituan, kontzertuak aldiz gehiago. Gaur egun jendea oso ondo aukeratutako kontzertuetara joaten duk soilik. Zailagoa duk gainera Euskal Herrian, merkatua mugatua delako. Telebistak promozionaturiko taldeak hasieran indartsu jo ziaten, baina gero beherakada izan ditek horiek ere. Jendeak nahiago dik benetako artista, artista prefabrikatu horiek baino. Horietatik Bisbal eta Chenoa zabiltzak indartsu, beste guztiak beherantz. d.Hauxe izan duk dena, Joseba. Eskerrik asko hik emandako laguntzagatik. j.i. Eskerrak zuei nirekin gogoratzeagatik. Agur.
Hilaren 2an Kandelario 5ean Santa Ageda.
Zenbat aldiz errepikatu ote zuten kopla bera? Usadioa galtzeko beldur handirik gabe odol emaileentzat dirua biltzera atera zen urteroko santa eske taldea Josu Olalde eta Oskar Alberdi bertsolari hartuta. Eguraldi zoragarria Akuan gora eta giro bikaina beherazkoan San Joango egoiliarren artean. Soinua, dultzaina eta panderoa gutxi balira bertsolari fina ere bazen han. Eztarriak lehortzen zihoazen neurrian baserrietan sagardo edo ardoa. Olaldeko sukaldean hogei lagunetik gora bilduko zen mahaiaren bueltan. Eta egin beharreko lanak bukatuta, kaleko bira taberna eta guzti, afaltzera. Egunaren balantzea eta kontu zaharren aipamenak, datorren urtean ere horrelaxe atera dadila.
Euskal Festak Zestoan 1898.
Otsailaren 13an aurkeztu zen Euskal Festak Zestoan 1898 liburua Zestoako Udaletxean. Ekitaldian Jose Luis de la Cuesta Eusko Ikaskuntzako ordezkariak, Luzia Alberro, liburuaren egileak, eta Gorka Unanue, Zestoako Alkateak hartu zuten parte. Liburua guztiz gomendagarria da XIX. mende amaieran, herri-kultura eta euskara goraipatzeko, antolatu ohi ziren ekimenak ezagutzeko (literatur lehiaketak, nekazaritza erakusketak, folklore ekitaldiak...) eta garai hartako Zestoa nolakoa zen ikusteko. Interesaturik dagoenak doan eskuratu ahal izango du argitalpena, udal bulegoetan.
WWW.AIZARNA.COM
Juan Jose Odriozolaren aldeko epaia.
Aurreko legealdian Eibarko alkate zenaren bizkartzainak, bere lanordutik kanpo, Zestoako Euskal Herritarrok-eko zinegotzia izan zen Juan Jose Odriozola (Txapei) pistolaz mehatxatu zueneko epaia atera da. 2002ko gertakaria da, kotxe batek jarraitu eta lantokira sartzean pistola atera eta mehatxatu egin zuen. Lankideek kotxearen matrikula hartu ahal izan zuten eta epaia Juan Joseren alde atera da. Bizkartzainak urtebeteko kartzela zigorra, epe berdinean suzko armak erabiltzeko debekua eta epaiketa kostuaz gain 600 eurotako indemnizazioa ordaindu beharko ditu.
danbolin zulo EL QUIJOTE DONOSTIAN
DATORREN MARTXOAREN 5EAN, 6AN ETA 7AN ESKAINIKO DA EL QUIJOTE ANTZEZLANA DONOSTIAKO PRINCIPAL ANTZOKIAN. BERTAN, AMANCAY GAZTAĂ‘AGA AKTORE ZESTOARRA ARITZEN DA LANEAN (IKUS DANBOLIN 35. ALEA). ANTZERKI KRITIKARIEK DIOTENEZ, BENETAN MEREZI DU IKUSTEA IMPREBIS TALDEAREN LAN AUSART HORI. SARRERAK SALGAI DAUDE, JADA, OHIKO LEKUETAN.
AIZARNA ZERBAIT GEHIAGO EZAGUTZERA EMAN NAHIAN, 2004. URTETIK AURRERA AIZARNAK BADU TOKI BAT INTERNET SAREAN. HASIERA BATEAN INFORMAZIO MUGATUA DU, BAINA KUDEATZE EGOKI BATEKIN GEHIAGO OSATZEKO ASMOTAN, HALA ERE. ZESTOAKO WEB-ORRIAREN GEHIKUNTZA BAT IZAN DAITEKE, ETA BERTAN DANBOLIN ALDIZKARIAN ARGITARATUTAKO ZENBAIT IDATZI DAUDE. HORREZ GAIN BADAUDE BESTE ALOR BATZUK ERE, HALA NOLA JAIAK, ARGAZKIAK, HERRITARRAK, PAISAIAK ETAB. HORI GUZTIA JON EGIGURENEN EKIMENA IZAN DA. BERAZ, EGIN KLIK HELBIDE HONETAN: WWW.AIZARNA.COM
1
euskal inauterietako pertsonaiak ezagutuz
naia da. Inguru haietan aintzinan ibili zen bidelapur baten omenez
hitzetapitz
Guretzat inauteriak festa eta jolas egunak dira. Sorrera antzina- antzinakoa duela badakit. Baina nondik nora iritixi zen ohitura hau Euskal Herrira? Noiztik ospatzen ditugu, guk, euskaldunok, festa hauek? Galdera hauen erantzuna jakin nahiko nuke, baina ez dakit. Baina badakit Euskal Herrian badirela hainbat herrietako ospakizunetan partea hartzen duten pertsonaiak. Nik, hasierako galderen erantzuna ez dakidan bezalaxe, agian zuek ez duzue pertsonaia hauen berri handirik izango, beraz, orain datorrena irakurtzea gomendatzen zaituztet. MIEL OTXIN. Nafarroako Lantz herriko inauterietako pertso-
1
hartu du izen hau.Lastozko 3m ko errraldoia da. Galtza urdin eta alkandora loredun bat jantzita eramaten dute kalean barrena. Asteartean , plazara eraman, epaitu eta heAzterketek azkenerako aztorariotza zigorra irakurri ondoren erre egiten dute. tu egiten gaituzte. Ikasi egin behar izaten dugu eta horrek MARKITOS. Zalduondoko inauterietako nekatu egiten gaitu. Azterketa azkar bukatzen badugu popertsonaia nagusia da. Kaleetan barrrena ibili za hartzen dugu zeren beste batzuk bukatu gabe dutenez ondoren herriko plazan erre egiten dute. ez dugu ezer egiten. ITUREN ETA ZUBETA JOALDUNAK. Klase batek lehenago edukitzen badu azterketa, elkarri Astelehenean Zubietatik Iturenera joaten dira esaten dizkiogu galderak azterketa errazagoa izateko.
Azterketak eta txuletak
Nahiz eta tranpa bezala hartu,nork esaten du gaizki dagoela? Jende askok . txuletak egiten ditu eta lumekin apainduriko ttuntturroa , eta eskuineko hori gaizki dago. Irakasle- Eskolara jun behar ta azterketetan eskuan zaldi-isatsa duen makila. ak ikusten badu, akabo. ari natzaizue ni janzkera bereziekin: alkandora eta galtzen gainean gonazpikoa eta ardi- larrua , zapi bat lepoan loturik, sorbaldan bi zintzarri txiki eta gerrian beste bi handiagoak , buruan kolorezko zinta eta
ra.
g aia emanda
J
Astelehenean Iturendik Zubietara joaten di-
REGIL AITZOL ASTIAZARAN
OSEBA
ZALDIKO. Nafarroako inauterietako buruhandi eta erraldoien konpartsako pertsonaia da. Zurezko zaldi gainean eta aurpegia beltzez margoturik ibiltzen da jendea bultzatuz eta uxatuz. Zaldiko, udaberri eta joritasunaren adierazgarri da. ZIRIPOT. Lantzeko inauterietako pertsonaia barregarria da. Gorputza lastoz beteriko zakuz estalia du eta baldar ibiltzen da. Zaldikoaren erasoengatik lurrera erortzen da eta beste pertsonaiek zutitzen laguntzen diote. Miel Otxin erretzen duten egunean ez da ateratzen.
Badira inauterietako pertsonaia gehiago ere, baina nik hauek aukeratu ditut. Zahiz eta nik lehengo galdera haien erantzuna jakin gabe jarraitzen dudan, espero dut, zuek, pertsonaia hauek hobeto ezagutu dituzuela. Eta gehiago ezagutu nahi badituzue, egin nik galderen erantzunekin egingo dudana bezalaxe: Alden azkarren erantzuna aurkitzera joan.
A
MAIUR
ARISTI
kontatzen bertsotan zaila bakarrik ez ta gainera askotan futbolean bai baina ez gera onak ontan ( bis)
Kexatu gabe behintzat aurrera jarraitu ikastearen asmoak eramaten gaitu euskara ta erdara gogo handiz zaitu eta ikasten ere indarrak ahitu (bis) AITZOL ASTIAZARAN
Azterketen garaia ari da pasatzen eskolan ari bai naiz oraintxe aspertzen oporrak iristean aiko naiz gozatzen ekaina heldutakuan ni pozez zoratzen (bis) JOSEBA REGIL
erretolikaz
Zestoarren
Hilabete batzuk badira Agurtzane Azpeitia arroarrak "Zestoarren erretolika. Hitzen, esamoldeen eta atsotitzen bilduma" liburua argitaratu zuela. Liburuarekin batera, liburuxka batek ere ikusi zuen argia, "Irainak" izenekoak, alegia. Orain, bigarren liburuxka argitaratu du herriko Udalak eta dagoeneko salgai dago Potxolonean eta Udaletxean. "Eguraldia" du izena "Ardi txikia beti bildots" bildumako bigarren liburukiak. Argitalpen berri honen etorrera aprobetxatuz, herriko hizkeraren altxorraren zati bat paperean jaso duen liburuaz arituko gara.
Zestoako Udalak beka deialdia egin zuen 2001ean. Bekaren helburua Zestoako hizkera eta kultur ondarea jasoko zituen liburua osatzea zen. Agurtzane Azpeitiak hartu zuen liburua egiteko ardura eta galdera asko sortu zitzaizkion lanean hasi aurretik: Zein da Zestoako hizkera? Nork hitz egiten du Zestoan berezko hizkera? Zazpi urteko haurraren hizkerak balio al du? Eta 35 urteko euskaldunberriaren berriketak? Zein da herriko hizkera, aizarnarrarena ala lasaotarrarena? Mila galdera dantzan ibili ondoren, liburuaren zehaztapenak egin zituen. Herriko istorio, pasadizo eta esapide berezien bilduma egiteko ahozko testigantzak biltzea izango zen libururako iturri sendoena, hau da, hainbat herritarrekin hizketaldiak izango zituen, grabatu eta gero paperera eramango zituen. 17 herritar aukeratu zituen 40 eta 90 urte bitartekoak gehienak, 90etik gertuago zeudenak 40tik baino. Ia denak herrian jaioak, ezkontidea ere herritarra zutenak eta baita gurasoak ere. Kaskokoak, Iba単arrietakoak, aizarnarrak... auzo gehienetako herritarrak aukeratu zituen berriketarako. Galdera sorta ere prestatu zuen Agurtzanek eta 17 herritar hauek Bainuetxeko garai bateko kontu, baserriko lan tresna, herriko jai, herri kirol eta beste hainbat gaietaz hitz egin zuten. Ipuinak, kantuak eta jolasak azaldu zituenik ere izan zen. Hamazazpi herritar hauen ahozko testigantzez gain, bi liburu ere erabili zituen liburua osatzeko: Uztapideren "Berriz plazara" eta argitaratu gabe dagoen "Irure baserria" liburuxka. Agurtzaneren ustez, "emaitza ez da hiztegi hotz eta urrutikoa, bizimoduak emandako eskarmentuaren eta jakinduriaren lekuko zuzen diren gure aiton-amonen oihartzuna baizik". Galtzeko arriskuan dauden hitzak, esamoldeak eta atsotitzak jaso ditu egileak, "belaunaldi berrien hizkerak gatz eta piperra izan dezan".
Liburuxkak eta datu basea Eguraldiari buruzko hitz eta esamolde sorta biltzen duen liburuxka kalean da eta hirugarrena ere kaleratzeko asmoa dute. Izan ere, gaien araberako argitalpenak egiteko asmotan dira, eta era berean, gazteek errazago irakurriko duten materiala argitaratu nahi dute. Horregatik jo dute Iban Altuna herritarrarengana. Herriko esapideak marrazkiz eta kolorez jantzi ditu eta ez edozein eratako marrazkiz, Liliko eta Pio Baroja plazako iturriak, eta auzoetako hainbat tokitako irudiak sartu ditu liburuxka argitaratu berrian. "Irainak" liburuxkarako berriz, piura ederreko pertsonaiak sortu zituen. Bestalde, Agurtzaneren ustez, "liburua ez dago bukatuta, 3.873 hitz eta esamolde horiek ez dira denak inondik ere eta hiztegi hori elikatzen jarrai dezakegu". Nora Palmitano euskara teknikariak argitu digunez, liburuko material guztia Interneten jartzeko asmoa daukate herritarrek herriko hizkeraren altxor hau aberasten lagundu dezaten, baina oraingoz ez dute gauzatzerik izan.
O
nintza Irureta
3
EBPN: euskararen jantzi berria 1
Urtarrilaren 26an, Euskara Biziberritzeko Plana aurkeztu du Udalak. Indar berriak euskararen aldeko lanarentzat.
Benetan dotorea Udaletxeko aretoan egin zen ekitaldia. Alkatea eta zinegotziez gain Jaurlaritzak, Diputazioak, UEMAk eta Kontseiluak ere bidali zituzten beren ordezkariak. Herriko taldeak ere bertan ziren. Ekitaldiaren protagonista, Euskara Biziberritzeko Plana Zestoan.
Aspaldiko gorputza Euskararen aldeko lana eta elkarlana, Zestoan, ez da berria. Izan ere aspalditik datorren dinamika da: gau eskoletatik hasi gaurko euskaltegira, euskalduntze eta alfabetatze ikastaroak eginez; ikastola eta ikastetxearen batze prozesutik gaur egunera, non herriko hiru eskolen irakaskuntza euskara hutsez ematen den; EHE ere, batzuetan indartsuago, beste batzuetan ahulago, aspalditik dabil herrian Izan badira gazteagoak diren egitasmoak: Danboin-zulo elkartea, hilero-hilero euskarazko aldizkaria etxera ekartzen diguna; Erralla bertso-eskola, bertso zaletasuna bultzatzen eta bertsotarako gaitasuna lantzen, ... Zestoako euskalgintzak askotan demostratu izan du erronka berriei ez diela beldurrik. Hor daude, eta soilik azken egitasmoak aipatzeagatik: 2002an, Bai Euskarari akordio prozesuan aitzindari, eta Kontseiluaren gidaritzaz, herriko eragile guztiengana euskararen mezua eramaten; 2003an, Euskaldunon Egunkariaren eta Berria egunkariaren aldeko batzordea osatzen. Eta, azken-azkena, sortu berri den bailara-mailako euskal prentsan, Zestoako presentzia bertan ziurtatzen. Bere aldetik, Udalak ere egin ditu bere ahaleginak euskara bultzatzeko: hasieran udal langileei hizkuntza-eskakizunak ezarriz, 2000n Euskara Zerbitzua eta Euskara Aholku batzordea sortuz eta Udal administrazioan erabilera bultzatzeko AEBE plana onartuz. Eta, joan zen urtean, UEMA, Udalerri Euskaldunen Mankomunitatean, integratuz puzzle guztietan Eta ez dira ahaztu behar Zestoako herritarrak, egunero etxean, kalean eta bezala, ez dago zati lanean euskaraz bizi direnak. bat besteak baino Baina, norbaitek galde dezake: egoera horrela bada, zertara dator, inportanteagoa dena; orduan, EBPN delako hori?
ezta bazter daitekeen zatirik ere. Puzzlea behar den moduan osatzeko zati guztiak behar dira, bakoitza bere lekuan: talde bakoitzak bere kabuz egiten duena, elkarlanean bideratzen diren egitasmoak, eta norbanakook etxean, lanean eta kalean egiten duguna.
Soineko berria EBPN tresna bat da, tresna ahaltsua. Eta tresna hau, guztien lanekin elikatu behar da. Berak, ispilu baten gisan, herriko euskararen irudia islatzeko. Irudi horretan, puzzle-zatiak balira bezala ekarpen guztiak agertuko dira, bakoitza bere tokian, plangintza oso bat sortuz. Horretaz gain, EBPNk emango dio aukera Udalari beste udalekin elkarlanean aritzeko, besteen esperientziak aprobetxatzeko, eta besteekin ideiak elkartrukatzeko. Planak eskatzen du Jaurlaritzarekin eta Gipuzkoako Foru Aldundiarekin elkarlanean aritzea. Lehenengoarekin, plangintzaren ebaluazioa eta diru-baliabideak bideratuko dira. Diputazioak ere bere laguntza eskaini du plana aurrera eramateko. Horrela, ekarpen guztiak bere tokian daudenean, tresnak bistan utziko ditu, puzzle handi hori osatzeko falta diren zatiak. Denen artean osatu beharrekoak. Eta puzzle guztietan bezala, ez dago zati bat besteak baino inportanteagoa dena; ezta bazter daitekeen zatirik ere. Puzzlea behar den moduan osatzeko zati guztiak behar dira, bakoitza bere lekuan: talde bakoitzak bere kabuz egiten duena, elkarlanean bideratzen diren egitasmoak, eta norbanakook etxean, lanean eta kalean egiten duguna. Laster batean emango plan honi buruzko informazio gehiago.
N
ora palmitano
Urtero bezala, aurten ere sukaldaritza ikastaroa antolatu da. Urtarrilean hasita asteartero hainbat lagun biltzen dira Gure Txokoa elkartean. Jabi PeĂąa da aurten ere irakasle. Hasiberrientzako ikastaroa dela esan digute baina poliki poliki "Chef" onak bihurtzen ari dira. Gaurkoan errezeta erraza eta denen gustokoa izango dena eman digute: Pizza goxoa etxean eginikoa. Azpian edo oinarrian jarriko dugun masa edo ogia egiteko hauek dira O S A G A I A K: 2kg. Irin 2 arrautza 100gr. Lebadura 100 gr. Mantekila bigunduta Gatza Azukre pixka bat(sobre txiki bat nahikoa da) Litro 1 ur epel
Mahai baten gainean osagai guztiak nahastuko ditugu bola bat eginez. Hau da, irinaren erdira arrautza, lebadura, mantekila, gatza, azukrea eta ur guztia botako ditugu. Dena nahastu eta bola bat egingo dugu. Masarekin egindako bolari ebaki bat egingo diogu arnasa hartzeko. Ondoren 30 minutuz fermentatzen utziko dugu, eta gero, masaren zati bat hartuko dugu eta bandejan kapa fin fin bat zabal-
JABI PEĂ‘A&COMPAĂ‘I Pizza
duko dugu. Horretarako, sukaldeko rodiloa edo botila bat erabili daiteke. Sobratzen den masarekin ogia egin dezakegu.
Pizzaren oinarria egina dugunean, tomatea botako diogu; etxean eginikoa nahiz erositako tomate frijitua. Oinarrizkoa egin dugunean gustuko osagaiak bota ahal ditzazkegu. Perretxikoak, txanpinoiak, urdaia, urdaiazpikoa eta yorkeko urdaiazpikoa. Sartagin batean olioa eta baratxuria edo tipula jarriko ditugu, eta osagai denak zati txikitan egin ondoren bertara botako ditugu. Sutan egin ondoren tomatez bustitako pizzaren basera botako dugu. Bukatzeko, mozzarela estiloko gazta birrindua botako diogu.
Labean sartzea bakarrik falta zaigu. Haizagailua (bentiladorea) eta azpiko suarekin pizza egingo dugu eta azken momentuan gratinatu egingo dugu (labearen goiko suarekin).
On egin!!!
elebistan agertu behar gure euskara hobetzeko? Etxe ondoan bertan duzu aukera eta, gainera, Udalaren dirulaguntzarekin!
SAILA LARUNBATA
Inauteriak. Gaia: umeen ipuinak. 17:00etan txokolatada plazan. 17:30ean pailazoak. 19:00etan Jatorrenak txaranga. 23:00etan Jatorrenak txaranga. Festa Batzorde Erabakigarriak antolatuta: 19:30ean kalejira trikitilari eta hankaluzeekin eta 21:30ean afari mundiala, oilasko jana eta sagardoa kupeletik. Gaia: euskal mitologia.
24
ASTEARTEA
16:30ean Imanol DJ umeentzat plazan. 17:00etan txokolatada. 19.30ean Musika Banda
29
14:30tik 16:30era
Anima zaitez eta animatu ondoan duzun alfer hori!
22
IGANDEA
RTXOA OSTIRALA
II. Erniarraitz Bertsolari Gazteen Txapelketa 22:00etan Kultur Etxeko Aretoan. Bertsolariak: Oskar Alberdi, Mieltxo Aierza, Oier Aizpuru, Julen Zulaika, Iñigo Manzisidor Mantxi, Nahikari Gabilondo, Urko Egaña eta Beñat Lizaso.
14 19
OSTIRALA
Agiro mendi taldeak antolatuta, egun pasa Aratz-Aizkorrira. OSTIRALA
AZ OG OS
hasi nahi dutenentzat hitz egiteko erraztasuna lortu nahi dutenentzat maila hobetzeko eta Ega prestatzeko
Agiro mendi taldeak Zestoa-Usurbil mendi irteera antolatu du. Sagardotegian bazkaria.
ma 05
1
tuentzat tamainako lasterketak antolatuko dira. Lasterketa nagusia 11:00etan izango da. Emakumeek 5.607 metro egin beharko dituzte eta gizonezkoek 8.567 metro. Izen ematea doan izango da eta indarberritzeko hamaiketakoa ere ez da faltako. XXV. edizioa zela-eta herriko korrika kontuei buruz iaz argitaratu zen liburua ere salgai izango da. Sasoiko zaudetenok irteera puntura hurbildu eta gainerako herritarrok eztarriak eta eskuak berotzeko aitzakiarik ez izan.
AL AR
ot 21
5
agenda
t
Zestoako Herri Krosaren XXVI. edizioa. Aurten San Jose eguna jaieguna denez, San Josetako lasterketak egun horretan izango dira, martxoaren 19an, ostiralez, alegia. Beti bezala, maila guztietako korrikalari amorra-
20
LARUNBATA
Dantza egipziar ikastaro trinkoa, ikuspegi garaikide batetatik. Irakaslea Ainhoa Izagirre. Ordutegia, 10:00etatik 13:00etara eta 14:00etatik 17:00etara. Prezioa: 50 euro. ASTELEHENA
Odol ateraketak anbulategian arratsaldeko 19:30etik aurrera.
27
LARUNABTA
Kiroldegian 20:30ean bertso jaialdia. Antolatzailea: Erralla Bertso Eskola. Bertsolariak: Andoni Egaña, Maialen Lujanbio, Jon Maia, Unai Iturriaga, Jon Martin eta Oskar Alberdi herritarra. Gaijartzaile: Mantxi.
• A18:00etatik 20:00etara, dantza afrikar ikastaroa. rgizulo etxe barnetegian, asteazkenero,
Izen ematea telefono honetara deituz: 670 040 086 .
•B
ai Euskarari akordioaren jarraipena egiteko eta bigarren fasea aurrera eramateko pertsona bat behar da. Interesatuak udaleko euskara teknikariarekin (Nora) jarri behar dute harremanetan (Tel. 943 147 010).
publirreportajea
KRISTOBAL GOGORZA LASAOTARRAK ETA CRISTINA PEREZEK URTEAK DARAMATZATE DONOSTIAKO TERAPIA ZENTROAN ORAIN, ZESTOAN, TERAPIA ZENTROA IREKITZEA ERABAKI DUTE. URTARRILAREN 31N EGIN ZUTEN INAUGURAZIO EKITALDIA ETA ORDUZ GEROZTIK MARTXAN DAGO. HAINBAT ZERBITZU ESKAINTZEN DIRA BERTAN. BATETIK, FISIOTERAPIA, OSTEOPATIA, PODOLOGIA, DIETETIKA ETA PSIKOLOGIA ZERBITZUAK, ETA BESTETIK, BELAR DENDA IREKIKO DUTE ARRATSALDERO. AIPATUTAKO ALORRETAKO ADITUAK TXANDAKATU EGINGO DIRA ZESTOARA ETORTZEKO EGUN EZBERDINETAN. HERRIAN BEHAR GEHIAGO IZANEZ GERO, HAU DA, BESTELAKO ALORREN BATEN GABEZIA IKUSIZ GERO, ADITU GEHIAGO ETORRIKO LIRATEKE ESKUA ZENTRORA. KONTSULTARAKO ORDUA HARTU EDO PRODUKTUREN BAT NAHI IZANEZ GERO, JO EZAZUE BELAR DENDARA ETA ANA EPELDEK ATENDITUKO ZAITUZTE, EDO 943 14 84 51 TELEFONORA DEITU, AURREZ ORDUA HARTZEA BEHARREZKOA BAITA. ZESTOAKO ZENTROA TORIBIO ALTZAGA KALEAN DAGO ETA DONOSTIAKOA BERRIZ, GROS AUZOKO IPARRAGIRRE KALEAN, 16. ZENBAKIA (943 29 08 99).
LANEAN FISIOTERAPEUTA ETA OSTEOPATA MODUAN.
SKUA ET
erapia Zentroa eta Belar Denda
Zerbitzuak
Fisioterapia: Muskulu, hezur, artikulazio eta abar zaintzeko eta funtzioak berreskuratzeko hainbat teknika fisiko erabiltzen ditu: masajeak, beroa, hotza, argindarra, manipulazioak... Hau guztia unibertsitate ikasketek ematen duten berme eta prestakuntzarekin. Osteopatia: Gorputzaren osotasuna hartzen du kontuan, bizkarrezurrean arreta berezia jarriz. Gorputz osoko atal eta ehun guztien arteko mugimendua eta oreka bilatzen ditu, norberaren sendatzeko ahalmena indartzeko. Bizitzarako beharrezko diren sistema guztien funtzionamendu egokia bultzatzen du osasun orokorra lortzeko (zirkulazio sistema, arnasketa, liseriketa, muskuluak...). Podologia: Oinaren zainketa du helburu. Hatzen eta azkazalen arazoak, kailoak eta diabetikoen zainketa bereziak egiten dira. Biomekanika alorreko zuzenketak egiten dira plantilla, protesi eta ariketen bidez, eguneroko bizitzarako zein kiroleko tentsioetarako. Dietetika: Elikadura osasuntsua egin nahi duen edonorentzat. Pisu arazoak, tentsio arazoak, kolesterola, azido urikoa eta abar ere tratatzen dira. Ohiturak aldatzea eta jaten ikastea dira helburu. Psikologia: Gaur eguneko bizitza larriaren ondorio nabarmenak ditugu psikologia alorreko desorekak, ez helduetan bakarrik, baita ere haur eta gazteetan. Jokabide nahasiak, estresa, depresioa, anorexia, bulimia... Arazo hauei aurre egiteko tresna egokia dugu psikologia.
Terapia zentroko kideak
Kristobal Gogorza Arroitaonandia. Eskua izeneko Fisioterapia eta Osteopatia zentroan egiten du lan Donostian. Fisioterapiako karrera egin zuen Zaragozan. Escuela de Osteopatía de Madrid-en ikasi zuen Osteopatia eta gaur egun irakaslea da bertan. Psikoneuroinmunologiari buruzko ikasketak ari da
egiten Madrilgo CEU Unibertsitatean. Buenos Aireseko General S. Martin Unibertsitateak emandako Fisiatria eta Kinesiologia Lizentziatura ikasketak ditu. 1992tik Osakidetzan egin du lan fisioterapeuta moduan, gehienbat Lesakan eta Beasainen.
Cristina Pérez Martínez. Donostian Eskua izeneko Fisioterapia eta Osteopatia zentroa sortu zuen eta bertan egiten du lan. Fisioterapiako karrera bukatu zuen Sorian 1993an. Escuela de Osteopatia de Madrid-en ikasi zuen Osteopatia eta irakaslea da bertan. Buenos Aireseko General S. Martin Unibertsitateak emandako Fisiatria eta Kinesiologia Lizentziatura ikasketak ditu. Soriako mediku zentro batean egin du lan urtetan eta Bilboko medikuntza osteopatikoko zentro batean Euskal Herrira etorri zenean. Amaia Aranaga Bereziartua. Podologian diplomatua Universitat de Barcelonan. Gaur egun Ortopodología y Biomecànica masterra egiten ari da Universitat de Barcelonan. Eskuako lanaz gain, Azpeitian, Getarian eta Aizarnazabalen egiten du lan.
Aitziber Aizpuru Bereziartua. Dietetika eta GizaElikaduran diplomatua Iruñean, Nafarroako Unibertsitatean. Elikadura eta Dietoterapian Graduondokoa Nafarroako Unibertsitatean. "Coach" titulua "Coachvillespain" Bartzelonako eskolak emana. Azpeitiko Eliku zentroan egiten du lan. Itziar Martija Urteaga. Psikologian lizentziatua Donostiako Unibertsitatean. Muskizen (Bizkaia) eskola orientatzaile bezala, eta Psikoterapia Humanistan eta Psikologia Klinikoan aditua.
7
k
otsaileko
BILIZAZIOAREN
E G U T E G I K O U R T E-
A K K O N T A T Z E N H AS I T A,
2004.
BIRA
EMATEN HASIA D A GURE
MUNDU ZAHAR BOROBIL
E "O T
gorabeherak aizarnan 1
R I S T A U Z I-
H A U.
Bira ematen hasi eta berehala iritsi zaigu otsaila, urteak duen hilabeterik motzena, nahiz eta lau urtean behin, egonkortasuna ematearren, egun bat gehitu egutegiari. uskal Herriak dituen lurraldeen arabera izen askorekin bataiatutako hilabetea dugu, urteko bigarren hau. Izenen artean "Otsoila", "Otzaila", "Zezeila", "Barantaila", "Katuila" eta "Emakumeen hila" ere eman izan zaizkio han eta hemen. tsaila firili faraila" dio esaera batek. Negu gorriko hilabetea izanik, eguzkia neguko lozorrotik esnatzen hasitako andelario egunean berdin, argiurte garaia ere bada, zari eta kandela ugari bedeineta badirudi horrekin lotura bakatu ohi zen Aizarnako elidutela hilabete honetako ospakizan, gehienak herrian berzun gehienek. eknikaren eragintasuna tan eginak. Gogoan dut oraindik, dela medio, gizakiak ur- nola egiten ziren Puertekoan, hariak biritaro eta eguraldiarekin bilean jarri zintzilik, behar ziren osagaiak sutan izan duen lotura asko urtu, eta ondoren burruntzali batekin hariari salda esmurriztu da gaur egun. Hala ere, taliz, lodiera egokia hartu arte. harreman horiek sortu dituzten andela bedeinkaturik gabe ezin zitekeen gelditu etxeohiturak, jaiak, sinismen eta osan, urtean zehar gertakizun ugari ohi zirelako argi bepakizunak irauten dute oraindik deinkatua erabili beharrekoak: hala nola, ekaitz gogogure artean. Hilabete honetako rrak hurbiltzean, familian gaixotasun larri bat zegoeospakizunik berezienak inautenean, prozesioetan, eliza barruan, kaxa barruan etxetik etxera riak izango dira, beharbada, eta zebilen amabirjinak ere gau eta egun behar zuen aurrean argi hain berezia ez izan arren Santa bedeinkatua, eta argi horniduran ere hutsuneak ugari izaten Ageda egunaren inguruko jaiak zirenez, bedeinkatutako argizaria edukiz gero ere hobe. ere bai. meterio Sorazuk Euskal Herriko ohitura zaharren an Blas eguneko opil edo ikerlariak dioenez, Santa Agedaren inguruko ospajanari bedeinkatzea, eta kizunek zerikusi handia omen dute inauteriekin, Kandelario eguneko argieta inauteriek bezala paganismoan omen dute gaizari edo kandela bedeinnera oinarria. Tradizio horren kutsuak nabaritzen dira katzea ere otsaileko ospakizunen oraindik ere herrian, eta urtetan atzera joaten bagara, artean dauzkagu, egun gutxiren kintoak osatzen omen zuten lehen koroa, soinu eta berbarruan, gainera. tsolariekin. Kantak dioen bezala, "ohitura zaharrak berritzeko asmoz" eta parrandarako diru pixka bat lorizarnan ere izan dute eta badute sustraia tra- tzekotan ibili ohi ziren, soldadu joan beharreko urtean. dizio edo ohitura honauteriak inausketa garaiko jaiak ditugu, beriek. San Blas egunean harbada hortik izenaren jatorria. Egun hauen otarra ugari hurbiltzen zen elibarruan s a s i k o i p e t s u deritzona daukagu zara, barruan janari ugari zuteAizarnan, bertakoak gehien ospatu izan dula, eta eztarriaren zaindariak begun eguna, hain zuzen ere. Mendira irten eta deinkatu ondoren, urte osorako janari osasuntsuak eskatu ere bai txingar artean erretako lukainkarekin tertulia eginez ospatu izan da egun hori. Aspaldiko zaindariari. inauteriei buruzko datu handirik ez dudan arren, badirudi kristau erlijioak atseginez ikusi ez dituen jaien tradizio handirik ez dela Aizarnan.
S A
K K E I
J
on egiguren
Oui
i
"
1 9 8 1EKO INAUTERIAK
"Mesie de la
N A U T E R I A K A S P A L D I T I K D AT O Z E N O S P A K I Z U N A K D I R A,
eta urtero-urtero otsailmartxo aldera hemen izaten ditugu haur, gazte, heldu eta zaharren alaigarri ez ezik, baita jostagarri ere. Gutxi edo gehiago, herri guztietan izaten dira urteroko ospakizunak. Urtero esanda, badirudi betidanik ospatu izan ditugula inauteriak eta gazte askok hala usteko du, gainera. Baina esan beharra dago, urterokotasun hori oso kontu berria dela, mende laurden inguru, zertxobait gehixeago agian, baina ez asko gehiago. Tolosan eta Nafarroako zenbait herri txikitan urte gehiago badituzte ere, frankismo garaian apenas leku askotan ospatzen ziren inauteriak. Sasi-koipatsu eta horrelakoak bai, baina inauteri-inauteriak gure herrian, beste leku askotan bezala, oso berriak dira. Oraingo honetan ez dugu sakonduko inauterien gaia; esanahi antropologikoak eta ikuspuntu filosofikoak alde batera utzi eta 80ko hamarkada hasierakoak aipatu nahi genituzke. 980ko otsailaren 19an egin zen lehen saioa astearte inautez gure herrian giro berezia jartzeko, bat-batean eta espontaneoki sortutakoa izan zen. urrengo urtean izan zuen jarraipena; 1981eko martxoaren 10eko inauteri egun hura oso berezia eta gogoangarria izan zela esango genuke, aurreko urtekoa baino landuagoa, gainera. esus Koiote, eta bere koadrilaren eskutik etorri zen kontua. Personaia berezi bat sortu zuten ospakizunetako ardatz: Mesie de la Oui. Joxemiel Baltxolak eman zion haragizko itxura pertsonaia horri eta horren jiran jendetza bildu zen kalez kale. Era guztietako mozorroak, ikusgarriak ugari. Kalea girotu ondoren, Portu jatetxean egin zen afaria bihurtu zen ospakizunaren gailur. Jende asko eta giro paregabea, koadrila ugaritako jendea mahai inguruan, eta, esan bezala Mesie de la Oui denon buru. Hurrengo urtean ere izan zuen
1 H J
etorri zenekoa
G
jarraipena ekimen hark eta 1982ko otsailaren 23an astearte inaute ospatu zen Zestoan, Dionisio eta Maiteren gizarteratzea aitzakia hartuta. Horretantxe gelditu zen saio hura, ez baitzen laugarrenik izan. eroago, berriro ekin zitzaion inauteriak antolatzeari, larunbatez oraingo honetan. Azken urteotakoak askoz arautuagoak dira, ez dira duela hogei urteko haiek bezain bat-batekoak; horrek ez du esan nahi hobeak ala traketsagoak direnik, garaian garaikoak. Gai nagusi baten inguruan antolatzeko joera dago, eta hori askok, itxuraz, eskertu egiten dute, halako seriotasun bat, ohiko desmadre sanotik atera gabe, eman diolako inauteriari eta mozorroak prestatzerakoan ere, bere abantailak badituelako. Baina eragozpenak ere sortzen dira, nonbait. Aurten, adibidez, "Haur ipuinak" eta "Euskal mitologia" iraintzeko (agian, irentzeko) arriskua omen dago, gure herriko politikariek eta haien inguruek hala (des)erabaki omen dutelako. Baina hori beste upel bateko sagardoa (ozpindua?) izango da seguru asko. Zer egingo diogu, bada! ena dela, kontu horiek guztiak aparte utzita, 1981eko inauterietako irudiak ekarri nahi izan ditugu orrialde hauetara, urteetan aurrera doazenen oroimena berritze aldera, gaur egungo gazteei orduko giroa eta aurpegi "gazteak" aurkeztuz.
D
M
anuel Arregi
9 1
EZIN ESANGO DUGU MOZORRO IKUSGARRIA DUENIK, BAINA EZ DUZU UKATUKO PLANTTA BITXIA
IPUINETAKO PERTSONAIEK ERE EZ ZUTEN KALERATZEKO
AUKERARIK GALDU
MOZORRO HANDIRIK BEHAR EZ , NONBAIT. FAMILIAKO IZENARI "OHORE" EGINEZ ATERA ZITZAIGUN KALERA GURE MALETAS
JENDE ELEGANTEA EZ ZEN FALTA, AURPEGI SERIO ASKOAREKIN
NAPOLEONKUMEAK ERDI LOTAN; ESKERRAK TXINATAR
TXIKIA ARGI SAMAR DAGOEN
SORGINAK ERE BAI. ZUGARRAMURDIKOAK EDO AUSKALO
ZEIN AKELARRETATIK IHES EGINDAKOAK
1981EKO INAUTERITAKO PROTAGONISTA ETA PORTUNEKO AFARIAN MAHAIBURUKO: MESIE DE LA OUI
AGUSTIN TABERNAN ORIOKO ARRAUNLARIAK LEKUKO ZIRELA
HORRELAKOXE ITXURA ZUEN PORTUNEKO JATETXEAK, BUILAK EZIN ENTZUN, JAKINA; BAINA SUMATU SUMATU LITEZKE